TIẾP CẬN KHU CÔNG NGHIỆP SINH THÁI TỪ GÓC ĐỘ BO VỆ …eipvn.org/wp-content/uploads/2018/11/08.S1-Nguyen-Hong... · 2019. 7. 3. · - Luật Bảo vệ môi trường

BỘ TÀI NGUYÊN VÀ MÔI TRƯỜNG

TỔNG CỤC MÔI TRƯỜNG

TIẾP CẬN KHU CÔNG NGHIỆP SINH THÁI

TỪ GÓC ĐỘ BẢO VỆ MÔI TRƯỜNG

VÀ ĐỀ XUẤT CÁC GIẢI PHÁP QUẢN LÝ

TP. Hồ Chí Minh, THÁNG 11 - 2018

PHẦN 1. TỔNG QUAN VỀ CÔNG TÁC BẢO VỆ MÔI TRƯỜNG KHU

CÔNG NGHIỆP VÀ TIẾP CẬN TỚI KHU CÔNG NGHIỆP SINH

THÁI

PHẦN 2. GIẢI PHÁP PHÁT TRIỂN KHU CÔNG NGHIỆP SINH

THÁI GẮN VỚI BẢO VỆ MÔI TRƯỜNG

NỘI DUNG

PHẦN 1. TỔNG QUAN VỀ IP VÀ EIP

3

1. Tổng quan về công tác bảo vệ môi trường KCN tại Việt Nam

0

10

20

30

40

50

60

70

80

90

100

110

120

130

Toàn quốc Khu vực trung du miền núi

phía Bắc

Khu vực Đồng bằng sông

Hồng

Khu vực miền Trung

Khu vực Đông Nam Bộ

Khu vực đồng bằng sông Cửu

Long

Chưa có HTXLNTTT

Có HTXLNTTT

80,50%

52%

81,8

63,6

96,7

73%

56

228

Bản đồ các vùng kinh tế

Nguồn Google map

1.1. Đặc điểm phân bố và hiện trạng môi trường

các KCN tại Việt Nam

Số lượng các KCN có HTXLNTTT tại các vùng kinh tế trọng điểm

Nguồn Tổng cục Môi trường tổng hợp


4


1.1. Đặc điểm phân bố và hiện trạng môi trường

các KCN tại Việt Nam

1. Có 10.100 cơ sở đang hoạt động 2. Nước thải phát sinh

thực tế 450.345 m3/ng.đ)

Nguồn Tổng cục Môi trường tổng hợp

Tỉnh/Thành phố

Nước

thải phát

sinh từ

HTXL

(m3/ng.đ)

Số cơ

sở

đang

hoạt

động

trong

KCN

Công

suất

HTXLNT

TT

(m3/Ng.đ

)

Nước

thải phát

sinh từ

HTXL

(m3/ng.đ)

Hiệu suất

sử dụng

HTXLNT

T

Tỷ lệ

lấp đầy

Nước

thải cơ

sở miễn

trừ đấu

nối

Miễn

trừ

đấu

nối

Chất

thải rắn

(tấn/năm

)

Chất thải

nguy hại

(tấn/năm)

TRUNG DU MIỀN NÚI

PHÍA BẮC

45.255

4

410

71.000

45.255

64 66,48

9.119

8

615.447

245.240

ĐỒNG BẰNG SÔNG

HỒNG

104.796

28

2.852

207.720

104.796

50 71,28

56.080

32

566.284

178.834

MIỀN TRUNG

26.854

12

1.218

116.400

26.854

23 57,69

13.887

42

103.852

4.191

Đông Nam Bộ

224.994

43

4.325

430.500

224.994

52 73,77

91.301

66

2.442.43

5

111.111

Đồng bằng sông Cửu

Long

48.446

13

1.360

121.400

48.446

40 72,55

14.649

133

199.354

4.490

Toàn quốc

450.345

10.165

947.020

450.345

48 68,35

185.036

281

3.927.37

2

543.865

4. Phát sinh chất thải rắn

3.927.372 tấn/năm

3. Phát sinh chất thải nguy hại

543.865 tấn/năm

Bản đồ các vùng kinh tế

Nguồn Google map



1.2. Xây dựng và triển khai các văn bản quy phạm pháp luật về bảo vệ môi

trường đối với các KKT, KCN

- Luật Bảo vệ môi trường 2014, giao Bộ Tài nguyên và Môi trường xây dựng

các quy định chi tiết các quy định bảo vệ môi trường đối với các KCN.

