TİRYANDA NAHİYESİ ÇENGELE KARYESİNDE TORBALI - … · 2018. 10. 22. · Aşağı/İstasyon ya da Rum ve Yukarı Mahalle), 43 köy ve bu köylere bağlı üç mahalle (Tepe/Ertuğrul,

ÇTTAD, XII/24, (2012/Bahar), s.s.47-85

47

* YöreTarih-HalkiyatAraştırmacısı,UzmanTarihÖğretmeni,Torbalı/İzmir. ([email protected])

TİRYANDA NAHİYESİ ÇENGELE KARYESİNDE(TORBALI - ORMANKÖY)

1321 (MİLADİ 1905) YILI OSMANLI NÜFUS SAYIMI

Necat ÇETİN*

ÖzetÇengele (Ormanköy) günümüzde Torbalı ilçesine 21 km. uzaklıktadır. 1530 yılı

OsmanlıkayıtlarındaadıgeçenköylerdenolanÇengeleKaryesi,1321(Miladi1905)tarihindeyapılansonOsmanlınüfussayımındaTiryandaNahiyesineidariolarakbağlıgörünmektedir.Sayımdatoplam44nüfushanesinde117erkek,118’ikadınolmaküzeretoplam235kişininsayımkaydıyapılmıştır.Kaydıyapılanherkişiyebirnüfustezkiresiverilmiştir.

Anahtar Kelimeler: Nüfus sayımı, Demografi, Torbalı, Ormanköy, Çengele.

THEOTTOMANCENSUSINTHESUBDISTRICTOFTİRYANDA-ÇENGELEVILLAGEIN1905(1321 IN ISLAMIC CALENDAR)

AbstractÇengele (Ormanköy) is 21km.away from thedistrictofTorbalı.ÇengeleVillage

wasmentionedintheOttomanarchivesasoneoftheadministrativeunitsinthesubdistrictofTiryandainthelastOttomancensusof1321(1905intheGregorianCalendar).Inthatcensus,in 44 houses totally 235 peoplewere recorded, including 117men and 118women. Eachpersonrecordedinthecensuswasgivenacertificateofbirth.

Key Words: Census, Demography, Torbalı, Ormanköy, Çengele.

Necat ÇETİN

48

ÇTTAD, XII/24, (2012/Bahar)

Giriş

Araştırma yöntemi: Torbalı ilçesinde, yerel tarih araştırmaları yapmakiçin2004yılındaTürkiyeCumhuriyetiİçişleriBakanlığıNüfusveVatandaşlıkGenel Müdürlüğü’nden izin alınmış, Torbalı Nüfus Müdürlüğü memurlarıgözetimindearşivdebulunanvetitizliklekorunanatikdefterlerinbirebirolarakOsmanlıcadanLatinharflerineçevirisitarafımcayapılmıştır.

Osmanlı Devleti’nde Genel Nüfus Sayımları ve R.1320-21 (M.1904-5) Sayımı Hakkında Kısa Genel Bilgi:OsmanlıDevleti’nde1831yılındayapılangenelnüfussayımında sadece erkekler yazılmış1, 1844 yılı sayımı ülkedeki bütün nüfusukapsamıştır.BusayımdaÇengeleKaryesi’ndetoplamerkeknüfus53;Genç21;Çocuk23;Yaşlı8;Askerlikmükellefi1;toplamhanesayısıise17olaraktespitedilmiştir2.

1265yılındayayınlanan“Sicil-iNüfusNizamnamesi”ileherkazadabirnüfuskomitesikurulmuştur.Nizamnameyegöresayımdabirheyetgörevlidir.Heyetibirnüfusmemuru,birpapaz,birhahamgörevlisi,birsubayvebelediyemeclisindenvekazaidaremeclisindenbirerüyeoluşturmaktadır.Böylecenüfusmüdürlüklerikurulmuş,sayımıyapılanlaradabirernüfustezkiresiverilmiştir.1265 yılında başlayan yeni sayım 1889 yılında bitirilmiştir. Ancak istatistiği1897’deyayınlanabilmiştir.Ensonenesaslıvekapsamlıyazımise1287yılındabaşlananancak1906yılındabitirilenyazımdır.BuyazımkayıtlarışuanTürkiyeCumhuriyeti vatandaşlarının nüfus kayıt işlemlerinde dayanak olarak esasteşkiletmektedir.

Bu sayım Torbalı Bölgesi için en son yersel/yerel nüfus sayım olmaözelliğini taşımaktadır. Ancak diğerlerinden farklı olarak, her idari biriminnüfusu genişliğine göre defterlere yazıldığı, devletin sınırları içindeki tümbireylerin kayda alındığı, sayımı yapılan her vatandaşa nüfus tezkeresihazırlandığı, her idari birimdeki her haneye ayrı hane numarası verildiği,en esaslı sayımdır.3 Ancak etnik azınlık olanlar, (örneğin Rum, Ermeni gibi)Osmanlı tebaalığını kabul etmeyenler bu sayımda deftere yazılmamıştır.Bölgemizde de bu sayım R.1320 (1904) yılında başlanmış4 ve R.1321 (1905)yılında tamamlanmıştır. Sayımda idari birimdeki nüfus hanesine göre iki-üçveyadörtköyünsayımıyapılmıştır.5SayımınyapıldığıtarihteTorbalıNahiyesi

1 1831yılısayımındabugünüTorbalı ilçesi İzmir’ebağlıKızılhisarveTiryanda/Deryandanahiyelerinden oluşmaktadır. Tahmini nüfus (yerli, Yörük, Kıpti, Rum) toplam 11.136kişidir.EnverZiyaKaral,Osmanlı İmparatorluğu’nda İlk Nüfus Sayımı-1831,T.C.BaşvekaletİstatistikUmumMüdürlüğüyay.,Ankara,1943,çşt.syf.15,134-136,138,140,207.

2 Bkz.:Deryande[Torbalı]Nahiyesiköylerininhanesayılarınıveyaşdilimlerinegöreerkeknüfuslarınıgösterendefterkayıtları.BOA,ML.CRD.d,821,s.5.

3 Bu konuda bkz.: Kemal Karpat,Osmanlı Nüfusu (1830–1914), İstanbul, 2003, Osmanlıdevletindekinüfussayımlarıhakkındabkz.:NejdetBilgi,”OsmanlıDönemiNüfusSayımıHakkında”,Türk Yurdu,C.19–20,Aralık1999Ocak,s.s.117–124.

4 1320sayımınaaittekdefterMeşhetköyüne(Şehitler)aittir.Sayımtarihi19–20Aralık1320.5 Birkaçörnek,C.1TorbalıNahiyesi(merkez),s.1–102arasıHane:1–105,Yazımtarihi:16-17-18

Şubat1321.C.2TepeKaryesiErtuğrulMahallesi,sayfa:1–65arasıHane:1–63Yazımtarihi:

ÇTTAD, XII/24, (2012/Bahar)Tiryanda Nahiyesi Çengele Karyesinde 1321 Yılı Osmanlı...

49

merkezde (bugünkü Torbalı Mahallesi) idari birim olarak üç mahalle (Orta,Aşağı/İstasyonyadaRumveYukarıMahalle),43köyvebuköylerebağlıüçmahalle (Tepe/Ertuğrul, Sepetçiler/Mecidiye, Meşhet/Bulgar) olmak üzeretoplam46 idari birimbulunmaktadır. TümTorbalı’da 2.265nüfushanesindetoplam11.459kişininsayımıyapılmıştır6.

1320/1 Tarihli Osmanlı Nüfus Yazım (Tahrir) Defterleri: Esas nüfusdefterininsayfasınınsağyüzündehaneyedahaönceki sayımdaverilmişolanhane numarası “der kenar” olarak, aynı sıraya 1321 sayımında verilen hanenumarası, sonrahanereisinin lakabı, şöhretiveadıyazılmıştır.Hanereisininyaptığı iş (sıfat ve sanatı), anne ve baba adı, doğum yeri ve yılı gibi bugünbilinen klasik bilgiler yazılmıştır. Sayfanın diğer yüzünde ise bireyle ilgilimalumat(açıklamalar)bulunmaktadır.Okişininölüm,evlenme,nakilbilgileri,bireyyetişkinveerkekiseboy,tenrengivegözrengibelirtilmiştir.Eğergözlegörünenbirsakatlığıveişareti(Alamet-ifarika)varsaayrıcabelirtilmiştir.Evliolanlara“zevcesivardır”,dulolanlaraise“zevcesiyoktur”ibaresidüşülmüştür.Hane reisinden sonragenellikle erkekkardeş, önce erkek çocuklar, sonrakızçocuklar,takibeneşveyaeşler,ensonaisevarsaanne,yoksaeşleryazılmıştır.Sayımı yapılan her kişiye defterdeki aynı bilgilerin yazıldığı sayımmemurutarafındanbusayımdadabirnüfustezkeresi7(kâğıdı)verilmiştir.

Defterlergenellikle50x75cm.boyutlarındadır.Sayfayapraklarıbayağıyıpranmışhaldedir.Birçoksayfasıdağılmışveyayırtılmışdurumdadır.Kayıtlarçok düzgün, rika ile yazılmıştır. Defterlerin ilk sayfasında “İşbu defter 298sayfadanibaretolduğutasdikolunur.Fi10Mart1290”ibaresivardır.Sözkonusu1321 yazım defteri 1978 yılında yenileme yapılmasına kadar kullanılmıştır.1978yılındayapılandefteryenilenmesindehanebilgileri,yenidefterlereLatinharfleriileaktarımıyapılmıştır.Ancak1321yazımındaherhaneyeverilenhanenumaralarıbazıailekayıtlarınınyenilenmemesiüzerinedeğişmiştir.

Sayımdabulunan idaribirimler:Ahmetli,8Arapçı,9Arıtaş,10Arslanlar,

1–2Mayıs1321.YalnızArslanlarKaryesisayfa:117–222Hane:1–110,Yazımtarihi:19–20–21Nisan1321.C.3YoğurtçularKaryesiSayfa:5–15arasıHane:5–29Yazımtarihi:29Mayıs1321, Çapak Karyesi sayfa: 22–85 Hane: 1–106 Yazım:23.24.25.26 Temmuz 1321, ÇorluKaryesisayfa:99-108Hane:1–14,yazım:27/28Mayıs1321.KayasKaryesisayfa:116hane:1Yazım:28Mayıs1321.TiryandaKaryesisayfa:125Hane:1Yazım:20Mayıs1321…gibi

6 AynıyıldaAydınvilayetindetoplamyayınlamışnüfus1.313.011düzeltilmişnüfus595.308idi.Bkz.:JustinMcCarthy,Müslümanlar ve Azınlıklar,Çev.:BilgeUmar,İstanbul,1998,s.12,Tablo2.3Ancakdiğerbirtabloda(Tablo2.7)Aydınvilayetinüfusunu1597710olarakvermektedir.Arada2.402farkvardır.(s.17).Ektekitablolarabakınız.

7 EktekiAydınVilayetiİzmirSancağıTorbalıKazasıÇengeleKaryesindenR.1261doğumluDemircioğluKaraMehmetvalidesiAyşe’yeaitnüfustezkiresinebakınız.

8 TorbalıNüfusMüdürlüğüarşiviatiknüfusesasdefteriarşivC.7,SayımTarihi:16–17–18Şubat1321,nüfushanesayısı:37,toplamnüfussayısı:159,hanenüfusortalaması:4,29.

9 TorbalıNüfusMüdürlüğüarşiviatiknüfusesasdefteriarşivC.7,SayımTarihi:11Mayıs1321,nüfushanesayısı:39,toplamnüfussayısı:160,hanenüfusortalaması:4,10.Bugünküadı:Pamukyazı.Bugünmerkezebağlımahallekonumundadır.

10 TorbalıNüfusMüdürlüğüarşiviatiknüfusesasdefteriarşivC.11,sayımtarihi:24Nisan1321,nüfushanesayısı:14,toplamnüfussayısı:73,hanenüfusortalaması:5,21.İdaribirim

Necat ÇETİN

50


11Ayrancılar,12 Belenbaşı,13 Bozköy,14Cumalı,15Çakallar,16Çakırbeyli,17Çapak,18Çaybaşı19, Sepetçiler20, Sepetçiler Mecidiye Mahallesi21, Çorlu22, Dağkızılca23,

olarak bugünortadankalkmıştır.KayıtlarÇakallar (Çamlıca)Köyünüfus esasdefterineeklenmiştir.(Hane:48–64).

11 TorbalıNüfusMüdürlüğüarşiviatiknüfusesasdefteriarşivC.2, sayım tarihi:19–20–21Nisan1321,nüfushanesayısı:110,toplamnüfussayısı:404,hanenüfusortalaması:3,67.

12 TorbalıNüfusMüdürlüğüarşiviatiknüfusesasdefteriarşivC.9, sayımtarihi:24Mayıs1321, nüfus hane sayısı:19, toplam nüfus sayısı:121, hane nüfus ortalaması:6,36. Bugünmerkezebağlımahallekonumundadır.

13 TorbalıNüfusMüdürlüğüarşiviatiknüfusesasdefteriarşivC.7,SayımTarihi:11Mayıs1321,nüfus hane sayısı: 39, toplam nüfus sayısı: 160, hane nüfus ortalaması:4,10. Bugünkü adı:Pamukyazı.Bugünmerkezebağlımahallekonumundadır.

14 TorbalıNüfusMüdürlüğüarşiviatiknüfusesasdefteriarşivC.11,sayımtarihi:17Haziran1321,nüfushanesayısı:30,toplamnüfussayısı:168,hanenüfusortalaması:5,6.

15 TorbalıNüfusMüdürlüğüarşiviatiknüfusesasdefteriarşivC.16,sayımtarihi:7–8Temmuz1321,nüfushanesayısı:49,toplamnüfussayısı:268,hanenüfusortalaması:5,46.1933yılındaidaribirimolarakKemalpaşailçesinebağlanmıştır.Bkz.:BCA,Tarih:30.5.1933Sayı:9603FonKodu:30.11.1.0YerNo:78.16.17.




19 TorbalıNüfusMüdürlüğüarşiviatiknüfusesasdefteriarşivC.5,sayımtarihi:4–5–6Mayıs1321, nüfus hane sayısı:103, toplamnüfus sayısı:431, hane nüfus ortalaması:4,18. Bugünmerkeze bağlı mahalle konumundadır. İdari birim olarak ortadan kalkan ve tek idaribirimde birleştirilen Sepetçiler Köyü (Hane: 309-349) ve SepetçilerMecidiyeMahallesi (Hane:270-349)köyesasnüfusdefterineeklenmiştir.

