Embed Size (px)
Citation preview
HogeGezondheidsraad
vaccinatie van immunogecompromitteerde en chronisch zieke kinderen en volwassenen
hgr nr. 8561
vaccinatie van immunogecompromitteerde en chronisch zieke kinderen en volwassenen
hgr nr. 8561
HogeGezondheidsraad
inhoudstafel 3
INHOUDSTAFEL
1. INLEIDING ....................................................................................................................5
2. VAccINATIES bIj ImmUNOGEcOmprOmITTEErDE pErSONEN ..........8
2.1. Kinderen < 16 jaar ......................................................................................................... 8 2.2. Voetnoten kinderen < 16 jaar .................................................................................... 10 2.3. Volwassenen en adolescenten > 16 jaar ................................................................... 14 2.4. Voetnoten volwassenen en adolescenten > 16 jaar ............................................... 15
3. VAccINATIES bIj pErSONEN mET EEN cHrONIScHE AANDOENING DIE GEpAArD KAN GAAN mET EEN bEpErKTE ImmUNOSUpprESSIE ....21
3.1. Kinderen < 16 jaar ....................................................................................................... 22 3.2. Volwassenen en adolescenten > 16 jaar ................................................................... 22
4. LIjST VAN (mOGELIjK) ImmUNOSUpprESSIEVE mEDIcATIE ...............25
4.1. Niet immunosuppressief ........................................................................................... 25 4.2. Absoluut immunosuppressief ................................................................................... 26 4.3. Wellicht wel immunosuppressief – overleg te plegen met specialist in geval van vaccinatie met levend vaccin ............................................................. 27 4.4. Wellicht niet immunosuppressief – overleg te plegen met specialist in geval van vaccinatie met levend vaccin .............................................................. 27
5. rEFErENTIES ...........................................................................................................28 (worden geleidelijk aangevuld en aparte databank per vaccin/ziektetoestand wordt opgestart – met aparte URL)
6. SAmENSTELLING VAN DE WErKGrOEp ........................................................32
lijst van de gebruikte afkortingen4
LIjST VAN DE GEbrUIKTE AFKOrTINGEN
q Bcg Bacille Calmette Guerin (TB vaccin)q cdc Centers for Disease Controle and Prevention, USAq dtpa vaccin tegen difterie, tetanus en (acelulaire) pertussis, pediatrische doseringq dtpa vaccin tegen difterie, tetanus en (acelulaire) pertussis, volwassen doseringq hgr Hoge Gezondheidsraad q hib Haemophilus influenzae bq hiv Human Immunodeficiency Virus q igg Immunoglobuline Gq igm Immunoglobuline Mq ipv geïnactiveerd poliovaccinq mBr mazelen bof rubellaq pcv geconjugeerd pneumokokkenvaccin q pcv13 geconjugeerd 13-valent pneumokokkenvaccin q pps23v (ongeconjugeerd) polysachariden 23-valent pneumokokkenvaccinq sot solid organ transplantationq who World Health Organisation
Deze fiche is een aanvulling op de vaccinatiegids van de HGR (www.hgr-css.be klik: Nl; zoekterm: vaccin) en de bijkomende, specifieke vaccinatie-aanbevelingen van de HGR onder andere voor seizoensgriep en pneumokokken (www.hgr-css.be klik: Nl; zoekterm: vaccin). Raadpleeg dus ook die vaccinatiegids en vaccinatiefiches voor de standaardaanbevelingen en contra-indicaties m.b.t. specifieke vaccinaties.
Deze tekst en tabellen zullen geregeld herzien worden, om bij te blijven met de recentste inzichten, gegevens en de consensus onder internationale experts.
inleiding 5
1. INLEIDING
Men maakt een onderscheid tussen m primaire of aangeboren immuunstoornissen; Dit zijn zeldzame aandoeningen (zie voetnoot 2.2.6. bij kinderen beneden 16 jaar) m secundaire of verworven immuunstoornissen; Ontstaan tijdens het leven en zijn veel frequenter Kunnen veroorzaakt worden door een immunosuppressieve aandoening of door de inname van immunosuppressieve geneesmiddelen (zie “4. Lijst van mogelijk immuno- suppressieve medicatie”).
Bij personen met een immunosuppressieve aandoening of bij inname van immunosuppres-sieve middelen :
mis er voor een aantal van de infecties waarvoor gevaccineerd kan worden een verhoogde vatbaarheid voor de infectie met hoger risico op ernstig of gecompliceerd verloop. l bij de primaire (aangeboren) immuunstoornissen is dit verhoogd infectierisico inherent aan de onderliggende aandoening zelf; l bij de secundaire (verworven) immuunstoornissen: lbestaat dit verhoogd infectierisico soms ten dele omwille van de onderliggende aandoening. Onbehandelde, chronisch inflammatoire (auto-)immuunaandoeningen, ook wel Immune Mediated Inflammatory Diseases of imid genoemd, (zoals reumatische aandoeningen en systeemziekten (vasculitiden en bindweefselziekten), inflammatoire darmziekten en psoriasis) zijn meestal niet of niet-beduidend immunosuppressief op zichzelf. Een uitzondering is actieve lupus; l is dit verhoogd infectierisico meestal overwegend het gevolg van de inname van immunosuppressieve medicatie. Daarbij spelen het type geneesmiddel of genees- middelencombinatie, de dosering en de totale innameduur een voorname rol in de immuunonderdrukking, die zeer variabel kan zijn.
m is er geen tegenindicatie voor de geïnactiveerde en levende vaccins zoals ze in de vaccinatiefiches van de Hoge Gezondheidsraad aanbevolen worden (www.hgr-css.be klik: Nl; zoekterm: vaccin) in geval van inflammatoire (auto-)immuunaandoeningen zonder inname van immunosuppressieve medicatie, vaccinaties zijn evenzeer aangewezen als bij de algemene bevolking. NB. De levende vaccins waarover hier sprake, zie de tabellen 2.1 (Kinderen < 16 jaar) & 3.1 (Volwassenen en adolescenten > 16 jaar). m zijn vaccinaties op zichzelf niet verantwoordelijk voor een destabilisering of opflakkering van de inflammatoire (auto-) immuunaandoening noch voor het ontstaan ervan. Ondanks het bestaan van enkele schaars gedocumenteerde gevalstudies is een causaal verband meestal niet bewezen. Als het mogelijk is, kan men beter afwachten tot de ziekte in een stabieler of rustiger stadium is, maar indien nodig kunt u (na overleg met de behandelende specialist en na individuele afweging) wel vaccineren tijdens matige of ernstige ziekteactiviteit.
m is de toediening van geïnactiveerde vaccins veilig. De immuunrespons is echter dikwijls suboptimaal (minder zekere of minder lange protectie na vaccinatie – zie verder), maar biedt meestal wel voldoende bescherming aan een grote groep patiënten. De immuun- respons na een primovaccinatie is bij inname van immunosuppressieve middelen dus wellicht niet goed; daarentegen wordt de immuunrespons op een rappelinenting met een vaccin dat werd toegediend vooraleer de toestand van immuundepressie is inge- treden, wellicht minder sterk afgeremd door de inname van immuundeprimerende medicatie.
inleiding6
m betekent de toediening van levende vaccins een mogelijk risico op een verhoogde replicatie van, en/of invasieve infectie met het vaccin micro-organisme. Dit kan leiden tot vaccin-gerelateerde complicaties, persistentie van het micro-organisme in de patiënt en/of ongewenste transmissie. Voorbeelden zijn het oraal poliovaccin (niet meer gebruikt in België), het mazelenvaccin en het gelekoortsvaccin. Tenzij bij hiv-besmetting, is er geen precieze markering mogelijk om aan te geven vanaf welke graad van immuundepressie levende vaccins een dergelijke infectie kunnen verwekken. Overleg best met een specialist.
m wacht men in de regel best 4 weken na toediening van levende vaccins vooraleer men de immunosuppressieve medicatie (opnieuw) opstart. Na geïnactiveerde vaccins moet men in principe geen interval in acht nemen indien er tijdsdruk is (bvb. in de reisgeneeskunde). Voor de wachttijden na het stoppen van de immunosuppressieve medicatie vooraleer een levend vaccin kan toegediend worden, zie << 4. (Lijst van immunosuppressieve medicatie)>>
m is de doeltreffendheid van vaccinatie zelden op directe wijze onderzocht (meten van het aantal ziektegevallen). In een beperkt aantal situaties is de immunogeniciteit onderzocht aan de hand van de bepaling van antistoffen. De hoeveelheid antistoffen is niet steeds de optimale maat voor bescherming na vaccinatie: deze parameter houdt immers geen rekening met de totale immuunfunctie (affiniteit/aviditeit van antilichamen, duur van de humorale immuunrespons, immunologisch geheugen, cellulaire immuniteit zoals T-cel functie, aspecifiek immuunsysteem). Dus mogelijk is de immuunrespons kwantitatief en kwalitatief suboptimaal en de beschermingsduur wellicht korter. Dat maakt het moeilijk om eensluidende conclusies te trekken over de werkzaamheid van vaccinatie in deze patiëntengroepen. Slechts in een beperkt aantal situaties werd het effect onderzocht van hogere doses of extra boosters op de aanmaak en kinetiek van de antistoffen, met zeer wisselend tot teleurstellend resultaat.
m moet men niet alleen het basisvaccinatieschema in acht nemen (zie Vaccinatiegids van de Hoge Gezondheidsraad www.hgr-css.be klik: Nl; zoekterm: vaccin) maar vaak ook bijkomende ziekte-specifieke vaccinaties geven wegens de noodzaak voor uitgebreidere bescherming tegen infectieziekten. Voorbeelden zijn influenza en pneumo- kokken: patiënten met ernstige of matig ernstige afweerstoornissen hebben meer kans op ernstige, invasieve infecties met pneumokokken en op complicaties na influenza. Men vindt deze specifieke vaccinaties verder beschreven bij de specifieke categorieën van aandoeningen. Bij personen die een l transplantatie van een vast orgaan zullen ondergaan; l of die behandeld zullen worden met immunosuppressieve medicatie; l of die een electieve splenectomie zullen moeten ondergaan, moet men op voorhand l de status van de basisvaccinaties na gaan l evenals die van de bijkomende ziekte-specifieke vaccinaties en die vaccinaties indien nog mogelijk eerst in orde brengen. Denk eventueel ook aan gelekoortsvaccinatie VOOR de transplantatie of start van de immunosuppressieve medicatie, in functie van de kans op latere reis plannen naar gele-koortsgebied.
Over het nut van serologische titers voor de opvolging van de immunostatus bij immuun- gecompromitteerde patiënten bestaat geen consensus. Enkel voor een beperkt aantal vaccinaties wordt momenteel opvolging van de antistofaanmaak aanbevolen, namelijk systematisch na vaccinatie tegen hepatitis B, rabiës (WIV-afdeling rabiës) en in sommige gevallen (internationale reizen) na vaccinatie tegen hepatitis A en gele koorts.
inleiding 7
m De verschillende specialisten moeten de precieze vaccinatieplanning (voor de persoon met immuunproblemen én de personen in de directe omgeving) duidelijk communiceren naar de behandelende arts.
m Het is belangrijk de personen in de directe omgeving van de immuungecompromitteerde patiënt, met inbegrip van de gezondheidswerkers, jaarlijks tegen influenza te vaccineren om zodoende de patiënt zelf beter te beschermen.m Het toedienen van volgende levende vaccins is toegestaan aan huisgenoten: l mazelen-Bof-rubella en varicella vaccinatie is sterk aanbevolen voor de huisgenoten indien zij zelf nog geen immuniteit voor deze infecties verworven hebben. Vermijd tijdelijk contact met een immuungecompromitteerde patient, wanneer een gevaccineerde persoon een rash ontwikkelt na vaccinatie tegen mazelen & varicella. l Rotavirus vaccin mag toegediend worden aan zuigelingen jonger dan 6 maanden die in contact komen met personen die een immunodeficiëntie hebben. Hygiënische maatregelen zijn wel aanbevolen (vermijden van contact met de stoelgang van baby’s gevaccineerd met rotavirusvaccin). l Het vaccin tegen gele koorts en het oraal buiktyfus vaccin mogen aan huisgenoten toegediend worden indien voor hen aangewezen.
8
HIV
< 15
%
CD4
(2.2
.1.)
HIV
> 15
%
CD4
(2.2
.1.)
Tran
spla
nt
van
vast
e
orga
nen
(SO
T):
hart,
leve
r, ni
er,
panc
reas
, lon
g,
darm
) (2
.2.2
.)
VOO
RBe
enm
erg
of
sta
mce
l-tra
nspl
anta
tie
(2.2
.3.)
NA
Been
mer
g
of s
tam
cel-
trans
plan
tatie
(2.2
.3.)
Imm
uung
emed
ieer
de
infla
mm
atoi
re
aand
oeni
ngen
(IMID
)m
et in
nam
e va
n
imm
uno-
mod
ulat
oren
(2.2
.4.)
Hem
atol
ogisc
he
mal
igne
aa
ndoe
ning
en
& in
vloe
d
chem
othe
rapi
e;O
ncol
ogisc
he
chem
othe
rapi
e (2
.2.5
.)
Erns
tige
pr
imai
re
imm
uun-
st
oorn
issen
(2.2
.6.)
geÏ
na
ctiv
eerd
e va
cc
ins
DTP
a, d
Tpa
SS
SS
AS
SS
IPV
SS
SS
AS
SS
Hae
mop
hilu
s
influ
enza
e b
SS
SS
AS
SS
Hep
atiti
s A
(2.2
.0.)
AA
RR
RR
RR
Hep
atiti
s B
(2.2
.0.)
SS
SS
AA
SS
Influ
enza
(jaa
rlijk
s)
(2.2
.0.)
AA
AA
AA
AA
Pne
umok
okke
n(2
.2.0
.)S
SS
SA
AS
S
Men
ingo
kokk
en
C (g
econ
juge
erd)
(2
.2.0
.)S
SS
SA
AS
S
HP
VS
SS
SS
SS
S
leve
nde
va
cc
ins
Rot
aviru
s (2
.2.0
.)S
SN
VTX
NVT
NVT
NVT
XM
azel
en, B
of,
Rub
ella
(MB
R)
(2.2
.0.)
XA
XX
AX
XX
Varic
ella
(2.2
.0.)
XA
XX
AX
XX
AA
ND
OEN
ING
EN(v
oetn
oten
)
VACC
INAT
IES
(alg
emen
e
opm
erki
ngen
zie
2.2.
0.)
2.
1. K
inde
ren
< 16
jaar
2.. V
Ac
cIN
ATI
ES b
Ij Im
mU
NO
GEc
Om
prO
mIT
TEEr
DE
pEr
SON
EN
9
LEG
END
E
A ac
tief a
anbe
vole
n, g
ezie
n he
t bijk
omen
de r
isic
o on
der
de v
orm
van
ver
hoog
de v
atba
arhe
id e
n/of
ver
hoog
de e
rnst
en/
of v
erho
ogde
kan
s
op c
ompl
icat
ies
R
te o
verw
egen
bij
epid
emio
logi
sch
of p
erso
onlij
k ris
ico
NV
T ni
et v
an to
epas
sing
S
stan
daar
d-in
dica
tie v
oor v
acci
natie
om
dat h
et g
aat o
ver d
e ro
utin
evac
cina
ties
die
deel
uitm
aken
van
het
bas
isva
ccin
atie
sche
ma
dat g
eldt
voor
de
alge
men
e be
volk
ing
X
afge
rade
n om
will
e va
n co
ntra
-indi
catie
s
reis
ger
ela
teer
de g
eÏn
ac
tivee
rde
vac
cin
s-
Japa
nse
ence
falit
is-
Eur
opes
e te
ken
ence
falit
is-
Bui
ktyf
us –
geïn
activ
eerd
- R
abië
s-
4-w
aard
ig M
enin
go
–p
olys
acch
arid
en
of
con
juga
at
RR
RR
RR
RR
reis
ger
ela
teer
de l
even
de v
ac
cin
s G
ele
koor
tsX
RX
XR
XX
XB
uikt
yfus
ora
al v
acci
nX
RX
XX
XX
XB
CG
XX
(R)
XX
RX
XX
HIV
< 15
%
CD4
(2.2
.1.)
HIV
> 15
%
CD4
(2.2
.1.)
Tran
spla
nt
van
vast
e
orga
nen
(SO
T):
hart,
leve
r, ni
er,
panc
reas
, lon
g,
darm
) (2
.2.2
.)
VOO
RBe
enm
erg
of
sta
mce
l-tra
nspl
anta
tie
(2.2
.3.)
NA
Been
mer
g
of s
tam
cel-
trans
plan
tatie
(2.2
.3.)
Imm
uung
emed
ieer
de
infla
mm
atoi
re
aand
oeni
ngen
(IMID
)m
et in
nam
e va
n
imm
uno-
mod
ulat
oren
(2.2
.4.)
Hem
atol
ogisc
he
mal
igne
aa
ndoe
ning
en
& in
vloe
d
chem
othe
rapi
e;O
ncol
ogisc
he
chem
othe
rapi
e (2
.2.5
.)
Erns
tige
pr
imai
re
imm
uun-
st
oorn
issen
(2.2
.6.)
AA
ND
OEN
ING
EN(v
oetn
oten
)
VACC
INAT
IES
(alg
emen
e
opm
erki
ngen
zie
2.2.
0.)
10
2.
2. V
oetn
oten
Kin
dere
n <
16 ja
ar
2.2.
0. A
lgem
ene
opm
erki
ngen
/ a
anbe
velin
gen
bij
de k
inde
ren
< 16
jaar
Hep
atiti
s A
• Vo
or d
e ris
icog
roep
en, z
ie d
e aa
nbev
elin
gen
van
de H
GR
voo
r de
vacc
inat
ie te
gen
hepa
titis
A in
de
Vacc
inat
iegi
ds v
an d
e H
GR
. (w
ww
.hgr
-css
.be
klik
: «N
l»; z
oekt
erm
: vac
cin)
•
Een
mal
ige
cont
role
van
de
antis
toffe
n ka
n aa
ngew
ezen
zijn
in g
eval
van
inte
rnat
iona
le re
izen
. •
Er z
ijn e
chte
r gee
n aa
nbev
elin
gen
onde
rzoc
ht v
oor n
on-r
espo
nder
s.
Hep
atiti
s B
• Vo
or d
e ris
icog
roep
en, z
ie a
anbe
velin
gen
van
de H
GR
voo
r de
vacc
inat
ie te
gen
hepa
titis
B in
de
Vacc
inat
iegi
ds v
an d
e H
GR
. (w
ww
.hgr
-css
.be
klik
: «N
l»; z
oekt
erm
: vac
cin)
Sin
ds 1
999
wor
den
alle
zui
gelin
gen
en a
dole
scen
ten
syst
emat
isch
gev
acci
neer
d. V
acci
natie
tege
n he
patit
is B
is d
us e
en s
tand
aard
-indi
catie
.•
Opv
olgi
ng v
an d
e an
tisto
ffen
is n
oodz
akel
ijk.
