Akademija strukovnih studija Beograd

Visoka zdravstvena škola

Mr Sanja Stanisavljević

ZDRAVSTVENA NEGA U INTERNOJ MEDICINI

Beograd, 2020.

Zdravstvena nega u nefrologiji

Anatomske i fiziološke karakteristike

urinarnog sistema

Bubrezi - najvažniji ekskretorni organi tela.

Osnovna funkcionalna i morfološka jedinica – NEFRON.

Egzokrina funkcija

bubrega:

Izlučivanje produkata

metabolizma (višak

vode, elektrolita, urea,

kreatinin, m. kiselina,

fosfati, strane

supstance - lekovi,

kontrast...);

Održavanje

homeostaze (stalni

sastav telesne tečnosti).

Endokrina funkcija bubrega

Izlučivanje eritropoetina – hematopoeza;

Regulacija arterijskog pritiska – renin.

Uzroci bubrežnih bolesti

Prerenalni

• Hipovolemija

(dijareja, vomitus, hemoragija, poliurija...)

• Vazodilatacija

(sepsa, lekovi, anafilaksa)

• KV poremećaji (AIM, srčana insuficijencija...)

Postrenalni

• Intrarenalna

• Ekstrarenalna

(kristali, kalkulusi, neoplazme, opstrukcija uretre ili vrata bešike...)

Renalni

• Renalna hipoperfuzija

• Bolesti bubrega (intersticijalni

nefritis, glomerulonefritis,

vaskulitisi, hipotenzija...)

Dijagnostika bolesti bubrega i mokraćnih

puteva

Pregled urina (makroskopski, mikroskopski,

bakteriološki, hemijski, citološki);

Funkcionalna ispitivanja bubrega

Koncentraciona sposobnost bubrega: test dilucije,

test koncentracije, test sa pitruitinom;

Klirens ureje (glomerulska filtracija, tubularna

reapsorpcija) i kreatinina (gl.fil., tub.sekrecija).

Radiološka ispitivanja

Nativno snimanje;

Kontrastno snimanje: I.V. pijelografija, retrogradna

pijelografija, infuziona pijelografija (jod I.V.).

EHO bubrega;

Radioizotopsko ispitivanje

Radioizotopska renografija (radioaktivni hipuran);

Scintigrafija bubrega (radioaktivni tehnicijum);

Određivanje rezidualnog urina (radioaktivni hipuran).

Skener (CT); Magnetna rezonanca (MR)

Endoskopske metode (cistoskopija), perkutana

biopsija bubrega;

Ureteroskopija i cistoskopija

IV pijelografija

Mokraćni sindrom –

anurija, oligurija, poliurija, inkontinencija, retencija,

dizurija, polakizurija, proteinurija, hematurija,

leukociturija, enureza;

Edemski sindrom –

Nefritički edemi – uzrok: zadržavanje vode i

NaCl-a u telu. Edemi se javljaju po celom telu,

naručito kapcima. Prisutni kod nefritisa.

Nefrotski edemi – uzrok: hipoproteinemija i

proteinurija. Edemi su testasti, meki i topli. Prisutni

kod nefrotskog sindroma.

Simptomatologija bolesti bubrega i mokraćnih

puteva

Hipertenzija;

Azotemija (uremija)

porast azotnih materija u krvi: ureje, kreatinina i

mokraćne kiseline;

Anemija –

uzrok: smanjeno stvaranje eritropoetina u

bubrezima i hematurija;

Nespecifični simptomi –

malaksalost, zamaranje, anoreksija, gubitak

telesne težine, febrilnost, tahikardija, tahipnea,

povraćanje, specifičan zadah...

Inicijalna Terminalna

Intermedijalna

Krvarenje iz uretre

Krvarenje iz trigonuma ili

mokraćne bešike

Krvarenje iz bubrega ili

mokraćne bešike

HEMATURIA- proba sa tri

čaše

Edemi na ekstermitetima su testasti, meki i topli

Urin je tamne boje

EDEMI NA LICU

NEFROLOŠKIH BOLESNIKA

Hronična bubrežna insuficijencija

(ml/min)

Opservacija bolesnika i kontrola vitalnih funkcija;

Merenje i evidentiranje telesne težine;

Nega edematoznih regija, prevencija dekubitusa,

pojačana lična higijena (preznojavanje, kristali ureje);

Merenje i evidentiranje diureze; pp kateterizacija m.b.;

Dijetetski režim: ograničenje unosa tečnosti, soli,

belančevina i namernica bogatih kalijumom;

Mirovanje, zabrana teškog fizičkog rada.

