thực trạng giáo dục

7/29/2019 thc trng gio dc

1/194

Li cm n

Ti xin by t lng bit n chn thnh n lnh

o, cc thy c gio ca Hc vin Chnh tr - Hnhchnh Quc gia H Ch Minh nhit tnh ging dy vquan tm gip ti trong nm hc qua. Nhng kinthc m Hc vin trang b gip ti nng cao mtcch r rt v trnh , nhn thc v l lun ca Chngha Mc - Lnin v t tng H Ch Minh, to cho ti cthm nng lc v bn lnh trong cng tc.

Ti xin by t lng bit n su sc n GS. TS

Nguyn nh Tn - Vin trng Vin X hi hc v Tml hc lnh o qun l - Hc vin Chnh tr-Hnhchnh Quc gia H Ch Minh hng dn ti rt tntnh ti hon thnh lun vn ny.

Xin cm n thy gio ch nhim lp Cao cp l lunchnh tr A57 Nguyn Vn Quy cng cc bn b, ngnghip cung cp cho ti nhiu ti liu qu bu ti hon thnh lun vn.

y l mt ti ht sc rng ln nn honthnh ni dung nghin cu ti tham kho, s dngtrong lun vn rt nhiu kin nh gi, ti liu nghincu ca cc chuyn gia gio dc, cc nh nghin cu trnnhiu lnh vc. Ngi vit lun vn xin c coi nh l mthc tr nh tp nghin cu di s nh hng ca cc bcthy.

Xin c chn thnh cm n!

H Ni, ngy 10 thng 6 nm2008

Ngi vit

1


2/194

Bi Th KimAnh

Mc lc

M u:

1. Tnh cp thit ca ti.

2. Tnh hnh nghin cu ti.

3. Mc ch v nhim v nghin cu

4. i tng v phm vi nghin cu.

5. C s l lun v thc tin.

6. Phng php nghin cu

7. ngha thc tin ca ti.

8. Kt cu ca lun vn.

Chng I:

C s l lun.

1. Mt s khi nim c bn.

1.1. Khi nim " Gio dc "

1.2. Khi nim "X hi hc gio dc".

Tran

g

7

8

9

1010

11

11

12

12

12

13

14

2


3/194

1.3. Khi nim "X hi ho gio dc"

1.4. Khi nim "D lun x hi".

1.5. Khi nim "Cht lng gio dc"

1.6. Khi nim " C ch gio dc"

1.7. Khi nim " C cu gio dc"

1.8. Khi nim "Quy m gio dc"

2. Mt s quan im v gio dc

2.1.Quan im ca th gii v gio dc

2.2. T tng H Ch Minh v gio dc.

2.3. Cc quan im ch o pht trin gio dc

ca ng.3. Vai tr ca gio dc trong giai on hin

nay.

3.1. Vai tr ca gio dc, o to trong vic pht

trin ngun nhn lc.

3.2. Vai tr ca gio dc trong s nghip cng

nghip ho, hin i ho t nc.

3.3. Vai tr ca gio dc vi s pht trin nn vn

ho x hi ch ngha Vit Nam.

3.4. Vai tr ca gio dc trong hi nhp khu vc v

17

18

19

21

22

23

23

24

27

28

28

30

31

32

34

34

36

3


4/194

quc t.

4. Tip cn x hi hc v gio dc:

4.1. Tip cn chc nng.

4.2. Tip cn xung t.

Chng II:

Thc trng gio dc Vit Nam nhng nm u th k xxi:

1. Nhng thnh tu.

1.1. Mt h thng gio dc quc dn tng i

hon chnh, thng nht a dng ho c hnh

thnh.

1.2. Quy m gio dc tng nhanh, bc u p ng

nhu cu hc tp ca x hi.

1.3. Cht lng gio dc trong cc cp hc v trnh

o to c chuyn bin bc u.

1.4. Cng tc x hi ho gio dc t c nhng

thnh qu ban u.

1.5. Cng bng x hi trong gio dc c ci thin,

c bit i vi tr em gi, tr em ngi dn tc v con

em cc gia nh ngho.

* Nguyn nhn ca nhng thnh tu.

38

38

38

40

41

44

45

47

47

47

49

51

53

55

56

4


5/194


6/194

1. Bi cnh quc t v trong nc.

1.1. Bi cnh quc t.

* Cc thi c.

* Cc nguy c.

1.2. Bi cnh trong nc.

* C hi.

* Thch thc.

2. Cc quan im ch o pht trin gio dc

giai on

2010 - 2020.

2.1. Pht trin gio dc nhm to lp nn tng v

ng lc cng nghip ho, hin i ho t nc, m

bo Vit Nam c nng lc hp tc v cnh tranh

trong bi cnh ton cu ho.

2.2. Pht trin gio dc ca dn, v dn v do

dn l quc sch hng u l nhim v trng tm ca

ng v Nh nc trong c ch th trng nh hng x

hi ch ngha.

2.3. Gio dc va p ng yu cu x hi va tho

mn nhu cu pht trin ca mi ngi trong ch nhu

70

70

71

71

71

72

72

73

73

75

79

80

80

6


7/194

cu pht trin kinh t.

2.4. Hi nhp quc t v gio dc phi da trn c

s bo tn bn sc vn ho ca dn tc, xy dng nn

gio dc giu tnh nhn vn, tin tin, hin i.

2.5. X hi ho gio dc l phng thc pht trin

gio dc tin n mt x hi hc tp.

2.6. Pht trin dch v gio dc v tng cng yut cnh tranh trong h thng gio dc l mt trong cc

ng lc pht trin gio dc.

2.7. Gio dc phi m bo cht lng tt nht

trong iu kin chi ph cn hn hp.

3. D bo xu hng pht trin gio dc giai

on 2010 - 2020 qua cc mc tiu.

3.1. Mc tiu chung.

3.2. Cc mc tiu c th.

3.2.1. Quy m gio dc c pht trin hp l

chun b ngun nhn lc cho t nc thi k cng

nghip ho, hin i ho v to c hi hc tp sut i

cho mi ngi dn.

3.2.2. Cht lng, hiu qu gio dc c nng cao,

81

82

84

84

85

8586

86

87

87

88

88

90

92

96

101

7


8/194


9/194


10/194

UNESCO: T chc Vn ho Gio dc th gii.

WTO: T chc Thng mi th gii.

BCH TW: Ban chp hnh Trung ng.

NQ: Ngh quyt.

CNXH: Ch ngha x hi.

XHCN: X hi ch ngha.

CNH, HH: Cng nghip ho, hin i ho.

GDP: Tng sn phm thu nhp quc ni.

NSNN: Ngn sch Nh nc.

HDI: Ch s pht trin con ngi.GD&T: Gio dc v o to.

TCN: Trc cng nguyn.

NXB: Nh xut bn.

HQG HN: i hc Quc gia H Ni.

THPT: Trung hc ph thng.

THCS: Trung hc c s.

THCN: Trung hc chuyn nghip.

PTDT NT: Ph thng dn tc ni tr.

GV: Gio vin.

10


11/194

HS: Hc sinh.

PCGD: Ph cp gio dc.

M u

1. Tnh cp thit ca ti:

Vai tr ca gio dc trong cuc sng v s pht trin ca

loi ngi l khng th ph nhn. T chc th gii UNESCO

khuyn co:" Khng c mt s tin b no, s thnh t no

c th tch khi s tin b thnh t trong lnh vc gio dc

ca quc gia . V nhng quc gia no coi nh gio dc

hoc khng tri thc, hoc khng cn thit tin hnh s

nghip gio dc mt cch c hiu qu th s phn quc gia

xem nh an bi v iu cn t hn l s ph sn".

11


12/194


13/194

vic kin thit t nc v khng nh "gio dc l quc sch

hng u".Ngh quyt i hi ng ln th X nu: " To c

chuyn bin c bn v pht trin gio dc v o to... Phn

u xy dng nn gio dc hin i, ca dn, do dn v v

dn, m bo cng bng v c hi hc tp cho mi ngi, to

iu kin ton x hi hc tp v hc tp sut i, p

ng yu cu cng nghip ho, hin i ho t nc." (Vn kini hi i biu ton quc ln th X - NXB Chnh tr quc gia.

2006. trang 206 )

Khng th khng tha nhn nhng thnh qu y n t-

ng ca gio dc nc ta sau hn 20 nm i mi v nhngng gp to ln ca n trong s pht trin kinh t, x hi nc

nh giai on qua. Nhng thnh tu to ln khng ch l kt

qu ca nhng n lc ca i ng nh gio, ca cc th h

hc sinh, sinh vin, ca ni lc ngnh gio dc m cn l kt

qu ng gp ca ton ng, ton dn v tm, tr, ti, lc

cho gio dc. Khng th khng trn trng nhng thnh tu

song cng khng th bng lng trc nhng bt cp, yu

km ang tn ti trong ngnh gio dc nc ta. Chnh nhng

tn ti lm cho gio dc cha tng xng vi chnh tim nng

13


14/194

ca chng ta ch cha k n tng xng vi thi i v tng

lai m chng ta ang cn hng ti. t nc sang thi k i

mi, nn kinh t t k hoch ho tp trung quan liu bao cp

sang c ch th trng nh hng x hi ch ngha th gio

dc cng phi chuyn t phc v nn kinh t ho tp trung

sang nn gio dc vn hnh trong c ch kinh t th trng.

Nhng thc t gio dc cha t n s tng xng y. ( ycng l quy lut kin trc thng tng c sc tng i vi c

s h tng). Nhng bt cp ca h thng gio dc ang l

"nt tht c chai " cn tr s pht trin kinh t, x hi. Hn

lc no ht, chng ta cn mt gii php pht trin gio dc

vn ln, ginh ly, duy tr pht trin v th cnh tranh ca

nn gio dc ni ring v t nc ni chung. Hi ngh ln th 4

BCH TW ng kho X yu cu: " Khn trng xy dng

n tng th v ci cch gio dc ".

Mong mun ng gp mt phn tuy l nh b trong cng

cuc i mi gio dc nc nh, ti xin chn ti nghin cu:

" Thc trng gio dc Vit Nam nhng nm u th k XXI, d

bo xu hng v gii php pht trin gio dc giai on 2010 -

2020 ". y l mt ti ht sc rng ln nn hon thnh

14


15/194

ni dung nghin cu, mt ln na xin c nhc li, ti tham

kho v s dng trong lun vn rt nhiu kin nh gi, ti

liu nghin cu ca cc chuyn gia gio dc, cc nh nghin cu

trn nhiu lnh vc.

2. Tnh hnh nghin cu ti:

y l ti rng ln, thu ht s quan tm ca ton xhi. c hng trm cng trnh, hng ngn bi vit nghin

cu v vn ny di nhiu gc khc nhau.

Song, ci cch gio dc l vn c tnh thi s, nht l

trc nhng bin i nh v bo ca tnh hnh th gii v vicnc ta chnh thc gia nhp WTO. Yu cu ca xu th ton cu

ho, ca s cng nghip ho, hin i ho t nc i hi gio

dc phi cung ng ngun nhn lc cht lng cao. i mi gio

dc mt cch c bn v ton din l yu cu cp thit hn

bao gi ht. Chng ta cn c mt hi ngh " Din Hng " v

gio dc! Hin nay c 3 cng trnh ln ang nghin cu v

vn ny l:" Chin lc pht trin gio dc Vit Nam giai

on 2008 - 2020 " ca B Gio dc v o to,"Gio dc Vit

Nam-ci cch p ng yu cu hi nhp quc t su v

15


16/194

y " - ti ca Qu Ho bnh v pht trin, "Ti chnh

cho pht trin gio dc Vit Nam"- Vin nghin cu pht trin

IDS. Cch tip cn v gc nhn c th khc nhau song tt c

u chung mc tiu hng ti cuc ci cch ton din gio dc

Vit Nam.

Lun vn xin c ng gp ci nhn v thc trng v gii

php cho s pht trin gio dc di gc x hi hc: nghin

cu gio dc vi t cch l mt thit ch x hi ( c chc nng

nht nh trong x hi v c mt mi quan h cht ch vi cc

thit ch khc ) nhn nhn nhng thnh tu c bn cng

nh nhng tn ti, bt cp ca gio dc Vit Nam; cc chnhsch pht trin gio dc ca ng v Nh nc hin nay v cc

gii php thc hin c ng li, chnh sch ; c

bit l vn x hi ho gio dc. Lun vn cng xin c

ng gp kt qu nghin cu di gc mt ngi lm cng

tc qun l gio dc trong 10 nm qua, c th l ci nhn cn

phin din do trnh nng lc c nhn ht sc hn ch

song l ci nhn di gc thc t m ngi vit tip cn c.

3. Mc ch v nhim v nghin cu:

3.1 Mc ch:

16


17/194

Phn tch thc trng gio dc nc ta hin nay di gc

x hi hc: quy m gi o dc,c cu gio dc, cht lng gio

dc, x hi ho gio dc, cng bng x hi trong gio dc v

nhng vn d lun x hi ang ht sc quan tm v gio

dc.

Gp phn lm r d bo xu hng pht trin gio dc vcc gii php pht trin gio dc giai on 2010 - 2020 ca

ng v Nh nc.

3.2. Nhim v:

Lm r cc khi nim c bn: gio dc, x hi hc gio

dc, x hi ho gio dc,cht lng gio dc,c cu gio dc,c

ch gio dc, qui m gio dc, d lun x hi.

Thu thp thng tin v d lun x hi v vn nghin

cu.

Trn c s thng tin v d lun x hi thu nhn c nhm

gp phn lm sng t quan im, ng li, ch trng ca

ng, chnh sch ca Nh nc v gio dc; lm r nhng gii

17


18/194

php pht trin gio dc m bn thn quan tm v nm bt

c.

4. i tng v phm vi nghin cu:

4.1 i tng nghin cu:

Nghin cu thc trng gio dc nc ta.

4.2. Phm vi nghin cu:

H thng gio dc quc dn.

