Vi sinh y hoc

akhoa374 Xt nghim

Thc Hnh Vi Sinh Y Hc

PHN MTK THUTBi 1CCH S DNG V BO QUN KNH HIN VIa s k sinh trng (KST) khng th nhn thy bng mt thng m cn c nhng dng c quang hc phng i chng ln nh knh lp, knh hin vi. Ty theo yu cu ca k thut, knh hin vi cn cn c nhng ph tng o kch thc KST, t quang nn en,1. NHC LI CU TRC CA KNH HIN VIKnh hin vi l mt cng c thng dng v quan trng nht ca mt phng xt nghim KST. Knh hin vi c th c nhng hnh dng khc nhau ty theo mu sn xut, nhng cu to c bn ging nhau, gm c nhng b phn: Th knh l mt thu knh nm pha trn mt nhn nh qua vt knh. C 3 loi th knh x5, x10, x15; loi x10 thng c dng nhiu nht. ng knh l mt ng m nh sng phi i qua t vt knh n th knh v c chc nng gi th knh v vt knh nm cch nhau mt khong nht nh. a mang vt knh l mt b phn c 4 l gn vt knh, khi xoay s a vt knh cn s dng vo ng knh. Vt knh: nh sng i qua vt quan st ri n thu knh ny. C 4 loi vt knh, nhng thng dng 3 loi: Vt knh x10: c th trng ln nht, sau khi iu chnh thy r mu vt, vt knh ny thng cch knh mang vt khong 16mm. Vt knh x 40: c phng i trung bnh, sau khi iu chnh thy r mu vt, vt knh ny thng cch knh mang vt khong 4mm. Vt knh x100: c phng i ln nht, sau khi iu chnh thy r mu vt, vt knh ny thng cch knh mang vt khong 1mm. S dng vt knh vi du soi knh v dng c vi cp iu chnh. Knh t quang: tp trung nh sng. Mng chn nh sng: cho nh sng qua nhiu hay t vo vt knh. Gng trn dng ly nh sng, thng c 2 mt: Mt lm: khi s dng vt knh x10, x40. Mt phng: khi s dng vt knh x100.Nhng loi knh dng nh sng ca bng n gn trong thn my khng c gng. Tiu xa: dng gi tiu bn c gn vi mt trc c mt c dng di chuyn sang tri, sang phi v mt c dng di chuyn pha trc, v sau. Thn knh mang ng knh, bn mang mu vt, knh t quang, c vi cp, c th cp v gng. Chn: c chc nng gi cho knh c vng v n nh. Cu to knh hin vi quang hc2. CCH S DNG KNH HIN VI t tiu bn ln bn mang tiu bn. iu chnh nh sng vi gng trn, knh t quang v mn chn sng. Xoay trc mang vt knh x10 vo ng v tr. Vn c th cp thy r vt. Nu cn quan st vi phng i ln th i qua vt knh ln hn x40, dng c vi cp iu chnh n khi thy r vt. Khi s dng vt knh x100, ta phi dng du soi knh. Nh 1 git du ln tiu bn ri i qua vt knh x100.3. CCH BO QUN KNH HIN VI t knh hin vi ng ch, xa hi nng v ch m t. Cm knh hin vi bng thn knh, tay kia chn ca knh. Phi ng knh hin vi, khng c knh nghing. Cn thn khng lm ri cht n mn hay bt c mt dung dch no ln bn knh. Khng c tay t hay bn ln knh hin vi. Lau th knh v vt knh bng giy lau knh trc v sau khi dng. Khi soi vi vt knh du, thm giy lau knh vi mt git xylen lau vt knh. Sau khi lau vi xylen, phi lau kh ngay bng giy lau knh, nu khng xylen c th lm bong nhng thu knh gn trong vt knh. Trc khi ct knh hin vi, vt knh nh v tr quan st v h thp ng knh bng c ln. Vn nh nhng, ng n mnh ng knh. Nu cn thn hn, h t quang knh xung. Nu t quang knh bn, lau bng giy lau knh kh. gng nghing, mt phng ra pha ngoi trnh bi. Che knh hin vi bng bao ca knh. Ct knh vo ng ch ca knh, lui vo pha trong, ng mp m pha ngoi.CU HI LNG GI1. Trnh by cch s dng knh hin vi quan st mt mu phn ti.2. Khi s dng knh hin vi soi lam mu, anh (ch) cn ch n yu t no c th nhn thy r KST st rt (KST SR) trn pht mu nhum? 3. Sau khi soi lam mu tm KST SR, anh (ch) bo qun knh hin vi nh th no trc khi ct vo t knh?Bi 2 CCH CHUN KNH HIN VIXc nh loi KST cn da vo nhiu tiu chun, trong c tiu chun kch thc ca KST. Ta c th c lng kch thc KST bng cch so snh vi mt vt bit kch thc trc nh hng cu, nhng cch ny khng cho ta kt qu chnh xc. o c chnh xc kch thc KST, ta dng thc trc vi t trong th knh.1. DNG C Knh hin vi 2 mt vi cc vt knh x 10, x 40, x 100 Du Giy lau knh Thc trc vi th knh (chia thnh 50 n v) Thc trc vi nn vi 2 chia 0,1 v 0,01mm Th knh (nn s dng th knh x10):+ Thc trc vi nn c kch thc bng lam knh bnh thng v gia c nhng gch cch nhau 0,1 v 0,01mm+ Thc trc vi t th knh l mt ng thng c chia thnh 50 vch. Ty theo phng i ca vt knh, cc vch ny c cc s o khc nhau. 2. QUY TRNH K THUT Tho th knh ra v t thc trc vi th knh vo (mt khc vch hng xung di). t th knh tr li v tr c. t thc trc vi nn ln bn knh hin vi. Di chuyn bn knh sao cho 2 thc nm chng ln nhau, vch 0 trn thc trc vi th knh trng vi vch 0 trn thc trc vi nn. Nhn pha bn phi vch 0 ca thc trc vi nn tm im m 1 vch ca thc trc vi th knh trng vi 1 vch ca thc trc vi nn, im trng ny gi l im Y. Khong cch s thay i ty theo cc vt knh s dng (x10, x40, x100). m s vch chia trn thc trc vi th knh, t s 0 n vch trng lp (Y). m s vch chia (0,1mm) trn thc trc vi nn t vch 0 n vch trng lp (Y), Tnh on m c trn thc trc vi th knh theo cng thc sau:N = S vch m c trn thc trc vi nn (mm). n = S vch m c trn thc trc vi th knh (mm). V d: vt knh x10, ta c N = 0,3mm, n = 40. V d: o chiu di ca trng giun kim.t tiu bn ln bn knh, quan st trng vi vt knh 10, chiu di ca trng giun kim tng ng vi 8 khong chia ca thc trc vi th knh.Ta c n v th knh vt knh x10 l 7,5mm, chiu di ca trng giun kim s l 7,5mm x 8 = 60mm. Lu : Mi phng i ca vt knh (x10, x40 v x100) c n v th knh khc nhau, v mi vch ca thc trc vi nn s thay i kch thc trong khi vch ca thc trc vi th knh vn duy tr kch thc c. V vy, cn phi chun cho tng loi vt knh v ghi li cc n v ny ln knh hoc t giy dn gn knh d tra cu. Khi mun c s o ca KST th ch cn nhn s vch o c vi n v th knh c kch thc tht. Sau khi mi vt knh c chun , ta khng trao i th knh cha thc trc vi v nhng vt knh ca knh hin vi ny vi th knh hoc vt knh ca knh hin vi khc. Phi s dng vt knh v th knh c chun . Nn chun nh k bo m tnh chnh xc. CU HI LNG GI1. To sao cn phi bit kch thc ca KST?2. Trnh by cch tnh n v th knh.3. Lm th no o kch thc ca trng giun a?Bi 3THU THP V BO QUN PHN XT NGHIM TM K SINH TRNG1. THU THP BNH PHMC nhiu phng php ly bnh phm, vic quyt nh chn phng php no da vo gi tr v gii hn ca mi phng php. Nu bnh phm khng c ly v x l ng yu cu k thut, chng ta c th khng pht hin c mm bnh. 1.1. Chun b bnh nhn trc khi ly phn Nhiu kt qu xt nghim phn l m gi to do bnh nhn khng c hng dn y hay hng dn khng ng cch. Phi hng dn bnh nhn mt cch cn thn; tt nht l phng th nghim a cho bc s iu tr nhng bn in sn nhng chi tit cn thit pht cho bnh nhn c ch nh xt nghim phn. Dn bnh nhn trong 3 ngy trc khi ly bnh phm, trnh dng nhng loi thuc v thc phm c th lm cho vic nhn dng KST kh khn nh: Thuc: Bismuth, Magnesium, Kaolin, Baryte, thuc t vo hu mn c du, m. Thc phm nhiu cn b: ng cc, bp ci, salad, qu c nhiu ht nh, nhiu cht bo, du, m.Bnh nhn nn n ch t cht b nh: bnh, n long, trng, sa, gan,.1.2. Ly bnh phm 1.2.1. Ti phng xt nghim Tt nht nn ly phn ti phng xt nghim. L ng phn:+ Cn phi kh v sch, bng nha trong hoc giy carton khng thm nc hoc thy tinh.+ C ming rng, np vn cht. + C dn nhn ghi h, tn, tui, a ch ca bnh nhn v ghi ngy, gi ly bnh phm. Cch ly phn: + C th ly bt c ch no ca khun phn tm trng giun, sn. Nhng pht hin n bo, nn ly phn ch bt thng nh mu, nhy, lng, bt hoc ly phn ngay trong trc trng. + Khng c ly phn ln vi nc tiu, du, cc cht mui Mg, Al, Ba, Bi, Fe v cc cht lm bin dng n bo. + Nu cho bnh nhn ung thuc x, ch nn cho ung sulfat natri v s ly phn khi bnh nhn i ngoi ln th hai hay th ba sau khi ung thuc. Lng phn cn ly:+ Thay i ty theo mc ch v k thut xt nghim, thng ch cn khong 5 10 gam phn (khong bng ht lc) c th lm nhiu phng php. + Trong mt s trng hp nh tm giun, t sn, cc bnh v b tiu ho phi ly ton b s lng phn c thi ra c th thy c KST v mng nhy hay m b b trc ra cng vi phn.1.2.2. Ngoi phng xt nghim Ly phn ngoi phng xt nghim l iu bt c d, cn tn trng nhng nguyn tc sau: Phi gi n phng xt nghim trong thi gian ngn nht, c bit l n bo, phn phi lun c gi m. Khng c gi nhit lnh qu. Nu xa: gi hp phn trong nc m 37oC v ng thi ly mt cht phn cho vo mt trong nhng dung dch c nh:+ MIF: Merthiolate Iod Formol. PVA: Polyvinyl Alcohol. F2AM: Formol + Phenol + Alcool + Xanh Methylene.1.3. Thi gian xt nghim phnSau khi thu hi bnh phm cn xt nghim ngay, cng sm cng tt. Thi gian t khi ly mu n khi kho st: Phn bnh thng cn xt nghim trong vng 12 24 gi hoc c th 1 2 ngy trong t lnh. Phn mm, nho, lng hay c mng nhy v mu cn phi xem ngay trong vng 30 pht sau khi ly. Trong trng hp sau khi ly phn m cha xt nghim ngay hoc ly phn ti nh xa, nn bo qun phn bng cch phn trong cc dung dch nh hnh (fixative) trng giun, sn khng pht trin, n bo khng b thoi ha.2. HA CHT BO QUN PHN bo qun hnh th v ngn s pht trin tip tc ca trng v u trng giun, sn, phn c ng trong cht bo qun ngay lp tc sau khi ly (bnh nhn ly) hoc khi phng xt nghim nhn bnh phm. Mt s cht c nh c a dng l: formol, sodium acetatacetic acidformol (SAF), dung dch Schaudinn, polyvinyl alcohol (PVA). Khi chn phng php c nh, phi m bo cht c nh c chn ph hp vi k thut xt nghim s lm. V mi cht c nh c tnh cht ring, khng th dng cho tt c cc loi k thut xt nghim. 2.1. FormolFormol c bit thch hp c nh u trng giun, sn v bo nang n bo. Hai nng thng dng l 5% cho bo nang n bo v 10% cho trng v u trng giun, sn. gi hnh dng n bo c tt, nn pha long formol vi dung dch m phosphat, to thnh formol trung ha.Ghi ch: Formaldehyd bn th trng thng ch 37 40% HCHO, tuy nhin vn c xem l 100%. Bo nang n bo, trng nang ca trng bo t, trng giun, sn v u trng c bo qun lu di trong formol 10%. Formol nng (60OC) c th dng i vi bnh phm c trng giun, sn (v trong formol lnh, mt vi loi trng dy s tip tc pht trin, gy nhim v sng trong mt thi gian di).Ly vi gram phn trn k trong dung dch formol 5 10%.u im: C nh ton b phn. Pha ch d, bo qun lu. Cn lng c th lm th nghim min dch.Nhc im: Khng bo qun th hot ng. Hnh dng KST khng p trn pht nhum c nh.2.2. Sodium acetat acetic acid formol (SAF)SAF c dng bo qun trng v u trng giun, sn, bo nang v th hot ng n bo, trng nang trng bo t v bo t Microsporidia. Bnh phm c nh trong SAF u dng c vi phng php tp trung phn v lm pht nhum c nh. Khi lm pht phn nhum, nn trn thm albumin vo phn tng dnh ca bnh phm vo lam knh.SAF c coi l cht c nh mm hn thy ngn clorua. Hnh dng KST s khng sc nt bng khi c nh trong dung dch c thy ngn clorua. Kt hp c nh SAF vi nhum hematoxylin st cho hnh dng tt hn nhum Trichrome. Thnh phn:Pha ch Albumin Mayer: trn mt th tch lng trng trng vi mt th tch glycerin. Cho mt git hn hp ny ln lam knh, cho thm mt git cn lng phn SAF, trn u, kh nhit phng 30 pht ri nhum.u im: Dng cho tiu bn tp trung v c nh. Khng c hp cht thy ngn. D pha ch, bo qun lu. Cn lng c th lm k thut min dch men.Nhc im:Bnh phm t bm vo lam knh.2.3. Dung dch Schaudinnc dng vi phn ti hoc bnh phm nim mc rut, c th dng cho tiu bn nhum c nh v phng php tp trung. Cch pha ch: Dung dch thy ngn clorua bo ho:Dng mt cc chng, un si n khi thy ngn clorua tan. yn vi gi n khi to tinh th.Dung dch c nh Schaudinn (dung dch m):Thm 5ml acid acetic lnh vo 100ml