Transplantasyon patolojisi (fazlası için )

TRANSPLANTASYON TRANSPLANTASYON PATOLOJİSİPATOLOJİSİ

Dr. Tahir E. PATIROĞLU

KsenogreftKsenogreft. Genetik olarak ilişkisiz türler arasında . Genetik olarak ilişkisiz türler arasında greftgreft

AllogreftAllogreft.Genetik olarak farklı kişiler arasında greft.Genetik olarak farklı kişiler arasında greft İzogreftİzogreft. Genetik olarak farksız ikizler arasında . Genetik olarak farksız ikizler arasında

greftgreft OtogreftOtogreft. Bir kişinin kendi dokusundan greft. Bir kişinin kendi dokusundan greft

Organ naklinde temel engel atılım olayıdır ve atılım Organ naklinde temel engel atılım olayıdır ve atılım hücresel ve humoral immünitenin rol oynadığı çok hücresel ve humoral immünitenin rol oynadığı çok kompleks bir olaydır.kompleks bir olaydır.

Günümüzde başarılı doku nakli immünolojik Günümüzde başarılı doku nakli immünolojik araştırmalarında önemli hedeflerden biri atılımı araştırmalarında önemli hedeflerden biri atılımı önlemektir. önlemektir.

Deri, böbrek, kalp, akciğer, karaciğer, dalak, kemik Deri, böbrek, kalp, akciğer, karaciğer, dalak, kemik iliği ve endokrin organların nakli başarı ile iliği ve endokrin organların nakli başarı ile yapılmaktadır.yapılmaktadır.

Greft atılımı konakçının nakledilen dokuyu yabancı Greft atılımı konakçının nakledilen dokuyu yabancı olarak tanımasına bağlıdır. Böyle bir atılımdan olarak tanımasına bağlıdır. Böyle bir atılımdan sorumlu antijenler HLA sistemindekilerdir.sorumlu antijenler HLA sistemindekilerdir.

HLA genleri oldukça pleomorfiktir ve HLA HLA genleri oldukça pleomorfiktir ve HLA proteinleri iki kişide (tek yumurta ikizleri hariç) farklı proteinleri iki kişide (tek yumurta ikizleri hariç) farklı olacaktır. olacaktır.

Böylece kişi diğerinin HLA moleküllerini yabancı Böylece kişi diğerinin HLA moleküllerini yabancı (allogeneik) olarak tanıyacak ve reaksiyon (allogeneik) olarak tanıyacak ve reaksiyon gösterecektir. gösterecektir.

Bu reaksiyon bir kişiden diğerine nakledilen doku Bu reaksiyon bir kişiden diğerine nakledilen doku atılımının temelidir.atılımının temelidir.

Atılım reaksiyonu; Atılım reaksiyonu; sellüler immün sistem ve sellüler immün sistem ve dolaşan antikorları (humoral immün sistem) dolaşan antikorları (humoral immün sistem)

ilgilendiren kompleks bir olaydır.ilgilendiren kompleks bir olaydır. Bu iki mekanizma atılımda beraberce rol oynar ve Bu iki mekanizma atılımda beraberce rol oynar ve

atılan organda histolojik bulgular meydana getirir. atılan organda histolojik bulgular meydana getirir.

T-Hücre Aracılı ReaksiyonlarT-Hücre Aracılı Reaksiyonlar

T hücre aracılığındaki greft atılımı sellüler atılım olarak T hücre aracılığındaki greft atılımı sellüler atılım olarak bilinir ve iki mekanizmayla olur: bilinir ve iki mekanizmayla olur: CD8+ CTLs greft hücre yıkımı ve CD8+ CTLs greft hücre yıkımı ve CD4+ helper hücrelerin aktivasyonu ile tetiklenen geciken CD4+ helper hücrelerin aktivasyonu ile tetiklenen geciken

hipersensitivite reaksiyonu ile yıkılır. hipersensitivite reaksiyonu ile yıkılır.

Alıcının T hücreleri greftteki antijenleri (allogeneik Alıcının T hücreleri greftteki antijenleri (allogeneik antijen veya alloantijen) direkt veya indirekt, iki yolla antijen veya alloantijen) direkt veya indirekt, iki yolla tanır: tanır:

T- Hücresi: Direkt TanımaT- Hücresi: Direkt Tanıma

Direkt yolda, transplant alıcısının T hücreleri greftteki Direkt yolda, transplant alıcısının T hücreleri greftteki antijen sunan hücre yüzeyindeki allogeneik (donör) antijen sunan hücre yüzeyindeki allogeneik (donör) MHC moleküllerini tanır. MHC moleküllerini tanır.

Donör organdaki dendritik hücrelerin en önemli Donör organdaki dendritik hücrelerin en önemli immünojen olduğuna inanılır, çünki sadece klas I ve II immünojen olduğuna inanılır, çünki sadece klas I ve II molekül eksprese etmez, aynı zamanda ortak uyarıcı molekül eksprese etmez, aynı zamanda ortak uyarıcı moleküllere (örn. B7-1 ve B7-2) de sahiptir. moleküllere (örn. B7-1 ve B7-2) de sahiptir.

