Embed Size (px)
Citation preview
Tiếulâmchínhtrị(ViệtNam,năm1980)
TrầnKhốtChàomừngcácbạnđónđọcđầusáchtừdựánsáchchothiếtbịdiđộng
Ebookmiễnphítại:www.Sachvui.Com
Pháthành:NguyễnKimVỹ.
MụclụcLời“rào”đầu-----1-----------2-----------3-----------4------
TrầnKhốtTiếulâmchínhtrị(ViệtNam,năm1980)
Lời“rào”đầu
Mụclục
Lời“ràođầu”
MáchnướcDiêmVương
Nhấtthếgiới
Nhấttrí100%
Toànhàkhônghốxí
Ănqualoa
Hàngxuấtkhẩuđặcbiệt
ĐồngchíSáuLaMã
BàconLêninởViệtNam
ChùmchuyệnPhạmTuânbayvàovũtrụ
Dễbiếtquá
ChỉriêngViệtNam
Đồnghươngtrênvũtrụ
Đỏtayvàđỏmá
Câuhỏiđịnhmệnh
Lênnhanhnhấtvàxuốngnhanhnhất
Bộtacónhàmáygì?
LệnhanhBa
Vấnđềđầutiên
LýlịchvàokhốiSEV
KítchêĐặngngu
PhầnViệtNam...
Họ“TônThất”
Cảngàyxếphàng
BạnhọcanhBa
TinvàoĐảng...
Mộtphầnba
“Bảngđỏ,saovàng”
Chỉcầnném...
Aiđượcdânthíchnhiềuhơn?
Bathủlợn
Chuyệnlương...
Đầytớnhândân
Đưahìnhđiđâu?
QuáivậtTháiBìnhDương
Nhạithơ,hoạthơTốHữu
“Ngang”như...NguyễnTuân
Bãilầyđotội
Tranh,tượngbiếtnói
Baconvẹt
Ngườimới
Quốccamới
Dọnnhà
CóanhBa...Lăm
Mongsốnglâu
Lẫn
Khôngcóbacây...
HoàiThanhmấttích
NgọcHoàngcũngkhóc
LạichuyệnNgọcHoàngcũngkhóc
Theolờicáccụ
Mônthiđấumới
Tinkỳcụctrêntrần
Địchsaonổi!
Bốntấmhình
ContraianhNăm
Rùangựa,ngựarùa
Ámchỉai?
Xứngđánglàtổngbíthư
Phụlục
Vè“tiêucực”vàdămchuyệnđặtvè
BáoĐảngsợ...vè“tiêucực”
Vèchợbúa
Vèlươngtháng
Vègiáodục
Vèlàngvăn
VèPhạmTuân
VàichuyệntiếulâmSàiGòntrướcnăm1975
CầuThượngđếphùhộ
Dânchúngđỡkhổ
Ôngbầu
Tranhkhoảthân
Dọnnhà
VàichuyệntiếulâmchínhtrịTrungQuốc,LiênXô,Đức
TRUNGQUỐC
MaoChủtịchnói...
LIÊNXÔ
ChùmchuyệntiếulâmthờiKhơrútsốp
Khơchếtngất
Khơsợ“tệsùngbáicánhânKhơrútsốp”
Bộithuvàthấtthu
Xêđenbanmặcáomưa
Quỷsứcũngphảisợ
ChùmchuyệntiếulâmthờiBrrzhnev
Dânsaybétnhè
Đồdốitrá
Chưatỉnhhônmê
Khôngsợchuyệntiếulâm
Ngườikếnhiệm
ĐỨC
ChùmchuyệntiếulâmthờiHítle
*
Lời“rào”đầu
Tiếu lâmnóichungvà tiếu lâmchính trịnói riêng là thể loạivănhọcdângiantruyềnmiệngtồntạilâuđờiởnhiềunước,trongđócóViệtNamta.Tuynhiên,trongcuốnsách“mini”này,ngườisưutầm(nóichođúnghơn:ngườinghevàghi)chỉdám“khoanhvùng”mảngtiếulâmchínhtrịnăm1980.Cóhai lý do khiến tôi làm như vậy. Thứ nhất, đó là năm ở ta rộ lên nhiềuchuyệntiếulâmchínhtrị(hệquảhiểnnhiêncủathờikỳtrìtrệtrướckhicảnướcbướcvàovậnhộiĐổimới).Thứhai,đócũnglànămtôigặp“hoạ”,cótớimấythángphảinằmbẹptạiBệnhviệnTrưngVươngvàViệnĐiềudưỡng(Tp. Hồ Chí Minh). Thế nhưng, trong “hoạ” lại có... “phúc”. Đúng mấythángdàinằmviệnấy,tôiđượcdịplàmquenvớinhiềucánbộmọimiền.Vàđiềuđángnóilàchínhhọđãkểchotôicùngđámbạnchungcảnhngộngheđủthứchuyệntiếulâm,màđaphầnlàtiếulâmchínhtrị.Giữalúcngaycảbệnhnhâncánbộcũngphảichiasẻ tình trạngthiếu thuốc, thiếuănvớibàcondânthườngthìnhữngmẩuchuyệntiếulâmcùngnhữngcâuvèmàbọntôirỉrảkểchonhaunghequảlàliềuthuốcvàmónăntinhthầnvôgiá.
Gầnbachụcnămtrôiqua,vậymàtôivẫnnhớnhưinngườikểchuyệntiếulâmnhiềunhất,hómhỉnhnhất(vàcũnglàngườitôithânthiếtnhất)ởKhoa
Nộicánbộ[1]hồiấylàbácLươngNhân,hoạsĩđatàicủaĐoànCảilươngNambộ.Chiềuchiều,khicơmnướcxongxuôi, tôicùngsốbệnhnhân túctắc đi lại được thườngmời bácLươngNhân ra vườn hoa để nghe bác kểchuyện.Báckểchuyệncườinhưngchínhbáclạikhônghềnhếchmépcười,cóchăngchỉ“diễn”thêmbằngcặpmắtranhmãnhvàcáimiệngmómxọm.Cáchkể“tỉnhkhô”ấycàngkhiếnbọn tôicảmthấy tứccườihơn.Bởivậynênmớicóchuyệnmộtbệnhnhân, tênẨn,không ít lầnphảichắp tay lạybácLươngNhân khi vừa thấy bác lò dò đến bên giườngmình: “Con vanbác! Bácmà kể tiếu lâm lúc này là con phải kêu cấp cứu đó!”. AnhẨnkhôngnóigiỡn.Nhữngngườimắcbệnhhensuyễnnhưanh, tôivàcảbácLươngNhânnữa,hễcườinhiềulàlậptứclêncơnkhóthở.MàbácLươngNhânđãkểthìđốainínđượccười…
ChínhbácLươngNhânlàngườibảotôinênghilạichuyệntiếulâm.Bácrủrỉ:“Chúemlànhàbáo,chúnênghilạimọichuyệntiếulâmtruyềnmiệngđểlớpconcháuđờisaubiếtrõôngchachúngđãsốngvàcườitronggiankhónhưthếnào.Chúemcứmạnhdạnghiđi,nghegìghinấythôimà…”Tôigãitai,vờthoáithác:“Nhiềuchuyệnđụngchạmghêgớm,conhãilắmbácơi!Chỉnghethôiđãhãirồi,bâygiờlạighiragiấytrắngmựcđen,tangchứng-vậtchứngrànhrành,conủtờlàcáichắc!”.BácLươngNhâncũngvờquắcmắt,nạt:“Saohènvậymầy!Nếungườixưaaicũngsợởtùnhưmầy,thờinayđâu cònđượcđọcSử kýTưMãThiên,TruyệnTrạngQuỳnh,ThơHồXuânHương…?NộichuyệnôngTrạngQuỳnhnhàtacùngnhiềuvịsĩphukhácdámlỡmvàchửithẳngđámvuaquanđồibại,bâygiờđọclạivẫnthấy‘đã’vàvẫnthấy...thờisự!Mầyghiđi.Qua[2]sẽvắtócnhớlạimọichuyện,rồikểlairaichomầyghi.Ghisaochohaylàviệccủamầy”.Nghebùi tainhưng,thúthật,tôivẫn...hãi.Nhưđọcđượcýnghĩcủagãnhàbáogầyquắt,bácLươngNhânchậmrãinóitiếp:“Quachỉbảomầyghithôimà.Đăngbáohoặcrasáchtiếulâmchínhtrịlúcnàythìquảlànằmmơgiữabanngày!Thếnhưngvàichụcnămnữa,biếtđâu…”
Tôi“chịuđèn”vàtừhômấy,bắtđầuhíhúighighichépchépnhữngchuyệntiếulâmmàbácLươngNhânvàvàibệnhnhânkhácđãkể“lairai”.Chỉsaumộtthờigianngắn,cuốnsổtayđóngbằnggiấyinbáovàngkhèđãdàyđặcnhữngconchữnhỏxíu.Ởngaytrangđầu,tôinắnnótbahàngchữ:
Tiếulâmchínhtrị
Tàiliệuthamkhảo
(Mật–Khôngphổbiến)
Chưathậtyêntâm,tôicònviếtthêmlời“ràotrước”vớingôntừquenthuộccủacánbộtuyênhuấnthờiấy:
“Gầnđây,nghenhiềuchuyện‘tiếulâmchínhtrị’,cảmthấyđaulòng.Ailàtácgiảthứchuyệnđộchạinày?Trướchết,đólànhữngphầntửbấtmãntronghàngngũcánbộta,đặcbiệtlàđámtựxưng‘sĩphuBắcHà’(hầuhết chuyện tiếu lâmchính trị và vèđều cóxuất xứHàNội).Kếđến,làbọntâmlýchiếnđếquốcvàbànhtrướng.Tôiđãpháthiệnmộtsốchuyệnđược‘chế’từmấytậptruyệncườixuấtbảnởSàiGòntrướcngàygiảiphónghoặc‘cóp’chuyệntiếulâmnướcngoài(xemphầnPhụlục).
NghenóiBanTuyênhuấnTrungươngđangchongườisưutầmtiếulâmchínhtrịđểnghiêncứu.Từnglàcánbộtuyênhuấn,tôithấymìnhcầnthamgiacuộcsưu tầmbổ íchấy.Việcnày lạicàng thuận lợihơnkhibệnhtậtđangbuộctôiphảitạmngưngcôngtácchuyênmôn…
BệnhviệnTrưngVương,tháng4-1980”
Giờđây,mộtngàyđầutháng3-2007,tôilạicầmtrêntaycuốnsổđãốvàngnhưngvẫncònrõràngmọichữghitrongđó.Phảinóingayrằngsuốt27nămqua, tôimớichỉchođúngbangườiđọccuốnTiếu lâmchính trị này.Mộttrongbangườiấy,bàbạnhọcN.P.M.,cánbộtuyênhuấncấpcao,đãgiúptôichuyểnbảnchéptaygầnhaichụcchuyệntiếulâmtiêubiểu(vàgaigócnhất)chomấyvịcầnnghiêncứu.Nhưvậy,tôiđãgiữđúnglờihứanêutronglời“ràotrước”kểtrên.Chỉ tiếcrằngtrongsốbangườitôi tậntayđưađọccuốnTiếu lâmchính trị, lại không cóbácLươngNhân, vì bácđãquađờingaytạiBệnhviệnTrưngVươngtrướckhitôikịphoàntấtcuốnsách.Dẫuthế,chođếntậnnay,tôivẫnnhớcâubácnóikhiấy:“Đăngbáohoặcrasáchtiếulâmchínhtrịlúcnàythìquảlànằmmơgiữabanngày.Thếnhưngvàichụcnămnữa,biếtđâu…”
ThưabácLươngNhân,bâygiờcái“vàichụcnămnữa”ấyđãqua rồi.Vàkhôngcònlàchuyện“nằmmơgiữabanngày”nữakhimớiđâythôi,bốnvịhàokiệtNhânvăn-GiaiphẩmlàHoàngCầm,TrầnDần,PhùngQuánvàLêĐạtđãđượctặngGiảithưởngNhànước…Cũngkhôngphảilàchuyện“nằmmơgiữabanngày”nữakhitừtháng6.2006,ngaytạiBảotàngDântộchọcViệtNamởgiữathủđô,đãcócuộctriểnlãmhihữumàđếntậnnayvẫncònmởcửa:“HàNộithờibaocấp,1976-1986”.Nhiềuhiệnvậtsốngđộngvà…
nhếchnhác của cảmột thời khốc liệt đãđược trưngbày, đi ngược lại vớiquanniệmcủangườixưavàkhôngítngườinay:“Tốtđẹpphôra,xấuxađậylại”.Dám “phô ra” giữa thanh thiên bạch nhật cái “xấu xa” củamột thờichưaxa,cácvịlàmbảotàngấyhẳnlàcó“tưduymới”vàcódũngkhí...“módáingựa”.Cólẽhọthầmhiểurằngviệcphôracái“xấuxa”trongquákhứcũngchínhlàcáchtôđậmthêmcái“tốtđẹp”củathờihiệntại,chodùcáitốtđẹpnàyđangcầnnhiềuchămbẵm...Thếnhưngđôngđảongườixem,đặcbiệt là lớpngườixemđứng tuổinhư tôi,vẫncảm thấyở triển lãmấycònthiêu thiếumột cái gì đó.Và theo tôi, cái “thiêu thiếu” ấy chính là vô sốchuyệntiếulâmchínhtrịgaigóc,vôsốcâuvèchuacaytừng“nởrộ”suốtcảthờibaocấp,cáithờimàđờisốnghầuhếtdânchúngđượcmột“vèsĩ”kháiquátthậttàitình:Ănnhưnhàtu,ởnhưnhàtù,nóinhưlãnhtụ.Tiếulâmchínhtrịvàvècũngchínhlàthứ“hiệnvật”cầnđược“phôra”tạitriểnlãmấy.Vâng,nếutôilàngườiđứngratổchứctriểnlãm,tôisẽkhôngngầnngạidànhhẳnmộtgianđểbùđắpcái“thiêuthiếu”màngườixemđãtinhtếcảmnhận.Cóthể,tạigiantriểnlãmđó,tôisẽmờimộtsốdanhhài“diễn”lạimộtsốchuyện tiếu lâmđặcsắc,nhưcácnghệsĩTiệpKhắc,Hungari từng làmhồicuốinăm1989màtôiđãđượcchứngkiếntậnmắt,vàcũngnhưcácnghệsĩViệtNamtatừngdiễntrongtiếtmục“Thưgiãn”củaVTV3mỗichiềuchủnhật… Có thể, tôi sẽ tặng người xem những trang giấy A4 in sẵn dămchuyệntiếulâmvàvàicâuvènổitiếng…Cóthể,vớingườixemsẵntiền,tôisẽmờihọmuamấycáiCDghilạimộtsốchuyệntiếulâmvàcâuvèchọnlọc…Cóthể,ngaytạigiantriểnlãm,tôisẽchophátquahệthốngloa(âmthanh nổi) nội dung cácCD ấy đểmọi người cùng nghe, cùng cười... Cóthể…Có thể... Có thể... Chẳng biết đó có phải lại là “nằmmơ giữa banngày” hay không, nhưng rõ ràng tôi đang chuẩn bị cho giấc mơ ấy trởthànhhiện thực bằngviệc“phô ra” cuốnTiếu lâm chính trị (Việt Nam,năm1980).
Trongcuốnsáchmỏngnày,ngoàiphầnchínhlà58chuyệntiếulâmchínhtrị
đượcchọnlọcvàchúthíchkỹlưỡng,còncóthêmphầnPhụlục(22chuyện)gồm“Vè‘tiêucực’vàdămchuyệnđặtvè”,“VàichuyệntiếulâmSàiGòntrướcnăm1975”và“Vàichuyện tiếu lâmchính trịTrungQuốc,LiênXô,Đức”.
Điềucầnlưuýlàphầnlớnchuyệntiếulâmchínhtrịmàtôighiđượctrongnăm1980(nămcónhiều lễkỷniệmlớnvànhiềusựkiệnquan trọng)đềumangtínhthờisựrấtcao.Chẳnghạn,khivừahaytinPhạmTuân“quágianglênvũtrụ”[3],lậptứccác“sĩphudângian”choralòloạttiếulâmvàvè“ăntheo”.Tuy nhiên, cũng cómột số chuyện và vè “phát sinh” từ trước năm1980(tỷnhưchuyện“Toànhàkhônghốxí”),nhưngtớinăm1980bàcontavẫnhaykểlạivàtôivẫncứghi.Tôicònghithêmđôibachuyệnngheđượctrongnăm1981...
Tôicũngxinthưarằngngoạitrừmộtsốchuyệntiếulâm“chế”hoặc“cóp”nhưtôitừngpháthiệnvàđưavàophầnPhụlục,hầuhếtsốcònlạiđềuthấmđẫmchấtthâmthuý-đặctrưngcủadòngvănhọcdângiantruyềnmiệngcó“sức chảy” ghê gớm, băng qua mọi “ghềnh thác” cường quyền. Đươngnhiên,sốchuyệntiếulâmchínhtrịvàvètôiđã“nghevàghi”vỏnvẹntrongnăm1980mớichỉchụp“cắtlớp”đượcmột“tầngmỏng”củadòngvănhọctuydândãsongcũngrấtmựcuyênthâmấy...
KểchuyệntiếulâmtàitìnhnhưbácLươngNhânđãkhó,ghilạichohaylờikể“tỉnhkhô”đócũngkhóchẳngkém.Dùtôiđãhếtsứccốgắngnhưngnếucóchuyệnnàoghi chưa thật “đã” thìkínhmongquývị “sĩphudângian”ngàyxưacùngquývịbạnđọcngàynayrộnglòngchâmchước.
Chuyệntiếulâmthườngcódịbản,mỗingườinghelạihay“thêmmắmthêmmuối”khikểlạichongườikhác,thếnêntìnhtrạng“tamsaothấtbản”khótránhkhỏi.Cókhimộtchuyện,tôilạiđượcnghemấyngườikể,mỗingười
lại kểmột khác, nên tôi phải chọn những tình tiết “đắt” nhất để ghi lại...Trongnhiềuchuyện,cáithựcvàcáihưđanxenlẫnlộn,songtôivẫnghicảhai để bạn đọc “rộng đường dư luận”. Quả là tôi vẫn chưa quên lời bácLươngNhân:“...nghegìghinấy thôimà...”Viếtđếnđây, tôi lại sựcnhớđếncâuchuyệnbihàiliênquanđếnmộtbậctrưởnglãotronglàngvănViệtNam-cụNguyễnCôngHoan.Sốlà tácgiảBướcđườngcùngđãbị“cạo”khivừađăngtrênbáoVănnghệmấybàiđầurúttừcuốnhồikýchưacôngbố,vớitựađề:Nhớgìghinấy.Vậymàchínhcáitựađềhiềnkhôấylạibịhạchtộingaygiữathời“chốngxétlại”.Mộtvịlãnhđạotuyênhuấnđãđăngđànphêphán,đạiý:“Phảiviếtcólậptrườnggiaicấp,theođúngđườnglốicủaĐảng,chứkhôngthểviếttheokiểu‘nhớgìghinấy’sặcmùikháchquantưsản...”Dẫuvậy,TrầnKhốtnàyvẫnbảovệ“lậptrường”nghegìghinấykhi“phôra”cuốnTiếulâmchínhtrị(ViệtNam,năm1980)này...
