TRAJTIM JURIDIKO-PENAL I TË DREJTAVE TË TË …

i

TRAJTIM JURIDIKO-PENAL I TEuml DREJTAVE TEuml TEuml

PANDEHURIT NEuml PROCESIN PENAL SHQIPTAR

VEumlSHTRIM KRAHASUES ME VENDET E TJERA

Elena Xhina

Doreumlzuar

Universitetit Europian teuml Tiraneumls

Shkolleumls Doktorale

Neuml peumlrmbushje teuml detyrimeve teuml programit teuml Doktorateumls neuml

Shkenca Juridike me profil E Drejteuml Publike peumlr marrjen e gradeumls shkencore

ldquoDoktorrdquo

Udheumlheqeumls shkencor

Prof Dr Shefqet Muccedili

Numri i fjaleumlve 71500

Tiraneuml tetor 2016

ii

DEKLARATA E AUTOREumlSISEuml

copy E drejta e autorit Elena Xhina

Neuml peumlrgjegjeumlsineuml time personale deklaroj se ky punim eumlshteuml shkruar prej meje sipas keumlrkesave

kushteve dhe kritereve teuml Shkolleumls Doktorale teuml Universitetit Europian teuml Tiraneumls nuk eumlshteuml

prezantuar para njeuml institucioni tjeteumlr peumlr vlereumlsim dhe nuk eumlshteuml botuar ploteumlsisht apo pjeseumlrisht

Punimi eumlshteuml shkruar nga uneuml dhe nuk peumlrmban plagjiatureuml gjithashtu nuk peumlrmban material teuml

shkruar nga ndonjeuml person tjeteumlr peumlrveccedil rasteve teuml cituara dhe teuml referuara

iii

ABSTRAKTI

Neuml procesin penal i pandehuri eumlshteuml njeuml nga subjektet kryesore teuml seuml drejteumls Heqja e liriseuml e

vendos individin neuml njeuml situateuml jashteumlzakonisht teuml cenueshme Peumlr keumlteuml arsye eumlshteuml e reumlndeumlsishme

qeuml heqja e liriseuml teuml jeteuml sa meuml e kufizuar dhe teuml ndiqen procedura rigoroze teuml peumlrcaktuara neuml

normat ndeumlrkombeumltare dhe neuml legjislacionin vendas E drejta peumlr teuml mos u privuar nga liria neuml

meumlnyreuml arbitrare eumlshteuml njeuml e drejteuml themelore dhe eumlshteuml shprehur neuml teuml gjitha dokumentet

kryesore peumlr teuml drejtat e njeriut si neuml Deklarateumln Universale teuml teuml Drejtave teuml Njeriut neuml Paktin

Ndeumlrkombeumltar lidhur me teuml Drejtat Civile dhe Politike neuml Konventeumln Europiane teuml teuml Drejtave teuml

Njeriut (KEDNj) neuml Karteumln Afrikane teuml teuml Drejtave teuml Njeriut dhe Popujve dhe neuml Konventeumln

Amerikane teuml teuml Drejtave teuml Njeriut Liria personale eumlshteuml e lidhur ngushteuml me konceptin e

dinjitetit njereumlzor dhe eumlshteuml njeuml parakusht peumlr teuml geumlzuar liriteuml dhe teuml drejtat e tjera teuml njeriut Neuml

legjislacionin shqiptar kryesisht neuml Kodin e Procedureumls Penale parashikohen njeuml seumlreuml

dispozitash ligjore teuml cilat garantojneuml peumlr teuml pandehurin njeuml proces teuml rregullt ligjor Neumlpeumlrmjet

keumltyre normave ligjore i pandehuri vendoset neuml teuml njeumljtat pozita me paleumln tjeteumlr neuml proces

peumlrkateumlsisht me prokurorin E reumlndeumlsishme eumlshteuml zbatimi neuml praktikeuml i normave ligjore qeuml

garantojneuml teuml drejtat e teuml pandehurit neuml njeuml proces penal Eumlshteuml fakt se nuk ka njeuml autoritet ligjor

qeuml teuml monitorojeuml sesa realisht dhe efektivisht zbatohen keumlto dispozita ligjore neuml favor teuml teuml

pandehurit Neuml keumlteuml rast monitorimi do teuml keteuml njeuml ndikim teuml drejtpeumlrdrejteuml neuml procesin penal dhe

mund teuml sheumlrbejeuml si mbrojtje nga keqadministrimi i drejteumlsiseuml Teza e keumltij studimi eumlshteuml

rdquoTrajtimi juridiko-penal i teuml drejtave teuml teuml pandehurit gjateuml procesit penal Respektimi i normave

ligjore neuml favor teuml teuml pandehuritrdquo Ky studim do teuml bazohet neuml njeuml veumlzhgim teuml detajuar duke

peumlrdorur metodat shkencore peumlrshkruese dhe krahasuese keumlrkimore duke analizuar kuadrin

ligjor shqiptar peumlrmireumlsimet e nevojshme qeuml duhet teuml beumlhen neuml teuml duke huazuar instrumente teuml

suksesshme teuml vendeve teuml huaja

Fjaleuml kyccedile i pandehuri procesi penal autoriteti monitorues teuml drejtat e teuml pandehurit kuadri

ligjor

iv

ABSTRACT

In criminalprocess the defendantisoneof the mainsubjectsoflaw Deprivationoflibertyplaces the

individual in a situationextremelyvulnerable It isimportantthat the deprivationofliberty to be

more limitedandstrictlyfollow the procedure defined in

internationaldocumentsandnationallegislation The right not to be

deprivedarbitrarilyoftheirlibertyis a fundamentalrightandisexpressed in all documentsfor human

rights Personal freedomiscloselyrelatedwith the conceptof human dignityand it is a

prerequisiteforenjoyingfreedomandother human rights Albanianlegislation provides a

numberof legal provisionswhichguarantee the defendant a dueprocess Throughthese legal

norms the defendantisplaced in the samepositionwith the otherparty in the process respectively

the prosecutor It isimportantimplementation in practiceof legal normsthatguarantee the rightsof

the defendant in a criminalprocess The factisthat there isno legal authority to monitor

howrealisticallyandeffectivelytheseprovisions are enforced in favor of the defendants and the

courts In thiscase monitoringwillhave a directimpactoncriminalprocessandcanserve as

protectionfrommaladministrationofjustice Thisstudywill be basedon a detailedsurvey

usingdescriptivescientificresearchmethods analyzing the Albanian legal framework

improvementsthatneed to be made in the borrowingofsuccessfulinstrumentsfromforeigncountries

Keywords the defendant the criminalprocess the monitoringauthority the rightsof the

defendant the legal framework

v

DEDIKIMI

Dedikuar familjes sime neuml veccedilanti Orneleumls Marleumls dhe Elizeumls

vi

FALEumlNDERIME

Si pjeseuml e njeuml trupi mbi dheacute njereumlzit janeuml

se brumnrsquo e krijimit teuml njeumljteuml e kaneuml

(Saadi)

Keumlto dy vargje teuml Saadit neuml dukje kaq teuml thjeshta mbajneuml njeuml teuml veumlrteteuml teuml madhe brenda tyre Ne

jemi teuml gjitheuml teuml barabarteuml teuml tilleuml lindim dhe si teuml tilleuml duhet teuml jetojmeuml Pikeumlrisht kjo e drejteuml e

lashteuml sa veteuml jeta ka qeneuml frymeumlzimi i keumltij punimi trajtimi i keumlsaj teme

Faleumlnderoj pa fund familjen time teuml madhe qeuml meuml dha kurajeuml e besim e veccedilaneumlrisht Violeumln qeuml

meuml mbeumlshteti neuml ccedildo hap peumlr peumlrgatitjen e disertacionit Prania e familjareumlve teuml mi ka qeneuml shumeuml

e reumlndeumlsishme peumlr mua dhe pa ta ky punim nuk do teuml ishte formeumlsuar

Njeuml faleumlnderim i veccedilanteuml shkon edhe peumlr udheumlheqeumlsin tim shkencor Prof Dr Shefqet Muccedili i cili

meuml ka mbeumlshtetur dhe meuml ka ndihmuar neuml realizimin e keumltij punimi

Jam e lumtur qeuml zgjedhja ime peumlr teuml kryer disertacionin rezultoi meuml e mira Faleminderit stafit

akademik teuml UET peumlr profesionalizmin dimensionin human dhe ndihmeumln e pakursyer qeuml meuml

kaneuml ofruar

Faleumlnderimi dhe mireumlnjohja shkon peumlr teuml gjitheuml miqteuml e mi qeuml meuml kaneuml inkurajuar mbeumlshtetur e

keumlshilluar neuml veccedilanti Mirandeumln dhe Bledin

Dhe pa dyshim mireumlnjohja meuml e thelleuml e faleumlnderimi meuml special shkon peumlr tri vajzat e mia dhe

bashkeumlshortin tim Ne ia doleumlm seuml bashku Durimi dhe mireumlkuptimi juaj tregon se sa e madhe

eumlshteuml dashuria joneuml

vii

PASQYRA E LEumlNDEumlS

Abstraktihelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellipiii

Faleumlnderimehelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellipvii

Lista e shkurtimevehelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellipxi

KAPITULLI I HYRJE

11Qeumlllimi i punimihelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip1

12Hipoteza dhe pyetjet keumlrkimor teuml studimithelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip6

13Aspektet strukturore dhe metodologjia e punimithelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip7

KAPITULLI II VEumlSHTRIM HISTORIK MBI POZITEumlN DHE TEuml DREJTAT

E TEuml PANDEHURIT NEuml SHQIPEumlRI

Hyrje helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip10

21 Kuadri ligjor mbi teuml drejtat e teuml pandehurit neuml keumlndveumlshtrim historikhelliphelliphelliphelliphellip11

211 E drejta zakonore shqiptare 11

212 Kuadri ligjor penalpas formimit teuml shtetit teuml pareuml shqiptar 13

22 Zhvillimet ligjore neuml kuadrin procedural penal peumlr periudheumln 1945-1990helliphelliphelliphelliphelliphelliphellip17

221 Risiteuml ligjore pas vitit 1945 lidhur me teuml drejtat e teuml pandehurit neuml procesin

penal17

222 Kodi i Procedureumls Penale teuml vitit 1953 17

223 Kodi i Procedureumls Penale teuml vitit 197919

224 Kodi i Procedureumls Penale teuml vitit 1995helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip24

KAPITULLI III GARANCITEuml KUSHTETUESE TEuml PASQYRUARA NEuml KPR

PENALE TEuml TEuml DREJTAVE TEuml TEuml PANDEHURIT NEuml FAZEumlN E HETIMEVE

Hyrje 29

31 Caktimi i masave teuml sigurimit personal dhe marrja e njeuml personi si i pandehurhelliphelliphelliphellip32

32 Teuml drejtat themelore teuml teuml pandehurit neuml fazeumln e hetimeve paraprake afirmuar neuml

KEDrNj neuml Kushtetuteuml dhe neuml KPrPenalehelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip39

321 E drejta e teuml pandehurit peumlr teuml njohur akuzeumln neuml ngarkim teuml tijhelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip40

322 E drejta e teumlpandehurit peumlr teuml dheumlneuml ose jo shpjegime neuml lidhje me akuzeumln neuml

viii

ngarkim teuml tijhelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip44

323 E drejta e mbrojtjeshelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip45

324 E drejta e teuml pandehurit peumlr teumlkeumlrkuar marrjen e provavehelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip49

325 E drejta e peumlr trsquou ndihmuar nga njeuml peumlrkthyeshelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip50

33 Teuml drejta teuml tjera teuml teuml pandehurit neuml fazeumln e hetimeve paraprake si garanci peumlr njeuml

proces teuml rregullt ligjorhelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip52

331 E drejta e teuml pandehurit peumlr teuml keumlrkuar peumlrjashtimin e prokurorit teuml ccedileumlshtjes penale

apo oficerit teuml policiseuml gjyqeumlsorehelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip52

332 E drejta e kundeumlrshtimit teuml vendimeve teuml prokurorit dhe teuml veprimeve teuml oficerit teuml

policiseuml gjyqeumlsore helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip53

333 E drejta e teuml pandehurit peumlr trsquou njohur me teuml gjitha materialet e ccedileumlshtjes penale

neuml peumlrfundim teuml hetimithelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip54

34 Raste teuml praktikeumls gjyqeumlsore lidhur me shkeljen e teuml drejtave teuml teuml pandehurit neuml

fazeumln e hetimevehelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip57

KAPITULLI IV GARANCITEuml KUSHTETUESE TEuml PASQYRUARA NEuml KPR

PENALE TEuml TEuml DREJTAVE TEuml PANDEHURIT NEuml FAZEumlN E GJYKIMIT

Hyrjehelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip61

41 E drejta peumlr njeuml proces teuml rregullt ligjor garanci e KEDrNj e afirmuar neuml Kushtetuteuml

dhe neuml KPrPenale62

42 Teuml drejtat themelore teuml teuml pandehurit neuml fazeumln e gjykimit teuml ccedileumlshtjeshelliphelliphelliphellip64

421 Prezumimi i pafajeumlsiseumlhelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip65

422 E drejta e mbrojtjeshelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip67

423 E drejta peumlr teuml marreuml pjeseuml personalisht neuml gjykimhelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip68

424 E drejta peumlr teuml paraqitur prova dhe peumlr teuml diskutuar mbi tohelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip69

425 E drejta e mosinkriminimit teuml vetvetes dhe e drejta peumlr teuml heshturhelliphelliphelliphelliphellip72

426 Barazia e paleumlve neuml procesin gjyqeumlsorhelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip73

43 Teuml drejta teuml tjera teuml teuml pandehurit gjateuml gjykimit teuml ccedileumlshtjes penale si garanci peumlr njeuml


431 E drejta e teuml pandehurit peumlr trsquoiu drejtuar gjykateumls peumlr njeuml akuzeuml penalehelliphelliphellip74

432 Peumlrfundimi i procesit gjyqeumlsor brenda njeuml kohe teuml arsyeshmehelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip76

433 Seanca gjyqeumlsore publike dhe shpallja e vendimeve gjyqeumlsorehelliphelliphelliphelliphelliphellip77

ix

44 Shqyrtimii ccedileumlshtjes neuml Apel Mosreumlndimi i poziteumls seuml teuml pandehurit neuml ushtrimin e

teuml drejteumls seuml ankimithelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip80

45 Raste teuml praktikeumls gjyqeumlsore lidhur me shkeljen e teuml drejtave teuml teuml pandehurit neuml fazeumln e

gjykimit teuml ccedileumlshtjeshelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip82

KAPITULLI V GJYKIMI NEuml MUNGESEuml DHE POZITA E TEuml PANDEHURIT

Hyrjehelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip90

51Peumlrcaktimi ligjor i teuml pandehuritldquoneuml mungeseumlrdquo 91

52Procedura ligjore e gjykimit neuml mungeseuml93

53 Ankimi ndaj vendimit teuml Gjykateumls seuml dheumlneuml neuml mungeseuml teuml pandehurithelliphelliphelliphelliphelliphellip96

54 Gjykimi neuml mungeseuml neuml keumlndveumlshtrimin e Gjykateumls Penale Ndeumlrkombeumltare102

541 Gjykimi neuml mungeseumldhe Gjykata Penale Ndeumlrkombeumltare102

542 Meumlnyra e procedimit gjateuml gjykimit neuml GJPN peumlr personin e akuzuar103

KAPITULLI VI VEumlSHTRIM KRAHASUES I TEuml DREJTEumlS SONEuml PENALE ME ATEuml

TEuml HUAJ NEuml KUADRIN E TEuml DREJTAVE TEuml TEuml PANDEHURIT

Hyrje106

61 Veumlshtrim krahasues me teuml drejteumln penale francezehelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip107

611 Pozita e teuml pandehurit gjateuml hetimit neuml teuml drejteumln penale franzecehelliphelliphelliphelliphellip108

612 Ndihma ligjore peumlr teuml pandehurin neuml teuml drejteumln penale francezehelliphelliphelliphelliphellip110

613 Teuml drejtat e teuml pandehurit gjateuml gjykimit neuml teuml drejteumln penale francezehelliphelliphellip112

62 Veumlshtrim krahasues me teuml drejteumln penale neuml Shtetet e Bashkuara teuml Amerikeumlshelliphelliphellip114

621Amendamenti i kateumlrthelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip116

622Amendamenti ipesteumlhelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip117

623Amendamenti i gjashteumlhelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip123

624Amendamenti i teteumlhelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip127

63 Veumlshtrim krahasues me teuml drejteumln penale teuml Republikeumls seuml Kosoveumlshelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip129

631 Kodi i Procedureumls Penale teuml Republikeumls seuml Kosoveumls dhe parimet bazeuml teuml tijhellip129

632 Procesi penal hetimor neuml Republikeumln e Kosoveumlshelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip131

x

KAPITULLI VII PROBLEMATIKAT NEuml RESPEKTIMIN E TEuml DREJTAVE TEuml TEuml

PANDEHURIT NEuml PRAKTIKEuml

71 Shkelja e teuml drejtave teuml teuml pandehurit si shkak i pavlefshmeumlriseuml seuml akteve proceduralehellip136

72 Problematikat e hasura neuml praktikeuml neuml procesin e mbrojtjes seuml teuml pandehurithelliphellip144

KAPITULLI VIII ndash KONKLUZIONE DHE REKOMANDIMEhelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip146

LISTA E REFERENCAVE BIBLIOGRAFIAhelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip153

)ccedilfrac12c$iumlEumlUcircsup2Segrave9S78K6permilS1frac14Ucirccopy

LISTA E SHKURTIMEVE DHE E FJALORIT

BE Bashkimi Europian

GjEDrNjGjykata Europiane e teuml Drejtave teuml Njeriut

GjPN Gjykata Penale Ndeumlrkombeumltare

KEDrNjKonventa Europiane e teuml Drejtave teuml Njeriut

KP Kodi Penal

KPP Kodi i Procedureumls Penale

KC Kodi Civil

OKB Organizata e Kombeve teuml Bashkuara

OSCE OrganizationforSecurityandCo-operation in Europe

RSh Republika e Shqipeumlriseuml

SHBA Shtetet e Bashkuara teuml Amerikeumls

ECRI EuropianCommissionagainstRacismandIntolerance

Art Artikulli

RPSSH Republika Popullore Socialiste e Shqipeumlriseuml

GjK Gjykata Kushtetuese

Nr Numeumlr

Dt Dateuml

Fq Faqe

KAPITULLI I HYRJE

hellipiDaggerHyacuteCbthornacircLcentenƒaacuteEacuteEumlfIacute6112kUuml

11 Qeumlllimi i punimit

I pandehuri eumlshteuml subjekti kryesor i procesit penal Neuml dispozitat e K Pr Penale trajtohet

gjereumlsisht figura e teuml pandehurit si neuml aspektin juridik ashtu dhe ateuml penal I pandehuri neuml

legjislacionin toneuml penal geumlzon njeuml seumlreuml teuml drejtash krahas detyrimeve qeuml ai duhet teuml

peumlrmbusheuml

Pavareumlsisht faktit se neuml legjislacion janeuml peumlrcaktuar shprehimisht teuml drejtat e teuml pandehurit

neuml njeuml proces penal neuml praktikeuml ndeshen njeuml seumlreuml problematikash peumlr sa i peumlrket respektimit

teuml tyre

Nga njeuml veumlshtrim i peumlrgjithsheumlm i legjislacionit ndeumlr vite konstatohet se teuml drejtat e teuml

pandehurit kaneuml evoluar duksheumlm por gjithnjeuml ka vend peumlr peumlrmireumlsim Referuar ligjit

procedural i pandehuri ka teuml drejteuml qeuml ndaj tij teuml zhvillohet njeuml gjykim i drejteuml dhe i

paansheumlm njeuml disponim ky i cili neuml sistemin komunist shtetasit neuml cileumlsineuml e teuml pandehurit

nuk e kaneuml geumlzuar Sot teuml pandehurit geumlzojneuml funksionin e mbrojtjes kushtetuese dhe si

rrjedhojeuml ata disponojneuml barazineuml e paleumlve neuml gjykim Kjo barazi merr formeuml teuml ploteuml

ligjore me prezumimin e pafajeumlsiseuml peumlr teuml pandehurin

Teuml drejtat dhe detyrimet e teuml pandehurit zeumlneuml njeuml vend teuml reumlndeumlsisheumlm neuml teuml Drejteumln Penale

materiale dhe ateuml Procedurale Penale Ato materializohen neuml nenet 4 5 6 7 e neuml vijim teuml K

Pr Penale Por pikeumlrisht keumltu duhet teuml ngremeuml disa pyetje thelbeumlsore Keumlto teuml drejta janeuml

veteumlm neuml teori apo gjejneuml zbatim dhe neuml procedureumln e peumlrditshme hetimore e gjyqeumlsore Sa

i garantohen neuml teuml veumlrteteuml teuml pandehurit teuml drejtat qeuml i njeh ligji nga zbatuesit neuml praktikeuml teuml

legjislacionit Sa i njohin teuml pandehurit teuml drejtat e tyre dhe a i beumlhen teuml njohura nga

personat qeuml kaneuml peumlr detyreuml trsquoia beumljneuml me dije atyre

Pasqyrimi i veprimeve procedurale teuml kryera ndaj teuml pandehurit teuml ccedildo fazeuml teuml hetimit apo teuml

gjykimit eumlshteuml nevojeuml ligjore e domosdoshme seuml pari peumlr personat qeuml janeuml teuml peumlrfshireuml neuml

fenomenin e zbatimit dhe teuml respektimit teuml keumltyre teuml drejtave (gjyqtareumlt dhe prokuroreumlt

policia gjyqeumlsore psikologeumlt edukatoreumlt avokateumlt etj) dhe seuml dyti peumlr veteuml doktrineumln neuml

keumlteuml fusheuml Peumlr teuml qeneuml neuml nivelet e standardeve europiane keumlrkohet teuml jeteuml prioritet

respektimi i integritetit dhe personalitetit teuml teuml pandehurit duke i garantuar atij teuml drejtat qeuml i

njeh ligji procedural penal

Neuml keumlteuml kuadeumlr ka akte ndeumlrkombeumltare shumeuml teuml reumlndeumlsishme teuml tilla si Deklarata

Universale peumlr teuml Drejtat e Njeriut Konventa Europiane e teuml Drejtave teuml Njeriut Konventa

Amerikane e teuml Drejtave teuml Njeriut teuml cilat kaneuml ndikuar neuml peumlrfshirjen neuml legjislacionin


toneuml teuml brendsheumlm teuml dispozitave teuml posaccedilme qeuml lidhen me teuml drejtat e te pandehurve dhe

me mjetet juridike peumlr mbrojtjen e tyre

Njeuml nga parimet bazeuml dhe themelore teuml shtetit teuml seuml drejteumls eumlshteuml respektimi i lirive dhe teuml

drejtave teuml individit

Mjaft studime me vlera ka pasur deri meuml tani lidhur me teuml drejtat e teuml pandehurit neuml

procesin penal Nga veteuml sistemi i drejteumlsiseuml (Prokuroria apo Gjykata mbrojteumlsit si dhe nga

Institucioni i Avokatit teuml Popullit) po monitorohen garanciteuml e teuml pandehurve peumlr teuml geumlzuar

dhe njohur lirisht teuml drejtat e parashikuara neuml ligj Keumlto peumlrpjekje si neuml fusheumln akademike

ashtu dhe neuml praktikeumln e peumlrditshme kaneuml sjelleuml njeuml ndjenjeuml peumlrgjegjshmeumlrie teuml

funksionareumlve qeuml kaneuml teuml beumljneuml drejtpeumlrdrejt me teuml pandehurit (policia gjyqeumlsore personeli i

burgjeve etj)

Trajtimi i teuml drejtave teuml teuml pandehurit neuml procesin penal keumlrkon qeuml teuml njihet mireuml konteksti i

keumltyre teuml drejtave dhe fusha e zbatimit teuml tyre

Respektimi me rigorozitet i teuml drejtave teuml teuml pandehurit gjateuml procesit penal keumlrkon njeuml

veumlmendje teuml veccedilanteuml neuml vendin toneuml neuml koheumln kur legjislacioni penal dhe procedural penal

peumlrpiqet teuml peumlrqaset me normat ndeumlrkombeumltare qeuml veprojneuml neuml keumlteuml fusheuml Shoqeumlria

shqiptare neuml stadin aktual teuml zhvillimit e hapur ndaj shoqeumlrive teuml tjera meuml teuml zhvilluara dhe

fenomeneve qeuml keumlto teuml fundit pasqyrojneuml neuml teuml ka filluar teuml ndeumlrgjegjeumlsohet lidhur me

kategorineuml e teuml drejtave dhe detyrimeve qeuml u peumlrkasin teuml pandehurve

Peumlr realizimin e mbrojtjes teuml personit neumln hetim teuml dyshuar peumlr njeuml vepeumlr penale apo teuml

pandehurit neuml procesin penal duhet teuml vihen neuml leumlvizje instrumentet ligjore teuml parashikuara

neuml ligj Neuml shumeuml raste keumlto instrumente ligjore nuk respektohen duke beumlreuml qeuml teuml shkelen

teuml drejtat qeuml i peumlrkasin keumlsaj kategorie personash Pikeumlrisht peumlr keumlteuml arsye kuadri ligjor i teuml

drejtave teuml teuml pandehurve duhet teuml jeteuml specifik dhe efikas si dhe teuml gjejeuml zbatim neuml

praktikeuml

Sistemi i drejteumlsiseuml shqiptare nuk ka teuml peumlrcaktuar se cileumlt nga aktoreumlt qeuml peumlrfshihen neuml

veprimet procedurale duhet teuml monitorojneuml respektimin e teuml drejtave teuml personit neumln hetim

apo teuml pandehurit ta informojeuml ateuml peumlr kategorineuml e teuml drejtave qeuml i peumlrkasin si dhe teuml

marrin masat e duhura peumlr garancineuml e respektimit teuml keumltyre teuml drejtave

Mospasja e njeuml sistemi teuml tilleuml specifik sjell vazhdimeumlsi problemesh neuml drejtim teuml figurave

qeuml do teuml merren me trajtimin e keumltyre problemeve teuml parashtruara Mandej problemi tjeteumlr i

madh qeuml haset neuml praktikeuml eumlshteuml mospasqyrimi me rigorozitet i veprimeve procedurale qeuml


kryhen me teuml pandehurin neuml aktet peumlrkateumlse Aktualisht neuml vendin toneuml organet e Policiseuml

duke pasur atribute teuml organit teuml akuzeumls neuml meuml teuml shumteumln e rasteve abuzojneuml duksheumlm me

personat e arrestuar apo teuml ndaluar Kjo konsiston neuml faktin se keumlta persona nuk informohen

peumlr teuml drejtat e tyre nuk informohen peumlr shkaqet e ndalimit apo teuml arrestimit Eumlshteuml fakt se

personat e ndaluar apo teuml arrestuar pyeten nga oficereumlt e policiseuml gjyqeumlsore disa hereuml peumlr

ngjarjen pa mbajtur procesverbal deri sa ata teuml mbajneuml pozita pohuese dhe neuml keumlteuml

moment veprimi procedural pasqyrohet neuml procesverbal Pyetja e pareuml e keumltyre personave

beumlhet pa pranineuml e mbrojteumlsit dhe nuk i mundeumlsohet takimi apo konsultimi me mbrojteumlsit

deri neuml momentin e kalimit teuml ccedileumlshtjes neuml prokurori dhe shqyrtimit teuml maseumls seuml sigurimit nga

gjykatat

Teuml drejtat e teuml pandehurit po shihen dhe po zhvillohen si njeuml degeuml e reumlndeumlsishme e seuml drejteumls

neuml peumlrgjitheumlsi Bazat e parimeve teuml keumlsaj dege qeuml lidhen me respektimin e teuml drejtave teuml

keumlsaj kategorie personash e kaneuml bazeumln neuml shumeuml akte ndeumlrkombeumltare qeuml trajtojneuml

gjereumlsisht keumlto parime teuml seuml drejteumls

Peumlr teuml dheumlneuml kontribut neuml respektimin mireumlfilli teuml keumltyre teuml drejtave dhe neuml Shqipeumlri trajtimi

i problematikave neuml planin procedural dhe ateuml juridiko-penal paraqet reumlndeumlsi e ka vend peumlr

leumlvrim Neuml trajtimin e keumlsaj teme dhe neuml funksion teuml keumltij qeumlllimi eumlshteuml e nevojshme qeuml teuml

trajtohet efikasiteti i instrumenteve mbrojteumlse neuml favor teuml teuml pandehurit dhe respektimi neuml

praktikeuml i teuml drejtave teuml tyre Qeuml teuml realizohet ky trajtim neuml aspektin e respektimit teuml teuml

drejtave duhen pareuml teuml drejtat e teuml pandehurve neuml planin e legjislacionit teuml brendsheumlm teuml

shtetit shqiptar i cili neuml keumlto vite ka ratifikuar e ka pjeseuml teuml tij akte ndeumlrkombeumltare qeuml i

trajtojneuml gjereumlsisht keumlto teuml drejta

Qeumlllimi i keumltij studimi ka teuml beumljeuml me faktin se deri neuml ccedilfareuml shkalle legjislacioni yneuml

garanton mbrojtjen e keumltyre teuml drejtave duke pasur parasysh standardet ndeumlrkombeumltare dhe

me identifikimin e dispozitave specifike neuml ligjet e brendshme qeuml i sigurojneuml teuml pandehurve

mbrojtje Nga kjo analizeuml do teuml lindin ide peumlr krijimin e njeuml sistemi efikas teuml drejteumlsiseuml peumlr

teuml peumlrmireumlsuar Kodin e Procedureumls Penale duke beumlreuml dhe paralelizimin me Kushtetuteumln e

RSh si njeuml garanci peumlr zbatimin me peumlrpikeumlri neuml praktikeuml dhe peumlr krijimin e njeuml drejteumlsie

efektive peumlr keumlta teuml pandehur

Tjeteumlr qeumlllim i keumltij studimi do teuml jeteuml evidentimi sesi janeuml peumlrmireumlsuar ndeumlr vite teuml drejtat e

teuml pandehurit duke filluar veumlzhgimin historik neuml keumlteuml drejtim qeuml nga e drejta zakonore

shqiptare dispozitat e Kodit Penal Otoman e deri neuml dispozitat e legjislacionit teuml soteumlm


procedural penal Duke shfryteumlzuar metodeumln e krahasimit do teuml nxirren neuml pah

peumlrmireumlsimet e beumlra dhe evoluimin e keumltyre teuml drejtave

Studimi ka peumlr synim teuml trajtojeuml terma teuml tilleuml si dispozitat qeuml trajtojneuml teuml drejtat e teuml

pandehurve monitorimin e respektimit teuml keumltyre teuml drejtave ndeumlrgjegjeumlsimi i subjekteve

pjeseumlmarreumlse neuml njeuml procedim penal peumlr zbatimin me korrekteumlsi teuml dispozitave neuml favor teuml

teuml pandehurit paralelizimi i K Pr Penale me Kushtetuteumln dhe Konventat Europiane duke i

studiuar neuml kompleksitet keumlto terma peumlr teuml arritur neuml njeuml kuptim sa meuml teuml drejteuml teuml termave

juridiko-penale

Qeumlllim i studimit eumlshteuml teuml peumlrcaktohet qarteuml sesa realisht respektohen teuml drejtat e teuml

pandehurit teuml analizohen shkaqet qeuml shpien neuml abuzim teuml poziteumls seuml teuml pandehurit duke

paraqitur dhe raste konkrete teuml mohimit teuml teuml drejtave teuml tyre Njohja e keumltyre rasteve dhe

veumlnia neuml dukje e tyre do teuml beumljeuml teuml mundur zhvillimin mandej teuml njeuml politike parandaluese

efikase nga organet kompetente teuml shtetit dhe peumlr teuml gjetur zgjidhje praktike lidhur me

shkeljen e teuml drejtave teuml keumlsaj kategorie personash (persona neumln hetim teuml pandehur)

Neuml pjeseumln qeuml do teuml trajtojeuml dispozitat peumlr teuml drejtat e teuml pandehurve studimi do teuml hedheuml

driteuml mbi faktin se sa realisht vihen neuml jeteuml keumlto dispozita sa i beumlhen teuml ditura ato teuml

pandehurit sa i njohin personat neumln hetim teuml drejtat qeuml i garanton ligji dhe peumlrdorimin e

gjitheuml instrumenteve mbrojteumlse neuml favor teuml teuml pandehurit Duke analizuar teuml gjitheuml keumlto

koncepte do teuml merren neuml shqyrtim mendeumlsi teuml ndryshme lidhur me problematikat neuml keumlteuml

fusheuml dhe trajtimin juridiko-penal teuml tyre Duke shqyrtuar vendin qeuml zeuml neuml legjislacionin

toneuml teuml brendsheumlm drejteumlsia neuml favor teuml teuml pandehurve neuml driteumln e akteve ndeumlrkombeumltare

studimi do teuml shqyrtojeuml maseumln neuml teuml cileumln kjo drejteumlsi eumlshteuml efektive problemet qeuml hasen neuml

praktikeuml dhe si mund teuml arrihet neuml njeuml peumlrmireumlsim teuml legjislacionit aktual

Neuml puneumln time si avokate jam marreuml kryesisht me peumlrfaqeumlsimin e teuml pandehurve neuml

procesin penal duke i ndjekur ata qeuml neuml momentin e ndalimit apo arrestimit teuml tyre deri neuml

fazeumln e ekzekutimit teuml vendimeve penale qeuml janeuml dheumlneuml Kontakti me teuml pandehurit qeuml neuml

fazat e para teuml procedimit penal marrja pjeseuml neuml pyetjen e tyre kryerja e veprimeve

procedurale me ta pjeseumlmarrja neuml gjykimin e ccedileumlshtjeve teuml teuml pandehurve deri neuml veumlnien neuml

ekzekutim teuml vendimeve gjyqeumlsore meuml kaneuml veumlneuml peumlrballeuml shumeuml sfidave lidhur me

trajtimin e tyre neuml pikeumlpamjen ligjore por edhe njereumlzore dhe meuml kaneuml nxitur teuml shtrij

keumlrkimin tim neuml keumlteuml fusheuml si neuml drejtim teuml akteve normative ndeumlrkombeumltare qeuml kaneuml peumlr

objekt teuml drejtat e teuml pandehurve ashtu dhe neuml legjislacionin e brendsheumlm dhe teuml praktikeumls


gjyqeumlsore neuml keumlteuml drejtim Eumlshteuml e reumlndeumlsishme teuml kuptohet se njeuml shtetas kushdo qofteuml qeuml

ka marreuml cileumlsineuml e personit neumln hetim ose teuml teuml pandehurit nuk eumlshteuml thjesht njeuml subjekt

procedural qeuml duhet teuml trajtohet ftohteuml nga sistemi i drejteumlsiseuml Peumlrkundrazi figura e tij

duhet teuml shihet neuml kompleksitet neuml meumlnyreuml qeuml atij trsquoi beumlhen teuml njohura mjetet ligjore qeuml i

garanton ligji si dhe duke respektuar teuml drejtat e tij gjateuml kryerjes seuml veprimtariseuml hetimore

e gjyqeumlsore Peumlr teuml realizuar keumlteuml objektiv hapat qeuml duhet teuml ndiqen janeuml

1 Teuml informohet i pandehuri peumlr teuml drejtat qeuml parashikohen neuml ligj dhe peumlr mjetet juridike teuml

mbrojtjes ligjore

2 Teuml garantohet njeuml mbrojtje efikase e teuml pandehurve teuml cileumlt nuk kaneuml mundeumlsi teuml zgjedhin

njeuml mbrojteumls dhe ai i caktohet nga shteti

3 Teuml pasqyrohen neuml akte ligjore teuml gjitha veprimet procedurale teuml kryera ndaj teuml pandehurit

neuml ccedildo fazeuml teuml procesit penal

4 Teuml monitorohet hap pas hapi respektimi i teuml drejtave teuml teuml pandehurit neuml procesin penal

peumlr teuml garantuar keumlto teuml drejta ruajtjen e dinjitetit teuml tyre gjateuml marrjes neuml pyetje shmangien

e arbitraritetit si dhe respektimin e baraziseuml seuml paleumlve

5 Teuml merren teuml gjitha masat e nevojshme nga institucionet peumlrgjegjeumlse peumlr ta beumlreuml

drejteumlsineuml efikase peumlr ccedildo teuml pandehur

Keumlto ccedileumlshtje meuml motivojneuml qeuml seuml pari trsquoi peumlrkushtohem hulumtimit lidhur me keumlto peseuml

pika teuml peumlrmendura dhe seuml dyti peumlr teuml analizuar kontekstin e ligjit penal shqiptar lidhur me

gjendjen e drejteumlsiseuml peumlr teuml pandehurit dhe meumlnyreumln e trajtimit teuml tyre

Peumlr teuml drejtat e teuml pandehurit neuml procesin penal janeuml dheumlneuml mendime e janeuml beumlreuml punime teuml

vlefshme dhe vazhdojneuml teuml beumlhen Duke pasur parasysh trajtime teuml tilla ky studim do teuml

peumlrqendrohet neuml trajtimin e elementeve teuml reja dhe teuml ndeumlrthurura me praktikeumln ekzistuese teuml

organeve teuml drejteumlsiseuml neuml Shqipeumlri

Peumlr teuml beumlreuml keumlteuml studim sa meuml teuml vlefsheumlm do teuml peumlrdoren burime si

1 Aktet ndeumlrkombeumltare qeuml veprojneuml neuml drejtim teuml respektimit teuml teuml drejtave teuml pandehurve

si Konventa Deklarata Rekomandime e akte teuml tjera teuml organizmave teuml ndryshme

ndeumlrkombeumltare si OKB Keumlshilli i Europeumls etj e teuml ratifikuara nga shteti shqiptar

2 Legjislacioni shqiptar ndeumlr vite peumlr pjeseumlt qeuml kaneuml trajtuar dispozitat peumlr teuml drejtat e teuml

pandehurve

3 Trajtimet e ndryshme juridiko-penale teuml autoreumlve teuml huaj mbi integritetin e teuml pandehurve

dhe teuml drejtat e tyre


4 Trajtime juridiko-penale teuml autoreumlve vendas mbi respektimin e teuml drejtave teuml teuml

pandehurve

5 Raste teuml praktikeumls hetimore e gjyqeumlsore neuml procedimet penale qeuml evidentojneuml shkelje teuml

teuml drejtave teuml teuml pandehurve duke nxjerreuml neuml pah faktin sesa zbatohen dispozitat ligjore neuml

favor teuml personave qeuml procedohen

6 Burime teuml internetit

12 Hipoteza dhe pyetjet keumlrkimore teuml studimit

Neuml peumlrqasje teuml legjislacionit procedural penal me aktet ndeumlrkombeumltare qeuml i kushtojneuml njeuml

hapeumlsireuml teuml reumlndeumlsishme teuml drejtave teuml teuml pandehurit ligjveumlneumlsit taneuml kaneuml beumlreuml peumlrpjekje

maksimale peumlr teuml garantuar njeuml proces ligjor sa meuml teuml drejteuml dhe teuml paansheumlm

Neumlpeumlrmjet keumltij studimi do teuml shqyrtojmeuml hipotezeumln e ngritur hipotezeuml e cila do teuml na

sheumlrbejeuml si pikeumlnisje peumlr teuml evidentuar problematikat qeuml lidhen me temeumln peumlr studim

Peumlr keumlteuml studim ka mjaft reumlndeumlsi jo veteumlm parashtrimi teorik i kuadrit ligjor teuml procedureumls

penale dhe i akteve ndeumlrkombeumltare por dhe pasqyrimi i problematikave unifikimi i

praktikave gjyqeumlsore rasteve konkrete teuml shprehura me vendime gjyqeumlsore dhe gjetja e

instrumenteve meuml teuml mira peumlr njeuml proces sa meuml teuml rregullt ligjor Teuml gjitha keumlto pjeseuml teuml

struktureumls seuml studimit do trsquoi sheumlrbejneuml hipotezeumls seuml tij dhe dheumlnies seuml peumlrgjigjeve peumlr pyetjet

e ngritura neuml teuml

Hipoteza e keumltij punimi keumlrkimor eumlshteuml

Kuadri ligjor i seuml drejteumls penale dhe procedurale penale shqiptare peumlr sa i peumlrket

teuml drejtave teuml teuml pandehurve edhe pse neuml peumlrgjitheumlsi eumlshteuml i ploteuml dhe i bazuar neuml

parimet e seuml drejteumls penale ndeumlrkombeumltare nuk gjen zbatim neuml praktikeuml pasi

ndryshimet e hereumlpashershme neuml kuadrin ligjor penal e ateuml procedural penal

kaneuml ndeumlrlikuar shumeuml procesin dhe kaneuml veumlshtireumlsuar zbatimin e drejteumlsiseuml neuml

praktikeumln gjyqeumlsore

Me qeumlllim veumlrtetimin e keumlsaj hipoteze neuml punim janeuml studiuar meumlnyra sesi ka evoluar neuml

Shqipeumlri kuadri ligjor neuml drejtimin e teuml drejtave teuml teuml pandehurit njeuml veumlshtrim krahasues me

disa shtete teuml ndryshme teuml boteumls veumlshtrimi i legjislacionit neumln driteumln e akteve

ndeumlrkombeumltare neuml keumlteuml kuadeumlr problemet e hasura dhe pasqyrimi i tyre raste teuml ndryshme

teuml pasqyruara me praktika gjyqeumlsore teuml vendit toneuml dhe teuml huaja neuml keumlteuml fusheuml


Pyetjet keumlrkimore qeuml do teuml gjejneuml peumlrgjigje gjateuml parashtrimit teuml studimit janeuml

Ccedilfareuml kuptohet efektivisht dhe praktikisht me termin rdquoteuml drejta teuml teuml pandehuritrdquo

neuml teuml drejteumln toneuml penale

Si kaneuml evoluar teuml drejtat e teuml pandehurit neuml procesin penal neuml Shqipeumlri

Sa garantohen realisht teuml drejtat e teuml pandehurit nga subjektet e seuml drejteumls neuml

vendin toneuml dhe a u beumlhen teuml njohura teuml pandehurve keumlto teuml drejta

A eumlshteuml legjislacioni yneuml procedural penal neuml harmoni me aktet ndeumlrkombeumltare

1 3 Aspektet strukturore dhe metodologjia e punimit

Metodologjia e studimit do trsquoi peumlrgjigjet arritjes seuml qeumlllimeve teuml keumltij punimi Neuml vareumlsi teuml

hipotezeumls apo teuml pyetjeve qeuml do teuml ngrihen neuml kapituj teuml veccedilanteuml teuml punimit do teuml zbatohen

edhe metodat e hulumtimit shkencor

Neuml keumlteuml studim do teuml peumlrdoret metoda e mbledhjes seuml teuml dheumlnave cileumlsore analiza e teuml

dheumlnave metoda e analizeumls dokumentare studimi i krahasuar dhe studimi i rastit

Punimi i cili synon teuml trajtojeuml pikat e peumlrmendura neuml seksionet meuml lart do teuml jeteuml i ndareuml neuml

kateumlr pjeseuml

Neuml pjeseumln e pareuml teuml punimit do teuml trajtohet sistemi yneuml i seuml drejteumls nga pikeumlpamja e teuml

drejtave teuml personave neumln hetim (teuml pandehur) neuml keumlndveumlshtrim teuml faktoreumlve historikeuml e

socialeuml duke nxjerreuml neuml pah peumlrmireumlsimet e beumlra neuml legjislacionin toneuml penal neuml keumlteuml

drejtim dhe sesi lidhet respektimi i dispozitave referuese sa meuml lart me mbareumlvajtjen e

proceseve hetimore e gjyqeumlsore

Neuml keumlteuml pjeseuml teuml pareuml peumlrveccedil trajtimit juridiko-penal teuml teuml drejtave teuml teuml pandehurve do teuml

merren neuml shqyrtim problematikat e hasura neuml keumlteuml kontekst dhe si eumlshteuml unifikuar praktika

gjyqeumlsore

Neuml keumlteuml pjeseuml do teuml peumlrdoret metoda e analizeumls dokumentare neumlpeumlrmjet seuml cileumls do teuml

synohet teuml nxirren neuml driteuml elementet qeuml veumlneuml neuml pah ndryshimet neuml legjislacion teuml cilat

kaneuml sjelleuml dhe peumlrmireumlsimin e poziteumls seuml teuml pandehurit neuml procesin penal duke shfryteumlzuar

literatureumln peumlrkateumlse teuml autoreumlve vendas por duke beumlreuml njeumlkoheumlsisht krahasimin me aktet

ndeumlrkombeumltare neuml keumlteuml drejtim Peumlrveccedil keumlsaj neuml funksion teuml keumlsaj metode teuml peumlrdorur do teuml

jeteuml dhe interpretimi i dispozitave ligjore qeuml hedhin driteuml mbi peumlrcaktimet juridiko-penale

teuml keumltij fenomeni Neumlpeumlrmjet keumlsaj analize do teuml synohet teuml beumlhet e kuptueshme se


peumlrmireumlsimi i poziteumls seuml teuml pandehurit peumlrbeumln pikeumlnisjen peumlr zhvillimin e meumlpassheumlm dhe

njeuml peumlrmireumlsim teuml meumltejsheumlm teuml Kodit teuml Procedureumls Penale duke e beumlreuml ateuml sa meuml

bashkeumlkohor dhe efikas

Neuml pjeseumln e dyteuml teuml punimit do teuml gjejneuml trajtim teuml veccedilanteuml teuml drejtat specifike teuml teuml

pandehurit meumlnyra e interpretimit juridik teuml tyre vendosja e keumltyre dispozitave neuml qendeumlr

teuml analizeumls seuml njeuml procesi penal Do teuml trajtohet meumlnyra sesi leumlvrohen keumlto teuml drejta nga

subjektet qeuml marrin pjeseuml neuml njeuml proces penal do teuml hulumtohet roli i veccedilanteuml qeuml kaneuml

policia gjyqeumlsore prokurori si subjekti i pareuml qeuml bie neuml kontakt teuml drejtpeumlrdrejteuml me teuml

pandehurin ndeumlrgjegjeumlsimi i keumltyre personave peumlr teuml drejtat qeuml i njeh ligji realizimi i njeuml

mbrojtjeje sa meuml efikase teuml teuml pandehurit dhe kur janeuml neuml pamundeumlsi peumlr teuml zgjedhur njeuml

mbrojteumls pasqyrimin neuml akte shkresore e ccedildo veprimi konkret teuml kryer me teuml pandehurin

Neuml keumlteuml pjeseuml do teuml analizohet edhe trajtimi juridiko-penal i teuml drejtave teuml teuml pandehurit nga

legjislacioni aktual shqiptar neuml keumlteuml fusheuml pareuml neuml driteumln e akteve ndeumlrkombeumltare

Peumlr teuml nxjerreuml neuml pah keumlto problematika do teuml peumlrdoret metoda e mbledhjes seuml teuml dheumlnave

cileumlsore ku do teuml shfryteumlzohen vendime teuml ndryshme gjyqeumlsore teuml Gjykatave Shqiptare dhe

teuml Huaja Meuml pas do teuml vazhdohet me analizeumln e teuml dheumlnave teuml mbledhura me qeumlllim qeuml teuml

peumlrshkruajmeuml teuml diskutojmeuml teuml vlereumlsojmeuml dhe teuml shpjegojmeuml peumlrmbajtjen dhe

karakteristikat e keumltyre teuml dheumlnave

Neuml pjeseumln e treteuml teuml punimit do teuml analizohet trajtimi juridiko-penal i teuml drejtave teuml teuml

pandehurit nga legjislacione teuml vendeve teuml ndryshme teuml boteumls Peumlr keumlteuml qeumlllim do teuml

peumlrdoret studimi krahasues funksional

Peumlr teuml beumlreuml sa meuml bindeumls studimin neuml keumlteuml pjeseuml dhe peumlr teuml arritur neuml peumlrfundime

konkrete e logjike peumlr trsquou pranuar synojmeuml teuml peumlrdorim metodeumln e keumlrkimit teuml studimit

teuml rastit duke peumlrfshireuml neuml studim raste konkrete nga praktika shqiptare e organeve teuml

drejteumlsiseuml meumlnyreumln e trajtimit teuml tyre dhe respektimit teuml procedurave aktuale deri neuml

fazeumln e ekzekutimit teuml vendimit penal dhe meuml tej teuml metat e keumltij procesi Duke u

peumlrpjekur teuml peumlrgjitheumlsojmeuml fenomenin do teuml peumlrpiqemi teuml japim njeuml panorameuml teuml

peumlrgjithshme teuml realitetit shqiptar neuml fusheumln e trajtimit teuml dukuriseuml seuml respektimit teuml seuml

drejteumls seuml teuml pandehurit Peumlrfundimet e marra nga reflektimi mbi literatureumln krahasimi

mes legjislacionit teuml brendsheumlm e ndeumlrkombeumltar peumlr kategorineuml e teuml drejtave teuml teuml

pandehurit neuml procesin penal dhe raste nga praktika gjyqeumlsore do teuml sheumlrbejneuml neuml


funksion teuml ideseuml se legjislacioni shqiptar peumlr sa u peumlrket teuml drejtave teuml teuml pandehurve

eumlshteuml neuml peumlrputhje me aktet ndeumlrkombeumltare

Pjesa e kateumlrt e punimit lidhet me pasqyrimin e problematikave si dhe me peumlrfundimet

dhe rekomandimet Aty do teuml peumlrfshihen neuml meumlnyreuml teuml peumlrmbledhur konstatimet dhe

peumlrfundimet e kapitujve paraardheumls kjo neuml funksion teuml hipotezeumls seuml ngritur qeuml neuml fillim teuml

punimit Hulumtimet dhe rekomandimet do teuml keneuml peumlr qeumlllim teuml peumlrmireumlsojneuml

legjislacionin e brendsheumlm dhe ta harmonizojneuml ateuml me praktikeumln ndeumlrkombeumltare

Ky studim eumlshteuml mbeumlshtetur neuml njeuml literatureuml relativisht teuml gjereuml qeuml peumlrfshin burime

pareumlsore burime dyteumlsore dhe burime teuml tjera

Peumlrveccedil akteve teuml seuml drejteumls shqiptare neuml studim janeuml peumlrfshireuml edhe akte nga e drejta e

brendshme e disa shteteve teuml tjera si Franca SHBA-ja e Kosova teuml cilat janeuml peumlrdorur peumlr

trsquoi krahasuar me legjislacionin shqiptar neuml funksion teuml hipotezeumls dhe teuml pyetjeve teuml studimit

Eumlshteuml zgjedhur Franca si shtet nga i cili eumlshteuml huazuar Kodi Procedural Penal Shqiptar me

qeumlllim peumlr teuml pareuml sesi funksionon njeuml legjislacion pothuajse i ngjasheumlm neuml vende teuml

ndryshme

Eumlshteuml zgjedhur Kosova me qeumlllim qeuml teuml beumlhet krahasimi me njeuml shtet neuml nivel pak a shumeuml

teuml barabarteuml me Shqipeumlrineuml

Nga ana tjeteumlr eumlshteuml zgjedhur SHBA me njeuml sistem teuml seuml drejteumls penale krejt teuml ndrysheumlm

nga ai shqiptar

KAPITULLI IIVEumlSHTRIM HISTORIK MBI POZITEumlN DHE TEuml DREJTAT E TEuml

PANDEHURIT NEuml SHQIPEumlRI

HYRJE


Procedimi penal lindi neuml njeuml periudheuml teuml caktuar historike si njeuml keumlrkeseuml dhe nevojeuml e

shoqeumlriseuml peumlr teuml luftuar kriminalitetin Bashkeuml me procedimin penal u shfaqeumln edhe

subjektet kryesore teuml tij pa teuml cileumlt ai nuk mund teuml kuptohet dhe qeuml janeuml prokurori dhe i

pandehuri

Funksionet qeuml kryejneuml dhe interesat qeuml peumlrfaqeumlsojneuml teuml dy keumlto subjekte janeuml teuml kundeumlrta

megjithateuml eumlshteuml fakt tashmeuml se shteti nuk e zhvillon procedimin penal peumlr teuml deumlmtuar

individin por peumlr teuml luftuar kriminalitetin Duke qeneuml se i pandehuri eumlshteuml subjekt qeuml ka

lindur njeumlhereumlsh me procedimin penal edhe para prokurorit si peumlrfaqeumlsues i interesave teuml

shtetit neuml qendeumlr teuml procedimit penal eumlshteuml i pandehuri pa teuml cilin ky procedim nuk mund

teuml kuptohet Por me evoluimin e shoqeumlriseuml eumlshteuml formuar dhe eumlshteuml peumlrsosur edhe pozita e

teuml pandehurit si subjekt i keumltij procedimi Neuml trajtimin qeuml do trsquoi beumljmeuml meuml poshteuml ne do teuml

sjellim evoluimin e poziteumls seuml tij ndeumlr vite dhe garanciteuml qeuml kaneuml sjelleuml peumlr teuml ndryshimet neuml

legjislacionin procedural penal shqiptar

Ky trajtim do teuml fillojeuml me peumlrcaktimin ligjor teuml poziteumls seuml teuml pandehurit neuml periudhat

historike neumlpeumlr teuml cilat ka kaluar vendi yneuml dhe peumlrkateumlsisht Periudha e pushtimit osman

Mbreteumlria e Mbretit Zog Republika Popullore Socialiste e Shqipeumlriseuml dhe Shqipeumlria si

Republikeuml Parlamentare Neuml vijim do teuml trajtojmeuml poziteumln e teuml pandehurit neuml periudhat

historike sa sipeumlr kuadrin ligjor qeuml ka vepruar neuml keumlteuml periudheuml peumlrmireumlsimet e beumlra koheuml

pas kohe dhe transformimet e shumta ligjore qeuml kaneuml shoqeumlruar keumlto periudha historike neuml

keumlndveumlshtrimin e poziteumls seuml teuml pandehurit

2 1 Kuadri ligjor mbi teuml drejtat e teuml pandehurit neuml keumlndveumlshtrim historik

211 E drejta zakonore shqiptare


E drejta zakonore shqiptare eumlshteuml zhvilluar neuml shekullin IV Kjo e drejteuml ka sheumlrbyer si mjet

i reumlndeumlsisheumlm neuml veteumlqeverisjen dhe bashkimin e popullit Ajo ka sjelleuml mbijeteseumln dhe

qeumlndreseumln ndaj ndikimeve teuml pushtuesve teuml ndrysheumlm1

ldquoPeumlr teuml drejteumln ilire nuk janeuml gjendur ende ligje apo akte teuml tjera teuml pushtetit shteteumlror teuml

shkruara e teuml sistemuara neuml kode ose neuml forma teuml tjera Por sidoqofteuml disa teuml dheumlna fillestare

ndoneumlse teuml zbehta na japin teuml kuptojmeuml se ajo ishte njeuml pjeseuml e reumlndeumlsishme superstrukturalerdquo2

Ilireumlt nuk e humbeumln origjinalitetin e seuml drejteumls seuml tyre as neumln pushtimin romak Ata zbatonin

teuml drejteumln e tyre zakonore porse kjo nuk ishte neuml kundeumlrshtim me rendin publik romak

ldquoBurimet kryesore teuml seuml drejteumls ilire ishin zakonet Reumlndeumlsi kishin dhe aktet e ndryshme

ligjorehellipneuml sistemin e seuml drejteumls ilire vendimin kryesor e zinte e drejta penalehellippeumlr shkeljen e

rregullave teuml ndryshme dhe kryerjen e krimeve teuml ndryshme e drejta ilire kishte sanksionuar

deumlnime teuml caktuara Gjykatat ishin organet kryesore qeuml merreshin me dheumlnien e drejteumlsiseumlhelliprdquo3

Historia tregon mbijeteseumln e seuml drejteumls zakonore Edhe arbrit e ruajteumln teuml drejteumln e tyre

zakonore pavareumlsisht nga sundimi bizantin Porse dhe peumlr keumlteuml koheuml nuk ka teuml dheumlna

dokumentare dhe ato pak janeuml rasteumlsore meuml teuml plota janeuml nga shekulli XIV dhe pasqyrojneuml

institute teuml veccedilanta teuml seuml drejteumls zakonore

Neuml keumlteuml drejtim janeuml trajtuar si burime teuml seuml drejteumls zakonore shqiptare 4ato qeuml janeuml gjetur teuml

dokumentuara

ldquoBurimet kryesore teuml seuml drejteumls zakonore shqiptare teuml njohur deri tani janeuml Kanuni i

Skeumlnderbeut Kanuni i Lekeuml Dukagjinit Kanuni i Maleve dhe Kanuni i Labeumlriseuml si dhe kanune

teuml tjereuml lokale si ai i Bendeumls Mirditeumls Pukeumls Hasit etjrdquo5

Kanuni i Labeumlriseuml dhe Kanuni i Lekeuml Dukagjinit paraqesin reumlndeumlsi teuml veccedilanteuml juridike pasi

neuml ta sanksionohen parimet themelore juridike teuml baraziseuml teuml liriseuml ashtu siccedil pasqyrohen neuml

teuml drejteumln zakonore mbareumlshqiptare

ldquoStudiues vendas dhe teuml huaj qeuml janeuml marreuml me teuml drejteumln zakonore shqiptare apo me Institute teuml

veccedilanta teuml saj janeuml peumlrqendruar kryesisht neuml Kanunin e Lekeuml Dukagjinit kjo edhe peumlr faktin se

Kanuni i Labeumlriseuml neuml peumlrmbajtje teuml tij peumlrputhet me teumlrdquo6

Kanunet paraqesin interes peumlr faktin se sjellin njeuml korpus ligjor meuml vete teuml pakodifikuar meuml

pareuml7

Egrave 1 Luarasi A (2001) Akte juridike peumlr historineuml e shtetit dhe teuml seuml drejteumls neuml Shqipeumlri Tiraneuml SHBLU fq 124 2 Krisafi K (1979) Shteti dhe e drejta neuml Iliri Drejteumlsia Popullore Nr 1 Tiraneuml fq 87 3 Po aty fq 88 4 Berhami I (2009) Disa aspekte teuml peumlrgjithshme teuml seuml drejteumls zakonore shqiptare Tiraneuml Buletin Shkencor

Seria e shkencave ekonomiko-juridike - Nr 3 f 7 - 16 5 Elezi I (1998) Zhvillimi historik i legjislacionit penal neuml Shqipeumlri Tiraneuml Albin fq 20 6 Elezi I (2002) E drejta zakonore e Labeumlriseuml Tiraneuml Toena fq 12 7 Konomi (Perolla) R (2013) Rendi etnojuridik nga statutet te kanunet Tiraneuml Kristalina - KH fq 106


Meuml i njohur peumlr koheumlzgjatjen e tij eumlshteuml kanuni i Lekeuml Dukagjinit jo veteumlm peumlr shkakun e

mbledhjes dhe njohjes seuml tij nga ana dokumentare por dhe peumlr faktin se ai eumlshteuml zbatuar

deri voneuml dhe ka qeneuml ldquomeuml i institucionalizuarrdquo neuml ateuml ccedilfareuml eumlshteuml gjetur e shkruar

Duke iu referuar Kanunit teuml Lekeuml Dukagjinit elemente e normave teuml seuml drejteumls

sanksionohen neuml keumlto dispozita

Neni 142 Pleqt jacircneuml a teuml pareumlt e vllaznive a Kreneumlt e fiseve zyra e teuml cillvet acircsht e pshtetun neuml

themel teuml tagrit kanucircnorhellipPa keumlta nuk mugravend teuml bahet ndoi kanucircn i ri e as kurrnji gjygj a pleqni

qi do teuml pershijeuml a nji vllazni a nji fis a edhegrave nji katund e FlamurhellipPleq thirren edhe burrat ma

neuml za peumlr urti e qi janeuml regjeuml ndeumlr gjyqe e pleqnihellipKeumlta janeuml gjyqtareuml neumln be teuml pansheumlm krejt

teuml pamvareumlm qi ushtrojneuml drejteumlsineuml peumlr mprorjen e teuml gjitha tagrave teuml seicilit e teuml peumlrbashkta e

peumlr deumlnimin e fajtorve Gjyqi i bameuml prej tyre asht i njoftun prej kanunit mjaft qi teuml pleqnojneuml

mbas keumltijgrueja nuk thirret neuml pleqnihelliprdquo8

Neni 152 Gjygi mbi gjygrsquorsquo e Plak mbi Plak kanucircja nuk bacircnrdquo9

Neni 160 Neuml mos teuml pelqefeumlt gjygji tek aShPalihellipNeuml mos teuml pelqefeumlt gjygji tek aGryka e

Oroshit Dera e Gjomarkut themeli i kanucircshelliprdquo 10

Pleqnia luante rolin e njeuml organi teuml posaccedileumlm gjyqeumlsor e cila i shqyrtonte rastet qeuml u

interesonin teuml dy paleumlve ndeumlrgjyqeumlsore Peumlrbeumlrjen e pleqniseuml e peumlrcaktonin paleumlt Procedura

teuml cileumln e zhvillonte pleqnia i peumlrgjigjet procedureumls akuzuese Hetimet neuml funksion teuml

pleqniseuml i kryente njeuml person i quajtur kapucar Shqyrtimi gjyqeumlsor beumlhej me gojeuml

kontradiktor dhe i drejtpeumlrdrejteuml Pleqnianeuml fund jepte vendimin teuml cilin e komunikonte dhe

ai nuk mund teuml ankimohej

Referuar keumltij Kanuni rezulton se janeuml respektuar disa parime bazeuml teuml procesit penal si

gjykimi i paansheumlm dhe i pavarur mosgjykimi dy hereuml peumlr teuml njeumljtin fakt parimi i

kontradiktoritetit Por nga ana tjeteumlr konstatohet se personi i gjykuar ishte i detyruar teuml

pranonte vendimin e pleqeumlsiseuml dhe nuk mund ta ankimonte ateuml

Kanuni i Lekeuml Dukagjinit dhe kanunet e tjera provojneuml se shoqeumlria kishte kaluar neuml

organizimin e saj mbi bazeumln e rregullave teuml institucionalizuara dhe neuml zona e ndryshme ato

ishin forma embrionale e organizimit teuml brendsheumlm shteteumlror Krereumlt e pleqteuml me sundimin

ekonomik e jashteuml ekonomik krijuan lidhjet e tyre qofteuml edhe teuml teumlrthorta me strukturat

publike osmane11 Peumlr rrjedhojeuml nga nevoja e bashkeumlpunimit shoqeumlror ekonomik e politik

srsquomund teuml realizohet njeuml pavareumlsi totale nga e drejta osmane ldquoMegjithateuml edhe neuml kushtet e

Egrave 8 Kanuni i Lekeuml Dukagjinit mbledhur dhe kodifikuar nga Shtjefeumln K Gjeccedilovi peumlrgatitur dhe pajisur me

sheumlnime nga Koccedilo Nova fq 138 9 Po aty fq 148 10 Po aty fq 150 11 Kanuni i Lekeuml Dukagjinit mbledhur dhe kodifikuar nga Shtjefeumln K Gjeccedilovi peumlrgatitur dhe pajisur me

sheumlnime nga Koccedilo Nova fq 16


keumlsaj autonomie ka qeneuml i pashmangsheumlm ndikimi i seuml drejteumls zyrtare osmane mbi teuml

drejteumln zakonore shqiptarerdquo12

212 Kuadri ligjor penal pas formimit teuml shtetit teuml pareuml shqiptar

Neuml kuadrin e reformave teuml Tanzimatit neuml gjysmeumln e shekullit XIX Porta e Larteuml u peumlrpoq

teuml veumlreuml neuml jeteuml politikeumln e saj peumlr kufizimin e autonomiseuml seuml zonave qeuml funksiononin mbi

bazeumln zakonore shqiptare Peumlr keumlteuml arsye u miratua ligji i Xhibalit mbi bazeumln e teuml cilit u

krijua njeuml komision me cileumlsineuml e njeuml organi teuml larteuml gjyqeumlsor dhe administrativ Por kjo

orvatje peumlr teuml institucionalizuar teuml drejteumln zakonore neumlpeumlrmjet veprimtariseuml seuml organeve

shteteumlrore nuk pati sukses13 Pas pushtimit osman e drejta zakonore shqiptare nuk mbijetoi

njeumllloj neuml teuml gjitha krahinat madje ajo nuk pati teuml njeumljtin tregues teuml fuqiseuml vepruese juridike

Neuml Shqipeumlrineuml Qendrore keumlto norma kanunore zbehen madje duke mos u pajtuar me

marreumldheumlniet e reja neuml zhvillim disa prej tyre pushuan seuml ekzistuari14

Me krijimin e shtetit teuml ri shqiptar neumln drejtimin e Ismail Qemalit neuml vitin 1912 Qeveria e

Peumlrkohshme e Vloreumls u investua peumlr organizimin e sistemit teuml ri juridik Kuvendi i Vloreumls

deri neuml miratimin e ligjeve teuml reja la neuml fuqi Kodin Penal Osman (teuml vitit 1858) me shtesat e

ndryshimet e 27 majit teuml vitit 1909 dhe Kodin e Procedureumls Penale (1879) Kuvendi i

Vloreumls meuml 10051913 miratoi Kanunin e Zhuriseuml

Ky kanun parashikoi njeuml simbiozeuml teuml keumlrkesave teuml legjislacionit bashkeumlkohor teuml tipit kontinental

dhe teuml drejteumls seuml lashteuml zakonore pa institutet arkaike qeuml nuk pajtoheshin me marreumldheumlniet e

reja shoqeumlrore dhe me qenien e njeuml vendi sovran Kanuni i Pleqsiseuml i vesh kanunet e zakoneve

me njeuml pekt teuml ri ku peumlrfshihet edhe instituti i juriseuml15

Neuml keumlteuml kanun parashikohej qeuml aneumltareumlt e juriseuml zgjidheshin nga njereumlzit meuml teuml ndersheumlm teuml

ditur e teuml provuarit (nenet 1-4) neuml nenin 6 teuml tij parashikohej edhe e drejta e keumlrkeseumls peumlr

peumlrjashtim nga paleumlt ndeumlrgjyqeumlse teuml ndonjeuml aneumltari teuml zhuriseuml gjykimi ishte publik (neni

13) neuml gjykim janeuml parashikuar si prova deumlshmiteuml e ccedildo gjeuml tjeteumlr (neni 14) e drejta e

Egrave 12 Omari L (1990) E drejta zakonore dhe e drejta zyrtare neuml Shqipeumlri Drejteumlsia popullore Korrik-Shtator

Tiraneuml SHBLU fq 64 13 Omari L (1990) E drejta zakonore dhe e drejta zyrtare neuml Shqipeumlri Drejteumlsia popullore Korrik-Shtator

Tiraneuml SHBLU fq 65 14 Konomi (Perolla) R (2013) Rendi etnojuridik nga statutet te kanunet Tiraneuml Kristalina - KH fq 88 15 Kanuni i Lekeuml Dukagjinit mbledhur dhe kodifikuar nga Shtjefeumln K Gjeccedilovi peumlrgatitur dhe pajisur me



ankimit ndaj vendimit do teuml beumlhej neuml gjykateumln e diktimit (nenet 23-27)16 Por kjo procedureuml

e gjykimit me juri peumlr krimet e reumlnda u zbatua veteumlm njeuml hereuml neuml Gjykateumln e Elbasanit

Referuar nenit 9 Kanuni i Zhuriseuml i jepte teuml drejteumln personit teuml gjykuar teuml zgjidhte njeuml

peumlrfaqeumlsues dhe neuml pamundeumlsi financiare do trsquoi caktohej njeuml peumlrfaqeumlsues me deumlshireumln e teuml

gjykuarit nga gjykata17 Nga ana tjeteumlr personi i gjykuar kur i fshihej hetimit njoftohej nga

gjykata peumlr trsquou paraqitur

Nga sa thameuml meuml sipeumlr rezulton se Kanuni i Zhuriseuml sheumlnoi fillimet e zbatimit teuml politikeumls

ligjore peumlr krijimin e elementeve teuml seuml drejteumls penale e teuml procedureumls penale si dhe teuml

organizimit gjyqeumlsor me orientim pereumlndimor Kanuni i Zhuriseuml dhe procedura e re

gjyqeumlsore e vendosur prej tij ishte njeuml ligj disi konfuz por modern peumlr koheumln18 Mireumlpo kjo

veprimtari ligjbeumlreumlse u ndeumlrpre dhe kanunet nuk u zbatuan peumlr arsye se Qeveria e Ismail

Qemalit dha doreumlheqjen

Mbi bazeumln e vendimeve teuml marra neuml Konferenceumln e Ambasadoreumlve neuml Londeumlr meuml 29 korrik

1913 neuml Shqipeumlri erdhi Princ Vidi si princ peumlr fronin shqiptar dhe meuml dateuml 10 prill 1914

hyri neuml fuqi ldquoStatuti organik i Shqipeumlriseumlrdquo i cili neuml njeuml pjeseuml teuml tij kishte dhe meumlnyreumln e

organizimit gjyqeumlsor teuml vendit keumlshilli i pleqve gjyqi i paqit Gjykata e Shkalleumls seuml Pareuml

gjyqi i apelit dhe Gjykata e Diktimit Por edhe ky ligj si teuml pareumlt mbeti i pazbatuar peumlr

shkak teuml Lufteumls seuml Pareuml Boteumlrore kur Shqipeumlria u beuml shesh lufteumlrash e pushtimesh teuml

huaja19

Duke qeneuml se vendi ishte neuml gjendje kaosi zbatohej edhe e drejta zakonore penale sidomos

neuml zonat malore po dhe ligjet e pushtuesve teuml huaj Prandaj peumlr ateuml koheuml sistemi i drejteumlsiseuml

penale nuk ishte i peumlrcaktuar

Pas zhvillimit teuml Kongresit teuml Lushnjeumls neuml janar 1920 u miratua Statuti i Lushnjeumls dhe pas

zgjerimit teuml keumltij statuti neuml vitin 1922 ai mori karakterin e njeuml akti teuml ploteuml kushtetues ku

parashikoheshin peumlr hereuml teuml pareuml teuml drejta e liri qytetare Neuml nenin 16 teuml tij parashikohej se

Egrave 16 Kanuni i Zhuriseuml Botim i Qendreumls seuml Publikimeve Zyrtare 17 Po aty fq 11 18 Anastasi A (1998) Institucionet Politike dhe e drejta Kushtetuese neuml Shqipeumlri (1912-1939) Tiraneuml

Luarasi fq 24 19 Elezi I (2009) Veumlshtrim i shkurteumlr historik i drejteumlsiseuml penale neuml Shqipeumlri dhe sfidat para saj Revisteuml

Shkencore laquoJustiniani Iraquo Tiraneuml Albin fq 9


ldquoAskush nuk mund teuml arrestohet as teuml deumlrgohet neuml gjyq veccedilse neuml rasat e parapame prej

ligjeumls dhe neuml formeumln e caktuar prej sajrdquo20

Me dekretin e 11 janarit 1921 peumlr sistemin gjyqeumlsor shqiptar u krijuan 18 gjykata teuml

pajtimit 7 gjykata teuml shkalleumls seuml pareuml neumlpeumlr prefektura dhe njeuml gjykateuml e larteuml (Diktimi) me

qendeumlr neuml Shkodeumlr Njeuml vit meuml voneuml meuml 1922 Diktimi u vendos neuml Tiraneuml Politika

kriminale e shtetit shqiptar gjeti pasqyrim edhe neuml programin e Qeveriseuml Demokratike teuml

Fan S Nolit (1924) peumlr reformeumln ligjore21

Pas largimit teuml Fan S Nolit me ardhjen neuml fuqi teuml Ahmet Zogut u miratua ldquoStatuti

themeltar i Republikeumls seuml Shqipniesrdquo (1925) dhe pas tre vjeteumlsh ldquoStatuti Themeltar i

Mbretniseuml seuml Shqipniesrdquo (1928) Neuml keumlteuml statut neuml kapitullin III neuml pjeseumln e pushtetit

gjyqeumlsor peumlr gjyqet parashikohet pavareumlsia e gjyqtarit (Art 118 119 120) e drejta e

mbrojtjes si dhe e mbrojteumlsit teuml caktuar kryesisht (Art 122 128) gjykimi publik dhe

shpallja e vendimit (Art 123 124) detyrimi peumlr dheumlnien e vendimit teuml arsyetuar (Art

125)22

Kodi Penal Shqiptar i cili hyri neuml fuqi meuml 0161928 u hartua sipas modelit teuml kodit italian

dhe peumlrmbante parime dhe institute demokratike si parimin e ligjshmeumlriseuml ldquoNullum

crimen nulla poena sine legerdquo parimin e fajeumlsiseuml teuml peumlrgjegjeumlsiseuml personale teuml

individualizimit teuml deumlnimit sanksione penale teuml tjera ndarjen e veprave penale neuml delikte

dhe kontravencione etj Keumlto parime sanksionohen neuml nenin 1 dhe 2 teuml Kodit Penal teuml vitit

1928

Neni 1 Askush nuk mund teuml ndeumlshkohet peumlr njeuml vepeumlr qeuml ligja nuk e ka parapareuml ekspresisht si

faj ghithrsquoashtu nuk mund teuml deumlnohet me ndeumlshkime qeuml nuk janeuml teuml caktueme neuml ligjerdquo

Neni 2 Askush nuk mund teuml ndeumlshkohet peumlr njeuml vepeumlr e cila nuk formonte faj mbas ligjeumls seuml

koheumls kur eumlsht bamunAskush nuk mund teuml ndeumlshkohet peumlr njeuml vepeumlr teuml cileumln ligja e pasvumun

nuk e ndeumlshkon dhe neuml qofteuml se ka qeneuml i ndeumlshkuem peumlrmbarimi dhe efektet ligjore penale

trsquoatij ndeumlshkimi mbeten teuml pafuqishme Neuml qofteuml se midis ligjeumls seuml koheumls kur asht bamun faji

dhe ligjavet teuml pas-vumuna ka ndryshim aplikohet ajo ligjeuml dispozitat e seuml cileumls janeuml ma

favorabeumll peumlr teuml pandehuninrdquo23

Statuti Themeltar i Mbreteumlriseuml u miratua nga Asambleja e dyteuml Konstituante meuml

01121928 neuml teuml cilin u parashikua ndarja e pavareumlsia e pushteteve Neuml kapitullin III teuml tij

parashikoheshin parimet procedurale si ai i pavareumlsiseuml seuml gjykateumls bindjes seuml brendshme

Egrave 20 Anastasi A (1998) Institucionet Politike dhe E drejta Kushtetuese neuml Shqipeumlri (1912-1939) Tiraneuml


Shkencore laquoJustiniani Iraquo Tiraneuml Albin fq 10 22 Statuti Themeltar i Mbretnis Shqiptare fq 15-16 23 Kodi Penal i vitit 1928 neni 1 2 Libri i Pareuml Tiraneuml Botim i Keumlshillit teuml Shtetit


gjykimit publik mbrojtjes me avokat etj ldquoGjyqtareumlt neuml teuml dhanunin e vendimeve janeuml teuml

pamvarun dhe udheumlhiqen veteumlm prej ligjeumls e ndeumlrgjegjes tynerdquo24 U njoh dhe u

parashikua e drejta e mbrojtjes seuml detyrueshme me avokat peumlr krimet (deliktet) qeuml

parashikonin deumlnim me burgim mbi tre vjet edhe neumlse keumlteuml nuk e keumlrkonte i pandehuri

ldquoGjykimi i teuml pandehunit peumlrpara gjykatave mbi njeuml delikt qeuml sjell nji ndeumlshkim kundeumlr liriseuml

personale maksimumi i teuml cilit kalon tre vjet nuk mund teuml bahet veccedilse me asistenceumln e nji

avokati mbrojteumls trsquoemnuem prej teuml pandehunit veteuml Neuml rast se i pandehuni nuk emnon avokat

mbrojteumls keumlteuml e emnon gjykata simbas ligjeumlsrdquo25

Po neuml keumlteuml artikull (dispoziteuml) parashikohej se kur i pandehuri akuzohej peumlr kryerjen e njeuml

krimi qeuml sipas ligjit material parashikonte deumlnim me burgim mbi tre vjet pyetja e teuml

pandehurit neuml ccedildo fazeuml beumlhej detyrimisht me prezenceumln dhe asistenceumln e avokatit teuml teuml

pandehurit ldquoPyetja e teuml pandehunit neuml rastet keumlsodore neuml gjykata hetuesi mund teuml bahet

me asistenceumln e avokatit mbrojteumls trsquoemnuem prej teuml pandehunitldquo 26

Merita teuml veccedilanta i peumlrkasin ish-ministrit teuml Drejteumlsiseuml Av Stavri Vinjau Me vepreumln e tij

ldquoE drejta konstitucionalerdquo dhe me programin e tij teuml qarteuml peumlr teuml realizuar reformat neuml

drejteumlsi neuml ligjet peumlr drejteumlsineuml penale peumlr teuml anuluar ligjet penale teuml seuml kaluareumls dhe peumlr trsquoi

zeumlvendeumlsuar ato me ligje teuml reja ai dha kontribut teuml ccedilmuar neuml drejteumlsineuml shqiptare

Gjithashtu rol teuml reumlndeumlsisheumlm kaneuml luajtur edhe artikujt ldquoPeumlr reformeumlnrdquo dhe ldquoPeumlr reformeumln

neuml gjyqerdquoe Av Agjah Libohoveumls i cili theksonte se ligjet neuml fuqi ishin teuml vjetruara dhe nuk

u peumlrshtateshin kushteve teuml reja sipas ligjeve pereumlndimore 27

Meuml 1 prill 1929 hyri neuml fuqi ligji ldquoPeumlr organizimin e Drejteumlsiseumlrdquo i cili neuml titullin II peumlr

organizimin e gjykatave peumlrcaktonte sistemin gjyqeumlsor qeuml peumlrbeumlhej nga gjykata e paqit

Gjykata e Shkalleumls seuml Pareuml Fillore e Kolegjiale dhe Gjykata e Diktimit civile e penale

(neni 15) prokurori i shtetit dhe gjyqtareumlt hetues (neni 44 47) 28

Egrave 24Art 118 i Statusit Themeltar teuml Mbreteumlriseuml Shqiptare 25 Neuml Art 128 i Statusit Themeltar teuml Mbreteumlriseuml Shqiptare parashikohej detyrimisht qeuml peumlr krimet deliktet

mbrojtja e teuml pandehurit teuml beumlhej me avokat 26 Artikulli 128 paragrafi dyteuml i Statutit 27 Elezi I (2009) Veumlshtrim i shkurteumlr historik i drejteumlsiseuml penale neuml Shqipeumlri dhe sfidat para saj Revisteuml

Shkencore laquoJustiniani Iraquo Tiraneuml Albin fq 10 28 Ligji Nr 7 Fruer 1929 ldquoMbi Organizimin e Drejteumlsiseumlrdquo Tiraneuml Ministria e Drejteumlsiseuml (Mbretnija

Shqiptare) Peumlrmban Dekretin e mbretit Ahmet Zogu peumlr aprovimin dhe zbatimin e ligjit Shtypshkronja

Nikaj fq 47-56


22 ndash Zhvillimet ligjore neuml kuadrin procedural penal peumlr periudheumln 1945 ndash

1990

221 - Risiteuml ligjore pas vitit 1945 lidhur me teuml drejtat e teuml pandehurit neuml

procesin penal

Gjateuml Lufteumls seuml Dyteuml Boteumlrore neuml drejtim teuml procedureumls penale nuk pati kontribut teuml ri Pas

mbarimit teuml saj neuml kuadrin e formimit teuml njeuml shteti teuml ri u miratua Kushtetuta e vitit 1946

neuml teuml cileumln elementet e njeuml procesi gjyqeumlsor i gjen teuml parashikuara neuml nenet

Neni 22 ldquoDeumlnimet nuk mund teuml caktohen dhe teuml jepen veccedilse neuml bazeuml teuml ligjeumls Asnjeri nuk

mund teuml deumlnohet pa u deumlgjuar dhe pa u thirrur qeuml teuml mbrohet sipas peumlrshkrimeve teuml ligjeumls

peumlrveccedil se kur veumlrtetohet ligjeumlrisht mungesa e tij Organet e administrateumls seuml shtetit brenda

kufijve teuml caktuara prej ligjeumls mund teuml japin deumlnime edhe me burgosje peumlr faje teuml vogla teuml seuml

drejteumls komune Asnjeuml shtetas nuk mund teuml nxirret jashteuml shtetit ose teuml internohet brenda shtetit

veccedilse neuml raste teuml parashikuara me ligj Republika Popullore e Shqipeumlriseuml mbron shtetasit

shqiptareuml qeuml ndodhen jashteuml shtetitrdquo

Neni 82 ldquoGjykatat rregullisht gjykojneuml neuml seanceuml publike Teuml pandehurit i sigurohet e drejta e

mbrojtjesrdquo

Neni 84 ldquohellip Shtetasit qeuml nuk dineuml shqip mund teuml peumlrdorin gjuheumln e tyre dhe teuml flasin me aneuml teuml

njeuml peumlrkthenjeumlsirdquo29

222 - Kodi i Procedureumls Penale Shqiptare i vitit 1953

Kodi i Procedureumls Penale i aprovuar meuml 30 mars teuml vitit 1953 dhe hyreuml neuml fuqi meuml 1

qershor teuml po keumltij viti peumlrbeumln njeuml nga peumlrpjekjet e shtetit shqiptar peumlr teuml rregulluar

legjislacionin e procedureumls penale qeuml deri neuml ateuml koheuml kishte rregulluar me akte

ligjore teuml ndryshme Neuml keumlteuml kod gjejmeuml elemente teuml procesit teuml rregullt ligjor teuml

cilat i shohim neuml sanksionimin e disa parimeve themelore bazeuml teuml procedimit penal

siccedil janeuml parimi i realizimit teuml drejteumlsiseuml penale (neni 1) parimi i ligjshmeumlriseuml (neni

2) parimi i mosdeumlnimit dy hereuml peumlr teuml njeumljteumln vepeumlr penale (neni 5) parimi i baraziseuml

seuml paleumlve neuml procesin penal (neni 9) parimi i ushtrimit teuml ndjekjes penale nga

prokurori (neni 10) parimi i seuml drejteumls seuml mbrojtjes (neni 12) parimi i prezumimit teuml

pafajeumlsiseuml (neni 13) parimi i teuml drejteumls seuml heshtjes (neni 69) etj Meuml konkretisht keumlto

parimet referohen neuml dispozitat

Neni 5 ldquoAskush nuk mund teuml gjykohet rishtas peumlr teuml njeumljtin krim peumlr teuml cilin eumlshteuml gjykuar me

vendim teuml formeumls seuml prereuml peumlrveccedil kur vendimi prishet me keumlrkeseuml peumlr mbrojtjen e ligjshmeumlriseuml

ose kur vendoset rishikimi i ccedileumlshtjes peumlr rrethana teuml zbuluara rishtasrdquo

Neni 98 ldquoNdjekja penale nuk mund teuml fillojeuml dhe neuml qofteuml se ka filluar duhet teuml pushojeuml neuml ccedildo

gjendje teuml hetimit ose teuml gjykimit hellip9)kur me vendim teuml formeumls seuml prereuml po ai i pandehur eumlshteuml

gjykuar peumlr teuml njeumljtin krimrdquo

Egrave 29 Kushtetuta e Republikeumls Popullore teuml Shqipeumlriseuml Tiraneuml 1946


Neni 9 ldquoPersonat qeuml nuk dineuml shqip peumlrdorin gjuheumln e tyre dhe me aneumln e njeuml peumlrkthyesi kaneuml

teuml drejteuml teuml flasin dhe teuml marrin dijeni peumlr provat dhe peumlr zhvillimin e gjykimitrdquo

Neni 12ldquoNeuml pajtim me Kushtetuteumln teuml pandehurit i sigurohet e drejta e mbrojtjes Mbrojteumlsi

detyrohet teuml ndihmojeuml neuml realizimin e drejteumlsiseuml duke sqaruar rrethanat qeuml shfajeumlsojneuml teuml

pandehurin ose lehteumlsojneuml peumlrgjegjeumlsineuml e tij Mbrojteumlsi ndihmon teuml pandehurin qeuml trsquoi sigurohen

teuml drejtat e tij procedurale dhe trsquoi ruhen interesat ligjorerdquo

Neni 55 ldquoSi mbrojteumls neuml ccedileumlshtje mund teuml marrin pjeseuml avokateumlt bashkeumlshorti gjinia ose

krushqia e afeumlrt e teuml pandehurit peumlrfaqeumlsuesit e autorizuar teuml institucioneve ndeumlrmarrjeve dhe

organizataverdquo

Neni 13 ldquoI pandehuri prezumohet i pafajsheumlm gjersa nuk provohet fajeumlsia e tijrdquo

Neni 69 ldquohellipI pandehuri nuk mund teuml detyrohet teuml flaseumlrdquo30

Neuml K Pr Penale teuml vitit 1953 janeuml konsideruar garanci procedurale teuml teuml pandehurit neuml teuml

quajturin ldquozhvillim demokratik i gjykimitrdquo prania e detyrueshme e teuml pandehurit gjateuml

gjykimit teuml ccedileumlshtjes marrja dijeni peumlr aktakuzeumln e drejta e teuml pandehurit neuml veprimet

procedurale e drejta peumlr teuml keumlrkuar peumlrjashtimin e gjyqtarit prokurorit eksperteumlve

Pa diskutuar keumlndveumlshtrimin e analizeumls qeuml beumlhej nga ndikimi politik elementet e njeuml procesi

teuml drejteuml ligjor dhe garanciteuml procedurale teuml teuml pandehurit peumlr periudheumln 1946-1990 neuml

koheumln qeuml ka qeneuml neuml fuqi ky Kod kaneuml qeneuml meuml teuml peumlrqasura me ateuml ccedilfareuml ishte parashikuar

neuml Kushtetuteuml dhe me parimet e njeuml procesi teuml drejteuml ligjor

Keumlto parime udheumlhoqeumln drejteumlsineuml dhe vendimet gjyqeumlsore teuml koheumls Lidhur me parimin e

mbrojtjes neuml njeuml vendim teuml Gjykateumls seuml Larteuml teuml vitit 1979 citohet se

ldquoDheumlnia e ndihmeumls juridike eumlshteuml e detyrueshme kur i pandehuri neuml koheumln e kryerjes seuml krimit

nuk ka mbushur mosheumln 16 vjeccedil Gjykata duke mos caktuar njeuml mbrojteumls ka shkelur reumlndeuml

keumlrkeseumln e pikeumls 1 teuml nenit 58 teuml K P Penale dhe paragrafin e fundit teuml nenit 1 teuml dekretit Nr