Konakçı T hücreleri dendritik hücrelerle nakledilen Konakçı T hücreleri dendritik hücrelerle nakledilen organda veya dendritik hücrelerin lenf nodülüne organda veya dendritik hücrelerin lenf nodülüne drenajla göçünden sonra karşılaşır. drenajla göçünden sonra karşılaşır.

T- Hücresi: Direkt TanımaT- Hücresi: Direkt Tanıma

Nakil alıcısının CD4+ ve CD8+ T hücreleri bu reaksiyonla Nakil alıcısının CD4+ ve CD8+ T hücreleri bu reaksiyonla ilgilidir. CD8+ T hücreleri klas I HLA antijenlerini tanır ve ilgilidir. CD8+ T hücreleri klas I HLA antijenlerini tanır ve matür CTLs’e dönüşür. matür CTLs’e dönüşür.

Matür CTLs oluştuktan sonra greft dokusunu öldüren Matür CTLs oluştuktan sonra greft dokusunu öldüren mekanizmalar devreye girer. mekanizmalar devreye girer.

CD4+ helper T-hücre alt grubu allogeneik klas II molekülle CD4+ helper T-hücre alt grubu allogeneik klas II molekülle karşılaştıktan sonra TH1 efektör hücre yönünde prolifere ve karşılaştıktan sonra TH1 efektör hücre yönünde prolifere ve diferansiye olur. Aktif CD4+ T hücrelerinden salınan sitokinler, diferansiye olur. Aktif CD4+ T hücrelerinden salınan sitokinler, greft hasarı ile sonuçlanacak şekilde, vasküler permeabiliteyi ve greft hasarı ile sonuçlanacak şekilde, vasküler permeabiliteyi ve mononükleer hücrelerin (lenfosit ve monosit) lokal birikimini mononükleer hücrelerin (lenfosit ve monosit) lokal birikimini artırır, makrofajları aktive eder ve geciken hipersensitivite artırır, makrofajları aktive eder ve geciken hipersensitivite reaksiyonu ortaya çıkar. reaksiyonu ortaya çıkar.

T- Hücresi: İndirekt TanımaT- Hücresi: İndirekt Tanıma

Alıcı T lenfositleri, alıcının kendi antijen sunan Alıcı T lenfositleri, alıcının kendi antijen sunan hücrelerince sunulduktan sonra greft donörün hücrelerince sunulduktan sonra greft donörün antijenlerini tanır. Bu olay greft organdan MHC antijenlerini tanır. Bu olay greft organdan MHC moleküllerinin alım ve işlenmesini ilgilendirir. moleküllerinin alım ve işlenmesini ilgilendirir.

Donör dokusundan kaynaklanan peptidler konakçının Donör dokusundan kaynaklanan peptidler konakçının kendi MHC molekülleri, diğer yabancı peptidlere benzer kendi MHC molekülleri, diğer yabancı peptidlere benzer şekilde sunulur. Böylece indirekt yol fizyolojik işleme şekilde sunulur. Böylece indirekt yol fizyolojik işleme ve diğer yabancı antijenlerin (örn., mikrobial) sunumuna ve diğer yabancı antijenlerin (örn., mikrobial) sunumuna benzer. benzer.

T- Hücresi: İndirekt TanımaT- Hücresi: İndirekt Tanıma

Bu indirekt yol grefte giren ve greft antijenlerini tanıyan Bu indirekt yol grefte giren ve greft antijenlerini tanıyan CD4+ T hücrelerini, grefte giren ve konakçının antijen CD4+ T hücrelerini, grefte giren ve konakçının antijen sunan hücreleri ile birlikte çoğaltır ve sonuçta geciken sunan hücreleri ile birlikte çoğaltır ve sonuçta geciken tipte hipersensitivite reaksiyonu oluşturur. tipte hipersensitivite reaksiyonu oluşturur.

Buna rağmen, CD8+ CTLs indirekt yolda çoğalır, fakat Buna rağmen, CD8+ CTLs indirekt yolda çoğalır, fakat direkt olarak greft hücresini tanıyıp öldüremez.direkt olarak greft hücresini tanıyıp öldüremez.

İndirekt yol greft alloantijenlerine karşı antikor İndirekt yol greft alloantijenlerine karşı antikor oluşumuna da katılır.oluşumuna da katılır.

Antikorla İlişkili ReaksiyonlarAntikorla İlişkili Reaksiyonlar

Greftteki alloantijenlere karşı antikorlar atılıma aracılık Greftteki alloantijenlere karşı antikorlar atılıma aracılık edecektir. Bu olay humoral atılım olarak bilinir ve iki edecektir. Bu olay humoral atılım olarak bilinir ve iki formu vardır: 1. hiperakut atılım ve 2. atılım vasküliti.formu vardır: 1. hiperakut atılım ve 2. atılım vasküliti.