- Nghị định số 38/2015/NĐ-CP ngày 24 tháng 4 năm 2015 của Chính phủ về

quản lý chất thải và phế liệu.

- Thông tư số 35/2015/TT-BTNMT về bảo vệ môi trường khu kinh tế, khu

công nghiệp, khu chế xuất, khu công nghệ cao.

- Thông tư số 31/2016/TT-BTNMT ngày 14 tháng 10 năm 2016 của Bộ

trưởng Bộ Tài nguyên và Môi trường về bảo vệ môi trường cụm công

nghiệp, khu kinh doanh, dịch vụ tập trung, làng nghề và các cơ sở sản

xuất kinh doanh, dịch vụ.

- Nghị định số 18/2015/NĐ-CP ngày 18 tháng 5 năm 2015 của Chính phủ quy

định về quy hoạch bảo vệ môi trường, đánh giá môi trường chiến lược, đánh

giá tác động môi trường và kế hoạch bảo vệ môi trường. Quy định cụ thể tại

Thông tư 27/2015/TT-BTNMT ngày 29 tháng 5 năm 2015 quy định về đánh

giá môi trường chiến lược, đánh giá tác động môi trường và kế hoạch bảo vệ

môi trường.

- Nghị định số 80/2014/NĐ-CP ngày 6/8/2014 về thoát nước và xử lý nước thải

và Thông tư 04/2015/TT-BXD hướng dẫn thi hành.



1.2. Xây dựng và triển khai các văn bản quy phạm pháp luật về bảo vệ môi

trường đối với các KKT, KCN

Một số văn bản chỉ đạo, điều hành:

- Chỉ thị số 07/CT-TTg ngày 02 tháng 3 năm 2012 của Thủ tướng Chính phủ về

chấn chỉnh công tác quản lý và nâng cao hiệu quả hoạt động của các khu

kinh tế, khu công nghiệp, cụm công nghiệp;

- Nghị quyêt số 24/NQ-TW ngày 03 tháng 6 năm 2013 về chủ động ứng phó

với biến đổi khí hậu, tăng cường quản lý tài nguyên và bảo vệ môi trường…

- Nghị quyết số 35/NQ-Cp ngày 18 tháng 3 năm 2013 của Chính phủ về một số

vấn đề cấp bách trong lĩnh vực bảo vệ môi trường;

- Chỉ thị số 25/CT-TTg ngày 31 tháng 8 năm 2016 của Thủ tướng Chính phủ về

một số nhiệm vụ, giải pháp cấp bách về bảo vệ môi trường;

Hệ thống các quy chuẩn kỹ thuật quốc gia về môi trường thường xuyên được Bộ

Tài nguyên và Môi trường rà soát, cập nhật và điều chỉnh, bổ sung, đáp ứng yêu

cầu quản lý và bảo vệ môi trường.



1.3. Những khó khăn, thách thức trong công tác bảo vệ môi trường KCN

- KCN là nơi tập trung mật độ cao các cơ sở sản xuất, vì vậy có nhiều ảnh

hưởng tiêu cực tới môi trường và đời sống của cộng đồng xung quanh KCN.

- Hệ thống văn bản về BVMT KCN tiếp cận theo hướng quản lý từng nguồn thải

riêng biệt. Mục tiêu quản lý theo hướng kiểm soát ô nhiễm nguồn thải, ngăn

chặn phát sinh chất thải gây ô nhiễm môi trường từ nguồn thải.

- Việc quy định và thực thi pháp luật về BVMT tập trung vào kiểm toán chất thải

để đảm bảo kiểm soát nguyên liệu đầu vào, chất thải đầu ra của nguồn thải.

- Chưa đủ cơ sở dữ liệu và năng lực để tính toán sức chịu tải và phân bổ hạn

ngạch phát sinh chất thải tầm vi mô và vĩ mô.