Sestrinske intervencije u nezi bolesnika

Modaliteti lečenja hronične bubrežne insuficijencije

PERITONEALNA DIJALIZA

Terapijski postupak uklanjanja uremijske intoksikacije

putem peritoneuma kao polupropustljive

membrane.

Periumbilikalno, u lokalnoj anesteziji hirurški ubačen

kateter u trbušnu duplju i fiksiran.

Dijalizatorska tečnost (po sastavu slična krvnoj plazmi).

Mehanizam prečišćavanja krvi: osmoza i difuzija preko

peritoneuma.

Kateter za peritonealnu dijalizu

Dijalizatorska tečnost

Aseptični uslovi rada. Proverava se ispravnost

dijalizatorke tečnosti. Zagrevanje na

temperaturu tela. Kese se kače na stalak.

Uliva se oko 2 l za 10 min.

Traje 30min - 1h. U poslednju kesu dijalizatora

se stavlja 12,5 mg heparina, pp lekovi.

Traje 20min. Meri se količina evakuisane

tečnosti i kontroliše njen izgled. Notira se u

protokol dijalize.

Faze peritonealne dijalize

Izlivanje

Zadržavanje

Ulivanje

Vrste peritoneumske dijalize

Kontinuirana

ambulantna

(CAPD)

Intermitentna

(IPD)

Kontinuirana

ciklična

(CCPD)

Indikacije

Mogućnost dijaliziranja u kućnim uslovima. Početak

dijalize bez posebne pripreme.

Hernija;

Graviditet;

Peritonitis;

Krvarenje u abdomenu;

Adhezije...

Kontraindikacije

Nedostaci:

efekat nastupa tek nakon 48-72h,

veliki gubitak proteina (do 100g dnevno),

rizik od peritonitisa,

manji klirens ureje,

ne može se primeniti pre 72h nakon operacije

abdomena.

Prednosti:

može se primeniti odmah i u kućnim uslovima,

ne zahteva posebnu aparaturu i obučen kadar,

manje su doze heparina,

minimalan kardiovaskularni stres.

Komplikacije peritonealne dijalize

Bol (Fovlerov položaj,

smanjiti uliv tečnosti);

Krvarenje (obavestiti

lekara);

Lokalna infekcija

ulaznog mesta

katetera (uzeti bris,

obrada, antibiotici);

Peritonitis;

Sepsa;

Perforacija šupljih

organa;

Loša filtracija (porast

telesne težine,

edemi...).

HEMODIJALIZA

Terapijski postupak uklanjanja uremijske intoksikacije

ekstrakorporalno kroz polupropustljivu membranu u

kontaktu sa dijalizatorskom tečnošću.

Obezbeđenje vaskularnog pristupa – arteriovenska

fistula, vaskularni kateteri, vaskularne proteze (AV graft,

gore-tex proteza).

Dijalizatorska tečnost (po sastavu slična krvnoj plazmi).

Mehanizam prečišćavanja krvi: osmoza, difuzija,

ultrafiltracija.

Centralni venski kateter

AV- fistula i AV- graft

AV fistula

Vaskularni pristup za hemodijalizu

Indikacije za hemodijalizu

Akutna i hronična

bubrežna

insuficijencija;

Egzogene

intoksikacije;

Postrenalna

anurija.

Vrste hemodijalize:

Acetatna (koriguje acidozu),

Bikarbonatna (ABI, DM,oštećenje jetre)

Biofiltracija (ABI, acidoza),

Hemodijafiltracija (uremija),

Plazmafereza (intoksikacije),

Parna hemodijaliza (dijalizator sa 2

membrane),

Kontinuirana AV hemofiltracija

Pre, tokom i nakon hemodijalize kontrolišu se i

evidentiraju vitalni parametri i telesna težina

bolesnika.

Prenosivi aparati za hemodijalizu

Komplikacije hemodijalize

Hipotenzija;

Hipertenzija;

Konvulzije;

Stenokardičan bol;

Gušenje;

Krvarenje;

Piogena reakcija;

Alergijska reakcija;

Poremećaj osmotskog

pritiska (muka, gađenje,

povraćanje, konvulzije,

koma

Koagulacija;

Ruptura venskog

pristupa;

Ruptura membrane

dijalizatora;

Hemoliza krvi;

Vazdušna embolija;

Hematološki

poremećaji (anemija,

tromboza, osteodistrofija);

Neurološki poremećaji(trnjenje ekstremiteta,

grčevi).

Transplantacija bubrega - vid lečenja

HBI

Hvala na pažnji