dung dch m ngay khi s dng.u im: C nh tiu bn t mu phn ti hoc nim mc rut. Bo qun tt th hot ng v bo nang n bo. Nhc im: Khng khuyn co dng trong phng php tp trung. Dung dch c cha thy ngn clorua, nn t ra vn x l nc thi. t dnh vi bnh phm lng hoc nhy.2.4. Polyvinyl alcohol (PVA) PVA l mt nha do phi hp vi dung dch c nh Schaudinn. Bt PVA c dng nh cht dnh cho bnh phm phn khi hn hp phn PVA c tri trn lam knh, cn vic c nh vn l dung dch Schaudinn. Dung dch c nh PVA c dng bo qun tt c cc th ca KST ng rut, nht l bo nang v th hot ng n bo cho nhng k thut chuyn su. PVA cng c dng c nh bnh phm cn gi qua bu in n nhng phng th nghim chuyn su, rt tt vi bnh phm lng v pha theo t l 3 phn PVA vi 1 phn phn.Cch pha ch: Trn cc dch lng vo cc 500ml, thm bt PVA vo (khng khuy). y cc bng a Petri ln, giy sp hoc l kim loi, qua m. un t t n 75oC, ly cc ra v khuy trong khong 30 pht n khi c dung dch ng nht nh sa.u im: C th lm tiu bn c nh v phng php tp trung. Bo qun tt bo nang v th hot ng n bo. Bo qun lu (hng nm) trong l kn nhit phng. Bnh phm c th gi bng bu in n phng th nghim chuyn su. Trng Trichuris trichura v bo nang Giardia lambia trong phng php tp trung d nhn ra nh trong phng php formolether.Nhc im: Hnh dng u trng Strongyloides stercoralis khng p nh c nh bng formol. Trng nang Isospora belli c th khng quan st c (formol tt hn). Dung dch c cha thy ngn, nn t ra vn x l nc thi. C th tr nn trng v st do mt nc hay do lm lnh. Kh pha ch trong phng th nghim. Khng th dng tiu bn lm k thut min dch men.2.5. PVA ci tinPVA c ci tin khng cha thy ngn, m thay vo ngi ta dng sulfat ng hoc sulfat km. Sulfat ng khng cho kt qu tt nh thy ngn clorua. Sulfat km c dng trong nhum Trichrome. u im: Dng c cho pht nhum c nh v phng php tp trung. Khng cha thy ngn. C nh bng sulfat km cho kt qu tt hn v th nhiu ngi thch dng PVA c cha sulfat km hn sulfat ng.Nhc im: Hnh dng ca bo nang v th hot ng n bo kh thy khi c nh bng sulfat ng, c bit khi so snh vi thy ngn clorua. c im cu to ca n bo khi nhum khng n nh: c th r, c th khng r. V vy, vic nh danh c th gp kh khn, c bit i vi nhng bo nang ca n bo nh nh Endolimax nana. 3. K THUT LU GI K SINH TRNG TRONG BNH PHMGi bnh phm 40oC, c th gi c trng giun, sn v bo nang n bo nhiu ngy, nhiu tun m vn c th nh danh c d dng. Mun gi lu phi dng dung dch nh hnh.3.1. Trng, u trng giun, sn v bo nang n bo a) Lu gi trn tiu bn lm t phn t trnh loang phi dng lam knh sch, ra sch m trong dung dch ng th tch cn ether. trnh kh do tip xc vi khng kh, khng bay hi, ngi ta hn tiu bn bng:+ Vaselin: mu khng gi lu hn vi gi, dng quan st KST sng.+ Paraffine:Loi paraffine dng cho m hc, h nng chy hay t m 56oC. Phng php ny d thc hin nhng tiu bn d b v khi va chm.+ Thuc sn mng tay:* Phi tiu bn bc hi, kh bt vin hn, n xem cn h khng. Sau hn ln th 2 v kh. Phng php ny gin d khng cn dng c c bit.* Nu hn kn, mu lu gi tt, trng giun, sn cn nguyn vn; ngc li bo nang v dng hot ng lu gi khng tt. b) Lu gi KST lu di Dng dung dch formol m nng ty thuc vo cng ca phn (phn rn dng formol 5%; phn st: formol 10%), phn c trng giun c sc chu ng cao (20%, F2AM). Quy trnh thc hin: Cho phn vo dung dch c nh theo th tch:1 th tch phn + 3 th tch dung dch bo qun. Nghin u, lc qua li kim loi loi nhng cn b ln. 1 pht bnh thy tinh c chn loi tr nhng phn t nng. phn trn vo chai c nt v c nhn. Ghi KST c trong mu, ngy ly mu, nng dung dch c nh. + KST c gi tt cn lng trong chai.+ lm gim s bc hi ca formol, thm vo dung dch bo qun 10% glycerine.i vi dng hot ng ca amp. + Dng dung dch c nh v lu gi k trn, dung dch formol 10% ch gi c amp vi tun, sau amp s b ly gii.+ Dung dch MIF: dung dch ny t tin nhng gi c dng hot ng ca amp nhiu nm.+ Dung dch PVA: gi c dng hot ng ca amp v c th lm pht nhum Hematoxyline st.i vi dng hot ng ca trng roi ng rut: Nhng cch k trn u dng c nhng khng tt v nhng dng hot ng thng thu trn li, khng thy c nh khi quan st trc tip. Dung dch tng i tt l MIF, F2AM.3.2. Giun, sn trng thnh a) Giun, sn tm thy cht trong phn t c gi tr v chng thng b hy hoi. Ha cht thng dng l formol 5% hoc cn ethylic 700. b) Giun, sn cn sng trong phn Ra bng nc mui sinh l. Phng thc c nh thay i ty theo loi giun, sn:+ Giun: * Ly giun ra khi nc ra trong hp Petri hay bt s. * ngay cn ethylic 700 si (un si cn trong bnh Erlenmeyer c khuy t). Cch c nh ny lm gin giun ngay lp tc.* Gi trong bnh thy tinh c nt mi. Khng y bng nt bc hay cao su v s lm h mu mau chng.Lu : * Khng c nh bng cn lnh.* Khng lm cht giun trong NaCl 0,85%.* Khng dng dung dch formol.+ Sn dy v sn l: * Kp sn gia 2 lam knh trng thi tri rng, c trong hp Petri ln. * Cho dung dch c nh:Cn ethylic 700 si. Dung dch ng th tch dung dch formol 10% v cn 700 si. Ngm sn ti thiu na gi ri mi ly sn ra.Lu mu: * B dung dch c nh.* Lu mu trong cn 700, trong chai thy tinh nt mi hoc nt cao su.c) Loi giun c kch thc nh tng l giun trong ng nghim cha cn ethylic 700, y nt bng gn khng thm nc, bao ming. Phi dn nhn, vit ngy bng bt mc tu, bt m. c l vo bnh c np, di lt bng thm nc, y cn ethylic 700, y np. Trnh cn bay hi (np phi c vng cao su).3.3. Nhng iu cn bit khi lu gi KST lu di Giun mt trong v mu t nhin: khi b c nh tr nn c v hi trng nhng gi c rt lu trong cn. Trng giun, sn th d nhn nhng khng ging ht nh trong phn ti. Vi loi trng nh trng giun a, trng giun mc s b phn bo nu dung dch c nh khng nng (dng phn bo khng bao gi gp trong phn ti). Bo nang n bo dng ti th nhn c mu km. Sau mt thi gian lu, nhng nhn ny khng nhum mu nhng li r hn l trng thi ti. Dng hot ng ca amp mt nhanh chng chit quang trong dung dch formol. Trong MIF, amp khng b ly gii, nhn ra d. Ngc li, sau khi trn lam knh v y bng l knh, mu ca chng bin mt, khng th dng lm mu lu di trn lam knh v l knh.CU HI LNG GI1. Th no l thu thp phn ng quy cch?2. i vi anh (ch), iu g quan trng trong khu thu thp phn?3. Theo anh (ch) hin nay, cc phng xt nghim trong nc ta c ch trng n vic ly bnh phm? v kt qu ca vic c/khng ch trng n vic ly bnh phm l g?4. Bo qun bnh phm c ch li g?5. Nu tn nhng ha cht bo qun phn thng c dng, cho bit u v nhc im ca tng ha cht bo qun c nu.6. Cch bo qun n bo khc vi cch bo qun giun, sn nh th no?7. Ha cht bo qun c nh hng g n KST khi KST c ngm trong thi gian lu di?Bi 4 K THUT XT NGHIM PHN TM K SINH TRNGI. I CNGTrong phng xt nghim, khi nhn c bnh phm, nu l phn ti khng c cht bo qun, chng ta cn quan st bng mt (i th) trc c c nhng nhn xt s b v mu phn, ghi nhn nhng c tnh ca mu phn, phn loi bnh phm xt nghim: mu phn lng, c cht nhy, mu phi xt nghim ngay. Khng nn phn ngoi tri, khng c np y; khng nn l phn trn phiu xt nghim hoc dn mu vo cui bui mi xt nghim.i vi phn c bo qun trong dung dch c nh th quan st i th khng thc hin c. pht hin c KST chng ta cn phi dng knh hin vi quan st (vi th).1. QUAN ST I THQuan st i th (bng mt hoc knh lp) ghi nhn trng thi, mu sc, cc cht l, tm kim v xc nh cc loi giun, sn c thi ra theo phn.1.1. Trng thi phnPhn c th cc trng thi: Cng rn (kh m thng). Cng (m thng c). Mm (ct c). Nho (c th bin dng). Lng. Lng nh nc.1.2. Mu scThay i t en, nu m, nu, nu nht, vng, xanh, mu t st hay i khi , trng.1.3. Cc cht l Cht nhy: thng c, c th kt thnh si, hnh dng ging nh k sinh trng. Cht ny c xem xt cn thn tm cc n bo, cc trng Schistosoma. M lin kt: mu trng nh x c. Xem di knh hin vi sau khi lm trong vi acid acetic s thy nhng si di. Mu: ch cn ghi nhn s hin din mu ti hoc c tiu ha lm phn c mu en u. M: gm c nhiu bch cu bin dng. Cc cn b thc vt cha tiu ha, thng di hnh thc si.2. QUAN ST VI THQuan st vi th c th c thc hin vi k thut xt nghim phn trc tip, tp trung KST trong phn, k thut chuyn bit, cy v nhum c nh. II. K THUT XT NGHIM PHN TRC TIPK thut xt nghim phn trc tip s dng phn ha tan trong nc mui cho php pht hin s di ng ca th hot ng n bo, trng giun, sn, u trng giun v cc vt th bt thng trong phn (hng cu, bch cu,). 1. DNG C Knh hin vi Lam knh, l knh Vit (bt) ch sp Que g Khn vi Bnh ng dung dch st trng Kp.2. HA CHT3. QUY TRNH LM TIU BN PHN Ly mt tm lam knh sch, kh. Dng vit ch sp chia lam knh ra lm 3 phn. Ghi tn bnh nhn vo nh u lam knh. Nh ln lam knh 1 git NaCl 0,85% vo gia, 1 git Lugol cui. Dng que g ly mt t phn bng u que dim, ha tan phn vo git NaCl 0,85%. Ly phn ln th hai ri ha tan phn vo git Lugol. B que g vo dung dch st trng. y l knh ln 2 git phn. Kho st tiu bn di knh hin.4. TIU CHUN CA MT TIU BN TT Khng qu dy: phn nhiu s lm tiu bn c ti, che lp KST, kh pht hin. Khng qu mng: t phn qu s khng tm thy KST, tr khi chng qu nhiu. Tiu bn c dy va phi khi thy c ch in trn t bo t di tiu bn. Tiu bn khng c bt kh, dung dch phn khng trn ra quanh l knh. 5. KHO ST TIU BN DI KNH HIN VI Kho st tiu bn phn bng vt knh x10, khi mun nhn r chi tit th chuyn sang vt knh x40. Kho st mu phn theo hnh ch chi (zic zac) khng b st vi trng no.Lu : Nn nh sng va phi. Mu phn c xt nghim cng sm cng tt, lu KST s cht hoc thay i hnh dng, kh xc nh. Mu phn tm trng giun, sn: khng qu 10 gi. Mu phn tm n bo: khng qu 2 gi.6. NHNG SAI LM NN TRNH Pht phn khng u, ch dy, ch mng. Nu pht phn long qu hoc c qu, nn b i, lm li pht phn khc. y l knh lm tiu bn c bt kh. Dung dch phn trn ra xung quanh l knh. Qun khng t l knh ln pht phn th pht phn s chng kh, vt knh b bn v mu nhum s nht rt nhanh. Dng nc thng ha tan phn thay v dng dung dch NaCl 0,85%, nc thng s lm bin dng hay hy hoi th hot ng ca n bo. Dng nhiu nh sng qu. Nn t knh gn vi bn knh. Gim nh sng bng cch ng bt mng chn sng hay dng knh lc mu xanh da tri ly nh sng.7. CCH TR LI KT QU XT NGHIM PHNTrn phiu tr li kt qu xt nghim phn, phi ghi cc ni dung sau: c tnh ca phn: phn cng, mm, nho, c khun, lng, Mu sc ca phn: vng, xanh, nu, en,. Cc yu t bt thng thy c bng mt: cht nhy, mu, t sn, K thut s dng: soi trc tip, k thut tp trung Willis,. Kt qu:+ m tnh: tm khng thy trng v bo nang ca KST ng rut.+ Dng tnh, vit ra cc chi tit sau:* Tn ting Vit v tn khoa hc ca KST.* Trng, th hot ng, bo nang, u trng.* Mt nhim trn tiu bn:V d: Tm thy trng giun a (Ascaris lumbricoides): (+).8. CCH X L DNG C DNG V BNH PHM8.1. Bnh phm v que xt nghimSau khi xt nghim xong, cho l ng phn v que xt nghim vo dung dch st trng ri hp dit trng trc khi b. Nu khng c l hp, c th nu si 30 pht hoc chn vo h su.8.2. Dng c Lam knh: cho vo dung dch st trng, hp kh trng, ra nc thng cho sch, ngm vo x bng, ra sch, ngm trong dung dch acid sulfochromic 24 gi. Ra li bng nc thng, trng li bng nc ct, sy kh. L knh: ra tng t nh lam knh nhng ch sy kh 600C.CU HI LNG GI1. M t k thut lm tiu bn phn soi trc tip tm KST.2. Nu nhng sai lm c th gp khi lm tiu bn phn soi trc tip.3. Trnh by cch ghi phiu tr li kt qu xt nghim phn.K thut lm tiu bn phnTTThao tcYu cu phi t

