การประชมวชาการวศวกรรมโยธาแหงชาต ครงท 19 19th National Convention on Civil Engineering วนท 14-16 พฤษภาคม 2557 จ. ขอนแกน 14-16 May 2014, Khon Kaen, THAILAND

แนวทางการปรบปรงลกษณะทางกายภาพบรเวณจดตดทางรถไฟ กรณศกษาจดตดทางรถไฟ จ.ปราจนบร

The Improvement Guidelines for Physical Constraints of Railway Grade Crossing A Case Study : Prachinburi Province

ยทธนา โนนศรชย1,* อาทตยา นมอนงค2 โชคชย ปดถามา3 และ ธนกร วฒนสมบตกล4

1,2,3,4 สาขาวชาวศวกรรมโยธา คณะวศวกรรมศาสตรและสถาปตยกรรมศาสตร มหาวทยาลยเทคโนโลยราชมงคลตะวนออก วทยาเขตอเทนถวาย กรงเทพมหานคร

บทคดยอ

ยทธศาสตรการพฒนาเศรษฐกจและศกยภาพในการแขงขนของประเทศ เพอรองรบการเขาสประชาคมอาเซยนในป พ.ศ. 2558 ใหความส าคญกบการพฒนาการขนสงระบบราง โดยใชความไดเปรยบดานภมศาสตรทสามารถเชอมโยงไปในภมภาคไดหลายประเทศ ซงอปสรรคทส าคญอยางหนง คอ ปญหาการเกดอบตเหตบรเวณถนนทตดผานทางรถไฟ โดยเฉพาะชนดไมมเครองกนและควรไดรบการแกไข แตขอบงคบความปลอดภยของไทย ก าหนดเพยงหลกเกณฑเบองตน การศกษานจงมงเนนศกษาจดตดทางรถไฟชนดไมมเครองกนกบทางหลวงชนบทในเขตพนทจงหวดปราจนบรจ านวน 5 จด ซงตรงกบสถตอบตเหตทเกดขนจ านวนมาก โดยศกษาเปรยบเทยบลกษณะทางกายภาพกบ Railroad-Highway Grade Crossing Handbook ของสหรฐอเมรกา มเกณฑการพจารณา 13 ขอ และใชสญลกษณ A1 ถง A13 แทนลกษณะทางกายภาพทใชในการศกษา ผลการศกษาพบวา ไมมจดตดทางรถไฟจดใดทผานเกณฑทงหมด โดย เกณฑ A11 ระยะหยดรถไฟทปลอดภย จะผานเกณฑทกจด สวนเกณฑ A3 พนผวทางขามรางรถไฟ A6 จดเรมตนหยดรถทปลอดภยและเกณฑ A9-A10 ระยะการมองเหนบรเวณจดตดทางรถไฟและ A13 ระบบไฟฟาแสงสวาง คอ ลกษณะทางกายภาพทไมมจดใดผานเกณฑดงกลาว จงเสนอใหมการปรบปรงดานตางๆ ตามเกณฑทงหมด13 ขอ โดยจะตองพจารณาความเหมาะสมและปจจยทเกยวของ บรเวณพนทจดตดทางรถไฟแตละจด ซงอาจมขอจ ากดในการน าไปปฏบต ท าใหไมสามารถด าเนนการได

ค าส าคญ: จดตดทางรถไฟ, ทางหลวงชนบท, ทางรถไฟ, ทางหลวง, ลกษณะทางกายภาพ

Abstract

A highlight of Thailand’s economic development and potential of competitive strategies, to be member of ASEAN Economic Community in 2015, is rail transportation development, by geography which is the center of region. Unfortunately, accidents occurred frequently, especially on unrestricted railway grade crossings and rural roads which shall be improved. For Thailand, the safety regulation is only basically set up. This project is focusing to study about physical geometry of 5 unrestricted railway-rural road grade crossings in Prachinburi province which includes conditions likewise frequent accidental statistics. The scope is collecting data to compare with suitable physical geometry in Railroad-Highway Grade Crossing Handbook. There are 13 criteria using symbols A1-A13 to refer physical geometry. The study found none crossing conforms to all standard. There is only A11 (Clearing Sight Distance on Railway) which all crossings conform but all crossing is nonconforming to A3 (Grade Crossing Surface), A6 (Safe Stopping Point: traffic cone B), A9-A10 (Sightlines on Corner Sight Distance) and A13 (Illumination). The project suggests 13 improvement guidelines which should be decided carefully to all involved conditions and limitations on each crossing that may not be able to proceed.

Keywords: railway grade crossing, rural road, railroad, highway, physical geometry

1. บทน า

ยทธศาสตรของประเทศไทยในการพฒนาศกยภาพเพอเตรยมความพรอมรองรบการกาวเขาสประชาคมอาเซยนในป พ.ศ. 2558 และการ

* ผเขยนผรบผดชอบบทความ (Corresponding author) E-mail address: yuttana.email@gmail.com

2483

วางแผนพฒนาเศรษฐกจในระยะยาว ใหความส าคญในการสรางภมคมกนแกระบบเศรษฐกจใหสามารถปรบตวรองรบการเปลยนแปลงไดอยางเหมาะสม โดยหนงในประเดนทส าคญ คอ การพฒนาดานการขนสงระบบราง แตปญหาส าคญอยางหนง กคอ การเกดอบตเหตบรเวณถนนทตดผานทางรถไฟ โดยเฉพาะจดตดทางรถไฟชนดไมมเครองกน และควรไดรบการแกไข แตการก าหนดขอบงคบดานความปลอดภยของไทย มเพยงหลกเกณฑเบองตน การศกษานจงมงเนนทจะศกษาลกษณะทางกายภาพทเหมาะสมของจดตดทางรถไฟชนดไมมเครองกนกบทางหลวงชนบทในระดบเดยวกน ซงมอปกรณอ านวยความปลอดภยแบบปายจราจรและเครองหมายจราจรบนผวทาง ในเขตพนทจงหวดปราจนบร จ านวน 5 จด ซงมจดตดกบทางรถไฟสายตะวนออก ทมศกยภาพในการพฒนาโครงขายระบบรางเชอมโยงไปยงอนภมภาคดานตะวนออกของประเทศได โดยการเปรยบเทยบลกษณะทางกายภาพในปจจบนกบขอก าหนดของประเทศไทยและมาตรฐานทางวศวกรรมทใชอางอง คอ Railroad-Highway Grade Crossing Handbook (Revised Second Edition August 2007), U.S. Department of Transportation, Federal Highway Administration ซงมเกณฑในการพจารณาจ านวน 13 ขอ และใชสญลกษณ A1 ถง A13 แทนลกษณะทางกายภาพทใชในการศกษา พรอมทงน าเสนอแนวทางในการปรบปรง เพอเพมความปลอดภย ส าหรบการพฒนาปรบปรงลกษณะทางกายภาพทมความเหมาะสมทางวศวกรรม ของจดตดทางรถไฟชนดไมมเครองกนกบทางหลวงชนบทจดอนๆตอไป

2. หลกเกณฑลกษณะทางกายภาพของจดตดทางรถไฟกบทางหลวงของประเทศไทย [6]

กรมทางหลวงและการรถไฟแหงประเทศไทย ไดก าหนดหลกเกณฑเพอใชเปนแนวทางส าหรบก าหนดมาตรการอ านวยความปลอดภยบรเวณทางรถไฟตดผานทางหลวง ซงในภายหลงมการจดตงกรมทางหลวงชนบทขนไดยดถอแนวทางดงกลาวเชนเดยวกนโดยสามารถสรปสาระส าคญเกยวกบลกษณะทางกายภาพของจดตดทางรถไฟได ดงน

2.1 มาตรการความปลอดภยทบรเวณทางรถไฟตดผาน

มาตรการความปลอดภยทบรเวณทางรถไฟตดผาน จะใชคา Traffic Movement (T.M.) ซงคอ ผลคณระหวางปรมาณจราจรบนทางหลวงกบจ านวนขบวนรถไฟใน 24 ชวโมง ในการจดหาอปกรณอ านวยความปลอดภยและการบ ารงรกษาทางหลวงบรเวณทางรถไฟตดผาน ดงน

2.1.1 คา T.M. ต ากวา 10,000 กอสรางทางหลวงผานขามทางแบบเสมอระดบ และตดตงปายจราจร

2.1.2 คา T.M. 10,000 – 40,000 กอสรางทางหลวงผานขามทางรถไฟแบบเสมอระดบ และตดตงเครอง

กนถนนพรอมสญญาณไฟวาบอตโนมต

2.1.3 คา T.M. 40,001 – 100,000 กอสรางทางผานขามทางรถไฟแบบเสมอระดบ และตดตงเครองกน

ถนนชนดมพนกงานปด–เปด

2.1.4 คา T.M. มากกวา 100,000 ใหพจารณาจดสรางเปนทางผานขามทางรถไฟแบบตางระดบ โดยให

พจารณาความเหมาะทางเศรษฐกจในการลงทน

2.2 จดทจะสรางทางผานเสมอระดบ

จดทจะสรางทางผานเสมอระดบจะตองหางจากสงปลกสรางถาวรบนทางรถไฟ ไมต ากวา 700 เมตร

2.3 บรเวณทางหลวงผานเสมอระดบทางรถไฟ

บรเวณทางหลวงผานเสมอระดบทางรถไฟจะตองไมตดผานทางรถไฟในทางโคง หรอทางลาดชน และไมมสงใดบงทวทศน พนกงานรถไฟและผขบขยานพาหนะจะตองมองเหนกนได ในระยะไมนอยกวา 1,000 เมตร ในขณะทผขบขยานพาหนะบนทางหลวงหยดทปาย “หยด” ซงจะตองปกปายไวหางจากทางรถไฟไมนอยกวา 5 เมตร