- Chất thải đầu ra phải được chuyển giao cho đơn vị có chức năng xử lý. Không

cho phép chuyển giao chất thải cho các đơn vị không có chức năng xử lý.

- Việc liên kết của các cơ sở trong KCN để tối ưu hoá trong hoạt động sản xuất

chưa được quy định, các trường hợp cụ thể được xem xét trên từng hồ sơ.



1.3. Những khó khăn, thách thức trong công tác bảo vệ môi trường KCN

- Các KCN chủ yếu phát triển theo mô hình KCN đa ngành, chú ý nhiều đến việc

thu hút các nhà đầu tư thứ cấp để đẩy nhanh việc lấp đầy diện tích đất cho thuê

của KCN.

- Các KCN chưa thực sự quan tâm đến việc nâng cao hiệu quả kinh tế thông qua

việc hợp tác, liên kết trong và ngoài KCN cụ thể là:

- Giảm thiểu các tác động tiêu cực tới môi trường sống xung quanh KCN;

- Sử dụng hiệu quả tài nguyên, tiết kiệm năng lượng;

- Đầu tư xây dựng cơ sở hạ tầng xã hội để đảm bảo cuộc sống người lao

động trong KCN chưa đáp ứng được nhu cầu;

- Liên kết giữa các doanh nghiệp trong KCN và liên kết giữa các KCN với

nhau để tạo nên cụm sản xuất quy mô lớn, nâng cao giá trị gia tăng còn yếu.


2. Tiếp cận khái niệm KCN ST theo hướng bảo vệ môi trường và PTBV

NỘI DUNG LIÊN QUAN ĐẾN BVMT

1. Quy hoạch phân khu chức năng KCN

2. Doanh nghiệp tích cực, chủ động tham gia

3. Có hạ tầng và hệ thống quản trị

4. Hệ thống quản lý và sử dụng năng lượng

thông minh

5. Hệ thống quản lý và tái sử dụng CTR

6. Hệ thống quản lý và tái sử dụng nước

KCN (nước mưa, nước thải)

KHÁI NIỆM

Khu công nghiệp sinh thái:

“Các doanh nghiệp trong khu

công nghiệp tham gia vào hoạt

động sản xuất sạch hơn và sử

dụng hiệu quả tài nguyên, có sự

liên kết, hợp tác trong sản xuất

để thực hiện hoạt động cộng

sinh công nghiệp nhằm nâng cao

hiệu quả kinh tế, môi trường, xã

hội của các doanh nghiệp”

(Nghị định CP82/2018/NĐ-CP)



2.1. Quy hoạch phân khu chức năng KCN

- Thông tư số 35/TT-BTNMT quy định: “Quy hoạch các khu chức năng trong

khu công nghiệp phải bảo đảm giảm thiểu ảnh hưởng của các loại hình sản

xuất gây ô nhiễm với các loại hình sản xuất khác; thuận lợi cho công tác

phòng ngừa, ứng phó sự cố môi trường”.



2.2. Hệ thống quản lý và tái sử dụng nước thải, nước mưa

- Áp dụng các biện pháp, công nghệ để có sản phẩm tiết kiệm nước

- Sử dụng lại nước tuần hoàn cho chính mục đích đã được sử dụng ban đầu.

- Sử dụng lại nước thải đã được xử lý đạt quy chuẩn kỹ thuật quốc gia phù

hợp với mục đích sử dụng lại.



2.2. Hệ thống quản lý và tái sử dụng nước thải, nước mưa (tiếp)

- “Nước thải phải được thu gom, xử lý, tái sử dụng hoặc chuyển giao cho đơn

vị có chức năng-phù hợp để tái sử dụng hoặc xử lý đạt quy chuẩn kỹ thuật

môi trường trước khi thải ra môi trường” (quy định tại Nghị định 38/NĐ-CP)

- “Nước thải sau xử lý được sử dụng cho các mục đích trực tiếp khác (tưới tiêu

nông nghiệp; tưới cây, rửa đường, rửa xe; tái sử dụng trong công nghiệp…)

phải đảm bảo đáp ứng các quy chuẩn kỹ thuật quốc gia về chất lượng nước

sử dụng cho các mục đích tương ứng” (đã được quy định tại Thông tư số

04/2015/TT-BXD).

