Tieu Luan Rac Thai Ran Va Tinh Hinh Xu Ly Rac Thai Ran o Ha Noi

5/11/2018 Tieu Luan Rac Thai Ran Va Tinh Hinh Xu Ly Rac Thai Ran o Ha Noi - slidepdf.com

http://slidepdf.com/reader/full/tieu-luan-rac-thai-ran-va-tinh-hinh-xu-ly-rac-thai-ran-o-ha-noi 1/21

MỤC LỤC

MỞ ĐẦU

CHƯƠNG 1- TỔNG QUAN VỀ CHẤT THẢI RẮN

1.1. Định nghĩa chất thải rắn

1.2. Phân loại chất thải rắn

1.2.1. Theo quan điểm thông thường

1.2.2. Theo công nghệ quản lý, xử lý

1.3. Tác hại của chất thải rắn

1.3.1. Đối với sức khoẻ cộng đồng

1.3.2. Làm giảm mỹ quan đô thị

1.3.3. Làm ô nhiễm môi trường

1.4. Các phương pháp xử lý chất thải rắn

1.4.1. Phân loại và xử lý cơ học

1.4.2. Công nghệ thiêu đốt

1.4.3. Công nghệ xử lý hoá-lý

1.4.4. Công nghệ chôn lấp hợp vệ sinh

CHƯƠNG 2- HIỆN TRẠNG CHẤT THẢI RẮN TRÊN KHU VỰC HÀ NỘI

2.1. Hà Nội với vấn đề quản lý rác thải hiện nay2.2. Một số đề xuất trong vấn đề quản lý chất thải rắn ở khu vực Hà Nội

2.2.1. Hà Nội xây dựng kế hoạch hành động 3R

2.2.2. Hệ thống tái chế thân thiện với môi trường

KẾT LUẬN

TÀI LIỆU THAM KHẢO

1



MỞ ĐẦU

Đô thị hóa là xu hướng phát triển tất yếu trên phạm vi toàn cầu. Bên

cạnh những mặt tích cực không thể phủ nhận của quá trình đô thị hóa như

tạo ra những cơ sở vật chất cần thiết để ứng dụng những thành tựu khoa

học mới nhất chế tạo những sản phẩm công nghệ cao phục vụ đời sống,

hình thành một thị trường rộng lớn và năng động thúc đẩy quá trình trao

đổi hàng hóa, tạo điều kiện cho sự phát triển xã hội nhanh chóng, là những

tiêu cực không thể tránh khỏi như gia tăng liên tục số lượng chất thải rắn,

chất thải nước và chất thải khí vào môi trường, các loại chất thải này ảnh

hưởng trực tiếp đến môi trường sống của người dân tại khu vực gây nên ô

nhiễm nguồn nước, không khí, tạo điều kiện cho vi khuẩn và các loại bệnh

tật phát triển.

Trong các tác nhân gây ô nhiễm môi trường nói trên, chúng tôi xin

đề cập đến một trong số những tác nhân gây ô nhiễm không khí mà hiện

nay Việt Nam nói chung và ở Hà Nội nói riêng đang gặp phải, đó là chất

thải rắn. Mỗi năm trung bình cả nước có khoảng 15 triệu tấn chất thải rắn

phát sinh trong đó chỉ ở Hà Nội đã là 730.000 tấn chiếm khoảng 5% lượng

rác thải rắn cả nước, một con số rất lớn so với diện tích eo hẹp ở khu vực

này và dự báo số lượng này sẽ tiếp tục gia tăng. Chính vì lý do đó mà vấn

đề xử lý rác thải đã trở thành vô cùng cấp thiết đối với Hà Nội.

Nếu không xử lý phù hợp và kịp thời thì nó sẽ ảnh hưởng nghiêm

trọng đến sức khoẻ con người và môi trường.

Chính vì vậy qua bài này chúng tôi muốn đưa ra những đánh giá về

mức độ ảnh hưởng của rác thải rắn trong sinh hoạt đối với môi trường tại

các khu đô thị nói chung và ở Hà Nội nói riêng và tình hình xử lý chất thải

rắn ở khu vực Hà Nội.

Ngoài phần mở đầu, kết luận và tài liệu tham khảo, tiểu luận gồm có

2 chương:

2



CHƯƠNG 1: TỔNG QUAN VỂ CHẤT THẢI RẮN

CHƯƠNG 2: HIỆN TRẠNG CHẤT THẢI RẮN TRÊN KHUVỰC HÀ NỘI

3



CHƯƠNG 1. TỔNG QUAN VỀ CHẤT THẢI RẮN

1.1. ĐỊNH NGHĨA VỀ CHẤT THẢI RẮN.

Chất thải rắn được hiểu là những vật ở dạng rắn do hoạt động củacon người (sinh hoạt, sản xuất, tiêu dùng…) và động vật gây ra. Đó là

những vật đã bỏ đi, thường ít được sử dụng hoặc ít có ích và không có lợi

cho con người.

Các nguồn sinh ra chất thải rắn:

-Từ mỗi cơ thể.