T nhng nm 1995 n nay khi cng cuc i mi

i vo chiu su, nhng thnh tu kinh t, x hi tcng n pht trin gio dc, lm cho gio dc c bc chuyn

mnh, t nhng thnh tu nht nh.

5. C s l lun, thc tin:

5.1. C s l lun:

Tip cn x hi hc gio dc.

C s l lun ch ngha duy vt bin chng, ch ngha

duy vt lch s Mc -Lnin v qu trnh gio dc.

18


19/194

C s l lun ca t tng H Ch Minh, cc quan im ca

ng v vai tr gio dc vi s pht trin t nc.

5.2. C s thc tin:

Thc tin h thng gio dc quc dn.

Cc kin nh gi, cc ti liu nghin cu, cc ti

khoa hc v vn .T kinh nghim v qu trnh hc hi ca bn thn.

6. Phng php nghin cu:

Tip cn chc nng, tip cn h thng ca x hi hc

Phng php thng k, phn tch ton hc, lgic hc

Phng php quan st, phn tch, tng kt thc tin.

7. ngha thc tin ca ti:

Gp phn tng kt nhng thnh tu v hn ch ca

gio dc nc ta trong giai on hin nay.

Gp phn lm r nhng gii php ci cch, i mi gio

dc trong giai on 2010 - 2020 trn c s nh hng nhng

mc tiu gio dc cn t n.

19


20/194

Lun vn c th c dng lm ti liu tham kho cho cc

cp qun l.

Gp phn nng cao nhn thc ca c nhn v gio dc,

gip c nhn c s vn dng quy lut trong gii quyt cc vn

ny sinh trong qu trnh qun l gio dc; trang b cho c

nhn nhng t tng v tnh ton din, tnh tt yu ca spht trin gio dc, t to lng tin vo tng lai gio dc v

lng tin vo hot ng ca bn thn c nhn trong thc tin;

gp phn hnh thnh pht trin t duy khoa hc ca c nhn...

8. Kt cu ca lun vn

Ngoi phn m u, kt lun, mc lc v danh mc ti

liu tham kho, lun vn gm 3 chng:

Chng I: C s l lun.

Chng II: Thc trng gio dc Vit Nam trong nhng nm

u th k XXI.

Chng III: D bo xu hng v gii php pht trin gio

dc Vit Nam giai on 2010 - 2020 qua cc mc tiu .

20


21/194

Chng I: C s l lun.

1. Mt s khi nim c bn.

1.1 Khi nim v " gio dc ":

Trong qu trnh tn ti v pht trin, loi ngi khng

ngng tc ng vo th gii khch quan, nhn thc th gii

khch quan tch lu vn kinh nghim. l h thng trithc, phng thc tin hnh hot ng v h thng thi

trong vic nh gi c xc cm i vi nn vn ho do con ng-

i sng to ra. Nhng kinh nghim c tch lu, lu gi

nn vn ho nhn loi, c tip ni qua cc th h. Th h tr-

c khng ngng truyn li cho th h sau nhng kinh nghim

tch lu c, th h sau lnh hi nhng kinh nghim

tham gia vo cuc sng lao ng v cc hot ng khc nhm

duy tr v pht trin x hi loi ngi. Chnh s truyn th v

lnh hi gi l gio dc.

Theo t in Hn Vit:" Gio dc l hot ng c t

chc, c mc ch nhm o to con ngi, lm cho h tr

thnh nhng con ngi c nng lc theo tiu chun nht nh".

21


22/194


23/194

dc bao hm c qu trnh hot ng t pht v t gic, trong

qu trnh t gic ng vai tr quan trng trong s pht

trin nhn cch ton din ca con ngi... l nhng hot

ng c t chc, c mc ch, c k hoch, c ni dung, ch-

ng trnh, mc tiu trong ton h thng gio dc cng nh

trong mi nh trng... Gio dc khng ch l mt hot ng

m cn l mt thc th, mt thit ch x hi. Trong cc thii, gio dc o to lun l nhng thit ch x hi quan

trng v c nhiu chnh ph coi u t v pht trin cho gio

dc, o to nh l quc sch, l ngun lc ca mi ngun lc,

l nhim v quan trng thc y v chn hng t nc

"(GS.TS Nguyn nh Tn. X hi hc NXB L lun chnh tr.

2005 trang 199, 200).

Gio dc l iu kin khng th thiu c cho s pht

trin ca mi c nhn con ngi v x hi loi ngi. Alvin Toffler

- mt nh tng lai hc vit: " Mt dn tc khng c gio dc,

dn tc s b x hi loi ngi o thi. Mt c nhn khng

c gio dc, c nhn s b x hi loi b".Nh vy gio dc

c tnh cht ca tnh cht x hi l tnh ph bin v vnh

hng, tnh lch s, tnh giai cp, tnh dn tc... Cc chc

23


24/194

nng x hi ca gio dc th hin thng qua s tc ng ca

gio dc ti qu trnh x hi khc xt v mt x hi hc: chc

nng kinh t - sn xut; chc nng chnh tr - x hi, chc nng

t tng - vn ho...

1.2. Khi nim " x hi hc gio dc ":

Gio dc l mt hot ng x hi. X hi hc gio dc lmt trong cc chuyn ngnh ca x hi hc. phm vi v m, x

hi hc gio dc nghin cu gio dc vi t cch l mt thit ch

x hi, nghin cu gio dc vi t cch l t chc x hi, nghin

cu chnh sch x hi trong lnh vc gio dc; nghin cu cc

chc nng ca gio dc... phm vi vi m, x hi hc gio dc

tp trung nghin cu qu trnh hnh thnh nhn cch theo

nh hng x hi, tc ng ca cc thit ch x hi nhm

chun b cho con ngi thc hin cc vai tr x hi, bc vo cuc

sng v hot ng c lp trong cc lnh vc khc nhau ca

x hi. Nh vy, x hi hc gio dc l " khoa hc nghin cu cc

vn gio dc bng h thng tri thc v phng php ca x

hi hc "(Gio trnh x hi hc gio dc. PGS. TS L Ngc Lan.

NXB i hc S phm. 2004)

24


25/194

X hi hc gio dc xem xt h thng gio dc 2 gc

:

+ Xem xt hnh thi gio dc nh mt chnh th t nhin.

l mt h thng x hi c chc nng nht nh v h thng

t chc thc hin chc nng ( Gio dc mm non, gio

dc ph thng, gio dc chuyn bit, gio dc i hc... ) Tt

c c xem xt trong mi quan h qua li, tc ng ln nhauca cc yu t .

+ Xem xt hot ng gio dc vi tt c phn h ca n

trong mi quan h qua li v tc ng ln nhau vi x hi.

V thc cht, x hi hc gio dc mt mt nghin cu tcng ca x hi n hot ng gio dc, mt khc nghin

cu chc nng x hi ca chnh h thng gio dc. Ngha l x

hi hc gio dc nghin cu mi quan h hai chiu ca x hi

v gio dc trong s tc ng ca x hi n h thng

gio dc c tnh cht quyt nh. X hi nh th no th h

thng gio dc nh th song gio dc cng c tnh c lp

tng i vi x hi. N th hin ch gio dc c th lc hu

so vi yu cu ca sn xut x hi, hoc c th vt trc s pht

trin ca x hi mt mc no .

25


26/194

Cc nghin cu x hi hc gio dc thu thp, phn tch,

h thng ho thng tin, tri thc, khi nim v cc hot ng

v qu trnh gio dc vi t cch l mt lnh vc ca i sng

x hi. Cc nghin cu khng gii hn ch h thng ho

cc s kin, hin tng gio dc m cn pht hin nhng quy

lut ni ti v khuynh hng pht trin ca gio dc, gn gio

dc trong mi quan h ca cc quy lut khch quan ca spht trin x hi. Thng qua x hi hc gio dc gp phn

cung cp nhng kin thc gii quyt nhng vn ca

gio dc, pht huy mt tch cc, hn ch mt tiu cc ca

nhng hot ng gio dc cha c t chc hoc cha ph hp.

X hi hc gio dc cng d on s thay i v yu cu x

hi i vi gio dc, d on s pht trin ca chnh h thng

gio dc nh hng cho s pht trin ca gio dc t

n mc tiu nhanh nht v hiu qu nht.

Nh vy, cc nghin cu x hi hc gip ta thy c thc

trng gio dc, c thnh tu v hn ch; gip ta nm vng

chnh sch pht trin gio dc ca ng v Nh nc hin nay,

trong c bit l vn x hi ha gio dc.

1.3. Khi nim " x hi ho gio dc":

26


27/194

1.3.1. Khi nim " x hi ho ":

X hi ho x hi l:" Mt qu trnh hot ng x hi m

lc u ch c tnh n l (c nhn, nhm, b phn) dn

chuyn thnh ph bin rng ri ra ton x hi, t ch ch c

mt s t ngi tham gia tr thnh mt hot ng ng

o ca mi ngi. X hi ho l mt qu trnh m lc khi

u c th ch do mt ch th tham gia thc hin, song do

tm quan trng v ngha x hi rng ln ca n i hi

ch th hot ng phi qung b rng ri ra ton x hi, tuyn

truyn vn ng nhm thu ht s quan tm v tham gia

ng o ca ton x hi... Mt khc, do nhn thc c ngha thit thc ca n, ng o ngi dn ch ng

tham gia tch cc vo cc hot ng , bin qu trnh

thnh mt phong tro rng khp trong x hi.

Vi ngha , x hi ho c coi l mt trong nhng

phong tro qun chng c quy m rng ln, c t chc, di s

qun l, iu hnh ca nh nc, huy ng c s tham gia

ca nhiu ngi, nhiu tng lp x hi nhm p ng nhng

nhu cu thc tin ca x hi v nng lc hot ng x hi ca

mi ngi, mi nhm ngi thng qua s tham gia tch cc v

27


28/194

ch ng ca h vo cc qu trnh ny" (GS.TS Nguyn nh

Tn. X hi hc. NXB L lun chnh tr. 2005. Trang 192,193).

Gio dc ngy cng ng vai tr ch yu trong x hi ho

cho th h tr bi l c quan truyn t ch yu nhng

kinh nghim c tch lu v cc ng li chnh tr, kinh t

ca quc gia. X hi cng phc tp bao nhiu th thit ch gio

dc cng quan trng by nhiu. ng thi, gio dc cng pht

trin i hi x hi ho cao. chnh l qu trnh x hi ho

gio dc.

1.3.2.Khi nim " X hi ho gio dc":

Gio dc l mt hot ng x hi c th. Gio dc l

nhn t quan trng m bo s tn ti pht trin ca x hi,

ng thi gio dc cng chu s chi phi ca trnh pht

trin trong mi mt ca x hi. Ngy nay, x hi cng pht

trin th vai tr ca gio dc cng ln v x hi cng chi phi

gio dc mnh hn. Gio dc phi l s nghip mang tnh ton

x hi. Phi c s tham gia ca x hi vo gio dc mi m bo

cho gio dc pht trin c cht lng v hiu qu.

28


29/194

Nh vy x hi ho gio dc chnh l qu trnh lm cho

ton x hi tham gia vo gio dc vi mc tiu y nhanh s

pht trin ca gio dc lm tin cho s pht trin ca con

ngi. NQ s 90/CP ngy 21/8/1997 ca Chnh ph vit: " X hi

ho gio dc cc hot ng gio dc ( y t, vn ho ) l s vn

ng v t chc s tham gia rng ri ca nhn dn, ca ton

x hi vo s pht trin ca cc s nghip nhm tng bcnng cao mc hng th v gio dc ( y t, vn ho ) v s

pht trin v th cht v tinh thn ca nhn dn."

Cc vn c bn ca x hi ho gio dc l:

+ To c hi v mi trng hc tp cho mi ngi. M hnhhc tp sut i l m hnh gio dc ca nhiu nc con

ngi c iu kin hc mi la tui, mi lc, mi vn

, mi phng thc trong chnh ph quan tm khuyn

khch v ti chnh v vn ho cc c nhn c th tham

gia hc tp sut i.

+ a dng ho cc loi hnh o to c cng lp, t thc,

trng c vn u t nc ngoi...

29


30/194

+ Huy ng s tham gia ng gp cho gio dc v ti

chnh: ngn sch nh nc, ngn sch a phng, ng gp

ca ngi hc, t cc t chc phi chnh ph, cc hip hi...

+ Huy ng s tham gia ca cc t chc vo vic gio

dc tr em v gii quyt cc vn pht trin gio dc, cung

cp thng tin, trao i, ng gp kin gip cho nh trng

lm gio dc.+ Bo m vic cc lc lng x hi c th tham gia vo

qun l gio dc: tham gia xy dng chnh sch gio dc,

tham gia xy dng v ng gp cc hot ng gio dc...

Vic lm tt cng tc x hi ho gio dc c mt nghaln:

+ X hi ho gio dc lm cho gio dc mang tnh nhn

dn, tnh dn tc su sc. X hi ho gio dc khin cho

gio dc thc s l s nghip ca qun chng, ng thi cng

l c hi gio dc qun chng qua cc hot ng thc tin,

nhm nng cao trnh v nng lc gio dc, t gio dc

ca mi ngi, mi t chc v lc lng tham gia gio dc.

+ X hi ho gio dc to ra x hi hc tp, va pht huy

truyn thng hiu hc ca dn tc, va ph hp vi xu th pht

30


31/194

trin ca thi i. X hi ho gio dc to c hi cho mi ngi

hc thng xuyn, hc sut i. T gp phn nng cao

dn tr, o to nhn lc, bi dng nhn ti cho t nc.

+ X hi ho gio dc gp phn nng cao cht lng gio

dc o to thng qua pht huy hiu qu x hi ca gio dc.

+ X hi ho gio dc l gn nhng thnh qu ca gio

dc vo phc v mc tiu pht trin kinh t, x hi v s thamgia ca x hi vo gio dc lm cho gio dc gn cht vi thc

tin, pht huy hiu qu trong thc tin.

