tibbi_beceri_ders_notlari.pdf

7/27/2019 tibbi_beceri_ders_notlari.pdf

1/123

stanbul 2011

1


2/123

2

Sevgili 2 Snf rencimizTp eitimi, mesleki bilgi, becerive tutumlarn kazanlmasnieren bir eitim srecidir. Bu

eitim, standartlarolmayan usta-rak eitimiyle balam, yz yllarca bu ekildesrdrlmtr. 20. yzyln balarnda disiplinlere (bamsz anatomi, fizyoloji, biyokimya vb.dersleri) dayalolarak yaplan eitim, yirminci yzyln ortalarnda organ sistemleritemelinde(dolam sistemi ders kurulu, sindirim sistemi ders kurulu vb.) entegre edilen programlara yerinibrakmtr. Toplumlardaki ve teknolojideki geliim, daha iyi bir salk hizmeti talebi ve sunumunuortaya karm; tp eitiminin de hekimlik mesleinin yeni tanmna uygun biimde kendiniyenileme gerei domutur.

Dnya Salk rgt, gelecein doktorlariin u zellikleri tanmlamtr:

- Hastay, hem birey hem de ailenin ve toplumun bir yesi olarak btncl bir ekildegren bir HZMET SUNUCU

- Sunduu hizmeti gelitirirken kanta dayaltp bilgilerini kullanan ve etik deerleresahip bir KARAR VERC

- Bireylere ve gruplara kendi salklarnkoruma ve iyiletirmede g veren, etkili vedestekleyici LETMC

- Birlikte altinsanlarn gvenini kazanarak, bireyin ve toplumun salkgereksinimlerini ortak grebilen ve toplum yararna giriim yapan bir TOPLUMLDER

- Hastalarn ve toplumun salk ihtiyalarnkarlamak iin tm kurum ve bireylerleuyum iinde alabilenYNETColmaldr.

Profesyonel bir meslek olarak, hekimliin gelien ve deien bu rol, hekimlerin omuzunadaha fazla ykler getirmitir. Bu nedenle tp eitimcileri, tp fakltelerindeki eitime yeni ynlervermek zorundadr. Yirminci yz yln son eyreinde hzla gelien ve iinde bulunduumuz 21.yz ylnilk eyreinde standartlartam olarak ortaya kacak olan yeni eitim yntemi, toplumun

salk sorunlarnn plana karan ve renen merkezli bir eitim olacaktr. Bilginin yarlanmamrnn ksalmas, artan bilgi yk, hzla gelien-deien tbbi teknoloji, toplumlarda her geengn haklolarak daha da artan en iyi salk hizmeti talepleri, bunu ciddi ekilde etkileyenfinansman sorunlar, salk hizmeti alan birey memnuniyeti, hasta haklarve yeni ortaya kacaksorumluluklar byle bir eitimi zorunlu klmaktadr. lkemizde de tp fakltesi eitim programlarnnhzla bu yeni tanma uygun hale getirilmesi gereklidir.

2008 2009 retim Ylnda balayan, uygulama arlklTIBBBECERdersinin sizlerdengrd byk ilgi nedeniyle, bu retim ylnda da ayndzende yrtlmesine karar verilmitir.

Fakltemizde, u anda sadece 2. snflarda balatlan TIBBBECERdersi, maket / modellerzerinde beceri kazanmaysalama yannda, Dnya Salk rgtnn yeni hekimlik tanmndestekleyen entelektel becerilerin de kazanlmasnhedeflemektedir.

Cerrahpaa Tp Fakltesinde daha iyi bir tp eitimine ulama yolundaki abalarmzn birrn olan tbbi beceri uygulamalar, Fakltemizdeki 150 nin zerinde retim yesi, retim yeyardmcsve Uzm. Hemirelerin byk katklarile gerekletirilmektedir. Online olarak fakltemizweb sayfasnn eitim retim blmnde yaynlanan ders notlaraynekip tarafndanhazrlanmtr. Kendilerine teekkrlerimizi sunuyoruz.

Her rencinin mutlak katlmile gerekletirilecek olan Tbbi Beceri uygulamalarnn, 8 ayristasyonuna ait renim hedefleri iliikte sunulmutur.

Salk ve baarlbir retim dnemi dileklerimizle.

Prof. Dr. Mehmet YILDIRIM

Tp Eitimi Anabilim Dalve

Multidisipliner Tbbi Beceri UygulamalarKoordinatrl Bakan

CERRAHPAA, Mart 2011


3/123

3

TIBBBECERUYGULAMALARI ve RENM HEDEFLER

I. MAKET / MODELLERLE TIBBBECERETM

- Profesyonel bir meslek olarak hekimliin mutlak beceri gerektirdiini renme

- Hmanistik anlay

la, t

bbi becerilerin nce insan d

yapay materyallerle / modellerlekazanlmasgerektiinin bilincine varma

- En nemli tbbi uygulamalarda (el ykama becerisi, steril eldiven giyme-karmabecerisi, cerrahi dm becerisi, cerrahi dikiatma becerisi, M ve V enjeksiyonyapma becerisi, vcut ssalma, nabz sayma, tansiyon lme, oskltasyon,palpasyon ve perksyon) beceri kazanma

- Bu temel becerilerin kazanlmamasnn dourduu sonularrenme

II. TEMEL YAAM DESTEETM

- Temel yaam destei ihtiyac

olan hastay

anlama- Temel yaam destei ihtiyacolan hastaya gerekli pozisyonu vermeyi renme

- evre ve hasta gvenliini salamayrenme

- Hava yolunun ak olup olmadnanlama

- Az az solunumu yapmayrenmek

- Eksternal kalp masajyapabilmeyi renmek

III. YARALI / HASTA TAIMA BECERS

- Salk problemlerinin ounun salk hizmeti sunum alanlarnn dndagerekletiinin bilincinde olma

- Salk problemi olan kiilerin, uygun salk hizmetine ulancaya kadar emin artlardatanmasnn gerekliliini kavrama

- Uygun artlarda salk kurumlarna ulaamayan hastalarn / kazazedenin olasrisklerini renme

- deal hasta tama yol / ara-gerelerini renme

- Hasta tamada temel prensipleri kavrama

IV. LETM BECERS / SALIK KURUMLARINDA LETM

- letiimin nemini kavrama

- Temel iletiim yntemlerini renme

- letiim becerilerinin renilebilir beceriler olduunu kavrama

- letiim sorunlarnn dourduu kt sonularkavrama

- yi bir iletiimin salk hizmeti sunumundaki nemini anlama

- letiimde ierik, sre ve alglama becerilerinin katklarnrenme, uygulayabilme.


4/123

4

V. HASTANE ENFEKSYONLARININ KONTROL

- Salk hizmeti sunumunda salk elemanlarnn enfeksiyon risklerini kavrama

- Dezenfektan maddelerini ve uygun dezenfektansemeyi renme

- Dezenfeksiyon / sterilizasyonu etkileyen faktrleri renme

- Dezenfeksiyonun temel kurallarna uymadan yaplan salk hizmetlerinin douracazararlaranlama

- Sterilizasyon prensiplerini renme

- Hastane enfeksiyonlarndan korunma yollarnrenme ve uygulama

VI. TIP ve HUKUK / HEKM SORUMLULUU / HASTA HAKLARI / AYDINLATILMIONAM

- Salk hizmeti sunumunda taraflarn haklarnve hekim sorumluluunu renme

- eitli tanve tedavi yntemlerinin hastaya anlalr bilimsel ifadelerle aklanmasnrenme

- eitli tanve tedavi yntemlerinin olasrisklerinin, dnyadaki ve lkemizdekidurumunun hastaya aklanmasnn gerekliliini kavramak

- Meslekte bilgisizlik, acemilik ve hatalarn douracasorunlarkavramak

- Tm salk hizmeti sunumlarnda hastann rzasnn alnma gerekliliini kavramak

VII. NTERNET KULLANARAK BLGYE ERME / TIBBYAYIN / DERLEME ve YAYIN

ET- Bilim ve bilimsellik kavramlarntanmlayabilme

- Bilimsel aratrma kurallarnrenme

- Bilgiye ulama yollarve bunlarkullanma becerisi kazanma

- Bilgiyi yayma ve bunlarn etik ilkelerini kavrama

- Tbbi makale ve derleme yazmada uyulmasgereken kurallarrenme

- Tbbi yaynlarda kaynak belirtme kurallarnrenme

- Yayn etii kurallarnve nemini renme

VIII. SALIK HZMETSUNUMU ZLEME

- lkemizde sunulan salk hizmetlerini renme

- Bir hastann Fakltemizdeki salk hizmeti birimlerine ulama zincirini renme

- Hasta ve yaknlarile iletiim kurma becerisini gelitirme

- Salk hizmeti sunanlargzleme ve model benimseme

- Salk hizmeti sunumundaki aksaklklargrebilme ve bunlara zm nerileri retme

- Hizmet ortamlarnyakndan izleme ve daha iyiye ulama ynnde neriler hazrlama

- Salk hizmeti alanlarizleme ve sosyokltrel durumlarndeerlendirerekgelecekteki grevleri iin grsahibi olma


5/123

.. CERRAHPAA TIP FAKLTESTIP ETMANABLM DALI ve MULTDSPLNER TIBBBECERUYGULAMALARI KOORDNATRL

TIBBBECERDERS

MODELLERLE TIBBBECERKAZANIMI

1renim Rehberleri

HJYENK EL YIKAMA BECERS

Ama:Tm tbbi uygulamalar ncesinde ve sonrasnda mikroorganizmalarn ellerdenuzaklatrlmasnve bu ekilde dier hastalarve kendini enfeksiyonlardan korumak

Ara Gere: Lavabo, su, svsabun, kat havlu

Uygulama:

Uygulad

Uygulamad

Gerekli malzemenin varlkontrol edilir

Taklar ve saat karlr bilek seviyesi ykanacak ekilde kollarsvanr

Eller su ile slatlr

Sabun alnarak iyice kprtlr

ki eli kenetleyerek el srt, avu ii, trnak ularve aralar(baparmaklar dahil) ve en az 15 saniye ovulur

Eller akan suyun altnda ovalanarak durulanr

Kat havlu ile eller kurulanr

Kat havlu ile tutularak musluk kapatlr

Kat havlu evsel atk olarak atlr

SORUYA YANITI:

BAARILI YETERSZ BAARISIZ

SONU DEERLENDRME:BAARILI BAARISIZ

NOT:

renci AdSoyad:..Numara:Tarih:

1


6/123

ELDVEN GYME BECERS

Hastalara uygulanacak herhangi bir ilem ncesinde eldiven giyilmesi gereklidir. Cerrahi giriimncesinde steril eldiven giyilmeli ve giriim sresince yaplan ilem alan dnda herhangi birtemastan kanlmaldr.

Steril eldiven giyme basamaklar:

1- Yzk, saat ve benzeri taklar kartlr,2- Eller ykanr, (El ykama becerisinde anlatldgibi)3- Uygun byklkte eldiven seilir,4- Steril eldiven ambalajnn salamlve son kullanm tarihi kontrol edilir,5- ambalaj bozulmadan dkat alr ve i ambalaj, salam ve katlanmasbozulmadan dar

karlr,6- ambalajn zerinde saveya sol olduu ve hangi pozisyonda yerletirildii belirtilir. Bileklik

blm kullanc tarafnda olmak zere kat ambalaj dikkatlice ikiye alarak masayakonulur,

7- Eldivenlerin zerini rten i kat ambalajnnaralndan eldivenlerin yerletirilme pozisyonuve bilekliin da doru katloluu kontrol edilir,

8- Saeldivenin giyilmesi (sol el kullananlar iin tersi uygulanr): Sol elin 1. ve 2. parmaklarilesa eldivenin baparmak tarafnda kalan katl bileklikten (da katlanan alann dndakieldiven blgelerine temas etmeden)tutulur ve eldiven giyilir.

9- Sol eldiven giyilmesi : Eldivenli sa elin 2.,3.,4., ve 5. parmaklar sol eldivenin da katlbilekliininaltnasokulur ve bu parmaklarn yardm ile eldiven giyilir (Bu ilemde sael 1.parman ak olmasna ve giyilmeye yardmda kullanlmamasna dikkat edilmelidir).

10- Eldivenlerin giyilii srasnda baka bir yere temastan kanlmaldr. En ufak d temasilemin yeniden uygulanmasngerektirir.

11- Giyilen eldivenler parmak ularyla (bilek seviyesine dokunmadan) ve bilekliktenekitirmeden parmak ularna iyice oturtulur,

12- Bu aamalar tamamlandktan sonra eller, ilem aamasna kadar, vcuttan uzak ve karn

seviyesinden yukarda tutulur (nkol ve kol aras

nda 90

o

a

olacak ekilde).

2


7/123

CLT DKYERLETRLMESVE DMLENMES

Cilt Dikii (Sutr)

Cerrahi giriimlerin her trnde hastaya yaplacak olan ilem aklanmal ve onam alnmaldr. Cerrahidebirok str ve dmleme teknii bulunmaktadr. Aada anlatlacak olan teknik basit ve temiz cilt kesisinindikilmesi ve yara dudaklarnn yaklatrlarak str materyalinin dmlenmesi aamalarniermektedir.