4277 dateuml 20061967 ldquoMbi krijimin e zyrave teuml ndihmeumls juridikerdquo ku sipas keumltyre dispozitave

dheumlnia e ndihmeumls juridike neuml gjyq eumlshteuml e detyrueshme edhe peumlr teuml miturit qeuml nuk kaneuml mbushur

mosheumln 16 vjeccedilrdquo31

Neuml njeuml vendim teuml Gjykateumls seuml Larteuml teuml vitit 1974 citohet se

ldquoKjo ndihmeuml juridike gjateuml gjykimit eumlshteuml e detyrueshme peumlr ccedileumlshtjet penale me persona teuml

cileumlt peumlr shkak teuml metash fizike ose psikike nuk janeuml neuml gjendje teuml kuptojneuml ngjarjetrdquo Neni 1 i

dekretit Nr 4277 dateuml 20061967 ldquoMbi krijimin e zyrave teuml ndihmeumls juridikerdquo parashikon teuml

detyrueshme dheumlnien e ndihmeumls juridike peumlr personat teuml cileumlt peumlr shkak teuml metash fizike ose

psikike nuk janeuml neuml gjendje teuml kuptojneuml ngjarjet hellip I gjykuari neuml rastin konkret ashtu sikundeumlr

ka rezultuar edhe nga akti i komisionit teuml eksperteumlve psikiateumlr eumlshteuml i papeumlrgjegjsheumlm pasi eumlshteuml

i seumlmureuml psikik hellip Neuml rrethaneuml teuml meumlsipeumlrme gjykata ka qeneuml e detyruar qeuml trsquoi siguronte

gjykuesit mbrojtjen e parashikuar shprehimisht neuml ligj32

Egrave 30 Kodi i Procedureumls Penale i vitit 1953 ndryshuar me ligjin Nr 1776 dateuml 03121953 dhe me ligjin Nr

2805 dateuml 04121958 dhe ka qeneuml neuml fuqi deri neuml dateuml 01041980 me hyrjen neuml fuqi teuml Kodit Procedureumls

Penale miratuar me ligjin Nr 6069 dateuml 25121979 31 Vendim dt 14031979 i Gjykateumls seuml Larteuml Udheumlzime dhe vendime teuml Gjykateumls seuml Larteuml peumlrmbledhje e

viteve 1967 1968 1969 dhe 1970 fq 155 32 Vendim dt 18011974 i Gjykateumls seuml Larteuml Udheumlzime dhe vendime teuml Gjykateumls seuml Larteuml peumlrmbledhje e

viteve 1974 1975 1976 dhe 1977 fq 215


Referuar teuml drejteumls seuml teuml pandehurit peumlr trsquou njohur me akuzeumln neuml vendimin e vitit 1979 teuml

Gjykateumls seuml Larteuml citohet se

ldquoNga materialet e ccedileumlshtjes nuk del qeuml teuml gjykuarit trsquoi jeteuml komunikuar aktakuzahellipKeumlrkesat e

nenit 213 teuml KPP nuk janeuml diccedilka formale Keumlto keumlrkesa kaneuml teuml beumljneuml me njeuml parim teuml

reumlndeumlsisheumlm kushtetues e procedural ateuml teuml mbrojtjes teuml teuml pandehuritrdquo33

Lidhur me caktimin e njeuml peumlrkthyesi peumlr personat qeuml nuk dineuml shqip eumlshteuml detyreuml e gjykateumls

qeuml buron nga e drejta e mbrojtjes seuml teuml pandehurit Peumlrseumlri neuml njeuml vendim teuml Gjykateumls seuml

Larteuml teuml vitit 1970 citohet se

ldquoNga materialet e ccedileumlshtjes nuk rezulton qeuml i gjykuari teuml jeteuml pyetur neumlse deumlshiron ose jo

peumlrkthyes Ky veprim i gjykateumls vjen neuml kundeumlrshtim me ligjin Neuml bazeuml teuml neneve 9 e 73 teuml K

P Penale personat qeuml nuk dineuml gjuheuml shqipe kaneuml teuml drejteuml qeuml teuml peumlrdorin neuml gjyq gjuheumln e tyre

Kjo garanci procedurale buron nga e drejta e mbrojtjes teuml teuml pandehurit Caktimi ose jo i

peumlrkthyesit neuml gjykimin e ccedileumlshtjes nuk eumlshteuml e drejteuml e gjykateumls por njeuml detyreuml e sajrdquo34

223 - Kodi i Procedureumls Penale teuml vitit 1979

Kodi i Procedureumls Penale aprovuar me Ligjin Nr 6069 dateuml 25121979 hyreuml neuml fuqi meuml

dateuml 01041980 cileumlsohet si akti meuml regresiv i legjislacionit procedural penal qeuml ka

ekzistuar neuml Shqipeumlri Ndryshimet erdheumln gradualisht duke filluar qeuml neuml vitet 1960 me

ndryshimin e struktureumls seuml organeve gjyqeumlsore 35 me heqjen e institutit teuml avokatiseuml duke e

konsideruar ldquoteuml deumlmshmerdquo dhe qeuml u parapri nga suprimimi i Ministriseuml seuml Drejteumlsiseuml neuml

vitin 1966 Meuml pas neuml vitin 1974 u shkeumlput Hetuesia nga Prokuroria 36 duke u dheumlneuml

organeve teuml hetuesiseuml kompetenca meuml teuml gjera37 dhe duke i leumlneuml prokurorit funksionin e

kontrollit teuml zbatimit teuml ligjeve dhe ldquokontrollit mbi veteuml gjykateumlnrdquo Teuml gjitha keumlto ndryshime

deri neuml vitin 1979 krijuan premisat peumlr daljen e K Pr Penale teuml vitit 1979 dhe pakeumlsimin

neuml minimum teuml garancive procedurale peumlr teuml pandehurin

Fryma johumane dhe regresive e keumltij Kodi vihet re qeuml neuml dispozitat e para teuml tij Neuml to nuk

gjejneuml pasqyrim parimet themelore teuml procedimit penal teuml cilat do teuml peumlrbeumlnin bazeumln e njeuml

procedimi penal teuml drejteuml e teuml rregullt ligjor si parimi i baraziseuml seuml paleumlve i oralitetit i

prezumimit teuml pafajeumlsiseuml etj Keumlto parime u shfuqizuan me arsyetimin se janeuml parime qeuml

Egrave 33 Vendim dt 02081977 i Gjykateumls seuml Larteuml Udheumlzime dhe vendime teuml Gjykateumls seuml Larteuml peumlrmbledhje e

viteve 1974 1975 1976 dhe 1977 fq 213 34Vendim dt 22091970 i Gjykateumls seuml Larteuml Drejteumlsia Popullore Nr 6 e vitit 1970 fq 62 35 Ligji Nr 4406 dt 2461968 ldquoPeumlr organizmin gjyqeumlsor teuml Republikeumls Popullore Socialiste teuml Shqipeumlriseumlrdquo

botim i Byroseuml juridike neuml aparatin e Keumlshillit teuml Ministrave Tiraneuml 1986 fq 1485 36 Ligji Nr 6298 dt 27031981 ldquoPeumlr Prokurorineuml e Republikeumls Popullore Socialiste teuml Shqipeumlriseumlrdquo botim i

Byroseuml juridike neuml aparatin e Keumlshillit teuml Ministrave Tiraneuml 1986 fq 1500 37 Ligji Nr 6800 dt 2961983 ldquoPeumlr hetuesineuml e Republikeumls Popullore Socialiste teuml Shqipeumlriseumlrdquo botim i

Byroseuml juridike neuml aparatin e Keumlshillit teuml Ministrave Tiraneuml 1986 fq 1508


dihen prej teuml gjitheumlve dhe se e ngarkojneuml legjislacionin procedural penal me formalizma

Ndeumlrsa parimi i prezumimit teuml pafajeumlsiseuml u konsiderua si njeuml dogmeuml e vjetruar qeuml nuk i

peumlrgjigjej realitetit objektiv me karakter formal dhe deklarativ i pakuptuesheumlm nga masat

dhe qeuml neuml thelb ccedilorienton organet e hetimit teuml prokuroriseuml dhe teuml gjykateumls neuml lufteumln kundeumlr

kriminalitetit Heqja e keumltij parimi ndryshoi jo veteumlm pozicionin procedural teuml teuml

pandehurit duke e ngarkuar ateuml me barreumln e teuml provuarit teuml pafajeumlsiseuml por reumlndoi dhe

poziteumln e tij pasi organet e hetimit peumlr marrjen e personit si teuml pandehur nuk niseshin meuml

nga parimi i prezumimit teuml pafajeumlsiseuml por me teuml dheumlnat e grumbulluara krijonin bindjen e

ploteuml teuml fajeumlsiseuml seuml tij ashtu si dhe gjykata neuml dheumlnien e vendimit peumlrfundimtar Njeuml garanci

meuml pak peumlr teuml pandehurin peumlrbeumlnte dhe politizimi i legjislacionit procedural penal duke

cenuar dhe ateuml pavareumlsi minimale qeuml parashikonte ky kod peumlr gjykateumln neuml gjykimin e

ccedileumlshtjes (neni 3 4)

Sipas keumltij kodi dhe konkretisht neni 7 i tij ndjekja penale ushtrohej nga organet e

hetuesiseuml dhe jo meuml nga prokurori i cili peumlrcaktohej tashmeuml si organ i kontrollit teuml zbatimit

teuml ligjit nga gjykatat38 Hetuesia paraqitet si organ me vareumlsi hierarkike teuml brendshme dhe e

pavarur nga prokurori Keumlto ndryshime solleumln reumlnien e nivelit profesional dhe shtimin e

shkeljeve teuml ligjit procedural gjateuml hetimeve paraprake duke u shkelur drejtpeumlrdrejt teuml

drejtat e teuml pandehurit

Me ndryshime teuml meumlvonshme neuml K Pr Penale teuml vitit 1980 ndihma juridike ishte e

peumlrcaktuar veteumlm peumlr teuml miturit dhe personat me teuml meta fizike fakt i sanksionuar neuml nenin

10 pika 1 dhe paragrafi i fundit i tij i cili citon ldquogjykimi i teuml gjykuarit kur ai eumlshteuml neumln

mosheumln 18 vjeccedil beumlhet detyrimisht me pjeseumlmarrjen e keumlshilltarit ligjor neuml poziteumln e

mbrojteumlsitrdquo39

Neuml Kodin e Procedureumls Penale teuml vitit 1979 (qeuml hyri neuml fuqi neuml vitin 1980) nuk u

parashikuan parimet kryesore teuml njeuml procesi teuml rregullt ligjor si prezumimi i pafajeumlsiseuml

barazia e paleumlve neuml gjykim etj Ky Kod shpalli vareumlsineuml e gjykateumls nga politika i hoqi

prokurorit funksionin e ndjekjes penale mohoi mbrojtjen me avokat dhe rikonfirmoi teuml

drejteumln e prokurorit peumlr marrjen e masave teuml sigurimit e kontrollimeve duke mos i njohur

Egrave 38 Kodi i Procedureumls Penale teuml RPSSH neni 7 fq 6 39 Vendim i dt 23081980 i Gjykateumls seuml Larteuml Udheumlzime dhe vendime teuml Gjykateumls seuml Larteuml peumlrmbledhje e

viteve 1978 1979 1980 fq 299


gjykateumls teuml drejteumln e kontrollit dhe miratimit peumlr veprimet procedurale meuml teuml reumlndeumlsishme teuml

fazeumls seuml hetimit paraprak40

Ndeumlr teuml vetmet dispozita teuml keumltij Kodi ku parashikohen disa parime bazeuml teuml procesit teuml

rregullt ligjor mund teuml peumlrmendim veteumlm nenet 5 8 e 9 teuml tij

Neni 5 rdquoGjykata neuml gjykimin e ccedileumlshtjes penale eumlshteuml e pavarur dhe vendos neuml bazeuml teuml ligjitrdquo

Neni 8 ldquoI pandehuri geumlzon teuml drejteumln e mbrojtjes gjateuml gjitheuml procesit penalhelliprdquo

Neni 9 ldquoMbrojteumls mund teuml jeteuml keumlshilltari ligjor bashkeumlshorti i teuml pandehurit gjinia dhe

krushqia e afeumlrt e tij Me vendim teuml gjykateumls mbrojtjen e teuml pandehurit mund ta beumljneuml edhe

persona teuml tjereumlrdquo41

Me daljen e Kushtetuteumls seuml vitit 1976 u stabilizua ajo qeuml ishte sanksionuar me ligjet e para

saj parimet e quajtura ldquorevolucionarerdquo qeuml gjeteumln shprehi neuml legjislacionin penal dhe

sidomos ateuml procedural Kjo Kushtetuteuml sanksionon se

Neni 56 ldquoShteti garanton paprekshmeumlrineuml e personit Asnjeri nuk mund teuml arrestohet pa vendim

teuml gjykateumls ose pa miratim teuml prokurorit Neuml raste teuml veccedilanta teuml parashikuara me ligj organet

kompetente mund teuml ndalojneuml njeuml person jo meuml shumeuml se tri diteuml Asnjeri nuk mund teuml deumlnohet

penalisht pa vendim teuml gjykateumls dhe peumlr njeuml vepeumlr qeuml nuk parashikohet nga ligji si krim Asnjeri

nuk mund teuml deumlnohet pa qeneuml i pranisheumlm neuml gjyq peumlrveccedilse kur veumlrtetohet ligjeumlrisht mungesa e

tij Asnjeri nuk mund teuml internohet ose teuml deumlbohet veccedilse neuml raste teuml veccedilanta teuml parashikuara me

ligjrdquo Neni 102 ldquoGjykatat gjykojneuml ccedileumlshtjet penale e civile si edhe ccedileumlshtje teuml tjera qeuml me ligj

janeuml leumlneuml neuml kompetenceumln e tyre Gjykimi beumlhet me pjeseumlmarrjen e ndihmeumlsgjyqtareve dhe me

dyer teuml hapura me peumlrjashtim teuml rasteve kur me ligj eumlshteuml caktuar ndryshe Gjateuml gjykimit

peumlrdoret gjuha shqipe Personat qeuml nuk dineuml shqip mund teuml peumlrdorin gjuheumln e tyre dhe teuml flasin

me ndihmeumln e njeuml peumlrkthyesi I pandehuri geumlzon teuml drejteumln e mbrojtjesrdquo42

Neuml K Pr Penale teuml vitit 1979 konstatohet se dispozita lidhur me vendimin e marrjes seuml

personit si teuml pandehur konkretisht formulimi i nenit 75 eumlshteuml i ndrysheumlm nga ai i

parashikuar nga K Pr Penale teuml vitit 1953 Nuk beumlhet meuml fjaleuml peumlr teuml dheumlna teuml

mjaftueshme por peumlr prova teuml mjaftueshme duke e marreuml teuml mireumlqeneuml akuzeumln neuml lidhje me

fajeumlsineuml e teuml pandehurit Pra keumlrkohet qeuml teuml dheumlnat neuml ngarkim teuml teuml pandehurit teuml keneuml

trajteumln e konkretizuar teuml provave sipas ligjit

Vendimi peumlr marrjen e personit si teuml pandehur merret nga gjyqtari i veteumlm hetuesi dhe

sipas nenit 76 duhet trsquoi komunikohet teuml pandehurit brenda 24 oreumlve (jo 48 oreumlve siccedil

parashikohej neuml K Pr P teuml 1953-shit) peumlr teuml siguruar teuml drejteumln e tij teuml mbrojtjes Por sesi

mund teuml realizohej kjo e drejteuml kur ky kod e kishte kufizuar neuml maksimumin teuml drejteumln e

mbrojtjes rezulton qarteuml nga peumlrmbajtja e nenit 9 teuml K Pr Penale sipas teuml cilit ldquoMbrojteumls

mund teuml jeneuml keumlshilltari ligjor bashkeumlshorti i teuml pandehurit gjinia dhe krushqia e afeumlrt e

Egrave 40 Islami H Hoxha AampPanda I (2012) Procedura Penale Tiraneuml Morava fq 14 41 Kodi i Procedureumls Penale teuml Republikeumls Popullore Socialiste teuml Shqipeumlriseuml neni 5 8 9 fq 5-7 42Kushtetuta e Republikeumls Popullore Socialiste teuml Shqipeumlriseuml Tiraneuml 1976


tijrdquo43 Neuml keumlteuml meumlnyreuml parashikohej formalisht e drejta e mbrojtjes kur eumlshteuml e qarteuml se

ndihma juridike nuk mund teuml jepet nga personat e meumlsipeumlrm por veteumlm nga mbrojteumls teuml

kualifikuar neuml fusheumln juridike teuml cileumlt nuk peumlrmenden neuml nenin 9 Beumlhet peumlrjashtim veteumlm

peumlr keumlshilltareumlt ligjor teuml cileumlt marrin pjeseuml si mbrojteumls teuml teuml pandehurit veteumlm neuml rastet e

parashikuara nga neni 10 i K Pr Penale Neuml teuml gjitha rastet e tjera teuml pandehurit si neuml

fazeumln e hetimeve ashtu dhe neuml ateuml teuml gjykimit nuk i sigurohej garancia minimale e

mbrojtjes seuml teuml drejtave teuml tij nga njeuml avokat

Neuml keumlteuml kod nuk parashikohet as meumlnyra e njoftimit teuml akuzeumls teuml pandehurit duke u

suprimuar dispozitat qeuml e parashikonin ateuml sipas K Pr Penale teuml vitit 1953 Gjithashtu

lidhur me pyetjen e teuml pandehurit neni 22 parashikonte se ldquoteuml pandehurit para pyetjes i

njoftohet akuzardquo si dhe peumlrcakton meumlnyreumln e pyetjes seuml teuml miturve neumln 16 vjeccedil dhe

detyrimisht neuml prani teuml njeuml personi tjeteumlr apo arsimtari44 Kjo ishte njeuml garanci peumlr teuml

siguruar teuml drejteumln e mbrojtjes seuml teuml pandehurit teuml mitur

Nga ana tjeteumlr teuml pandehurit i njihej e drejta teuml keumlrkonte peumlrjashtimin e hetuesit ccedilka

parashikohej neuml nenin 74 teuml K Pr Penale teuml ekspertit ccedilka parashikohej neuml nenin 82 teuml tij

teuml njihej me materialet e ccedileumlshtjes neuml peumlrfundim teuml hetimeve neni 102 i Kodit teuml ankohej

kundeumlr veprimeve teuml hetuesit neni 107 i K Pr Penale etj Neuml fazeumln e hetimeve ankimet i

paraqiteshin peumlrgjegjeumlsit teuml sektorit teuml hetuesiseuml dhe neuml organin meuml teuml larteuml teuml hetuesiseuml

Me deumlrgimin e ccedileumlshtjes neuml gjyq teuml pandehurit i lindte e drejta peumlr teuml keumlrkuar peumlrjashtimin e

gjyqtareumlve qeuml gjykojneuml ccedileumlshtjen e drejteuml e parashikuar nga neni 110 i K Pr Penale

Ky kod keumlrkonte si peumlr hetuesin edhe peumlr gjyqtarin njeuml plan peumlr shqyrtimin e gjithansheumlm

teuml ccedileumlshtjes ccedilka sanksionohej neuml nenin 62 dhe 125 teuml K Pr Penale me qeumlllim shmangien

nga gjykimi i peumlrcipteuml i ccedileumlshtjes qeuml do teuml cenonte teuml drejtat e teuml pandehurit

Neuml seanceuml gjyqeumlsore gjykata ishte e detyruar teuml siguronte njohjen e teuml pandehurit me

aktakuzeumln si dhe trsquoi beumlnte teuml ditur atij teuml drejtat neuml keumlteuml fazeuml teuml gjykimit Ajo ishte e

detyruar gjithashtu teuml marreuml neuml shqyrtim keumlrkesat paraprake teuml tij neuml lidhje me marrjen e

provave referuar nenit 141 teuml K Pr Penale Sipas nenit 136 teuml Kodit gjykata duhej trsquoi

shqyrtonte drejtpeumlrdrejt neuml seanceuml neuml prani teuml teuml pandehurit keumlto prova duke i dheumlneuml teuml

drejteumln atij teuml japeuml shpjegime e teuml beumljeuml pyetje mbi ccedildo proveuml45 Neuml ndryshim nga neni 73 i

Egrave 43 Kodi i Procedureumls Penale i vitit 1979 neni 9 44 Kodi i Procedureumls Penale i vitit 1979 neni 22 fq12 45Kodi i Procedureumls Penale neni 136 fq68


K Pr Penale teuml vitit 1953 shqyrtimi i ccedileumlshtjes beumlhet veteumlm peumlr akuzat peumlr teuml cilat personi

eumlshteuml marreuml si i pandehur ndeumlrsa sipas nenit 1532 ldquoGjykata vendos kthimin e ccedileumlshtjes

hetuesiseuml peumlr ploteumlsim hetimesh kur gjateuml hetimit janeuml shkelur rregullat procedurale qeuml

garantojneuml teuml drejtat e teuml pandehuritrdquo46

Me peumlrfundimine gjykimit neuml shkalleuml teuml pareuml dhe dheumlnien e vendimit peumlrfundimtar teuml

pandehurit i njihet gjithashtu e drejta e ankimit ndaj vendimit teuml Gjykateumls seuml Shkalleumls seuml

Pareuml neuml Keumlshillin Gjyqeumlsor teuml Gjykateumls seuml Rrethit dhe neuml Gjykateumln e Larteuml e drejteuml e

sanksionuar neuml nenin 162 teuml Kodit Njeuml risi e keumltij Kodi neuml ndryshim nga K Pr Penale teuml

vitit 1953 ishte se neuml nenin 174 teuml tij kodi parashikohej shprehimisht me titull teuml veccedilanteuml

moskeqeumlsimi i poziteumls seuml teuml pandehurit ldquoNuk lejohet ndryshimi i cileumlsimit teuml vepreumls penale

me njeuml nen qeuml parashikon deumlnim meuml teuml reumlndeuml si dhe dheumlnia e njeuml lloji ose mase deumlnimi meuml

teuml reumlndeumlrdquo47

Sa meuml sipeumlr ky nen u referohet rasteve teuml ankimit nga i pandehuri ndeumlrsa neuml paragrafin e

dyteuml teuml tij parashikohet se pozita e tij mund teuml reumlndohet nga Gjykata e Shkalleumls seuml Pareuml neuml

rast proteste nga prokurori apo ankim nga i deumlmtuari akuzues

Keumlto teuml drejta i janeuml njohur teuml pandehurit shprehimisht nga K Pr Penale i vitit 1979

megjithateuml eumlshteuml e kuptueshme se mundeumlsiteuml e realizimit teuml tyre neuml praktikeuml ishin teuml

papeumlrfillshme sepse neuml njeuml proces penal ku ndjekja penale ushtrohet dhe nga veteuml gjykata

kur gjykimi zhvillohet pa pjeseumlmarrjen e domosdoshme teuml prokurorit si paleuml akuzuese pa

pjeseumlmarrjen e mbrojteumlsit teuml kualifikuar duke i ngarkuar teuml pandehurit barreumln peumlr teuml provuar

pafajeumlsineuml e tij teuml gjitha keumlto e mbajneuml procesin penal larg teuml qeneumlt i barabarteuml i drejteuml i

rregullt e ligjor

Kodit teuml Procedureumls Penale teuml vitit 1979 i janeuml beumlreuml ndryshime teuml pjesshme neuml vitet meuml

voneuml sidomos me Ligjin Nr 7386 dateuml 08051990 dhe Ligjin Nr 7541 dateuml 18121991

ldquoPeumlr avokatineuml neuml Republikeumln e Shqipeumlriseumlrdquo ligje qeuml parashikuan mbrojtjen me avokat dhe

shfuqizuan dispozitat e politizuara neuml Kodin ekzistues Me dispozitat e reja u shtuan

elemente teuml reja teuml procesit teuml rregullt ligjor si prezumimi i pafajeumlsiseuml Duke vazhduar meuml

pas me Ligjin Nr 7717 dateuml 02061993 qeuml zbeumlrtheu meuml tej dhe konkretizoi dispozitat e

meumlposhtme kushtetuese teuml parashikuara neuml Ligjin Nr 7692 dateuml 3131993 ldquoPeumlr njeuml shtojceuml

Egrave 46 Kodi i Procedureumls Penale neni 1532 fq 76 47 Kodi i Procedureumls Penale neni 174 fq 86


neuml Ligjin Nr 7491 dateuml 29041991 Peumlr Dispozitat Kryesore Kushtetuese Keumlto

ndryshime kaneuml sjelleuml ndryshime neuml dispozitat meuml poshteuml

Neni 6 ldquoAskush nuk mund teuml akuzohet ose teuml deklarohet fajtor peumlr njeuml vepeumlr penale e cila nuk

konsiderohej si e tilleuml me ligj neuml koheumln e kryerjes seuml saj Nuk mund teuml jepet njeuml deumlnim meuml i

reumlndeuml sesa ai qeuml ka qeneuml i parashikuar neuml ligj neuml koheumln e kryerjes seuml vepreumls penale Ligji penal

favorizues ka fuqi prapaveprueserdquo

Neni 7 ldquoAskush nuk mund teuml quhet fajtor peumlrderisa nuk i eumlshteuml provuar fajeumlsia me vendim

gjyqeumlsor teuml formeumls seuml prereumlrdquo

Neni 8 ldquoGjateuml procesit penal askujt nuk mund ti hiqet e drejta

a) teuml vihet neuml dijeni menjeumlhereuml dhe holleumlsisht peumlr akuzeumln qeumli beumlhet

b) teuml keteuml koheumln dhe lehteumlsiteuml e mjaftueshme peumlr teuml peumlrgatitur mbrojtjen e vet

c) teuml keteuml ndihmeumln pa pageseuml teuml njeuml peumlrkthyesi kur nuk flet ose nuk kupton gjuheumln

shqipe

d) teuml mbrohet veteuml ose me ndihmeumln e njeuml mbrojteumlsi ligjor teuml zgjedhur prej tij teuml komunikojeuml

lirisht dhe privatisht me teuml si dhe ti sigurohet mbrojtja falas me aneuml avokati kur nuk ka mjete teuml

mjaftueshme

dh) tu beumljeuml pyetje deumlshmitareumlve teuml pranisheumlm dhe teuml keumlrkojeuml paraqitjen e

deumlshmitareumlve teuml eksperteumlve dhe personave teuml tjereuml teuml cileumlt mund teuml sqarojneuml faktetrdquo

Neni 9 ldquoAskush nuk mund teuml detyrohet teuml deumlshmojeuml kundeumlr vetvetes ose teuml pohojeuml fajeumlsineuml e

tijrdquo

Neni 10 ldquoPavlefshmeumlria e teuml dheumlnave teuml paligjshme Askush nuk mund teuml deklarohet fajtor mbi

bazeumln e teuml dheumlnave teuml mbledhura neuml meumlnyreuml teuml paligjshmerdquo

Neni 11 ldquoAskujt nuk mund ti mohohet e drejta peumlr tu deumlgjuar para se teuml deumlnohetrdquo

Neni 12 ldquoAskush nuk mund teuml gjykohet ose teuml deumlnohet meuml shumeuml se njeumlhereuml peumlr teuml njeumljteumln

vepeumlr penale me peumlrjashtim teuml rasteve kur eumlshteuml vendosur rigjykimi i ccedileumlshtjes nga njeuml gjykateuml

meuml e larteumlrdquo

Neni 13 ldquoKushdo ka teuml drejteuml teuml apelojeuml njeuml vendim gjyqeumlsor neuml njeuml gjykateuml meuml teuml larteuml teuml

krijuar me ligjrdquo48


Njeuml ndryshim i reumlndeumlsisheumlm i legjislacionit shqiptar neuml vitet 1990 u pasqyrua dhe neuml

legjislacionin procedural penal Ky ndryshim erdhi si rezultat i ngjarjeve politike sociale e

juridike me teuml cilat u peumlrball shteti shqiptar keumlteuml periudheuml Pikeumlrisht keumlto ngjarje i dhaneuml

fund njeuml sistemi teumlreumlsisht teuml deumlshtuar dhe sheumlrbyen si pikeumlnisje e peumlrpjekjeve peumlr ta

shndeumlrruar Shqipeumlrineuml neuml njeuml shtet teuml veumlrteteuml europian Keumlrkeseuml primare neuml peumlrpjekjet e

meumlsipeumlrme u shtrua ndryshimi i legjislacionit me qeumlllim zeumlvendeumlsimin e parimeve

koncepteve e praktikave antidemokratike me ideteuml dhe frymeumln e njeuml legjislacioni

bashkeumlkohor Legjislacioni procedural penal si pjeseuml e pandareuml e tij u peumlrfshi neuml keumlto

ndryshime si dhe u peumlrshtat jo veteumlm me ndryshimet historike teuml vendit toneuml duke u

zhveshur nga politizimet e seuml kaluareumls por edhe me konventat e marreumlveshjet

ndeumlrkombeumltare duke u beumlreuml keumlto teuml fundit pjeseuml e keumltij legjislacioni Neuml keumlto rrethana u

Egrave 48Ligji Nr 7692 dateuml 31031993 ldquoPeumlr njeuml shtojceuml neuml ligjin Nr 7491 dateuml 29041991 Peumlr Dispozitat

Kryesore Kushtetuese botuar neuml Fletoren Zyrtare Nr 5 Prill 1993


miratua K Pr Penale me Ligjin Nr 7905 dateuml 21031995 i cili hyri neuml fuqi meuml 1 gusht

199549 Ky kod peumlrbeumln njeuml aspekt teuml reumlndeumlsisheumlm teuml reformeumls legjislative neuml fusheumln e

drejteumlsiseuml Neuml themel teuml kodit teuml ri qeumlndrojneuml parimet dhe normat themelore teuml procedimit

penal teuml pranuara boteumlrisht nga konventat ndeumlrkombeumltare dhe nga legjislacioni procedural i

shteteve demokratike Peumlr trsquoiu peumlrshtatur sa meuml mireuml njeuml legjislacioni bashkeumlkohor e

demokratik K Pr Penale ka qeneuml vazhdimisht objekt i ndryshimeve deri neuml vitin 2002

Dispozitat Kushtetuese dhe ndryshimet e beumlra neuml kodin e meumlparsheumlm sheumlrbyen si bazeuml peumlr

hartimin e kodit teuml ri teuml procedureumls penale dhe orientimit teuml procedimit penal drejt sistemit

akuzator

Ndeumlr ndryshimet meuml teuml reumlndeumlsishme qeuml solli ky kod peumlrmendim

Seuml pari legjislacioni procedural penal shqiptar para viteve 1990 peumlrfaqeumlsonte ldquovariantin

meuml regresiv teuml sistemit inkuizitorrdquo i cili parimet kryesore teuml procesit penal si parimin e teuml

drejteumls seuml mbrojtjes teuml prezumimit teuml pafajeumlsiseuml teuml baraziseuml seuml paleumlve i suprimoi ndeumlrsa teuml

drejtat e teuml pandehurit kufizoheshin neuml maksimum duke i mohuar atij dhe teuml drejteumln

kryesore ateuml teuml mbrojtjes me avokat K Pr Penale i vitit 1995 keumlto parime i sanksionoi i

beumlri teuml peumlrshkojneuml teuml gjitheuml legjislacionin procedural penal dhe teuml qeumlndrojneuml neuml themel teuml tij

Seuml dyti pozicioni dhe roli i subjekteve teuml procedimit penal ndryshoi thuajse teumlreumlsisht nga

sistemi i meumlparsheumlm i cili e peumlrfshinte gjykateumln neuml paleumln akuzuese duke i atribuuar asaj neuml

disa raste dhe teuml drejteumln e ushtrimit teuml ndjekjes penale ndeumlrsa neuml gjykim veteuml prokurori nuk

konsiderohej paleuml dhe i njihej e drejta peumlr teuml ushtruar kontroll mbi Gjykateumln Ndeumlrsa sot

kodi i ri ka peumlrcaktuar qarteumlsisht rolin pozicionin dhe funksionin e secilit prej subjekteve teuml

procedimit penal duke ndaluar shprehimisht peumlrzierjen e keumltyre funksioneve Teuml gjitha keumlto

ndryshime solleumln nevojeumln e braktisjes seuml sistemit inkuizitor dhe orientimin drejt atij

akuzator Hapat e pareuml qeuml ndihmuan drejt keumltij kalimi ishin

Miratimi i Ligjit ldquoPeumlr avokatineuml neuml Republikeumln e Shqipeumlriseumlrdquo Nr 7541 dt 18121991 i

cili peumlrcaktoi teuml drejtat dhe detyrat e avokatit duke garantuar realisht teuml drejteumln e mbrojtjes

me avokat50

Egrave 49Ligji Nr7905 dateuml 2131995 Kodi i Procedureumls Penale i Republikeumls seuml Shqipeumlriseuml botuar neuml Fletoren

Zyrtare Nr 5 Prill 1995 f159 186 nene 50 Ligji Nr7541 dateuml 18121991Peumlr Avokatineuml neuml Republikeumln e Shqipeumlriseuml botuar neuml Gazeteumln Zyrtare Nr10

Dhjetor 1991 f452 27 nene


Miratimi i Ligjit Nr 7574 dt 24061992 ldquoPeumlr organizimin e drejteumlsiseuml dhe disa ndryshime

neuml kodet e procedurave penale e civilerdquo51Ky ligj solli ndryshimin e sistemit gjyqeumlsor dhe

krijimin e Gjykateumls seuml Larteuml dhe teuml Gjykatave teuml Apelit peumlrcaktoi meumlnyreumln e funksionimit

teuml keumltyre gjykatave neuml peumlrputhje me standardet ndeumlrkombeumltare Prokuroria u njoh si organ i

ndjekjes penale iu njoh e drejta peumlr teuml drejtuar e kontrolluar hetimet

ldquoDispozitat Kushtetuese peumlr organizimin e drejteumlsiseumlrdquo teuml miratuara me Ligjin Nr 7561 dt

2904199252

Dispozitat Kushtetuese peumlr ldquoTeuml drejtat dhe liriteuml themelore teuml njeriutrdquo teuml miratuara me ligjin

Nr 7692 dt 31031993 Zbatimi i keumltij ligji solli ndryshime rreumlnjeumlsore neuml K Pr Penale

lidhur me meumlnyreumln e kryerjes seuml veprimeve procedurale qeuml prekin keumlto liri e teuml drejta si

kufizimi i liriseuml kontrollet e sekuestrimet U peumlrcaktuan neuml meumlnyreuml teuml ploteuml teuml drejtat e teuml

pandehurit dhe teuml mbrojteumlsit teuml tij U njoh kontrolli i gjykateumls neuml caktimin e masave teuml

sigurimit neuml kryerjen e kontrolleve e sekuestrimeve si dhe u caktua afati i paraqitjes seuml teuml

ndaluarit para njeuml gjyqtari dhe e drejta e teuml arrestuarit peumlr trsquou ankuar neuml gjykateuml

Teuml gjitha keumlto ndryshime neuml legjislacionin procedural penal vuneuml neuml themel teuml kodit teuml ri teuml

procedureumls penale sistemin akuzator por duke ruajtur edhe disa elementeuml teuml sistemit

inkuizitor lidhur me teuml drejtat e paleumlve dhe funksionet e Gjykateumls Ky sistem shpall e

garanton realisht parimin e baraziseuml seuml paleumlve neuml proces teuml prezumimit teuml pafajeumlsiseuml teuml

kontradiktorialitetit parime keumlto qeuml qeumlndrojneuml neuml themel dhe paraprijneuml Kodin e ri teuml

Procedureumls Penale Ky sistem i njeh dhe i garanton teuml pandehurit teuml drejta reale peumlr trsquou

mbrojtur nga akuza Referuar dispozitave teuml K Pr Penale qysh neuml fazeumln e hetimeve

paraprake i pandehuri dhe mbrojteumlsi i tij marrin pjeseuml aktivisht neuml grumbullimin e fakteve

dhe njihen me materialet e organit qeuml procedon Prova formohet neuml seanceuml gjyqeumlsore

administrohet neuml debatin gjyqeumlsor ku roli i paleumlve eumlshteuml vendimtar Roli i gjykateumls

konsiston neuml ateuml teuml njeuml arbitri me funksionin kryesor teuml dheumlnies seuml drejteumlsiseuml por eumlshteuml

pranuar dhe iniciativa e saj neuml gjykim duke marreuml prova kryesisht neuml raste teuml

domosdoshme Kodi i ri i Procedureumls Penale duke zgjedhur keumlteuml sistem garanton teuml drejtat

e individit neuml procesin penal dhe siguron neuml meumlnyreuml teuml peumlrsosur njeuml procedim penal teuml

drejteuml teuml barabarteuml e teuml rregullt ligjor

Egrave 51 Ligji Nr 7574 dateuml 24061992 Peumlr organizimin e drejteumlsiseuml dhe disa ndryshime neuml Kodet e Procedurave

Penale e Civile botuar neuml Fletoren Zyrtare Nr 3 Korrik 1992 f 147 24 nene 52Ligji Nr 7561 dt 29041992 Dispozitat Kushtetuese peumlr organizimin e drejteumlsiseuml botuar neuml Fletoren

Zyrtare Nr 5 Prill 1993


Neuml Kodin e ri teuml Procedureumls Penale teuml vitit 1995 gjejneuml vend parimet kryesore Kushtetuese

teuml parashikuara qarteuml neuml pjeseumln e peumlrgjithshme teuml tij

Keumlto dispozita janeuml njeuml peumlrafrim dhe peumlrqasje nga teuml gjitha aktet e meumlparshme drejt

elementeve teuml procesit teuml drejteuml ligjor neuml Shqipeumlri deri neuml momentin e aprovimit teuml

Kushtetuteumls seuml Republikeumls seuml Shqipeumlriseuml neuml vitin 1998 neuml teuml cileumln u sanksionuan teuml drejtat e

paleumlve neuml njeuml proces teuml rregullt gjyqeumlsor neuml teuml gjitha elementet e tyre

Neuml Kodin e Procedureumls Penale teuml vitit 1995 neuml nenin 3 teuml tij sanksionohet se ldquoGjykata

eumlshteuml e pavarur dhe vendos neuml bazeuml teuml ligjit Gjykata jep vendim neuml bazeuml teuml provave qeuml

shqyrtohen e verifikohen neuml seanceuml gjyqeumlsorerdquo

Neuml nenin 4 sanksionohet se ldquoI pandehuri prezumohet i pafajsheumlm gjersa nuk veumlrtetohet

fajeumlsia e tij me vendim gjyqeumlsor teuml formeumls seuml prereuml Ccedildo dyshim peumlr akuzeumln ccedilmohet neuml

favor teuml teuml pandehuritrdquo

Neuml nenin 6 sanksionohet se ldquoI pandehuri ka teuml drejteuml teuml mbrohet veteuml ose me ndihmeumln e

mbrojteumlsit Kur nuk ka mjete teuml mjaftueshme i sigurohet mbrojtja falas me avokat

Mbrojteumlsi ndihmon teuml pandehurin qeuml trsquoi garantohen teuml drejtat procedurale dhe trsquoi ruhen

interesat e tij ligjorerdquo

Ndeumlrsa neuml nenin 7 sanksionohet se ldquoAskush nuk mund teuml gjykohet rishtas peumlr teuml njeumljteumln

vepeumlr penale peumlr teuml cileumln eumlshteuml gjykuar me vendim teuml formeumls seuml prereuml me peumlrjashtim teuml

rasteve kur eumlshteuml vendosur rigjykimi i ccedileumlshtjes nga gjykata kompetenterdquo

Neuml nenin 8 sanksionohet se ldquoPersonat qeuml nuk dineuml shqip peumlrdorin gjuheumln e tyre dhe me

aneumln e peumlrkthyesit kaneuml teuml drejteuml teuml flasin e teuml marrin dijeni peumlr provat e aktet si dhe peumlr

zhvillimin e procedimitrdquo53

Nga ana tjeteumlr neuml Kushtetuteuml sanksionohej se


konsiderohej e tilleuml me ligj neuml koheumln e kryerjes seuml saj me peumlrjashtim teuml veprave teuml cilat neuml

koheumln e kryerjes seuml tyre peumlrbeumlnin krime lufte ose krime kundeumlr njereumlzimit sipas seuml drejteumls

ndeumlrkombeumltare Nuk mund teuml jepet njeuml deumlnim meuml i reumlndeuml se ai qeuml ka qeneuml parashikuar me ligj neuml

koheumln e kryerjes seuml vepreumls penale Ligji penal favorizues ka fuqi prapaveprueserdquo

Neni 30 ldquoKushdo quhet i pafajsheumlm peumlrderisa nuk i eumlshteuml provuar fajeumlsia me vendim gjyqeumlsor

teuml formeumls seuml prereumlrdquo

Neni 31 ldquoGjateuml procesit penal kushdo ka teuml drejteuml

a) teuml vihet neuml dijeni menjeumlhereuml dhe holleumlsisht peumlr akuzeumln qeuml i beumlhet peumlr teuml drejtat e tij

si dhe ti krijohet mundeumlsia peumlr teuml njoftuar familjen ose teuml afeumlrmit e tij



shqipe

Egrave 53 Kodi i Procedureumls Penale teuml Republikeumls seuml Shqipeumlriseuml Tiraneuml 1995


ccedil) teuml mbrohet veteuml ose me ndihmeumln e njeuml mbrojteumlsi ligjor teuml zgjedhur prej tij teuml

komunikojeuml lirisht dhe privatisht me teuml si dhe ti sigurohet mbrojtja falas kur nuk ka mjete teuml

mjaftueshme

d) tu beumljeuml pyetje deumlshmitareumlve teuml pranisheumlm dhe teuml keumlrkojeuml paraqitjen e deumlshmitareumlve

teuml eksperteumlve dhe teuml personave teuml tjereuml teuml cileumlt mund teuml sqarojneuml faktetrdquo

Neni 32ldquo Askush nuk mund teuml detyrohet teuml deumlshmojeuml kundeumlr vetvetes ose familjes seuml vet dhe

as teuml pohojeuml fajeumlsineuml e tij Askush nuk mund teuml deklarohet fajtor mbi bazeumln e teuml dheumlnave teuml

mbledhura neuml meumlnyreuml teuml paligjshmerdquo

Neni 33 ldquoKushdo ka teuml drejteuml teuml deumlgjohet para se teuml gjykohet Nga kjo e drejteuml nuk mund teuml

peumlrfitojeuml personi qeuml i fshihet drejteumlsiseuml

Neni 34 ldquoAskush nuk mund teuml deumlnohet meuml shumeuml se njeuml hereuml peumlr teuml njeumljteumln vepeumlr penale dhe as

teuml gjykohet seumlrish me peumlrjashtim teuml rasteve kur eumlshteuml vendosur rigjykimi i ccedileumlshtjes nga njeuml

gjykateuml meuml e larteuml sipas meumlnyreumls seuml parashikuar me ligjrdquo

Neni 42ldquoLiria prona dhe teuml drejtat e njohura me Kushtetuteuml dhe me ligj nuk mund teuml cenohen

pa njeuml proces teuml rregullt ligjor Kushdo peumlr mbrojtjen e teuml drejtave teuml lirive dhe teuml interesave teuml

tij kushtetues dhe ligjoreuml ose neuml rastin e akuzave teuml ngritura kundeumlr tij ka teuml drejteumln e njeuml

gjykimi teuml drejteuml dhe publik brenda njeuml afati teuml arsyesheumlm nga njeuml gjykateuml e pavarur dhe e

paanshme e caktuar me ligjrdquo

Neni 43ldquoKushdo ka teuml drejteuml teuml ankohet kundeumlr njeuml vendimi gjyqeumlsor neuml njeuml gjykateuml meuml teuml larteuml

peumlrveccedilse kur neuml Kushtetuteuml parashikohet ndrysherdquo54

Meuml tej neuml Kushtetuteuml sanksionohet se

Neni 3 ldquoGjykata eumlshteuml e pavarur dhe vendos neuml bazeuml teuml ligjit Gjykata jep vendim neuml bazeuml teuml

provave qeuml shqyrtohen e verifikohen neuml seanceuml gjyqeumlsorerdquo

Neni 4 ldquoI pandehuri prezumohet i pafajsheumlm gjersa nuk veumlrtetohet fajeumlsia e tij me vendim

gjyqeumlsor teuml formeumls seuml prereuml Ccedildo dyshim peumlr akuzeumln ccedilmohet neuml favor teuml teuml pandehuritrdquo

Neni 6 ldquoI pandehuri ka teuml drejteuml teuml mbrohet veteuml ose me ndihmeumln e mbrojteumlsit Kur nuk ka

mjete teuml mjaftueshme i sigurohet mbrojtja falas me avokat Mbrojteumlsi ndihmon teuml pandehurin qeuml

trsquoi garantohen teuml drejtat procedurale dhe trsquoi ruhen interesat e tij ligjorerdquo

Neni 7 ldquoAskush nuk mund teuml gjykohet rishtas peumlr teuml njeumljteumln vepeumlr penale peumlr teuml cileumln eumlshteuml

gjykuar me vendim teuml formeuml seuml prereuml me peumlrjashtim teuml rasteve kur eumlshteuml vendosur rigjykimi i

ccedileumlshtjes nga gjykata kompetenterdquo

Neni 8 ldquoPersonat qeuml nuk dineuml shqip peumlrdorin gjuheumln e tyre dhe me aneumln e peumlrkthyesit kaneuml teuml

drejteuml teuml flasin e teuml marrin dijeni peumlr provat e aktet si dhe peumlr zhvillimin e procedimitrdquo55

Neuml Kodin aktual teuml Procedureumls Penale gjejneuml shprehi teuml gjitha parimet kryesore qeuml peumlrbeumljneuml

elementeumlt e njeuml procesi teuml drejteuml ligjor si neuml aspektin ndeumlrkombeumltar duke iu referuar

KEDNJ ashtu edhe neuml aspektin kombeumltar referuar Kushtetuteumls Kodi eumlshteuml hartuar neuml

pajtim me standardet ndeumlrkombeumltare Ai ka meuml shumeuml karakteristikat e njeuml sistemi

procedural akuzator Neuml veccedilanti i eumlshteuml dheumlneuml reumlndeumlsi debatit gjyqeumlsor i cili drejtohet nga

gjykata por roli i paleumlve eumlshteuml vendimtar pasi ato paraqesin prova dhe debatojneuml peumlr vlereumln

e proveumls

Egrave 54Ligji Nr 8417 dateuml 21101998 Kushtetuta e Republikeumls seuml Shqipeumlriseuml ndryshuar me ligjin Nr 9675 dateuml

13012007 si dhe Ligjin Nr 9904 dateuml 2142008 (Kushtetuta) 55 Kodi i Procedureumls Penale teuml Republikeumls seuml Shqipeumlriseuml Tiraneuml 1995


KAPITULLI III GARANCITEuml KUSHTETUESE TEuml PASQYRUARA NEuml K E PR


HYRJE

Me teuml drejta teuml teuml pandehurit do teuml kuptojmeuml teumlreumlsineuml e kuadrit ligjor i cili peumlrmban parimet

themelore qeuml garantojneuml njeuml proces teuml rregullt ligjor

Legjislacioni procedural penal neuml vetvete peumlrbeumlhet nga teumlreumlsia e gjitheuml rregullave

procedurale qeuml normojneuml e rregullojneuml teuml gjitheuml procesin penal duke vendosur njeuml ekuilibeumlr

sa meuml teuml drejteuml midis mbrojtjes seuml interesave teuml shoqeumlriseuml duke luftuar me efektivitet

kriminalitetin nga njeumlra aneuml dhe nga ana tjeteumlr zhvillimin e njeuml procesi penal duke

respektuar e mbrojtur teuml drejtat dhe liriteuml themelore teuml individit

Ccedilmohet se raporti midis teuml pandehurit dhe organeve teuml drejteumlsiseuml mund teuml ndahet neuml dy

etapa neuml vareumlsi teuml fazeumls seuml procedimit penal konkretisht neuml hetim dhe neuml gjykim

I pandehuri ka njeuml seumlreuml teuml drejtash neuml secileumln prej fazave teuml meumlsipeumlrme Keumlshtu ai ka teuml

drejteuml teuml keumlrkojeuml marrjen e provave teuml japeuml shpjegime teuml mbrohet me avokat teuml pajiset apo

teuml njihet me aktet neuml ngarkim teuml tij etj Peumlr secileumln nga teuml drejtat i pandehuri mund teuml

paraqeseuml keumlrkesa me qeumlllim peumlr teuml mundeumlsuar ploteumlsimin e tyre Por ndryshimi i raportit

ndeumlrmjet prokurorit dhe teuml pandehurit neuml dy fazat e meumlsipeumlrme teuml procesit qeumlndron neuml

organin qeuml disponon neuml lidhje me teuml drejtat e teuml pandehurit Neuml gjykim lidhur me keumlrkesat e

teuml pandehurit vlereumlson dhe vendos Gjykata Prokurori eumlshteuml paleuml e barabarteuml neuml gjykim teuml

cilit i njihet e drejta qeuml teuml paraqeseuml para gjykateumls veteumlm vlereumlsimet neuml lidhje me keumlrkesat e

beumlra56 Disponimi i qeumlndron gjykateumls e cila eumlshteuml e paanshme dhe neuml marreumldheumlnie teuml njeumljteuml

me secileumln nga paleumlt neuml debat Peumlr keumlteuml arsye neuml gjykim procesi eumlshteuml ndeumlrtuar mbi bazeumln e

konceptit akuzator duke garantuar ploteumlsisht teuml drejtat e teuml pandehurit Ndeumlrkoheuml gjateuml

hetimit paraprak lidhur me provat faktet keumlrkesat apo pretendimet e teuml pandehurit vendos

prokurori Veteuml natyra e funksionit teuml prokurorit krijon njeuml pozicion teuml kundeumlrt me teuml

pandehurin Prokurori eumlshteuml i ngarkuar teuml hetojeuml vepreumln penale pra teuml zbulojeuml autorin teuml

peumlrcaktojeuml provat dhe vendndodhjen e tyre teuml keumlrkojeuml dhe mundeumlsojeuml administrimin e tyre

qofteuml edhe kundeumlr vullnetit teuml subjekteve teuml tjera procedurale Neuml hetim prokurori vepron

Egrave 56 Cicchini DM (2012)Tried ConvictedHow Police Prosecutors and Judges destroy aur constitutional

rights Maryland Rowman amp Little field Publishers fq 23


mbi bazeumln e njeuml dyshimi dhe jo bindje peumlr autorin e vepreumls penale peumlr faktin e konsumimit

prej tij teuml vepreumls penale pasi bindja krijohet neuml peumlrfundim teuml hetimeve paraprake Prokurori

vepron duke ndeumlrhyreuml edhe neuml teuml drejtat themelore teuml individit neumlpeumlrmjet peumlrgjimit teuml

bisedave kontrollit personal apo teuml baneseumls sekuestrimit teuml objekteve neuml proneumlsi teuml autorit

keumlqyrjes seuml vendeve etj (pa u ndalur neuml rolin e gjykateumls mbi keumlto veprime)

Karakteristikat e meumlsipeumlrme e vendosin prokurorin neuml njeuml pozicion peumlrballje me teuml

pandehurin Pavareumlsisht nga ky fakt prokurori eumlshteuml i detyruar teuml shprehet peumlr teuml gjitha

keumlrkesat e autorit teuml vepreumls57 Neuml keumlteuml meumlnyreuml peumlr prokurorin krijohet njeuml pozicion i dyzuar

pasi neuml njeuml aneuml ai duhet teuml grumbullojeuml provat dhe teuml provojeuml akuzeumln neuml aneumln tjeteumlr duhet teuml

ccedilmojeuml dhe disponojeuml mbi keumlrkesat e teuml akuzuarit peumlr teuml garantuar teuml drejtat e tij Keumlto

rrethana vendosin para peumlrfaqeumlsuesit teuml akuzeumls njeuml peumlrgjegjeumlsi teuml dyfishteuml Gjateuml hetimeve

paraprake prokurori ngrihet neuml njeuml nivel qeuml peumlrqaset me ateuml teuml gjyqtarit Peumlr pasojeuml ai duhet

teuml vendoseuml me objektivitet dhe neuml respektim teuml ploteuml teuml kritereve ligjore pavareumlsisht se

vendimet e tij mund teuml ndikojneuml neuml lehteumlsimin e autorit apo neuml shmangien e tij nga

peumlrgjegjeumlsia peumlrkateumlse Prokurori neuml hetim veccedil rolit si peumlrfaqeumlsues i akuzeumls eumlshteuml

njeumlkoheumlsisht edhe garant i teuml drejtave teuml teuml pandehurit

Neumlse gjateuml hetimeve paraprake prokurori nuk do teuml sigurojeuml respektimin e teuml drejtave teuml teuml

pandehurit veprimet e tij dhe teuml policiseuml gjyqeumlsore do teuml karakterizohen nga pavlefshmeumlri

absolute relative apo papeumlrdorshmeumlri teuml cilat do teuml shfryteumlzohen neuml gjykim peumlr teuml deumlmtuar

akuzeumln Peumlr keumlteuml arsye garantimi i teuml drejtave procedurale teuml teuml pandehurit peumlrbeumln njeuml

detyrim ploteumlsimi i teuml cilit veccedil mbrojtjes seuml interesave teuml keumltij teuml fundit realizon edhe

ecurineuml normale teuml procesit penal

Duhet theksuar se teuml gjitha teuml drejtat dhe detyrimet e teuml pandehurit shtrihen edhe peumlr

personin neumln hetim (neni 344 i K Pr Penale) Peumlr pasojeuml prokurori duhet trsquou kushtojeuml

veumlmendje teuml njeumljteuml respektimit teuml tyre pavareumlsisht neumlse i dyshuari peumlr vepreumln penale ka

marreuml apo jo cileumlsineuml e teuml pandehurit

Reumlndeumlsineuml meuml teuml madhe respektimi e zbatimi i keumltyre teuml drejtave e merr peumlr personin ndaj

teuml cilit zhvillohet procedimi penal ldquoteuml pandehurinrdquo Duke pasur njeuml poziteuml specifike i

Egrave 57Ligji Nr 8737 dateuml 12022001 ndryshuar me Vendim teuml Gjykateumls Kushtetuese Nr 25 dateuml 13022002

ndryshuar me ligjin Nr 9102 dateuml 10072003 ndryshuar me ligjin Nr 10051 dateuml 29122008 i azhurnuar

Peumlr Organizimin dhe Funksionimin e Prokuroriseuml neuml Republikeumln e Shqipeumlriseuml


pandehuri krahasuar me subjektet e tjera procedurale eumlshteuml subjekt i kufizimeve teuml teuml

drejtave dhe lirive teuml tij

Eumlshteuml e veumlrteteuml se organi i ndjekjes penale ka atribute qeuml personit teuml marreuml teuml pandehur trsquoi

cenojeuml apo kufizojeuml njeuml seumlreuml teuml drejtash peumlr shkak teuml gjendjes seuml veccedilanteuml teuml tij Por kjo

kurrsesi nuk duhet kuptuar dhe barazuar me faktin se pushteti penal ndaj tij eumlshteuml i

pakufizuar Neuml teuml kundeumlrteumln do te shkelej haptazi Kushtetuta e Republikeumls seuml Shqipeumlriseuml

dhe Konventa Europiane peumlr teuml Drejtat dhe Liriteuml Themelore teuml Njeriut sikurse dhe e drejta

universale qeuml geumlzon individi neuml njeuml shoqeumlri njereumlzore Njeuml pushtet i tilleuml nuk ekziston jo

veteumlm kur personi eumlshteuml neuml fazeumln e hetimit si i pandehur por edhe ateumlhereuml kur ai eumlshteuml

deklaruar fajtor me vendim gjyqeumlsor teuml formeumls seuml prereuml peumlr njeuml vepeumlr penale dhe eumlshteuml duke

e vuajtur keumlteuml deumlnim Cileumlsimi dhe qenia e njeuml personi si ldquoi pandehurrdquo neuml ccedilfareumldolloj mase

sigurimi teuml zgjedhur dhe teuml vlereumlsuar ndaj tij eumlshteuml neuml realitet dukuri e peumlrkohshme peumlr aq

sa lejojneuml parametrat ligjoreuml Duke qeneuml e tilleuml kurrsesi nuk mundet qeuml e peumlrkohshmja teuml

dominojeuml mbi teuml peumlrhershmen dometheumlneuml mbi ateuml qeuml individi ndodhet jashteuml qenies seuml tij

si i pandehur Pra edhe peumlr keumlteuml arsye nuk ndodhemi para njeuml pushteti teuml pakufizuar teuml

organit teuml akuzeumls ndaj personit teuml marreuml neuml peumlrgjegjeumlsi penale58 Peumlr vendosjen e keumltyre

kufizimeve si Kushtetuta ashtu edhe K Pr Penale kaneuml parashikuar organet kompetente

gjykateumln dhe prokurorineuml Nga ana tjeteumlr peumlr teuml shmangur ccedildo abuzim apo arbitraritet neuml

lidhje me ushtrimin e keumltyre tagrave janeuml parashikuar edhe garanciteuml procedurale teuml teuml

pandehurit respektimi i teuml cilave peumlrbeumln detyrim ligjor peumlr keumlto organe dhe i siguron teuml

pandehurit realizimin e teuml drejtave teuml tij gjateuml gjitheuml procesit penal Ndodhur neuml keumlto kushte

garantimi i teuml drejtave teumlteuml pandehurit merr po ateuml reumlndeumlsi si edhe tagrat qeuml i janeuml atribuuar

organit procedues apo gjykateumls

Procesi i rregullt ligjor keumlrkon nga organet e procedimit respektimin e teuml drejtave teuml teuml

pandehurit qeuml nga momenti kur ai cileumlsohet ldquoi pandehurrdquo njoftohet peumlr vendimin e marrjes

seuml tij si i pandehur e deri neuml peumlrfundim teuml gjykimit (peumlrfshireuml apelimet) kur vendimi i

pafajeumlsiseuml i pushimit apo i deumlnimit merr formeuml teuml prereuml Neuml keumlteuml kuptim procesi i rregullt

ligjor peumlrfshin teuml gjitha garanciteuml procedurale penale teuml teuml pandehurit qeuml nga faza e hetimit

Egrave 58 Dhrami J (2010) Raportet e prokurorit me teuml pandehurin dhe teuml deumlmtuarin akuzues Tiraneuml Jeta juridike

Shkolla e Magjistratureumls fq 70-71-72


teuml ccedileumlshtjes penale deri neuml peumlrfundim teuml fazeumls seuml gjykimit teuml keumlsaj ccedileumlshtje kur vendimi i

gjykateumls merr formeuml teuml prereuml59

Teuml drejtat e teuml pandehurit qeuml burojneuml nga ldquoe drejta peumlr njeuml proces teuml rregullt ligjorrdquo60 do trsquoi

trajtojmeuml neumln keumlndveumlshtrimin e

1 Konventeumls Europiane teuml teuml Drejtave teuml Njeriut

2 Kushtetuteumls seuml Republikeumls seuml Shqipeumlriseuml

3 Kodit teuml Procedureumls Penale

Eumlshteuml zgjedhur kjo renditje dhe meumlnyreuml trajtimi duke pasur parasysh se eumlshteuml KEDrNj ajo

qeuml peumlrcakton jo veteumlm konceptin e ldquoprocesit teuml rregullt ligjorrdquo por edhe standardin

minimum teuml teuml drejtave dhe lirive qeuml e peumlrbeumljneuml ateuml Konventa eumlshteuml meuml tepeumlr se njeuml

instrument ndeumlrkombeumltar peumlr teuml drejtat e njeriut pasi ajo kodifikon disa teuml drejta themelore

teuml cilat duhet teuml gjejneuml pasqyrim neuml ccedildo legjislacion teuml brendsheumlm61

Ndeumlrsa Kushtetuta duke u bazuar mbi dispozitat e Konventeumls jo veteumlm i afirmon ato por

shkon meuml tej drejt peumlrsosjes zgjerimit dhe garantimit teuml keumltyre teuml drejtave Dhe si

peumlrfundim do teuml gjejmeuml zbeumlrthimin dhe konkretizimin e teuml drejtave peumlr njeuml proces teuml

rregullt ligjor neuml K Pr Penale duke trajtuar holleumlsisht dispozitat qeuml parashikojneuml teuml drejtat

e teuml pandehurit neuml marreumldheumlniet procedurale qeuml krijohen midis tij dhe subjekteve teuml tjera

31 Caktimi i masave teuml sigurimit personal dhe marrja e njeuml personi si i pandehur

Caktimi i masave teuml sigurimit dhe marrja e personit si i pandehur janeuml veprime

procedurale teuml cilat jo veteumlm nuk mund teuml njeumlsohen por as nuk e kushteumlzojneuml njeumlri-tjetrin

Kjo peumlr arsye se pavareumlsisht nga kufizimi i teuml drejtave dhe liriseuml seuml personit ndaj teuml cilit

ndeumlrmerren keumlto veprime procedurale dallimi i tyre kryesor qeumlndron neuml qeumlllimin dhe

funksionin qeuml ato kryejneuml

Seuml pari masat e sigurimit caktohen nga gjykata duke u ndryshuar rreumlnjeumlsisht praktika

shumeumlvjeccedilare e caktimit teuml masave teuml sigurimit nga prokurori e cila eumlshteuml beumlreuml shkak peumlr

shkeljen e reumlndeuml teuml lirive dhe teuml teuml drejtave teuml personave teuml proceduar Ky ndryshim erdhi si

Egrave 59 Siegel J L amp Worral L J(2014) Essentials of Criminal Justice Stamford USA Library of Congress pg

82 60 E drejta peumlr proces teuml rregullt eumlshteuml njeuml ndeumlr teuml drejtat meuml teuml gjera qeuml parashikohet neuml instrumentet

ndeumlrkombeumltare peumlr teuml drejtat e njeriut Kjo e drejteuml garantohet nga neni 6 dhe Protokolli Nr 7 i KEDNj 61Muccedili Sh (2012) E Drejta Penale (Pjesa e Peumlrgjithshme) Tiraneuml Botimet Dudaj


rezultat i peumlrshtatjes seuml K Pr Penale me normat ndeumlrkombeumltare teuml sanksionuara nga

KEDrNj Marrja e personit si i pandehur eumlshteuml kompetenceuml ekskluzive kushtetuese dhe

ligjore e prokurorit i cili eumlshteuml organi i veteumlm qeuml ushtron ndjekjen penale dhe peumlrfaqeumlson

akuzeumln neuml gjyq neuml emeumlr teuml shtetit (neni 148 i Kushtetuteumls dhe neni 24 i K Pr P)62

Seuml dyti masat e sigurimit kaneuml si qeumlllim teuml parandalojneuml veprimtarineuml e meumltejshme

kriminale teuml atij qeuml ka kryer njeuml vepeumlr penale teuml pengojneuml shmangien e tij nga procedimi

peumlrpjekjet qeuml ai mund teuml beumljeuml peumlr teuml veumlneuml neuml rrezik marrjen e proveumls si dhe teuml garantojneuml

shlyerjen e detyrimeve qeuml rrjedhin nga vepra penale

Ndeumlrsa marrja e personit si i pandehur ndjek si qeumlllim veumlnien para peumlrgjegjeumlsiseuml penale teuml

ccedildo personi qeuml ka kryer njeuml vepeumlr penale teuml parashikuar nga K Penal dhe procedimin e tij

sipas keumlrkesave teuml ligjit

Duke u nisur nga qeumlllimi qeuml ndjekin keumlto veprime procedurale eumlshteuml e kuptueshme se

masat e sigurimit synojneuml teuml ploteumlsojneuml nevojat e sigurimit ndaj personit neuml procedim ndaj

dhe interesat e hetimit teuml ploteuml e neuml kushte normale teuml ccedileumlshtjes keumlrkojneuml caktimin e tyre

para marrjes seuml personit si autor i mundsheumlm i vepreumls penale me cileumlsineuml e teuml pandehurit

Neuml praktikeumln gjyqeumlsore teuml meumlparshme dallimi midis keumltyre dy veprimeve procedurale

eumlshteuml paraqitur i veumlshtireuml peumlr trsquou kuptuar e peumlr meuml tepeumlr zbatimi i tyre eumlshteuml beumlreuml neuml meumlnyra

teuml ndryshme Problemi i shtruar peumlr zgjidhje neuml keumlteuml rast eumlshteuml

A duhet domosdoshmeumlrish qeuml marrja e personit si i pandehur trsquoi paraprijeuml caktimit teuml maseumls

seuml sigurimit personal nga gjykata ndaj keumltij personi

Le teuml sjellim meuml pareuml dy raste teuml praktikeumls e meuml pas teuml zgjidhim dhe teuml argumentojmeuml

problemin e meumlsipeumlrm

Me vendimin Nr 21 dt 14052001 Gjykata e Apelit mori neuml shqyrtim ccedileumlshtjen penale me

teuml pandehur A T dhe B K teuml akuzuar peumlr veprat penale teuml parashikuara nga neni 237 e

238 25 i K P me objektShfuqizimin e vendimit teuml Gjykateumls seuml Rrethit Durreumls peumlr

caktimin e masave teuml sigurimit personal arrest neuml shteumlpi (neni 232d) peumlr teuml arrestuarin B K

dhe arrest me burg (neni 232dh) peumlr teuml arrestuarin tjeteumlr A T duke vendosur shfuqizimin

e keumltij vendimi me arsyetimin

ldquoProkuroria e Rrethit Durreumls i ka keumlrkuar Gjykateumls seuml rrethit teuml caktojeuml ndaj shtetasve A T dhe

B K si maseuml sigurimi personal ateuml teuml arrestit lsquoneuml burgrsquo ndeumlrkoheuml qeuml dilte e veumlrtetuar se asnjeumlri

Egrave 62 Islami H Hoxha A amp Panda I(2007) Procedura Penale Tiraneuml Botimet Morava


prej keumltyre shtetasve nuk ishte marreuml meuml pareuml neuml peumlrgjegjeumlsi penale peumlr veprat peumlr teuml cilat organi

i Prokuroriseuml mendonte teuml kishte dyshime teuml arsyeshme se ishin kryer prej tyre

Gjykata e Rrethit duke shkelur reumlndeuml keumlrkesat ligjore neuml kundeumlrshtim me nenet 228 229 230 teuml

K Pr P ka caktuar ndaj teuml pandehurve A T dhe B K masa teuml sigurimit personal ndeumlrkoheuml qeuml

ata nuk ishin veumlneuml neuml dijeni peumlr akuzat qeuml u ishin beumlreuml dhe nuk ishin marreuml neuml peumlrgjegjeumlsi penale

peumlr veprat qeuml dyshoheshin Neuml keumlto rrethana duke qeneuml se shtetasit A T dhe B K nuk rezulton

teuml jeneuml marreuml teuml pandehur nga organi i hetimit edhe masat e sigurimit teuml keumlrkuara dhe teuml

caktuara nga gjykata janeuml beumlreuml neuml kundeumlrshtim me keumlrkesat procedurale e ligjore ndaj dhe ky

vendim duhet teuml shfuqizohetrdquo63

Duke iu referuar keumltij rasti argumentet e meumlsipeumlrme nuk mund teuml peumlrbeumljneuml shkak peumlr

prishjen e vendimit gjyqeumlsor peumlr keumlto arsye

Seuml pari duhet teuml kemi parasysh dhe teuml veccedilojmeuml kushtet ligjore qeuml janeuml teuml domosdoshme peumlr

trsquou ploteumlsuar peumlr marrjen e njeuml personi me cileumlsineuml e teuml pandehurit dhe kushtet e kriteret

ligjore qeuml duhet teuml peumlrmbushen peumlr caktimin e masave teuml sigurimit personal

Po trsquoi referohemi nenit 53 teuml KEDrNj nenit 272(c) teuml Kushtetuteumls dhe neneve 228 229 teuml

K Pr Penale del qarteuml se kushtet e peumlrgjithshme ligjore peumlr caktimin e masave teuml sigurimit

janeuml

1 Dyshimi i arsyesheumlm i bazuar neuml prova

2 Ekzistenca e vepreumls penale

3 Ekzistenca e kushteve teuml deumlnueshmeumlriseuml sipas seuml drejteumls penale

4 Ekzistenca enjeuml prej kushteve teuml parashikuara neuml nenin 272 (c) teuml Kushtetuteumls dhe

nenin 2283 teuml K Pr P

a) ekzistenca e shkaqeve teuml reumlndeumlsishme qeuml veumlneuml neuml rrezik marrjen ose

veumlrteteumlsineuml e proveumls

b) largimi i teuml pandehurit ose rreziku qeuml ai teuml largohet

c) rreziku qeuml i pandehuri peumlr shkak teuml rrethanave teuml faktit dhe teuml personalitetit

teuml tij teuml mund teuml kryejeuml krime teuml reumlnda ose teuml teuml njeumljtit lloj me ateuml peumlr teuml cilin

procedohet

Teuml tria kushtet e meumlsipeumlrme dhe njeuml prej pikave teuml kushtit teuml kateumlrt duhet teuml ekzistojneuml dhe

veumlrtetohen njeumlkoheumlsisht e bashkeumlrisht neuml ccedildo rast konkret si dhe teuml argumentohen neuml aktin

qeuml cakton maseumln e sigurimit personal64Krahas keumltyre kushteve duhet teuml respektohen edhe

kriteret ligjore teuml parashikuara neuml nenin 229 teuml K Pr P si dhe kriteret e veccedilanta teuml

parashikuara neuml nenin 230 teuml K Pr P neuml rastin e caktimit teuml maseumls seuml arrestit neuml burg

Egrave 63 Vendim Nr 21 dt 14052001 i Gjykateumls seuml Apelit Durreumls 64 Vendime teuml GJEDrNj Kurt kundeumlr Turqiseuml gjykimi i 28 majit 1998 paragrafi 123


Me ploteumlsimin e keumlrkesave teuml meumlsipeumlrme ligjore organi i prokuroriseuml ka teuml drejteumln teuml

keumlrkojeuml dhe gjykata detyrimin ligjor teuml vendoseuml caktimin e maseumls seuml sigurimit personal

ndaj personit peumlr teuml cilin keumlrkohet ajo

Ndeumlrsa peumlr marrjen e njeuml personi me cileumlsineuml e teuml pandehurit siccedil kemi trajtuar edhe meuml

sipeumlr duhet teuml peumlrmbushen akoma keumlrkesa teuml tjera dhe teuml njeuml cileumlsie shumeuml meuml teuml larteuml

Keumlshtu neumlse peumlr caktimin e maseumls seuml sigurimit keumlrkohet ldquonjeuml dyshim i arsyesheumlm i bazuar

neuml provardquo si standardi kryesor i kufizimit apo i heqjes seuml liriseuml seuml personit peumlr marrjen e

njeuml personi si i pandehur organi i procedimit nuk mund teuml bazohet neuml teuml dheumlna minimale

peumlr kryerjen e vepreumls penale Neuml keumlteuml rast shkalla e dyshimit teuml arsyesheumlm eumlshteuml meuml e larteuml

dhe ka njeuml bazeuml meuml teuml gjereuml provash teuml cilat neuml teumlreumlsineuml e tyre domosdoshmeumlrisht duhet teuml

veumlrtetojneuml (neni 34 i K Pr P)

1) Kryerjen e vepreumls penale

2) Individualizimin e kryerjes seuml saj nga njeuml person i caktuar

3) Administrimin e teuml dheumlnave teuml mjaftueshme (provave) teuml cilat krijojneuml bindjen tek

organi i procedimit se autori i kryerjes seuml vepreumls penale eumlshteuml pikeumlrisht personi qeuml do

teuml merret si i pandehur dhe jo njeuml tjeteumlr65

Kjo bindje eumlshteuml e kushteumlzuar nga gjendja e hetimeve rrjedhojeuml e seuml cileumls eumlshteuml ajo dhe nuk

mund teuml barazohet me ldquodyshimin e arsyesheumlmrdquo66 peumlr caktimin e maseumls seuml sigurimit sepse

edhe sasia dhe cileumlsia e provave qeuml keumlrkohen peumlr secilin rast eumlshteuml e ndryshme ashtu siccedil

keumlrkohen teuml njeuml shkalle dhe teuml njeuml cileumlsie meuml teuml larteuml edhe kushtet e tjera ligjore qeuml kemi

trajtuar peumlr marrjen e personit me cileumlsineuml e teuml pandehurit67

Duhet theksuar gjithashtu se ekzistenca e vepreumls penale dhe teuml provuarit e fajeumlsiseuml seuml teuml

pandehurit neuml kryerjen e saj janeuml elementeumlt kryesoreuml qeuml krijojneuml bazeumln e mjaftueshme peumlr

teuml vendosur njeuml person teuml caktuar para peumlrgjegjeumlsiseuml penale dhe janeuml gjithmoneuml rrjedhojeuml e

hetimeve neuml njeuml proces penal teuml caktuar Neuml keumlteuml aspekt nuk mund teuml merret njeuml person neuml

peumlrgjegjeumlsi penale dhe trsquoi komunikohet akuza konkrete pa u kryer hetimet e nevojshme

Ndaj dhe caktimi i masave teuml sigurimit presupozon ploteumlsimin e nevojave teuml hetimit neuml

Egrave 65 Neuml Kurt kundeumlr Turqiseuml Gjykata Europiane u shpreh se ccedildo heqje lirie nuk duhet teuml vihet neuml zbatim veteumlm

duke qeneuml neuml pajtim me rregullat substantive dhe procedurale teuml ligjit vendas por duhet edhe trsquoi peumlrmbahet

qeumlllimit kryesor teuml Nenit 5 peumlrkateumlsisht mbrojtjes seuml individit kundrejt arbitrarizmit 66 Puzelt kundeumlr Republikeumls Ccedileke 25 prill 2000 67 Shih gjithashtu Engel dhe teuml tjereuml kundeumlr Vendeve teuml Uleumlta 8 qershor 1976


meumlnyreuml qeuml ato teuml vazhdojneuml normalisht dhe teuml mos pengohen nga personi kundrejt teuml cilit

merret kjo maseuml

Nga sa meuml sipeumlr rezulton se njeuml person i caktuar mund teuml merret i pandehur edhe pa qeneuml

nevoja e caktimit teuml masave teuml sigurimit ndaj tij dhe kjo del edhe nga veteuml dispozitat e K

Pr Penale Por kur ekzistojneuml kushtet ligjore peumlr caktimin e masave teuml sigurimit ndaj tij

kjo nuk ka peumlrse teuml jeteuml detyrimisht e paraprireuml nga vendimi i marrjes seuml tij si i pandehur

Sepse marrja neuml meumlnyreuml teuml nxituar pa u zhvilluar hetimet e nevojshme e njeuml personi teuml

caktuar me cileumlsineuml e teuml pandehurit nuk eumlshteuml veteumlm shkelje e teuml drejtave teuml tij teuml garantuara

me Kushtetuteuml dhe me ligj por eumlshteuml edhe njeuml veprim i padobisheumlm edhe peumlr veteuml ecurineuml e

hetimeve duke ndikuar negativisht neuml shpejteumlsineuml e zbulimit teuml vepreumls penale dhe teuml autorit

teuml saj Peumlr meuml tepeumlr neuml dispozitat e K Pr Penale nuk parashikohet shprehimisht detyrimi i

marrjes seuml personit si i pandehur para caktimit teuml maseumls seuml sigurimit ndaj tij Peumlrkundrazi

po trsquoi referohemi nenit 52 teuml Konventeumls dhe nenit 281 teuml Kushtetuteumls neuml keumlto dispozita

parashikohet shprehimisht

ldquoKushdo teuml cilit i hiqet liria ka teuml drejteuml teuml njoftohet menjeumlhereuml peumlr shkaqet e keumlsaj mase si

dhe peumlr akuzeumln qeuml i beumlhethelliprdquo68

Nga interpretimi i keumlsaj dispozite del se heqja apo kufizimi i liriseuml i paraprin marrjes seuml

personit si i pandehur Gjithashtu neuml kuptim teuml dispoziteumls seuml meumlsipeumlrme ldquoveumlnia e tij neuml

dijeni peumlr shkaqet e maseumls seuml sigurimit dhe peumlr ccedildo akuzeuml qeuml mund trsquoi beumlhetrdquo dhe qeuml

justifikon ligjeumlrisht ndalimin apo arrestimin ka si qeumlllim trsquoi krijojeuml personit teuml ndaluar apo

teuml arrestuar mundeumlsineuml e mbrojtjes apo teuml kundeumlrshtimit ndaj keumlsaj mase dhe nuk keumlrkon

domosdoshmeumlrish marrjen e tij si teuml pandehur

Me interes peumlr trsquou trajtuar paraqiten edhe dy veprime teuml tjera procedurale qeuml janeuml arrestimi

neuml flagranceuml (neni 251 252 i K Pr Penale) dhe ndalimi i teuml dyshuarit peumlr njeuml krim (neni

253 i K Pr Penale)Teuml dyja keumlto veprime procedurale si dhe marrja e personit teuml arrestuar

neuml flagranceuml apo teuml dyshuar peumlr njeuml krim me cileumlsineuml e teuml pandehurit neuml praktikeumln

gjyqeumlsore janeuml konsideruar pazgjidhshmeumlrisht teuml lidhura ngushteuml midis tyre69

Referuar nenit 2551 teuml K Pr Penale citohet se

Egrave 68Cicchini D M amp J D Kushner B A (2010) But they didnrsquot read me my rightsMyths Oddities and Lies

about aur legal System Problems with the Police New York Prometheus Books fq 61-76 69 Chemerinsky E amp Levenson L L (2015) Criminal ProcedureCase and statutory supplement Chapter 12

New York Wolters Kluwer fq 97-104


ldquoOficereumlt dhe agjenteumlt e policiseuml gjyqeumlsore qeuml kaneuml kryer njeuml arrestim ose ndalim i beumljneuml teuml

ditur teuml arrestuarit ose teuml ndaluarit se nuk ka asnjeuml detyrim teuml beumljeuml deklarata dhe se neuml qofteuml se

do teuml flaseuml ccedilfareumldo qeuml ai teuml thoteuml mund teuml peumlrdoret ndaj tij neuml gjykim si dhe i beumljneuml teuml ditur teuml

drejtat qeuml ai ka peumlr teuml zgjedhur mbrojteumls duke e njoftuar menjeumlhereuml ateumlrdquo70

Ky njoftim apo informacion nuk eumlshteuml i njeumljteuml me njoftimin e akuzeumls qeuml i beumlhet teuml

pandehurit sipas nenit 34 teuml K Pr Penale Neuml rastin e pareuml njoftimi beumlhet nga oficeri apo

agjenti i policiseuml gjyqeumlsore qeuml kryen arrestimin neuml flagranceuml apo ndalimin njoftim i ka peumlr

qeumlllim trsquoi beumljeuml teuml ditur personit teuml arrestuar apo ndaluar shkakun e arrestimit apo teuml

ndalimit si dhe teuml drejtat kryesore qeuml i njeh atij ligji qeuml nga ai moment Ndeumlrsa neuml rastin e

dyteuml njoftimi beumlhet si rregull nga prokurori dhe me autorizim teuml tij nga oficeri i policiseuml

gjyqeumlsore peumlr meuml tepeumlr ky njoftim beumlhet neumlpeumlrmjet njeuml akti teuml shkruar ldquovendimrdquo neuml teuml cilin

tregohen teuml dheumlnat e mjaftueshme dmth shkaqet ligjore dhe faktike peumlr marrjen e keumltij

personi si teuml pandehur

Duke shpjeguar keumlteuml dallim Gjykata Europiane e teuml Drejtave teuml Njeriut ka theksuar se neuml

rastin e arrestimit dhe teuml ndalimit nga policia ldquoinformacionirdquo i dheumlneuml teuml arrestuarit apo teuml

ndaluarit nuk ka nevojeuml teuml jeteuml po aq i holleumlsisheumlm sa ai i parashikuar nga neni 63 i

KEDrNj Ky i fundit parashikon teuml drejteumln e teuml pandehurit qeuml teuml ldquoinformohet peumlr natyreumln

dhe peumlr shkakun e akuzeumls qeuml beumlhet kundeumlr tijrdquo (ccedileumlshtja Van Den Leer kundeumlr Vendeve teuml

Uleumlta viti 1990)71

Neni 52 i Konventeumls peumlrmban mbrojtjen elementare qeuml njeuml person i arrestuar duhet teuml dijeuml

peumlrse po privohet nga liria e tij me qeumlllim qeuml ai teuml jeteuml neuml gjendje neumlse e sheh teuml arsyeshme

teuml ankohet neuml gjykateuml peumlr teuml kundeumlrshtuar ligjshmeumlrineuml e keumltij privimi neuml peumlrputhje me

nenin 54 teuml Konventeumls

Nga ky dallim eumlshteuml e qarteuml se peumlr arrestimin neuml flagranceuml dhe ndalimin e teuml dyshuarit peumlr

njeuml krim nuk keumlrkohet paraprakisht njoftimi i akuzeumls apo marrja e personit teuml arrestuar apo

teuml ndaluar si i pandehur dhe si rregull arrestimi dhe ndalimi kryhen para keumltij njoftimi i cili

mund teuml beumlhet neuml fillim neuml mes apo neuml peumlrfundim teuml hetimeve paraprake ateumlhereuml kur

ekzistojneuml ldquoteuml dheumlna teuml mjaftueshmerdquo neuml ngarkim teuml keumltij personi

Ky problem i reumlndeumlsisheumlm qeuml eumlshteuml shtruar neuml praktikeumln gjyqeumlsore eumlshteuml trajtuar edhe nga

Kolegjet e Bashkuara teuml Gjykateumls seuml Larteuml me vendimin unifikues Nr 3 dt 27092002

sipas teuml cilit ldquoPeumlr ndalimin apo arrestimin neuml flagranceuml nga organi i akuzeumls si dhe peumlr

Egrave 70 Neni 2551 K Pr Penale teuml RSh 71Van Den Leer kundeumlr Vendeve teuml Uleumlta gjykimi i 21 shkurt 1990


caktimin e masave teuml sigurimit personal nga gjykata marrja meuml pareuml e personit me cileumlsineuml

e teuml pandehurit nuk eumlshteuml e detyrueshmerdquo 72

Neuml trajtimin e keumltij problemi Kolegjet e Bashkuara u janeuml referuar KEDrNj Kushtetuteumls

dhe K Pr Penale duke sjelleuml argumentet e meumlposhtme

ldquoNeuml peumlrshtatje me nenin 52 teuml Konventeumls neuml Kushtetuteuml dhe neuml K Pr P janeuml peumlrcaktuar

rregulla teuml holleumlsishme peumlr njoftimin e akuzeumls dhe marrjen neuml pyetje teuml teuml arrestuarit apo teuml

ndaluarit Neuml nenin 28 teuml Kushtetuteumls thuhet se ldquokushdo teuml cilit i hiqet liria ka teuml drejteuml teuml

njoftohet menjeumlhereuml neuml gjuheumln qeuml ai kupton peumlr shkaqet e keumlsaj mase si dhe peumlr akuzeumln qeuml i

beumlhetrdquo73

Kjo e drejteuml parashikohet neuml nenin 256 teuml K Pr Penale sipas teuml cilit i arrestuari (ose i

ndaluari) merret neuml pyetje neuml prani teuml mbrojteumlsit teuml zgjedhur ose teuml caktuar kryesisht duke u

njoftuar peumlr faktin peumlr teuml cilin procedohet dhe arsyet e marrjes neuml pyetje si dhe duke i

treguar teuml dheumlnat neuml ngarkim teuml tij74

Nga peumlrmbajtja e nenit 34 teuml K Pr Penale personi e merr cileumlsineuml e teuml pandehurit veteumlm

ateumlhereuml kur ai njoftohet me akt teuml shkruar neuml formeumln e vendimit nga prokurori apo oficeri i

policiseuml gjyqeumlsore i autorizuar prej tij Njoftimi i akuzeumls me akt teuml shkruar si veprim

procedural neumlnkupton peumlrfundimin paraprak teuml arritur nga organi i prokuroriseuml se vepra

penale eumlshteuml kryer dhe se autori i saj eumlshteuml personi teuml cilit i beumlhet ky njoftim Marrjen e

personit me cileumlsineuml e teuml pandehurit neumlpeumlrmjet njoftimit teuml akuzeumls me akt teuml shkruar

prokurori mund ta realizojeuml neuml ccedildo fazeuml teuml procedimit penal peumlrfshireuml keumltu edhe koheumln

peumlrpara se personit trsquoi hiqet liria Marrja neuml pyetje nga prokurori e personit teuml arrestuar apo

ndaluar sipas nenit 256 teuml K Pr P nuk do teuml thoteuml se ai peumlrmes keumltij veprimi ka marreuml

cileumlsineuml e teuml pandehurit sepse ky veprim nuk eumlshteuml i njeumljteuml me ateuml teuml parashikuar neuml nenin

34 teuml keumltij kodi Pasqyrimi nga prokurori i veprimeve teuml kryera sipas nenit 256 teuml K Pr P

beumlhet me procesverbal (neni 315 i K Pr P) Personit teuml cilit i eumlshteuml hequr liria prokurori

nuk i ka dheumlneuml cileumlsineuml e teuml pandehurit pasi prej tij nuk eumlshteuml peumlrpiluar akti i veccedilanteuml

ldquovendimrdquo siccedil keumlrkon neni 341 i K Pr Penale75

Neni 256 i K Pr P nuk e urdheumlron prokurorin qeuml neuml keumlteuml fazeuml teuml procedimit teuml realizojeuml teuml

drejteumln ligjore peumlr ta marreuml personin me cileumlsineuml e teuml pandehurit Njoftimi i personit teuml

ndaluar apo teuml arrestuar neuml flagranceuml nga prokurori me shkaqet dhe kushtet peumlr teuml cilat

Egrave 72 Vendim Nr 3 dt 2792002 i Kolegjit Penal teuml Gjykateumls seuml Larteuml teuml RSh 73 Neni 28 i Kushtetuteumls seuml RSh 74 Neni 256 i K Pr Penale teuml RSh 75 Neni 341 256 e 314 teuml K Pr Penale


eumlshteuml beumlreuml ndalimi apo arrestimi neuml flagranceuml i tij si dhe njoftimi me teuml dheumlnat qeuml

disponohen se ai eumlshteuml autor i njeuml vepre penale beumlhet neuml cileumlsineuml e personit ndaj teuml cilit

zhvillohen hetime

Caktimi i maseumls seuml sigurimit nuk lidhet me njoftimin e akuzeumls dhe pyetjen e teuml pandehurit

Masat e sigurimit si rregull caktohen peumlrpara se teuml beumlhet njoftimi i akuzeumls dhe kaneuml si

qeumlllim ploteumlsimin e nevojave teuml sigurimit ndaj personit neuml procedim Veteumlm pas zbatimit teuml

tyre beumlhet njoftimi i akuzeumls dhe vazhdohet me marrjen neuml pyetje

Peumlrdorimi i fjaleumls ldquoi pandehurrdquo kur flitet peumlr teuml drejtat e teuml arrestuarit lidhet me faktin qeuml ai

mund teuml jeteuml edhe i tilleuml por jo se pa qeneuml i tilleuml ndaj tij nuk mund teuml caktohet maseuml

sigurimi76

Si rregull statusi i teuml pandehurit merret neuml peumlrfundim teuml hetimeve por ky status mund teuml

merret edhe meuml peumlrpara Kjo eumlshteuml neuml ccedilmimin e prokurorit por keumlteuml veprim ai e kryen

veteumlm pasi teuml keteuml siguruar teuml dheumlnat e mjaftueshme dhe bindjen e arsyeshme se shtetasi i

dyshuar ka konsumuar elemente teuml vepreumls penale peumlr teuml cileumln akuzohet (neni 341 i K Pr