(H
GR
: Ind
ien
na e
en v
olle
dige
vac
cina
tie d
e an
ti-H
Bs
titer
< 1
0 IU
/l be
draa
gt e
n ee
n he
patit
is B
infe
ctie
is u
itges
lote
n, b
esch
ouw
t men
de
geva
ccin
eerd
e al
s no
n-re
spon
der e
n al
s ni
et b
esch
erm
d te
gen
hepa
titis
B. E
en h
erva
ccin
atie
sche
ma
kan
dan
wor
den
aang
ebod
en, h
etzi
j doo
r een
vol
ledi
g ni
euw
sch
ema
te s
tarte
n (b
v. 0
, 1, 6
maa
nd) h
etzi
j met
een
sch
ema
van
2 ge
lijkt
ijdig
toeg
edie
nde
dosi
ssen
(één
in d
e lin
ker e
n éé
n in
de
rech
ter M
. del
toid
eus)
, 2 m
aand
en la
ter g
evol
gd
do
or d
e to
edie
ning
van
opn
ieuw
2 d
osis
sen
(in li
nker
en
rech
ter M
. del
toid
eus)
. Na
herv
acci
natie
sche
mat
a w
ordt
opn
ieuw
een
ser
olog
isch
e an
tisto
ffen-
cont
role
(ant
i-HB
s) u
itgev
oerd
.
• B
ij bl
ijven
de im
muu
ndep
ress
ie d
ient
men
jaar
lijks
de
antis
toffe
n op
te v
olge
n om
dat d
e im
muu
nres
pons
onv
oors
pelb
aar i
s en
dik
wijl
s ru
im o
nvol
doen
de is
.
De
antis
toffe
ntite
r die
nt >
10
IU/l
te b
lijve
n do
or b
ijkom
ende
boo
ster
s.
Influ
enza
• Va
ccin
atie
sche
ma
voor
kin
dere
n: z
ie a
anbe
velin
gen
van
de H
GR
voo
r de
vacc
inat
ie te
gen
seiz
oens
gebo
nden
grie
p en
de
Vacc
inat
iegi
ds v
an d
e H
GR
. (w
ww
.hgr
-css
.be
kl
ik :
«Nl»
; zoe
kter
m: v
acci
n)•
Jaar
lijks
e va
ccin
atie
is a
anbe
vole
n.•
Er z
ijn v
oor d
e m
eest
e pe
rson
en m
et im
muu
npro
blem
en g
een
gege
vens
voo
rhan
den
die
aant
onen
dat
er a
ls g
evol
g va
n ee
n in
fect
ie m
et in
fluen
za e
en s
peci
fiek
verh
oogd
e
m
orta
litei
t is
of v
erho
ogde
kan
s op
com
plic
atie
s be
staa
t. Vo
lgen
s de
CD
C is
influ
enza
ech
ter i
n im
muu
ngec
ompr
omitt
eerd
e pe
rson
en e
en ri
sico
fact
or v
oor s
ecun
daire
bac
terië
le
in
fect
ies,
het
geen
tot e
rnst
ige
ziek
te k
an le
iden
. Bij
som
mig
e pa
tiënt
en is
de
klar
ing
van
het i
nflue
nza
viru
s ge
stoo
rd m
et la
ngdu
rige
viru
srep
licat
ie e
n m
ogel
ijk o
ok la
nger
e
zi
ekte
duur
tot g
evol
g.
Pneu
mok
okke
n•
Zie
aanb
evel
inge
n va
n de
HG
R v
oor d
e va
ccin
atie
tege
n pn
eum
okok
ken
en d
e Va
ccin
atie
gids
van
de
HG
R. (
ww
w.h
gr-c
ss.b
e kl
ik :
«Nl»
; zoe
kter
m: v
acci
n)•
Gec
onju
geer
d pn
eum
okok
kenv
acci
n (P
CV
) tot
de
leef
tijd
van
5 ja
ar (v
oor d
etai
ls, z
ie a
anbe
velin
gen
van
de H
GR
voo
r pne
umok
okke
nvac
cina
tie b
ij pe
diat
risch
e ris
icog
roep
en)
• E
r zijn
wei
nig
gege
vens
ove
r gec
onju
geer
de v
acci
ns b
ij pa
tiënt
en m
et e
en im
muu
nsto
orni
s; g
ezie
n ge
ïnac
tivee
rd v
orm
en z
e ec
hter
gee
n ris
ico
bij t
oedi
enin
g.
Men
ingo
kokk
en C
(g
econ
juge
erd)
• Fi
che
HG
R In
haal
vacc
inat
ies
voor
per
sone
n to
t 18
jaar
(ww
w.h
gr-c
ss.b
e kl
ik :
«Nl»
; zoe
kter
m: v
acci
n): w
anne
er m
en m
erkt
dat
dez
e va
ccin
atie
nog
nie
t wer
d ui
tgev
oerd
,
ka
n m
en 1
dos
is o
nmid
delli
jk to
edie
nen.
• D
e ro
l van
het
vie
rwaa
rdig
gec
onju
geer
d m
enin
goko
kken
vacc
in (A
CW
Y) z
al g
eëva
luee
rd w
orde
n w
anne
er e
r mee
r wet
ensc
happ
elijk
e ge
geve
ns b
eken
d zi
jn.
Rot
aviru
s•
Wor
dt n
ooit
toeg
edie
nd n
a de
leef
tijd
van
6 m
aand
en, o
ok in
dien
dez
e va
ccin
atie
noo
it ge
geve
n w
erd.
MB
R &
varic
ella
• W
anne
er n
odig
en
zond
er te
geni
ndic
atie
s, k
an m
en e
en v
ersn
eld
sche
ma
voor
MB
R e
n va
ricel
la to
epas
sen:
g
Va
ccin
atie
tege
n M
BR
kan
geg
even
wor
den
vana
f de
leef
tijd
van
6 m
aand
bij
kind
eren
; dez
e vr
oegt
ijdig
e to
edie
ning
is e
en v
oorlo
pige
vac
cina
tie e
n m
oet g
evol
gd
w
orde
n do
or h
et a
anbe
vole
n sc
hem
a (2
dos
isse
n >
12 m
aand
en).
g
Vacc
inat
ie te
gen
varic
ella
kan
van
af d
e le
eftij
d va
n 9
maa
nd; d
eze
vroe
gtijd
ige
toed
ieni
ng is
een
voo
rlopi
ge v
acci
natie
en
moe
t gev
olgd
wor
den
door
het
aan
bevo
len
sc
hem
a (2
dos
isse
n >
12 m
aand
en).
g
De
herh
alin
gsva
ccin
atie
s vo
or v
aric
ella
en
MB
R k
unne
n re
eds
gege
ven
wor
den
na 4
à 6
wek
en.
g
Bei
de le
vend
e va
ccin
s ku
nnen
sam
en g
egev
en w
orde
n of
met
een
inte
rval
van
één
maa
nd.
112.
2.1.
HIV
< 1
5 %
CD4
en
HIV
> 15
% C
D4D
e hi
v–be
smet
ting
verlo
opt h
ier n
agen
oeg
uits
luite
nd d
oor v
ertic
ale
trans
mis
sie:
de
zuig
elin
g w
ordt
daa
rom
act
ief o
pgev
olgd
van
af d
e ge
boor
te, e
n va
n zo
dra
de d
iagn
ose
van
hiv-
infe
ctie
wor
dt v
astg
este
ld m
oet m
en
een
antir
etro
vira
le th
erap
ie s
tarte
n.
Men
moe
t het
bas
isva
ccin
atie
sch
ema
toep
asse
n vó
ór s
igni
fican
te im
mun
odefi
ciën
tie o
ptre
edt.
Voor
kin
dere
n va
naf 6
maa
nd is
de
situ
atie
min
der e
endu
idig
. Bij
het e
valu
eren
van
de
wer
kzaa
mhe
id v
an re
eds
ontv
ange
n va
ccin
s en
nog
toe
te d
iene
n va
ccin
s, m
oet u
dan
reke
ning
hou
den
met
: lee
ftijd
, gra
ad v
an
imm
unod
efici
ëntie
, het
inne
men
van
een
ant
iretro
vira
le b
ehan
delin
g, d
uur v
an d
eze
beha
ndel
ing
en d
e kw
alite
it va
n de
imm
unol
ogis
che
hers
telre
actie
op
deze
beh
ande
ling.
Hep
atiti
s A
• Vo
or d
e ris
icog
roep
en z
ie a
anbe
velin
gen
van
de H
GR
voo
r de
vacc
inat
ie te
gen
hepa
titis
A in
de
Vacc
inat
iegi
ds v
an d
e H
GR
(ww
w.h
gr-c
ss.b
e k
lik :
«Nl»
; zoe
kter
m: v
acci
n):
Kin
dere
n va
n m
igra
nten
die
op
reis
gaa
n na
ar h
un la
nd v
an o
orsp
rong
, mak
en e
en g
root
dee
l uit
van
deze
hiv
-bes
met
te k
inde
ren,
en
kom
en d
us in
aan
mer
king
voo
r vac
cina
tie.
• E
enm
alig
e co
ntro
le v
an d
e an
tisto
ffen
kan
aang
ewez
en z
ijn in
gev
al v
an in
tern
atio
nale
reiz
en. E
xtra
boo
ster
s he
bben
gee
n be
wez
en z
in b
ij no
n-re
spon
ders
in h
et k
ader
van
hiv
-
besm
ettin
g.
Hep
atiti
s B
• O
pvol
ging
ant
isto
ffen
en n
on-r
espo
nder
s zi
e vo
etno
ot 2
.2.0
.
Rot
aviru
s•
Vacc
inat
ie is
vei
lig v
oor h
iv-p
ositi
eve
zuig
elin
gen
jong
er d
an 6
maa
nden
: de
imm
uunr
espo
ns is
ade
quaa
t en
er is
gee
n ve
rerg
erin
g va
n de
hiv
-infe
ctie
of d
e im
muu
nond
erdr
ukki
ng.
Gel
e ko
orts
• T4
cel
len
bove
n de
25%
of 4
00/m
m³:
er is
gee
n pr
oble
em in
dien
vac
cina
tie e
cht a
ange
wez
en is
.•
T4 c
elle
n on
der d
e 15
% o
f 200
/mm
³ (e
rnst
ige
imm
uuno
nder
druk
king
): he
t vac
cin
wor
dt n
iet g
egev
en. U
moe
t een
reis
naa
r een
geb
ied
waa
r gel
e ko
orts
end
emis
ch is
afra
den.
• T4
cel
len
tuss
en 2
00/m
m³ (
15 %
) en
400/
mm
³ (25
%) (
bepe
rkte
imm
uuno
nder
druk
king
): m
en m
oet i
n he
t ges
peci
alis
eerd
e va
ccin
atie
cent
rum
het
risi
co v
oor b
esm
ettin
g m
et h
et
ge
le-k
oorts
viru
s af
weg
en te
gen
het r
isic
o vo
or c
ompl
icat
ies
door
het
vac
cinv
irus.
Indi
en d
e pa
tiënt
asy
mpt
omat
isch
is, k
an e
r nog
rela
tief g
emak
kelij
k be
slot
en w
orde
n to
t vac
cina
tie;
in
and
ere
geva
llen
is h
et e
en in
divi
duel
e be
slis
sing
(ove
rweg
en o
m e
en “i
nfor
med
con
sent
” te
late
n te
kene
n in
dien
de
pers
oon
zich
laat
vac
cine
ren,
of i
ndie
n de
per
soon
de
reis
toch
onge
vacc
inee
rd o
nder
neem
t). W
at te
lt is
het
CD
4-ge
halte
ond
er H
AA
RT
beha
ndel
ing,
en
niet
het
die
ptep
unt (
nadi
r) v
an v
oor d
e be
hand
elin
g. O
m e
en m
axim
aal i
mm
uuna
ntw
oord
te
be
kom
en m
et e
en m
inim
aal r
isic
o vo
or n
even
wer
king
en, w
acht
u b
est n
og d
rie to
t zes
maa
nden
na
het i
nzet
ten
van
hers
tel v
an d
e im
mun
iteit.
Bui
ktyf
us-o
raal
vac
cin
• oo
k bi
j CD
4 va
n m
eer d
an 1
5 %
wor
dt b
ij vo
orke
ur h
et g
eïna
ctiv
eerd
bui
ktyf
usva
ccin
geg
even
.
2.2.
2. Tr
ansp
lant
atie
van
vas
te o
rgan
en (S
OT)
: har
t, le
ver,
nier
, pan
crea
s, lo
ng, d
arm
VOO
R T
RA
NSP
LAN
TATI
E
• D
enk
aan
verv
olle
dige
n va
n he
t bas
isva
ccin
atie
sche
ma
vóór
de
trans
plan
tatie
.
• H
epat
itis
B v
acci
natie
moe
t men
ste
eds
uitv
oere
n vó
ór d
e or
gaan
trans
plan
tatie
(bep
aal o
ok d
e an
tisto
ftite
r). V
oor l
ever
trans
plan
tatie
wor
dt o
ok g
eadv
isee
rd v
acci
natie
tege
n he
patit
is A
te g
even
.
• B
ij pa
tiënt
en d
ie n
og g
een
varic
ella
doo
rmaa
kten
moe
t u, i
ndie
n er
tijd
voo
r is
(nam
elijk
mee
r dan
een
maa
nd v
óór d
e tra
nspl
anta
tie),
het v
aric
ella
-vac
cin
geve
n. M
en k
an in
dien
nod
ig e
en v
ersn
eld
sche
ma
ge
brui
ken
voor
var
icel
la (e
n de
sgev
alle
nd o
ok v
oor M
BR
): zi
e vo
etno
ot 2
.2.0
.
• D
enk
even
tuee
l ook
aan
gel
ekoo
rtsv
acci
natie
vóó
r de
trans
plan
tatie
in fu
nctie
van
de
kans
op
late
re re
ispl
anne
n na
ar g
ele-
koor
tsge
bied
.
• D
enk
aan
vacc
inat
ie v
an d
e pe
rson
en in
de
omge
ving
(zie
inle
idin
g).
NA
TRA
NSP
LAN
TATI
E
• E
r wor
dt a
ange
rade
n, a
fhan
kelij
k va
n he
t her
stel
van
de
cellu
laire
afw
eer,
6 to
t 12
maa
nden
te w
acht
en n
a tra
nspl
anta
tie v
oora
leer
geï
nact
ivee
rde
vacc
ins
te g
even
.
• Le
vend
e va
ccin
s (te
gen
MB
R, v
aric
ella
, gel
e ko
orts
) kun
nen
niet
geg
even
wor
den
weg
ens
de o
blig
ate
perm
anen
te im
muu
nsup
pres
sie;
enk
el in
zee
r uitz
onde
rlijk
e ge
valle
n w
aar d
e im
muu
nsup
pres
sie
toch
vo
lledi
g ge
stop
t kan
wor
den,
kan
vac
cina
tie o
verw
ogen
wor
den,
ten
vroe
gste
van
af 1
2 to
t 24
maa
nden
na
trans
plan
tatie
, afh
anke
lijk v
an d
e gr
aad
van
cellu
laire
imm
unos
uppr
essi
e (te
bep
alen
doo
r de
spec
ialis
t).
In e
nkel
e st
udie
s w
erde
n w
el le
vend
e va
ccin
s te
gen
MB
R e
n va
ricel
la g
egev
en b
ij kl
eine
aan
talle
n ki
nder
en o
nder
imm
unos
uppr
essi
eve
med
icat
ie.
Hep
atiti
s B
•
Hep
atiti
s B
vac
cina
tie w
ordt
ste
eds
uitg
evoe
rd v
oora
fgaa
nd a
an d
e or
gaan
trans
plan
tatie
. Vóó
r de
trans
plan
tatie
en
3 m
aand
en n
a tra
nspl
anta
tie w
ordt
de
antis
tofti
ter b
epaa
ld,
deze
die
nt >
10
IU/l
te z
ijn (n
on-r
espo
nder
s - z
ie v
oetn
oot 2
.2.0
).
Gel
e K
oort
s
• G
één
vacc
inat
ie z
olan
g de
toes
tand
van
imm
unos
uppr
essi
e aa
ngeh
oude
n bl
ijft n
a tra
nspl
anta
tie (m
inst
ens
drie
maa
nden
wac
hten
na
het e
inde
van
de
imm
unos
uppr
essi
eve
ther
apie
; maa
r die
kan
mee
stal
nie
t ges
taak
t wor
den)
.
12
2.2.
3. B
eenm
erg-
en
stam
celtr
ansp
lant
atie
VOO
R T
RA
NSP
LAN
TATI
E
• D
enk
aan
het v
ervo
lledi
gen
van
het b
asis
vacc
inat
iesc
hem
a V
OO
R d
e tra
nspl
anta
tie. H
epat
itis
B v
acci
natie
wor
dt s
teed
s ui
tgev
oerd
voo
rafg
aand
aan
de
orga
antra
nspl
anta
tie (d
e an
tisto
ftite
r wor
dt b
epaa
ld).
•
Den
k aa
n va
ccin
atie
van
de
pers
onen
in d
e om
gevi
ng (z
ie in
leid
ing)
.
• D
e ro
l van
don
orva
ccin
atie
zal
geë
valu
eerd
wor
den
wan
neer
er m
eer w
eten
scha
ppel
ijke
gege
vens
bek
end
zijn
.
NA
TRA
NSP
LAN
TATI
E
• Vo
or a
utol
oge
stam
celtr
ansp
lant
atie
gel
den
deze
lfde
rege
ls a
ls v
oor e
en a
lloge
ne s
tam
celtr
ansp
lant
atie
.
• U
moe
t het
vol
ledi
ge b
asis
vac
cina
tiesc
hem
a m
et d
e ge
ïnac
tivee
rde
vacc
ins
hers
tarte
n, te
beg
inne
n va
naf 6
à 1
2 m
aand
na
trans
plan
tatie
, afh
anke
lijk
van
de g
raad
van
cel
lula
ire im
mun
osup
pres
sie.
Zi
e vo
or d
e co
ncre
te v
acci
natie
sche
ma’
s oo
k de
fich
e in
haal
vacc
inat
ies
van
de H
GR
(ww
w.h
gr-c
ss.b
e k
lik :
«Nl»
; zoe
kter
m: v
acci
n).
•
Jaar
lijks
influ
enza
vacc
inat
ie
•
Leve
nde
vacc
ins
(tege
n M
BR
, var
icel
la, g
ele
koor
ts) k
unne
n ni
et g
egev
en w
orde
n w
egen
s de
obl
igat
e pe
rman
ente
imm
uuns
uppr
essi
e; e
nkel
in z
eer u
itzon
derli
jke
geva
llen
waa
r de
imm
uuns
uppr
essi
e to
ch
volle
dig
gest
opt k
an w
orde
n, k
an v
acci
natie
ove
rwog
en w
orde
n, te
n vr
oegs
te v
anaf
12
tot 2
4 m
aand
en n
a tra
nspl
anta
tie, a
fhan
kelijk
van
de
graa
d va
n ce
llula
ire im
mun
osup
pres
sie
(te b
epal
en d
oor d
e sp
ecia
list).
In
enk
ele
stud
ies
wer
den
wel
leve
nde
vacc
ins
tege
n M
BR
en
varic
ella
geg
even
bij
klei
ne a
anta
llen
kind
eren
ond
er im
mun
osup
pres
siev
e m
edic
atie
.
dTpa
– IP
V- H
ib -
Hep
B
• He
t ped
iatri
sch
hexa
vale
nt v
accin
kan
geb
ruikt
wor
den,
ook
al b
evat
het
vac
cin h
oger
ged
osee
rde
DTPa
com
pone
nten
, gez
ien
het i
mm
uuns
telse
l ter
ug “n
aïef
” is
zoal
s da
t van
een
kin
d.
