Dünyadaki hastane yönetimi uygulamaları

tıbbi işleyişin düzenlenmesini sağlayan yönetim basamağı ile

işletme bazında finans kaynaklı işleyişin düzenlendiği

yönetimin bir arada birbiri ile sıkı ilişki içerisinde çalışması

Tarihi Bilgiler

850-923 yıllarında yaşayan Büyük Türk Hekimi Mehmet Razi'nin Bağdat hastanesinde hastane başmüdürlüğü yaptığı

Osmanlı Devletinde Hastane Yönetimi

Hastaneler Vakıfların Yönetiminde2.Murat Döneminde hekimbaşılıkDaha sonra Müdir-i Hastane

Osmanlı İmparatorluğu zamanında ise hastanelerde hekimlikle ilgili fenni işler ser tabibe, hastanenin yönetimi ve işletilmesi işlerini de tımarhane ağası denilen ve hekim olmayan kişilerden yetiştirilen hastane yöneticilerine

İmparatorluğun 1840'lı yıllardan sonra hastane yöneticilerine müdir-i hastane(hekim değil). Hastanenin tüm idari, mali ve işletmecilik hizmetleri müdir-i hastane tarafından yürütülüyor.

Baş hekimler ise yalnızca hasta tedavisi ile ilgili mesleki faaliyetlerin yönetimi ile ilgileniyorlardı. Hastane yöneticisi olan müdir-i hastane 1200 akçe ve 8 kişilik erzak alırken, baştabip 1125 akçe ve 8 kişilik erzak almaktaydı.

Türkiye Cumhuriyeti

Sağlık Bakanlığı: kuruluş: 2 mayıs 1920Bu dönemde ABD'de profesyonel hastane

yöneticliliğinin ilk adımları atılmaya başlanmıştır.

Refik Saydam tarafından kurulan sağlık örgütündeİlçelerde hükümet Tabibleri aynı zamanda

Hastane Yöneticisi

Mülkiyetine göre hastaneler

Sağlık ve Sosyal Yardım Bakanlığı‘na (SSYB),

Sosyal Sigortalar Kurumu‘na(SSK), Tıp Fakültelerine, Belediyelere, Yabancılara, Azınlıklara, Derneklere, SSYB dışındaki Bakanlıklara ve özel kesime ait hastaneler

SB ve SGK hastaneleri Birleştirilmiştir(2005)

2007 yılı TÜİK verilerine göre ülkemizde

911‘i kamu,365‘i özel 1276 adet hastaneSağlık Bakanlığı Verilerine göreSağlık Bakanlığı 793, Milli Savunma Bakanlığı

42,iktisadi devlet kuruluşları 5, tıp fakülteleri 53,

belediyeler 8, dernek ve vakıf hastaneleri 17,yabancılar 3, azınlıklar 5, özel 278 hastane

Ülkemizde Hukuki Durum

Yataklı Tedavi Kurumları İşletme Yönetmeliği(Üniversite hastaneleri de bunu benimsemiş ve uygulamaya koymuş)

Özel Hastaneler Tüzüğü

özel hastaneler ile üniversite hastaneler kendi yönetmeliklerini çıkarmışlardır.

Ülkemizdeki Yapı

birkaç özel hastane ve üniversite hastanesi dışında tüm hastaneler

―Başhekimlik sistemini benimsemiştir.hastane yönetiminde tek yetkili ve sorumlu

kişi, asıl mesleği hekimlik olan "Başhekim"dir

Yataklı Tedavi Kurumları işletme Yönetmeliğinin 110. maddesinde

Eğitim ve araştırma hastanelerinin; servis ve laboratuar şefleri veya şef yardımcıları ile tıp alanında doçent veya profesör tabipler arasından, Sağlık Bakanlığınca atanacak baştabipler tarafından yönetileceği,

Diğer hastanelerin ise; uzman tabipler veya tıp alanında doktora yapmış tabipler yada iktisat, işletme, kamu yönetimi, hukuk, maliye, sağlık yönetimi, muhasebe alanlarında lisans, yüksek lisans veya doktora eğitimi almış tabipler arasından, Sağlık Bakanlığınca atanacak baştabipler tarafından yönetileceği hüküm altına alınmıştır.

