- UTICAJ SUPSTRATA NA RAST I RAZVOJ PELARGONIJE (Pelargonia peltatum L.)

PROIZVEDENE IZ REZNICA -

Šušak Uroš

1 9 7 5

УНИВ

ЕРЗИТ

ЕТ У БАЊАЛУЦИ

UN

IVERSITYOFBANJALUKA

U V O D

• Pelargonija vodi porijeklo iz Južne Amerike i pojasa Sredozemnog mora, gdje raste na suhim i sunčanim položajima. • Rod Pelargonium broji oko 250 vrsta sa danas preko 6.000 noviteta

• Puzajuća pelargonija (Pelargonia peltatum L.) ima tanko, puzavo stablo i na listovima 5 jasno izdiferenciranih režnjeva. Listovi su sjajni, svijetlo zeleni ponekad slični bršljenu. • Mnogo se gaji zbog mnoštva različito obojenih cvjetova i veoma dugog perioda cvjetanja

Pelargonija se može proizvoditi generativnim (sjetvom sjemena) i vegetativnim putem (reznicama). Proizvodnja iz reznica je veoma često i dugo bila jedini način proizvodnje. Reznice sa matičnih biljaka se skidaju zalamanjem. Korištenje hormona za ožiljavanje reznica kod ove cvjetne vrste nije neophodno, jer se ona vrlo dobro ožiljava i bez hormona. Ožiljavanje traje 20 – 25 dana pri temperaturi supstrata od 220C i temperature vazduha od 200C. Proizvodnja reznica se obavlja u periodu od juna do septembra i od januara do aprila

Priprema reznice Pelargonia peltatum L. za ožiljavanje

MATERIJAL I METOD RADA

* Cilj ovog rada bio je da se pokaže koliki je uticaj supstrata na rast i razvoj rasada cvjetne vrste Pelargonia peltatum L. Kao početni sadni materijal korištene su već ožiljene reznice pelargonije forme peltatum-puzajuća forma, koje su podjeljene u dvije grupe sa po 30 biljaka. Ukupno u ogledu je bilo 60 reznica Pelargonia peltatum L.

Ožiljene reznice Pelarginia peltatum L. spremne za presađivanje

Prva grupa biljaka presađena je u komercijalni supstrat (treset -“Baltisches substrat“ Hawita Baltic ) i imale su oznaku „KS“. Drugu grupu činile su biljke presađene u mješavinu treseta i baštenske zemlje u odnosu 2:1 i korištena je oznaka „KS + “.

Treset – “Baltisches substrat ” Hawita Baltic, u ogledu je korištena oznaka “KS”

Baštenska zemlja + treset u odnosu 2:1 u ogledu korištena oznaka “KS +”

Tokom ogleda izvršena su mjerenja morfoloških pokazatelja rasta i razvoja biljaka (visina biljke, broj grana, broj listova, broj pupoljaka, broj cvjetova, broj cvjetnih grana)

Kako bi se ispitao rast i razvoj korjena i nadzemnog dijela rasada, pod uticajem različitih supstrata, biljke su dopremljene u laboratoriju Poljoprivrednog fakulteta u Banja Luci.

Korjen je očišćen od supstrata i ispran s destilovanom vodom, potom osušen s papirnatim ubrusima,

nakon čega je izvršeno mjerenje svježe mase nadzemnog dijela i korjena svake biljke posebno. Izvagani nadzemni dijelovi i korjenovi upakovani su u odvojene paprinate kesice, uredno označeni, i stavljeni u sušnicu na sušenje.

Sušenje biljnog materijala trajalo je do konstantne mase na temepraturi od 70 C, nakon čega je izvršeno vaganje suvog nadzemnog dijela i korjena. Masa svježe i suve materije izmjerena je s tačnošću na dvije decimale i izražena u gramima (g). Dobijeni podaci statistički su obrađeni analizom varijanse te su razlike između korištenih supstrata određene F-testom koristeći računarski program VVSTAT.

Biljke nakon sušenja

REZULTATI ISTRAŽIVANJA I DISKUSIJA S ciljem utvrđivanja uticaja supstrata na rast i razvoj rasada puzajuće pelargonije (Pelargonia

peltatum L.) kroz morfološke pokazatelje biljke i kroz svježu i suvu masu korjena i nadzemnog dijela, dobijeni su sledeći rezultati.