Lời“rào”đầuđãkhádài,songtôivẫnthấymìnhcần“rào”thêmđoạncuối:
Vìmuốnghilạitrungthựcnhữngchuyệntiếulâmlưutruyềnrộngrãitrongdângianthờibaocấp,tôiđãgiữnguyêntênhoặcbídanhmộtsốvịlãnhđạothờiđó,đồngthờikhôngnétránhtênĐảng(viếthoa),chodùviệcliềulĩnhghitrêngiấytrắngmựcđennhưvậycóthểbịkhépvàotội“phạmhuý”và“phạmthượng”.Nhưngbiếtlàmsaođượckhidângianđãlưutruyềnnhưthếvàởnhiềunướcngườitacũng“phạmhuý”,“phạmthượng”nhưthế?Nhânđây,tôicũngxinthưathêmchuyệnnày:Mộtlãnhtụnổitiếngnướcngoài,ôngL.I.Brezhnev, cốTổngBí thưĐảngCộng sảnLiênXô, từng “được”giới“sĩphudângian”LiênXôvàĐôngÂuđặtkhánhiềuchuyệntiếulâmchuacay(xemphầnPhụlục).NhưngđiềuthậtlạlàconngườithườngbịbáochíphươngTâygọilà“độctàikhéttiếng”ấylạichưahềtốngđiSibiribấtkỳngườisángtáctiếulâmchínhtrịnào!Trái lại,nhữngngườiđặtchuyệnhaycònđượcông...tặngquà.Chẳngnhữngthế,ôngcònđíchthânkểchuyệntiếulâmchếgiễuchínhmìnhchocácvịlãnhđạonướcngoàicùngnghevà
cùngcười.ChuyệnhihữunàyđãđượcđăngtrêntờbáocủaBộCôngancórất nhiều người đọc:An ninh Thế giới, ngày 18.12.2006. Dù không dám“nằmmơgiữabanngày”nhưngtôivẫnmongsaocácbạnlàmcôngtácanninhtưtưởngởtahômnaycũngcầnthamkhảo(vàhọctập,nênlắmchứ?)cáchứngxửcủavịlãnhtụXô-viếtngàyxưa.Cảthờixưalẫnthờinay,cảởtrongnướclẫnngoàinước,việcđặtvàkểchuyệntiếulâmhoặcvèchẳngquachỉ là cách “xả stress” khá... hiền lành. “Xả” đỡ nguy hơn “nổ” nhiềulắm...
SàiGòn-Tp.HồChíMinh,đầuXuân2007
TrầnKhốt
*
[1]Khoanộidànhchocánbộsơ-trungcấp(CácchúthíchđềucủaTrầnKhốt)
[2]CáchxưnghôthânmậtcủangườiNambộcaotuổi,cóthểhiểulà“bác”,“chú”,“tao”...
[3]ThơBếnNghé,báoSàiGònGiảiphóng
[4]Thếgiớithứbalàthếgiớicácnướcnghèo,haithếgiớicònlạilàthếgiớicácnướcxãhộichủnghĩavàthếgiớicácnướctưbảnchủnghĩa.
[5]Tứctầngtrệt,nhưngườiNamthườnggọi.Cáctầngkếtiếplàlầumột,lầuhai,lầuba...
TrầnKhốtTiếulâmchínhtrị(ViệtNam,năm1980)
-----1------
1.MáchnướcDiêmVương
BacánbộViệtNamcỡlớnnọkhichếtliềnbịDiêmVươngsaiquỷsứđiệuđếnhỏitội.Cảbađềuphạmquánhiềutộivớidân,vớinướcnênDiêmChúaquyếtđịnhtrừngtrịbằnghìnhphạtnặngnhấtởchốnâmty:némxuốngvạcdầu.
Hômthihànhbảnán,quỷsứnémcánbộthứnhấtxuốngvạcdầusôisùngsục.Nhưnglạthay,kẻtửtộivẫnsốngnhăn.Ôngtađượclôilênvàcánbộthứhaibịnémxuống.Kếtquảvẫnnhưvậy:vạcdầucủaDiêmVươngbấtlực.Đếncánbộthứbacũngthế!
DiêmVươngnổicơnlôiđình.
MộtcậnthầncủaDiêmVương,vốntừngsốngvàlàmviệclâunămởViệtNam,bènghétaiDiêmVương,tâunhỏ:“Xincứnémcảbaxuốngcùngmộtlúc”.
DiêmVươngylời.
Kếtquả,khivừaxuốngvạcdầu,bacánbộViệtNamnọđã…cắnnhauchếttươi.
2.Nhấtthếgiới
Đểdưluậnthếgiớichúýđếnnạnđóiđanghoànhhànhởnhiềunướcthuộcthếgiới thứba [4] ,TổchứcLương thựcvàNôngnghiệp (FAO)củaLiênHiệpQuốcquyếtđịnhmởcuộc thivẽ lớnvớiđề tài: cảnhđóikhátkhủngkhiếpnhất.
Nhiềuhoạsĩnổitiếngthuộccácnướcnghèosôinổithamgiacuộcthi.Họcốmôtảthậtsắcnéttìnhtrạngđóikhátcùngcựcởđấtnướcmình,đặngtranhthủsựtrợgiúpcủacácnướcgiàu.Tuynhiên,lọtvàovòngchungkếtchỉcótranhcủahoạsĩbanước :ẤnĐộ,CampuchiavàViệtNam.Babức tranhnàyđượcđưaraxétkỹtạimộthộiđồnggiámkhảoquytụnhiềuhoạsĩbậcthầy.
TranhẤnĐộđượcxétđầutiên.MọingườitrầmtrồtánthưởngbứctranhvẽhaingườiẤngầygiơxươngđang tranhnhaumộtmiếng thịtbò.Chủ tịchHộiđồngGiámkhảonhậnxét:“NgườiẤntônthờbò.Vậymàgiờđây,họchẳngnhữngmổbòlàmthịt,màcòntranhnhautừngmiếngthịtnhỏ.QuađóđủbiếtởẤnĐộ,tìnhtrạngđóikhátghêgớmđếnmựcnào!”BứctranhđượctoànthểHộiđồngGiámkhảonhấttrítặnggiảiba.
Đến lượtbức tranhCampuchiađưa ra,mọingười rùngmìnhkhi thấymộtngườiKhmer,nomhệtbộxương,đangngồitrênđốngxươngkhô(nạnnhânthờiPolPot),hai taycầmđầuốngxươngchovàomồm,máhóp lạiđểcốmútchúttuỷmayracònsótlại.Saumộthồibàncãi,cácvịgiámkhảobiểuquyếtbứctranhthêthảmấyđượcgiảihai.
CònbứctranhcủaViệtNamta?Cảphòngồlênsửngsốtkhingườitagiớithiệubứctranh.Vàkhônghềbàncãimộtlời,toànthểHộiđồngGiámkhảonhất trí tặngnógiảinhất.Cóýkiếncònchorằngnóxứngđángđượctraogiảiđặcbiệt...
BứctranhViệtNamtahếtsứcgiảndị:cáilỗđítbịmạngnhệnchăngđầy.
3.Nhấttrí100%
Mộthôm,saungàylàmviệccựcnhọcngoàiđồng,Trâutavừanằmnhaicỏ,vừangẫmnghĩsựđời.Trâuthấymìnhlàmlụngchămchỉquanhnămsuốttháng,lạikhônghềkêuca,đòihỏilấynửalời,rấtxứngđángvớidanhhiệu“Laođộng tiên tiến”.NghenóiĐảngđangcầnkếtnạpnhữngngười “Laođộngtiêntiến”đểtăngcườngđộingũcôngnông,TrâutabènquyếtđịnhnộpđơnxinvàoĐảng.
ĐơncủaTrâuliềnđượcđưaraChibộxemxét.ChibộnhậnthấyđồngchíTrâutuylàmviệcrấtđángđượctraodanhhiệu“Laođộngtiêntiến”,nhưnglạikémthôngminh,nênđơnbịbác.
Ngựa thấyTrâu làm đơn xin vàoĐảng, liền bắt chước. Trong đơn,Ngựaviết:“SovớiđồngchíTrâu,tôichẳngnhữnglaođộngkhôngthuakém,màlạithôngminhhơnnhiều.Ngoàira,tôicòncóthểlàmvậtcưỡichocácđồngchílãnhđạocấpcaodạochơi...”
ChibộcũngxemxétngayđơnxinvàoĐảngcủaNgựa.MấyưuđiểmmàđồngchíNgựanêutrongđơnđềuđượcChibộghinhận.Nhưngcuốicùng,đơncủaNgựacũngbịbácvớilýdochắcnịch:đồngchíNgựacócúđáhậurấtđộc,ảnhhưởngnặngnềđếnđoànkếtnộibộ.
ThấyđơncủaTrâuvàNgựađềubịChibộbác,RệpvàMuỗiliềnlàmđơnxinvàoĐảng.Đơncủahaiđồngchíchuyênhútmáunàyviếthệtnhưnhau:“Tôi tuy chẳngphải làLaođộng tiên tiếnnhưđồng chíTrâuvàđồng chí
Ngựa,nhưngbùlại,tôicócáicơbảnmàhaiđồngchíđókhôngthểcó:tronghuyếtquảncủa tôi từbaođờinayđềucódòngmáucôngnông.Tôi cảmthấymìnhhoàn toànxứngđángđượcđứng tronghàngngũĐảngcủagiaicấpcôngnông...”
ĐơncủađồngchíRệpvàđồngchíMuỗiđượcChibộchấpnhậnvớisựnhấttrí100%.
4.Toànhàkhônghốxí
TạiHàNội,một toànhàbốn tầngmới xây thuhút nhiềungười đến thamquan,vìnóđượcthiếtkếkháđẹp.Chỉcóđiềurấtlạlàsuốtcảbốntầngđềukhônghềcómộthốxínào.Mọingườixúmlạihỏiôngkiếntrúcsưvàđượcônggiảithíchnhưsau:
“Tầngmột[5]dànhchonhàtrẻ,cáccháuđiịvàobô.Tầnghaidànhchocánbộcấpthấp,mọingườiđiịởcơquan.Tầngbadànhchocánhvănnghệsĩthìịđượcbãinào,họnhétvàomồmnhaubãiấy.Còntầngbốndànhcánbộcấpcao,mấyvịấychỉquenịlênđầuthiênhạ.Bởithế,chúngtôixâyhốxílàmgìchonólãngphí?”
5.Ănqualoa
Trongmột lần “xuống cơ sở”, Bộ trưởngBộ Lương thực-Thực phẩmHồViếtThắngghéthămgiađìnhbácnôngdânnọ.Đểbàytỏsựquantâmcủathượngcấp,ôngBộtrưởngâncầnhỏichủnhà:
“Bàcontaởđâylâunayănuốngrasao?”
“Dạ,chúngtôichỉănuốngqualoathôiạ.”
“ĐềnghịbácchotôibiếtcụthểănqualoalàănnhữngmóngìđểtôicònvềbáocáolênTrungươngvềthànhtíchcải thiệnđờisốngnôngdân.Bữaăncủabàcontacóđủnokhông?Hằngngàycóthịt,cócáchứ?”
“ThưaBộtrưởng,tôiđãnóicụthểlắmrồimà!Nhiềunămnay,bàconchúngtôichỉănqualoathôi...”
Nóiđếnđây,bácnôngdânliềnchỉtaylên...chiếcloaphátthanhcôngcộngđangđọcoangoangmộtbài củabáoNhândân thốngkêvô số thành tíchvượtbậcvềsảnxuấtlươngthực-thựcphẩm,cảithiệnđờisốngnhândân,v.v...
6.Hàngxuấtkhẩuđặcbiệt
ÔngChủ tịchỦybanNhândânxãmiềnnúinọnhậnđượccôngvăn“hoảtốc”từtrêntỉnhgửixuống.Ácmộtnỗilàcôngvănlạiđánhbằngmáychữkhôngdấunênôngbópócmãi,cũngchẳngđoánra.Côngvăncóđoạnviết:
“Thumuagap1.000can long lonrungdexuatkhau.Bayngaynuacoxexuongnhan.”
Bachữ“longlonrung” làmChủ tịchxãnhà tađauđầunhất.Nhữngchữkhácthìôngđoánđạikháirằngtrêntỉnhcầnthumuagấp1.000cângìgìđó
đểxuấtkhẩuvàbảyngàynữasẽcóxexuốngnhận.Nhưngthứhàngcầnthumuagấplàcáigìđây?
Nghĩcảngàykhôngra,đêmônglạinằmvắttaylêntránnghĩtiếp.Ôngcứtrằn trọc,khiếncôvợ trẻnằmbêncũngkhôngngủđược.Cáuquá,khôngthèmnghĩnữa,ôngquayra...nghịchcáithânhìnhchắclẳncủacôvợ.Bàntayngứangáycủaôngbắtđầulụclạohếtbêntrênlạibêndưới.Vừalụclạotớichỗđầy“laulách”,ôngChủtịchbỗngvỗđùivợđánh“bách”,rồireolênnhưnhàbáchọcArchimedesthờixưa:“Ồ,cóthếmàcũngchẳngnghĩra!”Để cô vợkhỏi hỏi han lôi thôi chuyệnquốc gia đại sự, ông tiếp tục cùngnàngtậnhưởngmộttrong“tứkhoái”trờicho,rồisauđócùnglănra...ngáy.
Mờsánghômsau,chỉkịprítvàihơithuốcchotỉnhngủ,ChủtịchxãđãhớthảichạyquanhàChủtịchHộiPhụnữởbênkiađồivàchìachobàtaxemcáicôngvăn“hoảtốc”oáioămnọ.Ôngvừacườihahả,vừacắtnghĩatừngchữchobànghe.BàChủtịchHộimớingoàibốnmươi,mặtđỏrần,nhìnbứccôngvănnửatinnửangờ.Đoánđượcýbà,Chủtịchxãnghiêmgiọngnói:
“ChữkýcủađồngchíChủtịchtỉnhđây.CondấucủaỦybanNhândântỉnhđây.Bàkhôngnhậnrahả?Côngtácnàyđúnglàcủamấybà,chẳngchạyvàođâuđược!”
“Nhưngđàođâuracảtấncủanợấyđây?”-ChủtịchHộidấmdẳnhỏi.“Cảxãnàychỉcónonngànphụnữ.Mànhàôngthừabiếtcáigiốngấyđâucónhiềunhặngì...”
Chủtịchxãcườingặtnghẽo:
“Mặcxáccácbà!Tôichỉbiếtcứchiểutheocôngvănmàlàm.Bảyngàynữamàmấybàkhônggomđủ thì cứ liệu thầnhồn.Bàkhông thấyba chữđể
xuấtkhẩuđósao?BáoNhândânhômnọđăngxãluậnhôhàotoàndânthiđuasảnxuấtnhiềumặthàngxuấtkhẩuđểthungoạitệ,đặnglàmgiàuchođấtnước.Cáithứmàmấybàphảigomđíchthịlàmặthàngxuấtkhẩuđặcbiệtcủanướcnhàđấy...”
“Nhưngmàxuấtkhẩucáigìquýgiá,chứailạixuấtkhẩucáigiốngkhỉgióấy?”MặtbàChủtịchHộilạiđỏnhưgấc.
“Này,nhàbàkhôngbiếtthìđừngcóngứamồmbànvàochuyệnquốcgiađạisựnhá!Tôinghengườitabảochínhcáigiống‘khỉgió’ấycủamấybàlạilàthứthuốccầmmáuhiệunghiệmnhưthầnđấy!ÔngNhànướcthumuathứhàngnàylàchúakhôn.Chẳngmấtcôngcấytrồnggìcả,cũngchẳngmấtvốnliếnggìcả,vậymà,...ha...ha...,thuđượcốingoạitệ.Thôi,bàliệumàđivậnđộngchịem.Côngtácđặcbiệtchứchẳngphảibỡnđâu!Bànàogomđượcnhiều,xãsẽtặnggiấykhen.Aichốngđối,sẽbịtrừngphạt...”
Bảyngàysau.Mộtchiếcxe tảiđỗxịch trước trụsởỦybanNhândânxã.ÔngChủtịch,mặttáimét,chạyrađónanhcánbộthumuacủatỉnh.
Thôichếtrồi.Trêntỉnhpháihẳnmộtxetảixuốngđểnhậnhàng,vậymàsuốtcảtuầnqua,cácbàcáccôtrongHộiPhụnữchạylongtócgáycũngchỉmớithuđượccó...vàilạng.Biếtănnóilàmsaovớithượngcấpđây?Chủtịchxãxunxoemờicánbộtỉnhuốngtrà,hútthuốc,mặtôngtaméoxệch...
Ngồichưanóngđít,anhcánbộđãgiụctoáy:
“Đồngchíchongườichấthànglênxeđểchúngtôingượcsớm.”
Chủtịchxãđờcảngười,gãiđầugãitai,miệnglắpbắp:
“Báo cáo đồng... đồng... chí, thứ hàng trên... tỉnh... ra lệnh... thu... thu...mua... gay cho chúng... chúng... tôi quá!Chúng tôi vận... vận... động toànthể... chị... chị... em trong toàn xã...mà chỉ thu... được... có... có... ngần...này...”
AnhcánbộtỉnhháhốcmồmkhithấyôngChủtịchxãrụtrèlôitừngănkéobànlàmviệcmột...góigiấybáo.Mởgóigiấyra,cánbộnọvộivànglấytaybịtmũi.
Chủtịchxãcườinhưmếuvàlắpbắptiếp:
“Đồng... đồng chí thông... cảm cho chị... chị... em.Thật là... khổ, nhiều...chị... emkhôngchờđược... tới... lúc... rụng..., phải lấy... kéo...kéo... cắt...Vậymà...”
Anhcánbộthumuavẫnchẳnghiểuấtgiápgì.SaoChủtịchxãlạitoànnóiđếnchịem,đếncáigìđórụng,đếnkéocắt?Thứhàngcầnthumuađểxuấtkhẩuđâucódínhdángnhiềuđếnchịemnhưvậy?