20 TorbalıNüfusMüdürlüğüarşiviatiknüfusesasdefteriarşivC.5,sayımtarihi:8Mayıs1321,nüfushanesayısı:27,toplamnüfussayısı:146,hanenüfusortalaması:5,4.İdaribirimolarakortadankaldırılarakÇaybaşıesasnüfusdefterine(Hane:309–351)eklenmiştir.Ensonkayıtyılı:1933.

21 TorbalıNüfusMüdürlüğüarşiviatiknüfusesasdefteriarşivC.5,sayımtarihi:7Mayıs1321,nüfushanesayısı:26,toplamnüfussayısı:101,hanenüfusortalaması:4,18.İdaribirimolarakortadankaldırılarakÇaybaşıesasnüfusdefterine(Hane:270–349)eklenmiştir.Ensonkayıtyılı:1934.

22 TorbalıNüfusMüdürlüğüarşiviatiknüfusesasdefteriarşivC.3,sayımtarihi:27-28Mayıs1321, nüfus hane sayısı:14, toplam nüfus sayısı:114, hane nüfus ortalaması:8,35. İdaribirimolarakortadankaldırılarakHortuna(Yazıbaşı)esasnüfusdefterine(Hane:273-286)eklenmiştir.Ensonkayıtyılı: 1321.Yunan işgali sırasındaYunanaskerininköyebaskınısonrasıhalketraftakiçeşitliköyleredağılmıştır.

23 TorbalıNüfusMüdürlüğüarşiviatiknüfusesasdefteriarşivC.12,sayımtarihi:24Haziran1321,nüfushane sayısı:102, toplamnüfus sayısı:550,hanenüfusortalaması:5.39.Torbalıilçesininteknahiyesidir.


51

Dağtekke24,Demirci25,Dere26,Dirmil27,Doğancılar28,Döğerlik29,Eyerci30,Fetrek31,Gökyaka Teke32, Helvacı33, Karacaağaç34, Kırıklar35, Karakızlar36, Karakuyu37,

24 Torbalı Nüfus Müdürlüğü arşivi atik nüfus esas defteri arşiv C.14, sayım tarihi:25-26Temmuz1321,nüfushanesayısı:26,toplamnüfussayısı:161,hanenüfusortalaması:6.19.

25 TorbalıNüfusMüdürlüğüarşiviatiknüfusesasdefteriarşivC.17,sayımtarihi:30-31Mayıs1321,nüfushanesayısı:67,toplamnüfussayısı:338,hanenüfusortalaması:5.04.

26 TorbalıNüfusMüdürlüğü arşivi atik nüfus esas defteri arşivC.12, sayım tarihi:4-5-6-7Temmuz1321,nüfushanesayısı:68, toplamnüfussayısı:362,hanenüfusortalaması:5,32.1933yılındaidaribirimolarakKemalpaşailçesinebağlanmıştır.Bkz.:BCATarih:30/5/1933Sayı:9603FonKodu:30.11.1.0YerNo:78.16.17.

27 TorbalıNüfusMüdürlüğüarşiviatiknüfusesasdefteriarşivC.11,sayımtarihi:17–18-19Temmuz1321,nüfushanesayısı:65, toplamnüfussayısı:349,hanenüfusortalaması:5.36.Bu günkü adı: Korucuk. Köyle ilgili bir araştırma. Necat Çetin, “Tarihi Demografisi veKitabeleriİleKorucuk(Dirmil)KöyüAraştırması”,BüyükTorbalıGazetesi,14-15Temmuz2006.

28 TorbalıNüfusMüdürlüğüarşiviatiknüfusesasdefteriarşivC.13,sayımtarihi:19-20Eylül1321,nüfushanesayısı:36,toplamnüfussayısı:189,hanenüfusortalaması:5,25.BugünidaribirimolarakBucailçesinebağlanmıştır.

29 TorbalıNüfusMüdürlüğüarşiviatiknüfusesasdefteriarşivC.11,sayımtarihi:22Nisan1321,nüfushanesayısı:23,toplamnüfussayısı:119,hanenüfusortalaması:5,17.

30 TorbalıNüfusMüdürlüğüarşiviatiknüfusesasdefteriarşivC.7, sayımtarihi:10Mayıs1321, nüfus hane sayısı:54, toplam nüfus sayısı:242, hane nüfus ortalaması:4.48. Bugünmerkezebağlımahallekonumundadır.

31 TorbalıNüfusMüdürlüğüarşiviatiknüfusesasdefteriarşivC.12,sayımtarihi:21-22-23Haziran1321,nüfushanesayısı:93, toplamnüfussayısı:461,hanenüfusortalaması:4.94.1933 yılında idari birim olarak Kemalpaşa ilçesine bağlanmıştır. Bakınız: BCA, Tarih:30/5/1933Sayı:9603FonKodu:30.11.1.0YerNo:78.16.17.

32 TorbalıNüfusMüdürlüğüarşiviatiknüfusesasdefteriarşivC.12,sayımtarihi:6-7Temmuz1321,nüfushanesayısı:39,toplamnüfussayısı:227,hanenüfusortalaması:5,82.1933yılındaidaribirimolarakKemalpaşailçesinebağlanmıştır.Bkz.:BCA,Tarih:30/5/1933Sayı:9603FonKodu:30.11.1.0YerNo:78.16.17.

33 Torbalı Nüfus Müdürlüğü arşivi atik nüfus esas defteri arşiv C.4, sayım tarihi:15-16Temmuz1321,nüfushanesayısı:46,toplamnüfussayısı:270,hanenüfusortalaması:5.87.

34 TorbalıNüfusMüdürlüğü arşivi atik nüfus esas defteri arşivC.17, sayım tarihi:3-4-5-6Haziran1321,nüfushanesayısı:48,toplamnüfussayısı:216,hanenüfusortalaması:4,5.1954yılındaidaribirimolarakBucailçesinebağlanmıştır.Bkz.:.BCA,Tarih:28/12/1954Sayı:27394Dosya:FonKodu:30.11.1.0YerNo:248.42..1.

35 TorbalıNüfusMüdürlüğüarşiviatiknüfusesasdefteriarşivC.13,sayımtarihi:12Haziran1321,nüfushanesayısı:46,toplamnüfussayısı:226,hanenüfusortalaması:4.91.1937yılındaidaribirimolarakBucailçesinebağlanmıştır.Bkz.:BCA,Tarih:05.05.1937,Sayı:12976,FonKodu:30.11.1.0,YerNo:112.11.7.

36 Torbalı NüfusMüdürlüğü arşivi atik nüfus esas defteri arşiv C.16, sayım tarihi:11 -12Temmuz1321,nüfushanesayısı:84,toplamnüfussayısı:431,hanenüfusortalaması:5.13.

37 TorbalıNüfusMüdürlüğüarşiviatiknüfusesasdefteriarşivC.8,sayımtarihi:19–20-21-22Temmuz1321,nüfushanesayısı:103,toplamnüfussayısı:614,hanenüfusortalaması:5,96.Bugünmerkezebağlımahallekonumundadır.

Necat ÇETİN

52


Kayas38,Karaot39,Kuşçuburnu40,Çengele41,Hamidiye42,Saibler43,Senek/Sinek44,Meşhet45,MeşhetBulgarMahallesi46,Tepe47,TepeErtuğrulMahallesi48,TorbalıNahiyeMerkezi49,Tiryanda50,Hortuna51,Yeni52,Yoğurtçular53’dır.

38 TorbalıNüfusMüdürlüğüarşiviatiknüfusesasdefteriarşivC.9, sayımtarihi:28Mayıs1321, nüfus hane sayısı:1 toplamnüfus sayısı:1, hane nüfus ortalaması:1. Bu günkü adı:Pancar.Merkezebağlımahallekonumundadır.

39 Torbalı Nüfus Müdürlüğü arşivi atik nüfus esas defteri arşiv C.15, sayım tarihi:9 -10Temmuz1321,nüfushanesayısı:39,toplamnüfussayısı:210,hanenüfusortalaması:5.38.

40 TorbalıNüfusMüdürlüğüarşiviatiknüfusesasdefteriarşivC.9,sayımtarihi:24Temmuz1321,nüfushanesayısı:17, toplamnüfussayısı:88,hanenüfusortalaması:5,86.Bugünküadı:Kuşcuburun.Merkezebağlımahallekonumundadır.

41 Torbalı NüfusMüdürlüğü arşivi atik nüfus esas defteri arşiv C.16, sayım tarihi:13 -14Temmuz1321,nüfushanesayısı:44, toplamnüfussayısı:236,hanenüfusortalaması:5.36.Bugünküadı:Ormanköy.

42 Torbalı Nüfus Müdürlüğü arşivi atik nüfus esas defteri arşiv C.7, sayım tarihi:15–16Temmuz1321,nüfushanesayısı:52, toplamnüfussayısı:214,hanenüfusortalaması:5.09.Bugünküadı:Özbey.Merkezebağlımahallekonumundadır.

43 TorbalıNüfusMüdürlüğüarşiviatiknüfusesasdefteriarşivC.11,sayımtarihi:21Haziran1321,nüfushanesayısı:14,toplamnüfussayısı:117,hanenüfusortalaması:8.35.

44 TorbalıNüfusMüdürlüğüarşiviatiknüfusesasdefteriarşivC.12,sayımtarihi:8–9Temmuz1321,nüfushanesayısı:43,toplamnüfussayısı:219,hanenüfusortalaması:5,09.Bugünküadı:Yeşilköy.1933yılındaidaribirimolarakKemalpaşailçesinebağlanmıştır.Bkz.:BCA,Tarih:30/5/1933Sayı:9603FonKodu:30.11.1.0YerNo:78.16.17.

45 TorbalıNüfusMüdürlüğüarşiviatiknüfusesasdefteriarşivC.6,sayımtarihi:19–20Aralık1320,nüfushanesayısı:46,toplamnüfussayısı:164,hanenüfusortalaması:3,56.Bugünküadı:Şehitler.Merkezebağlımahallekonumundadır.

46 TorbalıNüfusMüdürlüğüarşiviatiknüfusesasdefteriarşivC.6,sayımtarihi:nüfushanesayısı: 21, toplamnüfus sayısı:94, hanenüfus ortalaması:3.85. Bugün idari birimolarakortadankalkmıştır.Ensonkayıttarihi:1332.Toplamhanesayısı:28.Meşhet(Şehitler)Köyünüfusesasdefteriiçersindedir.Yenilemeyealınmamıştır.

47 TorbalıNüfusMüdürlüğüarşiviatiknüfusesasdefteriarşivC.1, sayım tarihi:27–28–29Nisan321,nüfushanesayısı:63, toplamnüfussayısı:208,hanenüfusortalaması:4.44.Bugünmerkezmahallekonumundadır

48 TorbalıNüfusMüdürlüğüarşiviatiknüfusesasdefteriarşivC.2,sayımtarihi:1–2Mayıs1321, nüfus hane sayısı:59, toplam nüfus sayısı:250, hane nüfus ortalaması:4.23. 1329yılındanitibarenbağımsızmahalleidaribirimdir.Bugünmerkezmahallekonumundadır

49 TorbalıNüfusMüdürlüğüarşiviatiknüfusesasdefteriarşivC.1, sayım tarihi:16–17–18Şubat1321,nüfushanesayısı:105,toplamnüfussayısı:444,hanenüfusortalaması:4,22.

50 TorbalıNüfusMüdürlüğüarşiviatiknüfusesasdefteriarşivciltno:3,sayımtarihi:20Mayıs1320,nüfushanesayısı:1,toplamnüfussayısı:1,hanenüfusortalaması:1.İdaribirimolarakortadankalkmıştır.

51 Torbalı Nüfus Müdürlüğü arşivi atik nüfus esas defteri arşiv cilt no:4, sayımtarihi:20–21–22–23Mayıs1321,nüfushanesayısı:102,toplamnüfussayısı:517,hanenüfusortalaması:5.06.Bugünküadı:Yazıbaşı.Merkezebağlımahallekonumundadır.

52 TorbalıNüfusMüdürlüğüarşiviatiknüfusesasdefteriarşivC.8, sayımtarihi:14Mayıs1321,nüfushanesayısı:28,toplamnüfussayısı130,hanenüfusortalaması:4,64.

53 TorbalıNüfusMüdürlüğüarşiviatiknüfusesasdefteriarşivC.3, sayımtarihi:29Mayıs1321,nüfushanesayısı:29,toplamnüfussayısı:144,hanenüfusortalaması:4,96.


53

ATİK NÜFUS ESAS DEFTERLERİNİN ARŞİV TASNİFİ

Cilt No Yazılı idari birim/birimler1 Tepeköy,Torbalınahiyemerkezi2 Arslanlar,TepeErtuğrulMahallesi3 Çapak,Çorlu,Tiryanda,Yoğurtçular4 Hortuna,Helvacı5 Çaybaşı,Sepetçiler,SepetçilerMecidiye

Mahallesi6 Meşhet,MeşhetBulgarMahallesi7 Ahmetli,Arapçı,Eyerci,Hamidiye8 Çakırbeyli,Karakuyu,Yeni9 Ayrancılar,Belenbaşı,Kayas,Kuşçuburnu11 Arıtaşı,Bozköy,Dirmil,Döğerlik,Saibler12 Dağkızılca,Dere,Fetrek,GökyakaTeke,

Senek13 Bozköy,Doğancılar,Kırıklar14 Dağtekke15 Karaot16 Cumalı,Çakallar,Karakızlar,Çengele,17 Demirci,Karacaağaç

R.1320/21’de (M. 1904/5) Yerel Ekonomik Faaliyetler Açısından Sanat ve Sıfat Kayıtları:Defterlerde kaydı bulunan 2.265hanenin 2.177’sininhane reisierkekolupbunların1.999tanesinin(%96.11)ekonomikfaaliyetolarakyaptıklarıişyanisanatvesıfatıbelirtilmiştir.Bunlarrençperlik(%81.19),amele(%4,95),çoban(%1,90),deveci(%1,70),çiftçi(%1,60),mesender,kömürcü,bağcı(%0,60),demirci,nalband (%0,40)vediğerleridir.Hanereisi88kadınınsanatvesıfatıaçısından hiç birinde durumu belirtilmemiştir. Toplam 288 hanenin (%13.31)sanatvesıfatıdabelirtilmemiştir.Aynıdönemdeaynıidaribirimdeikametedendefter kayıtlarında gayrimüslimlerin (Meşhet BulgarMahallesi hariç54) kaydıbulunmamaktadır.Kayıtlaragöreenfazlaekonomikfaaliyettarımkesimindedir.Tarımsalfaaliyetinenfazlaolduğusanatiserençperliktir.1999haneden1623’ü(%81.19)ekonomikfaaliyetolarakrençperlikyapmaktadır.