P)

Ajo qeuml vlen teuml theksohet dhe teuml vihet meuml shumeuml neuml dukje eumlshteuml peumlrcaktimi i peumlrmbajtjes seuml

akuzeumls qeuml duhet teuml njoftohet dhe dheumlnia e mundeumlsiseuml personit teuml akuzuar peumlr trsquou mbrojtur77

Nga kjo rrjedh peumlrfundimi logjik organi procedues mund ta beumljeuml njoftimin e akuzeumls si

peumlrpara pyetjes seuml personit neumln hetim ashtu edhe peumlrpara marrjes seuml personit neuml cileumlsineuml e teuml

pandehurit dhe pyetjes seuml tij

Si peumlrfundim Kolegjet e Bashkuara theksojneuml se masat e sigurimit mund teuml caktohen edhe

pa u marreuml personi meuml pareuml si i pandehur me kusht qeuml teuml jeteuml veumlneuml neuml dijeni menjeumlhereuml dhe

holleumlsisht peumlr akuzeumln qeuml i beumlhet dhe peumlr teuml drejtat e tij (neni 31 i Kushtetuteumls)

Nga sa meuml sipeumlr bazuar neuml analizeumln e dispozitave kushtetuese e ligjore neuml argumentet e

peumlrdorura nga Kolegjet e Bashkuara si dhe neuml arsyetimin qeuml kemi paraqitur meuml sipeumlr

mendojmeuml se kjo eumlshteuml zgjidhja e drejteuml e keumltij problemi


KEDrNj neuml Kushtetuteuml dhe neuml K Pr Penale

Egrave 76 Allen J R amp Stunz J W (2015) Comprehensive Criminal Procedure New York Woltres Kluver fq

269-275 77 Islami H Hoxha Aamp Panda I (2003) Komentari i Kodit teuml Procedureumls Penale teuml RSh Tiraneuml Botimet

Morava


E drejta joneuml penale gjen pasqyrimin e saj neuml K Pr Penale dhe neuml Kushtetuteumln e RSh78

Parimet bazeuml teuml saj afirmohen dhe neuml KEDrNj Reumlndeumlsi teuml veccedilanteuml neuml keumlteuml drejtim merr

figura procedurale e ldquoteuml pandehuritldquo parimet themelore teuml seuml drejteumls qeuml lidhen me poziteumln e

tij dhe procesin penal

I pandehuri e merr keumlteuml cileumlsi gjateuml fazeumls seuml hetimeve paraprake dhe eumlshteuml pikeumlrisht kjo fazeuml

e cila merr reumlndeumlsi teuml veccedilanteuml neuml respektimin e teuml drejtave procedurale pasi nga marrja e

cileumlsiseuml ldquoi pandehur ldquo ndaj keumltij subjekti meuml pas fillojneuml e rrjedhin njeuml seumlreuml pasojash ligjore

KEDrNj neuml nenin 63 teuml saj parashikon njeuml varg teuml drejtash teuml cilat i pandehuri i geumlzon qeuml

nga momenti kur ai merr cileumlsineuml ldquoi pandehurrdquo dhe kjo rezulton e qarteuml nga interpretimi i

termit ldquoi akuzuarrdquo i peumlrdorur neuml Konventeuml79 Qeuml nga ky moment krijohet figura

procedurale e teuml pandehurit dhe vendosen peumlrballeuml njeumlri-tjetrit si paleuml teuml barabarta i

pandehuri dhe prokurori me teuml drejta teuml njohura nga Kushtetuta dhe K Pr Penale

Prokurori si subjekti procedural qeuml ngre dhe peumlrfaqeumlson akuzeumln neuml gjyq dhe nga ana tjeteumlr

ldquoi pandehurirdquo personi ndaj teuml cilit ngrihet kjo akuzeuml Kjo marreumldheumlnie procedurale mes

keumltyre dy subjekteve teuml procedimit shoqeumlrohet me disa garanci peumlr teuml pandehurin teuml

trajtuara neuml vijim

321 E drejta e teuml pandehurit peumlr teuml njohur akuzeumln neuml ngarkim teuml tij

Neuml nenin 63 (a) teuml KEDrNj sanksionohet se

ldquoCcedildo i akuzuar ka teuml drejteuml pikeumlrisht qeuml a-teuml informohet brenda njeuml afati sa meuml teuml shkurteumlr neuml

njeuml gjuheuml qeuml ai e kupton dhe neuml meumlnyreuml teuml holleumlsishme peumlr natyreumln dhe shkakun e akuzeumls qeuml

beumlhet kundeumlr tijrdquo80

Neuml vendimet e saj Gjykata Europiane ka veumlneuml neuml dukje se koncepti i akuzeumls duhet trajtuar

brenda kuptimit qeuml i jep Konventa sipas seuml cileumls akuza mund teuml peumlrkufizohet si njoftimi

zyrtar dheumlneuml njeuml individi nga autoriteti kompetent peumlr pretendimin se ai ka kryer njeuml vepeumlr

penale dhe qeuml ndryshon neuml meumlnyreuml substanciale poziteumln e tij Qeuml nga ky moment personit

teuml akuzuar i lind e drejta peumlr teuml keumlrkuar ldquonjeuml proces teuml rregullt ligjorrdquo Kjo neumlnkupton

detyrimin e organit procedues peumlr respektimin e keumlrkesave teuml nenit 6 teuml Konventeumls sepse qeuml

Egrave 78 Dobjani E (2008) Parimi i siguriseuml juridike Neuml Jeta juridike Nr 4 Dhjetor 2008 Shkolla e

Magjistratureumls Tiraneuml fq 74 ndash 85 79 Konventa Europiane e teuml Drejtave teuml Njeriut dhe lirive themelore dhe teuml protokolleve teuml saj shteseuml

ratifikuar me Ligjin Nr 8137 dt 3171996 Botim i QPZ 80 Konventa Europiane e teuml Drejtave teuml Njeriut neni 63 (a) Peumlrmbledhje e akteve ndeumlrkombeumltare peumlr

Drejteumlsineuml Botim i QPZ


nga ky moment fillon teuml llogaritet ldquoafati i shkurteumlrrdquo i njoftimit teuml akuzeumls Gjykata Europiane

ka theksuar se ky njoftim duhet beumlreuml me shkrim si dhe teuml peumlrmbajeuml bazeumln faktike dhe

ligjore teuml keumlsaj akuze e shprehur kjo neuml gjuheumln qeuml kupton i pandehuri sepse neuml teuml kundeumlrt

ai do teuml vihej neuml disavantazh dhe nuk do teuml mund teuml peumlrgatiste mbrojtjen ndaj keumlsaj akuze

Neumlse i referohemi nenit 31a teuml Kushtetuteumls kemi pothuajse teuml njeumljtin formulim

ldquoGjateuml procesit penal kushdo ka teuml drejteuml a-teuml vihet neuml dijeni menjeumlhereuml dhe holleumlsisht peumlr

akuzeumln qeuml i beumlhet peumlr teuml drejtat e tij si dhe trsquoi krijohet mundeumlsia peumlr teuml njoftuar familjen ose teuml

afeumlrmit e tijrdquo81

Neumlpeumlrmjet keumlsaj dispozite Kushtetuta i zgjeron meuml tej garanciteuml e teuml pandehurit duke

parashikuar si detyrim peumlr organin procedues e dhe njohjen e teuml pandehurit me teuml drejtat e

tij neuml keumlteuml fazeuml teuml procedimit qeuml nga momenti i njoftimit teuml akuzeumls

Neuml peumlrputhje me keumlteuml dispoziteuml kushtetuese ky detyrim parashikohet peumlr organin procedues

neuml nenin 38 teuml K Pr Penale sipas teuml cilit ldquoorgani procedues i shpjegon teuml pandehurit faktin

qeuml i atribuohet e njeh me provat neuml ngarkim teuml tij helliprdquo82Kjo e drejteuml e teuml pandehurit peumlrbeumln

njeuml detyrim kushtetues peumlr organin procedues sepse veteumlm duke ditur akuzeumln neuml ngarkim teuml

tij i pandehuri mund teuml sqarojeuml poziteumln e tij rreth fajeumlsiseuml apo pafajeumlsiseuml si dhe teuml mund teuml

mbrohet ndaj saj Gjithashtu siccedil peumlrmendeumlm meuml lart organi procedues eumlshteuml i detyruar neuml

bazeuml teuml Kushtetuteumls ta veumlreuml neuml dijeni teuml pandehurin dhe tì shpjegojeuml teuml drejtat qeuml ai geumlzon

neuml keumlteuml fazeuml teuml procedimit

Neuml nenin 34 teuml K Pr Penale parashikohet qeuml akti i akuzeumls i njoftohet teuml pandehurit Ky

veprim duhet teuml behet neuml prani teuml mbrojteumlsit (neumlse keumlrkohet) detyrim i cili rrjedh nga e

njeumljta dispoziteuml Neuml teuml kundeumlrt njoftimi i aktit teuml akuzeumls neuml reference teuml nenit 128c teuml K

Pr P eumlshteuml absolutisht i pavlefsheumlm Njoftimi i akuzeumls teuml pandehurit eumlshteuml vlereumlsuar si

element i reumlndeumlsisheumlm i procesit teuml rregullt ligjor nga Gjykata Kushtetuese me vendimin Nr

27 dt 11122006 ku shprehet

ldquoNuk qeumlndrojneuml pretendimet e keumlrkuesit peumlr moskomunikimin e akuzeumls dhe peumlr mosqenien e tij

apo teuml mbrojteumlsit neuml dijeni teuml zhvillimit teuml procesit ligjor neuml gjykateumln e rrethit gjyqeumlsor dhe neuml

gjykateumln e apelit Nga verifikimi i dosjes gjyqeumlsore rezulton se mbrojteumlsi i caktuar prej keumlrkuesit

ka qeneuml i pranisheumlm neuml teuml gjitha veprimet procedurale si neuml fazeumln e hetimit ashtu edhe neuml ateuml teuml

gjykimitrdquo83

Teuml njeumljtin vlereumlsim ka beumlreuml Gjykata Kushtetuese neuml vendimin Nr 21 dateuml 24072006 ku

shprehet

Egrave 81 Kushtetuta e RSH-seuml neni 31a 82 Kodi i Procedureumls Penale neni 38 83 Vendim Nr 27 dt 11122006 i Gj K peumlrmbledhje vendimesh teuml Gj K Botimet Ilar Tiraneuml


ldquoGjykata Kushtetuese ccedilmon se neuml rrethanat kur keumlrkuesi eumlshteuml gjykuar e deumlnuar neuml mungeseuml pa

u veumlneuml neuml dijeni personalisht neuml lidhje me akuzat dhe procesin neuml ngarkim teuml tij i duhet

garantuar e drejta peumlr teuml pasur njeuml gjykim neuml peumlrputhje me nenin 6 teuml Konventeumls Europiane peumlr

teuml Drejtat e Njeriutrdquo84

Sa meuml lart komunikimi i akuzeumls seuml teuml pandehurit konfirmohet edhe njeuml hereuml si pjeseuml e

procesit teuml rregullt ligjor neuml kuadeumlr teuml nenit 6 te Konventeumls Europiane peumlr teuml Drejtat e

Njeriut Mungesa e komunikimit teuml akuzeumls shkakton pavlefshmeumlri absolute te ndjekjes

penale dhe gjykimit e peumlr pasojeuml edhe prishjen e tyre Lidhur me komunikimin e akuzeumls si

pjeseuml e teuml drejtave teuml garantuara neuml nenin 6 teuml KEDrNJ eumlshteuml shprehur edhe Gjykata e

Strasburgut neuml ccedileumlshtjen ldquoBerhani kundeumlr Shqipeumlriseumlrdquo e cila ka peumlrcaktuar sa vijon

ldquoAplikanti u ankua neuml bazeuml teuml Nenit 6 3 (a) (b) dhe (c) se nuk ishte informuar peumlr akuzat nga

prokuroria nuk kishte pasur koheuml teuml mjaftueshme peumlr trsquou veteumlmbrojtur dhe nuk kishte pasur

mundeumlsi teuml caktonte avokat mbrojteumls sipas zgjedhjes seuml tij sepse nuk ishte informuar peumlr

procedimin penalrdquo85

Neuml rastin Berhani Gjykata e Strasburgut ka konstatuar shkelje teuml teuml drejtave teuml meumlsipeumlrme e

peumlr pasojeuml ka penalizuar shtetin shqiptar

Neuml vendimin unifikues Nr 7 dt 14102011 Gjykata e Larteuml shprehet

ldquoMasa e sigurimit mund teuml caktohet rishtazi edhe neuml fazeumln e gjykimit madje nga e njeumljta

gjykateuml qeuml shqyrton themelin e akuzeumls meqeneumlse neuml rrethanat e ccedileumlshtjes objekt i keumltij gjykimi

rezulton se janeuml peumlrmbushur kushtet dhe kriteret peumlr caktimin e tyre teuml parashikuara nga ligji

procedural penalrdquo86

Kolegjet e Bashkuara vijneuml neuml peumlrfundimin unifikues se neuml ccedildo fazeuml teuml procedimit keumlrkesa

e paraqitur nga ana e prokurorit dhe vendimi i gjykateumls peumlr caktimin e maseumls seuml sigurimit

duhet teuml motivohen dhe teuml argumentojneuml (konkretisht) nevojeumln e sigurimit ekzistenceumln e

shkaqeve teuml reumlndeumlsishme teuml ldquorrezikutrdquo pra teuml probabilitetit mundeumlsiseuml reale qeuml teuml ndodheuml

(id quod plerumque accidit) veumlnia neuml rrezik e procesit teuml provuarit nga ana e teuml pandehurit

Kjo gjendje ldquorrezikurdquo mund teuml verifikohet pra mund teuml lindeuml teuml ndryshojeuml apo teuml mbarojeuml

rast pas rasti neuml dinamikeuml si gjateuml fazeumls seuml hetimit paraprak ashtu edhe gjateuml fazeumls seuml

gjykimit Peumlrfundimi i gjykateumls lidhur me gjendjen e rrezikut arrihet bazuar neuml teumlreumlsineuml e

rrethanave teuml faktit e teuml ligjit qeuml e sjellin ateuml gjykateuml neuml peumlrfundimin mbi ekzistenceumln e

keumlsaj gjendjeje e cila pengon ngadaleumlson apo devijon neuml meumlnyreuml teuml parregullt procesin e teuml

provuarit dhe veumlrtetimin e rrethanave teuml faktit teuml lidhura me procedimin penal peumlrkateumls Ky

peumlrfundim ka neuml kuadeumlr teuml tij garantimin e procesit teuml dheumlnies seuml drejteumlsiseuml neuml teumlreumlsi teuml

Egrave 84 Vendim Nr 21 dt 24072006 i Gj K peumlrmbledhje vendimesh teuml Gj K Botimet Ilar Tiraneuml 85 Berhani kundeumlr Shqipeumlriseuml gjykuar meuml 27 maj 2010 86 Vendim unifikues Nr 7 dt 14102011 i Gj e Larteuml


parashikuar nga Kushtetuta e qeuml pikeumlrisht justifikon parashikimin neuml ligj teuml caktimit dhe

zbatimit teuml maseumls seuml sigurimit Neuml keumlteuml meumlnyreuml edhe keumlrkesa e prokurorit peumlr caktim mase

sigurimi gjateuml fazeumls seuml gjykimit eumlshteuml e bazuar neuml ligj Por peumlr organin e akuzeumls ashtu si

dhe peumlr Gjykateumln ekziston detyrimi peumlr teuml argumentuar veumlnien neuml rrezik teuml procesit teuml teuml

provuarit nga ana e teuml pandehurit Caktimi apo jo i maseumls se sigurimit eumlshteuml atribut i

gjykateumls rrethaneuml kjo e cila garanton ploteumlsisht teuml dyshuarin peumlr vepreumln penale Por duke

qeneuml se prokurori eumlshteuml pala qeuml inicion procesin detyrimi peumlr teuml beumlreuml vlereumlsimin paraprak teuml

kushteve dhe kritereve ligjore i peumlrket pikeumlrisht keumltij subjekti Masa e sigurimit ndaj

personit teuml dyshuar si autor i vepreumls penale mund teuml caktohet edhe neuml mungeseuml teuml keumltij

subjekti87 Lidhur me keumlteuml meumlnyreuml teuml vendosjes seuml maseumls Gjykata e Larteuml ka disponuar neuml

vendimin unifikues Nr 4 dt 24062009 ku ndeumlr teuml tjera shprehet si vijon

ldquoKjo procedureuml qeuml ndiqet peumlr caktimin e maseumls seuml sigurimit nuk bazohet neuml parimin e

kontradiktorialitetit dhe nuk garantohen teuml drejtat themelore qeuml ka personi ndaj teuml cilit caktohet

masa e sigurimit peumlr tu deumlgjuar peumlr trsquou mbrojtur vete ose me avokat peumlr teuml ngritur pretendime

dhe paraqitur prova pasi neuml vetvete kjo procedureuml e caktimit teuml maseumls seuml sigurimit nuk eumlshteuml njeuml

gjykim i mireumlfillteuml me elementeumlt qeuml ai ka teuml peumlrcaktuar sipas Kodit teuml Procedureumls Penale peumlr

shkak se nevojat e sigurimit keumlteuml fazeuml teuml procedimit e konsiderojneuml sekret dhe nuk e detyrojneuml

as prokurorin dhe as gjykateumln teuml njoftojneuml teuml pandehurin dhe mbrojteumlsin e tij lidhur me keumlteuml

veprim procedural Ky rregullim ligjor eumlshteuml logjik sepse neuml themel do teuml garantojeuml qeuml njeuml

person qeuml dyshohet teuml keteuml kryer njeuml vepeumlr penale teuml mos kryejeuml njeuml vepeumlr tjeteumlr teuml mos vereuml neuml

rrezik marrjen ose veumlrteteumlsineuml e proveumls apo trsquoi largohet dhe shmanget procedimit penal Keumlto

janeuml dhe shkaqet qeuml prokurori edhe pse nuk kemi njeuml gjykim me paleuml duhet trsquoia parashtrojeuml dhe

provojeuml gjykateumls se ekzistojneuml seuml bashku ose veccedilmas kushtet dhe kriteret peumlr caktimin e njeuml

mase te sigurimit personal Eumlshteuml e veumlrteteuml se neuml rastin e caktimit te maseumls se sigurimit personal

jo si peumlrjashtim pra jo neuml kushtet e flagranceumls keumlrkesa e prokurorit dhe vendimi i gjykateumls nuk i

njoftohen personit ndaj teuml cilit keumlrkohet apo vendoset caktimi i njeuml mase sigurimi Keumlto janeuml

veprime sekrete teuml cilat peumlr shkak se masa duhet teuml ekzekutohet dhe peumlr shkak se marrja dijeni

peumlrpara ekzekutimit nga personi ndaj teuml cilit eumlshteuml caktuar njeuml maseuml mund ta beumlnte teuml pamundur

ekzekutimin e saj nuk keumlrkojneuml njoftimin paraprak teuml personit Jo pa qeumlllim ligjveumlneumlsi ka

parashikuar qeuml teuml drejtat personi ndaj te cilit eumlshteuml caktuar njeuml mase sigurimi neuml keumlto kushte

mund trsquoi mbrojeuml gjateuml gjykimit teuml vlefteumlsimit teuml maseumls nga gjykata brenda tre dite nga

ekzekutimi i sajrdquo 88

Me vendimin e meumlsipeumlrm eumlshteuml trajtuar mungesa e detyrimit teuml prokurorit peumlr teuml njoftuar

personin e dyshuar me keumlrkeseumln e beumlreuml ndaj tij peumlr caktim maseuml sigurimi Marrja dijeni peumlr

rrethanat neuml ngarkim teuml teuml dyshuarit nuk i mohohet keumltij subjekti por veteumlm shtyhet neuml

koheuml peumlr shkak teuml ruajtjes seuml sekretit teuml hetimit dhe garantimit teuml procedimit penal Gjykata

e Larteuml neuml vendimin unifikues Nr 1 teuml dateumls 08012009 eumlshteuml shprehur

ldquo Neuml ccedileumlshtjen objekt gjykimi Kolegjet e Bashkuara veumlrejneuml se neuml interpretim teuml drejteuml teuml ligjit

gjykatat pikeumls 6 te nenit 246 teuml Kodit teuml Procedureumls Penale duke zbatuar teuml njeumljtat procedura e

garanci sikurse edhe neuml rastet e tjera te ankimimit kundeumlr masave te sigurimit (neni 249)

Egrave 87Vendimi Unifikues Nr 4 dt 24062009 i Gjykateumls seuml Larteuml 88 Vendim Unifikues Nr 4 dt 24062009 i Gjykateumls seuml Larteuml


peumlrfshireuml keumltu garancineuml e lidhur me teuml drejtat e liriteuml themelore teuml njeriut peumlr zhvillimin e njeuml

gjykimi te kujdessheumlm (diligjent) dhe me shpejteumlsi te ccedileumlshtjeve teuml keumlsaj natyre Po keumlshtu

shqyrtimi i keumlrkeseumls dhe pretendimeve janeuml beumlreuml neuml seanceuml gjyqeumlsore

Me teuml drejteuml gjykatat kaneuml pranuar pretendimin e keumlrkuesit dhe vlereumlsuar si shkelje te ligjit

procedural nga ana e prokuroriseuml mosrespektimin e afatit dhe mosdeumlrgimin e informacionit teuml

prokurorit mbi gjendjen e procedimit neuml lidhje me keumlrkuesin Me tej me teuml drejte gjykatat kaneuml

ccedilmuar riparimin e menjeumlhersheumlm teuml keumlsaj shkeljeje duke urdheumlruar prokurorin teuml paraqeseuml neuml

seanceuml informacionin me shkrim dhe kopjet e akteve peumlrkateumlse duke ia veumlneuml neuml dispozicion

edhe keumlrkuesit peumlr trsquoi krijuar mundeumlsineuml teuml parashtrojeuml qeumlndrimin e keumlrkesat Me teuml drejteuml

gjykatat kaneuml krijuar neuml keumlteuml meumlnyreuml kushtet peumlr lejimin e zhvillimin e debatit mes paleumlve mbi

materialin e paraqitur Pasi kaneuml ccedilmuar dhe analizuar neuml vendimin e tyre neumlse mbi bazeumln e

informacionit ka apo jo vend peumlr revokim a zeumlvendeumlsim teuml maseumls seuml sigurimit me teuml drejteuml

gjykatat kaneuml ccedilmuar se eumlshteuml vendi peumlr rreumlzimin e keumlrkeseumls mes teuml tjerave duke arsyetuar edhe

se veteumlm mosrespektimi i detyrimit peumlr informim apo deumlrgimi me voneseuml i tij nuk sjellin

vetvetiu revokimin a zeumlvendeumlsimin e maseumls seuml sigurimitrdquo89

Pra gjykata ka unifikuar praktikeumln duke u shprehur se mungesa e informacionit teuml

prokurorit para gjykateumls dy muaj pas ekzekutimit teuml maseumls nuk peumlrbeumln kusht teuml

mjaftuesheumlm peumlr ta zeumlvendeumlsuar ateuml Informacioni eumlshteuml i reumlndeumlsisheumlm pasi veuml neuml dijeni

gjyqtarin e hetimeve paraprake lidhur me hetimet dhe nevojeumln e vazhdimit teuml maseumls seuml

sigurimit me arrest Neuml vareumlsi teuml keumltij akti mund teuml procedohet edhe me zeumlvendeumlsimin apo

revokimin e maseumls seuml sigurimit Para prokurorit shtrohet detyrimi qeuml kur rezulton e

nevojshme teuml keumlrkojeuml zeumlvendeumlsimin madje edhe revokimin e maseumls seuml sigurimit Neumlse neuml

hetim konstatohet qeuml rreziku i ikjes peumlrseumlritjes seuml krimit apo marrjes seuml proveumls nuk vazhdon

teuml ekzistojeuml organi i akuzeumls duhet teuml iniciojeuml procedurat peumlrkateumlse mbi maseumln e sigurimit

322 E drejta e teuml pandehurit peumlr teuml dheumlneuml ose jo shpjegime neuml lidhje me akuzeumln neuml

ngarkim teuml tij

Keumlteuml teuml drejteuml i pandehuri e realizon gjithmoneuml pas njoftimit teuml akuzeumls kur organi

procedues realizon pyetjen e tij Sipas nenit 383 teuml K Pr Penale ldquopara se teuml keteuml filluar

pyetja teuml pandehurit i shpjegohet se ka teuml drejteuml teuml mos peumlrgjigjetrdquo90 Gjithashtu kjo eumlshteuml

njeuml e drejteuml e teuml pandehurit dhe neumlse i pandehuri do teuml japeuml ose jo shpjegime rreth akuzeumls

keumlteuml ai e zgjedh veteuml pasi kjo eumlshteuml njeuml e drejteuml dhe jo detyrim peumlr teuml Kjo dispoziteuml e K Pr

Penale pajtohet ploteumlsisht me nenin 321 teuml Kushtetuteumls sipas teuml cilit ldquoAskush nuk mund teuml

detyrohet teuml deumlshmojeuml kundeumlr vetvetes dhe as teuml pohojeuml fajeumlsineuml e tijrdquo91

Egrave 89 Gjykata e Larteuml Vendimi Unifikues Nr 1 dt 08012009 90 Kodi i Procedureumls Penale neni 383 91 Kushtetuta e RSh-seuml neni 321


Peumlr ta konkretizuar keumlteuml dispoziteuml kushtetuese neuml nenin 382 teuml K Pr Penale sanksionohet

se ldquondalohet kategorikisht peumlrdorimi i dhuneumls psikike apo fizike ndaj teuml pandehurit peumlr teuml

marreuml shpjegimet e tijrdquo92 Neuml referim teuml dispozitave ligjore teuml cilat ndalojneuml peumlrdorimin e

dhuneumls ndaj teuml pandehurit gjateuml fazeumls seuml marrjes neuml pyetje tashmeuml nga punonjeumlsit e policiseuml

apo oficereumlt e policiseuml gjyqeumlsore pasi i pandehuri apo i akuzuari japin shpjegime ata

ploteumlsojneuml njeuml deklarateuml neuml kushtet e anonimatit teuml ploteuml ku deklarojneuml neumlse ndaj tyre eumlshteuml

ushtruar dhuneuml fizike apo psikologjike gjateuml marrjes neuml pyetje

Veccedil faktit se marrja neuml pyetje e teuml pandehurit apo shtetasit neumln hetim duhet teuml beumlhet neuml

kushtet e liriseuml seuml ploteuml teuml fjaleumls seuml individit dhe vullnetit teuml lireuml ky veprim hetimor merr

reumlndeumlsi teuml veccedilanteuml pasi theumlniet e teuml pandehurit sheumlrbejneuml si proveuml neuml gjykim kjo neuml

respektim teuml nenit 150 teuml K Pr Penale Eumlshteuml kusht qeuml deklarimet e subjekteve sa meuml sipeumlr

teuml merren sipas rregullave procedurale penale dhe teuml vlereumlsohen nga gjykata neuml raport me

provat e tjera teuml administruara prej saj gjateuml gjykimit teuml ccedileumlshtjes penale

323 E drejta e mbrojtjes

Teuml drejtat dhe liriteuml themelore teuml njeriut neuml epokeumln e globalizimit kaneuml marreuml njeuml reumlndeumlsi teuml

veccedilanteuml dhe kaneuml njeuml shtrirje universale Peumlr ligjeumlrimin garantimin e keumltyre teuml drejtave neuml

njeuml proces penal ka rol teuml veccedilanteuml mbrojteumlsi Ai afirmohet si mbarteumls i keumltyre teuml drejtave

duke garantuar njeuml proces teuml drejteuml ligjor93

Mbrojtja ligjore neuml procesin penal eumlshteuml specifike si peumlr nga veteuml natyra e ccedileumlshtjeve penale

ashtu dhe nga roli qeuml merr avokati neuml keumlto ccedileumlshtje E drejta e mbrojtjes eumlshteuml njeuml nga

garanciteuml e njeuml procesi teuml rregullt ligjor pasi siguron barazineuml e paleumlve neuml proces dhe

siguron zbatimin e parimit teuml kontradiktoritetit neuml gjykim Kjo e drejteuml gjen pasqyrim si neuml

KEDrNj neuml Kushtetuteuml dhe neuml K Pr Penale Neuml nenin 63 teuml KEDrNj sanksionohet

shprehimisht se

ldquoCcedildo i akuzuar ka teuml drejteuml

b) trsquoi jepen koha dhe lehteumlsiteuml e mjaftueshme peumlr peumlrgatitjen e mbrojtjes

c)teuml mbrohet veteuml ose teuml keteuml ndihmeumln e njeuml mbrojteumlsi teuml zgjedhur prej tij dhe neuml qofteuml se ai nuk

ka mjete peumlr teuml shpeumlrblyer njeuml mbrojteumls teuml mund teuml ndihmohet falas nga njeuml avokat i caktuar

zyrtarisht kur e keumlrkojneuml interesat e drejteumlsiseumlrdquo94

Egrave 92 Kodi i Procedureumls Penale neni 382 93Marini (Mariani) A (2012) Njeuml sistem formimi peumlr avokateumlt shqiptareuml Tiraneuml Revista Avokatia 8 botim i

Dhomeumls Kombeumltare teuml Avokatiseuml Shqiptare 94KEDrNj neni 63


Pothuajse i njeumljti formulim eumlshteuml pranuar edhe nga Kushtetuta neuml nenin 31b ccedil teuml saj sipas

teuml cilit

ldquoGjateuml procesit penal kushdo ka teuml drejteuml


ccedil) teuml mbrohet veteuml ose me ndihmeumln e njeuml mbrojteumlsi ligjor teuml zgjedhur prej tij teuml komunikojeuml

lirisht dhe privatisht me teuml si dhe trsquoi sigurohet mbrojtja falas kur nuk ka mjete teuml

mjaftueshmerdquo95

Siccedil del nga dispozita e meumlsipeumlrme kjo e drejteuml thelbeumlsore e teuml pandehurit gjateuml gjitheuml

procesit penal jo veteumlm eumlshteuml sanksionuar nga Kushtetuta joneuml por dhe eumlshteuml zgjeruar me

garanci teuml tjera qeuml do trsquoi shtjellojmeuml meuml poshteuml Neuml thelb teuml keumlsaj teuml drejte qeumlndron ideja se

ccedildo i akuzuar ka teuml drejteuml teuml mbrojeuml vetveten dhe pavareumlsisht neumlse ka apo jo mbrojteumls atij

duhet trsquoi krijohen mundeumlsiteuml peumlr teuml realizuar mbrojtjen e tij Kjo e drejteuml me reumlndeumlsi

kushtetuese ka qeneuml e kufizuar dhe krejt formale neuml legjislacionin procedural penal teuml para

viteve 1990 Sot funksioni procedural i mbrojtjes i shpallur e i garantuar nga Kushtetuta

eumlshteuml sanksionuar dhe konkretizuar neuml dispozitat e K Pr Penale neuml normat qeuml parashikojneuml

veprimet konkrete teuml subjekteve teuml procedimit neuml marreumldheumlniet procedurale midis tyre

gjateuml gjitheuml fazave teuml procesit penal

Kjo garanci lind peumlr teuml pandehurin neuml momentin kur shfaqet funksioni i ndjekjes penale neuml

fazeumln e hetimit teuml ccedileumlshtjes penale sepse qeuml nga ky moment shkojneuml paralelisht gjateuml gjitheuml

procesit penal funksioni i akuzeumls dhe funksioni i mbrojtjes ndaj keumlsaj akuze Funksioni i

mbrojtjes konsiston neuml teumlreumlsineuml e veprimeve procedurale qeuml synojneuml teuml kundeumlrshtojneuml

pretendimet e organit teuml ndjekjes penale teuml rreumlzojneuml ose teuml lehteumlsojneuml akuzeumln ndaj dhe si

njeuml funksion procedural mbrojtja peumlrfshin si element teuml domosdosheumlm veprimtarineuml e

mbrojteumlsit si peumlrfaqeumlsues i interesave teuml ligjshme teuml teuml pandehurit Kjo e drejteuml e keumltij teuml

fundit peumlr teuml realizuar mbrojtjen e tij neumlpeumlrmjet ndihmeumls seuml njeuml personi teuml kualifikuar neuml

keumlteuml fusheuml jo veteumlm e orienton teuml pandehurin mbi mjetet procedurale qeuml duhen peumlrdorur

por peumlrbeumln edhe njeuml garanci teuml reumlndeumlsishme peumlr teuml qeneuml neuml mbrojtje teuml drejtave dhe e

interesave teuml tij sa meuml efektive siccedil e keumlrkon edhe Konventa e Kushtetuta

Si njeuml parim themelor i procedimit penal neuml nenin 6 teuml K Pr Penale parashikohet seldquoI

pandehuri ka teuml drejteuml teuml mbrohet veteuml ose me ndihmeumln e mbrojteumlsit Kur nuk ka mjete teuml

mjaftueshme i sigurohet mbrojtja falas me avokatrdquo96

Egrave 95Kushtetuta e RSh-seuml neni 31b 96 Kodi i Procedureumls Penale neni 6


Nga interpretimi i dispoziteumls seuml meumlsipeumlrme eumlshteuml e qarteuml se mbrojtja si njeuml veprimtari

procedurale e veteuml teuml pandehurit eumlshteuml njeuml e drejteuml e tij qeuml ai e disponon Neuml keumlteuml kuptim

sipas Kushtetuteumls dhe K Pr Penale i pandehuri ldquomundrdquo por nuk detyrohet teuml mbrohet Ai

nuk mund teuml detyrohet teuml ushtrojeuml teuml drejtat e tij por eumlshteuml detyreuml e organit procedues ta

njoheuml teuml pandehurin me keumlto teuml drejta Veteumlm peumlrjashtimisht neuml kreun V teuml K Pr Penale

ku parashikohen dispozitat neuml lidhje me mbrojteumlsin e teuml pandehurit neuml nenin 492 teuml tij

thuhet se ldquondihma nga njeuml mbrojteumls eumlshteuml e detyrueshme peumlr teuml pandehurin neumln mosheumln 18

vjeccedil apo me teuml meta fizike a psikikerdquo97

Neuml pajtim teuml ploteuml me Konventeumln dhe Kushtetuteumln neuml nenin 491 teuml K Pr P teuml pandehurit

i cili nuk ka zgjedhur mbrojteumls por qeuml keumlrkon teuml ndihmohet nga njeuml i tilleuml i caktohet njeuml

mbrojteumls kryesisht nga organi i procedues neuml meumlnyreuml qeuml teuml realizojeuml mbrojtjen e teuml drejtave

dhe teuml interesave teuml ligjshme teuml tij Konventa dhe Kushtetuta kaneuml vendosur mbi shtetin

detyrimin qeuml trsquoi sigurojeuml teuml pandehurit mbrojtje ligjore falas neumlse ai nuk ka mjetet e

mjaftueshme financiare peumlr teuml marreuml njeuml avokat Kushtetuta neuml formulimin qeuml i ka beumlreuml

keumlsaj teuml drejte e ka tejkaluar Konventeumln sepse lejon caktimin e avokatit neuml ccedildo rast teuml

pamundeumlsiseuml financiare kurse Konventa e kushteumlzon me ekzistenceumln e interesave teuml

drejteumlsiseuml

Neuml fazeumln e hetimeve paraprake eumlshteuml prokurori qeuml i siguron teuml drejteumln e mbrojtjes teuml

pandehurit neumlpeumlrmjet njeuml mbrojteumlsi teuml caktuar kryesisht sipas nenit 491 dhe 497 Kur i

pandehuri nuk ka mjete teuml mjaftueshme shpenzimet e beumlra peumlr mbrojtjen paguhen nga

shteti

Gjykata Kushtetuese neuml vendimin Nr 31 dt 14071998 lidhur me pretendimin e paleumls

keumlrkuese se mbrojtja e teuml pandehurit nga njeuml mbrojteumls i caktuar kryesisht nuk mund teuml jeteuml

eficiente peumlr shkak se ldquoshteti eumlshteuml paleuml kundeumlrshtarerdquo neuml procesin penal thekson se

ldquoAvokati qofteuml si detyrim ligjor qofteuml peumlr shkak teuml etikeumls profesionale e ka peumlr detyreuml teuml

peumlrdoreuml me ndeumlrgjegje teuml ploteuml teuml gjitha kompetencat qeuml i njeh ligji afteumlsiteuml e tij profesionale peumlr

mbrojtjen e teuml pandehurit njeumllloj si neuml rastin kur zgjidhet prej veteuml teuml pandehurit ashtu edhe kur

caktohet nga organi proceduesrdquo98

Mbrojteumlsi neuml procesin penal ka njeuml rol teuml reumlndeumlsisheumlm dhe teuml pazeumlvendeumlsuesheumlm Mbrojteumlsi

eumlshteuml aktor i domosdosheumlm neuml procesin e dheumlnies seuml drejteumlsiseuml Personi neumln hetim ose i

pandehuri neumlpeumlrmjet njeuml mbrojteumlsi garanton respektimin e teuml drejtave qeuml i njeh ligji dhe i

Egrave 97 Kodi i Procedureumls Penale neni 491 98 Vendime teuml Gjykateumls Kushtetuese teuml RSH 1997-1999 Botime Edlor Tiraneuml


jep besimin e zhvillimit teuml njeuml procesi teuml drejteuml ligjor Avokati peumlr realizimin sa meuml efikas teuml

mbrojtjes seuml teuml pandehurit peumlrdor teuml gjitheuml instrumentet ligjore qeuml parashikohen neuml ligj

Nga sa meuml sipeumlr e drejta peumlr teuml pasur mbrojteumls duhet teuml sigurohet edhe neuml meumlnyreuml efektive

prandaj organi procedues nuk duhet teuml mjaftohet veteumlm me caktimin e mbrojteumlsit por edhe

teuml ndeumlrhyjeuml qeuml ai teuml peumlrmbusheuml detyrimet e tij Sigurisht qeuml detyra e mbrojteumlsit eumlshteuml teuml

veprojeuml neuml interesin meuml teuml larteuml teuml klientit teuml tij neuml rastin toneuml teuml teuml pandehurit por gjithnjeuml

neuml respektim teuml ligjit Procesi i rregullt ligjor merr peumlrpareumlsi dhe teuml gjitheuml aktoreumlt qeuml marrin

pjeseuml neuml zhvillimin e keumltij procesi duhet teuml peumlrdorin ccedildo instrument ligjor qeuml i sheumlrben atij

Mbrojteumlsit duhet trsquoi krijohen teuml gjitha kushtet dhe mundeumlsiteuml peumlr realizimin e mbrojtjes

Keumlshtu ai duhet teuml njihet meuml pareuml me teuml gjitha aktet e dosjes hetimore apo gjyqeumlsore peumlr aq

koheuml sa nuk deumlmtohet procesi i hetimit apo gjykimit Mbrojteumlsi duhet teuml njihet me ccedildo

veprim procedural qeuml ka lidhje me teuml mbrojturin prej tij Mbrojteumlsit duhet trsquoi sigurohet

takimi dhe komunikimi i lireuml me teuml mbrojturin prej tij teuml drejta ligjore keumlto qeuml gjejneuml vend

gjereumlsisht neuml legjislacionin toneuml99

Sipas K Pr Penale i pandehuri ka teuml drejteumln teuml zgjedheuml jo meuml shume se dy mbrojteumls e

parashikuar kjo neuml nenin 481 teuml tij Zgjedhja e mbrojteumlsit peumlr personin e ndaluar teuml

arrestuar derisa ky person nuk e ka beumlreuml veteuml zgjedhjen mund teuml beumlhet nga njeuml i afeumlrm i tij

Neuml nenin 541 teuml K Pr Penale parashikohet mbrojtja e disa teuml pandehurve nga njeuml

mbrojteumls i peumlrbashkeumlt por me kusht qeuml mes teuml pandehurve teuml mos keteuml papajtueshmeumlri

interesash

Ashtu siccedil e parashikon Kushtetuta neuml nenin 31ccedil teuml saj e drejta e komunikimit privatisht

midis teuml pandehurit e mbrojteumlsit teuml tij eumlshteuml sanksionuar edhe nga K Pr Penale neuml nenin

502 teuml tij Peumlr meuml tepeumlr kjo e drejteuml eumlshteuml zgjeruar duke u parashikuar si detyrim ligjor i

organit procedues ldquoNjoftimi paraprakisht i mbrojteumlsit teuml teuml pandehurit peumlr teuml qeneuml i

pranisheumlm neuml kryerjen e veprimeve hetimore ku keumlrkohet prania e teuml pandehuritrdquo100 Ky

detyrim ligjor parashikohet edhe neuml nenet 309 dhe 310 teuml K Pr Penale dispozita qeuml

sanksionojneuml se mbrojteumlsi i teuml pandehurit ka teuml drejteuml teuml jeteuml i pranisheumlm neuml keumlqyrje neuml

kontrollet neuml sekuestrimet e kryera nga organi procedues neuml bazeuml teuml dispozitave teuml K Pr

Penale Sipas K Pr Penale mbrojteumlsi konsiderohet paleuml neuml procesin penal dhe geumlzon teuml

gjitha teuml drejtat procedurale qeuml ky legjislacion parashikon peumlr to Peumlr teuml ndaluar ccedildo

Egrave 99Komiteti Shqiptar i Helsinkit(2006) Raporti i teuml Drejtave teuml Njeriut neuml Shqipeumlri (1997 ndash 2003) Tiraneuml 100 K Pr Penale neni 502 i tij


ndeumlrhyrje arbitrare neuml ushtrimin e rregullt teuml detyreumls nga ana e mbrojteumlsit dhe peumlr teuml

garantuar teuml drejtat e teuml pandehurit K Pr Penale parashikon njeuml seumlreuml garancish peumlr

mbrojteumlsin neuml nenin 52 teuml tij

324 E drejta e teuml pandehurit peumlr teuml keumlrkuar marrjen e provave

Njeuml nga teuml drejtat qeuml sanksionon parimin e baraziseuml seuml paleumlve gjateuml procesit penal eumlshteuml e

drejta e teuml pandehurit peumlr teuml keumlrkuar marrjen e provave Kjo e drejteuml gjen afirmimin e saj neuml

KEDrNj neuml Kushtetuteuml dhe neuml K Pr Penale Referuar KEDrNj kjo e drejteuml sanksionohet

neuml nenin 63 (d) teuml saj e cila peumlrcakton se

ldquo Ccedildo i akuzuar ka teuml drejteuml qeuml

helliphelliphellipd) teuml marreuml neuml pyetje ose teuml keumlrkojeuml qeuml teuml merren neuml pyetje deumlshmitareumlt e akuzeumls dhe teuml

drejteumln e thirrjes dhe teuml pyetjes seuml deumlshmitareumlve qeuml e shfajeumlsojneuml neuml kushte teuml njeumljta me

deumlshmitareumlt e akuzeumlsrdquo101

Ndeumlrsa Kushtetuta e sanksionon keumlteuml teuml drejteuml neuml nenin 31d teuml saj i cili peumlrcakton se ldquoGjateuml procesit penal kushdo ka teuml drejteuml

d) tù beumljeuml pyetje deumlshmitareumlve teuml pranisheumlm dhe teuml keumlrkojeuml paraqitjen e deumlshmitareumlve teuml

eksperteumlve dhe teuml personave teuml tjereuml teuml cileumlt mund teuml sqarojneuml faktetrdquo102

Gjykata Europiane ka theksuar se njeuml teuml akuzuari sipas qeumlllimit teuml dispoziteumls seuml Konventeumls

duhet trsquoi jepet mundeumlsia e peumlrshtatshme dhe e duhur peumlr teuml kundeumlrshtuar dhe peumlr teuml marreuml

neuml pyetje njeuml deumlshmitar kundeumlr tij megjithateuml kjo Gjykateuml e ka trajtuar keumlteuml teuml drejteuml teuml teuml

pandehurit si njeuml keumlrkeseuml qeuml lidhet ngushteumlsisht me procedureumln para gjykateumls

Duhet teuml theksojmeuml se neuml formulimin e nenit 63 (d) teuml Konventeumls cileumlsohet edhe parimi i

baraziseuml seuml paleumlve neuml procesin penal sepse Konventa keumlrkon qeuml trsquoi jepen teuml pandehurit

mundeumlsi teuml njeumljta me ato teuml akuzeumls neuml thirrjen e pyetjen e deumlshmitareumlve Ndeumlrsa po trsquoi

referohemi Kushtetuteumls soneuml ajo nuk ka beumlreuml dallim mes deumlshmitareumlve teuml akuzeumls apo teuml

mbrojtjes por lejon thirrjen e ccedildo deumlshmitari qeuml mund teuml sqarojeuml faktet objekt procedimi

Kjo e drejteuml e teuml pandehurit eumlshteuml edhe keumlrkesa e fundit e nenit 31 teuml Kushtetuteumls si njeuml e

drejteuml substanciale e teuml pandehurit neuml procesin penal cenimi i seuml cileumls e kthen keumlteuml teuml fundit

neuml njeuml proces teuml parregullt ligjor

Sipas K Pr Penale gjateuml fazeumls seuml hetimit teuml ccedileumlshtjes penale pasi i pandehuri e ka marreuml

keumlteuml cileumlsi pra i eumlshteuml komunikuar akuza i njihet e drejta teuml sqarojeuml poziteumln e tij Me keumlteuml

kuptojmeuml teuml drejteumln e tij peumlr teuml keumlrkuar kryerjen e atyre veprimeve procedurale qeuml kaneuml peumlr

Egrave 101Konventa Europiane e teuml Drejtave teuml Njeriut neni 63 Peumlrmbledhje e Akteve Ndeumlrkombeumltare (2010) botim

i Qendreumls seuml Publikimeve Zyrtare qershor 102 Kushtetuta e RSh-seuml neni 31d


qeumlllim teuml rreumlzojneuml akuzeumln ndaj tij teuml lehteumlsojneuml peumlrgjegjeumlsineuml penale teuml tij apo teuml veumlrtetojneuml

pafajeumlsineuml e tij Me fjaleuml teuml tjera K Pr P neumlpeumlrmjet keumlsaj teuml drejte i garanton teuml

pandehurit realizimin efektiv teuml seuml drejteumls seuml tij teuml mbrojtjes neuml procesin penal dhe

veccedilaneumlrisht neuml fazeumln e hetimeve paraprake ku ldquolufta midis keumltyre dy subjekteve

proceduraleumlrdquo prokurorit dhe teuml pandehurit eumlshteuml e ashpeumlr peumlr zbulimin e teuml veumlrteteumls dhe

veumlnies para peumlrgjegjeumlsiseuml penale teuml fajtorit Peumlr shkaqet e meumlsipeumlrme kur i pandehuri

mendon se peumlr sqarimin e poziteumls seuml tij eumlshteuml e nevojshme thirrja dhe pyetja me cileumlsineuml e

deumlshmitarit teuml njeuml apo disa personave qeuml kaneuml dijeni lidhur me faktet konkrete teuml ccedileumlshtjes

ai ka teuml drejteuml trsquoi keumlrkojeuml organit teuml procedimit thirrjen dhe pyetjen e keumltyre personave si

deumlshmitareuml peumlr keumlto fakte Gjithashtu ai ka teuml drejteuml teuml keumlrkojeuml nga organi procedues

kryerjen e veprimeve teuml tjera hetimore si psh eksperimenteve ekspertimit etj103 Keumlshtu

neuml nenin 1792 teuml K Pr Penale citohet se

ldquovendimi i organit procedues peumlr caktimin e ekspertit i njoftohet teuml pandehurit duke i beumlreuml teuml

ditur se ka teuml drejteuml teuml keumlrkojeuml peumlrjashtimin e ekspertit teuml propozojeuml eksperteuml teuml tjereuml teuml marreuml

pjeseuml veteuml neuml ekspertim si dhe teuml parashtrojeuml pyetje peumlr ekspertinrdquo104

Neuml keumlteuml kuptim i pandehuri geumlzon teuml drejteumln qeuml trsquoi paraqeseuml organit procedues keumlrkeseumln peumlr

marrjen e provave qeuml kaneuml lidhje me ccedileumlshtjen dhe qeuml ccedilmohet prej tij se kaneuml reumlndeumlsi peumlr

sqarimin e poziteumls seuml tij Ccedildo keumlrkese teuml teuml pandehurit organi procedues ka detyrimin

kushtetues trsquoi japeuml zgjidhje ligjore duke marreuml vendimin peumlrkateumls peumlr pranimin ose jo teuml saj

si dhe duke ia njoftuar ateuml teuml pandehurit Neuml keumlteuml meumlnyreuml ky i fundit mund teuml realizojeuml teuml

drejteumln e tij teuml ankimit

325 E drejta e peumlr trsquou ndihmuar nga njeuml peumlrkthyes

Neuml vazhdeumln e teuml teuml drejtave teuml pandehurit merr neuml raste teuml veccedilanta vlereuml teuml reumlndeumlsishme e

drejta peumlr trsquou ndihmuar nga njeuml peumlrkthyes dhe keumlto janeuml rastet kur i pandehuri eumlshteuml shtetas

i huaj Kjo e drejteuml gjen pasqyrimin e saj neuml KEDrNj neuml Kushtetuteuml dhe neuml K Pr Penale

Referuar nenit 63 (e) teuml Konventeumls sanksionohet se

ldquoCcedildo i akuzuar ka teuml drejteumlhellipe) teuml ndihmohet falas nga njeuml peumlrkthyes neuml qofteuml se nuk e

kupton ose nuk e flet gjuheumln e peumlrdorur neuml gjyqrdquo105

Egrave 103 Summers J S(2007) Fair trials the Europian Criminal Procedural Tradition and the Europian court of

Human Rights (Criminal law)-The Rights of the defence - North America Hart Publishing pg 61-82 104 K Pr Penale neni 1792 i tij 105KEDrNj neni 63(e)


Ndeumlrsa neuml Kushtetuteuml kjo e drejteuml ka keumlteuml peumlrmbajtje neuml nenin 31c teuml sajldquoGjateuml procesit

penal kushdo ka teuml drejteuml a) teuml keteuml ndihmeumln pa pageseuml teuml njeuml peumlrkthyesi kur nuk flet ose

nuk kupton gjuheumln shqiperdquo106

Referuar K Pr Penale neuml peumlrshtatje me dispozitat e meumlsipeumlrme neuml nenin 82 teuml tij

sanksionon ldquoPersonat qeuml nuk dineuml shqip peumlrdorin gjuheumln e tyre dhe me aneumln e peumlrkthyesit

kaneuml teuml drejteuml teuml flasin e teuml marrin dijeni peumlr provat e aktet si dhe peumlr zhvillimin e

procedimitrdquo107

Neuml ccedileumlshtjen Kamasinski kundeumlr Austriseuml Gjykata Europiane theksoi se

ldquoE drejta e shpallur neuml nenin 63 (c) teuml Konventeumls peumlr ndihmeumln falas teuml njeuml peumlrkthyesi gjen

zbatim jo veteumlm peumlr deklaratat gojore teuml beumlra neuml seanceuml gjyqeumlsore por edhe peumlr materialet

dokumentare dhe procedurat paragjyqeumlsorerdquo108

K Pr P e trajton keumlteuml teuml drejteuml neuml njeuml seksion teuml veccedilanteuml (neni 123-127) megjithateuml duhet

teuml theksojmeuml seNdihma e peumlrkthyesit duhet teuml sigurohet gjateuml gjitheuml procesit penal sepse

neuml disa raste teuml caktuara peumlrkthimi siguron realizimin me efektivitet teuml seuml drejteumls peumlr trsquou

informuar mbi akuzeumln E drejta peumlr trsquou ndihmuar nga njeuml peumlrkthyes sipas dispozitave teuml K

Pr P peumlrbeumln njeuml detyrim primar peumlr organin procedues dhe ka reumlndeumlsi thelbeumlsore peumlr

procesin penal por srsquomund teuml njeumlsohet me teuml drejteumln e mbrojtjes seuml teuml pandehurit E theumlneuml

ndryshe nuk mund teuml refuzohet caktimi i njeuml peumlrkthyesi me arsyetimin se i akuzuari merr

dijeni peumlr veprimet procedurale neumlpeumlrmjet mbrojteumlsit teuml tij edhe neumlse gjyqtari prokurori

oficeri i policiseuml gjyqeumlsore apo pjeseumlmarreumlsit e tjereuml neuml procedim e njohin gjuheumln qeuml flet i

akuzuari (neni 1233)Si Konventa ashtu dhe Kushtetuta peumlrdorin termin ldquofalasrdquo qeuml do teuml

thoteuml se edhe kur i pandehuri deklarohet fajtor shpenzimet e beumlra peumlr peumlrkthimin i mbeten

shtetit qeuml nga fillimi i ccedileumlshtjes e deri neuml peumlrfundimin e saj E drejta peumlr trsquou ndihmuar nga

njeuml peumlrkthyes si ccedildo e drejteuml tjeteumlr e teuml pandehurit keumlrkon nga organi procedues sigurimin

e keumlsaj teuml drejte neuml meumlnyreuml efektive Autoriteti procedues nuk mund teuml mjaftohet veteumlm me

caktimin e peumlrkthyesit por duhet qeuml teuml kontrollojeuml dhe teuml verifikojeuml hereuml pas here

peumlrmbushjen e keumltij detyrimi neuml meumlnyreuml profesionale nga peumlrkthyesi Ndaj dhe neuml K Pr P

janeuml parashikuar ndalimet peumlr ushtrimin e detyreumls seuml peumlrkthyesit(neuml nenin 124) si dhe

peumlrgjegjeumlsia e tij peumlr peumlrkthim teuml rremeuml (neni 126 dhe neni 308 i K PrPenale)

Egrave 106 Kushtetuta e RSh-seuml neni 31c 107 Kodi Procedureumls Penale neni 82 108 Kamasinski kundeumlr Austriseuml 978382 19 dhjetor 1989


Trajtuam peseuml keumlrkesat specifike peumlr procesin penal dhe veccedilaneumlrisht peumlr fazeumln e hetimeve

paraprake teuml parashikuara nga Konventa dhe Kushtetuta si dhe teuml konkretizuara neuml K Pr

P Keumlto keumlrkesa peumlrbeumljneuml dhe standardin minimum teuml teuml drejtave themelore teuml teuml pandehurit

qeuml neuml fillimet e procesit penal dhe sidomos peumlrbeumljneuml njeuml detyrim teuml padiskutuesheumlm peumlr

organet e procedimit teuml shteteve aneumltare qeuml kaneuml ratifikuar Konventeumln

33 Teuml drejta teuml tjera teuml teuml pandehurit neuml fazeumln e hetimeve paraprake si garanci peumlr

njeuml proces teuml rregullt ligjor

Legjislacioni penal peumlrveccedil teuml drejtave teuml peumlrmendura meuml lart garanton dhe i njeh teuml

pandehurit neuml procesin penal edhe njeuml seumlreuml teuml drejtash teuml tjera teuml cilat ploteumlsojneuml kornizeumln e

njeuml procesi teuml drejteuml teuml rregullt e teuml paansheumlm Pa ekzistenceumln e keumltyre dispozitave ligjore

teuml cilat rregullojneuml poziteumln ligjore teuml teuml pandehurit dhe respektojneuml parimet bazeuml teuml seuml drejteumls

penale nuk mund teuml themi se kemi njeuml sistem qeuml garanton drejteumlsi dhe shpall ligjshmeumlri

Kuadri ligjor i cili referon teuml drejtat e teuml pandehurit neuml fazeumln e hetimit nuk do teuml ishte i

ploteuml neumlse nuk do teuml peumlrfshinte neuml teumlreumlsineuml e tij teuml drejtat qeuml vijojneuml


apo oficerit teuml policiseuml gjyqeumlsore

Peumlr teuml siguruar hetimin me objektivitet teuml ccedileumlshtjes penale dhe shmangien e ccedildo veprimi arbitrar teuml

personit teuml ngarkuar nga ligji (prokurorit) peumlr kryerjen e veprimeve hetimore K Pr P e ka

parashikuar keumlteuml teuml drejteuml teuml teuml pandehurit neuml nenet 26 dhe 27 teuml tij Teuml drejteumln e peumlrjashtimit i

pandehuri mund ta keumlrkojeuml veteumlm kur ekzistojneuml shkaqet e peumlrligjura teuml parashikuara nga nenet 16

dhe 17 teuml K Pr P109 si psh interesi neuml zgjidhjen e ccedileumlshtjes pjeseumlmarrja neuml teuml njeumljteumln ccedileumlshtje si

deumlshmitar e si ekspertkur ka dyshime neuml paaneumlsineuml e tij etj Kur prokurori apo oficeri i policiseuml

gjyqeumlsore peumlr njeuml arsye apo tjeteumlr eumlshteuml i interesuar peumlr meumlnyreumln e peumlrfundimit teuml ccedileumlshtjes pra kur

konstaton njeuml nga shkaqet ligjore peumlr peumlrjashtimin e tij nga procedimi duhet teuml paraqeseuml veteuml

keumlrkeseuml tek prokurori meuml i larteuml peumlr teuml keumlrkuar doreumlheqjen e tij nga hetimi i keumlsaj ccedileumlshtjeje penale

Ky eumlshteuml njeuml kusht i domosdosheumlm peumlr teuml pasur hetime objektive Ndaj dhe ligjveumlneumlsi i ka krijuar

mundeumlsineuml ligjore teuml pandehurit ta ushtrojeuml keumlteuml teuml drejteuml neuml rastet kur prokurori apo oficeri i

policiseuml gjyqeumlsore nuk keumlrkojneuml heqjen doreuml nga hetimi i ccedileumlshtjes penale Keumlteuml teuml drejteuml i pandehuri

Egrave 109Nenet 16 dhe 17 teuml K Pr Penale parashikojneuml rastet standard neuml teuml cilat mund teuml keumlrkohet peumlrjashtimi i

prokurorit ose oficerit teuml policiseuml gjyqeumlsore


e ushtron neuml ccedildo koheuml pa asnjeuml kufizim mjafton qeuml ccedileumlshtja teuml jeteuml neuml fazeumln e hetimeve paraprake

Keumlrkeseumln e peumlrjashtimit i pandehuri ia paraqet drejtuesit teuml prokuroriseuml i cili pasi e shqyrton i

njofton vendimin e argumentuar neuml meumlnyreuml qeuml tì jepet mundeumlsia e kundeumlrshtimit tek Prokurori i

Peumlrgjithsheumlm


policiseuml gjyqeumlsore

Neuml vazhdeumln e teuml drejtave teuml teuml pandehurit gjateuml fazeumls seuml hetimeve paraprake vend teuml

reumlndeumlsisheumlm zeuml dhe e drejta e teuml pandehurit peumlr teuml kundeumlrshtuar vendimet e prokurorit apo

veprimet e oficerit teuml policiseuml gjyqeumlsore Kjo e drejteuml sanksionohet neuml nenin 2781 teuml K Pr

Penale i cili parashikon se ldquogjateuml hetimeve paraprak peumlr rastet e parashikuara nga ligji

mbi keumlrkeseumln e prokurorit teuml pandehurit teuml deumlmtuarit dhe paleumlve private vendos

gjykatardquo110Neumlpeumlrmjet keumlsaj dispozite legjislacioni yneuml procedural penal i ka atribuuar

gjykateumls kompetenceumln peumlr teuml vendosur mbi keumlrkesat e paleumlve gjateuml keumlsaj faze duke pasur

parasysh rolin e arbitrit dhe funksionin e zgjidhjes seuml ccedileumlshtjes me paaneumlsi prej saj peumlr teuml

shmangur ccedildo vendim apo veprim teuml njeumlansheumlm teuml prokurorit teuml ccedileumlshtjes neumlpeumlrmjet

kontrollit teuml ushtruar prej saj kur paleumlt e keumlrkojneuml Kontrolli i gjykateumls mbi hetimet

paraprake eumlshteuml njeuml garanci peumlr respektimin e lirive dhe teuml drejtave teuml individit neuml keumlteuml fazeuml

teuml procedimit Ky kontroll ushtrohet nga i njeumljti gjyqtar i caktuar peumlr ccedildo rast konkret dhe

jo nga njeuml gjyqtar i ngarkuar veteumlm me keumlteuml detyreuml siccedil parashikohet neuml disa legjislacione

procedurale teuml vendeve teuml tjera i cili quhet ldquogjyqtar peumlr hetimetrdquo111

Dispozita e meumlsipeumlrme i jep teuml drejteuml teuml pandehurit teuml beumljeuml ankim kundeumlr atyre vendimeve

teuml prokurorit qeuml shkelin apo cenojneuml teuml drejtat e tij Ky ankim paraqitet neuml gjykateuml peumlr rastet

e parashikuara shprehimisht neuml ligj siccedil janeuml ankimi kundeumlr vendimit peumlr vlereumlsimin e

sekuestros nga prokurori neni 3012 K Pr P ankimi kundeumlr vendimit peumlr zgjatjen e afatit

teuml hetimeve neni 3251 K Pr P etj Peumlr teuml gjitha rastet e tjera kur veprimet e prokurorit

shkelin teuml drejtat e teuml pandehurit ky i fundit ankimin e paraqet tek prokurori meuml i larteuml

Ndeumlrsa veprimet e oficerit teuml policiseuml gjyqeumlsore ankimohen te prokurori i ccedileumlshtjes i cili i ka

deleguar keumlto veprime Ankimi i paraqitur kundeumlrveprimeve teuml prokurorit teuml ccedileumlshtjes dhe

oficerit teuml policiseuml gjyqeumlsore ndryshon nga keumlrkesa peumlr peumlrjashtimin e tyre sepse qeumlllimi i

Egrave 110 Kodi i Procedureumls Penale neni 2781 111 Bergman PampBerman S (2015)The criminal law Handbook know your rights survive the system

(Fundamental trial rights of the defense) USA pg 351-374


ankimit eumlshteuml rivendosja e njeuml teuml drejte teuml teuml pandehurit e cila sipas tij i eumlshteuml mohuar por

nuk sjell detyrimisht peumlrjashtimin e tyre K Pr Penale nuk i ka peumlrcaktuar shprehimisht

rastet e shkeljes seuml keumltyre teuml drejtave por mjafton qeuml me veprimet procedurale qeuml kryen

prokurori apo oficeri i policiseuml gjyqeumlsore teuml cenojneuml apo trsquoi mohojneuml teuml pandehurit njeuml prej

teuml drejtave teuml tij teuml parashikuara nga ky kod dhe ky i fundit ka teuml drejteumln e ankimit ndaj

keumltyre veprimeve K Pr Penale nuk shprehet peumlr formeumln dhe meumlnyreumln sesi duhet ndeumlrtuar

ankesa megjithateuml mjafton qeuml i pandehuri neuml ankeseuml teuml argumentojeuml shkeljen e teuml drejteumls seuml

tij Pavareumlsisht nga niveli i dobeumlt i argumentimit apo forma verbale e ankimit organi

kompetent eumlshteuml i detyruar ta shqyrtojeuml ateuml Ankimi i teuml pandehurit mund teuml jeteuml peumlr shkak

teuml refuzimit teuml pyetjes seuml njeuml deumlshmitari teuml refuzimit peumlr marrjen e njeuml prove materiale peumlr

meumlnyreumln e marrjes neuml pyetje teuml teuml pandehurit etj Organi kompetent teuml cilit i eumlshteuml paraqitur

ankesa eumlshteuml i detyruar ta shqyrtojeuml ateuml dhe brenda njeuml afati teuml arsyesheumlm teuml vendoseuml

pranimin ose jo teuml saj duke ia njoftuar keumlteuml vendim teuml pandehurit

333 E drejta e teuml pandehurit peumlr trsquou njohur me teuml gjitha materialet e ccedileumlshtjes penale neuml

peumlrfundim teuml hetimit

I pandehuri gjateuml fazeumls seuml hetimeve paraprake pavareumlsisht rolit teuml tij aktiv neuml hetim(si

mbledhja e provave dheumlnia e deklarimeve apo teuml drejta teuml tjera procedurale qeuml ia garanton

ligji) nuk ka teuml drejteuml teuml njihet me teuml gjitha aktet hetimore deri neuml peumlrfundim teuml hetimit

Pikeumlrisht kjo e drejteuml e teuml pandehurit eumlshteuml sanksionuar neuml nenin 327 teuml K Pr Penale i cili

parashikon se ldquoProkurori pasi shqyrton aktet dhe sigurohet qeuml i pandehuri ose mbrojteumlsi

eumlshteuml njohur me to vendos pushimin e ccedileumlshtjes ose deumlrgimin e saj neuml gjykateumlrdquo112

Nga dispozita e meumlsipeumlrme rezulton se me peumlrfundimin e hetimeve ccedildo veprim i

meumltejsheumlm procedural apo qofteuml edhe kalimi i ccedileumlshtjes neuml fazeumln e gjykimit kushteumlzohen

nga njeuml detyrim ligjor i vendosur peumlr prokurorin e ccedileumlshtjes dhe qeuml eumlshteuml ldquoe drejta e teuml

pandehurit peumlr trsquou njohur me materialet e ccedileumlshtjesrdquo Pasi ka arritur neuml mendimin

peumlrfundimtar se provat e grumbulluara nga hetimi i ccedileumlshtjes penale provojneuml kryerjen e

vepreumls penale nga i pandehuri prokurori vendos peumlrfundimin e hetimeve dhe eumlshteuml i

detyruar ligjeumlrisht teuml kryejeuml keumlto veprime procedurale

Egrave 112Kodi i Procedureumls Penale neni 327


1 Njofton teuml pandehurin se hetimet kaneuml peumlrfunduar dhe se teuml dheumlnat e mbledhura janeuml

teuml mjaftueshme peumlr deumlrgimin e ccedileumlshtjes neuml gjyq

2 I shpjegon teuml pandehurit se ka teuml drejteuml teuml njihet me materialin hetimor dhe teuml

shqyrtojeuml gjitheuml zhvillimin e ccedileumlshtjes

3 E njeh teuml pandehurin me teuml drejteumln peumlr teuml parashtruar keumlrkesat qeuml ai mund teuml keteuml

lidhur me ploteumlsimin e hetimeve pasi teuml keteuml shqyrtuar materialin hetimor

4 I krijon mundeumlsineuml teuml pandehurit peumlr teuml pasur neuml dispozicion gjitheuml materialin

hetimor dhe koheumln e mjaftueshme peumlr shqyrtimin e tij

5 Mban procesverbal peumlr keumlrkesat e teuml pandehurit

6 Jep vendim peumlr refuzimin e keumlrkesave teuml teuml pandehurit kur nuk i gjen teuml drejta ato

ose ploteumlson hetimet sipas keumlrkeseumls seuml tij

7 Peumlrpilon relacionin peumlrkateumls dhe vendos sipas rastit pushimin e ccedileumlshtjes ose

deumlrgimin e saj neuml gjykateuml

Kryerja e veprimeve teuml meumlsipeumlrme nga prokurori peumlrbeumln njeuml detyrim ligjor teuml tij dhe

njeumlkoheumlsisht njeuml teuml drejteuml thelbeumlsore peumlr teuml pandehurin sepse veteumlm njohja e ploteuml me ccedildo

material neuml ngarkim teuml tij i mundeumlson atij sigurimin e njeuml mbrojtjeje reale dhe efektive Kjo

njohje nuk ka kufizim neuml koheuml ajo mund teuml zgjaseuml aq koheuml sa eumlshteuml e nevojshme peumlr teuml

pandehurin peumlr trsquou njohur ploteumlsisht me materialin hetimor me kusht qeuml keumlteuml teuml drejteuml teuml

mos e shpeumlrdorojeuml Neuml teuml kundeumlrt organi procedues ka teuml drejteuml qeuml neuml peumlrshtatje me nivelin

intelektual teuml teuml pandehurit dhe me volumin e dosjes trsquoi caktojeuml njeuml afat teuml mjaftuesheumlm peumlr

shqyrtimin e materialit teuml ccedileumlshtjes Neuml rast se i pandehuri nuk eumlshteuml neuml gjendje teuml kuptojeuml

materialet e ccedileumlshtjes prokurori eumlshteuml i detyruar trsquoi vijeuml neuml ndihmeuml atij peumlr sqarimin e tyre

Njohja e materialit teuml ccedileumlshtjes penale neuml peumlrfundim teuml hetimit nuk beumlhet veteumlm peumlr ato

materiale me teuml cilat i pandehuri nuk eumlshteuml njohur meuml pareuml por peumlr teuml gjitheuml materialin

pavareumlsisht neumlse ai eumlshteuml njohur ose jo meuml pareuml E theksojmeuml keumlteuml sepse neuml praktikeumln

hetimore ka pasur raste kur prokurori me justifikimin ldquopeumlr teuml mos humbur koheuml se i

pandehuri peumlr njeuml pjeseuml teuml materialit hetimor eumlshteuml njohur meuml pareumlrdquo (siccedil janeuml proces-verbalet

e pyetjes seuml tij ballafaqimet e tij me deumlshmitareuml teuml ndrysheumlm) nuk i ka veumlneuml neuml dispozicion

teuml teuml pandehurit edhe keumlto materiale ose eumlshteuml mjaftuar me njohjen e tij neuml meumlnyreuml formale

Eumlshteuml e kuptueshme qeuml njeuml praktikeuml e tilleuml eumlshteuml e gabuar dhe neuml kundeumlrshtim me dispozitat

e K Pr Penale Pavareumlsisht se peumlr teuml pandehurin keumlto materiale janeuml teuml njohura meuml pareuml (siccedil

mund teuml jeneuml theumlniet e tij) ai i njeh keumlto materiale teuml shkeumlputura nga njeumlra-tjetra prandaj


dhe mund teuml mos jeteuml neuml gjendje teuml asimilojeuml peumlrmbajtjen e tyre e teuml beumljeuml lidhjen me

materialet e tjera po teuml kemi parasysh keumltu edhe shkalleumln e nivelit intelektual teuml tij kjo

lidhje beumlhet meuml e veumlshtireuml Neuml rastet kur neuml njeuml ccedileumlshtje penale janeuml disa teuml pandehur ka

lindur pyetja Neumlse keumlta persona duhet teuml njihen veteumlm me materialet neuml ngarkim teuml tyre apo

me teuml gjitheuml materialin e ccedileumlshtjes dmth edhe me materialet neuml ngarkim teuml teuml pandehurve teuml

tjereuml Neuml keumlto raste i pandehuri duhet teuml njihet me ateuml material qeuml e ngarkon ateuml me

peumlrgjegjeumlsi penale dhe jo me materialin hetimor teuml teuml pandehurve teuml tjereuml kur nuk ka lidhje

me teuml E themi keumlteuml se qeumlllimi i njohjes me materialin neuml ngarkim teuml tij eumlshteuml peumlr trsquoi dheumlneuml

atij mundeumlsineuml teuml realizojeuml teuml drejteumln e mbrojtjes ndaj ky i pandehur nuk ka pse teuml njihet me

materiale hetimore qeuml nuk e ngarkojneuml ateuml penalisht113Me veumlnien neuml dispozicion teuml

materialit hetimor teuml pandehurit peumlr njohje kaneuml peumlrfunduar teuml gjitha veprimet hetimore teuml

prokurorit ndaj teuml pandehurit peumlr teuml veumlrtetuar fajeumlsineuml e tij Qeuml nga ky moment prokurori

nuk ka teuml drejteuml teuml ndeumlrmarreuml asnjeuml veprim hetimor tjeteumlr ndaj teuml pandehurit dhe as ta pyeseuml

ateuml rreth fajeumlsiseuml seuml tij gjateuml njohjes me keumlteuml material sepse veprime teuml tilla nuk gjejneuml

mbeumlshtetje neuml K Pr Penale Neumlse prokurorit do trsquoi lindeuml nevoja e sqarimit

domosdoshmeumlrisht teuml njeuml fakti teuml caktuar qeuml ka lidhje me ccedileumlshtjen eumlshteuml e detyrueshme qeuml i

pandehuri teuml vihet neuml dijeni peumlr keumlteuml me kusht qeuml pas sqarimit teuml keumltij fakti i pandehuri teuml

njihet teumlreumlsisht me materialet e ccedileumlshtjes penale

Pasi eumlshteuml njohur me materialet e ccedileumlshtjes i pandehuri ka teuml drejteuml teuml keumlrkojeuml dhe ploteumlsimin

e hetimeve neumlpeumlrmjet kryerjes seuml veprimeve teuml tjera hetimore (eksperimente marrje e

dokumenteve neuml instanca teuml ndryshme thirrje deumlshmitareumlsh) kur ai mendon se janeuml teuml

nevojshme peumlr teuml sqaruar poziteumln e tij Keumlto keumlrkesa i pandehuri ia njofton prokurorit i cili i

sheumlnon neuml procesverbalin e peumlrfundimit teuml hetimeve Prokurori eumlshteuml i detyruar ta marreuml neuml

shqyrtim keumlrkeseumln e teuml pandehurit dhe teuml vendoseuml ploteumlsimin e hetimeve ose refuzimin e

keumlrkeseumls duke e argumentuar ateuml si dhe duke veumlneuml neuml dijeni teuml pandehurin Teuml drejteumln e

njohjes me materialet hetimore neuml peumlrfundim teuml hetimit i pandehuri e realizon veteuml ose

neumlpeumlrmjet mbrojteumlsit teuml tij ccedilka sanksionohet neuml nenin 327 K Pr Penale Kur i pandehuri

nuk eumlshteuml gjetur eumlshteuml fshehur apo arratisur dhe ndaj tij eumlshteuml nxjerreuml nga prokurori

vendimi i mosgjetjes njohja me fashikullin e hetimit paraprak realizohet nga mbrojteumlsi i tij

i zgjedhur dhe kur nuk ka teuml tilleuml nga mbrojteumlsi i caktuar kryesisht nga organi procedues

Egrave 113 River Ch (2015) Criminal law procedure A background on the elements of crimes and the rights of

defendants USA Create Space Independent Publishing



fazeumln e hetimeve paraprake

Respektimi i teuml drejtave teuml pandehurit neuml ccedildo fazeuml teuml hetimit mbart reumlndeumlsi teuml veccedilanteuml dhe

garanton ateuml qeuml ne shpesh e peumlrkufizojmeuml ldquodrejteumlsirdquo Neumlse keumlto garanci ligjore teuml teuml

pandehurit nuk do teuml udheumlheqin procesin ligjor si pasojeuml do teuml sillnin cenimin e procesit

dhe meuml tej teuml vendimeve penale Meuml poshteuml po ju paraqesim disa raste teuml praktikeumls

gjyqeumlsore ku mosrespektimi i teuml drejtave teuml teuml pandehurit gjateuml fazeumls seuml hetimeve

paraprake ka sjelleuml prishjen e vendimeve penale

Rasti I

Gjykata e Rrethit Gjyqeumlsor Shkodeumlr me vendimin Nr 310 dt 21112000 ka vendosur

kthimin e akteve organit teuml Prokuroriseuml Shkodeumlr me arsyetimin se

ldquoGjykata ccedilmon se kjo keumlrkeseuml nuk mund teuml shqyrtohet neuml seanceuml gjyqeumlsore pasi eumlshteuml akt

absolutisht i pavlefsheumlm sipas nenit 128c teuml K Pr P peumlr shkak teuml mosrespektimit teuml keumlrkesave

teuml nenit 3313 teuml K Pr P neuml lidhje me njoftimin e keumlrkeseumls peumlr gjykim teuml pandehurit duke mos

i realizuar teuml pandehurit garanciteuml kushtetuese qeuml i njeh neni 31a ccedilneni 322 dhe neni 33 i

Kushtetuteumls seuml Republikeumls seuml Shqipeumlriseumlrdquo114

Rasti II

Gjykata e Larteuml me vendimin Nr 416 dt 13062001 ka konstatuar shkelje teuml seuml drejteumls seuml

teuml pandehurit neuml procesin penal dhe ka vendosur prishjen e vendimit teuml Gjykateumls seuml Rrethit

Gjyqeumlsor Korccedileuml dhe teuml Gjykateumls seuml Apelit Korccedileuml me arsyetimin se

ldquoSi akuza fillestare ashtu edhe vendimi i meumlvonsheumlm peumlr ndryshimin e saj nuk i janeuml njoftuar teuml

pandehurit dhe mbrojteumlsit teuml tij dhe Gjykata e Shkalleumls seuml Pareuml dhe ajo e Apelit nuk e kaneuml

evidentuar njeuml fakt teuml tilleuml ndaj dhe kjo shkelje e dispozitave procedurale neni 34 128c i K

Pr P i beumln vendimet e tyre absolutisht teuml pavlefshmerdquo115

Rasti III

Gjykata e Apelit Durreumls me vendimin Nr 102 dt 18042002 ka vendosur prishjen e

vendimit teuml Gjykateumls seuml Shkalleumls seuml Pareuml Durreumls me arsyetimin se

Egrave 114Vendim gjyqeumlsor Nr 310 dt 21112000 i Gjykateumls seuml Rrethit Gjyqeumlsor Shkodeumlr 115wwwgjykataelarteumlgoval


ldquonga materialet e dosjes rezulton se nga data e atribuimit teuml vepreumls penale shtetasve Sh Sh I

N dhe H M (prill lsquo98) e deri neuml deumlrgimin e ccedileumlshtjes peumlr gjykim (mars 2000) ka kaluar njeuml

periudheuml kohe tej afatit 3 mujor teuml peumlrcaktuar neuml nenin 3231 teuml K Pr P Neuml dosjen hetimore

ndodhet veteumlm vendimi dateuml 9041999 peumlrzgjatjen e afatit hetimor

Neuml bazeuml teuml n 3242 teuml K Pr P prokurori mund teuml zgjaseuml afatin e hetimeve paraprake por jo

pasi teuml jeteuml ploteumlsuar afati tremujor i parashikuar neuml nenin 3231 teuml keumltij kodi siccedil ka vepruar neuml

rastin konkret qeuml ka marreuml vendimin peumlr zgjatjen e afatit hetimor rreth 8 muaj pas ploteumlsimit teuml

afatit tremujor Neuml rastin konkret teuml gjitha veprimet dhe aktet procedurale teuml kryera pas kalimit

teuml afatit tremujor nga organi i akuzeumls qeuml i peumlrkasin tre teuml pandehurve teuml meumlsipeumlrm janeuml

absolutisht teuml pavlefshme nuk kaneuml asnjeuml vlereuml procedurale dhe peumlr rrjedhojeuml nuk mund teuml

peumlrdoren (neni 128 i K Pr P) Akte teuml tilla janeuml keumlrkesa peumlr gjykim dateuml 14032000 vendimi i

deumlrgimit teuml ccedileumlshtjes peumlr gjykim dateuml 14032000 vendimet peumlr njoftimin e akuzeumls teuml

pandehurve

Sa meuml lart edhe veprimet e aktet e tjera procedurale teuml kryera e teuml hartuara nga gjykata janeuml

absolutisht teuml pavlefshme pasi mbeumlshteten neuml aktet e sipeumlrpeumlrmendura qeuml nuk kaneuml vlereuml

procedurale (n 131 i K Pr P)

Meqeneumlse pavlefshmeumlria e keumltyre akteve nuk mund teuml riparohet nga Gjykata e Apelit Kolegji i

Gjykateumls seuml Larteuml arrin neuml konkluzionin se vendimi i Gjykateumls seuml Shkalleumls seuml Pareuml duhet prishur

dhe ccedileumlshtja duhet teuml deumlrgohet peumlr rigjykim praneuml po keumlsaj gjykate me njeuml tjeteumlr trup gjykuesrdquo116

Rasti IV

Gjykata e Apelit Durreumls me vendimin Nr 258 dt 21102002 vendosi prishjen e vendimit

teuml Gjykateumls seuml Rrethit Gjyqeumlsor Durreumls me arsyetimin se

ldquoGjateuml hetimeve paraprake nuk janeuml zbatuar drejt procedurat e mungeseumls lidhur me teuml

pandehurin A A dhe nuk janeuml kryer teuml gjitha procedurat e keumlrkimit teuml parashikuara nga neni

140-142 teuml K Pr P

Neuml kundeumlrshtim me keumlrkesat ligjore avokati i teuml pandehurit eumlshteuml pyetur si deklarues dhe

deklarimet e tij kane sheumlrbyer si proveuml peumlr trsquou marreuml nga prokurori lsquovendimi i mosgjetjesrsquo seuml teuml

pandehurit Teuml gjitheuml teuml pandehurve sipas nenit 341 teuml K Pr Penale u eumlshteuml komunikuar akuza

e Dheumlnies ndihmeuml peumlr kalim teuml paligjsheumlm teuml kufirit me qeumlllim peumlrfitimi e parashikuar nga neni

1982 i K Penal dhe neuml pyetjen e tyre nga prokurori kaneuml dheumlneuml shpjegime peumlr keumlteuml akuzeuml Por

neuml keumlrkeseumln peumlr gjykim dhe neuml vendimin e gjykateumls teuml pandehurit janeuml akuzuar e deumlnuar edhe

peumlr nenin 25 teuml K Penal si vepeumlr penale e kryer neuml bashkeumlpunim Si rrjedhim teuml pandehurit

janeuml deumlnuar edhe peumlr njeuml akuzeuml teuml re peumlr teuml cileumln nuk janeuml marreuml teuml pandehur dhe nuk kaneuml dheumlneuml

shpjegime mbi meumlnyreumln e bashkeumlpunimit Neuml keumlto rrethana vendimi i gjykateumls eumlshteuml bazuar neuml

akte absolutisht teuml pavlefshme dhe si i tilleuml ai eumlshteuml i pavlefsheumlmrdquo117

Nga sa meuml sipeumlr del qarteuml se shkelja e teuml drejtave teuml teuml pandehurit peumlr tù veumlneuml neuml dijeni mbi

ndryshimin e akuzeumls dhe mosrespektimi i rregullave neuml lidhje me njoftimin e teuml pandehurit

kaneuml ccediluar neuml pavlefshmeumlrineuml e vendimit teuml Gjykateumls seuml Rrethit Gjyqeumlsor Durreumls pasi ato

bazohen neuml akte absolutisht teuml pavlefshme teuml marra neuml kundeumlrshtim me dispozitat e K Pr

Penale

Egrave 116Vendimi gjyqeumlsor penal Nr 102 dt 18042002 i Gj Ap Durreumls 117 Vendim gjyqeumlsor penal Nr 258 dt 21102002 i Gj Ap Durreumls


Rasti V

Gjykata Kushtetuese me vendimin Nr 4 dt 07022001 ka vendosur shfuqizimin si

antikushtetues teuml vendimit teuml Gjykateumls seuml Rrethit Gjyqeumlsor Elbasan teuml Gjykateumls seuml Apelit

Durreumls dhe teuml Kolegjit Penal teuml Gjykateumls seuml Larteuml me arsyetimin se

ldquoKeumlrkuesi A A Me vendimin e Gjykateumls seuml Rrethit Elbasan eumlshteuml deklaruar fajtor peumlr veprat

penale teuml parashikuara nga nenet 78 dhe 2782 teuml K Penal dhe eumlshteuml deumlnuar peumlrfundimisht me

24 vjet burgim

Mbi ankimin e teuml gjykuarit Gjykata e Apelit Durreumls ka vendosur leumlnien neuml fuqi teuml keumltij

vendimi

Kolegji Penal i Gjykateumls seuml Larteuml ccedileumlshtjen mbi bazeumln e rekursit teuml paraqitur nga i gjykuari e ka

shqyrtuar neuml Dhomeumln e Keumlshillimit dhe ka vendosur mospranimin e tij me arsyetimin se

ldquoRekursi nuk peumlrmban shkaqet e parashikuara nga neni 432 i K Pr Penale dhe se vendimet e

dheumlna nga Gjykata e Shkalleumls seuml Pareuml Elbasan dhe ajo e Apelit Durreumls janeuml teuml drejta dhe teuml

bazuara neuml ligjrdquo118

Nga gjykimi i keumlsaj ccedileumlshtje neuml seanceuml plenare Gjykata Kushtetuese konstatoi se neuml teuml tria

shkalleumlt e gjykimit nga gjykatat e zakonshme veumlrehen shkelje procedurale teuml cilat e beumljneuml

procesin teuml parregullt Shkelje antikushtetuese janeuml beumlreuml qeuml neuml fazeumln e hetimit Gjateuml hetimit

nuk eumlshteuml komunikuar akuza menjeumlhereuml e holleumlsisht pasi organi i hetimit nuk ka caktuar

mbrojteumls qeuml trsquoi komunikonte akuzeumln e teuml pandehurit i cili ishte neuml mungeseuml duke shkelur

keumlshtu nenin 31ccedil teuml Kushtetuteumls

I pandehuri nuk eumlshteuml njohur me teuml gjitha materialet e ccedileumlshtjes neuml ngarkim teuml tij nga

prokurori para se ccedileumlshtja teuml kalonte peumlr gjykim Keumlshtu gjashteuml deklarimet e personave qeuml

kaneuml dijeni peumlr ccedileumlshtjen nuk ishin neuml dosjen hetimore kur prokurori njohu teuml pandehurin

me materialet e ccedileumlshtjes Keumlto prova janeuml paraqitur veteumlm neuml Gjykateumln e Shkalleumls seuml Pareuml

pas disa seancave me keumlrkeseuml teuml gjykateumls Neuml keumlteuml veumlshtrim eumlshteuml shkelur e drejta e

mbrojtjes e teuml gjykuarve

Konstatohet gjithashtu se nga dt 27071998 kur eumlshteuml regjistruar ccedileumlshtja e teuml gjykuarit neuml

organet e hetimit dhe deri neuml dateumln 1021999 qeuml eumlshteuml caktuar mbrojteumlsi janeuml beumlreuml njeuml seumlreuml

veprimesh procedurale pa pranineuml e mbrojteumlsit ccedilka peumlrbeumln shkelje teuml garanciseuml peumlr

realizimin neuml koheuml teuml mbrojtjes (neni 31b i Kushtetuteumls) Dosja hetimore ka kaluar peumlr

Egrave 118Vendime teuml Gjykateumls Kushtetuese teuml RSh


gjykim neuml dateumln 5021999 dmth 4diteuml pas pjeseumlmarrjes seuml mbrojteumlsit ccedilka ka sjelleuml

pamundeumlsineuml objektive neuml hetuesi peumlr teuml realizuar mbrojtje efikase neuml koheuml