Cảmthấycóchuyệnlạgìđây,anhtađòixemlạicáicôngvăn“hoảtốc”màtrêntỉnhvừagửixuốngtuầntrước.Chủtịchxãvộivàngmởxàcột,lôiratờcông văn nhàu nát, nhưng vẫn còn nom rõ ba chữ “long lon rung”đượcgạchđậmbêndướibằngbútđỏ.
Cánbộtỉnhxemkỹtờcôngvăn,rồihỏiChủtịchxã:
“Vậyđồngchíhiểubachữmàđồngchígạchdướinàylàthứhànggì?”
Giươngmụckỉnh,ôngChủtịchxãbốcmộtnhúm“hàngxuấtkhẩuđặcbiệt”lênnhòm,rồihỏilại:
“Thếcáihàngấychẳngphải là... là... lông...của...chịem... rụng... thì là...cáigì?”
Anhcánbộthumuatrợntrừngmắt:
“Bốgiếtconrồi,bốơilàbố!Cáithứhàngmàconcầnthumuagấplàlônglợnrừng.Lônglợnrừng!1.000cân!Đểxuấtkhẩu!Bốhiểuchưa?”
Chủtịchxãkhôngkịpnghehếtcâu,đãlănra...chếtgiấc.
TrầnKhốtTiếulâmchínhtrị(ViệtNam,năm1980)
-----2------
7.ĐồngchíSáuLaMã
Năm1970,nhândịpkỷniệmlầnthứ100ngàysinhLênin,nhiềucuộcmíttinhlớnnhỏđượctổchứcchẳngnhữngởHàNội,màcònởtấtcảcáctỉnh,thành,huyện,xã...Ngoàira,còncócáccuộcmíttinhcỡ“bỏtúi”ởkhắpcáccơquan,trườnghọc,xínghiệp,hợptácxã...Cảnúitàiliệuvềthânthế,sựnghiệpLêninvĩđạiđãđượcBanTuyênhuấnTrungươngvàtuyênhuấncáccấpphổbiếnrộngrãixuốngtậncơsở.
Cũngnhưmọinơikhác,đúngngày22.4,mộthợptácxãnôngnghiệp-đượccoilà“ngọncờđầu”củangoạithànhHàNội-tổchứccuộcmíttinhcócảngànxãviênthamdự.Hàngngũquankháchcũngkháđôngđảo:quankháchcấpxã,quankháchcấphuyện,quankháchcấpthànhphố...Hợptácxãnàylại“kếtnghĩa”vớimộtnôngtrangtậpthểởngoạiôMoskvanênĐạisứquánLiênXôcòncửngườiđếndựchothêmphầnlongtrọng.Vàdĩnhiên,còncómặtcảđámphóngviênbáo,đài...
Mởđầucuộcmíttinh,đồngchíBíthưĐảnguỷxãtrịnhtrọngđọcdiễnvănkhaimạc.Sauchừng5phútềà“kínhthưa”đủmặtquankhách,đồngchíBíthư hắng giọng, rồi ê a đọc bài diễn văn đánhmáy sẵn từ trên huyện gửixuống:
"Hômnay,cùngvớitoànthểloàingườitiếnbộ,chúngtahọpmặtởđâyđểkỷniệmtrọngthểlầnthứmộttrămngàysinhđồngchíSáuLaMãLêNin..."
Bàconxãviênùùcạccạc,chỉbiếtimlặngngồinghe.Còntronghàngghếquankhách,đặcbiệt làquankháchcấp thànhphốvàđámphóngviên, thì
xônxao,sửngsốtvìcáitên“SáuLaMã”lạhoắcnọ.
ĐợimãitớilúcBíthưxãngắcngứđọcxongbàikhaimạcvàtạmnghỉgiảilao, chàngphóngviênbáoHàNộimới nhanh tay chớp lấybảnđánhmáydiễnvănmàôngtavừađọc.Mấyngườitinhýtrongđámquankháchthấyphóngviênnọbỗngbịtchặtmiệng,mặtđỏrần,chạyvộivàohậutrường.Cóngườitòmòchạytheo,bắtgặpanhchàngvừacốnhịncười,vừachỉtayvàobảnđánhmáy.Thìra,trongbảnấy,tên(Vladimir)vàtênbố(Ilych-tứcconôngIlya)củaLêninđượcviếttắtlà“V.I.”,đồngchíBíthưĐảnguỷxãnhàtachẳngbiếtmôtêgì,cứthế“phang”bừalà...“SáuLaMãLêNin”!
8.BàconLêninởViệtNam
Chuyệnnàycũngxảyravàodịpkỷniệmlầnthứ100ngàysinhLêninvĩđại,nhưnglạiởmộtxínghiệpnộithànhHàNội.
ĐồngchíBíthưĐảnguỷsaukhiđọctrơntrumấyvănbảnsoạnsẵncủaBanTuyênhuấn,bèntỏvẻhiểubiết,lêngiọnghỏinhữngngườidựmíttinh:
"CácđồngchícóbiếtViệtNamtacóailàbàconcủalãnhtụLêninkhông?"
MộtcôngnhântừngđihọcnghềởLiênXô,mạnhdạnđứnglênđáp:
"BáocáoBíthư,theotôinghĩ,toànthểđảngviêncộngsảnViệtNamđitheođườnglốiLêninđềulàbàconcủaLênin!"
Cửtoạvỗtaytánthưởngcâutrảlờihómhỉnh.NhưngBíthưĐảnguỷbĩumôi,lắcđầu:
"Đồngchívừarồimớinóichungchungthôi.TôibiếttrongĐảngtacòncómộtngườibàconLêninthậtsựkia!Chocácđồngchítiếptụcsuynghĩnămphútnữa..."
Mọingười trốmắtnhìnnhau,ồnàobàn tán.Nămphút trôiquamàkhôngthấyaiđứngdậytrảlời,BíthưĐảnguỷmớiđắcchínói:
"Có thếmàcũngkhôngnghĩ ra!NgườibàconLênin thựcsự,đóchính làđồngchíLêDuẩnkínhmếncủachúngta!Saocácđồngchílại‘ồ’lênnhưvậy?LêninhọLê,đồngchíLêDuẩncũnghọLê,vậychẳngbàconlàgì?"
9.ChùmchuyệnPhạmTuânbayvàovũtrụ
a.Dễbiếtquá
Ngày24.7.1980,tàu“Liênhợp37”chởnhàduhànhvũtrụLiênXôV.V.GorơbátcôvànhàduhànhvũtrụViệtNamPhạmTuânbayvòngđầutiêntrênquỹđạotráiđất.Lầnđầulênvũtrụ,PhạmTuânngỡngàngnhìnxuốngtráiđấtvàluônmồmhỏi:“Đâylàđâu?”
Lần thứnhất,Gorơbátcôchìa tay rangoàicửa sổcon tàuvàđáp:“Đây làvùngBắccực”.
Lầnthứhai,Gorơbátcôlạichìatayrangoàivàđáp:“Đâylàvùngxíchđạo”.
ĐếnlầnthứbaPhạmTuânhỏi,Gorơbátcôvẫnchìatayrangoài,nhưnglạirụtngaytayvàovàcáukỉnhđáp:“ĐâylàcáinướcViệtNamnhàngươi!”
PhạmTuânngạcnhiên:“Saođồngchíbiếtgiỏivậy?Chìatayrangoài,thấylạnhnhiềuthìbiếtlàBắccực,thấynóngnhiềuthìbiếtlàxíchđạo,chuyệnđóthậtdễhiểu.Cònởnướctôi,chẳnglạnhlắmmàcũngchẳngnónglắm,saođồngchíchìatayramàcũngbiếtđược?”
"Taobị...giậtmấtcáiđồnghồ!"
b.ChỉriêngViệtNam
Đêm đầu tiên của chuyến bay, Gorơbátcô quan sát trái đất, rồi hỏi PhạmTuân:
"Đồngchíhãynhìnxem,khắpcácnướctrên thếgiớiđènđiệnsángtrưng,riêngViệtNamsaolạitốithuivậy?"
"Chắcđêmnaynướctôibịcúpđiện"-PhạmTuântỉnhbơđáp.
c.Đồnghươngtrênvũtrụ
Lúctàuvũtrụ“Liênhợp37”tiếngầntrạmquỹđạo“Chàomừng6”,PhạmTuânthấyngoàihainhàduhànhLiênXôlàmviệctrêntrạmtừnhiềuthángnay,cònlốnhốmấyngườidavàngmũitẹt.NhàduhànhViệtNamlấylàmlạlắm.Lạicànglạhơnkhitàulắpghépthànhcôngvớitrạm,Tuânthấymấyngười da vàngmũi tẹt nọ lại chính là người đồnghươngViệtNam.Tuânsửngsốthỏi:
"TôilàngườiViệtNamđầutiênbaylênvũtrụkiamà!Cácanhlênhồinàovậy?"
MấyngườiViệtNambuồnbãđáp:
"Chúngtôibịbắnlênđâyhồigiágạo,giáthịt,giávàngởViệtNamtăngvọtđó!"
d.Đỏtayvàđỏmá
Thiênhạđồnrằngtrêntàuvũtrụ“Liênhợp37”phónglênquỹđạohồitháng7. 1980, ngoàiGorơbátcô và PhạmTuân, còn cómột nhà du hành vũ trụCubanữa.Saukhikếtthúcthànhcôngchuyếnbaylịchsử,cảbađượckiểmtrasứckhoẻkỹlưỡng.
NhàduhànhLiênXôhoàntoànkhoẻmạnh.
CònnhàduhànhCuba thìhaimubàn tayđỏ rần.Khámnghiệmmãi,vẫnkhông sao phát hiện đó là bệnh gì. Cuối cùng, nhà du hành Cuba mớingượng ngùng tiết lộ: “Trong khi bay, tôi không được giao việc gì, ngồibuồntáymáysờcáinọ,vặncáikia,nênbịđồngchíLiênXôcầmthướcvụtvàotay.Bịvụtnhiềulầnnêncảhaimubàntayđềuđỏ”.
ĐếnkhikiểmtrasứckhoẻnhàduhànhvũtrụViệtNam,thấyPhạmTuânvừađỏcảhaimubàntay,lẫnđỏcảhaimá.Bácsĩhỏi:
"ChắcđồngchílạingứataytáymáycácthứnêncũngbịvụtthướcnhưđồngchíCubachứgì?"
PhạmTuângãitaiđáp:
"Báocáo,đúngthếạ."
"Vậytạisaohaimáđồngchílạiđỏbầmthếkia?",bácsĩhỏitiếp.
"Báocáo,tạivìtôicứhỏiluônmồmnênbịđồngchíGorơbátcôchoăntátliêntụcạ..."
10.Câuhỏiđịnhmệnh
MộtcontàuvũtrụchởbanhàduhànhLiênXô,CộnghoàDânchủĐứcvàViệt Nam đi thám hiểm vùng thái dương hệ. Tàu bỗng gặp “trục trặc kỹthuật”,bịvăngkhỏitháidươnghệ,tớimộtnơiloàingườichưahềbiếtđến.Banhàduhànhchưakịphoànhồn,lạithấyhaicontàuvũtrụkỳlạchợthiệnra,kèmsáthaibêntàumìnhvàbắthạxuốngmộthànhtinhcũngcócỏcâyxanhtốt.Thìrađâylàhànhtinhcóconngườisinhsống.Ngườiởđâylạihếtsứcthôngminhnênchỉsauvàigiờ,họđãcóthểnghehiểuvàtrảlờibằngtiếngnóicủangườitráiđất.
Cácnhàduhànhchúngtađượcđốixửlịchsự,thânái.Nhưngđếnkhicảbangỏýxincácvịchủnhântạođiềukiệnchohọtrởvềtráiđấtthìhọgặpngaylờiđáplạnhlùng:
"Suốtbaođờinay,ởhànhtinhchúngtôicócáilệbắtbuộcvớicácvịkhách‘khôngmờimàđến’.Mỗivịđượcphépđặtchochúngtôimộtcâuhỏi.Nếukhôngtrả lờiđược,chúng tôisẽ lậpngaybệphóngđểđưacácvịquay lạitháidươnghệvàtrởvềtráiđất.Ngượclại,nếuchúngtôitrảlờiđược,cácvịsẽphảiởlạiđâyvĩnhviễn."
Banhàduhànhchúng tavôcùngbối rối.Nhưngvìmuốnvềngayvớivợconnêncảbaquyếtđịnhcứhỏiđại.
Thoạttiên,nhàduhànhvũtrụLiênXôhỏi:
"Ởhànhtinhcácvị,cómáytínhđiệntửkhông?"
Thaychocâu trả lời,mấyvịchủnhânhành tinhbíẩndẫnngườichúng tađếnmộtnhàmáychuyênsảnxuấtnhữngmáytínhđiệntửmàvàithếkỷnữa,tráiđấttamayramớisảnxuấtnổi.
ĐếnlượtnhàduhànhCộnghoàDânchủĐức,tuysợlắmrồi,nhưngcũngcốhỏiliều:
"Thếcácvịcósảnxuấtđượcmáyđochínhxáckhông?"
Banhàduhànhchúngtalạiđượcdẫnđếnnhàmáyđangsảnxuấtloạimáyđochínhxácgấptrămlầncácmáyđohiệncótrêntráiđất.
Vớivẻmặtđưađám,nhàduhànhLiênXônắmchặttaynhàduhànhViệtNamvànói:
"Sốphậncảđộichúngtabâygiờphụthuộchoàntoànvàocâuhỏicủatavarít[1].Rángsuynghĩđi,anhbạnViệtthânyêu!"
Tavarítnhàtataychânlẩybẩy,mồhôitoátranhưtắm.Anhnghĩbụng:“Haitavarítđànanhđãbịđovánrồi,liệumìnhcònlàmđượctròtrốnggìnữa!”
Mấyngườihànhtinhbíẩnvẫnkiênnhẫnkhoanhtayđứngchờcâuhỏithứba,câuhỏiđịnhmệnhcuốicùng.Nửatiếngtrôiqua,nhưngtrongđầunhàduhànhđángthươngcủachúngtavẫnchẳngnảyrađượccâuhỏinào.Giữalúchốthoảng,anhchàngbỗngbuộtmiệngvớigiọnglắpbắp:
"Ởđây...các...vị...có...có...Đảng...Đảng...uỷ...không?”
Cácvịchủnhânhànhtinhbíẩntrốmắtnhìnnhau,rồihỏilại:
“Đảnguỷ?”
“Vâng,cácvịcóĐảnguỷhaykhông?”
Nhữngngườinhậncâuhỏibốirốiramặt.Họyêucầubanhàduhànhvũtrụtráiđất chohọmột thờigianđể tìmcâu trả lời.Ngay sauđó,họ triệu tậpnhữngngườitàigiỏinhấthànhtinh,cốtìmchora“Đảnguỷ”làcáigiốnggì.Mấybộbáchkhoatoànthưđồsộnhấtđượclôiratracứu,nhưngtrongđókhônghềcótừ“Đảnguỷ”oaioămnọ.Sốngườitàigiỏinhấtmởhếtcuộchọpnàyđếncuộchọpkhácsuốtcảthángtrờimàcũngchẳnggiảiquyếtđượcgì.Cuốicùng,họđànhphảichịuthuacâuhỏicủanhàduhànhViệtNamvàlậpngaybệphóngđểđưacontàuchởcácvịkhách“khôngmờimàđến”trởvềtráiđất.
Lúctiễnbanhàduhànhchúngta,ngườiđượccoilàtàigiỏinhấtởcáihànhtinhbíẩnnọbướcđếnbêncôngdânViệtNamvàgãitai,hỏinhỏ:
“Ngàicóthểtiếtlộchotôiđượcbiết‘Đảnguỷ’làgìkhông,nếuđókhôngphảilàđiềutốimậtcủanướcngài?”
“Tốimậtcáiquáigì!”-NhàduhànhngườiViệtcườihahả,đáp.“Ởnướcchúngtôi,“Đảnguỷ”[2]cóvôthiênlủng.Chínhcácvịcũngvừacómộtthứ‘Đảnguỷ’màcácvịkhôngbiếtđóthôi!”
Nhữngngườichủhànhtinhbíẩntrònmắtkinhngạc:
“Chúngtôivừacómột‘Đảnguỷ’?Saochúngtôilạikhôngbiếtkìa?”
Nhàduhànhnướctacườikẻcả,đáp:
“’Đảnguỷ’làcái tổchứchộihọptriềnmiênmàchẳnggiảiquyếtđượcgì,nhưcácvịvừalàmtrongsuốtthángquađó!
11.Lênnhanhnhấtvàxuốngnhanhnhất
Ngày 23 thángChạp, Táo quân các nước đua nhau lên chầuNgọc hoàngThượngđế.MỗiôngTáođềuđibằngphươngtiệntốitâncủanướcmìnhvàchẳngaibảoai,ôngnàocũngmuốnlàngườidângsớtrướctiên.
TáoLiênXôvàTáoMỹdĩnhiênlàđáptàuvũtrụ.Cảhaichắcmẩmthểnàomìnhcũnglênsớmnhất.Aidèvừalêntớicổngthiênđình,ngóvàotrong,đãthấy Táo Việt Nam quỳ mọp trước Ngọc hoàng và đang đọc bức sớ dàithoòng.
ĐợiTáoViệtbướcra,haitáoquânLiênXôvàMỹliềntúmlấy,hỏi:
“Báclêntrờibằngphươngtiệngìmànhanhhơncảtàuvũtrụtốitâncủabọntôi?”
“À,tôileothang..."TáoViệtkhinhkhỉnhđáp.
"Thanggìmàkỳdiệuvậy?"
"Thang...vậtgiácủabảnquốc."
Quangày tấtniên,Táoquâncácnước lại lục tụckéovềchonhanhđểkịpđóngiaothừacùnggiachủ.Lầnnày,TáoLiênXôvàTáoMỹbảonhauphảităng tốc độ bay của tàu vũ trụ lên nhiều lần để xemTáoViệt còn xuốngtrướcđượckhông.ẤyvậymàlúcTáoquânhai“siêucườngquốc”hớthảitừtàuvũtrụbướcra,đãthấyTáoViệtnhàtaungdungngồiđánhchénthịtcầyvàtợprượuquốclủi.
TáoLiênXôđỏmặttíatai,kêulên:
"Bácphảinóingaychochúngtôibiết,lầnnàybácxuốngbằngcáithangkỳquáigìmànhanhnhưvậy?"
TáoViệtkhềkhà:
"Chẳnggiấugìhaibác,tôixuốngnhanhhơncảtàuvũtrụlànhờcáithangcómộtkhônghaicủabảnquốc:thangmứcsốngdânđen."