1-lemin hastaya aklanmas2-Ellerin ykanmas(nceden anlatldgibi)3-Str malzemelerinin seilmesi4-Hastaya uygun pozisyonun verilmesi5-Str setinin almas: Str setleri steril olarak deiik ekillerde hazrlanabilir. lem masasnn zerine iinde str koyma aletlerinin bulunduu ii steril olan kapalamar, iine temasetmeden kenarlarndan dikkatlice alarak yerletirilir. Kapal steril poet iinde hazrlanan setlerde, steril eldiven nceden giyilerek masa zerine yerletirilensteril rtnn zerine, yardmcpersonelin iine dokunmadan i malzemenin alnabilecei kadar yrttpaketiinden set paketin dna dokunmadan alnr ve rt zerinde hazrlanr.

Str seti kapsam:

a- Porteg: ine tutucub- Makasc- Pensetd- Hemostate- Gazlbez/tampon

5-Steril eldiven giyilmesi (nceden anlatldgibi)6- Yara ve yakn evre cildi temizlenir.7- Yara zerine ortasnda yaraya uygulanacak ilemi engellemeyecek byklkte hazrlanmdelikli kompreseldivenlerin sterilizasyonunu bozmadan rtlr.8- Uygun str materyali seilir. Hazrlanan ilem seti zerine konulur ve ilem sresince bu set ve deliklikompres dna temas etmemesine dikkat edilir.9- Str uygulanacak alana lokal anestezi uygulanr.10- Aletlerin kullanm:

Aletlerin kullanm srasnda gvenlie ok dikkat edilmelidir. Uygunsuz ve telal davranlarsterilizasyonun bozulmasnn yannda hekimin veya hastann yaralanmasna neden olabilir.Aletleri sakin ve enuygun pozisyonlarnda kullanmak gereklidir.

Porteg ve hemostat gibi aletler tutulma halkalarnn yaknnda kilitleme mekanizmasna sahiptirler.Bu sistem aleti srekli ve ayn sklkta tutma zorluunu ortadan kaldrmaktadr. Kullanm srasnda bu kilitsisteminin oluturulmasve almasilemleri ska uygulanr.

Aletlerin halkalar 1. ve 4. parmaklarn distal falankslar dzeyinde tutulur. Halkalarn daha ilerigtrlmesi kartlmalarnda ve ilem srasndaki hareketlerinde zorluk oluturur. aret parmaaletin eklemyerine veya yaknna yerletirilir. Kontroll hareket olanasalar.

Penset kalem tutuu eklinde kullanlr.11- nenin portegye yerletirilmesi: Penset ucuyla tutularak iplikli blmne doru 1/3 arka ksmndanportegye dik olarak yerletirilir ve alet kilitlenir.12- Dikiin yerletirilmesi: Yarann tipine ve olutuu yere gre birok zellikler tar.

Standart bir yerletirmede:a- Penset ile dikiin konulaca yara duda dokuyu zedelemeden ve ezmeden uygun bir basnlaucundan tutularak hafife kaldrlr ve diki konulmas srasnda yara dudann sabitlenmesi ve ineninhareketinin rahata gereklemesi iin yeterli gralansalanr.

b-ne taklporteg vcut yzeyine paralel olarak yaklatrlr. Elin bilek rotasyonuna uygun olarakkvrk retilen inenin ucu cilde dik ekilde batrlr ve kvrmna uygun ilerletilerek cilt altnn yeterliderinliinden ucu kartlr. Cilt altndan kan u penset ile tutulur. ne portegden serbestlenir. Porteg ilepenset yer deitirilerek ine kvrmna uygun olarak ekilir. plik yara boyuna dik yerleimde ve arkasndadm atmaya yeterli uzunluk kalncaya kadar ekilir ve yerinde braklr. ne yeniden portegye yerletirilir.kinci aamada kar dudan cilt altndan balayarak tersine cilt alt-cilt dorultusunda ipliin yara kenarnaolan uzaklnceki yerletirmeye benzer ve yaraya dik olarak ipliin yerletirilmesi tamamlanr.

13- Dm atlmas: Yerletirilen str materyali yara kenarlarnbirbirine yaklatrarak balanr. Dmn

skl doku tipine gre farkllk gsterir . Genel prensip dokuda beslenme bozukluu oluturmayacak vedokuyu kesmeyecek sklkta balanmasdr. El veya aletler ile dm oluturulabilir.14. Dm yara zerinde yarann bir kenarnda salam cilt zerine yerletirilir.

3


8/123

2MODELLERLE TIBBBECER

NTRAMUSKLER ENJEKSYON UYGULAMASI

ntramuskler enjeksiyon parenteral uygulamalardan olup 25 cc. kadar kas ierisine verilmesidir.

Kas dokusu bol damarlve sinirleri daha azdr. Bu nedenle fazla miktarda ve irritan ilalar verilebilir.IM enjeksiyonda uygulama alannn seimi ok nemlidir.IM ENJEKSYONLARIN UYGULANABLECEBLGELER;

1- Dorsagulteal blge; krista iliaka anterior seperior ile koksix arasnda bir izgi ekilir veizgi eit paraya blnr. Krista iliaka anterior superiora yakn olan para, enjeksiyoniin uygun olan blgedir.

2- Laterofemoral blge;hastann diz kapa ile kas arasnda kalan blm eit parayablnr, orta ve medialde kalan taraf(dksm) enjeksiyon iin uygun olan blgedir.

3- Rektus femoris;hastann diz kapaile kasarasnda kalan blm eit paraya blnrve ortada kalan blge enjeksiyon iin tercih edilir.

4- Deltoid blge;kolda dirsekten 4 parmak st ve omuzdan 4 parmak aas enjeksiyonblgesidir

NTRAMUSKLER ENJEKSYON UYGULAMA BASAMAKLARI

1. Eller ykanr,eldiven giyilir.2. Yaplacak olan ila aseptik teknie uygun hazrlanr.3. Uygulama tepsisine gereken malzemeler yerletirilir (%10 povidon iyot,alkol,gazl bez veya pamuk

,steril ine ucu,uygulanacak ila)4. Uygulama tepsisi her zaman uygulama yapann ulaabilecei gvenli bir yerde olmaldr.5. Hastann yanna gidilir ve gereken aklamalar yaplr .6. Hasta uygun pozisyona getirilir;inramuskler enjeksiyon iin en uygun pozisyon yzst yatar

pozisyondur.7. Enjeksiyon yaplacak uygun alan belirlenir .hastann durumuna gre uygulama blgesi farkllklar

gsterir.8. Seilen blge ilik,hassasiyet ve nodl ynnden kontrol edilir .byle bir olgu varsa blge

deitirilmelidir.9. Enjeksiyon alannce%10 povidon iyotlu pamuk ile sonrasnda alkoll pamuk ile ortadan balanarak

dairesel hareketle silinir.10. Silinme ileminden sonra 35 saniye kadar beklenir.11. Enjeksiyon yaplacak alana;iman hastalarda gerdirilerek,zayf hastalarda deri toplanarak uygulama

yaplr.12. nenin steril balkarlr

*** la hazrlanm olan enjektrn inesi temiz baka bir ineyle deitirilir. Bu yaplacakuygulamann daha kolay ve arsz yaplmasnsalar.

4


9/123

13. Enjektr ajutajndan elin bave iaret parmaarasnda tutulur.14. 0 derecelik aile hzlbir ekilde belirlediiniz blgeye ine batrlr.

*** neyi batrrken hastann gevemesi iin derin bir nefes almassylenir.15. iman hastalarda inenin tamam,zayf hastalarda inenin lk blm kas ierisine girmelidir.16. ne yerine ulatktan sonra deriyi kavrayan geren el kaldrlr ve enjektrn pistonu bu el yardmyla

yukarya doru ekilir.17. Piston yukarya doru ekilerek kan gelip gelmedii kontrol edilir.

*** kan geliyorsa enjektr kartlr ve ilem sonlandrlr. Yeni bir ila ve enjektr ile ilem baka birblgeye uygulanr.18. Kan gelmediyse ilacn tamamyavaaverilir.19. Enjektr uygulama alanndan hzla ekilirken boelimizdeki pamuk ile enjeksiyon alanna bastrlr.20. Hastaya rahat olduu pozisyon verilir.21. Kirli malzemeler uygulama tepsisine konur,enjektr ve ine ucu tbbi atk kutusuna atlr.22. Eller ykanr ilem kayt edilir.

Z teknii ile IM enjeksiyon uygulamas

1. la hazrlanmasesnasnda enjektre 0,12 mm olacak ekilde hava ekilmelidir.2. Uygulama alanolarak dorso gluteal blge en uygun alandr.3. Silme ilemi sonrasnda deri bir elin ayasyardmyla ice gerdirilir.4. Bota klan elin bave iaret parmayardmyla enjektr ajutajndan tutulur.5. Uygulama alanna 90 derecelik aile hzlca ine batrlr.6. Deriyi geren elin,hi kmldatlmadan iaret ve baparmaajutajtutar.7. Daha nce enjektr tutan el bota kalacaktr bu el ile piston geri ekilerek kan gelip gelmedii kontrol

edilir.Kan gelmediinden emin olunduktan sonra ila yavaa uygulanr.8. Z teknii ile yaplan uygulamalar sonrasnda kesinlikle deriye masaj yaplmamaldr.Yaplan

uygulamada ilacn irritan etkisi olduu iin deri tabakasnda ilacn hareket etmeden kas ierisindekalmasgerekmektedir

NTRAVENZ ENJEKSYON UYGULAMA BECERS

ntravenz yolla hastaya ila verilmesinde aadaki yol izlenir;

Temel lke. IV ila hazrlarken 5 doru kuralna uyulur.

- Doru ila- Doru hasta- Doru zaman- Doru doz- Doru yol

. Ven seiminde uygulama distalden proksimale doru yaplr.

. Mastektomi yaplan taraftan, arterio-venz fistl olan koldan, ar, dem,kzarklk, hassasiyet olan koldan IV

enjeksiyon yaplmaz.. IV enjeksiyon iin kullanlacak venler ekilde gsterilmitir

5


10/123

Kullanlacak Malzemeler

TurnikeEnjektrAntiseptik solsyon (%10 luk povidon iyot, alkol)Pamuk tamponTedavi muambas

laEldiven

lem

1- Elleri ykama2- Hastaya ilem hakknda bilgi verme3- Eldivenleri giyme4- Enjektre ilacekmeden nce ilacn uygunluunu kontrol etme5- Enjektr steril ambalajndan karp inesini takma6- lacn ampuln gvde ksmnda kalmasnsalama7- Ampuln boynunu tamponla destekleyip kolay krlabileceini gsteren iaretli yerden baparmakla

iterek krma

8- Enjektrn kapanama9- lacenjektre ekme10- Enjektr dik tutup hafife vurarak hava kabarcklarnn enjektrn st ksmnda toplanmasn

salama11- Enjektrn pistonunu hafif iterek havaykarma12- Enjektrn koruyucu kapankapatma13- Hastaya uygun pozisyon verme14- Belirlenen blgenin altna tedavi muambaskoyma15- Kullanlacak veni belirleme16- Turnikeyi arteriyel kan akmn engellemeyecek ekilde giriim yaplacak venin 1015 cm

yukarsndan balama17-Aseptik maddeli tampon ile giriim yaplacak blgeyi yukardan aaya doru silme18- Enjektrn kapanama

19- Pasif el ile kolu destekleyip, baparmakla giriim yaplacak blgenin altndan cildi aadoru ekerekgerdirme20- Vene girilecek blgenin 1 cm altndan, nce vene paralel olarak 3045 derecelik acile cilde girdikten

sonra 15 derecelik aile vene girme21- Enjektr pistonunu pasif elle geri ekerek, ven iine girildiini kontrol etme22- Ven iine girilmise pasif elle turnikeyi ama23- Uygulanan veni kontrol ederek ilacyavaa verme24- Kuru tamponla bastrrken enjektr aynave hzla geri ekme25- Enjeksiyon blgesini tamponla bastrma26- Enjektr inesinin koruyucu kapankapatmadan enjektr delici-kesici enfekte atk kutusuna atma27- Kullanlan malzemeleri uygun p torbalarna atma28- Eldivenleri karma29- Elleri ykama

30- lemi kaydetme

6


11/123

NTRAVENZ SIVI TEDAVSUYGULAMA BECERS

Temel lkelem iin dz ve kaln damar seilirUygun intraket kullanlrntraket numaralarkalndan inceye (141618202224)

MalzemelerntraketEldivenPamuk tamponTurnikeAntiseptik solsyon (%10 luk povidon iyot, alkol)FlasterMakasTedavi muambasSerum ve serum seti

1- Hastaya uygun pozisyon vermelem

2- Elleriykama3- Hastaya ilem hakknda bilgi verme4- Svsetinin paketini ama5- Solsyon iesine plastik asktakma6- Solsyon iesinin plastik disk kapankarma7- Svsetinin u ksmn, ienin lastik tpasnn tam ortasndan hzlca ienin iine doru itme8- Svsetinin akayarlaycmakara ya da mandalnkapatma9- Solsyon iesini ters evirerek svasksna asma10- Svsetinin havalandrma kapanama11- Sv setinin damlaln baparmak ve iaret parma arasnda skp geveterek yarsna kadar

solsyon ile doldurma12- Svsetinin svayarlaycsnap iinden serum geirerek havaykarma ve daha sonra ayarlaycy

kapatma13- Svsetinin u ksmnhastaya takncaya kadar svasksna asma14- ntraketi tespit iin kullanlacak malzemeleri hazrlama15- Flasterlerden birinin zerine tarih, saat ve uygulamayyapan kiinin ismini yazar