2.2.
4. Im
muu
ngem
edie
erde
infla
mm
atoi
re a
ando
enin
gen
& im
mun
osup
pres
sieve
gen
eesm
idde
len
(zie
4.)
VOO
R D
E ST
AR
T VA
N D
E M
EDIC
ATIE
•
Ga
bij p
erso
nen
die
imm
unos
uppr
essi
eve
med
icat
ie z
ulle
n m
oete
n in
nem
en O
P V
OO
RH
AN
D d
e va
ccin
atie
stat
us n
a, e
n zo
rg e
rvoo
r dat
ze
in o
rde
zijn
met
het
bas
isva
ccin
atie
sche
ma.
B
epaa
l de
Hep
atiti
s B
ant
isto
ftite
r.
• B
ij pa
tiënt
en d
ie n
og g
een
varic
ella
doo
rmaa
kten
moe
t u, i
ndie
n er
tijd
voo
r is
(nam
elijk
mee
r dan
een
maa
nd v
óór d
e tra
nspl
anta
tie),
het v
aric
ella
-vac
cin
geve
n.
U k
unt i
ndie
n no
dig
een
vers
neld
sch
ema
voor
var
icel
la (e
n de
sgev
alle
nd o
ok M
BR
) geb
ruik
en: z
ie v
oetn
oot 2
.2.0
.
• D
enk
even
tuee
l ook
aan
gel
ekoo
rtsv
acci
natie
voo
r de
star
t van
de
med
icat
ie, i
n fu
nctie
van
de
kans
op
late
re re
ispl
anne
n na
ar g
ele
koor
tsge
bied
.
• D
enk
aan
vacc
inat
ie v
an d
e pe
rson
en in
de
omge
ving
(zie
inle
idin
g).
MB
R V
aric
ella
•
De
toed
ieni
ng is
tege
naan
gew
ezen
bij
inna
me
van
imm
uuno
nder
druk
kend
e m
edic
atie
.
• Zi
e ta
bel 4
voo
r de
lijst
van
med
icat
ie w
aarv
oor e
r een
abs
olut
e co
ntra
-indi
catie
is, o
f gee
n en
kele
con
tra-in
dica
tie is
. Bij
twijf
el, o
verle
g m
et e
en s
peci
alis
t. Zi
e oo
k ta
bel 4
voo
r de
w
acht
tijd
om te
vac
cine
ren
na h
et s
topp
en v
an d
e im
mun
osup
pres
siev
e ge
nees
mid
dele
n &
wac
httij
d om
te h
erst
arte
n m
et d
e im
mun
osup
pres
siev
e ge
nees
mid
dele
n na
de
toed
ieni
ng
van
het v
acci
n.
Gel
e ko
orts
•
De
toed
ieni
ng is
tege
naan
gew
ezen
bij
inna
me
van
imm
uuno
nder
druk
kend
e m
edic
atie
.
• Zi
e ta
bel 4
voo
r de
lijst
van
med
icat
ie w
aarv
oor e
r een
abs
olut
e co
ntra
-indi
catie
is, o
f gee
n en
kele
con
tra-in
dica
tie is
. Bij
twijf
el o
verle
g m
et e
en g
espe
cial
isee
rde
“trav
el c
linic
”.
Zie
ook
tabe
l 4 v
oor d
e w
acht
tijd
om te
vac
cine
ren
na s
topp
en v
an d
e im
mun
osup
pres
siev
e ge
nees
mid
dele
n &
wac
httij
d om
te h
erst
arte
n m
et d
e im
mun
osup
pres
siev
e
gene
esm
idde
len
na to
edie
ning
van
het
vac
cin.
Bui
ktyf
us o
raal
•
Nie
t bij
patië
nten
met
infla
mm
atoi
re d
arm
ziek
ten.
•
De
toed
ieni
ng is
tege
naan
gew
ezen
in g
eval
van
inna
me
van
imm
uuno
nder
druk
kend
e m
edic
atie
.
• Te
ver
vang
en d
oor h
et g
eïna
ctiv
eerd
bui
ktyf
usva
ccin
.
13
2.2.
5. H
emat
olog
ische
mal
igni
teite
n en
onc
olog
ische
aan
doen
inge
n &
invl
oed
chem
othe
rapi
e
• B
ij ki
nder
en m
et o
ncoh
emat
olog
isch
e aa
ndoe
ning
en in
beh
ande
ling,
moe
t men
de
basi
ssch
ema’
s ge
star
t vóó
r de
aand
oeni
ng n
iet v
erde
r gev
en ti
jden
s de
beh
ande
ling,
maa
r vol
ledi
g he
rbeg
inne
n
na a
floop
van
de
beha
ndel
ing.
•
Bij
kind
eren
die
reed
s ee
n vo
lledi
g ba
siss
chem
a kr
egen
vóó
r de
aanv
ang
van
de z
iekt
e, m
oet m
en b
oost
erdo
siss
en v
an d
e va
ccin
s ge
ven.
•
Geï
nact
ivee
rde
vacc
ins
kunn
en g
egev
en w
orde
n va
naf 3
maa
nd n
a he
t sto
pzet
ten
van
de b
ehan
delin
g.
• Le
vend
e va
ccin
s ku
nnen
pas
geg
even
wor
den
vana
f 6 m
aand
na
het s
topz
ette
n va
n de
beh
ande
ling.
• N
a ui
tgeb
reid
e ra
diot
hera
pie
(ove
rleg
met
spe
cial
ist )
die
nt m
en 3
maa
nd te
wac
hten
voo
rale
er le
vend
e va
ccin
s to
e te
die
nen.
Rot
aviru
s
Er z
ijn n
og g
een
gege
vens
bek
end
over
de
veilig
heid
en
effic
iënt
ie v
an h
et v
acci
n bi
j zui
gelin
gen
jong
er d
an 6
maa
nden
met
leuk
emie
, lym
foom
of a
nder
e on
colo
gisc
he a
ando
enin
gen.
2.2.
6. P
rimai
re im
muu
nsto
orni
ssen
I. P
rimai
re h
umor
ale
imm
uuns
toor
niss
en (B
-cel
sto
orni
s)
1.
Ern
stig
XLA
(X-li
nked
aga
mm
aglo
bulin
emia
, X-g
ebon
den
agam
mag
lobu
linem
ie),
CV
ID (c
omm
on v
aria
ble
imm
unod
efici
ency
, lat
e-on
set h
ypog
amm
aglo
bulin
emia
): co
ntra
-indi
catie
voo
r lev
ende
vac
cins
;
geïn
activ
eerd
e va
ccin
s w
orde
n aa
nbev
olen
.
D
eze
aand
oeni
ngen
ver
eise
n ee
n m
aand
elijk
se p
reve
ntie
ve s
ubst
itutie
ther
apie
met
intra
vene
uze
of s
ubcu
tane
imm
unog
lobu
linen
(IV
IG/S
CIG
); vo
or v
acci
natie
na
IVIG
zie
TA
BEL
3.1
5.
Zi
j ver
eise
n oo
k ee
n pa
ssie
ve im
mun
isat
ie b
ij bl
oots
telli
ng (t
oedi
enin
g IV
IG li
efst
< 9
6 h
na v
aric
ella
cont
act).
Na
vacc
inat
ie z
al g
een
of s
lech
ts e
en h
eel z
wak
ke a
ntis
tofre
spon
s op
trede
n. D
e be
sche
rmin
g do
or v
acci
natie
zal
ont
brek
en o
f onz
eker
zijn
, afh
anke
lijk v
an d
e ce
llula
ire re
spon
s. H
et b
lijft e
chte
r bel
angr
ijk
toch
te v
acci
nere
n m
et g
eïna
ctiv
eerd
e va
ccin
s, o
mda
t sle
chts
zel
den
de im
mun
odefi
ciën
tie z
o ui
tges
prok
en z
al z
ijn d
at v
acci
natie
tota
al in
effic
iënt
zal
zijn
.
2.
Mild
: IgG
sub
klas
se d
efici
ëntie
met
of z
onde
r IgA
defi
ciën
tie, s
elec
tieve
IgA
-defi
ciën
tie, S
peci
fic a
ntib
ody
defic
ienc
y w
ith n
orm
al im
mun
oglo
bulin
con
cent
ratio
ns (S
AD
) (bv
b pn
eum
ococ
cena
ntili
chaa
m-
de
ficie
ntie
), Tr
ansi
ent h
ypog
amm
aglo
bulin
emia
of i
nfan
cy (g
edaa
ld Ig
G e
n Ig
A):
alle
vac
cins
zijn
vei
lig e
n w
orde
n aa
nbev
olen
.
N
B: s
ecun
daire
imm
unog
lobu
lined
efici
ëntie
s zi
jn m
ogel
ijk a
ls g
evol
g va
n ex
cess
ief e
iwitv
erlie
s (o
.a. b
ij ne
frotis
ch s
yndr
oom
, pro
tein
-losi
ng g
astro
ente
ropa
thy)
of t
en g
evol
ge v
an e
en s
toor
nis
in d
e
an
tisto
faan
maa
k (m
alig
ne h
emat
olog
isch
e aa
ndoe
ning
en, i
n de
eer
ste
twaa
lf m
aand
en n
a be
hand
elin
g m
et ri
tuxi
mab
).
II. P
rimai
re c
ellu
laire
imm
uuns
toor
niss
en (
T-ce
l sto
orni
s)
1.
Vol
ledi
g : S
CID
(Sev
ere
Com
bine
d Im
mun
e D
efici
ency
syn
drom
e) e
n an
dere
gec
ombi
neer
de im
mun
odefi
cien
ties
(CID
), hy
per I
gM s
yndr
oom
, di G
eorg
e sy
ndro
om, e
n an
dere
.
Con
tra-in
dica
tie v
oor l
even
de v
acci
ns; g
eïna
ctiv
eerd
e va
ccin
s w
orde
n aa
nbev
olen
. Ver
dere
adv
ieze
n zi
e er
nstig
e pr
imai
re h
umor
ale
imm
uuns
toor
niss
en.
2. P
artie
el :
Wis
kott
Ald
rich
synd
room
; par
tiële
di G
eorg
e sy
ndro
om, A
taxi
a te
lean
giëc
tasi
a, h
yper
IgE
(Job
’s) s
yndr
oom
(HIE
S),
en a
nder
e.
C
ontra
-indi
catie
voo
r lev
ende
vac
cins
; geï
nact
ivee
rde
vacc
ins
wor
den
aanb
evol
en.
III. A
nder
e im
muu
nsto
orni
ssen
1. S
toor
niss
en in
fago
cyto
se e
n ch
emot
axis
: bvb
. chr
onic
gra
nulo
mat
ous
dise
ase
(CG
D),
Shw
achm
an-D
iam
ond
synd
room
(che
mot
axis
stoo
rnis
):
Gee
n le
vend
e ba
cter
iële
vac
cins
zoa
ls B
CG
vac
cin
en o
raal
bui
ktyf
usva
ccin
. Alle
and
ere
vacc
ins
zijn
vei
lig e
n aa
nbev
olen
(inc
lusi
ef M
BR
en
varic
ella
).
2.
Defi
ciën
ties
van
fact
oren
van
de
com
plem
entc
asca
de: a
lle a
nder
e va
ccin
s zi
jn v
eilig
en
aanb
evol
en. Z
ie T
AB
EL 3
.14
onde
r Com
plem
ent d
efici
ëntie
s vo
or d
e (e
xtra
) aan
bevo
len
vacc
ins.
Opm
erki
ngen
:
1.
De
erns
t van
een
aan
tal s
toor
niss
en is
var
iabe
l, vo
oral
bij
T-ce
l afw
ijkin
gen:
het
spe
ctru
m v
an d
e fe
noty
pes
van
deze
aan
doen
inge
n is
bre
der d
an v
roeg
er w
erd
geda
cht.
Func
tione
le T
-cel
test
en k
unne
n de
T-ce
l fun
ctie
met
en, z
odat
in o
verle
g m
et d
e im
mun
oloo
g to
ch b
eper
kt le
vend
e va
ccin
s zo
als
bijv
oorb
eeld
MB
R to
eged
iend
kun
nen
wor
den.
2. D
oor v
erbe
terd
e m
olec
ulai
re d
iagn
ostie
k ve
rsch
uift
het s
pect
rum
van
de
imm
uuns
toor
niss
en, z
odat
een
een
voud
ige
inde
ling
zoal
s hi
erbo
ven
niet
ste
eds
mog
elijk
is e
n er
ove
rlap
is tu
ssen
de
vers
chill
ende
stoo
rnis
cate
gorie
ën. D
e in
delin
g va
n de
imm
uuns
toor
niss
en k
an d
aaro
m n
iet s
trak
wor
den
voor
gest
eld.
14
HIV
CD4
<
200/
mm
³ (2
.4.1
.)
HIV
CD4
200
-50
0/m
m³
(2.4
.1.)
Tran
spla
nt v
an
vast
e or
gane
n(S
OT)
:ha
rt, le
ver,
nier
, pa
ncre
as, l
ong,
da
rm) (
2.4.
2.)
VOO
RBe
enm
erg
of
sta
mce
l tra
nspl
anta
tie(2
.4.3
.)
NA
Been
mer
g
of s
tam
cel-
trans
plan
tatie
(2.4
.3.)
Imm
uung
emed
ieer
de
infla
mm
atoi
re a
ando
enin
gen
met
inna
me
van
imm
uno
-mod
ulat
oren
(2.4
.4.)
Hem
atol
ogisc
he m
alig
ne
aand
oeni
ngen
& in
vloe
d
chem
othe
rapi
e;O
ncol
ogisc
he c
hem
othe
rapi
e (2
.4.5
.)
geÏ
na
ctiv
eerd
e va
cc
ins
dTpa
SS
SS
AS
SIP
VR
RR
SA
RR
Hae
mop
hilu
s
influ
enza
e b
NVT
NVT
NVT
SA
NVT
NVT
Hep
atiti
s A
(2.4
.0.)
RR
RR
RR
RH
epat
itis
B (2
.4.0
.)A
AA
AA
RR
Influ
enza
(jaa
rlijk
s)
(2.4
.0.)
AA
AA
AA
A
Pne
umok
okke
n(2
.4.0
.)A
AA
AA
AA
Men
ingo
C
(gec
onju
geer
d)
(2.4
.0.)
S to
t 18
jaar
S to
t 18
jaar
S to
t 18
jaar
S to
t 18
jaar
S to
t 18
jaar
S to
t 18
jaar
S to
t 18
jaar
HP
VR
RR
RR
RR
leve
nde
va
cc
ins
MB
R (2
.4.0
)X
RX
XA
XX
Varic
ella
(2.4
.0)
XR
XX
AX
XZo
este
r (2.
4.0.
)X
RX
XA
XX
reis
ger
ela
teer
de g
eÏn
ac
tivee
rde
vac
cin
s-
Japa
nse
ence
falit
is-
Eur
opes
e
te
kene
ncef
aliti
s-
Bui
ktyf
us –
geïn
activ
eerd
- (R
abië
s)-
(4-w
aard
ig M
enin
go
–p
olys
acch
arid
en
of
con
juga
at
RR
RR
RR
R
reis
ger
ela
teer
de l
even
de v
ac
cin
s G
ele
koor
tsX
RX
XR
XX
Bui
ktyf
us o
raal
vac
cin
XR
XX
RX
X
AA
ND
OEN
ING
EN(v
oetn
oten
)
VACC
INAT
IES
(alg
emen
e
opm
erki
ngen
zie
2.4.
0.)
2.
3. V
olw
asse
nen
en a
dole
scen
ten
> 16
jaar
15
2.
4. V
oetn
oten
vol
was
sene
n en
ado
lesc
ente
n >
16 ja
ar2.
4.0.
alg
emen
e aa
nbev
elin
gen
Hep
atiti
s A
• Vo
or d
e ris
icog
roep
en, z
ie d
e aa
nbev
elin
gen
van
de H
GR
voo
r de
vacc
inat
ie te
gen
hepa
titis
A in
de
Vacc
inat
iegi
ds v
an d
e H
GR
(ww
w.h
gr-c
ss.b
e kl
ik :
«Nl»
; zoe
kter
m: v
acci
n)
• E
enm
alig
e co
ntro
le v
an d
e an
tisto
ffen
kan
aang
ewez
en z
ijn in
gev
al v
an in
tern
atio
nale
reiz
en.
• E
r zijn
ech
ter g
een
aanb
evel
inge
n on
derz
ocht
voo
r non
-res
pond
ers.
Hep
atiti
s B
• Vo
or d
e ris
icog
roep
en, z
ie a
anbe
velin
gen
van
de H
GR
voo
r de
vacc
inat
ie te
gen
hepa
titis
B in
de
Vacc
inat
iegi
ds v
an d
e H
GR
. (w
ww
.hgr
-css
.be
klik
: «N
l»; z
oekt
erm
: vac
cin)
Sind
s 19
99 w
orde
n al
le z
uige
linge
n en
ado
lesc
ente
n sy
stem
atis
ch g
evac
cine
erd.
Vac
cina
tie te
gen
hepa
titis
B is
dus
een
sta
ndaa
rd-in
dica
tie v
oor a
lle a
dole
scen
ten
en jo
ngvo
lwas
sene
n.•
Opv
olgi
ng v
an d
e an
tisto
ffen
is n
oodz
akel
ijk.
(H
GR
: Ind
ien
na e
en v
olle
dige
vac
cina
tie d
e an
ti-H
Bs
titer
< 1
0 IU
/l be
draa
gt, e
n ee
n he
patit
is B
infe
ctie
is u
itges
lote
n, b
esch
ouw
t men
de
geva
ccin
eerd
e al
s no
n-re
spon
der e
n al
s ni
et b
esch
erm
d te
gen
hepa
titis
B. E
en h
erva
ccin
atie
sche
ma
kan
dan
wor
den
aang
ebod
en, h
etzi
j doo
r een
vol
ledi
g ni
euw
sch
ema
te s
tarte
n (b
v. 0
, 1, 6
maa
nd) h
etzi
j met
een
sch
ema
van
2 ge
lijkt
ijdig
toeg
edie
nde
dosi
ssen
(één
in d
e lin
ker e
n éé
n in
de
rech
ter M
. del
toid
eus)
, 2 m
aand
en la
ter g
evol
gd
do
or d
e to
edie
ning
van
opn
ieuw
2 d
osis
sen
(in li
nker
en
rech
ter M
. del
toid
eus)
. Vie
r tot
6 w
eken
na
herv
acci
natie
sche
mat
a w
ordt
opn
ieuw
een
ser
olog
isch
e an
tisto
ffen-
cont
role
(ant
i-HB
s) u
itgev
oerd
.
• B
ij bl
ijven
de im
muu
ndep
ress
ie d
ient
men
jaar
lijks
de
antis
toffe
n op
te v
olge
n om
dat d
e im
muu
nres
pons
onv
oors
pelb
aar i
s en
dik
wijl
s ru
im o
nvol
doen
de is
.
De
antis
toffe
ntite
r die
nt >
10
IU/l
te b
lijve
n do
or b
ijkom
ende
boo
ster
s. E
en g
edee
lte v
an d
e po
pula
tie b
lijft
echt
er n
on-r
espo
nder
.