Ví dụ: tái sử dụng nước sau xử lý để tưới cây (cần đáp ứng cột A QCVN 14:

2008/BTNMT, cột A (QCVN40:2011/BTNMT) và cột B1 (QCVN 08-

MT:2015/BTNMT), có phương án tái sử dụng nước để tưới cây được phê duyệt.




- “Các khu công nghiệp gần nhau có thể kết hợp sử dụng chung hệ thống xử lý

nước thải tập trung’ (đã được quy định tại Nghị định số 38/2015/NĐ-CP).

- “Việc tái sử dụng nước mưa cho các mục đích khác nhau phải đáp ứng các tiêu

chuẩn, quy chuẩn kỹ thuật về chất lượng nước phù hợp” (Nghị định 80/NĐ-CP)

- Chuyển giao nước thải nguy hại thì được quản lý theo quy định về quản lý chất

thải nguy hại; nước thải không nguy hại thì chỉ được phép chuyển giao cho đơn

vị có chức năng phù hợp để xử lý (Nghị định 80/NĐ-CP)

- Ưu đãi đối với hoạt động tái sử dụng nước, sử dụng nước tuần hoàn (Nghị định

54/2015/NĐ-CP.

- Cho phép bên thứ 3 tham gia vào việc thu gom và xử lý nước thải, nước sau khi

xử lý được quay vòng cung cấp cho các doanh nghiệp thứ cấp. (Trong thực tế

đã thực hiện tại KCN Tam Thăng, Quảng Nam).




Nhà máy xử lý nước thải, tái sử dụng cho nhà

máy nhuộm, công suất 18.000 m3/ngày.đêm,

Khu công nghiệp Tam Thăng




Điều 43, Nghị định 38/NĐ-CP quy định: Bộ trưởng Bộ Tài nguyên và Môi trường

có trách nhiệm quy định yêu cầu kỹ thuật và quy trình quản lý về: Tái sử dụng

nước thải; …chuyển giao nước thải để xử lý bên ngoài cơ sở; các đối tượng phải

có hệ thống xử lý nước thải…

Điều 8, Thông tư 35/TT-BTNMT quy định: Nước thải phải được xử lý theo điều

kiện ghi trong văn bản thỏa thuận với chủ đầu tư xây dựng và kinh doanh hạ tầng

khu công nghiệp trước khi đấu nối vào hệ thống thu gom của khu công nghiệp để

tiếp tục xử lý.



2.3. Hệ thống quản lý và tái sử dụng chất thải rắn

- Phân loại CTR tại nguồn, giảm thiểu phát thải.

- Sử dụng CTR là nguyên liệu đầu vào cho ngành sản xuất khác

- Đồng xử lý CTR, thu hồi năng lượng



2.3. Hệ thống quản lý và tái sử dụng chất thải rắn (tiếp)

- “Tự tái sử dụng, sơ chế, tái chế, xử lý, đồng xử lý, thu hồi năng lượng hoặc ký

hợp đồng chuyển giao cho đơn vị có chức năng vận chuyển, xử lý” (Nghị định

38/NĐ-CP)

- “Cơ sở sản xuất, kinh doanh, dịch vụ trong khu công nghiệp phải phân loại chất

thải rắn thông thường, chất thải y tế và chất thải nguy hại; tự xử lý hoặc ký hợp

đồng thu gom, xử lý với đơn vị có đủ điều kiện theo quy định của pháp luật”

(Thông tư 35/TT-BTNMT)

- Tổ chức, cá nhân thu gom, vận chuyển chất thải rắn công nghiệp thông thường

có trách nhiệm chuyển giao chất thải cho cơ sở xử lý chất thải rắn công nghiệp

thông thường được phép hoạt động theo quy định của pháp luật (Nghị định

38/NĐ-CP).

- “Chủ nguồn thải được tự tái sử dụng, sơ chế, tái chế, đồng xử lý, xử lý hoặc thu

hồi năng lượng từ chất thải nguy hại phát sinh nội bộ trong khuôn viên cơ sở

phát sinh chất thải nguy hại” (Nghị định 38/NĐ-CP)

- Tái sử dụng bùn thải phải tuân thủ theo các QCVN, vị trí đổ và được phê duyệt

phương án sử dụng bùn thải (Thông tư 04/2015/TT-BXD)

- Việc quản lý chất thải rắn và khí thải do các doanh nghiệp trong KCN chịu trách

nhiệm trực tiếp.




