Baarmoederhalskanker en vaccinatie.

Marcel Huisman

gynaecoloog

3 oktober 2007

Inleiding 1. Baarmoederhalskanker

– Epidemiologie en impact

2. Het traject van het afwijkende uitstrijkje

3. Het humaan papillomavirus– Het virus – Oncogene en laagrisico types– Transmissie van HPV

4. Preventie methoden van baarmoederhalskanker1. Bevolkingsonderzoek2. Vaccinatie

Baarmoederhalskanker wereldwijd

• 500.000 nieuwe gevallen per jaar1

• 270.000 doden1 – 80% in ontwikkelingslanden waar het de

belangrijkste oorzaak van kankersterfte bij vrouwen is1

1. Ferlay J et al. Globocan 2002. IARC 2004; 2. Yang BH et al. Int J Cancer 2004; 109: 418–24;

Epidemiologie en impact

Het traject van een vrouw met afwijkend

uitstrijkje• Uitstrijkje• Ziekenhuis• Colposcopie• Lisexcisie• Conisatie• Operatie• Chemo/radiatie

Samenvatting Humaan papilloma virus

• HPV is de noodzakelijke oorzaak van baarmoederhalskanker

• HPV 16 en HPV 18 zijn de belangrijkste oncogene types

• Persisterende infectie met oncogene types kan leiden tot baarmoederhalskanker

• Iedere seksueel actieve vrouw loopt risico op oncogene HPV infectie die uiteindelijk baarmoederhalskanker kan veroorzaken 1,2

• Eerdere infectie met HPV hoeft niet tot bescherming te leiden en reduceert niet het risico op persisterende HPV infecties 3,4

1. Gravitt PE et al. Infect Dis Clin North Am 2005; 19: 439–58; 2. Bosch FX et al. J Clin Pathol 2002; 55: 244–65;3. De Jong A Et al. Cancer Research 2004: 64: 5449-54554. Stanley M. Vaccine 2005.

Humaan papilloma virus

Bevolkingsonderzoek in Nederland

• Bevolkingsonderzoek: 492.000 uitstrijkjes/jaar

• Leeftijd 30-60 jaar, iedere 5 jaar• Opkomst:

– 1998-2001: 57 %2 Stedendriehoek 75%

– 2002: 64%,

– 2003: 66%3

Belang van screening• Laesies en voorstadia van BHK kunnen

worden opgespoord met uitstrijkjes op regelmatige tijdstippen 1

• Als er abnormale cellen worden gevonden, kunnen die worden onderzocht en indien nodig behandeld

• Het risico op BHK is ca. 5 x groter voor vrouwen die niet regelmatig gescreend worden2

1. Sankaranarayanan R et al. Int J Gynecol Obstet 2005; 89 Suppl 2: S4–12; 2. National Cancer Institute. Screening for cervical cancer. 2005.

Preventie

2 vaccins

• Gardasil (Sanofi-Pasteur) sinds 1 nov 2006: quadrivalent vaccin HPV 6,11,16 en 18. €375, (0,2 en 6 maanden)

• Cervarix (GSK) registratie in de loop van 2007: bivalent vaccin HPV 16 en 18Prijs onbekend (0,1 en 6 maanden)

Zijn er bezwaren of beperkingen?

• Niet bewezen dat het beschermt tegen kanker. Echter 100% bescherming tegen CIN laesies tgv HPV 16 en 18.

• Follow-up is kort (60 maanden) de titers hoger dan bij natuurlijke blootstelling.

• Alleen HPV 16 en 18 is voor 70% verantwoordelijk voor cervixca.

Hoe verder? (1)

• Het blijkt kosten effectief te zijn• Implementatie via het rijksvaccinatie

programma met een vaccinatie graad van 90% kan meer deelnemers bereiken dan via BVO

• Alleen vaccineren op verzoek zorgt voor missen juiste doelgroep

• Jongens vaccineren niet kosteneffectief

Hoe verder? (2)

• Wat indien een vrouw al is blootgesteld?

• Bij 12-26 jarigen is >70% HPV negatief• Slechts 1% dubbelinfectie 16 en 18 (geen

baat)

• 5% met actieve infectie is 2/3 seropositief (geen baat)

• 4-5% dysplasie (geen baat)

• Overgrote meerderheid van deze leeftijdsgroep heeft wel baat bij vaccineren.

Hoe verder? (3)

• HPV 16 en 18 vaccin lijdt tot 50% CIN II-III reductie:

• In Ned: aantal verwijzingen van 14.000 naar 7.000.

• In Ned: aantal ingrepen bij CIN II-III met 3.000 afnemen.

Buiten Nederland

• In Duitsland en België in het rijksvaccinatie programma.

• In totaal zijn al 11 landen in Europa die het of in het basispakket of in het RVP hebben.

In Nederland

• Eind dit jaar wordt advies van Gezondheidsraad verwacht.

• Minister Klink adviseerde het college voor zorgverzekeringen over opname vaccinatie in basispakket. CVZ reageerde negatief.

• 4 zorgverzekeraars hebben vaccin in aanvullend pakket.

Conclusies

• Primaire preventie tegen BHK is aanbevelenswaardig, zinvol en veilig bij meisjes van 10-12 jaar

• Implementatie in het Rijksvaccinatie programma heeft de voorkeur

• BVO blijft noodzakelijk• Vaccinatie van vrouwen na de

sexarche (12-26) dient overwogen te worden

Informatie

• www.sbbstedendriehoek.nl• www,beschermjedochter.nl• www.kwfkankerbestrijding.nl