2.4 ทางหลวงผานเสมอระดบทางรถไฟ

ทางหลวงผานเสมอระดบทางรถไฟจะตองสรางใหมระดบเสมอกบทางรถไฟออกไปไมนอยกวาขางละ 10 เมตร กบใหสรางเปนทางหลวงชนดไรฝ นทกฤดกาล เชน ลาดยางเปนตน จากทางรถไฟออกไปสดเขตทดนของการรถไฟแหงประเทศไทย หรอ ไมนอยกวาขางละ 40 เมตร

2.5 สภาพทางหลวงกอนถงจดตดทางรถไฟ

สภาพทางหลวงกอนถงจดตดทางรถไฟไมควรเปนทางลาดชน เชน เชงสะพานเปนตน

2.6 ในกรณทความกวางของผวจราจรของทางหลวงมากเกนกวา 30 เมตร

ในกรณทความกวางของผวจราจรของทางหลวงมากเกนกวา 30 เมตร กรมทางหลวงจะตองพจารณาความสามารถในการตดตงเครองกนถนนดวย

2.7 ในกรณทมทางหลวงผานเสมอระดบทางรถไฟเดมอยใกลเคยงกบทางผานทขอสรางใหมนอยกวา 1,400 เมตร

ใหใชทางหลวงผานเสมอระดบทางรถไฟทมอยกอน เพราะการมทางผานอยใกลชดกนหลายแหง จะเกดอนตรายเนองจากอบตเหตไดงาย

2.8 ตองจดใหม ปายสญญาณจราจร กอนถงบรเวณทางผาน รวมถงปายและสญลกษณอนๆทจ าเปน

3. ลกษณะทางกายภาพของจดตดทางรถไฟตามมาตรฐานทางวศวกรรม [1-5]

ลกษณะทางกายภาพของจดตดทางรถไฟตามมาตรฐานทางวศวกรรมในการศกษาของโครงการน ใชเกณฑการพจารณา 13 ขอ และใชสญลกษณ A1 ถง A13 แทนลกษณะทางกายภาพทใชในการศกษา ดงน

2484

3.1 ต าแหนงของจดตดทางรถไฟ (A1)

ต าแหนงของจดตดทางรถไฟ ในกรณชนดไมมเครองกนซงมความเรวสงสดของรถไฟมากกวา 15 ไมลตอชวโมง จะตองไมมทางรวม ทางแยก หรอ ทางเขา-ออก อยใกลกวา 30 เมตร นบจากขอบทางรถไฟทใกลกบทศทางนนๆ ซงพนทดงกลาวจะถกกนไวส าหรบตดตงเครองหมายจราจรเพอความปลอดภยเทานน กรณมาตรฐานของ USA มขอก าหนดสญลกษณปายจราจรทแตกตางกน เมอมระยะมากกวาหรอนอยกวา 30 เมตร

รปท 1 ต าแหนงของจดตดทางรถไฟ

3.2 พนทหามหยดรถบรเวณจดตดจากทางรถไฟ (Grade Crossing Clearance Distance) (A2)

พนทหามหยดรถบรเวณจดตดจากทางรถไฟ คอ บรเวณทก าหนดหามไมใหมรถหรอสงอนใดหยดอยในพนทบรเวณดงกลาว โดยในอเมรกา หมายถง บรเวณในระยะระหวางจดทหางจากขอบทางรถไฟทใกลทสดอยางนอย 4.5 เมตร ไปจนถงระยะหางทเลยจากขอบรางรถไฟทอยไกลทสดในทศทางดานตรงขาม เปนระยะทาง 2.4 เมตร

3.3 พนผวทางขามบรเวณจดตดทางรถไฟ(Grade Crossing Surface) (A3)

พนผวทางขามบรเวณจดตดทางรถไฟ จะตองจดท าใหมความตอเนอง เพอความปลอดภย โดยมขอก าหนด ดงน

3.3.1 ความหางของขอบผวทางขามกบขอบรางรถไฟ (Flange way)

มาตรฐานของ Canada ก าหนดไววา จะตองมความกวางระหวาง 63.5 มม. ถง 120.6 มม. มความลกอยางนอย 50 มม. สวนมาตรฐานของ USA ก าหนดใหมความกวาง 80 มม. มความลก 50 มม. ตามรปท 2

3.3.2 ขอบผวบนของรางรถไฟกบผวทางขาม

มความสงแตกตางไมเกน 25.4 มม. ตามรปท 2

3.3.3 บรเวณจดตดทางรถไฟ

เมอบรเวณจดตดทางรถไฟมระดบทแตกตางกบระดบถนนปรกต จะตองมการปรบความลาดชนของถนนทจะเขาสบรเวณจดตดทางรถไฟใหมความเหมาะสม เพอใหรถสามารถวงผานไดอยางปลอดภย

รปท 2 พนผวทางขามบรเวณจดตดทางรถไฟ

3.4 จดเรมตนเขาสบรเวณจดตดทางรถไฟ (Traffic Cone A) (A5)

จดเรมตนเขาสบรเวณจดตดทางรถไฟ คอ จดเรมแรกนบตงแตผขบขรบรวาบรเวณขางหนามจดตดทางรถไฟ โดยทวไปจะหมายถงจดแรกทมการตดตงปายสญญาณจราจรเตอนจดตดทางรถไฟ หรอ การมองเหนจดตดทางรถไฟโดยตรงจากระยะไกล โดยระยะทางจากจดเรมตนเขาสบรเวณจดตดทางรถไฟ ไปจนถง Stop Line จะขนอยกบความเรวของรถทเคลอนเขาสบรเวณจดตดทางรถไฟ ตามตารางท 1 และรปท 3

3.5 จดเรมตนหยดรถทปลอดภย (Traffic Cone B) และ ระยะหยดปลอดภย (Stopping Sight Distance) (A6)

จดเรมตนหยดรถทปลอดภย คอ จดแรกทผขบขยานพาหนะซงก าลงเขาสบรเวณจดตดทางรถไฟ สามารถมองเหนรถไฟทก าลงเคลอนเขามา และสามารถตดสนใจหยดรถไดอยางปลอดภย โดยถอเปนจดเรมตนหยดรถหลงจากตดสนใจ ทงนจะวดจาก Cone B ไปจนถง Stop Line ระยะทางดงกลาวเรยกวา ระยะหยดปลอดภย โดยขนอยกบความเรวของรถทเขาสบรเวณจดตดทางรถไฟ ตามตารางท 1 และรปท 3

3.6 จดหยดรถทปลอดภย (Stop Line : Traffic Cone C)

จดหยดรถทปลอดภย คอ จดสดทายทสามารถหยดรถโดยมระยะหางทปลอดภยจากบรเวณจดตดทางรถไฟ โดยถอวามระยะหางจากรางรถไฟทอยใกลทสด 4.5 เมตร หรอ 2.4 เมตร จากเครองกนทางรถไฟ

3.7 ความเหมาะสมของบร เวณจดตดทางรถไฟในแนวระนาบ (Horizontal Alignment) (A1, A5-A10)

จะตองเปนต าแหนงทบรเวณจดตดทางรถไฟท าใหถนนและทางรถไฟท ามมกนอยางเหมาะสมและไมมทางรวม ทางแยก หรอ ถนนสวนบคคล อยในบรเวณใกลเคยง เพอใหมมมองของผขบขไปยงสวนตางๆของบรเวณจดตดทางรถไฟดทสด โดยไมถกรบกวนความสนใจและไมควรอยในชวงทางโคงของถนนหรอทางโคงของทางรถไฟ ซงอาจท าใหมงสมาธในการขบรถเขาสทางโคงมากกวาการสงเกตเหนรถไฟทก าลงเคลอนเขามา ท าใหเกดความสบสนจากความตางระดบของถนนและทางรถไฟ มมทมความเหมาะสมของถนนและทางรถไฟ จะประมาณ 90 องศา หรอใหมคาใกลเคยงมากทสด (A7)

3.8 ความเหมาะสมของบรเวณจดตดทางรถไฟในแนวดง (Vertical Alignment) (A3-A4)

จะตองเปนต าแหนงทบรเวณจดตดทางรถไฟมความตางระดบนอยทสดจากระดบของระดบสายตาในการขบข ระยะทางในการเบรก หรอ

2485

ระยะทางทใชเพอการปรบเปลยนความเรวของรถ และโคงทางดงจะตองมระยะทางทเหมาะสมเพอใหมระยะการมองเหนทถกตองตามการออกแบบความเรวของรถทใชถนนนนๆ ในบางกรณ ระดบในแนวดงของบรเวณจดตดทางรถไฟมการเปลยนแปลง และท าใหเกดลกษณะ “High Profile (Humped) Crossing” ท าใหเกดการตดขดกบทองรถขณะขามทางรถไฟ เกดความเสยงทจะเกดอบตเหตขนได โดยก าหนดใหพนผวทางขามบรเวณจดตดทางรถไฟมระดบเทากบระดบผวดานบนของรางรถไฟ มระยะทางอยางนอย 0.6 เมตร วดจากขอบรางรถไฟทอยดานนอกออกไปทง 2 ขาง และมระดบของผวถนน ณ จดทหางจากขอบรางรถไฟดงกลาวไปอยางนอย 9.0 เมตร แตกตางจากระดบของรางรถไฟไมเกน 75 มม.