-Từ các khu dân cư (một hộ, nhiều hộ…), phần lớn do sinh

hoạt.

-Từ thương mại (các cửa hàng, chợ…)

-Từ các khu trống của đô thị (bến xe, công viên…)

-Từ khu công nghiệp (công nghiệp nặng, công nghiệp nhẹ,

công nghiệp hoá học, công nghiệp năng lượng, vật liệu xây dựng…)

-Từ nông nghiệp.

-Từ các nhà máy xử lý rác.

Bảng 1.1 cho ta hiểu rõ hơn về các nguồn sinh ra chất thải rắn

Nguồn Nơi sinh ra chất thải rắn Loại chất thải rắnDân cư Nhà riêng, nhà tập thể, nhà

cao tầng, khu tập thể…Rác thực phẩm, giấy thải,các loại chất thải khác

Thương

mại

Nhà hàng, khách sạn, nhà

nghỉ, các cơ sở buôn bán,sửa chữa…

Rác thực phẩm, giấy thải,

các loại chất thải khác

Côngnghiệp,xâydựng

Từ các nhà máy, xí nghiệp,các công trình xây dựng…

Rác thực phẩm, xỉ than,giấy thải, vải, đồ nhựa,chất thải độc hại

Khu trống Công viên, đường phố, xalộ, sân chơi, bãi tắm, khugiải trí…

Các loại chất thải bìnhthường

Nông

nghiệp

Đồng ruộng, vườn ao,

chuồng trại…

Phân rác, rơm rạ, thức ăn,

chất thải nguy hiểm

4



Khu vực xửlý chất thải

Từ các quá trình xử lý nướcthải, xử lý công nghiệp

Các chất thải, chủ yếu là bùn, cát đất…

Bảng 1.1. Các nguồn sinh ra chất thải rắn Nhờ việc đánh giá tìm hiểu các nguồn phát sinh ra chất thải rắn, góp

phần cho việc ứng dụng các biện pháp khoa học kỹ thuật giảm thiểu ảnh

hưởng của chất thải rắn đến môi trường không khí.

1.2. PHÂN LOẠI CHẤT THẢI RẮN.

1.2.1. Theo quan điểm thông thường:

- Rác thực phẩm: bao gồm phần thừa thãi, không ăn được sinh ratrong khâu chuẩn bị, dự trữ, nấu ăn…

- Rác bỏ đi: bao gồm các chất thải cháy và không cháy sinh ra từ các

hộ gia đình, công sở, hoạt động thương mại…

- Tro, xỉ: vật chất còn lại trong quá trình đốt than, củi, rơm rạ, lá…ở

các gia đình, nhà hàng, công sở, nhà máy, xí nghiệp…

- Chất thải xây dựng: rác từ các nhà đổ vỡ, hư hỏng gọi là rác đổ vỡ,còn rác từ các công trình xây dựng, sửa chữa nhà cửa…là rác xây dựng.

- Chất thải đặc biệt: liệt vào loại rác này có rác quét phố, rác từ các

thùng rác công cộng, xác động vật, vôi gạch đổ nát…

- Chất thải từ các nhà máy xử lý ô nhiễm: có rác từ hệ thống xử lý

nước, nước thải, nhà máy xử lý chất thải công nghiệp.

- Chất thải nông nghiệp: vật chất loại bỏ từ các hoạt động nôngnghiệp như gốc rơm rạ, cây trồng, chăn nuôi…

- Chất thải nguy hiểm: chất thải hoá chất, sinh học, dễ cháy, dễ nổ

hoặc mang tính phóng xạ theo thời gian có ảnh hưởng đến đời sống con

người, động thực vật.

5



Trong nhiều trường hợp thống kê người ta phân chia thành 3 loại:

chất thải rắn từ sinh hoạt gia cư gọi là rác sinh hoạt, chất thải y tế và chất

thải công nghiệp.1.2.2. Theo công nghệ quản lý, xử lý.

Ngày nay, việc ứng dụng khoa học kỹ thuật trong từng lĩnh vực thực

tế đã góp phần giảm thiểu chi phí cho các công đoạn thừa trong các quá

trình xử lý. Việc phân chia rác thải rắn theo công nghệ quản lý xử lý là một

bước tiến quan trọng, giúp hiệu quả của quy trình xử lý tăng lên, giảm thiểu

lượng ô nhiễm.