Kısa Tarihçe: Bugün Torbalı ilçemerkezine 21 km. uzaklıkta bulunanOrmanköy’üntarihiileilgilielimizdeşuaniçinbelgebulunmamasınarağmenadı ile ilgili sözlü anlatımlara dayanarak bilinen ilk adı “Cenkile”dir. Cenksözlükanlamıile“savaş/harp”anlamındadır.Zamanlahalkarasındadahakolaysöylendiği için “Çengele”ye dönüşmüştür. Ancak son araştırmalarda köyünasıladının24oğuzboyundanbiriolan“Yıva55” boyunun “Dirmilli”grubunun

54 Gayrimüslimlerinkaydınıntutulduğudefterlere“Anasırdefterleri”dedenmektedir.55 Yıvaboyuhakkındabkz.: FarukSümer,Oğuzlar (Türkmenler),Tarihleri, BoyTeşkilatı,

Necat ÇETİN

54


“Teke Türkmenleri”taifesinin“Çengellü”cemaatindenolduğuortayaçıkmıştır56.Çengellücemaatiileilgiarşivkaynaklarıaşağıdakitablodandagörüleceğiüzereşuşekildedir.

CEMAAT TAIFE GRUP BOY S

Han

e

Müc

erre

d

SANCAK KAYNAK

Çengellü Cemaati

Teke Türkmenleri Dermil Yıva T 51 16 Aydın S.

BOA, TD, nr. 414, s. 9-10, Kanunî

Devri

Çengellü Cemaati

Teke Türkmenleri

Dermil Cemaati Yıva T 48 12

Aydın S.Ayasulug

Kaz.

BOA, TD, nr. 176, s. 149-150, sene 939 (1532-33)

Çengellü Cemaati

Teke Türkmenleri

Karaca koyunlu Cemaati

Yıva T 57 18Aydın S.Ayasulug

Kaz.

BOA, TD, nr. 270, s. 10-11, sene 957

(1550-51)

Tablonun incelemesindenanlaşılacağıüzereÇengellü cemaatiKanunidevrinden itibarenAydın Sancağı’ndadır. 1532/33 yılında iseAydın SancağıAyasuluk (Selçuk) kazası bölgesindedir. Sadece cemaatin bir bölümü SivasKazasındadır. Çengellü cemaati 1550/51 yılında ise tapu tahrir kayıtlarınagöreyineAyasulukKazasıbölgesindedir.KaldıkiDermil/Dirmil(ŞuankiadıKorucuk)Köyüilearasında4km.likbiryakınlıkbulunmaktadır.

Çengele Köyü Torbalı’nın en eski köylerinden biridir. Çünkü 1530tarihliKanuniSultanSüleymandöneminedenkgelen116NumaralıAnadoluVilayeti Muhasebe defterinde57 Çapak58, Akça Meşhed (Torbalı-ŞehitlerMahallesi)59, Yaylayaka (dağılmış)60, Dirmilli (Torbalı/Korucuk)61, Bozköy62,Gugur (dağılmış)63 gibi adı yazılı olan köylerimizdendir. Bu dönemde idaribirimolarakbazısıAyasulukKadılığınayaniSelçukilçesine,bazısıiseTire’yebağlıdır.KaydagöreÇengeleköyündeHane:23,Mücerred64:5İmam:1Hasıl(vergigeliri):4500(Akçe)’dir.

Destanları,AnaYayınları,İlavelerle3.baskı,İstanbul1980,s.s.360-368.56 YusufHalaçoğlu,Anadolu’da Aşiretler, Cemaatler, Oymaklar (1453-1650),Ankara,TTK,C.2,

s.526.CevdetTürkay,Başbakanlık Arşivi Belgelerine Göre Osmanlı İmparatorluğunda Oymak Aşiret ve Cemaatler,İşaretYayınları,İstanbul,2005,s.659.

57 57166NumaralıMuhasebe-iVilayet-iAnadoluDefteriHicri-937/Miladi1530”,BaşbakanlıkDevletArşivleriGenelMüdürlüğüOsmanlıArşividaireBaşkanlığınınYayınno:27Defter-iHakaniDizisi:IIAnkara1995,s.412,NecatÇetin,“1530YılıAnadoluMuhasebeDefterineGöreTorbalıÇukurundakiKöyler”,BüyükTorbalı,14Mart2009Cumartesi,s.5.

58 166NumaralıMuhasebe-iVilayet…a.g.e., s.389-413.Hane:16Hasıl5032.59 166NumaralıMuhasebe-iVilayet…a.g.e.,s.373-377.Hane:46Müreccet:18Hatip:1Hasıl:

10500.60 166NumaralıMuhasebe-iVilayet…a.g.e.,s.415.Hane:12Mücerred:8Hasıl:5000.61 166NumaralıMuhasebe-iVilayet…a.g.e.,Hane:15Mücerred:5Hasıl:13146.“Haftada

bazarvardır”kaydıdüşülmüş.62 166NumaralıMuhasebe-iVilayet…Hane:48Mücerred:16Sipahineferi:4Hasıl7993akçe.63 166NumaralıMuhasebe-iVilayet…a.g.e. s.421.64 Bekar,vergiyükümlüsüolmayanerkek.


55

19. yüzyılda önceTriyandaNahiyesine(Ayrancılar),dahasonraDağkızılcanahiyesine,Torbalı’nın nahiye olması ile deTorbalı’ya bağlanmıştır. Köy,Bozköy,Dirmil(Korucuk),Helvacıgibi yerleşim alanını değiştirenköylerdendir. Söylenceye göredaha önce köy yerleşimi bugünköyün bulunduğu sırta yaklaşık1,5 km. uzaklıkta bulunan“Seçiköy” denilen yerdedir.Halen bu mevkide eski köyyıkıntısındankalanevtemellerinerastlanılmaktadır65. Söylenceye göre eşek arısından dolayı yerleşim yerinideğiştirmekistemiştir.Butipyanieşekarısındandolayıdağılanköylerebölgedeçok sık rastlamaktayız. Örneğin, Bozköy, Çapak yakınlarında dağılan Kuşçuköyü gibi... Köy Seçiköymevkiinde iken doğusunda bulunan bugün “Kirse” mevkiiolarakadlandırılanyerdeayrıbirHıristiyanyerleşimitespitedilmiştir.Çünkü Kilise mevkiinde küçük bir kilise (şapel) yıkıntısı bulunmaktadır66.Bubölgededeeskievtemellerinesıksıkrastlanılmaktadır.İlginçolanherikiyerleşimin“Koca Mezarlık”denileneskiköymezarlığınıortakkullanmalarıdır.ÇünkümezarlığınyarısıMüslüman,diğeryarısı isegayrimüslim (Hıristiyan)mezarlığıdır.Her ne kadar bugün bumezarlık dağıtılıp zeytin tarlası halinegetirilsede(MuhtarMehmetAliÖnerzamanında)halakenarlardakırık lahitparçalarınarastlanmaktadır.Yaşlılarınanlatımınagörebugünköyyerleşimininbulunduğuyerdebirbaşkaaşiretvarmış.Aşiret,Seçiköy’denayrılanköylününburayayerleşmesineizinvermeyinceköylüileaşiretarasındaçarpışmaolmuş.Aşiretyenilmişveköylüburayıcenkilealdıklarıiçin“Cenkile”adınıvermişler.İlk yerleşimden olan gayrimüslimlerin bu bölgeyi ne zaman terk ettiklerikonusundaşuaniçinbilgimizyok.AncakköyünenyaşlıkişisiolanSayınMehmetAlkan’ınifadeettiğinegöre,şuanköyünbulunduğuyerdekibazıevlerinyerliRumlardankalmaolduğunu,bunubüyüklerindenduyduğunusöylemektedir67.YerliRumlardangeriyesadece ikimevkiadıkalmıştır:KirseveGâvurDamı.Çengeleismioyörehalkıarasındahalengeçerlidir.Eskinüfusvetapukayıtlarıdaböyledir. 1307 (1891) yılı İzmir vilayeti salnamesinegöreÇengeleKaryesiNüfus:197Emakin:25’tir68.Bölge ilk çağlardanberi insanlarınyerleşimine açık

65 Bumevkideki tarlaya “Mahmutların bağı” da denmektedir.Mahmutlar köyde bir ailelakabıdır.Aile“Uzadıoğlu”soyadınıalmış,ancakbaşkaidaribirimenaklengitmiştir.

66 Kilisedebulunanbirmezartaşıkitabesinin5.yüzyıldanolduğunuöğrendik.67 1922doğumluMehmetAlkanileyapılangörüşme(2003yılı).MehmetAlkan2010yılında

vefatetmiştir.68 -Sadiye Tutsak,T.29 Mali 1307 (1891 miladi) Yılı Aydın Vilayet Salnamesi, C.2, 1988, Ege

ÜniversitesiEdebiyatFak.TarihBölümüBitirmeTezi,XXX+375,NecmiÜlker,Köylerin

Çengele (Ormanköy)

Necat ÇETİN

56


bir yerdir. Bunudefinecilerin bölgede daha önce yaptıkları kaçak kazılardanvebulunanmezarlardananlıyoruz.1961yılındansonrapekçokköyünadıdadevlettarafındandeğiştirildiği içinbuköyünadıdadeğiştirilmekistenmiştir.Köylülerin, köyün su kaynağı olan pınara izafeten ismin “Pınarbaşı” olarak verilmesiisteğinerağmen,etrafınınçamormanlarıylaçevriliolmasındandolayı “Ormanköy”adıverilmiştir.Buisimdahayeniyenibenimsenmeyebaşlamıştır.EskilerhalenÇengeleisminikullanmaktadır.Köyüntümkapladığıalan11.788km2’dir.

13.07.1321 Tarihli Çengele (Ormanköy) Köyü Osmanlı Nüfus Sayım Defterinin İncelenmesi:Bugün idari teşkilatolarakTorbalı ilçesinebağlıköyolanÇengele Rumi1321tarihlisonOsmanlıNüfussayımdefteriTorbalıNüfusMüdürlüğüarşivindeatikdefterNo:16ciltnumarası ilebulunmaktadır.Defterinboyutu50X70cm.ebadındadır.OsmanlıcametnintarafımcaLatinharflerineçevirisiyapılmıştır.Sözkonusudefter1976yılınakadarişlemgörmüştür.1976yılındansonra kurulan bir komisyonla defteri tümden Latin harflerine aktarılmıştır.Aktarma sırasında lakaplar yazılmamış sadece kişilerin isimleri deftereaktarılmıştır. Aynı defterde sayfa 1-53 arası “Cumalı69”, sayfa 75-164 arası“Karakızlar70”köyüneaitsayımkaydıbulunmaktadır. İlksayfada“İşbu defter 209 sahifeden ibaret olduğu tarafımca mahkeme mührü ile tasdik olundu. Fi 1-10-1290 Asliye Hukuk Hâkimi Şükrü”notuvealtındamühürveimzabulunmaktadır.Köykaydınınbulunduğu205numaralısayfasınınbaşında“Tiryanda Nahiyesi Çengele Karyesi” ibaresi bulunmaktadır. Bu defterdeki kayda göre son Osman nüfussayımı13.07.1321yani26Temmuz1905Çarşambagünübaşlamış,aynıgün1ile22.haneler,diğer23ile44.hanelerinsayımıise14.07.1321günü(27Temmuz1905Perşembe)yapılaraktamamlanmıştır.

Köysayımkaydıdefterde205.sayfadanitibarenbaşlamakta,247.sayfadabitmektedir. Deftere önce her nüfus hanesine bir hane numarası verilmiştir.Hanenin ilk sırasına hane reisinin bilgileri yazılmıştır.Hane reisinin isim veşöhreti,babaadı,anneadı,doğumyeri,doğumtarihi,medenihali(Evliolanlara“Zevcesi vardır”,dulolanlaraise“Zevcesi yoktur”ibaresidüşülmüştür),cinsiyetivesoyadıyazılıdır. İkincivediğersıralarda isegenelliklehanereisininerkekkardeş,erkekçocuklar,takribeneşveyaeşlervariseannesivekızlarıylailgilibilgilervardır.Ailekütükdefterininkarşısayfasındaiseokişiileilgilidoğum,ölüm,evlenmeveyerdeğiştirmeileilgilibilgilerbulunmaktadır.

nüfus durumu ile ilgili en geniş bilgi bu salnamede bulunmaktadır. Bazı çevre köylerinüfuslarışöyledir;DağtekkeKaryesiNüfus:216,KaraotKaryesiNüfus:145,DirmilKaryesiNüfus:196.

69 CumalıköyüşuanKemalpaşailçesinebağlıdır.BCA,30.05.1933tarihve9603sayılıbelge.Sayım7-8Temmuz1321günüyapılmıştır.Sayımdaköyde46hanede268kişibulunmaktadır.

70 Karakızlar’dasayım11–12Temmuz1321günüyapılmış.Toplam84hanede431kişininkaydıvardır.


57

YapılansayımdaÇengeleKöyü’ndetoplamnüfushane71 sayısı 4472’tür.Her haneye bir nüfus hane numarası verilmiştir. Bu hane numaraları bugünkimliklerimizdeki“ailesıra”numaralarımızdır.Hanereisiolankişininisimveşöhretibölümündetanındığılakaplarıverildiğigibibazendesadecetanındığışekilde isim olarak yazılmıştır. Baba ve anne isimleri yazılırken eğer yaşıyorise direk ismi, yaşamıyor ise adının başına erkek ise “müteveffa”, kadın ise“müteveffiyye”ibaresivardır.

DoğumyerleriÇengelesınırlarıiçindeisesadece“Çengele”yazılmaktadır.İlçe sınırları dışında doğanların doğum yerleri ise özellikle belirtilmektedir.Doğumyılıolarak“Rumi yıl”yazılıdır.Doğumyıllarınımiladiyeçevirmekiçin“584” ilave edilmelidir.Yaptığımız çalışmadaektekiköynüfusdefterindedegörüleceğiüzerebütünverilertabloşeklindedeverilmiştir73.

Sayımda köyde bulunan 44 hanede toplamkişi sayısı 235’74tir. Hanebaşına ortalama nüfus miktarı ise (toplam kişi sayısı/hane sayısı) 235/44:5,3475’tür. Tarihi demografi araştırmalarında genellikle hane ortalama nüfusmiktarı4ile5arası olarakkabuledilmektedir.ÇengeleKöyü’ndekihanebaşınaortalamanüfusmiktarıburakamınüzerindedir.