+ l mt con ng thc hin dn ch ho gio dc,

m rng lc lng x hi tham gia vo gio dc, pht huy tim

nng v tr tu, cng sc ca mi ngi cho gio dc.

iu 41 Lut gio dc ghi "Mi t chc gio dc v cng

dn u c trch nhim chm lo cho s nghip gio dc, xy

dng phong tro hc tp v mi trng gio dc lnh mnh, phi

hp nh trng thc hin mc tiu gio dc...Nh nc gi vai tr

ch o trong pht trin gio dc; thc hin a dng ho cc

loi hnh nh trng v cc hnh thc gio dc, khuyn khch,

huy ng to iu kin t chc c nhn tham gia vo

pht trin s nghip gio dc". Nghin cu gio dc di gc

31


32/194

x hi hc, vn x hi ho gio dc l mt trong nhng vn

trng tm.

X hi ho gio dc t c nhiu thnh tu trong thi

gian qua song cha phi pht huy ht sc mnh ca n. Bi

th x hi ho gio dc s l mt trong nhng quan im

chin lc ch o pht trin gio dc:"x hi ho gio dc l ph-

ng thc pht trin gio dc tin n mt x hi hc tp". X

hi ho gio dc cng l mt mc tiu c th ca chin lc gio

dc:" huy ng ngy cng tng cc ngun lc cho gio dc".

ng thi x hi ho gio dc cng l mt trong nhng gii php

c bn pht trin gio dc. Vn ny s c trnh bytrong cc phn thc trng, quan im ch o, mc tiu c

th v gii php ca lun vn.

1.4. Khi nim " D lun x hi "

Khi nim " D lun x hi" ( Public opinion ) (ting Anh)

trong Public l cng chng, cng khai; opinion l quan

im, kin. Di gc tip cn x hi hc: " D lun x hi l

s phn xt, nh gi, biu hin thi ca nhm x hi t

thc i vi cc vn din ra trong x hi c lin quan n

32


33/194

li ch ca cc nhm. D lun x hi c hnh thnh thng qua

cc cuc trao i, tho lun kin cng khai. "( Gio trnh x

hi hc trong qun l - GS.TS Nguyn nh Tn - Nh xut bn

l lun chnh tr - 2007 - trang 147 ). D lun x hi c cc tnh

cht l tnh li ch, tnh lan truyn, tnh bin i. Cc yu t

nh hng n s hnh thnh d lun x hi l: Quy m, cng

, tnh cht ca s kin x hi; mc dn ch ho isng x hi, k nng v s tham gia thc t ca ngi dn vo

cc sinh hot chnh tr - x hi ca t nc; cc yu t v tm

l x hi; cc phong tc tp qun v h thng chnh tr, chun

mc ang hin hnh trong x hi; cng tc tuyn truyn, vn

ng...

Tm hiu thc trng gio dc, d bo xu hng v cc gii

php pht trin gio dc khng th khng cp n cc

vn d lun x hi hin nay ang quan tm v gio dc.

Chnh d lun x hi vi cc tnh cht v yu t nh hng ca

n lm cho cch nhn thc trng, trong thc trng gio dc

khng phi l ci nhn tnh m bin i; khng phi l s

ging nhau qua cc thi k m c s pht trin, mi giai on

li " ni ln " nhng vn gio dc cn c c bit quan

33


34/194

tm nh giai on ci cch gio dc ln th nht 1950 l vn

a chng trnh ph thng t 7 nm thnh 9 nm; ci

cch gio dc ln th 2 - 1956 l a chng trnh ph thng 9

nm ln 10 nm v gio dc 4 mt tr, c, th, m; 1997 l

ci cch gio ln 3 thc hin ph cp gio dc; i mi gio

dc 2002 l vn chng trnh, sch gio khoa v hin nay

l vn hc sinh lu ban, b hc; st nhp hai k thi quc giatrong mt... Cng l thnh tu" H thng gio dc quc dn t-

ng i hon chnh, thng nht v a dng c hnh thnh"

nhng thnh tu ca nm 1995 l xy dng c h thng

gio dc quc dn vi y cc cp hc t mm non n

i hc; thnh tu ca nm 2007 c m rng hn:"H thng

gio dc c a dng ho v loi hnh, phng thc v ngun

lc"... Nh vy, d lun x hi gp phn quan trng d bo xu h-

ng gio dc v gii php pht trin ca gio dc. y s l vn

c lun vn quan tm nh gi, trnh by nh mt vn

ring bn cnh nhng thnh tu v yu km ca thc trng

gio dc Vit Nam, nhm lm ni bt nhng vn thi s

nng bng ca gio dc c x hi quan tm, ng thi bc

u a ra nhng kin gii ca mnh v vn di gc

34


35/194

ngi lm qun l gio dc cp c s, nhn nhn nh gi

vn nu di gc x hi hc.

1.5. Cht lng gio dc:

T in ting Vit (Hong Ph ch bin) nh ngha:

"Cht lng l ci to nn phm cht, gi tr ca mt con ngi, s

vt, s vic ". T chc B trng gio dc ng Nam (SEAMEO) coi: " Cht lng gio dc l s ph hp vi mc tiu gio

dc".

Nh vy cht lng gio dc l trnh v kh nng thc

thi mc tiu gio dc, th hin s i mi v hin i ho giodc, cng nh kh nng thch ng ngy cng cao ca ngi hc

i vi nhng bin i nhanh chng ca thc t.

Cht lng gio dc c th c xem xt di nhiu gc :

ton din hay tng mt; i vi c ngnh, a phng hay

mt trng hc, hoc i vi ngi hc; th hin kt qu

trong nh trng hay c ngoi nh trng; trong phm vi quc gia

hay quc t... mi gc li c cch nhn v cht lng gio

dc khc nhau.

35


36/194

Cht lng gio dc thng c nh gi cc mt sau:

-Tri thc, nhn thc, thi , trch nhim ca ngi hc vi

x hi.

- Nng lc tip cn tri thc mi v k nng thc hnh ca

ngi hc.

- Hiu qu ca gio dc chuyn bit v gio dc i tr.

- Cht lng gio dc ton din: gio dc th cht, gio dcthm m, gio dc o c, li sng, gio dc php lut, gio

dc dn s, gio dc mi trng, gio dc hng nghip.

- Mc tiu, ni dung, chng trnh gio dc.

- Phng php dy hc.

y l c s nh gi thc trng gio dc nc ta v

c thnh tu ln hn ch. Cht lng gio dc trong cc cp hc

v trnh o to c chuyn bin bc u song cht lng

gio dc i tr cn thp... nh hng gio dc trn c s cht

lng gio dc phi m bo " Cht lng tt nht trong iu

kin chi ph hn hp ". Chin lc pht trin gio dc phi hng

n mc tiu "Cht lng, hiu qu gio dc v o to c

nng cao, tip cn c cht lng gio dc ca khu vc v quc

t". Gii php pht trin gio dc phi bao gm trong n gii

36


37/194


38/194

Mt c im c bn ca kinh t th trng l tnh a

dng. Cc c s gio dc trong nn kinh t th trng khng

nhng phi t c s a dng v loi hnh, tnh cht, trnh

... m cn phi t n s a dng v ch s hu, cung

cch qun tr, c ch li nhun, mc t ch... Khi nn gio

dc l cho s ng v di nhng nh hng ca ton cu

ho, vic cung cp dch v gio dc phi c xem xt trn cc s trit l v kinh t hc. Hiu qu gio dc phi tnh n

kh nng cnh tranh ca cc phng thc cung cp gio dc.

Vic tch ri nht nh gia ngi cung cp ti chnh (Nh n-

c), ngi cung cp dch v (nh trng) v ngi hng th dch

v (hc sinh, x hi) ngha l tch ri gia quyn s hu v

ch s hu khng th em li mt hiu qu gio dc cao. i

mi c ch gio dc phi xut pht t im gc l xem gio

dc nh mt ngnh dch v. Cn gii phng mi tim nng ca

ton h thng, pht huy tnh ch ng, sng to v chu trch

nhim ca tng c s. Cn hon thin th trng dch v lao

ng, to s gn kt gia nh trng vi nhu cu x hi trong

o to ngun nhn lc, ly th trng ny to ng lc

pht trin gio dc.

38


39/194

Song xut pht t bn cht ca nn gio dc Vit Nam l

nn gio dc x hi ch ngha nn c ch qun l gio dc

cng phi m bo c nh hng x hi ch ngha ca mc

tiu gio dc. Chnh v vy nguyn tc c bn hng u

trong c ch qun l gio dc ca ta l m bo s lnh o

ca ng Cng sn Vit Nam trong qun l gio dc. Nguyn

tc ny i hi mi ch trng, chnh sch gio dc raphi ng vng trn lp trng v quan im ca ng, cn c

vo li ch ca ton th nhn dn lao ng. ng thi h

thng gio dc lun phi l h thng ca Nh nc, do Nh nc

gim st qun l. Qun l c tnh cht Nh nc l hot ng c

tnh cht ch huy - chp hnh, cn c vo vic thc hin php

lut v cc chun mc ca Nh nc php quyn trong qu

trnh gii quyt cc nhim v gio dc. (Ngha l s dng sc

mnh cng ch ca Nh nc php quyn l ch yu) v ch th

qun l l c quan qun l gio dc cc cp.

y l c s nh gi nguyn nhn yu km ca

gio dc nc ta l do c ch qun l gio dc cn cha ph hp.

Mt quan chc nc ngoi khi kho st Vit Nam c nhn xt

i :" Phi chng gio dc l lnh a cui cng ca qu trnh

39


40/194

i mi Vit Nam?" "lnh a cui cng" ny c th i

mi tng thch vi s i mi kinh t, x hi hin nay nc ta,

khng cn cch no khc l phi xem xt vn hnh gio dc

trong c ch kinh t th trng c s qun l ca Nh nc.

C ch ny i hi trong quan im ch o pht trin

gio dc giai on 2010 - 2020 phi hng ti m bo Vit

Nam c nng lc hp tc v cnh tranh trong bi cnh ton

cu ho; pht trin nn gio dc ca dn, v dn v do l

quc sch hng u, l nhim v trng tm ca ng v Nh

nc trong c ch th trng nh hng x hi ch ngha; gio

dc va phi p ng yu cu x hi va tho mn nhu cupht trin ca mi ngi, c bit l nhu cu kinh t; gio dc

phi m bo cht lng tt nht trong iu kin chi ph cn

hn hp v quan trng l pht trin dch v gio dc, tng c-

ng yu t cnh tranh trong h thng gio dc l mt trong cc

ng lc pht trin gio dc...

1.7. C cu gio dc:

C cu c hiu l "Tng hp cc b phn ( n v v c

nhn) khc nhau, c mi lin h ph thuc ln nhau, c

40


41/194

chuyn mn ho v c nhng trch nhim, quyn hn nht

nh, c b tr theo nhng cp, nhng khu khc nhau

nhm m bo thc hin cc chc nng v phc v mc ch

chung c xc nh ca h thng ". (Gio trnh t chc

b my qun l gio dc v o to - Nguyn Thnh Vinh.

Nguyn Th Tnh. NXB i hc s phm. 2005. trang 25).

C cu h thng gio dc quc dn nc ta c xc nh

trong iu 4 - Lut gio dc - 2005 gm:

"a. Gio dc mm non c nh tr v mu gio.

b. Gio dc ph thng c tiu hc, trung hc c s, trung

hc ph thng.

c. Gio dc ngh nghip c trung cp chuyn nghip v

dy ngh.

d. Gio dc i hc v sau i hc (gi chung l gio dc

i hc) o to trnh cao ng, trnh i hc,

trnh thc s, tin s."

C cu gio dc cn c phn theo c cu trnh , c

cu ngnh ngh, c cu vng min. C cu t chc b my

qun l gio dc v o to nc ta c thit k theo kiu c

41


42/194

cu trc tuyn - chc nng, kt hp qun l theo ngnh vi

qun l theo vng lnh th. Cc c quan qun l gio dc tng

vng va chu s qun l trc tuyn ca cc c quan qun l

gio dc cp trn, va l c quan qun l chc nng ca U

ban nhn dn cng cp. Qun l gio dc theo ngnh gip ta

c iu kin tp trung chuyn mn ho, nng cao trnh

cng ngh, nng lc ngh nghip ca gio vin, m bokhng ngng nng cao cht lng gio dc; gip ta tn dng

khai thc tt nht mi tim nng th mnh ca ngnh pht

trin, nng cao trnh , sm hi nhp khu vc v quc t.

Qun l gio dc theo a bn ( l ni hi t dn c) phc v

tt nht cho li ch, nhu cu ca dn c trn a bn. S kt

hp hu c ny to thnh c cu hp l trong gio dc.

Tuy nhin, thc trng gio dc nc ta bn cnh thnh tu

t c l mt h thng gio dc quc dn tng i hon

chnh, thng nht, a dng ho c hnh thnh th cn

hn ch ln l c cu trnh , c cu ngnh ngh, c cu

vng min cn mt cn i nghim trng; c cu i ng

gio vin va thiu, va tha, cha ng b... Thc trng gio

dc dn n gii php t ra cho gio dc phi ch

42


43/194

n gii php h tr gio dc vi cc vng min v ngi hc c

u tin, khc phc nhng chnh lch trong c cu gio dc

hin nay.

1.8.Qui m gio dc:

"Quy m" c hiu l: " S lng tuyt i ti mt vng lnh

th trong mt thi gian xc nh". (Gio trnh dn s vpht trin. Vin x hi hc v tm l lnh o qun l. Hc

vin chnh tr Quc gia H Ch Minh. NXB chnh tr Quc gia.

2005. Trang 46).

Quy m gio dc do c hiu l s lng tuyt i cacc b phn cu thnh nn h thng gio dc ti mt vng lnh

th trong mt thi gian xc nh.

nh gi quy m gio dc thng c xem xt cc gc

sau:

- S lng hc sinh tng cp hc, bc hc.

- S sinh vin/vn dn.

- Quy m o to ngh.

- Lc lng lao ng qua o to.

43


44/194

Tt c s liu trn u c tnh trong mt vng lnh th

ti thi im nh gi.

