Vật liệu học (1)

Embed Size (px)

Citation preview

  • 7/28/2019 Vt liu hc (1)

    1/38

    Vt liu hcVT 1/2011

  • 7/28/2019 Vt liu hc (1)

    2/38

    Cu trc chng trnh

    1: i cng v tinh th

    2: Mt s loi gin pha

    3: Tnh cht ca vt liu4: Mt s loi vt liu

  • 7/28/2019 Vt liu hc (1)

    3/38

    i cng v tinh th

  • 7/28/2019 Vt liu hc (1)

    4/38

    Mt s khi nim

    Mng tinh th l mt tp hp v hn ccnt (nguyn t, phn t hoc ion) sp xptheo mt trt t nht nh.

    Mng c th xem nh c to thnhbng cch spxp lin tip theo cc cnha, b, c nhng hnh khi ging nhau. Cckhi ny gi l c s v cch spxpcc nt trong c s l i din chungcho ton mng.

  • 7/28/2019 Vt liu hc (1)

    5/38

  • 7/28/2019 Vt liu hc (1)

    6/38

  • 7/28/2019 Vt liu hc (1)

    7/38

    Cc kiu mng tinh th

  • 7/28/2019 Vt liu hc (1)

    8/38

    Phng tinh th [u v w]

    Cch tm:

    T gc trc ta v ng thng song songvi phng cn xc nh

    Tm ta nt mng gn gc trc nht trnng thng . Nu ta nt mng l (p, q,r) th k hiu phng l [pqr]

    Nu ta l phn s th qui ng mu s. T

    s l u, v, w th k hiu l [uvw] Nu ta c du m th trn u ch s

    tng ng ghi du

  • 7/28/2019 Vt liu hc (1)

    9/38

    Vd

    EG c k hiu [0 1]

    Cc phng trongcng h c u v w hon

    v ch cho nhau [100] [010] [001] thuc

    h

    O

    A

    BC

    D

    E F

    G

    x

    y

    z

    E'

    1

  • 7/28/2019 Vt liu hc (1)

    10/38

    Mt tinh th (hkl)

    L mt phng qua cc tm nguyn t hay ion

    Cch tm:

    - Tm giao im mt vi 3 trc x, y, z. Ta 3giao im l (p,0,0) (0,q,0) (0,0,r).

    - Ly 1/p, 1/q, 1/r ri qui ng mu s. T s l h,

    k, l th k hiu mt l (hkl)- Nu ta c du tr th t du trn uch s tng ng

  • 7/28/2019 Vt liu hc (1)

    11/38

    VD

  • 7/28/2019 Vt liu hc (1)

    12/38

    Miller indices

    (hkl) l k hiu ca mt(hkl) v cc mt phngkhc song song vi mt

    phng nyH mt: cng cch spxp nt mng:

    VD: (100) (010) (001)thuc h {100}

  • 7/28/2019 Vt liu hc (1)

    13/38

  • 7/28/2019 Vt liu hc (1)

    14/38

    Gc gia hai phng cho trc

    C 2 phng L1 [u1v1w1], L2 [u2v2w2].Tnh gc gia hai phng

    i vi h lp phng

    vi:

    )wwvvuu(NN

    1cos 212121'

    2

    '

    1

    2

    i

    2

    i

    2

    i

    '

    i wvuN

  • 7/28/2019 Vt liu hc (1)

    15/38

    Gc gia phng v mt tinh th

    Tm gc gia phng L [uvw] v mt P (hkl) ivi h lp phng:

    Vi

    )lwkvhu('N'M

    1cos

    222

    222

    wvu'N

    lkh'M

  • 7/28/2019 Vt liu hc (1)

    16/38

    Lp phng tm khi (BCC)

    r

    r

    r

    r

    a

    a

    2

  • 7/28/2019 Vt liu hc (1)

    17/38

    Lp phng tm mt (FCC)

    r

    r

    r

    r

    a

    a

  • 7/28/2019 Vt liu hc (1)

    18/38

  • 7/28/2019 Vt liu hc (1)

    19/38

    Bi tp

    Xc nh mi quan h gia a (hng smng) v R (bn knh nguyn t),

    n (s nguyn t trong 1 ),

    s nguyn t gn nht i vi 1 nguyn t,

    Mv%(mt th tch)

    Ms%

    (mt sp xp mt phng) ca bccv fcc?

  • 7/28/2019 Vt liu hc (1)

    20/38

    Tng kt

    Cu trc BCC FCC HCP

    Tng s nt 2 4 6

    Mi lin hR v a ; ;

    R = a/2

    Mv% 68% 74% 91%

    4

    3aR

    4

    2aR

    3

    22ac 3

    4Ra

    2

    4Ra

  • 7/28/2019 Vt liu hc (1)

    21/38

    Mt s khi nim

    Mt thng = s nguyn t/chiu di(cm)

    lp li = khong cch gia cc nguynt trn phng

    Mt phng = s nguyn t/n v dintch(cm)

  • 7/28/2019 Vt liu hc (1)

    22/38

    Bi tp

    Cho rCu = 1,278Ao. Tnh:

    Mt thng ca nguyn t theo phng[110] ca Cu (Fcc).

    lp li trn phng [211] ca Cu (Fcc).