Thành phần Định nghĩa Ví dụ1. Các chất cháyđược:Giấy

Hàng dệtRác thải

Cỏ, gỗ, củi, rơm rạ…

Chất dẻo

Da và cao su

Các vật liệu làm từ giấy

Có nguồn gốc từ các sợiCác chất thải ra từ đồ ăn thực

phẩm

Các vật liệu và sản phẩm đượcchế tạo từ gỗ, tre và rơm…

Các vật liệu và sản phẩm đượcchế tạo từ chất dẻo

Các vật liệu và sản phẩm đượcchế tạo từ da và cao su

Các túi giấy, các mảnh bìa,giấy vệ sinh…Vải, len, bì tải, bì nilon…Các cọng rau, vỏ quả, thân cây,lõi ngô…Đồ dùng bằng gỗ như bàn, ghế,

thang, giường, đồ chơi, vỏdừa…

Phim cuộn, túi chất dẻo, chai,lọ chất dẻo, các đầu vòi bằngchất dẻo, dây bện, bì nilon…Bóng, giầy, ví, băng cao su…

2. Các chất không

cháy đượcCác kim loại sắt

Các kim loại không phải là sắtThủy tinh

Đá và sành sứ

Các loại vật liệu và sản phẩmđược chế tạo từ sắt mà dễ bịnam châm hútCác vật liệu không bị namchâm hút

Các vật liệu và sản phẩm chếtạo từ thuỷ tinhCác loại vật liệu không cháyngoài kim loại và thủy tinh

Vỏ hộp, dây điện, hàng rào,dao, nắp lọ…

Vỏ hộp nhôm, giấy bao gói, đồđựng…Chai lọ, đồ đựng bằng thủytinh, bóng đèn…Vỏ trai, xương, gạch, đá gốm…

6



3. Các chất hỗn hợp Tất cả các loại vật liệu kháckhông phân loại ở phần 1 và 2đều thuộc loại này. Loại này có

thể được phân chia thành 2 phần: kích thước lớn hơn 5 mmvà nhỏ hơn 5 mm

Đá cuội, cát, đất, tóc…

Bảng 1.2. Phân loại chất thải rắn theo công nghệ quản lý, xử lý

1.3. TÁC HẠI CỦA CHẤT THẢI RẮN.

1.3.1. Tác hại của chất thải rắn đối với sức khỏe cộng đồng

Hình 1.1 : Sơ đồ biểu diễn ảnh hưởng chất thải rắn đối với sức khoẻ

con người

Việt Nam đang đối mặt với nhiều nguy cơ lây lan bệnh truyền

nhiễm, gây dịch nguy hiểm do môi trường đang bị ô nhiễm.

7

Môi trường không khí

Rác thải (Chất thải rắn)- Sinh hoạt- Sản xuất (công nghiệp, nông nghiệp, ...)- Thương nghiệp- Tái chế

Nước mặt Nước ngầm Môi trường đất

Người, độngvật

Bụi,CH4, NH

3, H

2S

Quađườnghôhấp

Qua chuỗithực phẩm

Ăn uống, tiếp xúc qua daKim loại nặng,chất độc



Ô nhiễm môi trường ở nước ta đã gia tăng tới mức độ ảnh hưởng tới

sức khoẻ người dân. Ngày càng có nhiều vấn đề về sức khoẻ liên quan tới

yếu tố môi trường bị ô nhiễm.Theo đánh giá của chuyên gia, chất thải rắn đã ảnh hưởng rất lớn đến

sức khoẻ cộng đồng; nghiêm trọng nhất là đối với dân cư khu vực làng

nghề, khu công nghiệp, bãi chôn lấp chất thải và vùng nông thôn ô nhiễm

chất thải rắn đến mức báo động.

Nhiều bệnh như đau mắt, bệnh đường hô hấp, bệnh ngoài da, tiêu

chảy, dịch tả, thương hàn…do chất thải rắn gây ra.

Đội ngũ lao động của các đơn vị làm vệ sinh đô thị phải làm việc

trong điều kiện nặng nhọc, ô nhiễm nặng, cụ thể: nồng độ bụi vượt quá tiêu

chuẩn cho phép từ 1,5 đến 1,9 lần, khí độc vượt tiêu chuẩn cho phép từ 0,5

đến 0,9 lần, các loại vi trùng, siêu vi trùng, nhất là trứng giun, trực tiếp ảnh

hưởng đến sức khoẻ của họ.

1.3.2. Chất thải rắn làm giảm mỹ quan đô thị.

Nếu việc thu gom và vận chuyển rác thải không hết sẽ dẫn đến tình

trạng tồn đọng chất thải trong các đô thị, làm mất mỹ quan, gây cảm giác

khó chịu cho cả dân cư trong đô thị.

Không thu hồi và tái chế được các thành phần có ích trong chất thải,

gây ra sự lãng phí về của cải, vật chất cho xã hội.

1.3.3. Chất thải rắn làm ô nhiễm môi trường

Chất thải rắn đổ bừa bãi xuống cống rãnh, ao, hồ, kênh, rạch…làm

quá tải thêm hệ thống thoát nước đô thị, là nguồn gây ô nhiễm cho nguồn

nước mặt và nước ngầm. Khi có mưa lớn sẽ gây ô nhiễm trên diện rộng đối

với các đường phố bị ngập.

Trong môi trường khí hậu nhiệt đới gió mùa, nóng ẩm, mưa nhiều,

chất thải bị thối rữa nhanh là nguyên nhân gây ra dịch bệnh, nhất là chất

thải độc hại, chất thải bệnh viện.

8



Các bãi rác không hợp vệ sinh là các nguồn gây ô nhiễm nặng cho cả

đất, nước, không khí.