Influ
enza
• Zi
e aa
nbev
elin
gen
van
de H
GR
voo
r de
vacc
inat
ie te
gen
seiz
oens
gebo
nden
grie
p en
de
Vacc
inat
iegi
ds v
an d
e H
GR
(ww
w.h
gr-c
ss.b
e kl
ik :
«Nl»
; zoe
kter
m: v
acci
n)•
Jaar
lijks
e va
ccin
atie
aan
bevo
len.
Tw
ee d
osis
sen
geve
n ge
en b
eter
e re
spon
s.•
Er z
ijn v
oor d
e m
eest
e pe
rson
en m
et im
muu
npro
blem
en g
een
gege
vens
voo
rhan
den
die
aant
onen
dat
er a
ls g
evol
g va
n ee
n in
fect
ie m
et in
fluen
za e
en s
peci
fiek
verh
oogd
e
m
orta
litei
t is
of v
erho
ogde
kan
s op
com
plic
atie
s be
staa
t. Vo
lgen
s de
CD
C is
influ
enza
daa
rent
egen
in im
muu
ngec
ompr
omitt
eerd
e pe
rson
en e
en ri
sico
fact
or v
oor s
ecun
daire
bact
erië
le in
fect
ies
hetg
een
tot e
rnst
ige
ziek
te k
an le
iden
. Bij
som
mig
e pa
tiënt
en is
de
klar
ing
van
het i
nflue
nza
viru
s ge
stoo
rd m
et la
ngdu
rige
viru
srep
licat
ie e
n m
ogel
ijk o
ok
la
nger
e zi
ekte
duur
.
Pneu
mok
okke
nPP
S23V
• Zi
e aa
nbev
elin
gen
van
de H
GR
voo
r de
vacc
inat
ie te
gen
pneu
mok
okke
n en
de
Vacc
inat
iegi
ds v
an d
e H
GR
. (w
ww
.hgr
-css
.be
klik
: «N
l»; z
oekt
erm
: vac
cin)
• Vo
or a
dole
scen
ten
tot a
chtti
en ja
ar (
voor
det
ails
, zie
aan
beve
linge
n va
n de
HG
R v
oor p
neum
okok
kenv
acci
natie
bij
pedi
atris
che
risic
ogro
epen
).•
Pne
umok
okke
n (P
PS
23V
) om
de
3-5
jaar
. •
Te h
erev
alue
ren
zodr
a er
mee
r geg
even
s ov
er h
et c
onju
gaat
vacc
in b
esch
ikba
ar z
ijn.
Men
ingo
kokk
en C
(g
econ
juge
erd)
• Fi
che
HG
R In
haal
vacc
inat
ies
voor
per
sone
n to
t 18
jaar
(ww
w.h
gr-c
ss.b
e kl
ik :
«Nl»
; zoe
kter
m: v
acci
n): w
anne
er m
en v
asts
telt
dat d
eze
vacc
inat
ie n
og n
iet w
erd
uitg
evoe
rd,
ka
n m
en o
nmid
delli
jk 1
dos
is to
edie
nen.
•
De
rol v
an h
et v
ierw
aard
ig g
econ
juge
erd
men
ingo
kokk
enva
ccin
(AC
WY
) zal
geë
valu
eerd
wor
den
wan
neer
er m
eer w
eten
scha
ppel
ijke
gege
vens
bek
end
zijn
.
HPV
• Fi
che/
broc
hure
HG
R: A
ange
wez
en b
ij vr
ouw
elijk
e ad
oles
cent
en e
n jo
nge
vrou
wen
(14
tot e
n m
et 2
6 ja
ar) d
ie n
og g
een
seks
ueel
con
tact
heb
ben
geha
d; b
ehan
dele
nd a
rts o
orde
elt
op
indi
vidu
ele
basi
s ov
er z
invo
lhei
d va
n va
ccin
atie
bij
vrou
wel
ijke
adol
esce
nten
en
jong
e vr
ouw
en (1
4 to
t en
met
26
jaar
) die
reed
s se
ksue
le b
etre
kkin
gen
hebb
en g
ehad
.
MB
R &
varic
ella
• P
erso
nen
gebo
ren
voor
197
0 w
orde
n al
s im
muu
n be
scho
uwd
voor
maz
elen
.•
Wan
neer
nod
ig e
n zo
nder
tege
nind
icat
ies,
kan
men
een
ver
snel
d sc
hem
a vo
or M
BR
en
varic
ella
toep
asse
n. D
e he
rhal
ings
vacc
inat
ies
voor
var
icel
la e
n M
BR
kun
nen
reed
s ge
geve
n
w
orde
n na
4 à
6 w
eken
. Bei
de le
vend
e va
ccin
s ku
nnen
sam
en g
egev
en w
orde
n of
met
een
inte
rval
van
één
maa
nd.
Zost
er•
Bij
volw
asse
nen
vana
f 60
jaar
: een
aan
beve
ling
zal g
edaa
n w
orde
n w
anne
er e
r gen
oeg
wet
ensc
happ
elijk
e ge
geve
ns b
eken
d zi
jn b
ij im
muu
nged
eprim
eerd
e vo
lwas
sene
n.
16
2.4.
1. H
IV <
200
CD4
/ H
IV 2
00-5
00 C
D4B
ij ee
n C
D4-
aant
al
•
grot
er d
an 5
00/m
m³ i
s de
afw
eers
toor
nis
gerin
g,
• bi
j waa
rden
tuss
en 2
00 e
n 49
9/m
m³ m
atig
,
• en
bij
waa
rden
min
der d
an 2
00 /m
m³ e
rnst
ig.
Het
is n
og o
ndui
delij
k in
wel
ke m
ate
volle
dig
hers
tel v
an d
e im
mun
iteit
optre
edt b
ij ee
n st
ijgen
d aa
ntal
CD
4-po
sitie
ve c
elle
n on
der i
nvlo
ed v
an a
ntire
trovi
rale
ther
apie
. Vo
orlo
pig
gaat
men
erv
an u
it da
t de
imm
unite
it vo
ldoe
nde
hers
teld
is a
ls h
et C
D4-
aant
al to
t bov
en 5
00/m
m 3
ges
tege
n is
, ten
zij d
e pa
tiënt
nog
maa
r min
der d
an d
rie to
t zes
maa
nden
met
ant
iretro
vira
le th
erap
ie
bego
nnen
is.
Hae
mop
hilu
s in
fluen
zae
b
• C
DC
: ove
rwee
g ge
brui
k va
n he
t Hib
-vac
cin v
oor p
erso
nen
met
een
HIV
-infe
ctie
die
het
vac
cin n
iet a
ls zu
igel
ing
of k
ind
hebb
en g
ekre
gen.
• U
K: v
olw
asse
nen
met
een
HIV
-infe
ctie
die
zijn
her
stel
d va
n ee
n H
ib-z
iekt
e en
risi
cofa
ctor
en v
erto
nen
voor
ver
dere
zie
kte,
die
lijd
en a
an re
curr
ente
long
infe
ctie
s of
and
ere
risic
o
fa
ctor
en v
oor e
rnst
ige
ziek
te, k
omen
in a
anm
erki
ng v
oor v
acci
natie
met
één
Hib
-dos
is.
Hep
atiti
s A
•
Voor
de
risic
ogro
epen
zie
aan
beve
linge
n va
n de
HG
R v
oor d
e va
ccin
atie
tege
n he
patit
is A
in d
e Va
ccin
atie
gids
van
de
HG
R. V
acci
natie
tege
n he
patit
is A
wor
dt o
.a. a
anbe
vole
n
vo
or re
izig
ers
naar
end
emis
che
gebi
eden
, hom
osek
suel
e en
bis
eksu
ele
man
nen.
• Ee
nmal
ige
cont
role
van
de
antis
toffe
n ka
n nu
ttig
zijn
in g
eval
van
inte
rnat
iona
le re
izen
. Ext
ra b
oost
ers
hebb
en g
een
bew
ezen
zin
bij
non-
resp
onde
rs in
het
kad
er v
an h
iv-b
esm
ettin
g.
Hep
atiti
s B
•
Voor
de
risic
ogro
epen
zie
aan
beve
linge
n va
n de
HG
R v
oor d
e va
ccin
atie
tege
n he
patit
is B
in d
e Va
ccin
atie
gids
van
de
HG
R. V
acci
natie
tege
n he
patit
is B
wor
dt o
.a. a
anbe
vole
n
voor
vol
gend
e ris
icog
roep
en: m
anne
lijke
hom
osek
suel
en, p
rost
ituté
(e)s
, dru
ggeb
ruik
ers,
pat
iënt
en m
et e
en d
iagn
ose
van
seks
ueel
ove
rdra
agba
re in
fect
ie, m
ense
n m
et v
eelv
uldi
ge
seks
uele
par
tner
s.
• O
pvol
ging
ant
isto
ffen
en n
on-r
espo
nder
s zi
e vo
etno
ot 2
.4.0
.
Pneu
mok
okke
nPP
S23V
(in
afw
acht
ing
van
mee
r res
ulta
ten
betr
effe
nde
geco
njug
eerd
e va
ccin
s bi
j vol
was
sene
n)
• B
ij hi
v m
et C
D4
< 20
0 w
orde
n m
omen
teel
vol
op a
ltern
atie
ve v
acci
natie
sche
ma’
s on
derz
ocht
gez
ien
de v
erm
inde
rde
resp
ons
op h
et 2
3-w
aard
ig p
olys
acha
ridev
acci
n; m
ogel
ijk is
in
deze
gro
ep h
et g
econ
guge
erd
vacc
in m
eer a
ange
wez
en o
f een
prim
ing
met
een
gec
onju
geer
d va
ccin
gev
olgd
doo
r het
23-
waa
rdig
e po
lysa
ch.
Gel
e ko
orts
•
CD
4+ c
elle
n bo
ven
de 4
-500
/mm
³: er
is g
een
prob
leem
indi
en v
acci
natie
ech
t aan
gew
ezen
is.
•
CD
4+ la
ger d
an 2
00/m
m³ (
erns
tige
imm
uund
epre
ssie
): he
t vac
cin
wor
dt n
iet g
egev
en e
n du
s di
ent e
en re
is n
aar e
en g
ebie
d w
aar g
ele
koor
ts e
ndem
isch
is, o
ntra
den
te w
orde
n.
• C
D4+
tuss
en 2
00 e
n 4-
500
/mm
³ (be
perk
te im
muu
ndep
ress
ie):
men
moe
t in
het g
espe
cial
isee
rde
vacc
inat
iece
ntru
m h
et ri
sico
voo
r bes
met
ting
met
het
gel
e-ko
orts
viru
s af
weg
en
tege
n he
t ris
ico
voor
com
plic
atie
s do
or h
et v
acci
nviru
s. In
dien
de
patië
nt a
sym
ptom
atis
ch is
kan
er n
og re
latie
f gem
akke
lijk
besl
oten
wor
den
tot v
acci
natie
; in
ande
re g
eval
len
is
het e
en in
divi
duel
e be
slis
sing
en
kunt
u o
verw
egen
wor
den
om e
en “i
nfor
med
con
sent
” te
late
n te
kene
n in
dien
de
pers
oon
zich
laat
vac
cine
ren,
of i
ndie
n de
per
soon
de
reis
toch
on
geva
ccin
eerd
ond
erne
emt.
Het
CD
4+ g
ehal
te m
oet b
epaa
ld w
orde
n on
der H
AA
RT
beha
ndel
ing,
en
niet
bij
het d
iept
epun
t (na
dir)
voor
afga
and
aan
de b
ehan
delin
g. V
oor e
en m
axim
aal i
mm
uun
antw
oord
met
ee
n m
inim
aal r
isic
o op
nev
enw
erki
ngen
, wac
ht u
bes
t met
vac
cin
toe
te d
iene
n to
t drie
tot z
es m
aand
en n
a he
t inz
ette
n va
n he
rste
l van
de
imm
unite
it.
Bui
ktyf
us –
ora
al v
acci
n
• O
ok b
ij C
D4
> 20
0 w
ordt
bij
voor
keur
het
geï
nact
ivee
rd b
uikt
yfus
vacc
in g
egev
en.
•
Ora
al v
acci
n (le
vend
ver
zwak
t) ni
et fo
rmee
l gec
ontra
-indi
ceer
d, m
aar v
oork
eur g
aat u
it na
ar h
et g
eïna
ctiv
eerd
bui
ktyf
usva
ccin
.
17
2.4.
2. Tr
ansp
lant
atie
van
vas
te o
rgan
en (S
OT)
: har
t, le
ver,
nier
, pan
crea
s, lo
ng, d
arm
VOO
R T
RA
NSP
LAN
TATI
E
• D
enk
aan
verv
olle
dige
n va
n he
t bas
isva
ccin
atie
sche
ma
VO
OR
de
trans
plan
tatie
. Hep
atiti
s A
vac
cina
tie w
ordt
aan
bevo
len
voor
leve
rtran
spla
ntat
ieka
ndid
aten
. Hep
atiti
s B
vac
cina
tie w
ordt
ste
eds
uitg
evoe
rd
voor
afga
and
aan
de o
rgaa
ntra
nspl
anta
tie (d
e an
tisto
ftite
r wor
dt b
epaa
ld).
•
Bij
patië
nten
die
nog
gee
n va
ricel
la d
oorm
aakt
en m
oet u
, ind
ien
er ti
jd v
oor i
s (m
eer d
an e
en m
aand
voo
r de
trans
plan
tatie
), he
t var
icel
lava
ccin
gev
en. M
en k
an in
dien
nod
ig e
en v
ersn
eld
sche
ma
voor
va
ricel
la (e
n de
sgev
alle
nd o
ok M
BR
) geb
ruik
en: z
ie v
oetn
oot 2
.2.0
.
• D
enk
ook
aan
gel
ekoo
rtsv
acci
natie
VO
OR
de
trans
plan
tatie
, in
func
tie v
an d
e ka
ns o
p la
tere
reis
plan
nen
naar
gel
e-ko
orts
gebi
ed.
•
Den
k aa
n va
ccin
atie
van
de
pers
onen
in d
e om
gevi
ng (z
ie in
leid
ing)
.
NA
TRA
NSP
LAN
TATI
EH
epat
itis
B
• Va
ccin
atie
wor
dt s
teed
s ui
tgev
oerd
vóó
r de
orga
antra
nspl
anta
tie. M
en m
oet v
óór d
e tra
nspl
anta
tie e
n 3
maa
nden
ern
a de
ant
isto
ftite
r bep
alen
, dez
e di
ent >
10
IU/l
te z
ijn
(non
-res
pond
ers
- zie
voe
tnoo
t 2.4
.0.).
Pneu
mok
okke
n
• Va
ccin
atie
met
23-
waa
rdig
pne
umok
okke
n-po
lysa
char
idev
acci
n bi
j pat
iënt
en n
a or
gaan
trans
plan
tatie
geb
eurt
voor
de
indi
catie
s in
de
aanb
evel
ing
van
de H
GR
ove
r pne
umok
okke
n-
vacc
inat
ie. (
ww
w.h
gr-c
ss.b
e kl
ik :
«Nl»
; zoe
kter
m: v
acci
n)
• In
dien
Ritu
xim
ab to
edie
ning
gep
land
wor
dt, d
oet m
en d
eze
vacc
inat
ie h
et b
est v
óór d
e tra
nspl
anta
tie.
•
Dez
e aa
nbev
elin
g za
l opn
ieuw
geë
valu
eerd
wor
den
wan
neer
het
con
juga
at-v
acci
n vo
or v
olw
asse
nen
besc
hikb
aar i
s.
MB
R
• G
ezie
n de
imm
unos
upre
ssie
ve m
edic
atie
in p
rinci
pe n
iet k
an g
esta
akt w
orde
n is
vac
cina
tie g
econ
tra-in
dice
erd.
Varic
ella
•
Gez
ien
de im
mun
osup
ress
ieve
med
icat
ie in
prin
cipe
nie
t kan
ges
taak
t wor
den
is v
acci
natie
gec
ontra
-indi
ceer
d.
Gel
e ko
orts
•
Gez
ien
de im
mun
osup
ress
ieve
med
icat
ie in
prin
cipe
nie
t kan
ges
taak
t wor
den
is v
acci
natie
gec
ontra
-indi
ceer
d.
18
2.4.
3. B
eenm
erg
of s
tam
celtr
ansp
lant
atie
VOO
R T
RA
NSP
LAN
TATI
E
• D
enk
aan
het v
ervo
lledi
gen
van
het b
asis
vacc
inat
iesc
hem
a V
OO
R d
e tra
nspl
anta
tie. V
acci
natie
tege
n he
patit
is B
moe
t men
ste
eds
vóór
de
orga
antra
nspl
anta
tie u
itvoe
ren
(bep
aal d
e an
tisto
ftite
r).
•
Den
k aa
n va
ccin
atie
van
de
pers
onen
in d
e om
gevi
ng (z
ie in
leid
ing)
.
• D
e ro
l van
don
orva
ccin
atie
zal
geë
valu
eerd
wor
den
wan
neer
er m
eer w
eten
scha
ppel
ijke
gege
vens
bek
end
zijn
.
NA
TRA
NSP
LAN
TATI
E
• Vo
or a
utol
oge
stam
celtr
ansp
lant
atie
gel
den
deze
lfde
rege
ls a
ls v
oor e
en a
lloge
ne s
tam
celtr
ansp
lant
atie
.
• U
moe
t het
vol
ledi
ge b
asis
vacc
inat
iesc
hem
a m
et d
e ge
ïnac
tivee
rde
vacc
ins
hers
tarte
n, te
beg
inne
n va
naf 6
à 1
2 m
aand
na
trans
plan
tatie
, afh
anke
lijk
van
de g
raad
van
cel
lula
ire im
mun
osup
pres
sie.
Zi
e vo
or d
e co
ncre
te v
acci
natie
sche
ma’
s oo
k de
fich
e in
haal
vacc
inat
ies
van
de H
GR
. (w
ww
.hgr
-css
.be
klik
: «N
l»; z
oekt
erm
: vac
cin)
•
Leve
nde
vacc
ins
kunt
u g
even
van
af 2
4 m
aand
na
trans
plan
tatie
, ind
ien
geen
“gra
ft-ve
rsus
-hos
t dis
ease
” aan
wez
ig is
en
geen
imm
unos
uppr
essi
eve
med
icat
ie m
eer g
egev
en w
ordt
(maa
r die
kan
sle
chts
zee
r
ui
tzon
derli
jk o
f noo
it ge
staa
kt w
orde
n) (o
f afh
anke
lijk
van
de g
raad
van
cel
lula
ire im
mun
osup
pres
sie,
te b
epal
en d
oor d
e tra
nspl
anta
tiesp
ecia
list z
o no
dig
in s
amen
spra
ak m
et v
acci
natie
spec
ialis
t/inf
ectio
loog
).
dTpa
– IP
V- H
ib -
Hep
BH
et p
edia
tris
ch h
exav
alen
t vac
cin
wor
dt b
ij vo
orke
ur g
ebru
ikt,
met
hog
er g
edos
eerd
e D
ifter
ie &
Tet
anus
toxo
iden
en
acel
lula
ire P
ertu
ssis
com
pone
nten
, gez
ien
het i
mm
uun-
st
else
l ter
ug “
naïe
f” is
zoa
ls d
at v
an e
en o
ngev
acci
neer
d ki
nd. (
Ljun
gman
P e
t al.2
009)
Apa
rte
com
pone
nten
:dT
pa -
IPV
Sta
rt he
t bas
isva
ccin
atie
sche
ma
vana
f 6 m
aand
en n
a tra
nspl
anta
tie (3
dos
isse
n m
et 1
maa
nd in
terv
al e
n he
rhal
ings
dosi
s na
1 ja
ar).