Nga materialet e ccedileumlshtjes nxirret konkluzioni se Gjykata e Shkalleumls seuml Pareuml qeuml e ka

deklaruar fajtor teuml pandehurin e ka marreuml teuml mireumlqeneuml akuzeumln duke cenuar parimin e

prezumimit teuml pafajeumlsiseuml (neni 62 i Konventeumls E Dr Nj dhe neni 4 i K Pr Penale) Neuml

keumlto dispozita parashikohet se ldquoccedildo person i akuzuar peumlr njeuml shkelje teuml ligjit prezumohet i

pafajsheumlm derisa fajeumlsia e tij teuml provohet ligjeumlrishtrdquo Cenimi i keumltij parimi teuml reumlndeumlsisheumlm

procedural nga ana e gjykateumls tregon se nuk eumlshteuml zhvilluar njeuml proces i rregullt ligjor qeuml

shprehet qarteuml neuml qeumlndrimin e mbajtur nga gjykata ndaj alibiseuml seuml pretenduar nga i

pandehuri sipas teuml cilit neuml koheumln e krimit ndodhej neuml Greqi

Gjykata Kushtetuese konkludon se shkeljet procedurale teuml lejuara nga organi i akuzeumls dhe

nga Gjykata e Shkalleumls seuml Pareuml qeuml ka deklaruar fajeumlsineuml e teuml pandehurit nuk i kaneuml

korrigjuar as Gjykata e Apelit dhe as Kolegji Penal i Gjykateumls seuml Larteuml

Gjykata e Apelit jo veteumlm qeuml nuk i ka konstatuar shkeljet e meumlsipeumlrme por ajo veteuml ka beumlreuml

shkelje teuml reumlndeuml procedurale pasi nuk e ka siguruar paraqitjen e teuml pandehurit neuml gjykim

kur ai ka keumlrkuar me insistim teuml thirrej peumlr tù deumlgjuar neuml ateuml Gjykateuml

Gjykata Kushtetuese peumlrfundimisht konkludon se gjykatat e teuml tria shkalleumlve kaneuml zhvilluar

njeuml proces teuml parregullt ligjor neuml kundeumlrshtim me nenin 421 teuml Kushtetuteumls dhe nenin 6 teuml

Konventeumls e peumlr rrjedhojeuml duhet teuml shfuqizohen

Neuml vendimin e meumlsipeumlrm Gjykata Kushtetuese ka konstatuar shkeljen e teuml drejtave teuml teuml

pandehurit neuml fazeumln e hetimeve teuml drejta qeuml kaneuml teuml beumljneuml me komunikimin e akuzeumls dhe

caktimin e mbrojteumlsit kryesisht nga prokurori kur ai procedohet neuml mungeseuml si dhe

mosnjohjen e ploteuml teuml tij me teuml gjitha materialet neuml ngarkim teuml tij Gjithashtu neuml fazeumln e

gjykimit eumlshteuml konstatuar shkelje e parimit teuml prezumimit teuml pafajeumlsiseuml nga gjykata e

shkalleumls seuml pareuml neuml gjykimin e ccedileumlshtjes si dhe e mosrealizimit teuml thirrjes seuml teuml pandehurit

peumlr teuml qeneuml i pranisheumlm neuml gjykim nga Gjykata e Apelit Teuml gjitha keumlto shkelje janeuml

konsideruar nga Gjykata Kushtetuese si cenim i teuml drejteumls kushtetuese teuml mbrojtjes dhe teuml

procesit teuml rregullt ligjor


KAPITULL IIV GARANCITEuml KUSHTETUESE TEuml PASQYRUARA NEuml K PR

PENALE TEuml TEuml DREJTAVE TEuml TEuml PANDEHURIT GJATEuml PROCESIT PENAL

NEuml FAZEumlN E GJYKIMIT

HYRJE

Kushtetuta e Republikeumls seuml Shqipeumlriseuml burimi i pareuml dhe themelor i teuml drejtave neuml Shqipeumlri

ligji me fuqi meuml teuml larteuml neuml hierarkineuml e akteve ligjore neuml vendin toneuml neuml pjeseumln e dyteuml teuml saj

sanksionon ldquoTeuml drejtat dhe liriteuml themelore teuml njeriutrdquo Neuml nenin 15 teuml saj Kushtetuta shpall

se

ldquoTeuml drejtat dhe liriteuml themelore teuml njeriut janeuml teuml pandashme teuml patjeteumlrsueshme e teuml

padhunueshme dhe qeumlndrojneuml neuml themel teuml teuml gjitheuml rendit Juridikrdquo Ndeumlrsa neuml nenin 42

sanksionon se ldquoLiria prona dhe teuml drejtat e njohura me Kushtetuteuml dhe me ligj nuk mund teuml

cenohen pa njeuml proces teuml rregullt ligjorrdquo ldquoKushdo peumlr mbrojtjen e teuml drejtave teuml lirive dhe teuml

interesave teuml tij kushtetues dhe ligjore ose neuml rastin e akuzave teuml ngritura kundeumlr tij ka teuml

drejteumln e njeuml gjykimi teuml drejteuml dhe publik brenda njeuml afati teuml arsyesheumlm nga njeuml gjykateuml e

pavarur dhe e paanshme e caktuar me ligjrdquo119

Keumlto dispozita kushtetuese dhe teuml tjerat neuml vazhdim teuml saj peumlrbeumljneuml katalogun e teuml drejtave

dhe lirive themelore teuml njeriut teuml afirmuara keumlto neuml Kushtetuteuml dhe kaneuml si qeumlllim teuml

garantojneuml respektimin dhe mbrojtjen e keumltyre teuml drejtave peumlr shkak teuml veteuml supremaciseuml qeuml

geumlzon Kushtetuta neuml hierarkineuml e ligjeve Neuml keumlteuml aspekt si ligji themelor i shtetit

Kushtetuta garanton ldquopaprekshmeumlrineuml e personitrdquo qeuml do teuml thoteuml se individi jo veteumlm i

geumlzon keumlto teuml drejta por shteti merr peumlrsipeumlr detyrimin peumlr trsquoi siguruar ato realisht Ndaj

edhe Kushtetuta e kushteumlzon cenimin apo kufizimin e keumltyre teuml drejtave veteumlm neumlpeumlrmjet

ldquonjeuml procesi teuml rregullt ligjorrdquoKy term neuml vetvete neumlnkupton njeuml teuml drejteuml ldquogjiganterdquo qeuml

peumlrfshin disa teuml drejta teuml tjera kushtetuese e ligjore mbi bazeumln e teuml cilave krijohet dhe

kushteumlzohet veteuml ekzistenca e ldquoprocesit teuml rregullt ligjorrdquo Teuml tilla janeuml teuml gjitheuml elementet e

parashikuara neuml nenin 422 teuml Kushtetuteumls si gjykimi i drejteuml publik brenda njeuml afati teuml

arsyesheumlm nga njeuml gjykateuml e pavarur e paanshme (neni 30) prezumimi i pafajeumlsiseuml (neni

Egrave 119Kushtetuta RSh neni 15 42


31) garanciteuml e procesit penal (neni 32) e drejta e mosinkriminimit (neni 33) e drejta peumlr

tù deumlgjuar (neni 34) e drejta peumlr ankim ndaj vendimit gjyqeumlsor

Neumlpeumlrmjet garancive teuml meumlsipeumlrme Kushtetuta e Republikeumls seuml Shqipeumlriseuml ka afirmuar

standardet ndeumlrkombeumltare teuml teuml drejtave dhe lirive themelore teuml njeriut neuml meumlnyreuml teuml

veccedilanteuml teuml Konventeumls Europiane teuml teuml Drejtave teuml Njeriut e cila neuml bazeuml teuml Kushtetuteumls

eumlshteuml beumlreuml pjeseuml e sistemit teuml brendsheumlm juridik ccedilka parashikohet neuml nenin 172 teuml

Kushtetuteumls

41 E drejta peumlr njeuml proces teuml rregullt ligjor garanci e KEDNj e afirmuar neuml

Kushtetuteuml dhe neuml K Pr Penale

Konventa Europiane e teuml Drejtave teuml Njeriut ka gjetur pasqyrim dhe peumlrshtatje teuml ploteuml neuml

dispozitat kushtetuese peumlr teuml pandehurin dhe udheumlheq normat e seuml drejteumls peumlr sa i peumlrket

parimit universal teuml mbrojtjes seuml teuml drejtave teuml tij Neuml nenin 6 teuml saj kjo Konventeuml

sanksionon ldquoteuml drejteumln peumlr njeuml proces teuml rregullt ligjorrdquo me dispoziteumln

ldquoCcedildo person ka teuml drejteuml qeuml ccedileumlshtja e tij teuml deumlgjohet drejteumlsisht publikisht dhe brenda njeuml afati teuml

arsyesheumlm nga njeuml gjykateuml e pavarur dhe e paanshme e krijuar ligjeumlrisht e cila do teuml vendoseuml

qofteuml peumlr konfliktet dhe detyrimet e tij me karakter civil qofteuml peumlr bazueshmeumlrineuml e ccedildo akuze

teuml natyreumls penale teuml drejtuar kundeumlr tijrdquo120

Pra vihet re se e drejta peumlr njeuml proces teuml rregullt ligjor eumlshteuml afirmuar edhe nga Kushtetuta

neuml nenin 422 teuml saj E drejta peumlr njeuml proces teuml rregullt ligjor parashikohet neuml nenin 10 teuml

Deklarateumls Universale teuml teuml Drejtave teuml Njeriut me keumlteuml formulim

ldquoCcedildokush ka teuml drejteuml teuml barabarteuml teuml deumlgjohet drejteumlsisht e publikisht nga njeuml gjykateuml e

pavarur dhe e paanshme neuml meumlnyreuml qeuml teuml merret njeuml vendim mbi teuml drejtat dhe detyrimet e tij

apo dhe mbi akuzat penale teuml ngritura ndaj tijrdquo121

KEDrNj Deklarata Universale e teuml Drejtave teuml Njeriut dhe Kushtetuta e sanksionojneuml keumlteuml

teuml drejteuml dhe i japin asaj njeuml kuptim mjaft teuml gjereuml Referuar termit ldquoproces i rregullt ligjorrdquo

do teuml neumlnkuptojmeuml faktin se ccedildo person geumlzon teuml drejteumln e njeuml procesi teuml rregullt ligjor Neumlse

teuml drejtat e tij teuml parashikuara neuml Konventeuml dhe neuml Kushtetuteuml janeuml cenuar dhe ai eumlshteuml

subjekt neuml njeuml proces ateumlhereuml atij i lind e drejta peumlr teuml keumlrkuar njeuml proces teuml rregullt ligjor

Neuml nenin 1 teuml Konventeumls sanksionohet se ldquoPaleumlt e larta kontraktuese i sigurojneuml ccedildo

Egrave 120 KEDrNj neni 6 121 Neni 10 i Deklarateumls Universale teuml teuml Drejtave teuml Njeriut


personi qeuml ndodhet neumln juridiksionin e tyre teuml drejtat dhe liriteuml e peumlrcaktuara neuml kreun I teuml

keumlsaj Konventerdquo122

Kjo peumlrbeumln edhe fusheumln e zbatimit teuml nenit 61 teuml Konventeumls si dhe nenin 422 teuml

Kushtetuteumls Teuml drejteumln peumlr njeuml proces teuml rregullt ligjor neuml keumlteuml kontekst do ta peumlrkufizonim

si ldquoE drejta e teuml pandehurit peumlr njeuml proces teuml rregullt ligjor eumlshteuml teumlreumlsia e teuml drejtave apo

garancive procedurale qeuml i njihen atij gjateuml procesit penal nga Konventa dhe nga

Kushtetuta teuml konkretizuara keumlto nga Kodi i Procedureumls Penalerdquo peumlrkufizim ky qeuml rrjedh

nga keumlto akte ligjore Keumlto garanci peumlr teuml pandehurin do teuml ishin krejt formale neumlse nuk do

teuml ekzistonte njeuml sistem kontrolli i garantimit dhe i zbatimit teuml keumltyre teuml drejtave

Mekanizmat garantues teuml seuml drejteumls peumlr njeuml proces teuml rregullt ligjor janeuml

1) Gjykatat e juridiksionit teuml zakonsheumlm teuml cilat janeuml teuml detyruara teuml shqyrtojneuml

bazueshmeumlrineuml neuml ligj dhe neuml fakt teuml ccedildo akuze penale teuml ngritur ndaj njeuml personi teuml

caktuar duke i garantuar atij teuml drejtat procedurale qeuml parashikon Konventa Kushtetuta

dhe K Pr P peumlr teuml dhe qeuml teuml marra seuml bashku peumlrbeumljneuml ldquoteuml drejteumln e teuml pandehurit peumlr njeuml

proces teuml rregullt ligjorrdquoMundeumlsiteuml ligjore peumlr ta garantuar me efektivitet keumlteuml teuml drejteuml

janeuml meuml teuml meumldha po teuml kemi parasysh se ekziston njeuml sistem gjyqeumlsor trishkalleumlsh qeuml i

njeh Gjykateumls seuml Apelit dhe Gjykateumls seuml Larteuml teuml drejteumln peumlr teuml korrigjuar apo prishur

vendimet e gjykatave meuml teuml ulta neumlse konstatojneuml shkelje teuml seuml drejteumls peumlr njeuml proces teuml

rregullt ligjor

2) Gjykata Kushtetuese e cila vepron si shkalleuml e kateumlrt gjykimi neuml bazeuml teuml nenit

131(f) teuml Kushtetuteumls seuml RSh ldquovendos peumlr gjykimin peumlrfundimtar teuml ankesave teuml

individeumlverdquo veteumlm kur ploteumlsohen keumlto dy kushte

a- Teuml jeneuml shkelur teuml drejtat e tyre kushtetuese peumlr njeuml proces teuml

rregullt ligjor

b- teuml jeneuml shteruar teuml gjitha mjetet juridike peumlr mbrojtjen e keumltyre teuml

drejtave 123

Jurisprudenca e Gjykateumls Kushtetuese neuml keumlteuml drejtim eumlshteuml mjaft e gjereuml dhe e

reumlndeumlsishme sepse ccedildo vendim i Gjykateumls Kushtetuese jo veteumlm beumln interpretimin

kushtetues dhe zgjidh peumlrfundimisht ankesat e individeumlve neuml keumlteuml drejtim por prodhon

efekte ldquoerga omnesrdquo peumlr teuml gjitheuml dhe peumlr rrjedhojeuml ka efektet e forceumls seuml ligjit

Egrave 122 KEDrNj neni 1 123 Kushtetuta Rsh neni 131


3) Gjykata Europiane e cila eumlshteuml edhe ldquoruajteumlsja e zbatimit teuml Konventeumls nga shtetet

aneumltarerdquo dhe juridiksioni i seuml cileumls eumlshteuml i detyruesheumlm peumlr Shqipeumlrineuml qeuml nga momenti i

ratifikimit teuml keumlsaj Konvente

Nga sa meuml sipeumlr Konventa dhe Kushtetuta jo veteumlm parashikojneuml njeuml varg teuml drejtash peumlr teuml

pandehurin por edhe marrin peumlrsipeumlr neumlpeumlrmjet mekanizmave teuml lartpeumlrmendura teuml

sigurojneuml zbatimin e tyre

Neuml peumlrshtatje teuml ploteuml me Konventeumln dhe Kushtetuteumln K Pr P ka zbeumlrthyer dhe ka

konkretizuar keumlto teuml drejta duke i peumlrsosur meuml tej garanciteuml e ofruara prej tyre peumlr teuml

pandehurin Ne keumlteuml kuadeumlr K Pr Penale neuml nenin 1 teuml tij merr peumlrsipeumlr ldquoteuml mbrojeuml liriteuml

personale dhe teuml drejtat e interesat e ligjshme teuml shtetasve neuml zbatim teuml Kushtetuteumls duke

siguruar njeuml procedim teuml drejteuml teuml barabarteuml e teuml rregullt ligjorrdquo Ndeumlrsa neuml nenin 2 teuml tij K

Pr P keumlrkon

ldquorespektimin e normave procedurale nga subjektet e procedimit penal organet shteteumlrore dhe

veteuml shtetasitrdquo neuml meumlnyreuml qeuml teuml realizohen me efektivitet teuml drejtat e ldquoteuml pandehuritrdquo neuml prcesin

penal teuml sanksionuara keumlto neuml K Pr Penale124

Ekziston njeuml pajtueshmeumlri e ploteuml e legjislacionit procedural penal me Konventeumln dhe

Kushtetuteumln pasi neuml themel teuml tij dhe teuml keumlrkeseumls peumlr njeuml proces teuml rregullt ligjor qeumlndrojneuml

parimet dhe standardet ndeumlrkombeumltare bashkeumlkohore peumlr teuml drejtat dhe liriteuml themelore teuml

njeriut Parime teuml tilla janeuml parimi i pavareumlsiseuml seuml gjykatave (neni 3) parimi i prezumimit teuml

pafajeumlsiseuml (neni 4) parimi i mbrojtjes (neni 6) parimi i baraziseuml seuml paleumlve (neni 1 i K Pr

P) etj

42 Teuml drejtat themelore teuml teuml pandehurit neuml fazeumln e gjykimit teuml ccedileumlshtjes

Me kalimin e ccedileumlshtjes neuml gjyq i pandehuri merr cileumlsineuml e pjeseumlmarreumlsit themelor ldquoteuml

paleumlsrdquo neuml procesin gjyqeumlsor Qeuml nga ky moment neuml ccedildo veprim procedural qeuml do teuml kryejeuml

gjykata si dhe neuml marreumldheumlniet procedurale teuml krijuara midis saj prokurorit dhe teuml

pandehurit si paleuml neuml keumlteuml proces ka detyrimin ligjor qeuml buron nga Konventa nga

Kushtetuta dhe nga K Pr P peumlr teuml zhvilluar njeuml proces teuml rregullt ligjor neuml kuptim teuml nenit

6 teuml Konventeumls dhe nenit 42 teuml Kushtetuteumls

Neni 61 i Konventeumls Europiane teuml teuml Drejtave teuml Njeriut peumlrcakton keumlrkesat themelore qeuml

ndeumlrtojneuml procesin e rregullt ligjor dhe qeuml lidhen veccedilaneumlrisht me organin qeuml realizon

Egrave 124 K Pr Penale neni 1 2 i tij


dheumlnien e drejteumlsiseuml Gjykateumln si dhe procedureumln gjyqeumlsore teuml shqyrtimit teuml ccedileumlshtjes prej

saj Sipas nenit 61 teuml Konventeumls



qofteuml peumlr konfliktet mbi teuml drejtat dhe detyrimet e tij me karakter civil qofteuml peumlr bazueshmeumlrineuml

e ccedildo akuze penale teuml drejtuar kundeumlr tijrdquo125

Referuar nenit 422 teuml Kushtetuteumls citohet se

ldquoKushdo peumlr mbrojtjen e teuml drejtave lirive dhe teuml interesave teuml tij kushtetuese dhe ligjore ose

neuml rastin e akuzave teuml ngritura kundeumlr tij ka teuml drejteumln e njeuml gjykimi teuml drejteuml dhe publik brenda

njeuml afati teuml arsyesheumlm nga njeuml gjykateuml e pavarur dhe e paanshme e krijuar me ligjrdquo126

Teuml dyja keumlto dispozita sanksionojneuml elementet qeuml duhet teuml peumlrmbajeuml procesi i rregullt ligjor

dhe qeuml neuml fakt peumlrbeumljneuml garanci apo teuml drejta peumlr teuml pandehurin neuml keumlteuml fazeuml procedurale teuml

gjykimit duke i garantuar gjykimin dhe zgjidhjen e ccedileumlshtjes konform keumlrkesave teuml

meumlsipeumlrme realizimin e teuml drejteumls seuml tij peumlr njeuml proces teuml rregullt ligjor

Garanciteuml e meumlsipeumlrme konsistojneuml neuml

421 Prezumimi i pafajeumlsiseuml

Neuml nenin 62 teuml Konventeumls thuhet se ldquoCcedildo person i akuzuar peumlr njeuml shkelje teuml ligjit

prezumohet i pafajsheumlm derisa fajeumlsia e tij teuml provohet ligjeumlrishtrdquo127Ky nen zbatohet peumlr teuml

gjitheuml personat ldquoe akuzuar peumlr njeuml vepeumlr penalerdquo dhe eumlshteuml i vlefsheumlm peumlr teuml gjitheuml procesin

penal duke filluar nga momenti kur njeuml person merr cileumlsineuml e ldquoteuml akuzuaritrdquo apo teuml

pandehurit Parimi i prezumimit teuml pafajeumlsiseuml eumlshteuml njeuml parim shumeuml i reumlndeumlsisheumlm peumlr

procesin penal dhe misheumlron parimin themelor teuml shtetit teuml seuml drejteumls

Neuml vendimet e saj Gjykata Europiane ka theksuar se ky parim eumlshteuml i detyruesheumlm peumlr tù

zbatuar jo veteumlm nga gjykata por edhe nga autoritetet e tjera publike Gjykata ka arritur neuml

keumlteuml peumlrfundim neuml gjykimin e ccedileumlshtjes Allenet de Ribemont kundeumlr Franceumls ku shprehet se

ldquoNeuml koheumln e konferenceumls seuml shtypit neuml 29 dhjetor 1976 z Allenet de Ribemont sapo ishte

arrestuar nga policia dhe megjitheumlse nuk ishte akuzuar ende peumlr ndihmeuml dhe mbeumlshtetje neuml

vrasje me paramendim arrestimi dhe ndalimi i tij neuml ruajtje neuml polici peumlrbeumlnte pjeseuml teuml

hetimeve gjyqeumlsore teuml filluara disa diteuml meuml pareuml nga njeuml gjyqtar hetues neuml Paris duke e cileumlsuar

ateuml si njeuml person ldquoteuml akuzuar peumlr njeuml vepeumlr penalerdquo brenda kuptimit teuml n 62 teuml Konventeumls

Gjykata veumlren se neuml rastin neuml fjaleuml disa nga oficereumlt e larteuml teuml policiseuml franceze e peumlrmendin z

Allenet de Ribemont pa ndonjeuml rezerveuml si njeuml ndeumlr nxiteumlsit e njeuml vrasjeje dhe bashkeumlfajtor neuml

ateuml vrasje Kjo peumlrbeumlnte haptazi shpallje teuml fajeumlsiseuml seuml ankuesit qeuml seuml pari e shtynte publikun teuml

Egrave 125 KEDrNj neni 1 126 Kushtetuta e RSH neni 422 127 KEDrNj neni 62


besonte se ai ishte fajtor dhe seuml dyti paragjykonte vlereumlsimin e fakteve nga autoriteti

kompetent Ndaj si peumlrfundim ka pasur shkelje teuml nenit 62 teuml Konventeumls ldquo128

Neuml interpretimin qeuml i ka beumlreuml Gjykata Europiane parimit teuml prezumimit teuml pafajeumlsiseuml ka

peumlrcaktuar dhe qeumlllimet qeuml ndjek ky parim teuml cilat janeuml

1) Teuml mos nxitet opinioni publik dhe teuml mos i injektohen atij bindje teuml caktuara teuml cilat

neuml njeuml moment teuml meumlvonsheumlm mund teuml kthehen neuml presion peumlr gjykateumln dhe teuml

influencojneuml tek ajo

2) Teuml mos paragjykohet personaliteti i njeuml person i i cili mund teuml shpallet i pafajsheumlm

dhe kjo mund teuml deumlmtojeuml interesat e tij neuml teuml ardhmen Nga ana tjeteumlr teuml mos cenohet as

autoriteti dhe prestigji i veteuml gjykateumls qeuml ligjeumlrisht mund ta shpalleuml keumlteuml person teuml

pafajsheumlm

Neuml keumlteuml drejtim Kushtetuta e RSh ka avancuar meuml tej se Konventa pasi shprehjen e

diskutueshme ldquoteuml provohet ligjeumlrishtrdquo e ka parashikuar neuml kuptimin ldquoteuml provohet me vendim

gjyqeumlsor teuml formeumls seuml prereumlrdquo129 Kjo shprehje ka neuml themel interpretimin qeuml ka pasur

parasysh Gjykata Europiane sepse si Kushtetuta ashtu dhe K Pr P i atribuojneuml gjykateumls

kompetenceumln ligjore peumlr teuml vendosur peumlrfundimisht me vendim gjyqeumlsor mbi fajeumlsineuml apo

pafajeumlsineuml e njeuml personi teuml akuzuar peumlr njeuml vepeumlr penale Ky parim i reumlndeumlsisheumlm eumlshteuml

sanksionuar edhe neuml nenin 4 teuml K Pr Penale duke iu shtuar formulimit teuml nenit 30 teuml

Kushtetuteumls paragrafi me keumlteuml peumlrmbajtjeldquoCcedildo dyshim peumlr akuzeumln ccedilmohet neuml favor teuml teuml

pandehuritrdquo

Parimi i prezumimit teuml pafajeumlsiseuml eumlshteuml parimi themelor i procedimit penal dhe lidhet

ngushteumlsisht me teuml drejteumln e mbrojtjes seuml teuml pandehurit dhe veteuml poziteumln e tij procedurale

Mbi keumlteuml parim mbeumlshteten gjitheuml dispozitat e K Pr Penale teuml cilat peumlrcaktojneuml rregullat

peumlr marrjen dhe ccedilmuarjen e provave si nga organi i prokuroriseuml ashtu edhe nga gjykata

Respektimi i keumltij parimi keumlrkohet qeuml neuml fazeumln fillestare teuml procedimit penal neuml ateuml teuml

hetimeve paraprake kur organi i prokuroriseuml merr vendim peumlr marrjen e personit si teuml

pandehur mbi bazeumln e teuml dheumlnave qeuml janeuml teuml mjaftueshme peumlr teuml treguar fajeumlsineuml e tij dhe jo

peumlr ta cileumlsuara teuml peumlrfundimisht fajtor

Gjykata neuml fazeumln e gjykimit teuml ccedileumlshtjes vendos peumlr fajeumlsineuml apo pafajeumlsineuml e teuml pandehurit

gjithmoneuml duke pasur parasysh se prezumimi i pafajeumlsiseuml keumlrkon qeuml peumlr teuml dheumlneuml vendim

Egrave 128Allenet de Ribemont kundeumlr Franceumls dt 10021995 fq 16-17 129 Kushtetuta e RSh neni 30


deumlnimi teuml keteuml prova teuml padyshimta fajeumlsie Kjo do teuml thoteuml se barra e teuml provuarit teuml fajeumlsiseuml

i takon organit teuml akuzeumls dhe neumlse i pandehuri nuk eumlshteuml neuml gjendje teuml kundeumlrshtojeuml akuzeumln

kjo nuk provon fajeumlsineuml e tij Edhe refuzimi i teuml pandehurit teuml flaseuml nuk eumlshteuml shkak peumlr ta

quajtur fajtor Ky qeumlndrim eumlshteuml mbajtur dhe nga Gjykata Europiane neuml ccedileumlshtjen John

Murray kundeumlr Mbreteumlriseuml seuml Bashkuar dt 08021996130

Fajeumlsia e teuml pandehurit neuml kryerjen e njeuml vepre penale nuk mund teuml bazohet neuml hamendje e

supozime Kur provat janeuml teuml dyshimta ose kur pas hetimit gjyqeumlsor teuml gjithansheumlm

versioni i akuzeumls nuk eumlshteuml i vetmi version qeuml peumlrjashton ccedildo version tjeteumlr i pandehuri nuk

mund teuml deklarohet fajtor Gjykata jep vendim deumlnimi veteumlm kur ekzistojneuml prova teuml cilat

veumlrtetojneuml ploteumlsisht akuzeumln dhe rreumlzojneuml prezumimin e pafajeumlsiseuml seuml teuml pandehurit dhe jo

kur mungojneuml provat peumlr teuml veumlrtetuar pafajeumlsineuml e tij Ky parim ka fuqi edhe gjateuml gjykimit

teuml ccedileumlshtjes neuml shkalleuml teuml dyteuml sepse veteumlm kur vendimi i fajeumlsiseuml merr formeuml teuml prereuml i

pandehuri konsiderohet fajtor Me vendim teuml formeumls seuml prereuml neuml keumlteuml rast kuptohet vendimi

i Gjykateumls seuml Apelit ku peumlrfundon procedimi i rregullt ligjor dhe fillon zbatimi i vendimit

(neuml rastet kur vendimi i Gjykateumls seuml Shkalleumls seuml Pareuml ankimohet neuml Gjykateumln e Apelit)

Kuptimi dhe zbatimi i drejteuml i keumltij parimi neuml praktikeuml eumlshteuml garancia kryesore peumlr

mbrojtjen e teuml drejtave teuml teuml pandehurit neuml teuml gjitha fazat e procedimit


Si njeuml keumlrkeseuml themelore e procesit teuml rregullt ligjor i pandehuri e geumlzon keumlteuml teuml drejteuml (sic

kemi trajtuar meuml sipeumlr) qeuml nga momenti kur merr cileumlsineuml si i tilleuml e deri neuml peumlrfundimin e

gjitheuml procedurave gjyqeumlsore duke peumlrfshireuml edhe apelimet

Teuml drejteumln e mbrojtjes e kemi trajtuar neuml pjeseumln e temeumls qeuml shtjellon teuml drejtat e teuml

pandehurit neuml fazeumln e hetimeve paraprake por ajo qeuml duam teuml theksojmeuml neuml lidhje me fazeumln

e gjykimit eumlshteuml se K Pr P ka parashikuar njeuml seumlreuml dispozitash qeuml peumlrbeumljneuml njeuml peumlrjashtim

Egrave 130 John Murray kundeumlr Mbreteumlriseuml seuml Bashkuar dt 08021996 Gjykata Evropiane e teuml Drejtave teuml Njeriut

(GJEDNJ) eumlshteuml shprehur se prezumimi i pafajeumlsiseuml keumlrkon ndeumlr teuml tjera qeuml kryerja e detyrave nga aneumltareumlt e

njeuml gjykate nuk duhet teuml fillojeuml me ideneuml e paracaktuar se i akuzuari e ka kryer vepreumln peumlr teuml cileumln akuzohet

se barra e proveumls i takon prokurorit dhe ccedildo dyshim duhet teuml jeteuml neuml favor teuml teuml akuzuarit Eumlshteuml detyreuml e

prokurorit qeuml teuml informojeuml teuml akuzuarin peumlr ccedileumlshtjen kundeumlr tij neuml meumlnyreuml qeuml ai teuml mund teuml peumlrgatiseuml e

paraqeseuml mbrojtjen dhe teuml kundeumlrshtojeuml provat teuml cilat mjaftojneuml peumlr ta deumlnuar ateuml Parimi i prezumimit teuml

pafajeumlsiseuml mund teuml shkelet edhe neuml mungeseuml teuml njeuml deklarimi formal mjafton teuml ekzistojeuml njeuml arsyetim i cili teuml

sugjerojeuml se gjykata e konsideron teuml akuzuarin si fajtor si edhe kur barra e proveumls kalon nga prokurori te

mbrojtja


nga rregulli i peumlrgjithsheumlm i ldquozhvillimit teuml gjykimit neuml pranineuml e teuml pandehurit neuml seanceuml

gjyqeumlsorerdquo(nenet 350-352) Keumlto dispozita peumlrcaktojneuml rastet e gjykimit neuml mungeseuml teuml teuml

pandehurit pasi ky gjykim peumlrbeumln njeuml kufizim teuml seuml drejteumls seuml mbrojtjes seuml teuml pandehurit peumlr

shkaqet e peumlrligjura teuml parashikuara nga ky kod Megjithateuml thelbi i teuml drejteumls seuml mbrojtjes i

garantohet teuml pandehurit qeuml gjykohet neuml mungeseuml dhe konsiston neuml pranineuml e detyrueshme

neuml seanceuml gjyqeumlsore teuml mbrojteumlsit teuml tij qofteuml ky i zgjedhur prej veteuml teuml pandehurit apo i

caktuar kryesisht nga gjykata Konkretisht neuml rastet kur i pandehuri nuk paraqitet neuml

seanceumln gjyqeumlsore pa pasur shkaqe teuml ligjshme (neni 351) ka dheumlneuml peumllqimin qeuml shqyrtimi

gjyqeumlsor teuml beumlhet neuml mungeseuml teuml tij largohet nga salla e gjykimit apo i fshihet gjykimit

(neni 352) dhe neuml secilin prej keumltyre rasteve i pandehuri nuk ka zgjedhur mbrojteumls gjykata

eumlshteuml e detyruar trsquoi caktojeuml atij mbrojteumls kryesisht peumlr teuml garantuar mbrojtjen dhe

respektimin e teuml drejtave procedurale teuml tij

Edhe Kushtetuta neuml nenin 331 teuml saj sanksionon se ldquokushdo ka teuml drejteuml teuml deumlgjohet para

se teuml gjykohetrdquo por edhe nga kjo e drejteuml kushtetuese ka njeuml peumlrjashtim qeuml i referohet

personave teuml cileumlt i fshihen drejteumlsiseuml (neni 322)131

423 E drejta peumlr teuml marreuml pjeseuml personalisht neuml gjykim

Kjo e drejteuml eumlshteuml sanksionuar nga Kushtetuta neuml nenin 331 teuml saj megjithateuml sipas nenit

322 ldquonga kjo e drejteuml nuk mund teuml peumlrfitojeuml personi qeuml i fshihet drejteumlsiseumlrdquo rast neuml teuml cilin

veteuml Kushtetuta parashikon njeuml kufizim teuml seuml drejteumls peumlr trsquou deumlgjuar

Ndeumlrsa K Pr Penale peumlr konkretizimin e dispozitave teuml meumlsipeumlrme neuml nenin 344 teuml tij

thekson teuml drejteumln e teuml pandehurit peumlr teuml qeneuml i pranisheumlm neuml seanceuml gjyqeumlsore Peumlr

realizimin e keumlsaj teuml drejte neuml nenet 132-143 janeuml peumlrcaktuar rregullat peumlr njoftimin e tij

Veteumlm pasi teuml jeneuml zbatuar rigorozisht keumlto rregulla mund teuml thuhet se i pandehuri ka marreuml

dijeni peumlr diteumln e gjykimit dhe neumlse nuk paraqitet ka hequr doreuml nga kjo e drejteuml Neuml rast teuml

mosrespektimit teuml rregullave mbi njoftimin e teuml pandehurit nuk mund teuml beumlhet gjykimi neuml

mungeseuml teuml tij sepse ky gjykim do teuml ishte haptazi i padrejteuml Kjo peumlr shkak se i pandehuri

jo veteumlm nuk do teuml kishte mundeumlsi teuml parashtronte pretendimet e tij por do teuml humbiste dhe

teuml drejteumln e ankimit ndaj vendimit peumlrfundimtar peumlr teuml cilin nuk do teuml kishte dijeni

Zhvillimi i gjykimit neuml mungeseuml neuml respektim teuml neneve 344 349 350 351 352 teuml K Pr

Egrave 131Kushtetuta RSh neni 322


Penale nuk e shkel teuml drejteumln e teuml pandehurit peumlr teuml marreuml pjeseuml personalisht neuml gjykim si

neuml rastin kur i pandehuri largohet nga salla e gjyqit dhe nuk ka pranuar teuml keteuml mbrojteumls

(neni 3444) ashtu dhe kur ai nuk paraqitet neuml seanceuml ndoneumlse ka marreuml njoftim dhe nuk

ekzistojneuml shkaqe teuml peumlrligjura peumlr mosparaqitjen e tij(neni 351) apo provohet se i

pandehuri i fshihet gjykimit (neni 3524) Neuml keumlto raste zhvillohet gjykimi neuml mungeseuml teuml teuml

pandehurit dhe ai peumlrfaqeumlsohet nga mbrojteumlsi i zgjedhur prej tij apo neuml rast se nuk ka

zgjedhur teuml tilleuml nga mbrojteumlsi i caktuar kryesisht nga gjykata

Gjykata Kushtetuese eumlshteuml shprehur me vendimin Nr 31 dateuml 14071998 se gjykimi neuml

mungeseuml nuk eumlshteuml antikushtetues dhe nuk e cenon teuml drejteumln peumlr njeuml proces teuml rregullt ligjor

me arsyetimin se

ldquoGaranciteuml procedurale penale qeuml parashikon neni 8 i Ligjit Kushtetues mund teuml realizohen si

nga i pandehuri ashtu edhe nga mbrojteumlsi i tij Ky i fundit ka teuml drejtat qeuml ligji i njeh teuml

pandehurit (neni 50) Caktimi i mbrojteumlsit peumlr teuml pandehurin e pagjetur beumlhet nga organi

procedues jo neuml meumlnyreuml teuml pakushteumlzuar por veteumlm pasi ky organ trsquoi keteuml konsumuar teuml gjitha

obligimet qeuml i ngarkon ligji peumlr gjetjen e teuml pandehuritrdquo132

E drejta peumlr teuml marreuml pjeseuml personalisht neuml gjykim eumlshteuml e reumlndeumlsishme peumlr teuml gjitha shkalleumlt

e gjykimit Keumlteuml e ka theksuar Gjykata Europiane neuml gjykimin e njeuml seumlreuml ccedileumlshtjesh penale

Ajo ka konstatuar se gjykimi neuml mungeseuml neuml teumlreumlsineuml e tij nuk i cenon teuml drejtat e teuml

pandehurit dhe nuk eumlshteuml neuml kundeumlrshtim me Konventeumln Por Gjykata Europiane ka

rekomanduar qeuml teuml zbatohen me rigorozitet hapat qeuml parashikon ligji dhe qeuml gjykimi neuml

mungeseuml teuml jeteuml veteumlm peumlrjashtimi dhe jo rregulli

424 E drejta peumlr teuml paraqitur prova dhe peumlr teuml diskutuar mbi to

Kjo e drejteuml peumlrbeumln thelbin e procesit kundeumlrshtar gjeuml e cila rezulton nga kuptimi i

peumlrgjithsheumlm i njeuml procesi teuml drejteuml gjyqeumlsor Gjykata Europiane e teuml Drejtave teuml Njeriut ka

theksuar se paleumlt nuk geumlzojneuml teuml drejteumln qeuml ccedildo proveuml e tyre teuml pranohet dhe teuml debatohet neuml

gjykim sepse gjykata nuk mund teuml pranojeuml apriori provat qeuml ka lejuar me vendim Paleumlt

geumlzojneuml teuml drejteumln trsquoia paraqesin provat gjykateumls geumlzojneuml teuml drejteumln peumlr teuml debatuar mbi keumlto

prova dhe eumlshteuml gjykata ajo qeuml do teuml vendoseuml neuml fund me arsyetim neumlse do trsquoi pranojeuml ose

jo keumlto prova133 Gjithashtu paleumlve duhet trsquou sigurohet paraqitja neuml fund teuml gjykimit e

konkluzioneve peumlrfundimtare dhe e analizeumls seuml provave teuml marra madje duhet trsquou jepet

Egrave 132 Vendime teuml Gjykateumls Kushtetuese Nr 31 dt 1471998 Botime Edlor Tiraneuml 2000 133 Engel dhe teuml tjereumlt kundeumlr Holandeumls 08061976


koheuml peumlr trsquou peumlrgatitur peumlr keumlto neumlse e keumlrkojneuml Gjykata duhet teuml sigurohet qeuml veteuml paleumlt teuml

keneuml mundeumlsi teuml japin shpjegimet e tyre edhe kur ato janeuml teuml peumlrfaqeumlsuara nga mbrojteumlsi

Shtrojmeuml pyetjen A e parashikon K Pr P keumlteuml teuml drejteuml dhe neuml standardin qeuml e keumlrkon

Konventa

Neuml nenin 3562 teuml K Pr P parashikohet e drejta e teuml pandehurit dhe e mbrojteumlsit teuml tij peumlr teuml

treguar faktet qeuml synojneuml teuml provojneuml dhe teuml keumlrkojneuml marrjen e provave Keumlteuml teuml drejteuml i

pandehuri e realizon pasi gjykata ka deklaruar hapjen e shqyrtimit gjyqeumlsor (neni 355) dhe i

fton paleumlt (prokurorin e teuml pandehurin) teuml paraqesin keumlrkesat e tyre neuml lidhje me marrjen e

provave Neuml bazeuml teuml nenit 357 gjykata pasi deumlgjon paleumlt jep vendim peumlr provat qeuml do teuml

merren dhe shkakun e refuzimit peumlr teuml tjerat134Shohim se K Pr P eumlshteuml neuml peumlrshtatje teuml

ploteuml me keumlrkesat e Konventeumls e cila parashikon garanciteuml minimale qeuml duhet trsquoi sigurohen

teuml pandehurit neuml njeuml proces gjyqeumlsor kufi neumln teuml cilin shtetet aneumltare nuk mund teuml zbresin

Kodi yneuml i Procedureumls Penale jo veteumlm e parashikon keumlteuml teuml drejteuml por dhe e ka zgjeruar

ateuml me garanci teuml tjera peumlr ta beumlreuml sa meuml efektive realizimin e saj nga paleumlt Keumlshtu neuml nenin

3572 teuml K Pr P parashikohet se paleumlt mund teuml keumlrkojneuml marrjen e provave edhe gjateuml

shqyrtimit gjyqeumlsor por veteumlm kur argumentojneuml se nuk kaneuml pasur mundeumlsi peumlr trsquoi keumlrkuar

ato meuml peumlrpara Gjithashtu gjateuml shqyrtimit teuml provave peumlr teuml realizuar meuml mireuml parimin e

kontradiktoritetit neuml nenin 358 teuml K Pr Penale theksohet e drejta e teuml pandehurit peumlr teuml

beumlreuml deklarime neuml ccedildo fazeuml teuml shqyrtimit gjyqeumlsor Kryetari i seanceumls e njeh teuml pandehurin

me keumlteuml teuml drejteuml dhe e sqaron se keumlto deklarime mund trsquoi beumljeuml sa hereuml e ccedilmon teuml

nevojshme neuml lidhje me deponimet e deumlshmitareumlve shpjegimet e eksperteumlve si dhe peumlr ccedildo

proveuml qeuml administrohet gjateuml gjykimit Megjithateuml kjo e drejteuml eumlshteuml e kufizuar nga

peumlrmbajtja e deklarimeve teuml cilat duhet teuml jeneuml brenda objektit teuml akuzeumls Neuml rast teuml kundeumlrt

teuml pandehurit i hiqet e drejta e fjaleumls kur ai nuk i peumlrmbahet objektit teuml akuzeumls pasi eumlshteuml

lajmeumlruar meuml pareuml nga kryetari i seanceumls

Qofteuml nga kuptimi i peumlrgjithsheumlm i procesit teuml drejteuml qofteuml nga jurisprudenca e Gjykateumls

Europiane eumlshteuml pranuar se provat neuml gjykim duhet teuml merren neuml meumlnyreumln e parashikuar

nga ligji dhe se nuk mund teuml peumlrdoren provat qeuml nuk janeuml marreuml neuml keumlteuml meumlnyreuml Kushtetuta

e ka parashikuar neuml meumlnyre teuml veccedilanteuml keumlteuml detyrim ldquoAskush nuk mund teuml deklarohet fajtor

mbi bazeumln e teuml dheumlnave teuml mbledhura neuml meumlnyreuml teuml paligjshmerdquo135

Egrave 134 K Pr Penale neni 357 i tij 135 Kushtetuta e RSh neni 322


Gjykata Europiane ka theksuar se pranueshmeumlria e provave dhe veccedilaneumlrisht e deumlshmive

eumlshteuml neuml radheuml teuml pareuml ccedileumlshtje qeuml rregullohet nga legjislacionit kombeumltar dhe si rregull i

peumlrgjithsheumlm u takon gjykata veteuml zakonshme teuml vlereumlsojneuml deumlshmiteuml e beumlra para tyre136

Nisur nga ky fakt detyra e gjykateumls meuml teuml larteuml nuk eumlshteuml teuml marreuml vendim neumlse deklaratat e

deumlshmitareumlve janeuml pranuar siccedil duhet si proveuml por meuml tepeumlr teuml veumlrtetojeuml neumlse procesi neuml

teumlreumlsi peumlrfshireuml meumlnyreumln neuml teuml cileumln merren deumlshmiteuml eumlshteuml i drejteuml 137

Gjykata Europiane neuml ccedileumlshtjen ldquoKrcmar dhe te tjereuml kundeumlr Republikeumls Ccedilekerdquo analizon se

njeuml paleuml neuml procesin gjyqeumlsor duhet teuml keteuml mundeumlsineuml peumlr trsquou njohur me provat e

paraqitura gjykateumls si dhe me mundeumlsineuml peumlr teuml komentuar mbi ekzistenceumln e tyre

peumlrmbajtjen dhe veumlrteteumlsineuml neuml meumlnyreumln e duhur dhe brenda njeuml kohe teuml peumlrshtatshme138

Kodi i Procedureumls Penale ka parashikuar gjithashtu meumlnyreumln dhe radheumln e marrjes seuml

provave neuml nenet 359-371 teuml tij Ndeumlrsa neuml nenin 380 teuml K Pr Penale theksohet se

ldquoGjykata e bazon vendimin e saj veteumlm neuml provat e marra dhe teuml verifikuara neuml shqyrtimin

gjyqeumlsorrdquo139 Neuml titullin e kateumlrt teuml Kodit teuml Procedureumls Penale janeuml peumlrcaktuar kuptimi i

proveumls (neni 149) objekti i provave (neni 150) llojet e tyre si dhe mjetet e keumlrkimit teuml

proveumls Ccedildo e dheumlneuml tjeteumlr e marreuml neuml kundeumlrshtim me nenet e keumltij Kodi nuk peumlrbeumln proveuml

dhe nuk mund teuml peumlrdoret si e tilleuml neuml gjykim

Ccedileumlshtja ldquoLika dhe Laska kundeumlr Shqipeumlriseumlrdquo eumlshteuml ndeumlr ccedileumlshtjet e para penale qeuml eumlshteuml

deumlrguar dhe shqyrtuar neuml Gjykateumln Evropiane teuml teuml Drejtave teuml Njeriut peumlr shkelje teuml nenit 6

teuml Konventeumls Europiane peumlr teuml Drejtat e Njeriut GjEDrNj me vendimin e dateumls 20 prill

2010 konstatoi shkelje teuml nenit 61 teuml Konventeumls neuml lidhje me meumlnyreumln arbitrare teuml marrjes

dhe teuml vlereumlsimit teuml proveumls vendimtare teuml fajeumlsiseuml seuml aplikanteumlve paraqitjes peumlr njohje dhe

deumlshmive okulare Gjykata neuml arsyetimin e saj shprehet se

ldquo Eumlshteuml njeuml aspekt themelor i seuml drejteumls peumlr njeuml gjyq teuml drejteuml qeuml procedimet penale peumlrfshi

elemente teuml tilla teuml procedimeve qeuml lidhen me procedureumln teuml keneuml barazineuml e mjeteve neuml

dispozicion teuml akuzeumls dhe mbrojtjesrdquo140

Egrave 136 Van Mechelen dhe teuml tjereuml kundeumlr Holandeumls dt 23041997 137 Vendimi Nr 156 dt 25052000 i Kolegjit Penal teuml Gjykateumls seuml Larteuml 138 Krcmar dhe teuml tjereuml kundeumlr Republikeumls Ccedileke dt 03032000 139 K Pr Penale neni 380 i tij 140 Laska dhe Lika kundeumlr Shqipeumlriseuml Aplikim Nr 12345104 dhe 1760504 dt 20 prill 2010 Vendime teuml

GjEDrNJ


GjEDrNj e vazhdon arsyetimin e saj duke konkluduar qeuml e drejta peumlr njeuml gjyq

kundeumlrshtues neumlnkupton neuml parim teuml drejteumln e paleumlve qeuml neuml njeuml proces penal teuml njihen dhe

teuml komentojneuml teuml gjitha aktet e paraqitura me cileumlsineuml e proveumls141

425 E drejta e mosinkriminimit teuml vetvetes dhe e drejta peumlr teuml heshtur

Megjitheumlse keumlto dy teuml drejta nuk peumlrmenden shprehimisht neuml tekstin e Konventeumls

neumlpeumlrmjet jurisprudenceumls seuml saj Gjykata Europiane i ka cileumlsuar ato si standarde

ndeumlrkombeumltare qeuml ndodhen neuml themel teuml nocionit teuml njeuml procedure teuml paanshme sipas nenit

6 teuml Konventeumls

E drejta e mosinkriminimit teuml vetvetes veccedilaneumlrisht presupozon qeuml prokuroria peumlr veumlrtetimin

e akuzeumls ndaj teuml pandehurit teuml mos mbeumlshtetet neuml deumlshmi teuml siguruara neumlpeumlrmjet metodave

teuml keumlrceumlnimit teuml ose shtypjes neuml kundeumlrshtim me vullnetin e teuml pandehurit Dhe seuml dyti kjo

e drejteuml ka teuml beumljeuml me respektimin e vullnetit teuml njeuml personi teuml akuzuar peumlr teuml heshtur142

Keumlto teuml drejta janeuml njohur dhe nga Kushtetuta neuml nenin 321 teuml saj ldquoAskush nuk mund teuml

detyrohet teuml deumlshmojeuml kundeumlr vetvetes ose familjes seuml vet dhe as teuml pohojeuml fajeumlsineuml e tijrdquo143

Garanciteuml qeuml ofron shprehimisht kjo dispoziteuml kushtetuese janeuml Teuml akuzuarit nuk mund trsquoi

vijeuml asnjeuml pasojeuml nga fakti qeuml ai nuk e pohon fajeumlsineuml e tij sepse ky fakt nuk mund teuml

peumlrdoret neuml dheumlnien e vendimit nga gjykata dhe as teuml kombinohet me provat e marra prej

saj Asnjeuml person nuk mund teuml akuzohet peumlr deumlshmi teuml rreme apo refuzim peumlr teuml deumlshmuar

neumlse nuk ka treguar fajeumlsineuml e njeuml teuml afeumlrmi teuml tij Ccedildo i akuzuar ka teuml drejteuml teuml heqeuml doreuml

nga e drejta peumlr teuml heshtur por pohimet e tij mbi vepreumln penale teuml kryer apo shpjegimet e tij

duhet teuml vlereumlsohen neuml teumlreumlsi me provat e tjera (neni 152 K Pr P) Nga sa meuml sipeumlr

rezulton se njeuml person nuk mund teuml deklarohet fajtor e teuml deumlnohet veteumlm mbi bazeumln e

pohimit teuml veteuml atij Heshtja e teuml pandehurit nuk mund teuml peumlrdoret si proveuml e vetme apo

kryesore por mund teuml peumlrdoret si proveuml e zakonshme neuml teumlreumlsineuml e provave teuml tjera qeuml

formojneuml bindjen e brendshme teuml gjyqtarit Neuml bazeuml teuml Kodit teuml Procedureumls Penale neuml

peumlrshtatje me Konventeumln dhe Kushtetuteumln keumlto teuml drejta i pandehuri i geumlzon qeuml nga

momenti kur ai merr cileumlsineuml si i tilleuml dhe derisa vendimi i gjykateumls teuml marreuml formeuml teuml prereuml

qofteuml ky vendim pushimi pafajeumlsie apo deumlnimi (neni 383) Pra edhe gjateuml fazeumls seuml

Egrave 141 Gjonaj (Saliu) E (2014) Rigjykimi i ccedileumlshtjes neuml zbatim teuml vendimit teuml Gjykateumls Europiane teuml Drejtave teuml

Njeriut Tiraneuml Revista Avokatia 8 botim i Dhomeumls Kombeumltare teuml Avokatiseuml Shqiptare 142 Samaha J (2014) Criminal Procedure (self ndash incrimination) Stamford Library of Congress pg 284-315 143 Kushtetuta e RSh neni 321


gjykimit teuml pandehurit i njihet kjo e drejteuml dhe neuml bazeuml teuml nenit 353 teuml Kodit teuml Procedureumls

Penale gjykata mund teuml urdheumlrojeuml shoqeumlrimin e detyruesheumlm teuml teuml pandehurit kur nuk

eumlshteuml paraqitur apo eumlshteuml deklaruar neuml mungeseuml neumlse prania e tij eumlshteuml e domosdoshme peumlr

marrjen e njeuml prove por jo peumlr pyetjen e tij144

Sipas Kodit teuml Procedureumls Penale theumlniet e teuml pandehurit peumlrbeumljneuml njeuml ndeumlr llojet e provave

neuml procesin penal por neni 166 thekson se i pandehuri pyetet veteumlm kur

1) e keumlrkon njeuml gjeuml teuml tilleuml

2) jep peumllqim kur keumlrkohet pyetja e tij145

Neuml ccedildo rast para se teuml fillojeuml pyetja e tyre gjykata e njeh teuml pandehurin me teuml drejteumln peumlr teuml

mos u peumlrgjigjur (teuml drejteumln e heshtjes neni 1674)

426 Barazia e paleumlve neuml procesin gjyqeumlsor

Ky eumlshteuml njeuml ndeumlr parimet kryesore qeuml karakterizon procesin e drejteuml dhe neuml thelb do teuml

thoteuml qeuml teuml dyja paleumlve neuml gjykim trsquou jepen mundeumlsi e mjete teuml barabarta ligjore peumlr teuml

paraqitur ccedileumlshtjen neuml meumlnyreuml qeuml asnjeumlra paleuml teuml mos vihet neuml peumlrpareumlsi neuml raport me paleumln

tjeteumlr

Gjykata Europiane e ka theksuar reumlndeumlsineuml e madhe qeuml merr ky parim neuml vendimet e dheumlna

prej saj neuml teuml cilat shprehet se barazia e paleumlve keumlrkon qeuml teuml dyja paleumlt teuml vihen neuml kushte teuml

barabarta tu ofrohen teuml njeumljtat mundeumlsi peumlr dheumlnien e shpjegimeve para gjykateumls dhe peumlr teuml

keumlrkuar marrjen prej saj teuml provave qeuml disponojneuml teuml keneuml po teuml njeumljtat mundeumlsi peumlr trsquou

njohur me provat e njeumlra-tjetreumls dhe qeuml gjykatatrsquoi vlereumlsojeuml keumlto prova neuml teumlreumlsineuml e tyre pa

paragjykuar asnjeumlreumln prej tyre Veumlnia neuml peumlrpareumlsi e njeumlreumls paleuml neuml raport me tjetreumln pasjell

dhe shkeljen e keumltij parimi

Kodi yneuml i Procedureumls Penale neuml gjitha dispozitat e tij veccedilaneumlrisht neuml ato teuml gjykimit i

siguron teuml pandehurit teuml drejteumln e baraziseuml seuml armeumlve146Konkretisht peumlr ccedildo veprim

procedural qeuml kryen gjykata dhe ligji parashikon pranineuml e teuml dyja paleumlve ajo eumlshteuml e

detyruar trsquoi njoftojeuml si prokurorin edhe teuml pandehurin (neni 332) trsquou japeuml mundeumlsi teuml njeumljta

peumlr trsquou njohur me fashikullin e shqyrtimit gjyqeumlsor (neni 335) teuml paraqesin keumlrkesa

Egrave 144 Kodi i Procedureumls Penale neni 353 i tij 145 Kodi i Procedureumls Penale neni 166 i tij 146 Muccedili Sh (2007) E drejta penale (Pjesa e Peumlrgjithshme) Tiraneuml Botimet Dudaj


paraprake (neni 354) teuml keumlrkojneuml marrjen e provave (neni 356) teuml parashtrojneuml secila prej

tyre konkluzionet peumlrfundimtare (neni 378) Neuml lidhje me keumlteuml teuml fundit peumlr veteuml poziteumln

specifike qeuml ka i pandehuri neuml procesin penal si dhe duke qeneuml se Kodi i Procedureumls Penale

ka parashikuar prokurorin si subjektin qeuml inicion shqyrtimin gjyqeumlsor me akuzeumln e ngritur

ndaj teuml pandehurit peumlr teuml balancuar teuml drejtat e tyre neuml procesin gjyqeumlsor teuml pandehurit i

njihet e drejta e fjaleumls seuml fundit (neni 3784)

Parimi i baraziseuml seuml paleumlve merr meuml shumeuml reumlndeumlsi kur paleuml apo i interesuar drejtpeumlrseumldrejti

neuml peumlrfundimin e ccedileumlshtjes eumlshteuml shteti Kjo peumlr shkak se shteti mund teuml peumlrdoreuml mekanizma

qeuml i disponon veteumlm ai Konkretisht ligjet e Parlamentit mund ta cenojneuml keumlteuml parim

Peumlrmendim keumltu Ligjin Nr 8175 dateuml 23121996 ldquoPeumlr disa shtesa e ndryshime neuml Kodin

Penal teuml Republikeumls seuml Shqipeumlriseumlrdquo i cili peumlr veprat penale teuml parashikuara nga nenet 5 7-

10 12-142 15-231 24 28-34 37-40 caktonte deumlnime penale fikse Gjykata Kushtetuese

me vendimin Nr 13 dateuml 29051997 vendosi trsquoi shpallte teuml papajtuesheumlm me Kushtetuteumln

nenet e meumlsipeumlrm teuml keumltij ligji me arsyetimin se

ldquoparashikimi i sanksioneve fikse neuml normat e Ligjit Nr 8175 bie ndesh me njeuml seumlreuml parimesh teuml

Pjeseumls seuml Peumlrgjithshme teuml Kodit Penal sidomos me meumlnyreumln e caktimit teuml deumlnimit me rrethanat

lehteumlsuese e reumlnduese teuml cilat kur konkurrojneuml vlejneuml pa peumlrjashtim peumlr ccedildo vepeumlr penale Neuml

keumlteuml rast sanksionet fikse eliminojneuml mbrojtjen peumlr sa i peumlrket peumlrcaktimit teuml shkalleumls seuml

rrezikshmeumlriseuml seuml vepreumls seuml kryer e teuml autorit teuml saj dhe gjykateumls i heqin mundeumlsineuml e

individualizmit teuml deumlnimit duke cunguar keumlshtu funksionin e saj neuml dheumlnien e drejteumlsiseuml Si

rrjedhojeuml deumlnimet fikse cenojneuml teuml drejtat themelore teuml njeriut teuml garantuara me parimet

kushtetuese peumlr njeuml proces teuml rregullt ligjor dhe peumlr njeuml gjykim teuml drejteuml dhe si teuml tilla duhet teuml

shfuqizohenrdquo147

43 Teuml drejta teuml tjera teuml teuml pandehurit gjateuml gjykimit teuml ccedileumlshtjes penale si garanci peumlr


431 E drejta e teuml pandehurit peumlr trsquoiu drejtuar gjykateumls peumlr njeuml akuzeuml penale

Kjo e drejteuml neuml interpretim teuml nenit 61 teuml Konventeumls Europiane teuml teuml Drejtave teuml Njeriut

neumlnkupton teuml drejteumln e aksesit neuml gjykateuml qeuml ka ccedildo person ndaj teuml cilit eumlshteuml ngritur njeuml

akuzeuml penale me qeumlllim qeuml kjo gjykateuml teuml jeteuml i vetmi organ i cili do teuml vendoseuml peumlr

bazueshmeumlrineuml ose jo neuml ligj teuml keumlsaj akuze Gjithashtu Gjykata Europiane lidhur me keumlteuml

teuml drejteuml ka theksuar se e drejta e aksesit neuml njeuml gjykateuml nuk duhet veteumlm te ekzistojeuml por

teuml jeteuml edhe e efektshme Keumlshtu mossigurimi nga shteti i njeuml avokati teuml pandehurit i cili e

Egrave 147 Vendim Nr 13 dateuml 29051997 i Gjykateumls Kushtetuese teuml RSh Botimet Edlor Tiraneuml


deumlshiron por nuk ka mjete financiare peumlr ta shpeumlrblyer ateuml eumlshteuml konsideruar nga Gjykata

Europiane si shkelje e nenit 61 teuml Konventeumls Peumlrveccedil keumlsaj Gjykata Europiane e teuml drejtave

teuml njeriut ka peumlrcaktuar edhe nocionin e termit ldquogjykateumlrdquo Sipas praktikeumls gjyqeumlsore teuml

Gjykateumls Europiane njeuml gjykateuml karakterizohet neuml kuptimin material teuml termit nga funksioni

i saj gjyqeumlsor dmth ccedileumlshtjet qeuml shqyrton brenda kompetencave teuml saj neuml bazeuml teuml shtetit teuml

seuml drejteumls dhe sipas procedurave teuml kryera neuml meumlnyreuml teuml paracaktuar Ajo duhet teuml

peumlrmbusheuml keumlto keumlrkesa

1) Pavareumlsineuml nga pushtetet e tjera veccedilaneumlrisht nga ekzekutivi

2) Paaneumlsineuml nga paleumlt neuml ccedileumlshtje

3) Koha e qeumlndrimit teuml aneumltareumlve teuml saj neuml detyreuml

4) Garanciteuml e ofruara nga procedurat e saj

Kushtetuta joneuml peumlrveccedil sanksionimit teuml ldquonjeuml gjykate teuml pavarur dhe teuml paanshmerdquo neuml nenin

422 teuml saj neuml peumlrshtatje me peumlrcaktimet e nenit 61 teuml Konventeumls neuml nenin 135 teuml saj

peumlrcakton organet qeuml ushtrojneuml pushtetin gjyqeumlsor (Gjykatat e shkalleumls seuml pareuml Gjykatat e

Apelit Gjykata e Larteuml) dhe krijimin e tyre veteumlm neumlpeumlrmjet ligjit Gjithashtu ajo

peumlrcakton procedureumln e emeumlrimit teuml shkarkimit koheumln e qeumlndrimit neuml detyreuml teuml gjyqtareumlve

e cila nuk mund teuml kufizohet

Neuml bazeuml teuml nenit 1451 teuml Kushtetuteumls ldquogjyqtareumlt janeuml teuml pavarur dhe i neumlnshtrohen veteumlm

Kushtetuteumls dhe ligjeverdquo ndeumlrsa neuml nenin 144 parashikohet se ldquogjykatat kaneuml buxhet teuml

veccedilanteuml teuml cilin e administrojneuml veteumlrdquo duke meumlnjanuar keumlshtu ndeumlrhyrjen e ekzekutivit148

Garantimi i trajtimit financiar teuml gjyqtareumlve (neni 138) parevokueshmeumlria e tyre

papajtueshmeumlria e detyreumls seuml gjyqtarit me ccedildo veprimtari tjeteumlr shteteumlrore dhe imuniteti nga

procesi penal teuml gjitha keumlto garanci teuml parashikuara nga Kushtetuta peumlr Gjyqeumlsorin i

sigurojneuml atij pavareumlsineuml nga pushtetet e tjera dhe paaneumlsineuml neuml gjykimin e ccedileumlshtjeve sipas

keumlrkesave teuml nenit 6 teuml Konventeumls Europiane teuml teuml Drejtave teuml Njeriut peumlr konceptin e

gjykateumls

Nga ana tjeteumlr neuml peumlrputhje teuml ploteuml me Konventeumln dhe Kushtetuteumln K Pr P neuml nenin 11

teuml tij peumlrcakton ldquoGjykateumlnrdquo si organin e veteumlm qeuml realizon dheumlnien e drejteumlsiseuml duke e

peumlrforcuar meuml tej keumlteuml peumlrcaktim ldquoAskush nuk mund teuml deklarohet fajtor dhe teuml deumlnohet peumlr

kryerjen e njeuml vepre penale pa vendim teuml gjykateumlsrdquo149

Egrave 148 Kushtetuta e RSh neni 144 e 145 i saj 149 K Pr Penale neni 11 i tij


K Pr Penale ka peumlrcaktuar rregulla teuml holleumlsishme peumlr teuml siguruar paaneumlsineuml e gjykateumls neuml

zgjidhjen e ccedileumlshtjeve konkrete Keumlshtu neuml nenet 15 16 17 teuml K Pr P janeuml parashikuar

shkaqet qeuml peumlrjashtojneuml gjyqtarin nga gjykimi i ccedileumlshtjes siccedil janeuml interesi neuml procedim

dheumlnia e keumlshillave mbi objektin e procedimit shfaqje e njeumlanshmeumlriseuml etj

Teuml gjitha dispozitat e meumlsipeumlrme duke peumlrfshireuml keumltu edhe teuml drejteumln e teuml pandehurit peumlr teuml

keumlrkuar peumlrjashtimin e gjyqtarit (neni 18) realizojneuml dhe garantojneuml teuml drejteumln kryesore teuml teuml

pandehurit peumlr shqyrtimin e akuzeumls neuml ngarkim teuml tij nga njeuml Gjykateuml e pavarur dhe e

paanshme neuml kuptim teuml nenit 6 teuml Konventeumls Europiane teuml teuml Drejtave teuml Njeriut

432 Peumlrfundimi i procesit gjyqeumlsor brenda njeuml kohe teuml arsyeshme

Neni 61 i Konventeumls Europiane teuml teuml Drejtave teuml Njeriut theksonldquoCcedildo person ka teuml drejteuml

qeuml ccedileumlshtja e tij teuml deumlgjohet drejteumlsisht publikisht dhe brenda njeuml afati teuml arsyesheumlmhelliprdquo150

Kjo eumlshteuml njeuml tjeteumlr keumlrkeseuml e reumlndeumlsishme e nenit 61 teuml Konventeumls neuml funksion teuml njeuml

procesi teuml drejteuml Koheumlzgjatja e procesit gjyqeumlsor nuk mund teuml jeteuml e pakufishme sidomos

kur beumlhet fjaleuml peumlr njeuml proces penal qeuml eumlshteuml i shoqeumlruar edhe me kufizimin e teuml drejtave

dhe lirive teumlteuml pandehurit151 Ndaj Gjykata Europiane neuml vendimet e saj ka theksuar se ka

njeuml moment teuml caktuar neuml ccedildo proces gjyqeumlsor kur fillon teuml llogaritet ldquokoha e arsyeshmerdquo

brenda seuml cileumls duhet teuml keteuml peumlrfunduar ai152 Neuml lidhje me procesin penal koha e

arsyeshme e peumlrmendur neuml nenin 61 teuml konventeumls fillon teuml eceuml qeuml neuml ccedilastin kur njeuml person

eumlshteuml ldquoakuzuarrdquo dmth eumlshteuml marreuml i pandehur (ccedileumlshtja Deweer dt 27021980) Neuml lidhje

me peumlrfundimin e ldquokoheumls seuml arsyeshmerdquo neuml procesin penal afati i caktuar nga neni 61 i

Konventeumls peumlrfshin teumlreuml procesin neuml fjaleuml apelimet akuzat e reja dhe ccedildo procedureuml tjeteumlr

derisa teuml merret njeuml vendim peumlrfundimtar i formeumls seuml prereuml e i paankimuesheumlm153

Kriteret peumlr peumlrcaktimin e koheumls seuml arsyeshme janeuml

Egrave 150 KEDrNJ neni 6 151 Nuala Mole and Catharina Harby The right to a fair trial [E drejta peumlr njeuml proces teuml drejteuml gjyqeumlsor]

(Udheumlzuesi nr 3 i Keumlshillit teuml Evropeumls peumlr teuml Drejtat e Njeriut 2006) faqe 24 152 Gjonboccedilari e teuml tjereuml kundeumlr Shqipeumlriseuml GjEDrNj 23 tetor 2007 paragrafi 66 67 dhe 77 Neuml rastin

ldquoGjonboccedilari e teuml tjereuml kundeumlr Shqipeumlriseumlrdquo GjEDrNj-ja fajeumlsoi Shtetin peumlr mosdheumlnien e njeuml vendimi teuml formeumls

seuml prereuml dhe peumlr koheumlzgjatjen e procedureumls gjyqeumlsore duke deklaruar se duhet teuml kishte qeneuml detyreuml e

gjykatave shqiptare teuml identifikonin procedurat gjyqeumlsore teuml lidhura me keumlteuml ccedileumlshtje dhe aty ku ta gjykonin teuml

nevojshme trsquoi bashkonin trsquoi pezullonin ose teuml refuzonin hapjen e meumltejshme teuml procedurave teuml reja gjyqeumlsore

peumlr teuml njeumljteumln ccedileumlshtje Sipas keumlsaj Gjykate njeuml menaxhim meuml i mireuml i procedurave gjyqeumlsore teuml lidhura me

keumlteuml ccedileumlshtje teuml zhvilluara paralelisht do teuml kishte kontribuar pozitivisht peumlr njeuml sqarim teuml shpejteuml teuml titullit teuml

paleumls ankuese Gjykata veumlzhgoi se sistemi ligjor shqiptar nuk kishte siguruar njeuml zgjidhje teuml veccedilanteuml qeuml mund

teuml peumlrdorej nga paleumlt ankuese peumlr teuml korrigjuar koheumln e tejzgjatur teuml procedurave gjyqeumlsore 153 Deweer kundeumlr Belgjikeumls GjEDrNj 27 shkurt 1980 paragrafi 46 Gjykata europiane referon se gjykimi

konsiderohet i peumlrfunduar pas marrjes seuml njeuml vendimi teuml formeumls seuml prereuml


a) rrethanat e veccedilanta teuml rastit konkret

b) kompleksiteti i problemeve faktike ose ligjore teuml ngritura neuml ccedileumlshtje

c) sjellja e teuml pandehurit dhe e autoriteteve kompetente

Edhe Kushtetuta neuml nenin 422 teuml saj ka vendosur detyrimin kushtetues peumlr organin

procedues qeuml akuzat e ngritura ndaj njeuml personi teuml shqyrtohen dhe teuml vendoset peumlr

bazueshmeumlrineuml ose jo teuml tyre ldquobrenda njeuml afati teuml arsyesheumlmrdquo Ky detyrim i organit

procedues peumlrbeumln njeuml teuml drejteuml kushtetuese peumlr teuml pandehurin K Pr Penale neuml peumlrshtatje

me nenin 61 teuml Konventeumls dhe nenin 422 teuml Kushtetuteumls ka parashikuar ldquoafatin e

arsyesheumlmrdquo teuml hetimeve paraprake i cili fillon jo nga data e marrjes seuml personit si i

pandehur por nga data neuml teuml cileumln emri i personit teuml cilit i eumlshteuml atribuuar vepra penale

eumlshteuml sheumlnuar neuml regjistrin e njoftimit teuml veprave penale Brenda tre muajve nga kjo dateuml

prokurori duhet teuml vendoseuml deumlrgimin e ccedileumlshtjes neuml gjyq pushimin ose pezullimin e saj

Procedura peumlr zgjatjen e keumltij afati parashikohet neuml nenin 324 teuml K Pr P por gjithsesi

koheumlzgjatja e hetimeve paraprake nuk mund teuml kalojeuml dy vjet Neuml keumlteuml aspekt K Pr Penale

ldquostandardin minimalrdquo teuml keumlrkuar nga Konventa peumlr fillimin e koheumls seuml arsyeshme qeuml nga

momenti kur njeuml person akuzohet e ka siguruar meuml tej duke konsideruar si ccedilast fillimi ateuml

teuml dateumls neuml teuml cileumln emri i njeuml personi teuml caktuar sheumlnohet neuml regjistrin e njoftimit teuml veprave

penale Neuml keumlteuml meumlnyreuml garantohet respektimi dhe mbrojtja e teuml drejtave teuml personit teuml cilit

i atribuohet vepra penale teuml cilat qeuml nga ky moment mund teuml jeneuml objekt i kufizimeve nga

organi procedues

Ndeumlrsa kur ccedileumlshtja kalon neuml gjykim K Pr Penale nuk ka parashikuar shprehimisht njeuml afat

kohor teuml caktuar peumlr peumlrfundimin e saj duke pasur parasysh rrethanat e veccedilanta qeuml mund teuml

paraqiten peumlr ccedildo ccedileumlshtje konkrete Megjithateuml duke iu referuar dispozitave teuml tij neuml nenin

342 parashikohet se ldquogjykimi duhet teuml zhvillohet i pandeumlrprereuml dhe veteumlm peumlr arsye teuml

veccedilanta shqyrtimi gjyqeumlsor mund teuml ndeumlrpritet deri neuml 15 diteumlrdquo154

Zbatimi i rregullit teuml ldquogjykimit teuml pandeumlrprereumlrdquo eumlshteuml keumlrkeseuml e respektimit teuml detyrimit

kushtetues peumlr shqyrtimin e ccedileumlshtjes penale brenda njeuml afati teuml arsyesheumlm me qeumlllim

peumlrfundimin e procedimit neuml afate optimale dhe garantimin e keumlsaj teuml drejte teuml pandehurit

433 Seanca gjyqeumlsore publike dhe shpallja e vendimeve gjyqeumlsore

Egrave 154 K Pr Penale neni 342 i tij


Keumlrkesat peumlrfundimtare peumlr njeuml proces gjyqeumlsor teuml drejteuml kaneuml teuml beumljneuml me natyreumln publike

teuml seanceumls gjyqeumlsore dhe teuml shpalljes seuml vendimeve gjyqeumlsore Karakteri publik i procesit

peumlr organet gjyqeumlsore i parashikuar neuml nenin 61 teuml KEDrNj eumlshteuml i reumlndeumlsisheumlm peumlr dy

arsye

Seuml pari mbron pjeseumlmarreumlsit neuml gjykim veccedilaneumlrisht teuml pandehurin nga ndonjeuml padrejteumlsi e

fshehteuml jashteuml kontrollit teuml publikut

Seuml dyti peumlrbeumln njeuml nga mjetet me aneumln e teuml cilit mund teuml ruhet besimi tek gjykatat

Gjykata Europiane thekson se publiciteti i seanceumls gjyqeumlsore kontribuon neuml arritjen e

synimit teuml nenit 61 teuml Konventeumls dmth neuml njeuml gjykim teuml drejteuml Gjithashtu Gjykata

Europiane neuml ccedileumlshtjen ldquoAxen kundeumlr Republikeumls Federale teuml Gjermaniseumlrdquo thekson se

ldquokarakteri i hapur i procedimeve peumlrpara organeve gjyqeumlsore qeuml i referohet Nenit 61 mbron

paleumlt ndeumlrgjyqeumlse kundrejt ushtrimit teuml drejteumlsiseuml neuml fshehteumlsi dhe pa mbikeumlqyrje publike Duke

e beumlreuml teuml duksheumlm ushtrimin e drejteumlsiseuml publiciteti kontribuon neuml peumlrmbushjen e synimit teuml

Nenit 61 peumlr njeuml proces te drejteuml gjyqeumlsor garantimi i teuml cilit peumlrbeumln njeuml nga parimet themelore

teuml njeuml shoqeumlrie demokratike brenda kuptimit teuml Konventeumlsrdquo155

Edhe Kushtetuta neuml nenin 422 teuml saj sanksionon teuml drejteumln e njeuml gjykimi publik si parim

themelor i procesit gjyqeumlsor Ndeumlrsa neuml Kodin e Procedureumls Penale publiciteti i seanceumls

parashikohet neuml nenin 3391 sipas teuml cilit mosrespektimi i keumltij detyrimi kushtetues e ligjor

pas sjell pavlefshmeumlrineuml e saj

Gjykata Europiane ka theksuar se teuml gjitha shtetet aneumltare teuml K E duhet trsquoi peumlrmbahen

keumltij parimi teuml publicitetit teuml gjykimit megjithateuml sistemet legjislative teuml tyre dhe praktikat

gjyqeumlsore peumlrcaktojneuml fusheumln dhe meumlnyreumln e zbatimit teuml tij peumlr sa i peumlrket mbajtjes seuml

seancave dhe shpalljes seuml gjykimeve Kjo do teuml thoteuml qeuml pavareumlsisht nga rastet e

parashikuara nga keumlto shtete peumlr gjykimin jopublik ky peumlrbeumln veteumlm njeuml peumlrjashtim dhe qeuml

vendimi gjyqeumlsor neuml ccedildo rast duhet teuml shpallet publikisht Kushtetuta e sanksionon keumlteuml

detyrim peumlr gjykatat neuml nenin 1462 teuml saj sipas teuml cilit ldquovendimet gjyqeumlsore shpallen

publikisht neuml ccedildo rastrdquo156

Neuml nenin 6 teuml Konventeumls parashikohen rastet kur prania neuml salleumln e gjykimit mund trsquoi

ndalohet shtypit dhe publikut

Edhe neuml K Pr P neuml nenin 399 sanksionohet se ldquoseanca gjyqeumlsore eumlshteuml publike

peumlrndryshe quhet e pavlefshmerdquo157 Rastet e peumlrjashtimit nga parimi i peumlrgjithsheumlm i

Egrave 155Axen kundeumlr Republikeumls Federale teuml Gjermaniseuml 08121983 paragrafi 25 156 Kushtetuta e RSh neni 1462 157 K Pr Penale neni 399


publicitetit teuml gjykimit janeuml parashikuar neuml nenin 340 teuml Kodit teuml Procedureumls Penale sipas

teuml cilit

ldquoGjykata vendos qeuml shqyrtimi gjyqeumlsor teuml zhvillohet me dyer teuml mbyllura kur

a- publiciteti mund teuml deumlmtojeuml moralin shoqeumlror

b- nga ana e publikut ka shfaqje qeuml prishin zhvillimin e rregullt teuml seanceumls

c- peumlr mbrojtjen e siguriseuml seuml deumlshmitareumlve ose teuml pandehurve

d- kur gjykohet e nevojshme neuml pyetjen e teuml miturverdquo158

Gjykata Europiane eumlshteuml shprehur se ldquoshtetet kaneuml liri neuml zgjedhjen e formeumls me aneumln e seuml

cileumls vendimi do teuml beumlhet publikrdquo159 Neuml keumlteuml kuptim mosshpallja neuml seanceuml por depozitimi

neuml sekretari i vendimit teuml Gjykateumls duke pasur kushdo teuml drejteuml peumlr teuml marreuml kopje nuk

peumlrbeumln shkelje teuml nenit 61 teuml Konventeumls

Detyrimi i Gjykateumls peumlr shpalljen e vendimeve gjyqeumlsore neuml seanceuml pas mbylljes seuml

shqyrtimit gjyqeumlsor eumlshteuml parashikuar neuml nenin 384 teuml Kodit teuml Procedureumls Penale Keumlto

kritere ligjore njihen dhe peumlrgjitheumlsisht zbatohen drejt Por gjendja aktuale e ndeumlrtesave teuml

Gjykatave teuml Shkalleumls seuml Pareuml nuk krijon kushtet e nevojshme peumlr njeuml gjykim publik e

solemn Ka pak salla teuml peumlrshtatshme peumlr gjykim ndaj shpeshhereuml gjyqet zhvillohen neuml

zyrat e gjyqtareumlve neuml teuml cilat mund teuml qeumlndrojneuml veteumlm gjyqtareumlt dhe paleumlt Keumlshtu neuml fakt

gjykimi beumlhet i mbyllur edhe pse deklarohet i hapur peumlr publikun

Duhet teuml theksojmeuml se ldquoe drejta peumlr njeuml proces teuml rregullt ligjorrdquo qeuml peumlrmbledh keumlrkesat e

nenit 61 teuml Konventeumls si elementeuml teuml domosdosheumlm teuml keumltij procesi ka njeuml kuptim teuml gjeumlreuml

dhe nuk kufizohet veteumlm neuml procesin gjyqeumlsor por peumlrfshin ateuml administrativ dhe disiplinor

I njeumljti interpretim vlen edhe peumlr nenin 42 teuml Kushtetuteumls i cili eumlshteuml neuml peumlrshtatje teuml ploteuml

me peumlrcaktimet e nenit 61 teuml Konventeumls Sa meuml sipeumlr kemi dheumlneuml kuptimin e ldquoteuml drejteumls

peumlr njeuml proces teuml rregullt ligjorrdquo duke u fokusuar veteumlm tek procesi gjyqeumlsor dhe

konkretisht neuml procesin penal Dhe kjo peumlr teuml veccediluar garanciteuml procedurale qeuml

parashikohen peumlr teuml pandehurin (neni61 i Konventeumls) dhe meumlnyreumln e peumlrshtatjes dhe

garantimit teuml tyre nga Kushtetuta dhe K Pr Penale

Ndeumlrsa neumlse i referohemi nenit 62 teuml Konventeumls neuml peumlrmbajtjen e tij ai sanksionon keumlrkesa

specifike veteumlm neuml lidhje me procesin penal Keumlto keumlrkesa peumlrbeumljneuml edhe teuml drejtat

themelore teuml teuml pandehurit neuml procesin penal teuml cilat i kemi trajtuar meuml sipeumlr dhe qeuml

Egrave 158 K Pr Penale neni 340 159 Sutter kundeumlr Zvicreumls dateuml 22021984 fq 14-15


peumlrcaktojneuml ldquostandardin minimalrdquo teuml garancive teuml tij neuml keumlteuml proces duke e detyruar ccedildo

shtet aneumltar neuml njohjen dhe respektimin e tyre nga legjislacioni i brendsheumlm

44 Shqyrtimi i ccedileumlshtjes neuml Apel Mosreumlndimi i poziteumls seuml teuml pandehurit neuml ushtrimin e

teuml drejteumls seuml Apelit

Me kalimin e ccedileumlshtjes neuml Apel teuml pandehurit i njihet dhe e drejta teuml keumlrkojeuml peumlrseumlritjen e

shqyrtimit gjyqeumlsor Referuar nenit 427 teuml K Pr P

ldquoKur njeuml paleuml keumlrkon rimarrjen e provave teuml administruara neuml shqyrtimin gjyqeumlsor teuml shkalleumls seuml

pareuml ose marrjen e provave teuml reja gjykata nqs ccedilmon se njeuml gjeuml e tilleuml eumlshteuml e nevojshme

vendos peumlrseumlritjen teumlreumlsisht ose pjeseumlrisht teuml shqyrtimit gjyqeumlsor

Gjykata vendos peumlrseumlritjen e shqyrtimit gjyqeumlsor kur veumlrtetohet se i pandehuri nuk ka marreuml

pjeseuml neuml Shkalleuml teuml Pareuml sepse nuk ka marreuml dijeni ose nuk ka mundur teuml paraqitet peumlr shkaqe

ligjorerdquo160

Referuar nenit 43 teuml Kushtetuteumls dhe nenit 2 teuml protokollit 7 teuml KEDNj rezulton se personi i

deklaruar fajtor peumlr njeuml vepeumlr penale ka teuml drejteuml teuml paraqeseuml ankim neuml njeuml gjykateuml meuml teuml

larteuml neuml kushtet qeuml parashikon ligji Kushtet qeuml peumlrcakton ligji sipas teuml drejteumls soneuml janeuml teuml

parashikuara neuml Titullin VIII teuml K Pr P i cili rregullon ankimet ndaj vendimeve

gjyqeumlsore meumlnyreumln procedureumln si dhe kufijteuml e shqyrtimit teuml tyre Ndeumlr teuml tjera ligjveumlneumlsi

ka parashikuar njeuml garanci procedurale teuml reumlndeumlsishme peumlr teuml pandehurin duke i garantuar

atij teuml drejteumln e njeuml apeli ndaj vendimit gjyqeumlsor pa pasur rrezikun e reumlndimit teuml poziteumls seuml

tij neuml ushtrimin e keumlsaj teuml drejte Keumlshtu neuml nenin 4252 3 teuml K Pr Penale sanksionohet

se

ldquokur apelues eumlshteuml veteumlm i pandehuri gjykata nuk mund teuml caktojeuml njeuml deumlnim meuml teuml reumlndeuml teuml

zbatojeuml njeuml maseuml sigurimi meuml teuml reumlndeuml trsquoi japeuml pafajeumlsiseuml njeuml shkak meuml pak teuml favorsheumlm nga ai i

vendimit teuml apeluar ndeumlrsa kur apelues eumlshteuml edhe prokurori ose veteumlm ky i fundit Gjykata e

Apelit mund trsquoi japeuml faktit njeuml cileumlsim juridik meuml teuml reumlndeuml teuml ndryshojeuml llojin ose teuml rriseuml maseumln

e deumlnimithelliprdquo161

Neuml kuptim teuml keumlsaj dispozite Gjykata e Apelit kur shqyrton ccedileumlshtjen veteumlm mbi ankimin e

teuml pandehurit neuml asnjeuml rast nuk mund teuml reumlndojeuml poziteumln e tij si peumlr maseumln e deumlnimit ashtu

edhe peumlr cileumlsimin juridik nga njeuml vepeumlr meuml e lehteuml neuml njeuml vepeumlr penale meuml teuml reumlndeuml

Parimi i mosreumlndimit teuml poziteumls seuml teuml pandehurit zbatohet neuml konsekuenceuml e njeumllloj kur

janeuml kushtet neuml teuml dy shkalleumlt e gjykimit si neuml Apel edhe neuml Gjykateumln e Larteuml Neumlse

prokurori si organ peumlrfaqeumlsues i akuzeumls neuml emeumlr teuml shtetit e ka humbur mundeumlsineuml peumlr ta

reumlnduar poziteumln e teuml pandehurit neuml Apel peumlr shkak se ccedileumlshtja atje ka shkuar veteumlm mbi

Egrave 160 Neni 427 K Pr Penale 161 Neni 4252 3 K Pr Penale


bazeumln e ankimit teuml teuml pandehurit ai e ka humbur keumlteuml mundeumlsi peumlrgjithmoneuml dhe nuk mund

ta rifitojeuml ateuml meuml voneuml neumlpeumlrmjet ushtrimit teuml rekursit kundeumlr vendimit teuml Gjykateumls seuml

Apelit Neuml keumlndveumlshtrimin e zbatimit teuml parimit teuml mbrojtjes seuml teuml drejtave teuml teuml pandehurit

neuml procesin penal pjeseuml e teuml cilit eumlshteuml edhe e drejta e ankimit neuml Gjykateumln e Apelit dhe

garancia e mosreumlndimit teuml padrejteuml teuml poziteumls seuml teuml pandehurit neuml keumlteuml gjykateuml (kur mungon

ankimi nga prokurori) peumlr teuml njeumljtin vendim teuml gjykateumls seuml Apelit nuk mund teuml aplikohen dy

standarde vlereumlsimi

1) vendimi teuml konsiderohet i drejteuml dhe i bazuar neuml ligj sepse eumlshteuml dheumlneuml konform njeuml

parimi teuml reumlndeumlsisheumlm kushtetues e ligjor teuml vendosur neuml favor teuml teuml pandehurit dhe

njeumlkoheumlsisht

2) ky vendim teuml mos konsiderohet i drejteuml neumlse prokurori e ccedilon ccedileumlshtjen neuml fjaleuml neuml

Gjykateumln e Larteuml

Si Gjykata e Larteuml neuml shqyrtimin e rekursit teuml prokurorit kundeumlr vendimit teuml Apelit ashtu

dhe gjykatat e tjera neuml eventualitet teuml rigjykimit teuml ccedileumlshtjes neuml zbatim teuml urdheumlrimeve teuml

Gjykateumls seuml Larteuml neuml analizeuml teuml fundit nuk mund teuml japin ndaj teuml pandehurit njeuml lloj apo

maseuml deumlnimi meuml teuml larteuml se ai (ajo) qeuml ka dheumlneuml fillimisht Gjykata e Shkalleumls seuml Pareuml