รปท 3 ระยะปลอดภยทางวศวกรรมบรเวณจดตดทางรถไฟ

ตารางท 1 ระยะจาก Stop Line ไป Cone A และ Cone B Design

Vehicle Speed (km/h)

Distance from Stop Line

to Cone A (m)

Distance from Stop Line

to Cone B (m) 50 155 70 60 195 95 70 235 115 80 280 140 90 325 170 100 370 200 110 420 235

3.9 ระยะการมองเหนบรเวณจดตดทางรถไฟ

ในการกอสรางถนนและทางรถไฟ จะตองเวนคนทดนเพอใชในการกอสราง ซงเรยกวา เขตทางรถไฟและเขตแนวทาง มไวเพอการขยายปรมาณการขนสงในอนาคตและตดต งอปกรณของระบบควบคมการจราจร ในบรเวณจดตดทางรถไฟจะตองรกษาระยะการมองเหนทปลอดภย โดยไมใหมสงกดขวางระยะการมองเหนดงกลาว ระยะการมองเหน Corner Sight Distance คอ ระยะทผขบขสามารถสงเกตเหนรถไฟ

ทก าหลงเคลอนเขาสบรเวณจดตดทางรถไฟ ทระดบความเรวทใชในการออกแบบ เพอใชในการตดสนใจทจะเขาสบรเวณดงกลาวไดอยางปลอดภย ซงมองคประกอบ 3 สวน คอ

รปท 4 ระดบของผวถนนบรเวณจดตดทางรถไฟ

3.9.1 ระยะทางตามแนวถนนไปยงบรเวณจดตดทางรถไฟ (dH) ตามรปท 5

3.9.2 ระยะในแนวทแยงมมจากรถไปยงรถไฟทก าลงเคลอนเขาสบรเวณจดตดทางรถไฟ ซงสมพนธกบความเรวและระยะทางตามแนวถนน (dH) และระยะทางตามแนวทางรถไฟ (dT) ไปยงบรเวณจดตดทางรถไฟ ตามรปท 5

3.9.3 ระยะการมองเหนในแนวทแยงมมตามแนวทางรถไฟเมอรถจอดอย ท Stop Line ซงสมพนธกบความเรวและระยะทางตามแนวทางรถไฟ (dT) ไปยงบรเวณจดตดทางรถไฟ ตามรปท 6

จากองคประกอบ 3 สวน ดงกลาว เราสามารถแยกเปน 3 กรณ คอ

รปท 5 Corner Sight Distance บรเวณจดตดทางรถไฟ กรณท 1 และ 2

กรณท 1 (A8) ผขบขเหนรถไฟอยบรเวณจดตดทางรถไฟหรอเหนสญญาณแจงเตอนรถไฟทก าลงเคลอนเขาในบรเวณดงกลาว จงตดสนใจทจะหยดรถและสามารถหยดไดอยางปลอดภย ระยะทางตามแนวถนนไปยงบรเวณจดตดทางรถไฟ (dH) จากจดทตดสนใจหยดรถ กคอ ระยะหยดปลอดภย (Stopping Sight Distance) หาไดจาก

e

2v

vH dDa

BVtAVd (1)

dH หมายถง ระยะทางตามแนวถนนไปยง Stop Line (m), A เปน คาคงท มคา 0.278, B เปนคาคงท มคา 0.039, VV หมายถง ความเรวของรถทวงเขาสจดตดทางรถไฟ (km/hr), t หมายถง เวลาในการรบรจนและตดสนใจหยดรถ ก าหนดใหเทากบ 2.5 sec, a หมายถง อตราเฉอยในการหยดรถ ก าหนดเทากบ 3.4 m/sec2, D หมายถง ระยะทางจากดานหนารถ

2486

หรอ Stop Line ไปยงขอบรางรถไฟทอยใกลทสด ประเทศไทย มคา 5.0 m และ de หมายถง ระยะทางจากต าแหนงของผขบขไปยงดานหนาของรถ มคา 2.4 m

กรณท 2 (A9) เมอผขบขเหนรถไฟขณะขบขรถ ก าลงเคลอนทเขาสบรเวณจดตดทางรถไฟดวยอตราเรวของรถและรถไฟทก าหนด ระยะทางตามแนวทางรถไฟซงท าใหรถสามารถเคลอนผานไปไดอยางปลอดภย (dT) จะสมพนธกบ การมองเหนในแนวทแยงมมจากรถไปยงรถไฟทก าลงเคลอนท และระยะทางตามแนวถนน (dH) ไปยงบรเวณจดตดทางรถไฟ โดยหาไดจาก

WL2D

a

BVtAV

V

Vd

2v

v

v

TT (2)

dT หมายถง ระยะทางตามแนวทางรถไฟซงท าใหรถสามารถเคลอนผานไปไดอยางปลอดภย (m), A เปนคาคงท มคา 0.278, B เปนคาคงท มคา 0.039, VT หมายถง ความเรวของรถไฟทวงเขาสจดตดทางรถไฟ (km/hr), VV หมายถง ความเรวของรถทวงเขาสจดตดทางรถไฟ (km/hr), t หมายถง เวลาในการรบรจนและตดสนใจหยดรถ ก าหนดใหเทากบ 2.5 sec, a หมายถง อตราเฉอยในการหยดรถ ก าหนดเทากบ 3.4 m/sec2, D หมายถง ระยะทางจากดานหนาของรถหรอ Stop Line ไปยงขอบรางรถไฟทอยใกลทสด ประเทศไทย มคา 5.0 m, L หมายถง ความยาวของรถ ในโครงการนใชคาความยาวของรถยนต ใหมคา 5.8 m และความยาวของรถ 10 ลอพวง ใหมคา 22.4 m และ W หมายถง ระยะระหวางขอบนอกของทางรถไฟในบรเวณจดตดทง 2 ดาน ในโครงการนใชคาของประเทศไทย มคา 1.0 m

กรณท 3 (A10) เมอผขบขเหนรถไฟขณะจอดรถท Stop Line ก าลงเคลอนทเขาสบรเวณจดตดทางรถไฟดวยอตราเรวของรถไฟทก าหนด ระยะทางตามแนวทางรถไฟ (dT) จะสมพนธกบ ระยะเวลาและอตราเรงของรถ ซงท าใหรถสามารถเคลอนผานไปไดอยางปลอดภย โดยสามารถหาไดจาก

J)V

dW2DL

a

V(0.28Vd

G

a

1

GTT

(3)

dT หมายถง ระยะทางตามแนวทางรถไฟซงท าใหรถสามารถเคลอนผานไปไดอยางปลอดภย (m), VT หมายถง ความเรวของรถไฟทวงเขาสจดตดทางรถไฟ (km/hr), VG หมายถง ความเรวสงสดของรถทเคลอนผานจดตดทางรถไฟ ก าหนดใหเทากบ 2.7 m/sec, a1 หมายถง อตราเรงในการออกรถ ก าหนดเทากบ 0.45 m/sec2, D หมายถง ระยะทางจากดานหนาของรถหรอ Stop Line ไปยงขอบรางรถไฟทอยใกลทสด ประเทศไทย มคา 5.0 m และใชระยะจรงทต าแหนง Stop Line ของแตละจด, L หมายถง ความยาวของรถ ในโครงการนใชคาความยาวของรถยนต ใหมคา 5.8 m และความยาวของรถ 10 ลอพวง ใหมคา 22.4 m, W หมายถง ระยะระหวางขอบนอกของทางรถไฟในบรเวณจดตดทง 2 ดาน ในโครงการนใชคาของประเทศไทย มคา 1.0 m, J หมายถง ระยะเวลารวมทใชในการตดสนใจและเรมออกรถ ก าหนดใหเทากบ 2.0 sec และ da หมายถง ระยะทางทรถ

เคลอนทภายใตอตราเรง a1 กอนทจะท าความเรวไดสงสด มคา 8.1 เมตร โดยหาไดจาก

1

2G

a2a

Vd (4)

2x0.452.7

8.12

รปท 6 Corner Sight Distance บรเวณจดตดทางรถไฟ กรณท 3

3.10 ระยะหยดรถไฟทปลอดภย (Clearing Sight Distance) (A11)