16- Eldivenleri giyme17- Belirlenen blgenin altna tedavi muambaskoyma18- Kullanlacak veni belirleme19- Uygun intraketi seme

7


12/123

20- ntraket paketini ama21- Turnikeyi arteriyel kan akmn engellemeyecek ekilde giriim yaplacak venin 1015 cm

yukarsndan balama22- Aseptik maddeli tampon ile giriim yaplacak blgeyi yukardan aaya doru silme23- ntraketin koruyucu kapanama24- Pasif el ile kolu destekleyip, baparmakla giriim yaplacak blgenin altndan cildi aadoru ekerek

gerdirme25- ntraketin ucu yukarya bakacak ekilde, vene girilecek blgenin 1 cm altndan, 15 derecelik a ile

vene girme26- ntraketi ucunda kan grnnceye dek ven boyunca ilerletme27- Pasif elin baparmaile venin st ksmndan bastrarak aktif el ile intraketin iteki ine ksmn1 cm

geriye ekme28- Plastik olan dtaki ksmven boyunca sonuna kadar itme29- Turnikeyi zme30- ntraket iindeki metal ineyi tamamen karma31- Vene baskyapan eli oynatmadan setin soruyucu ksmnkarma32- ntraketin balantucuna setin ucunu yerletirme33- Svsetinin akayarlaycmakara ya da mandalnaarak solsyonu ksa bir sre hzlgnderme34- ntraketi flaster ile tespit etme35-Akhznayarlama36- Verilen solsyonun alerjik reaksiyon yapp yapmadnkontrol etme37- Kullanlan materyali krmzatk torbasna atma38- Eldivenleri karma39- Elleri ykama40- lemi kaydetme

KAN BASINCININ NDREKT YOLDAN LLMES

1- Malzeme hazrlanmadan nce ve sonra eller ykanr.2- Yaplacak ilem hastaya aklanr.3- Hastaya uygun pozisyon verilir. Hasta oturuyorsa n kol alttan yastkla desteklenerek kalp hizasna getirilir.Kol kaslarnn gergin olmamasgereklidir.4- lm iin uygun kol seilir. Kan basncnn llecei kolda IV infzyon olmamas, o tarafta lenf hastalveya meme ya da koltukaltameliyatgeirmiolmamasnemlidir.5- Brakial arter antekubital fossann (dirsein i ksm) ortalarnda, parmakla palpe edilerek hissedilir.6- Tansiyon aletinin maneti dirsein 2,55 cm zerine gelecek ekilde kola sarlr. Manet ok sk ya dagevek sarldnda hatallme neden olur. Manetin altna iki parmaktan fazlasnn girmemesi manetindoru sarldngsterir.7- Steteskobun kulaklsilinerek kulaa taklr, diski brakial arterin zerine konur ve sol el ile tutularak yerindekalmassalanr.

8- Tansiyon aletinin puvar kapatlr, puvar elle sklarak manet iine hava verilir. Kiinin normal sistolikbasncnn 2030 mmHg zerine kncaya kadar manet iirilmeye devam edilir.

8


13/123

9

9- Puvar yavabir ekilde alarak, manetin iindeki hava boaltlr. (saniyede 23 mmHg olacak ekilde). Buarada manometre dikkatle gzlenir. Net olarak duyulan ilk ses sistolik basnc verir, son ses ise diyastolikbasntr.10- Hastann kolunda oluan basncortadan kaldrmak iin manetin havashzla boaltlr. Bulunan deerindoru olduundan emin olmak iin 30 sn bekledikten sonra ilem tekrarlanr.11- Manet hastann kolundan karlr. Hastaya rahat bir pozisyon verilir.12- Sonu ilgili formlara kaydedilir. Kan basnc deerinin kaydedilmesi srasnda nce sistolik, sonradiyastolik basn yazlr. rn: 120/80 mmHg.
http://images.google.com.tr/imgres?imgurl=http://www.jascouniform.com/jasco/images/1077M.JPG&imgrefurl=http://www.jascouniform.com/ecom/showdetl.cfm%3F%26Product_ID%3D4390%26CATID%3D53&h=305&w=225&sz=15&tbnid=7p0LvdBUimMJ:&tbnh=111&tbnw=82&start=67&prev=/images%3Fq%3Dsphygmomanometer%26start%3D60%26hl%3Dtr%26lr%3D%26ie%3DUTF-8%26sa%3DN


14/123

1- Hastaya ilemi aklayn,

I. CIVALI CAM TERMOMETRE LE AKSLLER VCUT

2- Ellerinizi protokole uygun ykayn,3- Disposable eldiven giyin,4- Hastaya uygun pozisyon verin (rahat edebilecei oturma/ yatma gibi.)5- Hastann axsillar blgesi terli ise peete ile tampone edecek ekilde kurulayn,6- Dereceyi alkoll pamukla sildikten sonra 36oCnin altna drn,7- Derece yksekse silkeleyerek 36oCnin altna drn,8- Dereceyi cval ucu koltuk altnda olacak ekilde yerletirin ve o kolu gs zerindeaprazlayn,9- Hastaya dereciyi drecek hareket yapmamasnsyleyin,10- Dereceyi 510 dakika bekletin,11- Dereceyi bata kalan u ksmndan tutarak aln,12- Dereceyi gz hizasnda tutarak civann ykseldii deeri okuyun,13- Temizden kirliye doru dereceyi alkoll pamuk ile silin ve silkeleyerek 36oCnin altnadrn,14- Dereceyi klfna yerletirin,15- Okunan deeri rakamla kaydedin.

II. CIVALI CAM TERMOMETRE LE ORAL YOLLAVCUT ISISININ LLMES

1- Derecenin hazrlanmasnaksiler lmdeki gibi yapn,2- Hastaya oral lmden 1520 dakika ncesinden scak/souk yememesini-imemesinisyleyin,3- Derecenin cvalksmndilin altna sa/sol yana yerletirin,4- Dereceyi srmamasnsyleyerek dudaklarnkapattrn,5- Dereceyi azda 35 dakika tutun,6- Dereceyi bata kalan u ksmndan tutarak aln,7- Gz hizasnda tutarak civann ykseldii deeri okuyun,8- Temizden kirliye doru dereceyi alkoll pamukla silin ve silkeleyerek 36oCnin altnadrn,9- Dereceyi klfna yerletirin,10- Okunan deeri rakamla kaydedin.

III. CVALI CAM TERMOMETRE LE REKTAL YOLA VCUT ISISININLLMES

1- Derecenin cval(balon) ksmaksiller dereceye gre daha ksadr,2- Derecenin hazrlnaksiler yolla lmdeki gibi yapn,3- Perde/paravanekin,4- Hastaya pron (yzst) veya lateral pozisyon verin,5- Derecenin civalksmnkayganlatrn,

6-Dereceyi ansten ieriye 2,53,5 cm kadar yavaa itin,7- Dereceyi 24 dakika bekletin,8- Bilinsiz hastalarda lm sresince dereceyi elle destekleyin,

10


15/123

11

9- Dereceyi bata kalan u ksmndan tutarak aln,10-Gz hizasnda tutarak okuyun,11-Temizden kirliye doru dereceyi alkoll pamukla silin ve silkeleyerek 36oCnin altnadrn,12- Okunan deeri rakamla kaydedin.


16/123

GS N DUVARINDA ICTUS CORDISYOLU LE NABIZ ALMA

1- Hastaya semi Fowler veya yatar pozisyon verin,2- 15 dakika ncesinden hastaydinlendirin,3- Steteskobu avu iinde stn,4- Steteskobun diyaframn/ann sol 5. interkostal arala orta klavikular hat ile kesitiiyere yerletirin, 5 yan altndaki ocuklarda 3 ve 4 interkostal arala yerletirin,5- Kalp vurularnhissedin. Kalp vurulardzenli ise 30 sn, dzensiz ise 1 dk sayn,6- Kaydnzyapn.


17/123

PERFERK ARTERDEN NABIZ ALMA

1- 15 dakika ncesinden hastaydinlendirin,2- Hastaya nabz alnacak blgeye uygun pozisyon verin.3 - aret, orta ve yzk parmanzarter zerine kolundan nabz alnyorsa kolu yannaveya gs zerine yerletirin.4- Hafife bastrlarak vurularhissedin.5-Vurularn dolgunluu ve ritmini deerlendirin.6- Saate bakn ve kalp atm vurularnsayn,7- Nabz ritmik ise 15 saniye sayp 4 ile arparak dakikadaki kalp atm saysnbulun,8- Nabz aritmik ise 1 dk sayn,

9- Gzlem dosyas

na say

/dakika/ritim/dolgunluk ve al

nan blge eklinde kay

t yap

n.10- ocuklarn lm srasndaki durumu (uyuduu, aladvb.) kaydedin.

Dorsalis Pedisten Nabz Alma Radialden Nabz Alma


18/123

NABIZ ALMA, TANSYON VE VCUT ISISI LME (ANT), NTRAVENZ ENJEKSYONUYGULAMA, NTRAMUSKULER ENJEKSYON UYGULAMA BECERS

DEERLENDRME1. Aadaki Beceri Laboratuaruygulamalardan hangisine katldnz.

Nabz almaTansiyon lmeVcut sslmentravenz enjeksiyon uygulamantramuskler enjeksiyon uygulama

2. Beceri Laboratuaruygulamalarndaki grevlileri, size olan ilgileri ve yaklamlarasndan deerlendiriniz.(1) ok ilgisiz (2) ilgisiz (3) kararszm (4) ilgili (5) ok ilgili


3. Kat

ld

n

z uygulamalar

, mesleki yarar

a

s

ndan aa

daki say

lara gredeerlendiriniz.(1) hi yararldeil (2) yararldeil (3) kararszm (4) yararl (5) ok yararl


4. Nabz Alma, Tansiyon, Vcut Iss lme, ntravenz Enjeksiyon Uygulama,ntramuskler Enjeksiyon Uygulama Becerisi ile ilgili varsa nerilerinizi belirtiniz?


19/123

HASTA MUAYENES

Uz. Dr. eniz ngren

Dikkat Edilecek Noktalar

Hasta aydnlk bir ortamda muayene edilmelidir.

Hasta soyunuk olmaldr. Hastalar soyunurken yannda bir refakatinin ve/veya hemireninbulunmasna dikkat edilmelidir. Soyunmu olan hastann st muayene rts ile rtlerekutanma duygusuna sayglolmaldr.

Oda scakluygun olmaldr.

Hastaymuayene edecek hekimin trnaklarksa kesilmi, elleri temiz ve scak olmaldr.

Hasta, yaplacak sistemin muayenesine gre yatanda oturur veya yatar.

Muayene hastaya dikkatle bakmakla (inspeksiyon) balar; palpasyon, perksyon veoskltasyon ile devam edilir. Durum acele bir giriim gerektirmiyorsa daima sistemik muayene

uygulanmaldr.

PALPASYON

Palpasyon hastann sz konusu blgesinin elle dokunarak muayene edilmesidir.Palpasyon belli bir disiplin iinde ve simetrik olarak yaplmaldr. Burada karn palpasyonu rneizerinden palpasyon teknii anlatlacaktr:

Hekim hastann satarafna gemelidir.

Hasta sert bir yatakta srt st (supin pozisyon), basol yana evrilmiolarak yatar. Hastannelleri yannda olmaldr.

Yatak uygun bir ykseklikte olmal

, gerektiinde hekim yata

n kenar

na iliebilmeli vemuayenesine devam edebilmelidir.

Hastann bann altnda bir tek yastk bulunur. Dispne, imanlk, kifoz, servikal artroz,yatnca artan badnmesi olan hastalar iin yedek yastk bulundurulmaldr.

Hastann dizleri bkl olmaldr. Bylece karn kaslar gever. Muayene srasnda hastaybaka konularda konuturarak oyalamak karn kaslarnn ksmen gevemesine yardmedebilir. Karnn alt ksmpalpe edilirken bacaklar uzatlmaldr.

Hastann mesanesi boolmaldr.

Palpasyon sresince hasta a

z a

k olarak, rahat ve biraz derin soluk al

p vermeli, abdominalsolunuma zorlanmaldr.


20/123

Palpasyon iin sael kullanlr. Eli karn zerine birdenbire deil, yavayavakoymaldr.

Hekimin eli souk olmamaldr. Souk elle muayene hastann karn kaslarnn kaslmasnaneden olabilir. Eller skca ovuturularak stlmaldr.

Palpasyon srasnda el karn duvarna paralel tutulmaldr; parmak ularile deil, parmaklarn

i yzleri ile yaplmaldr.

Muayene ncesinde hastaya karnnda herhangi bir arlblgesi olup olmadnsorulmaldr;bu blge en son muayene edilecek kadran olmaldr. lk muayenede hibir hassas blgebulunmam ise sa st kadrandan balayarak saat ynnde dier tm kadranlar nazik birekilde palpe edilmelidir.

Palpasyon boyunca hastann yzne baklmaldr. Normalde karn yumuaktr, rektus kasgevektir ve palpasyon sresince rahatszlk duyulmaz. Karndaki hassasiyetin en nemligstergelerinden birisi, hastann muayene srasndaki yz ifadesidir.