    Mt phng trn (100), (111), caCu (Fcc).

  • 7/28/2019 Vt liu hc (1)

    23/38

    Khong cch gia cc mt tinh th

    l khong cch gn nht gia cc mt tinh thcng ch s Miller (hkl) song song:

    Trong h lp phng a = b = c

    2

    2

    2

    2

    2

    2

    2

    190 c

    l

    b

    k

    a

    h

    dhkl

    o

    222 lkh

    ad

  • 7/28/2019 Vt liu hc (1)

    24/38

    Bi tp

    So snh d111 v d200 trong Pb (Fcc), chorPb = 4,95 A

    0.

  • 7/28/2019 Vt liu hc (1)

    25/38

    Mt s bi tp

    ng (Fcc) c bn knh nguyn t l 1,278Ao. Tnh khi lng ring ca Cu. Cho MCu=63,5.

    St thay i t Bcc sang Fcc 9100C. nhit ny, bn knh nguyn t ca st

    trong hai cu trc l 1,258 A

    0

    (Bcc) v 1,292A0(Fcc). Tnh % th tch thay i.

  • 7/28/2019 Vt liu hc (1)

    26/38

    Cu trc cc tinh th v c Dng n cht

    VD: Kim cng Graphit

    c s: FCC Hnh 6 phng

    + 4 nguyn t trong Cu trc lp

  • 7/28/2019 Vt liu hc (1)

    27/38

    Cu trc dng hp cht ion AB

    NaCl: CsCl c s FCC ca Cl- c s BCC: Cs+ nh, nCS =1

    Na+ chim cc l hng Cl- tm khi, nCl- =1

    R + r = a/2

    nCl- = 4, nNa+ = 42

    3arR

  • 7/28/2019 Vt liu hc (1)

    28/38

    ZnS

    c s: Fcc ca S2- v cthm 4 Zn2+ v tr ging 4

    nguyn t pha trong ca kimcng.

    nS2- = 4; n Zn2+ = 4

    4

    3arR

  • 7/28/2019 Vt liu hc (1)

    29/38

    CaF2

  • 7/28/2019 Vt liu hc (1)

    30/38

    Mt s dng khc

  • 7/28/2019 Vt liu hc (1)

    31/38

    Cc khuyt tt trong mng tinh th

  • 7/28/2019 Vt liu hc (1)

    32/38

    Cc k hiu v in tch

    Nu M l nguyn t nm ng v tr ca M: MM X l nguyn t nm ng v tr X: XX Nguyn t M (X) nm v tr xen k: Mi*(Xi)

    Khuyt v tr M (X): VM , VX* M (X) nm v tr X (M): MX**(XM)

    L (Y) l kim loi (phi kim) ha tr 2 nm v tr M: LM

    *

    (YX) Dng 1: *, dng 2:**, m 1: , m 2:

  • 7/28/2019 Vt liu hc (1)

    33/38

    S mt trt t trong vt liu

    Mt trt t kiu Schottky l mt trt t kiul trng

    Mt trt t kiu Frenken l mt trt t kiuxen k

    MX=> VM + VM* Kiu Schottky

    MX=> Mi*

    + X

    i Kiu Frenken

    MX => Mi*+ VM Frenken cation

    MX => Xi + VX* Frenken anion

  • 7/28/2019 Vt liu hc (1)

    34/38

    Nguyn tc:

    m bo v kiu mng, v kiu nt cationanion trong tinh th

    Trung ha v in

    Tun theo quy lut ca phn ng ha hc

    VD: NaCl c ph gia CaCl2 tham gia vomng.

    Nh vy: Ca2+thay th cho Na+:

    CaCl2 => CaNa* +2ClCl + VNa

  • 7/28/2019 Vt liu hc (1)

    35/38

    Bi tp

    Xc nh c ch hnh thnh cc nt trngsau:

    Thm LiCl vo CaCl2

    Thm CaCl2 vo LiCl

    Thm Al2O3 vo SiO2

    Thm Al2O3 vo NiO

  • 7/28/2019 Vt liu hc (1)

    36/38

    Bi tp

    Vit c ch mt trt t ca cc lp chtsau:

    Mt oxi trng trong MgO

    Mt trt t kiu Schottky trong Li3N

    Mt ion Ca2+ thay th cho Ba2+ trong BaCl2

    Mt ion Na+

    thay th cho Ba2+

    trong SrCl2

  • 7/28/2019 Vt liu hc (1)

    37/38

    Cc bi tp

    1. Gi s c X3+ thay th Mg2+ trong MgO.

    a, Vit phng trnh cu trc cho s thayth

    b, Nu t l X3+/Mg2+=0,25. Tnh t lcation/anion

  • 7/28/2019 Vt liu hc (1)

    38/38

    Gii

    Gii: a, 2XMg* + VMg 0.

    b, 100Mg2+ c 25X3+ +12,5VMg => tng scation l 125

    100Mg2+ => 100O2-

    25X3+ => 37,5O2-

    Tng anion = 137,5T s cation/anion = 125/137,5 = 0,91