12.Bộtacónhàmáygì?
Trongmột cuộc họpởBộNôngnghiệp, ôngBộ trưởngđậpbàn chất vấnđámcánbộchủchốt:
"Tạisaovụnàythiếunhiềuphânđạmthế?ĐồngchíVụtrưởngVụTổchứcgọingaytayGiámđốcNhàmáyPhânđạmlênđâyđểtôicạochomộttrận!"
VụtrưởngVụTổchứckhúmnúmđứngdậy,gãitai:
"Báocáoanh,nhàmáyấylạithuộcTổngcụcHoáchất,chứkhôngthuộcBộtaạ..."
Bộtrưởngtrònmắt,hỏi:
"Ủa,vậyBộtacónhàmáygì?"
"Dạ,báocáoanh,Bộtachỉcónhàmáyphân...xanhthôiạ."
13.LệnhanhBa[3]
Năm1978,anhBađếnNhàmáysảnxuất tủlạnhvàra lệnhchobangiámđốc:“Phảigấprútsảnxuấtđểđếnnăm1980,mỗinhàđềucómộttủlạnh.Năm1976,khinướcnhàhoàntoànthốngnhất,tôiđãtróthứavớidânchúngcảnướcnhưvậyrồi”.
Cũngnăm1978, tớiNhàmáy sảnxuất tivi, anhBa lại ra lệnh: “Đếnnăm1980,phải ráng sảnxuất chomỗinhàmột tivi.Tôi cũngđãhứanhưvậy,khôngthểtráilời!”
Cuốinăm1979, anhBahốihảđếnXínghiệpđóngáoquan,hạmật lệnh:“Đónggấpchomỗingườidânmộtcáiáoquan!”
14.Vấnđềđầutiên
BaMập:Muốncảithiệnđờisốngnhândân,phảiđẩymạnhsảnxuất.
ÚtRòm:Vấnđềđầutiên.
BaMập:Đúngquárồi!Cònmuốnđẩymạnhsảnxuất,phảigiatăngcácmặthàngxuấtkhẩuđểthungoạitệvềchoNhànước.
ÚtRòm:Vấnđềđầutiên.
BaMập:Bêncạnhđó,cũngcầnquantâmpháttriểnmọisinhhoạtlànhmạnhvềvănhoávàtinhthầncủaquảngđạiquầnchúng...
ÚtRòm:Vấnđềđầutiên.
BaMập:Quái, sao tuiđụngđếnchuyệngì,ôngcũnghôhoài“vấnđềđầutiên”vậycà?
ÚtRòm:Vấnđềđầutiênlàvấnđề“tiềnđâu”,hiểuchưachanội?
15.LýlịchvàoKhốiSEV[4]
Họvàtên:ViệtNam
Tuổi:4.000
Họvàtêncha:LiênXô
Họvàtênmẹ:TrungQuốc
(Ghichú:Chamẹđãlydịtừnhiềunăm,naysốngdựavàochasaukhibịmẹ“uýnhđau”[5]hồiđầunăm1979.)
Tôngiáo:ĐathầngiáoMác-Lê-Mao,cóphatrộncảKhổnggiáo,NhogiáovàđôichútPhậtgiáo
Nghềthànhthạonhất:Đánhnhau
Quanhệbạnbè:Khôngchơivớiaivànếucóchơicũngkhônglâudài
16.KítchêĐặngngu
SauvụTrungQuốcxuaquânxâmlượcViệtNamhồiđầunăm1979,“quânsưquạtmáy”KissingertứctốcbayquaBắcKinh.ĐặngTiểuBìnhhíhửngkhoevớiKít:
“Chỉtrongvòngmộttháng,quâncủatôiđãtriệtđểthihànhchínhsáchgiếtsạch,đốtsạch,phásạch...”
Kíttrònmắthỏi:
"Cácngàigiếtsạchcảđámcánbộtổchứcvàkinhtế?"
"Giếtsạch!"Đặngđắcchí.
Kítđậpbànlatrờivàphán:
"Cácngàinguhếtchỗnói!Đểđámcánbộấylại,chúngcònpháhạigấpmấymườilầnquâncácngàiđó!"
17.PhầnViệtNam
Hội đồngTương trợKinh tếmở cuộc họp cấp cao tạiMoskva để bàn vềphầnđónggópcủamỗinướcthànhviên,tuỳtheothếmạnhcủamình,vàokếhoạchsảnxuấtchung.
Saumấybuổithảoluậnsôinổi,cuốicùngLiênXôlãnhphầnsảnxuấtmáycông cụ và dầu khí, Cộng hoàDân chủĐức sản xuấtmáy đo chính xác,Hungari sảnxuấtđồđiện tử,BaLanđóng tàuviễndương,Cuba sảnxuấtđường,MôngCổsảnxuấtlenvàthịtgiasúc...
ĐếnlượtViệtNam,vịtrưởngđoànđứngdậy,trịnhtrọngtuyênbố:
“Nướcchúng tôidùvừavượtquabomđạnchiến tranh,vẫnhănghái lãnhphầnsảnxuất...nghịquyết!”
18.Họ“TônThất”
TrongmộtcuộchọpHộiđồngBộtrưởng,cóvịlêntiếng:“NướctacónhàbáchọclừngdanhthếgiớilàgiáosưTônThấtTùng.Vậyđểthếgiớikhâmphụccơquanhànhpháptacólắmnhàbáchọc,tôiđềnghịtấtcảcácđồngchíbộtrưởngnhấtloạtmanghọTônThất”.
Mọingườivỗtayrầnrầnvàtranhnhauđặttênmới.
Bộ trưởngTài chính hí hửng giành tên “TônThấtThu”.Bộ trưởngNôngnghiệpkhoái tên“TônThấtBát”.Bộ trưởngNộivụ [6]vàBộ trưởngYtếcùng đòi cho được cái tên “TônThấtĐức”, cuối cùng ôngNội vụ có tên“TônThấtĐứcA”vàôngY tếcó tên“TônThấtĐứcB”.Bộ trưởngLaođộngđượcđặttên“TônThấtNghiệp”.BộtrưởngGiáodụchàilòngvớicáitên“TônThấtHọc”,v.v...
ĐếnlượtChủtịchHộiđồngBộtrưởng[7],ôngđứngdậynói:
“TôixinlãnhcáitênTônThấtBại.”
19.Cảngàyxếphàng
MộtđámngườigiàtrẻlớnbéđangxếphàngrồngrắntrướccửahànglươngthựcphốĐặngDung,HàNội.Đứngcuốihàng làngườiđànbàcóvẻmặtcau có.Mãimột lúc lâu, hàng người rồng rắnmới nhích đượcmột chút.Thấyvậy,bànọcacẩm:“Cứđiệunàythìđếntậntốicũngchửachắcđãmuađượcgạo.DânSàiGòngiễubốnchữviếttắt“chủnghĩaxãhội”(CNXH)là‘cảngàyxếphàng’,cũngchẳngoanđâu.Tiênsưnhàchúngnó!”
Mộtônglãođứngcạnhnghevậy,bènbàngóp:“Bàđứngđâychửithìchỉcóbàvàđámdânquènnàynghethôi.Bàcógan,đếntrướccửanhàanhBamàchửithìmớihả”.
Bànọhíhửng:“Cụdạychíphải.Nhờcụgiữchỗhộcháu,cháuchạyùratrướcnhàanhBachửimộttrậnchođãtức.NhàanhBaởngayđâythôimà!”
Nóirồi,bàtatetáiđi.
Mươiphút sau,đã thấybàhầmhầmquay lại.Ông lãobènhỏi: “Saochửinhanh thế?”Bànọhậmhựcnói:“Nàođãđượcchửi!Ở trướcnhàanhBa,muốn đứng chửi cũng phải... xếp hàng.Mà hàng ở đấy lại dài hơn ở đâynhiềulắm,đứngđếnmaichửachắcđãtớilượtmình.Cháugửichỗđằngấyrồi,giờthìxếphàngmuagạocáiđã.Tiênsưnhàchúngnó!”
20.BạnhọccủaanhBa[8]
Cóông lão nọ gây lộn với hai công an, liền bị đánh túi bụi.Ông lão vừachốngđỡ,vừalalớn:
"Mấychúcoichừng,tuilàbạnhọcanhBađó!"
Mộtcôngannghevậycóýsợ,bènngưngtayvàbảobạn:
"Thôi,thacholão,kẻolạimangluỵvàothânđó..."
Côngankiavẫnđánhônglão.Đánhchántay,anhtamớinói:
"Lãonóikhoácvậymàmầycũngtin!AnhBacóđihọcbaogiờđâumàcóbạnhọc!"
21.TinvàoĐảng...[9]
TrướcNhà thờ lớnHàNội cópho tượngChúađứnggiữavườnhồngnhỏđược vây tròn bằng lớp rào sắt.Gần đây, sáng sáng, những người đi làmngangquađềuthấymộtcậubéchừng15tuổi,mặtmũikhôingô,quỳtrướctượng Chúa, mắt lim dim, miệng lầm rầm cầu nguyện. Cảnh tượng nàykhônglọtquamắtôngcánbộbáoNhândâncótrụsởđốidiệnvớiNhàthờlớn.Một bữa, ôngnọ tòmò tới sát cậu bé và nghe rõ lời nó cầu nguyện:“LạyChúa,xinChúacaocảlònglànhđoáithươngchocon100đồng[10]đểconcótiềnănhọc!”
ÔngcánbộbáoNhândâncảmthấyvừabuồncười,vừathươnghại.Ôngtanghĩbụng:“Chúanàochomàytiền!Hừm,tasẽchomàymộtbàihọc”.
Ôngvộivãchạyvềtoàbáo,gặpngaycácđồngchícùngchibộvàbàn:“Đềnghịcácđồngchíkẻítngườinhiều,góptiềnchothằngbéđángthươngnọ.Sốtiềnnày,chúngtasẽbỏvàocáiphongbìcóđềchữ“ĐẢNG”.Nhậnđượctiền,nósẽhiểuralàchỉcóĐảngmớicóthểchonótiền,chonótươnglai.NósẽtinvàoĐảng,chứkhôngcòntinvàovịChúabấtlựccủanó”.
Mọingườiủnghộýđịnhtốtđẹpcủaôngta.Nhưngphầnvìkhôngcótiền,phầnvì“ke”nênhọchỉgópđượccó62đồng.
Ôngcánbộnọvộivàngchotiềnvàocáiphongbìcóviếtchữ“ĐẢNG”totướng, rồi kín đáo đặt ngay trước mặt cậu bé. Lúc cậu bé mở mắt, thấyphongbì,bènbócravàđếmkỹtiền.Đếmxong,nónứcnởkhóc.
ÔngcánbộbáoNhândânngạcnhiênlắm,nhưngcốnénlại,lặngyêntheodõi.Ôngthấycậubétaycầmchặtphongbìtiền,lạiquỳxuốngtrướctượngChúa,mắtlimdim,miệngcầunguyệntứctưởi:“LạyChúa,lầnsauChúacóchocontiềnthìxincứgửithẳngchocon,đừnggửiquaĐảng.Đảngđãăn
chặncủaconmất38đồngrồi,hu...hu...”
22.Mộtphầnba
Ngày 30.3.1980, Bác TônĐức Thắng qua đời.Gặp lại BácHồ, Bác Tônmừngmừngtủitủi.Saumộthồihànhuyên,BácHồsựcnhớ,vộihỏi:
"Dichúctôiđểlại,cácđồngchíthựchiệnđếnđâurồi?"
BácTônbuồnbãđáp:
"Chỉthựchiệnđượcmộtphầnbathôi,Bácơi!"
"MớihơnchụcnămmàđãthựchiệnđượcmộtphầnbaDichúc,thếlàkhálắmrồi!TôisẽgửiđiệnchúcmừngĐảngtasángsuốtlãnhđạotoàndânthựchiệntốtDichúc...Nhưngmànày,saođồngchíTônlạitrảlờitôivớigiọngỉuxìuxìunhưvậy?Tinvuithìgiọngphảivuichứ?"
"Vuisaođược,Bácơi!LúcđigặpCụMácvàCụLê,Bácđểlạichínchữ:Khôngcógìquýhơnđộclập,tựdo!Vậymàhơnchụcnămqua,ĐảngvàNhànướcmớithựchiệnđượcđúng...bachữđầu."
23.“Bảngđỏ,saovàng"
CómộtđảngviênchuyênhoạtđộngbímậtởSàiGòntrướcnăm1975,đượcquầnchúnglaođộngtinyêu,chechở.Saungàygiảiphóng,đảngviênnọtrở
thànhmộtlãnhđạocấpcao.Ôngtakhôngcònphảilẩnquấttrongkhunhàổchuộtcủadânnghèonữa,màđượcở trong toàbiệt thựnguyngacủamột“đạigia”đãditản.Ôngcònđượccấpxehơibónglộnvàcóhẳntàixếriêng.Bàconlốixómthấyôngmỗingàymộtđổithay.Ngườiđảngviêngầndânvàcầndânnămxưađãbiếnthànhmột“ônglớn”thựcthụ.
Chotớimộthôm,giữabữacơmchiềuthịnhsoạn,bégáiút8tuổirụtrèhỏiông:
"Banè,saotụibạncontoànkêubalàông‘Bảngđỏ,saovàng’?Conhỏi,tụinóchỉnherăngcười.Contừngnghemấychútronghẻmcũngkêubanhưthế.Vậylàsaohảba?"
Đangmảigặmđùigà,ôngbốđápchoquachuyện:
"Conkhôngthấycác trụsởcơquancáchmạngđềutreobảngsơnđỏ,chữvàngđósao?Bàconkêuvậy,ýmuốnnóibalàngườicáchmạng..."
Nhưngđếnđêm,nằmvắttaylêntrán,ôngđảngviênlâunămnọbỗnggiậtmình.Thì ra bốn chữ “Bảngđỏ, sao vàng” nói lái theo giọngSàiGòn cónghĩalà...“BỏĐảng,sanggiàu”.
24.Chỉcầnném...[11]
Năm1978,nhiềuvùngbịlụtlớn.AnhBa,anhChinh [12]vàanhĐồng [13]
đápmáybaytrựcthăngđi“thămthúdântình”.
Thấydânchúngkhốnkhổvìlụtlội,anhBađộnglòngthương,vộinémmột
nắmtiền50đồngxuống.Nhiềungườitranhnhaunhặttiền,nhưngainấyvẫnbuồnthiu.Thấyvậy,anhChinhbènnóivớianhBa:“Anhnémtiềnlớnquá,ít người nhặt được, nên dân chúng không vui”.Nói đoạn, anhChinh liềnnémmộtnắm tiền10đồng.Quả là sốngườinhặtđược tiềncónhiềuhơn,nhưngdânchúngvẫnchẳngvuihơnchútnào.Thấyvậy,anhĐồngbènnói:“Để tôi ném tiền 1 đồng xem sao”.Dĩ nhiên, số người nhặt được tiền lạinhiềuhơn,nhưngquáilạ,dânchúngvẫnbuồnrũ.
Bốirối,anhBahỏiviênphicông:
"Theocháu,nênnémtiềngìxuốngthìdânchúngmớivui?"
Viênphicôngthủngthỉnhđáp:
"Dạ,thưabác,chỉcầnném...bađồngchinhthôiạ."
25.Aiđượcdânthíchnhiềuhơn?[14]
LạichuyệnanhBa,anhNămvàanhĐồngđápmáybaytrựcthăngđi“thămthúdântình”.AnhBalêntiếng:
"Nếutôiném50tờhaichụcxuốngthìcó50dânthíchtôi."
AnhNămnóitheo:
"Nếutôiném500tờhaiđồngxuốngthìsốngườidânthíchtôicòngấpanhBacảchụclần."
AnhĐồngcũngnói:
"Tôichỉcầnném5.000tờhaihào,sốngườidânthíchtôisẽgấpanhBacảtrămlần."
Nghebaanhtándócvớinhaunhưvậy,viênphicôngliềnbàngóp:
"Nếucháu... buông tay lái, chắchẳn cháu sẽđược50 triệungườidânyêuthích!"
26.Bathủlợn
Mộthôm,anhBacùnganhNămvàanhĐồngđimuathủlợn.Tronghàngthịt,cóbathủlợnlớnbằngnhau.AnhĐồngchọnmộtcái,phảitrả5đồng.AnhBalấycáithứhai,phảitrả3đồng.AnhNămmuacáicònlại,chỉphảitrảcó1đồng.AnhĐồnglấylàmlạ,hỏingườibán:
"Tạisaobathủlợnlớnbằngnhaumàlạibánbagiákhácnhau?"
Ngườibánthịtđáp:
"Cáithủthứnhấtcóócnhưngkhôngcómắtnêngiá5đồng.Cáithứhaicómắtnhưngkhôngcóócnêngiá3đồng.Còncáithứba,chẳngcóócmàcũngchẳngcómắt,giáchỉ1đồngthôi.Tôibánthếlàphảigiálắmrồi,cònthắcmắcgìnữa?"
27.Chuyệnlương...
ThủtướngPhạmVănĐồngtừngđượctiếnglàngườithựcsựquantâmđếnđời sốngnhândân.Ông lại làmột trongsố rất ít cánbộ lãnhđạocấpcaomuốnvàbiếtlắngngheýkiếncủamọingười,kểcảnhữngýkiến“nghịchnhĩ”.
Mộthôm,ôngmờinhàvănNguyễnTuânđếnchơivàhỏi:
"Anh nói thật cho tôi biết, trong xã hội ta hiện nay, lớp người nào sungsướngnhất?"
"Lớpngườivôlương"-NguyễnTuânđápliền.
"Anhcóthểnóirõhơnđượckhông?"
"Đó là lớp cán bộ vô lương tâm và đám con phe... không ăn lương nhànước."
Mộtlầnkhác,ThủtướngPhạmVănĐồngvềthămvùngmỏQuảngNinhvàghévàonhàmộtcôngnhân.Saukhihỏimứclươngcủahaivợchồng,ôngnói:
"Lươngcôchúthấpnhưvậy,đờisốngchắckhổlắm?"
Anhchồngđáp:
"Lươngthấpchưahẳnđãkhổ,chỉlương...thiệnmớikhổthôiạ!"
ThấyThủtướngâncầnlắngnghe,chịvợmạnhdạn“đế”thêm:
"Anhchịemcôngnhânchúngtôithườngkháonhauvềphongtràođấutranhchốngtiêucựcđangdiễnrarầmrộtrongcảnước:Bêntrêncácvịlãnhđạocứthahồmàtiêu,cònbêndướidânđenchúngtacứthahồmàcực”.
Thủtướngxovai,imlặng...
