สนกกบภาษา

55TPA news

สนกกบภาษา

April 2016 ● No. 232

สวสดคะ มตรรกนกอำน TPA NEWS ทกทำน ฉบบ

นขอยกเรองขนมไทยมำเลำสกนฟงอก

ครงนะคะ ขอเลำยอนใหฟงกนกอนวำ “ขนมไทยกบภำษำไทย ตอน

ท 1” ไดลงตพมพไปในฉบบประจ�ำเดอนธนวำคม 2558 ตอนนนได

น�ำเสนอประวตควำมเปนมำของขนมไทย และขนมไทยทปรำกฏใน

หลกฐำนทำงประวตศำสตรอยำงศลำจำรก และวรรณคดไทย “กำพย

เหชมเครองคำวหวำน” คะ ฉบบนผเขยนจะเลำเรองอะไรเกยวกบขนม

ไทยใหฟงนน ลองตดตำมกนดคะ

ขนม (ขะหนม) ของกนทไมใชขำว มกปรงดวยแปงหรอขำว

กบกะทหรอน�ำตำล ของหวำน ทำงเหนอเรยกวำ ขำวหนม แหลงขอมล

หนงอธบำยทมำของค�ำๆ นวำ “ขนม” เขำใจวำมำจำกค�ำสองค�ำผสม

กน คอ “ขำวหนม” และ “ขำวนม” ซงนำจะมำจำกกำรน�ำขำวไปผสม

น�ำออย น�ำตำล โดยอนโลมค�ำวำหนม แปลวำ หวำน “ขำวหนม” จง

แปลวำ ขำวหวำน เรยกสนๆ เรวๆ กกลำยเปน “ขนม” สวนทวำ

มำจำก “ขำวนม” (ขำวเคลำนม) นน นำจะมำจำกต�ำนำนแขกโบรำณ

อยำงขำวมธปำยำสทนำงสชำดำท�ำถวำยสมเดจพระสมมำสมพทธ

เจำหลงตรสร กว ำเปนขำวหงกบนม ซงค�ำวำ มธปำยำส ใน

พจนำนกรมไทยมควำมหมำยวำ ขำวปำยำสเจอน�ำผง ใชเปนของ

หวำนในงำนรนเรง ค�ำวำ ปำยำส หมำยควำมวำ ขำวชนดหนงทหง

เจอดวยน�ำนม และน�ำตำล ขำวเปยกเจอนม มธปำยำส และปำยำส

มำจำกค�ำบำลคะ

ขนมไทย ถอเปนสวนหนงของวฒนธรรมประจ�ำชำต ม

บทบำทส�ำคญในพธกำรตำงๆ ไมวำจะเปนงำนบญ งำนเทศกำล หรอ

ประเพณทส�ำคญ อนสะทอนถงวฒนธรรม และวถชวตควำมเปนอย

ของแตละชมชนไดเปน อยำงด

ศศธร มตซโมโตะ

โรงเรยนภาษาและวฒนธรรม ตอนท 2

ขนมไทยกบภาษาไทย

จากฉบบท228ตอ

56 TPA news

สนกกบภาษา

April 2016 ● No. 232

ขนมไทยอำจแบงออกไดเปน 4 กลมหลก ดงน

1. ขนมชาววง เปนขนมไทยทใชควำมละเมยดละไมในกำร