Teuml gjitha korrigjimet e shkeljeve ligjore teuml meumlparshme kaneuml vlereuml veteumlm peumlr gjykimet e

tjera me qeumlllim qeuml shkelje teuml tilla teuml mos peumlrseumlriten meuml neuml teuml ardhmen Neuml teuml kundeumlrt neumlse

do teuml korrigjohej shkelja neuml ccedileumlshtjen konkrete do teuml dhunohej parimi kushtetues i mbrojtjes

seuml teuml pandehurit neuml procesin penal Eumlshteuml kjo arsyeja qeuml neuml raste teuml tilla balanca anon nga

mbrojtja e interesave teuml individit neuml deumlm teuml interesit publik

Nga analiza e dy zgjidhjeve teuml meumlsipeumlrme mendojmeuml se veteuml K Pr Penale e ka parashikuar

shprehimisht kur gjen aplikim parimi i mosreumlndimit teuml poziteumls seuml teuml pandehurit162 Keumlshtu

duke iu referuar nenit 425 teuml K Pr Penale eumlshteuml dispozita e vetme e cila peumlrcakton kufijteuml e

shqyrtimit teuml ccedileumlshtjes neuml Gjykateumln e Apelit dhe vendos detyrimin e saj peumlr teuml respektuar

keumlteuml parim kur apelues eumlshteuml veteumlm i pandehuri Ndeumlrsa po trsquoi referohemi nenit 434 teuml K

Pr Penale qeuml peumlrcakton kufijteuml e shqyrtimit teuml ccedileumlshtjes neuml Gjykateumln e Larteuml njeuml kufizim i

tilleuml nuk parashikohet peumlr keumlteuml gjykateuml Peumlrveccedil keumlsaj siccedil argumentojneuml edhe Kolegjet e

Bashkuara Gjykata e Apelit e shqyrton ccedileumlshtjen nga pikeumlpamja e faktit dhe e ligjit ndeumlrsa

Gjykata e Larteuml nga pikeumlpamja veteumlm e ligjit neumlse eumlshteuml zbatuar siccedil duhet ai apo jo Eumlshteuml



pikeumlrisht ky funksion i Gjykateumls seuml Larteuml i cila e veuml ateuml para detyrimit ligjor teuml konstatojeuml

shkeljet e ligjit neumlpeumlrmjet rekursit teuml prokurorit teuml cilit K Pr Penale nuk ia ka kufizuar keumlteuml

teuml drejteuml (nenet 407 408 teuml K Pr P) dhe trsquoi korrigjojeuml ato neuml njeuml nga meumlnyrat e

parashikuara neuml nenin441 teuml K Pr Penale

Si neni 43 i Kushtetuteumls ashtu edhe neni 2 i protokollit 7 teuml KEDrNj keumlrkojneuml qeuml teuml

pandehurit trsquoi jepet mundeumlsia e ankimit teuml vendimit gjyqeumlsor teuml dheumlneuml ndaj tij si pjeseuml e

procesit teuml rregullt ligjor dhe kjo keumlrkeseuml kushtetuese gjen pasqyrim neuml nenin 410 teuml K Pr

Penale dhe peumlr meuml tepeumlr garantohet nga parimi i mosreumlndimit teuml poziteumls seuml teuml pandehurit

(neni 4253) Por mendojmeuml se dispozitat e meumlsipeumlrme nuk legjitimojneuml njeuml vendim

gjyqeumlsor neuml kundeumlrshtim me ligjin teuml konstatuar nga Gjykata e Larteuml peumlr trsquoi garantuar teuml

pandehurit mosreumlndimin e poziteumls seuml tij kur vendimi gjyqeumlsor ankimohet neuml shkalleumln e treteuml

teuml gjykimit pavareumlsisht nga subjekti qeuml ushtron teuml drejteumln e rekursit (prokurori apo i

pandehuri)


fazeumln e gjykimit teuml ccedileumlshtjes

Rasti I

Kolegji Penal i Gjykateumls seuml Larteuml me vendimin Nr 343 dt 16052002 ka vendosur

prishjen e vendimit teuml Gjykateumls seuml Apelit Tiraneuml dhe teuml vendimit teuml Gjykateumls seuml Rrethit

Gjyqeumlsor Tiraneuml me arsyetimin se

ldquoNga materialet e ccedileumlshtjes rezulton se midis teuml pandehurve A T dhe L B teuml akuzuar peumlr

veprat penale teuml parashikuara neuml nenet 76 22 25 e 2782 teuml K P ka pasur mospeumlrputhje

interesash ccedilka del nga deklarimet e tyre neuml disfavor teuml njeumlri-tjetrit Rezulton se teuml dy teuml

pandehurit janeuml mbrojtur neuml gjykimin neuml shkalleuml teuml pareuml nga i njeumljti mbrojteumls M Zh Neuml keumlto

rrethana ka qeneuml e domosdoshme qeuml nga ana e gjykateumls seuml shkalleumls seuml pareuml teuml konstatohej kjo

mospeumlrputhje interesash dhe teuml beumlheshin zeumlvendeumlsimet e nevojshme teuml mbrojteumlsve peumlr trsquoiu

garantuar keumlshtu teuml pandehurve njeuml mbrojtje teuml drejteuml dhe ligjore Duke mos u beumlreuml kjo gjykimi

eumlshteuml kryer neuml kundeumlrshtim me dispozitat procedurale penale neni 54 qeuml lidhen me

pjeseumlmarrjen neuml gjykim teuml mbrojteumlsit Peumlr pasojeuml neuml bazeuml teuml nenit 128c teuml K Pr P aktet e keumltij

gjykimi janeuml absolutisht teuml pavlefshme peumlr shkak teuml keumlsaj shkelje teuml reumlndeuml procedurale sepse

eumlshteuml cenuar e drejta e mbrojtjes seuml teuml pandehurverdquo163

Gjykata ka konsideruar shkelje teuml seuml drejteumls seuml mbrojtjes edhe rastin kur i pandehuri

deklaron se keumlrkon teuml mbrohet me avokat peumlr shkak teuml pamundeumlsiseuml financiare duke mos

neumlnkuptuar keumltu se nuk e deumlshiron ateuml dhe gjykata nuk ia ka siguruar mbrojteumlsin

Egrave 163Vendim Nr 343 dt 16052002 i Kolegjit Penal teuml Gjykateumls seuml Larteuml


Rasti II

Gjykata e Apelit Tiraneuml me vendimin Nr 88 dt 28022001 ka prishur vendimin e

Gjykateumls seuml Rrethit Bulqizeuml me arsyetimin se

ldquoteuml pandehureumls neuml seanceumln gjyqeumlsore nuk i eumlshteuml siguruar avokat Nga procesverbali i seanceumls

nuk del neumlse e pandehura e ka refuzuar avokatin ndeumlrkoheuml qeuml e ka pasur ateuml gjateuml hetimeve

Gjykata ishte e detyruar ta pyeste teuml pandehureumln neumlse deumlshironte apo jo teuml mbrohej me avokat

dhe neumlse refuzonte mbrojteumlsin peumlr shkak se ajo nuk e paguante dot trsquoia caktonte kryesisht

gjykata neni 491 i K Pr P Por edhe fakti qeuml e pandehura akuzohet peumlr njeuml vepeumlr penale teuml

reumlndeuml neni 78 2782 i K P dhe se niveli i saj kulturor eumlshteuml i uleumlt beumln qeuml gjykata detyrohej

trsquoi caktonte njeuml mbrojteumls kryesisht neuml meumlnyreuml qeuml e pandehura teuml realizonte teuml drejteumln e saj teuml

mbrojtjesrdquo164

Gjykata Kushtetuese ka konsideruar shkelje teuml seuml drejteumls kushtetuese teuml mbrojtjes dhe teuml

procesit teuml rregullt ligjor mosnjoftimin e teuml pandehurit nga Gjykata e Apelit sipas

keumlrkesave teuml nenit 426 si dhe zhvillimin e gjykimit neuml mungeseuml teuml tij pa i caktuar mbrojteumls

Rasti III

Gjykata Kushtetuese me vendimin Nr 3 dt 29012001 vendosi shfuqizimin si

antikushtetues teuml vendimit teuml Gjykateumls seuml Apelit Tiraneuml dhe teuml vendimit teuml Kolegjit Penal teuml

Gjykateumls seuml Larteuml me arsyetimin se

ldquoKeumlrkuesi L L eumlshteuml gjykuar neuml mungeseuml neuml Gjykateumln e Faktit duke iu caktuar kryesisht njeuml

mbrojteumls

Nga Gjykata e Apelit ku eumlshteuml shqyrtuar apeli i prokurorit qeuml keumlrkonte ndryshimin e vendimit

duke caktuar njeuml deumlnim meuml teuml reumlndeuml edhe pse keumlrkuesi ishte peumlrseumlri neuml mungeseuml nuk eumlshteuml

marreuml asnjeuml maseuml peumlr teuml realizuar mbrojtjen e tij teuml garantuar nga neni 31 i Kushtetuteumls Gjykata

e Apelit neuml radheuml teuml pareuml nuk ka zbatuar keumlrkesat e nenit 4261 I K Pr P lidhur me njoftimet

dhe nga ana tjeteumlr ajo srsquoka marreuml asnjeuml maseuml peumlr trsquoi caktuar njeuml mbrojteumls keumlrkuesit qeuml vazhdonte

teuml gjykohej neuml mungeseuml Kjo do teuml garantonte njeuml minimum teuml domosdosheumlm teuml mbrojtjes seuml teuml

drejtave teuml tij dhe do teuml siguronte njeuml proces teuml rregullt ligjor Veccedil keumlsaj kjo gjykateuml ndryshimin

e vendimit teuml gjykateumls seuml shkalleumls seuml pareuml e ka beumlreuml neumlpeumlrmjet shqyrtimit neuml themel duke i

rivlereumlsuar provat e administruara nga gjykata dhe duke arritur neuml konkluzione krejt teuml kundeumlrta

pa u zbatuar parimi i kontradiktoritetit

Edhe pse kjo shkelje eumlshteuml rilevuar neuml rekursin e paraqitur neuml Gjykateumln e Larteuml Kolegji Penal

nuk e ka kaluar ccedileumlshtjen neuml gjykim me arsyetimin e mungeseumls seuml shkaqeve teuml parashikuara nga

neni 432 i K Pr P Mungesa e mbrojtjes neuml rastin konkret eumlshteuml shkelje e parimeve esenciale teuml

procesit penal gjeuml qe e beumln keumlteuml proces teuml parregullt neuml kuptimin kushtetuesrdquo165

Egrave 164 Vendim Nr 88 dt 28022001 i Gjykateumls seuml Apelit Tiraneuml 165 Vendim Nr 3 dt 29012001 i Gjykateumls Kushtetuese Botim i Mihal Duri e Re Tiraneuml


(Neuml kapitullin neuml vijim do trajtohet holleumlsisht pavlefshmeumlria e vendimeve gjyqeumlsore si

pasojeuml e shkeljeve teuml teuml drejtave teuml teuml pandehurit veccedilaneumlrisht teuml seuml drejteumls seuml tij peumlr teuml marreuml

pjeseuml neuml gjykim peumlr shkak teuml mosrespektimit teuml rregullave teuml njoftimeve)

Rasti IV

Me vendimin Nr 9 dt 22022001 Gjykata Kushtetuese ka theksuar se

ldquoE drejta e teuml pandehurit peumlr teuml zgjedhur mbrojteumlsin e tij eumlshteuml njeumlkoheumlsisht edhe njeuml detyrim

peumlr gjykateumln peumlr ta respektuar keumlteuml teuml drejteuml Eumlshteuml e veumlrteteuml qeuml gjykata e rrethit gjyqeumlsor neuml

rigjykim i ka caktuar mbrojteumls teuml pandehurit dhe i ka dheumlneuml koheuml atij teuml peumlrgatitet por kjo nuk

eumlshteuml e mjaftueshme peumlr teuml arritur neuml peumlrfundimin se gjykata ka peumlrmbushur detyrimet e saj

kushtetuese e ligjore peumlr realizimin e teuml drejteumls seuml mbrojtjes seuml teuml pandehurit Eumlshteuml detyreuml e

Gjykateumls seuml shkalleumls seuml pareuml dhe e Gjykateumls seuml Apelit teuml kryejneuml teuml gjitha veprimet procedurale

peumlr njoftimin e teuml pandehurit dhe veteumlm kur ky i fundit nuk paraqitet trsquoi caktojneuml mbrojteumls

kryesisht Peumlr meuml tepeumlr Gjykata e Apelit nuk ka caktuar as mbrojteumls kryesisht por ka deumlgjuar

veteumlm prokurorin duke mosrespektuar parimet e reumlndeumlsishme teuml mbrojtjes dhe teuml

kontradiktoritetit neuml gjykimrdquo166

Neumlpeumlrmjet vendimit teuml meumlsipeumlrm Gjykata Kushtetuese keumlrkon nga gjykatat e juridiksionit

teuml zakonsheumlm jo veteumlm sigurimin e teuml drejteumls seuml mbrojtjes teuml teuml pandehurit por garantimin e

keumlsaj teuml drejte duke zbatuar me korrekteumlsi dispozitat e K Pr P neuml meumlnyreuml qeuml kjo e drejteuml

teuml mos jeteuml ldquoformalerdquo kur i pandehuri gjykohet neuml mungeseuml

Gjykata Kushtetuese ka konsideruar shkelje teuml seuml drejteumls seuml mbrojtjes edhe shqyrtimin dhe

dheumlnien e zgjidhjes nga Dhoma e Keumlshillimit teuml Gjykateumls seuml Larteuml teuml shkaqeve ligjore teuml

paraqitura neuml rekurs nga i pandehuri

Rasti V

Me vendimin Nr 24 dt 24042001 Gjykata Kushtetuese vendosi shfuqizimin e vendimit

Nr 322 teuml Kolegjit Penal teuml Gjykateumls seuml Larteuml me arsyetimin se

ldquoAvokati i teuml pandehurit B G ka ushtruar rekurs praneuml Kolegjit Penal teuml Gjykateumls seuml Larteuml

ndaj vendimit teuml gjykateumls seuml shkalleumls seuml pareuml Kukeumls dh Gjykateumls seuml Apelit Shkodeumlr Rekursi

peumlrmban shkaqe qeuml lidhen me cileumlsimin e gabuar ligjor teuml vepreumls penale me shkeljen e normave

procedurale gjateuml gjykimit teuml cilat kaneuml ndikuar neuml mohimin e teuml drejteumls seuml mbrojtjes seuml teuml

pandehurit

Neuml vendimin e Kolegjit Penal megjitheumlse pranohet se keumlrkuesi ka pretenduar si shkak peumlr

prishjen e vendimit cileumlsimin e gabuar ligjor teuml vepreumls penale nga gjykatat neuml dispozitiv eumlshteuml

vendosur mospranimi i rekursit Gjithashtu arsyetimi i peumlrdorur neuml vendimin objekt shqyrtimi

se ldquogjykatat neuml marrjen e vendimit kaneuml zbatuar drejt ligjin penal dhe normat e tjera juridikerdquo

peumlrbeumln njeuml konkluzion peumlrfundimtar teuml shqyrtimit teuml ccedileumlshtjes neuml themel neuml teuml cilin ka arritur

Kolegji Penal neuml Dhomeumln e Keumlshillimit por qeuml nuk mund teuml peumlrputhet me kuptimin ligjor qeuml

ligjveumlneumlsi ka formuluar peumlr mospranimin e rekursit

Egrave 166Vendim Nr 9 dt 22022001 i Gjykateumls Kushtetuese Botim i Mihal Duri e Re Tiraneuml


Shqyrtimi i rekursit neuml Dhomeumln e Keumlshillimit eumlshteuml krejt i ndrysheumlm nga shqyrtimi i ccedileumlshtjes neuml

seanceuml gjyqeumlsore Detyreuml e Dhomeumls seuml Keumlshillimit eumlshteuml teuml vlereumlsojeuml neumlse shkaqet e ngritura neuml

rekurs janeuml teuml tilla qeuml teuml peumlrputhen me keumlrkesat e nenit 432 teuml K Pr P Mjafton ekzistenca e

keumltyre shkaqeve ligjore por pa i hyreuml vlereumlsimit teuml tyre neuml fakt qeuml ccedileumlshtja teuml kalohet neuml seanceuml

gjyqeumlsore

Nga sa meuml sipeumlr Gjykata Kushtetuese ka arritur neuml konkluzionin se moskalimi i ccedileumlshtjes neuml

seanceuml gjyqeumlsore nga Kolegji Penal i Gjykateumls seuml Larteuml ndeumlrkoheuml qeuml shqyrtimi dhe dheumlnia

zgjidhje shkaqeve ligjore teuml parashtruara neuml rekurs nuk i peumlrket Dhomeumls seuml Keumlshillimit i ka

mohuar keumlrkuesit teuml drejteumln peumlr trsquou mbrojtur dhe deumlgjuar neumlpeumlrmjet avokatit teuml tij duke mos u

garantuar njeumlkoheumlsisht zhvillimi i njeuml procesi teuml rregullt ligjor neuml kuptim teuml nenit 42 teuml

Kushtetuteumlsrdquo167

Rasti VI

Gjykata Kushtetuese me vendimin Nr 33 dt 24052000 ka shfuqizuar vendimin Nr 282

teuml Kolegjit Penal teuml Gjykateumls seuml Larteuml me arsyetimin se

ldquoNga gjykimi i keumlsaj ccedileumlshtje rezultoi se nuk veumlrtetohet qeuml trsquoi jeteuml komunikuar keumlrkuesit rekursi i

prokurorit praneuml Gjykateumls seuml Apelit teuml Tiraneumls

Kolegji Penal i Gjykateumls seuml Larteuml e ka gjykuar dhe e ka deklaruar fajtor teuml pandehurin neuml

mungeseuml dhe pa pjeseumlmarrjen e mbrojteumlsit Neuml keumlteuml rast kjo gjykateuml ka shkelur nenin 31c teuml

Kushtetuteumls duke i mohuar teuml pandehurit teuml drejteumln e mbrojtjes pra eumlshteuml beumlreuml njeuml proces i

parregullt ligjor neuml kundeumlrshtim me nenin 421teuml Kushtetuteumls Neuml rrethanat e lartpeumlrmendura

konkludohet se Kolegji Penal nuk ka pasur parasysh edhe nenin 311 teuml Kushtetuteumls ku

sanksionohet se ldquoKushdo ka teuml drejteuml teuml deumlgjohet para se teuml gjykohetrdquo Ky parim parashikohet

edhe neuml nenin 6 teuml Konventeumls Neuml keumlteuml ccedileumlshtje del se eumlshteuml zhvilluar njeuml proces i parregullt

ligjor e peumlr rrjedhojeuml vendimi i atakuar i Gjykateumls seuml Larteuml duhet teuml shfuqizohet si

antikushtetuesrdquo168

Gjateuml shqyrtimit gjyqeumlsor mund teuml ndodheuml qeuml fakti teuml daleuml ndryshe nga ccedilrsquoeumlshteuml paraqitur neuml

keumlrkeseumln peumlr gjykim ose qeuml teuml evidentohet kryerja e njeuml vepre tjeteumlr nga i pandehuri e cila

ka lidhje me ateuml qeuml gjykohet Neuml keumlteuml rast ndodhemi para ldquoAkuzave teuml rejardquo teuml parashikuara

neuml nenet 372-377 teuml K Pr P Neuml teuml gjitha keumlto raste gjykata eumlshteuml e detyruar neuml bazeuml teuml

nenit 376 trsquoi beumljeuml teuml ditur teuml pandehurit se ka teuml drejteumln peumlr teuml keumlrkuar njeuml afat peumlr

mbrojtjen i cili srsquomund teuml jeteuml meuml tepeumlr se 10 diteuml Neuml keumlteuml meumlnyreuml K Pr Penale jo veteumlm i

njeh teuml drejteumln e mbrojtjes teuml pandehurit por neuml pajtim teuml ploteuml me keumlrkesat e nenit 63 teuml

Konventeumls dhe teuml nenin 31 teuml Kushtetuteumls e siguron keumlteuml teuml drejteuml neuml meumlnyreuml efektive

Neuml peumlrfundim teuml shqyrtimit gjyqeumlsor i pandehuri geumlzon teuml drejteumln qeuml gjykata teuml shprehet me

vendim neuml lidhje me akuzeumln e ngritur ndaj tij

Egrave 167 Vendim Nr 24 dt 24042001 i Gjykateumls Kushtetuese Botim i Mihal Duri e Re Tiraneuml 168 Vendim Nr 33 dt 24052000 i Gjykateumls Kushtetuese Botim i Mihal Duri e Re Tiraneuml


Gjykata Europiane ka theksuar se eumlshteuml shumeuml e reumlndeumlsishme peumlr teuml drejteumln pra peumlr njeuml

proces teuml rregullt ligjor dheumlnia e njeuml vendimi peumlrfundimtar peumlr njeuml ccedileumlshtje teuml caktuar si dhe

arsyetimi i keumltij vendimi

Kjo keumlrkeseuml parashikohet dhe neuml nenin 1421 teuml Kushtetuteumls Gjithashtu edhe neuml K Pr

Penale neuml nenin 382 keumlrkohet arsyetimi i vendimit gjyqeumlsor i cili duhet teuml mbeumlshtet veteumlm

neuml provat e administruara neuml seanceuml gjyqeumlsore dhe neuml ligjin penal Gjithashtu ai duhet teuml

peumlrmbajeuml elementeumlt e parashikuar neuml nenin 383 teuml K Pr Penale dhe detyrimisht

neumlnshkrimin e aneumltareumlve teuml trupit gjykues mungesa e teuml cilit sjell pavlefshmeumlrineuml e

vendimit

Edhe neuml rastet e gjykimeve me dyer teuml mbyllura neni 384 i K Pr Penale sanksionon

detyrimin e gjykateumls peumlr shpalljen e vendimit gjyqeumlsor


antikushtetues teuml vendimit Nr 250 teuml Kolegjit Penal teuml Gjykateumls seuml Larteuml veteumlm peumlr sa i

peumlrket teuml pandehurit S R me arsyetimin se

ldquoGjykata e Rrethit Tiraneuml me vendimin Nr 412 ka deklaruar fajtor keumlrkuesin S R peumlr veprat

penale teuml Apelit Tiraneuml

Kundeumlr vendimit teuml Gjykateumls seuml Apelit ka beumlreuml rekurs veteumlm njeumlri prej teuml gjykuarve teuml tjereuml E

C dhe keumlrkuesi duke e paraqitur ateuml sipas rregullave neuml kryesekretarineuml e Gjykateumls seuml Apelit

brenda afatit ligjor Neuml rekurs janeuml ngritur njeuml seumlreuml problemesh me karakter ligjor duke u

pretenduar peumlr pafajeumlsi

Kolegji Penal i Gjykateumls seuml Larteuml e ka shqyrtuar ccedileumlshtjen mbi rekursin e teuml pandehurit E C Neuml

seanceuml gjyqeumlsore ka marreuml pjeseuml edhe avokati i keumlrkuesit i cili pasi ka pretenduar se ka beumlreuml

rekurs brenda afatit ligjor i ka doreumlzuar njeuml kopje teuml tij Kolegjit Penal

Edhe pse u vu peumlrballeuml njeuml fakti teuml tilleuml Kolegji Penal ka vazhduar shqyrtimin e ccedileumlshtjes mbi

bazeumln e rekursit teuml E C duke deumlgjuar njeumlkoheumlsisht edhe pretendimet e mbrojteumlsit teuml keumlrkuesit

Neuml peumlrfundim Kolegji vendosi tì japeuml pafajeumlsi E C ndeumlrsa keumlrkuesit tì uleuml maseumln e deumlnimit

nga 15 vjet neuml 10 vjet heqje lirie me teuml vetmin arsyetim ldquose merr parasysh rolin e tij si

bashkeumlpuneumltor neuml krimrdquo

Gjykata Kushtetuese arrin neuml konkluzionin se procesi gjyqeumlsor i zhvilluar nga Kolegji Penal i

Gjykateumls seuml Larteuml peumlr sa i peumlrket keumlrkuesit S R eumlshteuml i parregullt e peumlr pasojeuml ai duhet teuml

shfuqizohet si antikushtetues

Seuml pari eumlshteuml shkelur e drejta e ankimit ndaj vendimit gjyqeumlsor si njeuml e drejteuml kushtetuese (n

43 i Kushtetuteumls) Deumlgjimin nga ana e Kolegjit Penal veteumlm teuml mbrojteumlsit teuml keumlrkuesit Gjykata

Kushtetuese nuk e konsideron si realizim neuml teuml gjitheuml gjereumlsineuml e vet teuml seuml drejteumls kushtetuese teuml

ankimit

Po tì referohesh peumlrmbajtjes seuml vendimit dhe mungeseumls totale neuml teuml teuml argumenteve peumlr

rreumlzimin e pretendimeve teuml S R arrihet ploteumlsisht neuml konkluzionin se edhe deumlgjimi i mbrojteumlsit

ka qeneuml teumlreumlsisht formal gjeuml qeuml peumlrbeumln cenim teuml seuml drejteumls seuml mbrojtjes Ulja qeuml i ka beumlreuml

Kolegji Penal maseumls seuml deumlnimit nuk do teuml thoteuml se neuml keumlteuml gjykim janeuml analizuar pretendimet e

ngritura nga i pandehuri Peumlrkundrazi ndryshimi i keumlsaj pjese teuml vendimit eumlshteuml diktuar nga

nevoja peumlr teuml harmonizuar maseumln e deumlnimit me shkalleumln e fajeumlsiseuml seuml tij neuml kryerjen e krimit e

cila siccedil pranon Kolegji ka qeneuml meuml e vogeumll neuml krahasim me ateuml teuml dy teuml pandehurve teuml tjereuml

Seuml dyti neuml keumlteuml proces Kolegji Penal i Gjykateumls seuml Larteuml ka shkelur njeuml detyrim kushtetues qeuml

buron nga neni 1421 i Kushtetuteumls ldquovendimet gjyqeumlsore duhet teuml jeneuml teuml arsyetuarardquo


Neuml vendimin nr 250 teuml Kolegjit Penal jo veteumlm qeuml nuk beumlhet fjaleuml peumlr rekursin e S R por nga

peumlrmbajtja e tij nuk del se ccedilfareuml ka pretenduar ai neuml rekurs dhe meuml kryesorja nuk peumlrmendet

fare ccedilfareuml ka pranuar e rreumlzuar gjykata

Peumlr meuml tepeumlr ndeumlrsa keumlrkuesi si neuml rekurs ashtu edhe neuml fjaleumln e mbrojtjes ka pretenduar

pafajeumlsi neuml vendim neuml meumlnyreuml krejt spontane neuml njeuml paragraf teuml veteumlm argumentohet veteumlm

ulja e deumlnimit

Neuml keumlto rrethana vendimi i Kolegjit Penal teuml Gjykateumls seuml Larteuml peumlr sa i peumlrket teuml pandehurit S

R duhet teuml shpallet antikushtetues si rezultat i njeuml procesi jo teuml rregullt gjyqeumlsorrdquo169

Rasti VII

Kolegji penal i Gjykateumls seuml Larteuml me vendim Nr 568 dt 23102002 mori neuml shqyrtim

ccedileumlshtjen penale neuml ngarkim teuml teuml pandehurit NM me akuzeumln e mashtrimit (n 143 K P)

dhe vendosi prishjen e vendimit nr 44 teuml Gjykateumls seuml Apelit Durreumls si dhe kthimin e

ccedileumlshtjes peumlr rigjykim neuml po ateuml gjykateuml me arsyetimin

ldquoVendimi i Gjykateumls seuml Apelit eumlshteuml marreuml neuml kundeumlrshtim me ligjin e peumlr keumlteuml shkak ai duhet

te prishet I pandehuri N M eumlshteuml gjykuar neuml mungeseuml nga Gjykata e rrethit gjyqeumlsor Kavajeuml

peumlr vepreumln penale teuml parashikuar nga n 143 i K P

Ky vendim eumlshteuml leumlneuml neuml fuqi nga Gjykata e Apelit Durreumls e cila e ka shqyrtuar ccedileumlshtjen pas

peseuml vjeteumlsh peumlr shkak se i pandehuri N M eumlshteuml proceduar neuml mungeseuml I pandehuri ka beumlreuml

keumlrkeseuml peumlr trsquou rivendosur neuml afat peumlr teuml beumlreuml ankim pasi nuk kishte marreuml dijeni peumlr vendimin e

gjykateumls seuml shkalleumls seuml pareuml qeuml e kishte deklaruar fajtor Kjo gjykateuml me vendimin nr 20 ka

pranuar keumlrkeseumln e rivendosjes neuml afat

Kolegji Penal i Gjykateumls seuml Larteuml konstaton se neuml gjykimin neuml Apel janeuml lejuar shkelje teuml

dispozitave teuml K Pr P e konkretisht teuml n 4274 teuml tij Sipas keumlsaj dispozite ldquokur veumlrtetohet se i

pandehuri nuk ka marreuml pjeseuml neuml gjykim neuml shkalleuml teuml pareuml sepse nuk ka marreuml dijeni peumlr teuml

Gjykata e Apelit duhet teuml peumlrseumlriseuml shqyrtimin gjyqeumlsorrdquo Ky peumlrcaktim i ligjit ka patur peumlr

qeumlllim qeuml personi i cili akuzohet peumlr njeuml vepeumlr penale teuml jeteuml neuml gjendje qeuml teuml mbrojeuml interesat e

tij neuml procesin penal neumlpeumlrmjet njeuml procesi teuml rregullt ligjor

Fakti qeuml gjykimi neuml shkalleuml teuml pareuml eumlshteuml beumlreuml neuml mungeseuml teuml teuml pandehurit dhe kjo jo peumlr faj teuml

tij i jep teuml drejteumln sipas dispozitave teuml K Pr P jo veteumlm qeuml teuml rivendoset neuml afat peumlr teuml beumlreuml

ankim por edhe teuml marreuml pjeseuml neuml gjykimin teumlreumlsisht teuml ccedileumlshtjes nga gjykata meuml e larteuml e cila

duhet ta ribeumljeuml teuml ploteuml ateuml neumlpeumlrmjet peumlrseumlritjes seuml shqyrtimit gjyqeumlsor Gjykata e Apelit eumlshteuml

njeuml gjykateuml qeuml gjykon ccedileumlshtjen neuml fakt dhe neuml ligj Kolegji Penal ccedilmon se n 4274 i K Pr P

eumlshteuml detyrues peumlr Gjykateumln e Apelit e cila neuml rastet e rivendosjes neuml afat peumlr teuml beumlreuml ankim peumlr

shkaqet qeuml kjo dispoziteuml parashikon neuml gjykimin e ccedileumlshtjes duhet teuml peumlrseumlriseuml shqyrtimin

gjyqeumlsor peumlr trsquoi dheumlneuml mundeumlsi teuml pandehurit teuml aplikojeuml teuml gjitha mjetet ligjore neuml mbrojtje teuml teuml

drejtave teuml tij Duke qeneuml se neuml rastin neuml fjaleuml gjykata nuk e ka beumlreuml njeuml gjeuml teuml tilleuml Kolegji

Penal i Gjykateumls seuml Larteuml arriti neuml peumlrfundimin se gjykimi neuml Apel eumlshteuml beumlreuml neuml kundeumlrshtim

me ligjin e peumlr pasojeuml nuk ka siguruar njeuml proces teuml rregullt ligjorrdquo170

Nga argumentimi i meumlsipeumlrm i Gjykateumls seuml Larteuml eumlshteuml e kuptueshme se shkelja e keumlsaj teuml

drejte peumlr teuml pandehurin gjateuml gjykimit neuml Apel cenon procesin e rregullt ligjor teuml garantuar

nga neni 42 i Kushtetuteumls si dhe nga nenet6 dhe 2 i protokollit Nr 7 teuml KEDrNj

Egrave 169 Vendim Nr 28 dt 19031999 i Gjykateumls Kushtetuese Botim i Edlor Tiraneuml 170 Vendim Nr 568 dt 23102002 i Kolegjit Penal teuml Gjykateumls seuml Larteuml


Rasti VIII

Gjykata e Rrethit Gjyqeumlsor Tiraneuml me vendimin Nr 779 dt 30081998 ka deklaruar

fajtor keumlrkuesin Q M peumlr vepreumln penale teuml ldquoVjedhjesrdquo dhe neuml bazeuml teuml neneve 134 e 48ccedil teuml

K P e ka deumlnuar me 13 muaj burgim Po me keumlteuml vendim eumlshteuml deumlnuar edhe veumlllai i

keumlrkuesit P M me 10 vjet burgim peumlr veprat penale teuml parashikuara nga nenet 140 e 2782

teuml K P

Kundeumlr keumltij vendimi ka beumlreuml ankim veteumlm i gjykuari Q M Gjykata e Apelit me vendimin

Nr 336 dt 17111998 ka vendosur leumlnien neuml fuqi teuml vendimit teuml Gjykateumls seuml Rrethit me

veumlrejtjen qeuml ndryshimi i akuzeumls peumlr keumlrkuesin Q M nga bashkeumlpuneumltor neuml vjedhje me

armeuml sipas nenit 140 teuml KP neuml vjedhje teuml pasuriseuml sipas nenit 134 teuml K P eumlshteuml beumlreuml neuml

kundeumlrshtim me provat Veteuml Gjykata e Apelit duke zbatuar nenin 4253 teuml K Pr P nuk

mund trsquoi caktonte keumlrkuesit njeuml deumlnim meuml teuml reumlndeuml sepse do teuml cenonte ldquoparimin e

mosreumlndimit teuml poziteumls seuml teuml pandehuritrdquo

Kundeumlr vendimeve teuml Gjykateumls seuml Rrethit dhe teuml Gjykateumls seuml Apelit ka ushtruar rekurs

prokurori praneuml Prokuroriseuml seuml Apelit teuml Tiraneumls

Kolegji Penal i Gjykateumls seuml Larteuml me vendimin Nr 120 dt 03031999 ka leumlneuml neuml fuqi

vendimin Nr 336 teuml Gjykateumls seuml Apelit peumlr teuml gjykuarin P M dhe e ka ndryshuar ateuml peumlr teuml

gjykuarin tjeteumlr Q M peumlr cileumlsimin ligjor nga vjedhje e pasuriseuml (sipas nenit 134 teuml K P)

neuml vjedhje me armeuml (sipas neneve 140 dhe 25 teuml K P) duke e deumlnuar nga 13 muaj neuml 12

vjet burgim

Gjykata Kushtetuese e veumlneuml neuml leumlvizje nga i gjykuari Q M neuml bazeuml teuml nenit 131f teuml

Kushtetuteumls e ka rreumlzuar keumlrkeseumln e tij peumlr prishjen e vendimit teuml Kolegjit Penal teuml Gjykateumls

seuml Larteuml me vendimin Nr 96 dt 27072001 me keumlteuml arsyetim

ldquoVendimi i Kolegjit Penal teuml Gjykateumls seuml Larteuml nuk e cenon parimin e mosreumlndimit teuml poziteumls

seuml teuml pandehurit dhe nuk ka teuml beumljeuml me teuml drejta teuml fituara Sipas nenit 43 teuml Kushtetuteumls

ldquoKushdo ka teuml drejteuml teuml ankohet kundeumlr njeuml vendimi gjyqeumlsor neuml njeuml gjykateuml meuml teuml larteumlrdquo

Eumlshteuml e veumlrtete qeuml me ankimin atij nuk mund trsquoi reumlndohet pozita por ky parim sheumlrben si

garanci kur mjetin e ankimit e ka peumlrdorur i pandehuri dhe nuk mund teuml sheumlrbejeuml si i tilleuml kur

mjetin e ankimit e ka peumlrdorur prokurori Ky i fundit neuml zbatim teuml parimeve kushtetuese

peumlrfaqeumlson akuzeumln dhe i neumlnshtrohet Kushtetuteumls dhe ligjeve Prandaj peumlr rastet e shkeljeve

ligjore nga gjykatat teuml konkretizuara neuml njeuml vendim teuml paligjsheumlm Prokuroria nuk mund teuml

qeumlndrojeuml indiferente Ajo ka detyrimin teuml ushtrojeuml teuml gjitha mjetet procedurale peumlr zbatimin e

drejteuml teuml ligjit Ateuml qeuml nuk mund ta beumlnte neuml rastin konkret Gjykata e Apelit peumlr shkak teuml

kufizimit procedural (neni 4253) e realizoi Gjykata e Larteuml e cila sipas nenit 432 teuml K Pr P

pranon rekurset kundeumlr vendimeve teuml formeumls seuml prereuml teuml gjykatave teuml Apeleve e teuml rretheve dhe

vendos peumlr ccedileumlshtjet ligjore sipas nenit 434 e 441 teuml K Pr Prdquo171



Neumlpeumlrmjet vendimit teuml meumlsipeumlrm del qarteuml se Gjykata Kushtetuese ka beumlreuml interpretimin e

drejteuml teuml nenit 4252 3 teuml K Pr P duke iu referuar teuml drejtave e detyrimeve kushtetuese qeuml

i atribuon Kushtetuta prokurorit dhe duke theksuar se i pandehuri e geumlzon teuml drejteumln e

mosreumlndimit teuml poziteumls seuml tij kur eumlshteuml i vetmi subjekt qeuml apelon vendimin e gjykateumls neuml

Gjykateumln e Apelit dhe se ky parim eumlshteuml detyrues peumlr Gjykateumln e Apelit dhe jo peumlr


Rasti IX

Neuml teuml njeumljtin peumlrfundim ka arritur edhe Gjykata e Larteuml lidhur me parimin e mosreumlndimit teuml

poziteumls seuml teuml pandehurit

Keumlshtu Kolegjet e Bashkuara teuml Gjykateumls seuml Larteuml me vendimin unifikues Nr 2 dt

19042001 me qeumlllim unifikimin e praktikeumls gjyqeumlsore lidhur me kufijteuml e shqyrtimit teuml

ccedileumlshtjes neuml Gjykateumln e Larteuml kur ankimi neuml Gjykateumln e Apelit eumlshteuml beumlreuml veteumlm nga i

pandehuri ndeumlrsa neuml Gjykateumln e Larteuml ajo vjen me ankim teuml teuml dy paleumlve ose veteumlm teuml

prokurorit theksojneuml se

ldquoNeuml kuptim teuml nenit 432 teuml K Pr P rekursi aplikohet veteumlm peumlr shkaqe ligjore ndaj shkelja e

ligjit nga gjykatat meuml teuml uleumlta neuml dheumlnien e vendimit i jep juridiksion Gjykateumls seuml Larteuml teuml

shqyrtojeuml dhe cenojeuml vendimet e tyre

Kufijteuml e shqyrtimit teuml ccedileumlshtjes neuml Gjykateumln e Larteuml lidhen veteumlm me shkaqet ligjore teuml ngritura

apo teuml konstatuara qeuml e beumljneuml vendimin e ankimuar teuml kundeumlrligjsheumlm neuml dallim nga gjykimi neuml

Apel ku kufijteuml e shqyrtimit teuml ccedileumlshtjes neuml ateuml gjykateuml lidhen edhe me subjektin qeuml ka ushtruar

teuml drejteumln e ankimit

Fakti qeuml prokurori nuk ka ushtruar ankim neuml Gjykateumln e Apelit ndaj vendimit teuml dheumlneuml nga

Gjykata e Shkalleumls seuml Pareuml nuk i mohon atij teuml drejteumln teuml ushtrojeuml rekursin neuml Gjykateumln e Larteuml

Neuml rast teuml kundeumlrt ligji duhej teuml shprehej neuml meumlnyreuml eksplicite lidhur me humbjen e keumlsaj teuml

drejte

Konstatimi i paligjshmeumlriseuml seuml vendimit gjyqeumlsor nga Gjykata e Larteuml edhe kur eumlshteuml neuml

disfavor teuml teuml pandehurit nuk lidhet me reumlndimin e poziteumls seuml tij kur shkaku peumlr prishjen e

vendimit eumlshteuml aplikimi i gabuar i ligjit qeuml pasjell pavlefshmeumlri teuml vendimit teuml ankimuarrdquo 172

Por ky vendim i Gjykateumls seuml Larteuml eumlshteuml shoqeumlruar edhe menjeuml mendim pakice qeuml

kundeumlrshton zgjidhjen e arritur nga kjo gjykateuml peumlr problemin e meumlsipeumlrm me arsyetimin se

pavareumlsisht nga terminologjia e peumlrdorur neuml ligj si apeli neuml Gjykateumln e Apelit edhe rekursi

neuml Gjykateumln e Larteuml janeuml mjete ankimi qeuml i njihen teuml pandehurit peumlr trsquoi ushtruar sipas

disponibilitetit teuml tij dhe qeuml i garantojneuml atij pamundeumlsineuml e reumlndimit teuml poziteumls nga njeuml

Egrave 172Vendim unifikues Nr 2 dt1 9042001 i Kolegjeve teuml Bashkuara teuml Gjykateumls seuml Larteuml


gjykateuml meuml e larteuml neumlse kundeumlr vendimit nuk i ka ushtruar keumlto mjete ankimi edhe

peumlrfaqeumlsuesi i akuzeumls

KAPITULLI V GJYKIMI PENAL NEuml MUNGESEuml DHE POZITA E TEuml

PANDEHURIT

HYRJE

ldquoGjykimi neuml mungeseumlrdquo neumlnkupton situateumln kur njeuml person i akuzuar peumlr njeuml vepeumlr penale

nuk eumlshteuml i pranisheumlm fizikisht gjateuml hetimit dhe gjykimit teuml provave fakteve neuml ngarkim teuml

tij Kur themi ldquohetimit dhe gjykimitrdquo teuml provave kemi parasysh jo veteumlm mungeseumln e

personit fizikisht neuml hetimin qeuml beumln organi i akuzeumls por dhe gjateuml hetimit gjyqeumlsor qeuml beumln

gjykata teuml provave teuml teuml gjitha llojeve teuml lejuara dhe marra sipas ligjit teuml cilat fajeumlsojneuml ose

shfajeumlsojneuml personin e akuzuar Mungesa fizike e personit teuml akuzuar eumlshteuml njeuml gjendje

mjaft e diskutuar neuml gjykim Askush meuml mireuml se veteuml i pandehuri nuk mund teuml mbrojeuml veten

e tij si neuml rastin e replikeumls seuml drejtpeumlrdrejteuml me akuzeumln ashtu edhe neuml rastin e zgjedhjes seuml

mbrojteumlsit teuml tij qeuml do ta ndihmojeuml ateuml me njeuml ndihmeuml teuml specializuar profesionale peumlr teuml

zhvilluar njeuml proces sa meuml teuml drejteuml neuml mbrojtje teuml interesave ligjore teuml teuml akuzuarit Instituti

i gjykimit neuml mungeseuml teuml teuml pandehurit eumlshteuml pranuar nga e drejta joneuml neuml favor teuml interesit

publik Gjykimi neuml mungeseuml eumlshteuml sanksionuar me Kodin e Procedureumls Penale neuml vitin 1995

dhe meuml pas neuml vitin 1998 u sanksionua edhe neuml Kushtetuteuml por nga ana tjeteumlr janeuml beumlreuml

peumlrpjekje peumlr teuml siguruar standardet minimum teuml teuml drejtave individuale neuml procesin penal

pa i mohuar teuml pandehurit njeuml proces teuml rregullt ligjor Legjislatori ka marreuml peumlrsipeumlr qeuml teuml

riparojeuml deumlmin e shkaktuar nga personi qeuml akuzohet ndaj teuml tjereumlve duke e marreuml ateuml neuml

peumlrgjegjeumlsi penale por neuml teuml njeumljteumln koheuml teuml garantojeuml edhe personin qeuml akuzohet peumlr njeuml


procedim teuml drejteuml Keumlshtu synohet teuml garantohet e drejta e personit peumlr trsquou njohur me provat

dhe faktet kundeumlr tij peumlr teuml pyetur deumlshmitareuml dhe eksperteuml gjateuml gjykimit peumlr teuml paraqitur

edhe ai prova etj Por si mund teuml ushtrojeuml personi gjitheuml keumlto teuml drejta neuml mbrojtje teuml

interesave teuml tij kur ai nuk eumlshteuml i pranisheumlm neuml gjykim ose aq meuml keq kur ai nuk ka asnjeuml

dijeni peumlr procesin ndaj tij Mungesa fizike e njeuml personi neumln akuzeuml mund teuml jeteuml peumlr shkaqe

teuml ndryshme duke filluar qeuml nga padijenia se ndaj tij ka njeuml akuzeuml dhe njeuml procedim penal

deri tek fshehja e personit me dashje direkte pasi ka frikeuml nga deumlnimi ose mosdashja me

deumlshireuml e vullnet peumlr teuml marreuml pjeseuml neuml gjykimin ndaj tij Pikeumlrisht peumlr keumlteuml arsye procedura

e gjykimit neuml mungeseuml teuml teuml pandehurit ka ndezur debate si ndeumlrmjet juristeumlve teuml doktrineumls

gjateuml peumlrkufizimit se kush konsiderohet ldquomungeseumlrdquo ashtu edhe ndeumlrmjet gjyqtareumlve

prokuroreumlve dhe avokateumlve neuml peumlrballjen ligjore neuml proceset gjyqeumlsore gjateuml praktikeumls seuml

gjykimit teuml ccedileumlshtjeve teuml ndryshme jo veteumlm sipas legjislacionit teuml brendsheumlm por edhe neuml

ateuml teuml shteteve europiane173

51 Peumlrcaktimi ligjor i termit ldquoi pandehur neuml mungeseumlrdquo

Mungesa e teuml pandehurit konsiderohet si e vullnetshme neumlse ai i fshihet drejteumlsiseuml me

qeumlllim peumlr teuml mos u peumlrballur me teuml nga ana tjeteumlr mungesa mund teuml jeteuml dhe e

pavullnetshme peumlr faktin se i pandehuri nuk ka pasur dijeni se ndaj tij eumlshteuml ngritur njeuml

akuzeuml dhe po zhvillohet njeuml procedim penal ose ai nuk ka mundur teuml jeteuml prezent neuml gjykim

peumlr pamundeumlsi teuml tjera qeuml nuk lidhen me vullnetin e tij Neuml nenin 33 teuml Kushtetuteumls eumlshteuml

parashikuar se ldquoKushdo ka teuml drejteuml teuml deumlgjohet para se teuml gjykohet Nga kjo e drejteuml nuk

mund teuml peumlrfitojeuml personi qeuml i fshihet drejteumlsiseumlrdquo174 Neuml analizeuml teuml keumltij peumlrcaktimi ligjor

arrijmeuml neuml peumlrfundimin logjik se pjeseumlmarrja dhe prania e teuml pandehurit neuml gjykim peumlrbeumln

njeuml teuml drejteuml peumlr teuml dhe jo njeuml detyrim Peumlr rrjedhojeuml veteumlm kur veumlrtetohet ploteumlsisht

ligjeumlrisht se i pandehuri i fshihet drejteumlsiseuml apo nuk deumlshiron teuml shfryteumlzojeuml teuml drejteumln e tij

peumlr teuml qeneuml i pranisheumlm gjateuml shqyrtimit gjyqeumlsor ai mund teuml gjykohet neuml mungeseuml Nisur

edhe nga parashikimet e legjislacionit toneuml teuml brendsheumlm Kodi i Procedureumls Penale

parashikon disa raste kur i pandehuri me vullnetin e tij teuml lireuml heq doreuml vullnetarisht nga e

drejta peumlr teuml qeneuml i pranisheumlm neuml gjykim Keumlshtu neuml nenin 352 teuml K Pr Penale

Egrave 173 Puto A Kondi Th Zaka T amp Kalo P Kumbaro M (2001) Peumlr njeuml rend publik Europian Veumlllimi I

Tiraneuml Qendra Shqiptare peumlr teuml Drejtat e Njeriut fq 647 174 Kushtetuta e RSh neni 33 i saj


parashikohet se gjykimi neuml mungeseuml mund teuml vazhdojeuml kuri pandehuri keumlrkon ose jep

peumllqimin qeuml shqyrtimi gjyqeumlsor teuml beumlhet neuml mungeseuml teuml tij ose duke qeneuml i burgosur

refuzon teuml marreuml pjeseuml dhe peumlrfaqeumlsohet nga mbrojteumlsi175 Neuml rastet kur i pandehuri i cili

pasi eumlshteuml paraqitur neuml gjykimin e ccedileumlshtjes penale neuml ngarkim teuml tij vendos teuml largohet me

deumlshireumln e tij nga salla ai konsiderohet i pranisheumlm neuml gjykim me kushtin qeuml teuml

peumlrfaqeumlsohet nga mbrojteumlsi Parashikimet e keumlsaj dispozite janeuml teuml qarta dhe nuk leumlneuml vend

peumlr ekuivok pasi i pandehuri shpreh vullnetin e tij peumlr teuml mos marreuml pjeseuml neuml gjykim por

ajo qeuml e beumln teuml diskutueshme eumlshteuml pika ldquo4rdquo e dispoziteumls qeuml parashikon njeuml vullnet teuml teuml

pandehurit teuml diskutuesheumlm peumlr sa i peumlrket provueshmeumlriseuml seuml tij Pra si provohet se i

pandehuri po fshihet nga drejteumlsia dhe a eumlshteuml e mundur teuml konfondohet kjo ldquofshehjerdquo me

ldquomospasjen dijenirdquo Detyrimin peumlr ta provuar heqjen doreuml teuml teuml pandehurit nga e drejta peumlr

teuml marreuml pjeseuml neuml gjykim me vullnet teuml ploteuml neuml gjykim e ka prokurori i ccedileumlshtjes Keumlshtu

neuml rastet kur i pandehuri eumlshteuml duke u gjykuar me maseuml sigurimi Arrest neuml burg

prokurori i ccedileumlshtjes duhet trsquoi paraqeseuml gjykateumls njeuml akt shkresor neuml formeumln e njeuml deklarate

teuml konfirmuar nga titullari i institucionit ku ndodhet i pandehuri i paraburgosur ku ai

shpreh vullnetin e mospjeseumlmarrjes neuml gjykim Nga ana tjeteumlr eumlshteuml prokurori qeuml duhet teuml

provojeuml me prova teuml pakundeumlrshtueshme dhe tej ccedildo dyshimi qeuml i pandehuri fshihet sepse i

ka shpeumltuar njeuml arrestimi neuml flagranceuml ose u ka ikur punonjeumlsve teuml policiseuml qeuml e kishin

ndaluar etj Njeumlkoheumlsisht Kodi i Procedureumls Penale parashikon edhe gjykimin neuml mungeseuml

teuml teuml pandehurit qeuml nuk paraqitet neuml gjyq pa pasur shkaqe teuml ligjshme176 Neuml keumlteuml rast pasi

janeuml kryer gjitheuml veprimet e nevojshme procedurale peumlr njoftimin e teuml pandehurit referuar

dispozitave teuml Kodit teuml Procedureumls Penale prezumohet se i pandehuri ka hequr doreuml

vullnetarisht nga pjeseumlmarrja neuml hetim apo gjykim pasi nuk ka paraqitur para organit

ligjzbatues shkaqe objektive qeuml teuml justifikojneuml mungeseumln e tij Neuml teuml drejteumln toneuml penale

mjafton qeuml teuml jeneuml peumlrmbushur kriteret ligjore procedurale peumlr njoftimin e teuml pandehurit qeuml

teuml prezumohet se i pandehuri ka marreuml dijeni neuml meumlnyreuml efektive gjeuml qeuml ccedilon neuml prezumimin

se mungesa eumlshteuml e vullnetshme177

Egrave 175 K Pr Penale neni 352 i tij 176 Neni 351 i K Pr Penale 177 Paskali F (2001) Gjykimi neuml mungeseuml i teuml pandehurit Tiraneuml Tribuna Juridike Nr 30 fq 20


Neuml legjislacionin toneuml penal parashikohen meumlnyrat e njoftimit teuml teuml pandehurit neuml rastet kur

i pandehuri eumlshteuml i lireuml kur ndodhet i paraburgosur dhe kur ai nuk gjendet178 Ajo qeuml ka

reumlndeumlsi peumlr njeuml proces penal neuml meumlnyreuml qeuml teuml peumlrcaktohet drejt gjendja juridike e mungeseumls

seuml vullnetshme apo teuml pavullnetshme teuml teuml pandehurit eumlshteuml pikeumlrisht njoftimi i personit qeuml

nuk gjendet Si hap i pareuml urdheumlrohet nga prokurori gjetja e teuml pandehurit nga policia

gjyqeumlsore neumlpeumlrmjet shpalljes neuml keumlrkim teuml tij I pandehuri shpallet neuml keumlrkim brenda dhe

jashteuml vendit neumlpeumlrmjet Interpolit Neumlse keumlrkimi nuk jep rezultat ateumlhereuml nxirret vendimi i

mosgjetjes dhe i caktohet njeuml mbrojteumls kryesisht teuml pandehurit Pikeumlrisht keumltu lind

problematika qeuml ka kjo procedureuml njoftimi dhe parashikimi ligjor peumlrsa i peumlrket njoftimit teuml

teuml pandehurit pasi lind pyetja A konsiderohet i njoftuar i pandehuri i cili nuk gjendet

duke njoftuar avokatin mbrojteumls teuml caktuar nga gjykata kryesisht mbrojteumls teuml cilin i

pandehuri as e njeh dhe as ka dijeni peumlr caktimin e tij si mbrojteumls Neumlse do ti referoheshim

nenit 6 teuml Konventeumls Europiane teuml teuml Drejtave teuml Njeriut i cili peumlrcakton parimet e njeuml

procesi teuml rregullt ligjor do teuml rezultonte se i pandehuri neuml kushtet kur nuk pjeseuml

personalisht neuml gjykim apo nuk peumlrfaqeumlsohet neumlpeumlrmjet njeuml mbrojteumlsi teuml zgjedhur prej tij

nuk ka garancineuml e njeuml procesi teuml rregullt ligjor Pra shihet qarteuml se gjykimi neuml mungeseuml si

njeuml institut mjaft i reumlndeumlsisheumlm i teuml drejteumls penale lidhet ngushteumlsisht me realizimin e njeuml

procesi teuml rregullt ligjor me mundeumlsineuml relative neumlse i pandehuri i gjykuar neuml mungeseuml

mund teuml geumlzojeuml teuml drejtat qeuml i njeh ligji procedural penal179Pikeumlrisht nisur nga kjo analizeuml

ekzistojneuml sot shumeuml praktika gjyqeumlsore teuml cilat duke i dheumlneuml peumlrpareumlsi garantimit teuml njeuml

procesi ligjor teuml rregullt ku mosrespektimi i keumlrkesave ligjore peumlr njoftimin apo peumlr

deklarimin e mungeseumls seuml teuml pandehurit beumlhen shkak peumlr prishjen e vendimeve gjyqeumlsore

penale180

Duhet theksuar se pavareumlsisht faktit neumlse gjateuml procesit penal janeuml kryer apo jo njoftimet

sipas procedureumls seuml peumlrcaktuar neuml ligjin procedural teuml pandehurit ndaj teuml cilit eumlshteuml dheumlneuml

njeuml vendim penal neuml mungeseuml i jepet e drjta teuml paraqeseuml keumlrkeseuml peumlr rivendosjen neuml afat

duke provuar se nuk ka pasur dijeni peumlr vendimin e deumlnimit181

52 Procedura ligjore e gjykimit neuml mungeseuml

Egrave 178 Islami H amp Hoxha A Panda I (2007) Komentar i Procedureumls Penale Tiraneuml Botimet Morava fq 193 179 Cordero F (1995) Procedura Penale Terca Edizione Milano Giuffre fq 308 180 Kolegji Penal i Gjykateumls seuml Larteuml Vendim Nr 410 dateuml 18042007 181 Neni 147 K Pr Penale


Gjykimi eumlshteuml faza meuml e reumlndeumlsishme e procedimit penal182 pasi eumlshteuml gjykata ajo qeuml pasi

merr neuml shqyrtim teuml gjitha provat pretendimet e paleumlve ndeumlrgjyqeumlse jep vendimin

peumlrfundimtar peumlr fajeumlsineuml ose jo teuml teuml pandehurit Peumlr meuml tepeumlr neuml rastet kur gjykimi penal

zhvillohet neuml mungeseuml teuml teuml pandehurit parimet e njeuml procesi teuml rregullt ligjor marrin vlereuml

teuml veccedilanteuml Vlen peumlr tu theksuar se pikeumlrisht keumlto parime peumlr njeuml proces teuml rregullt ligjor

peumlrkojneuml me frymeumln e nenit 6 teuml Konventeumls Europiane teuml teuml Drejtave teuml Njeriut dhe me

nenin 42 teuml Kushtetuteumls seuml Republikeumls seuml Shqipeumlriseuml i cili sanksionon Kushdo ka teuml


pavarur dhe e paanshme e caktuar me ligj

Gjykata pasi merr neuml doreumlzim fashikullin penal nga prokurori kryen veprimet procedurale

teuml parashikuara neuml Kodin e Procedureumls Penale e konkretisht nga neni 333 deri neuml nenin 338

teuml Kodit teuml Procedureumls Penale ku peumlrfundojneuml dhe veprimet peumlrgatitore teuml gjykateumls

Gjykata neuml kryerjen e veprimeve peumlrgatitore duhet teuml mbajeuml parasysh neuml meumlnyreuml specifike

keumlrkesat e nenit 3332 teuml Kodit teuml Procedureumls Penale me qeumlllim qeuml teuml beumlj teuml mundur

njoftimin e paleumlve ndeumlrgjyqeumlse peumlr seanceumln gjyqeumlsore dhjeteuml diteuml para dateumls seuml caktuar peumlr

gjykim183

Neuml analizeuml teuml keumltij punimi do ndalemi specifikisht te mungesa e teuml pandehurit neuml gjykim Neuml

nenin 344 teuml Kodit teuml Procedureumls Penale gjenden parashikimet ligjore qeuml rregullojneuml

pranineuml e teuml pandehurit neuml gjykim i cili neuml rastet kur eumlshteuml i pranisheumlm neuml seanceuml merr pjeseuml

si njeuml person i lireuml Neuml keumlteuml dispoziteuml ligjveumlneumlsi ka parashikuar rastin kur i pandehuri me

sjelljen e tij pengon zhvillimin e rregullt teuml seanceumls me urdheumlr teuml kryetarit teuml seanceumls ai

largohet nga salla184 Keumlteuml parashikim nuk mund ta barazojmeuml kurrsesi me rastet klasike teuml

mungeseumls seuml teuml pandehurit neuml gjykim pasi neuml keumlteuml rast i pandehuri konsiderohet i

pranisheumlm neuml gjykim peumlrfaqeumlsohet nga mbrojteumlsi i tij neumlse ka dhe mund teuml marr pjeseuml neuml

ccedildo koheuml qeuml e sheh teuml arsyeshme neuml gjykim Gjykata para se teuml fillojeuml shqyrtimin gjyqeumlsor

beumln verifikimin e paleumlve teuml pranishme neuml seanceuml Kur rezulton se i pandehuri nuk eumlshteuml i

pranisheumlm neuml seanceuml dhe nga verifikimi i akteve rezulton se i pandehuri nuk ka marreuml

njoftim peumlr diteumln dhe oreumln e gjykimit drejtuesi i seanceumls vendos teuml shtyjeuml gjykimin me

qeumlllim peumlrseumlritjen e njoftimit peumlr teuml pandehurin E njeumljta procedureuml ndiqet nga drejtuesi i

Egrave 182 Islami H Hoxha A Panda I (2007) Procedura Penale Tiraneuml Botime Morava fq 529 183 Neni 3332 i K Pr Penale 184 Neni 3442 K Pr Penale


seanceumls edhe neumlse rezulton se njoftimi i teuml pandehurit eumlshteuml i paqarteuml apo i dyshimteuml

Mosrespektimi i keumltij rregulli procedural pas sjell si pasojeuml pavlefshmeumlrineuml absolute teuml

gjykimit penal Eumlshteuml vendosur ky mekanizeumlm mbrojteumls peumlr teuml siguruar procesin e rregullt

ligjor Neuml rastet kur njoftimi i teuml pandehurit eumlshteuml kryer rregullisht dhe rezulton se i

pandehuri ka marreuml dijeni peumlr dateumln dhe oreumln e zhvillimit teuml seanceumls dhe nuk eumlshteuml paraqitur

neuml gjykim pa ndonjeuml shkak teuml ligjsheumlm drejtuesi i seanceumls pasi deumlgjon paleumlt e pranishme neuml

seanceuml deklaron me vendim mungeseumln e teuml pandehurit dhe gjykimi vazhdon neuml prani teuml

mbrojteumlsit teuml teuml pandehurit185 me kusht qeuml ai teuml jeteuml autorizuar specifikisht nga i pandehuri

peumlr teuml zhvilluar gjykimin neuml mungeseuml teuml tij Neuml rast se i pandehuri nuk ka zgjedhur njeuml

mbrojteumls peumlr ta peumlrfaqeumlsuar neuml gjykim gjykata disponon me vendim duke i caktuar njeuml

mbrojteumls kryesisht teuml pandehurit

Gjykimi neuml mungeseuml teuml teuml pandehurit neuml rastet kur ai eumlshteuml hetuar neuml mungeseuml ose kur ndaj

tij eumlshteuml marreuml njeuml maseuml sigurimi Arrest neuml burg ose Arrest neuml shteumlpi dhe i pandehuri i

eumlshteuml fshehur hetimit dhe ndaj tij nuk eumlshteuml beumlreuml e mundur ekzekutimi i maseumls seuml sigurimit

neuml rastet kur zhvillohet neuml prani teuml njeuml mbrojteumlsi teuml caktuar kryesisht nga pikeumlpamja e

parimeve procedurale dhe kushtetuese do teuml shihej me dyshim Theumlneuml neuml keumlteuml kontekst

analizojmeuml se njeuml mbrojteumls i caktuar kryesisht nga gjykata peumlr mbrojtjen e njeuml teuml pandehuri

me teuml cilin ai nuk ka kontakt nuk njeh karakteristikat e tij teuml personalitetit nuk di

mendimin dhe qeumlndrimin e tij rreth vepreumls penale teuml ndodhur nuk do teuml arrijeuml asnjeumlhereuml teuml

realizojeuml njeuml mbrojtje efikase teuml ploteuml peumlr teuml pandehurin Neuml referim teuml keumlsaj analize duke

hedhur peumlrseumlri veumlshtrimin te neni 6 i Konventeumls Europiane teuml teuml Drejtave teuml Njeriut mund teuml

themi se cenohen garanciteuml e njeuml procesi ligjor peumlr teuml pandehurin qeuml gjykohet i peumlrfaqeumlsuar

neuml mungeseuml nga njeuml mbrojteumls kryesisht Referuar udheumlrreumlfyesit teuml teuml drejtave pikeumlrisht

Konventeumls do teuml jemi para njeuml procesi teuml ligjsheumlm teuml rregullt teuml paansheumlm dhe teuml drejteuml neuml

rastet kur secila prej paleumlve neuml proces mund teuml mbrojeuml ccedileumlshtjen e vet neuml kushte teuml barabarta

me paleumln kundeumlrshtare Pra gjykata duhet teuml garantojeuml parimin e baraziseuml seuml armeumlve

mundeumlsineuml e paleumlve neuml proces peumlr tu njohur me ccedildo dokument apo shqyrtim qe i paraqitet

gjyqtarit me qeumlllim qeuml teuml ndikojeuml neuml vendimin e tij dhe madje ta kundeumlrshtojeuml ateuml186 A

mundet qeuml njeuml mbrojteumls kryesisht qeuml neuml pjeseumln meuml teuml madhe teuml rasteve as nuk eumlshteuml njohur

me aktet e dosjes gjyqeumlsore teuml arrijeuml teuml garantojeuml parimin e baraziseuml seuml armeumlve dhe ateuml teuml

Egrave 185 Neni 351 i K Pr Penale 186 Pradel J Corstens G Vermeulen G (2009) E Drejta Penale Europiane Tiraneuml Papirus fq 347


kontradiktoritetit Kjo eumlshteuml pothuajse e pamundur e pikeumlrisht peumlr keumlteuml arsye ligjveumlneumlsi ka

parashikuar njeuml garanci ligjore meuml tepeumlr peumlr teuml pandehurin qeuml gjykohet neuml mungeseuml

institutin e rivendosjes neuml afat peumlr teuml garantuar dhe sigurineuml juridike qeuml duhet teuml ofrojeuml njeuml

legjislacion penal neuml njeuml shtet teuml seuml drejteumls Nga sa analizohet deri meuml tani rezulton se

prania e teuml pandehurit neuml gjykim paraqet njeuml reumlndeumlsi mjaft teuml madhe seuml pikeumlrisht kur

gjykimi zhvillohet neuml prani teuml akuzeumls dhe teuml pandehurit mund teuml flisnim peumlr njeuml proces

teumlreumlsisht teuml rregullt ligjor dhe teuml drejteuml Njeuml mbrojtje e mireuml nuk neumlnkupton veteumlm pranineuml e

njeuml mbrojteumlsi teuml zgjedhur nga i pandehuri dhe i pajisur me teuml gjitha tagrat qeuml i njeh ligji por

duhet teuml beumlhet e mundur me pranineuml fizike teuml teuml pandehurit Por ccedilduhet teuml beumljeuml gjykata kur i

pandehuri nuk gjendet dhe beumlhet e pamundur pjeseumlmarrja e tij neuml gjykim Neuml vijim teuml

keumltyre arsyetimeve dhe qeumlndrimit teuml mbajtur nga Gjykata Kushtetuese lidhur me

procedureumln e gjykimit neuml mungeseuml respektimi i teuml cileumls lidhet drejtpeumlrdrejteuml me parimin e

zhvillimit teuml njeuml procesi teuml rregullt ligjor arrijmeuml neuml peumlrfundimin se gjykata duhet qeuml teuml

kryejeuml teuml gjitha veprimet procedurale peumlr njoftimin e teuml pandehurit dhe veteumlm pasi teuml keteuml

ezauruar keumlto veprime procedurale teuml mund teuml deklarojeuml mungeseumln e teuml pandehurit neuml

gjykim sipas nenit 3511 teuml K Pr Penale duke vazhduar meuml pas gjykimin me mbrojteumlsin e

zgjedhur nga familjareumlt

4 3 Ankimi ndaj vendimit teuml Gjykateumls seuml dheumlneuml neuml mungeseuml teuml pandehurit

E drejta e ankimit eumlshteuml njeuml mjet procedural i cili i jep mundeumlsineuml paleumlve teuml realizojneuml teuml

drejtat e njohura me ligj si dhe sistemit gjyqeumlsor teuml ushtrojeuml kontroll mbi vendimin e

gjykateumls187 E drejta e takimit ushtrohet nga paleumlt qeuml marrin pjeseuml neuml gjykim dhe qeuml neuml

gjykimin penal janeuml konkretisht prokurori dhe i pandehuri Referuar legjislacionit penal i

pandehuri mund teuml beumljeuml ankim ndaj vendimit gjyqeumlsor veteuml ose neumlpeumlrmjet mbrojteumlsit teuml tij

Mbrojteumlsi mund teuml ushtrojeuml teuml drejteumln e ankimit neumlse ka marreuml pjeseuml neuml gjykimin e shkalleumls

seuml pareuml dhe eumlshteuml pajisur me teuml drejteumln peumlr teuml beumlreuml ankim ndaj vendimit neumlpeumlrmjet njeuml

deklarate teuml beumlreuml para gjykateumls nga i pandehuri ose neumlpeumlrmjet njeuml prokure teuml peumlrpiluar para

noterit ose i pandehuri mund teuml caktojeuml njeuml mbrojteumls teuml ri i cili nuk ka qeneuml prezent neuml

gjykimin e shkalleumls seuml pareuml por eumlshteuml pajisur meuml njeuml prokureuml nga i pandehuri pas dheumlnies seuml

Egrave 187 Siracusano D Galati A amp Tranchina G Zappala E (2013) Diritto Processuale Penale volume primo

Seconda Edizione Milano Giuffre fq 409


vendimit prokureuml kjo qeuml i jep tagrin teuml paraqeseuml ankim ndaj vendimit penal neuml emeumlr teuml teuml

pandehurit Vlen peumlr tu peumlrmendur keumltu se dhe neuml rastet kur vendimi penal eumlshteuml dheumlneuml nga

gjykata neuml mungeseuml teuml teuml pandehurit mbrojteumlsi i zgjedhur prej tij mund teuml beumljeuml ankim ndaj

vendimit veteumlm kur ka njeuml akt peumlrfaqeumlsimi teuml beumlreuml sipas dispozitave ligjore peumlr

peumlrfaqeumlsimin188 teuml parashikuar neuml nenin 4102 teuml Kodit teuml Procedureumls Penale Nuk janeuml teuml

pakta rastet neuml praktikeumln gjyqeumlsore kur mbrojteumlsi qeuml ka marreuml pjeseuml neuml gjykimin e ccedileumlshtjes

penale neuml mungeseuml teuml teuml pandehurit qofteuml i pajisur me prokureuml nga familjareumlt qofteuml i

caktuar kryesisht nga gjykata ka paraqitur ankim ndaj vendimit penal pa pasur akt

peumlrfaqeumlsimi nga i pandehuri dhe pa marreuml miratimin e keumltij teuml fundit Neuml veumlshtrim teuml pareuml ky

fakt mund teuml interpretohet nga gjykata si marrje dijeni e teuml pandehurit peumlr gjykimin e

dheumlnien e vendimit por pas njeuml analize teuml procedureumls se si eumlshteuml kryer ankimi kurrsesi nuk

mund teuml lidhim ankimin neuml keumlto raste me marrjen dijeni nga i pandehuri Neuml keumlto raste ky

veprim i kryer nga mbrojteumlsi jashteuml tagrave qeuml i njeh ligji dhe peumlrfaqeumlsimi sjell pasoja

ligjore peumlr teuml pandehurin pasi vendimi i deumlnimit merr formeuml teuml prereuml pa i dheumlneuml mundeumlsi

reale teuml pandehurit teuml shprehet peumlr ankimin dhe qeumlndrimin ndaj vendimit teuml gjykateumls seuml

shkalleumls seuml pareuml Neuml nenin 410 teuml K Pr Penale parashikohet shprehimisht se ldquoI pandehuri

mund teuml beumljeuml ankim veteumlm ose neumlpeumlrmjet mbrojteumlsit teuml tijrdquo189 Neuml analizeuml teuml dispoziteumls seuml

meumlsipeumlrme K Pr Penale teuml drejteumln e ankimit ndaj vendimit gjyqeumlsor ia njeh teuml pandehurit

dhe mbrojteumlsit teuml tij pra nuk ia rezervon shprehimisht veteumlm teuml pandehurit si njeuml e drejteuml

personale qeuml srsquomund teuml realizohet nga mbrojteumlsi i tij Neuml vazhdimeumlsi neni 4102 K Pr

Penale sanksionon ldquoKundeumlr vendimit teuml dheumlneuml neuml mungeseuml mbrojteumlsi mund teuml beumljeuml ankim

veteumlm kur eumlshteuml i pajisur me njeuml akt peumlrfaqeumlsimi te leumlshuar nga i pandehuri neuml format e

parashikuara nga ligjirdquo190 Nga interpretimi i keumlsaj dispozite rezulton se kur i pandehuri

eumlshteuml gjykuar neuml mungeseuml e drejta e ankimit ndaj vendimit mund teuml ushtrohet veteumlm nga

mbrojteumlsi i tij i autorizuar shprehimisht me njeuml akt peumlrfaqeumlsimi nga veteuml i pandehuri

Sipas peumlrcaktimeve teuml keumltyre dispozitave teuml parashikuara neuml nenin 410 teuml Kodit teuml

Procedureumls Penale mbrojtja e teuml pandehurit teuml gjykuar neuml mungeseuml mbetet ldquoformalerdquo sepse

realizimi i ploteuml i saj keumlrkon garantimin dhe mbrojtjen e teuml gjitha teuml drejtave procedurale teuml

teuml pandehurit dhe interesave teuml tij neuml ccedildo shkalleuml teuml gjykimit neuml meumlnyreuml qeuml pozita e teuml

Egrave 188 Islami H Hoxha A Panda I (2007) Procedura Penale Tiraneuml Botime Morava fq 607 189 K Pr Penale neni 410 190 K Pr Penale neni 4102


pandehurit neuml mungeseuml teuml mbrohet realisht dhe teuml mos cenohet parimi i baraziseuml seuml armeumlve

Kjo peumlr shkak se shkelja e keumltij parimi do teuml ishte e pashmangshme neumlse prokurori apo teuml

pandehurit e tjereuml qeuml kaneuml qeneuml subjekte teuml pranisheumlm teuml gjykimit neuml mungeseuml teuml teuml

pandehurit neuml fjaleuml duke realizuar teuml drejteumln e ankimit ndaj vendimit gjyqeumlsor neuml teuml tria

shkalleumlt e gjykimit i heqin atij mundeumlsineuml qeuml teuml keumlrkojeuml qofteuml edhe rivendosjen neuml afat teuml

ankimit sipas nenit 1472 teuml Kodit teuml Procedureumls Penale Peumlr meuml tepeumlr neumlse ankimi paraqitet

nga prokurori pozita e teuml pandehurit teuml gjykuar neuml mungeseuml mund edhe teuml reumlndohet neuml bazeuml

teuml nenit 4252 (a b c) teuml Kodit teuml Procedureumls Penale dhe me kalimin e ccedileumlshtjes neuml teuml gjitha

shkalleumlt e gjykimit vendimi do teuml marreuml formeuml teuml prereuml edhe peumlr teuml pandehurin e gjykuar neuml

mungeseuml

Neuml analizeuml teuml dy dispozitave teuml nenit 410 teuml K Pr Penale konstatohet njeuml kontradikteuml e cila

qeumlndron neuml faktin se paragrafi i pareuml i njeh teuml drejteumln e ankimit mbrojteumlsit teuml teuml pandehurit

pavareumlsisht neumlse eumlshteuml i zgjedhur apo i caktuar ndeumlrsa paragrafi i dyteuml i keumltij neni i kufizon

keumlteuml teuml drejteuml teuml pandehurit teuml gjykuar neuml mungeseuml duke parashikuar shprehimisht ushtrimin

e keumlsaj teuml drejte veteumlm nga mbrojteumlsi i autorizuar posaccedileumlrisht nga i pandehuri

Sa meuml sipeumlr kontradikta midis dy paragrafeumlve teuml nenit 410 ka ardhur si rezultat i ndryshimit

teuml paragrafit teuml dyteuml teuml nenit 410 teuml K Pr Penale me Ligjin Nr 8813 dt 13062002 duke u

shtuar neuml keumlteuml paragraf fjaleumlt ldquonga i pandehurirdquo191Dispozita e meumlparshme sanksiononte se

ldquoKundeumlr vendimit teuml dheumlneuml neuml mungeseuml mbrojteumlsi mund teuml beumljeuml ankim veteumlm kur eumlshteuml i

pajisur me njeuml akt peumlrfaqeumlsimi teuml leumlshuar neuml format e parashikuara nga ligjirdquo192

Pikeumlrisht keumlto ngeumlrccedile ligjore janeuml zgjidhur nga Gjykata e Larteuml dhe meuml pas nga Gjykata

Kushtetuese ky peumlrcaktohet sakteumlsisht parimi se e drejta kushtetuese e teuml pandehurit peumlr tu

mbrojtur sigurohet veteumlm ateumlhereuml kur atij i komunikohet vendimi i deumlnimit dhe jepet

mundeumlsia peumlr teuml vendosur neumlse do teuml paraqeseuml ankim ndaj keumltij vendimi apo jo Neuml keumlteuml

meumlnyreuml i garantohet teuml pandehurit qeuml eumlshteuml gjykuar neuml mungeseuml neuml Gjykateumln e Shkalleumls seuml

Pareuml jo peumlr faj teuml tij njeuml shqyrtim i ri i ccedileumlshtjes ku ai ka teuml drejteumln teuml ngrejeuml pretendime teuml

faktit apo teuml ligjit neuml lidhje me akuzat qeuml i atribuohen

Sa sipeumlr konkretisht peumlr unifikimin e praktikeumls gjyqeumlsore Kolegjet e Bashkuara teuml Gjykateumls

seuml Larteuml me vendimin unifikues Nr 47 dt 28011999 mbajteumln qeumlndrimin se mbrojteumlsi i

Egrave 191 Ligji Nr 8813 dt 13062002 ldquoPeumlr disa shtesa dhe ndryshime neuml Ligjin Nr 7905 dateuml 21031995 Kodi i

Procedureumls Penale i Republikeumls seuml Shqipeumlriseuml botuar neuml Fletoren Zyrtare Nr 29 dateuml 26062002 192 K Pr Penale miratuar me Ligjin Nr 7905 dateuml 21031995


caktuar kryesisht nga gjykata peumlr teuml peumlrfaqeumlsuar teuml pandehurin neuml gjykim kishte veccedil teuml

drejtave teuml peumlrfaqeumlsimit teuml teuml pandehurit neuml shkalleuml teuml pareuml dhe teuml drejteumln e ankimit ndaj

vendimit teuml dheumlneuml neuml mungeseuml teuml tij me arsyetimin se ldquovendimi i marreuml nga Gjykata eumlshteuml

akt i peumlrfaqeumlsimit i leumlshuar neuml formeumln e parashikuar nga ligjirdquo (neni 64 i K Civil dhe

4102 i K Pr Penale)193

Meuml pas me vendimin unifikues Nr 354 dt 28071999 Kolegjet e Bashkuara e kaneuml

vlereumlsuar jo teuml drejteuml vendimin e meumlparsheumlm unifikues dhe vendoseumln ndryshimin e

praktikeumls gjyqeumlsore duke pasur neuml qendeumlr teuml analizeumls seuml tyre faktin se praktika e ndjekur i

mohon teuml teuml pandehurit teuml drejtat e garantuar neuml procesin penal dhe njohja e teuml drejteumls seuml

ankimit mbrojteumlsit teuml teuml pandehurit teuml caktuar kryesisht e deformon dhe krijon anomali neuml

procesin penal Neuml keumlteuml konkluzion Gjykata e Larteuml ka arritur duke argumentuar se

ldquoNeuml gjykimin neuml Shkalleuml teuml Pareuml peumlr shkak teuml garantimit teuml teuml drejtave teuml teuml pandehurit neuml

procesin penal mbrojteumlsi i caktuar kryesisht merr teuml gjitha atributet e teuml pandehurit qeuml gjykohet

neuml mungeseuml dhe legjitimohet peumlr beumlrjen e keumlrkesave dhe teuml kundeumlrshtimeve qeuml lidhen me ateuml

fazeuml gjykimi Me dheumlnien e vendimit mbrojteumlsi peumlrfundon seuml qeneuml paleuml neuml gjykim e peumlr

pasojeuml nuk geumlzon neuml teuml drejtat qeuml ligji iu njeh paleumlve neuml procesin penal

Kjo peumlr arsye se sipas nenit 501 teuml K Pr P mbrojteumlsi ka teuml drejtat qeuml ligji i njeh teuml pandehurit

peumlrveccedil atyre qeuml i rezervohen atij personalisht Neuml rastin e gjykimit neuml mungeseuml neni 402 ia

njeh keumlteuml teuml drejteuml veteumlm mbrojteumlsit teuml autorizuar posaccedileumlrisht peumlr ushtrimin e saj Pra akti i

peumlrfaqeumlsimit duhet teuml leumlshohet personalisht nga veteuml i pandehuri Mbrojtja kryesisht presupozon

garantimin e njeuml procedimi dhe gjykimi teuml drejteuml por kurrsesi disponimin teumlreumlsor mbi teuml drejtat

qeuml atij i njeh ligji

Nga ana tjeteumlr teuml pandehurit teuml gjykuar neuml mungeseuml nuk i mohohet e drejta peumlr teuml ankimuar njeuml

vendim teuml dheumlneuml ndaj tij pasi bazuar neuml nenin 1472 teuml K Pr P ai ka teuml drejteuml teuml keumlrkojeuml

rivendosjen neuml afat peumlr teuml beumlreuml ankim kur veumlrteton se nuk ka marreuml dijeni peumlr vendimin e dheumlneuml

dhe pasi trsquoi jeteuml njohur kjo e drejteuml ai mund teuml beumljeuml ankim kundeumlr vendimit sipas rastit neuml

Gjykateumln e Apelit ose neuml Gjykateumln e Larteumlrdquo194

Gjykata Kushtetuese e veumlneuml neuml leumlvizje nga mbrojteumlsit e teuml pandehurve teuml gjykuar neuml

mungeseuml teuml zgjedhur nga teuml afeumlrmit e tyre neuml bazeuml teuml nenit 131f teuml Kushtetuteumls peumlr shkelje

teuml seuml drejteumls kushtetuese teuml mbrojtjes dhe teuml seuml drejteumls peumlr njeuml proces teuml rregullt ligjor me

vendimin Nr 17 dt 17042000 ka vendosur shfuqizimin si antikushtetues teuml vendimit Nr

386 dt 29071999 teuml Kolegjeve teuml Bashkuara teuml Gjykateumls seuml Larteuml dhe deumlrgimin e ccedileumlshtjes

peumlr rishqyrtim prej tyre me keumlteuml arsyetim

ldquoPeumlrcaktimi neuml vendimin e Kolegjeve teuml Bashkuara se mbrojteumlsi i zgjedhur nga familjareumlt e teuml

pandehurve nuk legjitimohet neuml beumlrjen e ankimit ndaj vendimit teuml gjykateumls cenon parimin

kushtetues teuml mbrojtjes neuml procesin penal

Sipas nenit 4102 teuml K Pr P kundeumlr vendimit teuml dheumlneuml neuml mungeseuml mbrojteumlsi mund teuml beumljeuml

ankim veteumlm kur eumlshteuml pajisur me njeuml akt peumlrfaqeumlsimi teuml leumlshuar neuml format e parashikuara nga

Egrave 193 Vendim unifikues i Gjykateumls seuml Larteuml Nr 47 dt 28021999 194 Vendim unifikues i Gjykateumls seuml Larteuml Nr 354 dt 2871999


ligji Kurse neuml nenin 48 peumlrcaktohet se zgjedhja e mbrojteumlsit peumlr teuml pandehurin mund teuml behet

nga njeuml i afeumlrm i tij

Gjykata Kushtetuese ccedilmon se neuml keumlteuml rast akti i peumlrfaqeumlsimit ploteumlson keumlrkesat e ligjit (neni 48

dhe neni 4102 teuml K Pr P) E drejta e ankimit ndaj vendimit teuml gjykateumls nuk eumlshteuml njeuml e drejteuml

ekskluzive qeuml i takon veteumlm teuml pandehurit siccedil eumlshteuml e drejta peumlr teuml pranuar ose jo vepreumln

penale por sipas ligjit (n 4101) e drejta e ankimit i takon edhe mbrojteumlsit si njeuml nga kushtet

peumlr realizimin e ploteuml teuml mbrojtjes Trsquoi mohosh mbrojteumlsit ankimin kur keumlteuml teuml drejteuml ia njeh

ligji do teuml thoteuml teuml mos sigurosh mbrojtjen e teuml pandehurit E drejta e ankimit ndaj vendimit teuml

fajeumlsiseuml si pjeseuml e seuml drejteumls seuml mbrojtjes eumlshteuml neuml favor te teuml pandehurit dhe jo neuml disfavor teuml tij

prandaj mosushtrimi i saj cenon teuml drejtat ligjore teuml teuml pandehurit

Neuml arsyetimin e vendimit teuml Kolegjeve teuml Bashkuara konfondohet e drejta e ankimit me teuml

drejteumln peumlr teuml keumlrkuar rivendosjen neuml afatin e humbur peumlr teuml beumlreuml ankim Duhet teuml kemi parasysh

se i pandehuri qeuml gjykohet neuml mungeseuml nuk e realizon dot veteuml as teuml drejteumln e ankimit e as ateuml

teuml rivendosjes neuml afat prandaj ligji neuml zbatim teuml parimeve kushtetuese ngarkon me keumlteuml detyreuml

dhe njeumlkoheumlsisht i jep teuml drejteumln mbrojteumlsit teuml caktuar neuml njeuml nga format e parashikuara nga ligji

Vendimi i Kolegjeve teuml Bashkuara ka cenuar procesin e rregullt ligjor edhe peumlr shkak se nga

pranimi peumlr shqyrtim i rekursit teuml prokurorit kundeumlr vendimit teuml pafajeumlsiseuml dhe moslegjitimimi i

mbrojteumlsit teuml caktuar nga familjareumlt e teuml pandehurit i veuml paleumlt neuml pozita teuml pabarabarta Ky

qeumlndrim vjen neuml kundeumlrshtim me parimin e baraziseuml seuml armeumlve n 6 i KEDrNj Neuml keumlteuml rast po

teuml pranohej arsyetimi i Kolegjeve teuml Bashkuara se mbrojteumlsi i caktuar sipas ligjit nga familjareumlt e

teuml pandehurit nuk legjitimohet teuml beumljeuml apel kundeumlrshtues dhe as teuml marreuml pjeseuml neuml gjykimin e

ccedileumlshtjes neuml shkalleumlt e tjera teuml gjykimit kjo do teuml beumlnte qeuml gjykimi ne Apel dhe neuml Gjykateumln e

Larteuml teuml zhvillohej veteumlm me njeumlreumln paleuml duke shkelur keumlshtu parimin e reumlndeumlsisheumlm teuml

kontradiktorialitetit neuml procesin penal dhe njeumlkoheumlsisht procesin e rregullt ligjor

Ankimi qeuml beumlhet ndaj vendimit teuml fajeumlsiseuml seuml gjykateumls nga cilido mbrojteumls i caktuar neuml kushtet e

parashikuara nga ligji ka peumlr qeumlllim mbrojtjen e interesave teuml ligjshme teuml teuml pandehurit dhe nuk

mund teuml interpretohet si mohim i teuml drejteumls seuml tij peumlr teuml beumlreuml veteuml ankim Peumlrkundrazi moslejimi

i ankimit cenon teuml drejteumln e mbrojtjes dhe shqyrtimin e ccedileumlshtjes nga njeuml instanceuml meuml e larteuml

gjykimi

Caktimi i mbrojteumlsit neuml meumlnyrat dhe kriteret e parashikuara nga ligji peumlrfshireuml edhe mbrojteumlsin

e caktuar kryesisht dhe njeumlkoheumlsisht e drejta e tyre peumlr teuml beumlreuml ankim ndaj vendimit teuml gjykateumls

ka peumlr qeumlllim respektimin e procesit teuml rregullt ligjor neuml teuml gjitha shkalleumlt e gjykimit

Si konkluzion mbrojteumlsi i teuml pandehurit qeuml gjykohet neuml mungeseuml i caktuar sipas keumlrkesave teuml

ligjit geumlzon teuml gjitha teuml drejtat e mbrojteumlsit neuml njeuml mbrojtje teuml detyrueshme peumlrfshireuml edhe teuml

drejteumln e ankimit ndaj vendimit teuml gjykateumlsrdquo195

Kolegjet e Bashkuara teuml Gjykateumls seuml Larteuml pas shfuqizimit nga Gjykata Kushtetuese teuml

vendimit teuml tyre rishqyrtuan ccedileumlshtjen e meumlsipeumlrme dhe me vendimin Nr 371 dt

27102000 kaneuml mbajtur teuml njeumljtin qeumlndrim neuml interpretimin e normave procedurale qeuml

lidhen me ccedileumlshtjen Krahas keumltij vendimi teuml Kolegjeve teuml Bashkuara ka pasur edhe njeuml

mendim pakice sipas teuml cilit interpretimi me karakter unifikues qeuml beumln Gjykata e Larteuml nuk

eumlshteuml peumlrfundimtar ai nuk ka fuqi detyruese sipas neni 1321 teuml Kushtetuteumls Vendimi i

