4․Փոխադրություն գրաբարից։

Ոչ հացիւ միայն կեցցէ մարդ, այլ ամենայն բանիւ, որ ելանէ ի բերանոյ Աստուծոյ։

Թարգմանություն

Մարդը, ոչ միայն հացով է ապրում, այլ Աստծո բերանից դուրս եկած

խոսքով:

ոչ կեցցէ-չապրի, չի ապրի, չի ապրելու

ամենայն-  ամեն, ամեն մի

բանիւ- խոսքով

ելանէ- ելնում է

ի բերանոյ- բերանից

Առաջադրանքներ

Բան արմատով քեզ ծանոթ բառեր գրիր։

Բանբեր, բանասեր, բանահավաք, բանահյուսություն, բանաստեղծ,

բանիմաց, բանավեճ:

Աշխարհաբար դարձրո՛ւ՝

հացիւ բառը-հացով

ի բերանոյ Աստուծոյ բառակապակցությունը-Աստծո բերանից 

Ոչ ոք կարէ երկուց տերաց ծառայել․ կամ զմին ատիցէ եւ զմիւսն սիրիցէ, կամ զմին մեծարիցէ եւ զմիւսն արհամարիցէ։

Ոչ ոք չի կարող երկու տտիրոջ ծառայել, կամ  մեկին սիրի, մյուսին ատի, կամ մեկին մեծարի, մյուսին արհամարհի:

ոք- մեկը, ինչ-որ մեկը, մի մարդ

ոչ կարէ- չի կարող

երկուց տերանց- երկու տիրոջ

զմին -մեկին

ատիցէ- ատի, կատի, պիտի ատի

Բացատրի՛ր երկու տիրոջ ծառա արտահայտությունը- երկերեսանի մարդ

Որպէս կամիք թէ արասցեն ձեզ մարդիկ, այնպէս արասջիք եւ դուք նոցա։

Թարգմանություն

Ինչպես մարդիկ կվարվեն ձեզ հետ, այնպես ել դուք վարվեք նրանց հետ:

կամիք-կամենում եք

արասցեն-անեն, պիտի անեն,

արասջիք- արեք, անեք, կանեք, անելու եք

Առաջադրանքներ

Նոցա բառն աշխարհաբա՛ր դարձրու:

Նոցա-նրանց

Գրի՛ր կարծիքդ հետևյալ մտքի շուրջ՝ Ինչպես որ վարվեք մարդկանց հետ,

այդպես էլ ձեզ հետ կվարվեն։

Լրացրո՛ւ բաց թողնված տառերը, ո՞ր շարքի բոլոր բառերում է գրվում ց։

հանդիպակաց, մտածածին, մածուցիկ, խուրց

արցունք, դերձակ, այտուցվել, հունցել

լվացք, պախուրց,  խորհրդածել,  քաղցր

հինավուրց, ուրց, տրցակ, ճրագալույց

Բառերը գրի՛ր գծիկով, միասին կամ անջատ։

Բարձր (աշխարհիկ)-բարձրաշխարհիկ 

քանի (որ) - քանի որ

բողոք (դիմում)բողոք-դիմում  

բաց (անել)- բաց անել 

գլխ (ի) վայր-գլխիվայր

Գառան (դմակ)- գառան դիմակ

գիշեր (ցերեկ)-գիշեր-ցերեկ  

գլխ (ի) կոր-գլխիկոր  

գոռում (գոչյուն)-գոռում-գոչուն

Ծովից) ծով-ծովից ծով  

(բարդ) բարդ - բարդ-բարդ

(առ) հավետ-առհավետ 

մեղր (ամիս)-մեղրամիս 

արյուն (արցունք)-արյուն-արցունք

Բարակ (մարակ)-բարակ-մարակ

(ոտքից) գլուխ- ոտքից գլուխ 

հույս (ապավեն)- հույս-ապավեն

ութ (ոտնուկ)-ութոտնուկ

Պարզ (ու) հստակ - պարզ ու հստակ

ութսուն (ինը)-ութսունինը 

խեթ (խեթ)-խեթ-խեթ

բրոնզի (դար)- բրոնզի դար 

գոռալ (գոռգոռալ)-գոռալ-գոռգոռալ

Հոգով (մարմնով)-հոգով-մարմնով 

ազգ (ուրաց)-ազգուրաց

(բերնե) բերան-բերնեբերան

այստեղ (այնտեղ)-այստեղ-այնտեղ 

(անց) կենալ- անց կենալ

Գազ (օջախ)-գազօջախ

ծայրը (ծայրին) հասցնել,-ծայրը ծայրին հասցնել 

գնալ (գալ)-գնալ-գալ

գլուխ (կոնծի)-գլուխկոնծի 

գիշեր (երգ)-գիշերերգ

Դանդաղ (ընթաց)-դանդաղընթաց  

դափնե (տերև)-դափնե տերև  

դեղ (դարման)-դեղ դարման  

դեռ (ևս)-դեռևս

Դառն (աղի)-դառնաղի  

դեմ (անել)-դեմ անել  

դեսից (դենից)-դեսից-դենից 

հազար (երեք հարյուր)-հազար երեք հարյուր  

դժվար (թե)-դժվար թե

 Ընդգծի՛ր գործողություն նշանակող երեք բառ։

տնտես, բանտես, վերահաս, պսպղաս, խաղող, քաղող

զրկես, կրկես, հապալաս, ծլվլաս, նշաձող, գրես

առերես, ավերես, ճպճպաս, դարպաս, շենշող, ճնշող

առերես, ավերես, ճպճպաս, դարպաս, շենշող, ճնշող

Գործնական քերականություն

Լրացրո՛ւ բաց թողած տառերը և կետադրի՛ր, անծանոթ բառերը բացատրի՛ր։

Երբ բոլորը վեր կացան, ոտքի ելավ նաև կաթողիկոսին դեմ դիմաց

նստած Դանիել եպիսկոպոսը։ Շոգի պատճառով ուսերին էր գցել

պարեգոտը, որի տակից երևում էին մազեղեն քուրձը սմքած մաշկը։

-Դու ասացիր, հայրապե՛տ, որ Պապը չի իրագործի՝ իր բոլորիս համար

անընդունելի հրամանը, -սկսեց նա լեռնականի բամբ, խռպոտ ձայնով, -

սակայն իմացած լինես, որ նա արդեն իրագործել է։

Ներսեսը սթափվեց այդ հաղորդումից, սփրթնեց և դողդոջուն ձեռքով

նշան արեց, որ Դանիելը շարունակի։

-Միջօրեին թագավորն ազատ է արձակել սարկավագների կալանավորած

պարտազանց շինականներին, և մենք այլևս իրավունք չունեինք մեր

վանքապատկան շինականների վրա։ Սա չի՞ նշանակում արդյոք, որ

աղոթքով ու ճգնությամբ մենք անվերջ ապաշխարհելով պիտի

ենթարկվենք աստվածընդեմ հրամանին եկած ապօրինի արքայից։

****

Դարբինները կողք կողքի բարձրանում էին խորդուբորդլեռնալանջով,

որտեղ մի ժամանակ երևում է սալարկված ճանապարհ է եղել։ Նրանցից

ամեն մեկը մի տարիքի էր՝ պապը՝ վաթսունութ, որդին՝ քառասուներեք,

թոռը՝ տասնինը։ Չգիտեին՝ քանի տարեկան են, գիտեին, որ պապ, որդի

ու թոռ են։

Նրանք անբարբառ մագլցում էին լեռնալանջով, և նրանց հետ ասես

մագլցում էր նաև արփին՝ աղջամուղջի մուգկապույտը ցրելու և

աշխարհին վերադարձնելու մի գիշերով կորցած իր գույները։

Դարբին Մարգարը Գեղամ որդուն դարձավ և ասաց.