Yzeyel palpasyonda elle nkol ayn horizontal planda olmaldr. Parmak ularnn

bastrlmas hastay rahatsz ederek kontraktre neden olabilir. Yzeyel palpasyonda 1 cmderine kadar bastrlr. Palpasyona, arnn bulunduu yerden deil, uzandan balanmal;arlblgeye yavayavagelinmelidir.

Derin palpasyonda el ve parmaklar ile daha kuvvetlice baslr.Baskyavayavaarttrlmal,kaslma uyandrlmamaldr. Karnn her blgesi derin palpasyonla taranmaldr. Karntonsnn fazla olmasdurumunda palpasyonda her iki el de kullanlr. Sael ile palpasyonyaplrken sol el san stne konur ve iki elle birden bastrlr.

Karn palpasyonunda: Arlnoktalar tespit edilir, defans varsa belirlenir, organ byklklerininsnrlarsaptanr, organlarn kvamhakknda bilgi elde edinilir, organlarda yer deitirme olupolmadaratrlr, karn iinde svtoplanp toplanmadna baklr.

Palpasyonda bir kitle tespit edilmesi durumunda:

o Kitlenin bulunduu yerin tanmlanmas,

o Kitlenin boyutunun belirlenmesi

o Kitlenin snrlarnn belirlenmesi

o Kitlenin younluu ve doasnn belirlenmesi

o Kitlenin hareketlilii ve hareket snrlarnn tanmlanmas

o Kitlenin vcut blmleriyle ilikisinin tanmlanmas

o Kitlenin simetrisinin tanmlanmas

o Vcut hareketlerinin kitleye etkilerinin tanmlanmasgereklidir.

Elde edilen verilerin doru bir ekilde hasta dosyasna kaydedilmesi hastann takip ve tedaviyeyantnn deerlendirilmesinde ok nemlidir.

NDREKT PERKSYON

Perksyon vcudun eitli blmlerine parmakla vurularak oluturulan titreimin, o dokulardan

yansmasn (ekosunu) deerlendirmektir. Muayene edilen dokunun hava veya sv iermesine,hastalklarn varlnda normal doku dansitelerinin deimesine balolarak seslerin kalitesi deiir.


21/123

Perksyonla oluan titreimler genellikle 57 cm derinlikteki dokular ve kk olmayan lezyonlardeerlendirmek iin uygundur.Perksyon belli bir disiplin iinde ve simetrik olarak yaplmaldr.

Karn perksyonu ve gs perksyonu iin hekim hastann sa tarafna gemelidir. Hastasert bir yatakta srt st (supin pozisyon), basol yana evrilmive dz olarak yatar. Hastannelleri yannda olmaldr. Hastann mesanesi boolmaldr.

Srt perksyonu srasnda hasta oturur durumda ve hekim de onun arkas ndadr. Hasta ndenkollarn aprazlayarak omuzlarn tutar. Kollar bir yere dayal olduu zaman sesin niteliideiir.

Hekimin trnaklarksa kesilmi, elleri temiz ve scak olmaldr. Souk elle muayene hastannkarn kaslarnn kaslmasna neden olabilir. Eller skca ovuturularak stlmaldr.

Sol elin orta parmaperkte edilecek olan blgenin cildi zerine iyice oturtulmaldr; bunakarlk, dier parmaklar ve avu ii hastaya dememeli veya hafife dokunmaldr.

Vurucu parmak sa elin orta parmadr. ki veya parmakla perksyona almamal, tek

parmakla yeteri kadar ses karma alkanlelde edilmelidir. Vurucu parmak saysarttkailave sesler de artar.

Vurucu parmakla dik olarak ve sol orta parman orta falanksna vurulmaldr. Vurucuparman vurulan parmak zerinde tutulmas rezonans azaltacandan vurucu parmakhemen ekilmelidir. Ayrca, eri vurulduunda ses nitelii bozulur.

Perksyon yapan el, bilekten fleksiyon yapmaldr. Bilei hareketsiz tutup, dirsekten perksyonyapmak hataldr.

Perksyon yaplan yere 2 veya 3 kere perksyon yaptktan sonra sol elin yeri deitirilir.

Perksyonda duyulan sese gre organ bymeleri, yer kaplayan kitleler, karnda svvarl(asit) gibi patolojiler saptanabilir.

Normal akcier dokusu (doku ve hava eit younlukta) zerinde perksyonla elde edilen sesesonorite denir. Kalp, karacier ve traube mesafesi dnda tm gs duvarnda sonr ses saptanr.Havalanmann arttdurumlarda (amfizem, pnmotoraks, astma ata), daha yksek amplitdl vedaha byk frekansl titreim oluur, hipersonorite denir. Hipersonoriteden de daha yksek olantimpanik ses hava ile dolarak gerilmimide fundusu ve barsak zerinde alnr. Akcierlerde veyaakcierin bir ksmnda hava azalmsa titreim de azalr, ses basklar; hiposonorite ya dasubmatite denir. Alveollerde hi hava kalmadnda ya da rezonansn olumasn nleyendurumlarda (pnmoni, akcier tmr, atelektazi gibi) ise ses iyice toklar. Buna da matite adverilir.Gs perksyonuna apekslerden balanr. Skapula zerine iki taraflperksyon yaplrken sol elorta parmayatay durur, yani spina scapulaya paraleldir. Skapula ile vertebra aras nda parmak dikolarak interkostal aralklara konur. Skapuladan daha aada ise yatay olarak interkostal aralklarakonur. Tm akcier alanlar stten alta doru dzenli olarak ve bilateral perkte edilir. Akciere aitsonorite nde orta klavikuler hatta 6. KA, orta aksiler izgide 8. KA ve arkada 10. KAta sonlanr.


22/123

Karn Perksyonuna ksifoidden balanmal ve nsal olarak yukardan aaya inilmelidir. Drtkadran perkte edilmelidir. Perksyon srasnda duyulan ses normalde timpaniktir; matitenin varlkitle veya bir sv birikimini gsterir. Akl yukarya bakan matitenin varl ascites, gbek altndaaklaaya bakan bir matitenin varlise overlere ait bir patolojiye iaret eder. Hastalarda batndaaz assit varl durumlarnda yer deitiren matite (hasta nce bir yana evrilerek matite aranr vehastann pozisyon deitirmesi ile matite kaybolur) vardr.Karn perksyonu: a) Karn organlarnn snrlarn saptamak iin palpasyona yardmc bir yntemolarak, b) Karndaki ikinlii yapan etiyolojiyi belirlemek (gaz, sv, kitle?), c) Perksyonla arbulunup bulunmadna bakmak iin yaplr.Elde edilen verilerin doru bir ekilde hasta dosyasna kaydedilmesi hastann takip ve tedaviyeyantnn deerlendirilmesinde ok nemlidir.

OSKLTASYON

Grevlerini yaparken ilerinde hava ve kann dolat organlarda bu dolama srasnda kacakseslerin dinlenmesi, bu organlarn ilevi ve hastalklarhakknda bilgi verecektir.Oskltasyon, vcutta oluan seslerin dinlenmesi yntemidir. Dinleme normal veya patolojik seslerideitirmeyen materyalden yaplm, uzunluk ve genilikleri de bu amaca gre dzenlenmisteteskoplarla yaplr. Stetoskop; an, diyafram, iletici boru ve kulaklklar olmak zere 4 temelksmdan oluur

deal iletici boru duvar kalnl dardan kaynaklanan sesleri geirmeyecek ekilde ve 2535 cmuzunluunda olmaldr. Uzun tpler seslerin geiini azaltabilir; ksa tpler ise hastann gs duvarnaulamada yetersiz kalabilir.Sakin ve grltsz bir ortam salandktan sonra, steteskop kulaklklar as ne bakacak ekildekulaklara yerletirilmelidir.Elbisenin zerinden oskltasyon yaplmamaldr. Stetoskobun diyafram ya da an ksmdirekt olarak

deri ile temas etmelidir; tp ksmherhangi bir yere srtnmemelidir. Hastann kl kalnl fazla iseoskltasyondan nce kllar slatlmaldr.


23/123

Diyafram ksm akcierlerin ve kalp seslerinin oskltasyonunda kullanlr. ok zayf (kaektik)hastalarda kot kntlardiyafram hareketini bozduundan ve snrladndan steteskobun an ksmile oskltasyon yaplr.Akcier oskltasyonu iin mmknse hasta dik oturur ve gevek pozisyonda olmaldr. Hastaya akazla normalden biraz daha derin nefes alp vermesi gsterilerek uygulatlmaldr, grtlandan veyadudaklarndan ses karmamaldr. Arada bir soluk alp vermeyi durdurtarak hastaydinlendirmelidir.

Akcier alanlarnn oskltasyonu sistematik ve bilateral olarak yaplmaldr. Apeksten balayaraknden ve arkadan tabanlara kadar inilmelidir. Klavikula st ukurlarla koltuk alt blgelerini dedikkatle dinlemelidir. Steteskobun her bir pozisyonunda en az tam bir solunum siklusu dinlenmelidir.Hekim ncelikle normal solunum seslerinin zelliklerini bilmelidir. Dinlemekle ekspiryum inspiryumdanksadr. Aslnda ekspiryum daha uzundur, fakat ekspiryumun 2. yarsnda larenksten geen havannhzdtnden bir titreim duyulmamaktadr.Salkl kiilerde trakea zerinde duyulan tbler kalitedeki ve kaba sesler bronial ya da trakealsolunum sesleri olarak bilinir. Bronial solunum sesinin ekspiratuvar komponenti, inspiratuvarkomponentine eit ya da daha uzun ve yksek frekanslbir sestir. Srtta skapulalar arasnda ve ndesternum st yarscivarnda (1 ve 2. kot aralklarnda) duyulan ses bronkovezikler solunum sesidir.Bu sesler bronial solunum sesleri kadar gl deildir, frekans daha dktr, inspiratuvar veekspiratuvar komponentleri eittir. Bu sesin k yeri ana bronlar ve karinaya yakn ksmlardr.Salkl kiilerde akcier parankimi zeri dinlendiinde yumuak, bouk ses duyulur. Bu sesler

vezikler ya da normal solunum sesleri olarak bilinir, bronial solunum sesine gre frekans veyounluu dktr, ok ksa ekspirasyon komponenti ile inspirasyon srasnda duyulur.Solunum hastalklar akcier sahalar zerinde duyulan normal solunum seslerinin younluunudeitirebilir. Solunum sesleri, sesin younluu azaldnda azalm, younluu arttnda ise kaba-bronial solunum sesleri olarak tanmlanr.Akcierlerdeki havann hareketine bal olarak kan anormal solunum seslerine ise ek solunumsesleri denir. ounlukla ek solunum sesleri kesintisiz ya da kesintili sesler olarak snflandrlr.Kesintisiz akcier sesleri 25 milisaniyeden daha uzun sren seslerdir. Kesintili akcier seslerininzellii ise aralkl, ksa sren trt eklinde seslerdir ve sresi genellikle 20 milisaniyeden dahaksadr.Ek sesler; - crackles: rales (trtlar), - sibilan ronkss (sibilan ronksler), - ronchi (sonor ronksler)ve - pleural rubs (plevral srtnme sesi) olarak snflandrlr. Raller kesintili akcier seslerine, sibilanronksler yksek frekanslkesintisiz akcier seslerine, sonor ronksler ise dk frekanslkesintisiz

akcier seslerine verilen isimlerdir. st hava yolu tkanklna balolarak inspirasyonda trakea velarenks zerinde duyulan kesintisiz ses stridor olarak tanmlanmaktadr. Bu ses stetoskop olmadanda duyulabilir.

Karn oskltasyonu

Karn muayenesinde inspeksiyondan sonra oskltasyon yaplmaldr, palpasyon ve perksyon barsakhareketlerini arttrabilir. Karnn tm kadranlarosklte edilmelidir. Peristaltik seslerin varl hakkndakarar verebilmek iin en az bir dakika sreyle dinlenmelidir. Bu srada barsak seslerinin skl vekarakteri belirlenmelidir. Damarlara ait frm blgeleri dinlenmelidir.


24/123

sim Uygulama Tarihi

No

Ama:Katlmclarn maket kollarda damara girme ve enjektre kan alma becerisi kazanmas

Gerekli aralar:Kol maketleri, steril olmayan, lastik eldiven, 25 mllik tek kullanmlk enjektrler, 2122 noluenjektr inesi, lastik turnike, batikon , pamuk, deiik tr ve boyutta tpler, etiket (barkod)

DEERLENDRME1. Basamak hi uygulanmad2. Basamak srasnda uygulanmad3.Basamak yanluyguland4.Basamak eksik uygulandve/veyaeiticinin yardmna ihtiya duyuldu5.Basaman duraklamadan ve yardma gerek kalmadan doru olarak ve srasnda uygulanmas.