- “Cơ sở sản xuất, kinh doanh, dịch vụ trong khu công nghiệp phải phân loại chất

thải rắn thông thường, chất thải y tế và chất thải nguy hại; tự xử lý hoặc ký hợp

đồng thu gom, xử lý với đơn vị có đủ điều kiện theo quy định của pháp luật”

(Thông tư 35/TT-BTNMT)

- “Tự tái sử dụng, sơ chế, tái chế, xử lý, đồng xử lý, thu hồi năng lượng hoặc ký

hợp đồng chuyển giao cho đơn vị có chức năng vận chuyển, xử lý” (Nghị định

38/NĐ-CP)

- Tổ chức, cá nhân thu gom, vận chuyển chất thải rắn công nghiệp thông thường

có trách nhiệm chuyển giao chất thải cho cơ sở xử lý chất thải rắn công nghiệp

thông thường được phép hoạt động theo quy định của pháp luật (Nghị định

38/NĐ-CP).

- “Chủ nguồn thải được tự tái sử dụng, sơ chế, tái chế, đồng xử lý, xử lý hoặc thu

hồi năng lượng từ chất thải nguy hại phát sinh nội bộ trong khuôn viên cơ sở

phát sinh chất thải nguy hại” (Nghị định 38/NĐ-CP)

- Tái sử dụng bùn thải phải tuân thủ theo các QCVN, vị trí đổ và được phê duyệt

phương án sử dụng bùn thải (Thông tư 04/2015/TT-BXD).

- QCVN 41:2011/BTNMT Đồng xử lý CTNH trong lò nung xi măng




- Quyết định số 491/QĐ-TTg ngày 7/5/2018 của Thủ tướng Chính phủ về việc

phê duyệt điều chỉnh Chiến lược quốc gia về quản lý tổng hợp chất thải rắn đến

năm 2025, tầm nhìn đến năm 2050.

- Quyết định số 452/QĐ-TTg ngày 12/4/2018 của Thủ tướng Chính phủ : Phê

duyệt Đề án đẩy mạnh xử lý, sử dụng tro, xỉ, thạch cao của các nhà máy nhiệt

điện, nhà máy hóa chất, phân bón làm nguyên liệu sản xuất vật liệu xây dựng

và trong các công trình xây dựng.




- Trách nhiệm của chủ nguồn thải: Tự tái sử dụng, sơ chế, tái chế, xử lý, đồng

xử lý, thu hồi năng lượng hoặc ký hợp đồng chuyển giao cho đơn vị có chức

năng vận chuyển, xử lý chất thải rắn công nghiệp thông thường. (Nghị định

38/NĐ-CP).

- Trách nhiệm của Bộ TN&MT: Yêu cầu kỹ thuật, quy trình quản lý trong việc …,

tái sử dụng, tái chế, đồng xử lý, xử lý và thu hồi năng lượng từ chất thải rắn

công nghiệp thông thường… Trình tự, thủ tục xác nhận, điều chỉnh xác nhận

bảo đảm yêu cầu bảo vệ môi trường đối với cơ sở xử lý chất thải rắn công

nghiệp thông thường (Nghị định 38/NĐ-CP).



2. 4. Đánh giá, nhận xét và xác định tồn tại, hạn chế

- Về quy hoạch phân khu sản xuất KCN: Thiếu quy định về vai trò của quy hoạch

phân khu sản xuất nhằm sử dụng tối ưu các nguồn tài nguyên và tái sử dụng chất

thải.

- Về hệ thống quản lý và tái sử dụng nước thải:

1. Đã có nhiều văn bản quy định về tái sử dụng nước thải đối với KCN và các

doanh nghiệp trong KCN, ưu đãi trong tái sử dụng nước thải.

2. Xác định được vai trò của Công ty kinh doanh hạ tầng và doanh nghiệp thông

qua văn bản Thỏa thuận đấu nối.