-Սանասարին նշանելու ժամանակն. է, հմուտ դարբին է արդեն։

Սանասարը ականջի ծայրով լսեց, որ իր մասին է խոսքը և խոնարհ հետ

նայեց, որ ավագներին      ունկընդրի։

Արտագրի՛ր մեծատառերը թողնելով միայն անհրաժեշտ դեպքերում։

ՄԻՋՆԱԴԱՐՈՒՄ ԹԱԳԱՎՈՐՆԵՐՆ ՈՒ ԻՇԽԱՆՆԵՐԸ ՄԵԾ ՄԱՍԱՄԲ ՄԱԿԱՆՈՒՆՆԵՐ ՈՒՆԵԻՆ՝ ԱՇՈՏ ՈՂՈՐՄԱԾ, ԱՇՈՏ ԿԱՌՈՒՑՈՂ, ԱՇՈՏ ԵՐԿԱԹ․․․ՕՐԻՆԱԿՆԵՐ ԿԱՐԵԼԻ Է ԲԵՐԵԼ ՈՐՔԱՆ ՈՒԶԵՍ։

Միջնադարում թագավորներն ու իշխանները մեծ մասամբ մականուններ ունեին՝ Աշոտ Ողորմած, Աշոտ Կաղուցող, Աշոտ Երկաթը... օրինակներ կարելի է բերել որքան ուզես:

Տնային աշխատանք

Ընթերցի՛ր և բլոգում տեղադրի՛ր, սովորի՛ր- Ստեփան Զորյան ․ Հուշեր

Ղազարոս Աղայանի մասին։

Գործնական քերականություն

Ընդգծի՛ր գործողություն նշանակող երեք բառ։

տնտես, բանտես, վերահաս, պսպղաս, խաղող, քաղող

զրկես, կրկես, հապալաս, ծլվլաս, նշաձող, գրես

առերես, ավերես, ճպճպաս, դարպաս, շենշող, ճնշող

Ընդգծի՛ր ժխտական բայաձևերը։

չախկալ, չողբալ, չաման, չաղան, չանչել, չանցնել

չարադեմ, չաղոթեմ, չորանաս, չուրանաս, չարակամ, չպոռթկամ

չմաշկել, չմշկել, չրխկաց, չթխկաց, չկարդալ, չքանալ

Ընդգծի՛ր բայի անդեմ ձևերը

Սիգալ, ծավալ, ողբալ, անկյալ, ձնհալ, հոգալ, դնչկալ, փռթկալ, ճպճպալ,

դավել, խոցեն, պայծառ, թվեմ, կատվեն, նավել, գրող,

սուրա, ողբաց, հարբած, աստված, տարած, խոզարած, կորած, կասկած։

Ընդգծի՛ր Ե խոնարհման բայերը։

ավել, բավել, հմայել, անվայել, բեմել, ջերմել

շահել, ջահել, նիկել, ծլկել, թափարգել, անարգել

կոշկաթել, փիլիսոփայել, ներգաղթել, արժանավայել, առավել, պառավել

պոռթկում է, փոթորկում է, ողորկում է, սոսկում է, դողում է, պաղում է

ճոճում է, խղճում է, ճչում է, գոչում է, եռում է, ձմեռում է։

Ընդգծի՛ր Ա խոնարման բայերը։

անսխալ, մխալ, կսկծալ, կանխակալ, հեկեկալ

սոսկալ, քենակալ, շողալ, ձնհալ, ժուժկալ, շրխկալ

նողկալ, փսփսալ, ծավալ, թվալ, անսա՛, որսում է, դարսում է

գվվում է, գգվում է, ժխտում է, վխտում է, սուրում է, բուրում է։

Ապրիլի 3

Արտագրի՛ր նախադասությունները՝ փակագծերում տրված բայերը անհրաժեշտ քերականական ձևերով գրելով համապատասխան տեղերում։

1. Մայր մտնող արևի ճառագայթները ոսկևորել էին ամեն ինչ, և մի կախարդող տեսարան ստեղծել, որով հիանում էին հյուրանոցի պատշգամբները ելած զբոսաշրջիկները։ (հիանալ, ոսկևորել, ստեղծել)

2. Արդեն բացվել էին պարտեզի ծաղիկները, և հեռվից նայելիս թվում էր, թե մի նախշուն գորգ էր ծածկել պատշգամբի առջև փռված այդ հողակտորը։ (թվալ, ծածկել, բացել)

3. Ցանկապատի հետևում երևում էր մի տուն. նրա բակում արևածաղիկներ էին, որոնք, իրենց գեղեցիկ գլուխները բարձր պահած, կարծես ժպտում էին անցորդներին։ (ժպտալ, երևալ, աճել)

4. Մենք մեքենայի միջից անշարժ նայում էինք ճամփեզրի մոտակա սյունին նստած արագիլին, մինչև որ նա տեղից պոկեց և թևերը ծանր-ծանր թափահարելով՝ թռչեց դեպի մոտակա ճահիճները։ (թռչել, պոկել, նայել)

5. Առաջարկը միաձայն ընունվեց, և հաջորդ օրվանից բոլորը սկսեցին աշխատանքի գալ մեկ ժամ շուտ, որպեսզի կարողանան ժամանակին ավարտել պատվերի կատարումը։ (սկսել, ընդունել, կարողանալ)

6. Ընթացող գնացքի լուսամուտից երևում էին մոտակա բնակավայրերի լույսերը, որոնք մի պահ առկայծում էին թանձրացող խավարում, ապա անհետանում։ (երևալ, անհետանալ, առկայծել)

Լրացրո՛ւ բաց թողած տառերը և կետադրի՛ր, անծանոթ բառերը բացատրի՛ր։

Վարդանը սփրթնեց, աչքերը շողացին մռայլ մի ցոլքով, և նա վերջին հայացքով մի ակնթարթում կտրեց զորագնդերը։ Նայեց նրանց, որոնք գնում էին դեպի սխրագործություն, որ չունի մահի երկյուղ։ Ահռելի ուժ իր թիկունքում զգաց ու վճռեց կռվել մինչև վերջին շունչը։

Շիփ-շիտակ զարկեց գետի մեջ՝ ուղիղ մատյան գնդի վրա։ Հայկական այրուձիի զորագնդերը մխրճվեցին պարսիկների մեջ. սկսվեց մի ահավոր նախճիր։ Մատյան գունդը ըննրկեց և սկսեց հետ-հետ շրջվել՝ իրեն քաշելով պատառոտված ու շփոթված թևերը։ Վարդանը ՝մի ակնթարթ տատանվեց բայց իսկույն ևեթ մխրճվեց աջ  թևը՝  Սյունյաց ուխտադրուժ զորագնդերի մեջ, որոնք չկարողանալով անդրադարձնել այդ հուժկու հարվածը, ժամանակ չունեցան սթափվելու։ Մոլեգնել սկսեց, ռամկական կռիվը այդ անարվեստ, բայց ոգելից կռիվը։ Թվում էր՝ վրիժառու դարերի կուտակված զայրույթն էր պոռթկում բռնակալների դեմ։

Գործնական քերականություն

1.Նշված աշխատություններից ո՞րը չի պատկանում հայ անվանի լեզվաբան, բառարանագիր Հրաչյա Աճառյանի գրչին.