UYGULAMALEM BASAMAKLARI

1 2 3 4 5

1Kullanlacak malzemelerin hazrlanmasve kontrol edilmesi

2Hastann karlanmasve hekimin kendini tantmas

3Kan alma ileminin hastaya aklanmasve onay alnmas

4Kan alnacak tplere isim yazlmasveya barkod yaptrlmas

5Hastaya rahata oturacaveya yatacapozisyon verilmesi

(Maket kolun bir masa zerine ,alttan desteklenerek gvde ile 30ayapacakekilde yerletirilmesi)

6 Hastann giysileri iki kolu tamamen grnecek ekilde almasve kan alm

yaplacak kolun belirlenmesi

7Her iki ele tek kullanmlk steril olmayan eldiven giyilmesi

8

Steril enjektr paketinin, pistonun bulunduu utan almas ve ine enjektretakldeilse, plastik koruyucu ksmzerinde kalacak ekilde inenin enjektretaklmasve iine bir kez hava ekerek ilevselliinin kontrol edilmesi

9

Lastik turnikenin , venz dn engelleyecek fakat arteriyel kan akmnengellemeyecek sklkta ve kolay alabilecek ekilde balanmas kan alma

blgesinden yaklak 10 cm yukardan tek fiyonk dm atlarak balanmas10 Hastaya kan alnan taraftaki elini 34 kez ap kapatmasnn sylenmesi

11Antekubital blgenin (dirsek n ukuru)incelenmesi ve yeterince belirgin birtoplardamarn seilmesi

12 Seilen vene girilecek yer merkez kabul edilerek merkezden evreye doruhareketlerle blgenin antiseptik madde ile temizlenmesi

.. CERRAHPAA TIP FAKLTESTIP ETMANABLM DALI ve MULTDSPLNER TIBBBECERUYGULAMALARI KOORDNATRL

TIBBBECERDERS

VENZ DAMARA GRMEKAN ALMA BECERSRENM REHBER


25/123

13Enjektrn aktif olarak kullanlan ele alnmas, inenin enjektre taklmas vekoruyucu blmnn karlmas

14Aktif olmayan dier elin baparmaile deriyi, girinoktasnn 23 cm altndanda ve aaya doru gerdirerek damara girilecek blgenin sabitletirilmesi

15

Enjektrn inesinin, kesik gen ucu ste gelecek ekilde ve deri ile arasnda1520aolacak ekilde itilerek deri tabakasnn geilmesi ve deri altndan vene

paralel olarak 0,5 cm ilerletilmesi16

Ven duvarna dayatlan inenin, hafif ve ani bir hareketle ven iine itilmesi vevene girildii hissedildikten sonra 0,51 cm ilerletilmesi

17 Enjektrn pistonu hafife geri ekilerek kan geliinin kontrol edilmesi

17a

Kan gelmez ise ine karlmadan damara ulamak iin ufak hamleler yaplmasve damara girdii belirlenir ise 18.basamak ile devam edilmesi

17b

17a uygulamasn da kan gelmez ise turnikenin zlmesi, enjektrn ekilmesi,blgenin kuru bir pamukla tamponlanmas, enjektr inesinin deitirilmesi veyeni bir blge semek iin 9. basamaa dnlmesi

18 Gereken miktarda kann enjektr pistonu ekilerek enjektre toplanmas19 Enjektr sabit tutulur iken , dier el ile turnikenin zlmesi

20Enjektrn yn deitirilmeden piston hafife geri ekildikten sonra damaragiriyeri zerine kuru bir pamuk kapatlmasve damardan klmas

21Kan alma blgesinin kuru pamukla yaklak 2 dakika kanama sona erene dektampon edilmesi

22Enjektre takl inenin karlmas ve kann tplerin yan eperlerinden yavaolarak aktlmas

23Antikoagulan ieren kan tplerinin alkalanmadan 56 kez baaaevrilerekkann koruyucu ile karmasnn salanmas

24Eldivenlerin karlmasve kullanlan malzemelerin korunma ilkelerine greuygun p kovalarna atlmas

25 Hastaya ilemin bittiinin sylenmesi ve gemiolsun denmesi

Deerlendirme;Katlmcnn baarlsaylabilmesi iin uygulamayen az 20 basamakta duraklamadan veyardma gerek kalmadan doru olarak ve srasnda yapmaldrKatlmcbaarlolmutur

Katlmcuygulamaytekrarlamaldr

Katlmcbaarszdr

Eitmenin ad-soyad


26/123

1

.. CERRAHPAA TIP FAKLTESMULTDSPLNER TIBBBECERUYGULAMALARI KOORDNATRL

TIBBBECERDERS

TEMEL YAAM DESTE

Anlatrsan unuturum, gsterirsen anmsarm yaparsam renirim. Konfiyus.BLM 1: ERKN TEMEL YAAM DESTE

Uluslararas Ressitasyon Liyezon Komitesi (International Liaison Committee onResuscitation ILCOR), kardiyopulmoner ressitasyon (KPR) (CardiopulmonaryResuscitation = CPR) ile ilikili uluslararas bilgileri ve bilimsel konular gzden geirmek,saptamak ve tedavi yollar hakknda ortak kararlara dayal nerilerde bulunmak grevinistenmektedir. Dnyadaki dier tm ressitasyon dernekleri de ILCOR merkezli olarakalmaktadrlar.

Tp biliminin devingenlii ierisinde bilimsel almalar arttka var olan bilgileri deyenilemek gerei ortaya kmtr. ILCOR temsilcilerinin oluturduu alma gruplar, temelyaam destei, leri yaam destei, akut koroner sendromlar, pediyatrik yaam destei,

neonatal yaam destei ve ressitasyon eitimi gibi ortak konular ele alarak sonressitasyon klavuzunun gncellenmesi almalarna 2003 ylnda balamlar ve 2005ylnn aralk aynda yeni klavuz yaynlanmtr. Her be ylda bir elden geirilenressitasyon klavuzunun yenisinin 2010 ylnda yaynlanmasbeklenmektedir.

Tutarlve doru bir yaklam salamak iin uzmanlar literatr gzden geirmek, sondnemde yaplmolan bilimsel almalardeerlendirmek, kantlarn dzeyini saptamak veyeni tedavi nerilerini gelitirmek gibi nemli konularda bir alma planhazrladlar. Toplam281 uzman 276 konuda 403 taslak hazrlad, 18 lkeden 380 kii Ocak 2005de Dallastayaplan Emergency Cardiac Care (ECC) ve Cardiopulmonary Resuscitation (CPR) Bilimve Tedavi nerileri Uluslararas Uzla Konferans nda bir araya geldiler. Taslaklarhazrlayanlar, zet halinde deerlendirilen kantlarn sonularn ve bilimsel nerilerisundular. Btn katlmclarn katld tartmalardan sonra bu taslaklar dzeltildi veolabildiince tedavi nerileriyle desteklendi. Bilimsel aklamalar ve tedavi nerilerikonusundaki bu zet 2005 International Consensus on Cardiopulmonary Resuscitation veEmergency Cardiovascular Care Science with Treatment Recommendations ad ileyaynland. Bu kitaptan yararlanlarak European Resuscitation Council (ERC) 2005Ressitasyon Klavuzu yaynland. ERC nin Trkiye deki tek temsilcisi olan RessitasyonDernei de bu klavuzu hzla Trkeye evirmitir.

Tbbi Beceri Derslerinin bu modlndeki bilgiler son yaynlanmolan RessitasyonKlavuzu kaynak alnarak hazrlanmtr.

Kardiyopulmoner ressitasyon uygulamasnn renimi hem teorik hem de pratikuygulama ile olasdr. Tbbi beceri derslerinin bu modlnde sizlere kardiyopulmonerressitasyon uygulamalar, otomatik eksternal defibrilatr kullanmve hava yolu aklnn

salanmas

konular

nda bilgiler verilecektir.

stanbul niversitesi CerrahpaaTp Fakltesi-Tbbi Beceri Dersleri:Temel Yaam Destei Dr.Oktay DEMRKIRAN


27/123

2

ERKN TEMEL YAAM DESTErenim hedefleri:

Kollaps halindeki hastaya yaklam Gs masajve kurtarcsolunum uygulamas Bilinsiz hastann recovery pozisyonuna alnmas

Temel yaam destei (TYD), havayolu aklnn devam ettirilmesi, solunum ve dolamndesteklenmesidir. TYD hastann ilk deerlendirilmesinin yansra, hava yolu aklnnsalanmas, ekspirasyon havas ile yapay solunum ve gs kompresyonlarnkapsar. Buuygulamalarn tm birden gerekletirildiinde, kardiyopulmoner ressitasyon (KPR) terimikullanlr. TYD uygulamalar herhangi bir ara gere gerekmeden yaplan giriimler olmaklabirlikte, KPR srasnda, hava yolu aklnsalamak iin basit bir orofaringeal tp (airway)veya solunum destei iin cep maskesi ya da balon valv maske sistemi kullanlabilir.

Acil bir durumda ilk birka dakikada alnan nlemler, gerekletirilen iler hasta veyakazazedenin yaamda kalabilmesi iin son derece nemlidir. TYD, bu hareket plannnsnrlarnbelirleyip, onlartanmlayarak hayat kurtarr. TYD aadaki ilemleri kapsar: Miyokard nfarkts (M)n hzlbir ekilde tanmak ve hastaykurtarmak iin harekete

gemek, Bilinci kapalhastalarda solunum yollarnamak, Solunum durmasgsteren hastalarda yapay solunum uygulamak, Solunum ve kalp durmasgsteren olgularda yapay solunum ve gs kompresyonlarn

uygulamak, Otomatik Eksternal Defibrilatr (OED) kullanarak ventrikler fibrilasyon (VF), veya nabz

alnamayan ventrikler taikardi (VT) gsteren olgularda defibrilasyon uygulamak, Yabanc cisimlerle solunum yollar tkanm olan hastalar tanyp, yabanc cismi

karmak iin gerekli ilemleri uygulamak.TYDnin amac, kalp durmasnn altnda yatan neden geri dndrlnceye kadar, yeterli

solunum ve dolamn srdrlmesidir. zellikle, birincil neden solunum yetersizlii ise, TYDuygulamas sonucunda, altta yatan neden kolayca geri dndrlebilir ve tam iyilemesalanabilir.

Beyin dokusu oksijenin ve temel besin maddesi olan glukozun bulunmamas na sonderece duyarldr. Be dakikadan uzun sren dolam yetersizlii, geri dnmsz beyinhasarlarna yol aabilir. Hatta hasta daha nceden oksijensiz kalm ise bu sre daha ksaolabilir. Uygulamada gecikme ile baarlsonu elde etme ansazalacaktr.

en ksa srede TYD uygulanmayabalanmaldr

nerilen hareket plandorultusunda,

Yaam Zinciri:



28/123

3

Bir hayatn kurtarlmasbirok aamalarierir. Bu zincirin her bir evresi yaamve hayattakalmayetkiler.

Erken KPRErken KPR

Ressitasyonsonrasbakm

ErkendefibrilasyonErken

haberleme

ekil 1. Yaam zinciri

Erken haberleme ve yardm ars: Dinlenmekle gemeyen santral gs arsnda kalp

krizinden phelenmelidir. Arkol, ene ve boaza yaylabilir. Hasta kendini hasta, halsizhisseder ve terler. Kalp krizi ya da kalp durmasndan phe edildiinde acilen yardmarlmaldr. Avrupa Birlii lkelerinde aranmasgereken numara 112 dir. lkemizde de acildurum arlarnda 112 aranmaktadr.Erken KPR: Kalp durmas sz konusu olduunda gs kompresyonlarna ve kurtarcsolunuma balamak kazazedenin yaam olaslniki kat artrr.Erken defibrilasyon: Birok olguda kalp durmas, ventrikler fibrilasyon (VF) denenelektriksel dzensizlie bal olarak geliir. VF de tek etkin tedavi yntemi elektrik oku(defibrilasyon) verilmesidir. Otomatik eksternal defibrilatr (OED) kullanm ile salkalanlar dndakilerin de giriimde bulunabilmesi olas olmaktadr. (OED kullanm iinBlm 2 ye baknz.)Ressitasyon sonras bakm: Baarl ressitasyonun ardndan ileri teknikler kullanlarak

hasta sakalmartrlr.



29/123

4

ERKN TEMEL YAAM DESTEHAREKET PLANIAadaki hareket plan Erikin Temel Yaam Destei iin Avrupa Ressitasyon Konseyitarafndan oluturulmuve zerinde fikir birliine varlmolan uygulama srasdr.

ekil 2. TYD hareket planTemel yaam destei hareket plan

.1. Kurtarcve kazazedenin gvenliini salaynz.

.2. Kazazedenin bilin durumunu kontrol ediniz.Kazazedeyi omuzlarndan tutup, hafife sarsarak, yksek sesle Naslsn? diye sorunuz(ekil 3).

Gvenli yaklam

Yant var m?