1.4. CÁC PHƯƠNG PHÁP XỬ LÝ CHẤT THẢI RẮN.Để hạn chế việc ô nhiễm do thải các chất thải rắn, hiện nay ở nhiều

nước đã có các biện pháp xử lý chất thải rắn rất nghiêm ngặt như: phân loại

các chất thải, tận dụng và thu hồi lại các chất thải, xử lý các chất thải độc

hại nguy hiểm bằng phương pháp thiêu đốt hoặc chôn chất thải ở hố chôn

có kĩ thuật, có lớp ngăn cách với đất, có lớp bao phủ bề mặt, có đường

thoát và tiêu nước bề mặt và sử dụng hợp lí các vùng mỏ đã khai thác nhằm

hạn chế ô nhiễm.

Để xử lý chất thải rắn đang là vấn đề mà các tỉnh trong cả nước hết

sức quan tâm. Lâu nay rác thải thường được chôn lấp tại các khu rác thải

hở theo hình thức tự phát, hầu hết các bãi rác thải này đều được chôn lấp

rất thiếu vệ sinh, và do diện tích chôn lấp hẹp và gần khu vực dân cư nên

gây ô nhiễm và những tác động đến môi trường ảnh hưởng trực tiếp đến

sức khoẻ của người dân. Không những thế tốc độ đô thị hoá và sự tăng dân

số càng làm cho việc quản lý chất thải rắn ngày càng khó khăn hơn. Chính

vì vậy việc lựa chọn công nghệ xử lý và quy hoạch bãi chôn lấp hợp lý có ý

nghĩa hết sức quan trọng đối với việc bảo vệ môi trường.

Công nghệ xử lý chất thải rắn thường được phối hợp giữa chôn lấp

và đốt hay sản xuất phân vi sinh. Việc lựa chọn công nghệ phù hợp cần

được xem xét trên cả hai phương diện kinh tế lẫn môi trường.

Có 4 phương pháp chính thường được ứng dụng kết hợp trong các

mô hình xử lý chất thải rắn hiện nay.

1.4.1. Phân loại và xử lý cơ học

Đây là khâu ban đầu không thể thiếu trong quy trình xử lý chất thải.

Biện pháp này sẽ làm tăng hiệu quả tái chế và xử lý ở các bước tiếp theo.

Các công nghệ dùng để phân loại, xử lý cơ học chất thải bao gồm: cắt,

9



nghiền, sang, tuyển từ, truyền khí nén….Ví dụ: các loại chất thải có kích

thước lớn và thành phần khác nhau phải được phân loại ngay khi tiếp nhận.

Các chất thải rắn chứa các chất độc hại (như muối xyanua rắn) cần phảiđược đập thành những hạt nhỏ trước khi được hoà tan để xử lý hoá học.

Các chất thải hữu cơ dạng rắn có kích thước lớn phải được băm và nghiền

nhỏ đến kích thước nhất định, rồi trộn với các chất thải hữu cơ khác để đốt.

1.4.2. Công nghệ thiêu đốt

Đốt là quá trình oxy hoá chất thải ở nhiệt độ cao. Công nghệ này rất

phù hợp để xử lý CTRCN và CTNH hữu cơ như cao su, nhựa, giấy, da, cặn

dầu, dung môi, thuốc bảo vệ thực vật và đặc biệt là chất thải y tế trong

những lò đốt chuyên dụng hoặc công nghiệp như lò nung xi măng. Theo

các tài liệu kĩ thuật thì khi thiết kế lò đốt chất thải phải đảm bảo 4 yêu cầu

cơ bản: cung cấp đủ oxy cho quá trình nhiệt phân bằng cách đưa vào buồng

đốt một lượng không khí dư; khí dư sinh ra trong quá trình cháy phải được

duy trì lâu trong lò đốt đủ để đốt cháy hoàn toàn (thông thường ít nhất là 4

giây); nhiệt độ phải đủ cao (thông thường cao hơn 10.0000C); yêu cầu trộn

lẫn tốt các khí cháy-xoáy.

Công nghệ này có nhiều ưu điểm: khả năng tận dụng nhiệt, xử lý

triệt để khối lượng, sạch sẽ, không tốn đất để chôn lấp nhưng cũng có một

số hạn chế như chi phí đầu tư, vận hành, xử lý khí thải lớn, dễ tạo ra các

sản phẩm phụ nguy hiểm.

1.4.3. Công nghệ xử lý hoá-lý

Công nghệ này là sử dụng các quá trình biến đổi vật lý, hoá học để

làm thay đổi tính chất của chất thải nhằm mục đích chính là giảm thiểu khả

năng nguy hại của chất thải đối với môi trường. Công nghệ này rất phổ

biến để thu hồi, tái chế chất thải, đặc biệt là một số loại chất thải nguy hại

như: dầu, mỡ, kim loại nặng, dung môi…

10



Biện pháp này chỉ thực sự có hiệu quả cao về kinh tế và môi trường

đối với những nhà máy xử lý chất thải quy mô lớn, đầu tư công nghệ hiện

đại để có thể thu hồi sản phẩm từ chất thải. Một số biện pháp hoá-lý thôngdụng trong xử lý chất thải như sau:

+ Trích ly: Là quá trình tách các cấu tử ra khỏi hỗn hợp nhờ một

dung môi có khả năng hoà tan chọn lọc một số chất trong hỗn hợp đó.