Հայերէն Գաւառական Բառարան » (1913)

«Հայերէն Արմատական Բառարան»  (1926-1935)

«Հայոց անձնանունների բառարան»  (1942-1962)

«Բառգիրք հայկազեան լեզուի»  (1749-69)

«Եւրոպական փոխառեալ   բառ եր   հայերէնի մէջ » (1951)

«Լիակատար քերականություն հայոց լեզվի համեմատությամբ 562 լեզուների» (1952):

2. Թավ գրված տրված բառերը  գրի՛ր համապատասխան շրջասույթների դիմաց։

Ռազմիկ, սկյուռ, կարտոֆիլ, գրել (շարադրել), մեծ փողատեր, մահվան ժամը հասնել, բանաստեղծ, կաշառակերություն․

1. անտառի քաղցրասեր — սկյուռ

2. Ապոլոնի որդի —բանաստեղծ

3. Արեսի զինվորյալ — Ռազմիկ

4.  բանջարեղենի արքա —կարտոֆիլ

5. գաբրիելյան փողը հնչեցնել — մահվան ժամը հասնել

6.  ի գիր հանել —գրել

7. Մամոնայի պաշտոնյա — մեծ փողատեր

8.  սոցիալական քաղցկեղ —կաշառակերություն3. Բառերից քանիսի՞ արմատին կարող է միանալ և բառ կազմել -իք վերջածանցը, կազմի՛ր հնարավոր տարբերակները և գրի՛ր։

Համերաշխորեն-երաշխիք, հավաստել-հավաստիք, աղուտ-ուտիք, բարունակ-բարիք, արևագալ-գալիք, ավետաբեր, կարծեցյալ-կարծիք, հիշաչարություն-չարիք, անկեղծանալ-կեղծիք։

4. Գրաբարյան տրված արտահայտությունները փոխադրի՛ր աշխարհաբար։ 

Մի՛ դատիք՝ զի մի՛ դատիցիք — մի դատեք, որ չդատվեք

Բազումք են կոչեցեալք, եւ սակաւք ընտրեալք — ինքնակոչները շատ են ընտրյալները քիչ

Ուր գանձն ձեր է, անդ եւ սիրտք ձեր եղիցին — Որտեղ ձեր գանձն են, այնտեղ էլ ձեր սիրտն է

Ամենայն չարիք մտանեն ի միտս  մարդոյ յանուսումնութենէ — Չարիքը մարդու մեջ մտնում է տգիտությունից

5.Բառերը գրիր առանց փակագծերի՝ միասին, անջատ կամ գծիկով։

Ոտք ոտքի, կրակ ու բոց, ծափողջույն, տնետուն, ներս առնել, կիսով չափ, կուժկոտրուկ, հասարակական-քաղաքական,

սերնդեսերունդ, ծուռտիկ-մուռտիկ, դեփ-դեղին, գաղափարական-քաղաքական, երկու երրորդ, քչից-շատից, մեջք (մեջքի), (քաշել)մոտեցնել, Սայաթ Նովա, (ոլոր)մոլոր, (յոթից) ութ, մրցույթ(փառատոն), (դեմ) հանդիման, (հյուսիս) արևելք, հինգ(հարկանի), կաս(կարմիր), հարավ (արևմտյան), քուլա(քուլա), ելնող(մտնող):

6.Ո՞ր նախադասությունների մեջ բառագործածության  սխալ կա (ընդգծիր սխալ  օգտագործված բառերը).

ա)Ուժեղ աղմուկից հանկարծակի ի գալով՝ մոտեցավ լուսամուտին։բ) Ավանդության համաձայն՝ վառելիքի դեզը վերածվել է քարե ամրոցի։գ) Ակնոցի վրայից աչքերը հառնեց դիմացը նստած մարդկանց։դ) Առվի մեղմ կարկաչյունը հանգստացնում էր հոգնած նյարդերս։զ) Իր վատ արարքի համար նա մեղանչեց ընկերոջ առաջ։

7. Ընդգծի’ր հապավումները, գրի՛ր տեսակները՝ տառային, վանկային, վանկաբառային․ժողդատարան, զինծառայող, ուսխորհուրդ, շինջոկատ, նորընտիր, կուստոմս, քաղբանտարկյալ, պետպատվեր, ուսմասվար, մարզկենտրոն, գրապահոց, սոցհարցում, շինհրապարակ, զինադադար, պետեկամուտ։

Մարտի 5

1.Նախադասությունների մեջ շարադասության (բառերի դասավորության) սխալ կա. ուղղի՛ր:

Գորտն սկսեց բարձր ու երկարաձիգ կռկռալ:

1.Աղմուկի միջից մեզ էին հասնում օգնության հուսահատ կանչերը: 

2.Քարացած նայում էր տերևների ու թփերի իրիկնային տարուբերումին,

կարծես առաջին անգամ էր տեսնում:

3.Սա կոշիկն է այն հսկայի, որը հաղթեց դևերին ու հետ բերեց աղջկան:

4.Տեսանք վարորդի այն ավտոբուսը, որով եկել էինք:

2. Ընդգծի՛ր նախադասությունների գլխավոր անդամները (ենթական և ստորոգյալը), դո՛ւրս գրիր գոյականները, ածականները, բայերը առանձին խմբերով։Օձերի որոշ տեսակներ, ջերմության հազարերորդական աստիճանի

փոփոխությանն արձագանքում են:  Չղջիկն այնքան նուրբ

լսողություն ունի: Մոտավորապես վաթսունհինգ միլիոն տարի առաջ մեր

մոլորակի կենդանիները զանգվածաբար ոչնչացել են: Գիտնականների

մի խումբ կարծիք է հայտնել: Ուղղակի աղետից հետո փոշու այնքան հոծ

շերտ է պատել Երկիրը:  Այդ ժամանակաշրջանի շատ կենդանիներ չեն

կարողացել հարմարվել պայմաններին և ոչնչացել են: Գուցե այդպիսին է

եղել աշխարհը այն ժամանակ: 

Գոյականներ-Օձ, տեսակ, ջերմություն, չղջիկ, լսողություն, տարի, մոլորակ, փոփոխություն, կենդանիներ, աղետ, պայմաններ, շերտ, աշխարհ, ժամանակ:

Ածականներ-Նուրբ, այնքան, շատ

Բայեր-Արձագանքում են, ոչնչացել են, հարմարվել

3.Զույգ նախադասությունները միացրո՛ւ, մեկ բարդ նախադասություն դարձրո՛ւ՝քանի  ձևով կարող ես:

Փողոցի ծայրը բաժանվում է նեղ ճանապարհների: Դրանք տանում են

դեպի այգիները:

Զրույցը լռում էր: Նրանք լսում էին ջրերի ձայնը:

Վեր բարձրանալիս որսորդը զգաց: Մեկը հետևում է իրեն:

Անունը Ծիրանի տափ է: Ծիրանի ոչ մի ծառ չկա այնտեղ:

Ժամանակին հսկաներ են ապրել: Իհարկե, այդ ձորերը նրանց համար

առուներ են եղել:

Շինականին քարափի գլխի հովը դուր եկավ: Կալին կալսածը հեշտ

կլիներ քամուն տալ:

Ես ուրախ կլինեմ: Ամեն ինչ կկարգավորվի:

Դու քաջ ես ու անձնվեր: Դու կարդարացնես մեր հույսերը:

Գործնական քերականություն

1.Ընդգծի՛ր բաշխական թվականները

Մեկ-մեկ, բազմակի, երկուական, ինը տասներորդ, հինգական, իններորդ

Մեկումեջ, հինգ-հինգ, քանակական, չորս հինգերորդ, յոթական, երիցս

Երկրորդական, տասնհինգ-տասնհինգ, յոթ ութերորդ, մեկական, բաշխական, տասական։

2. Ընդգծի՛ր բարդ ածանցավոր թվականները։

Քառասուներորդ, հիսունհինգ, հարյուր ութսուն, տասական, երեք քառորդ, եռամսյա

Տասնմեկական, հնգամյակ, քսանմեկերորդ, քսանչորս, քառասուներկու, տասներեք

Քսաներկու, երեսունմեկ, երեսունական, տասնվեցական, քսանյոթ-քսանյոթ, երեսուն միլիոն։

3. Փակագծերում տրված բառերը տեղադրի՛ր նախադասության մեջ՝ անհրաժեշտության դեպքում ենթարկելով համապատասխան փոփոխությունների:

Հանկարծ դրսից լսվեց անհասկանալի բացականչություններ, որոնք  որքան մոտեցան , այնքան ավելի սարսափազդու դարձան: (Դառնալ, մոտենալ, լսվել, բացականչություն)

Ես  ոչ մի կերպ էի պատկերացնում, թե առանց բարեգործության ինչպես կարող է մարդ հանգիստ վայելելիր կարողությունը՝ բաժին չհանելով ուրիշին:  (Ուրիշ, ինքը, բարեգործություն, պատկերացնել)

Մանուկ հասակում ․․․լսել էի, որ ամեն մարդու աջ ուսի վրա հրեշտակ կա ․․․, ձախ ոսի վրա՝ սատանա․ նրանք շարունակ կռվում էին իրար հետ։  (Մայր, կռվել, մարդ, նստել)

Մեր ․բակում մի երկճյուղ հաստաբուն բարդի կար, որը կարծես իր ուսերի վրա էր պահում կապույտ երկինքը։  (Պահել, երկճյուղել, բակ, ուս)

4. Բառերից քանիսու՞մ է գրվում ն տառը, լրացրու՛ և ընդգծի՛ր։

Ա․բաստանել, ա․բասիր, բա․բիռ, շի․պանզե, ա․փոփոխ, ա․բիոն, ճա․փորդ, շա․փուր, բա․բասել, Սա․վել, ա․փույթ, փա․փուշտ, սուսա․բար, ա․բիծ, գա․փռ։

5. Բառերը գրի՛ր գծիկով, միասին կամ անջատ։

Ինչ որ, ընդ որում,  թև (թևի), բաց (դեղին), նոփ (նոր), դարից-դար, դեմ-դիմաց, դույզն ( ինչ), բերնից (բերան), մի (երկու), ընդ (սմին), դեմ (հանդիման), երկրից (երկիր), գլուխ կոտրուկ, դիցուք (թե)։

Գործնական քերականություն

1.Ուղղի՛ր սխալ գործածվող հայերեն բառաձևերն ու բառերի դիմաց գրի՛ր ճիշտ տարբերակները։

Ցրտից սառել-ցրտից սառչել գլխարկ հագնել-գլխարկ դնել ուզում եմ ինչ-որ բան անեմ-ուզում եմ ինչ-որ բան անել հրապարակի վրա հանդես է-հրապարակում հանդես է ներկաների մեջ մեծ մասը ծափահարեցին-ներկաեջների մեջ մեծ մասը

ծափահարեց հիշացնել-հիշեցնել քայլելուց խոսում է-քայլելիս խոսում է միթե՞ այդպես է-մի՞թե այդպես է գույնավոր-գունավոր

մտահաղացում-մտահղացում բանբասել-բամբասել ուղղարկել-ուղարկել զեղջ-զեղչ զիճել-զիչել ըստ ինձ-ըստ իս անձեռնոցիկ-անձեռոցիկ իմ համար-ինձ համար իրոքից-իրոք խոսալ-խոսել ձեր անունն ինչպես է-ձեր անունն ինչ է բուն դա կենդանի է-բուն կենդանի է

2.Դու՛րս գրի՛ր  գոյականներն ու ածականները տրված հատվածում։ Մենք Բուենոս Այրեսում հյուրընկալվեցինք տեղի հայկական համայնքի կողմից։ Մեզ ուղեկցողը Վահանն էր՝ բարձրահասակ, գեղահոն, փայլփլուն աչքերով մի երիտասարդ։ Գեղեցիկ տղա էր։ Շնորհակալ եղա մեր պապերին, որ մեզ համար ծնել են վայելչատես այս հայորդուն։

Գոյական-Բուենոս Այրեսում, ուղեկցողը, համայնք, երիտասարդ, տղա, հայորդի

Ածական-հյուրընկալվեցինք, հայկական, բարձրահասակ, գեղահոն, փայլփլուն, գեղեցիկ, վայելչատես 

3.Ընդգծի՛ր հապավումները, գրի՛ր տեսակները (տառային, վանկային, վանկաբառային)։Ժողդատարան, ուսխորհուրդ, շինջոկատ,  քաղբանտարկյալ,  պետպատվեր, ուսմասվար, ՄԱԿ, սոցհարցում, շինհրապարակ,  ջէկ, պետեկամուտ։

4. Կետադրի՛ր նախադասությունները։

Ադամի կողից ստեղծելով Լիլիթին՝ Աստված ցանկացել էր, որ նրանք սիրեն իրար, գեղեցիկ ապրեն ու բազմանան։  Հեռվից Դվինի եկեղեցին էր՝ բարձր պարսպով, գմբեթարդ տանիքով, քանդակազարդ դռներով։ Նրանք՝ այդ պահակները այնպիսի կեցվածք ունեին, որ կարծես մարդիկ

չլինեին, այլ արձաններ։ Հուսով եմ՝ կգաս ինձ տեսության։ Զարմանում եմ՝ ինչու չօգնեցիր նրան։

5. Բառերի դիմաց գրի՛ր ճիշտ տարբերակները՝ միասին, անջատ կամ գծիկով։

Ասող (խոսող)-ասող-խոսողարդ (ու) զարդ-արդուզարդարքայից (արքա)-արքայից արքաարև (այրուք)-արևայրուք(արմանք) զարմանք-արմանք-զարմանք(Ծովից) ծով-ծովից ծով(բարդ) բարդ-բարդ-բարդ(առ) հավետ-առհավետմեղր (ամիս)-մեղրամիսարյուն (արցունք)-արյուն-արցունք(Զին) գրքույկ-զինգրքույկդեմ (հանդիման)-դեմ հանդիմանընդ (դեմ)-ընդ-դեմ(ի) սպառ-ի սպառափ (հանում)-ափհանումհյուսիս (հարավ)-հյուսիս-հարավ(Հարավ) եվրոպական-հարավեվրոպական(դարից) դար-դարից դարփոխ (վարչապետ)- փոխվարչապետերկրե (երկիր)-երկրեերկիր(տնե) տուն- տնետումնիստ ու (կաց)-նիստուկաց

6. Լրացրու՛ բաց թողնված տառերը, բառարանով բացատրի՛ր անհասկանալի բառերը։

Շինծու, սիգապանծ, հոգածություն, փոցխ, կայցկլտալ, թխվածք, դարձվածք, դողէրոցք, հեծկլտոց, ակնածանք, ործկալ, անեղծ, առեղծված, փայ-ծաղ, պղ-պեղ, հեղ-ուցիչ, շողոքոր-, ժայ-քել, աբ-ահայր։

1. Փակագծերում տրված տարբերակներից ընդգծի՛ր ճիշտը։

1. Իմ ուսապարկում մնացած խնձորները (երկու-երկուական, երկուական) բաժանեցի աշակերտներին։

2. Ես լավ եմ ճանաչում ձեր դասարանի երկու (գերազանցիկին, գերազանցիկներին)։

3. Ինձ մոտ մնացել է երկու (տասնանոց, տասանոց) և երեք հինգանոց թղթադրամ։

4. Ես բնավ չեմ վախենում (տասներեք, տասերեք) թվից, քանի որ ծնվել եմ ամսվա այդ օրը։

5. Պայմանավորվել ենք, որ հաջորդ անգամ կհանդիպենք այս ամսվա (28 -ին, 28 ին)։

6. Նա իր միջնամատերին և մատնեմատերին դրել էր (երեք-երեք, երեք-երեքական) ոսկե մատանիներ։