Yardm arnz

Hava yolunu anz

Solunum ve dolam kontrol

Normal Solumuyor

Nabz alnmyor

112yi araynz

30 Gs Kompresyonu

2 Kurtarcsoluk

30 Gs kompresyonu2 dak



30/123

5

ekil 3. Bilin durumunu saptamak iin, kazazedeyi omuzlarndan tutup, hafifesarsarak, yksek sesle Naslsn? diye sorunuz

.3 A. Szl olarak veya hareket ederek yant veriyorsa Daha ileri bir tehlike sz konusu olmadka kazazedeyi bulduunuz pozisyonda

braknz. Kazazedenin koullarnkontrol ediniz ve gerekli ise yardm arnz. Birisini yardm armaya gnderiniz. Yalnzsanz kendiniz yardm arnz. Dzenli aralklarla kazazedenin durumunu yeniden deerlendiriniz..3 B. Kazazede yant vermiyorsa Yardm arnz (ekil 4)

ekil 4. Yant yoksa yardm arnz

Kazazedeyi bulduunuz pozisyonda tam olarak deerlendiremezseniz, srtst yatarpozisyona eviriniz ve sonra havayolunu anz:

Bir elinizi kazazedenin alnna yerletiriniz ve ban nazike geriye doru itiniz. Buarada yapay solunumun gerekli olabileceini de dnerek alndaki elinizin ba veiaret parmaklarn gerektiinde hastann burun deliklerini kapatabilecek ekildeserbest braknz (ekil 5, ekil 6).

ekil 5,6. Ban geriye doru itilmesi ve alt enenin ne doru ekilmesi ile

havayollar

n

n a

lmas

.

Yerinden kmdiprotezleri de dahil olmak zere gzle grlebilir bir yabanccisim varsakazazedenin azndan karnz. Yerinde salam bir ekilde duran diprotezlerini braknz,karmaya almaynz.Hastann hava yolunu aabilmek iin dier elinizin parmak ularn alt enesinin(mandibulann) altna yerletiriniz ve ne doru ekiniz.DKKAT! Boyunda bir travmadan phe ediyorsanz kazazedenin bangeriye doruitmekten kannz.

.4. Hava yolunu ak tutarak bak, dinle, hisset yntemi ile normal solunumun olup

olmadn kontrol ediniz (ekil 7). Solunumu kontrol ederken ayn anda hastannnabznda kontrol ediniz (ekil 8).



31/123

6

ekil 7. Bak, dinle, hisset yntemi ile solunum olup olmadnn saptanmas

Bak: Toraks hareketlerini izleyiniz. Dinle: Solunum seslerini duyabilmek iin kazazedenin azndinleyiniz. Hisset: Yananzda hava giri-knhissediniz. Solunumun olup olmadna karar vermeden nce, bak, dinle, hisset yntemini 10

saniyekadar uygulaynz.

Kardiyak arrestten sonraki ilk birka dakikada, kazazedelerin %40 nda zorlu, grltl ya dai ekme tarznda bir soluma olabilir. Bunu normal solunumlar ile kartrmaynz.Eer solunumun normal olup olmadndan pheniz varsa, solunum normal deilmi gibihareket ediniz.

Karotis nabz muayenesi: eneyi yukarya ekiniz Boynun sadece bir tarafnda iaret ve orta parmaklarn ular ile palpe etmeye

alnz (ekil 8 ). Parmak ularntiroid hizasnda sternokleidomastoid kas ile tiroid kkrdak arasndaki

bolua yerletiriniz. Kontrol 10 saniyeden daha fazla yapmaynz.

Hastann solunumunu kontrol ederken ayn anda karotis nabzn palpe ederek dolamnvarln da kontrol ediniz. Salkla ilgisi olmayanlar, halk iin karotis nabznn muayenesinerilmemektedir.

ekil 8. Karotis nabz kontrol.



32/123

7

10 saniyeden daha uzun olmayan kontrol sresindesolunum ve dolamn olup olmadkararnver.

KAROTSnabznKONTROL ET.

BAK, DNLE, HSSET

ve aynanda

.5 A. Kazazede normal olarak soluyorsa: Kazazedeyi recoverypozisyonuna eviriniz (nc blme baknz). Birisini yardm armaya gnderiniz. Ancak yalnzsanz kendiniz yardm arnz. Solunumun devam edip etmediini kontrol ediniz.

.5 B. Eer kazazede normal olarak solumuyor ise

Yard

m iin birini gnderiniz veya yaln

zsan

z kazazedeyi yaln

z b

rakarak yard

m ekibiniya da acil salk sistemini (112) araynz (ekil 9).

ekil 9. Acil yardm ars

Net bir ifade ile ayrntl olarak adnz, kaza ya da olayn yerini ve eklini, kazazedeninkardiyak arrest durumunda olduunu belirtiniz.

Daha sonra geri dnnz ve gs kompresyonlarnaaadaki gibi balaynz:

Kazazedenin yan tarafna diz knz (ekil 10) Bir elinizin topuk ksmnkazazedenin gsnn ortasna yerletiriniz (ekil

11). Dier elinizin topuk ksmn ilk elinizin zerine yerletiriniz. Ellerinizin

parmaklarnkenetleyiniz(ekil 12). Kazazedenin kaburgalar zerine basn uygulanmadndan emin olunuz.

Karnn st ksmna veya sternum kemiinin (gs kemii) alt ucuna herhangibir basn uygulamaynz.



33/123

8

ekil 10. ekil 11. ekil 12.

Kazazedenin gs zerinde dik olarak durunuz ve kollarnz dirsek ekleminizdenbkmeden tutarak sternumu 4-5cmktrecek ekilde aaya doru basuygulaynz(ekil13).

ekil 13.Gs kompresyonlar

Her kompresyondan sonra gs zerindeki basy, eller ile sternumarasndakitemaskesmeden serbest braknz (dekompresyon); kompresyonlaryaklakolarak 100/dak hznda tekrarlaynz (saniyede 2 kompresyondan biraz dahaaz sklkta )

Kompresyon ve dekompresyon sreleri birbirine eit olmaldr.

6 A Gs kompresyonlarnyapay solunumlar ile kombine ediniz.

30kompresyondan sonra bageriye doru itip, eneyi ne doru ekerek hava yolunuanz (ekil 14).

ekil 14.



34/123

9

Kazazedenin alnndaki elinizin ba ve iaret parmaklaryla burnun yumuak ksmnkapatnz.

Azn ak kalmasna izin vererek eneyi hastann n tarafna doru ekmeye devamediniz.

Normal bir nefes alnz ve dudaklarnzkazazedenin az evresine yerletiriniz. Hava

kaa

olmad

ndan emin olunuz.Gsnn ykseldiini gzleyerek (ekil 15)kazazedenin azna normal solunumdaolduu gibi 1 saniyesreyle fleyiniz, bu etkili bir kurtarcsolunumdur.

ekil 15.Kurtarcsoluk verilmesi

Bageriye doru itip, eneyi ne doru ekme manevrasnuygulamaysrdrerekaznz kazazededen uzaklatrnz ve iindeki hava darya karken, gskafesinin iniini gzleyiniz (ekil 16).

ekil 16.Aznzuzaklatrarak ekspiryuma olanak salaynz

Yeniden normal bir nefes alnz ve toplam iki solunumu tamamlamak iin bir kez dahakazazedenin azndan soluk veriniz.

Solunum destei uygulamada azdan aza solunum yerine cep maskesi ya dabalon valv maske ile solutma yntemleri de uygulanabilir (nc blme baknz). Daha sonra gecikme olmakszn ellerinizi sternum zerinde doru pozisyona

yerletiriniz ve tekrar 30 gs kompresyonu daha uygulaynz. Gs kompresyonu ve solunumlarla 30:2orannda uygulamaya devam ediniz.



35/123

10

30 2

Sadece kazazede normal solunuma balarsa, bu durumu kontrol etmek iin durunuz,aksi takdirde KPR uygulamasna ara vermeyiniz.

Eer balangtaki kurtarcsoluunuz normal solunumdaki gibi gsn ykselmesinisalayamazsa sonraki denemenizden nce:

Kazazedenin aznkontrol ediniz ve herhangi bir tkanklk varsa gideriniz. Ba geriye doru itme ve eneyi ne kaldrma manevrasn yeterli uyguladnz

kontrol ediniz

Eer birden fazla kurtarc varsa, yorgunluu nlemek iin, gs kompresyonuuygulayanher 2 dakikada bir deitiriniz.Kurtarclar deiimi srasnda zaman kaybnn en az olmasna dikkat ediniz.

6 B Sadece gs kompresyonu uygulanarak yaplan KPR aadaki durumlardauygulanabilir:

Eer solunum uygulayamayacak durumdaysanz veya isteksizseniz, sadece gs

kompresyonu uygulay

n

z. Eer sadece gs kompresyonu uygulanyorsa, gs kompresyonlar srekli ve

100/dak hznda olmaldr. Sadece kazazede normal solunuma balarsa, bu durumu kontrol etmek iin durunuz,

aksi takdirde KPR uygulamasna ara vermeyiniz.7 KPR uygulamasna ne zamana dek devam edilir?

Kalifiye yardm gelinceye ve uygulamalardevralncaya kadar, Kazazede normal soluyuncaya kadar Siz (kurtarc) yorgunluktan tkeninceye kadar devam ediniz.Hastanede Kardiyopulmoner arrest yaklam

Hastane ii ressitasyonrenim Hedefleri:Hastanede ressitasyona nasl balanr?Deneyimli ekip yardmgelene dek ressitasyona nasl devam edilir?

gs kompresyonu : solunum oran

30 : 2

Kurtarcsaystek kii ya da iki kii olduunda



36/123

11

Giri:Hastane ii kardiyak arrestlerin tmnde unlardan emin olunmaldr:

- kardiyopulmoner arrest hzla tannmaldr,- standart bir yardm numarasile yardm arlmaldr (hastane ressitasyon ekibi

numaras),

- Cep maskesi gibi yardmchava yolu gereleri kullanlarak KPR derhal balanmaldr,

eer gerekli ise derhal (ounlukla 3 dakika ierisinde) defibrilasyon uygulanmaldr.

Hastane ii ressitasyon neden farkldr?Hastane ii kardiyak arrestlerde uygulamalar birok faktre baldr:

- ortam (klinik / klinik dbir ortam, monitr olan/ olmayan bir ortam)- ilk uygulaycnn deneyimi,- uygulaycsays,- ara-gere varl,- kardiyak arrest ve tbbi acillerde hastanenin yant sistemi, rnein tbbi acil ekibi,

ressitasyon ekibi gibi.

Ortam:Monitrize edilmi olan hastalarda kardiyak arrest hzla saptanr. Yakn monitrizasyonolanaolmayan durumlarda hastalarda bir ktleme dnemi ve tank olunmayan kardiyakarrest olur. deal olarak, kardiyak arrest riski yksek olan hastalar hzla ressitasyonuygulamann olas olduu monitrl bir ortamda izlenmelidirler. Hastalar, ziyaretiler ya daalan ekip klinik d ortamlarda (rnein araba park, koridorlarda) kardiyak arrest ilekarlaabilir

lk uygulayclarn eitimi:Tm salk alanlarkardiyak arresti tanyabilmeli, yardm arabilmeli ve ressitasyonabalayabilmelidir. Ekip aldklar eitimi uygulamaldr. rnein, youn bakm ve acil ekibiressitasyon giriimlerinde bu konuda klinik almalarnda dzenli uygulamalarolmayanlara

gre daha deneyimlidirler. Kardiyak arreste yant veren hastane ekibi havayolu, solunum vedolam konusunda deiik derecelerde becerilere sahiptir. Ekip elemanlar eitim aldklarkonudaki becerilerini uygulamaldrlar.

Kurtarcsays:Tek uygulaycdaima yardmn geleceinden emin olmaldr. Genellikle, dier ekip yeleri deyannda olur ve ezamanlilevler gerekletirilir.

Alet bulunmas:Kardiyopulmoner arrest durumlarnda ressitasyon gerelerine ve hzla ulalabilmeli ve hzlressitasyon salanmaldr. deal olarak kardiyopulmoner ressitasyonda kullanlan gereler(defibrilatr dahil) ve ilalar standardize edilmelidir. Klinik ortamnzdaki ressitasyon

gerelerini tanmalsnz.

Ressitasyon ekibi:Ressitasyon ekibi sadece kardiyak arrest tanndnda arlan geleneksel kardiyak arrestekibi olmaldr. Alternatif olarak, baz hastaneler kardiyak arrest riski olan hastay tanypkardiyak arrest ncesinde ekibi toplarlar. Hastane ii kardiyak arrestler nadiren ani vebeklenmedik olurlar. Kardiyak arrest riski tayan hastalarn belirlenmesi ile bu arrestlernlenebilir ya da KPR dan yarar grmeyecek boa ressitasyon giriimleri nlenebilir.

Hastane iindeki kardiyak arrest hastasna yaklam: Hastane ii kardiyak arrestlerde ilkgiriim iin akemasaadaki ekilde belirtilmitir.



37/123

12

Hastanede

KardiyakArrest

Yaam Belirtisi?

Kollabe olan / Ktleen Hasta

Yardm ar ve HastayDeerlendir

Hayr Evet

Ressitasyon Ekibini ar ABCDEyi deerlendirKarar ver tedavi et

Oksijen, monitrizasyon, V eriim

CPR 30:2

Oksijen ve hava yolu aralarile

Monitr ve Defibrilatr balaynGerekliyse Defibrilasyon uygulayn

Ressitasyon Ekibi Geldiindeleri Yaam Destei

Gerekiyorsa Ressitasyon ekibini ar

HastayRessitasyon ekibine devret

1.Bireysel gvenliinizden emin olun:

KPR uygulayan kurtarclardaki istenmeyen etkilerle ilgili olarak ok az bildirim vardr. Ressitasyon uygulamalarsrasnda kendinizin ve ekip elemanlarnn

gvenlii birincil nceliktir. Hastann etrafnn gvenliinden emin olun. Olabildiince erkenden eldiven giyin. Dier koruyucu nlemler olarak gz

koruma, nlk, yz maskesi gerekli olabilir. Enfeksiyon riski sanldndan daha dktr. Tberkloz (TBC), ciddi akut

solunum sknts(ARDS) ile ilgili olarak snrlbildirimler vardr. KPR srasndaHIV bulasrapor edilmemitir. Kurtarcsoluk srasnda tek ynl filtreli cepmaskesi kullanmenfeksiyon riskini azaltr. Yz klflarnn kullanmnnetkinlii kantlanmamolup, kurtarctarafndaki klf bakteri geiine engelolmaz.