Trong xử lý chất thải, quá trình trích ly thường được ứng dụng để tách hoặc

thu hồi các chất hữu cơ có lẫn trong chất thải dầu mỡ, dung môi, hoá chất

bảo vệ thực vật.

+ Chưng cất: Là quá trình tách hỗn hợp chất lỏng bay hơi thành

những cấu tử riêng biệt dựa vào độ bay hơi khác nhau, ở những nhiệt độ sôi

khác nhau của mỗi cấu tử chứa trong hỗn hợp đó, bằng cách lặp đi lặp lại

bay hơi và ngưng tụ. Quá trình chưng cất dựa trên cơ sở là các cấu tử của

hỗn hợp lỏng có áp suất hơi khác nhau, khi đun nóng, những chất có nhiệt

độ sôi thấp hơn sẽ bay hơi trước và được tách riêng ra khỏi hỗn hợp.

+ Kết tủa, trung hoà: dựa trên phản ứng tạo sản phẩm kết tủa lắng

giữa chất bẩn và hoá chất để tách kết tủa ra khỏi dung dịch. Quá trình này

thường được ứng dụng để tách các kim loại nặng trong chất thải lỏng ở

dạng hydroxit kết tủa hoặc muối không tan.

+ Oxi hoá-khử: là quá trình sử dụng các tác nhân oxy hoá-khử để

tiến hành phản ứng oxy hoá-khử, chuyển chất hại độc hại thành không độc

hại hoặc ít độc hại hơn.

1.4.4. Công nghệ chôn lấp hợp vệ sinh

Chôn lấp hợp vệ sinh là biện pháp tiêu huỷ chất thải được áp dụng

rất rộng rãi trên thế giới. Theo công nghệ này, chất thải rắn công nghiệp và

chất thải nguy hại dạng rắn hoặc sau khi đã cố định ở dạng viên được đưa

vào các hố chôn lấp có ít nhất hai lớp lót chống thấm,có hệ thống thu gom

11



nước rò rỉ để xử lý, có hệ thống thoát khí, có giếng khoan để giám sát khả

năng ảnh hưởng đến nước ngầm.

Địa điểm xây dựng bãi chôn lấp chất thải rắn công nghiệp và chấtthải nguy hại phải cách xa khu dân cư lớn hơn 5 km; giao thông thuận lợi,

nền đất phải ổn định, chống thấm tốt, mực nước ngầm thấp…

Việc xây dựng hố chôn lấp phải theo đúng các quy chuẩn thiết kế về

kích thước, độ dốc, các lớp chống thấm đáy và vách, xử lý nước rò rỉ, khí

gas…

Để tăng cường hiệu quả sử dụng hố chôn việc chôn lấp chất thải rắn

công nghiệp và chất thải nguy hại thường kết hợp với cố định và hoá rắn

chất thải trước khi chôn thông qua việc đưa thêm những chất liệu khác vào

chất thải để làm thay đổi tính chất vật lý, tăng sức bền, giảm độ hoà tan….

Biện pháp này cũng thường được áp dụng trong trường hợp không thể sử

dụng các biện pháp cải tạo sinh học hay đốt chất thải. Vật liệu để đóng rắn

phổ biến là ximăng, hoặc có thể trộn thêm vào đó một vài chất vô cơ khác

để tăng độ ổn định và kết cấu. Tỷ lệ ximăng trộn nhiều hay ít tuỳ thuộc vào

từng loại chất thải nguy hại cụ thể.

Trên đây là các giải pháp công nghệ có tính chọn lọc nhằm mục đích

hỗ trợ các hoạt động xử lý chất thải ngay tại nguồn, đáp ứng nhu cầu thực

tiễn, hoặc cũng có thể áp dụng ở những quy mô lớn hơn trong vùng khi

điều kiện cho phép.

12



CHƯƠNG 2. HIỆN TRẠNG CHẤT THẢI RẮN TRÊN KHU VỰC

HÀ NỘI

2.1. HÀ NỘI VỚI VẤN ĐỀ QUẢN LÝ RÁC THẢI HIỆN NAY.

13



Thành phố Hà Nội với số dân khoảng 3,5 triệu người và lượng chất

thải rắn tạo ra năm 2003 vào khoảng 620.000 tấn chất thải sinh hoạt. Tính

bình quân lượng chất thải tạo ra trên đầu người là 0,57 kg/ngày, tỷ lệ nàythấp hơn các thành phố lớn trong khu vực châu Á với tỉ lệ trung bình từ 0,9

đến 1,5 kg/người/ngày.