Kolegjeve teuml Bashkuara ka karakter detyrues veteumlm peumlr gjykatat meuml teuml uleumlta (neni 1412 i

Kushtetuteumls)

Ccedildo organ kushtetues dispozitat e Kushtetuteumls i zbaton drejtpeumlrdrejt peumlrveccedil rasteve kur

Kushtetuta parashikon ndryshe (neni 43 i K) Kjo dispoziteuml u jep teuml drejteuml keumltyre organeve

Egrave 195 Vendim i Gjykateumls Kushtetuese teuml RSh Nr 17 dt 17042000 Botimet Mihal Duri e Re Tiraneuml


teuml beumljneuml interpretimin e keumltyre normave kushtetuese sipas fushave teuml veprimtariseuml seuml tyre

Por neumlse ky interpretim i beumlreuml nga organet kushtetuese ankimohet nga subjektet e

parashikuara neuml nenin 134 teuml Kushtetuteumls eumlshteuml e drejteuml e Gjykateumls Kushtetuese teuml beumljeuml

interpretimin peumlrfundimtar Neuml keumlteuml rast vendimi i Gjykateumls Kushtetuese sipas nenit 1321

ka fuqi detyruese teuml peumlrgjithshme (erga omnes) ndaj dhe eumlshteuml detyrues edhe peumlr Gjykateumln

e Larteuml

Duke qeumlneuml se Kolegjet e Bashkuara neuml rigjykimin e ccedileumlshtjes mbajteumln teuml njeumljtin qeumlndrim

Gjykata Kushtetuese e veumlneuml neuml leumlvizje nga avokateumlt e teuml pandehurve sipas nenit 131f teuml

Kushtetuteumls me vendimin Nr 5 dt 7022001 vendosi peumlrseumlri shfuqizimin si teuml

papajtuesheumlm me Kushtetuteumln e Republikeumls seuml Shqipeumlriseuml teuml vendimit Nr 371 teuml Kolegjeve

teuml Bashkuara teuml Gjykateumls seuml Larteuml me arsyetimin se

ldquoKolegjet e Bashkuara teuml Gjykateumls seuml Larteuml kaneuml cenuar teuml drejteumln e individit peumlr njeuml proces teuml

rregullt ligjor neumlpeumlrmjet

1) mohimit teuml seuml drejteumls peumlr tù mbrojtur dhe

2) teuml seuml drejteumls peumlr gjykim teuml garantuara neuml nenin 31c 42 teuml Kushtetuteumls nenin 6 teuml KEDrNj

Pavareumlsisht nga vendimi i Gjykateumls Kushtetuese ato kaneuml vazhduar trsquoi qeumlndrojneuml meumlnyreumls seuml

meumlparshme teuml interpretimit teuml normave procedurale-penale dhe kaneuml arritur neuml peumlrfundimin se

procesi i gjykimit teuml ccedileumlshtjes neuml Gjykateumln e Larteuml eumlshteuml zhvilluar rregullisht Kolegjet e

Bashkuara e kaneuml zgjidhur ccedileumlshtjen neuml kundeumlrshtim me interpretimin kushtetues teuml beumlreuml nga

Gjykata Kushtetuese neuml vendimin e saj

Gjykata Kushtetuese ccedilmon se ccedileumlshtja e meumlsipeumlrme eumlshteuml zgjidhur prej saj neuml meumlnyreuml definitive

me vendimin Nr 7 dt 17042000 ndaj sipas parimit ldquores judicatardquo ajo nuk mund teuml rishikohet

peumlrseumlri neuml teuml ardhmen

Vendimet e Gjykateumls Kushtetuese kaneuml fuqi detyruese teuml peumlrgjithshme dhe janeuml peumlrfundimtare

Ato peumlrbeumljneuml jurisprudenceuml kushtetuese dhe kaneuml efektet e forceumls seuml ligjit

Edhe vendimet e Kolegjeve teuml Bashkuara peumlr njehsimin apo ndryshimin e praktikeumls gjyqeumlsore

duke qeneuml vendime unike dhe detyruese veteumlm peumlr gjykatat e juridiksionit teuml zakonsheumlm i

neumlnshtrohen kontrollit teuml kushtetutshmeumlriseuml seuml tyre nga Gjykata Kushtetuese

Ky kontroll realizohet neuml bazeuml teuml nenit 131f teuml Kushtetuteumls ndaj neuml keumlteuml drejtim vendimi i

Gjykateumls Kushtetuese eumlshteuml i detyruesheumlm edhe peumlr Gjykateumln e Larteumlrdquo196

Nga zgjidhjet e ndryshme qeuml kaneuml dheumlneuml peumlr ccedileumlshtjen e meumlsipeumlrme Gjykata e Larteuml dhe

Gjykata Kushtetuese u pa si rrugeumlzgjidhje nga ana e ligjveumlneumlsit ndryshimi i nenit 4102 teuml

K Pr Penale duke shtuar fjaleumlt ldquonga i pandehurirdquo

Megjithateuml neuml vijim teuml mendimit qeuml eumlshteuml dheumlneuml meuml lart ndryshimi i keumlsaj dispozite ka

krijuar meuml tepeumlr kontradikta e paqarteumlsi neuml kuptimin e paragrafeumlve 1 dhe 2 teuml nenit 410 si

dhe ka ccediluar neuml sanksionimin nga veteuml K Pr Penale i kufizimit teuml seuml drejteumls seuml mbrojtjes teuml

pandehurit qeuml gjykohet neuml mungeseuml duke cenuar procesin e rregullt ligjor neuml kuptimin e

nenit 42 teuml Kushtetuteumls dhe nenit 6 teuml KEDrNj

Egrave 196Vendim i Gjykateumls Kushtetuese Nr 5 dt 7022001 Botimet Mihal Duri e Re Tiraneuml


Teuml gjitha kriteret e meumlsipeumlrme duhet teuml udheumlheqin procesin gjyqeumlsor dhe janeuml premisa teuml

domosdoshme peumlr teuml pasur njeuml procedureuml teuml drejteuml neuml gjykateuml ashtu siccedil e keumlrkon Konventa

Garanciteuml apo teuml drejtat qeuml i njihen teuml pandehurit nga neni 63 i Konventeumls teuml cilat i

trajtuam neuml teuml drejtat e tij gjateuml fazeumls seuml hetimit teuml ccedileumlshtjes eumlshteuml e kuptueshme se gjejneuml

zbatim gjateuml gjitheuml procesit penal deri neuml peumlrfundimin e gjykimit neuml teuml tria shkalleumlt e

procesit gjyqeumlsor

Megjithateuml njeuml tjeteumlr keumlrkeseuml e reumlndeumlsishme ldquoe procesit teuml rregullt ligjorrdquo peumlr teuml pandehurin

eumlshteuml e parashikuar neuml nenin 2 teuml protokollit 7 teuml KEDrNj sipas teuml cilit

ldquoCcedildo person i deklaruar fajtor peumlr njeuml vepeumlr penale nga njeuml gjykateuml ka teuml drejteuml teuml paraqeseuml peumlr

shqyrtim peumlrpara njeuml gjykate meuml teuml larteuml deklarimin e fajeumlsiseuml ose teuml deumlnimit Ushtrimi i keumlsaj teuml

drejte duke peumlrfshireuml shkaqet peumlr teuml cilat ajo mund teuml ushtrohet janeuml teuml peumlrcaktuara me ligj raquo197

Neuml kuptimin qeuml i jep Konventa dhe Kushtetuta keumlsaj teuml drejte eumlshteuml e qarteuml se procesi i

rregullt ligjor fillon me teuml drejteumln peumlr trsquoiu drejtuar njeuml gjykate dhe peumlrfundon me dheumlnien e

vendimit nga kjo gjykateuml dhe ekzekutimin e tij Pikeumlrisht midis keumltyre dy momenteve teuml

fundit pra nga dheumlnia e vendimit deri neuml ekzekutimin e tij teuml pandehurit i njihet e drejta teuml

keumlrkojeuml shqyrtimin dhe kontrollin e vendimit teuml keumlsaj gjykate nga njeuml gjykateuml tjeteumlr e njeuml

shkalle meuml teuml larteuml Kjo e drejteuml peumlrbeumln njeuml garanci teuml nevojshme peumlr teuml korrigjuar apo

pakeumlsuar gabimet dhe dheumlnien e njeuml vendimi teuml drejteuml

54 Gjykimi neuml mungeseuml neuml keumlndveumlshtrimin e Gjykateumls Penale Ndeumlrkombeumltare

541 Gjykimi neuml mungeseuml dhe Gjykata Penale Ndeumlrkombeumltare

Kishte koheuml qeuml keumlrkohej nga Kombet e Bashkuara ekzistenca e njeuml institucioni penal

ndeumlrkombeumltar me status teuml veccedilanteuml e teuml peumlrhersheumlm peumlr teuml gjykuar krime qeuml drejtoheshin

kundeumlr njereumlzimit krime teuml cilat bota i sheh teuml peumlrseumlriten gjithmoneuml gjenocidi krimet e

lufteumls kundeumlr civileumlve peumlrfshireuml vrasjen tortureumln peumlrdhunimin deumlbimin dhe skllaveumlrineuml si

edhe krimet e agresionit OKB-ja kishte filluar me aneuml teuml rezolutave krijimin e bazeumls

ligjore neuml rrugeuml diplomatike peumlr njeuml gjykateuml teuml peumlrhershme penale ndeumlrkombeumltare Meuml hereumlt

ishin ngritur Gjykata ndeumlrkombeumltare teuml peumlrkohshme peumlr teuml gjykuar krime siccedil ishte rasti i

Ruandeumls kur OKB-ja miratoi rezoluteumln Nr 955 dt 8 neumlntor 1994 Por teuml tilla Gjykata nuk

Egrave 197 KEDrNJ Prot7 neni 2


kishin njeuml status teuml peumlrhersheumlm Ato pasi kryenin misionin e tyre peumlr teuml cilat ishin ngritur

pushonin seuml ekzistuari Pas masakrave teuml kryera neuml ish-Jugosllavi neuml fillim teuml viteve 1990

OKB-ja vendosi neuml bazeuml teuml rezoluteumls Nr 808 dt 22 shkurt 1993 qeuml teuml krijojeuml njeuml gjykateuml

ndeumlrkombeumltare peumlr teuml gjykuar personat peumlrgjegjeumls teuml cileumlt kishin kryer krime teuml reumlnda teuml seuml

drejteumls humanitare ndeumlrkombeumltare teuml kryera neuml territorin e ish-Jugosllaviseuml qeuml nga viti

1991198Neuml dateuml 25 Maj 1993 Keumlshilli i Sigurimit me aneuml teuml rezoluteumls Nr 827 i hapi rrugeuml

miratimit teuml statusit ligjor ndeumlrkombeumltar qeuml do teuml kishte kjo Gjykateuml Statuti i Romeumls peumlr

Gjykateumln Penale Ndeumlrkombeumltare i miratuar nga Konferenca Diplomatike e teuml

Plotfuqishmeumlve neuml Kombet e Bashkuara peumlr themelimin e Gjykateumls Ndeumlrkombeumltare Penale

meuml 17 korrik 1998 peumlrcaktoi sakteumlsisht qeuml neuml neninldquo1rdquo se me keumlteuml Statut themelohet

Gjykata Ndeumlrkombeumltare Penale Kjo gjykateuml u krijua si njeuml institucion i peumlrhersheumlm dhe ka

autorizim teuml ushtrojeuml juridiksionin e vet ndaj personave peumlrgjegjeumls peumlr krimet meuml serioze

ndeumlrkombeumltare teuml peumlrcaktuara qarteumlsisht neuml objektin e gjykimit teuml Gjykateumls Gjykata

Ndeumlrkombeumltare Penale gjateuml veprimtariseuml seuml saj eumlshteuml pareuml edhe si ndihmeuml dhe ploteumlsim i

juridiksioneve penale kombeumltare duke ndihmuar shtetet aneumltare dhe jo veteumlm neuml

peumlrmireumlsimin e sistemeve penale teuml brendsheumlm dhe duke unifikuar keumlshtu peumlr teuml gjitha

shtetet aneumltare njeuml qeumlndrim teuml njeumljteuml ndaj krimeve dhe veprave penale teuml kryera neuml territoret

e tyre ana objektive e teuml cilave beumln pjeseuml neuml kompetenceumln dhe juridiksionin e Gjykateumls

Ndeumlrkombeumltare Penale Gjykata Penale Ndeumlrkombeumltare ka selineuml e saj teuml peumlrhershme neuml

qytetin e Hageumls neuml Shtetin e Holandeumls por ajo neuml raste teuml veccedilanta mund teuml punojeuml edhe neuml

vend tjeteumlr kudo qeuml e konsideron teuml arsyeshme siccedil parashikohet neuml keumlteuml Statut Gjykata ka

personalitet ligjor ndeumlrkombeumltar dhe afteumlsi ligjore teuml domosdoshme peumlr ushtrimin e

funksioneve dhe peumlrmbushjen e qeumlllimeve teuml saj Gjykata mund teuml ushtrojeuml funksionet dhe

pushtetin e saj neuml territorin e cilitdo shtet paleuml siccedil parashihet neuml keumlteuml Statut dhe peumlrmes

marreumlveshjes seuml posaccedilme edhe neuml territorin e cilitdo shteti tjeteumlr kur ky nuk eumlshteuml paleuml e

neumlnshkrimit teuml statutit teuml Romeumls

542 Meumlnyra e procedimit gjateuml gjykimit neuml GJNP peumlr personin e akuzuar

GJNP nuk e lejon absolutisht gjykimin neuml mungeseuml teuml njeuml teuml pandehuri Derisa personi peumlr

teuml cilin eumlshteuml nxjerreuml njeuml urdheumlr arresti teuml kapet apo teuml doreumlzohet para GJNP kryhen

Egrave 198Rezoluta Nr 955 dt 8 neumlntor1994 (OKB)


veprime hetimore nga Prokurori dhe veprime keumlrkimi nga oficereumlt e policiseuml seuml Interpolit

ose teuml policive teuml shteteve qeuml kaneuml detyrimin teuml doreumlzojneuml ccedildo person teuml akuzuar peumlr teuml cilin

ka njeuml urdheumlr arresti ndeumlrkombeumltar Statuti i Romeumls parashikon kryesisht peumlr personin qeuml

akuzohet njeuml seumlreuml normash (statuti i Romeumls nenet 53-67) ku peumlrshkruhen garanciteuml e

personit teuml akuzuar teuml drejtat dhe detyrimet e tij teuml prokurorit dhe teuml Gjykateumls Neuml ccedildo

koheuml pas fillimit teuml hetimeve Dhoma e Procedureumls Paraprake me keumlrkeseuml teuml Prokurorit

leumlshon urdheumlrarrestin peumlr personin neumlse pas shqyrtimit teuml keumlrkeseumls dhe provave ose ndonjeuml

informacioni tjeteumlr teuml doreumlzuar nga Prokurori ploteumlsohen keumlto kushte (a) ekzistojneuml shkaqe

teuml arsyeshme peumlr teuml besuar se ai person ka kryer krimin brenda juridiksionit teuml Gjykateumls

dhe (b) arrestimi i personit paraqitet si i nevojsheumlm (i) peumlr teuml siguruar paraqitjen e personit

neuml gjykim (ii) peumlr teuml siguruar se personi nuk do teuml pengojeuml ose rrezikojeuml hetimet ose

procedureumln gjyqeumlsore ose (iii) kur eumlshteuml e zbatueshme peumlr teuml ndaluar personin nga

vazhdimi i kryerjes seuml atij krimi ose krimit teuml ngjasheumlm qeuml eumlshteuml brenda juridiksionit teuml

Gjykateumls dhe qeuml del nga rrethanat e njeumljta Personi i arrestuar sillet pa voneseuml para organit

gjyqeumlsor kompetent neuml Shtetin qeuml beumln ndalimin i cili peumlrcakton neuml pajtim me ligjet e atij

Shteti se (a) urdhri peumlr arrest eumlshteuml i zbatuesheumlm ndaj atij personi (b) personi eumlshteuml

arrestuar neuml peumlrputhje me procedurat e rregullta dhe (c) teuml drejtat e personit janeuml

respektuar 3 Personi i arrestuar ka teuml drejteuml teuml keumlrkojeuml nga organi kompetent neuml Shtetin qeuml

ka teuml drejteumln e ndalimit lirimin e peumlrkohsheumlm neuml pritje teuml doreumlzimit teuml drejtat e tij Me

rastin e doreumlzimit teuml personit neuml Gjykateuml ose paraqitjes seuml personit para Gjykateumls neuml meumlnyreuml

vullnetare ose sipas fleteumlthirrjes Dhoma e Procedureumls Paraprake krijon bindje neumlse personi

eumlshteuml informuar peumlr krimet teuml cilat ai ose ajo pohohet se i ka kryer dhe peumlr teuml drejtat e tij

ose saj sipas keumltij Statuti peumlrfshireuml edhe teuml drejteumln peumlr teuml keumlrkuar lirimin e peumlrkohsheumlm neuml

pritje teuml mbajtjes seuml gjykimit I akuzuari eumlshteuml i pranisheumlm gjateuml gjykimit199 Neumlse i

akuzuari duke qeneuml i pranisheumlm para Gjykateumls vazhdon teuml pengojeuml gjykimin Dhoma e

Gjykimit mund ta largojeuml teuml akuzuarin dhe i krijon kushte qeuml teuml ndjekeuml gjykimin dhe teuml

keumlshillojeuml avokatin jashteuml gjykateumls peumlrmes peumlrdorimit teuml teknologjiseuml seuml komunikimit neumlse

kjo keumlrkohet Masa teuml tilla ndeumlrmerren veteumlm neuml rrethana teuml posaccedilme pasi teuml gjitha

mundeumlsiteuml e tjera teuml arsyeshme teuml jeneuml provuar si teuml papeumlrshtatshme dhe veteumlm peumlr koheumln e

Egrave 199Belzuik kundeumlr Poloniseuml fq 37 Neumlse i pandehuri nuk do teuml merrte pjeseuml neuml gjykim do ta kishte teuml

pamundur teuml ushtronte keumlto teuml drejta qeuml i sigurohen atij nga Konventa Europiane peumlr Mbrojtjen e teuml Drejtave

dhe Lirive Themelore teuml Njeriut


peumlrcaktuar rrepteumlsisht Neuml peumlrcaktimin e ccedilfareumldo akuze i akuzuari ka teuml drejteumln e gjykimit

me dyer teuml hapura duke iu referuar dispozitave teuml keumltij Statuti peumlr njeuml gjykim teuml drejteuml teuml

zhvilluar neuml meumlnyreuml teuml paanshme dhe peumlr garanciteuml minimale teuml meumlposhtme neuml barazi teuml

ploteuml (a) teuml njoftohet menjeumlhereuml dhe neuml holleumlsi rreth natyreumls shkakut dhe peumlrmbajtjes seuml

akuzeumls neuml gjuheumln teuml cileumln i akuzuari e kupton dhe flet lirisht (b) teuml keteuml koheumln dhe mjetet e

duhura peumlr peumlrgatitjen e mbrojtjes dhe peumlr teuml komunikuar lirisht dhe neuml besim me avokatin

teuml cilin i akuzuari e ka zgjedhur veteuml (c) teuml gjykohet pa shtyrje teuml paarsyeshme (d)

kushteumlzuar nga neni 63 paragrafi 2 teuml jeteuml i pranisheumlm neuml gjykim200 teuml beumljeuml mbrojtjen

personalisht ose peumlrmes ndihmeumls juridike sipas zgjedhjes seuml teuml akuzuarit neumlse i akuzuari

nuk ka ndihmeuml juridike teuml jeteuml i informuar peumlr keumlteuml teuml drejteuml dhe teuml keteuml ndihmeumln juridike teuml

caktuar peumlr teuml nga Gjykata neuml ccedildo rast kur interesat e drejteumlsiseuml e keumlrkojneuml njeuml gjeuml teuml tilleuml

dhe pa pageseuml neuml rast se teuml akuzuarit i mungojneuml mjetet e mjaftueshme peumlr teuml paguar ateuml

(e) teuml ekzaminojeuml ose teuml keteuml ekzaminuar deumlshmitareumlt kundeumlr tij ose saj dhe teuml sigurojeuml

pranineuml dhe ekzaminimin e deumlshmitareumlve neuml dobi teuml tij ose saj neumln kushtet e njeumljta si edhe

peumlr deumlshmitareumlt kundeumlr tij ose saj I akuzuari po ashtu ka teuml drejteuml teuml paraqeseuml mbrojtjen

dhe prova teuml tjera teuml lejueshme sipas keumltij Statuti (f) teuml keteuml ndihmeumln e peumlrkthyesit

kompetent falas dhe peumlrkthime teuml tilla qeuml janeuml teuml domosdoshme peumlr teuml ploteumlsuar keumlrkesat e

drejteumlsiseuml neumlse cilado nga procedurat ose dokumentet e paraqitura para Gjykateumls nuk janeuml

neuml gjuheumln teuml cileumln i akuzuari e kupton dhe flet lirisht (g) teuml mos detyrohet teuml deumlshmojeuml ose

teuml pranojeuml fajin dhe teuml heshteuml dhe njeuml heshtje e tilleuml teuml mos merret neuml konsiderateuml gjateuml

peumlrcaktimit teuml fajit ose pafajeumlsiseuml (h) teuml japeuml deklarateuml me gojeuml ose me shkrim neuml mbrojtje

teuml tij ose saj pa beumlreuml betimin dhe (i) teuml mos i neumlnshtrohet detyrimit peumlr teuml veumlrtetuar

pafajeumlsineuml e rastit ose barreumls peumlr teuml kundeumlrshtuar provat Peumlrveccedil njoftimeve teuml tjera teuml

parashikuara neuml keumlteuml Statut Prokurori i njofton mbrojtjes sa meuml pareuml qeuml teuml jeteuml e mundur

provat qeuml i posedon Prokurori ose ka neumln kontrollin e tij dhe peumlr teuml cilat ai ose ajo beson qeuml

tregojneuml ose kaneuml tendenceumln teuml tregojneuml pafajeumlsineuml e teuml akuzuarit ose teuml zbusin fajin e teuml

Egrave 200 FCB kundeumlr Italiseuml fq 33 Neuml ccedileumlshtjen e FCB kundeumlr Italiseuml181 gjykata italiane e riktheu ccedileumlshtjen peumlr

gjykim neuml mungeseuml teuml keumlrkuesit megjitheumlse ishte informuar nga keumlshilltari i tĳ ligjor se ai mbahej neuml

paraburgim jashteuml shtetit Gjykata deklaroi se keumlrkuesi nuk kishte shprehur deumlshireumln peumlr teuml hequr doreuml nga

pjeseumlmarrja


akuzuarit ose mund teuml ndikojneuml neuml besueshmeumlrineuml e provave teuml ndjekjes penale Gjykata

vendos neuml ccedildo rast dyshimi neuml lidhje me zbatimin e keumltij paragrafi201

KAPITULLI VI VEumlSHTRIM KRAHASUES I SEuml DREJTEumlS PENALE SHQIPTARE

MEuml ATEuml TEuml HUAJ NEuml KUADRIN E TEuml DREJTAVE TEuml TEuml PANDEHURIT

HYRJE

Vendet neuml tranzicion teuml cileumlt kaneuml njeuml sistem demokratik dhe shtet ligjor kaneuml hartuar

legjislacionin e tyre penal duke respektuar zhvillimet neuml teuml drejteumln ndeumlrkombeumltare

specifikat e brendshme teuml shtetit teuml tyre si dhe peumlrpjekjet peumlr trsquou qasur me legjislacionin

penal europian Ligji penal shqiptar neuml dhjeteumlvjeccedilarin e fundit ka peumlsuar ndryshime teuml

hereumlpashershme ndryshime keumlto teuml cilat lindin nga zhvillimi i vrullsheumlm i shoqeumlriseuml dhe

evoluimi i rendit shoqeumlror Aspirata peumlr trsquou beumlreuml pjeseuml e Bashkimit Europian ka beumlreuml qeuml

legjislacioni yneuml teuml shkojeuml drejt peumlrmireumlsimit duke pasur si pikeuml referimi modelin e ligjit

penal teuml vendeve teuml Europeumls duke implementuar neuml keumlteuml meumlnyreuml njeuml ligj penal sa meuml efikas

dhe efektiv

Neuml kuadrin e reformave institucionale neuml shtetin e ri demokratik shqiptar ligjveumlneumlsi ishte i

detyruar peumlr teuml beumlreuml ndryshime neuml Kodin e Procedureumls Penale teuml Republikeumls seuml Shqipeumlriseuml

Egrave 201 Colozza kundeumlr Italiseuml fq 26 Njeuml gjyq penal neuml mungeseuml teuml teuml akuzuarit apo teuml njeuml pale mund teuml lejohet neuml

disa rrethana peumlrjashtuese neumlse autoritetet kaneuml vepruar me kujdes por nuk kaneuml mundur teuml veumlneuml neuml dĳeni

personin peumlrkateumls peumlr ta marreuml neuml seanceuml


ndryshime qeuml u aprovuan me Ligjin Nr 7905 dateuml 21031995202 Kodi i ri i Procedureumls

Penale u ndeumlrtua neuml bazeuml teuml modeleve bashkeumlkohore teuml Kodeve teuml shteteve demokratike si

Franca Gjermania Italia etj dhe peumlr koheumln qeuml u aprovua u peumlrgjigj standardeve

ndeumlrkombeumltare Ligji procedural penal nuk eumlshteuml statik dhe i pandryshuar peumlrkundrazi ai ka

ndryshuar neuml vareumlsi teuml kushteve sociale ekonomike dhe politike teuml vendit dhe neuml peumlrputhje

me keumlrkesat objektive teuml praktikave gjyqeumlsore E drejta penale shqiptare eumlshteuml neuml peumlrpjekje

teuml vazhdueshme neuml rrugeumln e saj drejt peumlrqasjes seuml legjislacionit me ateuml teuml Bashkimit

Europian Ky fakt pasqyrohet neuml ndryshimet e hereumlpashershme qeuml kane karakterizuar ligjin

penal e ateuml procedural penal neuml vazhdimeumlsi duke pasur peumlrpareumlsi zbatimi i parimeve bazeuml teuml

seuml drejteumls penale

61 Veumlshtrim krahasues me teuml drejteumln penale franceze

Kodi i Procedureumls Penale franceze eumlshteuml neuml fuqi qeuml nga viti 1958 Disa vite meuml voneuml dy

ngjarje teuml reumlndeumlsishme orientuan ndryshimet neuml keumlteuml Kod konstitucionalizimi i ligjit dhe i

seuml drejteumls penale neuml veccedilanti dhe ndeumlrkombeumltarizimi i ndjekur nga ratifikimi i Konventeumls

Evropiane teuml teuml Drejtave teuml Njeriut dhe i Konventave teuml Kombeve teuml Bashkuara Si rezultat i

keumltyre konventave sistemi i tanisheumlm procedural penal eumlshteuml i ndrysheumlm nga ai i vitit

1958203

Neuml vitin 1989 Komisioni i Drejteumlsiseuml Penale dhe teuml Drejtave teuml Njeriut propozoi nje listeuml

me parimet themelore qeuml duhet teuml vendoseshin neuml hyrjen e Kodit teuml ri teuml Procedureumls Penale

Ky propozim nuk u pranua neuml ateuml periudheuml dhe ndryshimet qeuml u beumlneuml Kodit teuml Procedureumls

Penale neuml vitin 2000 vendoseumln neuml hyrje teuml Kodit teuml Procedureumls Penale disa parime

referuese204 Disa nga keumlto parime kaneuml lidhje me teuml drejtat e teuml pandehurit Parimet qeuml

gjenden neuml Kodin e Procedureumls Penale janeuml

a-Procedura penale duhet teuml jeteuml e drejteuml akuzatore dhe teuml ruajeuml njeuml ekuilibeumlr midis teuml

drejtave teuml paleumlve Ajo duhet teuml garantojeuml njeuml ndarje midis autoriteteve peumlrgjegjeumlse peumlr

ndjekjen penale dhe atyre qeuml janeuml peumlrgjegjeumlse peumlr gjykimin Personat teuml cileumlt e gjejneuml veten

Egrave 202 Kodi Procedureumls Penale miratuar me Ligjin Nr 7905 dt 21031995 dt miratimi 05041995 botuar neuml

Fletoren Zyrtare Nr 5 fq 159 203 Marty M D amp Spencer J R (2002) European Criminal Procedures Kembrixh Cambridge University

Press fq 218 204 Po aty fq 221


neuml njeuml situateuml teuml ngjashme dhe qeuml ndiqen penalisht peumlr teuml njeumljtat vepra penale duhet teuml

gjykohen sipas rregullave teuml njeumljta

b-Ccedildo person i dyshuar peumlr kryerjen e ndonjeuml vepre penale ose qeuml ndiqet penalisht

prezumohet i pafajsheumlm derisa fajeumlsia i tij nuk eumlshteuml e peumlrcaktuar Sulmet ndaj prezumimit

teuml pafajeumlsiseuml janeuml teuml ndaluara dhe deumlnohen sipas rregullave teuml peumlrcaktuara nga Kodi I

pandehuri ka teuml drejteuml teuml informohet peumlr akuzat e ngritura kundeumlr tij dhe teuml mbrohet

ligjeumlrisht

c-Masat shtreumlnguese teuml cilat mund trsquoi aplikohen njeuml personi teuml tilleuml janeuml marreuml ose janeuml neumln

kontrollin e njeuml autoriteti gjyqeumlsor Ato duhet teuml jeneuml teuml kufizuara peumlr nevojat e procesit neuml

meumlnyreuml proporcionale me rrezikshmeumlrineuml e vepreumls peumlr teuml cileumln akuzohet personi dhe jo teuml

cenojeuml dinjitetin njereumlzor

Akuza qeuml i beumlhet njeuml personi duhet teuml lihet neuml fuqi me njeuml vendim teuml formeumls seuml prereuml

brenda njeuml afati teuml arsyesheumlm Ccedildo person i deumlnuar ka teuml drejteuml qeuml vendimin e deumlnimit ta

paraqeseuml peumlr shqyrtim peumlrpara njeuml gjykate teuml shkalleumls seuml dyteuml

611 Pozita e teuml pandehurit gjateuml hetimit neuml teuml drejteumln penale franceze

Njeuml person i dyshuar peumlr kryerjen e njeuml vepre penale mund teuml ndalohet nga policia

gjyqeumlsore si fillim peumlr njeuml periudheuml kohore prej 24-oreumlsh qeuml mund teuml zgjatet me autorizim

teuml prokurorit deri neuml 48 oreuml Gjateuml keumlsaj periudhe i dyshuari mund teuml merret neuml pyetje nga

policia Policia nuk kishte detyrimin teuml vinte neuml dijeni teuml dyshuarin se ai nuk ishte i

detyruar trsquou peumlrgjigjej pyetjeve teuml tyre derisa u beumlneuml ndryshimet e duhura neuml nenin 63 teuml

Kodit teuml Procedureumls Penale me Ligjin 2000-516 teuml dateumls 16 qershor teuml vitit 2000 i cili

parashikon detyrim e organeve teuml policiseuml teuml veumlneuml neuml dijeni personin se nuk eumlshteuml i detyruar

trsquou peumlrgjigjet pyetjeve teuml tyre205

Ky ndryshim synon forcimin e prezumimit teuml pafajeumlsiseuml neuml sistemin francez Ccedildo pyetje

duhet teuml regjistrohet me shkrim dhe teuml jeteuml e neumlnshkruar nga i dyshuari dhe personi qeuml e

merr neuml pyetje Procesverbali i marrjes neuml pyetje vendoset neuml dosje206

Sistemi procedural penal francez parashikon meuml shumeuml garanci sesa sistemi procedural

penal shqiptar lidhur me personat qeuml nuk janeuml neuml gjendje teuml qeumlndrojneuml neuml paraburgim peumlr

Egrave 205 Mckillop B (2003) The position of accused persons under the common law system in the Australia (more

particulary in New South Wales) and the Civil Law System in France vol 26 Nr 2 France UNSW Law

Journal fq 521 206 Po aty


arsye sheumlndeteumlsore Eumlshteuml parashikuar neuml meumlnyreuml eksplicite neuml Kodin e Procedureumls Penale

franceze qeuml personat e ndaluar kaneuml teuml drejteuml teuml ekzaminohen nga njeuml mjek peumlr teuml pareuml neumlse

ai person eumlshteuml i afteuml peumlr teuml qeumlndruar neuml dhomeumln e paraburgimit207 Personi i ndaluar ka teuml

drejteuml teuml telefonojeuml partnerin njeuml teuml afeumlrm puneumldheumlneumlsin dhe duhet teuml jeteuml i informuar peumlr

keumlto teuml drejta

Neumlse mund teuml beumljmeuml njeuml krahasim peumlr hetimin sipas sistemit procedural penal shqiptar dhe

atij francez do teuml veumlmeuml re se neuml sistemin procedural penal shqiptar keumlrkesat e prokurorit

peumlr miratimin nga gjykata teuml akteve meuml teuml reumlndeumlsishme dhe shqyrtimi i ankimeve neuml gjykateuml

kundeumlr akteve teuml prokurorit beumlhen neuml gjykateumln qeuml ka kompetenceumln leumlndore dhe tokeumlsore

peumlr gjykimin e ccedileumlshtjeve penale neuml teuml cilat peumlrfshihen keumlto akte208 Neuml Franceuml ato

shqyrtohen nga njeuml gjyqtar i caktuar veteumlm me keumlteuml detyreuml qeuml ndryshe quhet ldquogjyqtari

hetuesrdquo i cili ka teuml drejteuml teuml vendoseuml peumlr keumlrkesat e paleumlve (duke peumlrfshire edhe teuml

pandehurin) gjateuml hetimeve paraprake si dhe peumlr pushimin apo deumlrgimin e ccedileumlshtjeve neuml

gjykateuml209 Neuml doktrineumln shqiptare210 eumlshteuml mbajtur qeumlndrimi qeuml pozicioni i njeuml gjyqtari teuml

tilleuml eumlshteuml i diskutuesheumlm dhe peumlrgjitheumlsisht kritikohet sepse ai beumlhet pjeseuml e ndjekjes

penale dhe eumlshteuml i interesuar peumlr meumlnyreumln e peumlrfundimit teuml hetimeve

Jam e mendimit qeuml zgjidhja e gjetur neuml Kodin e Procedureumls Penale franceze eumlshteuml meuml e

mireuml se sa ajo e sistemit toneuml procedural penal sepse gjyqtari hetues ushtron kontroll neuml

hetimin e realizuar nga prokurori ai mund teuml vendosi edhe pushimin e ccedileumlshtjes ose

mosdeumlrgimin e saj neuml gjykateuml Kompetencat e gjyqtarit hetues neuml Franceuml janeuml meuml teuml gjera se

sa kontrolli qeuml ushtron gjykata neuml aktet e prokurorit sipas sistemit procedural penal

shqiptar

Statistikat franceze evidentojneuml teuml kundeumlrteumln e asaj qeuml shprehet neuml doktrineumln toneuml neuml lidhje

me interesin e pushimit teuml ccedileumlshtjes nga gjyqtari hetues sepse peumlr meuml tepeumlr se 97 teuml rasteve

teuml hetimeve teuml zhvilluara nga prokuroria gjyqtari hetues ka vendosur deumlrgimin e ccedileumlshtjes

peumlr gjykim Neumlse gjyqtarit hetues i keumlrkohet nga prokurori teuml hetojeuml njeuml vepeumlr penale

gjyqtari mund teuml keumlrkojeuml nga i pandehuri qeuml teuml paraqitet neuml zyreumln tij qeuml teuml merret neuml pyetje

Kjo mund teuml ndodheuml shumeuml hereuml gjateuml hetimit sidomos kur eumlshteuml administruar njeuml proveuml e

re dhe eumlshteuml keumlrkuar peumlrgjigja e teuml pandehurit I pandehuri duhet teuml njoftohet peumlr paraqitjen

Egrave 207 Neni 63-3 i Kodit teuml Procedureumls Penale franceze 208 Islami H Hoxha A amp Panda I (2007) Procedura penale Tiraneuml Botimet Morava fq 394 209 Po aty fq 394 210 Po aty fq 394


e tij peumlrpara gjyqtarit hetues dhe marrja neuml pyetje mund teuml vazhdojeuml veteumlm me peumllqimin e teuml

pandehurit peumllqim i cili jepet neuml prani teuml avokatit Sipas ndryshimeve teuml beumlra me Ligjin

2000-516 teuml dateumls 16 qershor teuml vitit 2000 gjykateumlsi hetues eumlshteuml i detyruar teuml njoftojeuml teuml

pandehurin se ai mund teuml japi deklarata mund teuml merret neuml pyetje ose teuml heshteuml211 Duhet

theksuar fakti se e drejta peumlr teuml heshtur zbatohet neuml teuml gjitha etapat e procesit penal212

Neuml lidhje me teuml drejteumln e teuml pandehurit peumlr teuml heshtur Gjykata e teuml Drejtave teuml Njeriut neuml

ccedileumlshtjen John Murray kundeumlr Britaniseuml seuml Madhe e vitit 1996213 eumlshteuml shprehur se e drejta

peumlr teuml heshtur nuk eumlshteuml absolute por kur organi i akuzeumls ka prova bindeumlse i pandehuri

duhet teuml japi disa shpjegime214

Personi i cili eumlshteuml i pandehur mund teuml heshteuml por mund edhe teuml japi deklarata neumlse

deumlshiron Neuml rast se ai jep deklarata ato do te jeneuml pjeseuml e provave dhe do teuml vendosen neuml

dosjen hetimore215

612 Ndihma ligjore peumlr teuml pandehurin neuml teuml drejteumln penale franceze

I pandehuri qeuml eumlshteuml ndaluar nga policia ka teuml drejteuml teuml peumlrfitojeuml sheumlrbimet e njeuml avokati Qeuml

nga viti 1993 teuml pandehurit i lindi kjo e drejteuml qeuml mbas 20 oreumlve nga momenti qeuml eumlshteuml i

ndaluar nga policia dhe mbas 36 oreumlsh neumlse masa e ndalimit eumlshteuml zgjatur Kishte teuml drejteuml

teuml qeumlndronte me mbrojteumlsin e tij jo me tepeumlr se 30 minuta neuml kushte konfidencialiteti216

Avokati gjithsesi nuk kishte teuml drejteuml teuml ishte i pranisheumlm kur i pandehuri merrej neuml pyetje

dhe nuk kishte teuml drejteuml teuml shikonte procesverbalin e veprimeve hetimore deri neuml ateuml

moment por ai kishte teuml drejteuml teuml informohej peumlr akuzeumln ndaj klientit teuml tij217

Ndalimi i teuml pandehurit nga policia ka qeneuml njeuml ccedileumlshtje shumeuml e nxehteuml vitet e shkuara neuml

Franceuml dhe eumlshteuml diskutuar shumeuml nga doktrina legjislatori dhe praktika gjyqeumlsore Neuml vitin



Journal fq 521 211 Po aty fq 521-522 212 Hocking B A amp Manville L L (2001) What of the right to silence still supporting the presumption of

innocence or a growing legal fiction Vol 1 Nr 1 Australia Macquarie Law Journal fq 66 213 John Murray kundeumlr UK 8 Shkurt 1996 fq 66 E drejta peumlr peumlrfaqeumlsim ligjor aplikohet neuml teuml gjitha fazat e

procedureumls penale dhe me reumlndeumlsi teuml veccedilanteuml eumlshteuml kur personit teuml paraburgosur trsquoi sigurohet qeuml parimet e

korrekteumlsiseuml dhe baraziseuml seuml armeumlve (mjeteve ligjore) teuml respektohen 214 Pulice E B(2010) The right to silence at risk neuroscience-based lie detection in the United Kingdom

India and the United States The George Washington International Laeuml Revieeuml vol 42 Nr 4 fq 889 215 Dammer H R amp Albanese S Y (2014) Comparative criminal justice systems BelmontWadsworth fq

136 216 Pradel J (2002) Manual de proceacutedure peacutenale Paris Cujas fq 509 217 Po aty fq 509


2011 mbas vendimit Salduz kundeumlr Turqiseuml teumlGjEDrNj218 neuml Franceuml u realizuan reforma teuml

reumlndeumlsishme neuml lidhje me rregullat e ndalimit teuml teuml pandehurve nga policia219

Deri para qershorit teuml vitit 2011 i pandehuri kishte teuml drejteuml teuml qeumlndronte me avokatin peumlr

njeuml periudheuml kohe prej 30 minutash qeuml nga fillimi i ndalimit teuml tij nga policia por pas

ndryshimeve teuml K Pr Penale avokati mund teuml jeteuml i pranisheumlm gjateuml periudheumls seuml ndalimit

teuml personit nga policia duke peumlrfshireuml edhe momentin kur ai merret neuml pyetje220

Neuml vitin 2011 ligjveumlneumlsi francez u njohu drejteumln avokateumlve qeuml peumlrfaqeumlsojneuml personat e

ndaluar nga policia teuml konsultojneuml disa dokumente teuml ccedileumlshtjes si urdhrin e ndalimit dhe

njoftimin e teuml drejtave certifikateumln mjekeumlsore dhe transkriptimin e marrjes neuml pyetje teuml

klientit teuml peumlrfaqeumlsuar Ky akses i kufizuar eumlshteuml i debatuesheumlm neuml radheuml teuml pareuml aktet e

lejuara nga ligjveumlneumlsi nuk teuml japin mundeumlsineuml teuml kesh njeuml tablo teuml qarteuml teuml ccedileumlshtjes dhe teuml

provave teuml prokuroriseuml neuml radheuml teuml dyteuml mundeumlsia e kufizuar peumlr teuml marreuml dijeni peumlr aktet e

dosjes devijon nga kriteret e vendosura nga GjEDrNj peumlr teuml respektuar teuml drejteumln peumlr njeuml

proces teuml rregullt ligjor221

Gjykata Kushtetuese e Franceumls e ka pozicionuar teuml drejteumln peumlr teuml pasur avokat tek teuml drejtat

e mbrojtjes dhe ka deklaruar shprehimisht ldquoe drejta e personit peumlr teuml komunikuar me

avokatin ushtrohet qeuml neuml fazeumln e anketeumls procedurale penale dhe peumlrbeumln njeuml teuml drejteuml teuml

mbrojtjesrdquo222

Kur ndeumlrhyrja e avokatit beumlhet ab initio ai jep njeuml ndihmeuml morale dhe juridike informon

personin neuml lidhje me hapat qeuml do teuml ndiqen ndeumlrsa neumlse ndeumlrhyrja e avokatit do teuml beumlhej

mbas 20 oreumlsh ose mbas 36 oreumlsh nuk mund teuml kontrolloheshin a posteriori veprimet qeuml

ishin kryerr223

Neumlse i pandehuri nuk ka mundeumlsi teuml keteuml njeuml avokat atij do trsquoi caktohet njeuml avokat nga

kryetari i dhomeumls seuml avokateumlve dhe shpenzimet peumlr avokatin do teuml mbulohen nga shteti Ai

mund teuml beumljeuml veumlrejtje teuml shkruara teuml cilat vendosen neuml dosjen hetimore224

Egrave 218 Salduz kundeumlr Turqiseuml 27 Neumlntor 2008 219 Charret-Del Bove M amp Mourlon F (2014) Pre-trial detention in 20th and 21st Century Common Law and

Civil Law System Kembrixh Cambridge Scholars Publishing fq 93 220 Dammer R Hamp Albanese S Y (2015) Comparative criminal justice systems BelmontWadsworth fq

136 221 Gogorza A (2015) The influence and false influence of European Union Law on French criminal

procedure Nr 1 Australia Montesquieu Law Review fq 4 222 Pradel J(1995) La protection de la personne en France depuis les reacuteformes de proceacutedure penale en 1993

vol 29 Nr1 France Theacutemis fq 7 223 Po aty 224 Elliott C(2001) French Criminal Law New York Eillan Publishing fq 22


Neni 114 i K Pr Penale parashikon teuml drejteumln e paleumls qeuml gjateuml hetimit dhe neuml momentin qeuml

merret neuml pyetje nga gjyqtari hetues teuml peumlrfaqeumlsohet me avokat Avokati ka teuml drejteuml teuml

studiojeuml dosjen hetimore dhe teuml beumljeuml kopje teuml akteve teuml dosjes225 Neni 114 i K Pr Penale

parashikon procedureumln qeuml ndiqet peumlr marrjen e informacionit qeuml ka dosja hetimore dhe

marrjen e kopjeve teuml akteve qeuml ka dosja hetimore Peumlr teuml mos shkelur parimin e baraziseuml

ligjveumlneumlsi francez keumlto teuml drejta ia njeh jo veteumlm paleumls qeuml peumlrfaqeumlsohet me avokat por edhe

paleumls qeuml nuk deumlshiron teuml keteuml njeuml mbrojteumls ligjor por deumlshiron teuml mbrohet veteuml gjateuml procesit

penal

Gjateuml gjykimit qeuml zhvillohet peumlrpara ldquocour drsquoassisesrdquo ose ldquotribunal correctionnelrdquo i

akuzuari ka teuml drejteuml teuml ndihmohet nga njeuml avokat i zgjedhur prej tij ose neuml rast se nuk ka

mundeumlsi i caktohet njeuml avokat kryesisht nga kryetari i trupit gjykues226 Ndeumlrsa neuml gjykimin

e zhvilluar peumlrpara ldquotribunal de policerdquo i pandehuri ka teuml drejteuml teuml keteuml njeuml avokat teuml cilin

mund ta zgjedheuml ai veteuml por ai nuk ka teuml drejteuml teuml keteuml njeuml avokat teuml caktuar nga shteti227

Avokateumlt edhe pse kaneuml teuml drejteuml teuml beumljneuml mbrojtjen ligjore sepse kjo rrjedh nga natyra e

profesionit teuml tyre ata realizojneuml njeuml mbrojtje ligjore meuml pak teuml efektshme se sa neuml njeuml

sistem akuzator sepse kryetari i trupit gjykues i beumln vete pothuajse teuml gjitha pyetjet

deumlshmitareumlve neuml seancat gjyqeumlsore Roli i avokateumlve eumlshteuml reduktuar sepse ata i sugjerojneuml

gjyqtarit teuml beumlj pyetje shteseuml Neuml peumlrgjitheumlsi avokateumlt peumlrpiqen peumlr zbutjen e deumlnimit se sa

peumlr pafajeumlsineuml e klientit

613 Teuml drejtat e teuml pandehurit gjateuml gjykimit neuml teuml drejteumln penale franceze

I pandehuri gjateuml gjykimit pyetet nga kryetari i trupit gjykues Marrja neuml pyetje mbeumlshtetet

te procesverbalet ose deklarimet e beumlra nga deumlshmitareumlt teuml ndodhura neuml dosje Neuml gjykimin

e zhvilluar neuml ldquocour drsquoassisesrdquo marrja neuml pyetje mund teuml jeteuml shumeuml e zgjatur Objekti i

marrjes neuml pyetje ngjason me paraqitjen e akuzeumls seuml prokurorit I pandehuri do teuml pyetet neuml

meumlnyreuml teuml detajuarneumlse srsquoka kontradikta midis deklaratave teuml tij dhe teuml deumlshmitareumlve

Interesant eumlshteuml fakti qeuml i pandehuri pyetet jo veteumlm peumlr rrethanat e ccedileumlshtjes por edhe peumlr

Egrave 225 Pradel J(1995) La protection de la personne en France depuis les reacuteformes de proceacutedure penale en 1993

vol 29 Nr 1 France Theacutemis fq 8 226 Nenet 274 dhe 417 teuml Kodit teuml Procedureumls Penale Franceze 227 Neni 536 i Kodit teuml Procedureumls Penale Franceze


personalitetin e tij228 Gjyqtari eumlshteuml i detyruar teuml hetojeuml personalitetin e teuml pandehurit229

Personaliteti i teuml pandehurit ka lidhje me historikun familjar edukimin puneumlt qeuml ka beumlreuml

situateumln materiale rrethin shoqeumlror neumlse ka qeneuml apo jo i deumlnuar Keumlrkimet peumlr

personalitetin e teuml pandehurit zakonisht kryhen nga policia gjyqeumlsore ose nga njeuml grup

gjyqtareumlsh dhe rezultatet vendosen neuml dosje230

Kodi i Procedureumls Penale franceze si gjitheuml legjislacioni penal neuml mbareuml boteumln (peumlrjashto

keumltu pak shtete) parashikon teuml drejteumln peumlr njeuml proces teuml rregullt ligjor Ky parim peumlrfshin

ldquobarazineuml e armeumlverdquo qeuml do teuml thoteuml barazia procedurale midis teuml pandehurit organit teuml

prokuroriseuml dhe paleumlve civile Sipas keumltij parimi paleumlt neuml proces kaneuml teuml drejteuml teuml marrin

dijeni peumlr aktet qeuml ka dosja dhe teuml paraqesin veumlrejtjet e tyre peumlrpara njeuml gjyqtari teuml

paansheumlm231 I pandehuri ka teuml drejteuml teuml njihet me teuml gjitha provat si ato qeuml e ngarkojneuml me

peumlrgjegjeumlsi por dhe edhe me ato qeuml e shfajeumlsojneuml

Personi i akuzuar peumlr kryerjen e njeuml vepre penale ka teuml drejteuml teuml gjykohet brenda njeuml afati teuml

arsyesheumlm Peumlr teuml llogaritur afatin e arsyesheumlm janeuml disa rrethana qeuml merren neuml konsiderateuml

si psh kompleksiteti i ccedileumlshtjes sjellja e teuml pandehurit sjellja e autoriteteve gjyqeumlsore etj

I pandehuri ka teuml drejteuml teuml gjykohet nga njeuml gjykateumls i pavarur dhe i paansheumlm Neuml K Pr

Penale dhe neuml ligje teuml tjera teuml posaccedilme janeuml parashikuar rregullat peumlr pavareumlsineuml e

gjyqtareumlve kurse neuml K Pr Penale peumlr teuml ruajtur paanshmeumlrineuml e gjyqtareumlve ligjveumlneumlsi ka

parashikuar rastet e papajtueshmeumlriseuml seuml tyre

Prezumimi i pafajeumlsiseuml eumlshteuml parashikuar qeuml neuml momentin kur u adoptua Deklarata e

Drejtave teuml Njeriut dhe Qytetarit e cila neuml nenin 9 teuml saj parashikonte se

ldquoCcedildo njeri prezumohet i pafajsheumlm deri neuml momentin qeuml eumlshteuml deklaruar fajtor neumlse shihet e

nevojshme teuml arrestohet ccedildo lloj akti qeuml nuk eumlshteuml i nevojsheumlm peumlr ndalimin e tij duhet teuml

ndeumlshkohet ashpeumlr nga ligjirdquo232

Prezumimi i pafajeumlsiseuml gjeneron disa pasoja juridike prokurori duhet teuml demonstrojeuml

fajeumlsineuml e personit barra e proveumls i peumlrket organit teuml akuzeumls

Egrave 228 Mckillop B(2003) The position of accused persons under the common law system in the Australia (more

particulary in New South Wales) and the Civil Law System in France vol26 Nr2 France UNSW Law

Journal fq 527 229 Neni 81 i Kodit teuml Procedureumls Penale Franceze 230 Mckillop B(2003) The position of accused persons under the common law system in the Australia (more


Journal fq 534 231 Kuty F (2002) Chronique de jurisprudence Le droit aacute un proceacutes penal eacutequitable au sens de la

jurisprudence strabourgeoise en 2001 Nr14 France JLMB fq 585 232 Pouit M (2013) Les atteintes aacute la preacutesumption drsquoinnocence en droit peacutenal de fond fq 9

httpsdocassasu-paris2frnuxeositeesupversionsec87b75c-7498-4a6f-a32e-468606f5556d


Neni 3 i K P Penale parashikon qeuml ccedildo person eumlshteuml i pafajsheumlm derisa fajeumlsia e tij nuk

eumlshteuml vendosur nga njeuml vendim i formeumls seuml prereuml

Neuml rast se njeuml personi i shkelet prezumimi i pafajeumlsiseuml ai mund teuml keumlrkojeuml shpeumlrblimin e

deumlmit Neni 9-1 i Kodit Civil e lejon gjyqtarin teuml marreuml teuml gjitha masat peumlr teuml eliminuar

shkeljen e prezumimit teuml pafajeumlsiseuml Keumlto masa janeuml korrigjimi apo nxjerrja e njeuml njoftimi

neuml media peumlr trsquoi dheumlneuml fund shkeljes seuml prezumimit teuml pafajeumlsiseuml233

I pandehuri ka teuml drejteuml peumlr teuml pasur koheumln e mjaftueshme peumlr teuml peumlrgatitur mbrojtjen e tij234

Ai ka teuml drejteuml teuml theumlrraseuml dhe teuml pyeseuml deumlshmitareuml Neuml rast se i pandehuri eumlshteuml i huaj dhe

nuk e kupton freumlngjishten ai ka teuml drejteuml teuml keteuml njeuml peumlrkthyes

62 Veumlshtrim krahasues me teuml drejteumln penale neuml Shtetet e Bashkuara teuml Amerikeumls

Shtetet e Bashkuara teuml Amerikeumls i ofrojneuml teuml pandehurit garanci qeuml ai teuml trajtohet neuml meumlnyreuml

teuml drejteuml Ligji amerikan peumlrshkruhet neuml meumlnyreuml teuml peumlrgjithshme edhe si ligji i teuml pandehurit

neuml kontrast me sisteme teuml tjera ligjore qeuml vendosin prokurorin neuml krye dhe i japin prioritet

interesit teuml shoqeumlriseuml dhe deumlnimit teuml krimineleumlve235

Teuml drejtat e teuml pandehurit zeumlneuml njeuml vend teuml reumlndeumlsisheumlm neuml sistemin ligjor amerikan

Origjina e tyre e ka prejardhjen nga Magna Carta qeuml u firmos nga Mbreti Xhon neuml vitin

1215 Magna Carta peumlrmbledh gjashteumldhjeteuml e tre parime qeuml kaneuml lidhje me veprat penale

dhe me hetimin236 Merita e Magna Carta eumlshteuml se vendosi limite peumlr ushtrimin e pushtetit

nga mbreti Peumlr hereuml teuml pareuml baroneumlt e detyruan teuml pranonte faktin qeuml veprimet e tij janeuml teuml

kufizuara me ligj Magna Carta ishte njeuml dokument i shkruar dhe peumlr keumlteuml mbreti e pati teuml

veumlshtireuml teuml mohonte efektet e saj juridike237

Parimet themelore qeuml garantojneuml teuml drejtat e teuml pandehurit i kaneuml rreumlnjeumlt neuml doktrineumln e

vjeteumlr teuml sistemit Common Law ku mund teuml peumlrmendim i pandehuri prezumohet i

Egrave 233 Pouit M (2013) Les atteintes aacute la preacutesumption drsquoinnocence en droit peacutenal de fond fq 12

httpsdocassasu-paris2frnuxeositeesupversionsec87b75c-7498-4a6f-a32e-468606f5556d 234 Lrsquoaccegraves au dossier au stade de lrsquoinstruction fq 2

httpswwwcourdecassationfrpublications_26rapport_annuel_36rapport_2010_3866etude_droit_3872e_

droit_3873obligation_information_3874obligation_information_droit_processuel_19401html11312 235 Fellman D (1976) The defendantrsquos rights today Wisconsin Wisconsin Press fq3 236 Kusha R H (2004) Defendant rights a reference handbook Kaliforni ABC-CLIO Inc fq 1 237 Banaszak A R (2002) Fair trial rights of the accused a documentary history Westport Greenwood

Press fq 13


pafajsheumlm dhe barra peumlr teuml provuar fajeumlsineuml eumlshteuml e prokurorit Fajeumlsia duhet teuml peumlrcaktohet

peumlrtej ccedildo dyshimi teuml arsyesheumlm238

Teuml drejtat e teuml pandehurit garantohen nga Kushtetuta e Shteteve teuml Bashkuara teuml Amerikeumls

Keumlto teuml drejta parashikohen nga amendamentet kateumlr peseuml gjashteuml dhe teteuml teuml Kushtetuteumls

Amerikane239 Keumlto amendamente janeuml interpretuar nga gjykatat amerikane si standarde

minimale peumlr njeuml proces penal ligjor peumlr teuml pandehurin240

Neuml SHBA personave qeuml ndiqen penalisht mund trsquou aplikohet ligji i shteteve ose ligji

federal Neumlse vepra penale eumlshteuml parashikuar nga ligji federal ateumlhereuml i pandehuri do teuml

hetohet dhe gjykohet duke iu aplikuar ligji federal Neumlse i pandehuri ka kryer njeuml vepeumlr

penale qeuml parashikohet nga kodet penale teuml shteteve ateumlhereuml shteti peumlrkateumls do teuml ushtroje

ndjekjen penale Prandaj me teuml drejteuml eumlshteuml shprehur mendimi qeuml sistemi gjyqeumlsor eumlshteuml

dual241

Sistemi procedural penal eumlshteuml i natyreumls akuzatore qeuml do teuml thoteuml se teuml dy paleumlt

kundeumlrshtare mbrojtja dhe prokurori do teuml prezantojneuml provat e ndryshme peumlrpara njeuml jurie

teuml paanshme neuml njeuml proces gjyqeumlsor teuml drejtuar nga njeuml gjykateumls i paansheumlm Teuml dy paleumlt

kaneuml teuml drejteuml teuml kundeumlrshtojneuml argumentet e njeumlri- tjetrit dhe provat me qeumlllim qeumlgjateuml

zhvillimit teuml procesit teuml arrihet teuml peumlrcaktohet qarteuml fajeumlsia ose pafajeumlsia e teuml akuzuarit242

Amendamenti kateumlr mbron teuml pandehurin nga kontrollet dhe konfiskimet e policiseuml dhe

agjencive qeveritare Qeumlllimi i amendamentit kateumlr eumlshteuml teuml mbrojeuml privateumlsineuml e baneseumls

sendet dokumentet qeuml ndodhen neuml baneseuml nga kontrollet dhe konfiskimet e pajustifikuara

Vendimi i gjykateumls duhet teuml peumlrcaktojeuml vendin qeuml duhet teuml kontrollohet personat qeuml duhen

ndaluar dhe objektet qeuml duhen mbajtur

Referuar amendamendit teuml pesteuml i pandehuri ka teuml drejteuml teuml refuzojeuml trsquoi peumlrgjigjet pyetjeve

ose teuml mos beumljeuml deklarata qeuml mund ta fajeumlsojneuml Keumlto garanci aplikohen neuml ccedildo etapeuml teuml

procesit penal

Amendamenti i pesteuml peumlrfshin edhe teuml drejteumln peumlr njeuml proces teuml rregullt ligjor Interpretimi

gjyqeumlsor i teuml drejteumls peumlr njeuml proces teuml rregullt ligjor ka evoluar gjateuml koheumls ajo eumlshteuml e ndareuml

neuml dy pjeseuml garanciteuml materile teuml procesit teuml rregullt ligjor dhe garanciteuml procedurale

Egrave 238 Fellman D (1976) The defendantrsquos rights today Winsconsin Wisconsin Press fq 3 239 Kusha R H (2004) Defendant rights a reference handbook Kaliforni ABC-CLIO Inc fq 1 240 Scheb M Jamp Scheb MJ II (2011) Criminal law and procedure Belmont Wadsworth fq 431 241 Kusha R H 2004) Defendant rights a reference handbook Kaliforni ABC-CLIO Inc fq 1 242 Barkan S E Bryjak JG (2011) Fundamental of criminal justice a sociological view Ontario Jones amp

Bardett Learning LLC fq 21


Garanciteuml materiale u referohen teuml drejtave qeuml lidhen me lirineuml e teuml shprehurit votimin

Garancite procedurale ndihmojneuml qeuml procesi i gjykimit teuml jeteuml i drejteuml dhe i paansheumlm243

Amendamenti i gjashteuml peumlrcakton teuml drejta teuml posaccedilme peumlr teuml pandehurin ku peumlrfshihen

E drejta peumlr gjykim nga juria e drejta peumlr gjykim neuml koheumln e duhur e drejta peumlr trsquou

informuar peumlr natyreumln dhe shkakun e teuml gjitha akuzave e drejta peumlr trsquou peumlrballur me

deumlshmitareumlt e drejta peumlr teuml pasur njeuml keumlshilltar ligjor neuml dispozicion e drejta peumlr teuml detyruar

deumlshmitareumlt peumlr teuml deumlshmuar

Amendamenti teteuml ndalon kushtet tepeumlr teuml ashpra teuml deumlnimit edhe pse nuk eumlshteuml peumlrcaktuar

njeuml afat kohor Neuml njeuml zgjerim teuml teuml drejtave teuml peumlrcaktuara neuml Kushtetuteuml Gjykata e Larteuml e

Shteteve teuml Bashkuara teuml Amerikeumls neuml ccedileumlshtjen Miranda kundeumlr Arizoneumls teuml vitit 1966 u

shpreh se kushdo qeuml vendoset neuml paraburgim duhet teuml vihet neuml dijeni peumlr teuml drejtat e

meumlposhtme Personi ka teuml drejteuml teuml heshteuml ccedildo gjeuml qeuml personi thoteuml mund teuml peumlrdoret kundeumlr

tij gjateuml zhvillimit teuml gjykimit personi ka teuml drejteuml teuml peumlrfaqeumlsohet nga avokati neumlse personi

i ndaluar nuk ka mundeumlsi teuml peumlrballojeuml shpenzimet peumlr teuml zgjedhur njeuml avokat atij do trsquoi

caktohet njeuml avokat nga shteti

Amendamenti i teteuml parashikon qeuml nuk do teuml vendosen garanci pasurore teuml tepeumlrta nuk do teuml

vendosen gjoba teuml tepeumlrta dhe nuk do teuml vendosen deumlnime mizore ose teuml jashteumlzakonshme

621 Amendamenti i kateumlrt

Amendamenti kateumlr i vendos organeve shteteumlrore kufizime peumlr teuml zhvilluar kontrolle dhe

konfiskime244

Ndryshe nga amendamenti 5 dhe 6 qeuml mbrojneuml teuml drejtat e teuml akuzuarit amendamentin 4meuml

tepeumlr parashikon teuml drejteumln e ldquonjereumlzverdquo se sa teuml drejteumln e njeuml individi teuml veccedilanteuml ose teuml

akuzuari245

Shumeuml vite qeuml nga momenti kur amendamenti kateumlr u miratua rregullat kaneuml peumlrcaktuar neuml

meumlnyreuml teuml kujdesshme mbikqyrjen se kur dhe ku vazhdojneuml kontrolli dhe konfiskimi Disa

individeuml argumentojneuml se keumlto rregulla janeuml beumlreuml shumeuml teuml veumlshtira peumlr policineuml dhe peumlr

Egrave 243 Dimitrakopoulos G I (2007) Individual rights and liberties under the U S Constitution The Case Law

of the U S Supreme Court Leiden Martinus Nijhoff Publishers fq 1033 244 Smith R (2008) Fourth Amendament The right to privacy Edina ABDO Publishing fq 245Urbina GM (2012) Hispanics in the US Criminal justice system the neeuml American demography Illinois

Charles Thomas Publishier fq 149


organet e tjera ligjzbatuese teuml kapin keqbeumlreumlsit ndeumlrsa teuml tjereuml individeuml argumentojneuml teuml

kundeumlrteumln246

Nga analiza e jurisprudenceumls seuml Gjykateumls Supreme teuml Shteteve teuml Bashkuara teuml Amerikeumls

arrijmeuml neuml konkluzionin se neuml vende teuml caktuara amendamenti i kateumlrt nuk i shtrin efektet e

tij juridike Keumltu mund teuml peumlrmendim rastin e personave qeuml janeuml duke vuajtur deumlnimin neuml

burgje

Neuml ccedileumlshtjen Hudson kundeumlr Palmer Gjykata Supreme e SHBA vendosi peumlr hereuml teuml pareuml qeuml

amendamenti i kateumlrt nuk i mbron teuml burgosurit nga kontrolli i objekteve personale qeuml

realizohet nga oficereumlt e policiseuml seuml burgjeve Pavareumlsisht se disa gjykata teuml shkalleumlve teuml

uleumlta u njoheumln teuml burgosurve disa teuml drejta teuml kufizuara peumlr privateumlsineuml e qelive teuml burgut qeuml

mbrohen nga amendamenti i kateumlrt me vendimin Hudson u eliminua teuml burgosurve ccedildo

mundeumlsi qeuml teuml peumlrfitojneuml nga amendamenti i kateumlrt247

622 Amendamenti i pesteuml

Amendamenti i pesteuml peumlrmbledh peseuml klauzola qeuml kaneuml neuml fokusin e tyre teuml drejtat e

individeumlve kundeumlr abuzimeve teuml qeveriseuml248Kateumlr nga peseuml klauzolat kaneuml lidhje me

procesin penal kurse njeuml klauzoleuml ka lidhje me procesin civil

Klauzolat qeuml parashikon amendamenti i pesteuml janeuml

1) Personi mund teuml peumlrgjigjet peumlr kryerjen e njeuml vepre penale veteumlm neuml bazeuml teuml njeuml

deklarate ose akuze e ngritur nga juria peumlrveccedil rastit kur veprat penale janeuml kryer nga i

akuzuari neuml periudheumln kur ishte neuml forcat ushtarake tokeumlsore detare ose teuml policiseuml neuml kohe

lufte ose rreziku publik (Peumlrgjegjeumlsia peumlr veprat penale sipas njeuml deklarate ose akuze teuml

ngritur nga juria)

2 Asnjeuml personi nuk mund trsquoi keumlrceumlnohet jeta ose integriteti trupor dy hereuml peumlr teuml njeumljteumln

vepeumlr penale (Ndalimi i gjykimit dy hereuml peumlr teuml njeumljteumln vepeumlr)

3 Asnjeuml person nuk mundet qeuml neuml njeuml proces penal teuml detyrohet teuml deumlshmoje kundeumlr tij

(Vetinkriminimi)

Egrave 246 Smith R (2008) Fourth Amendament The right to privacy Edina ABDO Publishing fq 8 247 Goring D C (1984) Fourth Amendament-Prison Cells Is there a Right to Privacy Louisiana State

Journal of criminal Laeuml and Criminology vol 75 Nr 3 f q 609 248 Brezina C (2011) The fifth Amendament double jeopardy self-incrimination and due process of law

New York Rosen Publishing Group fq 6


4 Asnjeuml person nuk mund teuml privohet nga jeta liria ose prona pa ndjekur rrjedheumln normale

teuml ligjit procedural (E drejta peumlr njeuml proces teuml rregullt ligjor)

5 Asnjeuml proneuml private nuk do teuml merret peumlr interes publik pa njeuml kompensim teuml drejteuml

(E drejta e kompensimit neuml rast shproneumlsimi)

Nga keumlto peseuml klauzola qeuml janeuml teuml inkorporuara neuml amendamentin e pesteuml do teuml trajtojmeuml

veteumlm kateumlr klauzolat e para qeuml kaneuml lidhje me teuml pandehurin dhe procesin penal

1) Juria eumlshteuml supozuar teuml funksionojeuml si trup i afeumlrt qeuml ndihmon shtetin neuml veumlnien peumlrpara

drejteumlsiseuml teuml autoreumlve qeuml kryejneuml vepra penale dhe duke mbrojtur teuml pafajshmit nga akuzat e

padrejta249

Njeumlri funksion i juriseuml eumlshteuml teuml veprojeuml si hetues dhe akuzues dhe mbrojteumls i publikut Kurse

funksioni tjeteumlr i juriseuml eumlshteuml teuml veprojeuml si mbrojteumlse e individeumlve nga akuzat e padrejta

duke vendosur aneumltareuml teuml komunitetit ndeumlrmjet prokuroriseuml dhe teuml akuzuarit250

E drejta peumlr trsquou akuzuar peumlr njeuml krim nga njeuml juri e cila eumlshteuml e parashikuar neuml

amendamentin e pesteuml nuk eumlshteuml inkorporuar nga shtetet dhe neuml keumlteuml meumlnyreuml nuk

aplikohet peumlr ndjekjet penale shteteumlrore Praktikat e jurive ndryshojneuml nga juridiksionet

shteteumlrore dhe ato federale251

Fakti qeuml e drejta peumlr trsquou gjykuar nga njeuml juri nuk eumlshteuml aplikuar nga teuml gjitha shtetet ka

lidhje me vendimin e Gjykateumls Supreme teuml Shteteve teuml Bashkuara teuml Amerikeumls qeuml vendosi

se shqyrtimi i ccedileumlshtjes nga juria nuk eumlshteuml njeuml e drejteuml themelore252

Gati gjysma e shteteve parashikojneuml neuml ligjet e tyre qeuml akuza peumlr krimet teuml grihet nga juria

Ndeumlrsa neuml shtetet qeuml nuk parashikojneuml ngritjen e akuzeumls nga juria procedimi vazhdon neuml

bazeuml teuml informacioneve teuml paraqitura nga prokurori keumlto peumlrbeumljneuml edhe akuzeumln253

Rregullat dhe procedurat e juriseuml ndryshojneuml nga njeuml juridiksion neuml tjetrin Juria eumlshteuml e

peumlrbeumlreuml nga 12-23 aneumltareuml254 Juria nuk duhet gjithmoneuml qeuml teuml jeteuml unanime neuml dheumlnien e

vendimit psh neuml Misuri 9 nga 12 aneumltareumlt mund teuml kthejneuml njeuml akuzeuml255

Egrave 249 Alexander P R Portman Sh (1974) Grand jury indictment versus prosecution by information- an equal

protection due process issue Standfort The Hastings Law Journal vol254 fq 998 250 Goldstein WH (2015) Grand jury practice New York ALM Media fq 2 251 Jeffrey Fagan Bernard E Hacourt Fact sheet questions and answers for Columbia law school students

about grand juries httpwwwlawcolumbiaedumedia_inquiriesnews_events2014november2014Facts-

on-Ferguson-Grand-Jury 252 Hall E D (2015) Criminal law and procedure Stamford CENGAGE Learning fq 535 253 Jeffrey Fagan Bernard E Hacourt Fact sheet questions and answers for Columbia law school students


on-Ferguson-Grand-Jury 254Fifth amendament an overview httpswwwlawcornelleduwexfifth_amendment


Neuml procedurat peumlrpara juriseuml publiku nuk ka akses dhe media nuk lejohet teuml jeteuml e

pranishme Neuml peumlrgjitheumlsi personat e veteumlm qeuml marrin pjeseuml janeuml prokurori peumlr teuml drejtuar

procesin pa njeuml gjyqtar neuml dhomeumln e juriseuml Prokurori zakonisht udheumlzon jurineuml peumlr ligjin

256 ndeumlrsa juria nuk eumlshteuml neumln kontrollin e tij257

Neuml lidhje me standardin e akuzeumls seuml ngritur nga juria Gjykata Supreme e SHBA eumlshteuml

shprehur se keumlrkon veteumlm njeuml ldquoprobabilitet teuml drejteumlrdquo i cili teuml jeteuml i arsyesheumlm dhe i

kujdessheumlm dhe nuk keumlrkohen njoheumls ligjesh258

2) Vitet e fundit gjykatat juristeumlt dhe doktrina kaneuml shprehur mendimin se e drejta peumlr teuml

mos u gjykuar dy hereuml peumlr teuml njeumljteumln vepeumlr penale eumlshteuml njeuml e drejteuml themelore Neuml ccedileumlshtjen

Benton kundeumlr Maryland (1969) Gjykata Supreme e SHBA u shpreh se ldquonatyra themelore

e garanciseuml kundeumlr mosgjykimit dy hereuml peumlr teuml njeumljteumln vepeumlr penale veumlshtireuml se mund teuml

vihet neuml dyshimrdquo Disa dekada meuml voneuml gjyqtari i Gjykateumls Supreme teuml SHBA Felix

Frankfurtes e quajti keumlteuml teuml drejteuml ldquonjeuml keumlrkeseuml teuml nevojshme peumlr njeuml procedureuml penale teuml

qyteteumlruarrdquo259

E drejta peumlr teuml mos u gjykuar dy hereuml peumlr teuml njeumljteumln vepeumlr e mbron teuml pandehurin nga njeuml

akuzeuml e dyteuml peumlr teuml njeumljteumln vepeumlr penale pasi ka marreuml pafajeumlsi Kjo klauzoleuml e mbron teuml

pandehurin nga procedim i dyteuml peumlr teuml njeumljteumln vepeumlr mbasi eumlshteuml deumlnuar njeuml hereuml dhe kundeumlr

ndeumlshkimeve teuml shumta peumlr teuml njeumljteumln vepeumlr260

Ndalimi gjykimit dy hereuml peumlr teuml njeumljteumln vepeumlr eumlshteuml njeuml veteumlmbrojtje e pashmangshme neuml

ccedildo sistem ligjor Asnjeuml sistem ligjor nuk mund teuml mbijetojeuml duke vazhduar trsquoi peumlrseumlriseuml

ccedileumlshtjet neuml vazhdimeumlsi Neuml momentin kur njeuml gjykateuml ka peumlrcaktuar faktet dhe ligjin nuk

x 255 Jeffrey Fagan Bernard E Hacourt Fact sheet questions and answers for Columbia law school students


on-Ferguson-Grand-Jury 256 Jeffrey Fagan Bernard E Hacourt Fact sheet questions and answers for Columbia law school students


on-Ferguson-Grand-Jury 257 Fifth amendament Rights of persons fq 1464 httpwwwgpogovfdsyspkgGPO-CONAN-REV-

2014pdfGPO-CONAN-REV-2014-10-6pdf 258 Kaley kundeumlr SHBA 2014 marreuml nga Jeffrey Fagan Bernard E Hacourt Fact sheet questions and

answers for Columbia laeuml school students about grand juries

httpwwwlawcolumbiaedumedia_inquiriesnews_events2014november2014Facts-on-Ferguson-Grand-

Jury 259 Rudstein S D (2004) Double Jeopardy a reference guide to the United States Constitution Westport

Praeger Publishers fq 1 260 Broyles S (2011) Criminal law in the USA Leiden Wolters Kluwer fq 135


ka kuptim qeuml teuml mendosh se njeuml gjykim i dyteuml do teuml keteuml meuml shumeuml mundeumlsi peumlr teuml vendosur

ldquodrejtrdquo261

Neuml rast se dy gjykata japin vendime teuml ndryshme neuml teuml njeumljteumln ccedileumlshtje nuk ka asnjeuml arsye

peumlr teuml preferuar njeumlrin neuml krahasim me tjetrin dhe nuk ka arsye peumlr teuml preferuar njeuml gjykim

teuml dyteuml kundeumlr teuml parit262 E drejta peumlr teuml mos u gjykuar dy hereuml peumlr teuml njeumljteumln vepeumlr

aplikohet peumlrligjet federale dhe ato teuml shteteve263

Nuk konsiderohet si shkelje e keumltij parimi rasti kur juria nuk arrin teuml marri njeuml vendim peumlr

fajeumlsineuml ose pafajeumlsineuml e teuml akuzuarit ose nuk ka qeneuml unanime neuml vendimin e saj neuml

juridiksionet qeuml keumlrkojneuml unanimitet dhe rasti kur gjykimi eumlshteuml deklaruar i pavlefsheumlm nga

gjyqtari peumlr arsye te ndryshme Ky parim nuk konsiderohet qeuml eumlshteuml shkelur edhe ne rastin

kur gjykata e apelit e prish vendimin e gjykateumls seuml shkalleumls seuml pareuml dhe e kthen ccedileumlshtjen neuml

gjykateumln e shkalleumls seuml pareuml peumlr shkak teuml gabimeve procedurale qeuml janeuml beumlreuml neuml ccedileumlshtjen

peumlrkateumlse264

Mund teuml ndodhi qeuml i pandehuri me veprimin ose mosveprimin tij teuml shkeli ligjin federal

dhe ligjin e shtetit Neuml keumlteuml rast me teuml drejteuml shtrojmeuml pyetjen Do teuml gjykohet i pandehuri

veteumlm peumlr shkelje teuml ligjit federal ose shteteumlror apo do teuml gjykohet peumlr shkelje teuml teuml dy

ligjeve pa u shkelur parimi peumlr teuml mos u gjykuar dy hereuml peumlr teuml njeumljteumln vepeumlr

Duke analizuar jurisprudenceumln e Gjykateumls Supreme teuml SHBA veumlmeuml re se neuml ccedileumlshtjen

SHBA kundeumlr Lanza (1922) gjykata u shpreh se i pandehuri qeuml ka shkelur teuml dy ligjet ateuml

federal dhe ateuml shteteumlror do teuml procedohet sipas teuml dy ligjeve pa shkelur parimin peumlr teuml mos

u gjykuar dy hereuml peumlr teuml njeumljteumln vepeumlr penale sipas amendamentit teuml pesteuml265

3) Po teuml hedhim njeuml veumlshtrim historik peumlr teuml drejteumln peumlr teuml mos inkriminuar veten do te

veumlmeuml re se kjo ccedileumlshtje eumlshteuml diskutuar qeuml neuml vitin 1537 neuml teuml drejteumln angleze Common Law

nga ku amendamenti i pesteuml i ka rreumlnjeumlt266

E drejta kundeumlr vetinkriminimit mbron ccedildo person nga detyrimi peumlr teuml deumlshmuar kundeumlr

vetes seuml tij Kjo e drejteuml aplikohet peumlr ccedildo person qeuml ndalohet nga policia peumlr ccedildo person qeuml

Egrave 261 Thomas C G (1998) Double Jeopardy the history the law New York University Press fq 1 262 Po aty 263 Crist kundeumlr Bretz 1987 fq 1472 Fifth amendament Rights of persons

httpwwwgpogovfdsyspkgGPO-CONAN-REV-2014pdfGPO-CONAN-REV-2014-10-6pdf 264 Kusha R H (2004) Defendant rights a reference handbook Kaliforni ABC-CLIO Inc fq 12 265 Vile R J (2010) Essential Supreme Court decisiones summaries of leading cases in US Maryland

Rowman amp Litlefield Publishers Inc fq 339 266 Woods D G (2002) A history of criminal law in New South Wales The Colonial Period 1788-1900

Sidni Federatio Press fq 172


thirret teuml deumlshmojeuml peumlrpara njeuml gjykate shteteumlrore njeuml gjykate federale peumlrpara juriseuml ose

ccedildo agjencie qeveritare e ccedilfareumldo niveli qofteuml ajo Neuml keumlteuml situateuml ccedildo person mund teuml

refuzojeuml trsquou peumlrgjigjet pyetjeve qeuml mund a fajeumlsojneuml ateuml neuml kryerjen e veprimeve teuml

paligjshme267

Eumlshteuml veumlneuml re se ccedileumlshtjet qeuml kishin teuml beumlnin me marrjen neuml pyetje nga policia dhe pohimet e

marra me dhuneuml u anashkaluan nga gjykata deri kur amendamenti i pesteuml u aplikua neuml

ccedileumlshtjen Malloy kundeumlr Hogan (1964) Deri para se teuml gjykohej kjo ccedileumlshtje gjykata

aplikonte amendamentin e kateumlrmbeumldhjeteuml qeuml parashikon ndalimin e njeuml personi teuml japi

deklarata vetinkriminuese neuml procedimin e filluar nga shtetet268Deri peumlrpara aplikimit teuml

amendamentit teuml pesteuml ndaj shteteve Gjykata Supreme peumlrdorte testin e ldquoteumlreumlsiseuml seuml

rrethanaverdquo peumlr teuml peumlrcaktuar neumlse policia kishte shkelur teuml drejtat e teuml pandehurit teuml

parashikuara nga amendamenti i kateumlrmbeumldhjeteuml Kjo do teuml thoshte qeuml neumlse ldquorrethanatrdquo nuk

ishin shtreumlnguese amendamenti i pesteuml nuk aplikohej269

Peumlrpara se teuml aplikohej amendamenti i pesteuml peumlr teuml drejteumln e teuml pandehurit peumlr teuml mos

inkriminuar veten (ccedileumlshtja Miranda kundeumlr Arizona viti 1966) teuml pandehurit qeuml ishin teuml

ndaluar nga policia vazhdimisht nuk trajtoheshin neuml meumlnyreuml dinjitoze Kishte raste kur

peumlrdorej tortura siccedil ishte ccedileumlshtja Brown kundeumlr Shteteve teuml Bashkuara Aplikimi i

amendamentit teuml pesteuml neuml lidhje me amendamentin e gjashteuml i detyroi shtetet qeuml teuml hiqnin

doreuml nga shumeuml metoda marrjesh neuml pyetje nga policia qeuml peumlrdoreshin sipas testit teumlldquo

teumlreumlsiseuml seuml rrethanaverdquo270

Deri peumlrpara ccedileumlshtjes Miranda kundeumlr Arizona (1966) oficereumlt e policiseuml beumlnin ccedilfareuml kishin

mundeumlsi peumlr teuml marre pohimin nga i pandehuri Ata peumlrpiqeshin teuml thyenin rezistenceumln e teuml

pandehurve me pyetjet e tyre Neuml disa raste ata beumlnin lojeumln ldquopolici i mireuml polici i keqrdquo

Duke peumlrdorur keumlteuml strategji njeuml oficer policie mund teuml beumlrtiste ose teuml godiste teuml

pandehurin kurse njeuml ldquopolic i mireumlrdquo peumlrpiqej teuml bindte teuml pandehurin qeuml ai ishte aty peumlr ta

ndihmuar Neuml disa raste oficereumlt e policiseuml peumlrdornin dhuneuml fizike ose psikologjike peumlr teuml

marreuml pohimin qeuml donin271

Egrave 267 Kusha RH (2004) Defendant rights a reference handbook Kaliforni ABC-CLIO Inc fq 13 268 Cloud J (2002) Criminal law New York Aspen Publishers fq 127 269 Kusha RH (2004) Defendant rights a reference handbook Kaliforni ABC-CLIO Inc fq 15 270 Po aty 271 Burgan M (2007) Miranda v Arizona the rights of the accused Minneapolis White-Thomson

Publishing fq 12


Ccedileumlshtja Miranda kundeumlr Arizona do teuml jeteuml njeuml nga meuml teuml famshmet neuml historineuml e SHBA

Mbas vendimit teuml dheumlneuml neuml ccedileumlshtjen Miranda ccedildo person qeuml arrestohet nga policia ose

akuzohet peumlr njeuml krim duhet teuml marri dijeni qeuml neuml fillim se cilat janeuml teuml drejtat e tij272

Vendimi Miranda vendosi disa kushte qeuml oficereumlt e policiseuml duhet trsquoi peumlrmbushin peumlr teuml

informuar teuml pandehurit peumlr teuml drejtat e tyre Teuml drejtat qeuml duhet trsquoi vihen neuml dijeni teuml

pandehurit janeuml273

- Ka teuml drejteuml teuml heshti gjateuml gjitheuml periudheumls qeuml eumlshteuml i arrestuar dhe merret neuml pyetje derisa

i pandehuri teuml heqeuml doreuml vullnetarisht

- Ka teuml drejteuml teuml informohet peumlrpara se teuml merret neuml pyetje se ka teuml drejteuml teuml heshteuml neumlse

deumlshiron dhe ccedilfareumldo qeuml ai teuml thoteuml do teuml peumlrdoret kundeumlr tij neuml gjykateuml

- Ka teuml drejteuml teuml keumlshillohet me njeuml avokat dhe teuml keteuml njeuml avokat teuml pranisheumlm gjateuml gjitheuml

procesit teuml marrjes neuml pyetje

- Ka teuml drejteuml trsquoi caktohet njeuml avokat nga shteti neuml rast se nuk ka mundeumlsi financiare teuml

paguajeuml njeuml avokat

Teuml drejtat e teuml pandehurit qeuml u vendoseumln neuml ccedileumlshtjen Miranda nga Gjykata Supreme e

SHBA mbahen neuml njeuml karton teuml vogeumll nga oficereumlt e policiseuml neuml shumeuml shtete274

Vendimi Miranda i jep teuml drejteuml teuml pandehurit qeuml ndodhet i arrestuar neuml ambientet e policiseuml

teuml pretendojeuml teuml drejtat e tij qeuml rrjedhin nga amendamenti i pesteuml neuml ccedildo moment gjateuml

koheumls qeuml merret neuml pyetje Neuml rast se i pandehuri i peumlrgjigjet si fillim pyetjes seuml oficerit teuml

policiseuml dhe meuml voneuml i pandehuri vendoseuml teuml heshteuml duke peumlrmendur teuml drejtat e tij

oficereumlt e policiseuml duhet menjeumlhereuml teuml ndeumlrpresin procesin e marrjes neuml pyetje teuml teuml

pandehurit Neumlse vendoset neuml gjyq qeuml teuml drejtat e teuml pandehurit qeuml rrjedhin nga ccedileumlshtja

Miranda janeuml shkelur nga oficereumlt e policiseuml mbrojtja mund teuml beumljeuml keumlrkeseuml peumlr prishjen e

ccedileumlshtjes I pandehuri mund trsquoi keumlrkoje gjykateumls qeuml teuml mos merret neuml konsiderateuml prova qeuml

eumlshteuml marreuml neuml kundeumlrshtim me vendimin Miranda275

Njeuml pjeseuml e doktrineumls amerikane ka kritikuar teuml drejtat qeuml rrjedhin nga vendimi Miranda

sepse i japin shumeuml teuml drejta procedurale teuml pandehurit dhe eumlshteuml shumeuml e veumlshtireuml peumlr

oficereumlt e policiseuml dhe prokuroreumlt teuml ushtrojneuml neuml meumlnyreuml efektive detyreumln e tyre276

Egrave 272 Po aty fq 15 273 Ruschmann J D P (2007) Miranda Rights New York Infobase Publishing fq 11 274 Po aty 275 Kusha R H (2004) Defendant rights a reference handbook Kaliforni ABC-CLIO Inc fq 17 276 Freeman M Smith F (2013) Law and language Oksford Oxford University Press fq 381


4) E drejta peumlr proces teuml rregullt eumlshteuml njeuml parim historik qeuml i ka rreumlnjeumlt neuml kapitullin 39 teuml

Magna Carta ku Mbreti Xhon premtoi se asnjeuml njeri i lireuml nuk do teuml burgoset ose teuml

internohet peumlrveccedilse me njeuml vendim gjyqeumlsor teuml drejteuml277

Personat e teuml gjitheuml spektrave politikeuml janeuml dakord se e drejta peumlr njeuml proces teuml rregullt eumlshteuml

e reumlndeumlsishme E drejta peumlr njeuml proces teuml rregullt do teuml thoteuml se teuml pandehurit nuk do trsquoi

shkelen teuml drejtat themelore qeuml janeuml parashikuar neuml Kushtetuteumln e SHBA Kushtetuta ka

peumlrcaktuar si teuml drejta themelore teuml drejteumln e jeteumls lirineuml dhe proneumlsineuml E drejta peumlr njeuml

proces teuml rregullt neumlnkupton se asnjeuml teuml pandehuri nuk mund trsquoi mohohen keumlto teuml drejta

themelore derisa teuml gjitha lehteumlsimet procedurale teuml njohura nga Bill of Rights janeuml veumlneuml re

gjateuml procedimit Neuml rast se oficereumlt e policiseuml nuk kaneuml administruar prova sipas meumlnyrave

teuml ligjshme por kaneuml peumlrdorur tortureumln keumlrceumlnimin neuml keumlteuml rast pavareumlsisht sesa e

reumlndeumlsishme mund teuml jeteuml prova ajo nuk do teuml merret neuml konsiderateuml 278