Kurban TBC ya da SARS riski tadnda tmyle koruyucu kyafet giyiniz. Tmyle koruyucu kyafet ve enfeksiyon konusunda son rehberler ve daha

ayrntlbilgi iin: www.hpa.org.uk Kesicilere dikkate ediniz. Kesici materyaller kutusu mutlaka olmaldr.

Ressitasyon srasnda gvenli tama yntemlerini kullannz. Zehirlere maruz kalanlarda dikkatli olunuz. Azdan aza solunumdan ve

hidrojen siyanid, hidrojen slfit zehirlenmelerinde eksalasyon havasndankannz.

Korrozif kimyasal maddelerle (gl asid, alkali, paraquat) ya da cilt ya dasolunum sisteminden kolaylkla emilebilen organafosfatlarla temastankannz.

KPR eitimi srasnda enfeksiyon bulamasile ilgili veri yoktur. Buna karn,maketlerden enfeksiyon bulamasnnleyici nlemler alnmaldr. Maketler

dzenli olarak silinmeli ve her kullanmdan sonra dezenfekte edilmelidir. Bazmaketlerin tek kullanmlk yz paralarve havayollarolup kolaylklatemizlenebilir.

http://www.hpa.org.uk/http://www.hpa.org.uk/http://www.hpa.org.uk/


38/123

13

2.Hastann yantndeerlendiriniz.

Kollaps olan bir hasta grdnzde ya da tmyle bilinsiz bir hasta ilekarlatnzda ilk nce yardm arn, ardndan yantndeerlendirin (sarsve bar). Nazike omuzlarndan sarsp yksek sesle seslenin: yi misin?

Eer dier sal

k al

anlar

ortamda ise birlikte hareket edin3A. Eer hasta yantlise Acil tbbi deerlendirme gereklidir. Hastanenize balolarak, bu ressitasyon

ekibi tarafndan gerekletirilebilir. Ekibi beklerken, ABCDE uygulayarakhastaydeerlendir, oksijen ver, monitrize et ve damar yolu aklnsala.

3B. Hastann yantyoksa Uygulama hastann solunum ve dolamndeerlendirmedeki eitiminiz ve

deneyiminize baldr. Agonal solunum (yzeyel, yavaya da grltl)kardiyak arrestin erken evresinde sktr ve kardiyak arrest bulgusu olup,yaam belirtisi olarak kartrlmamaldr.

Yardm iin bar (eer hala gelmediyse) Hastaysrt st evir. Bageriye ene yukarya manevrasile hava yolunu a

Az iine bak. Eer grnr yabanc cisim ya da kusmuk varsa forseps ya daaspirasyon ile alnmaldr. Boyun omurlarnda hasar riski varsa, bir yardmcnn bave boynu elle ayn

hatta stabilize etmesi eliinde eneyi ne ekme (jaw thrust) ya da eneyikaldrma yntemleri uygulanr. Eer yaamtehdit eden hava yolu tkankldevam ediyorsa, etkili eneyi ne ekme ya da eneyi yukarkaldrmamanevrasyapldndan emin olunmal, hava yolu alana dek az oranda bageriye yaplabilir, hastann hava yolu aklnn salanmasolasservikalhasardan korumadan daha ncelikli bir yaklamdr.

Hava yolu akken, bak, dinle, hisset yntemi ile 10 sn. den uzun olmayan birsrede hastann normal soluyup solumadn(ara sra olan, yava, hrltlsolunum normal deildir) ya da yaamsal bulgularnn varlnkontrol edin

o Gs hareketlerine bakn (solunum ya da ksrk)o Dier yaam bulgularna bakno Solunum sesleri iin hastann azndinleyino Yananzda havayhissedin

Eer hastada yaam belirtileri yoksa (hareket, solunum, ksrk olmamas)daha deneyimli biri gelene dek ya da hasta yaam belirtileri gsterene dekCPR uygulamaya balayn

Hastaydeerlendiren eitimli ve deneyimli biri ise, solunum ve nabzkontroln aynanda yapn

Eer hastada yaam belirtileri, nabz yoksa ya da phe varsa derhal CPRuygulamaya balayn Emin deilseniz CPR uygulamaygeciktirmeyin. Kardiyak arrest tansnda ve

CPRa balamada gecikme olmasdurumunda sakalm olumsuz etkilenir vekanlmaldr. Durumu ar ve kalp debisi dk olan hastada CPRabalanmasyaralolabilir.

Hasta youn bakmda monitrize olsa da kardiyak aresti onaylamak iinhastaydeerlendir.

4A. Hastada nabz ya da yaam bulgularvarsa

Acil tbbi deerlendirme gereklidir. Ekibi beklerken ABCDE yaklamile hastaydeerlendir, oksijen ver, monitrize et ve intravenz kanl yerletir.

4B. Eer nabz ya da yaam bulgusu yoksa



39/123

14

Derhal KPR bala ve birini ressitasyon ekibini armaya, ressitasyon

malzemeleri ve defibrilatr almaya gnder. Eer yalnzsanz yardm armak ve ara gereleri toplamak iin hastaybrakn. 30 gs kompresyonunu izleyerek 2 soluk ver

Elin doru pozisyonu sternumun alt yar

s

n

n ortas

nda olmal

d

r. Eitiminizde elin topuk ksmnn gsn ortasna dier elin de bunun zerine

konacaya da ellerin sternumun alt yarsna yerletirilecei retildi ise kolaylklabulunabilir.

Derinlik 45 cm ve hz 100/dakika olacak ekilde kompresyon uygulayn. Herkompresyondan sonra gsn tmyle geri dnmesine izin verin. Kompresyon vegevemeler iin yaklak olarak aynsre verin.

Her kompresyon sonra ellerinizi gsn ortasnda tutun Etkin arter kan akmndeerlendirmek iin palpe edilebilen karotis ya da femoral

nabza gvenmeyiniz Havayolu ve solunum iin bulabildiiniz aletleri kullannz. Oral airway ile birlikte

kullanlabilen cep maskesi hazr olmaldr. Alternatif olarak laringeal maske, balon

maske bulundurunuz. Deneyimli biri varsa trakeal entbasyon uygulaynz. nspirasyon zaman1 dak olmalve gsn kalktngrecek kadar yeterli volm

verilmelidir. Gerekirse oksijen destei eklenebilir. Hzlve gl solunumdan kanlmaldr. Hazann trakeasentbe edildiinde, gs kompresyonlarna ara vermeden hz

dakikada 100 olarak devam et ve hastann akcierlerini dakika 10 kez ventile et. Hiperventilasyondan kan. Havayolu ve ventilasyon gereleri yoksa hastayazdan aza ventile et. Azdan

aza solunumdan kanmaygerektirecek klinik durumlar varsa ya da bunuyapmak istemiyorsanz yardm ya da hava yolu aletleri gelene dek gskompresyonu uygula. Cep maskesi klinik ortamlarda hzla temin edilebilmelidir.

Defibrilatr ulatnda elektrodlarhastaya uygula ve ritmi analiz et. Kendiyapan elektrod pedleri ya da hzlbakelektrodlarteknii ile kalp ritmi EKGelektrodlaruygulamaya gre daha hzlmonitrize edilir.

Kendi yapan defibrilatr pedleri ve birden fazla kurtarcvarsa gskompresyonlarna ara vermeden pedleri uygulayn. Kalp ritmini deerlendirmekiin ksaca ara verin. Eer gerekli ise manuel defibrilasyon uygulayn. Alternatifolarak otomatik eksternal defibribrilatr talimatlarnizleyin.

Defibrilasyon uygulamasndan sonra derhal gs kompresyonlarna balayn.Kalp ritmini ve nabz deerlendirmek iin ara vermeyin. Gs kompresyonlarndakesintileri en aza indirin.

Ressitasyon ekibi gelen ya da hasta yaam belirtileri gsterene dekressitasyona devam edin. Eere OED kullanlyorsa sesli talimatlarizleyin.

Eere manuel defibrilatr kullanyorsan ileri yaam destei algoritmasnizle. Ressitasyon devam ederken yeterli eleman varsa intravenz kanl ve

ressitasyon ekibi tarafndan kullanlacak ilalar (rnein adrenalin) hazrlayn Ekip lideri sorumluluunu alacak kiiyi belirleyin. Hasta kaytlarnaln. Gs kompresyonu yapan kii yorulacaktr. Eer yeterli eleman varsa bu kii her

2 dakikada bir deitirilmelidir. Hastane ii KPR da gs kompresyonlarnn kalitesi sklkla dktr. Gs

kompresyonu yapan kiiyi ynlendirin ya da gerekli ise deitirin. Defibrilasyon giriimleri arasndaki sre iin saat kullann. 30:2 dnglerinin

saysntutmak zordur.



40/123

15

4C. Hasta solumuyor ve nabz varsa (solunum aresti)

Hastann akcierlerini ventile et (yukarda akland gibi)ve her 10 solunumda birdolamkontrol et (yaklak her dakika)

Solunum ve dolam deerlendirebildiinde ya da hastada dier yaam belirtileri

(s

cak, iyi perfze, normal kapiller dolum zaman

) olduunda bu tan

konmal

d

r Nabz varl konusunda herhangi bir phe varsa, daha deneyimli biri gelene dekgs kompresyonlarna bala

Solunum aresti olan hastalar hzla ve etkin olarak tedavi edilmezse kardiyak arrestgeliir.

5.Hasta monitrize ve tank olunmukardiyak arrest durumunda

Kardiyak arrest tansndorulaynz ve yardm arnz. Ritm ventikler fibrilasyon / nabzsz ventrikler taikardi ise ve acilen ok uygulamak

iin defibrilatr hemen hazr olamayacaksa prekordiyal darbe (precordial thump)uygulaynz.

Balangtaki ritim VF/VT ise ve defibrilatr hemen ularsa nce ok uygulaynz. Yukarda anlatldekilde ok verdikten sonra derhal KPR uygulamasna balaynz

Anahtar noktalar:

Hastane ii kardiyak arrestte yaplacaklar ortam, ilk uygulaycnn deneyimi, yardmceleman says, var olan malzemeler ve kardiyak arrest ve tbbi acillerde hastane yantsistemine baldr.

Ressitasyon uygulamalarsrasnda ressitasyon ekibinin gvenlii birincinceliklidir

Gs kompresyonlarndaki gecikmeyi en aza indir.

BLM 2: OTOMATK EKSTERNAL DEFBRLASYON

Ani kalp durmalarnda giriimin erken yaplmas ile hayatta kalma ans artmakta,zellikle ok uygulanan hastalarda bu oran daha da artmaktadr. Kardiyak arrestlerde ritmounlukla ventrikler fibrilasyon olmakta ve bu ritm defibrilasyon ile normaldndrlebilmektedir. Defibrilasyon ilemi daha nceleri sadece eitim grm, acil olgularamdahale etme yetkisi bulunan salk personeli tarafndan uygulanabilirdi. Ancakgnmzde birok lkede TYD uygulayabilecek salk alanolmayan kiiler tarafndan dauygunabilmektedir ki bunu salayan otomatik eksternal defibrilatrlerin retilmiolmasdr.

Gnmzde hastane dnda kullanlmak zere gelitirilmi Otomatik EksternalDefibrilatrler (OED) mevcuttur. Otomatik eksternal defibrilatrlerin (OED) kullanlmas, temelyaam destei uygulamasnn bir parashaline gelmektedir.

OEDler birok Avrupa lkesinde ve Amerika Birleik Devletleri nde yaygn olarakkullanlmaktadr. Okullar, oteller, byk alveri merkezleri, stadyumlar, havalimanlar veticari hava yollarnda OED lere rastlamak olaan hale gelmitir. ngiltere de polis aralarveambulanslarda, ABDde Las Vegas ta kumarhanelerde de bulunmaktadr. lkemizde de bubilin gittike artmakta olup, imdiden havalimanlarmzn bazlarnda; Trk Hava Yollar nnokyanus aruuyapan uaklarnda OED bulunmaktadr.

OED, hastaya iki yapkan pedle uygulanmakta ve ara kablolar araclyladefibrilatr, ritim analizini yapmakta ve gereinde elektrik okunu verebilmektedir. Cihazsadece ventrikler fibrilasyon ya da nabzsz ventrikler taikardiye duyarldr. Bilgiler, sesli,grsel olarak veya her ikisi birlikte olacak ekilde verilmektedir. ok verilmesi manuel (elle)olarak tetiklenerek gerekletirilmektedir.

OED kullan

m

iin hareket plan

:1Kazazede ve evrede bulunanlarn gvenli olduundan emin olunuz2Eer kazazedenin bilinci kapal ve normal olarak solumuyorsa, OED temini ve ambulansarlmasiin birisini gnderiniz



41/123

16

3TYD klavuzuna gre KPR a balaynz.4OED gelir gelmezCihazaltrnz

Elektrod pedlerini paketinden karp hastaya yaptrnz. Pedlerin zerinde hastaya nasl

yaptrlacaklarda gsterilmitir.