Hiperakut atılım, alıcının dolaşımında antidonör Hiperakut atılım, alıcının dolaşımında antidonör antikorlar varlığında görülür. Böyle antikorlar atılan antikorlar varlığında görülür. Böyle antikorlar atılan böbrek naklinde zaten vardır. Çok doğurmuş kadınlar böbrek naklinde zaten vardır. Çok doğurmuş kadınlar fetustan dökülen babaya ait antijene karşı anti-HLA fetustan dökülen babaya ait antijene karşı anti-HLA antikor geliştirebilir. Önceki kan transfüzyonları da antikor geliştirebilir. Önceki kan transfüzyonları da presensitizasyon yapar, çünki platelet ve lökosit HLA presensitizasyon yapar, çünki platelet ve lökosit HLA antijenden zengindir.antijenden zengindir.


Antidonör antikorlar önceden hazırsa, nakilden hemen Antidonör antikorlar önceden hazırsa, nakilden hemen sonra dolaşan antikorlar nakledilen organın vasküler sonra dolaşan antikorlar nakledilen organın vasküler endotelinde hızla reaksiyona girecek ve birikerek hemen endotelinde hızla reaksiyona girecek ve birikerek hemen atılım reaksiyonunu doğuracaktır. atılım reaksiyonunu doğuracaktır.

Kompleman aktivasyonu ile greft damarlarında Kompleman aktivasyonu ile greft damarlarında tromboz ve greftte iskemik nekroz olacaktır. tromboz ve greftte iskemik nekroz olacaktır.

Günümüz çapraz karşılaştırma (cross-matching) Günümüz çapraz karşılaştırma (cross-matching) pratiğinde donör hücrelerine karşı alıcının serumu test pratiğinde donör hücrelerine karşı alıcının serumu test edildiğinden, hiperakut atılım önemli klinik problem edildiğinden, hiperakut atılım önemli klinik problem yaratmaz. yaratmaz.


Daha önceden transplantasyon antijenlerine sensitize Daha önceden transplantasyon antijenlerine sensitize olmayan alıcıda donörün klas I ve klas II antijenleri olmayan alıcıda donörün klas I ve klas II antijenleri açığa çıkar. açığa çıkar.

Alıcıda oluşan antikorlar değişik mekanizmalarla Alıcıda oluşan antikorlar değişik mekanizmalarla (komplemana bağımlı sitotoksisite, iltihap, antikora (komplemana bağımlı sitotoksisite, iltihap, antikora bağımlı hücresel sitotoksisite) hasar yapar. bağımlı hücresel sitotoksisite) hasar yapar.

Atılımda bu antikorların başlangıç hedefi greft Atılımda bu antikorların başlangıç hedefi greft damarlarıdır. Böylece antikora bağımlı veya akut damarlarıdır. Böylece antikora bağımlı veya akut humoral atılım meydana gelir, genellikle vaskülitle humoral atılım meydana gelir, genellikle vaskülitle birliktedir ve bazen atılım vasküliti adını alır. birliktedir ve bazen atılım vasküliti adını alır.

Sonuçta greft yıkımında üç mekanizma Sonuçta greft yıkımında üç mekanizma beraberce etkili olmaktadır:beraberce etkili olmaktadır:

2.2. Klas I antijen taşıyan hücrelerin CD8+ Klas I antijen taşıyan hücrelerin CD8+ sitotoksik T hücrelerince lizisi,sitotoksik T hücrelerince lizisi,

3.3. CD4+ T hücrelerinin etkisiyle gelişen geciken CD4+ T hücrelerinin etkisiyle gelişen geciken hipersensitivite reaksiyonu sonucu makrofaj ve hipersensitivite reaksiyonu sonucu makrofaj ve diğer hücre birikimine bağlı nonspesifik hasar,diğer hücre birikimine bağlı nonspesifik hasar,

4.4. Sensitize B hücrelerince yapılan antikorlar.Sensitize B hücrelerince yapılan antikorlar.

Atılım Reaksiyonlarının MorfolojisiAtılım Reaksiyonlarının Morfolojisi

Greft atılımı genellikle organ biyopsisinin Greft atılımı genellikle organ biyopsisinin histolojik görünümü ile derecelendirilir.histolojik görünümü ile derecelendirilir.

Altta yatan mekanizma ve morfolojiye bakarak Altta yatan mekanizma ve morfolojiye bakarak atılım reaksiyonu üç başlık altında atılım reaksiyonu üç başlık altında sınıflandırılır:sınıflandırılır:

1. Hiperakut1. Hiperakut2. Akut2. Akut3. Kronik.3. Kronik.

Hiperakut AtılımHiperakut Atılım

Daha önceden vericinin spesifik antijenlerine Daha önceden vericinin spesifik antijenlerine karşı oluşan antikorların varlığına bağlıdır. karşı oluşan antikorların varlığına bağlıdır. Genetik olarak ilişkisiz vericiden ilk greftin Genetik olarak ilişkisiz vericiden ilk greftin verildiği kişiye ikinci greftin verilmesi verildiği kişiye ikinci greftin verilmesi durumunda kişide daha hızlı ve daha ağır atılım durumunda kişide daha hızlı ve daha ağır atılım reaksiyonu ortaya çıkar - reaksiyonu ortaya çıkar - ikinci atılım ikinci atılım reaksiyonureaksiyonu = = second set reactionsecond set reaction..