ประดดประดอย มขนตอนกำรท�ำหลำยขนตอน สตรตนต�ำหรบเกด

จำกคำนยมทคนสมยกอนมกสงลกหลำนทเปนผหญงเขำไปในวง เพอ

ถวำยตวรบใชเจำนำยในต�ำหนกตำงๆ โดยมกำรฝกฝนฝมอดำนตำงๆ

อยำงวถของชำววง รวมถงกำรฝกท�ำอำหำร และขนมดวย ขนมไทย

ชำววงจงขนชอเรองควำมละเอยด ประณต พถพถนในทกขนตอนของ

กำรท�ำ รวมถงกำรเลอกใชวตถดบ ตวอยำงของขนมชำววง ไดแก

ขนมลกชบ ขนมเบอง วนกะท วนสงขยำ เปนตน

2. ขนมชาวบาน (หรอขนมตำมฤดกำล) เปนขนมไทยทท�ำ

งำยๆ ไมพถพถนมำก วตถดบทใชมกจะเปนผลไมทหำไดตำมฤดกำล

มกท�ำกนทำนภำยในครวเรอน โดยเนนท�ำกนเอง ตวอยำงของขนม

ชำวบำน ไดแก ฟกทองเชอม กลวยไขเชอม กลวยตำก เปนตน

นอกจำกผลไมทหำไดตำมฤดกำลแลว วตถดบหลกอนๆ ทใชกมกจะ

เปนสงทหำไดงำย เชน ขำวเจำ ขำวเหนยว มะพรำว น�ำมำผสมกบ

น�ำตำล ท�ำเปนขนมไดหลำกชนด เชน ขนมเปยกปน ขนมจำก ขนม

ขหน ตะโก ขนมน�ำดอกไม เปนตน สวนผลไมทเหลอ ทำนไมหมด

กจะน�ำมำถนอมอำหำรดวยภมปญญำชำวบำนเพอใหสำมำรถเกบไว

กนไดนำนๆ เกดเปน ทเรยนกวน มะมวงกวน กลวยตำก กลวยฉำบ

เปนตน

3. ขนมไทยทใชในงานประเพณ และศาสนา ขนมไทยใน

กลมนท�ำขนเพอประกอบในงำนประเพณตำงๆ รวมถงงำนบญทำง

ศำสนำดวย ตวอยำงเชน ในประเพณปใหมของไทย (วนสงกรำนต)

คนไทยในสมยโบรำณนยมท�ำขนมกำละแม และขำวเหนยวแดง เพอ

ถวำยพระ และแจกจำยใหเพอนบำน นอกจำกนนในชวงวนสำรท

ไทย* กมกจะนยมท�ำขนมกระยำสำรท เพอท�ำบญ ร�ำลกถงบรรพชน

ทลวงลบไปแลว โดยจะใสบำตรพระดวยกระยำสำรททตดเปนชนๆ

แลวหอดวยใบตองคกบกลวยไขเปนของแกลมกน และในวนสำรท

ไทยน ขนมไทยทใชจะแตกตำงกนไปตำมภมภำค อำท ภำคเหนอ:

กลวยตำก เพรำะมกลวยมำก นอกจำกตำก กมกวน และของแชอม

ภำคกลำง: กระยำสำรท คกบกลวยไข ภำคตะวนออกเฉยงเหนอ: เรยก

สำรทไทยวำงำนบญขำวจ ขนมทใช คอ ขนมเทยน ขำวจ ภำคใต:

เรยกวำงำนบญเดอนสบ ใชขนมลำ ขนมพอง ขนมไขปลำ ขนมดซ�ำ

*สำรท (สำด) เทศกำลท�ำบญในวนสนเดอน 10 ของไทย ตรง

กบวนแรม 15 ค�ำ เดอน 10 เปนประเพณทสบทอดกนมำตงแตกรง

สโขทย ค�ำวำ สำรท เปนภำษำอนเดย (ภำษำบำล) มควำมหมำยวำ

ฤด ฤดสำรทเปนฤดแหงกำรออกพชผล เมอถงฤดเกบเกยวกจะน�ำ

ผลผลตทไดไปเซนไหวสงทเคำรพบชำ และบรรพบรษหรอญำตท

ลวงลบ

4. ขนมไทยทใชในงานมงคล งำนมงคลตำงๆ มกจะมขนม

ไทยทชอมควำมหมำยดประกอบอยในพธ ไมวำจะเปนงำนบวช งำน

แตงงำน งำนขนบำนใหม โดยงำนมงคลเหลำนมกจะมกำรท�ำบญ

เลยงพระ ตวอยำงขนมไทยทใชในงำนมงคล ไดแก ขนมชน เมดขนน

ถวยฟ ปยฝำย จำมงกฎ เสนหจนทร เปนตน นอกจำกนนขนมทม

ค�ำวำทองทงหลำย เชน ทองหยบ ทองหยอด ฝอยทอง ทองเอก กนยม

ใชในงำนมงคลกนมำก

57TPA news

สนกกบภาษา

April 2016 ● No. 232

TPAnews

เรำมำดกนนะคะวำ “ขนมมงคลนำม” หรอขนมทมชอมงคล

นน มอะไร และมควำมหมำยวำอยำงไรกนบำง

เรำมำดกนนะคะวำ “ขนมมงคลนำม” หรอขนมทมชอมงคล

นน มอะไร และมควำมหมำยวำอยำงไรกนบำง

● ขนมชน หมำยถง ควำมเจรญกำวหนำในหนำทกำรงำน

การเลอนชน เลอนต�าแหนง

● ขนมถวยฟ หมำยถง ควำมเจรญรงเรอง เฟองฟ

● ขนมเมดขนน หมำยถง ควำมเกอหนนจนเจอ ท�ำกจกำร

ใดกจะมผคอยสนบสนน ชวยเหลออยตลอด

● ขนมทองเอก หมำยถง ความเปนหนง

● ขนมเสนหจนทร หมำยถง ความมเสนหดจจนทรวนเพญ

● ขนมจามงกฎ หมำยถง ควำมเจรญกำวหนำ เปนหวหนา

เลอนยศ เลอนขน

● ขนมทองหยบ ทองหยอด หมำยถง ควำมร�ำรวย ทรพย-

สนเงนทอง มเงนทองใชไมหมดสน

● ขนมตาล หมำยถง ความหวานชน ราบรนของชวต

● ขนมลกชบ หมำยถง ความนารกนาเอนด มกใชเมอ

ผใหญมอบขนมใหกบผนอย

● ขาวเหนยวแกว หมำยถง ความดประเสรฐดจดงแกว

ในพธแตงงำน นอกจำกขนมมงคลนำมแลว ขนมทตองม

ในงำน ไดแก

● ขนมกง รปรำงเปนลอรถไมมรอยตอ จงเชอกนวำจะชวย

ท�ำใหความรกของคบาวสาวจรง ไมมวนแยกจากกน

● ขนมโพรงแสม มรปรำงยำวใหญคลำยกบเสำเรอน เชอ

วำท�ำใหอยกนยนยาว

พธบวงสรวงเทพยดำ และพระภม นอกจำกขนมทเปนมงคล

นำมแลว กมขนมตำมควำมเชอในลทธพรำหมณ ดงน ขนมตมแดง

ขนมตมขำว ขนมเลบมอนำง ขนมคนหลำว ขนมดอกจอก ขนมถว

แปบ ขนมหชำง ขำวเหนยวแดง เปนตน

ขนมไทยสะทอนใหเหนภมปญญำไทยไดหลำยอยำงเลยนะ

คะ แมแตกำรตงชอขนมตำมรปรำงลกษณะ รวมไปถงกำรโยงชอ และ

ควำมหมำยไปสควำมเชอ ควำมเปนสรมงคลไดอยำงแยบคำย

อยำงไรลองหำขนมไทยมำทำนกนดนะคะ ผเขยนเองหำขอมลไป

เรยบเรยงไป ดรปขนมไป กนกอยำกทำนขนมำเหมอนกนแลวละคะ

แลวพบกนใหมนะคะ สวสดคะ

ทมาของขอมล

ฐำฏ โพธนอย. (2555). ชด สวสดอำเซยน: ไทย. กรงเทพฯ: นำนมบค

สพบลเคชนส.

พจนำนกรมฉบบรำชบณฑตยสถำน พ.ศ.๒๕๒๕ (พมพครงท 5).

(2538). กรงเทพฯ: อกษรเจรญทศน.

วรพล สโรดม คณะวทยำศำสตร สำขำวทยำกำรคอมพวเตอร

มหำวทยำลยนเรศวร:

http://student.nu.ac.th/kanoomthai/h1.html

http://www.ezythaicooking.com/thai_dessert/history_of_thai_

dessert.html