Neuml ccedileumlshtjen Twining kundeumlr New Jersey (1908) Gjykata Supreme e SHBA afirmoi qeuml e

drejta peumlr njeuml proces teuml rregullt presupozon faktin qeuml paleumlt duhet teuml marrin njoftim dhe teuml

keneuml mundeumlsi teuml deumlgjohen Neuml vendimin Powell kundeumlr Alabama (1932) Gjykata Supreme

e SHBA nuk e ka konsideruar praktikeumln historike as si njeuml kusht teuml mjaftuesheumlm Me pak

fjaleuml edhe njeuml praktikeuml qeuml eumlshteuml e pranuar nga Common Law mund teuml cenojeuml teuml drejteumln peumlr

njeuml proces teuml rregullt neumlse shkelen parimet themelore teuml liriseuml dhe drejteumlsiseuml qeuml janeuml

themeli i institucioneve civile dhe politike Gjykata vendosi se e drejta peumlr njeuml proces teuml

rregullt u garanton teuml pandehurve aksesin peumlr trsquou takuar me avokatin sepse e drejta peumlr trsquou

deumlgjuar do teuml jeteuml meuml pak e vlefshme neumlse nuk peumlrfshin edhe teuml drejteumln peumlr trsquou deumlgjuar nga

avokati279

623 Amendamenti i gjashteuml

Amendamenti i gjashteuml peumlrcakton teuml drejta teuml posaccedilme peumlr teuml pandehurin teuml cilat peumlrfshijneuml

1) E drejta peumlr njeuml gjykim teuml shpejteuml dhe publik

2) E drejta peumlr njeuml gjykim nga njeuml juri

3) E drejta peumlr trsquou informuar peumlr natyreumln dhe shkakun e teuml gjitha akuzave

Egrave 277 Fifth amendament Rights of persons fq 1541 httpwwwgpogovfdsyspkgGPO-CONAN-REV-

2014pdfGPO-CONAN-REV-2014-10-6pdf 278 Allen J R Hoffmann L J (2005) Criminal Procedure In vestigation and Rights to Counsil New York

Aspen Publishers 279 Wasserman R (2004) Procedural Due process a reference guide to the United States Constitution

Westport Prager Publishers fq 14


4) E drejta peumlr trsquou peumlrballur me deumlshmitareumlt

5) E drejta peumlr teuml pasur njeuml keumlshilltar ligjor neuml dispozicion

6) E drejta peumlr teuml detyruar deumlshmitareumlt peumlr teuml deumlshmuar

1) E drejta peumlr njeuml gjykim teuml shpejte dhe publik e ka prejardhjen nga Magna Carta Kjo e

drejteuml parashikohet neuml Deklarateumln e teuml Drejtave teuml Virxhinias e vitit 1776 dhe meuml voneuml neuml

amendamentin e gjashteuml Gjykata eumlshteuml shprehur neuml ccedileumlshtjen Shtetet e Bashkuara kundeumlr

Ewell (1966) se dispozita eumlshteuml

ldquonjeuml garanci e reumlndeumlsishme peumlr teuml parandaluar arrestimet e panevojshme peumlrpara fillimit teuml

gjyqit peumlr teuml zvogeumlluar ankthin dhe shqeteumlsimin qeuml shoqeumlrojneuml njeuml akuzeuml publike dhe peumlr teuml

kufizuar mundeumlsineuml qeuml vonesa e gjateuml teuml deumlmtojeuml afteumlsineuml e teuml akuzuarit peumlr teuml mbrojtur

vetenrdquo280

E drejta peumlr njeuml gjykim teuml shpejteuml eumlshteuml njeuml nga teuml drejtat meuml themelore teuml ruajtura neuml

Kushtetuteumln amerikane

Neuml sistemin anglo-amerikan ekziston mendimi se njeuml drejteumlsi e vonuar eumlshteuml njeuml drejteumlsi e

mohuar Shpejteumlsia e gjykimeve neuml ccedileumlshtjet penale neuml Shtetet e Bashkuara teuml Amerikeumls

preket nga nevoja peumlr teuml veumlrejtur neuml meumlnyre teuml detajuar procedurat qeuml garantojneuml teuml drejtat e

teuml pandehurit Hapat qeuml merren nga autoritetet ligjore peumlr teuml peumlrgatitur njeuml ccedileumlshtje penale

mund teuml peumlrmblidhen si meuml poshteuml281

- veprime peumlrpara nisjes seuml gjykimit

- zgjedhja e juriseuml

- hapja e deklaratave qeuml fillon me prokurorin dhe mbaron me mbrojtjen

- paraqitja e provave neuml fillim nga prokurori dhe mbas tij mbrojtja

- konkluzionet peumlrfundimtare

- veumlnia neuml dijeni e juriseuml nga gjyqtari e ligjit teuml aplikuar neuml ccedileumlshtjen peumlrkateumlse

- marrja e vendimit nga juria

- vendimi

E drejta peumlr njeuml proces teuml shpejteuml eumlshteuml relative Ajo eumlshteuml neuml peumlrputhje me vonesat qeuml varen

nga rrethanat e arsyeshme Kjo e drejteuml nuk peumlrjashton teuml drejtat e drejteumlsiseuml publike282

Egrave 280 When the right is denied Right to a speedy and public trial

httplawjustiacomconstitutionusamendment-0602-speedy-trialhtml 281 Kusha HR (2004) Defendant rights a reference handbook Kaliforni ABC-CLIO Inc fq 18 282 Killian H J Costello AG Thomas KR Ackerman MD Cohen H Meltz R (2002) The

Constitution of the United States of AmericaAnalysis and Interpretation Uashington Library of Congress

fq 1496


Ndeumlrsa neuml lidhje me gjykimin publik mund teuml themi se ai i ka rreumlnjeumlt nga sistemi britanik

Common Law E drejta e teuml pandehurit peumlr njeuml proces publik eumlshteuml sanksionuar neuml fillim neuml

Kushtetuteumln e shtetit neuml vitin 1776 e ndjekur nga ratifikimi i Kushtetuteumls Federale neuml vitin

1791 Qeumlllimi i keumltij detyrimi eumlshteuml i shumansheumlm ndihmon neuml sigurineuml e teuml pandehurit peumlr

gjykim teuml drejteuml neuml lidhje me fajeumlsineuml ose pafajeumlsineuml prezanton neuml meumlnyreuml publike

drejteumlsineuml dekurajon deumlshmiteuml e rreme Gjykata realizon edhe njeuml lloj terapie me vlereuml peumlr

komunitetin me gjyqet e hapura qeuml publiku teuml keteuml mundeumlsi teuml shikojeuml qeuml realizohet

drejteumlsia283

2) Garanciteuml e njeuml gjykimi me juri neuml Kushtetuteumln Federale dhe Kushtetutat shteteumlrore

pasqyrojneuml njeuml gjykim teuml thelleuml peumlr meumlnyreumln se si ligji duhet teuml zbatohet dhe drejteumlsia teuml

administrohet E drejta peumlr gjykimin me juri i jepet teuml pandehurit peumlr teuml parandaluar

shtypjen qeveria Hartuesit e kushtetutave u peumlrpoqeumln peumlr teuml krijuar njeuml gjyqeumlsor teuml pavarur

por insistuan neuml mbrojtje teuml meumltejshme kundeumlr veprimeve arbitrare284

3) E drejta peumlr trsquou informuar peumlr akuzeumln i jep teuml drejteuml teuml pandehurit qeuml teuml peumlrgatiseuml

mbrojtjen dhe teuml mbrohet gjateuml gjykimit Informimi peumlr akuzeumln konsiderohet i mjaftuesheumlm

neumlse vepra eumlshteuml komunikuar e ploteuml Ndeumlrsa kur elementeumlt e vepreumls penale referojneuml tek

Common Law ose tek statute teuml tjera akuza neuml keumlteuml rast nuk eumlshteuml komunikuar siccedil duhet285

Njoftimi peumlr llojin dhe shkakun e akuzeumls eumlshteuml detyrim peumlr organet e drejteumlsiseuml qeuml i

pandehuri teuml peumlrgatiseuml mbrojtjen ndaj akuzeumls seuml beumlreuml ndaj tij Njoftimi peumlr efekt teuml

amendamentit te gjashteuml zakonisht eumlshteuml neuml formeuml informacioni qeuml peumlrmbledh teuml dheumlna teuml

shkruara peumlr kryerjen e njeuml vepre penale286

4) E drejta peumlr trsquou peumlrballur me deumlshmitareumlt ka peumlr qeumlllim qeuml i akuzuari teuml keteuml mundeumlsi jo

veteumlm peumlr teuml testuar ndeumlrgjegjen e deumlshmitarit por edhe peumlr trsquou vendosur balleuml peumlr balleuml me

deumlshmitareumlt ku juria teuml keteuml mundeumlsi teuml shikojeuml teuml pandehurin dhe teuml gjykojeuml sjelljen dhe

meumlnyreumln se si ai jep deumlshmineuml e tij E drejta peumlr trsquou peumlrballur me deumlshmitareumlt eumlshteuml njeuml nga

garanciteuml themelore teuml jeteumls dhe liriseuml e parashikuar neuml Kushtetuteumln e SHBA dhe pothuajse

neuml teuml gjitha Kushtetutat e Shteteve teuml Bashkuara287

Egrave 283 Po aty fq 1498 284 Jury trial httplawjustiacomconstitutionusamendment-0604-jury-trialhtml 285 Sixth amendment Rights of accused in criminal prosecutions fq 1420

httpwwwgpogovfdsyspkgGPO-CONAN-1992pdfGPO-CONAN-1992-10-7pdf 286 Cartan P Nored LampDoeumlney R (2011) An Introduction to Criminal Law Sudbry Jones amp Bartiett

Learning fq 24 287 Sixth amendment Rights of accused in criminal prosecutions fq 1421


E drejta peumlr trsquou peumlrballur me deumlshmitareumlt e parashikuar nga amendamenti i gjashteuml

peumlrfshin teuml drejteumln peumlr trsquou peumlrballur me deumlshmitareumlt e paleumls kundeumlrshtare gjateuml momentit

kur japin deumlshmiteuml e tyre neuml gjykim

5) Neuml ccedileumlshtjet penale avokateumlt luajneuml njeuml rol shumeuml teuml reumlndeumlsisheumlm peumlr gjetjen e strategjive

peumlr teuml pandehurit qeuml teuml peumlrfitojneuml sheumlrbimet e tyre juridike Avokateumlt analizojneuml akuzat

kundeumlr klientit teuml tyre peumlrgatisin ccedileumlshtjen duke iu referuar legjislacionit teuml shtetit ose

legjislacionit federal288

Pavareumlsisht se e drejta peumlr teuml pasur avokat njihej qeuml hereumlt (neuml vitin 1789) ndeumlrsa neuml rastin e

personave qeuml nuk kishin mundeumlsi financiare e drejta peumlr trsquou caktuar njeuml avokat nga shteti neuml

ccedileumlshtjen Powell v Alabama qeuml neuml vitin1932 gjykata njohu teuml drejteumln e teuml pandehurit peumlr trsquoi

caktuar njeuml avokat nga shteti veteumlm neuml disa raste kur beumlhej fjaleuml peumlr vepra penale teuml reumlnda

kur i pandehuri mund teuml deumlnohej me deumlnimin me vdekje dhe veteumlm neuml rast se i pandehuri

nuk kishte mundeumlsi teuml lidhte kontrateumln e sheumlrbimit me njeuml avokat Ndeumlrsa neuml ccedileumlshtjen

Johnson kundeumlr Zerbst (1938) gjykata vendosi se gjykatat federale duhet teuml garantojneuml teuml

drejteumln e caktimit teuml njeuml avokati neuml ccedileumlshtjet penale Veteumlm neuml rast se i akuzuari refuzon

eumlshteuml e mundur qeuml gjykata teuml refuzojeuml teuml drejteumln e teuml pandehurit peumlr trsquou mbrojtur me avokat

Neuml ccedileumlshtjen Gideon kundeumlr Wainwright (1963) gjykata u shpreh se e drejta peumlr teuml pasur

avokat eumlshteuml njeuml aspekt themelor i parimeve teuml procesit teuml rregullt teuml njohur nga

amendamenti i gjashteuml Nuk ka reumlndeumlsi neumlse i pandehuri mund teuml deumlnohet ose jo me

deumlnimin me vdekje neuml gjykatat e shteteve ose federale qeuml trsquoi caktohet njeuml avokat nga shteti

Neumlse i pandehuri nuk ka mundeumlsi ekonomike teuml lidheuml kontrateumln e sheumlrbimit me njeuml avokat

gjykata eumlshteuml e detyruar teuml emeumlrojeuml njeuml avokat dhe shpenzimet mbulohen nga shteti Neuml rast

se i pandehuri refuzon qeumlllimisht gjykata nuk e ka meuml keumlteuml detyrim289

E drejta peumlr teuml pasur avokat nuk do teuml thoteuml qeuml avokati mjafton veteumlm teuml jeteuml i pranisheumlm

gjateuml etapave teuml ndryshme procedurale por mbrojtja me avokat duhet teuml jeteuml edhe efektive

(Shtetet e Bashkuara kundeumlr Morrison 1981) Shteti nuk duhet teuml ndeumlrhyjeuml dhe teuml kufizojeuml

x httpwwwgpogovfdsyspkgGPO-CONAN-1992pdfGPO-CONAN-1992-10-7pdf 288 Kusha RH (2004) Defendant rights a reference handbook Kaliforni ABC-CLIO Inc fq 34 289 Banaszak R (2002) A documentary historyFair Trial Right of the Accused Connecticut GreenWood

Press fq 122


mundeumlsineuml e takimit teuml avokatit me klientin e tij sepse do teuml pengojeuml mundeumlsineuml e realizimit

teuml mbrojtjes 290

Neuml ccedileumlshtjen Strickland kundeumlr Washington (1984) gjykata realizoi njeuml test teuml peumlrgjithsheumlm

se ccedilfareuml kuptohet me ndihmeuml ligjore joadekuate Dy ishin komponenteumlt e testit

performanca me mangeumlsi e avokatit dhe paragjykimi neuml mbrojtje

6) E drejta peumlr teuml ofruar deumlshmineuml e njeuml deumlshmitari dhe teuml detyrimit teuml paraqitjes seuml tij neuml

rast nevoje beumljneuml pjeseuml tek teuml drejtat e mbrojtjes I pandehuri ka teuml drejteuml teuml peumlrballet me

deumlshmitareumlt e prokuroriseuml peumlr teuml kundeumlrshtuar deumlshmiteuml e tyre si dhe ka teuml drejteuml teuml

paraqeseuml deumlshmitareumlt e tij peumlr teuml peumlrcaktuar drejtimin e mbrojtjes291 I pandehuri mund teuml

keumlrkojeuml qeuml deumlshmitari teuml deumlshmojeuml peumlr karakterin e tij alibineuml e ngritur ose teuml kundeumlrshtojeuml

faktet e ccedileumlshtjes292

624 Amendamenti teteuml



Amendamenti teteuml ndalon kushtet tepeumlr teuml ashpra teuml deumlnimit

Garancia pasurore eumlshteuml e tepeumlrt kur eumlshteuml caktuar njeuml garanci pasurore shumeuml e larteuml sesa

njeuml shumeuml e llogaritur neuml meumlnyreuml teuml arsyeshme peumlr teuml siguruar interesin qeveritar Neuml rast se

interesi i veteumlm eumlshteuml qeuml i pandehuri do teuml jeteuml i pranisheumlm gjateuml zhvillimit teuml gjyqit dhe teuml

zbatojeuml vendimin e gjykateumls neuml rast se shpallet fajtor ateumlhereuml garancia pasurore duhet teuml

caktohet nga gjykata qeuml teuml mbylli keumlteuml boshlleumlk dhe jo meuml tepeumlr Neuml rast se i pandehuri nuk

eumlshteuml dakort me shumeumln e caktuar si garanci pasurore ai duhet teuml beumljeuml njeuml keumlrkeseuml peumlr teuml

keumlrkuar uljen e shumeumls seuml vendosur si garanci pasurore dhe neumlse kjo keumlrkeseuml refuzohet

Egrave 290 Eumlshteuml e zakonshme neuml SHBA trsquou referohesh avokateumlve por edhe aktoreumlve teuml tjereuml si peumlrmbaruesit

eksperteumlt me termin ldquoofficer of the courtrdquo i cili sheumlrben peumlr teuml peumlrkufizuar teuml gjitheuml ata qeuml ndoneumlse nuk janeuml

punonjeumls teuml gjykateumls kaneuml njeuml rol ligjor (pozita procedurale) neuml procese gjyqeumlsore por edhe detyrime

profesionale e etike qeuml lidhen me funksionimin e sistemit gjyqeumlsor si njeuml i teumlreuml Neuml keumlteuml rol teuml tyre avokateumlt

kaneuml detyrimin teuml promovojneuml drejteumlsineuml dhe funksionimin efektiv teuml sistemit gjyqeumlsor dhe detyrimin etik

absolut peumlr teuml theumlneuml teuml veumlrteteumln peumlrpara gjykateumls peumlr teuml shmangur pandershmeumlrineuml mosparaqitjen pa arsye si

dhe peumlr trsquoi ardhur neuml ndihmeuml mireumlfunksionimit teuml gjykateumls dhe zgjidhjes seuml proceseve gjyqeumlsore 291 Sixth amendment Rights of accused in criminal prosecutions fq 1429

httpwwwgpogovfdsyspkgGPO-CONAN-1992pdfGPO-CONAN-1992-10-7pdf 292 Cartan P Nored LampDowney R (2011) An Introduction to Criminal Law Sudbry Jones ampBartiett

Learning fq 24


mund teuml depozitojeuml ankim neuml gjykateumln e apelit Neumlse edhe kjo keumlrkeseuml refuzohet mund teuml

beumljeuml keumlrkeseuml neuml Gjykateumln Supreme qeuml peumlrfshin ateuml qark293

Neuml lidhje me aplikimin e gjobave teuml tepeumlrta gjykata peumlrdorte si kriter ateuml teuml mundeumlsiseuml peumlr

teuml paguar294

Neuml ccedileumlshtjen Shtetet e Bashkuara kundeumlr Bajakajian (1998) gjykata neuml peumlrcaktimin e

proporcionalitetit nuk e kufizoi vendimmarrjen veteumlm neuml gjobeumln e vendosur peumlr vepreumln e

kryer por mori neuml konsiderateuml dhe rrethanat e veccedilanta teuml ccedileumlshtjes sjelljen e te pandehurit

deumlmin e shkaktuar nga vepra penale 295

Nisur nga ccedileumlshtja Bajakajian gjykata vendosi teuml ndryshojeuml jurisprudenceumln e saj neuml lidhje

me interpretimin e shprehjes ldquogjoba teuml tepeumlrtardquo duke vendosur si kriter parimin e

proporcionalitetit

Qeumlllimi i amendamentit teuml teteuml eumlshteuml peumlr teuml ndaluar aplikimin e deumlnimit penal neuml meumlnyreuml

arbitrare ose diskriminuese296

Neuml vitin1825 neuml Karolineumln e Jugut njeuml teuml pandehuri peumlr krimin qeuml kreu u caktua deumlnimi me

djegie deri neuml vdekje Ajo ishte hera e fundit kur njeuml teuml deumlnuari u caktua ai lloj deumlnimi sepse

shkelte amendamentin e teteuml

Ccedilfareuml do teuml kuptojmeuml me deumlnime mizore

Keumlsaj pyetje i ka dheumlneuml peumlrgjigje neuml vitin 1972 Gjykata Supreme e SHBA neuml ccedileumlshtjen

Furman kundeumlr Georgia Gjykata hartoi njeuml listeuml se ccedilfareuml e beumln njeuml deumlnim mizor dhe teuml

jashteumlzakonsheumlm Seuml pari deumlnimi duhet teuml shkeli dinjitetin njereumlzor teuml personit qeuml i caktohet

deumlnimi Seuml dyti deumlnimi duhet teuml duket si diccedilka qeuml pjeseumls meuml teuml madhe teuml njereumlzve do trsquou

dukej ccedilmenduri edhe sikur teuml mendonin diccedilka teuml tilleuml Seuml treti deumlnimi duhet teuml jeteuml i

panevojsheumlm peumlr krimin qeuml beumlhet fjaleuml297 Seuml kateumlrti shteti nuk mund teuml vendoseuml neuml meumlnyreuml

arbitrare njeuml deumlnim teuml ashpeumlr298

Egrave 293 Eighth amendment Further guarantees in criminal cases fq 1568 httpwwwgpogovfdsyspkgGPO-

CONAN-2002pdfGPO-CONAN-2002-9-9pdf 294 Po aty fq 1569httpwwwgpogovfdsyspkgGPO-CONAN-2002pdfGPO-CONAN-2002-9-9pdf 295 Gurule J (2013) Complex criminal litigation prosecuting drug enterprises and organized crime New

York Juris Publishing fq 444-445 296 Claus L (2008) Methodology proportionality equality which moral question does the eighth amendment

pose Harvard Journal of Law amp Public Policy vol 31 Nr 1 fq 37-38 297 Smith R (2008) Eighth amendment the right to mercy Minneapolis ABDO Publishing Company fq 7 298 Palmer JLamp JR (1998) The death penalty an american citizenrsquos guide to understanding federal and

state laws Karolina e Veriut McFarland Company Inc Publishers fq 13


Po neuml keumlteuml ccedileumlshtje gjykata u shpreh se deumlnimi me vdekje mund teuml jeteuml neuml kundeumlrshtim me

amendamentin e teteuml peumlr meumlnyreumln se si ai aplikohet299

Neuml ccedileumlshtjen Coker kundeumlr Georgia gjykata rreumlzoi njeuml vendim qeuml kishte caktuar deumlnimin me

vdekje peumlr vepreumln penale teuml ldquoPeumlrdhunimitrdquo sepse asnjeuml jeteuml nuk eumlshteuml marre Neuml njeuml tjeteumlr

vendim neuml ccedileumlshtjen Kennedy kundeumlr Louisiana (2008) gjykata nuk la neuml fuqi njeuml deumlnim

me vdekje peumlr peumlrdhunimin e njeuml feumlmije neumln mosheumln 12 vjeccedil me argumentin se deumlnimi me

vdekje peumlr njeuml krim kundeumlr individit qeuml nuk ka pasur si rezultat vdekjen shkel

amendamentin teteuml300

Duke analizuar jurisprudenceumln e Gjykateumls Supreme teuml Shteteve teuml Bashkuara teuml Amerikeumls

neuml ccedileumlshtjet qeuml kaneuml teuml beumljneuml me aplikimin e deumlnimit me vdekje veumlmeuml re se gjykata mbas

ccedileumlshtjes Coker kundeumlr Georgia ka filluar teuml aplikojeuml parimin e proporcionalitetit Neuml rast se

kemi shkelje teuml parimit teuml proporcionalitetit kemi shkelje teuml amendamentit teuml teteuml

63 Veumlshtrim krahasues me teuml drejteumln penale teuml Republikeumls seuml Kosoveumls

631 Kodi i Procedureumls Penale teuml Republikeumls seuml Kosoveumls dhe parimet bazeuml teuml tij

Kodi i Procedureumls Penale teuml Kosoveumls ka hyreuml neuml fuqi meuml 1 janar 2013 Ky kod eumlshteuml hartuar

me ndihmeumln e ndeumlrkombeumltareumlve dhe peumlrmban parime demokratike neuml peumlrputhje me

standardet ndeumlrkombeumltare Keumltu gjejmeuml njeuml ndeumlrthurje teuml sistemit Civil Law me institutin e

sistemit Common Law siccedil eumlshteuml marreumlveshja e njohjes seuml fajeumlsiseuml301

Kushtetuta e Republikeumls seuml Kosoveumls ka parashikuar neuml nenin 53 teuml saj se ldquoTeuml drejtat njeriut

dhe liriteuml themelore teuml garantuara me keumlteuml Kushtetuteuml interpretohen neuml harmoni me

vendimet gjyqeumlsore teuml Gjykateumls Evropiane peumlr teuml Drejtat e Njeriutrdquo302

Kosova edhe pse nuk eumlshteuml aneumltare e Keumlshillit teuml Evropeumls ka parashikuar neuml Kushtetuteumln e

saj qeuml teuml drejtat dhe liriteuml themelore teuml njeriut interpretohen neuml peumlrputhje me Konventeumln

Europiane teuml teuml Drejtave teuml Njeriut Kjo dispoziteuml eumlshteuml vendosur neuml Kushtetuteumln e Kosoveumls

peumlr dy arsye e para sepse Kosova do teuml aneumltareumlsohet neuml njeuml moment teuml caktuar neuml Egrave 299 Eighth amendment Further guarantees in criminal cases fq 1575httpwwwgpogovfdsyspkgGPO-

CONAN-2002pdfGPO-CONAN-2002-9-9pdf 300 Novak A (2014) The global decline of the mandatory death penalty constitutional jurisprudence and

legislative reform in Africa Asia and the Caribben USA Ashgate Publishing Limited fq 17 301 Sijerccedilia-Ccediloliq H Haliloviq H (2007) E drejta e Procedureumls Penale me veumlshtrim teuml posaccedileumlm neuml

Procedureumln Penale teuml Kosoveumls Prishtineuml 302 Kushtetuta e Republikeumls seuml Kosoveumls fq 6

httpwwwassembly-kosovaorgcommondocsKushtetuta_shpdf


Konventeumln Europiane teuml teuml Drejtave teuml Njeriut dhe e dyta peumlr teuml vendosur standardet

europiane peumlr mbrojtjen e teuml drejtave teuml njeriut neuml Kosoveuml

Neuml nenin 3 teuml K Pr Penale teuml Republikeumls seuml Kosoveumls eumlshteuml parashikuar prezumimi i

pafajeumlsiseuml dhe se ccedildo dyshim interpretohet neuml favor teuml teuml pandehurit Neuml analizeuml teuml keumlsaj

dispozite ccedildo person i dyshuar qeuml akuzohet se ka kryer njeuml vepeumlr penale konsiderohet i

pafajsheumlm derisa teuml veumlrtetohet fajeumlsia e tij me vendim gjyqeumlsor teuml formeumls seuml prereuml303

Dyshimet lidhur me ekzistenceumln e fakteve teuml reumlndeumlsishme peumlr ccedileumlshtjen ose peumlr zbatimin e

ndonjeuml dispozite teuml ligjit penal interpretohen neuml favor teuml teuml pandehurit dhe teuml drejtave te tij

sipas K P Penale dhe Kushtetuteumls seuml Republikeumls seuml Kosoveumls

Neuml nenin 4 teuml K Pr Penale eumlshteuml parashikuar njeuml tjeteumlr parim i reumlndeumlsisheumlm qeuml ka teuml beumljeuml

me teuml pandehurin ai i mosgjykimit dy hereuml peumlr teuml njeumljteumln vepeumlr penale Kjo dispoziteuml

parashikon garancineuml peumlr teuml pandehurin qeuml mos teuml ndiqet penalisht dhe teuml deumlnohet peumlr njeuml

vepeumlr penale neumlse eumlshteuml shpallur i pafajsheumlm ose eumlshteuml deumlnuar me vendim teuml formeumls seuml

prereuml ose neumlse ccedileumlshtja penale eumlshteuml pushuar me vendim teuml formeumls seuml prereuml teuml gjykateumls ose

akuza eumlshteuml refuzuar me vendim teuml formeumls seuml prereuml teuml gjykateumls304 Me peumlrjashtim teuml rasteve

kur eumlshteuml parashikuar ndryshe neuml K Pr Penale vendimi i formeumls seuml prereuml mund teuml

ndryshohet me mjete teuml jashteumlzakonshme juridike veteumlm neuml favor teuml personit teuml deumlnuar

Neuml nenin 9 teuml K Pr Penale eumlshteuml parashikuar barazia e paleumlve Kjo eumlshteuml njeuml karakteristikeuml

e sistemit akuzator ku prokurori dhe i pandehuri janeuml neuml pozita teuml barabarta Kjo dispoziteuml

peumlrkufizon qeuml neuml rast se nuk parashikohet ndryshe neuml K Pr Penale i pandehuri dhe

prokurori neuml procesin penal kaneuml poziteuml teuml barabarteuml305 Paragrafi 2 i nenit 9 parashikon qeuml i

pandehuri ka teuml drejteuml teuml deklarojeuml dhe atij duhet trsquoi lejohet deklarimi peumlr teuml gjitha faktet

dhe provat qeuml akuzohet dhe teuml paraqeseuml teuml gjitha faktet dhe provat qeuml janeuml neuml favor teuml tij Ai

ka teuml drejteuml qeuml teuml keumlrkojeuml nga prokurori teuml theumlrraseuml deumlshmitareuml neuml emeumlr teuml tij dhe teuml marreuml neuml

pyetje deumlshmitareumlt kundeumlr tij si dhe teuml keumlrkoje paraqitjen dhe marrjen neuml pyetje teuml

deumlshmitareumlve neuml favor teuml tij neuml kushte teuml njeumljta qeuml vlejneuml peumlr deumlshmitareumlt kundeumlr tij306

Neni 10 i K Pr Penale parashikon tre garanci peumlr teuml pandehurin njeumlra lidhet me njoftimin e

akuzeumls dhe dy teuml tjerat kaneuml lidhje me fajeumlsineuml Konkretisht ky nen parashikon njoftimin e

Egrave 303 K Pr Penale teuml R Kosoveumls neni 3 i tij 304 K Pr Penale teuml R Kosoveumls neni 4 305 Po aty neni 9 306 Smibert J (2013) Udheumlzues peumlr K Pr Penale teuml Kosoveumls dhe K Pr Penale teuml Kosoveumls Prishtineuml

Ambasada e SHBA


akuzeumls I pandehuri nuk eumlshteuml i detyruar teuml pranojeuml akuzeumln dhe atij nuk i imponohet akuza

Neuml meumlnyreuml meuml teuml detajuar neni 10 parashikon qeuml gjateuml arrestimit dhe marrjes neuml pyetje peumlr

hereuml teuml pareuml i pandehuri njoftohet me holleumlsi peumlr llojin dhe shkaqet e akuzeumls kundeumlr tij neuml

gjuheumln qeuml ai e kupton I pandehuri nuk ka detyrimin teuml paraqeseuml mbrojtjen e vet ose trsquoi

peumlrgjigjet pyetjeve dhe neumlse ai deumlshiron teuml mbrohet nuk eumlshteuml i detyruar teuml fajeumlsojeuml veten

ose teuml afeumlrmit e tij dhe as teuml pranojeuml fajeumlsineuml Nga kjo e drejteuml beumln peumlrjashtim rasti kur i

pandehuri zgjedh teuml hyjeuml vullnetarisht neuml marreumlveshje peumlr teuml bashkeumlpunuar me prokurorin

Ndaj teuml pandehurit ndalohet dhe deumlnohet imponimi i pranimit teuml fajeumlsiseuml ose ndonjeuml

deklarim tjeteumlr me aneuml teuml tortureumls forceumls kanosjes apo neumln ndikimin e drogeumls ose teuml masave

teuml tjera teuml ngjashme307

Ligjveumlneumlsi ka parashikuar ndalimin e tortureumls forceumls kanosjes apo neumln ndikimin e drogeumls

ose teuml masave teuml tjera teuml ngjashme peumlr arsye se cenojneuml zbardhjen e seuml veumlrteteumls dhe lejimi i

tyre do teuml shkelte teuml drejtat e teuml pandehurit dhe do teuml cenonte njeuml seumlreuml konventash

ndeumlrkombeumltare qeuml ndalojneuml teuml tilla praktika

632 Procesi penal hetimor neuml Republikeumln e Kosoveumls

Neuml proceset penale neuml Kosoveuml peumlrdoret gjuha shqipe dhe serbe peumlrveccedil rasteve kur

parashikohet ndryshe me ligj Teuml pandehurit qeuml mbahet neuml paraburgim dhe personit qeuml vuan

deumlnimin i sigurohet peumlrkthimi i njoftimeve gjyqeumlsore vendimeve dhe keumlrkesave neuml gjuheumln

teuml cileumln ai e peumlrdor neuml procesin penal308

Neuml fillim teuml marrjes neuml pyetje neuml procesin hetimor prokurori i lexon teuml pandehurit keumlteuml

paralajmeumlrim

Ky eumlshteuml njeuml hetim penal i veprave qeuml ju mund teuml keni kryer Ju keni teuml drejteuml teuml jepni

deklarateuml mireumlpo po ashtu keni teuml drejteuml teuml heshtni dhe teuml mos peumlrgjigjeni neuml asnjeuml pyetje

peumlrveccedil dheumlnies seuml informatave mbi identitetin tuaj Ju keni teuml drejteuml teuml mos e fajeumlsoni veten tuaj

Neumlse ju zgjidhni teuml jepni deklarateuml apo teuml peumlrgjigjeni neuml pyetje ju do teuml jeni neumln betim

Informatat e dheumlna mund teuml peumlrdoren si deumlshmi neuml gjykateuml Neumlse keni nevojeuml peumlr peumlrkthyes do

trsquoju sigurohet falas Neumlse besoni se ju mund teuml fajeumlsoni veten apo teuml afeumlrmin tuaj si rezultat i

peumlrgjigjeve neuml pyetje ju mund teuml refuzoni teuml peumlrgjigjeni Ju keni teuml drejteuml teuml keni mbrojteumls dhe teuml

konsultoheni me teuml para dhe gjateuml marrjes neuml pyetje Neumlse ju nuk e kuptoni pyetjen qeuml u eumlshteuml

beumlreuml ju duhet teuml keumlrkoni qeuml pyetja trsquoju beumlhet ndryshe Neumlse keni nevojeuml peumlr ndihmeuml peumlrkthim

apo pushim teuml shkurteumlr dhe teuml arsyesheumlm nga kjo seanceuml ju duhet ta keumlrkoni ateuml Neumlse nuk i

kuptoni keumlto teuml drejta konsultohuni me mbrojteumlsin tuajrdquo309

Egrave 307Neni 10 i Kodit teuml Procedureumls Penale teuml Kosoveumls 308Neni 14 i Kodit teuml Procedureumls Penale teuml Kosoveumls 309 Neni 125 paragrafi 3 i Kodit teuml Procedureumls Penale teuml Kosoveumls


Prokurori i shtetit e njofton me shkrim peseuml (5) diteuml meuml perpara teuml pandehurin mbrojteumlsin

teuml deumlmtuarin dhe mbrojteumlsin e viktimave lidhur me dateumln koheumln dhe vendin ku do teuml merret

deklarata gjateuml hetimit Mospjeseumlmarrja peumlr shkaqe teuml pajustifikuara teuml teuml pandehurit

mbrojteumlsit teuml deumlmtuarit apo mbrojteumlsit teuml viktimave neuml dateumln peumlr marrjen e deklarateumls gjateuml

hetimit pasi teuml keteuml pranuar njoftimin ia mohon teuml pandehurit mbrojteumlsit teuml deumlmtuarit apo

mbrojteumlsit teuml viktimeumls qeuml teuml kundeumlrshtojeuml pranueshmeumlrineuml e deumlshmiseuml neuml njeuml fazeuml teuml

meumlvonshme teuml procedureumls penale310

Neuml nenin 133 teuml K Pr Penale ligjveumlneumlsi kosovar ka peumlrcaktuar procedureumln e marrjes neuml

pyetje gjateuml hetimit teuml deumlshmitareumlve

Prokurori seuml pari merr neuml pyetje deumlshmitareumlt qeuml i ka caktuar veteuml Neumlse mbrojtja ka keumlrkuar

qeuml teuml merren deklarata gjate hetimit nga deumlshmitareuml ateumlhereuml seuml pari mbrojtja merr neuml pyetje

ata deumlshmitareuml qeuml ajo ka keumlrkuar teuml pyeten Secileumls paleuml duhet trsquoi jepet mundeumlsia qeuml trsquoi beumljeuml

pyetje deumlshmitarit teuml pyetur nga pala tjeteumlr311

I pandehuri mund teuml keumlrkojeuml nga prokurori i shtetit qeuml teuml paraqeseuml keumlrkeseuml peumlr ekspertizeuml

qeuml eumlshteuml relevante peumlr mbrojtjen e tij Neumlse prokurori i shtetit refuzon i pandehuri mund teuml

kundeumlrshtojeuml keumlteuml vendim tek gjyqtari i procedureumls paraprake I pandehuri ka teuml drejteuml teuml

keumlrkojeuml beumlrjen e ekspertizeumls nga eksperteuml teuml zgjedhur nga veteuml ai312

Peumlrpara se i pandehuri teuml merret neuml pyetje atij i lexohet paralajmeumlrimi i nenit 125 paragrafi

3 i K Pr Penale Para ccedildo marrjeje neuml pyetje i pandehuri informohet peumlr313

a) Vepreumln penale peumlr teuml cileumln akuzohet

b) Faktin se ai mund teuml keumlrkojeuml marrjen e provave peumlr mbrojtjen e tij Kur i pandehuri eumlshteuml

neuml paraburgim para ccedildo marrjeje neuml pyetje ai gjithashtu informohet peumlr teuml drejteumln e tij peumlr

teuml pasur mbrojteumls

c) Teuml drejteumln peumlr teuml heshtur dhe teuml mos peumlrgjigjet neuml asnjeuml pyetje peumlrveccedilse teuml japeuml

informacion neuml lidhje me identitetin e tij teuml saj

I pandehuri ka teuml drejteuml teuml keumlshillohet me mbrojteumlsin e tij para dhe gjateuml marrjes neuml pyetje

Si rregull procesi i marrjes neuml pyetje i teuml pandehurit nga policia ose prokurori incizohet

audio ose video Neuml rast se kjo eumlshteuml e pamundur ateumlhereuml procesverbali me shkrim

Egrave 310 Neni 134 i Kodit teuml Procedureumls Penale teuml Kosoveumls 311 Neni 133 i Kodit teuml Procedureumls Penale teuml Kosoveumls 312 Neni 141 i Kodit teuml Procedureumls Penale teuml Kosoveumls 313 Neni 152 i Kodit teuml Procedureumls Penale teuml Kosoveumls


realizohet sipas rregullave teuml parashikuara neuml Kapitullin XI teuml K Pr Penale dhe neuml

procesverbal sheumlnohet arsyeja pse marrja neuml pyetje nuk u realizua audio ose video

Personi i arrestuar geumlzon keumlto teuml drejta314

1 teuml informohet neuml gjuheumln qeuml ai e kupton peumlr arsyet e arrestimit

2 teuml heshteuml dhe teuml mos i peumlrgjigjet asnjeuml pyetjeje peumlrveccedil dheumlnies seuml informacioneve mbi

identitetin e tij

3 trsquoi sigurohet peumlrkthim falas neumlse nuk e kupton ose nuk e flet gjuheumln e punonjeumlsit teuml

policiseuml

4 teuml shfryteumlzojeuml ndihmeumln e mbrojteumlsit dhe trsquoi caktohet mbrojteumls neumlse nuk ka mundeumlsi teuml

paguajeuml peumlr ndihmeuml juridike

5 peumlr arrestimin e tij teuml lajmeumlrojeuml ose teuml keumlrkojeuml nga policia ta lajmeumlrojeuml aneumltarin e familjes

ose ndonjeuml person tjeteumlr sipas zgjedhjes seuml tij

6 teuml keteuml kontroll dhe trajtim mjekeumlsor duke peumlrfshireuml edhe trajtimin psikiatrik

Neuml rastin e shtetasve teuml huaj peumlr teuml mbajtur lidhjet e tyre me vendin e origjineumls por edhe

peumlr trsquoi veumlneuml neuml dijeni peumlrfaqeumlsuesit teuml shtetit teuml huaj qeuml po zhvillohet njeuml proces ndaj njeuml

shtetasi teuml tyre eumlshteuml parashikuar e drejta e personit teuml arrestuar peumlr teuml njoftuar ambasadeumln e

shtetit teuml tij Teuml njeumljteumln garanci K Pr Penale ofron edhe peumlr personat qeuml janeuml refugjateuml por

neuml keumlteuml rast ata kaneuml teuml drejteuml teuml njoftojneuml organizatat ndeumlrkombeumltare

Personi i ndaluar ka keumlto teuml drejta315

1 Personi i ndaluar veccedilohet nga personat e deumlnuar ose nga personat e paraburgosur

2 Personat e ndaluar teuml gjinive teuml ndryshme nuk mbahen neuml teuml njeumljteumln dhomeuml

3 Personit teuml ndaluar peumlr meuml shumeuml se dymbeumldhjeteuml oreuml i sigurohen tre racione ushqimi neuml

diteuml

4 Brenda njeumlzet e kateumlr oreumlve personi i ndaluar ka teuml drejteuml teuml beumljeuml teuml pakteumln teteuml oreuml

pushim pa ndeumlrprerje dhe gjateuml keumlsaj kohe nuk merret neuml pyetje e as nuk trazohet nga

policia lidhur me hetimin

Gjateuml marrjes neuml pyetje nga punonjeumlsit e policiseuml personi i arrestuar ka teuml drejteuml teuml keteuml

mbrojteumls Neumlse mbrojteumlsi nuk paraqitet brenda dy oreumlve pas informimit peumlr arrestimin

policia i cakton mbrojteumls tjeteumlr Meuml tutje neumlse mbrojteumlsi tjeteumlr nuk paraqitet brenda njeuml ore

pas informimit nga policia personi i arrestuar mund teuml merret neuml pyetje veteumlm neumlse

Egrave 314 Neni 167 i Kodit teuml Procedureumls Penale teuml Kosoveumls 315 Neni 170 i Kodit teuml Procedureumls Penale teuml Kosoveumls


prokurori i shtetit ose policia ccedilmon se shtyrja e meumltejshme do teuml rrezikonte seriozisht

zhvillimin e hetimit Gjateuml marrjes neuml pyetje teuml personit teuml arrestuar beumlhen pushime teuml

shkurtra neuml intervale kohore peumlrafeumlrsisht dyoreumlshe Pushimi mund teuml shtyhet kur ka shkaqe

teuml arsyeshme peumlr teuml besuar se shtyrja do teuml shkaktonte rrezik peumlr deumlmtimin e sheumlndetit teuml

personave ose humbje apo deumlmtim teuml reumlndeuml teuml pasuriseuml Gjateuml marrjes neuml pyetje nuk

keumlrkohet nga personi i arrestuar teuml qeumlndrojeuml neuml keumlmbeuml dhe nuk i mohohet ushqimi uji dhe

kujdesi i nevojsheumlm mjekeumlsor316

I pandehuri ka teuml drejteuml teuml njihet me aktet e dosjes hetimore Procedureumln qeuml zbatohet peumlr

njohjen me aktet e dosjes hetimore e parashikon neni 213 i K Pr Penale

Me fillimin e hetimit prokurori eumlshteuml i detyruar qeuml trsquoi sigurojeuml cilitdo teuml pandehur apo

mbrojteumlsve teuml tyre akses neuml shkresat e dosjes peumlrveccedil peumlrjashtimeve teuml parashikuara neuml ligj

Neuml asnjeuml fazeuml teuml hetimit mbrojtjes nuk mund trsquoi mohohet njohja me aktet lidhur me

procesin e marrjes neuml pyetje teuml teuml pandehurit njohja me materialet e marra nga i pandehuri

apo materialet qeuml i peumlrkasin atij njohja me materialet lidhur me veprimet hetimore neuml teuml

cilat eumlshteuml lejuar ose duhej teuml lejohet pjeseumlmarrja e mbrojteumlsit ose njohja me aktet e

ekspertimit

Mbas peumlrfundimit teuml hetimit mbrojtja ka teuml drejteuml teuml shikojeuml teuml kopjojeuml ose trsquoi fotografojeuml teuml

gjitha shkresat dhe provat materiale me teuml cilat disponon gjykata

Mbrojtjes i lejohet nga prokurori i shtetit qeuml teuml shikojeuml teuml kopjojeuml ose teuml fotografojeuml

shkresa libra dokumente fotografi dhe objekte teuml tjera materiale neuml posedim ruajtje ose

kontroll teuml prokurorit teuml shtetit materiale teuml cilat sheumlrbejneuml peumlr peumlrgatitjen e mbrojtjes ose teuml

cilat kaneuml peumlr qeumlllim qeuml teuml shfryteumlzohen nga prokurori si prova gjateuml shqyrtimit gjyqeumlsor

ose qeuml janeuml marreuml nga i pandehuri apo kaneuml qeneuml proneuml e tij Prokurori mund trsquoi refuzojeuml

mbrojtjes shikimin kopjimin ose fotografimin e shkresave teuml caktuara teuml librave

dokumenteve fotografive dhe objekteve teuml tjera materiale neuml posedim ruajtje ose neumln

kontroll teuml tij neumlse ka gjasa reale se shikimi kopjimi ose fotografimi mund teuml rrezikojeuml

qeumlllimin e hetimit jeteumln ose sheumlndetin e njereumlzve Neuml rast teuml tilleuml mbrojtja mund teuml keumlrkojeuml

nga gjyqtari i procedureumls paraprake gjyqtari i veteumlm gjykues ose kryetari i trupit gjykues qeuml

teuml lejojeuml shikimin kopjimin ose fotokopjimin Vendimi i gjyqtarit eumlshteuml peumlrfundimtar317



I pandehuri mund teuml keumlrkojeuml edhe sigurimin e proveumls318 Gjateuml hetimit i pandehuri mund teuml

keumlrkojeuml nga prokurori marrjen e ndonjeuml prove konkrete Prokurori administron proveumln apo

merr deumlshmineuml neumlse ploteumlsohen dy kushte 1) neumlse eumlshteuml e reumlndeumlsishme peumlr procedureuml 2)

kur ekziston rreziku peumlr humbjen e proveumls apo deumlshmiseuml ose kur ka gjasa qeuml teuml mos jeteuml e

mundshme neuml shqyrtim gjyqeumlsor Neumlse prokurori refuzon keumlrkeseumln peumlr marrjen e proveumls ai

merr vendim teuml arsyetuar dhe njofton teuml pandehurin I pandehuri mund teuml ankohet te

gjyqtari i procedureumls paraprake ndaj njeuml vendimi teuml tilleuml

Prokurori me peumllqimin e teuml deumlmtuarit mund teuml pezullojeuml ndjekjen peumlr vepra penale teuml

deumlnueshme me gjobeuml ose me burgim deri neuml 3 vjet duke pasur parasysh natyreumln rrethanat

dhe karakterin e vepreumls penale dhe teuml autorit neumlse i pandehuri zotohet se do teuml sillet siccedil

eumlshteuml udheumlzuar nga prokurori i shtetit dhe se do trsquoi peumlrmbusheuml detyrimet e caktuara qeuml

pakeumlsojneuml ose meumlnjanojneuml pasojat e deumlmshme teuml vepreumls penale duke peumlrfshireuml eliminimin

ose kompensimin e deumlmit pageseumln e njeuml kontributi ndaj njeuml institucioni publik ose

humanitar apo teuml fondeve peumlr kompensimin e deumlmit teuml viktimave teuml veprave penale ose

kryerjen e puneumls neuml interes publik

Neumlse brenda njeuml afati prej jo meuml shumeuml se 6 muajsh i pandehuri i peumlrmbush detyrimet

hetimi pushohet Kur i pandehuri nuk peumlrmbush detyrimet prokurori mund teuml rifillojeuml

ndjekjen e vepreumls penale319

Neuml rastet e dhuneumls neuml familje ose dhuneumls seksuale nuk zbatohet pezullimi i hetimeve

Kur autori i vepreumls penale teuml deumlnueshme me gjobeuml ose burgim deri neuml 1 vit sinqerisht

pendohet peumlr vepreumln penale dhe ndalon pasojat e deumlmshme ose beumln kompensimin e deumlmit

prokurori ccedilmon se nga aspekti i rrethanave teuml ccedileumlshtjes sanksioni penal nuk do teuml ishte i

arsyesheumlm320

Kodi i Procedureumls Penale teuml Kosoveumls neuml nenin 233 teuml tij ka parashikuar institutin e njohjes

seuml fajeumlsiseuml i cili e ka prejardhjen nga sistemi Common Law Kjo dispoziteuml parashikon

procedureumln qeuml ndiqet peumlr njohjen e fajeumlsiseuml nga i pandehuri Si rregull sanksioni nuk mund

teuml ulet neumln minimumin qeuml parashikon dispozita peumlrkateumlse Kjo marreumlveshje mund teuml lidhet

si neuml fazeumln e hetimeve ashtu edhe gjateuml gjykimit ndeumlrmjet prokurorit dhe teuml pandehurit

Egrave 318 Neni 216 i Kodit teuml Procedureumls Penale teuml Kosoveumls 319 Neni 230 i Kodit teuml Procedureumls Penale teuml Kosoveumls 320 Neni 231 i Kodit teuml Procedureumls Penale teuml Kosoveumls


KAPITULLI VII PROBLEMATIKAT NEuml RESPEKTIMIN E TEuml DREJTAVE TEuml

TEuml PANDEHURIT NEuml PRAKTIKEuml

71 - Shkelja e teuml drejtave teuml teuml pandehurit si shkak i pavlefshmeumlriseuml seuml akteve

procedurale

Do teuml ndalemi neuml trajtimin e keumltij instituti tepeumlr teuml reumlndeumlsisheumlm teuml K Pr Penale peumlr faktin

se gjateuml studimit teuml rasteve teuml praktikeumls gjyqeumlsore janeuml evidentuar shumeuml raste teuml akteve teuml

pavlefshme neuml procesin penal si rrjedhojeuml e shkeljes apo mosrespektimit teuml teuml drejtave teuml teuml

pandehurit neuml keumlteuml proces Aktet procedurale pasqyrojneuml dhe veumlrtetojneuml veprimtarineuml e

subjekteve teuml procedimit penal dhe si teuml tilla ato duhet teuml peumlrpilohen neuml peumlrputhje me

keumlrkesat e ligjit teuml cilat peumlrcaktohen nga karakteri dhe reumlndeumlsia e aktit Mosrespektimi i

keumltyre keumlrkesave sjell pavlefshmeumlrineuml e aktit e cila mund teuml jeteuml absolute ose relative K

Pr Penale nuk parashikon teuml gjitha shkaqet qeuml sjellin pavlefshmeumlrineuml e aktit megjithateuml nga

interpretimi i dispozitave teuml kodit rezulton se akti procedural duhet teuml peumlrmbajeuml disa

elementeuml mungesa e teuml cileumlve ccedilon neuml pavlefshmeumlrineuml e tij Teuml tilla janeuml forma peumlrmbajtja e

aktit (arsyetimi qeumlllimi afati) procedura peumlr peumlrpilimin e aktit kompetenca e organit

Peumlr efekt teuml temeumls qeuml po trajtojmeuml do teuml analizojmeuml jo teuml gjitha shkaqet e pavlefshmeumlriseuml seuml

aktit por do trsquoi referohemi veccedilaneumlrisht nenit 128 teuml K Pr Penale i cili sanksionon shkaqet

kryesore teuml pavlefshmeumlriseuml absolute teuml akteve procedurale


Eumlshteuml e kuptueshme se njeuml akt absolutisht i pavlefsheumlm nuk krijon pasoja juridike eumlshteuml

ldquonulrdquo dhe si i tilleuml nuk ka fuqi juridike ndaj subjekteve qeuml iu drejtohet

Neuml bazeuml teuml nenit 1281 (a) teuml K Pr Penale

ldquoAktet procedurale janeuml absolutisht teuml pavlefshme kur nuk respektohen dispozitat qeuml lidhen me

kushtet peumlr teuml qeneuml gjyqtar neuml ccedileumlshtjen konkrete dhe numrin e gjyqtareumlve qeuml janeuml teuml

domosdosheumlm peumlr formimin e kolegjeve teuml caktuar neuml keumlteuml kodrdquo321

Mosrespektimi i keumlsaj dispozite sjell shkeljen e nenit 42 teuml Kushtetuteumls dhe nenit 6 teuml

KEDrNj sepse cenon teuml drejtat e teuml pandehurit peumlr njeuml proces teuml rregullt ligjor Kjo peumlr

faktin se kushtet peumlr teuml qeneuml gjyqtar neuml ccedileumlshtjen konkrete kaneuml teuml beumljneuml me ndalimet e

parashikuara neuml nenin 15 16 17 18 teuml K Pr P teuml cilat peumlrcaktojneuml rastet e

papajtueshmeumlriseuml me funksionin e gjyqtarit neuml gjykim Ligjveumlneumlsi me teuml drejteuml peumlr teuml

shmangur njeumlanshmeumlrineuml e mundshme teuml gjyqtarit neuml ccedileumlshtjen konkrete i ka parashikuar

keumlto raste duke i njohur teuml pandehurit teuml drejteumln peumlr teuml keumlrkuar peumlrjashtimin e gjyqtarit

neumlse ekziston njeuml prej rasteve teuml meumlsipeumlrme

Parimi i paanshmeumlriseuml i afirmuar neuml Kushtetuteuml (neni 42) dhe neuml KEDNj (neni 6) eumlshteuml

shumeuml i reumlndeumlsisheumlm peumlr veteuml ekzistenceumln e procesit teuml rregullt gjyqeumlsor peumlr teuml pandehurin

si subjekt kryesor i tij

Gjykata Europiane neuml ccedileumlshtjen De Cubber kundeumlr Belgjikeumls (vendim i dt 24101984)

pranoi pretendimin e keumlrkuesit peumlr shkelje teuml nenit 6 teuml KEDrNj Sipas keumltij pretendimi njeuml

gjyqtar kishte marreuml pjeseuml neuml teuml dy shkalleumlt e procedimit dhe keumlrkuesi pjeseumlmarrjen e keumltij

gjyqtari neuml proces pavareumlsisht nga vendimi i tij e quante ldquonjeumlanshmeumlri teuml prezumuarrdquo

Gjykata e pranoi keumlteuml pretendim duke e konsideruar si teuml prezumuar njeumlanshmeumlrineuml e

gjyqtarit neuml keumlteuml rast dhe theksoi se shteti ishte i detyruar teuml veumlrtetonte teuml kundeumlrteumln

(paanshmeumlrineuml) por duke qeneuml se nga shteti nuk u soll asnjeuml proveuml e kundeumlrt qeuml teuml fliste peumlr

paanshmeumlrineuml e gjyqtarit ky prezumim nuk u rreumlzua

Gjykata e pranoi argumentimin e shtetit se gjyqtari neuml keumlteuml ccedileumlshtje ishte i paansheumlm por

veteuml i akuzuari mund teuml kishte dyshime lidhur me paanshmeumlrineuml e gjykateumls dhe peumlr pasojeuml

kishte shkelje teuml nenit 6 teuml KEDrNj

Gjykata e Apelit Tiraneuml me vendimin Nr 473 dt 29102001 ka vendosur prishjen e

vendimit teuml Gjykateumls seuml Rrethit Kurbin neuml ngarkim teuml teuml pandehurit K N A M me

arsyetimin se

Egrave 321 Neni 1281 K Pr Penale teuml RSh


ldquoneuml gjykimin e ccedileumlshtjes ndaj keumltyre teuml pandehurve ka marreuml pjeseuml neuml trup gjykues edhe gjyqtari

DM Nga aktet e administruara neuml dosje rezulton se ky gjyqtar ka gjykuar keumlrkeseumln e

Prokuroriseuml Kurbin peumlr vlereumlsim arresti dhe caktim mase sigurimi ndaj A M dhe K N

Gjyqtari D M ka shkelur edhe n 18 teuml K Pr P pasi gjateuml ushtrimit teuml funksionit ka shfaqur

mendimin mbi faktet dhe rrethanat objekt procedimihellip dhe neuml bazeuml teuml n 1281 teuml K Pr P

vendimi i Gjykateumls Kurbin eumlshteuml absolutisht i pavlefsheumlm sepse gjyqtari DM nuk ka

respektuar kushtet ligjore peumlr teuml qeneuml gjyqtar neuml ccedileumlshtjen konkreterdquo322

Nga vendimi i meumlsipeumlrm del qarteuml se ndodhemi para njeuml ldquoprocesi teuml parregullt gjyqeumlsorrdquo

peumlr teuml pandehurin qeuml ka qeneuml subjekt i keumltij procesi Para njeuml procesi teuml tilleuml do teuml

ndodheshim edhe neuml rastin e mosrespektimit teuml dispozitave qeuml lidhen me numrin e

gjyqtareumlve qeuml janeuml teuml domosdosheumlm peumlr formimin e kolegjeve teuml caktuara

Neni 1281 (b) ldquoAktet procedurale janeuml absolutisht teuml pavlefshme kur nuk respektohen

dispozitat qeuml lidhen me

a) teuml drejteumln e prokurorit peumlr ushtrimin e ndjekjes penale dhe pjeseumlmarrjen e tij neuml

procedimrdquo323

Sipas nenit 1481 teuml Kushtetuteumls dhe nenit 24 teuml K Pr P del qarteuml se prokurori kryen dy

funksione teuml reumlndeumlsishme

1 Eumlshteuml i vetmi organ shteteumlror qeuml ushtron ndjekjen penale

2 Pjeseumlmarrja e prokurorit neuml ccedildo shkalleuml teuml gjykimit eumlshteuml e detyrueshme

sepse eumlshteuml subjekti i procedimit penal qeuml peumlrfaqeumlson akuzeumln publike

Neuml praktikeumln gjyqeumlsore janeuml evidentuar raste kur gjykatat kaneuml marreuml rolin e prokurorit

(akuzeumls) Kryerja e njeuml funksioni teuml tilleuml nga gjykata jo veteumlm nuk pajtohet me nenin 42 teuml

Kushtetuteumls dhe nenin 6 teuml KEDrNj por e pozicionon ateuml si njeuml subjekt me funksion teuml

dyfishteuml ateuml teuml dheumlnies seuml drejteumlsiseuml dhe akuzeumls

Eumlshteuml e kuptueshme se neuml njeuml rast teuml tilleuml nuk mund teuml beumlhet fjaleuml peumlr ldquoproces teuml rregullt

gjyqeumlsor e ligjorrdquo e aq meuml pak peumlr garantimin e teuml drejtave teuml teuml pandehurit neuml keumlteuml proces

Prokuroria e Rrethit Elbasan ka deumlrguar peumlr gjykim ccedileumlshtjen penale neuml ngarkim teuml teuml

pandehurit A P me akuzeumln e ldquoVrasjes me paramendimrdquo e mbetur neuml tentative (neni 78 dhe

22 i K P) dhe ldquoArmeumlmbajtje pa lejerdquo (neni 2782 i K P) Neuml peumlrfundim teuml gjykimit

Gjykata e Elbasanit e ka deklaruar fajtor teuml pandehurin A P Peumlr veprat e meumlsipeumlrme

Gjithashtu po me keumlteuml vendim penal kjo Gjykateuml ka deklaruar fajtor dhe i ka deumlnuar me

gjobeuml I Z H D e A Sh peumlr vepreumln penale teuml rdquoDeumlshmiseuml seuml rremerdquo (neni 306 i K P)

Egrave 322 Vendim Nr 473 dt 29102001 Gjykata e Apelit Tiraneuml 323 Neni 1281b K Pr Penale teuml RSh


Gjykata e Apelit Tiraneuml me vendimin e dt 26121996 vendosi leumlnien neuml fuqi teuml keumltij

vendimi pavareumlsisht nga apeli i prokurorit peumlr prishjen e vendimit teuml gjykateumls seuml shkalleumls seuml

pareuml peumlr shkelje teuml reumlndeuml procedurale peumlr faktin se neuml gjykimin e shkalleumls seuml pareuml

prokurorit i eumlshteuml mohuar e drejta e ushtrimit teuml ndjekjes penale duke e marreuml peumlrsipeumlr veteuml

gjykata keumlteuml funksion

Kolegji Penal i Gjykateumls seuml Larteuml me vendimin e tij pranoi rekursin e prokurorit duke

prishur vendimin e Gjykateumls seuml Shkalleumls seuml Pareuml Elbasan dhe teuml Gjykateumls seuml Apelit Tiraneuml

me arsyetimin se vendimet e meumlsipeumlrme janeuml akte procedurale absolutisht teuml pavlefshme

pasi ato i kaneuml mohuar prokurorit teuml drejteumln e ushtrimit teuml ndjekjes penale neuml hetim dhe

gjykim teuml parashikuara nga neni 24 dhe 25 i K Pr P dhe neuml bazeuml teuml nenit 1281(b) teuml K Pr

P ai duhet teuml prishet

Nga rasti qeuml trajtuam meuml lart neuml njeuml seanceuml gjyqeumlsore u moreumln teuml pandehur dhe u gjykuan

me vendim peumlrfundimtar dy persona pa u respektuar dispozitat e K Pr Penale neuml lidhje

me teuml drejtat e tyre dhe teuml drejteumln e prokurorit peumlr ushtrimin e ndjekjes penale

Pjeseumlmarrja e prokurorit neuml procesin gjyqeumlsor eumlshteuml njeuml e drejteuml kushtetuese mosrespektimi

i seuml cileumls do teuml shkelte parimin e kontradiktorialitetit qeuml peumlrbeumln dhe thelbin e procesit teuml

rregullt ligjor Kjo peumlr arsye se ligji i njeh veteumlm prokurorit teuml drejteumln e mbrojtjes seuml akuzeumls

neuml gjyq dhe mungesa e tij do teuml pengonte zbatimin e parimit teuml meumlsipeumlrm pasi i pandehuri

nuk do teuml mund ta kundeumlrshtonte keumlteuml akuzeuml neuml mungeseuml teuml debatit midis dy paleumlve dhe

gjykata nuk mund teuml krijojeuml bindjen e saj neuml dheumlnien e vendimit

Prokurori ka teuml drejteumln dhe detyrimin ligjor teuml paraqeseuml provat peumlr veumlrtetimin e akuzeumls i

pandehuri dhe mbrojteumlsi i tij neuml keumlteuml meumlnyreuml realizojneuml teuml drejteumln e kundeumlrshtimit teuml keumlsaj

akuze neumlpeumlrmjet provave qeuml paraqesin dhe eumlshteuml debati ai qeuml krijon bazeumln mbi teuml cileumln

mbeumlshtetet bindja e gjyqtarit neuml dheumlnien e vendimit peumlrfundimtar

Neni 1281(ccedil) referon se ldquoAktet procedurale janeuml absolutisht teuml pavlefshme kur nuk

respektohen dispozitat qeuml lidhen me thirrjen e teuml pandehurit ose pranineuml e mbrojteumlsit kur

ajo eumlshteuml e detyrueshmerdquo324

Seuml pari duhet teuml theksojmeuml se mbi 13 e akteve procedurale qeuml janeuml konstatuar absolutisht

teuml pavlefshme janeuml pasojeuml e mosrespektimit teuml dispoziteumls seuml meumlsipeumlrme lidhur me thirrjen

e teuml pandehurit dhe mbrojteumlsit teuml tij Kjo peumlr shkak se dispozita neuml fjaleuml garanton parimin e

Egrave 324 K Pr Penale teuml RSh neni 1281c


ldquobaraziseuml seuml paleumlverdquo ku teuml pandehurit i lejohet teuml peumlrdoreuml teuml njeumljtat mjete qeuml peumlrdor edhe

akuza peumlr teuml mbrojtur vetveten Neuml bazeuml teuml keumltij parimi teuml cilin e kemi trajtuar tek kapitulli

paraardheumls secileumls prej paleumlve duhet trsquoi ofrohen mundeumlsi dhe mjete teuml barabarta peumlr teuml

paraqitur ccedileumlshtjen dhe asnjeumlra teuml mos geumlzojeuml ndonjeuml avantazh ndaj tjetreumls

Siccedil del nga veteuml dispozita e meumlsipeumlrme shkelja e teuml drejteumls seuml teuml pandehurit dhe mbrojteumlsit

teuml tij peumlr teuml qeneuml teuml pranisheumlm neuml proces kur ligji e parashikon neuml meumlnyreuml teuml detyrueshme

pranineuml e tyre beumlhet shkak peumlr pavlefshmeumlrineuml absolute teuml aktit procedural Rastet e

pjeseumlmarrjes seuml detyrueshme teuml mbrojteumlsit neuml proces janeuml parashikuar neuml dispozita teuml

veccedilanta teuml K Pr Penale si neuml nenin 352 nenin 3092 nenin 259 nenin 321 etj

Duke e analizuar keumlteuml dispoziteuml konstatojmeuml dy rrethana qeuml duhet teuml jeneuml prezente E para

lidhet me thirrjen e teuml pandehurit kur ajo eumlshteuml e detyrueshme ndeumlrsa e dyta lidhet me

pranineuml e mbrojteumlsit kur ajo eumlshteuml e detyrueshme

Lidhur me pikeumln e pareuml theksojmeuml se pjeseumlmarrja e teuml pandehurit neuml procesin penal eumlshteuml jo

veteumlm detyrim peumlr organet e drejteumlsiseuml por edhe njeuml e drejteuml e pamohueshme e veteuml teuml

pandehurit e parashikuar kjo neuml nenin 33 teuml Kushtetuteumls sipas teuml cilit ldquoKushdo ka teuml drejteuml

teuml deumlgjohet para se teuml gjykohetrdquo 325

Mosrespektimi i keumlsaj teuml drejte peumlrbeumln shkelje teuml reumlndeuml procedurale dhe mbi teuml gjitha

shkelje teuml veteuml Kushtetuteumls duke ccediluar neuml pavlefshmeumlrineuml absolute teuml vendimit teuml dheumlneuml nga

organi procedues Praktika ka treguar se keumlto shkelje janeuml teuml shumta dhe vijneuml peumlr shkak teuml

moszbatimit teuml rregullt teuml dispozitave teuml kodit qeuml lidhen me njoftimet Janeuml evidentuar neuml

praktikeumln gjyqeumlsore raste kur organi procedues ka nxjerreuml vendimin e mosgjetjes seuml teuml

pandehurit pa u kryer teuml gjitha veprimet procedurale teuml nevojshme ose eumlshteuml deklaruar ikja

e teuml pandehurit bazuar neuml teuml dheumlna teuml marra neuml rrugeuml jo ligjore eumlshteuml beumlreuml deklarimi i

mungeseumls neuml gjykim neuml njeuml koheuml kur i pandehuri nuk ka marreuml fare njoftim mbi dateumln e

seanceumls gjyqeumlsore

Disa raste teuml praktikeumls gjyqeumlsore pasqyrohen meuml poshteuml

Rasti I

Gjykata e Apelit Tiraneuml me vendim Nr 57 dt 13022002 ka prishur vendimin e Gjykateumls

seuml Shkalleumls seuml Pareuml pasi eumlshteuml shkelur neni 1412 i K Pr Penale me arsyetimin se

Egrave 325 Neni 33 i Kushtetuteumls seuml RSh


ldquoorgani i Prokuroriseuml ka vendosur deklarimin e mosgjetjes seuml teuml pandehurit por ky deklarim

eumlshteuml konstatuar i pavlefsheumlm pasi nuk janeuml respektuar rregullat e parashikuara neuml nenin 141 peumlr

njoftimin e teuml pandehurit kur nuk gjendetrdquo326

Gjykata duke u bazuar neuml vendimin e mosgjetjes teuml nxjerreuml nga prokurori ka vendosur neuml

seanceuml gjyqeumlsore deklarimin e mungeseumls seuml teuml pandehurit duke shkelur nenin 1412 teuml K

Pr Penale sipas teuml cilit ldquovendimi i mosgjetjes i pushon efektet kur peumlrfundojneuml hetimet

paraprakerdquo327 Ndaj neuml bazeuml teuml teuml nenit 1281(c) shkelja e teuml drejteumls seuml teuml pandehurit peumlr trsquou

thirrur neuml gjykim ccedilon neuml pavlefshmeumlrineuml e keumltij vendimi teuml gjykateumls dhe teuml gjitheuml akteve teuml

tjera procedurale teuml marra neuml gjykim

Neuml keumlteuml rast mosnjoftimi i rregullt i teuml pandehurit ka ccediluar neuml shkeljen e teuml drejteumls seuml tij peumlr

teuml qeneuml i pranisheumlm neuml gjykim dhe eumlshteuml beumlreuml shkak peumlr prishjen e vendimit teuml gjykateumls si

akt procedural absolutisht i pavlefsheumlm i marreuml neuml kundeumlrshtim me keumlrkesat e K Pr

Penale

Neuml lidhje me pranineuml e mbrojteumlsit kur ajo eumlshteuml e detyrueshme i referohemi nenit 259

nenit310 nenit 351 nenit 352 (gjykimi neuml mungeseuml) etj Mungesa e mbrojteumlsit neuml keumlto

veprime procedurale e beumln aktin procedural qeuml i evidenton ato teuml pavlefsheumlm Roli i

mbrojteumlsit neuml njeuml procedim penal ka shumeuml reumlndeumlsi duke u parashikuar ky institut edhe neuml

nenin 30ccedil teuml Kushtetuteumls Neuml praktikeuml ka mjaft raste teuml shkeljes seuml keumltyre dispozitave duke

u cenuar keumlshtu procesi i rregullt ligjor peumlr teuml pandehurin dhe veccedilaneumlrisht neuml gjykimet neuml

Apel keumlto raste janeuml teuml shumta

Rasti II

Kolegji Penal i Gjykateumls seuml Larteuml me vendimin Nr 176 dt 4032002 ka vendosur prishjen

e vendimit Nr 256 dt 23102001 teuml Gjykateumls seuml Apelit Vloreuml peumlr shkak teuml shkeljes seuml

ligjit lidhur me garanciteuml e mbrojtjes seuml teuml gjykuarit neuml procesin penal Gjykata referon neuml

vendimin e saj se

ldquoNga materialet e dosjes rezulton se i pandehuri Sh P duke qeneuml neuml gjendje teuml lireuml nuk eumlshteuml

njoftuar peumlr diteumln e gjykimit teuml ccedileumlshtjes neuml Gjykateumln e Apelit peumlr dateumln 5102001 Peumlr

mosnjoftim teuml teuml pandehurit eumlshteuml vendosur shtyrja e seanceumls peumlr dateumln 16102001 neuml teuml cileumln

eumlshteuml paraqitur i pandehuri Sh P duke keumlrkuar shtyrjen e seanceumls gjyqeumlsore peumlr arsye se

avokati i tij ishte me raport mjekeumlsor Peumlr trsquoi dheumlneuml mundeumlsi teuml pandehurit teuml mbrohej neuml gjykim

nga avokati i tij me teuml drejteuml Gjykata e Apelit vendosi shtyrjen e seanceumls gjyqeumlsore peumlr dateumln

23102001 Neuml gjykimin e zhvilluar neuml keumlteuml dateuml i pandehuri megjitheumlse kishte dijeni nuk u

paraqit ndeumlrsa avokati i tij ka veumlneuml neuml dijeni gjykateumln se ai nuk mund teuml mbronte te pandehurin

peumlr arsye se i pandehuri e ka peumlrjashtuar nga kjo e drejteuml Gjykata e Apelit ka vazhduar

Egrave 326 Vendim Nr 57 dt 12022002 i Gjykateumls seuml Apelit Tiraneuml 327 Neni 1412 K Pr Penale


gjykimin neuml mungeseuml teuml teuml pandehurit dhe mbrojteumlsit teuml tij Duke vepruar neuml keumlteuml meumlnyreuml

Gjykata e Apelit ka lejuar shkeljen e dispozitave procedurale qeuml garantojneuml teuml drejteumln e

mbrojtjes seuml teuml pandehurit ndaj bazuar neuml nenin 128c teuml K Pr P ky vendim eumlshteuml absolutisht

i pavlefsheumlm prandaj dhe duhet teuml prishetrdquo328

Rasti III


prishjen e vendimit Nr 245 teuml Gjykateumls seuml Apelit Vloreuml me arsyetimin se

ldquonga aktet e ndodhura neuml dosje del se neuml gjykimin e zhvilluar neuml Gjykateumln e Apelit nuk janeuml

respektuar rregullat e peumlrcaktuara neuml K Pr P peumlr njoftimin e teuml pandehurve L Gj dhe B I peumlr

teuml marreuml pjeseuml dhe peumlr trsquou deumlgjuar neuml gjykim

Sipas procesverbalit gjyqeumlsor teuml dateumls 23102001 Gjykata e Apelit Vloreuml ka vendosur

gjykimin e ccedileumlshtjes neuml mungeseuml teuml teuml pandehurve B I dhe L Gj me arsyetimin se ata nuk janeuml

paraqitur neuml gjykim ndoneumlse kishin dijeni peumlr diteumln dhe oreumln e zhvillimit teuml tij Por nga

fleteumlthirrjet e ndodhura neuml dosje veumlrehet se ato nuk iu janeuml doreumlzuar personalisht teuml dy teuml

pandehurve Gjithashtu Kolegji Penal ccedilmon se teuml dy fleteumlthirrjet duke qeneuml se janeuml teuml

paneumlnshkruara si nga ai qeuml ka beumlreuml njoftimin ashtu edhe nga ia qeuml ka marreuml peumlrsipeumlr njoftimin

janeuml teuml pavlefshme

Duke u ndodhur neuml kushtet e mosrespektimit teuml dispozitave qeuml lidhen me thirrjen e dy teuml

pandehurve neuml gjykim neuml Gjykateumln e Apelit kur ajo ka qeneuml e detyrueshme Kolegji Penal ccedilmon

se neuml bazeuml teuml nenit 1281(c) teuml K Pr P teuml gjitha aktet procedurale teuml beumlra neuml keumlteuml gjykateuml janeuml

absolutisht teuml pavlefshme Peumlrveccedil sa meuml sipeumlr nga procesverbali gjyqeumlsor del se i pandehuri L

Gj eumlshteuml gjykuar neuml mungeseuml pa pasur mbrojteumls Lidhur me keumlteuml fakt Kolegji Penal ccedilmon se

Gjykata e Apelit ka vepruar neuml kundeumlrshtim me nenin 3511 teuml K Pr P sipas teuml cilit peumlr ccedildo

rast qeuml gjykata deklaron mungeseumln e teuml pandehurit ajo eumlshteuml e detyruar qeuml gjykimin neuml ngarkim

teuml tij ta vazhdojeuml neuml prani teuml mbrojteumlsit Edhe peumlr keumlteuml shkak vendimi i Gjykateumls seuml Apelit duhet

teuml prishetrdquo329

Peumlrveccedil rasteve teuml meumlsipeumlrme neuml shumeuml raste te tjera neuml Gjykateumln e Apelit eumlshteuml zhvilluar

gjykimi veteumlm me pranineuml e mbrojteumlsit dhe teuml prokurorit

Veteuml keumlto gjykata neuml vendimet e tyre arsyetojneuml se neni 426 i K Pr Penale i cili peumlrmban

urdhrin peumlr thirrjen e paleumlve neuml proces peumlr gjykimin neuml Apel nuk parashikon thirrjen e

mbrojteumlsit apo pranineuml e tij dhe teuml pandehurit neuml seanceuml neuml meumlnyreuml teuml detyrueshme

Peumlr keumlteuml problem Kolegjet e Bashkuara teuml Gjykateumls seuml Larteuml kaneuml daleuml me vendimin

unifikues Nr 1 dt 15022001 ku theksojneuml se

ldquoUrdheumlrimi peumlr thirrjen dhe njoftimi i teuml pandehurit peumlr teuml marreuml pjeseuml neuml gjykimin neuml Apel

eumlshteuml njeuml detyrim ligjor dhe jo fakultativ peumlr gjykateumln Mosrespektimi i keumltij detyrimi ligjor

peumlrbeumln shkelje teuml seuml drejteumls kushtetuese peumlr njeuml proces teuml rregullt ligjor (neni 42 i Kushtetuteumls)

Gjykatat duhet teuml beumljneuml dallimin midis njoftimit teuml teuml pandehurit dhe njoftimit teuml mbrojteumlsit

sepse edhe nga keumlndveumlshtrimi i nenit 4261 i K Pr P nuk mundet kurrsesi ldquoteuml barazohetrdquo

thirrja e njoftimi i teuml pandehurit me mbrojteumlsin e tij Gjithashtu gjykatat e apelit duhet teuml beumljneuml

Egrave 328 Vendim Nr 176 dt 04032002 i Kolegj

acirccent4-AEligvbdaggerLOumlŠagraveEacuteZ

yenaacuteîgraveAcirccentš YkordmEIcirc ]BdL

bulloslashL

]yumlUcircHEgrave˜lsaquooacuteuacuteAtildeordmldquoauml raquo+Aumlbullbrvbara1143MSicircfrac14ƒjampAcircAacuteamp5plusmn0centTHORNWaring


dallimin midis ldquourdheumlrimit peumlr thirrjerdquo dhe ldquonjoftimit teuml teuml pandehuritrdquo dhe duhet teuml keneuml

parasysh detyrimin tjeteumlr ligjor qeuml ky urdheumlrim nuk mund teuml kuptohet pa realizimin e njoftimit

teuml teuml pandehurit

Neuml keumlteuml kuadeumlr gjykatat e apelit duhet teuml zbatojneuml e teuml respektojneuml keumlrkesat ligjore qeuml kaneuml teuml

beumljneuml me njoftimin e teuml pandehurit Mosrespektimi i keumlrkesave ligjore teuml parashikuara nga neni

4261 dhe 139 teuml K Pr P i beumln teuml gjitha aktet e Gjykateumls seuml Apelit neuml keumlteuml gjykim absolutisht

teuml pavlefshme sipas nenit 1281(c) teuml K Pr Prdquo330

Pas rregullimit qeuml iu beuml problemit teuml meumlsipeumlrm nga Gjykata e Larteuml neuml praktikeuml ka njeuml

tendenceuml pozitive neuml lidhje me njoftimet sidomos neuml Gjykateumln e Apelit Edhe neuml ato raste

kur mbrojteumlsi deklaron se i pandehuri ka shprehur deumlshireumln qeuml teuml mos marreuml pjeseuml neuml

gjykim por peumlr keumlteuml nuk ka ndonjeuml konfirmim nga gjykata procesi gjyqeumlsor eumlshteuml ccedilmuar

nga Gjykata e Larteuml i parregullt dhe gjykimi eumlshteuml konstatuar i pavlefsheumlm sipas nenit

1281(c) (vendim Nr 570 dt 23102002331)

Gjykimi i zhvilluar pa njoftuar teuml pandehurin dhe mbrojteumlsin e tij sipas dispozitave teuml K Pr

Penale e beumln procesin gjyqeumlsor teuml parregullt nga pikeumlpamja ligjore dhe neuml bazeuml teuml nenit

131f e legjitimon teuml pandehurin teuml veumlreuml neuml leumlvizje Gjykateumln Kushtetuese pasi ka ezauruar

teuml tria shkalleumlt e gjykimit peumlr rivendosjen e teuml drejtave teuml tij peumlr teuml marreuml pjeseuml dhe peumlr tù

deumlgjuar neuml gjykim neuml bazeuml teuml nenit 33 teuml Kushtetuteumls


antikushtetues teuml vendimeve penale Nr 97 dhe Nr 670 peumlrkateumlsisht teuml Gjykateumls seuml Apelit

Tiraneuml dhe Gjykateumls seuml Rrethit Gjyqeumlsor Tiraneuml me keumlteuml arsyetim

ldquoGjykata e Apelit dhe Gjykata e Rrethit neuml rigjykim kaneuml zhvilluar njeuml proces teuml parregullt

ligjor neuml kuptim teuml nenit 421 teuml Kushtetuteumls Neuml radheuml teuml pareuml gjykimet janeuml zhvilluar pa

njoftuar teuml pandehurin ose mbrojteumlsin e tij sipas rregullave te K Pr P Keumlshtu ndeumlrsa prokurori

ka paraqitur njeuml ankim ndaj vendimit teuml gjykateumls seuml rrethit kopja e keumltij ankimi nuk i eumlshteuml

deumlrguar keumlrkuesit sipas nenit 140 teuml K Pr P

Gjykata Kushtetuese arrin neuml peumlrfundimin se gjykimi i ccedileumlshtjes neuml gjykateumln e Apelit eumlshteuml beumlreuml

pa e njoftuar teuml pandehurin Njoftimi i tij nuk eumlshteuml beumlreuml as neuml rigjykim neuml Gjykateumln e rrethit aq

meuml tepeumlr qeuml nga kjo gjykateuml u deumlnua peumlr njeuml vepeumlr penale shumeuml meuml teuml reumlndeuml se e meumlparshmja

Eumlshteuml e veumlrteteuml qeuml Gjykata e Rrethit neuml rigjykim i ka caktuar mbrojteumls dhe i ka dheumlneuml koheuml atij

teuml peumlrgatitet por kjo nuk eumlshteuml e mjaftueshme peumlr teuml arritur neuml peumlrfundimin se gjykata ka

peumlrmbushur detyrimin e saj kushtetues e ligjor peumlr realizimin e teuml drejteumls seuml mbrojtjes Eumlshteuml

detyreuml e Gjykateumls seuml Rrethit dhe e Gjykateumls seuml Apelit teuml kryejneuml teuml gjitha veprimet procedurale

peumlr njoftimin e teuml pandehurit dhe veteumlm kur ky nuk paraqitet teuml caktojneuml mbrojteumls kryesisht

Peumlr meuml tepeumlr Gjykata e Apelit nuk ka caktuar as mbrojteumls kryesisht por ka deumlgjuar veteumlm

prokurorin duke mos respektuar parimet e reumlndeumlsishme teuml mbrojtjes dhe teuml kontradiktorialitetit

Egrave yacute-frac14yacuteLamprQoslashŸzoslashograveEbkiumlacuteOslashfrac12)igraveiquest˜iquestUcirc

bullZOacuteHdocircIumlmiddot Rky uacutelaquotradeUMccedilthornbrvbarshyregordfhmdashETH bulloacuteaeacuteCcedilugrave3Išatildewraquojiecircaacute

144a4bullndashSEcircDaggerbullsect

rsquouuacuteAuml6Šacircdagger2OOtilde


neuml gjykim Teuml gjitha keumlto e beumljneuml procesin teuml parregullt neuml kuptimin e nenin 421 teuml


Neuml analizeuml teuml nenit 1282 teuml K Pr Penale i cili referon se ldquoNjeuml akt i cileumlsuar me ligj si

absolutisht i pavlefsheumlm nuk mund teuml beumlhet i vlefsheumlmrdquo333 paragrafi 2 i keumltij neni lejon teuml

kuptohet se peumlrveccedil rasteve teuml pavlefshmeumlriseuml absolute teuml parashikuara nga paragrafi 1

dispozitat e K Pr P parashikojneuml edhe raste teuml tjera teuml akteve absolutisht teuml pavlefshme

Keumlshtu e drejta e teuml pandehurit peumlr njeuml proces teuml rregullt ligjor shkelet edhe neuml rastin e

mosrespektimit teuml nenit 1123 teuml K Pr Penale sipas teuml cilit ldquoVendimet e gjykateumls duhet teuml

arsyetohen ndryshe janeuml teuml pavlefshmerdquo (neni 1421 i Kushtetuteumls) Shkelja e keumlsaj

dispozite e beumln procesin gjyqeumlsor teuml parregullt nga pikeumlpamja ligjore (neni 42 i Kushtetuteumls

dhe neni 6 i KEDrNj)

Gjithashtu neni 323 i K Pr Penale peumlrcakton shprehimisht afatin e hetimeve paraprake

Ccedildo veprim hetimor i prokurorit tej keumltij afati cenon procesin e rregullt ligjor teuml drejtat e teuml

pandehurit neuml keumlteuml fazeuml teuml procedimit ndaj edhe ccedildo akt procedural i peumlrpiluar tej keumltij

afati eumlshteuml absolutisht i pavlefsheumlm neuml kuptimin e nenit 1282 teuml K Pr Penale

Si peumlrfundim theksojmeuml se trajtimi i nenit 128 teuml K Pr Penale eumlshteuml rezultat i reumlndeumlsiseuml

thelbeumlsore qeuml ka respektimi i keumlrkesave teuml keumltij neni peumlr teuml garantuar teuml drejtat themelore

procedurale teuml teuml pandehurit neuml procesin penal dhe veccedilaneumlrisht teuml drejteumln e tij peumlr njeuml proces

teuml rregullt ligjor

72 Problematikat e hasura neuml praktikeuml neuml procesin e mbrojtjes seuml teuml pandehurit

Referuar nenit 38 teuml Kodit teuml Procedureumls Penale i pandehuri edhe kur eumlshteuml me maseuml

sigurimi izoluese ose kur i eumlshteuml hequr liria peumlr ccedildo lloj shkaku tjeteumlr merret neuml pyetje i

lireuml Eumlshteuml e nevojshme teuml theksohet se i pandehuri si rregull nuk merret neuml pyetje me

qeumlllim qeuml teuml fitohet pohimi i tij se eumlshteuml autor i vepreumls penale por me qeumlllim qeuml teuml njoftohet

mbi bazat e akuzeumls dhe trsquoi mundeumlsohet mbrojtja Me gjitheuml keumlteuml fakt i pandehuri nuk ka

obligim qeuml teuml deklarojeuml ccedilka do teuml thoteuml se ai ka teuml drejteuml teuml heshteuml Ligjveumlneumlsi ka peumlrcaktuar

se gjateuml marrjes neuml pyetje duhet teuml respektohet ploteumlsisht dinjiteti i teuml pandehurit Neuml keumlteuml

drejtim gjateuml ccedildo marrje neuml pyetje teuml tij K Pr Penale ndalon keqtrajtimin shkaktimin e

lodhjes ndeumlrhyrjet fizike peumlrdorimin e drogeumls tortureumls shtreumlngimit ose hipnotizimin

Egrave deIacuteoslashLecirciumlAcircOtildeplusmnMeumlYacuteiacuteyen šKAgrave

No bSgt-Cs[OtildebullyumlNtildethorneumlOacuteUacuteqshyTHORNUcircEacuteyacutentilde6hellip^THORNh^lsaquoQ-$