Hae
mop
hilu
s in
fl b
Sta
rt he
t bas
isva
ccin
atie
sche
ma
vana
f 6 m
aand
en n
a tra
nspl
anta
tie (3
dos
isse
n m
et 1
maa
nd in
terv
al e
n he
rhal
ings
dosi
s na
1 ja
ar).
NB
. pat
iënt
en m
et e
en c
hron
isch
GV
HD
heb
ben
risic
o vo
or fu
nctio
neel
hyp
ospl
enis
me.
Hep
atiti
s B
Star
t het
bas
isva
ccin
atie
sche
ma
of in
haal
vacc
inat
iesc
hem
a va
naf 6
maa
nd to
t 1 ja
ar n
a st
amce
ltran
spla
ntat
ie: 2
dos
isse
n m
et 1
maa
nd in
terv
al e
n he
rhal
ings
- do
sis
na 4
-12
maa
nden
.
Influ
enza
S
tart
vacc
inat
ie v
anaf
6 m
aand
tot 1
jaar
na
trans
plan
tatie
(jaa
rlijk
s)
Pneu
mok
okke
n•
Sta
rt va
ccin
atie
met
23-
waa
rdig
pne
umok
okke
n po
lysa
ccha
ride
vacc
in (P
PS23
V) v
anaf
1 ja
ar n
a tra
nspl
anta
tie.
Pn
eum
okok
ken
(PPS
23V)
(om
de
3-5
jaar
).•
Dez
e aa
nbev
elin
g za
l opn
ieuw
geë
valu
eerd
wor
den
wan
neer
het
con
juga
atva
ccin
voo
r vol
was
sene
n be
schi
kbaa
r is.
• G
econ
juge
erd
pneu
mok
okke
nvac
cin
(PC
V) o
p (3
–) 6
maa
nden
– 3
dos
isse
n: é
én p
er m
aand
. Na
de p
rimai
re re
eks
best
aand
e ui
t drie
PC
V-do
siss
en z
ou e
en d
osis
van
het
poly
sach
arid
en 2
3-va
lent
e
pn
eum
okok
kenv
acci
n (P
PS
V23
) kun
nen
wor
den
toeg
edie
nd o
m d
e im
muu
nres
pons
uit
te b
reid
en. B
ij pa
tiënt
en m
et c
hron
isch
e G
VH
D e
n ee
n w
ellic
ht o
nvol
doen
de re
spon
s op
PP
SV
23, d
ient
een
vie
rde
PC
V-do
sis
te w
orde
n ov
erw
ogen
in p
laat
s va
n P
PS
V23
(Lju
ngm
an e
t al.
2009
; Hilg
endo
rf et
al.
2011
)
Men
ingo
kokk
en C
(g
econ
juge
erd)
• Fi
che
HG
R In
haal
vacc
inat
ies
(ww
w.h
gr-c
ss.b
e kl
ik :
«Nl»
; zoe
kter
m: v
acci
n) v
oor p
erso
nen
tot 1
8 ja
ar: w
anne
er u
vas
tste
lt da
t dez
e va
ccin
atie
nog
nie
t wer
d ui
tgev
oerd
,
kunt
u 1
dos
is o
nmid
delli
jk to
edie
nen.
•
Ext
ra d
osis
voo
rzie
n po
sttra
nspl
ant (
Hilg
endo
rf et
al.,
201
1).
• D
e ro
l van
het
vie
rwaa
rdig
gec
onju
geer
d m
enin
goko
kken
vacc
in (A
CW
Y) z
al g
eëva
luee
rd w
orde
n w
anne
er e
r mee
r wet
ensc
happ
elijk
e ge
geve
ns b
eken
d zi
jn.
MB
R•
Kan
geg
even
wor
den
vana
f 24
maa
nd n
a tra
nspl
anta
tie in
dien
gee
n “g
raft-
vers
us-h
ost d
isea
se” a
anw
ezig
is e
n ge
en im
mun
osup
pres
siev
e m
edic
atie
geg
even
wor
dt (o
f afh
anke
lijk
van
de g
raad
van
cel
lula
ire im
mun
osup
pres
sie,
te b
epal
en d
oor d
e sp
ecia
list)
maa
r die
kan
sle
chts
zee
r uitz
onde
rlijk
of n
ooit
gest
aakt
wor
den.
Varic
ella
• K
an g
egev
en w
orde
n va
naf 2
4 m
aand
na
trans
plan
tatie
indi
en g
een
“gra
ft-ve
rsus
-hos
t dis
ease
” aan
wez
ig is
en
geen
imm
unos
uppr
essi
eve
med
icat
ie g
egev
en w
ordt
(of a
fhan
kelij
k
va
n de
gra
ad v
an c
ellu
laire
imm
unos
uppr
essi
e, te
bep
alen
doo
r de
spec
ialis
t) m
aar d
ie k
an s
lech
ts z
eer u
itzon
derli
jk o
f noo
it ge
staa
kt w
orde
n.
Gel
e ko
orts
• O
p in
dica
tie v
anaf
24
maa
nd n
a st
amce
ltran
spla
ntat
ie, b
ij pa
tiënt
en z
onde
r “gr
aft-v
ersu
s-ho
st-d
isea
se” e
n zo
nder
imm
unos
uppr
essi
eve
med
icat
ie m
aar d
ie k
an s
lech
ts z
eer
ui
tzon
derli
jk o
f noo
it ge
staa
kt w
orde
n.
19
2.4.
3. B
eenm
erg
of s
tam
celtr
ansp
lant
atie
VOO
R T
RA
NSP
LAN
TATI
E
• D
enk
aan
het v
ervo
lledi
gen
van
het b
asis
vacc
inat
iesc
hem
a V
OO
R d
e tra
nspl
anta
tie. V
acci
natie
tege
n he
patit
is B
moe
t men
ste
eds
vóór
de
orga
antra
nspl
anta
tie u
itvoe
ren
(bep
aal d
e an
tisto
ftite
r).
•
Den
k aa
n va
ccin
atie
van
de
pers
onen
in d
e om
gevi
ng (z
ie in
leid
ing)
.
• D
e ro
l van
don
orva
ccin
atie
zal
geë
valu
eerd
wor
den
wan
neer
er m
eer w
eten
scha
ppel
ijke
gege
vens
bek
end
zijn
.
NA
TRA
NSP
LAN
TATI
E
• Vo
or a
utol
oge
stam
celtr
ansp
lant
atie
gel
den
deze
lfde
rege
ls a
ls v
oor e
en a
lloge
ne s
tam
celtr
ansp
lant
atie
.
• U
moe
t het
vol
ledi
ge b
asis
vacc
inat
iesc
hem
a m
et d
e ge
ïnac
tivee
rde
vacc
ins
hers
tarte
n, te
beg
inne
n va
naf 6
à 1
2 m
aand
na
trans
plan
tatie
, afh
anke
lijk
van
de g
raad
van
cel
lula
ire im
mun
osup
pres
sie.
Zi
e vo
or d
e co
ncre
te v
acci
natie
sche
ma’
s oo
k de
fich
e in
haal
vacc
inat
ies
van
de H
GR
. (w
ww
.hgr
-css
.be
klik
: «N
l»; z
oekt
erm
: vac
cin)
•
Leve
nde
vacc
ins
kunt
u g
even
van
af 2
4 m
aand
na
trans
plan
tatie
, ind
ien
geen
“gra
ft-ve
rsus
-hos
t dis
ease
” aan
wez
ig is
en
geen
imm
unos
uppr
essi
eve
med
icat
ie m
eer g
egev
en w
ordt
(maa
r die
kan
sle
chts
zee
r
ui
tzon
derli
jk o
f noo
it ge
staa
kt w
orde
n) (o
f afh
anke
lijk
van
de g
raad
van
cel
lula
ire im
mun
osup
pres
sie,
te b
epal
en d
oor d
e tra
nspl
anta
tiesp
ecia
list z
o no
dig
in s
amen
spra
ak m
et v
acci
natie
spec
ialis
t/inf
ectio
loog
).
dTpa
– IP
V- H
ib -
Hep
BH
et p
edia
tris
ch h
exav
alen
t vac
cin
wor
dt b
ij vo
orke
ur g
ebru
ikt,
met
hog
er g
edos
eerd
e D
ifter
ie &
Tet
anus
toxo
iden
en
acel
lula
ire P
ertu
ssis
com
pone
nten
, gez
ien
het i
mm
uun-
st
else
l ter
ug “
naïe
f” is
zoa
ls d
at v
an e
en o
ngev
acci
neer
d ki
nd. (
Ljun
gman
P e
t al.2
009)
Apa
rte
com
pone
nten
:dT
pa -
IPV
Sta
rt he
t bas
isva
ccin
atie
sche
ma
vana
f 6 m
aand
en n
a tra
nspl
anta
tie (3
dos
isse
n m
et 1
maa
nd in
terv
al e
n he
rhal
ings
dosi
s na
1 ja
ar).
Hae
mop
hilu
s in
fl b
Sta
rt he
t bas
isva
ccin
atie
sche
ma
vana
f 6 m
aand
en n
a tra
nspl
anta
tie (3
dos
isse
n m
et 1
maa
nd in
terv
al e
n he
rhal
ings
dosi
s na
1 ja
ar).
NB
. pat
iënt
en m
et e
en c
hron
isch
GV
HD
heb
ben
risic
o vo
or fu
nctio
neel
hyp
ospl
enis
me.
Hep
atiti
s B
Star
t het
bas
isva
ccin
atie
sche
ma
of in
haal
vacc
inat
iesc
hem
a va
naf 6
maa
nd to
t 1 ja
ar n
a st
amce
ltran
spla
ntat
ie: 2
dos
isse
n m
et 1
maa
nd in
terv
al e
n he
rhal
ings
- do
sis
na 4
-12
maa
nden
.
Influ
enza
S
tart
vacc
inat
ie v
anaf
6 m
aand
tot 1
jaar
na
trans
plan
tatie
(jaa
rlijk
s)
Pneu
mok
okke
n•
Sta
rt va
ccin
atie
met
23-
waa
rdig
pne
umok
okke
n po
lysa
ccha
ride
vacc
in (P
PS23
V) v
anaf
1 ja
ar n
a tra
nspl
anta
tie.
Pn
eum
okok
ken
(PPS
23V)
(om
de
3-5
jaar
).•
Dez
e aa
nbev
elin
g za
l opn
ieuw
geë
valu
eerd
wor
den
wan
neer
het
con
juga
atva
ccin
voo
r vol
was
sene
n be
schi
kbaa
r is.
• G
econ
juge
erd
pneu
mok
okke
nvac
cin
(PC
V) o
p (3
–) 6
maa
nden
– 3
dos
isse
n: é
én p
er m
aand
. Na
de p
rimai
re re
eks
best
aand
e ui
t drie
PC
V-do
siss
en z
ou e
en d
osis
van
het
poly
sach
arid
en 2
3-va
lent
e
pn
eum
okok
kenv
acci
n (P
PS
V23
) kun
nen
wor
den
toeg
edie
nd o
m d
e im
muu
nres
pons
uit
te b
reid
en. B
ij pa
tiënt
en m
et c
hron
isch
e G
VH
D e
n ee
n w
ellic
ht o
nvol
doen
de re
spon
s op
PP
SV
23, d
ient
een
vie
rde
PC
V-do
sis
te w
orde
n ov
erw
ogen
in p
laat
s va
n P
PS
V23
(Lju
ngm
an e
t al.
2009
; Hilg
endo
rf et
al.
2011
)
Men
ingo
kokk
en C
(g
econ
juge
erd)
• Fi
che
HG
R In
haal
vacc
inat
ies
(ww
w.h
gr-c
ss.b
e kl
ik :
«Nl»
; zoe
kter
m: v
acci
n) v
oor p
erso
nen
tot 1
8 ja
ar: w
anne
er u
vas
tste
lt da
t dez
e va
ccin
atie
nog
nie
t wer
d ui
tgev
oerd
,
kunt
u 1
dos
is o
nmid
delli
jk to
edie
nen.
•
Ext
ra d
osis
voo
rzie
n po
sttra
nspl
ant (
Hilg
endo
rf et
al.,
201
1).
• D
e ro
l van
het
vie
rwaa
rdig
gec
onju
geer
d m
enin
goko
kken
vacc
in (A
CW
Y) z
al g
eëva
luee
rd w
orde
n w
anne
er e
r mee
r wet
ensc
happ
elijk
e ge
geve
ns b
eken
d zi
jn.
MB
R•
Kan
geg
even
wor
den
vana
f 24
maa
nd n
a tra
nspl
anta
tie in
dien
gee
n “g
raft-
vers
us-h
ost d
isea
se” a
anw
ezig
is e
n ge
en im
mun
osup
pres
siev
e m
edic
atie
geg
even
wor
dt (o
f afh
anke
lijk
van
de g
raad
van
cel
lula
ire im
mun
osup
pres
sie,
te b
epal
en d
oor d
e sp
ecia
list)
maa
r die
kan
sle
chts
zee
r uitz
onde
rlijk
of n
ooit
gest
aakt
wor
den.
Varic
ella
• K
an g
egev
en w
orde
n va
naf 2
4 m
aand
na
trans
plan
tatie
indi
en g
een
“gra
ft-ve
rsus
-hos
t dis
ease
” aan
wez
ig is
en
geen
imm
unos
uppr
essi
eve
med
icat
ie g
egev
en w
ordt
(of a
fhan
kelij
k
va
n de
gra
ad v
an c
ellu
laire
imm
unos
uppr
essi
e, te
bep
alen
doo
r de
spec
ialis
t) m
aar d
ie k
an s
lech
ts z
eer u
itzon
derli
jk o
f noo
it ge
staa
kt w
orde
n.
Gel
e ko
orts
• O
p in
dica
tie v
anaf
24
maa
nd n
a st
amce
ltran
spla
ntat
ie, b
ij pa
tiënt
en z
onde
r “gr
aft-v
ersu
s-ho
st-d
isea
se” e
n zo
nder
imm
unos
uppr
essi
eve
med
icat
ie m
aar d
ie k
an s
lech
ts z
eer
ui
tzon
derli
jk o
f noo
it ge
staa
kt w
orde
n.
2.4.
4. Im
muu
ngem
edie
erde
infla
mm
atoi
re a
ando
enin
gen
& im
mun
osup
pres
sieve
gen
eesm
idde
len
(zie
4.)
VOO
R D
E ST
AR
T VA
N D
E M
EDIC
ATIE
•
Ga
bij p
erso
nen
die
imm
unos
uppr
essi
eve
med
icat
ie z
ulle
n m
oete
n in
nem
en O
P V
OO
RH
AN
D d
e va
ccin
atie
stat
us n
a, e
n zo
rg e
rvoo
r dat
ze
in o
rde
zijn
met
het
bas
isva
ccin
atie
sche
ma.
B
epaa
l de
Hep
atiti
s B
ant
isto
ftite
r.
• B
ij pa
tiënt
en d
ie n
og g
een
varic
ella
doo
rmaa
kten
moe
t u, i
ndie
n er
tijd
voo
r is,
het
var
icel
la-v
acci
n ge
ven.
U k
unt,
indi
en n
odig
, een
ver
snel
d sc
hem
a vo
or v
aric
ella
(en
desg
eval
lend
ook
MB
R) g
ebru
iken
:
zi
e vo
etno
ot 2
.4.0
.
• D
enk
even
tuee
l ook
aan
gel
ekoo
rtsv
acci
natie
voo
r de
star
t van
de
med
icat
ie, i
n fu
nctie
van
de
kans
op
late
re re
ispl
anne
n na
ar g
ele-
koor
tsge
bied
.
• D
enk
aan
vacc
inat
ie v
an d
e pe
rson
en in
de
omge
ving
(zie
inle
idin
g).
MB
R V
aric
ella
•
De
toed
ieni
ng is
tege
naan
gew
ezen
bij
inna
me
van
imm
uuno
nder
druk
kend
e m
edic
atie
.
• Zi
e ta
bel 4
voo
r de
lijst
van
med
icat
ie w
aarv
oor e
r een
abs
olut
e co
ntra
-indi
catie
is, o
f gee
n en
kele
con
tra-in
dica
tie. B
ij tw
ijfel
, ove
rleg
met
een
spe
cial
ist.
Zie
ook
tabe
l 4 v
oor d
e
wac
httij
d om
te v
acci
nere
n na
het
sto
ppen
van
de
imm
unos
uppr
essi
eve
gene
esm
idde
len,
en
de w
acht
tijd
om te
her
star
ten
met
de
imm
unos
uppr
essi
eve
gene
esm
idde
len
na d
e
toed
ieni
ng v
an h
et v
acci
n.
Zost
er
• Bi
j vol
was
sene
n va
naf 6
0 ja
ar: e
en d
efini
tieve
aan
beve
ling
zal g
edaa
n w
orde
n w
anne
er e
r gen
oeg
wet
ensc
happ
elijk
e ge
geve
ns b
eken
d zi
jn b
ij im
mun
oged
eprim
eerd
e vo
lwas
sene
n.
• D
e to
edie
ning
is te
gena
ange
wez
en b
ij in
nam
e va
n im
muu
nond
erdr
ukke
nde
med
icat
ie.
•
Zie
tabe
l 4 v
oor d
e lij
st v
an m
edic
atie
waa
rvoo
r er e
en a
bsol
ute
cont
ra-in
dica
tie is
, of g
een
enke
le c
ontra
-indi
catie
(bv.
laag
ged
osee
rde
corti
cost
eroï
den)
. Bij
twijf
el, o
verle
g m
et
een
spec
ialis
t. Zi
e oo
k ta
bel 4
voo
r de
wac
httij
d om
te v
acci
nere
n na
het
sto
ppen
van
de
imm
uuno
nder
druk
kend
e ge
nees
mid
dele
n, e
n de
wac
httij
d om
te h
erst
arte
n m
et d
e
imm
uuno
nder
druk
kend
e ge
nees
mid
dele
n na
de
toed
ieni
ng v
an h
et v
acci
n.
• U
itzon
derin
g: E
en b
ehan
delin
g m
et la
ge d
oses
imm
uun
onde
rdru
kken
de m
edic
atie
zoa
ls m
etho
trexa
at (<
0.4
mg/
kg/w
eek)
, aza
thio
prin
e (<
3.0
mg/
kg/d
ag) o
f 6-m
erca
ptop
urin
e
(<1.