Sayımıyapılanhanereislerininortalamayaşı43.65’tir.Sayımdaenyaşlıhanereisi,haneno22’dekayıtlıolanMüteveffaAlioğluKonya1246doğumlu“Sinan Mustafa Dayı” dır. Sayımda 75 yaşındadır. Bugün bu aile “Keskin/Bakan” soyadını kullanmaktadır. Sayımda hanede toplamyedi kişinin kaydıbulunmaktadır.BakansoyadlıkişilerbugünTorbalı’yaidariyöndenbağlıolanKorucuk Köyünde ikamet etmektedirler. Yaşça en genç hane reisi ise Hane20’dekayıtlıMüteveffaHaliloğluÇengele1301doğumlu“SarılarAşiretindenAli”dir. Sayımda 20 yaşındadır.Ailenin soyadı “Güç”tür.HaneKapalıKayıtkonumundadır.Sayımdahanedetoplamüçkişininkaydıbulunmaktadır.

Sayımda en yaşlı kişi H.19 Sarılar aşiretinden Bekir’in ninesi olanKavakalan76 (Bayındır/Çınardibi Köyü) 1231(1815) doğumlu olan ZeynepHanım’aaittir.ZeynepHanımyazımda90yaşındadır.

71 Hanedeyimihakkındabkz.:NejatGöynüç,“Hanedeyimihakkında”,İ.Ü.E.F.TarihDergisi32,1979,s.s.331–348.

72 Sayımdaenkalabalık110haneileArslanlar’dır.Enazhanehalkıise14haneileArıtaşveSaibler’dir.Arıtaşköyücumhuriyetin ilkyıllarında (1926)dağılmıştır.Bkz.:NecatÇetin,“Torbalı’nınDağılanKöyü:ArıtaşKöyü”,Büyük Torbalı,11Ağustos2006,Cumas.5.

73 Ektekidefterinçevirisinebakınız.74 Sayımda nüfus bakımından en kalabalık köy 614 kişi ileKarakuyu’dur. En az olan ise

69kişi ilebugünBayındır ilçesinebağlıolanHavuzbaşıköyüdür.Yapılanbirçalışmayagöre1321yılındaAydınvilayetindeMüslümannüfustoplam1610859kişidir.Bkz.:JustinMcCarthy,Müslümanlar ve Azınlıklar,Çev.:BilgeUmar,İstanbul,1998,s.17,Tablo2.7.

75 Haneortalamasıenyüksekköy8,35ileSaiblerveÇorluKöyüdür.Endüşükyerise3,56ortalamailebugünadıŞehitlerolanMeşhedköyüdür.İlgiliköylerinnüfusesasdefterleriTorbalıNüfusMüdürlüğüarşivindedir.

76 KöyRumelimuhacirlerininiskânedildiğiPomakköyüdür.

Necat ÇETİN

58


Sayımda en genç olan kişi sayısı birden fazladır. 1320 doğumlu olupsayımda bir yaşında olanlar şunlardır: Hane sıra numarası (bundan sonrasadeceHSNolarakbelirtilecektir)“7” Bireysırano: (BundansonrasadeceBSNolarakbelirtilecektir)4Mustafa,HSN:8BSN:3Aliye,HSN:9BSN:5Cemile,HSN:10BSN:Hatice,HSN:14BSN:5 İbrahim,HSN:17BSN:5Ayşe,HSN:18BSN:5Ayşe,HSN:19BSN:8Şerife,HSN:25BSN:10Ümmühan,HSN:35BSN:3Abdurrahman,HSN:37BSN:7Fatma’dır.HSN35TÜTÜNCÜailesiiseTireilçesiYunusEmreMahallesinenakilgitmiştir.

Hane Reislerinin Cinsiyeti:44hanereisinin“42”si(%95,45)erkekve“2”si(%4,55) ise kadındır.Buhaneler şunlardır:HSN26 “MüteveffaHacı İbrahimoğluMehmetzevcesiVesile77”veHSN40“MüteveffaSağHasanoğluAbdullahZevcesi Ayşe” dir. Sayımdaki Köy halkının cinsiyetine bakacak olursak 117kişinin erkek (%49.79), 118 kişinin ise kadın (%50,21) olduğunu görürüz. Enfazla erkek sayısıHSN37 (Karagöz-Dinçsoy) ‘de 6, en fazlakadın sayısı iseHSN19(Çetin)’da7kişidir.78

Sayımdaki Kişilerin Medeni Durumları: Sayımıyapılan235kişiden94kişi(%40)evli,122kişi(%51,91)bekarve19kişisi(%8,09)duldur.Hanelerdeenfazlaevlisayısı6kişiileHSN4(Alkan),enfazlabekarise6kişiileHSN25(Yılmaz-Coşkun),27(Öner),37(Karagöz-Dinçsoy)ailelerindebulunmaktadır.

Hane Reislerinin Defterde Bulunan Lakapları: Hane (Açıklama: BundansonrahanesadeceH.olarakgösterilecektir.)1-2-16-41“Sarı”,H.3“KocaHafızoğlu”, H.4-13 “Hacı”, H.5-23-24-25-27-35 “Hafızoğlu”, H.6 “Babucçuoğlu”,H.7-8-11-43“Ceritaşiretinden..”,H.9-27“Demircioğlu”,H.10-19-20-34“Sarılaraşiretinden..”, H.12 “Koca”, H.14-17-29-30-33-36 “Kabasakaloğlu”, H.15“Topaloğlu”,H.18“Trazlıaşiretinden”,H.21-32“Kocaoğlan-oğullarından”,H.28“Çallı”,H.31“Mehteri”,H.37“Kaçar”,H.38“Tosunoğlu”,H39“Ağaoğlu”,H40“Sağır”,H42“SeydişehirliÇolakoğlu”,H.44“Eskici”dir.

Hane Reislerinin Yaptığı İşler (Sanat ve Sıfatları): H.7 “Hatib” (%2),H.37 “Hademe”(%2), H.17-26-40-41-42 belirtilmemiş (%12), diğer 37 hane(%84) “Rençper” olarak gösterilmiştir79. “Çiftçi” kaydının olmaması dikkatçekmektedir.Yazımdarençperlikçiftçiliktendahaağırişyapan,hemtopraklauğraşan,hemdehayvancılıkyapanolarakalgılanmıştır.

Hane Halkının Baba ve Annelerinin Sağ veya Ölü Olma Durumları:44hanehalkından12tanesininbabasısağ(%10,25)diğerleriiseölüdür.(%89,74).44hanehalkının48tanesininannesisağ(%40,68),diğerleriiseölüdür(%59,32),8hanereislerininölüolananneveyababalarınınisimleriyazılmamıştır80.

77 Vesile20.yy.başlarındaÖdemişyöresindeenünlüzeybekÇakırcalıMehmet’inyeğenidir.(TorununoğluMehmetAlkananlatımı.2007yılı).

78 DahaayrıntılıiçinTablo1’ebakınız.79 EktekiTablo4’ebakınız.80 EktekiTablo2ve3’ebakınız.


59

Hane Halkının Doğum Yerleri: Toplam 235 kişiden 193’ü ( %82,12)Çengele,7kişiHelvacı,3kişiTire,4kişiKavakalanveGökyakaTekke81,2kişideBayındır,KaraotveKarakızlar,19kişiiseSinek,Kadıköy,Çırpanlı,Eğerci,Osmanlar,Karaot,Çapak,Nif,Dağtekke,Konya,Torbalı,Birgi,Çal,Halkapınar,Karakuyu,Seydişehir,Kızılca,ÇırpıveCumalı doğumludur82.Bunagöre224kişiidarimerkezolarakköy(%95.31),11kişiilçe(%4.68),1kişideşehir(%0.42)doğumludur. 1905yılı idari sınırlara baktığımızda toplamnüfusun 215kişisi(%91,49),20kişisi(%8.51)iseidarimerkezsınırlarıdışındadoğmuştur83.

Hane Soyadları:44hanenin38tanesinin(%86,36)soyadıdefterdekayıtlıdır.6tanesinin(%13,64)isesoyadıdefterdekayıtlıdeğildir.BuhanelerHSN26–33–36–40–41–44.Bununnedeni isebuhanelerinkapalı kayıt olması konumundaolmasından dolayıdır. Soyadı olup da bugün kapalı kayıt konumunda olanhanelerdebulunmaktadır.Buhanelerinerkekolaraksoyudevametmediğiiçinsoyadlarıkullanılmamaktadır84.

Hane İçi Kişi Sayısı: Sayımda en kalabalık aile “H.19 “Çetin” veH.25“Yılmaz-Coşkun”soyadınıtaşıyanaileolanhanelerdir.Sayımdahanedetoplam“10”kişivardır.Sayımdahaneiçikişisayısıenazolanhanelerise“H.5–33–34ve41”dir.Buhanelerdekişisayısı“2”dir.

Hane Halkını Oluşturan Fertler: Aynı haneye kayıtlı hane halkınınbirbirleriileolanyakınlığınabaktığımızdagenelliklehanehalkınınbaba,anne,oğluvekızındanoluştuğugörülmektedir.27hanenin60oğlubulunmaktadır.Kayıtlaragörehanereisininenfazla4oğluvardır.36haneninzevcesivardır.8 tanesinineşibulunmamaktadır.Birden fazlaeşiolanyoktur.25hanenin41kerimesi(kızı),1haneninbeslemesi(evlatlığı)vardır.85

Sayımdaki Hanelerin Şu Anda İdari Birimdeki Lakapları: Hane (Açıklama: BundansonrahanesadeceH.olarakgösterilecektir)1“Paşalar”,H.2“Abdiler”,H.3 “ İmamlar/ Hasan Hüseyinler”, H.4 “Hacıoğulları / Şakirler”, H.7 “Gökoğlanlar/GökMehmetler/Hafızlar”,H.8“Ömerler“,H.9“Demirciler”,H.10“Garibler”,H.12“Çelebiler/Osmanlar”,H.13“İslamlar/Halilonbaşılar”,H.14 “İsmailler / Kahveciler”, H.15 AmcaMehmetler / Süleymanlar”, H.16“Amcalar”,H.17“Nalbantlar”,H.18“Mahmutlar”,H.19-20“Gacarlar/HamzaAliler”,H.21 “Ali Efeler”,H.22 ”Sinanlar”,H.23-24 “Kara İbrahimler”,H.25“İslamlar/Şerifeler/Mestanlar”,H.27“KocaMehmetler/Kocaoğlanlar”,H.29 “ Haniseler”, H.30 “ Çobanlar / Koca Ahmetler”, H.32 “ Mumcular”,H.34“GariblerinYusuf”,H.35“Topallar/Durmuşlar”,H.36–38“Tosunlar”,

81 ŞuanKemalpaşailçesinebağlıbiridaribirimdir.82 EktekiTablo1dedoğumyerlerinebakınız.83 EktekiTablo5vetablo6yabakınız.84 Buhanelerşunlardır:2(Avcı)-6(Eskil)-18(Uzadıoğlu)-20(GÜÇ)-28(Kaynak)-42(Kaptan).85 Dahafazlaayrıntı içinektekihanereislerininhane içidiğer fertlerleyakınlığı tablosuna

bakınız.

Necat ÇETİN

60


H.37 “Kara Mehmetler”, H.39 “Faydalar/Kırlı Hasanlar86”, H.43 “ Ceritler/Haliloğulları”dır.

Bazıhanelerdekikişilerinbazısıbaşkabiridaribirimeyerdeğiştirereknüfus kaydını aldırmışlardır. Bu haneler şunlardır:H.3 (Küçük) 1973 yılındaİzmirBozyaka,H.20(Balen)İzmirKemalpaşaSofular(Yiğitler),H.20(Baykurt)bazısı1977yılındaTorbalıKorucuk,H.14(Gürer)1976yılındaİzmirBornovaPınarbaşı, H.22 (Keskin-Bakan) Bazıları 1963 yılında Torbalı Korucuk Köyü,H.23(Çelik)1944yılındaBayındırElifli,H.24(Şeker)Bazıları1937yılındaİzmirKemalpaşa Gökyaka Tekke Köyü, H.25 (Yılmaz) 1975 yılında İzmir KadriyeMahallesi,H.27(Öner)Bazıları1950yılındaTorbalıÇapakköyü,H.30(Özcan).Bazıları 1978 yılında Torbalı TepeköyMahallesi,H.32 (Mumcu) 1966 yılındaTorbalı Tepeköy Mahallesi, H.34 (Özdemir) 1947 yılında Torbalı Korucukköyü,H.35 (Tütüncü)1942yılındaTireYunusEmreMahallesi,H.39 (Doğan)Bazısı 1952 yılında Bayındır Çırpıköy, bazısı 1975 yılında İzmir Eşrefpaşa’yanakilgitmişlerdir.Buverileregöre8hanetümden(%18.18),7haneninbazıları(%15,90)nakilgitmiştir.Bu15haneden9tanesiilçesınırlarıdışınageriyekalan6tanesiiseilçesınırlarıiçersindenakilleyerdeğiştirmiştir.

Hanelerin defterdeki lakapları ile örtüşen soyadları şunlardır: H.9Demircioğlu (Demirci), H.30 Kabasakal (Kabasakal), H.39 Doğan (Doğan).Hanelerin aldığı soyadları ile bugün idari birimdeki lakapları örtüşenler iseşunlardır: H.9Demirci(Demirciler),H.17Naldelen(Nalbantlar),H.32Mumcu(Mumcular),H.43Cirit(Ceritler)’dir.

Defter kaydına lakaplara baktığımızda göre birbirleri ile akrabalıkbağlarıbulunanailelerdeortayaçıkmaktadır.H.1-2-16-41(Sarıİbrahim…),H.7-8-11-43(Ceridaşiretinden…),H.9-27Demircioğlu…),H.10-11-19-20-34(Sarılaraşiretinden…),H.13-23-24-25-26 (Hacı İbrahim oğlu..),H.14-17-29-30-33-35-36(Kabasakaloğlu…),H.21-32(Kocaoğlanoğullarından…).