Yönetimdeki Değişim İhtiyacının Sebebi

• Sağlık harcamalarının artması,• Sağlık kurumlarının büyümesi ve karmaşık hale

gelmesi,• Sağlık sigortasının yaygınlaşması ve finansmanmekanizmalarının gelişmesi• Sağlık sektöründe rekabetin artması,• Verimlilik ve kalite yükseltilmesi yönünde devletin ve

sigortakurumlarının baskılarının yoğunlaşması,• Sağlık hizmetlerinin ekonomik içeriği olan bir hizmet

olarakgörülmeye başlanması,• Sağlık kurumları işletmeciliği ile ilgili birikimin artması.

Tarihsel süreç içinde sağlık kurumları

işletmeciliğin üstlendiği rolleriş yöneticisi (1920-1950), koordinatör (1950-1970), genel müdür (1970-1980) ve yönetim ekibi önderi (1980-+)

2000’li yıllarda sağlık kurumları işletmecilerinin rollerinden

Stratejist rolü, Tasarımcı rolü ve Önderlik rolü

Türkiye’deki Üniversite Hastanelerinin Durumu

2547 sayılı Yüksek Öğretim Kanunu’nun 3. Maddesi’nde, uygulama ve araştırma merkezleri olarak tanımlanan üniversite hastaneleri, hem sağlık sorunlarının çözümünde rol almakta hem de tıp eğitimi vermektedir.

yönetim kurulu, bu kurula bağlı komitelerden ve Başhekimlik

ABD Hastaneleri

Yönetim Kurulu veya Mütevelli Heyeti1960'lı yıllarda Tüketici eğilimleri

nedeniyle Sivil Toplum Hastane Yönetimine dahil edilmiştir.

Yönetim Kurulları aile şirketi gibi değil profesyonel yöneticilerden oluşmaktadır.

Yurt Dışından ÖrneklerGeleneksel hastanelerde yönetimde tek yetkili kişi, asıl

mesleği hekimlik olan "Başhekim"dir.Günümüzde gelişmiş sağlık sistemlerine sahip bulunan

ABD, İngiltere, Almanya ve Fransa gibi ülkelerdeki hastanelerde süper liderlik (bir ekip yönetimi tarzı) olarak ifade edilen post-modern bir yönetim tarzı baskındır.

Artan rekabetle birlikte modern hastane yönetiminde işbirlikçi planlama, yerinden yönetim ve uzun vadeli sözleşmeleri teşvik eden esnek rekabetçi

modellere duyulan gereksinim artmıştır.

ABD, Hollanda ve İngiltere’de gözlenen yeni adaptasyon stratejileri;

hizmet farklılaşması, iyileştirilmiş yönetim bilgi sistemleri, pazarlama ve sözleşme yöneticilerinin istihdamı, klinik organizasyonu, vaka yönetimi, Geçmiş ve mevcut hastane gözlemleri, kalite yönetimi, tahliye ve bakım planlaması,yönetime katılım (tıbbi kadrolarla işbirliği)

alanlarını kapsamaktadır.

1978 öncesi Çin Hastaneleri

Kamu hastaneleri tamamen devlet bütçesinden finanse edilmesi

Son 20 Yılda azalan kamu desteğiGelir ve giderlerden hastane yönetiminin

sorumlu olmasıArtan otonom yapı

Farklı Otonom Yapılar

Personel alımında azaltılan otonomiÜcretleri belirlemede artan otonomiBina ve demirbaşlar üzerinde azaltılan

otonomiTanı ve tedavide hastanelerin yetkisini

belirleyen sözleşmelerİlaç ve diğer sarf malzeme alımında tam

otonomi

Reform ÖrnekleriÇİN Şehir Hastaneleri(Pilot

Uygulamalar)Hastane yönetim merkezleri kurmakHastane yönetim konseyi kurulmasıTayin edilmiş yönetimShangai Renji Sağlık Yönetim Şirketiyle ortaklıkYönetim Kurulu ile yönetim modeli

Senegal HastaneleriEtiyopya hastaneleri

Hastane Yönetim Merkezleri Kurmak ve Yönetim ile Operasyonel

hizmetleri Ayırmak2005 yılında Shangai Shenkang Hastane Geliştirme

Merkezi – Kar amacı gütmeyen bir kuruluş (Wuxi şehri)

Sağlık Bürosunun Yönetiminde ve Rehberliğinde Yatırım ve Yönetim

2005 Yılında yetki devri gerçekleşti

-------------------------------------------------->

Yönetim Merkezlerinin Faydaları

Sağlık bürolarının sektör bazlı yönetimini güçlendi

Daha Otonom HastanelerKısa dönemde,

Hastane kalitesi ve verimliliği arttı, sağlık giderleri kontrol altına alındı ve hastaların ilgileri daha iyi korundu.