7. Տոնածառը զարդարելու համար գնեցի քսան ( խաղալիք, խաղալիքներ)։

2. Ընդգծի՛ր երեք բարդ թվական։

Երեսուներկուերորդ, տասնմեկ, վեց-վեց, մեկ, ութական, երեք հարյուր վեց

Հինգ-հինգ, վաթսունինը, տասնմեկերորդ, քսանութ, մեկ միլիոն, տասանոց

Ութսունյոթ, տասնինը, հարյուր քսան, իններորդ, երեք միլիարդ, հարյուրանոց

Հազարերորդ, հարյուր երկու, հազար տասը, հինգանոց, յոթ հազար հարյուր, քառակի։

3. Ընդգծի՛ր երեք բարդ ածանցավոր թվական։

Քառասուներորդ, հիսունհինգ, հարյուր ութսուն, տասական, երեք քառորդ, եռամսյա

Տասնմեկական, հնգամյակ, քսանմեկերորդ, քսանչորս, քառասուներկու, տասներեք

Քսաներկու, երեսունմեկ, երեսունական, տասնվեցական,  քսանյոթ-քսանյոթ, երեսուն միլիոն։

Փետրվարի 1

Դասարանում

Քերականական, բառարանային աշխատանք

1.« Նոր   բառերի »   բառարանից  դու՛րս գրիր քեզ հետաքրքրող 15 բառ իրենց բացատրություններով։

ԱՊԱՇԽԱՐՈՂՈՒՀԻ-Ապաշխարող կին

ԱՎԱԶԱՓՈՐ-Ավազի մեջ փորած

ԲԱՐԴԱԳՐՈՒԹՅՈՒն-Բարդ՝ դժվար ընկալելի՝ անհասկա նալի լինելը

ԵՐԿՎԱՆԿԵԼ- Երկվանկ բառ դարձնել

ԶԱՆԳԱԼԱՐ-Զանգի լեզվակին կապված լար

ԹԱՆՁՐԱՍՐՃԱՐԺԵՔ- Թանձրասուրճի արժեք

 ԹԱՏԵՐԱԶԳԵՍՏ-Թատերական զգեստ

ԹԵՎՔԱՃԱՐՄԱՆԴ-Թևքի ճարմանդ

ԺԱՅՌԱԾԱԾԿՈՒՅԹ- Ժայռազանգված

ԺԱՆԵԿԱՇԱՐ-Ժանյակների շար

ԻԳԱԲՈՒՅՐ-Իգականություն բուրող

ԻՆՔՆԱԽՂՃՄՏԱՆՔ-Ինքն իր նկատմամբ խղճահարու թյուն զգալը՝ տածելը:

ԻՆՔՆԱԳՆԴԱԿԱՀԱՐ ԼԻՆԵԼ-Ինքն իրեն գնդակահարել

ԻՆՔՆԱԿՏՏԱՆՔ-Ինքնախոշտանգում, ինքնատանջանք

ԼԱԹԱԳՈՏԻ-Գործված կտորից պատրաստված գոտի

ԼԱՅՆԱԹԱՎ-Լայն և խիտ

2. Գրի՛ր հաճախ սխալ գործածվող այս բառերի ճիշտ ձևերը․

Հույսով եմ-հուսով եմ տարեկետում-տարկետում ընդամեն, ընդհակառակ-ընդամենը, ընդհակառակը ամենալավագույն-լավագույն,ամենալավ

թռնել, փախնել, կպնել-թռչել, փախչել, կպչել դառա, դառար, դառանք-դարձա, դարձար, դարձանք վիրաբուժ, հոգեբուժ-վիրաբույժ, հոգեբույժ թույլատվություն-թույլտվություն բարյացկամ-բայրացակամ դաստիրակ-դաստիարակ նախագա-նախագահ բարձրունք-բարձունք

3.  Փակագծերում տրված տարբերակներից ընդգծի՛ր ճիշտ թվականը։

Մենք՝ ուսանողներս, այդ մասին լսում էինք (առաջին առաջի) անգամ։ Շուրջ (ութանասուն, ութսուն)  դպրոցահասակ երեխաներ էին

մասնակցում գարնանային այդ տոնախմբությանը։ Փոքրիկը ձեռքում ամուր պահել էր (տաս, տասը)  դրամ։ Բողոքի երթին մասնակցում էին (հարյուրավոր, հարուրավոր) մարդիկ։ Իմ տեղը երրորդ կարգի (երեսունչորրորդ, երեսունչորսերորդ) աթոռն է։ Երեխաներս սովորում են Երևանի (թիվ համար, թիվ) տասնչորս

դպրոցում։ Այս տարի կայացավ հայերենագիտական միջազգային  (VII-րդ , 7-րդ)

գիտաժողովը։ Բացարձակ գերազանցիկ լինելու համար Սոնային պակասում էր

ընդամենը (զրո, զերո) ամբողջ հինգ տասնորդական տոկոս վարկանիշ։

Տնային աշխատանք

Գործնական քերականություն

1.Սյունակներում դեմ դիմաց գրված բառերից ընտրելով մեկական արմատ և տրված վերջածանցներից մեկը՝ կազմի՛ր վեց բարդ ածանցավոր բառ:

Բանտապետ         ակնարկ      (բանտարկյալ)            իչ —

Քաջագործ           հերոսամարտ    (քաջամարտիկ)       անք  —

Ծովացուլ             գունանկար     (ծովանկարիչ)         ուկ  —

Ակնաբույժ           խորհրդածել     (ակնածանք)       յալ  —

Վաղամեռիկ        ստախոս       (սուտմեռուկ)           իկ  —

2.Գտի՛ր սխալ գրությամբ բառերը և ուղղի՛ր։  սրփազան —սրբազան համփերություն —համբերություն նյարթ —նյարդ երթվել —երդվել հարձուփորձ-հարցուփորձ մրձույթ-մրցույթ դախձ-դաղձ դեղցանիկ-դեղձանիկ օցանման-օձանման ատախծագործ-ատաղծագործ խեխտել-խեղդել  ոխկույզ-ողկույզ վղտալ-վխտալ

3. Լրացրու՛ բաց թողնված տառերը` կետերի փոխարեն գրելով օ կամ ո:

 Առօրյա, թռչորս, ողորկ, անօրգանական, բարորակ, անդորրություն, անօրինակ, անորսալի, անօգուտ, որբանոց, փող, հայորդի,ովքեր, օդանավ, սալորօղի, անօգտակար, դեղնազօծ, օրրան, միօրինակ, ամենաորակյալ, շտապօգնություն, ջրօրհնեք, այդօրինակ, հօգուտ, օվկիանոս, անօգնական, հոգս,  բնօրրան, օրորոց, փղոսկր, կրկնօրինակ, խաղաղ օվկիանոսյան, մեղմօրոր, մեղմորեն,  ոսկեզօծ, հողմակոծ, հանրօգուտ, յուրօրինակ, ցածրորակ, անորակ, արագոտն, առօրեական, միջօրե, միջօրեական, բարձրորակ, կիրակնօրյա, վաղորդյան, որմիզդուխտ, օրըստօրե, նախօրոք, չօգնել,  չօգտվել, երկարօրյա, չարորակ:

4. Առանձնացրու, ընդգծի՛ր Ու հոլովման ենթարկվող բառերը։ Ամուսին-ու, արարում, պատանի-ու, ծունկ, գարուն, թագուհի-ու, Սոչի-ու,

ոչ ոք, աշխատել, մարդ-ու Թոռ, քեռի-ու, պապ, ոսկի-ու, եղեգ, գարի-ու, արկան, ձկնորս,

ուսուցչուհի-ու, բորենի-ու Ներքինի-ու, էտոց, անկողին-ու, ուսուցիչ, արարել, արարում, կսկիծ,

սարեցի-ու, ոստան, նռնենի-ու Օղ-ու, տատ, ձիթենի-ու, օազիս, ուխտատեղի, ձի-ու, ընկերուհի-ու, լեռ,