[1]Đồngchí,tiếngNga
[2]ĐạitừđiểntiếngViệt(NxbVănhoá-Thôngtin,HàNội,1999)giảithíchĐảnguỷlà“Banchấphànhđảngbộ”
[3]ÔngLêDuẩn
[4]TênviếttắttheotiếngNgacủaHộiđồngTươngtrợKinhtế(1949-1991).ĐâylàtổchứchợptáckinhtếcủanhiềunướcthuộckhốiLiênXô-ĐôngÂu,vềsaukếtnạpthêmCuba,MôngCổvàViệtNam.
[5]Từ17.2đến16.3.1979,TrungQuốcồạtxuaquânđánhvàocáctỉnhbiêngiớiViệtNam,khiếncảhai“mẹcon”đềubịsứtdầu,mẻ trán.TheoBáchkhoatoànthưmởWikipedia,phíaViệtNamnóiquânTrungQuốccó62.500người bị chết và bị thương, còn phía TrungQuốc nói quânViệt Nam có60.000ngườichếtvàbịthương.
[6]NaylàBộCôngan
[7]NaylàThủtướng.Thờiấy,cơquanhànhphápnướctabắtchướcychangcáchđặttêncủaLiênXôvànhiềuthànhviênkháctrongkhốiSEV.
[8]“Cóp”chuyệntiếulâmchínhtrịLiênXô(xemphầnPhụlục)
[9]“Chế”chuyệntiếulâmSàiGòntrướcnăm1975(xemphầnPhụlục)
[10]Đâylàsốtiềnkhôngnhỏthờiấy,khilươngthángmộtbộtrưởngchỉcó200đồng.
[11]“Chế”chuyệntiếulâmSàiGòntrướcnăm1975và“cóp”chuyệntiếulâmĐức(xemphầnPhụlục)
[12]ÔngTrườngChinh,còncóbídanhlàNăm
[13]ÔngPhạmVănĐồng,còncóbídanhlàTô
[14]“Chế”chuyệntiếulâmSàiGòntrướcnăm1975(xemphầnPhụlục)
TrầnKhốtTiếulâmchínhtrị(ViệtNam,năm1980)
-----3------
28.Đầytớnhândân
Năm 1979, làn sóng ngườiViệt vượt biển chạy ra nước ngoài quá nhiều,trongđócókhông ítngườiphảinộpmạngchoThuỷ tề.Ngọchoàngđộnglòngtrắcẩn,vộisaiThiênlôixuốnghạgiớitìmhiểucănnguyên.
Thiênlôi tuânlệnh, lậptứcxuốngtrầnvànhảyđúngvàotoàbiệt thựlộnglẫy,cóxehơi“đờluých”,máyđiềuhoànhiệtđộ,tivi,tủlạnh...Mọingườitrong nhà đều béo tốt phương phi.Lân la dò hỏi,Thiên lôi được bà hàngxómchobiết:“Đólànhàmộtđồngchílãnhđạo,đầytớnhândân...”
Nghevậy,Thiên lôibènvỗđùi, phóngvội lên trời, híhửng tâuvớiNgọchoàngnhữngđiềumắtthấytainghe.Ôngtakếtluận:
"Mộtgãđầytớnhândânsốngsungsướngnhưvậythìôngchủnhândâncònsốngsungsướngđếnmựcnào!Rõràng,bọntrốnranướcngoàichỉlàquânphảnđộng.ChúngnạpmạngchoThuỷ tề cũngphải lắm,xinNgọchoàngchớbậntâmvôích..."
29.Đưahìnhđiđâu?
ỞThànhphốHồChíMinhcónhànọvốn làcơsởcáchmạng thờichốngMỹ.Sau ngàygiải phóng, chủ nhà dán lên tường, ở chỗ trang trọng nhất,hìnhBácHồvàhìnhanhBa,anhNăm...
Nhưnggầnđây,bàconlốixómthấychủnhàchỉcòngiữlạihìnhBácHồ.Biếtchuyện,mộtcánbộphườnglânlatớihỏi:
"HìnhanhBa,anhNămđâurồibác?"
"Quađưađilộngkiếng[1]hếttrơnrồi!"
30.QuáivậtTháiBìnhDương[2]
ỞgiữaTháiBìnhDươngbỗngxuấthiệnmộtconquáivậtkhủngkhiếp.Bấtcứtàubèlớnnhỏnàođiquađóđềubịquáivậtnuốttrọnhoặcnhậnchìm.Cảthếgiớikinhhoàng.HộiđồngBảoanhọpkhẩncấp.Hai“siêucườngquốc”ratayđầutiên.MỹdộibomB-52,nhưngquáivậtvẫnsốngnhăn.LiênXôphóngtênlửavượtđạichâu,trúngngayđầuquáivật,nhưngnóvẫnchẳnghềhấngì.Mộtsốnướckháccũngmangvũkhíhiệnđạiradiệtquáivật,đềubịthấtbại.
Thấyvậy,anhBabènđiệnchoHộiđồngBảoan,báorằnganhđãcócáchdiệtconquáivậtkhủngkhiếpkia.
MộttàuchiếnđặcbiệtcủahảiquânLiênXôcấptốcđưaanhBatớigầnchỗquáivậthoànhhành.AnhBađứngoaiphongtrênboongtàu,quátlớn:“Quáivậtkia,đếnvùngkinhtếmớivớitangaybâygiờ!”
AnhBachưadứtlời,quáivậtđã...lặnmấttiêu.
31.Nhạithơ,hoạthơTốHữu
Hồi“chínnăm”,TốHữusángtácbàithơnổitiếng“Bầmơi!”dạtdàotìnhnghĩagắnbógiữachiếnsĩcáchmạngvàngườidânnghèo.Bàithơcóđoạn:
Bầmơicórétkhôngbầm
Heoheogiónúi,lâmthâmmưaphùn
Bầmraruộngcấybầmrun
Chânlộidướibùn,taycấymạnon...
Nhiềunămtrôiqua.TốHữu“chínnăm”vàTốHữungàynaycáchxamộttrờimộtvựckhôngchỉvềchứctước,màcảvềtìnhngười.
Chonên,một“sĩphuBắcHà”đãnhạithơTốHữubằngbốncâuchuachátdướiđây:
Bầmơicórétkhôngbầm
Vônga[3]concưỡi,gàhầmconxơi
Conthươngbầmlắmbầmơi
Bảymươi,bầmvẫnphảingồinhákhoai...
NgoàichuyệnnhạithơTốHữu,tưởngcũngnênkểthêmchuyệnhoạthơTốHữutheochiềuhướng...“tiếulâm”.ẤylàkhiTốHữucho[4]đăngtrênbáoVănnghệvànhiềubáokhácbài“Đảngvàthơ”,toànvănnhưsau:
TrênnămmươituổiĐảngvàthơ
Từấy[5]hồnvuimãiđếngiờ
Máitócphasươngchưacạný
Contằmrútruộtvẫncòntơ
Thuyềnconvượtsóngkhôngnghiêngngả
Nghiệplớnmuônđườnglộngướcmơ
Mớinửađườngthôi,cònbướctiếp
Trămnămduyênkiếp,Đảngvàthơ.
Ngaysauđó,từHàNộilantruyềnkhắpcảnướcbàithơhoạ,ývàthơ“đốinhauchanchát”:
Nămmươinămấyvẫncònthơ
Từấyđuachenmãiđếngiờ
Máitócphasươngchưahếtdại
Contằmrútruộtchẳngcòntơ
Thuyềnconquátảikhôngquasóng
Mộnglớntàihènchớướcmơ
Vớigiá,lương,tiền[6]dânkhốnđốn
Trămnămbiamiệng,hỡinhàthơ!
Bàconkhoáithơphúkháonhaurằngtácgiảbàithơhoạnàylàmộtsĩphuthứthiệt:nhàtríthứcvănhoá,bácsĩNguyễnKhắcViện[7].
NhânnhắcđếnchuyệnôngTốHữuvừalàmquanvừalàmthơ,cũngcầnkểthêm rằng hồi ông ta còn làm Trưởng Ban Tuyên huấn Trung ương, ôngcùngcáccánbộtuyênhuấn-đốingoạiphảidiễntròxiếc“đitrêndây”giữa
ônganhcả(LiênXô)vàônganhhai(TrungQuốc)khihaiônganhtốingàyhụchặcvàthậmchícòn“tẩn”nhauởbiêngiới.CámcảnhanhLành(bídanhthườngdùngcủaTốHữu),một“vèsĩ”HàThànhđã“tặng”haicâusau:
AnhLànhmàdạchẳnglành
Tayvincànhtáo,taygiànhcànhnho...
32.“Ngang”như...NguyễnTuân
Sau khi “né” được vụNhân văn-Giai phẩm, nhà văn Nguyễn Tuân thỉnhthoảngvẫn“xì”rabàikýbịkếttộilà“cóhơihướngchốngđối”,chẳnghạnnhư“Phở”,“Tìnhrừng”...Vàngườitalạithừadịpkểmộtsốgiaithoạihưhưthựcthựcvềcáitính“ngang”củatácgiảVangbóngmộtthời.
Chẳng hạn, có người kể rằng trong một cuộc họp Hội Nhà văn, NguyễnTuânngồigầnnhàthơKhươngHữuDụngnổitiếng“dễbảo”.Bỗngnhiên,NguyễnTuânquẳngchoKhươngHữuDụngmộtmẩugiấycóhaihàngchữ:
“BáclàKhươngHữuDụng
TôilàNguyễnVôTuân.”
Ngườikháclạikể,mộthôm,TốHữu“cưỡi”VôngađếnthămNguyễnTuân.ĐíchthânNguyễnTuânramởcổngvàtrịnhtrọngnói:
"Thưaông,NguyễnTuânkhôngcónhà."
Nóixong,NguyễnTuânlữngthữngđivào.
33.Bãilầyđotội
Tạixứnọcómộtbãilầyhếtsứcđặcbiệt:aikhôngcótộiđứngtrênđóchẳnghềbịsụt,aicótộiítbịsụtít,aicótộinhiềubịsụtnhiều...Lắmvịtaitomặtlớnkhắpnămchâurủnhauđếnđấyđểđothửxemtộimìnhnhiềuhayít.
Thoạttiên,Nicksonnhảyxuốngbãilầy,bịsụtnganglưng.ĐếnlượtMao,bịsụttớitậncổ.CònBrezhnevthìchẳnghềsụtchútnào.Đámngườiđứngxemvỗtayhoanhôôngta,vìnhưvậynhàlãnhđạoXô-viếthoàntoànkhôngcótội.Nhưng,hỡiôi,khiBrezhnevvừabướckhỏibãilầythìđúngchỗôngtavừađứngnhôlênmộtcáiđầu.Mọingườisửngsốtkhinhậnracáiđầunhemnhuốcđólàđầu...anhBakínhmếncủachúngta!
34.Tranh,tượngbiếtnói
Ngaysaungàygiảiphóng,mỗingườidânSàiGònhưởngtiêuchuẩnlươngthực13ký [8] .Đượcít lâu,tiêuchuẩnnàyhạxuốngcòn9ký.Dânchúng
xônxao,sợtiêuchuẩnlươngthựctiếptục“xuốngthang”.TrongsốnhữngngườilosợnhưvậycómộtcôgáimiệtvườnVĩnhLongsinhsốngtạiSàiGòn từ nhiều nămnay.Cômuốnđi thămdò cácmức “xuống thang” tiêuchuẩnlươngthựcđểcònloliệu...
Côgáinọchạyxeđạpquamộtngãtư,thấybứctranhkhổlớnvẽhìnhBácHồgiơtayvẫnchào.Nhìn5ngóntay,côgáithôngminhhiểungayrằngsắptớitiêuchuẩngạosẽtụtxuốngcòn5ký.
Rầurĩ,côgáiVĩnhLongchạyxeđếnchùaVĩnhNghiêm.Tạiđây,côthấyphotượngPhậtBàgiơ3ngóntay.Cômếumáo:“AdiđàPhật,chỉcòn3kýthìsaođủăn?”
CôgáiđángthươngcủachúngtabànghoàngchạyxeđếnNhàthờĐứcBà.Thấypho tượngĐứcBàxoèhai tay,côoàkhóc:“LạyChúa, thế làchẳngcònkýnàohết!Làmthếnàosốngđượcđây?”
Tuyệtvọng,côgáiVĩnhLongthẫnthờđạpxerabếnBạchĐằng.CôhướngcặpmắtđẫmlệvềphíatượngĐứcThánhTrầnvàrúlênhãihùngkhithấyNgàitrỏtayxuống...sôngSàiGòn.CôngỡNgàichỉchocôcáchgiảiquyếtthanh thoátnhấtmộtkhi tiêu chuẩn lương thực “xuống thang” tớimức sốkhông...
Nhưngmaythay,côgáixinhđẹpkhôngkịpthựchiệnlời“chỉbảo”đó.Côđãtéxỉu.Vàngườitađưacôđicấpcứu...
35.Baconvẹt[9]
Ngheđồnchợchim-chóởđườngHàmNghiđangbàybánbaconvẹtlạvừamangtừHàNộivào,dânSàiGònkéonhauđixemđôngnghẹt.Nhưngmọingườichỉxemthôichứchẳngaimuanổivìngườibán“quát”giáquáđắt:convẹttrắnggiá1.000đồng[10] ,convẹtxanhgiá5.000đồng,convẹtđỏgiátới25.000đồng.Theolờiquảngcáocủangườibán,convẹttrắngbiếthôkhẩuhiệu, convẹt xanhbiết đọcdiễnvăn chúcmừng...Một người tòmòhỏi:
“Vậyconvẹtđỏbiếtlàmgìmàgiámắcgấpmấymươilầnhaiconkia?”
“Nókhôngbiếtlàmgìcả”-ngườibánlạnhlùngđáp.
“Ủa,khôngbiếtlàmgìmàdámkêugiávậy?”
Ngườibánvẹtthủngthỉnhđáp:
“Nókhôngbiếtlàmgìthực,nhưngnólàthủtrưởngcủahaiconvẹtkia.”
36.Ngườimới
TrướcngàyQuốchộikhoáVIIhọpkỳđầu tiênđểbầucácvị lãnhđạo tốicao của bộmáyNhà nước, dânHàNộimặc sức đoánmò tên tuổi nhữngngườisẽđượcgiaophótrọngtrách.Thiênhạrỉtainhau:“KỳnàycóhaivịhọVũvàmộtvịhọNguyễn,chúngtachưađượcnghenóiđếnbaogiờ!”Biếtvậy,aicũngmừngvìthếlàcuốicùngđãcóbavịlãnhđạomới.
Nhưngrồiainấyđềuthởhắtrakhiđượcbiếtđầyđủhọtêncácvịmới:VũNhưCẫn,VũCácCậnvàNguyễnGiư[11].
37.Quốccamới
CuộcthisángtácQuốccabướcvàochungkếtvớihaibàidâncathuđượcnhiềuphiếunhất.
Bàiđầulàbài“Đèncù”,vớicáccâuquenthuộcnhư:“Khenaikhéokết(ớia)cáiđèncù.Voigiấy(ớia)ngựagiấy(ớia)títmùnócứlạivòngquanh...”
Bàithứhailàbàicómộtcâuđượclặplạinhiềulần:“Ngườiơi,ngườiởđừngvề!”
NghenóisauĐạihộiĐảnglầnthứV,bàithứhaichínhthứcđượcchọnlàmQuốccamới...
38.Dọnnhà[12]
Nhàkhoahọcnọđiênđầuvìhaingườilánggiềng:ôngbêntráilàmnghềgòthùngtôn,ôngbênphảilàmnghềchữamáynổ.Tiếnggõthùngtônchíchátvàtiếngmáynổphànhphạchsuốtngàykhiếnnhàkhoahọckhôngsaolàmviệcnổi.
Thếrồimộthôm,ônglánggiềngbêntráiquachàonhàkhoahọcvàchobiếtngàymai sẽdọnnhàđinơikhác.Nhàkhoahọcmừng rơn,vì thế là thoátđượctiếnggõthùng.Ôngtacàngmừnghơnkhimộtlátsau,ônglánggiềngbênphảicũngsangbáotinsẽdọnnhàngàymai.Thếlàthoátđượccảtiếng
máynổ!
Nhàkhoahọcđịnhbụngngàymaisẽmổgàănmừngtrướchaitinvuiđặcbiệt.
Thếnhưng,sánghômsau,vừathứcdậy,ôngtavẫnnghetiếnggõthùngchíchát,tiếngmáynổphànhphạch.
Thìra,haiônglánggiềngchỉ...đổinhàchonhau!
39.CóanhBa...Lăm[13]
ĐếnLeningrad(LiênXô),anhBavàanhNămrủnhauvàothămViệnBảotàngHermitagelừngdanhthếgiới.Tớitrướcbứctranhcổđiểnvẽhìnhmộtcôgáikhoảthânnõnnà,chỉcóđộcchiếclánhochechỗkín,anhBangâyngười đứng ngắm. Anh Năm trong bụng cũng khoái bức tranh này lắm,nhưngvốn là tổ sưđạođứcgiả, nên anh chỉdámhauháu liếc trộm,nuốtnướcbọt,rồiđisangphòngtranhkhác...
AnhNămđixemmấyphòngrồi,quaylại,vẫnthấyanhBađứngchônchântrướcbứctranhcôgáikhoảthânđầykhêugợi.AnhNămcàunhàu:
“Anhcònđợigìnữamàchưađi?”
“Đợimùathu!”
40.Mongsốnglâu
Mộthôm,toánbảovệtómđượckẻnémtrộmvàonhàanhBamộtgóigiấy.Mởgóira,thấyhaicủnhânsâm,aicũngsửngsốt.Sợnhânsâmtẩmthuốcđộc,bèngửiđixétnghiệmcấptốc.Kếtquả:sâmCaoLy100%.
Toánbảovệquángạcnhiên,liềnxúmvàotrahỏikẻnémgóinhânsâmnọ.Cuốicùng,hắnkhai:“MộtnhânviênCIAthuêtôihằngtuầnnémvàonhàôngBahaicủnhânsâmđểôngtẩmbổ”.Nghenóivậy,mộtviênbảovệđậpbàn,quát:“Màynóiláo!BọnCIAchỉrắptâmámsátanhBa,saochúnglạitínhchuyệntẩmbổ?Màymuốnsốngthìkhaithậtđi!”
Tênbịbắtrunlẩybẩy,nói:“Dạ,tôikhôngdámnóisainửalời.GãCIAnọbảocứtẩmbổchoanhBasốnglâuthìMỹchẳngcầnđánhphágì,ViệtNamvẫncứkiệtquệ...”