1Chun b dng c v ha cht lm tiu bn phn.Dng c v ha cht y lm tiu bn phn.

2Ghi tn bnh nhn ln lam knh.Ghi r tn hoc k hiu, i chiu vi tn trn phiu xt nghim.

3Nh ln lam knh 1 git NaCl 0,85% v 1 git Lugol.Lng dung dch va , 2 git nc khng qu gn hoc qu xa.

4Cho phn vo git NaCl 0,85% v khuy.Lng phn va , khuy tan u, tiu bn khng qu dy, khng qu mng.

5Cho phn vo git Lugol v khuy.Lng phn va , khuy tan u, tiu bn khng qu dy, khng qu mng.

6y l knh.Khng c bt kh, bt nc. Dung dch phn khng trn ra mp l knh.

7t tiu bn ln bn knh hin vi. Tm KST.Soi ng theo quy trnh v quy nh.

Bi 5 K THUT TP TRUNG K SINH TRNG TRONG PHNTp trung KST trong phn l mt phng php thng quy chn on bnh nhim KST, cho php pht hin thm mt s mm bnh m xt nghim trc tip khng pht hin c. K thut tp trung KST trong phn c mc ch l tch KST ra khi cc cht cn b. C 2 cch: lm ni KST v lm lng KST xung y ng nghim.K thut ny c th s dng phn ti hoc c nh, phng i thp (100 v 400 ln) quan st tiu bn, pht hin c trng v u trng giun, sn, bo nang n bo, trng nang ca trng bo t.1. PHNG PHP LM NI Trong phng php lm ni, dng mt dung dch hoc hn hp c t trng cao hn t trng ca cc bo nang, trng giun, sn lm cho chng ni ln mt nc, cht b lng xung y ng nghim. Tiu bn soi sch, t cn, nhng c mt s trng giun, sn khng ni m chm xung y nh trng giun a, trng c np. V vy, vi phng php lm ni, cn soi lun cn khng b st KST.1.1. K thut dng nc mui bo ha (Phng php Willis) Phng php ny c dng tm trng cc loi giun, sn trong phn: trng giun mc (rt tt), giun a, giun tc, trng sn di (dy) v sn di (dy) Hymenolepis sp. Khng dng tm trng sn l, sn mng, u trng giun ln, bo nang v th hot ng ca n bo.a) Nguyn tc Phn c ha tan trong nc mui bo ha. Trng giun, sn c t trng nh hn t trng ca nc mui bo ha nn ni trn mt nc, dnh vo thy tinh (l knh) v c ly ra quan st di knh hin vi.b) Dng c Knh hin vi Lam knh L knh L penicilin hoc ng nghim 18 x 25mm Que g Hp Petri Kp. c) Ha cht NaCl Cn ethylic 950 Ether Nc.+ Dung dch nc mui bo ho: Hoc cho mui vo trong nc cho n khi mui khng cn tan c na, ta c dung dch nc mui bo ha.+ Dung dch cn ether * Ra l knh sch du, m bng cn ether : dung dch cn ether vo hp Petri. Cho l knh tng chic vo hp Petri, ngm trong 10 pht. Ly ra lau kh tng chic v ct trong hp Petri dng dn.d) Quy trnh k thut Cho khong 5g phn vo l penicilin hoc ng nghim. vo l mt t nc mui bo ha, khong 1/3 l. Dng que khuy tan phn trong nc mui. Cho thm nc mui bo ha vo n khi mc nc ngang ming l. Vt b cc cn b ni ln mt nc. Nh thm vi git nc mui bo ha vo l cho n khi mt nc cong vng ln (khng nc mui trn ming l). y l knh ln ming l, trnh c bt kh gia l knh v mt nc. yn trong khong 10 pht. Nhc thng l knh ln (l knh mang theo git nc mui mt di) v t ln lam knh. Kho st tiu bn di knh hin vi.Lu : Nu thi gian ngn qu trng s cha ni ln. Nu lu qu trng s ngm nc mui v chm xung y. Thi gian di hay ngn ty theo cao ca ng nghim hoc chai l khi s dng. Tt nht nn th thi gian trng ni vi ng nghim v chai l khc nhau.1.2. K thut dng dung dch Sulfat km Phng php ny dng tm trng cc loi giun v bo nang n bo trong phn. Khng dng tm trng sn dy, sn l, sn mng, u trng giun ln. Khng dng vi phn c nhiu m.a) Nguyn tcPhn c ha tan trong dung dch sulfat km bo ha, c t trng 1,18. Trng giun, sn c t trng nh hn nn ni trn mt nc v c vt ra quan st di knh hin vi.b) Dng c Knh hin vi ng nghim, ng ly tm Gc Khuyn cy vi trng Que g Lam knh L knh Kp. c) Ha chtDung dch Sulfat km bo ho:d) Quy trnh k thut Ha tan 5g phn vi 2 3ml nc trong ng nghim. Thm nc cho 10ml. Lc dung dch trn qua tm gc vo ng ly tm. Ly tm 2000 vng/pht trong 2 pht, b phn nc trong bn trn. Cho vo ng ly tm mt t dung dch Sulfat km, khuy u, tip tc cho thm dung dch Sulfat km vo ng cho n cch ming ng nghim khong 2 3cm. Ly tm 2000 vng/pht trong 2 pht. Dng khuyn cy trng ly phn ni trn mt dung dch ln lam knh. y l knh. Kho st tiu bn di knh hin vi.2. PHNG PHP LNG Tp trung KST trong phn theo cch lm lng cn, KST tp trung y ng nghim, c th pht hin c nhiu loi KST, k c n bo, nhng bnh phm soi li cha nhiu cn hn.2.1. Phng php lng trng lc a) Nguyn tc Mu phn c ha tan vi nc v lng t nhin. Trong cn lng c cha tt c KST c trong phn. Phng php ny cho php pht hin cc loi trng giun, u trng v trng sn mng (trong trng hp nc c pha glycerin). b) Dng c Knh hin vi Lam knh L knh Ly c chn Que g.c) Ha chtGlycerin 0,5%.d) Quy trnh k thut Dng nc hoc nc c pha glycerin 0,5%. Khuy u phn trong ly c chn. lng khong 1 gi. b phn nc ni bn trn. Thm nc, khuy u, lng 1 gi, gn b phn nc ni. Lp li nhiu ln cho n khi nc bn trn trong hn. Gn b phn nc ni. Khuy u phn cn, ly 1 hoc 2 git cn kho st di knh hin vi.2.2. Phng php ly tm: K thut dng Formol Ethera) Nguyn tcMu phn c x l vi formol bo qun KST c trong phn. Cht b c lc b, du, m trong phn s c tch ra bi ether. Sau khi ly tm, cn lng xung y v cha tt c KST c trong phn.b) Dng c Knh hin vi My ly tm Lam knh L knh ng nghim Gi ng ng nghim ng nghim ly tm 15ml Que g Li lc kim loi ng ht Pasteur Cc c m.c) Ha cht Dung dch formol 10%. Ether hoc ethyl acetat hoc xng.d) Quy trnh k thut Dng que g ly khong 5g phn cho vo trong ng ly tm. Cho 7ml dung dch formol 10% vo ng ly tm. Ha tan phn v lc phn qua li lc vo ng ly tm khc hoc vo cc c m. Ly tm 2000 vng/pht trong 1 2 pht. Ht b phn nc ni. C th lp li nhiu ln cho n khi phn nc ni trong. Cho 10ml dung dch formol 10% v 3ml ether vo trong ng ly tm. y ng nghim bng nt cao su, trn u bng cch lc mnh trong vng 10 giy. M np cao su, cho ng nghim vo my ly tm, quay 2000 vng/pht trong 1 2 pht. Ly ng nghim ra khi my ly tm, cht dch trong ng nghim c chia thnh 4 lp: Lp trn cng: ether Lp th 2: mt nt gm cc mnh vi cht bo dnh vo thnh ng Lp th 3: formol Lp th 4: cn cha KST. Dng que g tch nh nhng lp cht bo ra khi thnh ng bng cch xoy theo hnh xon. b 3 lp dung dch trn cng bng mt ng tc nhanh gn, dc ngc ng ly tm. Dng ng ht Pasteur ly 1 git cn nh ln lam knh v kho st di knh hin vi (c th kho st cn vi dung dch Lugol).Lu : Ether, ethyl acetat hoc xng l dung mi rt d bay hi v d chy nn xa ngun in, ngun la. Bo qun cc cht ny trong bnh hoc chai l rng, ni thong mt. Khng t cc bnh cha Ether vo t lnh, hi Ether s thot ra v gy n. CU HI LNG GI1. Mc ch ca phng php tp trung KST trong phn l g?2. C bao nhiu phng php lm tp trung KST trong phn?3. Nu u v nhc im ca k thut Willis v k thut dng formolether.4. Anh (ch) s chn k thut no lm tp trung phn? Cho bit l do ca s chn la ny.Xt nghim phn theo phng php tp trung WillsSttThao tcYu cu phi t


2Cho phn vo l xt nghim.Lng phn ng quy nh 5 gram

3 nc mui bo ha vo l xt nghim. Khong 1/3 l.

4 Dng que g quy phn. Vt b cn to (nu c).Phn tan u trong nc mui bo ha, khng c cn to.

thm mui bo ha vo l xt nghim.Nc y n ming l, hi vng ln nhng khng trn ra ngoi.

5y l knh ming l xt nghim.Khng c bt kh, bt nc. Dung dch phn tip xc vi l knh v tr cn i trong thi gian 15 pht.

6Nhc l knh ln v t tiu bn ln lam knh.Khng c bt kh, bt nc.

Soi knh hin vi tm k sinh trng.Soi ng theo quy trnh v quy nh.

Xt nghim phn theo phng php tp trung formoletherSttThao tcYu cu phi t


2Cho phn vo l xt nghim.Ly nhiu ni trn khi phn.

3 dung dch formol 10% vo l xt nghim. Khong 7ml.

4Dng que g quy phn. Lc dung dch phn. Quy cho phn tan u.

5Quay ly tm 2000 vng/pht trong 1-2 pht, ht b nc ni.Ht b nc ni khng lm xo trn cn.

Lp li giai on (5) nhiu ln.Phn nc ni phi trong.

6 dung dch formol 10% vo l xt nghim. Cho thm ether. Ly ng 10ml formol v 3ml ether.

7y np ng nghim v trn u phn vi formol v ether.Np phi y kn v lc mnh ng nghim trong 10 giy.

8 Quay ly tm 2000 vng/pht trong 1-2 pht. Ly ng nghim ra khi my ly tm. Ly cn thn, khng lm xo trn cc lp dch trong ng nghim.

9Tch b lp m. Lp m c tch khi thnh ng cn nguyn vn, khng b nt vn.

10Trt b phn nc ni bng cch dc nhanh ng nghim xung.Sau khi b phn nc ni, cn khng b xo trn.

11Soi knh hin vi tm k sinh trng.Soi ng theo quy trnh v quy nh.

Bi 6 CC K THUT CHUYN BIT PHT HIN K SINH TRNG NG RUTTrong mt s trng hp, do c im sinh hc ring bit ca mt s loi giun, sn, n bo m cc phng php xt nghim thng thng khng th hoc thnh thong mi pht hin mm bnh trong phn. khc phc tnh trng ny, ngi ta nghin cu a ra cc phng php xt nghim c th ph hp vi nhng c im sinh hc ca tng loi KST.1. XT NGHIM TM TRNG GIUN KIM 1.1. Phng php GRAHAM (Phng php bng dnh trong) a) Nguyn tc Trng giun kim thng c tm thy cc np nhn hu mn, rt him khi tm thy trong phn. V vy, pht hu mn bng keo dnh c dng thu thp trng giun kim. K thut ny phi c thc hin bui sng sm trc khi tr lm v sinh hu mn.b) Dng c Knh hin vi Lam knh ng nghim ng ht Pasteur Bng keo trong Cy li hoc mung di 10cm Bng sch Gng tay.c) Quy trnh k thut Dng bng keo trong dn ln lam knh sao cho hai u lam knh u c ph mt on bng keo khong 1cm. t ming lam knh dn bng keo ln cy li sao cho cnh nh ca tm lam knh cch b cy li bng 1/3 chiu di ca tm lam knh. G bng dnh ra khi lam knh v cun vng qua u cy li, mt dnh ra ngoi. Gi cht tt c bng bn tay phi. Tay tri vch hu mn ca tr, tay phi cm cy li c dn bng keo n nh, lt qua lt li cy li chung quanh ra hu mn. Dn ming bng keo ln mt lam knh, dng bng kh v sch ch nh mit cht ming bng keo xung mt lam knh. Kho st tiu bn di knh hin vi.Ch : Phi lun mang gng tay trong sut qu trnh thao tc, trnh b nhim KST.1.2. Phng php GRAHAM bin ia) Dng c v ha cht Knh hin vi Lam knh L knh ng nghim ng ht Pasteur Que tm bng Nc mui NaCl 0,85% Gng tay.b) Quy trnh k thut Dng que tm bng xoay chung quanh np nhn hu mn. Cho que tm bng vo trong ng nghim c cha 0,5ml NaCl 0,85%, ra k que tm bng vo trong dung dch nc mui. Dng ng ht Pasteur ht nc mui ra lam knh, y l knh v kho st di knh hin vi. Ch : Phi lun mang gng tay trong sut qu trnh thao tc, trnh b nhim KST.2. TM U TRNG GIUN LN (PHNG PHP BAERMANN)2.1. Nguyn tc u trng giun ln c i tnh vi nhit v m cao v b thu ht v ni c nc m. 2.3. Quy trnh k thuta) Lp t h thng dng c t phu thy tinh hoc plastic ln gi. t li kim loi ln phu. Lp ng cao su vo phu. Kp cht ng cao su li. b) Thao tc Trn li kim loi t 2 ming gc. Nu phn lng, lt di ming gc 2 lp giy thm. khong 150g phn ti ln ming gc trn phu. vo phu nc m 45oC sao cho nc va sp ming phu v ngp phn. Dng bng n ri vo phu gi nhit ca nc. yn t 1 3 gi. M kp kha ng cao su hng nc vo cc thy tinh. Dng ng ht Pasteur ht nc vo ng ly tm. Quay ly tm 1000 vng/pht trong 5 pht. Gn b phn nc ni.

Dng ng ht Pasteur ht cn.

Kho st cn di knh hin vi tm u trng.Ch : Phi lun mang gng tay trong sut qu trnh thao tc, trnh b nhim KST.Mu phn c t 24 48 gi i khi thy u trng giun mc.3. PHT HIN U SN DI (SN DY) TRONG PHN Thuc iu tr sn di hin nay rt hiu qu nn vic tm u sn di trong phn cng khng cn thit na. Tuy nhin, bnh phm phn cng nn c kim tra u sn v t sn mang trng nh danh loi. Khi thc hin phi ly c b phn xt nghim. Ha phn vi nc v cho qua h thng lc vi nhiu c mt li t to n nh (sp xp mt li t to n nh). Ly tm b phn nc ni, ly cn tm u sn bng knh lp hoc knh hin vi.CU HI LNG GI1. Cc phng php xt nghim phn trc tip c th pht hin c trng giun kim, u trng giun ln khng? Ti sao?2. M t thao tc thu thp trng giun kim.3. K thut Baermann dng tm u trng giun ln, c th pht hin c u trng giun mc khng?K thut BaermanSttThao tcYu cu phi t

1Chun b dng c v ha cht lm tiu bn phn.Dng c v ha cht y cy phn.

2Lp t h thng cy phn.ng theo quy trnh.

3 2 lp gc ln li.Gc phi ph ton b mt li.

4 phn ln lp gc.Lng phn ln, nguyn b phn.

5 nc m ln phn.Nc m khong 45oC, va ngp phn.

6 yn t 1 - 3 gi.Lun gi nc m trong sut thi gian quy nh.

7M kp kha ng cao su, hng nc vo cc.M kha nh nhng, khng nc vng tung to ra xung quanh.

8Dng ng ht Pasteur ht nc vo ng ly tm.Khng ri vi ra mi trng.

9Ly tm.ng quy nh, nc khng vng ra xung quanh.

10B nc ni. Nh 1 git cn ln lam knh. y l knh.Khng bt kh, khng trn nc ra quanh l knh.

11t tiu bn ln bn knh hin vi. Tm KST. Soi ng theo quy trnh v quy nh.

Bi 7 CY PHN Cy phn c bit cn thit pht hin nhim nh giun mc, Strongyloides stercoralis v Trichostrongylus spp. v nh danh k sinh trng. u trng thng gp nht trong phn l giun ln. Ty thi gian vn chuyn trong lng rut v iu kin ca bnh nhn, c th tm thy u trng c thc qun phnh (rhabditiform) v him hn l u trng c thc qun hnh ng (filariform). Cng vy, nu v mt l do no m phn b chm tng xut, trng phi v c u trng giun mc cng c th tm thy trong phn. C nhiu k thut cy: cy qua giy lc HaradaMori, cy giy lc hp thch, cy than.1. K THUT HARADA MORI1.1. Nguyn tc Mt thanh giy thm c phn c cho vo ng nghim c t nc y. Nc thm dn ngc ln thanh giy trong khi u trng giun di chuyn xung y ng nghim.1.3. Quy trnh k thut Cho khong 3ml nc vo ng nghim. Tri phn ln ming giy thm, cch 2 u khong 2 3cm. t ming giy vo trong ng nghim sao cho nc chm vo u di ca ming giy nhng khng ngp n phn. Ly giy bc u ng nghim li, chm l cho khng kh vo trong ng nghim. nhit phng th nghim, theo di hng ngy, t ngy 2 4. Ht nc y ng nghim, nh 1 git ln lam knh. Nh thm 1 git dung dch Lugol, y l knh, 1 pht. Quan st tiu bn di knh hin vi vi vt knh x10. Ch : Phi lun mang gng tay trong sut qu trnh thao tc, trnh b nhim KST.2. CY PHN TRONG HP PETRIK thut ny ging nh k thut HaradaMori, ch khc l dng hp Petri thay v ng nghim.2.2. Quy trnh k thut Ct giy thm thnh hnh ch nht 7 15cm. Cun cht giy thm quanh ming lam knh. Tri trn mt giy 1 gram phn. tt c vo y hp Petri c 10ml nc ct v trng v lun gi cho y hp c 1 lp nc trong sut thi gian cy. nhit phng th nghim, theo di hng ngy, t ngy 2 4. Ht nc y hp Petri, nh 1 git ln lam knh. y l knh v quan st tiu bn di knh hin vi.Ch : Phi lun mang gng tay trong sut qu trnh thao tc, trnh b nhim KST.3. KT QUNu kt qu cy dng tnh: u gi th 48 c th thy:+ u trng giun mc.+ u trng giun ln. T ngy th 2 n ngy th 4:+ u trng giun mc.+ u trng giun ln v giun trng thnh c, ci. CU HI LNG GIV nguyn tc, k thut cy phn HaradaMori c khc k thut Baermann khng? K thut cy phn HaradaMoriSttThao tcYu cu phi t

1Chun b dng c v ha cht lm tiu bn phn. Dng c v ha cht y cy phn.