բարդի-ու Դեղձենի-ու, խճուղի-ու, ուղղաթիռ, ղեկանիվ, նավաստի-ու, տաղասաց,

կաղին-ու, ընտրանի, սոճի-ու, տատի։

Դասարանում

Գործնական քերականություն

1. Ընդգծի՛ր առարկայի հատկանիշ նշանակող հինգ բառ։

1. Անգ, ցածր, վատ, ավարտ, խոր, ավազան, մեծագույն, առագաստ, համեստ, անջրպետ

2. Ամեհի, գոտի, բույր, կույր, մանուշակագույն, ավյուն, ատյան, ողորկ, գետին, ծանր

3. Գրտնակ, աշխույժ, ուրախ, գզրոց, լավագույն, ապավեն, ավելի մեղմ, անթեղ, գրոհ, ագահ։2. Ընդգծի՛ր ածականակերտ ածանցները։

Ուրախալի, նազելի, յոթգլխանի, նյարդային, հարմարավետ, հայրենի, աշխարհիկ, վճարովի, ժանգոտ, ցասկոտ, բամբակյա, արևմտյան, ազդու, փխրուն, հայրենի, հուզիչ, անագե, երկաթե, գյուղական, հակադարձ, հրեղեն, ստորակարգ։

3.Կազմի՛ր ածականներ հետևյալ ածանցներով՝ արևադարձ-ային, մանկ-ական, ոսկ-ե, -եղեն, -ենի, -իչ, -ովի, -յա, -ոտ։

4.Կապակցության իմաստն արտահայտի՛ր մեկ ածական անվամբ։

Ճահիճներով պատված- Մանրէներ ծնող- Մարդկանց ատող- Միայնակ կյանք վարող- Մեգով պատված- Միշտ փթթած- Թախծոտ դեմքով- Միրգ տվող- Նոր տնկած- Նուրբ հնչող- Շահույթ բերող- Շեկ վարսերով- Շատ շնորհներ ունեցող- Ինչքից զուրկ- Ոսկուց ձուլված- Ուշքը կորցրած- Մաքուր գրած-

Գործնական Քերականություն

1. Բառերը գրի՛ր միասին, անջատ կամ գծիկով։

1. Ամպ (հովանի)-ամպհովանի, այստեղ (այնտեղ)-այստեղ-այնտեղ, այս (կերպ)- այս կերպ, ամսե (ամիս)-ամսեամիս, այբ (ու) բեն-այբուբեն

2. Այդ (օրինակ)-այդօրինակ, անթիվ (անհամար)-անթիվ-անհամար, կոտր (ընկնել)-կոտր ընկնել, այլ (ևս)-այլևս, աներ (ձագ)-աներձագ

3. (Այնու) հանդերձ-այնուհանդերձ, անել (դնել)-անել-դնել, աշխարհ (ընկալում)-աշխարհընկալում, առաջ (բերել)-առաջ բերել, ատամ (փորիչ)-ատամփորիչ

4. Ասող (խոսող)-ասող-խոսող, արդ (ու) զարդ-արդուզարդ, արքայից (արքա)-արքայից արքա, արև (այրուք)-արևայրուք, (արմանք) զարմանք-արմանք-զարմանք

5. Արև (կող)-արևկող, բառարան (տեղեկատու), բաց (թողնել), բերանքս (ի) վայր, ափալ  (թափալ)

6. Բարձր (աշխարհիկ), քանի (որ), բողոք (դիմում),  բաց (անել), գլխ (ի) վայր7. Գառան (դմակ), գազ (ապաստարան),  գիշեր (ցերեկ),  գլխ (ի) կոր, 

գոռում (գոչյուն)8. Գազ (օջախ), ծայրը (ծայրին) հասցնել, գնալ (գալ), գլուխ (կոնծի), գիշեր

(երգ)9.  Դաշտ (և) այգի, դանդաղ (ընթաց),  դափնե (տերև),  դեղ (դարման),  դեռ

(ևս)10. Դառն (աղի),  դեմ (անել) , դեսից (դենից),   հազար (երեք( հարյուր, 

դժվար (թե):2.Փակագծերում տրված բառերից ընդգծի՛ր նախադասությանը համապատասխանողը։

1. Խորին երկյուղածությամբ մոտ գնացի ու (դողդոջուն, դողդոջյուն) ձեռքերով հանեցի ծրարը։

2. Մի( հուժկու, հույժ) դղրդուն կարծես շարժեց Դվինը։3. Գիշերվա (անակնկալ, ակնդետ) տեսիլքից ցնցվել էր Նոր  Ջուղան։4. Եվ ահա մի անգամ (շառաչուն, շառաչյուն) հողմին չդիմացավ դարավոր

հսկա կաղնին։5. Արևի (վաղորդայն, վաղորդյան) շողերի հետ մենք հասանք գետափի

սահմանամեձ արտերը։6. Օրիորդի (հնչուն, հնչյուն) ծիծաղը արձագանքեց պալատի կամարների

տակ։7. Գեղեցիկ  կերևար , եթե նրա աչքերը (շարժում, շարժուն) ու մանր

չլինեին։

8. (Կարկաչուն, կարկաչյուն) վտակները, լեռան ստորոտի մոտ միախառնվելով, դառնում են հորդառատ մի գետ։3.Ընդգծի՛ր ածականակերտ ածանցները։

Ուրախալի, նազելի, յոթգլխանի, նյարդային, հարմարավետ, հայրենի, աշխարհիկ, վճարովի, ժանգոտ, ցասկոտ, բամբակյա, արևմտյան, ազդու, փխրուն, հայրենի, հուզիչ, անագե, երկաթե, գյուղական, հակադարձ, հրեղեն, ստորակարգ։

Դասարանում

1. Ընդգծի՛ր Ա ներքին հոլովման ենթարկվող բառերը՝ գրելով հոլովված ձևերը։

1. Օրհներգ, տուն-տան, անկյուն-անկյան, տնտեսություն-տնտեսության, շարժում-շարժման, վարարում, քավություն-քավության, աղմուկ-աղաղակ, բարկություն-բարկության, մահ-մահվան:

2. Արյուն-արյան, տափաստան, գարուն-գարնան, շուն-շան, ձյուն-ձյան, աշուն-աշնան, ուրախություն-ուրախության, եղբայր, աշակերտություն-աշակերտության, աստղանկար

3. Սյուն-սյան, անուն-անվան, խոխոջյուն, հնչյուն, հեռագրատուն-հեռագրատան, եռանկյուն-եռանկյան, ապաստարան, խորամանկություն-խորամանկության, մահկանացու, ջրվեժ

4. Դոփյուն, խիզախություն-խիզախության, դղրդյուն, հայրանուն-հայրանվան, շարասյուն-շարասյան, լող, բազմանկյուն-բազմանկյան, ձուկ-ձկան, դաշտամուկ-դաշտամկան, ուրախություն-ուրախության

5. Անկյուն-անկյան, շուն-շան, փոստատուն-փոստատան, ձմեռ-ձմռան, շնաձուկ-շնաձկան, հաստատություն-հաստատության, պախուրց, ուսուցում-ուսուցման, մանուկ-մանկան, իմացություն-իմացության, թագուհի

6. Ամառ-ամռան, լուսանկարչական, անձկություն-անձկության, հաստատուն, երբ, ջրշուն, անպետք, կորյուն, թողտվություն-թողտվության, շարասյուն-շարասյան։2. Փակագծերում տրված տարբերակներից ընտրի՛ր և ընդգծի՛ր ճիշտը։

1. Այդպես արեց այն (հույսով, հոսով), որ հաջողության կհասնի։

2. Այս սկավառակը պիտի վերադարձնեմ մեր դասարանցի (Մանուկին, Մանկանը)։

3. Նունիկը («Բարի գիշերի», «Բարի գիշերվա») ոչ մի հաղորդում բաց չի թողնում։

4. Նազենին ունի (առաջվանից, առաջուց) ավելի խնամված տեսք։5. Վաղը իմ ընկերոջ՝ (Գալստյան, Գալուստի) ծննդյան տարեդարձն է։6. Տնօրենի (զգուշացմանից, զգուշացումից) հետո ես դասերից այլևս