Quy m gio dc Vit Nam di gc s lng thng c

nh gi l nhng thnh tu ni bt. Trong mt khong thi

gian ngn, quy m gio dc ca ta khng ngng tng ln, mng

li trng lp c m rng, cc mc tiu s lng tng cp hc,

bc hc, s sinh vin/ vn dn, quy m o to ngh u

tng, c bit l lc lng lao ng qua o to. Tuy nhin,

mt trong nhng mu thun m gio dc lun phi i u

gii quyt l mu thun gia quy m gio dc khng

ngng tng vi m bo cht lng, hiu qu gio dc. Nhiu kin cho rng gio dc ca ta ang chy theo nhng con s, l

s: "Ni ra s ngi c hng gio dc, hoc nng ln s nm

hc, t 9 nm ln 10 nm ri ln 12 nm, nng ln cc mn

hc... Vic ni ra v nng ln mt cch c hc y cng to ra -

c s tng trng no v lng nhng lm sao sc nhy

sang nguyn l mi, to ra s pht trin v cht" (Gii php

pht trin gio dc - GS.TSKH H Ngc i. NXB Gio dc. 2006.

Trang 7).

44


45/194

y l c s khi hoch nh chin lc pht trin gio

dc phi va pht huy thnh tu m gio dc t c :"

Quy m gio dc c pht trin hp l, chun b ngun nhn

lc cho t nc thi k CNH, HH v to c hi hc tp sut

i cho mi ngi dn", va phi m bo cht lng gio dc.

ng thi, gii php pht trin gio dc phi ch vic xy

dng i ng nh gio v cn b qun l gio dc; gii php vm rng cc loi hnh trng lp, phng thc o to, phn

lung v o to lao ng...

2.Mt s quan im v gio dc.

2.1. Quan im ca th gii v gio dc:

Ngay t ngy xa, nhn loi thy r vai tr ca gio dc

trong s pht trin ca loi ngi. Trit hc phng ng c i

cn ghi nhn li t tng ca cc trit gia ln v gio dc. Khng

T(551 - 479 TCN) ni trong 8 cch tr dn ( Bt chnh o )

phi lo cho dn c hc hnh v "Dn bt hc bt tri l".

Mnh T (372 -289 TCN ) trong thut ca ngi qun t cho

rng c lng dn th phi gio ho dn" Chnh sch hay

khng bng gio dc hay. Chnh sch hay th c ti sn ca

dn. Gio dc hay th c lng dn ".Qun Trng ( TK VII

45


46/194

TCN) thy c vai tr lu di ca gio dc" Nht nin th

cc - Thp nin th mc - Bch nin th nhn - Thin nin th

c".Sau ny, Ch tch H Ch Minh pht trin t tng ca

cc trit gia phng ng khi ni v tc dng lu di ca gio

dc"V li ch mi nm th phi trng cy. V li ch trm

nm th phi trng ngi ". Thng ip ca cc nc ng th

k XXI cng nhn mnh: " K hoch mt trm nm ly dnlm gc". Cc nh Mc xt a ra ci nhn tin b v gio dc

khi khng nh con ngi c gio dc trong nhng iu kin

nhng bin i x hi mang tnh cch mng v " Gio dc l

mt hin tng vnh hng" (Lnin). Quan im Mc xt cho

rng loi ngi t khi sinh ra bt u c gio dc, du rng

l hnh thc gio dc bui s khai ban u, mang tnh

t pht, mi ch dng li s truyn th kinh nghim gin

n t ngi ny sang ngi khc, t th h ny sang th h

khc song cng vi s pht trin ca con ngi, gio dc ngy

cng pht trin hn, gn cht ch vi s sinh tn ca loi ngi

v ch mt i khi loi ngi mt i.

Cc hc gi trong cc x hi Phng Ty cng cho rng

gio dc l tin pht trin con ngi, Kitebr - nh vn ho

46


47/194

Php vit :"Sau khi sinh ra, con ngi cn li l gio dc". Nh

kinh t hc ngi Anh - Amphret Marshan nhn gio dc gc

li nhun m khng nh:" Nhng khon tin b vo

m trng hc s tha sc c thanh ton bng s xut hin ca

nhng Mza, Bettven, Schpia, Niutn..." Ngy nay, mi quc

gia u nhn thc r rng rng " u t cho gio dc l u t

khn ngoan nht, c li nht". ( Vin s Nga Strumilin) v trongquc sch ca hu ht cc quc gia trn th gii u t gio

dc v tr hng u, u u t ngn sch mt cch tho

ng cho vic hoch nh chin lc pht trin gio dc.

2.2. T tng H Ch Minh v gio dc:

H Ch Tch chnh l ngi t nn mng v mt t tng

cho nn gio dc dn ch mi. Trit l phng ng kt hp

tnh hin i v tnh thc tin Vit Nam to thnh cc quan

im ct li ca Ch tch H Ch Minh v gio dc mi vn

nh vai tr, mc ch, ni dung, phng php, phng chm

gio dc. Trong ton b di sn t tng gio dc ca Ngi, vn

c bn nht l xy dng v hon thin con ngi thng

qua gio dc v t gio dc. Ni v vai tr to ln ca gio dc

47


48/194

trong rn luyn nhn cch con ngi, trong bi th "Bn d"

( Na m ), Ngi vit:

" Thin c nguyn lai v nh tnh

a do gio dc ch nguyn nhn "

c dch l:

" Hin d phi u l tnh sn

Phn nhiu do gio dc m nn "

Ch tch H Ch Minh nhiu ln khng nh: "Mun

xy dng CNXH, trc ht cn c nhng con ngi XHCN ".

Chnh v vy, trong sut cuc i hot ng ca mnh, Ch

tch H Ch Minh lun c mt ham mun:" ham mun n tt

bc l nc ta c hon ton c lp, dn ta c hon ton t

do, ng bo ta ai cng c cm n o mc, ai cng c hc

hnh ". Ngay sau khi cch mng Thng Tm thnh cng, nc

Vit Nam dn ch cng ho( nay l nc Cng ho x hi ch

ngha Vit Nam ) ra i, Bc H knh yu ca dn tc ta

ni:" Nay chng ta ginh c c lp. Mt trong nhng

vic phi thc hin ngay lc ny l nng cao dn tr. Mt

dn tc dt l mt dn tc yu" v Bc ch r nhim v

dit "gic dt" l rt quan trng v cn thit khng km dit

48


49/194

"gic i" v "gic ngoi xm". Ngi ni mun kin thit

t nc th phi c nhn ti: "Trnh vn ho ca nhn

dn c nng cao s gip chng ta y mnh cng cuc khi

phc kinh t, pht trin dn ch. Nng cao trnh vn ho

ca nhn dn cng cn thit xy dng nc ta thnh mt

nc ho bnh, thng nht, c lp dn ch v giu mnh" v

khng c cn b th khng lm g c: "Khng c gio dc,khng c cn b th ni g n kinh t, vn ho". Trong vic

o to cn b, gio dc l bc u. Theo Ngi, cch mng

cng pht trin th i hi dn tr cng phi c nng cao,

gio dc phi c pht trin thc hin tt nhim v chm

lo bi dng cc th h cch mng cho mun i sau, trong

c bit quan trng l th h tr. Trong th gi cc chu thiu

nhi nhn ngy khai ging u tin ca nc Vit Nam Dn ch

cng ho, Bc cn dn:" Non sng Vit Nam c tr nn ti

p hay khng, dn tc Vit Nam c bc ti i vinh quang

snh vai vi cc cng quc nm chu c hay khng,

chnh l nh mt phn ln cng hc tp ca cc em". Theo

H Ch Tch: " hc lm vic, lm ngi, lm cn b. Hc

phng s on th, hc phng s giai cp v nhn

dn, hc phng s T quc v nhn loi", v thc

49


50/194

hin iu th trng hc chnh l ni o to c bn

nhng ch nhn tng lai ca t nc. Nh trng phi pht

huy phong tro thi ua " Dy tt - hc tt " khng ngng

nng cao cht lng gio dc o to. Trong sut cuc i hot

ng ca mnh Ch tch H Ch Minh lun quan tm

n s nghip gio dc. Bc nhc nh cc cp u ng, chnh

quyn v nhn dn phi chm lo cho gio dc v cc thy cgio. Ngi ni:" Mi ngi Vit Nam phi hiu bit quyn li ca

mnh, bn phn ca mnh, phi c kin thc mi tham

gia vo cng cuc xy dng nc nh". Li dy ca Ngi l t

tng ch o ca ng v cng tc gio dc. ng v Nh nc

ta lun xc nh pht trin s nghip gio dc l nhim v

ca ton x hi, trong nh trng v gio vin l lc lng

nng ct tin phong. Bc H ch r": Gio dc phi o to

ra nhng ngi k tc s nghip cch mng to ln ca ng v

nhn dn ta. Do cc ngnh, cc cp ca ng, chnh

quyn a phng phi thc s quan tm hn na n s

nghip ny, phi chm lo mi mt y s nghip gio dc nc

ta ln bc pht trin mi ". Trc lc i xa Bc cn cn dn:" Bi

dng th h cch mng cho i sau l mt vic rt quan trng

v rt cn thit".

50


51/194

Quan im v gio dc ca Ch tch H Ch Minh l gio

dc ton din. Theo Ngi " trong vic gio dc hc tp, phi

ch trng cc mt: o c cch mng, gic ng x hi ch

ngha, vn ho, k thut, lao ng v sn xut". Trong hai

mt " c", "Ti" c mi quan h bin chng vi nhau, nhng

"c" l ci quan trng nht, ci gc ca mi vn . Bc cho

rng:

" Tri c bn ma Xun, H, Thu, ng.

t c bn phng ng, Ty, Nam, Bc.

Ngi c bn c Cn, Kim, Lim, Chnh.

Thiu mt ma, khng thnh tri.

Thiu mt phng, khng thnh t.

Thiu mt c, khng thnh ngi".

Gio dc ton din phi ch y n cc mt "

c, tr, th, m " v phi ph hp vi truyn thng vn ho

Vit Nam.

Ch tch H Ch Minh cng ch ra phng chm gio dc:

Hc i i vi hnh:"L lun i i vi thc hnh ", " Hc

51


52/194

hnh ngy cng tt hn ", nh trng gn lin vi x hi:" nh

trng - gia nh - x hi l ba b phn cu thnh nn s thnh

cng ca gio dc", "gio dc trong nh trng d tt my nhng

thiu gio dc trong gia nh v ngoi x hi th kt qu

cng khng hon ton", gio dc l mt khoa hc; gio dc

phi xut pht t mc tiu o to, gio dc phi gn lin vi

dn ch ho trong nh trng, phi thc hin cng bng tronggio dc, gio dc gn lin vi thi ua v ch n gio dc

truyn thng bng phng php nu gng ngi tt.

T tng H Ch Minh v gio dc l h thng quan im

ton din, su sc bao qut nhiu lnh vc, ph hp vi iukin thc tin cch mng Vit Nam. Thm nhun t tng H

Ch Minh v gio dc c mt ngha to ln trong vic ra

chin lc pht trin gio dc trong giai on hin nay ca t

nc. T tng H Ch Minh l nn tng t tng, kim ch nam cho

hnh ng ca ng v Nh nc cch mng Vit Nam trong

thi k y mnh s nghip cng nghip ho, hin i ho

t nc.

2.3. Cc quan im ch o pht trin gio dc

ca ng:

52


53/194

Cc quan im c bn ca ng v s nghip gio dc

c th hin trong Hin php, Lut gio dc 2005, cc ngh

quyt TW 4 kho VII, TW 2 kho VIII, kt lun hi ngh TW 6

kho IX v Ngh quyt i hi ng ln th X. p ng cc

yu cu i vi gio dc trong thi k mi, phi tip tc qun

trit cc quan im c bn ca ng.

ng v Nh nc ta lun coi gio dc l quc sch hng

u pht trin kinh t x hi. T nhng nm i mi,

ng ta nhn thy vai tr ngy cng to ln ca gio dc

trong s pht trin kinh t, c bit l nn kinh t tri thc.