Với sự phát triển kinh tế và chất lượng cuộc sống được nâng cao,

lượng chất thải rắn tạo ra cũng sẽ tăng tương ứng. Lấy ví dụ, tính từ năm

2000 đến năm 2003, tỉ lệ chất thải rắn ở thành phố Hà Nội tăng 9%. Nếu tỉ

lệ này tăng liên tục, thì lượng chất thải rắn ước tính khoảng 1

kg/ngày/người vào cuối thập kỷ này tương đương với các thành phố lớn

của châu Á. Đây sẽ trở thành mối đe dọa nghiêm trọng đối với các bãi chôn

lấp và chất lượng của môi trường

Chất thải hữu cơ tại Hà Nội chiếm khoảng 42 đến 51% lượng chất

thải rắn. Nếu lượng chất thải hữu cơ được chuyển thành dạng sản phẩm có

giá trị thì lượng chất thải đổ ra các bãi chôn lấp sẽ giảm đáng kể. Ngoài ra,

cách tiếp cận này cũng mang lại những lợi ích đáng kể do việc giảm chi phí

xử lý nước rác tạo ra từ chất thải hữu cơ tại các bãi chôn lấp. Đồng thời đây

cũng là một mô hình cho một hệ thống và cơ cấu quản lý chất thải rắn một

cách hiệu quả. Một điểm quan trọng hơn là có thể tạo ra giá trị từ chất thải

đã bị loại bỏ, giảm chi phí cho việc xử lý rác, đồng thời tạo ra một mô hình

sinh thái bền vững tại thủ đô.

Hiện nay, Hà Nội có 5 bãi chôn lấp nhưng chỉ có bãi rác Nam Sơn và

bãi Lâm Du đang hoạt động, trong đó bãi rác Lâm Du chủ yếu dùng để

chôn lấp rác xây dựng. Bãi rác Nam Sơn, cách thành phố Hà Nội khoảng

65km, mặc dù được quản lý tương đối tốt nhưng việc xử lý nước rác vẫn

đang là vấn đề bức xúc cần phải giải quyết. Bên cạnh đó, sự tăng đáng kể

khối lượng rác hàng năm dẫn đến tình trạng quá tải tại các bãi chôn lấp.

14



Việc thu thập và tái chế các loại chất thải có thể bán được như giấy,

bìa carton, nhựa, nhôm và các kim loại thải khác được thu gom và tái chế.

Tuy nhiên, các chất thải hữu cơ không được tái chế, đồng thời cũng khôngcó biện pháp nào để giải quyết được vấn đề này một cách kinh tế hơn là

đem chôn lấp hoặc đem thiêu đốt.

Một phần chất thải hữu cơ đã được tận dụng để chế biến thành phân

compost tại nhà máy sản xuất phân compost tại Cầu Diễn.

Việc xử lý chất thải hữu cơ trong chất thải rắn đô thị để sản xuất

phân compost đang được áp dụng để xử lý chất thải hữu cơ tại các nước

đang phát triển. Tuy nhiên, phương pháp này vẫn còn những mặt hạn chế.

Một trong những trở ngại chính là mùi phát sinh trong quá trình ủ, quá trình

ủ diễn ra trong thời gian dài (36 - 39 ngày). Một trở ngại khác là thị trường

sử dụng phân compost sản xuất từ chất thải còn hạn chế do phân compost

không đủ thành phần dinh dưỡng để làm phân bón, thường chỉ được sử

dụng để cải tạo đất hoặc dùng như lớp đất bề mặt.

Việc đề xuất một công nghệ thích hợp để xử lý các chất hữu cơ thành

thức ăn hữu cơ hoặc phân bón sinh học chất lượng cao, thay thế được phân

bón hóa học, nâng cao năng suất cây trồng là một trong những vấn đề cần

phải quan tâm và triển khai trong tương lai.

2.2. MỘT SỐ ĐỀ XUẤT TRONG VẤN ĐỀ QUẢN LÝ CHẤT

THẢI RẮN HIỆN NAY.

2.2.1. Hà Nội xây dựng kế hoạch hành động 3R.

3R có nghĩa là giảm (reduce), sử dụng lại (reuse) và tái chế (recycle)

rác, dựa trên chương trình phân loại rác thải tại nguồn, khuyến khích người

dân phân loại rác ngay tại nhà để góp phần tiết kiệm nguồn tài nguyên, tiết

kiệm chi phí thu gom và xử lý rác thải, giảm quỹ đất dành cho chôn lấp rác,

từ đó ngăn ngừa các vấn đề làm suy thoái môi trường.

15



Nội dung của dự án "Thực hiện sáng kiến 3R tại Hà Nội để góp phần

phát triển xã hội bền vững" là thí điểm phân loại chất thải hữu cơ và xây

dựng kế hoạch mở rộng dự án cho toàn thành phố, giáo dục môi trường về3R với tinh thần chống lãng phí, nâng cao nhận thức của người dân, xây

dựng kế hoạch cải thiện hệ thống thu gom chất thải rắn đô thị.