2Cho nc ct vo ng nghim.Khong 3 - 5ml vo y ng nghim.

3Tri phn ln thanh giy, cch u giy khong 2 - 3cm.Thnh mt lp u, khng dy qu, khng mng qu.

4t giy vo trong ng nghim.Nc ch ngp u giy, khng chm n phn.

5Bc giy ming ng nghim, chm l khng kh vo ng nghim.Bc giy kn, chm nhng l nh rui, kin khng chui vo c.

ng cy nhit phng trong 2 - 4 ngy. thi gian quy nh, khng nc ngp phn, khng nc cn.

6Tho b giy bc ming, ht 1 git nc nh ln lam knh. y l knh.B giy vo dung dch st trng.Nc khng trn ra quanh l knh.


Bi 8 CC K THUT NHUM MU PHNPhng php soi ti c gi tr rt ln trong chn on cc bnh KST ni chung, nhng khng cho vic nhn dng n bo. V vy, cn phi b sung thm k thut nhum trong cc k thut chn on bnh KST, c bit l i vi n bo. Nhum c nh l k thut quan trng nht xc nh nhim n bo ng rut, v n gip cho vic phn bit cc b phn hnh th khc nhau nh vo s bt mu khc nhau ca nhng b phn . Pht nhum ny c xem vi vt knh du ( phng i 1000 ln).C nhiu cch nhum, ph bin nht l nhum Trichrome (Wheatley Gomori), nhum Haematoxylin st v nhum Zeihl Neelsen ci tin.1. NHUM TRICHOME (GOMORI WHEATLEY)1.1. M t Nhum Trichome l mt k thut nhum nhanh, n gin nhum n bo ng rut, nht l xem cc trng roi, t bo ca ngi, nm ht men v cc KST gi trong khong 45 pht. C th dng nhum mu phn ti hoc lu trong cn Polyvinyl hay phn mi c gn vi dung dch Schaudinn. Khng dng nhum mu phn c tp trung bng formol ether.1.2. Vt liu, ha chta) Thuc nhum Trichome Thnh phn: Cch pha v bo qun:+ Cho 1,0ml acid acetic vo cc cht ni trn. + yn trong 15 30 pht nhit phng.+ Cho 100ml nc ct vo, dung dch c mu tm.+ Bo qun trong l thy tinh hoc nha nhit phng. Gi c trong 24 thng.b) Dung dch cn ethylicIod Thnh phn: Bo qun trong l mu ti. Khi dng pha long vi cn ethylic 70o cho ti khi c mu tr m. Gi c khong 1 tun hoc ti khi no thy mu nht th b.c) Dung dch Acid Cn ethylic1.3. Quy trnh nhum C nh tiu bn phn l bc rt quan trng trong qu trnh nhum c c tiu bn p. Trc y, ngi ta thng c nh tiu bn phn bng dung dch Schaudinn v n nh hnh rt tt th hot ng v bo nang ca n bo, nhng v dung dch Schaudinn c thy ngn, rt c, nn ngy nay ngi ta c th dng dung dch Schaudinn c nh hay b ty ngi s dng.a) Quy trnh c nh tiu bn bng dung dch Schaudinn Nhng ngay pht phn va lm xong vo trong dung dch Schaudinn, 30 pht hoc qua m, sau ly tiu bn ra v nhng ln lt vo:

b) Quy trnh khng dng dung dch Schaudinn Nhng tiu bn phn vo:Quan st di knh hin vi vi vt knh du x100, nn s c mu hay xanh l cy, n bo c mu xm nht hay l cy xanh nht.1.4. Kt qu Th hot ng v bo nang ca n bo c nhn thy d dng. Trng giun, sn v u trng c th kh nhn din v thuc nhum m c. C th nhn ra nm men, si t nm gi v cc bch cu. Khng thy c trng bo t nh Cryptosporidium sp.2. NHUM HAEMATOXYLIN ST (SPENCER MONROE METHOD)2.1. M t Phng php ny tt nhum n bo, t bo ca ngi, nm men, tinh th Charcotleyden, khng dng nhum trng giun, sn hoc u trng v chng b nhum m en. Phng php ny tt nhum tiu bn phn ti hoc phn c bo qun trong dung dch PVA hoc SAF. Phng php ny cng ging nh nhum Trichome. Quy trnh m t di y l c c nh bng dung dch Schaudinn.2.2. Vt liu Knh hin vi Lam knh L knh Que g Bnh thy tinh dung dch nhum Kp Gng tay.2.3. Ha chta) Dung dch A Thnh phn:Ha tan Haematoxylin tinh th vo 100ml cn ethylic 95o, yn ngoi nh sng trong 1 tun, sau lc.b) Dung dch B Thnh phn: Khi dng, trn ng th tch dung dch A v dung dch B, trc khi nhum t nht 3 4 gi. c) Dung dch Cn ethylicIod Thnh phn:+ Iod tinh th 1 2g+ Cn ethylic 70o 100ml Bo qun trong l mu ti. Khi dng, pha long vi cn ethylic 70o cho ti khi c mu tr m. Gi c khong 1 ti vi tun hoc ti khi no thy mu nht th b.d) Dung dch Acid cn ethylic+ Cn ethylic 90o 99,5ml+ Acid acetic bng 0,5ml2.4. Quy trnh nhum2.5. Kt qu Th hot ng v bo nang ca n bo c nhn thy d dng. Trng giun, sn v u trng c th kh c nhn din v thuc nhum m c. C th nhn ra nm men, si t nm gi v cc bch cu. Khng thy c trng bo t nh Cryptosporidium sp.2.6. Cc vn thng gp C nh tiu bn: nu khng c lm tt, c th kh nhn din n bo do b bin dng hoc khng n mu. Tiu bn lun c lm ro trc khi chuyn t bnh ny sang bnh khc trong qu trnh nhum bng cch cm tiu bn theo chiu thng ng, cho 1 cnh lam knh chm vo giy thm rt cht lng.3. K THUT NHUM ZIEHLNEELSEN CI TIN 3.1. M t Cc trng bo t ng rut (Cryptosporidium, Cyclospora) kh c xc nh bng cch soi phn trc tip. V vy, ngi ta dng phng php nhum to s tng phn gia mu ca KST v nn cn b phn. K thut nhum ZiehlNeelsen ci tin c dng da trn c im khng acid ca cc KST ny. Nguyn tc ca k thut ny l nhum tiu bn phn bng carbon fuschin, sau ty mu v nhum nn tiu bn bng mu xanh. Do c tnh khng acid nn cc trng bo t gi li mu hng ca fuschin. K thut nhum ZiehlNeelsen ci tin c th p dng cho phn ti, hoc phn c c nh trong formol, hoc cc loi bnh phm khc nh dch ht t trng, mt, m (m). 3.2. Dng c Knh hin vi Lam knh Gi ng lam knh Que tm bng Gng tay.3.3. Ha cht Methanol Carbonfuchsin Acid chlorhydric Cn ethylic 95o Xanh Malachit 1% hoc Xanh Methylen 1%.a) Pha Carbon Fuchsin Dung dch A: Dung dch B: Trn 10ml dung dch A vi 90ml B li vi nhau. Bo qun c 1 nm nhit phng. b) Pha dung dch xanh Malachit C th thay xanh Malachit bng xanh Methylen.Bo qun c 1 nm nhit phng. c) Pha dung dch cn acid chlorhydric3.4. Quy trnh nhum3.5. Cc vn thng gp Nu lm pht phn qu dy, thuc nhum c th khng ngm vo tt c cc KST, c th lm sai lch kt qu. Khi ty mu, nu ty k qu (thi gian ty ko di hoc nng acid m) s lm cho KST khng cn bt mu sau khi nhum. Nu nhim nh, c th khng tm thy KST. Nn xt nghim 3 ln, mi ln cch nhau vi ngy khng b st ca bnh.CU HI LNG GI1. Ti sao phi nhum phn?2. C my phng php nhum phn?3. M t phng php nhum Trichome.4. Nu s khc bit gia phng php nhum Trichome v Haematoxylin. K thut nhum ZiehlNeelsen ci tinSttThao tcYu cu phi t

1Chun b dng c v ha cht lm tiu bn phn.Dng c v ha cht y nhum phn.

2Lm pht phn mng trn lam knh.Pht phn mng, u.

3 kh ngoi khng kh. kh t nhin.

4C nh bng methanol trong 5 pht. kh ngoi khng kh.ng thi gian quy nh.

5Nhum vi carbonFuchsin trong 5 pht.Ph thuc nhum pht phn, khng nghing .

6Ra lam knh vi nc.Nhng vo su vo chu nc, trnh cn bm vo tiu bn.

7Ty mu bng cnacid cho ti khi mu khng tri ra na.Nu ty k qu (thi gian ty ko di hoc nng acid m) s lm cho KST khng cn bt mu sau khi nhum.

8Ra di vi nc chyDng nc chy va phi, khng qu mnh.

9Nhum vi 1% xanh Malachit trong 30 giy. Ra tiu bn di vi nc. cho kh. ng quy nh.


Bi 9C LNG S GIUN BNG CCH M TRNG

Vic c lng s giun trong mt bnh nhn gip cho bc s lm sng bit cng nhim, quyt nh kh nng ha tr liu v nh gi hiu qu thuc iu tr. Tuy nhin, ch c vi loi giun k sinh ngi mi c s tng ng gia s lng trng trong phn v s giun c trong rut nh: Ascaris lumbricoides, Trichuris trichiura, giun mc (Necator americanus v Ancylostoma duodenale).Vic m trng ch l c on phi c thc hin mt cch cn thn. C nhiu phng php m trng nh phng php Stoll, Brumpt, KatoKatz. Phng php c p dng thng dng l pht dy KatoKatz.1. K THUT LM PHT DY KATOKATZPht dy KatoKatz c xem l mt k thut tt pht hin bnh sn mng Schistosoma mansoni v mt s giun, sn khc rt hiu qu, hin ang c T chc Y t th gii chn lm phng php chun pht hin trng giun, sn trong phn, c bit l giun a, giun mc, giun tc. Phng php ny khng dng tm u trng, trng giun kim hoc n bo.Pht dy KatoKatz l mt k thut c tnh cht nh tnh v nh lng do th tch phn c xc nh. Lng phn dng ln nn d tm thy trng giun, sn hn xt nghim phn trc tip. 1.1. Nguyn tc: Phn c nh lng bng h ong c kch thc chun, tri ln lam knh v c lm trong bi l knh bng giy cellophane thm glycerin.1.2. Dng c Knh hin vi Que g Li kim loi hoc plastic (60 105 mt li) H ong phn bng kim loi khng g hoc bng plastic hay ba cng c mt th tch phn nht nh Que gt phn bng nha Lam knh Giy cellophane thm nc dy 40 50m, ct thnh tng ming c kch thc 22 x 35mm Lc c np y bng Kp Giy v sinh hoc giy thm Gng tay.1.3. Ha cht Xanh Malachit. Glycerin. Nc ct.a) Pha ch dung dch xanh Malachit 1% Bo qun trong l sm mu, nt kn.b) Dung dch s dng Thnh phn:Trn u hn hp ni trn. C th thay th xanh Malachit 1% bng xanh Methylen 3%. Cc mnh giy cellophane c ngm vo dung dch ny 24 gi trc khi s dng.1.4. Quy trnh k thut t mt mu phn nh trn giy bo (hnh 9.1a). n li ln mu phn sao cho phn lc qua li v t ln pha trn (hnh 9.1b). t tm h ong ln lam knh (hnh 9.1c). Dng que gt ly phn pha trn li cho phn y vo h ong, gt phn phn tha trn h. Nhc tm h ong ra sao cho phn trong h c gi li trn lam knh. Ph ln phn mt ming giy cellophane c ngm dung dch glycerin mu, lau kh glycerin cn trn mt giy cellophane (hnh 9.1d). Lt p tm lam knh ln mt mt phng cng, n xung nh nhng phn c tri mng u (hnh 9.1e). Nhc cn thn tm lam knh bng cch trt nh nhng v mt bn, trnh lm rch hoc lm tch mnh giy cellophane. yn t 30 60 pht pht phn trong (nu mun lm trong tiu bn nhanh c th lam phn vo t m 40oC hoc di nh sng mt tri trong vi pht). Kho st tiu bn di knh hin vi.1.5. c kt qu Mu phn s trong, trng KST khng b trong s thy r trn nn mu xanh. Phng php ny quan st d dng cc loi trng giun. Lu : Trng giun mc, trng sn mng (Schistosoma sp) v v mng nn d b lm trong v d v nu lu. Trng mt v ch cn phi kh nhn dng. Do nn quan st sau khi ph giy cellophane 30 pht. Phng php ny khng p dng cho phn lng. K thut ny s dng phn ti, cn thn khi lm xt nghim. 1.6. m trngTnh s trng m c trong 1g phn: Gi n l s trng trong X (mg) phn. Gi N l s trng c trong 1g phn = 1000mg. S trng m c trong 1g phn: V d: H ong c th tch: X = 50mg, n = 20.S trng m c trong 1g phn l: Trn thc t, kch thc h ong phn c tnh ton c th cha mt lng nht nh (X (mg) phn):+ ng knh 9mm dy 1mm cha 50mg phn.+ ng knh 6mm dy 1,5mm cha 41,7mg phn.+ ng knh 6,5mm dy 0,5mm cha 20mg phn.Nh vy ch cn nhn s lng trng m c trong X (mg) phn vi h s (1000mg/X (mg)) s c c s trng trong 1 gram phn.1.7. nh gi K thut ny n gin, nhanh, chnh xc, c th tin hnh hng lot trong iu tra v nghin cu. Tuy nhin, vic c lng s giun k sinh ch c mt gi tr ht sc tng i v giun, sn khng theo nhp u n, trng khng c phn b u trong phn. Phn c th c hay lng, lng phn thi ra hng ngy c th nhiu hay t. nh gi cng nhim ca giun a, giun tc, giun mc theo s lng giun k sinh v s trng m c trong 1 gram phn theo quy c ca T chc Y t th gii (bng 9.1). Bng 9.1Loi giunNhim nhNhim trung bnhNhim nng