41.Lẫn
Bữanọ,anhTôvàoLăngviếngBác.Bácbỗngngồinhỏmdậyvàbảo:“Lâunaynghedânchúngkêuca,oánthánghêquá,tôinằmchẳngyên.Chúkiếmngaychotôiconngựađểtôiđiđâyđiđó,xemdântìnhrasao”.Nóixong,Báclạinằmxuốngnhưcũ.
AnhTôbànghoàng,chẳngbiếtmìnhđangtỉnhhaymơ.Anhnghĩbụng:“Talànhàduyvật,không thể tinđượcngườichếtcảchụcnămrồicòncó thểsốnglại”.
AnhTôhốthoảngchạyquanhàanhBaởgầnđóvàthuậtlạichuyệnkỳlạ
trongLăngBác.ThấyanhBamộtmựckhôngtin,anhTôbèndẫnanhBavàoLăng.
Quảnhiên,lạithấyBácngồidậy.BácchỉmặtanhTô,trách:“Chúchưagiàđãlẫn.Tôibảochúkiếmchotôiconngựa,chúlạidẫnconlợnđến”.
42.Khôngcóbacây...
Mộthômkhác,cácnhânviênbảovệLăngbỗngchẳngthấythihàiBácđâucả.CônganHàNộivàcáctỉnhđượclệnhtứctốcđitìm.
Cuốicùng,người ta thấyBáckhoácba lôđứng thẫn thờởBếnNhàRồng(Tp.HồChíMinh),nơiBáctừngrađi tìmđườngcứunước69nămtrước.Bácgiảithíchvớinhómcônganvừakéođến:“Bácbuồnchodântình,lạilochotươnglainướcnhà.Báctínhrađitìmđườngcứunướclầnnữa.Nhưng,hỡiơi,vìkhôngcóbacây[14]nênđámcônganởđâynhấtđịnhkhôngchoBáclêntàu!”
43.HoàiThanhmấttích
Mộthôm,tạiHàNội,ngườitabỗngthấymấttíchnhàphêbìnhvănhọclãothành Hoài Thanh. Mấy vị lãnh đạo tuyên huấn hết sức lo lắng vì HoàiThanhvốnlàcâybútchủlựcmàhọobếđểchuyênlàmviệc“bốcthơm”tácphẩmcủamấyônglớnsínhlàmthơ.Riêng“biệttài”nàycủaHoàiThanh,mộtsĩphuBắcHàtừngmôtảthậtkhéoquabốncâu“lẩyKiều”cayhơnớt:
Vịnghệthuật[15]nửađờingười
Cònnửađờinữa,vịngườibềtrên
“Thinhân”[16]cònmộtchútduyên
Chẳngcầmchovững,lạinghiềnchotan!
CũngxinkểthêmrằngngoàiHoàiThanh,XuânDiệu...,mộtthisĩnữa“trêntài”trongtrò“vịngườibềtrên”làLưuTrọngLư.Bậc“bềtrên”đượcLưuTrọngLư“vị”nhiềunhấtlàthisĩSóngHồng,tức“anhNăm”TrườngChinh.ÔngNămvốnđượccánhlàmbáoHàThànhgọilénlà“Ông-Gạch-Nối”vìôngkhoáidùnggạchnối(-)trongmọidanhtừriêng.Ôngluônviếttênmìnhlà“Trường-Chinh”và suốtmột thờigian rấtdài, cácbáoởHàNộibuộcphải in tênôngnhưvậynếukhôngmuốnbị“cạo”.ThờiônglàmChủtịchQuốc hội (1960-1981) vàChủ tịchHội đồngNhà nước (1981-1986),mọivănbảnôngkýđềucógạchnốitrongcácdanhtừriêngvàcácbáorămrắpđăngnguyênxinhưthế.Thậmchí,vẫntheoquyếtđịnhcủariêngôngNăm,bachữtạcbằngđáquýmàumậnchíntrêncửaLăngBácvàbachữđúcbằngvàng ròng bên trong Lăng đều viết HỒ-CHÍ-MINH. Bởi vậy nênmới cóchuyệnhihữutronglàngbáoViệtkểtừkhidântabiếtlàmbáo:trêncùngmộttrangbáo,chỉriêngtênôngNămvàvănbảndoôngkýlàcógạchnốitrongdanhtừriêng,còntấtcảcácbàivàvănbảnkhác,kểcảvănbảnchínhthứccủaĐảng,đềukhônglàmnhưvậy.Chỉcóngoạilệduynhất,đólà...thisĩLưuTrọngLư:mọibàiôngviếtngợicathơSóngHồngđềucógạchnốiychang Sóng-Hồng. Và báo Nhân dân mỗi khi đăng loại bài ấy của Lưu
TrọngLưđềugiữnguyênximọidấugạchnối.CóngườibảobáoĐảngchơikhămthisĩhọLưu,chẳnghiểuđúnghaykhông...
TrởlạichuyệnHoàiThanhmấttích,cônganphảipháingườiđitìmkhắpcảnước.Tìmmãi,cuốicùng,thấyôngtacảitrangthành...ngưdânởtậnĐấtmũiCàMau.Đượchỏivìsaolạiphảilàmnhưvậy,HoàiThanhphềuphàođáp:
“TôinghenóiđồngchíSóngHồngsắpchoramộttậpthơmới.Viếttụngcathành‘thợ’nhưtôimàcũnghếtcảchữ,nênđànhphải...”
44.Ngọchoàngcũngkhóc
Hômấy,Carter,BrezhnevvàanhBarủnhauđáp tàuvũ trụ lêngặpNgọchoàng.Họmuốn hỏi xemđến nămnào, dân nướcmìnhmới thật sự sungsướng.
ĐáplạicâuhỏicủaCarter,Ngọchoàngphán:“100nămnữa!”Carterbưngmặtkhóc:“Vậythìtớilúcđó,conđâucònsốngnữa!”
Đến lượt Brezhnev hỏi, Ngọc hoàng trả lời: “1.000 năm nữa!” Brezhnevkhóctohơnvàla:“Trờiơi,1.000nămnữathìconhoáthànhcátbụitừlâurồi!”
Sốtruộtquá,anhBalắpbắphỏi:“MuôntâuNgọchoàng,còndânViệtNamcontớibaogiờmớithậtsựsungsướng?”NgọcHoàngngheanhBahỏi,bènkhócvángtrờiđấtvànóivớigiọngthảmthiết:“Conơi,chínhtađâycũngchẳngsốngnổitớilúcdânnướcconsungsướngđâu!”
45.LạichuyệnNgọchoàngcũngkhóc...
Chiều25và26thángChạpnămCanhThân(1980),ởSàiGòn,trờibỗngđổmưanhưtrútnước,chẳngkhácgìnhữngchiềumùamưavậy.
Thấyhiệntượngthiênnhiêntráikhoáynhưthế,bàTưbánbôngởchợBếnThànhrủrỉ“bìnhloạn”:
“Lạgìchớ!Hôm23,ôngTáo lênchầu trời.Ổng tâudân tìnhcựcquáxá,Ngọchoàngcầmlòngkhôngđậu,mớikhócnhưmưavậyđó...”
46.Theolờicáccụ
ThựchiệnchỉthịcủaTrungương,HảiPhòngrầmrộphátđộngphongtràochốngtiêucực.Mộtuỷbanđặcbiệtđượcthànhlậpđểchỉđạophongtrào.
Mộthôm,cácvịtrong“Ủybanchốngtiêucực”kéođếnNhàmáyXimăngđểđiềutra.CôngnhânXbímậtđếngặphọ,tốcáo:
“Báocáocácđồngchí,lâunaytôiđểýdòxét,thấytayTrầnAi,ởsátváchnhàtôitrongkhutậpthể,mỗingàydámbỏratớiđồngrưỡibạcđểmuaraumuống.Vịchicảtháng,riêngtiềnraumuốngkhôngthôi,anhtađãtiêuđến45đồng.Trongkhiđó,lươnganhta,kểcảphụcấpđắtđỏ,chỉcó50đồngchẵn!Khôngcầnphảitínhtoánlâula,hẳncácđồngchícũngcóthểkếtluậnlàđểcóđủ tiềnmuagạo,củivàcácnhuyếuphẩmkhác,TrầnAi rõ ràng
phảiăncắpcủacông.”
Công nhân TrầnAi lập tức bị điệu đến thẩm vấn.Một vị trong “Ủy banchốngtiêucực”làmravẻkhôngbiếtvụraumuống,đậpbànquát:
“Anhhãythànhthựckhai:đãăncắpbaonhiêuthứcủaNhànước?”
TrầnAiớngườivàdĩnhiênchẳngnhậngìcả.Saumấyngàytrahỏi,cuốicùng,mộtvịtronguỷbanmớilậttẩy:
“Vậyanhhãykhaichochúngtôirõ:anhlấyđâuratiềnđểănmỗithángtới45đồngraumuống?”
“Dạ,tôilấytiềnlươngạ.”
“Láo!Tiềnlươngvàphụcấpcủaanhchỉcó50đồng,ănraumuốngkhôngthôi,chỉcònlạiđúng5đồng.Vậyanhsốngsaonổivới5đồngđó?Đừnglấyvảithưachemắtthánh.Biếtđiềuthìkhaithậtđi!”
TrầnAigãitai,lắpbắp:
“Dạ...thậtoancho...emquá!Thựctình...em...mỗingàycóbỏ...bỏrađồngrưỡi...đểmua... rau... raumuốngvề... ăn.Ngoài rau...muống...muống ra,emkhôngdámăn...ăn...gìcả...”
Mộtvịtronguỷbanlạiđậpbàn:
“Ănraumuốngkhôngthôi,làmsaosốngnổi?Láoquá!”
“Dạ,emkhôngdám...dám...nóisaiạ.Cáccụxưavẫnbảođóiănrau,đau
uốngthuốc...Em...đói...đói...quánênemtheolời...cáccụ,em...chỉ...chỉănrauthôiạ...”
Nhiềuvịtrong“Ủybanchốngtiêucực”gậtgùravẻthôngcảm.Nhưngcóvịlạichấtvấn:
“5đồngcònlại,anhlàmsaomuađủcủiluộcrau?Anhvẫnchưakhaithật.”
CôngnhânTrầnAilấylạiđượcbìnhtĩnh,nhếchmépcườichuachát:
“ThưaquýỦyban,biếtkhôngđủ tiềnmuacủi luộc rau, tôiđànhăn rau...sốngạ.Thếlàmỗitháng,tôicònthừađược5đồngđểbỏvàoQuỹtiếtkiệmxâydựngchủnghĩaxãhội.”
Ngheđếnđây,ôngChủtịch“Ủybanchốngtiêucực”liềnghivàobiênbảnthẩmvấn:
“CôngnhânTrầnAikhôngphảilàphầntửtiêucực,màlàmộtcánhântíchcực.ĐồngchíAixứngđángđượcgiớithiệutrênbáoĐảngđểphụcvụcuộcvậnđộngnhânđiểnhìnhtiêntiến”.
47.Mônthiđấumới
Ngày3.8.1980,tạiMoskva,ĐạihộiOlympiclầnthứ22bếmạc.ĐoànvậnđộngviênViệtNamlầnđầuthamdựđạihội,chẳnggiậtđượchuychươngnào,ainấybuồnxo.AnhBađếnthăm,thấyvậy,bènđộngviên:
“Cáccháucốgắngluyệntập,kỳđạihộisauthếnàoViệtNamtacũngđoạt
huychươngvàng.”
Mộtvậnđộngviêntrẻgãitai,thưavớianhBa:
“Báocáobác,kỳđạihộitới,ViệtNamtanênđềnghịvớiỦybanOlympicQuốctếthêmmộtmônthiđấunữathìnướctasẽđoạthuychươngvàngnhưbỡn.”
“Môngìvậycháu?”-anhBavồnvãhỏi.
“Dạ,môn...gianlậnạ!”
48.Tinkỳcụctrêntrần
BácHồtuyởdướisuốivàng,nhưngvẫnđauđáunỗilochodân,chonước.Hễ có cán bộ cấp cao nào xuống gặp Bác, Bác đều hỏi ngay: “Có tin gìkhông?”
Gần đây, khi tiếpmột cán bộ vừa xuống,Bác cũng hỏi như vậy và nhậnđượccâutrảlờibuồnbã:
“ThưaBác,nhữngtinmàBácquantâmthìchẳngcóđâuạ.Trêntrầnđộnàychỉrặtnhữngtinkỳcục,cháumàkểthìBáccàngthêmđaulòng...”
“ChúcứkểchoBácnghe,đừngngại”-Bácâncầnnói.“Dùởdướinàyhaykhicònởtrêntrần,BácđềumuốnnghenhữngtintrungthựcmànhiềulúcmấychúlạicốtìnhgiấuBác...”
“Dạvâng,cháuxinkểbatinmớinhất.TrướchếtlàtinĐảngvànhândântavừacóthêmấuchúa...”
“Ủa,mấy bà vợ chúBa già cốc đế rồimà còn đẻ được sao?” -Bác ngạcnhiênhỏi.
“Dạkhông,đâylàconcủabà...”
Báclạisốtruộtngắtlời:
“Sao,chúBa lại tiếp tụcphạmtộiđa thê,dámcưới thêmbànữa?Loạn torồi!”
“Dạ,anhBakhôngcưới thêm,màchỉ tằng tịu... thêmvớimộtcôbácsĩởBệnhviệnViệt-Xôvàthếlàấuchúarađời...”
“Trờiđất!”-BácHồthan.“Còntingìnữa?”
“Dạ,tinthứhailàtinanhHoàngQuốcViệt[17]sắpkềmiệnglỗrồimàvẫnđòilấyvợ.ĐámconanhViệtkịchliệtphảnđốivìchúngsợcôvợmớinàysẽphỗngtaytrênmọibổnglộcmàchúngđangđượchưởngnhờcáighếquancủaôngbố.Cóhôm,mộtthằngconanhViệtcònđếntậnnhàcôkiavàtặngảmấycáitátnảylửa...”
“Thậthếtchỗnói!”-Bácrầurĩ.“Chúkểtinkhácđi.”
“ThưaBác,có tinanhHoàngTùngđinhuộmtócđểcòntiệnbề‘cưakéo’cáctiểuthưxinhnhưmộngởđấtHàThành.NgheđồnđồngchíTrưởngBanTuyênhuấncủachúngtatuytrônghomhemnhưngvẫncòn‘gân’lắmạ...”
BácHồlắcđầungaongán,rồihỏisangchuyệnkhác.
49.Địchsaonổi!
GầnTết,Ngọchoàngchomởcuộcthinóikhoácđểcácbậcanhtàikhắphạgiới lêndự.Dânnóikhoác“một tấcđến... trời”kéonhauđi thiđôngnhưtrẩyhội,vìnghenóiNgọchoàngtreothưởngrấthậu.
Bỗng cả trường thi nhốnnháo.Các thí sinhđủmọimàudavội vãbỏvề.Ngọchoànglấylàmlạ,bènsaiThiênlôichặnhọlạiđểhỏinguyêncớ.Mộtthísinhbuồnbãtâu:
“ChúngconvừahaytinpháiđoànnóikhoácViệtNamdoanhBaXạodẫnđầusắplêntớinơi.Chúngconđịchsaonổi,đànhrủnhauvềchosớm.”
50.Bốntấmhình
TạimộtnhànọởThànhphốHồChíMinh,người ta thấy treoởchỗ trangtrọngnhấtbốntấmhình:ôngtiên,ôngsư,ôngchavàôngBa.Nhữngaihiểuýchủnhàđềubưngmiệngcười.
Ngheđâunhiềunhàtrongthànhphốđangrủnhautreohìnhtheokiểuđó...
51.ContraianhNăm
AnhNămrấtđaulòngkhinghebáocáođộnàythanhniênHàNộiănchơitruỵlạcquáđỗi.AnhchogọicácgiáosưtàibaởViệnKhoahọclênvàgiaonhiệmvụkhẩncấp:nghiêncứuramộtthứmáygìđóđểtrừngtrịthíchđángnhữngkẻhaychơibậy. Ít lâu sau,ViệnKhoahọcđãhoàn thànhmỹmãnnhiệmvụanhNămgiaophó:hễgắnmáyvàongườimàchơibậy, lập tức“đồ”chơisẽbị...cụt.
AnhNămkhoáilắm,bènlấymấychụccáimáyđóđểthửnghiệmngaytrongđámcôngtửnhàcác“ôngkễnh”.
Saumộtthờigian,trongsốcácchàngbịbímậtgắnmáy,chỉcònnhõnmộtchàngkhôngcụt“đồ”chơivàchàngđólạichínhlàcontraianhNăm.KhỏiphảinóianhNămđãhãnhdiện ra saokhicóđượcngườiconnốidõi thậtđứngđắn,mẫumực,đúnglàđiểnhìnhtiêntiếnchothanhniêncảnướchọctập.
Trướcmặtđámcôngtử-cụt,lạicóphóngviênbáoNhândânvàĐàiTruyềnhìnhViệtNamđượctriệuđếngấpđểlàmtin,anhNămmuốncontraiphátbiểuđôilờivềcuộcsốngtrongsạchcủamình.Thếnhưng,lạthay,contraianhNămcứcâmnhưhến.Thìraanhchàngbịcụt...lưỡi.
52.Rùangựa,ngựarùa
Mộtđêm,vuaLêLợihiệnvềbáomộngchoanhBa:đúnggiờngọhômsau,rahồHoànKiếm,sẽđượcmáchbảovềướcmuốncủadânViệthiệnnay.
Yhẹn,giữatrưahômsau,anhBacùngnhómbảovệrabờhồngồiđợi.Giữa
hồbỗngnổilênhaicáithùnglớn.AnhBahạlệnhvớtthùnglênrồichởngayvềnhà.Lúcmở ra,một thùngcócon rùacưỡi trên lưngconngựavàmộtthùngcóconngựacưỡitrênmaiconrùa.
AnhBakhôngsaohiểunổivuaLêmuốnmáchbảogìquahaiconvậtnày.Đámmưusĩcủaanhcũngchịubó tay.Cuốicùng,anhBađànhphảiđăngbáochomọingườibiếtđểtìmlờigiảithoảđáng.
Saunhiềungày,cómộtcụgiàđếngặpanhBavàthưa:“TheochữNho,rùalàquy,ngựalàmã.Rùacưỡingựalàquymã,ngựacưỡirùalàmãquy.Nóiláihaitiếngnàylàhiểurangayhaiđiềudânchúngđangướcmuốn”[18].
53.Ámchỉai?