Chuyn t c ch tp trung quan liu bao cp sang nn kinh

t th trng nh hng x hi ch ngha l mt bc chuyn ln

trong t duy, thay i hon ton bn cht ca vn . u t

cho gio dc trc ch yu c coi l u t cho phc li x

hi nay chuyn sang l u t cho pht trin con ngi, pht

trin x hi:"Mc tiu v ng lc chnh ca s pht trin l

v con ngi, do con ngi" (Chin lc n nh v pht trin

kinh t x hi 1991 - 2000 ); " ngun lc con ngi l qu bu

nht c vai tr quyt nh, c bit i vi nc ta khi ngun

lc ti chnh v vt cht cn hn hp. Ngun lc l ngi

53


54/194

lao ng c tr tu cao, c tay ngh thnh tho, c phm cht

tt p c o to, bi dng, pht huy bi mt nn gio dc

tin tin gn lin vi mt nn khoa hc cng ngh hin i " (

Ngh quyt i hi ng VIII ). Do vy, ng c hng lot

cc ngh quyt ch o pht trin gio dc Vit Nam qua

tng thi k: "Pht trin gio dc o to l mt trong nhng

ng lc quan trng nht thc y s nghip cng nghipho, hin i ho, l iu kin tin quyt pht trin

ngun lc con ngi, yu t c bn pht trin x hi, tng

trng kinh t nhanh v bn vng" ( Ngh quyt i hi ng

IX) . Mc tiu t ra l " phn u xy dng nn gio dc

hin i ca dn, do dn v v dn bo m cng bng v

c hi hc tp cho mi ngi, to iu kin ton x hi hc

tp v hc tp sut i, p ng yu cu cng nghip ho

hin i ho t nc", " pht trin mnh khoa hc v cng

ngh, gio dc v o to, nng cao cht lng ngun nhn

lc, p ng yu cu cng nghip ho, hin i ho t nc

v pht trin kinh t tri thc " (Ngh quyt i hi ng X )

Cc quan im ch o pht trin gio dc ca ng c

c th ho thnh chnh sch, php lut ca Nh nc i vi gio

54


55/194

dc. iu 36 Hin php nc Cng ho x hi ch ngha Vit

Nam quy nh:"Nh nc thc hin chnh sch u tin bo m

pht trin gio dc". Lut gio dc nm 2005, iu 13 v u

t cho gio dc quy nh:"u t cho gio dc l u t cho pht

trin. Nh nc u tin u t cho gio dc; khuyn khch v bo

h cc quyn, li ch hp php ca cc t chc, c nhn trong

nc, ngi Vit Nam nh c nc ngoi, t chc, c nhn ncngoi u t cho gio dc". Ngh quyt 40/2000/QH 10 ca

Quc hi v i mi Chng trnh gio dc ph thng xc

nh: " Mc tiu ca vic i mi chng trnh gio dc ph

thng l xy dng ni dung chng trnh, phng php gio

dc, sch gio khoa ph thng mi nhm nng cao cht lng

gio dc ton din th h tr, p ng yu cu pht trin

ngun nhn lc phc v cng nghip ho, hin i ho t n-

c, ph hp vi thc tin v truyn thng Vit Nam; tip cn

trnh gio dc ph thng cc nc pht trin trong khu

vc v th gii. Ngh quyt 41/2000/QH 10 ca Quc hi v

ph cp gio dc trung hc c s t ra mc tiu t

chun quc gia ph cp gio dc trung hc c s trn phm vi

ton quc vo nm 2010. Chin lc pht trin gio dc 2001 -

2010 cng xc nh: cn phi to bc chuyn c bn v cht

55


56/194

lng gio dc theo hng tip cn vi trnh tin tin ca th

gii, ph hp vi thc tin Vit Nam, phc v thit thc cho s

nghip pht trin kinh t - x hi ca t nc; u tin nng cao

cht lng o to nhn lc; y nhanh tin thc hin

ph cp gio dc trung hc c s; m bo cng bng x hi

v c hi hc tp cho mi ngi... Mc tiu pht trin thin nin

k ca Vit Nam n nm 2010, K hoch hnh ng qucgia v gio dc cho mi ngi 2003 - 2015, Chng trnh mc

tiu quc gia v gio dc v o to 2001 - 2010, K hoch

pht trin kinh t x hi nm nm 2006 - 2010 u nhn mnh

vn ph cp gio dc, xo b chnh lch v gii, m bo

cng bng trong gio dc...

Tt c nhng ch trng ng li ca ng, chnh sch

php lut ca Nh nc a ra nhng nh hng quan trng

v i mi v pht trin s nghip gio dc trong thi k i

mi ca t nc.

3. Vai tr ca gio dc trong giai on hin nay.

3.1. Vai tr ca gio dc o to trong vic pht

trin ngun nhn lc:

56


57/194

Pht trin gio dc lun l mt trong nhng ng lc

quan trng thc y s nghip cng nghip ho, hin i ho,

l iu kin pht huy ngun lc con ngi, yu t c bn

pht trin x hi, tng trng kinh t nhanh v bn vng.

" Ngun nhn lc l ngun lc con ngi ca mt quc gia,

mt vng lnh th, l mt b phn ca cc ngun lc, c kh

nng huy ng, t chc tham gia vo qu trnh pht

trin kinh t x hi. " ( Gio trnh pht trin ngun nhn lc

PGS.TS - Nguyn Hu Long - NXB i hc S phm - 2004. trang

21)

Pht trin ngun nhn lc l qu trnh to ra s bin

i v s lng v cht lng ngun nhn lc, biu hin s

hnh thnh v hon thin tng bc v th lc, kin thc, k

nng, trnh v nhn cch ngh nghip, p ng nhu cu

hot ng, lao ng ca c nhn v s pht trin x hi.

Gio dc l cng c pht trin cht lng ngun nhn

lc. Gio dc nng cao nng sut lao ng ca c nhn thng

qua tch lu kin thc, k nng, thi lao ng. Gio dc

nng cao cht lng ca lc lng lao ng, c th hin bng

57


58/194

vic tch lu vn, tng thu nhp ca ngi lao ng. Gio dc

cng l cng c th h trc truyn li cho th h sau cc t

tng v tin b khoa hc, cng ngh. Gio dc o to thc

hin mc ch:" Nng cao dn tr, o to nhn lc, bi d-

ng nhn ti", hnh thnh i ng lao ng c tri thc v c

tay ngh, c nng lc thc hnh, t ch, nng ng v sng

to, c o c cch mng, tinh thn yu nc, yu ch ngha xhi. Gio dc gn hc vi hnh. Nhng iu hc sinh hc

trong nh trng s gn vi ngh nghip v cuc sng trong t-

ng lai ca h. Gio dc o to lp ngi lao ng c kin

thc c bn, lm ch k nng ngh nghip, c thc vn ln

v khoa hc, cng ngh, xy dng i ng cng nhn lnh

ngh, o to cc chuyn gia, cc nh khoa hc, nh vn ho,

nh kinh doanh v nh qun l, pht huy mi tim nng ca

i ng tr thc to ngun lc tr tu v nhn ti cho

t nc.

y l c s cho vic xc nh mc tiu ca gii php

pht trin gio dc l phi pht trin quy m gio dc mt cch

hp l chun b ngun nhn lc cho t nc thi k cng

nghip ho, hin i ho; l c s cho gii php pht trin gio

58


59/194

dc:" xy dng i ng nh gio v cn b qun l gio dc","

nng cao hiu qu hot ng khoa hc cng ngh trong cc

c s nghin cu v o to" "Xy dng cc trng i hc t

trnh quc t"...

3.2. Vai tr ca gio dc trong s nghip cng

nghip ho, hin i ho t nc.

Cng nghip ho, hin i ho l qu trnh tt yu

mang tnh quy lut i vi tt c cc nc t nn kinh t nng

nghip lc hu tin ln nn kinh t cng nghip hin i. Vi

nc ta hin nay, cng nghip ho, hin i ho khng ch l

qu trnh tt yu mang tnh khch quan m cn l i hi

cp bch. Ngh quyt i hi ng ln th VIII xc nh:

"n nm 2020 a nc ta c bn tr thnh nc cng nghip".

Ngh quyt i hi ng ln th X mt ln na khng nh

mc tiu pht trin ca nc ta l: " y nhanh tc tng trng

kinh t, sm a nc ta ra khi tnh trng km pht trin v ci

thin r rt i sng vt cht, vn ho v tinh thn ca nhn

dn. Tp trung y mnh cng nghip ho, hin i ho v

pht trin nn kinh t tri thc, to nn tng a nc ta c

59


60/194

bn tr thnh mt nc cng nghip theo hng hin i vo nm

2020". Hi ngh ln th 2 Ban chp hnh Trung ng kho VIII

khng nh:" mun tin hnh nhanh chng cng nghip ho,

hin i ho thng li phi pht trin mnh gio dc v o

to, pht huy ni lc con ngi, yu t c bn ca s pht trin

nhanh v bn vng". Ngh quyt i hi ng ln th IX cng

xc nh:"Pht trin gio dc o to l mt trong nhngng lc quan trng thc y s nghip cng nghip ho,

hin i ho".

Gio dc o to l ngun lc hng u pht trin

kinh t. Khi cht lng ph cp gio dc c nng ln th nngsut lao ng bnh qun ton x hi cng c nng ln. Thc

tin pht trin ca cc quc gia trn th gii chng minh vai

tr to ln ca gio dc i vi s pht trin khoa hc k thut.

Cch y hng trm nm, Mc - ng ghen c nhng d

on thin ti rng s i mi trong cng ngh buc phi c

s thay i trong phng thc sn xut v v vy phi dn

n i mi trong gio dc. Gio dc c coi l " Cha kho

m cnh ca tng lai";" Nt bm cho s pht trin kinh

t". Ngh quyt TW 2 kho VIII v nh hng chin lc pht

60


61/194

trin gio dc o to trong thi k cng nghip ho, hin i

ho v nhim v n nm 2020 nhn mnh s cn thit ca

vic nng cao dn tr, bi dng v pht huy ngun lc con ng-

i Vit Nam, pht trin gio dc o to gn vi nhu cu pht

trin ton din nn kinh t x hi, nhng tin b khoa hc

cng ngh v cng c quc phng an ninh. Gio dc va l

im xut pht, va l mc tiu ca s pht trin, gp phny mnh cng nghip ho, hin i ho nc ta.

Qu Ho bnh v pht trin vi ti:" Gio dc Vit

Nam - ci cch p ng yu cu cng nghip ho, hin i

ho trong bi cnh hi nhp quc t su v y " ra yu cu i vi gio dc Vit Nam trong thi k i mi l:

- Nng cao vn x hi ( dn tr ).

- Tng hm lng tri thc trong mi con ngi ( nhn lc ).

- Cn chuyn gia v cc nh qun l chuyn nghip

( nhn ti)

- Nng lc hp tc v cnh tranh.

- Gi bn sc dn tc.

- Hc bit, lm ngi , chung sng.

61


62/194

Cn qun trit quan im ch o v vai tr ca gio

dc trong s nghip cng nghip ho, hin i ho bng hoch

nh chin lc pht trin gio dc, mc tiu gio dc, hng

n xy dng mt nn vn ho tin tin, mang m bn

sc dn tc, lm nn tng cho s nghip cng nghip ho,

hin i ho, pht trin bn vng ca t nc, thch ng vi

nn kinh t th trng nh hng x hi ch ngha, o tonhng ngi lao ng Vit Nam c phm cht o c, k

nng ngh nghip v kin thc; tip tc xy dng, hon

thin nn gio dc x hi ch ngha mang tnh dn tc,

nhn dn, khoa hc v thi i; thc hin gio dc ton din

tt c cc bc hc; ch trng gio dc chnh tr, t tng,

nhn cch, li sng, trn c s thc hin nhim v:"

Nng cao dn tr, o to nhn lc, bi dng nhn ti".

3.3. Vai tr ca gio dc vi s pht trin ca nn

vn ho Vit Nam x hi ch ngha.

Vn ho theo ngha rng c hiu l:" mt hin tng rt

rng, phc tp, bao hm tt c nhng g x hi thit lp v

tha nhn. Hin tng vn ho th hin di hnh thc tinh thn

62


63/194

phi vt th v nhng hnh thc vt th. Theo gic tip

cn x hi hc, vn ho c xem xt trn mt s kha cnh sau:

- Vn ho l h thng nhng gi tr, chun mc, biu trng

v ngha.

- Vn ho l c s, ngun gc v ni dung ca x hi ho

c nhn, ngha l khch th ca qu trnh x hi ho v hot

ng ca con ngi.

- Vn ho l nhng g c con ngi lu gi, bo tn v

truyn t th h ny sang th h khc. Phn vn ho vt cht

v tinh thn c thit lp bi th h trc, c truyn li cho

th h sau, c tip nhn v lnh hi, k tha v pht trinc gi l di sn vn ho". ( Gio trnh x hi hc trong qun l

- Vin x hi hc v tm l lnh o, qun l - GSTS Nguyn

nh Tn, PGS. TS Nguyn Ch Dng ng ch bin - Nh

xut bn l lun chnh tr. 2007. Trang 111,112 )

Nh vy vi t cch l mt thnh t c bn ca nn vn ho,

gio dc o to c mt vai tr to ln trong vic truyn b t t-

ng chnh tr x hi ch ngha, xy dng nn vn ho mi,

xy dng li sng v nhn cch mi ca ton x hi. "Cng

lnh xy dng t nc trong thi k qu ln ch ngha x

63


64/194


65/194

lm ngi gm c tr tu v k nng sng:" hc bit, hc

lm, hc hon thin v chung sng". Nhn thc

vai tr ca gio dc vi s pht trin nn vn ho Vit Nam x

hi ch ngha l c s ca quan im ch o pht trin

gio dc: Gio dc phi pht trin da trn c s bo tn bn

sc vn ho dn tc, xy dng mt nn gio dc giu tnh

nhn bn, tin tin, hin i.

3.4. Vai tr ca gio dc Vit Nam trong xu th

ton cu ho v nn kinh t tri thc, trong hi nhp

khu vc v quc t:

Ton cu ho v hi nhp khu vc, quc t l mt xu th

tt yu ca gio dc. Nn gio dc nc ta c s mnh o to

ngun nhn lc thch ng vi nhu cu giao lu vn ho, k thut

cng ngh, lm n kinh t theo c ch th trng cnh tranh

quyt lit, vi cc thng l quy nh cht ch khoa hc ca

cc i tc nc ngoi, nhm em v li ch cho s pht trin

ca t nc, m bo c nguyn tc ch quyn dn tc,

nh hng x hi ch ngha nc ta.

65


66/194

S pht trin mnh m ca khoa hc cng ngh vi nhng

bc tin nhy vt cui th k XX u th k XXI a th gii

sang k nguyn thng tin v pht trin kinh t tri thc. Ton

cu ho v hi nhp kinh t quc t lm bin i nhanh

chng v su sc i sng tinh thn ca x hi. Trong bi

cnh gio dc gi vai tr c bit quan trng:" i mi

gio dc ang din ra quy m ton cu. Nh trng t chkhp kn chuyn sang m ca rng ri, i thoi vi x hi v

gn b cht ch vi nghin cu khoa hc, cng ngh, ng

dng. Nh gio thay v ch truyn t tri thc chuyn sang

cung cp cho ngi hc phng php thu nhn, phn tch, tng

hp, sng to nhng tri thc thng tin. i mi gio dc o to

c v mc tiu, ni dung phng php o to cho ph hp vi

nhng thay i v kinh t tr nn cp bch".(Gio trnh kinh

t hc gio dc - L Trng nh - Nh xut bn i hc s phm -

2004. trang 55).