5 m
g/kg
/dag
) ter
beh
ande
ling
van
reum
atoï
de a
rtriti
s, p
olym
yosi
tis, s
arco
ïdos
e, IB
D, e
nz, …
wor
dt n
iet a
ls v
oldo
ende
imm
unos
uppr
essi
ef b
esch
ouw
d in
ver
band
met
de
ve
iligh
eid
van
dit v
acci
n, e
n zi
jn g
een
cont
ra-in
dica
tie v
oor d
e to
edie
ning
van
het
zos
terv
acci
n (g
eldt
nie
t voo
r and
ere
leve
nde
vacc
ins)
(MM
WR
RR
-5Ju
ne 6
, 200
8 / V
ol. 5
7)
Gel
e ko
orts
•
De
toed
ieni
ng is
tege
naan
gew
ezen
bij
inna
me
van
imm
uun
onde
rdru
kken
de m
edic
atie
.
• Zi
e ta
bel 4
voo
r de
lijst
van
med
icat
ie w
aarv
oor e
r een
abs
olut
e co
ntra
-indi
catie
is, e
n ge
en e
nkel
e co
ntra
-indi
catie
. Bij
twijf
el, o
verle
g m
et e
en g
espe
cial
isee
rde
“trav
el c
linic
”.
Zie
ook
tabe
l 4 v
oor d
e w
acht
tijd
om te
vac
cine
ren
na s
topp
en v
an d
e im
mun
osup
pres
siev
e ge
nees
mid
dele
n, e
n de
wac
httij
d om
te h
erst
arte
n m
et d
e im
mun
osup
pres
siev
e
gene
esm
idde
len
na to
edie
ning
van
het
vac
cin.
Bui
ktyf
us –
ora
al v
acci
n
• N
iet b
ij pa
tiënt
en m
et in
flam
mat
oire
dar
mzi
ekte
n.
• D
e to
edie
ning
is te
gena
ange
wez
en in
gev
al v
an in
nam
e va
n im
muu
n on
derd
rukk
ende
med
icat
ie.
•
Te v
erva
ngen
doo
r het
geï
nact
ivee
rd b
uikt
yfus
vacc
in.
202.
4.5.
Hem
atol
ogisc
he m
alig
nite
iten
en o
ncol
ogisc
he a
ando
enin
gen
& in
vloe
d ch
emot
hera
pie
•
Bij p
erso
nen
die
imm
unos
uppr
essi
eve
chem
othe
rapi
e on
derg
aan,
moe
t men
geï
nact
ivee
rde
vacc
ins
uits
telle
n to
t ten
min
ste
3 m
aand
en n
a he
t beë
indi
gen
van
de th
erap
ie, a
fhan
kelijk
van
het
her
stel
van
het
im
muu
nste
lsel
. Lev
ende
vac
cins
kun
nen
pas
gege
ven
wor
den
vana
f 3-6
maa
nden
na
het s
topz
ette
n va
n de
beh
ande
ling.
• N
a ui
tgeb
reid
e ra
diot
hera
pie
(ove
rleg
met
spe
cial
ist)
dien
t men
3 m
aand
en te
wac
hten
voo
rale
er le
vend
e va
ccin
s to
e te
die
nen.
Influ
enza
•
Vacc
inat
ie v
erm
ijdt o
nder
brek
inge
n in
de
chem
othe
rapi
e do
or in
fluen
za.
MB
R
• Le
vend
vac
cin.
Toe
dien
ing
is te
gena
ange
wez
en b
ij in
nam
e va
n im
muu
n on
derd
rukk
ende
med
icat
ie. 6
maa
nden
wac
hten
na
stop
zetti
ng v
an d
eze
med
icat
ie
Varic
ella
•
Leve
nd v
acci
n. T
oedi
enin
g te
gena
ange
wez
en b
ij in
nam
e va
n im
muu
no n
derd
rukk
ende
med
icat
ie. 6
maa
nden
wac
hten
na
stop
zetti
ng v
an d
eze
med
icat
ie.
Gel
e ko
orts
•
Kan
men
toed
iene
n va
naf 3
maa
nden
na
de la
atst
e ch
emot
hera
pie.
Bui
ktyf
us -
oraa
l vac
cin
•
Kan
men
toed
iene
n va
naf 3
maa
nden
na
de la
atst
e ch
emot
hera
pie.
personen met een chronische aandoening... 21
3. VAccINATIES bIj pErSONEN mET EEN cHrONIScHE AANDOENING DIE GEpAArD KAN GAAN mET EEN bEpErKTE ImmUNOSUpprESSIE
Vaccinatie-aanbevelingen voor enkele chronische aandoeningen die gepaard kunnen gaan met een beperkte immunosuppressie.
m Er is geen enkele tegenindicatie om de routine basisvaccinaties toe te dienen (zie individuele fiches HGR & inhaalvaccinaties (www.hgr-css.be klik: Nl; zoekterm: vaccin). m Er is geen enkele tegenindicatie om de reisvaccinaties toe te dienen, ook niet de levende vaccins; uitzondering: (1) bij personen met functionele of anatomische thymectomie: géén toediening van levende vaccins (met speciale vermelding van het gelekoortsvaccin); voor detail zie 3.13. (2) bij personen met een gevorderde nierinsufficiëntie, levercirrose of ernstige diabetes moet het gespecialiseerde vaccinatiecentrum het risico voor besmetting met het gele koorts virus afwegen tegen het risico op complicaties door het vaccinvirus zelf (rekening houdend met min of meer beperkte immuun depressie door de ernst van de ziektetoestand, de duurtijd en stabiliteit van de ziektetoestand, aanwezigheid van complicaties of comorbiditeiten).
LEGENDE
“aanbevolen”: wegens het bijkomend risico onder de vorm van verhoogde vatbaarheid, en/of verhoogde ernst, en/of verhoogde kans op complicaties.
223.
A. K
inde
ren
< 16
jaar
3.B
. Vol
was
sene
n en
ado
lesc
ente
n >
16 ja
ar
3.1.
D
iabe
tes
mel
litus
Aan
bevo
len:
• in
fluen
za (j
aarli
jks)
.A
anbe
vole
n:•
influ
enza
(jaa
rlijk
s).
3.2.
M
etab
ole
aand
oeni
ngen
,
incl
usie
f mor
bide
obe
sita
s
m
et B
MI>
35
Aan
bevo
len:
•
influ
enza
(jaa
rlijk
s).
Aan
bevo
len:
• in
fluen
za (j
aarli
jks)
.
3.3.
N
ierf
alen
(o.a
. nef
rotis
ch
sy
ndro
om &
nie
rdia
lyse
)A
anbe
vole
n:•
influ
enza
(jaa
rlijk
s);
• he
patit
is B
;•
pneu
mok
okke
n (d
etai
ls, z
ie fi
che
Hog
e G
ezon
dhei
dsra
ad –
pne
umok
okke
n-
va
ccin
atie
bij
pedi
atris
che
risic
ogro
epen
).
Den
k aa
n he
t tijd
ig g
even
van
leve
nd v
acci
n in
dien
mog
elijk
e ev
olut
ie n
aar
trans
plan
tatie
.
Aan
bevo
len:
•
influ
enza
(jaa
rlijk
s);
• he
patit
is B
(bij
volw
asse
nen:
dub
bele
dos
is o
f gea
djuv
ante
erd
hepa
titis
b v
acci
n
(v
anaf
de
leef
tijd
van
15 ja
ar);
• pn
eum
okok
ken
PPS2
3V (t
e he
reva
luer
en a
ls e
r mee
r geg
even
s ov
er h
et c
onju
gaat
vacc
in
be
schi
kbaa
r zijn
).
Den
k aa
n tij
dig
geve
n va
n le
vend
vac
cins
indi
en m
ogel
ijke
evol
utie
naa
r tra
nspl
anta
tie.
3.4.
C
hron
isch
leve
rlijd
en
en
leve
rfal
enA
anbe
vole
n:
• in
fluen
za (j
aarli
jks)
; •
hepa
titis
A &
B;
Den
k aa
n tij
dig
geve
n va
n le
vend
e va
ccin
s in
dien
mog
elijk
e ev
olut
ie n
aar
trans
plan
tatie
.
Aan
bevo
len:
•
influ
enza
(jaa
rlijk
s);
• he
patit
is A
& B
; •
pneu
mok
okke
n PP
S23V
zo
50 ja
ar e
n ou
der o
f zo
ethy
lism
e (m
et o
f zon
der c
irros
e)
(z
ie fi
che
Hog
e G
ezon
dhei
dsra
ad -
pneu
mok
okke
n ris
icog
roep
en -
te h
erev
alue
ren
bij
m
eer g
egev
ens
over
het
con
juga
atva
ccin
).
Den
k aa
n tij
dig
geve
n le
vend
e va
ccin
s in
dien
mog
elijk
e ev
olut
ie n
aar t
rans
plan
tatie
.
3.5.
C
hron
isch
e
ha
rt- l
onga
ando
enin
gen
(o.a
. har
tfale
n, e
rnst
ig
C
OPD
, ast
ma,
bron
chië
ctas
ieën
)
Aan
bevo
len:
•
influ
enza
(jaa
rlijk
s);
• pn
eum
okok
ken
(det
ails
, zie
fich
e H
oge
Gez
ondh
eids
raad
– p
neum
okok
ken-
vacc
inat
ie b
ij pe
diat
risch
e ris
icog
roep
en).
Aan
bevo
len:
• in
fluen
za (j
aarli
jks)
; •
pneu
mok
okke
n PP
S23V
van
af 5
0 ja
ar (z
ie fi
che
Hog
e G
ezon
dhei
dsra
ad -
pneu
mok
okke
n
ris
icog
roep
en -
te h
erev
alue
ren
bij m
eer g
egev
ens
over
het
con
juga
atva
ccin
)
3.6.
M
ucov
isci
dose
(Cys
tic fi
bros
is)
Aan
bevo
len:
•
influ
enza
(jaa
rlijk
s);
• he
patit
is A
en
B.
Den
k aa
n tij
dig
geve
n va
n le
vend
e va
ccin
s in
dien
mog
elijk
e ev
olut
ie n
aar
trans
plan
tatie
.
Aan
bevo
len:
•
influ
enza
(jaa
rlijk
s);
• he
patit
is A
en
B.
Den
k aa
n tij
dig
geve
n va
n le
vend
e va
ccin
s in
dien
mog
elijk
e ev
olut
ie n
aar t
rans
plan
tatie
.
3.7.
C
hron
isch
e
as
pirin
e be
hand
elin
gA
anbe
vole
n:
• in
fluen
za (j
aarli
jks)
.N
iet v
an to
epas
sing
.
3.8.
Si
kkel
cel a
nem
ieA
anbe
vole
n:
• in
fluen
za (j
aarli
jks)
; •
pneu
mok
okke
n (d
etai
ls, z
ie fi
che
Hog
e G
ezon
dhei
dsra
ad –
pne
umok
okke
n-
va
ccin
atie
bij
pedi
atris
che
risic
ogro
epen
).
Aan
bevo
len:
•
influ
enza
(jaa
rlijk
s),
• pn
eum
okok
ken
PPS2
3V (z
ie fi
che
Hog
e G
ezon
dhei
dsra
ad -
pne
umok
okke
n ris
icog
roep
en -
te h
erev
alue
ren
bij m
eer g
egev
ens
over
het
con
juga
atva
ccin
).
3.9.
H
emofi
lieA
anbe
vole
n: h
epat
itis
A en
B.
Aan
bevo
len:
hep
atiti
s A
en B
.
23
3.A
. Kin
dere
n <
16 ja
ar3.
B. V
olw
asse
nen
en a
dole
scen
ten
> 16
jaar
3.1.
D
iabe
tes
mel
litus
Aan
bevo
len:
• in
fluen
za (j
aarli
jks)
.A
anbe
vole
n:•
influ
enza
(jaa
rlijk
s).
3.2.
M
etab
ole
aand
oeni
ngen
,
incl
usie
f mor
bide
obe
sita
s
m
et B
MI>
35
Aan
bevo
len:
•
influ
enza
(jaa
rlijk
s).
Aan
bevo
len:
• in
fluen
za (j
aarli
jks)
.
3.3.
N
ierf
alen
(o.a
. nef
rotis
ch
sy
ndro
om &
nie
rdia
lyse
)A
anbe
vole
n:•
influ
enza
(jaa
rlijk
s);
• he
patit
is B
;•
pneu
mok
okke
n (d
etai
ls, z
ie fi
che
Hog
e G
ezon
dhei
dsra
ad –
pne
umok
okke
n-
va
ccin
atie
bij
pedi
atris
che
risic
ogro
epen
).
Den
k aa
n he
t tijd
ig g
even
van
leve
nd v
acci
n in
dien
mog
elijk
e ev
olut
ie n
aar
trans
plan
tatie
.
Aan
bevo
len:
•
influ
enza
(jaa
rlijk
s);
• he
patit
is B
(bij
volw
asse
nen:
dub
bele
dos
is o
f gea
djuv
ante
erd
hepa
titis
b v
acci
n
(v
anaf
de
leef
tijd
van
15 ja
ar);
• pn
eum
okok
ken
PPS2
3V (t
e he
reva
luer
en a
ls e
r mee
r geg
even
s ov
er h
et c
onju
gaat
vacc
in
be
schi
kbaa
r zijn
).
Den
k aa
n tij
dig
geve
n va
n le
vend
vac
cins
indi
en m
ogel
ijke
evol
utie
naa
r tra
nspl
anta
tie.
3.4.
C
hron
isch
leve
rlijd
en
en
leve
rfal
enA
anbe
vole
n:
• in
fluen
za (j
aarli
jks)
; •
hepa
titis
A &
B;
Den
k aa
n tij
dig
geve
n va
n le
vend
e va
ccin
s in
dien
mog
elijk
e ev
olut
ie n
aar
trans
plan
tatie
.
Aan
bevo
len:
•
influ
enza
(jaa
rlijk
s);
• he
patit
is A
& B
; •
pneu
mok
okke
n PP
S23V
zo
50 ja
ar e
n ou
der o
f zo
ethy
lism
e (m
et o
f zon
der c
irros
e)
(z
ie fi
che
Hog
e G
ezon
dhei
dsra
ad -
pneu
mok
okke
n ris
icog
roep
en -
te h
erev
alue
ren
bij
m
eer g
egev
ens
over
het
con
juga
atva
ccin
).
Den
k aa
n tij
dig
geve
n le
vend
e va
ccin
s in
dien
mog
elijk
e ev
olut
ie n
aar t
rans
plan
tatie
.
3.5.
C
hron
isch
e
ha
rt- l
onga
ando
enin
gen
(o.a
. har
tfale
n, e
rnst
ig
C
OPD
, ast
ma,
bron
chië
ctas
ieën
)
Aan
bevo
len:
•
influ
enza
(jaa
rlijk
s);
• pn
eum
okok
ken
(det
ails
, zie
fich
e H
oge
Gez
ondh
eids
raad
– p
neum
okok
ken-
vacc
inat
ie b
ij pe
diat
risch
e ris
icog
roep
en).
Aan
bevo
len:
• in
fluen
za (j
aarli
jks)
; •
pneu
mok
okke
n PP
S23V
van
af 5
0 ja
ar (z
ie fi
che
Hog
e G
ezon
dhei
dsra
ad -
pneu
mok
okke
n
ris
icog
roep
en -
te h
erev
alue
ren
bij m
eer g
egev
ens
over
het
con
juga
atva
ccin
)
3.6.
M
ucov
isci
dose
(Cys
tic fi
bros
is)
Aan
bevo
len:
•
influ
enza
(jaa
rlijk
s);
• he
patit
is A
en
B.
Den
k aa
n tij
dig
geve
n va
n le
vend
e va
ccin
s in
dien
mog
elijk
e ev
olut
ie n
aar
trans
plan
tatie
.
Aan
bevo
len:
•
influ
enza
(jaa
rlijk
s);
• he
patit
is A
en
B.
Den
k aa
n tij
dig
geve
n va
n le
vend
e va
ccin
s in
dien
mog
elijk
e ev
olut
ie n
aar t
rans
plan
tatie
.
3.7.
C
hron
isch
e
as
pirin
e be
hand
elin
gA
anbe
vole
n:
• in
fluen
za (j
aarli
jks)
.N
iet v
an to
epas
sing
.
3.8.
Si
kkel
cel a
nem
ieA
anbe
vole
n:
• in
fluen
za (j
aarli
jks)
; •
pneu
mok
okke
n (d
etai
ls, z
ie fi
che
Hog
e G
ezon
dhei
dsra
ad –
pne
umok
okke
n-
va
ccin
atie
bij
pedi
atris
che
risic
ogro
epen
).
Aan
bevo
len:
•
influ
enza
(jaa
rlijk
s),
• pn
eum
okok
ken
PPS2
3V (z
ie fi
che
Hog
e G
ezon
dhei
dsra
ad -
pne
umok
okke
n ris
icog
roep
en -
te h
erev
alue
ren
bij m
eer g
egev
ens
over
het
con
juga
atva
ccin
).
3.9.
H
emofi
lieA
anbe
vole
n: h
epat
itis
A en
B.
Aan
bevo
len:
hep
atiti
s A
en B
.
3.10
. Ana
tom
isch
e of
func
tione
le
hy
po/a
sple
nie
- fun
ctio
nele
Aan
bevo
len:
• in
fluen
za (j
aarli
jks)
: er z
ijn g
een
gege
vens
die
aan
tone
n da
t er e
en s
peci
fiek
verh
oogd
e m
orta
litei
t is
of v
erho
ogde
kan
s op
com
plic
atie
s. In
fluen
za is
ech
ter
ee
n ris
icof
acto
r voo
r sec
unda
ire b
acte
riële
infe
ctie
s di
e ku
nnen
leid
en to
t
erns
tige
ziek
te b
ij m
ense
n m
et a
sple
nie.
Het
risi
co v
an e
rnst
ige
bact
erië
le
se
psis
is h
oger
bij
kind
eren
die
om
hem
atol
ogis
che
rede
nen
een
sple
nect
omie
onde
rgaa
n en
bij
kind
eren
die
een
imm
unos
uppr
essi
eve
beha
ndel
ing
hebb
en g
ekre
gen”
;•
men
ingo
kokk
en C
(gec
onju
geer
d); h
et v
ierw
aard
ig g
econ
juge
erd
vacc
in
M
enve
o ® k
an g
ebru
ikt w
orde
n va
naf 1
2 ja
ar (n
og g
een
gege
vens
ove
r
gebr
uik
bij j
onge
re k
inde
ren,
her
halin
gsfre
quen
tie, m
aar h
erha
lings
inen
tinge
n
zi
jn w
ellic
ht n
odig
• pn
eum
okok
ken
(det
ails
, zie
fich
e H
oge
Gez
ondh
eids
raad
– p
neum
okok
ken-
vacc
inat
ie b
ij pe
diat
risch
e ris
icog
roep
en);
• H
aem
ophi
lus
influ
enza
e b
(2 d
osis
sen
UK
).
Aan
bevo
len:
• in
fluen
za (j
aarli
jks)
: er z
ijn g
een
gege
vens
die
aan
tone
n da
t er e
en s
peci
fiek
verh
oogd
e
m
orta
litei
t is
of v
erho
ogde
kan
s op
com
plic
atie
s. In
fluen
za is
ech
ter e
en ri
sico
fact
or v
oor
se
cund
aire
bac
terië
le in
fect
ies
die
kunn
en le
iden
tot e
rnst
ige
ziek
te b
ij men
sen
met
asp
leni
e.