Dự án này sẽ được thực hiện thí điểm tại phường Phan Chu Trinh

(Quận Hoàn Kiếm- Hà Nội) bắt đầu từ 1/7/2007. Mục tiêu của dự án là làm

thay đổi thói quen xả rác bừa bãi của người dân, tiến tới Hà Nội đạt được tỷ

lệ giảm thiểu rác thải 30%.

Thực hiện thí điểm tại P.Phan Chu Trinh, Dự án sẽ trang bị cho mỗi

gia đình trên địa bàn 2 thùng đựng rác loại nhỏ (thùng màu xanh lá cây có

rọ lọc chất lỏng đựng rác hữu cơ, thùng da cam đựng rác vô cơ) và túi cá

nhân đựng thực phẩm, hàng hoá thay vì các bà đi chợ dùng túi nilon như

hiện nay. Tại mỗi tổ dân phố, Dự án cũng đặt các thùng thu gom màu xanh

và màu da cam để các hộ dân có thể đổ rác trực tiếp theo giờ quy định. Đối

với rác hữu cơ, sau khi thu gom sẽ vận chuyển từ 16-20h hàng ngày, rác vô

cơ thu gom vận chuyển 4 ngày/ tuần.

2.2.2. Hệ thống tái chế thân thiện với môi trường.

Hệ thống tái chế thân thiện với môi trường (ERS) là công nghệ hiện

đại nhất, có thể xử lý chất thải thành phân bón và các loại sản phẩm khác

như thức ăn gia súc một cách hiệu quả và thân thiện với môi trường. Đầu

vào cho hệ thống có thể là chất thải hữu cơ từ nhà hàng, chợ, hộ gia đình và

nhà máy chế biến thực phẩm, qua quá trình chế biến sẽ tạo ra phân bón và

các sản phẩm khác như thức ăn gia súc. ERS đă được triển khai áp dụng

thành công tại một số nước trong khu vực như Nhật Bản, Singapore, Hàn

Quốc.

Khái niệm cơ bản về hệ thống tái chế thân thiện môi trường được mô

tả trong sơ đồ dưới đây.

16



Hình 2.2. Sơ đồ biểu diễn khái niệm của hệ thống ERS

Như vậy hệ thống ERS này tập trung chủ yếu xử lý và tái tạo giá trị

từ phần rác hữu cơ của thành phố. Điều này không những làm giảm lượng

rác phải chôn lấp, giảm lượng nước rác phát sinh và mùi từ các loại rác hữu

cơ mà còn tạo ra phân hữu cơ cao cấp hoặc thức ăn gia súc tùy theo chất

lượng của rác đầu vào. Về mặt công nghệ, hệ thống ERS có một số ưu

điểm nổi trội khi so sánh với các hệ thống khác như sau:

Biến chất thải thành nguồn tài nguyên có giá trị

Với hệ thống làm khô ở nhiệt độ thấp, các chất dinh dưỡng từ chất

thải sẽ không bị phá hủy. Do đó đầu ra của máy sẽ là thức ăn gia súc có giá

trị dinh dưỡng cao và phân bón chất lượng cao. Các vi khuẩn có hại bị tiêu

diệt trong khi đó các vi khuẩn có ích được nuôi dưỡng.

Giảm đáng kể thời gian xử lý

- Thời gian xử lý trong máy chỉ mất từ 2 đến 3 h với nhiệt độ từ 40 –

700C

- Cấu trúc chân không hỗ trợ việc lên men của các thành phần hữu cơ

và việc làm khô (sấy cũng nhanh hơn) do quá trình này tăng hoạt động của

các vi sinh vật.

Xử lý sạch và an toàn

Toàn bộ quá trình xử lý rác được thực hiện trong thùng kín (air-tigh

container).

17



- Mùi hôi thối, nhiệt và rác thải không phát tán ra ngoài máy.

- Mùi hôi thối không bị thoát ra khỏi máy vì nhiệt được chuyển thành

khí lạnh.- Không sử dụng vi sinh vật ngoại lai, chỉ sử dụng hệ vi sinh vật bản

địa.

Đơn giản và kinh tế

- Dễ dàng bảo dưỡng.

- Hoạt động hiệu quả và chất lượng cao.

- Chỉ yêu cầu diện tích nhỏ cho hệ thống hoạt động.

- Hệ thống được thiết kế theo từng modul có thể đặt rải rác ngay

trong thành phố mà không cần khu xử lý tập trung, giảm đáng kể chi phí

vận chuyển và tiện cho sử dụng.

Chức năng của hệ thống ERS

- Tạo ra phân bón hữu cơ và thức ăn hữu cơ lên men bằng quá trình

vi sinh vật.

- Quá trình xử lý liên tục chứ không theo mẻ như các thiết bị truyền

thống do vậy giảm đáng kể việc tồn lưu rác tại khu xử lý. Thời gian mỗi mẻ

xử lý rất nhanh.

- Có thể điều chỉnh nhiệt độ theo độ ẩm của rác đầu vào và yêu cầu

thời gian xử lý.

- Có thể thực hiện quá trình lên men và làm khô một cách độc lập.