Gio dc ngy cng c ngha quyt nh trong vic

thay i nn sn xut vt cht ca x hi trong thi i

chuyn dch mnh m t cuc cch mng khoa hc da vo bc

lt sc lao ng v tn pha mi trng t nhin sang cuc cch

66


67/194

mng hng ti nng cao nng sut lao ng, nng cao cht l-

ng cuc sng con ngi, bo v mi trng sinh thi. Gio dc

khng phi l yu t phi sn xut m l yu t bn trong, yu

t cu thnh ca nn sn xut x hi. Khng th pht trin c

lc lng sn xut nu khng u t cho gio dc, u t vo

nhn t con ngi, nhn t quyt nh ca lc lng sn xut.

Khng th xy dng c quan h sn xut x hi ch nghanu khng nng cao gic ng l tng chnh tr x hi, nng

cao trnh hc vn, trnh t chc v qun l kinh t,

x hi cho i ng lao ng v qun l lao ng. V vy,

u t cho gio dc o to l u t c bn pht trin

kinh t, x hi, u t ngn v tit kim nht hin i ho

nn sn xut x hi v hin i ho dn tc.

Vic gia nhp WTO v xu th hi nhp quc t mnh

em li cho gio dc Vit Nam nhiu c hi v thch thc, i

hi phi c chin lc pht trin ph hp nhm to nn nhng

chuyn bin c tnh t ph ca gio dc Vit Nam trong thi

k mi. Nn kinh t th trng ton cu ho t ra vn

phi xem u t cho gio dc t ch l phc li x hi chuyn

sang u t cho pht trin, t ra cho cc quc gia vn

67


68/194

cng bng trong gio dc v o to. Nn kinh t tri thc i

hi phi bin tri thc thnh k nng, tri thc thnh tr lc, dn

tr phi tr thnh nhn lc. Mun vy cn phi i mi t duy

v gio dc. Gio dc nc ta phi vt qua khng ch nhng

thch thc ring ca gio dc Vit Nam m c nhng thch

thc chung ca gio dc th gii. Mt mt, phi khc phc

nhng yu km bt cp, pht trin mnh m thu hpkhong cch vi nhng nn gio dc tin tin cng ang i

mi v pht trin. Mt khc phi khc phc s mt cn i

gia yu cu pht trin nhanh quy m v ngun lc cn hn

ch vi i hi gp rt nng cao cht lng, gia yu cu va

to c chuyn bin c bn, ton din va gi c s n

nh tng i ca h thng gio dc, thc hin cng bng

trong gio dc. Quan im ch o pht trin gio dc va

phi m bo "pht trin dch v gio dc v tng cng yu

t cnh tranh trong h thng gio dc l mt trong cc ng

lc pht trin gio dc", " Gio dc phi m bo cht lng tt

nht trong iu kin chi ph cn hn hp" va phi m bo"

Gio dc p ng yu cu x hi, tho mn nhu cu pht trin

ca mi ngi".

68


69/194


70/194

vin, cn b qun l kiu mi tng ln khng ngng. Chnh v

vy, vic m rng gio dc ph cp v gio dc i hc c

xem l mt p ng trc tip i vi thay i ny. Mi ngi

u tin rng, trnh hc vn ca h cng cao th cng c

iu kin tt hn t c nhng thnh tch cao hn

trong cuc sng, c trin vng bc ln bc thang cao nht ca

x hi v ngc li nu hc vn ca h thp th s thng tinca h ngy cng kh khn. iu c ngha rng gio dc

mang tnh kh nng vt chng ngi vt ca s bnh ng x

hi. Thc t ch ra rng nhng c nhn c hc vn cao hn

th nng ng hn c nhn c hc vn thp. Nh s c kh

nng hc vn cao hn, ngi lao ng c kh nng nhn cng

vic phong ph v phc tp hn. Trong iu kin cch mng

khoa hc - k thut, tnh c ng x hi cao ch c th da

trn trnh hc vn cao. Ngun gc giai tng v trnh

hc vn l hai yu t c tm quan trng nht i vi tnh c

ng x hi. Tuy nhin trong hai yu t , th hc vn li th-

ng ph thuc vo ngun gc giai tng x hi. Thc t cho

thy, nhng ngi sinh ra t nhng gia nh giai cp thp,

ngho thng kh c c hi vn ln vn ln t c nhng

trnh bng cp cao trong x hi.

70


71/194

H thng gio dc nh l b my sng lc nhn ti, tc l

gio dc l bin php phn cng mi ngi mt cch c mc

ch trong s ph hp vi nhng phm cht v nng lc ca h.

Mt khc, gio dc to iu kin hnh thnh nhng kh nng

nh nhau v nhng iu kin thun li vi s di ng ln trn

nc thang a v ca x hi nu nh thnh tch ca mi ngi

c nh gi khng ph thuc vo giai cp, ni ging v gii

tnh. Gio dc to iu kin cho s pht trin dn ch bi v

n gim bt i nhng thnh kin i vi nhm thiu s. S l

gii vai tr ca gio dc theo thuyt chc nng c nhng mt

tch cc ca n: xem gio dc v vic m rng h thng giodc l mt iu kin tin quyt to c s cho vic pht

trin kinh t c hiu qu, ng thi to iu kin cho s pht

trin ca x hi ca nhng ngi ti nng.

Tuy nhin, s l gii ny c nhng hn ch: trong khi

nhn mnh mt chiu n c may tt p gio dc

nhn cch cho con ngi nhng gi tr do h to ra th h s

xo nho s phn tng, phn lp x hi do nhng bt bnh

ng v kinh t - x hi to ra. V thc cht, h chuyn

khi c quyn, c li cho nhng k giu c, nhng li

71


72/194

khng nh nhng k thnh t trong x hi c phn thng

xng ng l do tr tu tuyt vi, do nng lc hc hnh tt,

do c gng trong hc tp m c; nhng k phi chu ng

thit thi trong con ng tin thn, trong vic xc nh v

tr lao ng ngh nghip l do nng lc yu km, do khng

n lc trong hc tp.

Trong thc t c nhng biu hin trn, nhng nu khi

qut v tuyt i ho chng thnh nguyn nhn ch yu

bin minh cho s bt bnh ng x hi l khuyn khch

nhng ngi thit thi phi chp nhn s ngho kh truyn

kip m nguyn nhn do l vic hc hnh km, nng lc tiv cha c s c gng cn thit ng mc th chc chn l

khng tho ng, Chnh v vy, nhiu nh x hi hc gio dc

ch trng vn dng cc quan h ca thuyt xung t l

gii mi quan h a phng c tnh phc hp trong mi quan

h ny.

4.2. Tip cn xung t

Cng nh cc nh x hi hc theo thuyt chc nng, cc

nh x hi hc theo thuyt xung t v i biu l Bowles v

Gintis tha nhn mi quan h tng tc mt thit gia gio dc

72


73/194


74/194

Nhng i hi v mc cn thit ca nn gio dc c qui

nh bi nhng xung t gia cc nhm c v th khc

nhau.

H thng gio dc gp phn quan trng trong vic lu

truyn thc v gp phn cng c s bt bnh ng x hi.

y l c im ca x hi t bn. Khng phi tt c cc ch

x hi u c s bt bnh ng dai dng. Mi quan h

l thuc v thng tr gia cc giai cp trong x hi t bn ch

ngha nh l ci vn c, tt yu s din ra. Nhng ngh nghip

ca cc thnh vin tng lai, s phn b lao ng ngh

nghip i vi s ng trong x hi c quyt nh bi ngungc giai cp m h xut thn. V vy, h thng gio dc

gp phn chnh yu bo m cho qu trnh y din ra bng

cch phn loi, phn lung hc sinh vo cp hc, v kiu tr-

ng ra i h c vai tr trong lc lng lao ng, ngh

nghip khc nhau ca x hi.

Tm li, h thng gio dc to iu kin cn thit

ti to s bt bnh ng v gip ta hp php ho s bt bnh

ng , ngha l gio dc gip con ngi bin minh s bt

bnh ng v h gii ho vi v tr ring ca mnh.

74


75/194

S l gii v vai tr ca gio dc theo thuyt xung t c

ngha tch cc l nhn thy bn cht ca h thng gio

dc phn nh quyn li ca cc giai cp trong x hi. Trong cc

x hi c giai cp th s bt bnh ng ca gio dc c

ngun gc t s bt bnh ng v kinh t - x hi, t ngun

gc giai cp - x hi. S khc nhau c bn v v vai tr gio

dc gia thuyt chc nng v xung t l ch nhng ngi

theo thuyt chc nng xem xt gio dc nh mt trong nhng

biu hin ca mt trong nhng gi tr tng hp thng

nht x hi; cn nhng ngi theo thuyt xung t nghin

cu nhng quyn li nm trong c s ca gi tr ny v giodc c phn bit do s ph thuc vo tnh l thuc giai cp

ca mi ngi. Nhng ngi theo thuyt chc nng cho rng gio

dc to nn kh nng di ng c th cn nhng ngi theo

thuyt xung t thng khng nh vai tr ca gio dc trong

vic gi gn h thng bt bnh ng c cu x hi.

Trn quan im khch quan, khoa hc, chng ta khng

tip thu nguyn xi hay ph nhn hon ton nhng cch kin

gii trn v gio dc. iu quan trng l chng ta cn phi bit

phn tch, tuyn la nhng ht nhn hp l trong mi l

75


76/194

thuyt, loi b nhng phn tch cha khoa hc... Trn c s

tng - tch hp nhng yu t hp l ca cc l thuyt, pht

trin v tnh n nhng thc tin kinh nghim ca th gii,

trong nc, t a vo quan nim mi ca chng ta v gio

dc. Theo s suy ngh ca chng ti, tip cn x hi hc v

phn tng x hi hp thc ca GS.TS Nguyn nh Tn trong

"Gio trnh x hi hc trong qun l "c th c coi l ch da,l cch kin gii tin cy trong vic xy dng mt nn gio dc

tch cc, cng bng, vn minh nc ta hin nay.

Chng II:

thc trng gio dc Vit nam

trong nhng nm u th k xxi

Trong nhng nm qua, vi s quan tm ca ng, Nh n-c, ca ton dn, s nghip gio dc nc ta c bc pht trin

v t c nhng thnh tu quan trng trong vic nng cao

dn tr, o to nhn lc v bi dng nhn ti, gp phn

c lc thc hin thng li cc mc tiu pht trin kinh t - x

hi ca t nc.

76


77/194

nh gi thc trng gio dc l vn quan trng

tm ra nhng gii php ng n cho cng cuc i mi

gio dc. T nhng iu tra x hi hc, c th nh gi thc

trng gio dc Vit Nam nhng nm u th k XXI nh sau:

1. Nhng thnh tu:

1.1. Mt h thng gio dc quc dn tng i

hon chnh, thng nht v a dng ho c hnh

thnhvi y cc cp hc v trnh o to, p ng

tt hn nhu cu hc tp ca nhn dn, trc ht l gio dc

ph thng.

Mng li trng lp c pht trin rng khp trn ton quc

vi cc loi hnh. Nm hc 2006-2007, c nc c 39.416 trng

hc, trong gio dc mm non: 11.509 trng; gio dc ph

thng: 27.595 trng, dy ngh: 861 trng; trung cp chuyn

nghip: 269 trng; cao ng, i hc: 322 trng. V c bn

xa c "x trng" v gio dc mm non; trng tiu hc

c ti x, trng trung hc c s - ti x hoc cm lin x, trng

trung hc ph thng - ti huyn. Cc trng, lp trung tm dy

ngh pht trin di nhiu hnh thc. Cc trng i hc v cao

77


78/194

ng c thnh lp hu ht cc khu dn c ln ca c nc,

cc vng, cc a phng. Cc tnh v nhiu huyn min ni

c trng ni tr cho cc con em cc dn tc t ngi.

( Nm hc 1995-1996, ta c 12.275 trng mm non,

11.685 trng tiu hc, 7.993 trng THCS, 1.345 trng trung

hc ph thng, 135 trng i hc, cao ng.Nm hc 2001 - 2002 c 9.530 trng mm non, 13.964 tr-

ng tiu hc, 9.362 trng THCS, 1.966 trng trung hc phthng, 223 trng i hc, cao ng.)

Bng 1: Tnh hnh trng, lp, hc sinh THCS, THPT 2000 - 2006

Vng

Trung hc c s Trung hc ph thng

2000-01 2006-07 T. TB 2000-01 2006-07 T. TB

Ton quc

-Trng 9.037 10.401 2,4% 1.900 2.355 3,6%

-Lp 145.056 163.800 2,0% 45.067 67.106 6,9%

-Hc sinh 5.918.153 6.218.457 0,8% 2.194.933 3.111.280 6,0%

BS.Hng

-Trng 2.261 2.284 0,2% 439 512 2,6%

-Lp 33.849 32.689 -0,6% 11.506 15.182 4,7%

-Hc sinh 1.399.531 1.246.327 -1,9% 599.641 749.294 3.8%

ng Bc

-Trng 1.733 2.076 3,1% 282 342 3,3%

-Lp 19.942 22.445 2,0% 5.228 8.471 8,4%

-Hc sinh 746.902 758.119 0,2% 250.125 393.680 7,9%

Ty Bc

-Trng 462 666 6,3% 65 89 5,4%

-Lp 4.471 6.631 6,8% 946 1.976 13,1%

-Hc sinh 156.152 205.209 4,7% 42.461 87.850 12,9%

78


79/194

Vng

Trung hc c s Trung hc ph thng

2000-01 2006-07 T. TB 2000-01 2006-07 T. TB

Bc Tr.B

-Trng 1631 1.696 0,7% 256 323 4,0%

-Lp 23.471 25.938 1,7% 6.503 10.369 8,1%

-Hc sinh 981.046 991.741 0,2% 329.859 494.047 7,0%

Nam Tr. B

-Trng 604 727 3,1% 178 206 2,5%

-Lp 12.090 15.165 3,8% 4.280 6.073 6,0%

-Hc sinh 495.249 609.947 3,5% 204.397 291.634 6,1%

T. nguyn

-Trng 503 702 5,7% 101 149 6,7%

-Lp 7.905 11.547 6,5% 2.191 4.465 12,6%

-Hc sinh 317.615 438.848 5,5% 100.282 198.447 12,0%

ng N.B

-Trng 703 870 3,6% 255 321 3,9%

-Lp 18.115 21.983 3,3% 6.824 9.705 6,0%

-Hc sinh 784.233 909.330 2,5% 328.260 433.115 4,7%

B C.Long

-Trng 1.140 1.380 3,2% 324 413 4,1%

-Lp 25.213 27.402 1,4% 7598 10.865 6,1%

-Hc sinh 1.037.425 1.058.936 0.3% 339.908 463.213 5,3%

Ngun: V K hoch-Ti chnh - B GD-T

H thng gio dc c a dng ho c v loi hnh, ph-

ng thc v ngun lc vi nhiu loi hnh: khng chnh quy,

c cc trng m, c phng thc o to t xa, phng thc lin

kt o to vi nc ngoi. S c s gio dc ngoi cng lp

79


80/194

ngy cng tng, nm hc 2006-007, c nc c 6.049 c s gio

dc mm non (gm c nh tr v mu gio), 90 trng tiu hc,

49 trng THCS, 617 trng THPT, 64 trng TCCN v 47 trng cao

ng, i hc ngoi cng lp.