H
et ri
sico
van
ern
stig
e ba
cter
iële
sep
sis
is h
oger
bij k
inde
ren
die
om h
emat
olog
isch
e re
dene
n
ee
n sp
lene
ctom
ie o
nder
gaan
en
bij k
inde
ren
die
een
imm
unos
uppr
essi
eve
beha
ndel
ing
hebb
en g
ekre
gen”
;•
men
ingo
kokk
en v
ierw
aard
ig (v
anaf
201
1 bi
j voo
rkeu
r gec
onju
geer
d, M
enve
o - n
og
ge
en g
egev
ens
over
her
halin
gsfre
quen
tie, m
aar h
erha
lings
inen
tinge
n zi
jn w
ellic
ht n
odig
).
H
et o
ngec
onju
geer
d vi
erw
aard
ig m
enin
goko
kken
vacc
in w
ordt
om
de
3 ja
ar h
erha
ald.
• pn
eum
okok
ken
PPS2
3V o
m d
e 3-
5 ja
ar (t
e he
reva
luer
en b
ij m
eer g
egev
ens
over
het
conj
ugaa
tvac
cin)
.•
Hae
mop
hilu
s in
fluen
zae
b 1x
.
3.11
. Lek
cer
ebro
spin
aal v
ocht
,
Coc
hlea
ir im
plan
tA
anbe
vole
n:
• pn
eum
okok
ken
(det
ails
, zie
fich
e H
oge
Gez
ondh
eids
raad
– p
neum
okok
ken-
vacc
inat
ie b
ij pe
diat
risch
e ris
icog
roep
en).
Aan
bevo
len:
•
pneu
mok
okke
n PP
S23V
(zie
fich
e H
oge
Gez
ondh
eids
raad
- p
neum
okok
ken
risic
ogro
epen
-
te
her
eval
uere
n zo
dra
er m
eer g
egev
ens
over
het
con
juga
atva
ccin
bes
chik
baar
zijn
).
3.12
.Uitg
ebre
ide
radi
othe
rapi
eA
anbe
vole
n:
• in
fluen
za (j
aarli
jks)
.
Vacc
inat
ie m
et le
vend
e va
ccin
s –i
ndie
n ge
ïndi
ceer
d- k
an p
as v
anaf
3 m
aand
en
na h
et e
inde
van
de
radi
othe
rapi
e (te
bes
prek
en m
et s
peci
alis
t).
Aan
bevo
len:
• in
fluen
za (j
aarli
jks)
.
Vacc
inat
ie m
et le
vend
e va
ccin
s –i
ndie
n ge
ïndi
ceer
d- k
an p
as v
anaf
3 m
aand
en n
a he
t ein
de
van
de ra
diot
hera
pie
(te b
espr
eken
met
spe
cial
ist).
3.13
. Fun
ctio
nele
of a
nato
mis
che
thym
ecto
mie
weg
ens
thym
oma
of b
ij bo
vens
te
m
ante
lvel
d be
stra
ling
• A
bsol
ute
cont
ra-in
dica
tie v
oor v
acci
natie
tege
n ge
le k
oorts
, maz
elen
-bof
-
rube
lla e
n va
ricel
la.
• Va
ccin
atie
tege
n m
azel
en-b
of-r
ubel
la k
an in
dien
aan
gew
ezen
toeg
edie
nd
w
orde
n na
afw
egin
g en
met
info
rmed
con
sent
i.v.
m. t
heor
etis
che
risic
o’s
(bv.
noo
it ee
rder
gev
acci
neer
d &
exo
tisch
e re
is).
• D
e C
DC
(MM
WR
201
0) v
erm
eldt
dat
als
dez
e co
ntra
-indi
catie
“rel
atie
f” w
ordt
indi
en d
e th
ymus
rese
ctie
nie
t het
gev
olg
was
van
een
thym
uspa
thol
ogie
(dus
alle
en in
cide
ntel
e re
sect
ie) o
f als
er a
lleen
spr
ake
was
van
bes
tralin
g in
een
ver v
erle
den
waa
rbij
de th
ymus
toev
allig
in h
et b
estra
lings
veld
lag;
in d
at
ge
val s
telt
de C
DC
dat
na
afw
egin
g en
met
info
rmed
con
sent
i.v.
m. t
heor
etis
che
ris
ico’
s, h
et g
ele
koor
tsva
ccin
eve
ntue
el w
el to
eged
iend
kan
wor
den
indi
en
di
t spe
cifie
k aa
ngew
ezen
is (b
v. n
ooit
eerd
er g
evac
cine
erd
& e
xotis
che
reis
).
(s
peci
alis
tisch
adv
ies
geïn
dice
erd)
• Va
ccin
atie
tege
n m
azel
en-b
of-r
ubel
la k
an in
dien
aan
gew
ezen
toeg
edie
nd w
orde
n na
afw
egin
g en
met
info
rmed
con
sent
i.v.
m. t
heor
etis
che
risic
o’s
(bv.
noo
it ee
rder
gev
acci
neer
d
&
exo
tisch
e re
is).
• A
bsol
ute
cont
ra-in
dica
tie v
oor v
acci
natie
tege
n ge
le k
oorts
.
De
CD
C (M
MW
R 2
010)
ver
mel
dt d
at a
ls d
eze
cont
ra-in
dica
tie “r
elat
ief”
wor
dt in
dien
de
thym
usre
sect
ie n
iet h
et g
evol
g w
as v
an e
en th
ymus
path
olog
ie (d
us a
lleen
inci
dent
ele
re
sect
ie) o
f als
er a
lleen
spr
ake
was
van
bes
tralin
g in
een
ver
ver
lede
n w
aarb
ij de
thym
us
to
eval
lig in
het
bes
tralin
gsve
ld la
g; in
dat
gev
al s
telt
de C
DC
dat
na
afw
egin
g en
met
info
rmed
cons
ent i
.v.m
. the
oret
isch
e ris
ico’
s, h
et g
ele
koor
tsva
ccin
eve
ntue
el w
el to
eged
iend
kan
wor
den
indi
en d
it sp
ecifi
ek a
ange
wez
en is
(bv.
noo
it ee
rder
gev
acci
neer
d &
exo
tisch
e
reis
). (s
peci
alis
tisch
adv
ies
geïn
dice
erd)
3.A
. Kin
dere
n <
16 ja
ar3.
B. V
olw
asse
nen
en a
dole
scen
ten
> 16
jaar
24
3.14
. Com
plem
ent d
efici
ëntie
sA
anbe
vole
n:•
influ
enza
(jaa
rlijk
s)
• al
le a
nder
e va
ccin
atie
s ui
t het
bas
isva
ccin
atie
sche
ma
van
de H
GR
.
Ond
ersc
heid
mak
en tu
ssen
sto
orni
s in
vro
ege
[C1-
4] e
n la
te c
ompl
emen
tfact
oren
[C
5-9]
, pro
perd
ine,
fact
or B
.B
ij st
oorn
is in
late
com
plem
entfa
ctor
en o
f pro
perd
ine:
• m
enin
goko
kken
(vie
rwaa
rdig
gec
onju
geer
d m
enin
goko
kken
vacc
in).
Er z
ijn n
og g
een
gege
vens
ove
r het
geb
ruik
van
het
vie
rwaa
rdig
men
ingo
-
kokk
enva
ccin
Men
veo
bij k
inde
ren
< 12
jaar
; ver
moe
delij
k oo
k hi
er ra
ppel
s
no
dig
(NB
sto
orin
ssen
in v
roeg
e co
mpl
emen
tfact
oren
gev
en v
oora
l
infla
mm
atoi
re a
ando
enin
gen)
.
Aan
bevo
len:
• in
fluen
za (j
aarli
jks)
.
Bij
stoo
rnis
in te
rmin
ale
com
plem
entfa
ctor
en o
f pro
perd
ine:
•
Vier
waa
rdig
men
ingo
kokk
enva
ccin
atie
s (P
S v
acci
n). I
s om
de
3 ja
ar a
ange
wez
en.
(n
og g
een
gege
vens
ove
r het
vie
rwaa
rdig
men
ingo
kokk
enva
ccin
Men
veo;
ver
moe
delij
k
oo
k hi
er ra
ppel
s no
dig)
. •
In d
eze
groe
p zi
jn p
neum
okok
ken
en H
iB v
acci
natie
nie
t spe
cifie
k ge
ïndi
ceer
d.
3.15
. Pat
iënt
en o
nder
sub
stitu
tie
m
et in
trav
eneu
ze o
f
subc
utan
e im
mun
oglo
bulin
en
(IV
IG/S
CIG
)
IVIG
/SC
IG h
ebbe
n ee
n ne
gatie
ve in
vloe
d op
de
imm
uunr
espo
ns n
a va
ccin
atie
m
et v
aric
ella
, maz
elen
en
rube
lla. W
anne
er IV
IG/S
CIG
geg
even
wor
den,
moe
t u
zo m
ogel
ijk 6
tot 8
maa
nd w
acht
en (n
a st
op IV
IG/S
CIG
) voo
rale
er d
eze
leve
nde
vacc
ins
toe
te d
iene
n, o
m e
en a
dequ
ate
imm
uunr
espo
ns te
bek
omen
(Red
Boo
k 20
09(1
): 37
; MM
WR
-RR
28
jan
2011
).
Indi
en e
en b
lijve
nde
subs
titut
ie v
erei
st is
voo
r de
patië
nt, l
ukt e
en w
acht
tijd
va
n 6
maa
nden
nie
t. D
aare
nbov
en z
ulle
n de
ze p
atië
nten
zel
f ste
eds
wei
nig
an
tisto
ffen-
resp
ons
opbo
uwen
. In
derg
elijk
e ge
valle
n ku
nt u
een
wac
httij
d va
n
3-4
wek
en h
ante
ren.
Toed
ieni
ng v
an g
eïna
ctiv
eerd
e va
ccin
s en
van
het
gel
e ko
orts
vac
cin
vorm
en
geen
pro
blee
m ti
jden
s IV
IG/S
CIG
-sub
stitu
tie, e
r is
géén
inte
rfere
ntie
met
het
im
muu
nant
woo
rd (M
MW
R-R
R 2
8 ja
n 20
11).
IVIG
heb
ben
een
nega
tieve
invl
oed
op im
muu
nres
pons
op
vacc
inat
ie m
et v
aric
ella
, maz
elen
en
rube
lla. W
anne
er IV
IG g
egev
en w
orde
n m
oet u
zo
mog
elijk
6 to
t 8 m
aand
wac
hten
(na
stop
IV
IG) v
oora
leer
dez
e le
vend
e va
ccin
s to
e te
die
nen,
om
een
ade
quat
e im
muu
nres
pons
te
beko
men
(Red
Boo
k 20
09(1
): 37
; MM
WR
-RR
28
jan
2011
).
Indi
en e
en b
lijven
de s
ubst
itutie
ver
eist
is v
oor d
e pa
tiënt
, luk
t een
wac
httij
d va
n 6
maa
nden
nie
t. D
aare
nbov
en z
ulle
n de
ze p
atië
nten
zel
f ste
eds
wei
nig
antis
toffe
n-re
spon
s op
bouw
en. I
n de
rgel
ijke
geva
llen
kunt
u e
en w
acht
tijd
van
3-4
wek
en h
ante
ren.
Toed
ieni
ng v
an g
eïna
ctiv
eerd
e va
ccin
s en
van
het
gel
e ko
orts
vac
cin
vorm
en g
een
prob
leem
tijd
ens
IVIG
-sub
stitu
tie, e
r is
géén
inte
rfere
ntie
met
het
imm
uuna
ntw
oord
(MM
WR
-RR
28
jan
2011
).
3.A
. Kin
dere
n <
16 ja
ar3.
B. V
olw
asse
nen
en a
dole
scen
ten
≥ 16
jaar
Lijst van (mogeLijk) immunosuppressieve medicatie 25
4. LIjST VAN mOGELIjK ImmUNOSUpprESSIEVE mEDIcATIE
Om de merknamen van de verschillende geneesmiddelen terug te vinden, zie :
- Gecommentarieerd Geneesmiddelen Repertorium (Belgisch Centrum voor Farmacotherapeutische informatie; www.bcfi.be)- Répertoire Commenté des Médicaments (Centre Belge d’Information Pharmaco thérapeutique; www.cbip.be)
(tabel hieronder geeft de verschillende groepen weer zoals opgesomd in BCFI-CBPI)
4.1. Absoluut immunosuppressief
(In hoofdzaak gebaseerd op Immunocompromised travelers. Chapter 8. CDC Yellow Book : Health Information for International Travel 2012. Oxford University Press & http://wwwnc.cdc.gov/travel/yellowbook/2012/chapter-8-advising-travelers-with-specific-needs/immunocom-promised-travelers.htm)
m Hooggedoseerde corticosteroïden: kinderen (tot 10 kg) die gedurende meer dan 2 weken 2 mg/kg prednisone of meer per dag nemen; kinderen > 10kg en volwassen patiënten die gedurende meer dan 2 weken 20 mg prednisone of meer per dag nemen. Wat betreft gelekoortsvaccinatie: minder dan 10 mg per dag is veilig, tussen de 10 en 20 mg per dag moet u overleggen met een gespecialiseerd vaccinatiecentrum.m Methotrexaat m Leflunomide m Azathioprine & 6-mercaptopurine m Cyclosporine Am Cyclophosphamidem Tacrolimus, Everolimus, Sirolimus, Temsirolimusm Mycofenolaat mofetil
m5.3.2. SELECTIEVE OESTROGEENRECEPTORMODULATORENm5.3.3. AROMATASE-INHIBITORENm5.4. GLUCOCORTICOÏDENm9.2. MIDDELEN BIJ REUMATISCHE AANDOENINGENm12.3.1. IMMUNOMODULATOREN - IMMUUNSUPPRESSIE BIJ TRANSPLANTATIEm12.3.2. IMMUNOMODULATOREN - MIDDELEN BIJ CHRONISCHE IMMUUNGEMEDIEERDE AANDOENINGENm13. ANTITUMORALE MIDDELEN - 13.1. Alkylerende middelen - 13.2. Antimetabolieten - 13.3. Antitumorale antibiotica - 13.4. Topo-isomerase-inhibitoren - 13.5. Microtubulaire inhibitoren - 13.6. Monoklonale antilichamen - 13.7. Tyrosinekinase-inhibitoren - 13.8. Diverse antitumorale middelen
Lijst van (mogeLijk) immunosuppressieve medicatie26m Antilymfocytaire immunoglobulinesm Tumor Necrosis Factor (TNF)-remmers: Adalimumab (Humira®), certolizumab (Cimzia®), etanercept (Enbrel®), golimumab (Simponi®) en infliximab (Remicade®) (zie hoofdstuk 12 www.bcfi.be / www.cbip.be)m Andere Monoklonale antilichamen en biologicals : Rituximab (Mabthera®), Abatacept (Orencia®), Tocilizumab (Roactemra®), Basiliximab (Simulect®), Natalizumab (Tysabri®) (zie hoofdstuk 12 www.bcfi.be / www.cbip.be), en andere in ontwikkeling : Muromonab- CD3, …m Antitumorale middelen: alkylerende middelen, antimetabolieten, antitumorale antibiotica, topo-isomerase-inhibitoren, microtubulaire inhibitoren en diverse antitumorale middelen (zie hoofdstuk 13 www.bcfi.be / www.cbip.be)
4.2. Niet immunosuppressief
(In hoofdzaak gebaseerd op Immunocompromised travelers. Chapter 8. CDC Yellow Book : Health Information for International Travel 2012. Oxford University Press & http://wwwnc.cdc.gov/travel/yellowbook/2012/chapter-8-advising-travelers-with-specific-needs/immunocom-promised-travelers.htm)
m Paracetamol, NSAID, Sulphasalazine, (hydroxy)chloroquinem Corticosteroïden l Korte of langdurige behandeling dagelijks of om de twee dagen met <10 mg prednisone of gelijkwaardig l Fysiologische onderhoudsdosissen (substitutiebehandeling) l Steroïde inhalatoren l Topische steroïden (huid, oren of ogen) l intra-articulaire , bursale injectie of peesinjectie met steroïden l Budesonide enterische omhulling (Entocort®, enz.)m Glatiramer acetate Copaxone® (Sanofi-Aventis) (MS) (www.bcfi.be / www.cbip.be)m Selectieve Oestrogeenreceptormodulatoren (behandeling van hormoondependent borstcarcinoom) Clomifeen, tamoxifen, toremifen, raloxifen, fulvestrant (www.bcfi.be / www.cbip.be)m Aromatase-Inhibitoren (oestrogeensyntheseremmers; behandeling van hormoondependent borstcarcinoom) Anastrozol, exemestan, letrozol (www.bcfi.be / www.cbip.be)m Inosine-pranobex Isoprinosine® (Sanofi-Aventis) (MS) (www.bcfi.be / www.cbip.be)m Groeifactoren Hematopoiëtische groeifactoren (Granulocyte colony- stimulating factors, G-CSF)m ribavirin – net zoals geen enkele van de antivirale middelen in het algemeen.
Vaccinatie met een levend vaccin is pas mogelijk vanaf 1 maand na het stoppen van hooggedoseerde prednisone (≥ 20 mg per dag) en 3 maanden na het stoppen van immuno- suppressieve medicatie en chemotherapie. Na Rituximab wordt 12 maanden gewacht en na Leflunomide 2 jaar (tenzij washout met Questran; te overleggen met de reumatoloog).
In de meeste situaties zal dus een medicatiestop van minimaal 4 maanden (uitzondering prednisone) moeten kunnen worden ingebouwd (uitsluitend in overleg met de behandelende specialist) om tegen gele koorts te kunnen vaccineren; na de gelekoortsvaccinatie dient immers bij voorkeur nog 3-4 weken te worden gewacht (kans op viremie) vooraleer u opnieuw kunt starten met de immunosuppressieve medicatie.
Lijst van (mogeLijk) immunosuppressieve medicatie 27
4C Wellicht niet immunosuppressief
4 c 1 “very probably not” immunosuppressiefl Hydrea l Monoklonale antilichamen tegen l VEGF (vascular endothelial growth factor), l EGFR (epidermal growth factor), l growth factor HER-2 (zie hoofdstuk 10.2 www.bcfi.be / www.cbip.be )
Bevacizumab (Avastin®) Cetuximab (Erbitux®) Panitumumab (Vectibix®) Trastuzumab (Herceptin®)
4 c 2 “probably not” immunosuppressiefl interferon (α, β and γ) (www.bcfi.be / www.cbip.be) A. Intron® A - Pegasys® - Pegintron® - Rebif®- Roferon®-pen - Roferon® A B. Avonex® Bio-set - Betaferon® - Extavia® C. Immukine® l Risico van neutropenie, maar geen klinisch zichtbare toename aan opportunistische infecties l Geen informatie beschikbaar over – Potentieel verminderde doeltreffendheid van het vaccin (plausibel vanuit fysiopathologisch zicht) – Toename van de ongewenste bijwerkingen met levende virale antigenen (niet plausibel vanuit fysiopathologisch zicht; integendeel: de intracellulaire virusreplicatie zal worden geremd). Maar hierover ontbreken doorslaggevende gegevens. l Over het algemeen gaat men er niet van uit dat dit de immuniteit in gevaar brengt l Geen formele contra-indicatie voor vaccinatie tegen gele koorts l Hoe staat het met gepegyleerd interferon ? wellicht immunosuppressief?