ระยะหยดรถไฟทปลอดภย คอ จดแรกทพนกงานขบรถไฟสามารถสงเกตเหนรถ หรอ สงกดขวางอนใดทบรเวณจดตดทางรถไฟ และสามารถตดสนใจหยดรถไฟไดอยางปลอดภย โดยขนกบอตราเรง ความยาวและปจจยตางๆของรถแตละประเภททจะเคลอนออกจากบรเวณดงกลาวดวย จงตองรกษาระยะการมองเหนทปลอดภยทางวศวกรรมในการออกแบบจดตดทางรถไฟตางๆ โดยไมใหมอปสรรคหรอสงกดขวางระยะการมองเหน ระยะหยดรถไฟทปลอดภย (Clearing Sight Distance) สามารถหาไดจาก ตารางท 2 ซงเปนระยะหยดรถไฟรางเดยวทปลอดภย บรเวณจดตดทางรถไฟทท ามม 90 องศา ในระนาบระดบปรกต

3.11 ความยาวมาตรฐานของรถ

ความยาวมาตรฐานของรถทใชในการออกแบบและค านวณระยะมองเหนบรเวณจดตดทางรถไฟ มผลตอระยะทางปลอดภยในกรณตางๆ การก าหนดขนาดมาตรฐานของรถแตละประเภทเพอใชเปนเกณฑในการท างานทเ กยวของ จะมผลตอการออกแบบและกอสรางถนน ซงในโครงการนใชคาความยาวของรถยนต 5.8 m และความยาวของรถ 10 ลอพวง 22.4 m ตาม Railroad-Highway Grade Crossing Handbook

2487

ตารางท 2 ระยะหยดรถไฟทปลอดภย, ฟต (ft) Train Speed (mph)

Car Single-

unit truck

Bus WB-50

semi truck

65-foot double truck

Pedestrian

10 105 185 200 225 240 180 20 205 365 400 450 485 355 25 255 455 500 560 605 440 30 310 550 600 675 725 530 40 410 730 795 895 965 705 50 515 910 995 1,120 1,205 880 60 615 1,095 1,195 1,345 1,445 1,060 70 715 1,275 1,395 1,570 1,680 1,235 80 820 1,460 1,590 1,790 1,925 1,410 90 920 1,640 1,790 2,015 2,165 1,585

3.12 ปายจราจร สญลกษณบนผวถนน(Sign and Road Marking) (A12)

ปายจราจรและสญลกษณมรปแบบสญลกษณทแตกตางกน โดยอางองกบกฎหมายของแตละประเทศ ทงนในการวเคราะหโครงการมไดพจารณาในสวนรปแบบทมความแตกตางกน แตค านงถงความจ าเปนในการก าหนด ตดตง หรอสอสารขอมลตางๆ ตามมาตรฐานทางวศวกรรม

3.13 ระบบไฟฟาแสงสวางบรเวณจดตดทางรถไฟ (Illumination) (A13)

ระบบไฟฟาแสงสวางบรเวณจดตดทางรถไฟ มความจ าเปนอยางมากในการชวยลดการเกดอบตเหตในเวลากลางคน ซงอาจมปญหาในการตดตงระบบ หากบรเวณดงกลาวไมมระบบไฟฟา และจะมประโยชนสงสดกตอเมอมการเดนรถไฟในเวลากลางคน ภายใตสภาวะความเรวต า หรอมการปดกนทางรถไฟในระยะเวลานาน จากประวตการเกดอบตเหตจะพบวา ผขบขโดยเฉพาะรถขนาดเลก อาจไมสามารถมองเหนปายจราจรและสญลกษณบนผวจราจรไดในชวงเวลากลางคน และแสงไฟจากรถจะไมกระทบกบตวรถไฟจนกระทงเลยจดหยดทปลอดภยมาแลว จงท าใหระบบแสงสวางมความจ าเปนอยางมากทจะปองกนการเกดอบตเหตได

4. ขอบเขตของโครงงาน

4.1 ความเรวของรถยนตและรถไฟ

ความเรว (Speed) เปนปจจยอยางหนงทมผลตอการศกษาของโครงการ คาความเรวเฉลยของรถยนตและรถไฟซงน ามาใชในการศกษาลกษณะทางกายภาพทมความเหมาะสมบรเวณจดตดทางรถไฟกบทางหลวงชนบทของโครงการน จะหาจากคาความเรวท 85 เปอรเซนตไตล (85th Percentile Speed) โดยหาไดจากการวดความเรวของรถแตละคนทใชในเสนทางทท าการศกษา คาความเรวทผขบรถ 85 เปอรเซนตใชความเรวไมเกนกวาคาดงกลาว จะหมายถง คา 85 th Percentile Speed ซงเปนความเรวทถาผขบรถใชความเรวเกนกวาคาดงกลาวจะจดเปนผทขบรถเรวเกนขดความปลอดภย [9]โดยจากการเกบขอมลความเรว สามารถหาคา 85th Percentile Speed ของรถไฟไดเทากบ 55.64 กโลเมตรตอชวโมง และรถยนต 56.58 กโลเมตรตอชวโมง

4.2 พนททท าการศกษา ศกษาบรเวณจดตดทางรถไฟชนดไมมเครองกนกบทางหลวงชนบท

ในเขตพนทจงหวดปราจนบร ทง 5 จด ไดแก

4.2.1 จดท 1 บรเวณจดตดทางรถไฟชนดไมมเครองกนกบทางหลวงชนบท หมายเลข ปจ.2027 แยกทางหลวง หมายเลข 33 – บานหนองคลา อ. กบนทรบร

รปท 7 บรเวณจดตดทางรถไฟจดท 1

4.2.2 จดท 2 บรเวณจดตดทางรถไฟชนดไมมเครองกนกบทางหลวงชนบท หมายเลข ปจ.2042 แยกทางหลวง หมายเลข 33 – บานวงหวาย อ. กบนทรบร

รปท 8 บรเวณจดตดทางรถไฟจดท 2

4.2.3 จดท 3 บรเวณจดตดทางรถไฟชนดไมมเครองกนกบทางหลวงชนบท หมายเลข ปจ.3015 แยกทางหลวง หมายเลข 304 – บานหนองสงข อ. กบนทรบร

รปท 9 บรเวณจดตดทางรถไฟจดท 3

2488

4.2.4 จดท 4 บรเวณจดตดทางรถไฟชนดไมมเครองกนกบทางหลวงชนบท หมายเลข ปจ.2038 แยกทางหลวง หมายเลข 33 – บานหนองนาใน อ. กบนทรบร

รปท 10 บรเวณจดตดทางรถไฟจดท 4

4.2.5 จดท 5 บรเวณจดตดทางรถไฟชนดไมมเครองกนกบทางหลวงชนบท หมายเลข ปจ.2032 แยกทางหลวง หมายเลข 33 – บานแสงจนทร อ. กบนทรบร

รปท 11 บรเวณจดตดทางรถไฟจดท 5

5. ผลการส ารวจและเกบขอมล

ตารางท 3 ขอมลการส ารวจและแนวทางในการปรบปรงลกษณะทางกายภาพบรเวณจดตดทางรถไฟจดท 1-5

จดท A1 A2 A3.1 A3.2 A3.3 A4 A5 A6 A7 A8 A9 A10 A11 A12 A13 1 P × × × × P × × P × × × P P × 2 × P × × × × × × × × × × P × × 3 P P × × × P P × P P × × P P × 4 P P × × × P P × P P × × P P × 5 × P × × × × × × P × × × P P ×

หมายเหต : P หมายถง ผานตามมาตรฐานหรอหลกเกณฑของ Thai และ USA ×× × × × หมายถง ไมผานตามมาตรฐานหรอหลกเกณฑของ Thai หรอ USA และควรปรบปรงตามแนวทางในหวขอท 6 (บทสรป)

5.1 ตวอยางการค านวณหาระยะปลอดภยทางวศวกรรม

เนองจากระยะปลอดภยทางวศวกรรมมปจจยทเกยวของตางๆจ านวนมาก อาท ความเรวของรถยนตและรถไฟ ความกวางของรางรถไฟและความยาวของรถ เปนตน การทระยะตางๆมคาเปลยนไป จะมผลตอความปลอดภยของผใชรถใชถนน ดงนน เมอสามารถหาคา 85th Percentile Speed ไดแลว จะตองน ามาค านวณหาคาระยะปลอดภยทางวศวกรรม เพอน าไปใชในการตรวจสอบความสามารถในการมองเหน ระยะการตดตงปายจราจร ระยะหยดปลอดภย ในกรณตางๆ จงเปนขอมลทส าคญอยางหนงในการศกษาครงน ซงขอน าเสนอตวอยางการพอสงเขป ดงน

5.1.1 ระยะการมองเหนบรเวณจดตดทางรถไฟ (Sightlines) กรณท 1

e

2v

vH dDa

BVtAVd

เมอ VV= 56.58 km/hr, A = 0.278, B = 0.039, t = 2.5 sec, a = 3.4 m/sec2, D = 5.0 m, de = 2.4 m จะได

2.45.03.4

80.039x56.58x2.50.278x56.5

2

Hd

83.44Hd m

5.1.2 ระยะการมองเหนบรเวณจดตดทางรถไฟ (Sightlines) กรณท 2

WL2D

a

BVtAV

V

Vd

2v

v

v

TT

กรณรถยนต VT = 55.64 km/hr, VV = 56.58 km/hr, A = 0.278, B = 0.039, t = 2.5 sec, a = 3.4 m/sec2, D = 5.0 m, L = 5.8 m, W = 1.0 m