Hastane yönetim konseyi kurulmasıSuzhou bölgesinde pilot uygulama

2004 yılında, Hastanelerde Yönetim ve Operasyonel Hizmetlerin Ayrılması Kuralları

Sözleşmeler bazında çalışmayönetim konseyine 2 farklı ödeme,

1.mevki maaşı, 2.konsey maaşıKonsey çalışanları kendisi seçiyor ve tüm çalışanlar sözleşmeli

Tayin Edilmiş Yönetim( Weifang bölgesi)

Sağlık bürosunun kamu sağlık kurumlarını yönetmek için, sağlık yönetim bölümü ile birlikte hastane yönetim merkezi kurulması

Diğer uygulamadan farkı: muğlak hak ve zorunluluklardan

kaynaklana durumu çözmek -------------------------------->

Tayin Edilmiş Yönetim( Weifang )Normalde her bölüm kendi astına ve

üstüne hesap verirBu modelde

Kamu finansmanı, organizasyon, personel, sağlık sigortası

Sağlık Yönetimi Bölümüne bağlanmıştır.

Shangai Renji Sağlık Yönetim Şirketiyle ortaklık

2003 yılında ortak hizmet yönetimi şirketiTeknik yardım, Standartlar ve Yönetim

konusunda hizmet sağlamakBirbiriyle ortaklık ilişkisi olmayan 9

hastane ile çalışmaktaTepe-yönetimi, şirket belirliyor

Shangai Renji Sağ. Yön. Şir. Ortaklık

Üst yönetici yönetimden sorumluşirket ise tanıtım, halkla ilişkiler etc.Performansa göre istediği gibi yöneticiyi

görevinden alabilirinsan kaynakları paylaşımı imkânı

yöneticiler için iyi bir iç pazar

Hastane yönetim konseyi devlet temsilcileri ve şirket çalışanlarından

Şirket yönetim kurulu gibi çalışıyorPolitikaların belirlenmesi, Denetleme rolü

ile Sahipler, İşletmeciler ve İşçiler için yönetim modeli

Mülkiyet hakları saklı, sadece yönetime müdahil

Shangai Renji Sağ. Yön. Şir. Ortaklık

Yönetim Kurulu ile Yönetim

1993 yılında pilot uygulama,Mülkiyet ve yönetim ayrı10M$ bir aşadımı yaptırmışHastane devletin, Yerel Yönetim tarafından adaylar arasından

Hastane Yöneticisi seçimiÜst Yönetim yerel Yönetim ile beraber

belirleniyor.Diğer çalışanlar hastane Yöneticisi

tarafından

modeli ( Weifang bölgesinde)

Çin'de Diğer Kurum Hastaneleri

Demir Yolları hastaneleri ve diğer hastaneler

2003 yılında İlgili kurumlara bağlanmıştır.Kurumların Yönetiminden kurtulup,Bağımsız yönetimler oluşturulmuştur.

SENEGAL2002 yılında Senegal hastane Yönetimlerini

otonom hale getirmek için çalışmalar yapılmıştır.

Hastanelerin gelişme göstermesi için yapılan değişimle sonuç Maalesef başarısızlıkla sonuçlanmış. Dünya bankasının Senegal hükümetin yapmasını istediği araştırma sonucu hastaneler finansal olarak kötü durumda olduğu ve hastane yönetimlerinin tam anlamıyla kimseye sorumlu, hesap vermek zorunda olmadığı öğrenildi.

SENEGALFas Ve Tunus'ta benzer uygulamanın

incelenmesiTunus ve Fas'a çalışma turları

düzenlenmiş ve uygulama bizzat yerinde öğretilmiştir.

Teknik ve Finansal Destek Verecek Kurum olmaması

reform yapmak kadar reformu teknik ve finansal olarak desteklemek çok önemlidir.

ETİYOPYA

Mentorlük UygulamasıSistem tabanlı kalite iyileştirme çabalarına

rehberlik, Ortaklık ve yaygın, uygulama sorunlarına

odaklanma1 Yıl sonunda elde edilen başarılar EHMI

tarafından benimsenmiş ve sürdürülmesi kararı alınmıştır.

Yönetim reformunun önündeki engeller

Sorumluluk sahibi yetenekli yöneticiler bulma problemi

İnsan kaynakları yetersizlikleri(Costa Rica'da yetersiz hemşire sayısı ve işe gitmeme problemi)

Finansal yetersizliklerHukuki engeller