Genellikle transplantasyondan sonraki dakikalar veya Genellikle transplantasyondan sonraki dakikalar veya saatler içinde gelişir ve cerrah tarafından yapılan saatler içinde gelişir ve cerrah tarafından yapılan anastomozdan sonra greft damarlanmasındaki anastomozdan sonra greft damarlanmasındaki görünümle tanınabilir.görünümle tanınabilir.

Atılmayan böbrek grefti hemen normal pembe renk Atılmayan böbrek grefti hemen normal pembe renk ve normal doku turgoru kazanır ve derhal idrar ve normal doku turgoru kazanır ve derhal idrar salgılar. Hiperakut atılıma uğrayan böbrek hızla salgılar. Hiperakut atılıma uğrayan böbrek hızla siyanotik, benekli, yumuşak görünüm alır ve sadece siyanotik, benekli, yumuşak görünüm alır ve sadece birkaç damla kanlı idrar yapabilir.birkaç damla kanlı idrar yapabilir.


İkinci atılım reaksiyonunda greft asla vaskülarize İkinci atılım reaksiyonunda greft asla vaskülarize olamaz ve kan dolaşımı bozulur, bu nedenle hücresel olamaz ve kan dolaşımı bozulur, bu nedenle hücresel reaksiyon çok azdır.reaksiyon çok azdır.

Damar duvarında immünoglobulin ve kompleman Damar duvarında immünoglobulin ve kompleman birikir ve elektron mikroskobi erken endotel hasarı birikir ve elektron mikroskobi erken endotel hasarı ile birlikte fibrin-platelet trombüsü gösterir. ile birlikte fibrin-platelet trombüsü gösterir.

Arteriol, glomerül ve peritubuler kapillerlerde hızlı Arteriol, glomerül ve peritubuler kapillerlerde hızlı nötrofil birikimi de vardır. Bu erken lezyonlar nötrofil birikimi de vardır. Bu erken lezyonlar vasküler endotel düzeyindeki antijen-antikor vasküler endotel düzeyindeki antijen-antikor reaksiyonuna bağlıdır. reaksiyonuna bağlıdır.


Daha sonra bu değişiklikler yaygın ve şiddetli olur. Daha sonra bu değişiklikler yaygın ve şiddetli olur. Glomerül kapillerlerinde trombotik tıkanma ve arteriol Glomerül kapillerlerinde trombotik tıkanma ve arteriol duvarında fibrinoid nekroz görülür. 24 saat içinde duvarında fibrinoid nekroz görülür. 24 saat içinde yaygın tubuler nekroz gelişir ve böbrek herhangi bir yaygın tubuler nekroz gelişir ve böbrek herhangi bir fonksiyon göstermez.fonksiyon göstermez.

Daha sonra böbrek korteksi infarktüse gider - Daha sonra böbrek korteksi infarktüse gider - beyaz beyaz greft reaksiyonugreft reaksiyonu- ve böyle fonksiyonsuz böbrekler - ve böyle fonksiyonsuz böbrekler çıkarılmalıdır.çıkarılmalıdır.

Akut AtılımAkut Atılım

Birinci greft işleminden 2-3 gün sonra Birinci greft işleminden 2-3 gün sonra revaskülarizasyon başlar ve 6-7 günde revaskülarizasyon başlar ve 6-7 günde tamamlanır.tamamlanır.

Yaklaşık 1 hafta sonra greftin derin tabakalarında Yaklaşık 1 hafta sonra greftin derin tabakalarında ilk atılım bulguları görülür.ilk atılım bulguları görülür.

Tüberkülin deri reaksiyonu erken evrelerine Tüberkülin deri reaksiyonu erken evrelerine benzer perivenüler mononükleer hücreler birikir.benzer perivenüler mononükleer hücreler birikir.


Birikim zamanla şiddetlenir ve greft gros olarak Birikim zamanla şiddetlenir ve greft gros olarak ödemli görünüm alır.ödemli görünüm alır.

9-10 gün sonra damarlarda tromboz, greftte 9-10 gün sonra damarlarda tromboz, greftte nekroz ve gevşeme görülür.nekroz ve gevşeme görülür.

Bütün bu olaylar 11-14 gün içinde tamamlanır ve Bütün bu olaylar 11-14 gün içinde tamamlanır ve birinci atılım reaksiyonubirinci atılım reaksiyonu –– first set reactionfirst set reaction adını alır.adını alır.


Tedavi edilmeyen alıcıda transplantasyonun günleri Tedavi edilmeyen alıcıda transplantasyonun günleri içinde veya immünosupresyonun sonlandırılmasından içinde veya immünosupresyonun sonlandırılmasından aylar veya seneler sonra birden görülebilir. aylar veya seneler sonra birden görülebilir.

Akut greft atılımı sellüler ve humoral immün sistemi Akut greft atılımı sellüler ve humoral immün sistemi ilgilendiren kombine bir olaydır. Hastada iki ilgilendiren kombine bir olaydır. Hastada iki mekanizmadan biri hakim olabilir. mekanizmadan biri hakim olabilir.