4D Wellicht wel immunosuppressief – voor nieuwe biologicals, pleeg overleg met specialist
l Lenalidomide Revlimid® l Tasonermin: Beromun® l Aldesleukine Proleukin® (Chiron) gemodifieerd interleukine-2 l Tyrosine kinase inhibitor (Glivec®) l Omalizumab Xolair® l Eculizumab Soliris®
referenties28
5. rEFErENTIES
Algemeen
l ACIP – Advisory Committee of Immunization Practices. General recommendations on immunization 2011. MMWR Recomm Rep. 2011;60(2):1-64. l Ljungman P. Vaccination in the immunocompromised host. Vaccines Chapter 63: Philadelphia Saunders; 2008. l Löbermann M, Borso D, Hilgendorf I, Fritzsche C, Zettl UK, Reisinger EC. Immunization in the adult immunocompromised host. Autoimmun Rev. 2011. l Pirofski LA, Casadevall A. Use of licensed vaccines for active immunization of the immuno- compromised host. Clin Microbiol Rev. 1998;11(1):1-26. l Public Health Organization of Canada. Canadian Immunization Guide Seventh edition 2006. http://www.phac-aspc.gc.ca/publicat/cig-gci/index-eng.php l Weber DJ, Rutala WA. Immunization of immunocompromised persons. Immunol Allergy Clin North Am. 2003;23(4):605-34, v-vi.
De immunogecompromiteerde reiziger
l Kozarsky Ph, Freedman D. Immunocompromised travelers. CDC Yellow Book: Health Information for International Travel Chapter 8:Oxford University Press; 2012. l Mileno MD, Scully ML, Bia FJ. Travel immunizations for special risk groups: pregnancy and immunocompromised states.Travelers’ vaccines Second edition Chapter 20: USA People’s Medical Publishing House; 2010.
HIV
l Rivas P, Herrero MD, Puente S, Ramírez-Olivencia G, Soriano V. Immunizations in HIV- infected adults. AIDS Rev. 2007 Jul-Sep;9(3):173-87. Review. PubMed PMID: 17982942. l Geretti AM. British HIV Association guidelines for immunization of HIVinfected adults 2008. HIV Med 2008; 9:795–848.5 l WJ Moss & NA Halsey Vaccination o:f hiv-infected persons, chapter 64 in Vaccine Editor Plotkin et al. 2008 l Aberg JA, Kaplan JE, Libman H, Emmanuel P, Anderson JR, Stone VE, et al. Primary care guidelines for the management of persons infected with human immunodeficiency virus: 2009 update by the HIV medicine Association of the Infectious Diseases Society of America. [Internet]. Clinical infectious diseases : an official publication of the Infectious Diseases Society of America. 2009 Sep ;49(5):651-81.Available from: http://www.ncbi. nlm.nih.gov/pubmed/19640227 l Kaplan JE, Benson C, Holmes KH, Brooks JT, Pau A, Masur H; Centers for Disease Control and Prevention (CDC); National Institutes of Health; HIV Medicine Association of the Infectious Diseases Society of America. Guidelines for prevention and treatment of opportunistic infections in HIV-infected adults and adolescents: recommendations from CDC, the National Institutes of Health, and the HIV Medicine Association of the Infectious Diseases Society of America. MMWR Recomm Rep. 2009 Apr 10;58(RR-4):1-207; quiz CE1-4. PubMed PMID: 19357635 l Crane HM, Dhanireddy S, Kim HN, Ramers C, Dellit TH, Kitahata MM, Harrington RD. Optimal timing of routine vaccination in HIV-infected persons. Curr HIV/AIDS Rep. 2009 May;6(2):93-9. Review. PubMed PMID: 19358780. l Geretti AM, Doyle T. Immunization for HIV-positive individuals. Curr Opin Infect Dis. 2010 Feb;23(1):32-8. Review. PubMed PMID: 19949327.
referenties 29
HIV infected travellers
l Ph. Kozarsky, D. Freedman. Immunocompromised travelers. Chapter 8. CDC Yellow Book : Health Information for International Travel 2012. Oxford University Press l Couzigou C, Voyer C, Shaghaghi CK, Bourée P, Vittecoq D. [Vaccinations of HIV- infected travelers]. French. Med Mal Infect. 2009 Jan;39(1):21-8. Epub 2008 Aug 23. Review. PubMed PMID: 18723304. l Chadwick DR, Geretti AM. Immunization of the HIV infected traveller. AIDS. 2007 Apr 23;21(7): 787-94. Review. PubMed PMID: 17415033. l Bhadelia N, Klotman M, Caplivski D. The HIV-positive traveler. Am J Med. 2007 Jul;120(7):574-80. Review. PubMed PMID: 17602926.
Transplantatie van vaste organen (SOT): hart lever, nier, pancreas, long, darm
l Kotton CN, Hibberdd PL and the AST. Travel Medicine and the Solid Organ Transplant Am J of Transplant 2009; 9 (Suppl 4): S273–S281 l Cohn J, Blumberg EA, Nature Clin Pract Nephrol 2009;5:46-53. l Avery RK, Michaels M, Am J Transplant 2008;8:9-14. l Kotton CN, Ryan ET, Fishman JA, Prevention of Infection in Adult Travelers After Solid Organ Transplantation. Am J Transplant 2005;5:8-14. l Anonymous, Am J Transplant 2004; 4(suppl 10):160-163. l Stark K, Günther M, Schönfeld C et al, Lancet 2002;359:957-965.
beenmerg- of stamceltransplantatie
Stem cell TX l Hilgendorf I, Freund M, Jilg W, Einsele H, Gea-Banacloche J, Greinix H, Halter J, Lawitschka A, Wolff D, Meisel R. Vaccination of allogeneic haematopoietic stem cell transplant recipients: report from the German-Austrian-Swiss International consensus conference on clinical practice in chronic GVHD. Vaccine. 2011 Apr 5;29(16):2825-33. Epub 2011 Feb 20. PubMed PMID: 21345379. l Ljungman P et al. Vaccination of hematopoietic cell transplant recipients Bone Marrow Transplant 2009;44:521-7526 l Tomblyn M, Chiller T, Einsele H, Gress R, Sepkowitz K, Storek J, et al. Guidelines for preventing infectious complications among hematopoietic cell transplantation recipients: a global perspective. Biol Blood Marrow Transplant 2009;15:1143–238. http://www.cdc.gov/ vaccines/pubs/downloads/hemato-cell-transplits-508.pdf l Wilck MB, Baden LR, Vaccination after stem cell transplant: a review of recent developments and implications for current practice. Curr Op Infect Dis 2008;21:399-408 l Ljungman P, Engelhard D, de la Cámara R et al, Vaccination of stem cell transplant recipients: recommendations of the Infectious Diseases Working Party of the EBMT. Bone Marrow Transplant 2005;35:737-746 l Avigan D, Pirofski LA, Lazarus HM, Biol Blood Marrow Transplant 2001;7:171-183. l Guidelines for Preventing Opportunistic Infections Among Hematopoietic Stem Cell Transplant Recipients. Recommendations of CDC, the Infectious Disease Society of America, and the American Society of Blood and Marrow Transplantation. MMWR 2000 49(RR10); 1-128; http://www.cdc.gov/mmwr/preview/mmwrhtml/rr4910a1.htm
referenties30
Immuungemedieerde inflammatoire aandoeningen en immunomodulatoren
l Rahier JF, Moutschen M, Van Gompel A, Van Ranst M, Louis E, Segaert S, et al. Vaccinations in patients with immune-mediated inflammatory diseases. Rheumatology (Oxford) 2010;49(10):1815-27. l Visser LG. TNF-alpha Antagonists and Immunization. Curr Infect Dis Rep 2011;13(3):243-7. l Wasan et al. A Practical Guide to Vaccinating the Inflamatory Bowel Disease Patient. Am J Gastroenterol 2010; 105:1231–1238 l Sands BE, Cuffari C, Katz J, Kugathasan S, Onken J, Vitek C, et al. Guidelines for immunizations in patients with inflammatory bowel disease. Inflamm Bowel Dis 2004;10(5):677-92. l Vaccinations in the immunocompromised person. Guidelines for the patient taking immunosuppressants, steroids and the new biologic therapies. British Society for Rheumatology 2002. www.rheumatology.org.uk
Lijst immunomodulators
l Grabenstein JD. Immunofacts; vaccines and immunologic drugs; 2011. St. Louis: Wolters Kluwer Health, 2010: 1302+div. pp. ISBN 978-1-57439-325-5 l CDC Yellow Book: Health Information for International Travel Chapter 8: Oxford University Press; 2012. l The international ImMunoGeneTics information system has developed a web database of mAbs with clinical indications http://www.imgt.org/mAb-DB/index
Haematological malignancies & the influence of chemotherapy
Oncological chemotherapy
pediatrie
l Addition of severe combined immunodeficiency as a contraindication for administration of rotavirus vaccine. MMWR Morb Mortal Wkly Rep. 2010;59(22):687-8. l American Academy of Pediatrics. In: Pickering LK, Baker CJ, Kimberlin DW, Long SS, eds. Red Book: 2009 Report of the Committee on Infectious Diseases. 28th ed. Elk Grove Village, IL: American Academy of Pediatrics; 2009. l Crawford NW, Bines JE, Royle J, Buttery JP. Optimizing immunization in pediatric special risk groups. Expert Rev Vaccines. 2011;10(2):175-86. l Casswall TH, Fischler B. Vaccination of the immunocompromised child. Expert Rev Vaccines. 2005 Oct;4(5):725-38. l Castagnola E, Fioredda F. Prevention of life-threatening infections due to encapsulated bacteria in children with hyposplenia or asplenia: a brief review of current recommendations for practical purposes. Eur J Haematol. 2003;71(5):319-26. l Kano H, Mizuta K, Sakakihara Y, Kato H, Miki Y, Shibuya N, et al. Efficacy and safety of immunization for pre- and post- liver transplant children. Transplantation. 2002;74(4):543-50. l Notarangelo LD, Fischer A, Geha RS, Casanova JL, Chapel H, Conley ME, et al. Primary immunodeficiencies: 2009 update. J Allergy Clin Immunol. 2009;124(6):1161-78. l Patel SR, Chisholm JC, Heath PT. Vaccinations in children treated with standard-dose cancer therapy or hematopoietic stem cell transplantation. Pediatr Clin North Am. 2008 Feb;55(1):169-86, xi. l Rand EB, McCarthy CA, Whitington PF. Measles vaccination after orthotopic liver transplantation. J Pediatr. 1993;123(1):87-9.
referenties 31
l Rangel MC, Coronado VG, Euler GL, Strikas RA. Vaccine recommendations for patients on chronic dialysis. The Advisory Committee on Immunization Practices and the American Academy of Pediatrics. Semin Dial. 2000;13(2):101-7. l Royal College of Paediatrics and Child Health. Immunisation of the Immunocompromised Child – Best Practice Satement 2002. l Zamora I, Simon JM, Da Silva ME, Piqueras AI. Attenuated varicella virus vaccine in children with renal transplants. Pediatr Nephrol. 1994;8(2):190-2.
HIV- pediatrie
l Obaro SK, Pugatch D, Luzuriaga K. Immunogenicity and efficacy of childhood vaccines in HIV-1-infected children. Lancet Infect Dis. 2004;4(8):510-8. l Parashar UD, Alexander JP, Glass RI. Prevention of rotavirus gastroenteritis among infants and children. Recommendations of the Advisory Committee on Immunization Practices (ACIP). MMWR Recomm Rep. 2006;55(RR-12):1-13. l Steele AD, Madhi SA, Louw CE, Bos P, Tumbo JM, Werner CM, et al. Safety, Reactogenicity, and Immunogenicity of Human Rotavirus Vaccine RIX4414 in Human Immunodeficiency Virus-positive Infants in South Africa. Pediatr Infect Dis J. 2011;30(2):125-30.
Chronic conditions that may be associated with moderate immunosuppression
l Prevention of life-threatening infections due to encapsulated bacteria in children with hyposplenia or asplenia : a brief review of current recommendationss or practical purposes. Castagnola and Fioredda Eur J Hematol 2003; 71 : 319-326. l Vaccine recommendations for patients on chronic dialysis. Semin Dial 2000 13(2); 101-107. l Hilgendorf, I., Freund, M., Jilg, W., Einsele, H., Gea-Banacloche, J., Greinix, H., Halter, J., Lawitschka, A., Wolff, D., and Meisel, R. (2011). Vaccination of allogeneic haematopoietic stem cell transplant recipients: report from the international consensus conference on clinical practice in chronic GVHD. Vaccine. 29(16), 2825-33. Epub 2011 Feb 20.
werkgroep32
6. SAmENSTELLING VAN DE WErKGrOEp
Al de deskundigen hebben op persoonlijke titel aan de werkgroep deelgenomen. De namen van de deskundigen van de HGR worden met een asterisk * aangeduid.
De volgende deskundigen hebben hun medewerking verleend bij het opstellen van deze aanbevelingen:
BEUTELS Philippe Vaccinologie – UACALLENS Steven Interne geneeskunde, infectiologie - UGentGOUBAU Patrick * Virologie – UCLHOPPENBROUWERS Karel* Jeudggezondheidszorg en vaccinologie – KULLEVY Jack * Pediatrie en vaccinologie – ULBmalFroot anne Pediatrie en vaccinologie – VUBPEETERMANS Willy * Interne geneeskunde, infectiologie en vaccinologie – KULPELEMAN Renaat Infectiologie en vaccinologie – UGSABBE Martine Epidemiologie – WIVsenterre Jacques Pediatrie – ULGSWENNEN Beatrice * Epidemiologie en vaccinologie – ESP-ULBTUERLINCKX David Pediatrie en vaccinologie – UCLVAN DAMME Pierre * Epidemiologie en vaccinologie – UAVAN DE VYVER Nathalie * Huisarts – Domus MedicaVAN GOMPEL Fons * Tropische infectieziekten, vaccinologie– ITGVAN LAETHEM Yves * Infectiologie – ULBVAN RANST Marc * Virologie – KULvergison anne Pediatrie, Infectiologie, vaccinologie – ULB
De administratie werd vertegenwoordigd door:
BOTS Johan GGC BrusselFOCKE Christophe FAGGNEELS Pieter FAGGreYnders daniel DG2 – FOD VVLTHIRY Nancy KCETOP Geert Vlaams agentschap zorg en gezondheidwaeterloos geneviève Biologische standardisatie – WIV
Het voorzitterschap werd verzekerd door de heer marc van ranst en het wetenschappelijk secretariaat door mevrouw Liesbeth PEETERS.
33
.....................................................................................................................................................................
.....................................................................................................................................................................
.....................................................................................................................................................................
.....................................................................................................................................................................
.....................................................................................................................................................................
.....................................................................................................................................................................
.....................................................................................................................................................................
.....................................................................................................................................................................
.....................................................................................................................................................................
.....................................................................................................................................................................
.....................................................................................................................................................................
.....................................................................................................................................................................
.....................................................................................................................................................................
.....................................................................................................................................................................
.....................................................................................................................................................................
.....................................................................................................................................................................
.....................................................................................................................................................................
.....................................................................................................................................................................
.....................................................................................................................................................................
.....................................................................................................................................................................
.....................................................................................................................................................................
.....................................................................................................................................................................
.....................................................................................................................................................................
.....................................................................................................................................................................
.....................................................................................................................................................................
.....................................................................................................................................................................
.....................................................................................................................................................................
.....................................................................................................................................................................
.....................................................................................................................................................................
.....................................................................................................................................................................
.....................................................................................................................................................................
.....................................................................................................................................................................
.....................................................................................................................................................................
.....................................................................................................................................................................
.....................................................................................................................................................................
.....................................................................................................................................................................
.....................................................................................................................................................................
.....................................................................................................................................................................
.....................................................................................................................................................................
.....................................................................................................................................................................
.....................................................................................................................................................................
.....................................................................................................................................................................
.....................................................................................................................................................................
.....................................................................................................................................................................
.....................................................................................................................................................................
.....................................................................................................................................................................
.....................................................................................................................................................................
.....................................................................................................................................................................
.....................................................................................................................................................................
.....................................................................................................................................................................
34........................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................ .......................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................... .......................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................... .......................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................... .......................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................... .......................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................... .......................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................... .......................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................... .......................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................... .......................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................... .......................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................... .......................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................... .......................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................... .......................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................... .......................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................... .......................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................... .......................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................... .......................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................... .......................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................... .......................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................... .......................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................... ..........................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................
Over de Hoge Gezondheidsraad (HGR)
De Hoge Gezondheidsraad is een federale dienst die deel uitmaakt van de FOD Volks- gezondheid, Veiligheid van de Voedselketen en Leefmilieu. Hij werd opgericht in 1849 en geeft wetenschappelijke adviezen i.v.m. de volksgezondheid aan de ministers van volksgezondheiden van leefmilieu, aan hun administraties en aan enkele agentschappen. Hij doet dit op vraag of op eigen initiatief. De HGR neemt geen beleidsbeslissingen, noch voert hij ze uit, maar hij probeert het beleid inzake volksgezondheid de weg te wijzen op basis van de recentste wetenschappelijk kennis.
Naast een intern secretariaat van een 25-tal medewerkers, doet de Raad beroep op een uitgebreid netwerk van meer dan 500 experten (universiteitsprofessoren, medewerkers van wetenschappelijke instellingen), waarvan er 200 tot expert van de Raad zijn benoemd; de experts komen in multidisciplinaire werkgroepen samen om de adviezen uit te werken.
Als officieel orgaan vindt de Hoge Gezondheidsraad het van fundamenteel belang de neutraliteit en onpartijdigheid te garanderen van de wetenschappelijke adviezen die hij aflevert. Daartoe heeft hij zich voorzien van een structuur, regels en procedures die toelaten doeltreffend tegemoet te komen aan deze behoeften bij iedere stap van het tot stand komen van de adviezen. De sleutelmomenten hierin zijn de voorafgaande analyse van de aanvraag, de aanduiding van de deskundigen voor de werkgroepen, het instellen van een systeem van beheer van mogelijke belangenconflicten (gebaseerd op belangenverklaringen, onderzoek van mogelijke belangenconflicten, en een referentiecomité) en de uiteindelijke validatie van de adviezen door het College (eindbeslissingorgaan). Dit coherent geheel moet toelaten adviezen af te leveren die gesteund zijn op de hoogst mogelijke beschikbare wetenschappelijke expertise binnen de grootst mogelijke onpartijdigheid.
De adviezen van de werkgroepen worden voorgelegd aan het College. Na validatie worden ze overgemaakt aan de aanvrager en aan de minister van volksgezondheid en worden de openbare adviezen gepubliceerd op de website (www.hgr-css.be), behalve wat betreft vertrouwelijke adviezen. Daarnaast wordt een aantal onder hen gecommuniceerd naar de pers en naar doelgroepen onder de beroepsbeoefenaars in de gezondheidssector.
De HGR is ook een actieve partner binnen het in opbouw zijnde EuSANH netwerk (European Science Advisory Network for Health), dat de bedoeling heeft adviezen uit te werken op Europees niveau.
Indien U op de hoogte wil blijven van de activiteiten en publicaties van de HGR kan U een mailtje sturen naar [email protected]..
federale overheidsdienst
VOLKSGEZONDHEID, VEILIGHEID VAN DE VOEDSELKETEN EN LEEFMILIEU
www.hgr-css.be
Deze publicatie mag niet worden verkocht.