Gz˜~xÒslashacircIacutelaquomœoraquoTffrac14Oslashfrac125deg3


kanosjen dhuneumln premtimet neuml kundeumlrshtim me ligjin dhe veprimet qeuml deumlmtojneuml kujteseumln e

tij Gjykata Europiane e teuml Drejtave teuml Njeriut neuml disa vendime teuml saj vlereumlson reumlndeumlsineuml e

veccedilanteuml teuml liriseuml gjateuml marrjes neuml pyetje Por neuml fakt janeuml teuml panumeumlrta rastet kur personat e

ndaluar apo teuml arrestuar neuml momentet e para pyeten nga oficereuml teuml policiseuml gjyqeumlsore pa

pranineuml e mbrojteumlsit duke dheumlneuml deklarime sipas orientimeve teuml punonjeumlsve teuml policiseuml

duke deklaruar emra bashkautoreumlsh fiktiveuml apo duke dheumlneuml shpjegime teuml cilat neuml fakt nuk

kaneuml lidhje me faktin qeuml i atribuohet personit neumln hetim por i sheumlrbejneuml ccedileumlshtjeve teuml tjera

penale peumlr teuml cilat kaneuml interes punonjeumlsit e policiseuml Personat neumln hetim neuml momentet e

para teuml ndalimit teuml tyre nuk informohen rreth faktit teuml ndalimit teuml tyre apo arrestimit Ata

pyeten disa hereuml nga punonjeumlsit e policiseuml duke mos pasqyruar ccedildo detaj teuml pyetjes neuml

procesverbalet peumlrkateumlse dhe deklarimi merret veteumlm ateumlhereuml kur personi neumln hetim jep

variantin ldquoe keumlnaqsheumlmrdquo peumlr punonjeumlsin e policiseuml

Referuar nenit 53 teuml Kodit teuml Procedureumls Penale personi i arrestuar neuml flagranceuml ose i

ndaluar ka teuml drejteuml teuml flaseuml me mbrojteumlsin menjeumlhereuml pas arrestimit ose ndalimit I

pandehuri i paraburgosur ka teuml drejteuml teuml flaseuml me mbrojteumlsin qeuml neuml momentin e ekzekutimit

teuml maseumls seuml sigurimit334 Pra neuml zbatim teuml keumlsaj dispozite personi i arrestuar apo ndaluar

menjeumlhereuml pas arrestit apo ndalimit duhet teuml kontaktojeuml me mbrojteumlsin e zgjedhur Neuml fakt

nga praktika joneuml e peumlrditshme rezulton se mbrojteumlsi mund teuml kontaktojeuml me personin e

arrestuar apo teuml ndaluar veteumlm kur ccedileumlshtja i kalon prokuroriseuml dhe mbrojteumlsi bashkeuml me

prokurorin peumlrkateumls shkojneuml neuml ambientet e paraburgimit peumlr teuml marreuml deklarime nga

personi i dyshuar Pra neuml shkelje teuml dispozitave teuml Kodit teuml Procedureumls Penale mbrojteumlsi

nuk lejohet nga punonjeumlsit e Komisariatit teuml Policiseuml qeuml teuml kontaktojneuml me personin e

arrestuar apo teuml dyshuar qeuml neuml momentet e para fakt ky qeuml i jep mundeumlsineuml keumltyre

punonjeumlsve teuml marrin shpjegimet qeuml deumlshirojneuml nga keumlta shtetas Peumlr teuml mos peumlrmendur

pastaj rastet kur mbrojteumlsi dhe klienti shihen dhe konsultohen neuml salleumln e gjyqit para

seanceumls seuml maseumls seuml sigurimit Gjithashtu neuml referim teuml nenit 7 teuml Ligjit 9109 dt 1772003

teuml ndryshuar 335 avokati ka teuml drejteuml teuml takojeuml personin e mbrojtur prej tij neuml meumlnyreuml private

dhe pa kufizim kohor Organi i prokuroriseuml gjykata administrata e burgjeve dhe Policia e

Egrave ograveacuteJAringacuteOcircnIgravetrade$bdquodivideKucircogravegtklaquo(eumlmicro18(plusmn iacutebullacuteiOcircotilde=bullaringszligeth1146Aacuteiumlpermil

EcircYacutesbquoYacuteEETHpeuro B`rccedilF

lsquoszligoacuteuoslashplusmnuumluumlrdquosup3bdquoùacutebdquontildeordfEacuteUgraveOslashbullnot$ccedily

=icircthornbrvbaraacuteETH˜timesucircAtildeCcedilrsaquocedilAacuteŠkmatildentildeEgraveiquestyuml0yyumllt8EcircccediligraveNtildeSszligDaggerNicirc[iexclthornordfUcentigraveAcirc gaacute


Shtetit janeuml teuml detyruar teuml sigurojneuml pranineuml e avokatit kur keumlteuml e keumlrkon personi i mbrojtur

prej tij i ndaluar i arrestuar ose qeuml eumlshteuml duke vuajtur deumlnimin Neuml teuml gjitha rastet prania e

avokatit duhet teuml sigurohet menjeumlhereuml Vlen peumlr trsquou theksuar se mosrespektimi i keumltyre

dispozitave nga aktoreumlt e drejteumlsiseuml sjell pavlefshmeumlrineuml e veprimeve te kryera neuml shkelje teuml

ligjit dhe cenon neuml keumlteuml meumlnyreuml procesin e rregullt ligjor

Para se teuml merren neuml pyetje teuml pandehurit eumlshteuml e domosdoshme konsultimi me mbrojteumlsin e

keumlrkuar nga veteuml ata ccedilrsquoka sjell njeuml proces teuml drejteuml e legjitim

Avokati neuml keumlteuml rast ka rolin e veumlzhguesit gjateuml njeuml procesi hetimi e meuml pas gjykimi rol i

cili zgjat neuml vazhdimeumlsi deri neuml fazeumln e ekzekutimit teuml deumlnimit penal Ccedileumlshtja e teuml drejtave

themelore dhe garantimi i tyre eumlshteuml detyreuml seuml pari e mbrojteumlsve me qeumlllim qeuml teuml

garantojneuml respektimin e keumltyre teuml drejtave gjateuml procedurave hetimore e gjyqeumlsore

Respektimi i seuml drejteumls seuml mbrojtjes neumlnkupton njeuml proces teuml drejteuml dhe teuml paansheumlm

Realizimi i seuml drejteumls seuml mbrojtjes srsquomund teuml beumlhet veccedilse neumlpeumlrmjet njeuml procesi teuml tilleuml Neuml

teuml njeumljteumln koheuml srsquomund teuml kemi njeuml proces teuml drejteuml dhe teuml paansheumlm neumlse e drejta e

mbrojtjes nuk respektohet

KAPITULLI VIII KONKLUZIONE DHE REKOMANDIME

81 Konkluzione

Neuml Shqipeumlri procedimi penal ka ndjekur rrugeumln e peumlrgjithshme teuml zhvillimit politiko-

shoqeumlror me ndryshimet dhe veccediloriteuml peumlrkateumlse teuml ccedildo periudhe Si rezultat i zhvillimeve

politiko-juridike teuml pas viteve rsquo90 kuadri kushtetues dhe legjislacioni peumlsuan ndryshime

rreumlnjeumlsore konceptuale dhe procedurale Neuml themel teuml dispozitave kushtetuese u vendos

individi dhe teuml drejtat themelore teuml njeriut Miratimi i Kushtetuteumls neuml vitin 1998

rikonfirmoi teuml drejtat themelore teuml njeriut dhe ndeumlr teuml tjera sanksionoi parimet kryesore dhe

elementet bazeuml teuml procesit teuml rregullt penal si dhe teuml drejtat e paleumlve neuml keumlteuml proces Kjo

ndodhi peumlr shkak teuml karakterit delikat qeuml mbart neuml vetvete gjykimi penal peumlr arsye se neuml teuml

vendoset peumlrfundimisht mbi kufizimin ose jo teuml liriseuml individuale Kushtetuta e Republikeumls

seuml Shqipeumlriseuml e vitit 1998 i ka renditur neuml meumlnyreuml teuml holleumlsishme teuml drejtat dhe liriteuml

themelore teuml njeriut duke marreuml si bazeuml tekstin e Konventeumls Evropiane Peumlr meuml tepeumlr ajo i

dha prioritet teuml drejteumls ndeumlrkombeumltare duke pranuar neuml nenin 5 se Republika e Shqipeumlriseuml

zbaton teuml drejteumln ndeumlrkombeumltare teuml detyrueshme peumlr teuml duke u ploteumlsuar neuml nenin 1221 se


marreumlveshjet ndeumlrkombeumltare teuml ratifikuara janeuml pjeseuml e sistemit teuml brendsheumlm ligjor dhe

zbatohen neuml meumlnyreuml teuml drejtpeumlrdrejteuml Gjithashtu Kushtetuta joneuml ka njohur neuml nenin 1161

dhe 1222 teuml saj epeumlrsineuml e marreumlveshjes ndaj ligjeve teuml vendit Reumlndeumlsi paraqet edhe neni

172 i Kushtetuteumls neuml teuml cilin flitet peumlr shkalleumln e kufizimit teuml teuml drejtave themelore duke

parashikuar se neuml asnjeuml rast keumlto kufizime nuk mund trsquoi tejkalojneuml standardet e vendosura

dhe teuml parashikuara neuml Konventeumln Evropiane peumlr teuml Drejtat e Njeriut Kjo beumln qeuml KEDrNj

si pjeseuml e seuml drejteumls ndeumlrkombeumltare qeuml vepron neuml RSh jo veteumlm qeuml qeumlndron mbi ligjin e

brendsheumlm por orienton legjislacionin toneuml drejt Bashkimit Europian

Analiza e punimit provon ploteumlsisht hipotezeumln e ngritur se legjislacioni shqiptar peumlr sa u

peumlrket teuml drejtave teuml teuml pandehurve eumlshteuml neuml peumlrputhje me aktet ndeumlrkombeumltare

Neuml punim pasqyrohet evolucioni historik qeuml ka beumlreuml e drejta joneuml penale parimet bazeuml teuml saj

dhe meumlnyreumln si eumlshteuml trajtuar figura e teuml pandehurit neuml periudha teuml ndryshme kohore dhe neuml

legjislacione teuml ndryshme

Ajo qeuml konstatohet eumlshteuml peumlrmireumlsimi i duksheumlm i legjislacionit procedural penal

pasqyruar dhe neuml Kushtetuteuml duke ndikuar fuqisheumlm neuml teuml parimet ndeumlrkombeumltare teuml seuml

drejteumls

Nga gjitheuml analiza qeuml i beumlhet kornizeumls ligjore peumlr sa i peumlrket teuml drejtave teuml teuml pandehurit neuml

procesin penal arrihet neuml konkluzionin se legjislacioni procedural penal shqiptar eumlshteuml neuml

peumlrgjitheumlsi i ploteuml peumlrshkruhet nga parimet bazeuml teuml seuml drejteumls penale ndeumlrkombeumltare dhe

sanksionon meuml seuml miri teuml drejtat e teuml pandehurit neuml procesin penal

Nga ana tjeteumlr keumlto teuml drejta gjejneuml pasqyrim teuml ploteuml neuml Kushtetuteumln e RSh ligjin themelor

teuml Shtetit Nga analiza qeuml i beumlhet parashikimeve ligjore neuml Kushtetuteumln e RSh peumlr sa i

peumlrket kuadrit ligjor teuml teuml drejtave dhe lirive teuml individit vihet re se Kushtetuta joneuml e

peumlrmend procesin e rregullt ligjor por nuk jep njeuml peumlrkufizim teuml tij ose nuk peumlrcakton

kriteret bazeuml qeuml do teuml duheshin peumlr teuml peumlrcaktuar njeuml proces teuml rregullt ligjor neuml kuptimin

kushtetues Neuml nenin 421 teuml Kushtetuteumls citohem se rdquoliria prona dhe teuml drejtat e njohura

neuml kushtetuteuml dhe me ligj nuk mund teuml cenohet pa njeuml proces teuml rregullt ligjorrdquo duke

neumlnkuptuar se njeuml keumlrkeseuml e tilleuml shtrohet neuml radheuml teuml pareuml peumlr gjykatat e juridiksionit teuml

zakonsheumlm ndoneumlse jo veteumlm peumlr ato336

Egrave hfrac14Mvoacute7agraveETHsup17T9MOumlUumlnotugraveFacutentildeƒQmIgravecedilLatildetkQRÎumlHAring_aringcurrenampUumlOacuteltbrvbaroumllsaquoEgravemicroograveSNtildeOtilderegntildeoumlEumlœp$Eumlmacrsup1Usup1)Oslashlfrac14Qu-

EumlUumlHocircPTHORNI5w aumluumlyumlregk5AcirclsquogtUgraveiexclEumlEcircA]


Neuml keumlteuml kontekst Gjykata Kushtetuese peumlrmes jurisprudenceumls seuml saj ka arritur me mjaft

kujdes e maturi teuml konsolidojeuml njeuml praktikeuml relativisht teuml qeumlndrueshme lidhur me

interpretimin dhe zbatimin e keumlrkesave peumlr njeuml proces teuml rregullt ligjor neuml kuptimin

kushtetues Neuml keumlteuml drejtim ajo ka ditur teuml harmonizojeuml mjaft mireuml keumlrkesat e Kushtetuteumls

soneuml me dispozitat respektive qeuml parashikohen kryesisht neuml Kodet e Procedureumls Penale me

keumlrkesat e nenit 6 teuml KEDNj dhe praktikeumln e Gjykateumls Europiane teuml teuml Drejtave teuml Njeriut

Gjykata joneuml Kushtetuese ka arritur qeuml peumlrmes jurisprudenceumls seuml saj teuml peumlrcaktojeuml

elementeumlt kryesoreuml teuml keumltij procesi peumlrmes teuml cileumlve mund teuml veccedilohen 1) e drejta peumlr trsquoiu

drejtuar gjykateumls 2) gjykimi nga njeuml gjykateuml e pavarur e paanshme 2) nocioni i vendimit

dhe arsyetimi i tij 3) barazia e armeumlve 4) e drejta e mbrojtjes veteuml ose me avokat 5) e

drejta e ankimit ndaj njeuml vendimi gjyqeumlsor etj337

Neuml analizeuml teuml praktikeumls gjyqeumlsore teuml parashtruar neuml punim konstatohet se teuml pandehurit teuml

cileumlt kaneuml pasur pretendim peumlr cenim teuml seuml drejteumls peumlr proces teuml rregullt ligjor kaneuml veumlneuml neuml

leumlvizje mjetet e mbrojtjes ligjore duke u drejtuar Gjykatave meuml teuml Larta Ky tregues hedh

driteuml mbi faktin se individi shqiptar eumlshteuml ndeumlrgjegjeumlsuar lidhur me mjetet ligjore teuml veumlna neuml

dispozicion nga Kushtetuta dhe aktet e tjera normative

Njeuml risi qeuml vlen peumlr trsquou theksuar eumlshteuml dhe deklarata qeuml neumlnshkruan personi i marreuml neuml

pyetje nga punonjeumlsit e policiseuml ku ai deklaron neumlse ndaj tij eumlshteuml ushtruar dhuneuml fizike apo

psikologjike dhe se deklarimet janeuml dheumlneuml me vullnet teuml ploteuml teuml personit

E reumlndeumlsishme eumlshteuml qeuml kjo deklarateuml teuml jeteuml neumlnshkruar me vullnetin e lireuml teuml shtetasit qeuml

merret neuml pyetje dhe jo neumln ndikimin e kanosjes apo dhuneumls fizike dhe psikologjike

Duksheumlm ka ardhur nevoja peumlr njeuml Kod teuml Ri teuml Procedureumls Penale qeuml trsquoi peumlrgjigjet

zhvillimit shoqeumlror emancipimit teuml tij zhvillimit teknologjik zhvillimit teuml mentalitetit teuml

njereumlzve neuml peumlrgjitheumlsi dhe teuml personave me precedent penal neuml veccedilanti Kodi i Procedureumls

Penale qeuml ne kemi sot eumlshteuml miratuar neuml vitin 1995 dhe qeuml nga ajo koheuml eumlshteuml beumlreuml peumlrpjekje

peumlr ta ldquoarnuarrdquo me shtesa e paragrafeuml qeuml hera hereumls e ndeumlrlikojneuml aq shumeuml procesin duke

u beumlreuml pengeseuml neuml vend qeuml teuml beumlhet zgjidhje e problemeve teuml ndeumlrlikuara teuml procedimit

penal Ndryshimet e hereumlpashershme neuml kuadrin ligjor penal e ateuml procedural penal shpesh

hereuml mund teuml sjellin dhe amulli neuml zbatimin e drejteumlsiseuml neuml praktikeumln gjyqeumlsore Legjislativi

duhet teuml keteuml neuml konsiderateuml faktin se ndryshime neuml ligjet penale materiale dhe procedurale

Egrave

Ucircordfucircoacutepoundu


duhet teuml jeneuml rreumlnjeumlsore teuml keneuml si bazeuml teuml tyre efektivitetin korrekteumlsineuml dhe frymeumln

humaniste Vihet re se sanksionet e reja dhe aktet neuml zbatim teuml tyre nuk janeuml ploteumlsisht

specifike dhe teuml mjaftueshme Neuml keumlto kushte hereuml pas here lind si nevojeuml krijimi i njeuml

sistemi vlereumlsues peumlr teuml analizuar efektivitetin e legjislacionit Ndryshimet neuml legjislacionin

procedural penal shqiptar teuml cilat kaneuml peumlr qeumlllim peumlrqasjen me Bashkimin Europian duhet

teuml keneuml si objektiv teuml tyre dhe krijimin e Institucioneve teuml reja teuml cilat do teuml keneuml si detyreuml

zbatimin neuml praktikeuml teuml legjislacionit

Iniciativat ligjore teuml ndeumlrmarra seuml fundmi nga ligjveumlneumlsi nuk po japin rezultatin e duhurneuml

fusheumln penale nuk ka asnjeuml studim teuml mireumlfillteuml nga juristeuml teuml shquar e me peumlrvojeuml peumlr trsquoia

peumlrshtatur kushteve teuml Shqipeumlriseuml Kodi yneuml i Procedureumls Penale ka shumeuml teuml meta neuml disa

raste peumlr shkak teuml kopjimit nga legjislacionet e huaja kryesisht ai Italian Siccedil peumlrmendeumlm neuml

konkluzionet e arritura megjitheumlse kuadri ligjor procedural penal eumlshteuml pothuaj i ploteuml

praktika ka veumlrtetuar se eumlshteuml e nevojshme teuml beumlhet reforma ligjore edhe neuml Kodin e

Procedureumls Penale

82 Rekomandime

Referuar analizeumls meuml lart rekomandimet do teuml konkludonin si meuml poshteuml

a- Referuar dispozitave teuml K Pr Penale lidhur me njoftimet konstatohet se neni 1394 i

K Pr Penale nuk hedh driteuml qarteumlsisht se si do teuml beumlhet njoftimi neuml baneseumln e deklaruar

apo teuml zgjedhur nga i pandehuri Nuk beumlhet njeuml analizeuml e qarteuml neumlse do teuml kryhen teuml

gjitha procedurat e njoftimit neuml respektim teuml dispozitave ligjore teuml parashikuara nga

nenet 140 dhe 141 teuml K Pr Penale duke specifikuar neuml dispoziteuml holleumlsisht procedureumln

e njoftimit teuml teuml pandehurit

Rekomandoj qeuml dispozita teuml peumlrcaktojeuml neumlse njoftimet do teuml beumlhen neuml respektim teuml nenit

140 e 141 teuml K Pr Penale duke e barazuar teuml pandehurin me maseuml sigurimi teuml ndryshme

nga ajo e ldquoArrestit neuml burgldquo me teuml pandehurin e lireuml apo peumlr keumlteuml kategori teuml pandehurish

do teuml zbatohet njeuml procedureuml tjeteumlr njoftimi

b- Njeuml konstatim tjeteumlr lidhet me rastet e gjykimit neuml mungeseuml dhe rivendosjes neuml afat teuml

teuml pandehurit peumlr teuml beumlreuml ankim ndaj vendimit gjyqeumlsor teuml dheumlneuml neuml mungeseuml Dispozita


e parashikuar neuml nenin 1471 teuml K Pr Penale parashikon veteumlm dy raste kur subjekti

mund teuml rivendoset neuml afat Njeuml parashikim i tilleuml eumlshteuml shumeuml kufizues dhe leuml hapeumlsira

peumlr ndryshime pasi duhet krijuar meuml shumeuml mundeumlsi peumlr rivendosje neuml afat subjektit

qeuml jo peumlr faj teuml tij ka humbur afatin peumlr teuml beumlreuml ankim Mendoj se duhet teuml ndeumlrhyhet

neuml keumlteuml dispoziteuml duke parashikuar dhe raste teuml tjera teuml rivendosjes neuml afat

Neni 1472 i K Pr Penale nuk eumlshteuml neuml peumlrputhje me keumlrkesat e GjEDrNj pasi Gjykata

Europiane analizon dhe peumlrcakton se barra e proveumls qeuml reumlndon mbi teuml pandehurin peumlrbeumln

njeuml pengeseuml ligjore objektive dhe pengon realizimin e teuml drejtave teuml garantuara nga

konventa Neuml keumlteuml rast duke pasur parasysh rekomandimet e eksperteumlve teuml huaj ligjor i

pandehuri duhet teuml ccedillirohet nga detyrimi peumlr teuml provuar se nuk ka pasur dijeni peumlr vendimin

dhe teuml gjendet njeuml zgjidhje tjeteumlr qeuml teuml mos reumlndojeuml teuml pandehurin duke ndeumlrhyreuml neuml

dispoziteuml

c- Nga ana tjeteumlr neni 1473 i K Pr Penale parashikon afatin 10 ditor brenda teuml cilit

duhet teuml beumlhet keumlrkesa peumlr rivendosje neuml afat Ky afat eumlshteuml relativisht i shkurteumlr duke

pasur parasysh faktin qeuml personi brenda 10 diteumlve duhet teuml peumlrgatiseuml njeuml mbrojtje

efektive peumlr njeuml vendim peumlr teuml cilin nuk kishte as dijeni Mendoj se kjo dispoziteuml duhet

teuml ndryshoj duke parashikuar njeuml afat ligjor meuml teuml gjateuml peumlr teuml paraqitur keumlrkeseumln peumlr

rivendosje neuml afat Neuml vazhdeumln e rivendosjes neuml afat rezulton se neni 1481 i K Pr

Penal beumlhet pothuajse i pazbatuesheumlm Kjo peumlr shkak se me interpretimin qeuml iu beuml nga

Gjykata e Larteuml nenit 1474 teuml K R Penale u pranua qeuml kompetente peumlr shqyrtimin e

keumlrkeseumls peumlr rivendosje neuml afat do teuml konsiderohet Gjykata e Shkalleumls seuml Pareuml Peumlr keumlteuml

arsye qofteuml me ndeumlrhyrje nga ana legjislatorit apo me interpretim nga Gjykata e Larteuml

duhet trsquoi jepet njeuml zgjidhje ngeumlrccedilit teuml krijuar duke konkretizuar neuml nenin 1474 teuml K Pr

Penale gjykateumln kompetente peumlr shqyrtimin e keumlrkeseumls peumlr rivendosje neuml afat

d- Rezulton se dispozitat ligjore teuml parashikuara neuml nenet 3501 3511 dhe 4274 teuml K Pr

Penale peumlrdorin terminologji teuml ndryshme peumlr teuml identifikuar pamundeumlsineuml absolute teuml

teuml pandehurit peumlr trsquou paraqitur neuml gjykim duke leumlneuml neuml keumlteuml meumlnyreuml shteg peumlr

interpretime teuml ndryshme juridike Neuml keumlto kushte keumlto dispozita duhet teuml unifikohen

neuml meumlnyreuml qeuml teuml evitohen keqinterpretimet duke peumlrcaktuar shprehimisht ldquoshkakun

ligjorrdquo qeuml sjell pamundeumlsineuml absolute teuml teuml pandehurit peumlr trsquou paraqitur neuml gjykim


e- Efektiviteti i keumlrkeseumls peumlr rivendosje neuml afat eumlshteuml fakti qeuml personi nuk i neumlnshtrohet

ekzekutimit teuml njeuml vendim i gjyqeumlsor peumlr deumlnimin e tij Por realisht personi i deumlnuar

nuk geumlzon asnjeuml mjet ligjor qeuml bashkeuml me keumlrkeseumln peumlr rivendosje neuml afat teuml keumlrkojeuml qeuml

teuml pezullohet edhe ekzekutimi i vendimit teuml deumlnimit Rekomandoj qeuml teuml ndeumlrhyhet neuml

keumlteuml dispoziteuml dhe trsquoi jepet e drejta shtetasit teuml deumlnuar neuml mungeseuml teuml keumlrkojeuml bashkeuml

me rivendosjen neuml afat dhe pezullimin e ekzekutimit teuml vendimit teuml deumlnimit

Neuml punim janeuml trajtuar problematikat neuml rastet e mbrojtjes seuml teuml pandehurit Neuml keumlteuml kuadeumlr

vlen peumlr trsquou theksuar se praktika e vendosur nga prokuroria se avokatit mbrojteumls teuml teuml

pandehurit ndoneumlse eumlshteuml neuml peumlrshtatje teuml ploteuml me vullnetin e keumltij teuml fundit dhe konform

Kodit teuml Procedureumls Penale peumlrpara se teuml realizohet marrja e takimit me teuml pandehurin i

duhet leje paraprake nga ana e prokuroriseuml jo veteumlm qeuml nuk ka asnjeuml bazeuml ligjore por

ndeumlrkoheuml cenon reumlndeuml interesat e teuml pandehurit Marrja e keumlsaj leje paraprake bie ndesh me

realizimin real teuml teuml drejtave qeuml geumlzon i pandehuri Nuk eumlshteuml organi i prokuroriseuml ai qeuml ia

jep keumlteuml teuml drejteuml avokatit mbrojteumls peumlr trsquou takuar me klientin e tij teuml pandehurin por eumlshteuml

ligji qeuml e vesh me njeuml tageumlr teuml tilleuml Pa folur keumltu peumlr praktikeumln e peumlrditshme ku evidentohen

raste qeuml avokatit mbrojteumls i janeuml veumlneuml pengesa artificiale si psh ai duhet teuml preseuml sa teuml

merret firma nga titullari i prokuroriseuml trsquoi jepet leja nga prokurori qeuml drejton hetimet qeuml trsquoi

vuloset autorizimi nga sekretaria etj Njeuml praktikeuml e tilleuml e karakterit teknik nuk gjen

mbeumlshtetje neuml Kushtetuteumln e Republikeumls seuml Shqipeumlriseuml neuml Kodin e Procedureumls Penale dhe

neuml Konventeumln Europiane peumlr teuml Drejtat dhe Liriteuml Themelore teuml Njeriut prandaj ajo nuk ka

peumlrse teuml ekzistojeuml meuml338 Neuml teuml kundeumlrteumln ekzistenca e sajin direkt le teuml kuptohet qeuml marrja e

takimit me teuml pandehurin mbetet neuml deumlshireumln e organit te akuzeumls dhe jo njeuml detyrim i keumltij

organi peumlr teuml mos penguar takime teuml tilla Kur organi i akuzeumls dhe i pandehuri konsiderohen

paleuml neuml raport me njeumlri-tjetrin teuml drejtat dhe detyrimet e secileumls srsquojaneuml produkt i

marreumlveshjes midis tyre por teuml peumlrcaktuara nga ligji Prandaj si teuml tilla teuml dyja paleumlt janeuml teuml

detyruara trsquoi neumlnshtrohen ligjit

Siccedil shihet megjitheumlse doktrina penale e procedurale penale kaneuml beumlreuml hapa peumlrpara peumlr

interpretimin doktrinar teuml ligjeve penale e procedurale penale ende nuk eumlshteuml shkeumlputur nga

Egrave |0

ãgraveshycentugravehkAElig~7šIumlnotJŠcurreneumlUmacrethOacuteryenIumloslashDaggertumlgOumlbullYacutebull3uacuteBltethAumlyen-igravepUcircecentjŸpermilumlmYucircordfxndash

sectsbquohellipNtildebWgtthornMDšZAgravelsaquougravedaggergtRšfnAcircpound

wiquest(euro microIcircmiddotN-yOacutefrac149fldquoˆhltOacute[Iumllaquocopy99lsaquoKampFeumlNtildelsquoAacuteiumlrsaquoEIordmampOcircAgraveregiexclAgrave yeneumlogravecurrenotildeVÙumlrCdiumlCcedilpHcedilNtmacrucirc


disa lidhje teuml seuml kaluareumls dhe nuk ka arritur ende trsquoi paraprijeuml me rekomandimet e saj

peumlrmireumlsimit teuml ligjit penal e atij procedural penal Ky eumlshteuml njeuml ndeumlr shkaqet kryesore se

peumlrse neuml Kodin toneuml Penal e ateuml Procedural Penal qeuml nga viti 1995 e deri diteumlt e sotme janeuml

beumlreuml shtesa e ndryshime teuml shumta Neuml keumlteuml kuadeumlr duhet teuml kemi neuml veumlmendje citimin e

kriminologut gjerman dhe autorit teuml politikeumls kriminale Heinz Zipf i cili thoteuml se ldquoFusha e

seuml drejteumls penale nuk toleron ndeumlrhyrje teuml shpejtuara teuml pakonsultuara e teuml vlefshme veteumlm

peumlr njeuml koheuml teuml shkurteumlr Politika kriminale keumlrkon perspektiva afatmesme e afatgjatardquo339

Orientimet kryesore peumlr politikeumln kriminale peumlrmbahen neuml rekomandimin Nr 968 ldquoPeumlr

politikeumln kriminale neuml njeuml Europeuml neuml transformimrdquo teuml Komitetit teuml Ministrave teuml Keumlshillit teuml

Europeumls Neuml keumlto rekomandime thuhet se ldquoPolitika kriminale duhet teuml udheumlhiqet nga

parimet themelore teuml shteteve demokratikerdquo340 Ccedildo shtet duhet teuml adaptojeuml njeuml politikeuml

kriminale koherente dhe racionale teuml mbeumlshtetur neuml parimet bazeuml teuml teuml drejtave teuml njeriut

Sa meuml sipeumlr rekomandohet se doktrina e seuml drejteumls procedurale penale ka nevojeuml teuml

azhurnohet me teoriteuml bashkeumlkohore por konkludohet se mungojneuml studimet e thelluara neuml

keumlteuml fusheuml Pavareumlsisht se ky studim neuml aspektin e teuml drejtave teuml teuml pandehurit eumlshteuml

peumlrpjekur teuml jeteuml gjitheumlpeumlrfshireumls janeuml leumlneuml pa peumlrmendur mjaft aspekte teuml reumlndeumlsishme teuml seuml

drejteumls Peumlr keumlteuml arsye rekomandoj se duhet teuml kryhen studime teuml tjera teuml cilat neuml trajtimin e

tyre teuml keneuml parasysh parimet kushtetuese teuml drejteumln penale ndeumlrkombeumltare aktet juridike

ndeumlrkombeumltare veumlrejtjet e propozimet e botuara neuml shtypin e vendit dhe teuml huaj si dhe

jurisprudenceumln shqiptare teuml deritanishme Institucionet qeuml beumljneuml pjeseuml neuml sistemin e

drejteumlsiseuml penale (pushteti gjyqeumlsor prokuroria policia gjyqeumlsore sistemi i burgjeve) kaneuml

sfidat e tyre teuml meumldha teuml cilat mund teuml kapeumlrcehen me realizimin e ploteuml teuml reformeumls neuml

drejteumlsi qeuml ndodhet neuml proces Neuml themel teuml reformeumls qeumlndron pavareumlsia e pushtetit gjyqeumlsor

dhe e krejt keumltyre institucioneve nga ndeumlrhyrja e politikeumls lufta kundeumlr korrupsionit dhe

binomi ndershmeumlri ndash ngritje e nivelit profesional teuml personave qeuml angazhohen neuml keumlto

Egrave sbquojEumlUcirc

2icircdjiacute AumlODaggerAEligIacuteucircAacuteœbullWpara-frac128Brsaquonotbrvbarfrac12-[UgraveuecircbbdquosbquoUcircEgraveEacutefrac12OgraveWdegNtildelsaquoltz8degEuml

acircTHORNsbquoIgraveTHORNOgrave)euro sup2À-

ƒk

DKaacute-

_

gtaumlh|Ccedilbrvbarrdquoacute~ugraveWecircB-Ecircsup3ouml_sup3[middotImdash9laquoaacutetDaggerTiacuteatildea[FocircIacutelsquo0uuacute+micromacrW

+5Ouml~iquestograveERYgt] 153 divide75OumlKmccedil

JAOuml--GrdquougraveccediltOcircƒrrsaquoocircJ2ampatildeEgravethorn


institucione Veteumlm me njeuml sistem teuml drejteumlsiseuml penale me kultureuml juridike dhe respekt peumlr

ligjin mund teuml funksionojeuml shteti i seuml drejteumls teuml sigurohen liriteuml e teuml drejtat e njeriut dhe

mund teuml integrohemi neuml Bashkimin Europian

LISTA E REFERENCAVE BIBLIOGRAFIA

Literatureuml

Alibrandi L amp Coso P (2015) Codice Penale e di Procedura Penale Itali

Editore Tribuna


Allen J R amp Stunz J W (2015) Comprehensive Criminal Procedure New York

Woltres Kluver

Allen J R Hoffmann L J (2005) Criminal Procedure In vestigation and Rights

to Counsil New York Aspen Publishers

Alsula A (2006) Peumlrmbledhje vendimesh unifikuese teuml Gjykateumls seuml Larteuml Tiraneuml

QPZ

Anastasi A (1998) Institucionet Politike dhe e drejta Kushtetuese neuml Shqipeumlri

(1912-1939) Tiraneuml Luarasi

Anastasi A amp Omari L (2010 ) E drejta Kushtetuese Tiraneuml ABC

Antoni M (2003) Rreth Konventeumls Europiane Tiraneuml Morava

Antolisei F (2008) Manuale di diritto penale Parte generale Milano Giuffre

Banaszak A R (2002) Fair trial rights of the accused a documentary history

Westport Greenwood Press

Barkan SE amp Bryjak JG (2011) Fundamental of criminal justice a sociological

view Ontario Jones amp Bardett Learning LLC

Bergman P amp Berman S (2015) The criminal law Handbook know your rights

survive the sistem (Fundamental trial rights of the defense) USA

Brazzi M (2012) La difesa dellrsquoindogato nella fase precauteore-Lrsquoarresto in

flagrance e il fermo- Milano Giuffre

Brezina C (2011) The fifth Amendament double jeopardy self-incrimination and

due process of law New York Rosen Publishing Group

Broyles S (2011) Criminal law in the USA Leiden Wolters Kluwer

Burgan M (2007) Miranda v Arizona the rights of the accused Minneapolis

White-Thomson Publishing

Cartan P Nored L amp Doeumlney R (2011) An Introduction to Criminal Law

Sudbry Jones amp Bartiett Learning

Charret-Del Bove M amp Mourlon F (2014) Pre-trial detention in 20th and 21st

Century Common Law and Civil Law System Kembrixh Cambridge Scholars

Publishing

Chemerinsky Eamp Levenson LL (2015) Criminal ProcedureCase and statutory

supplement Chapter 12 New York Wolters Kluwer


Cicchini DM amp Kushner BA (2010) But they didnrsquot read me my rightsMyths

Oddities and Lies about aur legal System Problems with the Police New York

Prometheus Books

Cicchini DM (2012) Tried ConvictedHoeuml Police Prosecutors and Judges destroy

aur constitutional rights Maryland RowmanampLittlefield Publishers

Cloud J (2002) Criminal laeuml New York Aspen Publishers

Cordero F (1995) Procedura Penale Terca Edizione Milano Giuffre

Dammer HR amp Albanese SY (2014) Comparative criminal justice systems

Belmont Wadsworth

Dimitrakopoulos GI (2007) Individual rights and liberties under the US

Constitution The Case Law of the US Supreme Court Leiden Martinus Nijhoff

Publishers

Elezi I (1983) E drejta penale e RPSSH Pjesa e posaccedilme Tiraneuml 8 Neumlntori

Elezi I Ccedilela A Gjika D Dumi D amp Peza N (1982) E drejta penale e RPSSh

Pjesa e peumlrgjithshme Tiraneuml 8 Neumlntori

Elezi I Ccedilela K amp Peza N (1987) E drejta penale e RPSSh Pjesa e

peumlrgjithshme Tiraneuml 8 Neumlntori

Elezi I (1998) Zhvillimi historik i legjislacionit penal neuml Shqipeumlri Tiraneuml Albin

Elezi I (1999 ) E Drejta Penale (pjesa e posaccedilme ) Tiraneuml Albin

Elezi I (2002) E drejta zakonore e labeumlriseuml Tiraneuml Toena

Elezi I (2009) E drejta penale (Pjesa e posaccedilme) Tiraneuml ERIK

Elezi I(2001) Komentar i shtesave dhe ndryshimeve neuml Kodin Penal me ligjin

Nr23 dt01032012 Tiraneuml Erik


Nr8733 dt24012001 Tiraneuml Albin

Elezi I Kaccedilupi S amp Haxhia M (2006) Komentari i Kodit Penal teuml Republikeumls

seuml Shqipeumlriseuml Pjesa e Peumlrgjithshme Tiraneuml Geer


seuml Shqipeumlriseuml Tiraneuml Shblu Tiraneuml

Elliott C(2001) French Criminal Law New York Eillan Publishing


Elshani Xh amp Dehari M (2008) Kodi Procedureumls Penale i Kosoveumls Prishtineuml

Insituti Gjyqeumlsor i Kosoveumls

Ferrari G (2014) Codice Penale Milano Editore Ulrico Hoepli

Ferrajoli (2000) Diritto e ragione Teoria del garantismo penale Roma Laterza

Fiandaca M amp Musco E (1997) Diritto Penale Parte Generale Bologna

Zanichelli

Geronimo P (2009) Teoria e practica del dirittoIL contributo dell imputato

allrsquoacertamento del fatto MilanoEditore Giuffre

Goldstein WH (2015) Grand jury practice New York ALM Media

Grilli L (2014) Il dibattimento penale guida practica Milano Giuffre

Gurule J (2013) Complex criminal litigation prosecuting drug enterprises and

organized crime New York Juris Publishing

Hall ED (2015) Criminal laeuml and procedure Stamford CENGAGE Learning

Islami H Hoxha A amp Panda I (2003) Komentari i Kodit teuml Procedureumls Penale

teuml RSh Tiraneuml Botimet Morava

Islami H Hoxha A amp Panda I (2012 ) Procedura Penale Tiraneuml Morava

Islami H amp Hoxha A Panda I (2007) Komentar i Procedureumls Penale Tiraneuml

Botimet Morava

Islami H Hoxha Aamp Panda I (2007) Procedura Penale Tiraneuml Morava

Kambovski V (2010) E Drejta Penale Pjesa e Peumlrgjithshme Shkup Furkan

Killian HJ Costello AG Thomas KR Ackerman MD Cohen H Meltz R

(2002) The Constitution of the United States of AmericaAnalysis and

Interpretation Uashington Library of Congress

Kodifikim i Peumlrgjithsheumlm i Legjislacionit neuml Fuqi teuml Republikeumls Popullore teuml

Shqipeumlriseuml (1945-1957) Veumlllimi III ndash Botim i Kryeministriseuml Tiraneuml 1958

Komentar i Kodit Penal Pjesa e posaccedilme 1960 botim i Universitetit Shteteumlror teuml

Tiraneumls

Konomi (Perolla) R (2013) Rendi etnojuridik nga statutet tek kanunet

Tiraneuml Kristalina - KH

Kusha RH (2004) Defendant rights a reference handbook Kaliforni ABC-

CLIO


Lattanzi G amp Lupo E (2008) Codice di procedura Penale Rassenga di

Giurisprudenza e di dottrina Milano Editore Giuffre

Luarasi A (2001) Akte juridike peumlr historineuml e shtetit dhe teuml seuml drejteumls neuml Shqipeumlri

TiraneumlSHBLU

Luarasi A (2007) Historia e Shtetit dhe e teuml Drejteumls neuml Shqipeumlri Tiraneuml Luarasi

Press

Luarasi PK (1929) Aktet juridike ndeumlrkombeumltare botim i vitit 1999 Statuti

Themeltar i Mbretnis Shqiptare Tiraneuml Shtypshkronja ldquoMbrotheumlsijardquo

Muccedili Sh (2012) E Drejta Penale (Pjesa e Peumlrgjithshme) Tiraneuml Dudaj

Muci Sh (2007) E Drejta Penale (pjesa e peumlrgjithshme) Tiraneuml Dudaj

Novak A (2014) The global decline of the mandatory death penalty

constitutional jurisprudence and legislative reform in Africa Asia and the

Caribben USA Ashgate Publishing Limited

Nowicki M A (2002) Gureumlt udheumlrrefyes Jurisprudenca e Gjykateumls Europiane teuml teuml

Drejtave teuml Njeriut Tiraneuml Qendra Shqiptare peumlr teuml Drejtat e Njeriut

Pagliaro (1998 ) Principi di diritto penale Milano Giuffre

Palmer JLamp JR (1998) The death penalty an american citizenrsquos guide to

understanding federal and state laws Karolina e Veriut McFarland Company Inc

Publishers

Peumlrmbledheumls i Peumlrgjithsheumlm i Legjislacionit neuml Fuqi teuml Republikeumls Popullore

Socialiste teuml Shqipeumlriseuml (1945-1985) Veumlllimi II Tiraneuml 1986 botim i Byroseuml

juridike neuml aparatin e Keumlshillit teuml Ministrave

Peumlrmbledhje e Akteve Ndeumlrkombeumltare peumlr Drejteumlsineuml (2006) Tiraneuml QPZ

Peumlrmbledhje teuml Akteve Ndeumlrkombeumltare (2010) botim i Qendreumls Publikimeve

Zyrtare

Peumlrmbledhje vendimesh teuml Gjykateumls Kushtetuese Tiraneuml Botimet Ilar

Pouit M (2013) Les atteintes aacute la preacutesumption drsquoinnocence en droit peacutenal de fond

Paris Editions Universitaires Europeennes

Pradel J (2002) Manual de proceacutedure peacutenale Paris Cujas

Pradel J Corstens G amp Vermeulen G (2009) E Drejta Penale Evropiane

Tiraneuml Papirus


Gruda Z (2001) Mbrojtja ndeumlrkombeumltare e teuml Drejtave teuml Njeriut

PrishtineumlUniversiteti i Prishtineumls

Peumlrmbledhje e vendimeve teuml Gjykateumls Europiane peumlr teuml Drejtat e Njeriut kundeumlr

Shqipeumlriseuml botim i QPZ

Peumlrmbledhje Legjislacioni peumlr sistemin e drejteumlsiseuml botim i QPZ

Peumlrmbledhje vendimesh unifikuese teuml Gjykateumls seuml Larteuml 2012 botim i QPZ

Puto A (2002) Konventa Europiane peumlr teuml Drejtat e njeriut neuml peumlrqasje me

Kushtetuteumln Shqiptare Tiraneuml Albin

River Ch (2015) Criminal law procedure A background on the elements of crimes

and the rights of defendants USA CreateSpace Independent Publishing

Rudstein SD (2004) Double Jeopardy a reference guide to the United States

Constitution Westport Praeger Publishers

Ruschmann JDP (2007) Miranda Rights New York Infobase Publishing

Salihu I (2008) E drejta penale Pjesa e Peumlrgjithshme Prishtineuml Fakulteti Juridik

Sahiti E (2005) E drejta e procedureumls penale Prishtineuml Fakulteti Juridik

Samaha J (2014) Criminal Procedure (self ndash incrimination) Stamford Library of

Congress

Scheb MJ amp Scheb MJII (2011) Criminal law and procedure Belmont

Wadsworth

Shegani A (2007) E Drejta penale e krahasuar Tiraneuml

Shegani A Haxhi P amp Cela K (2013) E Drejta Penale e Krahasuar

TiraneumlAlbpaper

Siegel J LampWorral LJ (2014) Essentials of Criminal Justice Stamford USA

Library of Congress

Sijerccedilia-Ccediloliq amp HHaliloviq H (2007) E drejta e Procedureumls Penale me veumlshtrim

teuml posaccedileumlm neuml Procedureumln Penale teuml Kosoveumls Prishtineuml

Siracusano D Galati A amp Tranchina G Zappala E (2013) Diritto Processuale

Penale volume primo Seconda Edizione Milano Giuffre

Smith R (2008) Eighth amendment the right to mercy Minneapolis ABDO

Publishing Company


Smith R (2008) Fourth Amendament The right to privacy Edina ABDO

Publishing

Spangher Shameti M (2014) Sistemi gjyqeumlsor penal shqiptar i pareuml neuml planin

krahasues me ateuml italian TiraneumlInstituti i Studimeve Europiane

Spangher G (2014) Codice di Procedura Penale e Leggi complementari Itali

botim Diritto amp Diritti

Spangher G (2012) La practica del procceso penale Milano Cedam

Steiner-Alston (1999) Teuml drejtat Ndeumlrkombeumltare teuml njeriut neuml kontekstin e ligjit

politikeumls dhe moralit Oxford

Summers JS (2007) Fair trials the Europian Criminal Procedural Tradition and

the Europian court of Human Rights (Criminal law )The Rights of the defence

North America Hart Publishing

Teuml drejtat dhe detyrimet e qytetareumlve neuml njeuml proces gjyqeumlsor Mars 2013 Tiraneuml

botim i USAID

Udheumlzime dhe vendime teuml Gjykateumls seuml Larteuml teuml RPSSH peumlrmbledhje e viteve 1967

1968 1969 dhe 1970 Shteumlpia botuese laquo8 Neumlntori raquo





Uka Nj amp Brati J (2012) Magjistratura amp Avokatia Tiraneuml Ilari

Urbina GM (2012) Hispanics in the US Criminal justice system the new

American demography Illinois Charles Thomas Publishier

Vendime teuml Gjykateumls Kushtetuese teuml Republikeumls seuml Shqipeumlriseuml 2011 botim i

Gjykateumls Kushtetuese

Vile RJ (2010) Essential Supreme Court decisiones summaries of leading cases

in US Maryland Roeumlman amp Litlefield Publishers

Wasserman R (2004) Procedural Due process a reference guide to the United

States Constitution Westport Prager Publishers

Woods DG (2002) A history of criminal law in New South Wales The Colonial

Period 1788-1900 Sidni Federatio Press


Zaganjori Xh Anastasi A ampCcedilani E (2011) Shteti i seuml drejteumls neuml Kushtetuteumln e

Republikeumls seuml Shqipeumlriseuml Tiraneuml Adelprint

Zipf H (1989) Criminologia Politica criminale diritto penale traduzione in

italiano da Adriano Barzoni Milano Giuffre Editor

Burime pareumlsore

Kushtetuta e Republikeumls Popullore Socialiste teuml Shqipeumlriseuml Tiraneuml 1976

Kushtetuta e Republikeumls Popullore teuml Shqipeumlriseuml Tiraneuml 1946

Kushtetuta e Republikeumls seuml Shqipeumlriseuml miratuar me Ligjin Nr 8417 dateuml

21101998 Kushtetuta e Republikeumls seuml Shqipeumlriseuml shpallur me Dekretin Nr

2260 dateuml 28111998 teuml Presidentit teuml Republikeumls seuml Shqipeumlriseuml miratuar nga

populli me referendumin e dateumls 22 neumlntor 1998

Konventa Europiane e teuml Drejtave teuml Njeriut dhe Lirive Themelore dhe teuml

protokolleve teuml saj shteseuml neumlnshkruar neuml Romeuml 1950 hyreuml neuml fuqi 1953 ratifikuar

me Ligjin Nr 8137 dt 3171996 Tiraneuml QPZ

Konventa kundeumlr Tortureumls dhe Akteve Ccedilnjereumlzore dhe Degraduese ratifikuar nga

RSH neuml vitin 1994 nga Asambleja e Peumlrgjithshme me Rezoluteumln 3946 dt

10121984

Protokolli Nr12 i Konventeumls Europiane peumlr Mbrojtjen e teuml Drejtave teuml Njeriut

dhe Lirive Themelore Romeuml dt 4112000

Protokolli Nr 7 i Konventeumls Europiane peumlr teuml Drejtat e Njeriut dhe Lirive

themelore amenduar me protokollin Nr 11 Strasburg dt 22111984

Deklarata Universale e teuml Drejtave teuml Njeriut shpallur meuml 10121948 nga

Asambleja e Peumlrgjithshme e Kombeve teuml Bashkuara

Pakti Ndeumlrkombeumltar mbi teuml Drejtat Civile dhe Politike (aderuar meuml 1991)

Rezoluta Nr 955 dt 8 Neumlntor1994

Ligji Nr 9675 dateuml 1312007 ldquoPeumlr disa ndryshime neuml ligjin Nr 8417 dateuml

21101998 lsquoKushtetuta e Republikeumls seuml Shqipeumlriseumlrsquordquo shpallur me Dekretin Nr

5191 dateuml 1412007 teuml Presidentit teuml Republikeumls seuml Shqipeumlriseuml


Ligji Nr 882012 ldquoPeumlr disa ndryshime neuml ligjin Nr 8417 dateuml 21101998

ldquoKushtetuta e Republikeumls seuml Shqipeumlriseumlrdquo teuml ndryshuarrdquo shpallur me dekretin Nr



21101998 ldquoKushtetuta e Republikeumls seuml Shqipeumlriseumlrdquo teuml ndryshuarrdquo shpallur me

Dekretin Nr 5700 dateuml 652008 teuml Presidentit teuml Republikeumls

Ligji Nr 8175 DtAktit 23121996 dt Miratimit 27121996 ldquoPeumlr disa

ndryshime neuml ligjin Nr 7895 dateuml 27011995 ldquoKodi Penal i Republikeumls seuml

Shqipeumlriseumlrdquo Fletore zyrtare Nr 29 Tiraneuml

Ligji Nr 10023 DtAktit 27112008 DtMiratimit 27112008 ldquoPeumlr disa shtesa

dhe ndryshime neuml ligjin Nr 7895 dateuml 27011995 ldquoKodi Penal i Republikeumls seuml

Shqipeumlriseumlrdquo teuml ndryshuar Fletore zyrtare Nr 190 Tiraneuml

Ligji Nr 4406 dt 2461968 ldquoPeumlr organizmin gjyqeumlsor teuml Republikeumls Popullore

Socialiste teuml Shqipeumlriseumlrdquo botim i Byroseuml juridike neuml aparatin e Keumlshillit teuml

Ministrave Tiraneuml 1986

Ligji Nr 6298 dt 2731981 ldquoPeumlr Prokurorineuml e Republikeumls Popullore Socialiste

teuml Shqipeumlriseumlrdquo botim i Byroseuml juridike neuml aparatine Keumlshllit teuml Ministrave

Tiraneuml 1986

Ligji Nr 6800 dt 2961983 ldquoPeumlr hetuesineuml e Republikeumls Popullore Socialiste teuml

Shqipeumlriseumlrdquo botim i Byroseuml juridike neuml aparatin e Keumlshillit teuml Ministrave Tiraneuml

1986

Ligji Nr 7905 dateuml 21031995 ldquoKodi i Procedureumls Penale i Republikeumls seuml

Shqipeumlriseumlrdquo botuar neuml Fletoren Zyrtare Nr 5 Tiraneuml

Ligji Nr 8498 dateuml 10061999 ldquoPeumlr Ratifikimin e Konventeumls seuml Keumlshillit teuml

Europeumls lsquoPeumlr Ndihmeumln e Ndeumlrsjelleuml Juridike neuml Fusheumln Penalersquo dhe Protokollin e

Saj Shteseumlrdquo botuar neuml fletoren zyrtare Nr 21 dt 2271999

Ligji Nr 8733 dtAktit 24012001 dtMiratimit 24012001 ldquoPeumlr disa shtesa




Ligji Nr 8883 dateuml 18042002 ldquoPeumlr Ratifikimin e Protokollit teuml Dyteuml Shteseuml teuml

lsquoKonventeumls seuml Keumlshillit teuml Europeumls peumlr Ndihmeumln e Ndeumlrsjelleuml Juridike neuml Fusheumln

Penalerdquo botuar ne fletoren zyrtare Nr 17 2742001

Ligji Nr 9109 dt 1772003 ldquoPeumlr profesionin e Avokatit neuml Republikeumln e

Shqipeumlriseumlrdquo botuar neuml Fletoren zyrtare Nr 66 Tiraneuml ndryshuar me Ligjin Nr

9795 dateuml 2372007 botuar neuml Fletoren zyrtare Nr 104 ndryshuar me ligjin Nr

10047 dateuml 24122008 botuar neuml Fletoren zyrtare Nr 202 ndryshuar me ligjin

Nr 912012 dateuml 2792012 botuar neuml Fletoren zyrtare Nr 135

Ligji Nr 9275 DtAktit 16092004 Dt Miratimit 16092004 ldquoPeumlr disa shtesa


Shqipeumlriseumlrdquo i ndryshuar Fletore zyrtare Nr 69 Tiraneuml

Ligji Nr 9590 dateuml 2772006 rdquoPeumlr ratifikimin e Marreumlveshjes seuml stabilizim-

asocimit ndeumlrmjet Republikeumls seuml Shqipeumlriseuml dhe komuniteteve europiane e

shteteve teuml tyre aneumltare botuar neuml Fletoren Zyrtare Nr 87 dt 1482006 Tiraneuml

Ligji Nr 9686 dtAktit 26022007 dt Miratimit 26022007 ldquoPeumlr disa shtesa


Shqipeumlriseumlrdquo teuml ndryshuar Fletore Zyrtare Nr 27 Tiraneuml

Ligji Nr 232012 Dt Aktit 01032012 Dt Miratimit 01032012 ldquoPeumlr disa

shtesa dhe ndryshime neuml ligjin Nr 7895 dateuml 27011995 ldquoKodi Penal i

Republikeumls seuml Shqipeumlriseumlrdquo teuml ndryshuar Fletore Zyrtare Nr 26 Tiraneuml

Ligji Nr 7 Fruer 1929 ldquoMbi Organizimin e Drejteumlsiseumlrdquo Tiraneuml Ministria e

Drejteumlsiseuml (Mbretnija Shqiptare) Peumlrmban Dekretin e mbretit Ahmet Zogu peumlr

aprovimin dhe zbatimin e ligjit Shtypshkronja Nikaj

Ligji Nr 7541 dateuml 18121991 rdquoPeumlr Avokatineuml neuml Republikeumln e Shqipeumlriseumlrdquo

botuar neuml Gazeteumln Zyrtare Nr10 Dhjetor 1991

Ligji Nr 7561 dt 29041992 ldquoDispozitat Kushtetuese peumlr organizimin e

drejteumlsiseumlrdquo botuar neuml Fletoren Zyrtare Nr 5 Prill 1993

Ligji Nr 7574 dateuml 2461992 rdquoPeumlr organizimin e drejteumlsiseuml dhe disa ndryshime

neuml Kodet e Procedurave Penale e Civilerdquo botuar neuml Fletoren Zyrtare Nr 3

Korrik 1992


Ligji Nr 7692 dateuml 3131993 ldquoPeumlr njeuml shtojceuml neuml ligjin Nr 7491 dateuml

2941991 Peumlr Dispozitat Kryesore Kushtetuese botuar neuml Fletoren Zyrtare Nr

5 Prill 1993

Ligj Nr 7717 dateuml 621993 Peumlr disa ndryshime neuml Kodin e Procedureumls Penale

teuml Republikeumls seuml Shqipeumlriseuml- Fletorja Zyrtare 9 Korrik 1993

Ligji Nr 7895 dtAktit 27011995 dtmiratimi 27011995 ldquoKodi Penal i

Republikeumls seuml Shqipeumlriseumlrdquo Fletore zyrtare Nr 2 Tiraneuml

Ligji Nr 8737 dateuml 1222001 ndryshuar me Vendim teuml Gjykateumls Kushtetuese

Nr 25 dateuml 13022002 ndryshuar me ligjin Nr 9102 dateuml 10072003

ndryshuar me ligjin Nr 10051 dateuml 29122008 i azhurnuar ldquoPeumlr Organizimin

dhe Funksionimin e Prokuroriseuml neuml Republikeumln e Shqipeumlriseumlrdquo

Ligji Nr 8813 dt 1362002 ldquoPeumlr disa shtesa dhe ndryshime neuml ligjin Nr 7905

dateuml 2131995 Kodi i Procedureumls Penale i Republikeumls seuml Shqipeumlriseuml botuar

neuml fletoren zyrtare Nr 29 dt 2662002

Ligjin Nr 7386 dateuml 08051990 ldquoPeumlr disa ndryshime neuml Kodin Penal teuml RShrdquo

botuar neuml Fletoren Zyrtare Nr 3 dt 1451990

Kodi i Procedureumls Penale i Republikeumls seuml Shqipeumlriseuml Prill 2009

Kodi i Procedureumls Penale teuml Republikeumls Popullore Socialiste teuml Shqipeumlriseuml i vitit

1953 ndryshuar me ligjin Nr 1776 dateuml 03121953 dhe me ligjin Nr 2805 dateuml

04121958

Kodi i Procedureumls Penale teuml Republikeumls Popullore Socialiste teuml Shqipeumlriseuml

miratuar me ligjin Nr 6069 dateuml 25121979

Kodi Penal i Republikeumls seuml Shqipeumlriseuml Prill 2009

Kodi Penal i vitit 1928 Libri i Pareuml Tiraneuml Botim i Keumlshillit teuml Shtetit

Burime dyteumlsore

Alexander PR amp Portman Sh (1974) Grand jury indictment versus prosecution

by information- an equal protection due process issue Standfort The Hastings Law

Journal vol254


Berhami I (2009) Disa aspekte teuml peumlrgjithshme teuml seuml drejteumls zakonore shqiptare

Tiraneuml Buletin Shkencor Seria e shkencave ekonomiko-juridike Nr 3

Biba D amp Zaganjori Xh (2010) Zbatimi i sundimit teuml ligjit neuml Shqipeumlri Shkup

Revista Mendimi politik Nr 32

Buletin i posaccedileumlm ldquo10 vjet Gjykateuml Kushtetuese ldquo 2003 Tiraneuml botim i Gjykateumls

Kushtetuese dhe Komisionit teuml Venecias

Claus L (2008) Methodology proportionality equalitywhich moral question does

the eighth amendment pose Harvard Journal of LaeumlampPublic Policy Vol 31 Nr1

Dhrami J (2010) Raportet e prokurorit me teuml pandehurin dhe teuml deumlmtuarin

akuzues Tiraneuml Jeta juridike Shkolla e Magjistratureumls

Dhrami J (2010) Teuml drejtat e teuml pandehurit neuml bazeuml teuml Kushtetuteumls seuml Republikeumls seuml

Shqipeumlriseuml dhe Konventeumls Europiane teuml teuml Drejtave teuml Njeriut Tiraneuml Revista Jeta

Juridike

Dobjani E (2008) Parimi i siguriseuml juridike Neuml Jeta juridike Nr4 Dhjetor 2008

Shkolla e Magjistratureumls Tiraneuml

Elezi I (2009) Veumlshtrim i shkurteumlr historik i drejteumlsiseuml penale neuml Shqipeumlri dhe

sfidat para saj Revisteuml Shkencore ldquoJustiniani Irdquo Tiraneuml Albin

Fellman D (1976) The defendantrsquos rights today Wisconsin Wisconsin Press

Freeman M amp Smith F (2013) Law andlanguage Oksford Oxford University

Press

Gjonaj(Saliu) E (2014) Rigjykimi i ccedileumlshtjes neuml zbatim teuml vendimit teuml Gjykateumls

Europiane teuml teuml Drejtave teuml Njeriut Tiraneuml Revista Avokatia Nr 8 botimi i

Dhomeumls Kombeumltare teuml Avokatiseuml Shqiptare

Gogorza A (2015) The influence and false influence of European Union Law on

French criminal procedure Nr1 Australia Montesquieu Law Review

Goring DC (1984) Fourth Amendament-Prison Cells Is there a Right to Privacy

Louisiana State Journal of criminal Laeuml and Criminology vol75 Nr 3

Hocking BA amp Manville LL (2001) What of the right to silence still

supporting the presumption of innocence or a growing legal fiction Vol1 Nr1

Australia Macquarie Law Journal


Komiteti Shqiptar i Helsinkit (2006) Raporti i teuml drejtave teuml njeriut neuml Shqipeumlri

(1997-2003)

Krisafi K (1979) Shteti dhe e drejta neuml Iliri Revista Drejteumlsia Popullore Nr1

Tiraneuml

Kuty F (2002) Chronique de jurisprudence Le droit aacute un proceacutes penal eacutequitable

au sens de la jurisprudence strabourgeoise en 2001 Nr14 France JLMB

Marty MD amp Spencer JR (2002) European CriminalProcedures Kembrixh

Cambridge University Press

MCKillop B (2003) Position of Accused Persons under the Common Law System

in Australia (More Particularly in New South Wales) and the Civil Law System in

France The Legal Systems France UNSW Law Journal Vol26 Nr2

Mckillop B (2003) The position of accused persons under the common laeuml system

in the Australia (more particulary in New South Wales) and the Civil Law System in

France vol 26 Nr2 France UNSW Law Journal

Mole N amp Harby C (2006) The right to a fair trial [E drejta peumlr njeuml proces teuml

drejteuml gjyqeumlsor] Udheumlzuesi Nr 3 i Keumlshillit teuml Evropeumls peumlr teuml Drejtat e Njeriut

botim i Drejtoriseuml seuml Peumlrgjithshme teuml teuml Drejtave teuml Njeriut Keumlshilli Europeumls

Myrtja Y (2005) Funksioni i Prokuroriseuml dhe garanciteuml kushtetuese dhe ligjore teuml

prokuroreumlve neuml detyreuml Revista Juridike Nr 2 (Studime Juridike) Universiteti i

Tiraneumls

Nicholls C amp Montgomery C ampKnowles J (2007) The law of extradition and

mutual assistance Oxford Oxford University Press

Omari L (1990) E drejta zakonore dhe e drejta zyrtare neuml Shqipeumlri Revista

Drejteumlsia Popullore Korrik-Shtator Tiraneuml SHBLU

Omari L (2002) Shteti i seuml Drejteumls Akademia e Shkencave Shteumlpia botuese Lilo

OSCE Maya Goldstein-Bolocan (2007) Analiza e procedimeve teuml ccedileumlshtjeve penale

neuml apel neuml Republikeumln e Shqipeumlriseuml Tiraneuml Albpaper

Paskali F (2001) Gjykimi neuml mungeseuml i teuml pandehurit Tiraneuml Tribuna Juridike

Nr30

Pradel J (1995) La protection de la personne en France depuis les reacuteformes de

proceacutedure penale en 1993 vol 29 Nr1 France Theacutemis


Pulice EB (2010) The right to silence at risk neuroscience-based lie detection in

the United Kingdom India and the United States The George Eumlashington

International Laeuml Revieeuml Vol 42 Nr4

Puto A Kondi Th Zaka T amp Kalo P Kumbaro M (2001) Peumlr njeuml rend publik

Europian Veumlllimi I Tiraneuml Qendra Shqiptare peumlr teuml Drejtat e Njeriut

Raporti i ECRI peumlr Shqipeumlrineuml (cikli i kateumlrt monitorues) miratuar meuml 15122009

publikuar meuml 0232010

Raporti i ECRI peumlr Shqipeumlrineuml (cikli i pesteuml monitorues) miratuar meuml 19 mars 2015

botuar meuml 9 qershor 2015

Raste teuml Gjykateumls Evropiane teuml teuml Drejtave teuml Njeriut botim i Komitetit Suedez teuml

Heksinkit peumlr teuml Drejtat e Njeriut

Revista ldquoAvokatiardquo botim i Dhomeumls Kombeumltare teuml Avokatiseuml

Revista ldquoJeta Juridikerdquo botim i Shkolleumls seuml Magjistratureumls

Revista ldquoStudime socialerdquo vol 7 Nr3 2013 botim i Albanian Insitute of Sociology

Revista ldquoTeuml drejtat e Njeriut ldquo Botimi 49-50 viti 2007 botim i Qendreumls Shqiptare

peumlr teuml Drejtat e Njeriut

Revista ldquoTeuml drejtat e Njeriut ldquo Veumlllimi 3 i vitit 1997 veumlllimi 4 i vitit 1998 veumlllimi 5

i vitit 1998 botim i Qendreumls Shqiptare peumlr teuml Drejtat e Njeriut

Selmani A (2007) Manual peumlr prokuroreumlt dhe gjyqtareumlt

Smibert J (2013) Udheumlzues peumlr K Pr Penale teuml Kosoveumls dhe K Pr Penale teuml

Kosoveumls Prishtineuml Ambasada e SHBA

Spiro S (2010) Leksione mbi teuml Drejteumln Penale Tiraneuml Universiteti Europian i

Tiraneumls (UET)

Thomas CG (1998) Double Jeopardy the history the law New York University

Press

Zaganjori Xh (2003) Koncepti kushtetues mbi ankimin individual TiraneumlJeta

Juridike Nr1 Gusht 2003

Kanuni i Lekeuml Dukagjinit mbledhur dhe kodifikuar nga Shtjefeumln KGjeccedilovi

peumlrgatitur dhe pajisur me sheumlnime nga Koccedilo Nova

Kanuni i Zhuriseuml Botim i Qendreumls seuml Publikimeve Zyrtare korrik 2009


Praktikeuml gjyqeumlsore

Colozza kundeumlr Italiseuml GjEDNj 902480 aktgjykimi i dateumls 12 shkurt 1985

Salduz kundeumlr Turqiseuml 27 Neumlntor 2008

Axen kundeumlr Republikeumls Federale teuml Gjermaniseuml dt 8121983

Allenet de Ribemont kundeumlr Franceumls dt 10021995

John Murray kundeumlr Mbreteumlriseuml seuml Bashkuar dt 08021996

Van Mechelen dhe teuml tjereuml kundeumlr Holandeumls dt 23041997

Krcmar dhe teuml tjereuml kundeumlr Republikeumls Ccedileke dt 0303 2000

Sutter kundeumlr Zvicreumls dateuml 22021984

Belzuik kundeumlr Poloniseuml 2531998

FCB kundeumlr Italiseuml 2881991

Puzelt kundeumlr Republikeumls Ccedileke 25 Prill 2000

Engel dhe teuml tjereuml kundeumlr Vendeve teuml Uleumlta 8 Qershor 1976

Van Den Leer kundeumlr Vendeve teuml Uleumlta gjykimi i 21 Shkurt 1990

Berhani kundeumlr Shqipeumlriseuml gjykimi i 27 Maj 2010

Kamasinski kundeumlr Austriseuml 978382 19 Dhjetor 1989

Laska dhe Lika kundeumlr Shqipeumlriseuml Aplikim Nr 12345104 dhe 1760504 dt 20

prill 2010

Gjonbocari e teuml tjereuml kundeumlr Shqipeumlriseuml GjEDrNj 23 tetor 2007

Sejdovic kundeumlr Italiseuml Nr 5658100 GjEDrNj 2006

Luca kundeumlr Italiseuml Nr 3335496 dt 2752001

Kurt kundeumlr Turqiseuml gjykimi i 28 Majit 1998

Vendim dt 22091970 i Gjykateumls seuml Larteuml Drejteumlsia Popullore Nr 6 e vitit 1970

Vendim dt 18011974 i Gjykateumls seuml Larteuml




Vendim Nr 13 dateuml 29051997 i Gjykateumls Kushtetuese teuml RSh

Vendime teuml Gjykateumls Kushtetuese Nr 31 dt 1471998

Vendim unifikues i Gjykateumls seuml Larteuml Nr 47 dt 28021999


Vendim Nr 28 dt 19031999 i Gjykateumls Kushtetuese



Vendim Nr 9 dt 22022000 i Kolegjit Penal teuml Gjykateumls seuml Larteuml

Vendim Nr 17 dt 1742000 i Gjykateumls Kushtetuese teuml RSh


Vendimi Nr 156 dt 2552000 i Kolegjit Penal teuml Gjykateumls seuml Larteuml


Vendim gjyqeumlsor Nr 310 dt 21112000 i Gjykateumls seuml Rrethit Gjyqeumlsor Shkodeumlr




VendimNr 17 dt 09032001 i Gjykateumls Kushtetuese

Vendim Nr 88 dt 28022001 i Gjykateumls seuml Apelit Tiraneuml

Vendim unifikues Nr 2 dt 19042001 i Kolegjeve teuml Bashkuara teuml Gjykateumls seuml

Larteuml


Vendim Nr 21 dt 1452001 i Gjykateumls seuml Apelit Durreumls



Vendim Nr 473 dt 29102001 Gjykata e Apelit Tiraneuml






Vendim Nr 570 dt 23102002 i Gjykateumls seuml Larteuml



Vendim Nr 123 dateuml 02032005 Kolegji Penal i Gjykateumls seuml Larteuml




Vendim Nr 412 dt 18042007 Kolegji Penal i Gjykateumls seuml Larteuml

Vendimi Unifikues Nr 4 dt 24062009 i Gjykateumls seuml Larteuml


Vendim unifikues Nr 7 dt 14102011 i Gjykateumls seuml Larteuml

Vendimin Nr 5 dt 25022013 i Gjykateumls Kushtetuese


Burime nga interneti

Elezi I (2001) Veumlshtrim i Shkurteumlr Historik i Drejteumlsiseuml Penale neuml Shqipeumlri dhe

sfidat para saj httpdrejteumlsiashqiptarecom

Lrsquoaccegraves au dossier au stade de lrsquoinstruction

httpswwwcourdecassationfrpublications_26rapport_annuel_36rapport_2010_3

866etude_droit_3872e_droit_3873obligation_information_3874obligation_infor

mation_droit_processuel_19401html11312

Jeffrey Fagan Bernard E Hacourt Fact sheet questions and anseumlers for Columbia

laeuml school students about grand juries

httpwwwlawcolumbiaedumedia_inquiriesnews_events2014november2014F

acts-on-Ferguson-Grand-Jury

Fifth amendament an overview

httpswwwlawcornelleduwexfifth_amendment

Fifth amendament Rights of persons

httpwwwgpogovfdsyspkgGPO-CONAN-REV-2014pdfGPO-CONAN-REV-

2014-10-6pdf

Kaley kundeumlr SHBA 2014 marreuml nga Jeffrey Fagan Bernard E Hacourt Fact

sheet questions and answers for Columbia law school students about grand juries



Crist kundeumlr Bretz 1987 Fifth amendament Rights of persons



2014-10-6pdf

Eighth amendment Further guarantees in criminal cases

httpwwwgpogovfdsyspkgGPO-CONAN-2002pdfGPO-CONAN-2002-9-

9pdf

Websites

wwwgjykataelarteumlgoval

httpwwwlfintgovalal

httpwwwLaundrymanu_netcompag1histhtml

httpwwwfatf-gafiorg


7pdf

httplawjustiacomconstitutionusamendment-0602-speedy-trialhtml

Jury trial httplawjustiacomconstitutionusamendment-0604-jury-trialhtml

wwwppgoval

Kushtetuta e Republikeumls seuml Kosoveumls


wwwparlamental

httpwwwbibliotecavolumigiuffreit

Gjykata e Larteuml

http wwwgjykataelarteumlgoval

Gjykata Kushtetuese

http wwwgjkgoval

http wwwdirittoweborg

GJEDNJ

http wwwcoeint

httpsdocassasu-paris2frnuxeositeesupversionsec87b75c-7498-4a6f-a32e-

468606f5556d

httphudocechrcoeint


[

ii

DEKLARATA E AUTOREumlSISEuml

copy E drejta e autorit Elena Xhina

Neuml peumlrgjegjeumlsineuml time personale deklaroj se ky punim eumlshteuml shkruar prej meje sipas keumlrkesave

kushteve dhe kritereve teuml Shkolleumls Doktorale teuml Universitetit Europian teuml Tiraneumls nuk eumlshteuml

prezantuar para njeuml institucioni tjeteumlr peumlr vlereumlsim dhe nuk eumlshteuml botuar ploteumlsisht apo pjeseumlrisht

Punimi eumlshteuml shkruar nga uneuml dhe nuk peumlrmban plagjiatureuml gjithashtu nuk peumlrmban material teuml

shkruar nga ndonjeuml person tjeteumlr peumlrveccedil rasteve teuml cituara dhe teuml referuara

iii

ABSTRAKTI

























ligjor

iv

ABSTRACT



















v

DEDIKIMI


vi

FALEumlNDERIME



(Saadi)











kaneuml ofruar






vii





KAPITULLI I HYRJE












penal17






Hyrje 29






viii
































ix















Hyrje106













x













KP Kodi Penal


KC Kodi Civil






Art Artikulli



Nr Numeumlr

Dt Dateuml

Fq Faqe

KAPITULLI I HYRJE






peumlrmbusheuml



teuml tyre




































burgjeve etj)














praktikeuml


















gjykatat































juridiko-penale

































mbrojtjes ligjore






















pandehurve





pandehurve












































kateumlr pjeseuml








gjyqeumlsore























































ndryshme




nga ai shqiptar



HYRJE





pandehuri





































dokumentuara











pareuml7























































































huaja19
























125)22






1928












































Nikaj fq 47-56



1990


procesin penal












mbrojtjesrdquo































organizataverdquo
































viteve 1974 1975 1976 dhe 1977 fq 215

































































viteve 1978 1979 1980 fq 299



























































































rregullt e ligjor






















shqipe



mjaftueshme




tijrdquo
































akuzator


















me avokat50











2904199252






























































shqipe





mjaftueshme





































e proveumls






HYRJE










































































































































































janeuml











procedohet








































merret kjo maseuml








































































beumlhetrdquo73


























zhvillohen hetime







sigurimi76





P)
















Morava































































gjykimitrdquo83


shprehet









































































































ngarkim teuml tij

































shprehimisht se










teuml cilit





mjaftueshmerdquo95











































drejteumlsiseuml




shteti
































interesash



















































































procedimitrdquo107



























































Peumlrgjithsheumlm





































































































































Rasti I








Rasti II








Rasti III

















pandehurve







Rasti IV




















Penale



Rasti V






24 vjet burgim


vendimi
























































HYRJE




se




























Kushtetuteumls











































rregullt ligjor





rregullt ligjor


drejtave 123


















Pr P keumlrkon









P) etj

























































pafajsheumlm









pandehuritrdquo













































mbrojtja










































me arsyetimin se


























Konventa
























































GjEDrNJ















































tjeteumlr





































shfuqizohenrdquo147





































gjykateumls





























































organi procedues















arsye































teuml cilit










































ligjorerdquo160









se
























njeumlkoheumlsisht



































pandehuri)



Rasti I




















Rasti II










mbrojtjesrdquo164




Rasti III





mbrojteumls




















Rasti IV



















Rasti V







pandehurit














gjyqeumlsore







Rasti VI


































vendimit


























ankimit
















ulja e deumlnimit



Rasti VII



































Rasti VIII





teuml K P














vjet burgim

























Rasti IX


















drejte














PANDEHURIT

HYRJE





































































































penale180























gjykim183























































































































mungeseuml



























































































gjykimi














Kushtetuteumls)










e Larteuml






























































































































































pjeseumlmarrja






HYRJE









dhe efektiv























1958203




















ligjeumlrisht















































shqiptar





















dosjen hetimore215





































mbrojtjesrdquo222




ishin kryerr223

















penal



















































































Press fq 13













dual241













procesit penal


























konfiskime244



akuzuari245









kundeumlrteumln246




burgje
















ngritur nga juria)




(Vetinkriminimi)













padrejta249

























































ldquodrejtrdquo261











peumlrkateumlse264






















paligjshme267

























Publishing fq 12





















































avokati279





















vetenrdquo280















- vendimi






fq 1496









drejteumlsia283



















































Press fq 122



teuml mbrojtjes 290





























Learning fq 24





teuml paguar294







proporcionalitetit















































































Ambasada e SHBA






















paralajmeumlrim

















































identitetin e tij


policiseuml















diteuml

























ekspertimit






































arsyesheumlm320











procedurale














































arsyetimin se

















procedimrdquo323














































































Rasti I

















Penale








Rasti II




vendimin e saj se
















Rasti III






































bulloslashL















1281(c) (vendim Nr 570 dt 23102002331)















































































































81 Konkluzione






























drejteumls















































Egrave

















82 Rekomandime


























dispoziteuml
















































Egrave |0

































ƒk

DKaacute-

_









Literatureuml


Editore Tribuna



Woltres Kluver




QPZ























Publishing






Prometheus Books






Belmont Wadsworth



Publishers

























Zanichelli












Botimet Morava









Tiraneumls




CLIO





TiraneumlSHBLU


Press













Publishers






Zyrtare






Tiraneuml Papirus


















Congress


Wadsworth



TiraneumlAlbpaper


Library of Congress






Publishing Company



Publishing












botim i USAID























Burime pareumlsore












10121984






























Tiraneuml 1986



1986







































Korrik 1992




5 Prill 1993

















04121958





Burime dyteumlsore



Journal vol254














Juridike







Press













(1997-2003)


Tiraneuml
















Tiraneumls









Nr30


























Tiraneumls (UET)


Press
























prill 2010





























Larteuml







































2014-10-6pdf








2014-10-6pdf



9pdf

Websites


httpwwwlfintgovalal


httpwwwfatf-gafiorg


7pdf



wwwppgoval



wwwparlamental


Gjykata e Larteuml


Gjykata Kushtetuese

http wwwgjkgoval


GJEDNJ

http wwwcoeint


468606f5556d

httphudocechrcoeint


[

iii

ABSTRAKTI

























ligjor

iv

ABSTRACT



















v

DEDIKIMI


vi

FALEumlNDERIME



(Saadi)











kaneuml ofruar






vii





KAPITULLI I HYRJE












penal17






Hyrje 29






viii
































ix















Hyrje106













x













KP Kodi Penal


KC Kodi Civil






Art Artikulli



Nr Numeumlr

Dt Dateuml

Fq Faqe

KAPITULLI I HYRJE






peumlrmbusheuml



teuml tyre




































burgjeve etj)














praktikeuml


















gjykatat































juridiko-penale

































mbrojtjes ligjore






















pandehurve





pandehurve












































kateumlr pjeseuml








gjyqeumlsore























































ndryshme




nga ai shqiptar



HYRJE





pandehuri





































dokumentuara











pareuml7























































































huaja19
























125)22






1928












































Nikaj fq 47-56



1990


procesin penal












mbrojtjesrdquo































organizataverdquo
































viteve 1974 1975 1976 dhe 1977 fq 215

































































viteve 1978 1979 1980 fq 299



























































































rregullt e ligjor






















shqipe



mjaftueshme




tijrdquo
































akuzator


















me avokat50











2904199252






























































shqipe





mjaftueshme





































e proveumls






HYRJE










































































































































































janeuml











procedohet








































merret kjo maseuml








































































beumlhetrdquo73


























zhvillohen hetime







sigurimi76





P)
















Morava































































gjykimitrdquo83


shprehet









































































































ngarkim teuml tij

































shprehimisht se










teuml cilit





mjaftueshmerdquo95











































drejteumlsiseuml




shteti
































interesash



















































































procedimitrdquo107



























































Peumlrgjithsheumlm





































































































































Rasti I








Rasti II








Rasti III

















pandehurve







Rasti IV




















Penale



Rasti V






24 vjet burgim


vendimi
























































HYRJE




se




























Kushtetuteumls











































rregullt ligjor





rregullt ligjor


drejtave 123


















Pr P keumlrkon









P) etj

























































pafajsheumlm









pandehuritrdquo













































mbrojtja










































me arsyetimin se


























Konventa
























































GjEDrNJ















































tjeteumlr





































shfuqizohenrdquo147





































gjykateumls





























































organi procedues















arsye































teuml cilit










































ligjorerdquo160









se
























njeumlkoheumlsisht



































pandehuri)



Rasti I




















Rasti II










mbrojtjesrdquo164




Rasti III





mbrojteumls




















Rasti IV



















Rasti V







pandehurit














gjyqeumlsore







Rasti VI


































vendimit


























ankimit
















ulja e deumlnimit



Rasti VII



































Rasti VIII





teuml K P














vjet burgim

























Rasti IX


















drejte














PANDEHURIT

HYRJE





































































































penale180























gjykim183























































































































mungeseuml



























































































gjykimi














Kushtetuteumls)










e Larteuml






























































































































































pjeseumlmarrja






HYRJE









dhe efektiv























1958203




















ligjeumlrisht















































shqiptar





















dosjen hetimore215





































mbrojtjesrdquo222




ishin kryerr223

















penal



















































































Press fq 13













dual241













procesit penal


























konfiskime244



akuzuari245









kundeumlrteumln246




burgje
















ngritur nga juria)




(Vetinkriminimi)













padrejta249

























































ldquodrejtrdquo261











peumlrkateumlse264






















paligjshme267

























Publishing fq 12





















































avokati279





















vetenrdquo280















- vendimi






fq 1496









drejteumlsia283



















































Press fq 122



teuml mbrojtjes 290





























Learning fq 24





teuml paguar294







proporcionalitetit















































































Ambasada e SHBA






















paralajmeumlrim

















































identitetin e tij


policiseuml















diteuml

























ekspertimit






































arsyesheumlm320











procedurale














































arsyetimin se

















procedimrdquo323














































































Rasti I

















Penale








Rasti II




vendimin e saj se
















Rasti III






































bulloslashL















1281(c) (vendim Nr 570 dt 23102002331)















































































































81 Konkluzione






























drejteumls















































Egrave

















82 Rekomandime


























dispoziteuml
















































Egrave |0

































ƒk

DKaacute-

_









Literatureuml


Editore Tribuna



Woltres Kluver




QPZ























Publishing






Prometheus Books






Belmont Wadsworth



Publishers

























Zanichelli












Botimet Morava









Tiraneumls




CLIO





TiraneumlSHBLU


Press













Publishers






Zyrtare






Tiraneuml Papirus


















Congress


Wadsworth



TiraneumlAlbpaper


Library of Congress






Publishing Company



Publishing












botim i USAID























Burime pareumlsore












10121984






























Tiraneuml 1986



1986







































Korrik 1992




5 Prill 1993

















04121958





Burime dyteumlsore



Journal vol254














Juridike







Press













(1997-2003)


Tiraneuml
















Tiraneumls









Nr30


























Tiraneumls (UET)


Press
























prill 2010





























Larteuml







































2014-10-6pdf








2014-10-6pdf



9pdf

Websites


httpwwwlfintgovalal


httpwwwfatf-gafiorg


7pdf



wwwppgoval



wwwparlamental


Gjykata e Larteuml


Gjykata Kushtetuese

http wwwgjkgoval


GJEDNJ

http wwwcoeint


468606f5556d

httphudocechrcoeint


[

iv

ABSTRACT



















v

DEDIKIMI


vi

FALEumlNDERIME



(Saadi)











kaneuml ofruar






vii





KAPITULLI I HYRJE












penal17






Hyrje 29






viii
































ix















Hyrje106













x













KP Kodi Penal


KC Kodi Civil






Art Artikulli



Nr Numeumlr

Dt Dateuml

Fq Faqe

KAPITULLI I HYRJE






peumlrmbusheuml



teuml tyre




































burgjeve etj)














praktikeuml


















gjykatat































juridiko-penale

































mbrojtjes ligjore






















pandehurve





pandehurve












































kateumlr pjeseuml








gjyqeumlsore























































ndryshme




nga ai shqiptar



HYRJE





pandehuri





































dokumentuara











pareuml7























































































huaja19
























125)22






1928












































Nikaj fq 47-56



1990


procesin penal












mbrojtjesrdquo































organizataverdquo
































viteve 1974 1975 1976 dhe 1977 fq 215

































































viteve 1978 1979 1980 fq 299



























































































rregullt e ligjor






















shqipe



mjaftueshme




tijrdquo
































akuzator


















me avokat50











2904199252






























































shqipe





mjaftueshme





































e proveumls






HYRJE










































































































































































janeuml











procedohet








































merret kjo maseuml








































































beumlhetrdquo73


























zhvillohen hetime







sigurimi76





P)
















Morava































































gjykimitrdquo83


shprehet









































































































ngarkim teuml tij

































shprehimisht se










teuml cilit





mjaftueshmerdquo95











































drejteumlsiseuml




shteti
































interesash



















































































procedimitrdquo107



























































Peumlrgjithsheumlm





































































































































Rasti I








Rasti II








Rasti III

















pandehurve







Rasti IV




















Penale



Rasti V






24 vjet burgim


vendimi
























































HYRJE




se




























Kushtetuteumls











































rregullt ligjor





rregullt ligjor


drejtave 123


















Pr P keumlrkon









P) etj

























































pafajsheumlm









pandehuritrdquo













































mbrojtja










































me arsyetimin se


























Konventa
























































GjEDrNJ















































tjeteumlr





































shfuqizohenrdquo147





































gjykateumls





























































organi procedues















arsye































teuml cilit










































ligjorerdquo160









se
























njeumlkoheumlsisht



































pandehuri)



Rasti I




















Rasti II










mbrojtjesrdquo164




Rasti III





mbrojteumls




















Rasti IV



















Rasti V







pandehurit














gjyqeumlsore







Rasti VI


































vendimit


























ankimit
















ulja e deumlnimit



Rasti VII



































Rasti VIII





teuml K P














vjet burgim

























Rasti IX


















drejte














PANDEHURIT

HYRJE





































































































penale180























gjykim183























































































































mungeseuml



























































































gjykimi














Kushtetuteumls)










e Larteuml






























































































































































pjeseumlmarrja






HYRJE









dhe efektiv























1958203




















ligjeumlrisht















































shqiptar





















dosjen hetimore215





































mbrojtjesrdquo222




ishin kryerr223

















penal



















































































Press fq 13













dual241













procesit penal


























konfiskime244



akuzuari245









kundeumlrteumln246




burgje
















ngritur nga juria)




(Vetinkriminimi)













padrejta249

























































ldquodrejtrdquo261











peumlrkateumlse264






















paligjshme267

























Publishing fq 12





















































avokati279





















vetenrdquo280















- vendimi






fq 1496









drejteumlsia283



















































Press fq 122



teuml mbrojtjes 290





























Learning fq 24





teuml paguar294







proporcionalitetit















































































Ambasada e SHBA






















paralajmeumlrim

















































identitetin e tij


policiseuml















diteuml

























ekspertimit






































arsyesheumlm320











procedurale














































arsyetimin se

















procedimrdquo323














































































Rasti I

















Penale








Rasti II




vendimin e saj se
















Rasti III






































bulloslashL















1281(c) (vendim Nr 570 dt 23102002331)















































































































81 Konkluzione






























drejteumls















































Egrave

















82 Rekomandime


























dispoziteuml
















































Egrave |0

































ƒk

DKaacute-

_









Literatureuml


Editore Tribuna



Woltres Kluver




QPZ























Publishing






Prometheus Books






Belmont Wadsworth



Publishers

























Zanichelli












Botimet Morava









Tiraneumls




CLIO





TiraneumlSHBLU


Press













Publishers






Zyrtare






Tiraneuml Papirus


















Congress


Wadsworth



TiraneumlAlbpaper


Library of Congress






Publishing Company



Publishing












botim i USAID























Burime pareumlsore












10121984






























Tiraneuml 1986



1986







































Korrik 1992




5 Prill 1993

















04121958





Burime dyteumlsore



Journal vol254














Juridike







Press













(1997-2003)


Tiraneuml
















Tiraneumls









Nr30


























Tiraneumls (UET)


Press
























prill 2010





























Larteuml







































2014-10-6pdf








2014-10-6pdf



9pdf

Websites


httpwwwlfintgovalal


httpwwwfatf-gafiorg


7pdf



wwwppgoval



wwwparlamental


Gjykata e Larteuml


Gjykata Kushtetuese

http wwwgjkgoval


GJEDNJ

http wwwcoeint


468606f5556d

httphudocechrcoeint


[

Documents

TRAJTIM JURIDIKO-PENAL I TË DREJTAVE TË TË …