Histolojik olarak humoral atılım vaskülitle birlikte iken, Histolojik olarak humoral atılım vaskülitle birlikte iken, sellüler atılım interstisyel mononükleer hücre infiltratı ile sellüler atılım interstisyel mononükleer hücre infiltratı ile birliktedir.birliktedir.

Akut Hücresel AtılımAkut Hücresel Atılım

Nakilden sonraki ilk aylarda en sıktır.Nakilden sonraki ilk aylarda en sıktır. Histolojik olarak yaygın interstisyel mononükleer hücre Histolojik olarak yaygın interstisyel mononükleer hücre

infiltrasyonu, ödem ve hafif interstisyel kanama olabilir. infiltrasyonu, ödem ve hafif interstisyel kanama olabilir. Uzun süren vakalarda plazma hücreleri de görülebilir.Uzun süren vakalarda plazma hücreleri de görülebilir.

Glomerüler ve peritubuler kapillerler çok sayıda Glomerüler ve peritubuler kapillerler çok sayıda mononükleer hücre içerir, bunlar tüpleri de invaze eder mononükleer hücre içerir, bunlar tüpleri de invaze eder ve fokal tubuler nekroz yapar.ve fokal tubuler nekroz yapar.

CD8+ hücreler, endotelitis olarak bilinen vasküler CD8+ hücreler, endotelitis olarak bilinen vasküler endotel hücre hasarı yapar. Etkilenen damarda endotel endotel hücre hasarı yapar. Etkilenen damarda endotel hücreleri şişer ve endotel ve damar duvarı arasında hücreleri şişer ve endotel ve damar duvarı arasında lenfositler bulunur. lenfositler bulunur.

Akut hücresel atılım

Akut Atılım VaskülitiAkut Atılım Vasküliti

Primer olarak antidonör antikorlara bağlıdır ve bu Primer olarak antidonör antikorlara bağlıdır ve bu nedenle esas bulgu kan damarı hasarıdır. Endotel nedenle esas bulgu kan damarı hasarıdır. Endotel hücre nekrozu, duvarda nötrofil infiltrasyonu ve hücre nekrozu, duvarda nötrofil infiltrasyonu ve lümende lümende trombüstrombüs oluşumu ile karakterize nekrotizan oluşumu ile karakterize nekrotizan vaskülit görülür.vaskülit görülür.

Damar duvarında immünoglobulin, kompleman ve Damar duvarında immünoglobulin, kompleman ve fibrin birikir.fibrin birikir.

Bu lezyonlar yaygın glomerül nekrozu ve kortikal Bu lezyonlar yaygın glomerül nekrozu ve kortikal infarktüse ilerleyebilir.infarktüse ilerleyebilir.

Akut Atılım VaskülitiAkut Atılım Vasküliti

Vakaların çoğunda vaskülit daha az akuttur ve Vakaların çoğunda vaskülit daha az akuttur ve prolifere fibroblast, myozit ve köpüklü makrofaja prolifere fibroblast, myozit ve köpüklü makrofaja bağlı belirgin intima kalınlaşması ile karakterizedir .bağlı belirgin intima kalınlaşması ile karakterizedir .

Proliferatif vasküler lezyonlar arteriolosklerotik Proliferatif vasküler lezyonlar arteriolosklerotik kalınlaşmayı taklit eder ve vasküler düz kas gelişimini kalınlaşmayı taklit eder ve vasküler düz kas gelişimini uyaran sitokinlere bağlı olduğuna inanılır.uyaran sitokinlere bağlı olduğuna inanılır.

Akut atılım vasküliti

Kronik AtılımKronik Atılım

Yakın zamanlarda akut atılım immünosupressif Yakın zamanlarda akut atılım immünosupressif tedavi ile önemli derecede kontrol altına alınmıştır ve tedavi ile önemli derecede kontrol altına alınmıştır ve kronik atılım önemli sorun olmaya başlamıştır. kronik atılım önemli sorun olmaya başlamıştır.

Kronik atılımlı hastada klinik olarak 4-6 ay üzerinde Kronik atılımlı hastada klinik olarak 4-6 ay üzerinde ilerleyici serum kreatinin seviyesinde yükselme ilerleyici serum kreatinin seviyesinde yükselme vardır. vardır.

Kronik atılım glomerül, tüp, interstisyum ve damar Kronik atılım glomerül, tüp, interstisyum ve damar değişiklikleri ile birliktedir.değişiklikleri ile birliktedir.

Kronik AtılımKronik Atılım

Vasküler değişiklikler; bilhassa kortikal arterlerde Vasküler değişiklikler; bilhassa kortikal arterlerde dens, obliteratif intimal fibrozis şeklindedir. dens, obliteratif intimal fibrozis şeklindedir.

Bu vasküler lezyon interstisyel fibrozis ve tubuler Bu vasküler lezyon interstisyel fibrozis ve tubuler atrofi ile belirlenen renal iskemi ve renal parankimde atrofi ile belirlenen renal iskemi ve renal parankimde büzülme yapar. büzülme yapar.

Glomerülde iskemik basitleşme veya hyalinizasyon, Glomerülde iskemik basitleşme veya hyalinizasyon, bazal membranda duplikasyon görülür ve olay bazal membranda duplikasyon görülür ve olay kronik transplant glomerülopati adını alır. kronik transplant glomerülopati adını alır.