Varijanta tretiranja (A) Treatment variant (A)

VB (cm) BL BP BC BCG

KS (A1) 12,91 9,91 1,47 0,24 1,43

KS+ (A2) 11,43 8,28 1,14 0,21 1,26

Prosjek Average

12,17 9,09 1,31 0,22 1,34

LSD VB (cm) BL BP BC BCG

0,05 0,6854 0,6030 0,3243 ns 0,1565

0,01 1,1367 1,000 ns ns ns

ns = nije signifikantno (not significant); KS = komercijalni supstrat (commercial substrate); KS+ = komercijalni supstrat + baštenska zemlja (commercial substrate + garden soil)

Tabela 1. Morfološki pokazatelji rasta i razvoja rasada Pelargonia peltatum pod uticajem različitih supstrata (VB - visina biljaka; BL - broj listova; BP - broj pupoljaka; BC - broj cvjetova, BCG - broj cvjetnih grana) Table 1. Morphological indicators of growth and development pelargonia seedlings under the influence of different substrates (VB - plant height; BL - number of leaves; BP - number of buds; BC - number of flowers; BCG - number of flowering branches)

Varijanta tretiranja (A) Treatment variant (A) MSVND (g) MSND (g) MSVK (g) MSK (g)

KS (A1) 35,48 4,73 2,81 0,42

KS+ (A2) 29,59 4,35 2,04 0,33

Prosjek Average

32,54 4,54 2,43 0,37

LSD MSVND (g) MSND (g) MSVK (g) MSK (g)

0,05 2,6076 0,2316 0,4726 0,0853

0,01 4,3248 ns ns ns

ns = nije signifikantno (not significant); KS = komercijalni supstrat (commercial substrate); KS+ = komercijalni supstrat + baštenska zemlja (commercial substrate + garden soil)

Tabela 2. Svježa i suva masa nadzemnog dijela i korijena rasada Pelargonia peltatum pod uticajem različitih supstrata (MSVND- masa svježeg nadzemnog dijela; MSND-masa suvog nadzemnog dijela; MSVK-masa svježeg korjena; MSK-masa suvog korjena) Table 2. Fresh and dry mass pelargonia seedlings above-ground part and root under the influence of different substrates (MSVND - fresh above-ground mass; MSND - dry above-ground mass; MSVK - fresh root mass; MSK - dry root mass)

ZAKLJUČAK

* Cilj svakog proizvođača je da se na tržištu pojavi sa zdravim i kvalitetnim sadnim materijalom. Da bi se to postiglo, potrebno je biljkama obezbjediti optimalne uslove za rast i razvoj (temperatura, vlažnost, svjetlost, obezbjeđenost hranivima itd).

* U svijetu je primjena i upotreba komercijalnih (gotovih) supstrata poznata još prije mnogo godina. Borova kora i treset nastao razlaganjem Sphagnum mahovine, su dvije najčešće korištene komponente supstrata koje se trenutno koriste za proizvodnju hortikulturnih biljaka u jugoistočnim zemljama SAD-a

* U razvijenim zemljama se sve više koriste alternativni prirodni supstrati. Razlog tome su velike cijene koštanja i dostupnost postojećih "gotovih" supstrata, kao i neplansko korištenje šuma i uništavanje životne sredine

* Bilo koja potencijalna zamjena za treset mora imati odgovarajuće fizičke i hemijske karakteristike, mora biti dostupan u značajnoj količini, ujednačen i ekonomski kompatibilan sa potencijalnim tržištima, a jedan od materijala koji zadovoljavaju ove uslove su kokosova vlakna.

* Primjena komercijalnog supstrata (koji sadrži sve potrebne makro i mikroelemente neophodne za rast i razvoj biljaka) u ovom istraživanju dalo je pozitivne rezultate, što se ogleda kroz masu korjena i nadzemnog dijela rasada puzajuće pelargonije (Pelargonia peltatum L. ). Masa svježeg i suvog nadzemnog dijela bila je veća kod biljaka koje su presađene i uzgajane na komercijalnom supstratu (treset)

* Svi praćeni morfoloških pokazatelja rasta i razvoja rasada puzajuće pelargonije (Pelargonia peltatum L) takođe, imali su značajno veće vrijednosti kod biljaka uzgajanih na komercijalnom supstratu (A1) u odnosu na biljke koje su presađene i uzgajane na mješavini komercijalnog supstrata i baštenske zemlje (A2)

Na osnovu dobijenih rezultata može se potvrditi opravdanost primjene komercijalnih (gotovih) supstrata u proizvodnji rasada cvjetne vrste Pelargonia peltatum L., iako je njihova cijena nabavke jako velika. U dosadašnjim svjetskim istraživanjima uočeno je da su korištene razne zamjene za treset i borovu koru, ali ne i baštenska zemlja koju smo u ovom radu pokušali primjeniti kao jednu od alaternativa, tako da očekivano nije dala dobre rezultate.

HVALA NA PAŽNJI...