Kapalı Kayıt Haneler: Yazımda bulunan ilk ailelerden 13 ailenin hanekaydı bugün kapalı kayıt durumundadır. Yani soyları devam etmemektedir.Çünkübazı ailelerinya çocuğuolmamış,yadaerkekçocuğuolmamışyadaerkekçocuklarseferberliktecephelerdeşehitdüşmüştür.Kapalıkayıtlıolanlarşu hanelerdir: H.2 “Sarı İbrahim oğlu Abdi Çavuş” (Avcı), H.5 “HafızoğluHüseyin”,H.6“PabuçcuoğluVeli”(Eskici),H.20.”SarılaraşiretindenAli”(Güç),H.26“ÖlüHacıİbrahimoğluMehmeteşiVesile”,H.28”ÇallıHüseyin”(Kaynak),H.31“MehteriMehmetinoğluİbrahim”(Limoncu),H.36“KabasakaloğluTosunMehmet”,H.40“ÖlüSağırHasanoğluAbdullaheşiAyşe”,H.41SarıİbrahimoğluTopalHüseyin”,H.42“SeydişehirliÇolakoğluMehmet” (Kaptan),H.44“EskiciSüleymanmahdumuMehmet”.

İdari Birimdeki Aşiretler: Sarılar aşireti87: Bu aşiret önemli ve büyük

86 SözkonusuaileKonyaSeydişehirkökenliolupSeydişehir’delakapları”Bıçakçılar”dır.87 Sarılar aşiretinin kurduğu aynı ismi taşıyan idari birimler de bulunmaktadır. Örneğin:


61

bir aşiret olup büyük bir bölümüKemalpaşa’da aşiretin adını taşıyanSarılar köyüneyerleştirilmiştir88.BirkısmıiseTireilçeninSarılarköyündedir.Birkısmıise Helvacıköy (Eski H.19) ve Dağtekke köyüne yerleşmiştir (H.22/Bardak-Akbulut-Günel-Duman) (H.19/Yağcı).Yukarıda da görüleceği üzere H.10-19-20-34buaşirettendir.Trazlıaşireti:BuaşiretmensuplarıOrmanköydeolduğugibiDağtekkeköyü (H.17/Aralık)veKemalpaşaCumalıköy (H.7/Doğru-Öz) gibietrafköylereyerleşmiştir.Ancakbirsüresonrabuaşirettenolanlarınbüyükbir bölümü Kemalpaşa yakınlarında kendi aşiretlerinin adını taşıyan Trazlı köyüne (Çarşaflı)89göçetmişlerdir.Ceritaşireti:Önemlivekalabalıkbiraşirettir.YukarıdadagörüleceğiüzereH.7-8-11-43buaşirettendir.Torbalı’nınTepeköy-Ahmetli gibi etraf köylerdedağınıktır. Bazıları toplu olarakKemalpaşa ilçesiSofular(Yiğitler)köyüneyerleşmişlerdir90.

Sonuç

2003 yılındaNüfus veVatandaşlık İşleriGenelMüdürlüğünce alınanizinle Torbalı İlçe Nüfus Müdürlüğü arşivinde bulunan 1321 yılı Osmanlınüfus esas defterleri incelenmiştir. Çengele (Ormanköy) Karyesi/Köyü 1530yılıOsmanlıkayıtlarındavarolanköylerdenbiridir.BugünkünüfusbelgeleredayanaklıkedensonOsmanlıNüfussayımıÇengeleKöyünde13Temmuz1321günü başlamış, 14 Temmuz 1321 günü bitmiştir. Sayımda toplam 44 hanede117 erkek, 118 kadın olmak üzere 235 kişi tespit edilmiştir. Sayımındaki 14kişi seferberlikdöneminde askerdekaldığı tespit edilmiştir.Defterlerdehanereislerinin lakapları, sanatvesıfatlarıbelirtilmiştir.Köye19.YüzyıldaSarılar,Cerit ve Trazlı aşiretlerinin iskân edildiği görülmektedir. Bazı aileler dahasonrakiyıllardabaşkaidaribirimlerenakilaldırmıştır.

Çengele/OrmanköyKöyü’nün1950YılındanİtibarenNüfussayımları:1905:235,1950:275,1955:262,1960:307,1965:334,1970:366,1975:320,1980:288,1985:303,1990:258,1997:263,2000:296,2010:237.

KemalpaşaSarılarKöyü,TireSarılarKöyü,NevşehirAvanossarılarKasabası,GaziantepYavuzeliSarılarKöyügibi.

88 SabriSüregevil,Kemalpaşa (Nif) ve Çevresinin Tarihi,KemalpaşaKaymakamlığıYAY.,2000.89 BugünKemalpaşaİlçesininArmutlubeldesininmahallesidir.İzmirKarabağlar’abağlı

ayrıbirTrazlıKöyüdebulunmaktadır.90 Ceritlerkonusundabakınız.FarukSümer,a.g.e. s.606vd.OrhanSakin,Anadolu’da

TürkmenlerveYörükler,İstanbul,2006,s.131.

Necat ÇETİN

62


EK 1

: TİR

YAN

DA

NA

HİY

ESİ Ç

ENG

ELE

KA

RYE

Sİ 1

HaneNo:1

2

Sıra

İsimveşöhreti

Sanatve

sıfatı

Babası

Annesi

Doğum

yeri

DoğumTarihi

Sayımdaki

yaşı

1SarıİbrahimhafidiMehmet

Rençber

MüteveffaSarı

İbrahimoğluAbdullah

Müteveffiyye

Rukiye

Çengele

1284

37

2OğluMehmet

Sarıİbrahimhafidi

Mehmet

Fatma

Çengele

1307

14

3ZevcesiFatma

MüteveffaMehmet

Ayşe

Helvacı

31281

40HaneNo:2

4

1SarıİbrahimoğluAbdi

Çavuş

Rençber

MüteveffaSarı

İbrahimoğluAbdullah

Müteveffiyye

Rukiye

Çengele

1270

51

2KerimesiZekiye

Abdi

Emine

Çengele

1317

4

3ZevcesiEmine

MüteveffaKırlı

Hüseyin

Hatice

Karakızlar5

1287

34

4Beslem

esiM

ehmetAli

TopçuoğluOsm

anHuriye

Helvacı

1313

8HaneNo:36

1

KocaHafızoğluHüseyin

Rençber

MüteveffaMehmet

Meryem

Çengele

1290

312

BiraderiMehmet

MüteveffaMehmet

Meryem

Çengele

1292

29

3ValidesiM

eryem

MüteveffaHafız

İbrahim

Müteveffiyye

Fatma

Sinek7

1256

65

4ZevcesiA

yşe

MüteveffaMehmet

Hatice

Çengele

1298

23HaneNo:4

8

1HacıSalihEfendioğlu

Mehmet

Rençber

MüteveffaSalihEfendiMüteveffiyye

Hatice

Çengele

1254

67

2OğluŞakir

Mehmet

Hatice

Çengele

1289

32

EKLER:


63

3DiğeriA

hmet

Mehmet

Hatice

Çengele

1293

284

DiğeriM

ehmetAli9

Mehmet

Hatice

Çengele

1298

235

HafidiMecit

Ahm

etRu

kiye

Çengele

1308

13

6ZevcesiH

atice

MüteveffaMehmetAli

Müteveffiyye

Ayşe

Helvacı

1268

53

7OğluŞakirZ

evcesiAyşe

Hacıİbrahimoğlu

Hüseyin

Rukiye

Çengele

1299

22

8DiğeroğluAhm

etZevcesi

Rukiye

HalilMustafa

Müteveffiyye

Ayşe

Çengele

1298

23

HaneNo:5

10

1HafızoğluHüseyin

Rençber

MüteveffaHafız

Hüseyin

Rukiye

Çengele

1300

21

2ValidesiRukiye

MüteveffaAhm

etMüteveffiyye

Ayşe

Karakızlar

1271

50

HaneNo:61

1

1BabucçuoğluVeli

Rençber

MüteveffaAli

Raziye

Çengele

1293

282

BiraderiHüseyin

MüteveffaAli

Raziye

Çengele

1295

263

ValidesiRaziye

MüteveffaMustafa

Müteveffiyye

Kadıköy

121271

504

Hem

şiresiFatma

MüteveffaAli

Raziye

Çengele

1301

20HaneNo:7

13

1Ceridaşiretinden1

4 İbrahimoğluMustafa

Hatib

Müteveffaİbrahim

Müteveffiyye

Hatice

Kavakalan

151271

50

2OğluHalilİbrahim

MustafaEfendi

Adile

Çengele

1312

93

DiğeriSabit

MustafaEfendi

Adile

Çengele

1318

34

DiğeriM

ustafa

MustafaEfendi

Adile

Çengele

1320

15

ZevcesiA

dile

ÇırpanlılıNuri

Zübeyde

Çırpanlı16

1296

25HaneNo:8

17

1Ceridaşiretindenİbrahim

oğluÖmer

Rençber

Müteveffaİbrahim

Müteveffiyye

Hatice

Çengele

1275

46

2ZevcesiFatma

MüteveffaMem

işGülsüm

Çengele

1293

283

KerimesiA

liye

İbrahimoğluÖmer

Fatma

Çengele

1320

1HaneNo:918

Necat ÇETİN

64

ÇTTAD, XII/24, (2012/Bahar)1

Dem

ircioğluKara

Mehmet

Rençber

MüteveffaMehmet

Ayşe

Çengele

1281

40

2OğluMehmet

KaraMehmet

Ayşe

Çengele

1303

183

DiğeriA

hmet

KaraMehmet

Hatice

Çengele

1319

24

KerimesiEmine

KaraMehmet

HaticeMustafa

Çengele

1303

185

KerimesiC

emile

KaraMehmet

Hatice

Çengele

1320

1

6ZevcesiH

atice

KaraMehmetoğlu

Hal

ilKeziban

BayındırKazası

1294

27

7ValidesiA

yşe

MuhacirdenHalil

Müteveffiyye

Eğerci

191261

60HaneNo:102

0

1SarılaraşiretindenGarib

Mustafa

Rençber

Müteveffaİsmail

Müteveffiyye

Şerife

Çengele

1275

46

2Oğluİbrahim

GaribMustafa

Gülsüm

Çengele

1301

203

DiğeriN

azif

GaribMustafa

Gülsüm

Çengele

1313

84

KerimesiÜ

mmü

GaribMustafa

Gülsüm

Çengele

1313

85

DiğeriH

atice

GaribMustafa

Gülsüm

Çengele

1320

16

ZevcesiG

ülsüm

MüteveffaYusuf

Hatice

Kavakalan

1276

45HaneNo:112

1

1CeridaşiretindenMehmet

Rençber

Müteveffaİbrahim

Müteveffiyye

Hatice

Çengele

1266

55

2Oğluİbrahim

Mehmet

Gülsüm

Çengele

1295

263

DiğeriBekir

Mehmet

Gülsüm

Çengele

1301

20

4ZevcesiG

ülsüm

MüteveffaBekir

Müteveffiyye

Cennet

Çengele

1256

65

5Oğluİbrahimzevcesi

Ümmühan

HaliloğluHüseyin

Teslime

Osm

anlar22

1297

24

HaneNo:122

3

1KocaAhm

etoğluÇelebi24

Rençber

MüteveffaMehmet

Müteveffiyye

Rukiye

GökyakaTeke2

51278

43

2OğluOsm

anKocaAhm

etoğlu

Çelebi

Hatice

Çengele

1311

10

3DiğeriM

ehmet

KocaAhm

etoğlu

Çelebi

Hatice

Çengele

1318

3


65

4KerimesiEmine

KocaAhm

etoğlu

Çelebi

Hatice

Çengele

1305

16

5DiğeriN

azife

KocaAhm

etoğlu

Çelebi

Hatice

Çengele

1307

14

6DiğeriA

yşe

KocaAhm

etoğlu

Çelebi

Hatice

Çengele

1309

12

7ZevcesiH

atice

MüteveffaOsm

anFatma

Karaot26

1279

428

KayınvalidesiFatma

MüteveffaOsm

anRu

kiye

Karaot

1256

65

HaneNo:13

27

1Hacıİbrahimoğlu

Hüseyin

Rençber

MüteveffaHacı

İbrahim

Müteveffiyye

Hatice

Çengele

1267

54

2OğluHalil

Hacıİbrahimoğlu

Hüseyin

Rukiye

Çengele

1303

18

3DiğeriM

ehmetAli2

8Hacıİbrahimoğlu

Hüseyin

Rukiye

Çengele

1305

16

4KerimesiH

asibe

Hacıİbrahimoğlu

Hüseyin

Rukiye

Çengele

1309

12

5ZevcesiRukiye

MüteveffaMehmetAli

Müteveffiyye

Ayşe

Helvacı

1271

50

HaneNo:14

29

1Kabasakaloğluİsmail

Rençber

MüteveffaMustafa

Müteveffiyye

Ayşe

Çengele

1278

43

2OğluNuri

İsmail

Dud

uÇengele

1303

183

DiğeriA

rif

İsmail

Dud

uÇengele

1307

144

DiğeriH

alil

İsmail

Dud

uÇengele

1318

35

Diğeriİbrahim

İsmail

Dud

uÇengele

1320

16

KerimesiElmasHanım

İsmail

Dud

uÇengele

1305

167

ZevcesiD

udu

MüteveffaHalil

Ayşe

Çengele

1288

33HaneNo:153

0

1TopaloğluSüleym

anRençber

MüteveffaMehmet

Müteveffiyye

Ayşe

Çengele

1283

38

2OğluAli

TopaloğluSüleym

anFatma

Çengele

1318

3

Necat ÇETİN

66


BiraderzadesiM

ehmet

MüteveffaHüseyin

Zeynep

Çengele

1308

134

DiğeriA

yşe

TopaloğluSüleym

anFatma

Çengele

1315

6

5ZevcesiFatma

MüteveffaSağır

Hüseyin

Müteveffiyye

Fatma

Çengele

1281

40

6MehmetzevcesiZekiye

Mustafa

Şerife

Çengele

1319

2HaneNo:163

1

1Sarıİbrahimoğluİbrahim

Rençber

MüteveffaMehmet

Hatice

Çengele

1295

262

ValidesiH

atice

MüteveffaMehmet

Müteveffiyye

Çap

ak1263

583

Hem

şiresiAyşe

MüteveffaMehmet

Hatice

Çengele

1298

23

4ZevcesiH

atice

Hacıİbrahimoğlu

Hüseyin

Rukiye

Çengele

1291

30

HaneNo:173

2

1KabasakaloğluAliÇavuş

MüteveffaMustafa

Müteveffiyye

Ayşe

Çengele

1275

46

2OğluMustafa

AliÇavuş

Fatma

Çengele

1317

43

DiğeriH

akkı

AliÇavuş

Fatma

Çengele

1319

24

KerimesiSadıka

AliÇavuş

Fatma

Çengele

1307

145

DiğeriA

yşe

AliÇavuş

Fatma

Çengele

1320

1

6ZevcesiFatma

MüteveffaAbdullah

Müteveffiyye

Rukiye

Çengele

1292

29

HaneNo:183

3

1TırazlıaşiretindenHalil

Rençber

MüteveffaMahmut

Müteveffiyye

Fatma

Çengele

1285

36

2BiraderiVeli

MüteveffaMahmut

Müteveffiyye

Fatma

Çengele

1293

28

3BiraderzadesiFatma

MahmutoğluVeli

Dud

uÇengele

1316

54

DiğeriŞerife

MahmutoğluVeli

Dud

uÇengele

1318

35

DiğeriA

yşe

MahmutoğluVeli

Dud

uÇengele

1320

16

ZevcesiFatma

MüteveffaMustafa

Şerife

NifKazası34

1302

19

7BiraderiVelizevcesiDud

uMüteveffaHasan

Müteveffiyye

Zeynep

Helvacı

1299

22

HaneNo:19

35


67

1SarılaraşiretindenBekir36

Rençber

MüteveffaHalil

Hatice

Çengele

1290

312

BiraderiSüleyman

MüteveffaHalil

Hatice

Çengele

1298

233

OğluKazım

Bekir

Ayşe

Çengele

1317

44

ValidesiH

atice

MüteveffaMehmet

Zeynep

Çengele

1256

655

NinesiZeynep

MüteveffaAhm

etMüteveffiyye

Çengele

1231

906

ZevcesiA

yşe

MüteveffaAli

Fatma

Çengele

1291

307

KerimesiÜ

mmü

Bekir

Ayşe

Çengele

1318

38

DiğeriŞerife

Bekir

Ayşe

Çengele

1320

1

9BiraderiSüleymanzevcesi

Hanife

MüteveffaMestan

Ümmühan

Bayındır

1305

16

10BiraderikerimesiZeynep

Süleym

anMüteveffiyye

Ayşe

Çengele

1316

5

HaneNo:203

7

1SarılaraşiretindenAli

Rençber

MüteveffaHalil

Hatice

Çengele

1301

202

ZevcesiH

atice

MüteveffaAli

Meryem

Dağtekke3

81303

183

TeyzesiA

yşe

Mahmut

Zeynep

Kavakalan

1266

55HaneNo:21

39

1Kocaoğlanoğullarından

Ali

Rençber

MüteveffaMehmet

Müteveffiyye

Raziye

Çengele

1260

61

2ZevcesiH

atice

MüteveffaMehmet

Müteveffiyye

Rukiye

GökyakaTekke

1263

58

3Hafidiİbrahim

Hüseyin

Müteveffiyye

Ayşe

GökyakaTekke

1313

8

HaneNo:22

40

1

SinanMustafaDayı

Rençber

MüteveffaAli

Müteveffiyye

Konya

1246

752

OğluMehmet

SinanMustafadayı

Emine

Çengele

1283

38

3DiğeriA

rif

SinanMustafaoğlu

Mehmet

Fatma

Çengele

1315

6

4HafidiAli

SinanMustafaoğlu

Mehmet

Fatma

Çengele

1317

4

5HafidesiSafiye

SinanMustafaoğlu

Mehmet

Fatma

Çengele

1319

2

Necat ÇETİN

68


ZevcesiEmine

MüteveffaMehmet

Müteveffiyye

Ayşe

Çengele

1251

70

7OğluMehmetzevcesi

Fatma

HalilHüseyin

Elife

Torbalı

1296

25

HaneNo:234

1

1HacıİbrahimoğluAhm

etRençber

MüteveffaHalil

Ayşe

Çengele

1282

39

2KerimesiA

yşe

Hacıİbrahimoğlu

Ahm

etMüteveffiyye

Fatma

Çengele

1305

16

3DiğeriN

azife

Hacıİbrahimoğlu

Ahm

etMüteveffiyye

Fatma

Çengele

1308

13

4DiğeriA

liye

Hacıİbrahimoğlu

Ahm

etMüteveffiyye

Fatma

Çengele

1314

7

5DiğeriA

bide

Hacıİbrahimoğlu

Ahm

etMüteveffiyye

Fatma

Çengele

1319

2

6ZevcesiEmine

Müteveffa

Ayşe

Bayındır

1286

35

7ValidesiA

yşe

MüteveffaAhm

etMüteveffiyye

Ayşe

Çengele

1261

60

HaneNo:244

2

1Hacıİbrahimoğluİbrahim

Rençber

Müteveffaİbrahim

Rukiye

Çengele

1291

302

BiraderiHüseyin

Müteveffaİbrahim

Rukiye

Çengele

1293

283

OğluHam

it43

İbrahim

Emine

Çengele

1313

84

BiraderzadesiM

ehmet

Hüseyin

Hafize

Çengele

1315

6

5BiraderiHüseyinkerimesi

Dud

uHüseyin

Hafize

Çengele

1319

2

6DiğeriFehime

İbrahim

Emine

Çengele

1319

27

ZevcesiEmine

MüteveffaHalil

Ayşe

Çengele

1294

27

8BiraderiHüseyinzevcesi

Hafize

HacıH

üseyinoğlu

Hüseyin

Gülsüm

GökyakaTekke

1296

25

HaneNo:254

4

1HacıİbrahimoğluMustafa

Rençber

Müteveffaİbrahim

Müteveffiyye

Hatice

Çengele

1265

56

2Oğluİbrahim

Hacıİbrahimoğlu

Mustafa

Şerife

Çengele

1291

30


69

3DiğeriH

alil4

5Hacıİbrahimoğlu

Mustafa

Şerife

Çengele

1300

21

4DiğeriA

hmet

46Hacıİbrahimoğlu

Mustafa

Şerife

Çengele

1303

18

5Diğeriİslam

47Hacıİbrahimoğlu

Mustafa

Şerife

Çengele

1305

16

6KerimesiFatma

Hacıİbrahimoğlu

Mustafa

Şerife

Çengele

1307

14

7DiğeriZekiye

Hacıİbrahimoğlu

Mustafa

Şerife

Çengele

1319

2

8ZevcesiŞerife

MüteveffaAhm

etFadime

Helvacı

1281

40

9Oğluİbrahimzevcesi

Ümmühan

MüteveffaMehmet

Hatice

Çengele

1297

24

10HafidesiŞefika

İbrahim

Ümmühan

Çengele

1320

1HaneNo:26

48

1MüteveffaHacıİbrahim

oğluMehmetzevcesi

Vesile

49İslamoğluAli

Şerife

Birgi50

1281

40

2KerimesiFatma

MüteveffaMehmet

Vesile

Çengele

1307

143

DiğerkerimesiN

azife

MüteveffaMehmet

Vesile

Çengele

1308

13HaneNo:275

1

1Dem

ircioğluKara

Mehmet

Rençber

MüteveffaMehmet

Müteveffiyye

Fadime

Çengele

1277

44

2OğluAli

MüteveffaMehmet

Hatice

Çengele

1300

213

DiğeriA

hmet

MüteveffaMehmet

Hatice

Çengele

1308

134

DiğeriÖ

mer

MüteveffaMehmet

Hatice

Çengele

1316

55

DiğeriM

ehmet

MüteveffaMehmet

Hatice

Çengele

1319

26

KerimesiA

yşe

MüteveffaMehmet

Hatice

Çengele

1309

127

DiğeriFatma

MüteveffaMehmet

Hatice

Çengele

1311

10

8ZevcesiH

atice

MüteveffaAli

Müteveffiyye

Zeynep

Çengele

1281

40

HaneNo:285

2

Necat ÇETİN

70


ÇallıHüseyin

Rençber

MüteveffaMustafa

Müteveffiyye

Fatma

Çal

531266

55

2OğluMustafa

ÇallıHüseyin

Elife

Çengele

1297

243

DiğeriM

ehmet

ÇallıHüseyin

Elife

Çengele

1301

204

ZevcesiElife

MüteveffaHüseyin

Müteveffiyye

Çengele

1266

55HaneNo:295

4

1KabasakaloğluHüseyin

Rençber

MüteveffaMustafa

Müteveffiyye

Ayşe

Çengele

1283

38

2ZevcesiH

alise

MüteveffaAliMolla

Alim

eHelvacı

1293

283

KerimesiŞefika

Hüseyin

Halise

Çengele

1316

5HaneNo:305

5

1KabasakalAhm

etoğluAli

Molla

Rençber

MüteveffaAhm

etAyşe

Çengele

1287

34

2OğluAhm

etA

liMüteveffiyye

Ayşe

Çengele

1308

13

3DiğeriH

amit

Ali

Müteveffiyye

Ayşe

Çengele

1311

10

4DiğeriM

ustafa

Ali

Müteveffiyye

Ayşe

Çengele

1317

4

5DiğeriM

ecit

Ali

Müteveffiyye

Ayşe

Çengele

1319

2

6KerimesiFatma

Ali

Müteveffiyye

Ayşe

Çengele

1317

4

7ValidesiA

yşe

Müteveffa

Müteveffiyye

Halkapınar56

1266

55

8ZevcesiG

ülsüm

MüteveffaAlioğlu

Hasan

Ayşe

Karakuyu5

71291

30

HaneNo:315

8

1MehteriMehmedinoğlu

İbrahim

Rençber

MüteveffaMehmet

Müteveffiyye

Urkuş

Çengele

1285

36

2OğluMehmet

İbrahim

Ayşe

Çengele

1319

23

KerimesiA

yşe

İbrahim

Ayşe

Çengele

1312

94

DiğeriU

rkuş

İbrahim

Ayşe

Çengele

1316

5


71

5ZevcesiA

yşe

HacıH

asanoğlu

Abdullah

Şerife

Kızılca5

91296

25

HaneNo:326

0

1KocaoğlanoğluMustafa

Rençber

MüteveffaAli

Müteveffiyye

Zeynep

Çengele

1263

58

2Oğluİsmail

Mustafa

Ayşe

Çengele

1286

353

DiğeriO

sman

61Mustafa

Ayşe

Çengele

1298

234

DiğeriV

eysel

Mustafa

Ayşe

Çengele

1305

165

DiğeriŞakir

Mustafa

Ayşe

Çengele

1311

10

6ZevcesiA

yşe

MüteveffaVeysi

Müteveffiyye

Rukiye

Cum

alı

1271

50

7Oğluİsmailzevcesi

Rukiye

Mustafa

Server

Çengele

1296

25

8KerimesiN

esibe

Mustafa

Ayşe

Çengele

1311

10HaneNo:336

2

1

KabasakaloğluMehmet

Rençber

MüteveffaMehmet

Ayşe

Çengele

1266

55

2KerimesiRaziye

KabasakalMehmet

Müteveffiyye

Ayşe

Çengele

1300

21

HaneNo:346

3

1Sarılaraşiretinden

Akcum

aMehmet

Rençber

MüteveffaYusuf

Hatice

Çengele

1285

36

2ValidesiH

atice

MüteveffaMehmet

Müteveffiyye

Çengele

1266

55HaneNo:356

4

1Hacıİbrahimoğlu

Mehmet

Rençber

MüteveffaOsm

anGülsüm

Çengele

1289

32

2BiraderiOsm

anMüteveffaOsm

anGülsüm

Çengele

1297

243

OğluAbdurrahm

anMehmet

Rukiye

Çengele

1320

14

KerimesiA

yşe

Mehmet

Rukiye

Çengele

1317

4

5ZevcesiRukiye

ÇallıMehmet

Müteveffiyye

Ayşe

Çengele

1291

30

6ValidesiG

ülsüm

MüteveffaMehmet

Müteveffiyye

Ayşe

Çengele

1265

56

Necat ÇETİN

72


BiraderiOsm

anzevcesi

Vesile

Müteveffaİbrahim

Zehra

TireKazası

1302

19

HaneNo:366

5

1KabasakaloğluTosun

Mehmet

Rençber

MüteveffaAli

Müteveffiyye

Rukiye

Çengele

1256

65

2OğluNecip

66TosunMehmet

Ayşe

Çengele

1303

18

3ZevcesiA

yşe

Müteveffaİsmail

Müteveffiyye

Fatma

TireKazası

1261

60

HaneNo:376

7

1KacarSalihMehmet

mahdu

muMehmet

Hadem

eMüteveffaSalih

Müteveffiyye

Fatma

Çengele

1276

45

2BiraderiHasanAli6

8MüteveffaSalih

Müteveffiyye

Fatma

Çengele

1292

29

3OğluCelil

Mehmet

Hanife

Çengele

1307

144

OğluHasan

Mehmet

Hanife

Çengele

1309

125

DiğeriM

ustafaAli

Mehmet

Hanife

Çengele

1313

86

DiğeriH

üseyin

Mehmet

Hanife

Çengele

1319

27

KerimesiFatma

Mehmet

Hanife

Çengele

1320

1

8ZevcesiH

anife

MüteveffaHasan

Müteveffiyye

Fatma

Çengele

1281

40

HaneNo:386

9

1TosunoğluMehmetAli

Rençber

MehmetTosun

Ayşe

Çengele

1278

432

OğluHalil

MehmetAli

Hatice

Çengele

1316

53

KerimesiK

amile

MehmetAli

Hatice

Çengele

1314

74

DiğeriA

yşe

MehmetAli

Hatice

Çengele

1319

2

5ZevcesiH

atice

HatibMustafaEfendi

Müteveffiyye

Ayşe

Çengele

1296

25

HaneNo:397

0

1DoğanMehmetoğluKırlı

Hasan

Rençber

MüteveffaMehmet

Müteveffiyye

Fatma

Seydişehir

1283

38

2OğluMehmet

KırlıHasan

Rukiye

Çengele

1305

163

Diğeriİbrahim

KırlıHasan

Rukiye

Çengele

1311

10


73

4KerimesiD

udu

KırlıHasan

Rukiye

Çengele

1312

95

DiğeriA

yşe

KırlıHasan

Rukiye

Çengele

1314

76

ZevcesiRukiye

MüteveffaOsm

anGülsüm

Çengele

1285

36

7OğluMehmetzevcesi

Hatice

MüteveffaOsm

anAyşe

Çengele

1303

18

HaneNo:407

1

1MüteveffaSağırHasan

oğluAbdullahZevcesi

Ayşe

MüteveffaMehmet

Müteveffiyye

Fadime

Çengele

1276

45

2KerimesiA

yşe

FaydalıoğluOsm

anAyşe

Çengele

1309

123

OğluOsm

an72

Abdullah

Ayşe

Çengele

1311

10HaneNo:417

3

1SarıİbrahimoğluToplu

Hüseyin

Sarıİbrahim

Müteveffiyye

Çengele

1257

64

2Hem

şiresiAyşe

Sarıİbrahim

Müteveffiyye

Çengele

1251

70HaneNo:427

4

1SeydişehirliÇolakoğlu

Mehmet

Mehmet

Müteveffiyye

Hatice

Çengele

1275

46

2BiraderiMustafaAli

Mehmet

Müteveffiyye

Hatice

Çengele

1289

32

3ZevcesiH

atice

ArnavutoğluMehmet

Han

Müteveffiyye

Fatma

Çengele

1287

34

4KerimesiA

liye

ÇolakoğluMehmet

Hatice

Çengele

1314

75

DiğeriH

amide

Mehmet

Hatice

Çengele

1318

3HaneNo:437

5

1CeridaşiretindenHalil

oğluHafidiMehmetAli

Rençber

Müteveffaİbrahim

Emine

Çengele

1299

22

2BiraderiSüleyman

Müteveffaİbrahim

Emine

Çengele

1301

203

Hem

şiresiZeynep

Müteveffaİbrahim

Emine

Çengele

1311

104

ValidesiEmine

MüteveffaSüleyman

Müteveffiyye

TireKazası

1275

46HaneNo:447

6

1EskiciSüleyman

mahdu

muMustafa

Rençber

MüteveffaEskici

Süleym

anMüteveffiyye

Ayşe

Çengele

1266

55

Necat ÇETİN

74


2OğluMehmet

77Mustafa

Server

Çengele

1305

163

DiğerSüleyman

78Mustafa

Server

Çengele

1307

144

DiğeriH

asan

79Mustafa

Server

Çengele

1311

105

KerimesiH

atice

Mustafa

Server

Çengele

1314

7

6ZevcesiServer

MüteveffaHalil

Müteveffiyye

Zeynep

Çırpı

801276

45


75

EK 1: Sonnot1 Hane1ile21arası13Temmuz1321,hane22ile44arası14Temmuz1321tarihindesayımı