Kronik atılım

İnterstisyumda plazma İnterstisyumda plazma hücresinden zengin hücresinden zengin mononükleer hücreler mononükleer hücreler yanında bol eozinofil lökosit yanında bol eozinofil lökosit bulunur.bulunur.

Kronik atılımda glomerüller Kronik atılımda glomerüller tamamen normal olabilir tamamen normal olabilir veya tekrarlayan glomerül veya tekrarlayan glomerül hastalığına bağlı bulgular hastalığına bağlı bulgular görülebilir.görülebilir.

Greft Yaşamasını Artırma YöntemleriGreft Yaşamasını Artırma Yöntemleri

Greft atılımında HLA antijenleri major hedef olduğundan, alıcı Greft atılımında HLA antijenleri major hedef olduğundan, alıcı ve verici arasında HLA uygunsuzluğunu minimale indirmek ve verici arasında HLA uygunsuzluğunu minimale indirmek önemlidir.önemlidir.

HLA-uyumlu akraba olmayan donörlerde bir veya daha fazla HLA-uyumlu akraba olmayan donörlerde bir veya daha fazla minor histokompatibilite antijeni vardır. Bunlar HLA kompleksi minor histokompatibilite antijeni vardır. Bunlar HLA kompleksi ile kodlanan dışında polimorfik proteinlerden kaynaklanan ile kodlanan dışında polimorfik proteinlerden kaynaklanan peptidlerden oluşur. Zayıf veya yavaş şekilde atılım reaksiyonu peptidlerden oluşur. Zayıf veya yavaş şekilde atılım reaksiyonu uyandırır ve immünosupresyon gerektirir.uyandırır ve immünosupresyon gerektirir.

Farksız ikiz vakaları dışında muhtemel HLA eşlemesinin Farksız ikiz vakaları dışında muhtemel HLA eşlemesinin yapılabildiği bütün kombinasyonlarda immünosupressif tedavi yapılabildiği bütün kombinasyonlarda immünosupressif tedavi yapılmalıdır. yapılmalıdır.

Greft Yaşamasını Artırma YöntemleriGreft Yaşamasını Artırma Yöntemleri

İmmünosupresyon greft yaşamasında önemli faydalar İmmünosupresyon greft yaşamasında önemli faydalar sağladığı halde, kendine özel riskler de taşır. sağladığı halde, kendine özel riskler de taşır.

Oportunistik fungal, viral ve diğer infeksiyonlara Oportunistik fungal, viral ve diğer infeksiyonlara duyarlılıkta artım önemlidir. duyarlılıkta artım önemlidir.

Bu hastalarda EBV-bağımlı lenfoma, human Bu hastalarda EBV-bağımlı lenfoma, human papillomavirusla oluşan epidermoid karsinom ve papillomavirusla oluşan epidermoid karsinom ve Kaposi sarkomu sıklığı artar. Kaposi sarkomu sıklığı artar.

Böbrek dışında karaciğer, kalp akciğer ve Böbrek dışında karaciğer, kalp akciğer ve pankreas gibi organlar da nakledilmektedir. pankreas gibi organlar da nakledilmektedir.

Kalp ve karaciğer nakli ciddi şekilde hasta olan Kalp ve karaciğer nakli ciddi şekilde hasta olan kişilerde uygulanmaktadır, nakledilen kalp ve kişilerde uygulanmaktadır, nakledilen kalp ve karaciğer önceki organ büyüklüğünde olup, o karaciğer önceki organ büyüklüğünde olup, o bölgeye büyüklük olarak uyması major önem bölgeye büyüklük olarak uyması major önem taşır.taşır.

Karaciğer NakliKaraciğer Nakli

Çocuklarda karaciğer nakli ekstrahepatik biliyer Çocuklarda karaciğer nakli ekstrahepatik biliyer atrezi, atrezi, αα -1-antitripsin yetmezliği ve Wilson hastalığı -1-antitripsin yetmezliği ve Wilson hastalığı gibi metabolik bozukluklarda yapılırken, gibi metabolik bozukluklarda yapılırken, erişkinlerde nonalkolik siroz, primer biliyer siroz, erişkinlerde nonalkolik siroz, primer biliyer siroz, sklerozan kolanjit ve bazı rezeke edilebilen sklerozan kolanjit ve bazı rezeke edilebilen neoplazmlarda yapılır.neoplazmlarda yapılır.

HLA kroslaması primer öneme sahip değildir.HLA kroslaması primer öneme sahip değildir. İki atılım kalıbı tanımlanmıştır: Akut ve kronik İki atılım kalıbı tanımlanmıştır: Akut ve kronik

atılım.atılım.

Karaciğer NakliKaraciğer Nakli

Diğer organlara göre, değişik farklılıkları Diğer organlara göre, değişik farklılıkları vardır:vardır:

2.2. Transplant atılımına daha az duyarlıdır.Transplant atılımına daha az duyarlıdır.

3.3. Verici organın büyüklüğü, özellikle Verici organın büyüklüğü, özellikle çocuklarda major öneme sahiptir.çocuklarda major öneme sahiptir.