จะได

1.05.82x5.0

3.4

80.039x56.58x2.50.278x56.5x

56.58

55.64 2

Td

91.31Td m

กรณรถบรรทก 10 ลอพวง VT = 55.64 km/hr, VV = 56.58 km/hr, A = 0.278, B = 0.039, t = 2.5 sec, a = 3.4 m/sec2, D = 5.0 m, L = 22.4 m, W = 1.0 m

จะได Td

1.022.42x5.0

3.4

80.039x56.58x2.50.278x56.5x

56.58

55.64 2

107.63Td m

2489

5.1.3 ระยะการมองเหนบรเวณจดตดทางรถไฟ (Sightlines) กรณท 3

J)V

dW2DL

a

V(0.28Vd

G

a

1

GTT

กรณรถยนตเมอหยดหางจากทางรถไฟ 5 เมตร VT = 55.64 km/hr, VG = 2.7 m/sec, a1 = 0.45 m/sec2, D = 5.0 m, L

= 5.8 m, W = 1.0 m, J = 2.0 sec, da = 8.1 m จะได

2.0)2.7

8.11.02x5.05.80.452.7

x(0.28x55.64

Td

174.84Td m กรณรถบรรทก 10 ลอพวงเมอหยดหางจากทางรถไฟ 5 เมตร

VT = 55.64 km/hr, VG = 2.7 m/sec, a1 = 0.45 m/sec2, D = 5.0 m, L = 22.4 m, W = 1.0 m, J = 2.0 sec, da = 8.1 m

จะได

2.0)2.7

8.11.02x5.022.40.452.7

x(0.28x55.64

Td

270.63Td m กรณรถยนตเมอหยดเมอหยดท Stop Line (แสดงตวอยางการค านวณจดท 1 ทศทางท 1 มระยะ D = 4.35 m)

VT = 55.64 km/hr, VG = 2.7 m/sec, a1 = 0.45 m/sec2, D = 4.35 m, L = 5.8 m, W = 1.0 m, J = 2.0 sec, da = 8.1 m

จะได

2.0)2.7

8.11.02x4.355.80.452.7

x(0.28x55.64

Td

167.34Td m กรณรถบรรทก 10 ลอพวงเมอหยดท Stop Line (แสดงตวอยางการค านวณจดท 1 ทศทางท 1 มระยะ D = 4.35 m)

VT = 55.64 km/hr, VG = 2.7 m/sec, a1 = 0.45 m/sec2, D = 4.35 m, L = 22.4 m, W = 1.0 m, J = 2.0 sec, da = 8.1 m

จะได

2.0)2.7

8.11.02x4.3522.40.452.7

x(0.28x55.64

Td

263.13Td m

5.2 ผลการส ารวจและเกบขอมลลกษณะทางกายภาพบรเวณจดตดทางรถไฟจดท 1-5

จากการศกษาลกษณะทางกายภาพบรเวณจดตดทางรถไฟจดท 1 -5พบวา ไมมจดตดทางรถไฟจดใดทผานเกณฑท งหมด ซงแตละจดจะมลกษณะทางกายภาพทเปนไปตามเกณฑ หรอ ไมสอดคลองกบเกณฑมาตรฐานแตกตางกนไป โดย เกณฑ A11 ระยะหยดรถไฟทปลอดภย จะผานเกณฑทกจด สวนเกณฑ A3 พนผวทางขามรางรถไฟ A6 จดเรมตนหยดรถทปลอดภยและเกณฑ A9-A10 ระยะการมองเหนบรเวณจดตดทางรถไฟและ A13 ระบบไฟฟาแสงสวาง คอ ลกษณะทางกายภาพทไมมจดใด

ผานเกณฑดงกลาว ตามขอมลในตารางท 3 และรปท 7-22 ซงสามารถวเคราะหลกษณะปญหาทางกายภาพบรเวณจดตดทางรถไฟตามขอบเขตงานทท าการศกษาไดดงน

5.2.1 ต าแหนงของจดตดทางรถไฟชนดไมมเครองกน (A1)

ต าแหนงของจดตดทางรถไฟชนดไมมเครองกนซงมความเรวสงสดของรถไฟทวงผานมากกวา 15 ไมลตอชวโมง และมทางรวม ทางแยกของถนน หรอ ทางเขา-ออก ของถนน อยใกลนอยกวา 30 เมตร นบจากขอบทางรถไฟดานทใกลกบทศทางนนๆ ไมมการตดตงปายจราจรหรอการก าหนดใหมปายหรอสญลกษณจราจรทแตกตางกน เมอมระยะมากกวาหรอนอยกวา 30 เมตร ซงเปนระยะทางเพอใหผขบขยานพาหนะมเวลาทเพยงพอส าหรบการประมวลผลและการตดสนใจ การทมทางรวมทางแยกและไมมปายสญลกษณทเหมาะสม จะท าใหเมอมรถวงเขาสบรเวณดงกลาวพรอมกนจากหลายทศทาง จะเกดความสบสนและรบกวนการตดสนใจ ท าใหมความเสยงทจะเกดอนตรายไดมากขน (จดท 2 และ 5)

5.2.2 พนทหามหยดรถบรเวณจดตดจากทางรถไฟ (A2)

การก าหนดพนทหามหยดรถบรเวณจดตดจากทางรถไฟมมาตรฐานและการตดตงทแตกตางกน บางจดไมมการก าหนดหรอก าหนดไวไมชดเจน (จดท 2 ไมก าหนด Stop Line โดยใชระยะจากปาย “หยด” ในการเปรยบเทยบ) หรอก าหนดระยะทหางหรอใกลมากเกนไป ซงจะมผลตอความสามารถในการมองเหน ระยะทางและการตดสนใจทจะไมท าใหเกดอนตราย (เชน จดท 1 มระยะ 4.26 และ 4.35 เมตร นอยกวาเกณฑ 4.5 เมตร แตจดท 5 มระยะ 28.6 และ 40.57 เมตร ตามล าดบ)

รปท 12 จดท 5 ระยะ stop line 28.6 m มสงบดบงในการมองเหน

5.2.3 พนผวทางขามบรเวณจดตดทางรถไฟ (A3)

พนผวทางขามบรเวณจดตดทางรถไฟ ไมมความตอเนอง หรอ ใชวสดไมมาตรฐาน ท าใหเกดความเสยงและไมปลอดภย ( เชน จดท 2, 3 และ 4 ใชไมหมอนรถไฟในการประกอบเปนพนผวทางขาม ท าใหระยะหางและความลกของ Flange way และความตางระดบไมเปนไปตามเกณฑทก าหนด โดยเฉพาะในจดท 2 เปนถนนทางลกรง พนผวมระดบไมเสมอกบทางรถไฟและอาจท าใหเกดปญหารถตดขดคางอยในบรเวณจดตดทางรถไฟได มระดบของผวถนน ณ จดทหางจากขอบรางรถไฟดงกลาว 9.0 เมตร 413-502 มม. แตกตางจากระดบของรางรถไฟเกน 75 มม.)

2490

รปท 13 ลกษณะพนผวทางขามจดท 2 และมมของถนนทท ากบรางรถไฟ

5.2.4 สภาพทางลาดชนของทางหลวงกอนถงจดตดทางรถไฟ (A4)

สภาพทางลาดชนของทางหลวง กอนถงจดตดทางรถไฟไมเหมาะสม(เชน จดท 5 มสภาพเปนทางโคงและลาดชนท าใหจ ากดความสามารถในการมองเหนบรเวณจดตดทางรถไฟ)

5.2.5 จดเรมตนเขาสบรเวณจดตดทางรถไฟ (Traffic Cone A) (A5)

การก าหนดต าแหนงปายจราจรทจดเรมตนเขาสบรเวณจดตดทางรถไฟ (Crossing Approach Zone : Traffic Cone A) ไมเหมาะสมหรอไมสามารถมองเหนจดตดทางรถไฟไดโดยตรงจากระยะทางดงกลาว เนองจากมสงบดบงหรออปสรรคในการมองเหน ท าใหมระยะทางในการตอบสนองทางวศวกรรมไมเพยงพอ เกดสภาพความเสยงและไมปลอดภยขน โดยมหลายจดทอาจมลกษณะของการใชความพยายามในการมองจงจะสงเกตเหนบรเวณจดตดทางรถไฟได (จากตารางท 1 และคา 85 th Percentile Speed ของรถยนต 56.58 กโลเมตรตอชวโมง จะไดระยะ Traffic Cone A เทากบ 181.30 ม. ซงทระยะดงกลาว จดท 1, 2 และ 5 ยงไมมการตดตงปายจราจรเตอนใหทราบถงการเขาสบรเวณจดตดทางรถไฟและไมสามารถมองเหนจดตดทางรถไฟไดโดยตรงจากระยะทางดงกลาว)

รปท 14 ลกษณะทางโคงและมความลาดชนกอนถงจดท 5

5.2.6 จดเรมตนหยดรถทปลอดภย (Traffic Cone B) (A6)