S lng giunS trng /g phnS lng giunS trng /g phnS lng giunS trng /g phn

Giun a 20< 50006 -245000 - 50000> 25> 50000

Giun tc< 10001000 - 10000>10000

Ancylostoma duodenale 20< 300021 -1003000 -10000> 100>10000

Necator americanus 50< 200051 -1002000 - 7000> 200> 7000

2. K THUT STOLL2.2. Quy trnh k thut Cho dung dch NaOH N/10 vo bnh Stoll n vch 56ml. Ly khong 4g phn cho vo bnh cho n khi dung dch NaOH ln n vch 60ml. Cho bi thy tinh vo bnh. y nt bnh lc trn v u. qua m. Ngy hm sau ly ra lc u trc khi ht mu. Dng ng ht ly 0,15ml dung dch phn nh ln lam knh y l knh, trnh c bt kh. Tin hnh m trng trong ton b l knh.2.3. Tnh kt qu Gi n l s trng m c trong 0,15ml. Gi N l s trng c trong 60ml (tng ng 4g phn). S lng trng c trong 1g phn: n x 100. Ty theo trng thi ca phn, nhn kt qu vi h s tng ng: Lng phn thi ra trung bnh mi ngy thay i ty theo tui:T , tnh s lng trng thi ra trong mt ngy.V d: Lng phn thi ra ngi ln l 200g:S lng trng: n x 100 x 200 T s lng tnh ton c ta c th c lng s giun k sinh.K sinh trngS trng /ngyT l c/ciTng s KST

Giun a200.0001/12

Giun mc(A.duodenale)20.000 (50.000)1/12

Giun mc(N.americanus)10.0001/12

Giun tc12.000 (50.000)1/1,72,7

Sn l gan ln10001

V d: Giun a con ci mi ngy 200.000 trng.S lng giun tnh ra t s lng m c: Nu trong rut bnh nhn s lng giun ci v giun c bng nhau th s lng giun c trong rut bnh nhn: X x 2.Lu : K thut m trng khng gip ta suy ra s lng giun, sn k sinh trong rut mt cch chnh xc v c rt nhiu yu t lm sai lch kt qu nh: Giun, sn khng trng theo mt nhp c nh: c ngy , c ngy khng. S lng trng mi ngy cng khng ging nhau. T l giun c/ci khng lun lun chnh xc. Khng th nh gi ng trng thi ca phn, cch tnh h s ca mi tc gi cng khc nhau. Lng phn thi ra mi ngy cng c nhiu thay i.CU HI LNG GI1. Anh (ch) cho bit mc ch ca m trng trong phn?2. m trng c th tnh c cng nhim cho tt c cc loi giun, sn k sinh ngi? Ti sao?3. So snh quy trnh m trng theo phng php Stoll v KatoKatz.4. Theo anh (ch), hin nay c cn phi m trng trong iu tr bnh KST? Ti sao?K thut KatoKatzSttThao tcYu cu phi t


2Ly phn trn ry sng.ng quy nh

3Cho phn vo h ong, t trn lam knh.ng tc gn, sch, lng phn va .

4Nhc tm ong ra. ng tc gn, sch.

5t giy Cellophane nhum mu ln phn. t ng v tr, ngay ngn.

6Dng nt cao su p ln mt giy cellophan.Phn phi dn u, mt giy tng i phng.

7 tiu bn trong phng th nghim. thi gian quy nh.


Bi 10K THUT TM M TRONG PHN1. MC CH Th nghim tm m trong phn l nh gi hp th ca rut v tnh trng hot ng ca gan, mt v ty. S hin din ca cht bo trong phn, cn gi l tiu phn m, l biu hin ca ri lon tiu ha hoc suy gim chc nng ca tuyn ty v mt. Trng hp ri lon hp thu th s c nhiu acid bo v x phng, nu suy gim chc nng ca tuyn ty v mt th c nhiu ht m trung tnh.2. NGUN GCThc phm bnh nhn n vo: T ng vt: m, tht ng vt, b. T thc vt: du thc vt (du olive, du m).3. CC DNG CHT BOAcid bo, cht bo trung tnh, x phng (x bng).4. HNH TH CHT BO DI KNH HIN VI Acid bo: nhng ht trn nh cht bo trung tnh, hnh kim di, mnh hoc m v nh hnh. Cht bo trung tnh: nhng ht trn, khng mu hay xanh l cy, vng, kch thc khng u. X phng: hnh dng thay i, kh nhn dng, tng m ht, m v nh hnh, hnh kim ngn ng ring l.5. PHNG PHP BAILENGER phn bit m trung tnh vi acid bo, ngi ta dng k thut nhum mu. C nhiu ha cht nhum nhng ch nhng ha cht no gip phn bit c cc loi cht bo th mi c s dng v mu phi bn, lu phai. 5.1. Nguyn tcDa vo c tnh ca acid bo c i tnh vi Fuschine v acid bo, cht bo trung tnh n mu tm ca Crystal violet.5.2. Dng c Knh hin vi Lam knh L knh Que g ng ht n cn Gng tay.5.3. Ha chtLc trc khi dng. Bo qun trong chai c mu sm, nt tht kn.5.4. Quy trnh k thut Dng que xt nghim ly mt t phn ln lam knh. Nu phn c, c th pha long phn vi t nc. Cho 1 git phm nhum ln lam knh, trn u vi phn. y l knh ln, h nh qua ngn la. Kho st tiu bn di knh hin vi.5.5. c kt qu M trung tnh c mu tm nht. Acid bo c mu tm. X phng c nhiu mu nhng phn ln c mu hng v cam. Du paraffine khng bt mu.CU HI LNG GI1. Anh (ch) cho bit ngha ca m trong phn.2. M t k thut Bailenger pht hin m trong phn.3. M t cc loi cht bo khi soi ti v sau khi nhum.Bi 11K THUT TM MU TRONG PHN1. MC CHTm mu trong phn chn on c xut huyt on no trn ng tiu ha. Xut huyt c th do KST, do vim nhim, u bu, c th pht hin c bng mt, khi thy: Phn c mu ti: c xut huyt on cui rut gi. Phn en: xut huyt on trn ng tiu ha (rut non, d dy). Hng cu b tiu ha, khng cn nguyn vn; huyt sc t c phng thch ra ngoi, ln vi phn (mu n). Trong trng hp ny, xc nh xut huyt bng k thut tm huyt sc t trong phn. 2. K THUT TM HUYT SC T TRONG PHN BNG CHT AMINOPYRINE2.1. Nguyn tc Khi huyt sc t tip xc vi hydrogen peroxide th oxygen c phng thch, oxygen ny s phn ng vi cht Aminopyrine (Aminophenazone) lm hin mu.2.2. Chun b bnh nhn cho xt nghim tm mu trong phnMt ngy trc khi lm xt nghim tm mu trong phn, bnh nhn khng c: n tht. Ung thuc c cha cht st. nh rng mnh gy chy mu. 2.3. Dng c My ly tm ng ly tm Que g ng ong 20ml ng nghim, gi ng nghim Gng tay.Lu : Dng c dng phi tht sch, khng c c vt mu.2.4. Ha cht Acid acetic 10% Hydrogen peroxide 10% (pha trc khi dng) Cn ethylic 95o Aminopyrine Mu chng dng (dung dch 1% mu tan trong nc) Mu chng m (nc ct).2.5. Quy trnh k thut Pha dung dch aminopyrine (ch pha trc khi dng): Cho 0,25g aminopyrine vo y ng nghim. vo ng nghim 5ml cn ethylic 95o. Ly mt lng phn cho vo ng ly tm. Thm vo 7ml nc ct v nh tan phn. Ly tm 1000 vng/pht trong 5 pht. phn nc ni vo 1 ng nghim. Nh t t vo thnh ng nghim ng nc ni cc cht sau y: 10 git dung dch acid acetic. 5ml dung dch aminopyrine. 10 git hydrogen peroxide.Ch : Khng trn ln cc cht vi nhau. yn trong 1 pht. c kt qu trong vng 5 pht sau khi thm hygrogen peroxide.2.6. c kt qu Kt qu dng tnh th mu s xut hin gia 2 lp dung dch: nht = phn ng dng tnh (+). ti = phn ng dng tnh mnh (++). m = phn ng dng tnh rt mnh (+++). Khng c mu = phn ng m tnh (). 3. TH NGHIM PHT HIN MU TRONG PHNL mt k thut pht hin mu trong phn nhanh, n gin, c nhy v chnh xc kh cao.3.1. Nguyn tcHuyt sc t trong phn gn vo khng th khng huyt sc t c dn ln thanh giy. Phc hp ny c nhn thy nh cht nhum mu.3.2. Dng c v ha cht Thuc th mua trn th trng (FOB, ACON), gm c:+ Thanh th trong bao gi+ L nc pha long phn.3.3. Quy trnh k thut Ly phn ca bnh nhn vo l kh, sch. Dng que xt nghim ly phn, t nht 3 ch khc nhau trn mu phn. Cho que phn vo l cha dung dch pha long phn v trn u. X bao ly thanh th ra. Nh 2 git (khong 90ml) dung dch phn ln thanh th vo ging c ch S. c kt qu trong vng 5 10 pht.3.4. Kt qu Dng tnh: 2 vch+ 1 vch chng +1 vch ca mu th = kt qu dng tnh. m tnh: 1 vch chng. Nu ch c vch ca mu th hin ln = th nghim khng c gi tr. CU HI LNG GI1. Anh (ch) cho bit ngha s hin din ca mu trong phn.2. M t k tm mu trong phn bng cht aminopyrine.K THUT XT NGHIM TM K SINH TRNG TRONG MUXt nghim mu c th pht hin c cc n bo nh Plasmodium, Trypanosoma, Babesia, Leishmania donovani v u trng giun ch. K thut xt nghim c th soi ti hoc lm pht mu nhum. Soi ti cho php thy c s chuyn ng ca KST trong mu. Nhng vic nh danh thng phi nh n pht mu nhum c nh. Pht mu c th lm t mu ton phn, ti, c hoc khng chng ng hoc cn lng t cc k thut khc. Bi 12K THUT LM LN MU MNG V GIT MU DY K thut ln mu mng v git mu dy l xt nghim thng quy pht hin k sinh trng st rt (KST SR) v mt s n bo k sinh trong mu khc. K thut ny cng c dng chn on bnh giun ch h bch huyt. Ln mu mng v git mu dy c nhng u im v nhc im, v vy trong chn on tm KST SR thng lm c 2 loi tiu bn ln mu mng v git mu dy trn cng mt bnh nhn. Ln mu mng: u im:+ Hng cu cn nguyn vn.+ Hnh th KST p v in hnh, d nhn dng.Nhc im:+ Lng KST t do ch dng mt lng mu nh (vi ml)+ Mt nhiu thi gian c lam mu v c th khng pht hin c. Git mu dy:u im: quan st 1 lng mu ln nn tp trung nhiu KST. Nhc im: KST SR nm ln vi nhiu lp hng cu b ph v nn kh c nhn ra, i hi ngi c lam mu phi c kinh nghim. 1. DNG C V HA CHT Kim chch mu v trng ng tim v trng Bng thm nc Gc sch Lam knh kh v sch Lam ko mu, c b tht phng Hp ng tiu bn mu Bt ch sp n cn, khay men Gng tay Methanol c nh tiu bn Cn Ethylic st trng 70o.2. THI GIAN LY MU Tm k sinh trng st rt:Thi gian ly mu tt nht l trong thi gian ang ln cn st, v lc ln cn st KST SR tp trung mu ngoi vi nhiu nn d thy. Tm u trng giun ch bch huyt:Ty thuc loi giun ch c chu k ngy hay m m ly mu. Vit Nam, u trng giun ch bch huyt c chu k xut hin mu ngoi vi v m, nn thi gian ly mu tm u trng giun ch l vo khong t 22 gi n 3 gi sng. 3. CCH LY MUMu ton phn c ly t vt chch u ngn tay hoc t tnh mch.3.1. Ly mu tnh mch Ly mu bng ng tim, bm vo ng nghim c sn cht chng ng EDTA 0,02g/10ml mu (hoc mt cht chng ng khc). Nu tm giun ch th c th dng cht chng ng l Heparin (2mg/10ml mu) hoc sodium citrate (0,05g/10ml mu). i vi mu ly t tnh mch vi cht chng ng nn lm tiu bn sm v nu qua 1 gi th hnh dng ca KST SR c th b bin dng v mu d b bong ra v tri mt trong qu trnh nhum tiu bn.3.2. Ly mu u ngn taya) V tr ly mu Ngn tay th 3 hoc 4, bn tay tri. u ngn tay, bn cnh ngn tay. tr s sinh, c th ly mu gt chn.b) Cch ly mu Phi dng phng php v trng, tt c dng c u phi c v trng trc. Ly mu t bn tay tri ca bnh nhn, nga lng bn tay ln trn, chn ngn tay th 3 hoc th 4. Dng mt ming bng v thm cn 70o lau sch u ngn tay. kh hay lau kh vi ming gc kh trng. Dng kim chch mu v trng m vo ch chn vi mt ng tc nhanh v mnh 1 git mu tro ra sau khi chch mu. Dng bng kh lau b git mu u v n c th ln vi cn cn st li. Bp nh ngn tay lm chy git mu th 2. Cm 1 lam knh vo 2 cnh, chm nh ln git mu u ngn tay, mt git mu nh s dnh vo ming knh gia lam knh lm ln mu mng. Bp nh ngn tay nn thm mu, ly 3, 4 git mu vo 1 lam knh khc lm git mu dy (ln gp ba git mu lm pht mu mng). Dng bng thm cn lau sch phn mu cn li ngn tay.Lu : Khng nn chch mu khi st trng cha kh cn, mu chy lan ra. Nu m kim nng qu, nn chch li, khng nn c nn cho mu chy ra. Khi no khng ly mu na mi dng bng cn st trng ti ch ly mu. C th lm git mu dy v ln mng mu trn cng 1 lam knh: v tr git mu dy khong 1/3 lam knh v ln mu mng 2/3 lam knh.4. KO LN MU MNG Cho 1 git mu ln 2/3 lam knh. t lam knh cha 1 git mu ln mt phng chc chn (hoc cm trn tay). t 1 cnh lam ko mu ln lam knh c git mu thnh mt gc 45o. Ko t t cho lam ko mu chm vo git mu, cho mu lan theo giao tuyn ca hai lam knh. Ch cho mu lan ra gn ht cnh ca lam ko mu, y nhanh u v nh tay lam ko mu v pha u kia ca lam knh cha mu. Nu git mu va th pht mu s khng ra n tn cng ca lam knh, m ngng li trc khong 1cm, to ra ui mu. kh t nhin, trnh bi, trnh cn trng n mu. Ghi tn bnh nhn phn dy ca ln mu mng, trc ch t git mu. Ln mu mng t yu cu: Ln mu phi mng u, khng c vt sc ngang, dc, khng loang l. Ln mu c ui mng: Xem knh hin vi thy hng cu xp cnh nhau ch khng chng ln nhau v cng khng cch xa nhau. Nguyn nhn lm ln mu mng khng t yu cu: Mu ly nhiu qu ko khng tt: tiu bn khng c ui mu. Mu tri khng u: cnh lam ko mu khng phng hoc tip xc gia cnh lam ko mu v lam knh ng mu khng kht. Ko mu chm, ngp ngng hoc mu bt u ng: tiu bn s c nhng vt dy, sc. Tiu bn c ch trng hoc l ch: lam knh bn, c m hoc rui, gin n.5. LM GIT MU DY Ly git mu ln 1/3 cn li ca lam, 1 gc lam ko vo gia git mu. Xoay theo vng trn t trung tm ra ngoi, theo mt chiu nht nh. Khi c c mt hnh trn ng knh t 1 1,2cm, xoay gc lam ko i ngc vo trong ri nhc lam ko ln. kh lam mu trn mt phng, trnh bi v cn trng. Thng phi kh git mu dy trong khong 6 12 gi hay cch m, nhng khi cn gp c th kh trong t 37oC, trong 1 gi. Git mu dy t yu cu: Phi u hoc mng dn v pha ba git mu. Hnh dng tng i trn. ng knh t 1 1,2cm. Khng qu dy, git mu qu dy v qu to: lc kh mu s c nhng vt nt v d trc khi nhum. Khng qu mng: git mu qu mng, nh (t mu), mt KST thp nn kh pht hin. B dy thch hp, khi t tiu bn ln t bo lc cn t c th thy ch in. C th lm git mu dy v ln mu mng trn cng mt lam knh hoc trn 2 lam knh khc nhau. Khi lm tiu bn kp, ln mu mng v git mu dy trn cng 1 lam knh, hai git mu phi cch xa nhau sao cho khi c nh ln mu mng bng cn th khng nh hng n git mu dy. CU HI LNG GI1. Anh (ch) cho bit gi tr ca git mu dy v ln mu mng?2. Nu nhng u v khuyt im ca git mu dy v ln mu mng.3. C th ly mu tnh mch lm tiu bn tm KST SR? 4. M t cch ly mu u ngn tay, cn ch khu no?5. Nh th no l mt tiu bn mu mng p? Lm th no c tiu bn mu mng p?6. Ti sao git mu dy bong ra khi nhum?7. Nu nhng tiu chun ca git mu dy p. Cch ly mu lm tiu bn tm k sinh trng st rtSttThao tcYu cu phi t

1Chun b dng c v ha cht ly mu. Dng c v ha cht y ly mu v lm tiu bn.