չբացակայեցի։7. Մի շուն գտանք, որ փախել էր իր դաժան (տերից, տիրոջից)։8. Ձմեռ պապը հանեց իր պարկի (տփերից, տուփերից) մի քանիսը և

բաժանեց երեխաներին։

Տնային աշխատանք

Գործնական քերականություն

4) Ընդգծի՛ր Ի հոլովման ենթարկվող հինգ բառ, գրի՛ր այդ բառաձևերը։

1. Աղջիկ, ծաղիկ-ի, ձի , քաղաք-ի, գիտություն, կրակ-ի, տարի, պահեստ-ի, ամառ, ձնհալ-ի

2. Առու-ի, մայր, ձու, ամուսին, քարայր-ի, լավություն, ընկեր, աշակերտ-ի, գիշերել, ուսուցիչ-ի

3. Արքա-ի, լռություն, բարակել, ջուր-ի, կատու-ի, ժողովածու աշխարհագրություն-ի, Գրիգորենք-ի, մանկավարժ, մարդ

4. Դասատու-ի, ուռենի, Եղիշե-ի, պատմություն, այսօր, մեղու-ի, տիրակալ, տղա-ի, Վարդանանք, երեկ

5. Բանվոր-ի, աշխատել, տոնածառ-ի, Մարո-ի, մենություն, ձիթենի, թագավոր-ի, մորաքույր, միմյանց, ոչ ոք-ի

6. Երեխա, երեկո-ի, թագուհի, լուսաբաց-ի, վաղը, ծովախորշ-ի, մեծություն, սովորել, հալածել, փոթորիկ-ի

7. Ծիրան-ի, ծիրանենի, խոնջանք-ի, ծաղրել, արքա-ի, վիրակապ-ի, հանգստություն, արփի-ի, մերոնք, մատանի

8. Վերարկու-ի, հոգնակի, ամառ, տանտիկին, տնտեսուհի, տանուտեր, հորեղբայր, նախամարդ, վաչկատուն, քացախաթթու-ի։5) Ընդգծի՛ր Ու հոլովման ենթարկվող հինգ բառ, գրի՛ր այդ բառաձևերը։

1. Ամուսին-ու, արարում, պատանի-ու, ծունկ, գարուն, թագուհի-ու, ոչ ոք-ու, Սոչի, աշխատել, մարդ-ու

2. Թոռ, քեռի-ու, պապ-ու, ոսկի, եղեգ, գարի-ու, արկան, ուսուցչուհի-ու, ձկնորս, բորենի-ու

3. Ներքինի, էտոց-ու, անկողին-ու, ուսուցիչ, արարել, արարում, կսկիծ, սարեցի-ու, ոստան, նռնենի-ու

4. Օղ, տատ-ու, ձիթենի-ու, օազիս, ուխտատեղի, թանթրվենի, ձի-ու, ընկերուհի-ու, լեռ, բարդի-ու

5. Դեղձենի, խճուղի-ու, ուղղաթիռ, ղեկանիվ, նավաստի, տաղասաց, կաղին-ու, ընտրանի, սոճի-ու, տատի-ու

6. Անարգել, փաթաթել-ու, անվայել-ու, ավել, վկայել-ու, կարթաթել, շանթարգել-ու, շաղախել, նավախել, նավել։

Նոյեմբերի 29

Դասարանում- պատմվածքի քննարկում

Գործնական քերականություն

1) Սյունակներում դեմ դիմաց գրված բառերից ընտրի՛ր մեկական արմատ և տրված վերջածանցներից մեկը՝ կազմելով վեց բարդ ածանցավոր բառ։

Երեսպաշտ             երկբևեռ    (երկերեսանի)   — ություն

Հեռագնաց              ուխտադրուժ   (ուխտագնացություն)    -անի

Արնաքամ              բրնձափլավ  (փլավքամիչ)  -արան

Հնաոճ                    ոսկեդար  (հնադարյան)  -ակ

Խաժակն                բուժօգնություն  (ակնաբուժարան) — յան

Կողմնացույց          օդաչու  (չվացուցակ)         -իչ։

2) Վա հոլովման ենթարկվող հինգ բառ և կազմի՛ր այդ ձևերը։

1. Օր-օրվա, քույր, ձմեռ-ձմեռվա, ամառ-ամառվա, Անի, րոպե-վա, տարի-տարվա, հույս, մահ-վա, անգամ-վա։

2. Եղբայր, ժամ-վա, գարուն, շաբաթ-շաբաթվա, ամանոր, գիշեր-գիշերվա, կեսօր-վա, տարեցտարի-վա, վաղը-վա, գագաթ

3. Աշուն, այսօր-այսօրվա, երեկ-վա, օրեցօր-վա, ուրբաթ, վայրկյան, ժամանակ, քաջություն, առաջ-վա, ամիս-վա

4. Կեսգիշեր-վա, զօրուգիշեր, ցերեկ-վա, երեկո, երբ-վա, վաղուց-վա, մեղրամիս, հետո, դար, առավոտ-վա։3) Ընդգծի՛ր Ոջ հոլովման ենթարկվող հինգ բառ, գրի՛ր այդ բառաձևերը։

1. Սյուն, աներ-ոջ, սկեսուր, գարուն, ընկեր-ոջ, դուռ, քույր-ոջ, քեռակին-ոջ, նախկին, տիկնիկ-ոջ

2. Տաճար, տանտիկին-ոջ, սկեսրայր, կին-ոջ, հասցեատեր-ոջ, լապտեր, տեգր-ոջ, մեղր, մայրամուտ, դասընկեր-ոջ

3. Հորաքույր-ոջ, գործարան, գործարանատեր-ոջ, խաղընկեր-ոջ, այգաբաց, հորեղբայր, կրկին, կալվածատեր-ոջ, տիկին-ոջ, հույս

4. Տալ, հարսնաքույր-ոջ, վարագույր, խնամի, անմեկին, տերտեր, երիցակին, զուգընկեր-ոջ, մկնկեր, բաժնետեր-ոջ։

Նոյեմբերի  27

Խմբային ընթերցումներ —  «Ու՞ր   է իմ պանիրը » ստեղծագործությունը ․ մաս 1:

Նոյեմբերի 27-ը Չարենցի հիշատակի օրն է. նշվում է հանճարեղ պոետի մահվան 80-րդ տարելիցը։ Եղ․ Չարենցի կյանքի մասին ուշագրավ տեղեկություններ ստանալու համար դիտի՛ր   «Եղիշե Չարենց . Մահվան տեսիլ»   ֆիլմը, հղումը տեղադրի՛ր բլոգումդ և գրի՛ր, թե ինչի մասին էր ֆիլմը, ի՞նչ կարևոր տեղեկություններ ստացար, ինչպիսի՞ն էր դերասանական խաղը։

Գործնական քերականություն

1.Ընդգծի՛ր բացառական հոլովի բառաձևերը։

1. Որդուց, վահանով, այգուց, հարթակում, գնդակից, գավիթների, գումարման, անտառից, Վահանենց, փաստից։

2. Թղթակից, հատակից, լծակից, տարելից, զինակից, հոլովակից, դրկից, վարակից, մակարդակից։

3. Հոգուց, ուղուց, սպիտակուց, գոտուց, նեղուց, այտուց, ոզնուց, դեղնուց, ապակուց։

2.Ընդգծի՛ր գործիական հոլովի բառաձևերը։

1. Հրով, եզրում, սանրով, պարկեր, պանրով, խաղողի, սայրով, պատին, թեյով, կարագից, կորով, գորով, ժողով, կողով, խռով, հոլով, ապահով, կաթնով։