yapılmıştır.Deftersayfano:205ile245arasıkayıtlıdır.2 Defter sayfa no:205. Hanenin üyelerinin kullandığı Soyadı: Acar, İdari birimde

lakapları“Paşalar”dır.Sayımtarihi:13.07.132126Temmuz1905Çarşamba.3 BugünTorbalıilçesinebağlıidaribirim(köy)idaribirim.1321nüfusdefteriiçinbakınız.

Dipnot:32.HelvacıKöyüileilgilibiraraştırmaiçinbakınız:NecatÇetin,TarihiDemografisiveKitabeleriİleHelvacıKöyüAraştırması,BüyükTorbalıGazetesi,16Eylül2006.

4 Soyadları:Avcı,lakapları”Apdiler”.Hanekonumu“KapalıKayıt”tır.5 BugünTorbalıilçesinebağlıidaribirim(köy).1321nüfusdefteriiçinbakınız.Dipnot:35.

Karakızlar Köyü ile ilgili bir araştırma için bakınız: Necat Çetin, Tarihi Demografisi veKitabeleriİleKarakızlarKöyüAraştırması,BüyükTorbalıGazetesi.

6 Soyadları:Küçük,lakapları”İmamlar/HasanHüseyinler”.Aile1973yılındaİzmirBozyakaMahallesinenakilgitti.

7 Adı Yeşilköy olarak değiştirilmiş.1933 yılına kadar Torbalı’ya ancak bugünKemalpaşailçesinebağlıköy.1321nüfusdefteriiçinbakınız.Dipnot:43.

8 Defter sayfa no:207. Soyadları: Alkan, lakapları” Hacıoğulları/Şakirler”, Aile KonyaSeydişehirkökenlidir.(1922doğumluMehmetAlkananlatımı)

9 21/11/1332“Askerde”.10 Hanekonumu“KapalıKayıt”tır.11 Deftersayfano:209,Soyadları:Eskil,lakapları”Eskiciler”.Hanekonumu“KapalıKayıt”tır.12 Yeri tespitedilememiştir.Muhtemelenenyakın idaribirimolanBergamaKadıköyakla

gelmektedir.13 Soyadları:Dağdeviren-Cerit,lakapları:“Gökoğlanlar,GökMehmetler,Hafızlar”.14 Aşiretlerle ile ilgili bkz.: Cevdet Türkay,Osmanlı İmparatorluğundaOymak,Aşiret ve

Cemaatlar, İstanbul,2005. Faruk Sümer, Oğuzlar (Türkmenler) Tarihleri, Boy Teşkilatı,Destanları,İstanbul,1999.

15 AdıÇınardibiolarakdeğiştirilmiş.BugünBayındırilçesinebağlıBalkanmuhacirlerindenolanPomakların1897yılındaiskânedildiğiOsmaniyeköyü.Sözkonususaha19yüzyıldayörükaşiretlerindenözellikleSarılarveCeridaşiretininyazlıkyaylasıkonumundadır.NecatÇetin,RumeliPomakMuhacirlerininKurduğu(İskânEdildiği)Osmaniye(Kavakalan)Köyü(İzmir-Bayındır-Çınardibi)Ve1904YılıOsmanlıNüfusSayımı”,BalkanlarOradaKalanlarOradanGelenler,SamsunMübadeleveBalkanTürkKültürüAraştırmalarıDerneği,Aralık2010,s.13-28.

16 BugünBulgaristansınırlarıiçindekalanbiryerleşimbirimi.DoğuRumeliEskiZağra’yabağlı idari birim.NuriAkbayar,Osmanlı Yer Adları Sözlüğü, TarihVakfı Yurt Yayınları,2.Baskı, İstanbul,2003, s.39.M.TürkerAcaroğlu,Bulgaristan’da Türkçe Yer Adları Klavuzu,Ankara,2006.

17 Deftersayfano:211.Soyadları:Özbek,lakapları”Ömerler”.18 Soyadları:Demirci,lakapları”Demirciler”.AileKonya-Seydişehirkökenlidir.(AliDemirci

anlatımı).19 BugünTorbalıilçesinebağlıidaribirim(köy).1321nüfusdefteriiçinbakınız.Dipnot:29.

EyerciKöyüileilgilibiraraştırmaiçinbkz.:NecatÇetin,TarihiDemografisiveKitabeleriİleEyerciKöyüAraştırması,TorbalıYankıGazetesi.

20 Deftersayfano:215.Soyadları:Karayel,lakapları”Garipler”.21 Soyadları:Balen-Balcı,lakapları”Gökoğlanlar”.Haneüyelerindenİbrahimveailesihariç

diğerleri1940yılındaKemalpaşaYiğitler(Sofular)Köyünenakilgitti.22 BugünBayındırilçesinebağlıidaribirim(köy).1320nüfussayımıiçinbakınız.ÜlfetOnart

Lise2009yılıTübitakTarihAraştırmaProjesi.DanışmanÖğretmenNecatÇetin.23 Deftersayfano:215.Soyadları:Sungur,lakapları”Çelebiler/Osmanlar”.24 Bu aile Tunus kökenlidir. Çünkü Gökyaka’daki yakın akrabalarına “Tunuslular”

denmektedir.BakınızTorbalıNüfusarşivi:GökyakaTekeköynüfusdefteri,HaneNo3“TunusluoğluMustafa”veHane31“TunusluoğluHafızMehmetEfendi”.

25 1933yılınakadarTorbalı’ya,ancakbugünKemalpaşailçesinebağlıköy.1321nüfusdefteri

Necat ÇETİN

76


içinbakınız.Dipnot:31.1530yılınaait116NumaralıAnadoluVilayetiMuhasebeDefterindedeaynıisimleadıgeçmektedir.Köyderbentköyüdür.MübahatS.Kütükoğlu, XV ve XVI. Asırlarda İzmir Kazasının Sosyal ve İktisadi Yapısı, İzmir BüyükşehirKentKitaplığı, İzmir,2000,s.4,57,59,127,148,151,180,92,69,246vediğermuhtelifyerler.

26 BugünTorbalıilçesinebağlıidaribirim(köy).1321nüfusdefteriiçinbakınız.Dipnot:38.KaraotKöyüileilgilibiraraştırmaiçinbakınız:NecatÇetin,TarihiDemografisiveKitabeleriİleKaraotKöyüAraştırması,BüyükTorbalıGazetesi.

27 Soyadları:Baykurt,Lakapları”İslamlar/HalilOnbaşılar”.Ailedenbazıları1977yılındaTorbalıKorucukköyünenakilgitti.AileKonyaIlgınkökenlidir.(MehmetAlkananlatımı).

28 1328“Balkanharbi”.29 Defter sayfa no:217. Soyadları: Şenkul-Yasakçı-Gürel-Gürer, lakapları “İsmailler/

Kahveciler”,Gürerailesi1976yılındaİzmirBornovaPınarbaşı’nanakilgitti.30 Soyadları:Dağlı,lakapları”AmcaMehmetler/Süleymanlar”.31 Deftersayfano:217.Soyadları:Güler,lakapları”Amcalar”.32 Soyadları,Naldelen,lakapları“Nalbantlar”.33 Defter sayfa no:221.Soyadları: Uzadıoğlu, lakapları “Mahmutlar”. Aile “Kapalı Kayıt”

konumundadır.34 Kemalpaşa ilçesi.Bkz.:SabriSüregevil,“Kemalpaşa (Nif) ve Çevresinin Tarihi”Kemalpaşa

KaymakamlığıYayını,2000.35 Soyadları:Çetin,lakapları“Gacarlar/HamzaAliler”.Araştırmayıyapankişiolarakbenim

aileminkaydıdır.36 16/09/1333“Askerde”.37 Defter sayfa no:223.Soyadları: Güç, lakapları “ Gacarlar/ Hamza Aliler”. Aile “Kapalı

Kayıt”konumundadır.38 BugünTorbalıilçesinebağlıidaribirim(köy).1321nüfusdefteriiçinbakınız.Dipnot:23.

Dağtekke Köyü ile ilgili bir araştırma için bakınız: Necat Çetin, Tarihi Demografisi veKitabeleriİleDağtekkeKöyüAraştırması,Büyük Torbalı Gazetesi.

39 Soyadları:Karakan/Yiğit,lakapları“AliEfeler”.40 Deftersayfano:225.Soyadları:Keskin-Bakan,lakapları“Sinanlar”,Bakansoyadlıaile1963

yılındaKorucukKöyünenakilgitti.Sayımtarihi:14.07.1321(27Temmuz1905Perşembe).41 Soyadları: Çelik, lakapları” Halil Ahmet Dayılar/ Kara İbrahimler”. Aile 1944 yılında

BayındırElifli’yenakilgitti.42 Defter sayfa no:227.Soyadları: Şeker, lakapları “Kara İbrahimler”. Aile Konya Ilgın

kökenlidir. (Mehmet Alkan anlatımı)Aileden bazıları Kemalpaşa ilçesi Gökyaka TekkeKöyüne1937yılındanakilgitti.

43 1335“Şehit”.44 Soyadları: Çoşkun-Yılmaz, lakapları “İslamlar/Şerifeler/Mestanlar”, Aile Konya ılgın

kökenlidir.(MehmetAlkananlatımı)Yılmazailesi1975yılındaİzmirKadriyemahallesinenakilgitti.

45 1331“Çanakkaleharbi”.46 1331“Çanakkaleharbi”.47 29/06/1331“Sebdül-bahir-Kerevizdere”.48 Deftersayfano:229.Soyadları:Ailesoyadıkanunundanönce“KapalıKayıt”olduğuiçin

soyadıyoktur.49 Hane reisiVesile 19.yy. sonuve 20.Yy. başında bölgede hüküm sürenÇakıcıMehmet

Efenin kardeşidir. Bu kişinin kızı Fatma köyde evlenmiştir.(Fatma’nın torunu MehmetAlkananlatımı).

50 BugünÖdemiş’eilçesinebağlıbeldedir.51 Deftersayfano:231.Soyadları:Öner,lakapları”KocaMehmetler/Kocaoğlanlar”Aileden

bazıları1950yılındaTorbalıÇapakKöyünenakilgitti.52 Soyadları:Kaynak,lakapları“Çallılar/ÇallıFatması”.Hane“KapalıKayıt”konumundadır.53 Denizli’nin ilçesi. 19 yüzyılda Çal kazasından ilçemiz köylerine yoğun göç olmuştur.

EtrafköylerdedeÇalkökenliçokailevardır.(Örnek:Çapakköyü,Hane:46–103/97,Dirmil(Korucuk)H.19,FetrekH.88,GökyakaTekeH.39,TepeköyH.7,TorbalıH.4–10-41…).

54 Defter sayfa no:233. Soyadları:Öznal, Lakapları “Nalbantlar/Haniseler”.Hane “KapalıKayıt”konumundadır.


77

55 Soyadları: Kabasakal-Özcan, lakapları” Çobanlar / Koca Ahmetler” Aileden (Özcan)bazıları1978yılındaTorbalıTepeköymahallesinenakilgitti.

56 BugünTireilçesinebağlıköy.57 BugünTorbalıilçesinebağlıbelde/mahalle.1321nüfusdefteriiçinbkz.:Dipnot:36.58 DefterSayfaNo:235.Soyadları:Limoncu,Hane“KapalıKayıt”konumundadır.59 MutemelenTorbalıDağkızılcaKöyüolmalıdır.1321nüfusdefteriiçinbakınız.Dipnot:22.60 Soyadları:Mumcu, lakapları”Mumcular”.Aileden bazısı 1966 yılındaTorbalı Tepeköy

mahallesinenakilgitti.61 15/04/1331“Çanakkaleharbinde”.62 DefterSayfaNo:237.Hane“KapalıKayıt”konumundadır.63 Soyadları:Özdemir,lakapları”GariplerinYusuf”.Aile1947yılındaKorucukköyünenakil

gitti64 Deftersayfano:239.Soyadları:Şensoy-Tütüncü,lakapları”Topallar/Durmuşlar”.Aileden

soyadı“Tütüncü”olanlar1942yılındaTireYunusEmirMahallesinenakilgitti.65 Lakapları”Tosunlar”.Hane“KapalıKayıt”konumundadır.TekerkekçocukÇanakkale

harbindekalmıştır.66 1331“Anafartalar”.67 DefterSayfaNo:241.Soyadları:Karagöz-Dinçsoy,lakapları“KaraMehmetler”.68 1328“BalkanHarbi”.69 Soyadları:Tosun,lakapları“Tosunlar”.70 Defter sayfa no:243. Soyadları: DOĞAN, lakapları “Kırlı Hasanlar/Faydalar”. Kırlı

kelimesigenellikleKonyabölgesindenyıllarönceçalışmakiçingelenlereverilenaddır.Bukişilerinçoğuburadaevlenipkalmışlardır.Ailedenbazısı1952yılındaBayındırÇırpıköy’e,bazısı1975yılındaİzmirEşrefpaşa’yanakilgitti.AileSeydişehir’de“Bıçakçılar” lakabınıkullanmaktadır.Kaynakkişi:AiledenFahrettinDoğan’danalınanbilgi.