2Ghi tn hoc s hiu ca bnh nhn ln lam knh v i chiu vi phiu xt nghim.Tn bnh nhn c ghi r rng ln lam knh v ng vi tn trn phiu xt nghim.

3Chn v tr ly mu.u ngn tay gia hoc p t hoc gt chn.

4St trng u ngn tay ly mu.Phi st trng ng quy cch v ng v tr.

5Chch mu.Phi ch da kh mi chch mu.ng tc phi nhanh, dt khot, mnh va phi 1 git mu tro ra da sau khi chch.

6B git mu u.Sch, gn.

7Bp nh ngn tay mu tro ra. Ly mu t ln lam knh.Ly 1 git, git mu trn, gn; lng mu lm pht ln mu mng.

8Bp nh ngn tay mu tro ra. Ly mu t ln lam knh.Ly lng mu gp 3 ln lm pht git mu dy.

K thut lm tiu bn ln mu mngSttThao tcYu cu phi t

1Chun b dng c v ha cht ly mu.Dng c v ha cht y ly mu v lm tiu bn.


3Chn v tr ly mu.u ngn tay gia hoc p t, hoc gt chn.




7Bp nh ngn tay mu tro ra. Ly mu t ln lam knhLng mu ly va c ng knh khong 3mm.

8t cnh lam knh th hai tip xc vi git mu theo gc 45O v ko mu.Mu phi c tri u, ui git mu nm cui lam knh, trn u.

9 git mu kh trn mt phng, trnh bi, cn trng.Git mu kh t nhin, c mu ng nht, khng c bi, khng b nham nh.

K thut lm tiu bn git mu dySttThao tcYu cu phi t

1Chun b dng c v ha cht ly mu.Dng c v ha cht y ly mu v lm tiu bn.


3Chn v tr ly mu.u ngn tay gia hoc p t, hoc gt chn.




7Bp nh ngn tay mu tro ra. Ly mu t ln lam knh.Lng mu nhiu gp 3 ln pht ln mu mng. Git mu dy khng qu gn pht ln mu mng .

8 mt gc lam ko vo gia git mu. Xoay theo vng trn t trung tm ra ngoi, theo mt chiu nht nh.Mu phi c tri u, git mu phi trn, c ng knh t 1,2 -1,5cm.

9 git mu kh trn mt phng, trnh bi, cn trng.Git mu kh t nhin, c mu ng nht, khng c bi, khng b nham nh.

Bi 13K THUT NHUM MU TM K SINH TRNG ST RT pht hin KST SR, tiu bn mu phi c nhum. Pht mu c nhum cng sm cng tt v vic nhum cng gip ko di thi gian bo qun. C nhiu cch nhum, trong c 2 cch nhum ph bin nht:+ Nhum Wright, trong c sn cht c nh, vic nhum v c nh xy ra ng thi, do pht mu dy phi c lm v hng cu trc khi nhum.+ Nhum Giemsa, cht c nh v thuc nhum c tch ring, v vy, pht mu mng phi c c nh vi Methanol tuyt i trc khi nhum. Vit Nam, nhum Giemsa c dng nhiu nht.1. DNG C ng ong c chia vi nhiu loi khc nhau: 10ml, 50ml, 100ml ng ht nh git Cc nh 50 250ml Khay Gi nhum tiu bn hoc bnh nhum Gi ng lam knh hong kh tiu bn ng h bo pht Qut bn loi nh ( lm kh tiu bn) Hp ng tiu bn Kp.2. HA CHT Thuc nhum Giemsa (dung dch Giemsa m) Methanol Dung dch m phosphat pH 7 7,2.Giemsa c cung cp trn th trng 2 dng: dng bt hoc dung dch pha sn. 2.1. Cch pha dung dch Giemsa m t dng bt Thnh phn: Cch pha:Cho bt Giemsa vo trong ci vi mt t Glycerin, dng chy nghin bt Giemsa vi Glycerin cho tan ht bt thuc nhum. Sau cho thm t t Glycerin vo nghin nhiu ln cho tan u, cui cng cho Methanol vo. Dung dch Giemsa m cn c ng trong chai thy tinh mu trung tnh, bo qun ch kh, mt v khng c nh sng. Khi dng pha long dung dch Giemsa m theo nng quy nh.2.2. Dung dch m Nc trung tnh hoc hi kim (pH khong 7 7,2). Dung dch m (dung dch phosphat, pH = 7,2) gm c:Thi hn s dng dung dch m l vi tun. Khi no thy c cn th b.3. K THUT NHUM TIU BN3.1. Chun b tiu bna) Ln mu mngTrc khi nhum phi c nh bng Methanol. Nhng lam mu vo bnh c Methanol hoc dng ng ht nh Methanol ph kn ln mu mng, tiu bn kh. b) Git mu dyTrc khi nhum phi ph v hng cu, loi b huyt sc t bng dung dch nhc trng va phi ph v hng cu nhng phi gi nguyn KST SR. Dung dch ty thng l dung dch Giemsa pha long 1%, dung dch m hay nc ct.Ph dung dch nhc trng ln git mu dy, quan st ti khi mu hng ca mu tri i, li trn tiu bn 1 git mu mu vng nht l c. 3.2. Quy trnh nhum tiu bna) Nhum thng quy t gi nhum trn khay nhum, khay ch phng, sau t lam mu ln gi nhum, mt c mu ln trn. Pha dung dch nhum Giemsa 3%: 3ml Giemsa m + 97ml dung dch m. Ph kn dung dch nhum ln git mu. Thi gian nhum l 30 45 pht. Ra tiu bn bng nc ct hoc nc trung tnh: nhng su tiu bn nhum vo khay nc ra, ly tiu bn ra nh nhng. Ra nh vy vi ln, n khi nc ra trong. Cm tiu bn vo gi hong kh t nhin, mt mu quay xung di trnh bi. Ch khi no tiu bn tht kh mi soi di knh hin vi hoc ct bo qun trong hp ng tiu bn, mun tiu bn kh nhanh dng qut, khng dng nhit .Lu khi ra tiu bn: Khng nn ht dung dch nhum i ri mi nhng tiu bn vo khay ra, nh vy cn thuc nhum c th bm ln tiu bn. Trnh ra tiu bn git mu dy di vi nc, v c th lm bong git mu.b) Nhum nhanh Quy trnh nhum ging nh trn, nhng pha dung dch nhum Giemsa 10%: 10ml Giemsa m + 90ml dung dch m. Thi gian nhum l 5 10 pht.C th nhum tiu bn trong bnh nhum: y dung dch nhum vo bnh. Xp tiu bn mu c nh (git mu mng) hoc lm v hng cu (git mu dy) vo bnh nhum.4. NHN XT TIU BN NHUM TT Tiu bn nhum tt, khi xem di knh hin vi thy nh sau: Tiu bn sch, khng cn, khng bi. Hng cu bt mu xanh tm hoc xanh da tri, hoc c mu hng nht. Nu c hng cu b nhim KST SR, thy c nhng ht sc t v ht c hiu (ht Schuffner, ht Maurer). Bch cu n nhn c mu xanh tm. T bo cht ca bch cu lympho c mu xanh l nht. Bch cu i toan c nhng ht mu ng r. Bch cu a nhn trung tnh c nhng ht to nh, khng u, mu xanh l ti . KST SR c hnh th r rng: nhn thng bt mu sm hoc ta, t bo cht bt mu xanh l, ht sc t ca k sinh trng bt mu tm sm hoc mu nu en.5. BO QUN TIU BNTiu bn nu lu li lu di cn bo qun tt. Khi soi KST SR xong phi lau sch du trn tiu bn bng cch p tiu bn ln giy thm loi bt du, sau nh 1 2 git xylen ln pha trn git mu ri dng khn vi mm, mng, sch, lau nh cho sch. Tiu bn ch khng c nh sng, tt nht l trong hp g.CU HI LNG GI1. Anh (ch) hy lit k nhng dng c cn nhum tiu bn mu bng Giemsa.2. M t quy trnh nhum Giemsa tiu bn mu mng v dy.3. Anh (ch) cho bit yu t no lm cho tiu bn nhum c p, thy r cc chi tit ca KST SR.4. Nu tiu chun ca mt tiu bn nhum p.Nhum tiu bn git mu mngSttThao tcYu cu phi t

1Chun b dng c v ha cht nhum tiu bn mu.Dng c v ha cht y nhum tiu bn git mu dy.

2C nh tiu bn mu bng cn Methanol.Nhng trn phn mu tri, khng lan ra git mu dy.

3Pha dung dch nhum.Pha ng cng thc.

4 Nhum tiu bn: t tiu bn ln gi nhum hoc vo bnh nhum. Ph dung dch Giemsa pha long ln git mu. Tiu bn phi nm bng phng trn gi, khng nghing. Thuc nhum ph kn git mu, khng trn ra, chy xung khay.

5Thi gian nhum. ng quy nh.

6Ra tiu bn bng nc trung tnh, hoc nc ct/ nc my. Sch cn, khng c vng kim loi.

7 tiu bn kh trn gi . Git mu kh t nhin, khng b try st.

Nhum tiu bn git mu dySttThao tcYu cu phi t

1Chun b dng c v ha cht nhum tiu bn mu.Dng c v ha cht y nhum tiu bn git mu dy.

2Pha dung dch ty ph v hng cu.Pha ng cng thc.

3Ty ph v hng cu.Tiu bn mu sau khi b ph v hng cu c mu trng hi c hoc c mu vng nht.

4Pha dung dch nhum.Pha ng cng thc.

5Nhum tiu bn: t tiu bn ln gi nhum hoc vo bnh nhum. Ph dung dch Giemsa pha long ln git mu. Tiu bn phi nm bng phng trn gi, khng nghing. Thuc nhum ph kn git mu, khng trn ra, chy xung khay.

6Thi gian nhum.ng quy nh.

7Ra tiu bn bng nc trung tnh, hoc nc ct/ nc my.Sch cn, khng c vng kim loi.

8 tiu bn kh trn gi .Git mu kh t nhin, khng b bong trc hoc try st.