- Hiệu quả cao, đòi hỏi ít năng lượng, do đó giảm chi phí cho nhiên

liệu.

- Việc xử lý chất thải hoàn toàn không tạo ra mùi.

- Tạo ra sản phẩm có chất lượng cao và an toàn.

- Hệ thống có tính linh hoạt cao, có thể xử lý nhiều loại rác thải hữu

cơ khác nhau

- Độ ổn định và độ bền rất cao, dễ sử dụng.

18



Khả năng áp dụng hệ thống ERS cho xử lý chất thải hữu cơ của

thành phố Hà Nội

Hiện nay công nghệ đang áp dụng cho xử lý chất thải hữu cơ thành phố Hà Nội chủ yếu là chôn lấp tại Bãi Nam Sơn, chỉ một phần nhỏ được

chế biến thành phân compost. Hiện tại Hà Nội chỉ có một nhà máy chế biến

phân compost tại Cầu Diễn với công suất là 36.360 tấn rác/năm, chỉ xử lý

được 8% lượng chất thải hữu cơ của thành phố. Do đó, công nghệ ERS có

thể được xem là một công nghệ thích hợp cho xử lý chất thải hữu cơ tại Hà

Nội nhằm tận dụng được nguồn tài nguyên từ rác thải đồng thời giải quyết

được những vấn đề đang tồn tại như quá tải về sức chứa của các bãi chôn

lấp, vấn đề xử lý nước rác, v.v... Việc áp dụng ERS cũng cho phép tận

dụng nguồn rác thải bỏ đi thành sản phẩm có giá trị dinh dưỡng là phân bón

hữu cơ và thức ăn gia súc.

Trung tâm Năng suất Việt Nam (VPC) được sự giúp đỡ của Tổ chức

Năng suất châu Á (APO) đang có những nghiên cứu sâu hơn về công nghệ

này và khả năng ứng dụng cho thành phố Hà Nội. Tuy nhiên, quản lý rác

thải đô thị là một ngành tổng hợp có tính xã hội rất cao. Để có thể giới

thiệu và áp dụng thành công công nghệ ERS cho Hà Nội, cần có sự hỗ trợ

của các ban ngành liên quan như Ủy ban nhân dân thành phố Hà Nội, Sở

Tài nguyên, Môi trường và Nhà đất Hà Nội, Công ty Môi trường đô thị Hà

Nội (URENCO), các Viện nghiên cứu... trong việc kêu gọi đầu tư, hỗ trợ về

chuyên gia và công nghệ. Bên cạnh đó, sự hỗ trợ chuyển giao về kỹ thuật,

công nghệ của các chuyên gia nước ngoài cũng là một yếu tố quan trọng

trong việc ứng dụng thành công công nghệ ERS cho thành phố Hà Nội.

19



KẾT LUẬN

Vấn đề quản lý chất thải rắn trên thế giới nói chung và Việt Nam nói

riêng là một trong những tiêu chí trong công tác bảo vệ môi trường.Bên cạnh sự phát triển công nghiệp và hiện đại hóa, sự phát triển đô

thị và các khu công nghiệp sẽ phát sinh chất thải rắn của công nghiệp, bệnh

viện và rác thải đô thị.

Nếu không được xử lý đúng cách, những loại chất thải do con người

tống ra môi trường có thể gây ra nhiều loại bệnh tật, là con đường truyền

nhiễm nguy hiểm, phá hoại đến cả môi trường sống... Tác nhân gây nguy

hại môi trường của chất thải rắn là rất lớn. Vì vậy, vấn đề hiện nay là chúng

ta cần đưa ra những giải pháp quản lý và xử lý chất thải rắn hiệu quả, ứng

dụng những tiến bộ khoa học trong và ngoài nước, góp phần giảm thiểu ảnh

hưởng của chất thải rắn đến môi trường sống nói chung và môi trường

không khí nói riêng, vì sức khỏe của con người và của cả xã hội.

20



TÀI LIỆU THAM KHẢO

Tiếng Việt:

1. Cơ sở khoa học môi trường- Lưu Đức Hải2. Bảo vệ môi trường trong xây dựng cơ bản

3. Bài viết “Chất thải rắn: mối nguy hiểm rình rập”, tác giả: Mỹ

Dung, Báo Người lao động, số ra ngày thứ 3, mùng 4 tháng 12 năm 2007

4. Bài viết “Hà Nội xây dựng kế hoạch hành động 3R”, Bộ Tài

nguyên và Môi trường, số ra ngày mùng 5 tháng 12 năm 2007.

5. Bài viết “Áp dụng hệ thống tái chế thân thiện với môi trường -

Hướng mới cho xử lý chất thải rắn tại Hà Nội”, tác giả ThS. Hoàng Việt

Cường, ThS. Kim Thị Thúy Ngọc, Trung tâm Năng suất Việt Nam.

Tiếng Anh:

1. Global Eco Service – The Junkan Concept : www.jes-japan.com

21

Documents

Tieu Luan Rac Thai Ran Va Tinh Hinh Xu Ly Rac Thai Ran o Ha Noi