ต าแหนงของจดเรมตนหยดรถทปลอดภย (Safe Stopping Point : Traffic Cone B) ไมสามารถมองเหนรถไฟทก าลงเคลอนเขาสบรเวณจดตดทางรถไฟ เนองจากมสงบดบงหรออปสรรคในการมองเหน ซงอาจท าใหไมสามารถตดสนใจทจะหยดรถไดอยางปลอดภยได โดยมหลายจดทอาจมลกษณะของการใชความพยายามในการมองจงจะสงเกตเหนรถไฟได (จากตารางท 1 และคา 85th Percentile Speed ของรถยนต 56.58 กโลเมตรตอ

ชวโมง จะไดระยะ Traffic Cone B เทากบ 86.44 ม. ซงทระยะดงกลาว ทกจด ไมสามารถมองเหนรถไฟทก าลงเคลอนเขาสบรเวณจดตดทางรถไฟ เนองจากมสงบดบงหรออปสรรคในการมองเหน เชน แนวตนไม พมไม สงปลกสรางและทพกอาศย เปนตน)

5.2.7 มมทมความเหมาะสมของถนนและทางรถไฟ (A7)

มมของถนนและทางรถไฟไมเหมาะสม ซงจะท าใหมมมองในการเขาสบรเวณจดตดไมสามารถมองเหนรถไฟได หรอ เกดการรบกวนความสนใจท าใหเกดความสบสนในการตดสนใจตางๆ หรออาจมสงบดบงหรอจ ากดการมองเหน ท าให เ กดสภาพความเสยงและไมปลอดภยขน โดยเฉพาะจดท 2 มลกษณะของการจ ากดมมมองทจะสงเกตเหนรถไฟได และมลกษณะของการพยายามทจะใหบรเวณจดตดทางรถไฟท ามมประมาณ 90 องศา โดยการท าใหถนนมทางโคงกอนถงบรเวณดงกลาวหรอดงเขาท ามมในทศทางเดยว แตกอาจท าใหเกดสภาพความเสยงในลกษณะเดยวกนได

5.2.8 ระยะการมองเหนบรเวณจดตดทางรถไฟ กรณท 1 (A8)

ระยะการมองเหนตามแนวถนนไปยงบรเวณจดตดทางรถไฟ (dH) นอยเกนไป ท าใหไมสามารถมองเหนบรเวณจดตดทางรถไฟไดโดยตรงหรอเหนสญญาณแจงเตอนรถไฟทก าลงเคลอนเขาในบรเวณดงกลาว ท าใหไมสามารถตดสนใจทจะหยดรถอยางปลอดภยได (จากตวอยางการค านวณในขอ 5.1 และคา 85th Percentile Speed ของรถยนต 56.58 กโลเมตรตอชวโมง จะไดระยะ dH เทากบ 83.44 ม. ซงทระยะดงกลาว จดท 1, 2 และ 5 ไมสามารถมองเหนจดตดทางรถไฟไดโดยตรงจากระยะทางดงกลาว เนองจากมสงบดบงหรออปสรรคในการมองเหน เชน แนวตนไม พมไม สงปลกสรางและทพกอาศย เปนตน และเนองจากเปนจดตดทางรถไฟชนดไมมเครองกน จงไมมสญญาณแจงเตอนรถไฟทก าลงเคลอนเขาในบรเวณดงกลาว)

5.2.9 ระยะการมองเหนบรเวณจดตดทางรถไฟ กรณท 2 (A9)

ผขบขรถยนตไมสามารถมองเหนรถไฟทก าลงเคลอนเขามาได เมอต าแหนงของรถยนตอยทระยะตามแนวถนนไปยงบรเวณจดตดทางรถไฟ (dH) และรถไฟอยทระยะทางตามแนวทางรถไฟ (dT) จากบรเวณจดตดทางรถไฟ ท าใหผขบขรถยนตไมสามารถทจะตดสนใจหยดรถหรอเคลอนผานไปไดอยางปลอดภย (จากตวอยางการค านวณในขอ 5.1 และคา 85th Percentile Speed ของรถไฟไดเทากบ 55.64 กโลเมตรตอชวโมง และรถยนต 56.58 กโลเมตรตอชวโมง จะไดระยะ dH เทากบ 83.44 ม., dT กรณรถยนตเทากบ 91.31 ม. และกรณรถบรรทก 10 ลอพวงเทากบ 107.63 ม. ซงทระยะดงกลาว ทกจด ไมสามารถมองเหนรถไฟทก าลงเคลอนเขาสบรเวณจดตดทางรถไฟทง 2 กรณ เนองจากมสงบดบงหรออปสรรคในการมองเหน เชน แนวตนไม พมไม สงปลกสรางและทพกอาศย เปนตน)

2491

รปท 15 จดท 5 เมอมองทระยะ dH 83.44 ม.ผขบขรถยนตไมสามารถมองเหน

จดตดทางรถไฟและรถไฟทก าลงเคลอนเขามาได

5.2.10 ระยะการมองเหนบรเวณจดตดทางรถไฟ กรณท 3 (A10)

ผขบขรถยนตไมสามารถมองเหนรถไฟทก าลงเคลอนเขามาได เมอต าแหนงของรถยนตอยท Stop Line และรถไฟอยทระยะทางตามแนวทางรถไฟ (dT) จากบรเวณจดตดทางรถไฟ ท าใหผขบขรถยนตไมสามารถทจะตดสนใจหยดรถหรอเคลอนผานไปไดอยางปลอดภย และตามขอบงคบของไทยทก าหนดให พนกงานรถไฟและผขบขรถจะตองมองเหนกนได ในระยะไมนอยกวา 1,000 เมตร ในขณะทผขบขยานพาหนะหยดทปาย “หยด” หางจากทางรถไฟไมนอยกวา 5 เมตร จากการส ารวจพบวา มอปสรรคในการมองเหนทระยะดงกลาวดวยเชนกน (จากตวอยางการค านวณในขอ 5.1 และคา 85th Percentile Speed ของรถไฟไดเทากบ 55.64 กโลเมตรตอชวโมง เชน จดท 1 เมอหยดท Stop Line ระยะ 4.35 ม. จะไดระยะ dT กรณรถยนตเทากบ 167.34 ม. และกรณรถบรรทก 10 ลอพวงเทากบ 263.13 ม. ซงทระยะดงกลาว จะไมสามารถมองเหนรถไฟทก าลงเคลอนเขาสบรเวณจดตดทางรถไฟทง 2 กรณ เนองจากมสงบดบงหรออปสรรคในการมองเหน เชน แนวตนไม พมไม สงปลกสราง เปนตน)

5.2.11 ระยะหยดรถไฟทปลอดภย (Clearing Sight Distance) (A11)

ความสามารถในการมองเหนรถหรอสงกดขวางของพนกงานขบรถไฟทจะมองเหนมายงบรเวณจดตดทางรถไฟจากระยะหางทมากพยงพอทจะท าใหสามารถตดสนใจหยดรถไฟไดอยางปลอดภย โดยทกจดจะอยในเสนทางรถไฟแนวตรงจงสามารถมองเหนไดชดเจน

รปท 16 ขอมลการส ารวจลกษณะทางกายภาพบรเวณจดตดทางรถไฟจดท 1

รปท 17 ขอมลการส ารวจลกษณะทางกายภาพบรเวณจดตดทางรถไฟจดท 2

รปท 18 ขอมลการส ารวจลกษณะทางกายภาพบรเวณจดตดทางรถไฟจดท 3

รปท 19 ขอมลการส ารวจลกษณะทางกายภาพบรเวณจดตดทางรถไฟจดท 4

2492

รปท 20 ขอมลการส ารวจลกษณะทางกายภาพบรเวณจดตดทางรถไฟจดท 5

รปท 21 ไมมปญหา A11 ความสามารถในการมองเหนรถหรอสงกดขวางของ

พนกงานขบรถไฟทจะมองเหนมายงบรเวณจดตดทางรถไฟ

5.2.12 ปายจราจรและสญลกษณบนผวถนน (A12)

การจดใหม ปายสญญาณ ปายจราจร หรอสญลกษณบนผวทาง กอนถงบรเวณจดตดทางรถไฟ รวมถงปายและสญลกษณอนๆทจ าเปนไมเหมาะสม หรอมระยะตดตงทไมเพยงพอ ท าใหผขบขทมาจากตางพนทอาจเกดสภาพความเสยงและอาจเกดอนตรายได (เชน จดท 2 ไมมการตดตงปายจราจรหรอสญลกษณบนผวถนนเตอนใหทราบถงการเขาสบรเวณจดตดทางรถไฟ)

5.2.13 ระบบไฟฟาแสงสวางบรเวณจดตดทางรถไฟ (A13)

บรเวณจดตดทางรถไฟจดท 1-5 ไมมระบบไฟฟาแสงสวางบรเวณจดตดทางรถไฟ (Illumination) และถงแมวาขอก าหนดจะเหมาะสมกบบรเวณจดตดทางรถไฟทมการเดนรถไฟในเวลากลางคน แตการจดใหมระบบแสงสวางกจะชวยลดอบตเหตทเกดจากสาเหตอนไดเชนกน

รปท 22 จดท 2 ไมมปายจราจรหรอสญลกษณบนผวถนน ระบบไฟฟาแสงสวาง (Illumination) และมสงบดบงในการมองเหนบรเวณจดตดทางรถไฟ