Bi 14K THUT KHO ST TIU BN MU1. CCH S DNG KNH HIN VI TM K SINH TRNG ST RTTm KST SR cn phng i ln vi vt knh du (x100). Khi dng vt knh du soi lam mu, cn ch : nh sng. Du soi phi trong. Th knh, vt knh phi sch, khng b mc. Trc y, c vi cp phi tt, khng b nhn. Nng t quang ln st tiu bn. Dng gng phng. M rng mng chn sng. 2. C TIU BN MU NHUM2.1. Cch c tiu bn mu nhum Kho st git mu dy trc, ln mu mng sau. Quan st tiu bn phng i nh (100 ln) trc qut tm giun ch. u trng giun ch him khi c nhiu, thng ch c vi con trong mi pht mu. Sau mi i sang phng i ln tm KST SR v n bo khc. Trong mt tiu bn c th gp nhiu chng loi, v vy phi xem nhiu vi trng. i vi P.vivax, thng thy nhiu giai on pht trin, cn P. falciparum, thng ch thy 1 2 giai on pht trin.C th xem pht mu vi cc phng i khc nhau. Ty vo kh nng v kinh nghim ca ngi c lam mu, vic kim tra pht mu thng mt 10 n 20 pht quan st 100 300 vi trng phng i 1000 ln. 2.2. c tiu bn git dy Trong git mu dy, t bo mu tp trung nhiu nht gia. tm KST SR, tt nht nn c phng i 1000 ln. Kho st ton b git mu theo hnh ch chi xem c KST SR hay khng, phi quan st k vng xung quanh git mu v nhng vng thng tp trung nhiu KST SR v sng, d xem hn. Thi gian c thng t 5 n 10 pht (gn 100 vi trng vi vt knh du). Hnh th KST SR trn tiu bn git mu dy v c bn ging nh hnh th KST SR trn tiu bn ln mu mng. Tuy nhin do phng php lm tiu bn khc nhau, phng php nhum khc nhau nn hnh th KST SR trn tiu bn git mu dy c khc hn mt cht, khng p bng tiu bn ln mu mng v KST SR tp trung hn.2.3. c tiu bn ln mu mng Kho st phn ui v hai bn ra ca ln mu xc nh r loi KST SR. KST SR thng hin din b hoc pha cui ca pht mu do qu trnh lm pht mu. ng thi, ta nn kim tra KST SR phn cui pht mu, ni hng cu c tch ring ra. ni ny, hnh dng v kch thc ca hng cu b nhim c thy r nht. Khi xem phi kt hp 2 yu t: KST SR v hng cu b k sinh xc nh kt qu v loi KST SR.3. MT S YU T GY NHM LN KHI KHO ST TIU BN ST RTTrong tiu bn mu nhum Giemsa, c nhiu thnh phn trong mu, trong thuc nhum, nm, bi, c th lm cho ngi c khng xc nh c. Nu nghi ng, nn lm li tiu bn khc hoc gi n nhng ni chuyn su xc nh. C th nhm cn thuc, mnh hng cu b v, nm, bi, tiu cu nh nm ring l vi th t dng non. Bch cu a nhn, m tiu cu nm t li d nhm vi th phn lit. Hng cu nhn nhm vi th t dng gi, giao bo P.vivax. Bch cu a nhn trung tnh thoi ha nhn d lm vi th phn lit, t dng gi P.vivax. Bch cu n nhn, bch cu i toan v lympho bo khng n mu nhn d nhm vi th giao bo P. vivax.4. CCH TNH MT K SINH TRNG ST RTMt KST l s lng KST m c trong mt vi trng hoc mt th tch mu nht nh. Bit c mt nhim KST l rt cn thit v gp phn tin lng bnh, nh gi hiu qu ca iu tr. C 2 phng php dng tnh mt KST SR: m s lng KST SR trong 1 microlit (1ml) mu. H thng du (+).4.1. m s KST SR trong 1l mu T chc Y t th gii ly s bch cu = 8000/l mu lm chun. m KST SR trong 1l mu tc l m KST SR trn 8000 bch cu (BC) trn git mu dy, sau tnh ra s lng KST SR trong 1l mu. k thut m c chnh xc, cn c cc iu kin sau:+ Tiu bn nhum p.+ Chn vng m: BC ri u, KST SR bt mu p.+ Nn s dng 2 my m.+ Nn m 2 3 ln ly s trung bnh. Nu sau khi m c 200 BC, s KST SR m c = 10, th ngng m v tnh s lng KST SR /200 BC. Nu sau khi m c 200 BC, s KST SR m c = 10 th tip tc m KST SR cho 500 BC v tnh s lng KST SR /500 BC.Cng thc tnh: S KST SR m c trn 200 BC = N. BC/l mu = 80004.2. Tnh mt KST SR theo h thng du cng nh gi mt nhim bng du cng (+) l mt cch m KST SR trn git dy n gin hn nhng khng chnh xc bng cch m KST SR/l mu.m KST SR trn tiu bn git mu dy:5. CCH TR LI KT QU XT NGHIM TM K SINH TRNG ST RT Nu tm thy KST SR th ghi kt qu theo th t nh sau:Tn loi KST SR: Cc th gp:Mt nhim: Nu tm khng thy KST th ghi:Tm khng thy KST SR, hay ghi KST SR m tnh.CU HI LNG GI1. Anh (ch) ch n nhng yu t no khi s dng knh hin vi quan st tiu bn mu nhum?2. Cho bit trnh t kho st tiu bn mu nhum.3. Ti sao phi xem git mu dy trc ri mi xem git mu mng?4. Anh (ch) cho bit nhng vt g c th gy nhm ln KST SR vi trn tiu bn mu nhum?5. Theo anh (ch), vic m KST SR trong tiu bn mu c cn thit cho chn on bnh st rt? Ti sao?6. C my cch m KST SR? Cch no thng c dng nht? 7. Anh (ch) ghi nhng ni dung no vo phiu tr li kt qu? Ti sao cn phi ghi y nhng ni dung k trn?Bi 15K THUT XT NGHIM TM GIUN CH TRONG MU1. CC K THUT DI Y C TH DNG TM U TRNG GIUN CH Soi trc tip xem s di ng ca u trng. Bnh phm: mu, dch hch bch huyt hay cn lng nc tiu. Git mu dy, nhum Giemsa xem hnh th v cu trc nhn. K thut Knott tp trung u trng. Lc qua mng vi mng lc Nuclepore, tt trong nhim giun ch khi mt phi giun ch trong mu thp. Th nghim nhanh (test nhanh) chn on bnh giun ch: thao tc n gin v nhanh, c nhy cao, nhng t tin v hin nay cha ph bin rng ri. Sinh thit hch bch huyt tm giun trng thnh. Th nghim huyt thanh hc. nc ta, k thut thng c dng l git mu dy nhum Giemsa v k thut Knott.Cch lm git mu dy nhum Giemsa: c bi lm git mu dy nhum Giemsa tm KST SR.Di y l phn trnh by k thut Knott tm u trng giun ch trong mu.2. K THUT KNOTTK thut Knott l mt k thut tp trung giun ch trong mu, c dng trong nhng trng hp nhim nh, c t KST. K thut ny s dng mt lng mu ln, hng cu b ly gii bi dung dch formol, sau c ly tm. Giun ch s tp trung y ng nghim.2.1. Dng c Knh hin vi Kim tim v trng ng ng mu c Heparin Lam knh ng nghim hoc ng ly tm My ly tm ng ht Pasteur.2.2. Ha chtDung dch formol 2%:Trn k, lu gi trong l c np y. Thi hn s dng 24 thng.2.3. Quy trnh thao tc Cho vo ng ly tm 10ml dung dch formol 2%. Thm vo 1ml mu ti hoc mu c cht chng ng. Trn k v ly tm 300 vng/pht trong 5 pht. B nc ni. Dng ng ht Pasteur trn u cn v ly 1 git nh ln lam knh. y l knh ln git cn. Soi tm u trng giun ch di knh hin vi vi vt knh x10 v x40. Nu tm thy u trng giun ch th lm tiu bn git dy, nhum Giemsa nh danh.u im: + Thao tc n gin.+ Cho kt qu nhanh.+ R tin.Nhc im: Khng thy c chuyn ng ca u trng, v n cht. CU HI LNG GI1. Anh (ch) cho bit nhng k thut dng pht hin giun ch?2. M t quy trnh thao tc k thut Knott.Bi 16PHNG PHP CHN ON BNG K THUT MIN DCH HC1. I CNG K sinh trng sau khi xm nhp vo c th bnh nhn c kh nng kch thch c th sn xut ra khng th c hiu. V vy, cc nguyn l chung v min dch hc u c th p dng c i vi cc bnh k sinh trng. K thut min dch c s dng trong cc trng hp m phng php trc tip khng th lm c nh:+ Giai on mi nhim: KST cn non, cha trng (sn l gan, sn mng).+ Trong giai on mn tnh, KST ng kn nh Toxoplasma.+ Mt k sinh thp nh Trypanosoma.+ KST nh v trong ni tng su nh bnh amp gan, go heo (ln) c, no.+ Ng ct k sinh nh hi chng u trng di chuyn, KST dng u trng, khng bao gi tin n giai on trng thnh v khng bao gi hon tt chu trnh pht trin nh Toxocara sp. Trong nhiu trng hp, huyt thanh min dch hc t ra thc t hn, nht l trong cc trng hp m cn ly bnh phm bng k thut xm ln. 2. K THUT MIN DCH HC Phng php min dch hc p dng trong chn on bnh KST bao gm nhiu k thut nh kt ta, in di, gn b th, ngng kt, min dch hunh quang, min dch phng x, min dch men. Trc y, k thut min dch ch da vo khng nguyn pht hin v o lng khng th lun lu trong mu v cc dch sinh hc. nhy v c hiu ca xt nghim ny ty thuc ch yu vo cht lng ca khng nguyn, nu khng nguyn th th cho nhiu phn ng cho, dng gi, kt qu dng tnh khng cho bit c bnh ang mc hay qua, v khng th gim rt chm, t vi thng n c nm. V vy, vic bin lun kt qu gp nhiu kh khn v cn thn trng.Vi nm gn y, chng ta c nhng b th nghim pht hin khng nguyn chn on mt s bnh n bo nh bnh do Entamoeba histolytica, Giardia lamblia, Cryptosporidium parvum, Trichomonas vaginalis v bnh giun ch Wuchereria, sn mng Schistosoma sp.So vi nhm trn, cc k thut pht hin khng nguyn c gi tr chn on, kt qu dng tnh xc nh bnh ang c.3. K THUT MIN DCH MEN ELISA (ENZYME LINKED IMMUNOSORBENT ASSAY)K thut min dch men c nhiu loi: trc tip, gin tip, kp ch, cnh tranh. Hin nay, trong chn on bnh KST, k thut ELISA gin tip c a dng v n c nhy cao, thao tc n gin, t tn ha cht, khng i hi my mc t tin, c th lm hng lot. Phn m t di y l k thut min dch men ELISA gin tip pht hin khng th trong mu bnh nhn.4. K THUT MIN DCH MEN ELISA GIN TIP PHT HIN KHNG THCc t vit tt:KNKT = Phc hp khng nguyn khng th.KKT = KT ca ng vt khng vi KT ca ngi.Cng hp = KKT gn men.4.1. Nguyn tcKhng nguyn c gn ln ging nha, khi gp khng th tng ng s kt hp to thnh phc hp KNKT. Phc hp KNKT c pht hin nh men gn vo KKT, men phn ng vi mt c cht v lm i mu. Kt qu c th c c bng mt hoc my c ELISA.4.2. Dng c v ha cht ng nghim Gi ng ng nghim Micropipette c cc th tch khc nhau t 1l n 1000l u nha gn vo Micropipette, 2 loi: mu vng (cho loi nh) v mu xanh dng (cho loi to 100 1000l) Bnh nha ng nc ra (0,5 lt, 1 lt) Giy thm p cho cc ging ro nc My c ELISA (nu c th tt, khng c my th c kt qu bng mt) B th nghim gm c:+ Cc thanh nha gn khng nguyn+ Dung dch ra+ Dung dch pha long huyt thanh+ Cng hp+ Chng m+ Chng dng+ C cht+ Cht ngng phn ng (acid hoc baz). 4.3. Quy trnh k thutThc hin theo hng dn ca nh sn xut.Quy trnh gm cc bc sau y: Cho 100l huyt thanh bnh nhn, chng m, chng dng vo ging nha gn sn khng nguyn. 37oC trong 1 gi. Ra 5 ln cc ging bng dung dch m PBS Tween 20. p cho ro nc. Cho 100l cng hp vo mi ging, 37oC trong 1 gi. Ra 5 ln cc ging bng dung dch m PBS Tween 20. p cho ro nc. Cho 100ml c cht vo mi ging, ch cho mu xut hin (15 30 pht). Cho acid hoc baz vo ngng phn ng. c kt qu bng my c ELISA t ng hoc bng mt.Kt qu dng tnh khi c hin mu, m tnh th khng c mu.4.4. Bin lun kt qu Ngng dng tnh c th khc nhau i vi tng loi bnh KST. Bin lun kt qu da trn ngng dng tnh do nh sn xut a ra. Cc k thut min dch pht hin khng th cho kt qu gin tip, khng c gi tr tuyt i. Kt qu m tnh cng khng loi tr hon ton nhim KST, c th do mi b nhim, hoc b nhim qu lu, hoc lng KST qu t c th kch thch c h min dch. Trong trng hp nghi ng trn lm sng nn lm li th nghim. Xt nghim vi ln theo di bin ng ca khng th c gi tr hn l xt nghim mt ln. Nu cn, phi kim tra li bng cc k thut khc. Kt qu dng tnh cng khng khng nh hon ton b nhim KST v c th dng tnh gi do phn ng cho gia cc loi KST. V vy, cc phn ng min dch tm khng th khng th thay th hon ton xt nghim trc tip trong chn on nguyn nhn bnh. Kt qu xt nghim, d m hay dng, cng cn c xem xt mt cch cn thn, kt hp vi cc yu t dch t v triu chng lm sng. 5. TH NGHIM NHANH TM K SINH TRNG ST RTPhng php ny c mc ch pht hin nhanh khng nguyn hay khng th chn on bnh st rt, c thc hin di dng que nhng, khng i hi phng tin g khc ngoi b th nghim. 5.1. Th nghim Parasight F Th nghim ny ch chn on bnh st rt do Plasmodium falciparum, bng cch dng khng th n dng c hiu pht hin Protein giu Histidin (HRPII) do Plasmodium falciparum thi ra trong mu bnh nhn. a) Dng c v ha cht ng mao qun ng nghim Gi ng nghim B th nghim mua trn th trng:+ Dung dch ly gii hng cu+ Cng hp KKT Sulforhodamin B+ Dung dch ra + Que nhng l thanh nitrocellulose. b) Quy trnh k thut Ly mu u ngn tay bng ng mao qun. Cho 1 git mu vo trong 1 ng nghim c sn 3 git dung dch ly gii hng cu. Nh 1 git mu b ly gii vo 1 ging th. Nhng que th vo ging th, ch cho mu thm ln que th. Nh 1 git cng hp vo ging nha. Nh 2 git nc ra ln que nhng ra ht mu. c kt qu: Th nghim cho kt qu nhanh, trong vng 10 pht, c nhy, c hiu t 86 95% so vi lam mu, nhng kt qu dng tnh khng xc nh c bnh ang pht trin hay lui.5.2. Th nghim Optimal C th pht hin c 4 loi KST SR gy bnh ngi. Da vo vic pht hin men pLDH (Plasmodium lactate dehydrogenase), l mt loi men do k sinh trng thi ra. Men pLDH ch c sn xut ra bi KST SR cn sng nn th nghim ny c kh nng phn bit KST SR sng hay cht.a) Dng c v ha cht ng mao qun ng nghim Gi ng nghim B th nghim mua trn th trng.b) Quy trnh k thut Nh 1 git dung dch m vo ging th v 4 git vo ging ra trn phin nha. Ly mu u ngn tay bng ng mao dn. Nh git mu vo ging th. Nhng que th vo ging th theo chiu thng ng, 10 pht cho mu thm ln que th. Chuyn que th sang ging ra. Sau khi ra, cc vch s xut hin r trn que th. c kt qu: + C 1 vch : m tnh+ C 2 vch : dng tnh vi 3 loi: P. vivax, P. ovale, P. malariae.+ C 3 vch th dng tnh vi P. falciparum. + Khng c vch no: th nghim khng c gi tr.CU HI LNG GI1. Theo anh (ch), chn on bnh KST bng k thut min dch c th p dng cho nhng trng hp no?2. Ti sao k thut min dch men c s dng ph bin trong chn on bnh KST?3. Nu nguyn l ca k thut ELISA.4. M t k thut ELISA gin tip.5. Nu nhng hn ch ca k thut Elisa pht hin khng th.6. K thut min dch c thay th c phng php soi trc tip trong chn on bnh KST? Ti sao?7. M t th nghim Parasight F. 8. So snh th nghim Parasight F vi pht mu trong chn on bnh st rt.K thut ELISASttThao tcYu cu phi t

1Chun b dng c v ha cht lm phn ng.Dng c v ha cht y lm phn ng.

2Cho 100ml huyt thanh bnh nhn, chng m, chng dng vo ging nha gn sn khng nguyn. Ly ng khi lng, bnh phm tip xc u vi mt ging, khng c bt kh.

3 37oC trong 1 gi.ng thi gian theo quy nh.

4Ra cc ging bng dung dch m PBS-Tween 20.Ra k nhiu ln theo quy nh.

5p cho ro nc.Cc ging phi tht kh.

6Cho 100ml cng hp vo mi ging. Ly ng khi lng.

7 37o trong 1 gi.ng thi gian theo quy nh

8Ra cc ging bng dung dch m PBS - Tween 20.c kt qu bng my c ELISA t ng hoc bng mt.

9p cho ro nc.Cc ging phi tht kh.

10Cho 100ml c cht vo mi ging, ch cho mu xut hin.Ly ng khi lng.

11Cho acid hoc baz vo ngng phn ng.Ly ng khi lng. Nh vo ging ng theo thi gian quy nh.

12c kt qu bng my c ELISA t ng hoc bng mt.c trong khong thi gian theo quy nh.