3. Đã có quy định nước thải sau xử lý phải có phương án tái sử dụng và đáp ứng

QCVN của các mục đích sử dụng mới. Nhưng chưa có các QCVN về việc sử

dụng nước thải sau xử lý cho các mục đích mới.

4. Đã có mô hình tự phát là KCN có bên thứ 3 thu gom, xử lý và phân phối lại

nước sạch (sau khi xử lý).



2. 4. Đánh giá, nhận xét và xác định tồn tại, hạn chế

- Về Hệ thống quản lý và tái sử dụng chất thải rắn

- Đã có nhiều văn bản quy định về tái sử dụng CTR trong KCN và các doanh

nghiệp trong KCN.

- Đã có mô hình đồng xử lý chất thải nguy hại trong lò nung xi măng, thu hồi

năng lượng (xi măng Holcim, Xi măng Thành Công và sắp tới là xi măng Nghi

Sơn).

- Chủ nguồn thải được tự tái sử dụng, đồng xử lý, thu hồi năng lượng trong

khuôn viên của công ty.

- CTR muốn tái sử dụng phải đáp ứng QCVN của các mục đích sử dụng mới và

phải có phương án tái sử dụng được phê duyệt.

- Chưa có mô hình bên thứ 3 thu gom, xử lý chất thải rắn và phân phối sản

phẩm sau xử lý trong khu công nghiệp.

- Không cho phép chuyển giao CTR cho đơn vị không có chức năng xử lý, đặc

biệt là đồng xử lý thu hồi năng lượng.

- Thiếu các văn bản quy định về bảo đảm yêu cầu bảo vệ môi trường đối với cơ

sở xử lý chất thải rắn công nghiệp thông thường.

- Thiếu quy định trách nhiệm của Công ty KD hạ tầng về việc giảm thiểu NT,

CTR

PHẦN 2. ĐỀ XUẤT, KIẾN NGHỊ

1. Về quy hoạch phân khu chức năng KCN

Bổ sung quy định về vai trò của quy hoạch phân khu sản xuất nhằm sử dụng tối ưu

các nguồn tài nguyên và tái sử dụng chất thải. Rà soát, đánh giá nội dung quy hoạch

trong các báo cáo ĐTM theo hướng sử dụng tối ưu sử dụng tài nguyên và chất thải.

2. Về hệ thống quản lý và tái sử dụng nước thải, nước mưa

- Khuyến khích phát triển mô hình bên thứ 3 trong KCN thu gom, xử lý và kinh doanh

nước thải KCN. Thích ứng thiết lập các hệ thống quy định khi thay đổi quy mô, công

xuất của HTXLNT của KCN, cơ chế giám sát xả thải, đóng phí bảo vệ môi trường đối

với nước thải KCN, thuế kinh doanh nước sạch của Công ty là bên thứ 3.

- Nghiên cứu, đẩy mạnh các mô hình tái sử dụng nước mưa trong KCN.

- Ban hành các QCVN về việc sử dụng nước thải sau xử lý cho các mục đích mới.

3. Về hệ thống quản lý và tái sử dụng chất thải rắn

- Nghiên cứu, ban hành các văn bản quy định về bảo đảm yêu cầu bảo vệ môi trường

đối với cơ sở xử lý chất thải rắn công nghiệp thông thường.

- Nghiên cứu, phát triển mô hình bên thứ 3 hỗ trợ trao đổi phế liệu, phụ phẩm

- Phát triển các mô hình đồng xử lý CTR, thu hồi năng lượng.

4. Nghiên cứu các giải pháp về hệ thống quan trắc, quản lý môi trường, quản lý rủi

ro, cung cấp dịch vụ và công khai thông tin của KCN.

GIẢI PHÁP PHÁT TRIỂN KHU CÔNG NGHIỆP SINH THÁI GẮN VỚI

BẢO VỆ MÔI TRƯỜNG

Trân trọng cảm ơn sự theo dõi của quý vị!

Kính chúc quý vị mạnh khỏe và thành công!

Documents

TIẾP CẬN KHU CÔNG NGHIỆP SINH THÁI TỪ GÓC ĐỘ BO VỆ …eipvn.org/wp-content/uploads/2018/11/08.S1-Nguyen-Hong... · 2019. 7. 3. · - Luật Bảo vệ môi trường