Hin nay, trn ton quc c 8.355 trung tm hc tp

cng ng; 573 trung tm gio dc thng xuyn cp

qun/huyn; 63 trung tm gio dc thng xuyn cp tnh; 27trng b tc vn ho; 750 trung tm tin hc vi hng trm chi

nhnh; 12 trng i hc trin khai cc chng trnh o to t

xa.

Ngoi ra, cn c gn 70 c s o to ngoi ng v nng

cao trnh chuyn mn, nghip v c yu t nc ngoi v 2

c s o to i hc 100% vn nc ngoi ang hot ng ti

Vit Nam.

1.2. Quy m gio dc tng nhanh, bc u p ng

nhu cu hc tp ca x hi.

Nm hc 2006-2007 c nc c 3.147.252 hc sinh mm

non; 16.371.049 hc sinh ph thng, trong 7.041.312 hc

sinh tiu hc; 6.218.457 hc sinh trung hc c s; 3.111.280

hc sinh THPT; 1.522.000 hc sinh hc ngh, 515.670 hc sinh

80


81/194

TCCN; 1.503.846 sinh vin cao ng, i hc; 42.979 hc vin

cao hc v nghin cu sinh.

Biu 1: So snh s hc sinh THCS, THPT 1995-1996

v 2006- 2007

0

1000000

2000000

3000000

4000000

5000000

6000000

7000000

THCS THPT

1995-96 2006-07

Nm 2007, s sinh vin / 1vn dn t 179. Quy m o

to ngh tng nhanh, giai on 2001-2006 dy ngh cho 6,6

triu ngi (tng bnh qun 6,5%/nm ), trong dy ngh

di hn t 1,14 triu ngi. T l lao ng qua o to ngh

tng 13,4% nm 2001 ln khong 20% nm 2006, gp phn

thc y qu trnh chuyn dch c cu kinh t, c cu lao

ng.

Lc lng lao ng qua o to theo cc loi hnh v

trnh o to khc nhau chim 31,5% (nm 2007); t l

ngi lm vic t 15 tui tr ln c trnh t cao ng tr

81


82/194

ln t 4,2% trong c nc. Vic pht trin cc hnh thc gio

dc thng xuyn to thm c hi hc tp cho nhn dn, tr-

c ht l thanh thiu nin, bc u hnh thnh x hi hc tp.

1.3. Cht lng gio dc trong cc cp hc v trnh

o to c chuyn bin bc u.

Ni dung ging dy v kin thc ca hc sinh ph thngc tin b, ton din hn. Trnh hiu bit, nng lc tip

cn tri thc mi ca b phn hc sinh, sinh vin c nng cao;

gio dc THPT chuyn t trnh cao ca khu vc v th

gii, s hc sinh ph thng t cc gii quc gia v quc t

mt s mn hc ngy cng tng. S ng sinh vin tt nghip

i hc, cao ng c hoi bo lp thn, lp nghip v c tinh

thn t lc, nng ng. Cht lng o to ca mt s ngnh

khoa hc c bn v khoa hc cng ngh c nng cao mt

bc, cht lng o to ca mt s ngnh ngh c bn p

ng c nhu cu ca thc t sn xut v i sng hin nay.

c bit, s tin b v nhn thc chnh tr v trch nhim x

hi ca hc sinh, sinh vin cng vi i ng gio vin, ging vin

v ang cng tc c nhng cng hin quan trng trong

82


83/194

hu ht cc lnh vc kinh t, x hi, gp phn vo vic m

bo n nh chnh tr ca t nc.

B Gio dc ch o cc c s gio dc tp trung

nng cao cht lng gio dc ton din, dy cc mn hc v

y mnh t chc cc hot ng trong, ngoi gi ln lp. Tng

cng cng tc gio dc th cht, gio dc thm m, gio dc

o c, li sng lnh mnh, phng chng cc t nn x hi,

ti phm ma tu, HIV/AIDS, gio dc trt t an ton giao thng

v gio dc php lut. Cng tc gio dc quc phng c tp

trung ch o thc hin theo chun kin thc k nng. Cng

tc gio dc dn tc c quan tm hn. Cng tc gio dc h-ng nghip c chuyn bin tch cc, bm st yu cu i mi

gio dc v gn vi thc tin.

Biu 2:

BBBBBbb

83


84/194

Mc tiu, ni dung, chng trnh gio dc c i mi, bc

u p ng cc nhu cu hc tp a dng ca ngi hc,

thch ng vi bi cnh trong nc v quc t. Vic i mi ph-

ng php dy hc, cng tc nh gi, thi c cc cp hc, cc

k thi tt nghip ph thng v k thi tuyn sinh i hc,

cao ng cng c nhng kt qu ng khch l.

xy dng c mt i ng nh gio v cn b qun l

gio dc ng o vi trnh ngy cng c nng cao.

Nm 2006-2007 c nc c 1.113.083 gio vin, trong c

163.809 gio vin mm non; 344.521 gi o vin tiu hc;

310.620 gio vin THCS; 125.460 gio vin THPT; 8.394 gio

vin dy ngh; 14.540 gio vin TCCN v 53.518 ging vin i

hc, cao ng.

Bng 2: Gio vin THCS theo vng nm hc 2006-2007

Vng Tng s gio vin % n gio vin % GV l DTTS H.sinh/ G.vin/

84


85/194


86/194

ng Bc 16.365 23.744 40,7% 61,3% 1,40 1,15

Ty Bc 4.509 6.950 44,9% 47,0% 1,19 0,95

Bc T.B 19.053 23.191 44,9% 56,4% 1,38 1,20

Nam T.B 8.523 11.301 53,8% 61,7% 1,63 1,53

Ty Nguyn 5.785 9.197 64,4% 51,2% 1,62 1,38ng N.B 12.418 17.968 66,3% 70,1% 1,64 1,37

BSC.Long 16.226 20.956 51,3% 51,4% 1,73 1,50Ngun: TTTTQLGD - B GD-T

Bng 4 : Phng hc THPT nm hc 2002 2003 v 2006- 2007

Tng s phng hc T l PH kin c T l lp/phng2002-03 2006-07 2002-03 2006-07 2002-03 2006-07

Ton quc 36.976 57.528 79,2% 73,88% 1,41 1,22BS.Hng 9.395 13.855 82,6% 80,35% 1,32 1,09

ng Bc 4.253 9.440 71,7% 65,01% 1,49 1,13

Ty Bc 934 2.009 85,4% 63,71% 1,29 1,01

Bc T.B 5.675 8.594 67,5% 71,17% 1,41 1,22

Nam T.B 3.264 4.934 82,1% 74,67% 1,42 1,33

Ty Nguyn 1.854 3.668 92,5% 77,64% 1,49 1,23

ng N.B 5.784 6.299 87,4% 82,31% 1,31 1,44

BSC.Long 5.817 8.729 75,4% 70,09% 1,55 1,31

Ngun: TTTTQLGD - B GD-T

1.4. Cng tc x hi ho gio dc t nhng thnh

qu ban u.

Cc lc lng x hi tham gia ngy cng tch cc vo vic

huy ng tr n trng, xy dng c s vt cht ca trng

hc, u t m trng, ng gp kinh ph cho gio dc di

nhiu hnh thc khc nhau. Nm 2006 phn ng gp ca ng-

i dn cho hc tp ca con em trng cng lp v ngoi cng

lp l khong 25%. Bn cnh , cng huy ng c s

ng gp ca cc doanh nghip, cc t chc kinh t x hi v

86


87/194

nc ngoi. Theo c tnh s b, t nm 1990 n nay, tng gi

tr ng gp ca cc doanh nghip, cc nh ho tm l hn

900 t ng, hn 22 triu USD, hn 200 nghn bng Anh v

1,5 triu m

2

t. Cc c s gio dc ngoi cng lp c bc pht

trin nht nh p ng ngy cng tt hn nhu cu hc tp

ngy cng tng ca x hi. S lng hc sinh, sinh vin hc ti cc

c s gio dc cng lp ngy cng tng. Hin nay, c nc c1.802.492 tr t 0-5 tui hc cc c s gio dc mm non

ngoi cng lp. Tng s hc sinh ph thng ngoi cng lp l

1.065.273 em, chim 6,55% tng s hc sinh ph thng c n-

c, trong hc sinh tiu hc chim 0,54%; hc sinh THCS

chim 1,41%; hc sinh THPT chim 30.6%. C nc c 93.972

hc sinh THCN ngoi cng lp chim 18,22% tng s hc sinh

THCN; 193.471 sinh vin cao ng, i hc ngoi cng lp,

chim 12,87% tng s sinh vin cao ng, i hc c nc.

Bng 5: Tng quan hc v hc sinh cc trng ngoi

cng lp

Ngoi cng lp Nm 1994 Nm 1998 Nm 2007

Mu gio 18.026 1.312.527 1.802.492

Tiu hc 22.931 31.678 1.065.273

Trung hc c s 149.055 236.594

87


88/194

Trung hc ph

thng

170.966 547.272

Ngun: BGD&T

1.5. Cng bng gio dc trong x hi c ci

thin, c bit i vi tr em gi, tr em ngi dn tc

v con em cc gia nh ngho.

Vic min, gim hc ph, cp hc bng v cc chnh

sch x hi khc to iu kin cho i b phn con em cc

gia nh ngho, din chnh sch c hc tp, trc ht cc

cp hc ph cp. T nm hc 2007-2008, hc sinh hc ngh,

sinh vin cao ng, i hc c hon cnh kh khn c vay

vn hc vi quy m ln. Gio dc ng bo cc dn tc

thiu s, vng su, vng xa pht trin mnh v c tin b r

rt. n nm 2007-2008 c 278 trng dn tc ni tr, trong

c 7 trng PTDTNT Trung ng, 47 trng PTDTNT tnh, 224

trng PTDTNT huyn thu ht khong 86.000 hc sinh cthnh lp.

C nc hon thnh cng tc xo m ch, ph cp gio

dc tiu hc v ang thc hin ph cp trung hc c s. n

thng 7/2007 c 39/64 tnh t chun ph cp gio dc

88


89/194


90/194


91/194


92/194


93/194


94/194


95/194

S liu thng k v t l hon thnh cp hc khng cho thy c s khcbit ln gia nam v n nhng li cho thy mt s chnh lch ng quan tm hc sinh dn tc thiu s (khong 10% hng nm c trung hc c s ln trunghc ph thng). Nm hc 2005-2006, t l hon thnh cp hc ca hc sinh

dn tc thiu s vng c bit kh khn Ty Bc ch t 58,86 % i vitrung hc c s v 64,35% i vi trung hc ph thng, tng ng TyNguyn l 58,94 % v 61,16 %, ng bng sng Cu Long l 57,95 % v52,01%trong khi t l chung l 78 % vi trung hc c s v 78,07 % vi trunghc ph thng.

Bng 9: T l chuyn cp theo vng, dn tc

N m h c 2003-2004 v 2005-2006

% T Tiu hc ln THCS % T THCS ln THPT

2003-04 2005-06 2003-04 2005-06

Tng DT Tng DT Tng DT Tng DT

Ton

quc 97,7 96,3 96,8 95,4 73,0 72,9 73,2 72,2

BS.Hng 99,3 98,9 99,1 99,7 70,0 70,6 73,0 72,4

ng Bc 97,5 96,1 95,9 96,1 70,0 71,0 72,6 70,9

Ty Bc 96,9 94,1 94,4 92,8 73,5 74,8 76,2 75,2

Bc T.B 99,2 90,6 98,6 92,0 66,1 65,1 66,4 66,4

Nam T.B 98,9 96,8 98,3 96,2 76,6 76,0 76,9 76,0

T.Nguyn 95,9 92,8 95,8 93,4 82,1 82,6 82,5 81,8

.Nam B 97,4 96,0 97,2 96,5 80,2 80,7 80,6 80,5

BSCL 95,5 92,1 93,5 92,9 74,3 74,2 74,0 73,8Ngun: TTTTQLGD - B GD-T

2.2. C cu trnh , c cu ngnh ngh, c cuvng min c khc phc mt bc song vn cn mt

95


96/194

cn i. Cc c s gio dc, nht l gio dc i hc v giodc ngh nghip tp trung qu nhiu vo cc thnh ph ln,khu cng nghip ln. V c cu ngnh ngh trong o to ihc, cao ng xt v tng s th khi Khoa hc c bn

chim t l ln nht (53%), tip theo khi Kinh t - Lut (16%),khi K thut - Cng ngh (12%), Khi S phm (10%), khiNng - Lm - Ng (5%), Khi Y - Dc - Th dc th thao (3%) vkhi Vn ho - Ngh tht (1%). Nu xt v c cu tuyn mihng nm th S phm chim khong 24,7%; tin hc khong5,4%, cc nhm ngnh Vn ho - Ngh thut - Th dc ththao, Y-Dc v Nng - Lm - Ng khong 6%; khi K thut -Cng ngh khong 25%; Khi Kinh t khong 20% v cc khiKhoa hc c bn (c T nhin v x hi) khong 18,9%.

