TÌNH HÌNH SƠ CỨU VÀ XỬ TRÍ BAN ĐẦU

CÁC TRẺ BỊ RẮN CẮN ĐiỀU TRỊ TẠI BỆNH

ViỆN NHI ĐỒNG 2 TỪ THÁNG 7/2010 ĐẾN

THÁNG 7/2012

Trần Thị Ngọc LiênKhoa Nội tổng hợp – BVNĐ2

Nội dung

1. Đặt vấn đề

2. Mục tiêu nghiên cứu

3. Phương pháp nghiên cứu

4. Kết quả và bàn luận

5. Kết luận

1. ĐẶT VẤN ĐỀ

Rắn cắn là nguyên nhân quan trọng trong số các

trường hợp nhiễm độc do động vật.

WHO: 2,5 triệu trường hợp bị rắn cắn/năm

Nước Mỹ: 6000-8000 người bị rắn cắn/năm, tử

vong do rắn hổ là 9%, do rắn lục là 0.2 %.

Tại Việt Nam có 2 nhóm rắn chính :

- Rắn hổ (cạp nong, cạp nia, hổ mang, …): nọc độc

rắn hổ gây liệt cơ, nguy hiểm nhất là liệt cơ hô hấp,

dẫn đến tử vong.

- Rắn lục (rắn lục hốc má, rắn lục tre…): nọc độc

của rắn lục chủ yếu gây chảy máu, tán huyết, hoại

tử tổ chức.

Triệu chứng thường xuất hiện sớm 30 phút đến 4

giờ, nọc độc của rắn có thể gây tử vong hoặc tàn

phế cho nạn nhân nếu không được sơ cứu và xử

lý đúng cách, kịp thời.

Thực tế có những sai lầm trong sơ cứu hoặc

không biết cách sơ cứu của nạn nhân hay của

bệnh viện tuyến trước đã góp phần làm diễn tiến

xấu hơn.

Vết thương hoại tử do rắn lục cắn

2. MỤC TIÊU NGHIÊN CỨU

Mục tiêu tổng quát:

Khảo sát tình hình sơ cứu của thân nhân và xử trí

ban đầu của cơ sở y tế tuyến trước đối với các trẻ

bị rắn cắn nhập viện tại BVNĐ2 từ tháng 7/2010

đến 7/2012.

Mục tiêu cụ thể:

• Tỉ lệ các biện pháp sơ cứu đúng và chưa đúng

của thân nhân bệnh nhân

• Tỉ lệ các phương pháp xử trí ban đầu của cơ sở

y tế tuyến trước

3. PHƢƠNG PHÁP NGHIÊN CỨU

Thiết kế nghiên cứu: mô tả hồi cứu

Đối tượng nghiên cứu: trẻ em bị rắn cắn nhập viện tại

BVNĐ2

Cỡ mẫu: chọn mẫu toàn bộ

Định nghĩa biến số:

- Sơ cứu đúng: bất động, nẹp cố định, băng ép, rửa

vết thương.

- Sơ cứu chưa đúng: đắp lá, đắp mật rắn, garrot,

hút nọc, nặn máu.

4. KẾT QUẢ & BÀN LUẬN4.1. ĐẶC ĐiỂM MẪU NGHIÊN CỨU

50%

50%

Phân bố theo giới tính

Nam

Nữ

DỊCH TỄ HỌC

4. KẾT QUẢ & BÀN LUẬN4.1. ĐẶC ĐiỂM MẪU NGHIÊN CỨU

0%

5%

10%

15%

20%

25%

30%

35%

40%

17%

37% 37%

10%

%

Phân bố theo lứa tuổi

< 2 t

2 - <6 t

6 - <11 t

11 - 15 t

4. KẾT QUẢ & BÀN LUẬN4.1. ĐẶC ĐiỂM MẪU NGHIÊN CỨU

0

1

2

3

4

5

6

1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12

Số cas

Tháng

Phân bố theo tháng trong năm

4. KẾT QUẢ & BÀN LUẬN4.1. ĐẶC ĐiỂM MẪU NGHIÊN CỨU

0%

5%

10%

15%

20%

25%

30% 27% 27%

10%

3% 3%

7%

17%

3% 3%

Số cas

Phân bố theo địa phương

TpHCM

Bình Dương

Bình Phước

Cần Thơ

Đaklak

Đak Nông

Đồng Nai

Quảng Ngãi

Vũng Tàu

4. KẾT QUẢ & BÀN LUẬN4.1. ĐẶC ĐiỂM MẪU NGHIÊN CỨU

33%

67%

Hoàn cảnh tai nạn

Trong nhà

Ngoài đường

Có 2 trẻ bị tai nạn khi lao động ngoài đồng.