Bi 17PHNG PHP IU TRA TIT TC1. MC CH CA IU TRA TIT TC Trong nghin cu v tit tc, cng tc iu tra tit tc l mt trong nhng cng tc c tm quan trng c bit v nhng mc ch sau: Bit c thnh phn loi v s lng c th ca mi loi tit tc. Bit c s phn b ca tit tc theo a d. Bit c mt v bin ng s lng ca tit tc trong tng giai on i vi nhng iu kin thi tit, kh hu khc nhau. Tm hiu v sinh l v sinh thi ca tit tc. Khm ph ra vai tr dch t ca tit tc. T nhng hiu bit trn, tm ra nhng bin php phng chng v tiu dit nhng tit tc c hi vi nhng loi thuc khc nhau v bit c liu lng thuc dit i vi cc loi tit tc. Cn c vo kt qu iu tra trc v sau khi s dng thuc, bit c hiu qu ca cng tc dit tit tc.2. PHNG PHP BT MUI2.1. Mui trng thnha) Dng c bt mui ng nghim, ng ht, ng thng phong, mn (mng) n pin Bng khng thm nc Bnh phun ha cht.b) Ha cht Ether hay chloroform Pyrethrinec) Phng php bt mui ban ngy Bt mui bng ng nghim, ng ht, ng thng phong:+ Mt tay cm ng nghim, chp thng ng vo ni mui u, lc nh mui bay vo pha trong ng, ngn tay ci bt nhanh ming ng nghim, tay kia ly bng khng thm nc nt ming ng nghim li. + Phng php ny ch bt c mui tng con v c th dng bt mui trong v ngoi nh, nhng ch ti (bi cy, hc cy hay cc hc, cc x trong nh), dng n pin soi, nu thy mui, dng ng thng phong chp mui. Bt mui bng ha cht: + Thuc m (Ether hay Chloroform): phng php ny n gin, khi bt mui ch cn p ming ng vo ch mui u, hi thuc xng ln lm mui ng ra v ri vo ng.+ Pyrethrine dng kh dung: phun ha cht vo khng gian nh ng mui, c th bt tt c mui trong nh. Phng php ny dng cho nhng nh kn o, t khe h. Bt mui bng mn: dng mn lng bn ngoi mt khung g nh, mn ny c th trn cc lm cy, bi c. Sau chui vo mn dng ng bt mui.d) Phng php bt mui ban mPhng php ny thng c kt qu tt, v a s cc loi mui hot ng v ban m. Bt mui u trong nh: bng ng ht, ng nghim hay thuc m nh bt mui ban ngy. Bt mui chung sc vt: dng n pin soi vo chung hay ngay trn sc vt, sau dng ng nghim bt mui. Bt mui bng mi ngi: mt hay hai ngi ngi ti mt a im, vn qun, tay o ln cho mui t, khi mui u vo ngi dng n pin ri v dng ng thy tinh bt mui. Bt mui bng by n: phng php ny li dng c tnh ca mui d kch thch v hp dn bi nh n. n c treo ni bi cy c nhiu mui hay gn cc chung sc vt v n c treo sut t 4 gi chiu n 6 gi sng hm sau.e) Tnh mt muiMt mui trong nh c tnh bng cng thc: 2.2. Phng php bt b gy (cung qung)a) Dng c Vt li Khay men Mui mc /chn trng men ng ht Qu bp cao su Chai l/ng nghim c 20 x 2cm.b) Phng php bt b gy Bt b gy bng vt li: Phng php ny p dng cho cc thy vc rng nh sng, sui, ao, h. Dng vt li vt b gy: t vt na di nc, na trn mt nc, ko mt ng di ri em vt ln, nhng vt vo khay men hay chu nc trong th b gy ra. Sau dng ng ht, ht b gy b vo cc chai l. Bt b gy bng mui hay chn trng men: Phng php ny p dng cho nhng thy vc nh nh: h bom, nhng ni c nc ng. Dng mui hay chn mc nc, sau dng ng ht, ht b gy cho vo cc chai l. Bt b gy bng ng ht: Dng ng ht di c qu bp cao su, phng php ny dng bt b gy trong cc hc cy, hc ni qu nh khng th cho mui hay chn vo c. Ht tt c cc b gy v nc c trong hc ra khay trng men, sau dng ng ht ht b gy ra chai l.3. PHNG PHP BT B CHT 3.1. B cht trn chut a) Dng c By chut Ti vi mu trng Kp X hay thau Bn chi hay lc ng ht ng nghim hay l.b) Ha cht Ether hay chloroform Cn ethylic 70o.c) K thut bt b cht t by chut, chuyn chut vo ti vi mu trng v ct kn li b cht khi ri ra ngoi. Gy m chut bng ether hay chloroform, sau dng kp ln gp chut ra v t chut vo x hay thau (c thnh cao, c vy nc t chung quanh thnh b cht dnh vo v khng b ra ngoi c). Dng bn chi hay lc chi cho b cht ri xung thau hay x. Dng ng ht nh hay que tre chut tht mnh ly b cht cho vo ng c cha cn ethylic 70o.3.2. B cht trn ch, mo, sc vt nuiDng bn chi hay ng ht bt b cht ngay trn mnh vt ch. Nu vt ch qu d, gy m vt ch trc khi bt b cht.4. PHNG PHP BT RP Tm bt qun o bn, c, c m hi, cc khe ging, t, bn, gh, khe sn nh. C th phun thuc dit cn trng xua rp ra khi ch n np. Tt c cc mu vt trn cho vo chai c cn ethylic 70o ghi r: ngy, thng, thnh phn loi, vt ch, ni k sinh v a im bt.5. PHNG PHP BT CH (CHY), RN Tm trn ngi tc, np qun o, lng. Dng lc dy chi tc, lng, hng ch, rn trn khay trng (hoc t giy trng). Dng kp gp ch rn cho vo ng nghim, y nt bng, dn nhn. 6. PHNG PHP BT RUI Dng by rui bng nc ngt, qu thm.7. PHNG PHP BT VE, MT Bt trn cc vt ch nh: ngi, ch, mo, g, chim,... Dng kp gp ve, mt cho vo ng nghim. Ve thng b ln ngn cy c ch k ch i qua bm vo lng, qun o, V vy, c th dng mnh vi trng lt trn mt cy c bt ve.8. PHNG PHP BT MVt ch bt c cn kim tra v bt m ngay trnh m n no ri xung t. chut: bt m tai, c quan sinh dc. loi chim: bt m chung quanh m v lng ngc, di hai cnh. loi b st: bt m di vy.M bt c cho vo chai c cn ethylic 70o.CU HI LNG GI1. Anh (ch) cho bit mc ch ca iu tra tit tc.2. C bao nhiu phng php bt mui? 3. Phng php bt mui no c dng ph bin nc ta?4. M t phng php bt mui ban m.5. M t cch bt b gy.6. M t cch bt b cht, m, rp.Bi 18K THUT BO QUN V CHUYN CH TIT TC1. MC CH Bo qun tit tc nh loi, lu tr, nghin cu v ging dy lu di. Cc mu vt bt c cn c bo qun ng quy cch, trnh lm h hng hoc gy v mang v phng th nghim nh danh hoc gi n cc phng th nghim chuyn su nh danh. C rt nhiu phng php bo qun khc nhau ty theo loi, ty theo giai on pht trin ca cn trng. Do , cn phi chn phng php bo qun cho thch hp vic nh loi c chnh xc v lu gi lu bn.2. DNG C L nh th tch khong 30ml c np y Chai c nt y L c nt nha. 3. HA CHT Cn ethylic 75o 95o Formol 2 4% Dung dch Barber Dung dch Pampel Dung dch Hall Dung dch Mac Gregor.3.1. Cn ethylic 75o 95o: c s dng ph bin gi mu tit tc, c th thm 2 3% glycerin gi cc loi cn trng nh: b gy, nhng ca mui, rui en, b cht, rui ct, ch, rn,3.2. Dung dch Formol 2%: dng gi trng mui.3.3. Dung dch BarberDung dch ny lm c th tit tc cng li, rt tt git cc cn trng nh v mt s loi u trng. Sau khi ngm mu vt vo dung dch ny vi pht, vt mu vt sang cn v ngm trong vng 24 gi. 3.4. Dung dch PampelDng bo qun u trng rui thuc h Muscidae.3.5. Dung dch Hall: dng cho u trng rui.3.6. Dung dch Mac GregorDng gi b gy trnh c s cng v bo v cc mu sc.5. K THUT BO QUN MUICn phi tht cn thn, nh tay trong khi bt mui, trnh va chm nhiu lm mt hay hng cc c im nh loi. Trc khi ct mui vo vt cha lu gi, cn ch cc im sau: Mui no ht mu, phi ch cho tiu ht mu ri mi chung vi cc mui khc. Mui c kh v ng nghim ng mui cng phi tht kh. Mi con mui c cho vo mt ng nghim ring. Mui bt tng nh phi hp ring, ghi r x, huyn, tnh v km theo phiu. Trong phiu phi ghi r ngy, thng v a im bt mui.6. K THUT BO QUN B GY V CC TIT TC KHC6.1. B gy Dng nc nng 50oC 60oC git b gy, nhit ny b gy c th cht ngay v c th chng s c gin ra. Sau chuyn chng qua chai c cc dung dch bo qun.B gy bt c c th lu gi trong cc dung dch: Cn ethylic 70o 95o : thng dng nht. Formol 2%. Dung dch nc mui bo ha. Dn nhn trn vt cha b gy, trn nhn c ghi r ngy, thng, a im bt b gy.6.2. Cc tit tc khcCc loi tit tc khc nh b cht, m, ch, rn, rp, mt,... c lu gi trong cc dung dch bo qun nh: Dung dch Pampel. Cn ethylic 70o 95o. Formol 2%.Km theo phiu ghi r ngy, thng v a im bt tit tc. i vi m v b cht cn ghi thm chi tit bt t vt ch no.CU HI LNG GI1. Anh (ch) cho bit mc ch ca vic bo qun tit tc.2. Trnh by cch bo qun mui. 3. Lit k cc dung dch bo qun tit tc v cho bit tc dng ca cc cht ny.4. M t cch bo qun b gy. Bi 19PHNG PHP LM TIU BN TIT TCTit tc sau khi bt v c lm thnh tiu bn nghin cu v hnh th v nh loi.C rt nhiu phng php khc nhau lm tiu bn tit tc t con non n con trng thnh. Quy trnh gm cc bc: Git cht mu vt. Lm gin n mu vt nu cn. Dng tiu bn.1. CHUN B MU VT LM TIU BN1.1. Dng c L nh hay hp nh Chu nh K bng giy Ct m.1.2. Ha chtC th dng mt trong nhng cht sau: Chloroform/Ether Carbon tetrachloride Cyanid. 1.3. Mu vt: cc loi tit tc Khi nhn mu vt, nu vt cn sng, ta phi git cht chng. Ty theo tng loi v tng giai on pht trin ca tit tc m ta c cch git khc nhau. i vi nhng tit tc kh cng, ta phi lm mm v dui chng ra.1.4. K thut git tit tcNhng tit tc trng thnh thuc b Diptera v Hemiptera bt c ngoi a im, git ti ch ri ng trong l nh hay hp nh.i vi tit tc nui trong phng th nghim th cn phi c thi gian cho tit tc mnh m v cng cp thng t 6 gi 24 gi, ri mi git bng nhng ha cht sau y: Chloroform: thng dng nht. Ether: cch dng ging chloroform. Carbon tetrachlorid: dng thay chloroform v ethyl acetat, khng bt chy.Dng ng nghim hoc l nh, cho giy thm vo, nh vi git chloroform vo ng nghim, cho tit tc vo ng nghim, y kn ng nghim bng nt chai. Cyanid: dng git cc loi tit tc ln nh gin. Sau khi tit tc cht th phi ly ra khi l cyarid trnh s i mu ca c th.1.5. Lm gin n cc mu tit tc i vi nhng mu tit tc va git xong, ta c th lm tiu bn ngay. i vi nhng mu b kh cng v do cc ni gi v th ta lm cho c th ca chng gin n ra trc khi lm tiu bn chng khng b gy vn chn cnh khi dng tiu bn. Cch lm gin n cn trng gm: Dng 1 chu nh ng ct m hoc ri nc t, pha trn c mt k bng giy, chu c th y np kn. Ngoi ra, ta cn cho thm vo chu mt t cht thymol v phenol trnh nm mc. t mu vt ln k giy, y np. trong mt thi gian, lu hay mau ty thuc loi tit tc c kch thc c th khc nhau, trung bnh t vi gi n 2 ngy. Sau tin hnh lm tiu bn nh mu vt ti.2. K THUT LM TIU BN2.1. Mu vt c kch thc nh: B gyB gy v cc loi tit tc c kch thc nh khc c lm tiu bn gia lam knh v l knh. Trc khi lm tiu bn, nu loi tit tc no c mu sc m, cn phi lm trong bng KOH 10%; cn vi loi tit tc no c thn dy, cn phi p cho dp, ch p t t khng lm v mu vt. Di y l phn m t lm tiu bn b gy.a) Dng c Que thy tinh Hai kim cn trng Lam knh L knh Nhn giy B gy.b) Ha chtDung dch dn lam knh:c) Quy trnh k thut nh loi v tn b gy trc khi lm tiu bn. t b gy ln lam knh. Ly que thy tinh nh 1 git dung dch dn lam knh ln trn b gy. t l knh ln trn git dung dch dn lam knh. Nu cn, ly kim cn trng chnh sa t th thy r cc chi tit cn nh danh. Nu c bt kh gia 2 lam knh th dng kim cn trng chnh cho ht bt kh. kh tiu bn hon thnh. Dn nhn vo gc ca lam knh. Ghi tn, ni bt, thi gian bt b gy ln nhn.2.2. Mu vt c kch thc ln: Mui Nhng tit tc c thn ln th khng th lm tiu bn gia 2 l knh, m c cm kim qua thn. Sau khi cm kim, tit tc c gi trong ng thy tinh hoc ct trong hp kn. ng thy tinh phi tht kh, sy k, y ng c cht chng mc, c ngn gi bng bng. Nt ca ng thy tinh phi tht kn v gn bng Paraffine. Nhng tit tc c thn hnh qu ln th c th ngm trong cn, khi cn ly ra quan st di knh lp hoc knh hin vi. Sau khi nh danh tit tc ri, vit tn v gn nhn lm su tp.a) Dng c ng thy tinh nh c np Kim cm: kim khng g, c th bng thy tinh Bng Bng phin Nhn Ming bc.b) Ha cht Ether Paraffine.c) Quy trnh lm tiu bn mui Chun b dng c: Sy kh ro ng thy tinh nh c np. Cm kim thy tinh vo gia np. Chun b mui: C th dng mui bt c hoc mui nui lm tiu bn, nhng nu dng mui c nui t b gy cho n khi trng thnh th tiu bn s c gi tt hn. Nu bng mui cn mu th phi nui mt thi gian tiu ht mu ri mi lm tiu bn ( trnh b mc). i vi mui cht v kh lu ngy:+ mui ln mt tm giy thm ri t ln ming ng thy tinh c nc.+ un ng thy tinh, hi nc bc ln ngm vo mui.+ Mui gin n ri dng lm tiu bn (trnh gy, vn, kh). Git cht mui: Bt mui cho vo ng thy tinh. t 1 ming bng tm ether hoc chloroform vo ming ng, (khng nn cho mui chm vo bng). C th dng khi thuc l bng cch nh khi vo v y kn np li. Lm tiu bn: mui cht ln tm bc. Sa cho mui nm nga, 2 cnh st vo bc, chn a ln. Cm np c kim cm m thng vo ngc gia (gia i chn gia). Khng nn cm qu su kim l ln thn mui. Sau khi cm ta ly kim nh sa hai cnh v chn d quan st. Cm np c con mui vo ng (khng mui chm vo thnh ng trnh gy chn v cnh). t ng mui vo t sy 56oC mui kh v dit trng. Sau 6 7 gi, ly ng ra ngui, m np ra, t nga np ln bn. Cho nhn ghi tn, tui, a im, thi gian bt mui vo y ng. Cho bng phin vo y ng, dy khong 1cm. Nn cht bng thm nc sao cho mc ca bng ngang vi mc ca nhn.

un chy paraffine (khng si), nhng np ng thy tinh c mui vo paraffine, y ng thy tinh li.2.3. Tiu bn cc loi cn trng: ch, rn, b cht Git ch, rn hay b cht ri gi trong cn 90o (nu cn trng c mu th pha thm acid acetic 5% trong cn 90o). Ngm trong dung dch KOH 10% khong 30 60 pht 50oC. Ra mu cn trng 2 ln vi nc sch. Chuyn sang cn 70o trong 30 pht. Chuyn sang cn 90o trong 10 pht. Chuyn sang cn 100o trong 20 pht. Lm trong mu vt bng xylen hoc creozote trong 20 pht. Chnh t th ca cn trng. y l knh, trnh bt kh. Dn tiu bn bng baume Canada.

kh nhit phng th nghim. 2.4. Tiu bn cc tit tc ln khcK thut cm kim vo ngc tit tc c dng cho cc loi tit tc ln nh rui nh, rui tru, rui h Calliphoridae, Oestrid

Documents

Vi sinh y hoc