Bng10 : S phn b cc c s o to i hc, caong theo vng

VngPhn b dn

s,%Phn b cc cs o to, %

ng bng Sng Cu Long 21,1 7,4ng Nam B 15,5 24,7

Ty Nguyn 5,5 2,1Duyn Hi Nam Trung B 8,5 7,9

Bc Trung B 13,0 6,8ng bng Sng Hng 21,9 40,5Min ni v Trung du phaBc

14,5 10,5

Ngun : V K hoch - Ti chnh, B Gio dc v o to - thng10/2005

Gio dc vng su, vng xa, vng ng bo cc dn tcthiu s cn kh khn. Cha ch trng ng mc n cchnh thc gio dc khng chnh quy, gio dc bn ngoi nhtrng, c bit cho nhng ngi ang lao ng.

Bng 11: T l ngi DTTS, tr thuc nhm tui (11-14) cha i hcTHCS, x kh khn v cha c trng THCS

ca 20 tnh c kho stT l so vi tng s

NgiDTTS

Tr 11-14tui cha hc

THCS

X din135

X khPCTHCS

X cha ctrngTHCS

Tr Vinh 30,4% 7,8% 35,3% 4,9% 17,6%Yn Bi 50,9% 5,3% 31,7% 26,7% 3,3%

KonTum 55,2% 18,7% 61,5% 40,6% 7,3%in Bin 78,7% 16,0% 62,2% 26,5% 7,1%

96


97/194

C Mau 2,2% 7,1% 14,4% 12,4% 4,1%Kin Giang 7,5% 10,4% 25,9% 18,7% 8,6%Bc Liu 6,5% 2,0% 39,3% 8,2% 8,2%H Giang 81,5% 6,9% 62,8% 14,8% 0,5%kNng 34,3% 8,9% 46,4% 37,5% 14,3%

Lo Cai 42,4% 3,7% 60,4% 15,9% 0,0%Sn La 83,5% 8,3% 34,8% 10,9% 0,0%Gia Lai 36,6% 9,3% 29,1% 29,1% 7,4%ng Thp 0,0% 4,7% 3,5% 8,5% 7,7%An Giang 5,1% 5,1% 11,7% 10,4% 5,8%k Lk 27,0% 5,6% 21,8% 14,4% 5,7%Cao Bng 38,2% 7,9% 69,9% 23,8% 13,0%Lai Chu 74,4% 11,5% 81,1% 17,8% 0,0%Ho Bnh 73,9% 1,9% 38,3% 8,9% 0,9%Sc Trng 21,9% 6,4% 48,6% 11,4% 5,7%

Ninh Thun 23,3% 7,1% 27,4% 24,2% 24,2%

Ngun :TTTT QLGD - BGD&T Kho st thng 1 nm 2007

S chnh lch c cu trnh , c cu ngnh ngh, c

cu vng min dn n ngun lc lao ng Vit Nam c cht

lng thp so vi th gii. n nm 2006 vn c 3,5% ngi lao

ng m ch; 33,8% c trnh tiu hc; 26,85% c trnh

THCS. Gio dc ngh nghip vn mt cn i nghim

trng. T l hp l i hc/ trung cp/ cng nhn k thut ca

th gii l l 1/4/10 trong khi t l ny Vit Nam nm 2006 l

1/ 0,79/ 3,71.

C s vt cht cho gio dc vng su, vng xa tuy -

c quan tm, ci thin trong thi gian qua song vn cn nhiu

kh khn. Ton quc hin c 27 tnh cha t chun ph cp

gio dc THCS u l nhng tnh c iu kin kh khn: 7

tnh thuc vng ni v trung du pha Bc, 5 tnh thuc vng

97


98/194

ni Bc Trung b v duyn hi min Trung, 5 tnh Ty

Nguyn v, 1 tnh ng Nam B v 9 tnh thuc ng bng

sng Cu Long. y l nhng a phng cha trng, cn

tnh trng lp ghp, im trng xa nn t l huy ng hc

sinh trong tui thp, t l lu ban, b hc cao.

Bng 12: Tnh hnh c s vt cht trng THCS

ca 20 tnh c kho st

T l trng c cc loi hnh phng so tng s Nh ni tr GV

Phng

Thitb

Th

vin

Nh

Ni tr

cho HS

Khu v

sinh

Ph.hc

cn thay

th

Nhu

cu

Hin p

ng c

Tr Vinh 8,0% 82,8% 4,6% 58,6% 21,0% 19,2% 7,0%

Yn Bi 3,8% 23,9% 20,1% 65,2% 25,4% 39,1% 27,6%

KonTum 4,0% 56,6% 11,1% 48,5% 32,1% 42,6% 23,0%

in Bin 2,2% 57,0% 29,0% 53,8% 20,5% 41,7% 15,4%

C Mau 11,2% 74,8% 0,9% 86,9% 33,3% 34,4% 16,0%

Kin Giang 26,8% 73,8% 2,0% 100% 23,8% 11,5% 9,3%

Bc Liu 15,0% 26,3% 0,0% 48,9% 11,4% 14,0% 2,8%

H Giang 2,6% 6,8% 38,9% 51,1% 30,4% 54,2% 47,9%

kNng 0,0% 16,1% 0,0% 35,5% 15,8% 41,8% 26,6%

Lo Cai 15,9% 36,0% 42,3% 85,2% 19,5% 42,4% 30,4%

Sn La 2,2% 13,3% 36,7% 35,0% 18,0% 57,2% 30,5%

Gia Lai 5,2% 40,0% 7,1% 47,7% 19,4% 24,6% 14,7%

98


99/194

ng Thp 4,5% 69,9% 0,0% 92,5% 22,5% 17,0% 14,1%

An Giang 8,8% 83,7% 0,0% 92,5% 11,8% 14,8% 10,3%

k Lk 9,2% 65,1% 4,6% 83,1% 19,8% 17,3% 8,5%

Cao Bng 8,4% 4,8% 6,0% 41,3% 20,3% 43,4% 29,9%

Lai Chu 2,0% 10,9% 17,8% 30,7% 23,7% 75,6% 39,8%

Ho Bnh 9,1% 51,3% 3,5% 66,1% 33,6% 31,0% 19,9%

Sc Trng 2,9% 35,3% 3,9% 92,2% 42,8% 12,7% 6,8%

Ninh Thun 8,0% 82,8% 4,6% 58,6% 21,0% 13,4% 9,0%

Ngun: TTTTQLG -BGD&T Kho st thng 1 nm 2007

2.3. i ng gio vin, ging vin va thiu, va

tha, cha ng b. Trnh chuyn mn nghip v ca

mt b phn cn thp, cha p ng c yu cu, va phi tng

nhanh quy m, va phi m bo v nng cao cht lng, hiu

qu gio dc. c bit l i ng ging vin cc trng i hc

t c iu kin thng xuyn tip cn, cp nht tri thc v

nhng thnh tu khoa hc cng ngh mi ca th gii. S

ging vin c trnh cao (thc s hoc tin s) cn qu t.Tnh trng thiu gio vin cc mn ngh thut, th dc, gio

dc cng dn v cng ngh cn tn ti nhiu tnh, thnh

ph trong c nc. C cu gio vin dy cc c s gio dc th-

ng xuyn khng ng b, thiu nhiu nht l cc gio vin

dy theo cc chuyn .

99


100/194

Biu 3:

Ngun BGD&T

Biu 4:

Ngun BGD&T

100


101/194

2.4. C s vt cht, trang thit b dy hc nh tr-

ng vn cn thiu thn v lc hu, vn cn cc lp hc

tranh, tre, na, l min ni, vng su, vng xa, cc phng hc

cp 4 c nt, xung cp cc vng min khc, th vin, phng

th nghim, phng hc b mn, phng ng thit b v trang

thit b phc v ging dy v hc tp cn rt thiu v lc hu.

Do ngun kinh ph hn hp nn thc t nhiu nm qua mi ch tp trunggii quyt nhu cu v phng hc cn h thng cc loi phng khc trong nhtrng nh phng hc b mn, th vin, y t, phng chc nng khc,... ucha c iu kin h tr nn rt thiu. Vi nhng vng kh khn, t l trngTHCS v THPT c cc loi phng khc l thp nht trong c nc, thm chhu nh khng c trng no c nh v sinh tiu chun cho hc sinh. Rtnhiu trng khng c phng lu gi, bo qun nhng thit b ging dy tithiu theo yu cu ca Chng trnh i mi, cha k cc phng thc hnh nngio vin, hc sinh gp rt nhiu kh khn trong p dng phng php dy hcmi v tng thi lng thc hnh cho hc sinh. Kt qu iu tra ti 20 tnhvng kh cho thy THCS cn khong 30% trng cha dng dy hc,90% trng cha c phng th nghim, trn 90% trng cha c phng bmn, trn 50% trng cha c th vin,... THPT tnh hnh cng tng t, hn50% trng cha dng dy hc, 65% trng cha c phng th nghim,hn 80% trng cha c phng b mn.

Bng 13: iu kin dy hc trng THCS, THPT

THCS THPT

Cha dng dy hc 30,0% 55,1%Cha c my chiu 83,7% 56,1%Cha c CD/VCD/Tivi 45,0% 37,8%Cha c phng tin hoc 86,6% 39,6%Cha c mng internet 83,9% 55,6%Cha c phng th nghim 90,0% 65,0%Cha c phng b mn 92,0% 82,5%Cha c th vin 57,6% 38,6%Cha c t sch dng chung 46,3% 49,0%

Ngun: Kho st thng 1-07 ca TTTTQLGD-BGD& T

101


102/194

Cc vng kh khn, do c im a l (ni cao xa xi, sng nc) hcsinh phi i hc xa, i b ng ni hoc i li bng thuyn, thi tit khc

nghit hoc qu lnh hoc qu nng, l lt nguy him nh vng Ty Bc hayng bng sng Cu Long nn nhiu hc sinh c nhu cu li trng nhngcc iu kin sinh hot nh nh ni tr cho hc sinh, khu nu n, in, ncsch, khu v sinh cc trng vng su, vng dn tc hu nh cha c hoc cl do cha m ng gp nn ch l nhng lu tm thi bng tranh tre, na l,khng m bo an ton, v sinh cho hc sinh. Kho st cho thy 20 tnh vngkh ch c 13,7% trng c nh ni tr cho hc sinh, khong 40% trng cnh cho gio vin, 47% trng cha c nc sch v 17,2% trng cha cin, ngay c iu kin ti thiu l khu v sinh cng cn khong 35,2% trngcha c khu v sinh.

Bng 14: iu kin sinh hot trng THCS, THPT

Ngun lc ti chnh cho gio dc cha m bo nhu cu

chi thng xuyn, nht l i vi cc tnh kh khn; c cu chi

ngn sch gio dc cn cha hp l, phn chi cho hot ng

chuyn mn khng ng k. u t cn dn tri, cha tp trung

cao cho cc mc tiu u tin.

Bng15 : T l chi cho con ngi trong tng chi tiu th-

ng xuyn ca

gio dc tiu hc v THCS phn theo vng:

(n v %)

THCS THPTKhng c nh ni tr cho HS c nhu cu 86,3% 85,9%Khng c nh cho gio vin c nhu cu 59,9% 59,8%Khng c nc sch 46,6% 28,4%Khng c in 17,2% 18,6%Khng c khu v sinh 35,2% 23,4%

102


103/194

Vng Tiu hc Trung hc c s

Thnh ph, th x 81,8 81,3

ng bng 95,0 90,6

Trung du 92,0 86,8

Ni thp 94,2 87,4

Ni cao, hi o 90,5 80,2

Ngun: Kho st chi ph, chi tiu. 2000 B ti chnh.

Mc d ngn sch Nh nc cho gio dc nm 2007 m

bo 20% nhng phi dnh 11% tng chi thc hin ci

cch tin lng. Tng c cu chi lng vn chim 85 n 90%

tng chi thng xuyn. Phn chi cho hot ng chuyn mn,

mua sm, sa cha... chim khong 10 n 15%.

Bng 16: Ngn sch chi thng xuyn cho gio dc

t nm 1996 - 2007 (Khng k XDCB)

n

v: T ng

NmTng chi

NSNN

Ngn sch chi

cho s nghip

GD - T

T l % so vi

tng chi NSNN

1996 71.550 6.935 9.69

1997 76.640 7.856 10,25%

103


104/194

1998 89.976 10.153 11,28%

1999 91.457 10.060 11,00%

2000 94.535 10.956 11,59%

2001 13.249

2002 17.311

2005 18%

2006 196.590 36.369 18,5%

2007 236.400 47.280 20%

Ngun: v k hoch v ti chnh, B gio dc v o to

2.5. Chng trnh, gio trnh, phng php gio dc

chm i mi, chm hin i ho. Chng trnh gio dc

cn mang nng tnh hn lm, nng v thi c; cha ch trng

n tnh sng to, nng lc thc hnh v hng nghip; cha

gn b cht ch vi nhu cu ca thc tin pht trin kinh t -

x hi cng nh nhu cu ca ngi hc. Nhiu thnh tu ln v

mi ca khoa hc t nhin v khoa hc x hi v nhn vn, ca

cng ngh, nhng vn cp bch mang tnh ton cu cha

c gii thiu hoc phn nh mt cch thch hp trong cc mn

hc.

Nguyn tc tch hp, phn ho cha qun trit ng mc

trong chng trnh v sch gio khoa, ni dung cn thin v l

104


105/194

thuyt, t cc kin thc ng dng v hot ng thc hnh, t

gn vi thc tin. Khi lng v mc ni dung mt s phn

ca mt s mn hc cn nng n. Cn c s trng lp gia

mt s phn mn v gia mt s mn hc. K nng, c bit

l k nng thc hnh, vn dng nhng kin thc hc

gii quyt nhng vn trong cuc sng cha c ch trng

trong thc t

Documents

thực trạng giáo dục