4.4. İmmünosupressif ilaçların kullanımı, az da İmmünosupressif ilaçların kullanımı, az da olsa, atılımı önlemede etkilidir.olsa, atılımı önlemede etkilidir.

Hemopoetik Hücre TransplantasyonuHemopoetik Hücre Transplantasyonu

Kemik iliği nakli (KİT) aplastik anemi, bazı Kemik iliği nakli (KİT) aplastik anemi, bazı immünyetmezlikler ve bazı nonhematolojik kanser immünyetmezlikler ve bazı nonhematolojik kanser hastalarının tedavisinde kullanılır.hastalarının tedavisinde kullanılır.

Genetik olarak işlenmiş hemopoetik stem Genetik olarak işlenmiş hemopoetik stem hücrelerin nakli somatik hücre gen tedavisinde hücrelerin nakli somatik hücre gen tedavisinde faydalıdır ve bazı ciddi immün yetmezlik faydalıdır ve bazı ciddi immün yetmezlik vakalarında değerlidir. vakalarında değerlidir.

Kemik iliği naklinin endike olduğu durumların Kemik iliği naklinin endike olduğu durumların çoğunda alıcı letal dozda ya malign hücreleri çoğunda alıcı letal dozda ya malign hücreleri (lösemi) öldürmek veya uygun yatağı hazırlamak (lösemi) öldürmek veya uygun yatağı hazırlamak (aplastik anemi) üzere, radyasyona tabi tutulur.(aplastik anemi) üzere, radyasyona tabi tutulur.

Hemopoetik stem hücreler genellikle kemik iliğinden Hemopoetik stem hücreler genellikle kemik iliğinden alınırken, hemopoetik growth faktör verildikten sonra alınırken, hemopoetik growth faktör verildikten sonra periferik kandan da özel yöntemlerle toplanabilir. periferik kandan da özel yöntemlerle toplanabilir.

Kemik iliği nakli değişik bulguları ile solid organ Kemik iliği nakli değişik bulguları ile solid organ naklinden farklıdır. naklinden farklıdır.

Kemik iliği naklinde üç major problem vardır:Kemik iliği naklinde üç major problem vardır:

1. graft versus host hastalığı (GVHD)1. graft versus host hastalığı (GVHD)

2. transplant atılımı ve 2. transplant atılımı ve

3. immünyetmezlik.3. immünyetmezlik.

Hemopoetik Hücre Transplantasyonu

GVHDGVHD

GVHD immünolojik olarak kompetan hücrelerin veya GVHD immünolojik olarak kompetan hücrelerin veya prekürsorlarının, immünolojik olarak kötürüm hale getirilmiş prekürsorlarının, immünolojik olarak kötürüm hale getirilmiş alıcıya verilmesi durumunda gelişir.alıcıya verilmesi durumunda gelişir.

GVHD en sık allogeneik kemik iliği naklinde görülür, fakat GVHD en sık allogeneik kemik iliği naklinde görülür, fakat lenfoid dokudan zengin solid organ (örn., karaciğer) nakli lenfoid dokudan zengin solid organ (örn., karaciğer) nakli veya ışınlanmamış kan naklinden sonra da görülebilir.veya ışınlanmamış kan naklinden sonra da görülebilir.

Kemik iliği nakli alıcıları - primer hastalık veya hastalığın Kemik iliği nakli alıcıları - primer hastalık veya hastalığın önceden ilaç veya radyasyonla tedavisine bağlı - immün önceden ilaç veya radyasyonla tedavisine bağlı - immün yetmezlikli kişilerdir.yetmezlikli kişilerdir.

Böyle alıcılar allogeneik donörden normal kemik iliği hücresi Böyle alıcılar allogeneik donörden normal kemik iliği hücresi aldığı zaman, donör kemik iliği hücrelerinden kaynaklanan aldığı zaman, donör kemik iliği hücrelerinden kaynaklanan immün kompetan hücreler immün kompetan hücreler alıcının HLA antijenlerinialıcının HLA antijenlerini yabancıyabancı olarak tanır ve onlara karşı reaksiyon verir.olarak tanır ve onlara karşı reaksiyon verir.

GVHDGVHD

Kemik iliği yerleşiminden 6-15 gün sonra gelişen Kemik iliği yerleşiminden 6-15 gün sonra gelişen hiperakut, 21-80 gün içinde gelişen akut ve 80-100 hiperakut, 21-80 gün içinde gelişen akut ve 80-100 gün sonra görülen de kronik GVHD adını alır.gün sonra görülen de kronik GVHD adını alır.

Akut GVHD allogeneik kemik iliği naklinden Akut GVHD allogeneik kemik iliği naklinden sonraki günler-haftalar içinde görülür ve başlıca üç sonraki günler-haftalar içinde görülür ve başlıca üç hedef organda hasar yapar: deri, karaciğer ve barsak.hedef organda hasar yapar: deri, karaciğer ve barsak.

Deri tutulumu genellikle ciddi vakalarda generalize Deri tutulumu genellikle ciddi vakalarda generalize döküntü şeklindedir. döküntü şeklindedir.