Trướccửahàngbándầuhoả theo“sổchấtđốt”ởHàNội,ngườimuaxếphàngrồngrắn.Thấyvậy,mộtanhchàngmớiđếnbènchenngangvàlấndầnlênhàngđầu.Dĩnhiên,anhtaphảinghechửi.Tiếngchửimỗilúcmộtnhiều,nhưnganhtavẫntỉnhbơ,thẳngtiến.Chẳngnhữngthế,anhtacònnóibôbô:“Mẹkiếp,cóthằngbị50triệungườichửicònkhôngsợ,huốngchiởđâytachỉbịcótrămngườichửi!”
Bỗngcóhaingườilựclưỡngđứngởgầnđóbướctới,túmlấyngựcáoanhchàng chen hàng, chìa “thẻ đỏ” [19] ra và quắcmắt hỏi: “Anh vừa nói cóthằngbị50triệungườichửilàámchỉaivậy?Muốnsốngthìkhaithậtra!”
Anhchàngkianhếchmépcười tinhquái, rồi tỉnhbơđáp: “Ấyấy, tôi nóithằng...HoàngVănHoan[20]chứcódámámchỉaiđâu!Chưachicácanhđãtưởng...”
54.XứngđánglàTổngBíthư
ĐảngloàivậthọpđạihộibầuTổngBíthư.Mỗiconvậtđềucóquyềnứngcửvàochứcvụcaonhấtvàđượctoànthểđạihộixemxét,bỏphiếumộtcáchdânchủ.
Bò ra ứng cử đầu tiên.Khá nhiều ý kiến ca ngợiBò cần cù, khoẻmạnh.NhưngcũngkhôngítýkiếnchêBòcótính“phổibò”,kémthôngminh,dovậymớicócâumắng:“Ngunhưbò!”Sốphiếukhông tán thànhchiếmđasố...
Tới lượtGàtrốngraứngcử.MộtsốconvậtủnghộGàtrốnghết lờikhenngợi,nàolàGàtrống“cótiếngnóiquyềnuyđánhthứcđượccảmặttrờivàmuônloài”,nàolàGàtrốngcótướng“lãnhđạo”,lạithêmnănglực“truyềngiống”hếtsứcdồidào,v.v...Nhưngcuốicùng,GàtrốngcũngkhôngtrúngcửvìnhiềuconvậtchorằngGà trốngphạmtộiđa thê, lạikhôngbỏđượcmáumêgáivàcóthểvìchuyệngáimàlàmmấtthanhdanhcủaĐảng,nhưcốTổngBíthưHeonọcđãtừngphạmphải...
ỨngcửviênthứbalàThỏtrắng.MọiconvậtđềunhấttrírằngThỏrấtthôngminh,nhanhnhẹn,nhưnglạimắckhuyếtđiểmtrầmtrọngmàvịlãnhđạonàocũngphảitránh:quánhútnhát,thiếunhìnxatrôngrộng.
Thấyvậy,Hổbènnhảylên,vỗngựctađâylà“Chúasơnlâm”,dũngmãnhcóthừa,cóthểđưađảngloàivậtđếnnhữngthànhcôngrựcrỡ.MộtsốýkiếnxácnhậnHổnóiđúng,nhưngnhiềuconvậtlạitốcáoHổrấtđộctài,tànbạo,thườngănthịtcácđảngviêndámcóýkiếnriêng,nhưvậydễđưacảloàivật
đếnhoạdiệtvong.
TiếptheoHổ,nhiềuconvậtkhácđuanhauraứngcử,songđềubịgạchtênvớinhữnglýlẽxácđáng...
Cuốicùng,Rậnđứnglên,dõngdạcnói:
“TôicóhaiưuthếmàbấtkỳtổngbíthưnàocủaĐảngtacũngcầnphảicó.Thứnhất,tronghuyếtquảncủatôiluôncódòngmáucôngnông.Thứhai,tôiluônđisâu,đisátquần...chúng.”
Cảđạihộiđứngdậy,vỗtayràoràovànhấttríbầuđồngchíRậnvàochứcvụcaonhấtcủaĐảng.
[1]Choảnhvàokhungkính,nhưngởđâyônggiàSàiGònnóilái.
[2]“Cóp”chuyệntiếulâmchínhtrịLiênXô(xemphầnPhụlục)
[3]XehơiLiênXôhạngnhấtdànhchocánbộlãnhđạocaocấp
[4]Dùngtheođúngnghĩađen,thểhiệnđặcquyềncủamộtsố“quanlàmthơ”thờiấy,nhưSóngHồng (TrườngChinh),LêĐứcThọ,TốHữu...Thơcủa“quan”thườngđượcnhiềubáođăngcùnglúc,nhấtlàbáoXuân,vàđươngnhiên,cùngtrảnhuậnbútcaogấpnhiềulầncác“dânlàmthơ”.
[5]TêntậpthơdầutaycủaTốHữu
[6]Chính sách giá, lương, tiền thời bao cấp do PhóChủ tịchHội đồngBộtrưởngTốHữukhởixướng
[7]Trong bài viết về bác sĩ Nguyễn Khắc Viện do BBC công bố, tác giảNguyễnThanhGiangđãkhẳngđịnhđiềunày.
[8]Muatheosổgạo,vớigiáchínhthức,rẻhơnnhiềusovớigiáchợđen
[9]“Chế”chuyệntiếulâmSàiGòntrướcnăm1975(xemphầnPhụlục)
[10]Xin nhắc lại, đây là số tiền rất lớn thời ấy, gấp 5 lần lương tháng bộtrưởng.
[11]NóiláilàVẫnNhưCũ,VẫnCácCụvàGiữNguyên.Thựctế,kỳhọpthứnhấtQuốchộikhoáVII(1981-1987)đãbầu“VũCácCận” làôngTrườngChinhlàmChủtịchHộiđồngNhànước,ôngPhạmVănĐồnglàmChủtịchHộiđồngBộtrưởngvàôngNguyễnHữuThọlàmChủtịchQuốchội.
[12]“Chế”chuyệntiếulâmSàiGòntrướcnăm1975(xemphầnPhụlục)
[13]“Chế”chuyệntiếulâmSàiGòntrướcnăm1975(xemphầnPhụlục).Tựachuyện này “nhái” bài hát nổi tiếng “Có anh Ba Hưng” của Trần KiếtTường.
[14]Thờibấygiờ,dânvượtbiên thườngkháovớinhaurằngphảicóbacây(lượng)vàngmớiđượclêntàutheođường“bánchínhthức”.
[15]Năm1932, trongcuộcbút chiếnkéodàivớiHảiTriều,HoàiThanhđãhăngháibảovệkhuynhhướng“nghệthuậtvịnghệthuật”.
[16]Năm1941,cùngvớiHoàiChân,ônghoàntấttácphẩmđểđờiThinhânViệtNam.
[17]ChủtịchMặttrậnTổquốcViệtNamtừnăm1977đếnnăm1983
[18]Xinnhắc lại rằng trước, trongvàcả saunăm1980, sốngườivượtbiênquymã(quaMỹ)tăngcaovàcũngcómộtsốngườingâythơmộngtưởngmãquy(Mỹqua).Chuyêntiếulâmnàyhẳnnhằmthoảmãn“ướcmuốn”củasốngườinóitrên.
[19]Thẻcôngan
[20]NguyênỦy viênBộChính trị, PhóChủ tịchQuốc hội, chạy trốn sangTrungQuốctháng6.1979vàbịkếtántửhìnhvắngmặt(theoWikipedia)
TrầnKhốtTiếulâmchínhtrị(ViệtNam,năm1980)
-----4------
Phụlục
Vè“tiêucực”vàdămchuyệnđặtvè
1.BáoĐảngsợvè“tiếucực”
Bêncạnhtiếulâmchínhtrị,vècũnglàthứ“vũkhí”lợihạimàcác“sĩphudângian”thườngdùng.DânViệttavốn“xuấtkhẩuthànhthơ”nênđặtvèlàchuyện“nhỏnhưconthỏ”.Vèlạinónghổi“vừathổivừa...nghe”,kiệmlời,mauthuộc,dễtruyềnmiệnghơncảtiếulâm...ChẳngthếmàbáoNhândân,ngày10.8.1980,đãphảicóbàiphêphángaygắt,trongđócóđoạn:
“Nhữngnămgầnđây,bêncạnhnềnvănhọcdângianhiệnđạitiếptụcpháttriểnnóivềnhữngýnghĩ,tìnhcảmcủanhândânvàcótácdụngcổvũmọingườihoànthànhnhiệmvụcáchmạngtrongmỗigiaiđoạn,lácđáclạixuấthiệnmộtsốcâuthơ,câuvèvớinộidungkhôngxâydựng,khôngrõtácgiảlàai.Thídụ:
Mỗingườilàmviệcbằnghai
Đểchochủnhiệmmuađài,sắmxe...
Đâylàloạivèhoặccadaotiêucực!”
Cólẽsợvè“tiêucực”vàsợ“phổbiếnkhôngcông”nhiều(chứkhôngphảichỉ“mộtsố”!)câuvè“tiêucực”,nêntrongcảbàibáodài, tácgiảchỉdámtríchdẫnđộcmộtcâuvè.Vàngaytrongcâuvènày,tácgiảcòntríchsaivàthiếu.
Đểbổsung,cũng“khôngcông”,chobàicủabáoĐảng,kẻ“nghevàghi”nàyxin dẫn lại đầy đủ câu vè trên và... “boa” thêmmột số câu vè “tiêu cực”khác:
Mỗingườilàmviệcbằnghai
Đểchochủnhiệm[1]muađài,muaxe
Mỗingườilàmviệcbằngba
Đểchochủnhiệmxâynhà,xâysân
Mỗingườilàmviệcbằngnăm
Đểchochủnhiệmvừanằmvừaăn...
Thủkhotohơnthủtrưởng
Vàonhàthủtrưởng,tưởnglà...kho!
Nóino
Bòsướng
Bướngchết
Caocungcấp[2]
Thấpchợđen
Quencổnghậu
Nhấtthân
Nhìthế
Tamthần
Tứchế
Ănđạitáo
Ởđạigia
Điđạixa[3]
Làm...đạikhái
Ănnhưnhàtu
Ởnhưnhàtù
Nóinhưlãnhtụ
Đixecốvấn
Mặcáochuyênda
Ănuốngqualoa
Ởnhàđiệntử[4]
Banngàycảnướcloviệcnhà
Banđêmcảnhàloviệcnước[5]
Chânngoàidàihơnchântrong[6]
Làmchủkhôngđủ
Tranhthủlàmthuê
Râudàithìmặcrâudài
CóPhavôrít[7]cóđàiđeohông
Chồnggiàthìmặcchồnggià
CóphiếuTônĐản,cónhàởriêng
Sangnhưtrưởngtàu
Giàunhưnhânviên
Điênnhưhànhkhách
Cứtcũngphân
Phânnhưcứt[8]
Thẳngthắn,thậtthàthườngthuathiệt
Láchluồn,lươnlẹolạilênlương
Đấutranh,tránhđâu
Mộtaochấtxám
Khôngbằngđámnướcbọt
ThứnhấtanhBa
Nhìnhakhítượng
Cắtcơm
Bơmxe
Nghethờitiết
Liếcđồnghồ
Thồbaogạo
Cạobộrâu
Aihỏiđiđâu
Đithămbàxã![9]
Mắtthứhai
Taithứbảy[10]
2.Vèchợbúa
HàNộicónhiềuchợlâuđờinhưchợĐồngXuân,chợHàngBè,chợHôm,chợMơ... Thời bao cấp,mấy chợ này tập trung các quầy hàngmậu dịchquốcdoanhvàhợp tácxã,hànghoá lèo tèonhưnghợpvới túi tiềncánbộcấpthấpvàbàconlaođộng.RiêngchợBắcQua,nằmsátchợĐồngXuân,làkhuvực“thịtrườngtựdo”,hànghoáêhềsonglạibánvớigiácắtcổchodânbuônlắmtiềnnhiềubạc...
Tuynhiên,HàNộicòntồntạisuốtnhiềunămhaicái“chợ”đặcbiệt:mộtcáiởphốTônĐảnchuyênbánvớigiácựcrẻnhiềuthứhàngcaocấpchocánbộcấpcaovàmộtcáiởphốVânHồchuyênbánrẻsốhàngcũngkháhiếmchocánbộcỡ“chuyênviên”...
Bởivậy,dânHàNộimớiđặtrabài“vèchợbúa”dướiđây:
TônĐảnlàchợvuaquan
VânHồlàchợtrunggiannịnhthần
BắcQualàchợthươngnhân
Vỉahèlàchợ...nhândânanhhùng!
3.Vèlươngtháng
Bàivèngộnghĩnhnàybắtnguồn từmức lươngcủacáccánbộ từcấpbộtrưởngtrởxuốngcùng“đặctrưng”côngviệcvàđờisốngcủasốcánbộnày:
Vevẻvève
Nghevèlươngtháng
Haitrămngồiphán
Trămtámngồinghe
Tranhđàitranhxe
Làthằngtrămrưởi
Tấttatấttưởi
Làlũtrămhai
Vừahầuvừasai
Làquânchínchục
Cửanhàlụcđục
Làcánhsáumươi
Dởkhócdởcười
Làanhbốnchịch
Chẳngtachẳngđịch
Làlũconphe
Nóichẳngainghe
Là...ôngNhànước.
4.Vègiáodục
Trongsuốtnhiềunăm,BộGiáodụcđặtdướiquyềnBộtrưởngNguyễnVăn
Huyên.Phụtáchoông,còncóbaThứtrưởng:VõThuầnNho,HồTrúcvàLêLiêm.
Cácvị“thâmnho”trongcánhnhàgiáokhoáirỉtainhauhaicâuvèchếgiễubốnvịthủtrưởnggiànua,bấttàicủamình:
VườntaHuyêncỗi,Nhogià
PhấtphơkhómTrúc,lađàcànhLê.
Tới khi nổ ra vụVõ ThuầnNho giở trò lem nhem để con traimình trốnnghĩavụquânsự,haicâuvètrênliềnđượcsửalại:
VườntaHuyêncỗi,Nhotà
PhấtphơkhómTrúc,lađàcànhLê.
5.Vèlàngvăn
LàngvănởHàNộithườngxảynhữngvụ“hủhoá”,trongđócóbavịđầutròlắm“tiềmlực”bịđiểmdanhquacâuvèdướiđây:
C...ThuBồn
L...NgọcTú
V...XuânQuỳnh
6.VèPhạmTuân
NgaysaukhiPhạmTuân“quágiang”lênvũtrụ,tạiHàNộixuấthiệnnhiềucâuvè,đạiloạinhư:
Mộtthằngvàovũtrụ
TrămthằngđiMútCu[11]
Ngànthằngtiệclubù
Triệuthằngkhóchuhu...
Dânđangthiếugạo,thiếumì
TuânvàovũtrụlàmgìhỡiTuân?
*
B.VàichuyệntiếulâmSàiGòntrướcnăm1975
Chéplại(nguyênvăn)5chuyệndướiđây,TrầnKhốtchỉmuốnchứngminhrằngmộtsốchuyệntiếulâmchínhtrị,nghevàghinăm1980,đượcngườita“chế” từnhữngchuyện tiếu lâm từng in thànhsáchởSàiGòn trướcnăm1975. Và không loại trừ nhiều chuyện tiếu lâm Sài Gòn cũng đã “cóp”chuyệntiếulâmnướcngoài.Điềunày,bạnđọchiểunhiềubiếtrộngcóthểkiểmchứng...
1.CầuThượngđếphùhộ
Han,họcsinhđệlục,nhàxa,ởtrọđểđihọctạiTưthụcCoĐo.Thángđógiađìnhgửitiềntrễ,Hankhôngbiếtvaymượnai,đànhphảikhấtnhàtrọ.Lúcởnhà,chamẹthườngbảoHan:“Nhữngkhixanhà,nếugặphoạnnạnthìconnêncầuTrờikhấnPhậtđểnhờcácngàiphùtrì”.
Hanmới viếtmột bức thư, đại ý: “Con tháng này túng tiền quá chừng vìkhônghiểusaogiađìnhlạikhônggửitiềnvào.XinThượngđếphùhộchocon,banchoconsốtiền4.000$đểcontrảtiềntrọ”.Ngoàibì,Hanđề:“KínhgởiThượngđế-Thiêncung.Ngườigởi:LêHan,họcsinhđệlụcTưthụcCoĐo,nhàởsố75/632đườngPhanThanhGiản”.
Bưuđiệnthấybứcthưcómộtcáiđịachỉlạlùngliềnbócraxemvàgởilại
cho trườngTư thụcCoĐo.Các thầy trong trường thương tìnhHannghèocực,mớigóptiềntayđược3.000$,muangânphiếugửichoHan,kèmtheomộtbức thưngắn:“Thượngđếđãnhậnđược thưconxin tiền.Conkhôngphải lo, trước sau gì rồi gia đình cũng gởi tiền vào cho con ăn học.NayThượngđếbanchoconsốtiềnnày,concấtlấymàtiêu,đừngxàiphívàphảichămhọc”.
Bahômsau,BưuđiệnlạichuyểnvềtrườngmộtbứcthưthứhaicủaHangởiThượngđế:“ConđãnhậnđượcsốtiềncủaThượngđếbanchocon.Trongthưconxinbốnngàn,nhưngconchỉnhậnđượccóba.Chắclàcácgiáosưởtrườngconđãlấybớtđimôtngàn.LầnsauThượngđếcóchocon,xingởithẳngvềđịachỉnhàcontrọthìtiệnhơn”.
(Trích“1.001chuyệncười”củaBửuKế,NhàsáchKhaiTrí,SàiGòn,khôngghinăm)
2.Dânchúngđỡkhổ[12]
Haivợchồngnhàđộctàicùngcongáiđidạomáybaylượnquanhđểquansáttìnhhìnhdânchúngbêndướivàđểxemphongcảnh.
Ngườicongáicầmtờbạctrăm,xếpvuônglạinémxuốngđấtvànói:
“Con ném tờ bạc nầy, thế nào cũng làm cho một người nhặt được sungsướng.”
Bàmẹlấyramộtxấpbạcnămtờmộttrămvungxuốngvànói:
“Mẹsẽgiúpchonămngườiđỡkhổ.”
Nhàđộctàihỏicôchiêuđãiviên:
“Bâygiờtôinênnémxuốngbaonhiêubạcđểnhiềungườisungsướng?”
“Ôngkhôngcầnphảinémtiền.Ôngchỉcầnnhảyxuốnglàcảxứđượcsungsướng!”
(Sáchđãdẫn)
3.Ôngbầu
Đọcbáo thấy cóngười raobánmột convẹt hóthaykhôngkémgìnhữngdanhcađươngthời,Ngọctìmtheođịachỉđểmua.