71 Hane“KapalıKayıt”konumundadır.TekerkekçocukÇanakkaleharbindekalmıştır.72 1332“Çanakkaleharbi”.73 DefterSayfaNo:245.Hane“KapalıKayıt”konumundadır.74 Soyadları:Kaptan.Hane“KapalıKayıt”konumundadır.75 Soyadları:Cirit-Korkmaz,lakapları“Haliloğulları/Ceritler/Hafızlar”.76 Defter sayfa no:245. Lakapları “Eskiciler”.Hane “KapalıKayıt” konumundadır.3 erkek

çocuğuseferberlikdönemindeaskerdengelmemişlerdir.77 1327“Yemende”.78 02/02/1329“Şehiden”.79 06/06/1332“Askerde”.80 BugünBayındırilçesinebağlıbelde/mahalle.

Necat ÇETİN

78


EK2:1321YılıSonrasıNüfusEsasDefteriÖzetKayıtları

H.1 Adı Sanatı

Babaadı

Doğum

ye

ri

Doğ.Tarihi

Soyadı Lakapları

Açıklama

45

MısırlıAhmetoğluMehmet2 Re

nçber

Ahmet Lofça

1287

Mısırlılar Kapalıkayıt

46 Mehmet3 Ahmet Boyalık 1317

PolatAbdiAlisi

Ermeneknakilgeldi.

47 Yahya4 Mehmet Demirci1926

KesginÇobanYahya

Manisa-Demircinakilgeldi.KapalıKayıt.

48HasanNecati5 Halil Cumalı 19

32

AslanoğluKuleciHasan

KemalpaşaCumalınakilgeldi.

49 Ali6 Ahmet Ermenek 1941

GüngörmezKonyalıAli

Ermeneknakilgeldi.

50 Cennet Mustafa Denizli 1956

Tür Denizlinakilgeldi-gitti.

51 Ahmet7 Ali Boyalık 1950

SarıyerÇobanAhmet

Ermeneknakilgeldi.

52 İslam Mehmet Derbent 1932

Çildirim

KonyalıÇobanİslam

Konyanakilgeldi.Kapalıkayıt.

EK 2: Sonnot1 Haneno.2 Nüfusesasdefterinetescilyılı:1329.3 Nüfusesasdefterinetescilyılı:1945.4 Nüfusesasdefterinetescilyılı:1951.5 Nüfusesasdefterinetescilyılı:1974.6 Nüfusesasdefterinetescilyılı:1979.7 Nüfusesasdefterinetescilyılı:1980.


79

HaneNo

Kendisi

Oğlu

Zevcesi

Kerimesi

Beslemesi

Biraderi

Validesi

Hafidesi

Hafidi

Oğluzevcesi

Hemşiresi

Kayınvalidesi

Biraderzadesi

Ninesi

Biraderizevcesi

Teyzesi

Biraderzadesizevcesi

BiraderiKerimesi

ToplamfertSayısı

1

1

1

1

3

2

1

1

1

1

4

3

1

1

1

1

4

4

1

3

1

1

2

8

5

1

1

2

6

1

1

1

1

4

7

1

3

1

5

8

1

1

1

3

9

1

2

1

2

1

7

10

1

2

1

2

6

11

1

2

1

1

5

12

1

2

1

3

1

8

13

1

2

1

1

5

14

1

4

1

1

7

15

1

1

1

2

1

6

16

1

1

1

1

4

17

1

2

1

2

6

18

1

1

1

3

1

7

19

1

1

1

2

1

1

1

1

1

10

20

1

1

1

3

21

1

1

1

3

22

1

2

1

1

1

1

7

EK2:AileReisininAileİçiDiğerFertlereYakınlığı

Necat ÇETİN

80


23

1

1

4

1

7

24

1

1

1

1

1

3

8

25

1

4

1

2

1

1

10

26

1

2

3

27

1

4

1

2

8

28

1

2

1

4

29

1

1

1

3

30

1

4

1

1

1

8

31

1

1

1

2

5

32

1

4

1

1

1

8

33

1

1

2

34

1

1

2

35

1

1

1

1

1

1

1

7

36

1

1

1

3

37

1

4

1

1

1

8

38

1

1

1

2

5

39

1

2

1

2

1

7

40

1

1

1

3

41

1

1

2

42

1

1

2

1

5

43

1

1

1

1

4

44

1

3

1

1

6

TOP

44

60

36

41

1

9

11

2

3

7

4

1

6

1

2

1

5

1

235


81

EK3:Nüfusyaşgrafiği

Yaş E K Yaş Erkek Yaş Kadın1 3 8 1 12 6 7 2 23 4 3 3 34 4 3 4 45 2 4 5 56 2 1 6 67 5 7 78 5 1 8 89 1 2 9 910 6 3 10 1012 1 4 12 1213 4 2 13 1314 4 4 14 1416 5 4 16 1618 5 3 18 1819 2 19 1920 5 1 20 2021 3 1 21 2122 1 2 22 2223 3 3 23 2324 2 2 24 2425 6 25 2526 3 26 2627 2 27 2728 4 2 28 2829 2 29 2930 2 4 30 3031 2 31 3132 3 32 3233 1 33 3334 1 2 34 3435 1 1 35 3536 3 1 36 3637 1 37 3738 4 38 3839 1 39 3940 1 6 40 4042 1 42 4243 3 43 4344 1 44 4445 1 3 45 4546 4 1 46 4650 1 4 50 5051 1 51 51

1 53 5354 1 54 5455 4 4 55 5556 1 1 56 5658 1 2 58 5860 3 60 6061 1 61 6164 1 64 6465 1 4 65 6567 1 67 6770 2 70 7075 1 75 7576 1 76 7690 1 90 90

117

118

Necat ÇETİN

82


EK4:1321 Sayımında defterde yazılı olup Seferberlikte ve I.Dünya Savaşında Çeşitli Cephelerde Silah Altında Olup Askerde Kalanlar:

Hane Adı Babası Doğumtarihi

Aileninsoyadı Yer

4 MehmetAli Mehmet 1298 Alkan BalkanSavaşı13 MehmetAli Hüseyin 1305 Baykurt ÇanakkaleSavaşı

19Sarılar

AşiretindenBekir*

Halil 1290 Çetin Seferberlik

24 Hamit İbrahim 1313 Şeker ÇanakkaleSavaşı25 İslam Mustafa 1300 Coşkun ÇanakkaleSavaşı25 Halil Mustafa 1301 Coşkun ÇanakkaleSavaşı25 Ahmet Mustafa 1303 Coşkun ÇanakkaleSavaşı25 Hamit Mustafa 1305 Coşkun ÇanakkaleSavaşı32 Necip Mehmet 1303 Tosun ÇanakkaleSavaşı37 HasanAli Salih 1292 Karagöz Balkansavaşı40 Osman Abdullah 1311 ÇanakkaleSavaşı44 Mustafa Süleyman 1307 YemenSavaşı44 Hasan Süleyman 1311 ÇanakkaleSavaşı44 Mehmet Süleyman 1305 YemenSavaşı

Ormanköy Osmanlıca Mezartaşı Kitabeleri: (En eski mezarlık olanKoca Mezarlıktaki kitabeler kenar duvarı için sökülmüş ve zeytinlik halinegetirilmiştir.Burada1986yılındaüniversiteöğrencisiiken“Sene 1248 Traşoğlu İbrahim”kitabesiniokumuştum.Şuanyokedilmiş.SadeceKadirmezarlığındabulunanbirkaçkitabeverilebilmiştir.)Sene 1237 . İstanbul’lu Hacızade Abdülkadir (Rivayete göre bu kişi İstanbullu’dur. Köye gelmiş ve eskicilik(ayakkabıtamirciliği)yapmaktaikenölmüştür.Terekesiilemezartaşıvemezarlıkduvarıyapılmış(Ali Demirci anlatımı). Bu yüzden köy girişindeki mezarlığa adınaizafeten“Kadir Mezarlığı”denmektedir),Sene 1202 Hasan oğlu Demirci Mehmet, Sene 1301 Osman oğlu Mehmet, Sene 1306 Deli Mehmet oğlu Deli Osman Ağa.

EK 4: Sonnot* Dedeminbabasıdır.


83

EK4:1321sayımındaverilenbirnüfustezkiresi*

EK 5: Sonnot* Çengelekaryesihane9/4,1261doğumluDemircioğluKaraMehmetvalidesiAyşeHanım.

(AhmetDemirciAileArşivi).

Necat ÇETİN

84


KAYNAKÇA

I. Arşiv Belgeleri

BaşbakanlıkOsmanlıArşivi(BOA),

ML.CRD.d,821

BaşbakanlıkCumhuriyet,Arşivi(BCA),

BCA Tarih:05.05.1937,S.12976,FonKodu:30.11.1.0,YerNo:112.11.7.

BCA,Tarih:30.5.1933S.9603FonKodu:30.11.1.0YerNo:78.16.17.

BCA,Tarih:28/12/1954S.27394Dosya:FonKodu:30.11.1.0YerNo:248.42..1.

Torbalı Nüfus Müdürlüğü Arşivi,AtikDefterC.1,2,3,4,5,6,7,8,9,11,12,13,14,15,16,17.

166 Numaralı Muhasebe-i Vilayet-i Anadolu Defteri Hicri–937/ Miladi 1530,BaşbakanlıkDevletArşivleriGenelMüdürlüğüOsmanlıArşiviDaireBaşkanlığınınYayınNo:27Defter-iHakaniDizisi:IIAnkara1995.

II. Kitaplar Ve Makaleler

ACAROĞLU,M.Türker,Bulgaristan’da Türkçe Yer Adları Kılavuzu,Ankara,2006.

AKBAYAR,Nuri, Osmanlı Yer Adları Sözlüğü, TarihVakfı Yurt Yayınları, 2.Baskı,İstanbul,2003.

BİLGİ,Nejdet,“OsmanlıDönemiNüfusSayımıHakkında”,Türk Yurdu,C.19–20,Aralık1999Ocak.

ÇETİN,Necat,“Torbalı’nınDağılanKöyü:ArıtaşKöyü”,Büyük Torbalı Gazetesi,11Ağustos2006.

_____________,“TarihiDemografisiveKitabeleriİleEyerciKöyüAraştırması”,Torbalı Yankı Gazetesi.

_____________,“TarihiDemografisiveKitabeleriİleKaraotKöyüAraştırması”,Büyük Torbalı Gazetesi. 25Ocak2004.

_____________, “1530 Yılı Anadolu Muhasebe Defterine Göre TorbalıÇukurundakiKöyler”,Büyük Torbalı Gazetesi,14Mart2009.

_____________, “Tarihi Demografisi ve Kitabeleri İle Dağtekke KöyüAraştırması”,Büyük Torbalı Gazetesi.12 Eylül 2006.


85

_____________,“TarihiDemografisiveKitabeleriİleHelvacıKöyüAraştırması”,Büyük Torbalı Gazetesi,16Eylül2006.

____________, “Tarihi Demografisi ve Kitabeleri İle Karakızlar KöyüAraştırması”,Büyük Torbalı Gazetesi.11Ağustos2006.

____________, “Tarihi Demografisi ve Kitabeleri İle Korucuk (Dirmil) KöyüAraştırması”,Büyük Torbalı Gazetesi.14-15Temmuz2006.

____________, “Rumeli Pomak Muhacirlerinin Kurduğu (İskân Edildiği)Osmaniye (Kavakalan) Köyü (İzmir-Bayındır-Çınardibi) ve1904 YılıOsmanlıNüfusSayımı”,Balkanlar Orada Kalanlar Oradan Gelenler,SamsunMübadeleveBalkanTürkKültürüAraştırmalarıDerneği,Aralık,2010.

GÖYÜNÇ,Nejat,“Hanedeyimihakkında”,İstanbul Üniversitesi Edebiyat Fakültesi Tarih Dergisi32,1979.

HALAÇOĞLU, Yusuf, Anadolu’da Aşiretler, Cemaatler, Oymaklar.(1453–1650), C.2.Ankara.TürkTarihKurumuYayınları.Ankara,2009.

KARAL, Enver Ziya, Osmanlı İmparatorluğu’nda İlk Nüfus Sayımı-1831, T.C.BaşvekaletİstatistikUmumMüdürlüğüYay.,Ankara,1943.

KARPAT,Kemal,Osmanlı Nüfusu (1830–1914),İstanbul,2003.

KÜTÜKOĞLU,MübahatS.,XV ve XVI. Asırlarda İzmir Kazasının Sosyal ve İktisadi Yapısı,İzmirBüyükşehirKentKitaplığı,İzmir,2000.

McCARTHY,Justin,Müslüman ve Azınlıklar,Çev.:BilgeUMAR,İstanbul,1998,SAKİN,Orhan,Anadolu’da Türkmenler ve Yörükler,İstanbul,2006.

SÜMER, Faruk,Oğuzlar (Türkmenler) , Tarihleri, Boy Teşkilatı, Destanları,AnaYay.,İlavelerle3.Baskı,İstanbul1980.

SÜRGEVİL,Sabri,Kemalpaşa (Nif) ve Çevresinin Tarihi,KemalpaşaKaymakamlığıYayını,2000.

TUTSAK,Sadiye,T.29 Mali 1307 (1891 Miladi) Yılı Aydın Vilayet Salnamesi Cilt 2, Ege Üniversitesi Edebiyat Fakültesi Tarih Bölümü Bitirme Tezi,İzmir,1988.

TÜRKAY,Cevdet,Başbakanlık Arşivi Belgelerine Göre Osmanlı İmparatorluğunda Oymak Aşiret ve Cemaatler,İşaretYayınları,İstanbul,2005.

Documents

TİRYANDA NAHİYESİ ÇENGELE KARYESİNDE TORBALI - … · 2018. 10. 22. · Aşağı/İstasyon ya da Rum ve Yukarı Mahalle), 43 köy ve bu köylere bağlı üç mahalle (Tepe/Ertuğrul,