Küçük safra kanallarının yıkımı sarılık yaparken, Küçük safra kanallarının yıkımı sarılık yaparken, barsakta mukoza ülseri kanlı diyare yapar. barsakta mukoza ülseri kanlı diyare yapar.

GVHDGVHD

Kronik GVHD akut sendromu takip eder veya sessiz ortaya Kronik GVHD akut sendromu takip eder veya sessiz ortaya çıkar. çıkar.

Hastalarda yaygın deri hasarı, deri eklerinde yıkım ve Hastalarda yaygın deri hasarı, deri eklerinde yıkım ve dermiste fibrozis vardır. Değişiklikler sistemik skleroza dermiste fibrozis vardır. Değişiklikler sistemik skleroza benzer. benzer.

Kolestatik sarılıkla uyumlu karaciğer değişiklikleri olabilir. Kolestatik sarılıkla uyumlu karaciğer değişiklikleri olabilir. Gastrointestinal mukoza hasarı özofagus striktürü yapar. Gastrointestinal mukoza hasarı özofagus striktürü yapar. İmmün sistem harap haldedir, timus involüsyonu ve lenf İmmün sistem harap haldedir, timus involüsyonu ve lenf

nodüllerinde lenfosit boşalması vardır. nodüllerinde lenfosit boşalması vardır. Bazı hastalarda otoimmünite bulguları gelişir.Bazı hastalarda otoimmünite bulguları gelişir.

GVHDGVHD

GVHD’de immün yetmezlik önemli bir bulgudur. GVHD’de immün yetmezlik önemli bir bulgudur. İmmünyetmezlik önceki hastalığın tedavisine bağlı, İmmünyetmezlik önceki hastalığın tedavisine bağlı, greft için myoablatif hazırlama sonrası, alıcı immün greft için myoablatif hazırlama sonrası, alıcı immün sisteminde yavaş iyileşme veya nakledilen sisteminde yavaş iyileşme veya nakledilen lenfositlerin konakçı immün sistemine saldırısı lenfositlerin konakçı immün sistemine saldırısı sonrası gelişir. sonrası gelişir.

Etkilenen kişiler derin immünosupresyonludur ve Etkilenen kişiler derin immünosupresyonludur ve kolay infekte olur. kolay infekte olur.

Değişik organizmler kişiyi etkilediği halde, CMV Değişik organizmler kişiyi etkilediği halde, CMV infeksiyonu en sıktır. Sitomegalovirusa bağlı infeksiyonu en sıktır. Sitomegalovirusa bağlı pnömoni fatal komplikasyondur.pnömoni fatal komplikasyondur.

GVHDGVHD

GVHD donör kemik iliğinin içerdiği T lenfositlere GVHD donör kemik iliğinin içerdiği T lenfositlere bağlıdır ve transfüzyondan önce donör T bağlıdır ve transfüzyondan önce donör T hücrelerinin boşalması hastalıktan korur. hücrelerinin boşalması hastalıktan korur.

Bu protokol karışık bir durumdur: GVHD Bu protokol karışık bir durumdur: GVHD düzelmektedir, fakat lösemik hastalarda hastalık düzelmektedir, fakat lösemik hastalarda hastalık nüksü ve greft yetmezliği sıklığı artmaktadır. nüksü ve greft yetmezliği sıklığı artmaktadır.

T hücreleri sadece GVHD’ye aracılık etmez, aynı T hücreleri sadece GVHD’ye aracılık etmez, aynı zamanda nakledilen ilik stem hücrelerinin yerleşmesi zamanda nakledilen ilik stem hücrelerinin yerleşmesi ve lösemik hücrelerin kontrolü için de gereklidir. ve lösemik hücrelerin kontrolü için de gereklidir.

GVHDGVHD

Allogeneik kemik iliği nakli atılımından sorumlu Allogeneik kemik iliği nakli atılımından sorumlu mekanizmalar çok iyi anlaşılamamıştır. mekanizmalar çok iyi anlaşılamamıştır.

NK hücreleri ve ışınlanan konakta yaşayan T NK hücreleri ve ışınlanan konakta yaşayan T hücrelerine bağlıdır. NK hücreleri allogeneik stem hücrelerine bağlıdır. NK hücreleri allogeneik stem hücrelere karşı etkilidir, çünki stem hücreler self-hücrelere karşı etkilidir, çünki stem hücreler self-MHC klas I moleküllerden yoksundur ve NK MHC klas I moleküllerden yoksundur ve NK hücrelerine inhibitör sinyal gönderemez. hücrelerine inhibitör sinyal gönderemez.

Konak T hücreleri greftlenmiş hemopoetik Konak T hücreleri greftlenmiş hemopoetik hücrelerdeki alloantijenlere reaksiyon verir.hücrelerdeki alloantijenlere reaksiyon verir.

NK hücreleri greftlenmiş hemopoetik hücreleri NK hücreleri greftlenmiş hemopoetik hücreleri tahribe yönlendirilmiştir.tahribe yönlendirilmiştir.

Documents

Transplantasyon patolojisi (fazlası için )