Eer birden fazla kurtarcvarsa bu ilem yaplrken KPRa devam ediniz.Szl ve grsel uyarlartakip edinizOED ritim analizi yaparken hi kimsenin kazazedeye dokunmadndan emin olunuz.

5aEer ok endikasyonu varsa



42/123

17

hi kimsenin kazazedeye dokunmadndan emin olunuzok dmesine tarif edildii gibi basnz (tam otomatik OEDler oku otomatik olarak

uygular)

sesli/grsel uyarlarizleyerek devam ediniz.

5bEer ok endikasyonu yoksahemen CPRa 30 kompresyon:2 ventilasyon orannda yeniden balaynzsesli/grsel uyarlarn ynlendirdii ekilde devam ediniz.

30 : 2

6OED uyarlarntakip etmeye:kalifiye yardm gelip hastaydevralncaya kadarkazazede normal soluyuncaya kadar vesiz yorgunluktan tkeninceye kadar devam ediniz.



43/123

18

.OED Kullanmnda nemli Noktalar:Islak gs:Arterleme ya da suda kurtarma sonucunda bazkazazedelerle gs slakolabilir. OED pedlerini uygulamadan nce gs hzla kurulanmaldr.Kllgs:Kllgs olduunda OED pedlerinin iletisinde sorun olabilir. Byle durumlardakllarn traedilmesi gerekmektedir.Flasterler:Hastann cildindeki flaster ya da dier yapk durumdaki materyalleri kaldrnz.Bunlar defibrilasyon srasnda yank ya da kvlcma neden olabilirler.Pacemaker: Baz kiilerde pacemaker bulunmakta olup cilt alt ya da gs duvarndakolaylkla grlebilmektedir. OED nin pacemaker zerine deil yanna ya da altnayerletirildiinden emin olunuz.Mcevher:OED pedleri ile kontak yapabilecek olan metal mcevherleri karnz. Vcuttakipiercing gibi karlamaddurumlarda pedleri bunlardan uzak yerletiriniz.Oksijen destei:OED kullanmsrasnda oksijen zararlolabilir. Oksijen kaynaklarnen az1 m. uzaklatrnz.

OED ALGORTM

Yardm ar

Hava yolunu a

Normal solumuyor

CPR 30:2

OED balanncaya kadar

OED temini iin

112 yi aramak iin

Birini gnder veya git

OED

Ritim Analizi

ok neriliyor

1 ok

150-360 J bifazik

Veya 360 J monofazik

Derhal CPR uygula 30:2

ki Dakika

Normal soluyuncayakadar

devam edin

Derhal CPR uygula 30:2

ki Dakika

ok nerilmiyor

Bilin Kapal

ekil. Otomatik Eksternal Defibrilasyon



44/123

19

Olmaya Devlet Cihanda, Bir Nefes Shhat Gibi.Kanuni Sultan Sleyman

BLM 3: RECOVERY POZSYONU,HAVA YOLU TIKANIKLIKLARIRecovery Pozisyonu:TYD uygulamas hareket plan dahilinde, uuru kapal ancak normal soluyan bir hastarecovery pozisyonuna evrilir.HastayRecovery Pozisyonuna evirmek iin: Hastann ceplerindeki byk hacimli eyalarnve varsa gzln karnz. Hastann yan tarafnda diz knz ve her iki bacann dz bir ekilde durmasn

salaynz. Size yakn olan kolunu vcuduyla dik a yapacak ekle getiriniz; kolu dirsekten de

bkerek, kol ile nkol arasnda doksan derecelik bir a olumasn salaynz ve eliniavu ii yukarya bakacak ekilde yerletiriniz.

Size uzakta kalan kolunu gs kafesini aprazlayacak ekilde ve elini size yakn olanomuzuna doru; avu ii yere, el srthastann yanana bakacak ekilde yerletiriniz

Size uzak kalan bacadiz ekleminin hemen st ksmndan ve bacan arka tarafndan,tutarak yukarya doru ekiniz. Ayak tabannn yere basar durumda kalmasnsalaynz.

Bir elinizle yanann yanna yerletirdiiniz elini, dier elinizle de bacandan tutarakhastaysize doru yan yatacak ekilde eviriniz



45/123

20

stte kalan baca, hem kala ve hem de diz eklemi dik ayapacak ekilde ayarlaynz. Solunum yolunun ak olduundan emin olmak iin bageriye doru itiniz. Gerekli ise, hastann yana altnda kalan elini, ba geriye doru itilmi pozisyonda

tutabilecek ekilde ayarlay

n

z.

Solunum ve nabzdzenli aralklarla kontrol ediniz.

Hava yolunun yabanccisimlerle tkanmas:

Boulmalar ounlukla yemekle ilgili olduu iin, bu olaya sklkla tank olunmaktadr.Bylece, kazazedeye henz bilinli iken erken mdahale edebilme ansdomaktadr.Hava yolu obstrksiyonunun tannmasbaarlbir sonucun anahtarolduu iin, nemli olanbu acil durumu baylma, kalp problemi, epilepsi veya ani solunum sknts, siyanoz ya dabilin kaybna neden olacak dier durumlarla kartrmamaktr.Yabanccisimler hafif veya ciddi hava yolu obstrksiyonuna neden olabilir. Hafif hava yoluobstrksiyonunda kazazede konuabilir. Bu durumda ksrmeye tevik etmek ve daha fazla

bir mdahale yapmamak gerekir. Ancak bu kiileri olabilecek bir ktleme asndanizlemek gerekir. Solumada glk, konumama ya da bilin kayb durumlarnda hava yolutkanklciddi olup daha ileri giriim gerektirmektedir.



46/123

21

YabancCisimle Boulmann Belirtileri

Bouluyor musun ?

Kazazede elleriyle boaz

n

tutar(niversal belirti)

Yant verme durumu

Boulma yemek srasnda olur

Hafif havayoluobstrksiyon

Kazazede konuabilir veEvet yantnverir.

Dier belirtiler:

Kazazede konuabilir,

ksrebilir ve soluyabilir

Ar havayolu

Kazazede konuamaz,

basallayarak yant verebilir

obstrksiyonu

Erikinlerde yabanccisim ile oluan hava yolu obstrksiyonu algoritmi: (Bu algoritmin

1 yan zerindeki ocuklarda da kullanlmasuygundur)1Eer kazazede hafif hava yolu obstrksiyonu belirtileri gsteriyor ise Kazazedeyi ksrmeye devam etmesi iin uyarnz ve baka bir ey yapmaynz

2Eer kazazede ar hava yolu obstrksiyonu belirtileri gsteriyorsa ve bilinci yerinde ise 5 kereye kadar aada tarif edildii ekilde srta vuru uygulaynz

o Kazazedenin yannda ve hafife arkasnda durunuz.o Yabanc cisim yer deitirecek olursa, hava yolunun daha aaksmlarna

gitmemesi, azdan darya doru kmas iin gs bir elinizle destekleyerek,kazazedeyi ne doru einiz

o Dier elinizin topuk ksmile kazazedenin iki skapulasarasna 5defaya dekkuvvetli vurular uygulaynz

Her vurunun obstrksiyonu giderip gidermediini kontrol ediniz. Ama obstrksiyonu,bekez vuru uygulamaktan ziyade kuvvetli bir darbe ile gidermektir.

Eer uygulanan besrta vuru ile hava yolu obstrksiyonunu giderilemezse aadatarif edildii zere 5 abdominal basuygulaynz:



47/123

22

o Kazazedenin arkasnda durunuz ve her iki kolunuz ile kazazedenin karnnnst blmnden sarnz

o Kazazedeyi ne doru einizo Yumruunuzu skarak umblikus ve sternumun alt noktasarasna yerletirinizo Bu elinizi dier elinizle kavraynz ve iddetli ekilde ieri ve yukar doru

ekinizo Bedefaya kadar tekrarlaynz

Eer obstrksiyon hala giderilemediyse, dnml olarak 5 srta vuru 5 karna basuygulamaya devam ediniz

3Eer kazazede herhangi bir zamanda bilincini yitirirse,

Kazazedeyi dikkatlice yere yatrnz. Acil yardm sistemine haber veriniz. KPRa balaynz. Karotis nabzmuayenesi eitimi almve deneyim kazanmsalk

alanlar bilinci kapal olan boulmu kazazedede karotis nabz olsa bile gskompresyonlarnbalatmaldr.

EErriikkiinnlleerrddee YYaabbaanncc CCiissiimmllee BBoouullmmaa AAllggoorriittmmii

ksrmesini salaynz.

Kontrol ediniz:

Etkisiz ksre doru ktlemeObstrksiyon otadan kalkncaya

Bilin Ak

5 Srta vuru

5 karna bas

Bilin Kapal

CPRa bala

Ar havayoluobstrksiyonu

(Etkisiz ksrme)

Boulmann ciddiyetini saptayn

Hafif havayoluobstrksiyonu

(Etkili ksrme)

Cep maskesi:



48/123

23

TYD uygulamas srasnda solunum desteini salamak iin cep maskesi rahatlklakullanlabilir. Hastann yz ve burnuna oturan bu maskenin tek ynl bir valvi olup, ekspireedilen havaykurtarcdan uzak tutar.Tek kurtarc olduunda hastann yan tarafnda durur. Bu ekilde gs kompresyonlarvekurtarcsoluklarn kolaylkla yaplmassalanr.ki kurtarcvarsa, birinci kii hastann bann arkasnda durarak solunum desteini verir.kinci kurtarcgs kompresyonlarnuygular.

Birok cep maskesinde oksijen balantsolanabulunmaktadr. Maskeyi hastann az ve burun blgesine yerletirin. Maskenin geniksm az,

dar ksmise burun blgesini kapsamaldr. Parmaklarnzmaskenin zerine oturtunuz Dier parmaklarnz ile eneyi yukarya kaldrnz Tek ynl valvden 1 sn. de solutunuz, hastann gs inip kalkar Soluk verdikten sonra aznzmaskeden ekiniz

Yetersiz ventilasyon ve midenin ariirilmesi risklerini azaltmak iin: Maskeyi iki elle tutup kaak olmasna engel olunuz Bave boynun aynhizada olmasnve boynun ekstansiyonunu salaynz

Balon valv maske ventilasyonu (BVM):BVM ile yksek younlukta oksijen vermek olasdr. TYD srasnda tek kurtarc

olduunda rahatlkla kullanlabilir. Ancak yz maskesi ile kullanldnda maske ile hastannyz arasnda kaak olmasglk yaratabileceinden, bir elle kese sklrken dier elle havayolu aklsalanmaldr.

Yeterince eitim alm olanlarn kullanmna uygundur. Kullanc deneyimli deilseyetersiz ventilasyon ya da gastrik insuflasyon sz konusu olabilir.

nemli Not: ekiller European Resuscitation Council Ressitasyon klavuzlar vekurs eitim kitaplarndan alnmtr.



49/123


24

Kaynaklar:1.European Resuscitation Council Advanced Life Support Course Manual. 5th Edition.

Belgium.2. International Liaison Committee on Resuscitation. 2005 International consensus oncardiopulmonary resuscitation and emergency cardiovascular care science with treatmentrecommendations. Resuscitation 2005; 67(2-3): 157-342.3. European Resuscitation Council. European Resuscitation Council guidelines forresuscitation 2005. Resuscitation 2005; 67 (Suppl 1): S1-S190.4.First Aid, CPR and AED. Emergency Care and Safety Institute.2007, Jones and BartlettPublishers.5.Certug A. Temel Yaam Destei Klavuzu ve Eitim Rehberleri. Ege niversitesi; zmir,2006.


50/123

European

Resuscitation

Council

Otomatik Eksternal [email protected]

Avrupa Ressitasyon Konseyi tarafndan Mart 2007de yaynlanmtr, Drie Eikenstraat 661, 2650 Antwerp, Belgium / rn referans: POSTER-2007-NBLS_A0-EN Copyright European Resuscitation Council

Bilinci kontrol edin - Hava yolunu an - Solunumu kontrol edin - 112yi arayn

Sesli komutlar gecikmeden uygulayn.

30:2

ok verin

Derhal KPRa balayn

Ellerinizi gs kafesinin ortasna yerletirin.

30 gs kompresyonu uygulayn.

Dudaklarnz azn etrafna yerletirin.

Gs ykselinceye kadar fleyin.

Gs indiinde sonraki soluu verin .

KPRa devam edin

Sol koltuk altnn alt ksmna pedlerden birini yaptrn.

Dier pedi sa kprck kemiinin altna, gs

kemiine yakn yerletirin.

OED, kalp ritmini analiz ederken hi kimsenin hastaya

dokunmadna emin olun.

Hasta normal solumaya balarsa KPRu durdurun.Hala bilinci kapalysa yan yatar pozisyona evirin.

Gvenlii salayn

Herkesin hastadan uzak olduuna emin olun.

Pedleri yaptrn / Monitrize edin

OED altrn

Sesli komutlar gecikmeden uygulayn.


51/123

European

Resuscitation

Council

Hastanede Ressitasyon

Ressitasyon ekibi geldiinde leriY

Documents

tibbi_beceri_ders_notlari.pdf