6. บทสรป

จากขอมลและผลทไดจากการศกษาของโครงการ ท าใหพบลกษณะกายภาพทไมสอดคลองกบมาตรฐานทางวศวกรรมของบรเวณจดตดทางรถไฟกบทางหลวงชนบทในเขตพนทจงหวดปราจนบร รวมถงมขอมลทมความนาสนใจและอาจเปนประโยชนส าหรบใชเปนกรณศกษาใหกบบรเวณจดตดทางรถไฟจดอนๆ จงเสนอแนวทางในการพฒนาปรบปรงลกษณะทางกายภาพทมความเหมาะสมทางวศวกรรม ตามเกณฑทงหมด13 ขอ โดยใชหลกเกณฑของไทยรวมกบขอเสนอแนะตามมาตรฐานของตางประเทศ จงตองพจารณาความเหมาะสมและปจจยทเกยวของ บรเวณพนทจดตดทางรถไฟแตละจด ซงอาจมขอจ ากดในการน าไปปฏบต และอาจไมสามารถด าเนนการได ดงน

6.1 ต าแหนงของจดตดทางรถไฟชนดไมมเครองกน (A1)

ต าแหนงของจดตดทางรถไฟชนดไมมเครองกนซงมความเรวสงสดของรถไฟทวงผานมากกวา 15 ไมลตอชวโมง จะตองไมมทางรวม ทางแยกของถนน หรอ ทางเขา-ออก ของถนน อยใกลนอยกวา 30 เมตร นบจากขอบทางรถไฟดานทใกลกบทศทางนนๆ

กรณทมทางรวมทางแยกในบรเวณจดตดทางรถไฟ จะตองมการตดตงปายและขอก าหนดสญลกษณปายจราจรทแตกตางกน เมอมระยะมากกวาหรอนอยกวา 30 เมตร

หากหลกเลยงได ไมควรมทางรวม ทางแยก หรอ ถนนสวนบคคล อยในบรเวณใกลเคยง

6.2 พนทหามหยดรถบรเวณจดตดจากทางรถไฟ (A2)

ก าหนดใหมพนทหามหยดรถบรเวณจดตดจากทางรถไฟ หามไมใหมรถหรอสงอนใด หยด จอด อยในพนทบรเวณดงกลาว โดยมระยะไมนอยกวา 5 เมตร นบจากขอบรางรถไฟทอยใกลทสด ทง 2 ทศทาง และจะตองก าหนดหรอท าสญลกษณใหชดเจน รวมถงตรวจสอบใหใชงานไดอยเสมอ

6.3 พนผวทางขามบรเวณจดตดทางรถไฟ (A3)

พนผวทางขามบรเวณจดตดทางรถไฟ จะตองมความตอเนอง เพอความปลอดภย โดยสรางใหมระดบเสมอกบทางรถไฟไมนอยกวาขางละ 10 เมตร และเปนทางหลวงชนดไรฝ นทกฤดกาล จากทางรถไฟออกไปสดเขตทดนของการรถไฟแหงประเทศไทย หรอ ไมนอยกวาขางละ 40 เมตร

ก าหนดใหพนผวทางขามบรเวณจดตดทางรถไฟมระดบเทากบระดบผวดานบนของรางรถไฟ มระยะทางอยางนอย 0.6 เมตร วดจากขอบรางรถไฟทอยดานนอกออกไปทง 2 ขาง และมระดบของผวถนน ณ จดทหางจากขอบรางรถไฟดงกลาวไปอยางนอย 9.0 เมตร แตกตางจากระดบของรางรถไฟไมเกน 75 มม.

ขอบผวทางขามกบรางรถไฟ มความกวางระหวาง 63.5 มม. – 120.6 มม. ลกอยางนอย 50 มม. ผวบนของรางกบผวทางขาม มความสงแตกตางไมเกน 25.4 มม.

พนผวทางขามมความกวางผวจราจรอยางนอย 8 เมตร ไมรวมความกวางของไหลทาง และท าผวทางขามใหกวางกวาความกวางของผวจราจร

2493

ออกไปอกอยางนอยดานละ 0.5 เมตร ถามไหลทางใหขยายเพมจากขอบไหลทางออกไปอยางนอย 0.5 เมตร

6.4 สภาพทางลาดชนของทางหลวงกอนถงจดตดทางรถไฟ (A4)

การปรบสภาพทางลาดชนของทางหลวงกอนถงจดตดทางรถไฟใหมความเหมาะสม โดยสภาพทางหลวงกอนถงจดตดทางรถไฟ ไมควรเปนทางลาดชน

บรเวณจดตดทางรถไฟมความตางระดบนอยทสดจากระดบของระดบสายตาในการขบข

6.5 จดเรมตนเขาสบรเวณจดตดทางรถไฟ (Traffic Cone A) (A5)

ปรบปรงใหมปายจราจรทจดเรมตนเขาสบรเวณจดตดทางรถไฟ (Crossing Approach Zone : Traffic Cone A) ใหเหมาะสม เพอท าใหมระยะทางในการตอบสนองทางวศวกรรมเพยงพอและไมตองใชความพยายามในการมองจงจะสงเกตเหนบรเวณจดตดทางรถไฟได

6.6 จดเรมตนหยดรถทปลอดภย (Traffic Cone B) (A6)

ปรบปรงการมองเหนตงแตต าแหนงของจดเรมตนหยดรถทปลอดภย (Safe Stopping Point : Traffic Cone B) ใหสามารถมองเหนรถไฟทก าลงเคลอนเขาสบรเวณจดตดทางรถไฟได เ พอท าใหมระยะทางในการตอบสนองทางวศวกรรมเพยงพอและไมตองใชความพยายามในการมองจงจะสงเกตเหนรถไฟไดทง 2 ทศทาง

6.7 มมทมความเหมาะสมของถนนและทางรถไฟ (A7)

ปรบปรงมมของถนนและทางรถไฟใหเหมาะสม ซงจะท าใหมมมองในการเขาสบรเวณจดตดสามารถมองเหนรถไฟได หรอ ไมเกดการรบกวนความสนใจท าใหเกดความสบสนในการตดสนใจตางๆ หรอไมใหมสงบดบงหรอจ ากดการมองเหน ท าใหเกดสภาพความเสยงและไมปลอดภยขน โดยพยายามทจะท าใหบรเวณจดตดทางรถไฟท ามมประมาณ 90 องศา โดยหลกเลยงการท าใหถนนมทางโคงกอนถงบรเวณดงกลาวหรอดงเขาท ามมในทศทางเดยว ซงอาจท าใหเกดสภาพความเสยงในลกษณะเดยวกนได

6.8 ระยะการมองเหนบรเวณจดตดทางรถไฟ (Sightlines) กรณท 1 (A8)

การปรบสภาพระยะการมองเหนตามแนวถนนไปยงบรเวณจดตดทางรถไฟ (dH) ใหเหมาะสม ท าใหผขบขรถยนตสามารถมองเหนบรเวณจดตดทางรถไฟ หรอมสญญาณแจงเตอนรถไฟทก าลงเคลอนเขาในบรเวณดงกลาว และสามารถตดสนใจทจะหยดรถอยางปลอดภย

6.9 ระยะการมองเหนบรเวณจดตดทางรถไฟ (Sightlines) กรณท 2 (A9)

ปรบปรงใหผขบขรถยนตสามารถมองเหนรถไฟทก าลงเคลอนเขามาได เมอต าแหนงของรถยนตอยทระยะตามแนวถนนไปยงบรเวณจดตดทางรถไฟ (dH) และรถไฟอยทระยะทางตามแนวทางรถไฟ (dT) จากบรเวณจดตดทางรถไฟ เพอใหผขบขรถยนตสามารถทจะตดสนใจหยดรถหรอเคลอนผานไปไดอยางปลอดภย

6.10 ระยะการมองเหนบรเวณจดตดทางรถไฟ (Sightlines) กรณท 3 (A10)

จดทจะสรางทางผานเสมอระดบทางรถไฟ จะตองหางจากสงปลกสรางถาวรบนทางรถไฟ เชน สะพาน ถ า อโมงค ไมต ากวา 700 เมตร

การปรบสภาพระยะการมองเหนของพนกงานขบรถไฟและผขบขรถใหมองเหนกนได ในระยะไมนอยกวา 1,000 เมตร ในขณะทผ ข บขยานพาหนะหยดท Stop Line หางจากทางรถไฟไมนอยกวา 5 เมตร หรอมระยะมองเหนทเพยงพอทจะท าใหตดสนใจไดอยางปลอดภยตาม A10 ได

ปรบปรงใหผขบขรถยนตสามารถมองเหนรถไฟทก าลงเคลอนเขามาได เมอต าแหนงของรถยนตอยท Stop Line และรถไฟอยทระยะทางตามแนวทางรถไฟ (dT) จากบรเวณจดตดทางรถไฟ ท าใหผ ขบขรถยนตสามารถทจะตดสนใจหยดรถหรอเคลอนผานไปไดอยางปลอดภยปลอดภย

6.11 ระยะหยดรถไฟทปลอดภย (Clearing Sight Distance) (A11)

ปรบปรงใหความสามารถในการมองเหนรถหรอสงกดขวางของพนกงานขบรถไฟทจะมองเหนมายงบรเวณจดตดทางรถไฟจากระยะหางทมากพยงพอทจะท าใหสามารถตดสนใจหยดรถไฟไดอยางปลอดภย