4. KẾT QUẢ & BÀN LUẬN4.1. ĐẶC ĐiỂM MẪU NGHIÊN CỨU

0%

10%

20%

30%

40%

50%

60%

70%

67%

3% 3% 3% 7%

17%

Rắn lục Chàm quạp Rắn hổ Hổ hành Hổ mèo Không rõ

CÁC LOẠI RẮN

4. KẾT QUẢ & BÀN LUẬN4.1. ĐẶC ĐiỂM MẪU NGHIÊN CỨU

0%

5%

10%

15%

20%

25%

30%

35%

40%

45%

Tay Chân

27%

3%

13%

43%

7%3%3%

0%

Ngón

Bàn

Cẳng

Cánh/đùi

VỊ TRÍ CHI BỊ RẮN CẮN

4. KẾT QUẢ & BÀN LUẬN4.1. ĐẶC ĐiỂM MẪU NGHIÊN CỨU

0%

10%

20%

30%

40%

50%

47%

3%

20%Rối loạn đông máu

Rối loạn thần kinh

Nhiễm khuẩn nặng

BỆNH CẢNH LÂM SÀNG

4. KẾT QUẢ & BÀN LUẬN4.1. ĐẶC ĐiỂM MẪU NGHIÊN CỨU

0%

20%

40%

60%

80%

100%

50%

93%

57%

17%7%

Huyết thanh kháng nọc rắn Kháng sinh SAT Plasma Cắt lọc

CÁC BIỆN PHÁP ĐIỀU TRỊ TẠI BVNĐ2

4. KẾT QUẢ & BÀN LUẬN4.1. ĐẶC ĐiỂM MẪU NGHIÊN CỨU

87%

3%10%

Tốt

Di chứng

Bệnh nặng xin về

KẾT QUẢ ĐIỀU TRỊ

4. KẾT QUẢ & BÀN LUẬN4.2. SƠ CỨU CỦA THÂN NHÂN BỆNH NHI

0%

10%

20%

30%

40%

50%

60%

70%

80%

90%

100%

Bất động, nẹp cố định

Băng ép Rửa vết thương

0% 0% 0%

%

Các biện pháp sơ cứu nên thực hiện

4. KẾT QUẢ & BÀN LUẬN4.2. SƠ CỨU CỦA THÂN NHÂN BỆNH NHI

0%

5%

10%

15%

Đắp lá Đắp mật rắn Garrot Hút nọc Nặn máu

0%

3%

13%

0%

7%

%

Các biện pháp sơ cứu không nên làm

4. KẾT QUẢ & BÀN LUẬN4.3. XỬ TRÍ BAN ĐẦU CỦA Y TẾ TUYẾN TRƢỚC

0%

5%

10%

15%

20%

25%

30%

35%

40%

Băng ép Rửa vết thương

Huyết thanh

kháng nọc rắn

Kháng sinh SAT Plasma

25%

13%6%

38%

0% 0%

%

Các biện pháp xử trí của tuyến trước

4. KẾT QUẢ & BÀN LUẬN4.4. THỜI GIAN DI CHUYỂN ĐẾN BVNĐ2

0.0

10.0

20.0

30.0

40.0

Diễn tiến tốt Di chứng Bệnh nặng xin về

0.2 0.0

16.7

4.0

24.0

0.0

9.0

36.0

26.7

Giờ

Thời gian từ khi bị tai nạn đến khi đếnCSYT tuyến trước & BVNĐ2

Trước khi đến CSYT

Điều trị tại CSYT

Từ khi tai nạnđến khi đến BVNĐ2

5. KẾT LUẬN

• Mẫu nghiên cứu gồm 30 trẻ bị rắn cắn điều trị tại

BVNĐ2 từ tháng 7/2010 – tháng 7/2012:

– Không có trường hợp sơ cứu đúng.

– Các biện pháp không được khuyến cáo vẫn còn

được thực hiện trong cộng đồng với tỉ lệ 23%.

5. KẾT LUẬN

– Tỉ lệ thực hiện các biện pháp xử trí tại các CSYT

tuyến trước không cao có thể do chưa được trang

bị phương tiện đầy đủ.

– Việc di chuyển bệnh nhân đến cơ sở y tế có đủ

điều kiện chưa được thực hiện khẩn trương và vì

vậy làm ảnh hưởng xấu đến kết quả cứu chữa

bệnh nhân.

5. KẾT LUẬN

• Đề xuất:

– Đối với cộng đồng: tuyên truyền các biện pháp sơ cứu

đúng bằng tờ rơi, phương tiện thông tin đại chúng.

– Đối với CSYT tuyến trước: cần tập huấn cách xử trí ban

đầu, trang bị các phương tiện cần thiết (SAT, huyết

thanh kháng nọc rắn, …)

– Cần phối hợp chặt chẽ giữa CSYT tuyến trước với tuyến

trên nhằm rút ngắn thời gian điều trị để giảm thiểu nguy

cơ di chứng và tử vong.

Xin chân thành cám ơn !