Chủnhà,ôngHạo,trongnhàtreođầycảlồngchim,mỗilồnghaicon.ÔngchỉchoNgọcxemmộtconvẹtlôngxanhlẫnlôngđỏvànói:“Chínhcôdanhcacủatôiđây”.Ônglấymộtcáithướcgõvàolồngđểrahiệu.Haiconchimríurítvớinhautrongchốclát,rồiconchimdanhcaliềncấttiếnghát.Nóhátbàigìcũngđược:“ĐêmtànBếnNgự”,“Lảlướt”,“Giọtmưathu”,v.v...,caNamai,Nambằng,hòmáinhì,hátbội,háttrốngquân,v.v...
NgọcthíchquámớihỏiôngHạogiábánbaonhiêuthìôngđápmộtvạnbạcvànóitiếp:“Nhưngôngphảimualuôncảconđứngcạnhnữa”.
Ngọchỏi:“Connầyhátcóhaykhông?”
“Nóđâucóbiếthát.”
“Thếthìtôimuathêmconchimấylàmgì?”
“Vìnólàôngbầu.Nếukhôngcónó,conchimdanhcachắcgìđãchịuhát?"
(Sáchđãdẫn)
4.Tranhkhoảthân
Haivợchồngxemtranhtriểnlãm.Ôngchồngsaysưađứngngắmmộtbứchoạkhoảthân,chỉcómộtvàibangọnláchekhuấtnhữngnơikínđáo.Bàvợgiụcmãichồngvẫnkhôngchịuđi.Banguýtdàimộtcáivànói:
"Phảichăngmìnhchờđến‘mùathulávàngrụngbay’”?
(Sáchđãdẫn)
5.Dọnnhà
Mộtanhchàngmướnphố[13]xuixẻoởgiữamộtanhthợrènvàmộtanhthợđục.Suốtngàyanhnghe tiếngđộng liênmiên thậtđauđầu,nhứcóc.Anhđịnh tìm nhà khác nhưng tiền sang, tiền dọn không có, đành nấn ná quangày.Mộthôm,quábựcdọc,anhnói:
"Giánhưhaiôngnàydờinhàchỗkhácthìtôilàmtiệcđãiliền."
Haianhthợngheđược,đếnbáotin:
"Chúngtôisắpdọnđi,anhnhớlờichochúngtôinhậumộtbữatiễnhành."
Anhkiamừngquá,muarượuthịtdọnmộtmâmêhề,mờihaibạnlánggiềngcụngly.Rượuđượcvàituần,anhmớihỏihaibạn:
"Haianhtínhdọnđiđâu,ởphốnào,chotôibiếtđểthỉnhthoảngđếnthăm."
Anhthợđụcchậmrãinói:
"Chúngtôiđãbàntínhvớinhauthậtkỹlưỡng,phốnàylàmănđượcnêntôisẽdọnquacăncủaanhnàyvàảnhdọnquacăntôi."
(Trích “Truyệnvuiquốc tế” củaLêHương,SốngMớixuấtbản,SàiGòn,năm1974)
C.VàichuyệntiếulâmchínhtrịTrungQuốc,LiênXô,Đức
TrungQuốc
1.MaoChủtịchnói...
Mộtđôivợchồngmuốnlyhôn,đếngặpcánbộcôngxã.Cánbộcôngxãhỏi:"Hiệnnaymùamàngđangbậnrộn,anhchịđếnđâylàmgì?"
Ngườivợ:"MaoChủtịchnói:Phảihạquyếttâm’.Tôimuốnlydị!"
Ngườichồng:"MaoChủtịchnói:Phảigiảiquyếtkhókhăn.’Tôichưađồngýlydị!"
Cánbộcôngxã: "MaoChủ tịchnói: ‚Phảinắmchắccáchmạng, thúcđẩysảnxuất.’Chuyệncánhânlànhỏnhặt,anhchịvềđi,chúngtôikhônggiảiquyếtđâu!"
(Theo báoĐại đoàn kết, 17.2.1982, dịch từ báoHương Cảng triển vọng,1.3.1981)
LiênXô
1.ChùmchuyệntiếulâmthờiKhrushchev
a.Khơchếtngất
Mộthôm,Khrushchevđixemkịch.Đểtỏvẻquantâmđếnanhchịemdiễnviên,Khơlacàvàocảmấyphònghoátrangởhậutrường.Vừamởcửamộtphòng,Khơbỗng lănquaychếtngất.Thì raKhơ thấymộtdiễnviênđanghoátrangvaiLênin,lạingỡLêninsốnglạiđểhỏitộimình[14].
b.Khơsợ“tệsùngbáicánhânKhrushchev”
TrongchuyếnđidạophốMoskva,Khơghévàomộttiệmbáchhoá.Tớiquầybán tranh tượng,Khơ thấy chỉ bày toàn tranh tượngmình, trong bụng rất
khoái,nhưngngoàimiệnggiảbộ“chỉnh”côbánhàng:
"Tạisaocôchỉbàybánđộctranhtượngtôithôi?Côlàmnhưvậy,ngườitalạilênántệsùngbáicánhânKhrushchev’[15]thìnguylắm!Ngaysauđây,côphảibàybánthêmtranhtượngMarx,Engels,Lenin,nghekhông?
Côbánhàngtủmtỉmđáp:
"Báocáođồngchí,chúngtôiđãbàybántranhtượngbalãnhtụmàđồngchívừanói,nhưngdânchúngđãmuahếtsạchrồiạ."[16]
c.Bộithuvàthấtthu
Khrushchevđến thămmộtnông trường, thấybàchủ tịchcócặpvúđồsộ,bènđưataymânmêvànói:
"Nămnay,nướctahẳnlàbộithusữa."
Khôngphảitayvừa,bàchủtịchnôngtrườngliềnxoacáiđầunhẵnthíncủaKhơvàđáp:
"Nhưngchắcchắnnướctasẽthấtthuvụlen..."
d.Tsedenbalmặcáomưa...
TạithủđôUlanBator(MôngCổ),giữalúctrờinắngnhưđổlửa,ngườitalại
thấyThủtướngTsedenbalmặcáomưađilữngthững.Cóngườitòmòhỏitạisaolạimặcáomưa,ôngđáp:
"ĐồngchíKhrushchevvừagọiđiện thoại,báochobiếtởMoskvađangcómưato."
e.Quỷsứcũngphảisợ
KhrushchevđangngồitándócvớiKennedyởdướiâmphủ.Bỗngnhiên,mộtbầy quỷ sứ ập đến, tính bắt cả hai ném vào vạc dầu theo lệnh củaDiêmvương.Haicốnguyênthủ“siêucườngquốc”sợtéđái,vắtchânlêncổ,chạy.Bầyquỷsứkhôngbuôngtha,cứđuổiriết.
Thấybầyquỷsứđuổisátđít,Kenbènquẳngvộimộttúiđôla.Bầyquỷsứtranhnhauđôla, nhưngvẫnchẳngbuông thahaingài cốnguyên thủ.KenhổnhểnhỏiKhơ:“Ngàicócáchnàongănbầyquỷsứđượckhông?”Khơlaumồhôitúarađầyđầuhóivàđáp:“Đểtôithửcáchnàyxemsao”.
Nóiđoạn,Khơxémộtmảnhgiấytrongsổtay,viếtvàichữ,rồiquẳngvộivềphíabầyquỷsứ.Bầyquỷsứvồlấymảnhgiấy,đọclướtqua,bèncắmđầucắmcổchạytrởlui,vẻmặtvôcùngkhiếpđảm.
Thoát nạn, Kenmừng quá, vội hỏi Khơ: “Ngài viết gì mà thần hiệu nhưvậy?” Khơ đắc chí đáp: “Tôi chỉ viết có mấy chữ: CON ĐƯỜNGNÀYDẪNĐẾNCHỦNGHĨACỘNGSẢN!”
ChùmchuyệntiếulâmthờiBrezhnev
a.Dânsaybétnhè
Năm1972,NicksonsangLiênXô.GặpBrezhnev,Níchhỏi:“Bênnướccácôngcódânsaybétnhèkhông?”Brezhnevđáp:“Khônghềcó!Nếuôngbắtgặpgãsayrượunào,ôngcứbắnchếthắnđi”.
Ngay tối hômđó,Ních cùng tay bảo vệ xáchM16đi ra phố.Mới đimộtquãng,quamộttiệmăn,đãthấyđámngườisayrượubétnhè.NíchliềnnổsúnggiếtsạchvàgọiđiệnthoạibáochoBrezhnevbiết.
Vài năm sau,Brezhnev quaMỹ.Vừa xuống sân bay, ông ta đã hỏiNích:“Bênnướccácôngcódân saybétnhèkhông?”Níchđáp: “Khônghề có!Nếuôngbắtgặpgãsayrượunào,ôngcứbắnchếthắnđi”.
BrezhnevhíhửngcùngtaybảovệxáchAK47điraphố.Cảhaiđimãi,đimãimàchẳngthấymộtgãsayrượunào.Đếnkhuya,họtínhvềlạinhàkháchthìbỗngthấymộtđámngườihòhátinhỏi,chânbướclảođảo,mồmsặcmùirượu.Mừngquá,Brezhnevliềnnổsúnggiếtsạchcảđám,rồigọiđiệnthoạibáochoNíchbiết.Níchlahoảng:“Thôichết,đámngườiđóchínhlànhânviênsứquánnướcôngđó!”
b.Đồdốitrá
Mộthôm,cókẻcảgangọiđiệnthoạiđếnnhàBrezhnev,tựxưnglàbạnhọccũ.Bàvợbắtmáy,nổikhùng:“Đồdốitrá,ôngnhàtôicóbaogiờđihọcđâumàcóbạnhọc!”[17]
(TheoBBC,22.12.2006)
c.Chưatỉnhhônmê
Tháng11.1982,TổngBíthưBrezhnevđãyếulắmrồi,nhưngĐàiphátthanhMoskvavẫnđưatin:"Cácđồngchívàcácbạnthânmến!ĐồngchíTổngBíthưkínhmến,Leonid IlychBrezhnev, sau cơnngãbệnh, đã chứng tỏ sứcsốngcủamộtngườicộngsản.Dùchưatỉnhhônmê,đồngchívẫnquaylạiBộChínhtrịlàmviệc”.
(TheoBBC,22.12.2006)
d.Khôngsợchuyệntiếulâm
ÔngV.Muxaêlian,nhànhiếpảnhriêngcủacốTổngBíthưBrezhnev,chobiết:“NhàlãnhđạoXô-viếtrấtbìnhtĩnhđốivớicáccâuchuyệntiếulâmviếtvềmình.Ôngnói:Ngườitađãsángtácratiếulâmtứclàngườitatônkính.KhôngthiếucáccuộchộiđàmvớinhàlãnhđạonướcngoàiđượcbắtđầutừviệcôngBrezhnevkểchuyệntiếulâm.Làmnhưvậyđểgiảmbớtkhôngkhíxã giao và gây được thiện cảm của người đối thoại với mình. Brezhnevthườngtặngquàchonhữngaicócâuchuyệntiếulâmhay”.
(TheobáoAnninhThếgiới,18.12.2006)
e.Ngườikếnhiệm
Đếnkhiquađời,BrezhnevvẫntiếptụcgópphầnvàokhotàngtiếulâmLiênXô.ĐólàchuyệnvìsaoI.AndropovđượclênkếnhiệmBrezhnev:
Trêngiườngbệnh,Brezhnevyếulắmrồinênngườitacứphảihỏiaisẽlênthayông.Brezhnevmời cácnhânvật cao cấpnhấtBộChính trị vào.Mọingườisắpđặtchỗngồiquanhgiườngbệnh.Bỗngnhiên,BrezhnevchỉvàoAndropov và nói: “A, aaa... aaa...” Tất cả vỗ tay chúc mừng Andropov.Trong tiếngồnào,khôngaingheđượcngườibệnh thều thào trướckhi tắtthở:“Aaaaaandropovgiẫmvàoốngdẫnôxycủatôi...”
(TheoBBC,22.12.2006)
Đức
1.ChùmchuyệntiếulâmthờiHitler
Một cuốn sách tậphợpnhững chuyện tiếu lâm thờiQuốcxãmang tựađềHeilHitler,ConlợnđãchếtsẽđượctungraởĐức.Tácgiảcuốnsách,đạodiễnRudolfHerzog,nhậnxét:“Cáccâuchuyệnhàilàmộtcáchchốngđối,làmộtcáchxảcơngiận.Chúngđượckểtrongquánrượu...”Chínhquyềnphátxítcấmchỉtríchchếđộ,nhưngcácphiêntoàthườngchỉcảnhcáohayphạttiền. Tuy nhiên, đến cuối chiến tranh, người ta có thể mất mạng vì mộtchuyệntiếulâm.MộtnhânviêncungứngđạndượcởBerlinbịxửtửvìkểcâuchuyệnsau:HitlervàGöringđangđứngtrênđỉnhmột toà tháp.HitlernóirằngymuốnlàmmộtđiềugìđóđểngườidânBerlinvui.“Vậytạisao
ngàikhôngnhảyxuống?”-Göringgợiý.
Dẫuvậy,ởnướcĐứcthờiấyvẫnlantruyềnnhiềuchuyệntiếulâmvàdướiđâylàvàichuyện.
Hitler đi thămmột bệnh viện tâm thần.Các bệnh nhân đều giơ thẳng taychào.Khiđếncuốihàng,ybắtgặpmộtngườivẫnđứngduỗitay.“Saoanhkhông chào như những người khác?”, y quát. “Thưa ngài, tôi là y tá, tôikhôngbịđiên!”
Để thể hiện sự kiêu ngạo của những kẻ lãnh đạo trong chính quyềnĐứcQuốcxã,mộtbứcbiếmhoạvẽGöringđanggắnmộtmũitênvàodãyhuânhuychươngtrênbộquânphụccủay.Kèmtheođólàdòngchữ:“Xemtiếpởtrangsau”.
Mộtnhàbình luậnnhậnxét: “Chủng tộcmới sẽmảnhdẻnhưGöring, tócvàngnhưHitlervàcaonhưGoebbels”.(Kỳthực,Göringtobéo,HitlertócsẫmvàGoebbelsthìlùntịt).
KhichínhquyềnĐứcQuốcxãngàycàngmạnhtayvớingườiDoThái,họphảidựavàosựhàihướccủamìnhđể tìmthấyniềmvui trongcuộcsống:Lewis vàHirschegặpnhau trong rừng rậmchâuPhi,mỗi người cầmmộtkhẩusúngsăn.“Cậuđanglàmgìởđây?”-Hirschehỏi.“TớcónghềđẽongàvoiởAlexandria,vàtớđibắnnhữngconvoicủamình”,-Lewistrảlờivàhỏi:“Thếcòncậu?”.Hirscheđáp:“TớsảnxuấtđồdacásấuởPoXaítvàtớbắnnhữngconcásấucủamình.CònchuyệngìđãxảyravớicậubạnSimoncủachúngta?”Lêviđáp:"Cậuấyđãtrởthànhtayphiêulưumạohiểmthựcsự.CậuấyởlạiBerlin”.
(TheoVnExpress,1.9.2006)
[1]Chủnhiệmhợptácxã
[2]PhiếucungcấphàngxịndànhchocánbộcấpcaovàđượcmuatạimộtsốcửahàngđặcbiệtnhưTônĐản,VânHồ...
[3]Câuvènàydànhchosốcánbộ,côngnhânviênquèn,thườngănbếptậpthể(đạitáo-bếplớn,theocáchgọicủaTrungQuốc;trênđạitáolàtrungtáodànhchoítngườiănvàtiểutáochỉdànhcho1-2ngườiăn),ởnhàtậpthể(đạigia)vàđixecôngcộng(đạixa).
[4]Cốvấn:vấnlốpxeđạpbịbụcbằngdâycaosuhoặcdâyvải.Chuyênda:áoráchhởda.Qualoa: loaphát thanhcôngcộng.Nhàđiệntử:nhàbịcúpđiệnbấttử.
[5]Hứngnướcmáythườngchỉchảy(cũngrấtyếu)vềđêmởHàNộivànhiềuthànhphốlớnkhác.
[6]Dokhông đủ sống, nhiều người trong biên chế nhà nước phải làm việcthêmởcáccơsởsảnxuấtngoàiquốcdoanhvàthườnglàmngoàinhiềuhơnlàmtrong.
[7]XeđạpxịndoTiệpKhắcsảnxuất,chỉrấtítngườicó
[8]Câu thách đối, trong đó chữ phân còn được dùng theo nghĩa phân phối(quasổhoặctemphiếu)
[9]Bàivènàymôtả“quytrình”anhchồngcánbộvềthămvợởnơisơtánhoặcởquêmỗichiềuthứbảy:cắtcơmởbếptậpthể,bơmxeđạpđểcóthểđixa,nghedựbáothờitiết,nônnóngliếcđồnghồ,buộcbaogạovàoxeđểtiếptếchovợcon,cạorâulàmđẹp...
[10]Mắtthứhaithườngdípvìthiếungủtrongngàychủnhậtvềthămbàxã.Taithứbảythườngphảithínhđểngóngtiếngchuônghoặckẻngbáohếtgiờlàmviệc.
[11]Moscou,phiênâmtiếngPháptênthủđôLiênXôMoskva
[12]“Cóp”chuyệntiếulâmĐức(xemphầnPhụlục)
[13]Thuênhàmặtphố
[14]ỞphầnPhụlụcnày,nhữngchuyệntiếulâmkhôngghixuấtxứđềudobácLươngNhânkể.
[15]ChínhôngKhrushchevlàngườingườikhởixướngviệclênántệsùngbáicánhânXtalin”tạiĐạihộilầnthứ20ĐảngCộngsảnLiênXô,năm1956.
[16]Chuyện tiếu lâmnàyđược“chế” từgiai thoạimà tạpchíLiênXôNhàbáo, số8,năm1961,đãđăng:“Trong thờigiansang thămnướcNga,nhàvănPhápA.Dumas(1802-1870)đếnthànhphốTiphlítvàghévàohiệusáchlớnnhất.Haytinnày, từhômtrước,ôngchủcửahiệuđãbàytỏlòngkínhtrọngDumasbằngcáchđặtsáchcủaônglêntoànbộcácgiá.Thấyvậy,nhàvănsửngsốthỏi:“Sáchcủacácnhàvănkhácđâurồi?”Ôngchủbốirối,đáp:“Thưa,đã...bánhếtcảrồi!”
[17]Thựcra,ôngBrezhnevđãtốtnghiệpđạihọcvàcóbằngkỹsư.
Lờicuối:Cámơnbạnđãtheodõihếtcuốntruyện.Pháthành:NguyễnKimVỹNguồn:TalwasĐượcbạn:msđưalênvàongày:30tháng9năm2007