6.12 ปายจราจรและสญลกษณบนผวถนน (A12)

การจดใหม ปายสญญาณ ปายจราจร หรอสญลกษณบนผวทาง กอนถงบรเวณจดตดทางรถไฟ รวมถงปายและสญลกษณอนๆทจ าเปนและเหมาะสม มระยะตดตงทมากเพยงพอ ท าใหผขบขรถมความปลอดภย

6.13 ระบบไฟฟาแสงสวางบรเวณจดตดทางรถไฟ (Illumination) (A13)

การจด ให ม ร ะบบไฟฟ าแสงสว า งบ ร เ วณ จดตดท างรถไฟ (Illumination) เพอชวยลดปญหาการเกดอบตเหตในกรณตางๆ

7. ขอเสนอแนะการปรบปรงหลกเกณฑลกษณะทางกายภาพบรเวณจดตดทางรถไฟกบทางหลวงของประเทศไทย

ตามบนทกขอตกลงของกรมทางหลวงกบการรถไฟแหงประเทศไทย ไดก าหนดหลกเกณฑเพอใชเปนแนวทางส าหรบก าหนดมาตรการอ านวยความปลอดภยบรเวณทางรถไฟตดผานทางหลวง ตงแตป พ.ศ. 2535 ซง กลาวถงหลกเกณฑเบองตน แมจะมขอดในการน าไปปรบใชไดอยางกวางขวางโดยไมตองท าการปรบปรงแกไขตามเงอนไขทเปลยนแปลงไป แตจากการศกษาพบวายงมรายละเอยดบางประเดนทสามารถปรบปรงหลกเกณฑใหมความปลอดภยมากขนได คอ

7.1 ต าแหนงของจดตดทางรถไฟชนดไมมเครองกน

ควรก าหนดหลกเกณฑของต าแหนงของจดตดทางรถไฟชนดไมมเครองกนใหสอดคลองตามค าแนะน าในขอ 6.1

7.2 พนทหามหยดรถบรเวณจดตดจากทางรถไฟ

ควรก าหนดใหมพนทหามหยดรถบรเวณจดตดจากทางรถไฟ ใหสอดคลองตามค าแนะน าในขอ 6.2

2494

7.3 พนผวทางขามบรเวณจดตดทางรถไฟ

ควรก าหนดหลกเกณฑมาตรฐานของพนผวทางขามบรเวณจดตดทางรถไฟ ซงอาจจะตองศกษาความเหมาะสมถงปจจยตางๆของประเทศไทย เชน ชนดและความสงของรถ ความกวางของยางและรางรถไฟ ฯลฯ หรออาจใชขอเสนอแนะตามค าแนะน าในขอ 6.3 ประกอบการพจารณาดวย

7.4 มมทมความเหมาะสมของถนนและทางรถไฟ

ควรก าหนดหลกเกณฑของการท ามมทมความเหมาะสมของถนนและทางรถไฟ ใหสอดคลองตามค าแนะน าในขอ 6.7

7.5 รกษาระยะการมองเหนทปลอดภยทางวศวกรรม

ควรก าหนดหลกเกณฑเพอรกษาระยะการมองเหนทปลอดภยทางวศวกรรมบรเวณจดตดทางรถไฟ โดยควรจะตองมการศกษาเพมเตมถงความเหมาะสมและปจจยแวดลอมตางๆของประเทศไทย เพอใหบรเวณจดตดทางรถไฟมความปลอดภยมากขน ทงในดานการตดปายจราจรทจดเรมตนเขาสบรเวณจดตดทางรถไฟ จดเรมตนหยดรถทปลอดภย ระยะการมองเหนบรเวณจดตดทางรถไฟกรณตางๆ และระยะหยดรถไฟทปลอดภย ใหสอดคลองตามค าแนะน าในขอ 6.5, 6.6 และ 6.8-6.11

7.6 ระบบไฟฟาแสงสวางบรเวณจดตดทางรถไฟ

ควรก าหนดใหการจดใหมระบบไฟฟาแสงสวางบรเวณจดตดทางรถไฟ เปนขอบงคบมาตรฐาน ใหสอดคลองตามค าแนะน าในขอ 6.13

7.7 การเพมขอบงคบเกยวกบงานบ ารงรกษาเขตทางและเขตทางรถไฟ

ควรก าหนดให มหลก เกณฑหรอแนวทางปฏบต เ กยวกบงานบ ารงรกษาเขตทางและเขตทางรถไฟในบรเวณจดตดทางรถไฟ เนองจากพบปญหาเกยวกบการทมลกษณะทางกายภาพไมเปนไปตามหลกเกณฑ เชน สภาพทาง การไมสามารถรกษาระยะการมองเหนทปลอดภยโดยการบดบงของตนไมและพมไม การตดต ง การบ ารงรกษาสภาพปายและสญลกษณจราจรบนผวทาง ฯลฯ รวมถงการเปลยนแปลงของปจจยแวดลอมเฉพาะจดซงอาจท าใหเกดสภาพความไมปลอดภยในบรเวณจดตดทางรถไฟขนได

ท งน การก าหนดหลกเกณฑตางๆ ควรมการศกษารายละเอยดทเกยวของและขอจ ากดอยางรอบคอบ เพอก าหนดหลกเกณฑลกษณะทางกายภาพทมความเหมาะสมทางวศวกรรมใหสอดคลองกบปจจยของประเทศไทย โดยจะตองใหความส าคญกบการปรบปรงขอก าหนดใหเปนปจจบนตามเงอนไขทมการเปลยนแปลงไปในแตละชวงเวลา รวมถงควรมการแนะน าทางเลอกทสามารถแกไขขอจ ากดของสภาพในแตละพนทเพอท าใหบรเวณจดตดทางรถไฟมความปลอดภยมากทสด

กตตกรรมประกาศ

คณะผวจยขอกราบขอบพระคณอาจารยทปรกษาโครงการ และคณะกรรมการสอบโครงงานวศวกรรมโยธาทกทาน ทกรณาใหค าแนะน า ตรวจสอบ และสนบสนนขอมลตางๆในการด าเนนงาน ขอขอบคณ

เจาหนาทส านกงานทางหลวงชนบท จ.ปราจนบร และเจาหนาทการรถไฟแหงประเทศไทย สถานเปรงและสถานหนองสงข ทกรณาใหขอมลในการศกษาครงน และกราบขอบพระคณอาจารยและสถาบนการศกษาทกแหงทคณะผวจยไดเคยรบการอบรมสงสอนนบแตอดตจนถงปจจบน ขอขอบคณคณาจารยและเจาหนาทของมหาวทยาลยเทคโนโลยราชมงคลตะวนออกทกทานทคอยชวยเหลอและประสานงานดานตางๆตลอดระยะเวลาทท าการศกษา ขอกราบขอบพระคณ คณพอ คณแม และครอบครว ทสงเสรมและสนบสนน รวมทงมความอดทนและเขาใจในภารกจทผวจยตองออกเดนทางไปเกบขอมลยงสถานทตางๆจนสามารถด าเนนโครงการไดส าเรจ

เอกสารอางอง

[1] Ahmer Nizam and Dan MacDonald, Highway-Rail Grade Crossing 101. University of California, Berkeley, 2006, pp. 1-104

[2] Alberta Transportation. Road/Railway Grade Crossing Guidelines. Alberta Transportation, 2009, pp. 1-23.

[3] Federal Highway Administration, U.S. Department of Transportation. Railroad-Highway Grade Crossing Handbook (Revised Second Edition). Office of Safety Design, 2007, pp. 25-144.

[4] J.K. Caird, et al. “A Human Factors Analysis of Highway-Railway Grade Crossing Accidents in Canada.” Cognitive Ergonomics Research Laboratory, Department of Psychology, University of Calgary, Canada, 2002.

[5] Transport Canada. Draft Canadian Railway-Roadway Grade Crossing Standards (CRRGCS). Transportation Canada, 2012, pp. 4-35.

[6] กรมทางหลวง, รายงานสรปบรเวณทางรถไฟตดผานทางหลวง ประจ าป 2554, กรมทางหลวง, พ.ศ.2555, ภาคผนวก.

[7] จอม ตระวณชย. “การศกษาปจจยทมผลตอการฝาฝนสญญาณไฟจราจร กรณศกษาทางแยกจดตดทางรถไฟ.” วทยานพนธปรญญาวศวกรรมศาสตรมหาบณฑต สาขาวชาวศวกรรมโยธา, บณฑตวยาลย มหาวทยาลยเกษตรศาสตร, พ.ศ.2550.

[8] ดลยฤทธ เสฏฐสวจะ. “การศกษาเปรยบเทยบรปแบบการวเคราะหขอมลอบต เหต เ พอระบจดอนตรายบรเวณจดตดทางรถไฟ. ” วทยานพนธปรญญาวศวกรรมศาสตรมหาบณฑต สาขาวชาวศวกรรมโยธา, บณฑตวยาลย มหาวทยาลยนเรศวร, พ.ศ.2552. [9] วฒนวงศ รตนวราห และ สราวธ จรตงาม, วศวกรรมขนสง (Transportation Engineering), โรงพมพชานเมอง, พ.ศ.2554, หนา29-32.

2495