2. Անվրդով, համով, գամով, տաքուհով, սերով,հոգեթով, սիրով, սարով, ջատագով։

3. Պատշգամբ, միությամբ, ամենաբամբ, կաղամբ, ցասմամբ, ապստամբ, արյամբ, իրավմամբ, անվամբ, կատարմամբ։3. Ընդգծի՛ր ներգոյական հոլովի բառաձևերը։

1. Կրակում, լիտրով, խոսքում, կողքից, հարկում, վարկեր, կերպարում, երեսին, կարգում, կապանցի, բախում, ծագում, ստուգում, դրվագում, արձակում, բուժում, քանդակում, հակում, վատնում, հանդիպում, ցատկում, գրառում, զղջում, ցասում։4. Կապակցության իմաստն արտահայտի՛ր մեկ գոյականով։

1. Բարին կամեցող-բարեկամ2. Գլուխների քանակը-գլխաքանակ3. Դափնուց հյուսված պսակ-դափնեպսակ4. Ետին խորշ-ետնախորշ5. Երգերի շարք-երգարան6. Գարու հաց-ցորեն7. Անասունի կեր-անասնակեր8. Երթևեկության ուղի-9. Զենք կրող-զինակիր10. Զույգերով պար-զուգապար11. Ժամանակ անցկացնելը-   12. Լեռն անցնելու տեղը-13. Լուր բերողը-լրաբեր14. Ընծայելու մասին գիր-

5. Սյունակներում դեմ դիմաց գրված բառերից ընտրի՛ր մեկական արմատ և տրված վերջածանցներից մեկը՝ կազմելով վեց բարդ ածանցավոր բառ։

Երեսպաշտ             երկբևեռ                  — ություն

Հեռագնաց              ուխտադրուժ            -անի

Արնաքամ              բրնձափլավ                 -արան

Հնաոճ                    ոսկեդար                      -ակ

Խաժակն                բուժօգնություն          — յան

Կողմնացույց          օդաչու                        -իչ։

Դասարանում

Գործնական քերականություն․ Հայոց լեզու

1. Ընդգծի՛ր ուղղական հոլովի բառաձևերը յուրաքանյուր շարքում։

1. Տիկին, հատակին, մարտին, գետին, կաղին, կողին, ջրվեժին, բաժին, խուրջին, հաղարջին։

2. Թութակից, խոսնակից, կողակից, դաշնակից, ծուղակից, խոսակից, ուղեկից, խոյակից, մասնակից, կղզյակից։

3. Կորով, գորով, նավով, կավով, ժողով, տողով, տաղով, մաղով, կողով, հոլով։

4. Այգում, ոռոգում, շենքում, խաղում, հակազդում, փլուզում, երկնքում, անկում, շտկում, որջում։2. Ընդգծի՛ր սեռական-տրական հոլովի բառաձևերը։

1. Օրվա, տեսքով, գիշերվանից, շարժմամբ, կրակի, այգուց, որդու, քրոջ, Հակոբենց, անտառի մեջ։

2. Կրկին, գրկին, շոգին, հոգին, գերանդին, հացին,այրին, բանալին, ուղին, օղին։

3. Արփին, դարբին, գետին, լորին, բագին, դարչին, սարին, ձորին, լուսին, տիկին։

4. Շղթային, ջղային, շիլային, ընծային, ռնգային, հսկային, տենդային, վկային, թաղային, յուրային։3. Փակագծերում տրված տարբերակներից ընդգծի՛ր ճիշտը։

Տղամարդիկ (կանանցում, կանանց մեջ) ամենից ավելի գնահատում են նվիրումը։

Այսօր մեր (փողոցով, փողոցովն) անցնելիս քիչ էր մնում  մեքենայի բախվեի։

Տեսնես օրերից մի օր (Աստված, Աստվածը) կպատժի՞ այդ ավազակներին,- մրմնջում էր ծերունին։

(Զգուշություն, զգուշությունը) լավ բան է,- ինձ միշտ խրատում է պապս։ Քիչ հետո գնալու ենք քաղաքի (կենտրոն, կենտրոնը)։

Ես հիմնարկի բոլոր (տիկնանց, տիկնանցը)  կզգուշացնեմ, որ միջոցառմանը մասնակցելու են միայն տղամարդիկ։

Գործնական քերականություն

1.Փակագծերում տրված բառերից ընդգծի՛ր ճիշտը։

1. -(Աստված, Աստվածը) քեզ հետ,- ասաց իշխանը, խթանեց ձին և շուտափույթ հեռացավ։

2. Մեր (թիմն, թիմը) հաղթեց գավաթի մրցաշարում։3. Քաղբանտարկյալների (կանայք, կանայքը) նստացույց են սկսել

կառավարության շենքի առջև։4. Վերջապես (ուղեկցողն, ուղեկցողը) եկավ, և մեր արշավախումբը

շարունակեց ճանապարհը։5. Քիչ անց (ամպրոպը, ապրոպն) որոտաց, և սկսվեց տեղատարափը։6. (Կարենն, Կարենը) ՝ իմ ավագ (եղբայրը, եղբայրն), արդեն ավարտել է

դպրոցը։

2. Գրի՛ր հետևյալ մակաբույծ բառերի ճիշտ գրության ձևերը։Ամսական-ամսեկանօրական-օրեկանավելորդ-ավելնորդկապվել-կապնվելշնորհկալ եմ բոլորին-շնորհակալ եմ բոլորիցսիրահարվել մեկին-սիրահարվել մեկի վրաարջը կենդանի է-արջը դա կենդանի էխոսքս վերեբերում է պատուհանին-խոսքս պատուհանին է վերաբերվումես քեզ լավ եմ վերաբերվում-ես քեզ լավ եմ վերաբերումհուսով եմ-հույսով եմուսուցիչը հանդիսանում է քաղաքակրթության սյուն-ուսուցիչը հանդիսանում է քաղաքակրթության սյունըդիցուք-խոսքիխոսքը թեթրթի մասին է-խոսքը գնում է թերթի մասինխնդիրը որն է-բանը ինչու՞մն էակնոցս տուր-ակնոցներս տուրգլխարկ կրել-գլխարկ հագնելանհետ կորած-անհայտ կորած

3.Սյունակներում դեմ դիմաց գրված բառերից ընտրելով մեկական արմատ և տրված վերջածանցներից մեկը՝ կազմելով վեց բարդ ածանցավոր բառ։

Բնագետ             խճանկար                 ենի —

Արևամուտ         շրջադարձ                 ություն —

Հրաշամանուկ    արհեստավարժ         ան —

Երկրագունդ       առատաձեռն             իչ —

Նորավեպ           հեքիաթասաց            ային —

Ամանոր             հնակարկատ               որդ —

Բնանկարիչ, Արևադարձային, մանկավարժություն, 

4. Ընդգծի՛ր ուղղական հոլովի հինգ ձև յուրաքանյուր շարքում։

1. Տիկին, հատակին, մարտին, գետին, կաղին, կողին, ջրվեժին, բաժին, խուրջին, հաղարջին։

2. Թութակից, խոսնակից, կողակից, դաշնակից, ծուղակից, խոսակից, ուղեկից, խոյակից, մասնակից, կղզյակից։

3. Կորով, գորով, նավով, կավով, ժողով, տողով, տաղով, մաղով, կողով, հոլով։

4. Այգում, ոռոգում, շենքում, խաղում, հակազդում, փլուզում, երկնքում, անկում, շտկում, որջում։5. Ընդգծի՛ր սեռական-տրական հոլովի հինգ ձև։

1. Օրվա, տեսքով, գիշերվանից, շարժմամբ, կրակի, այգուց, որդու, քրոջ, Հակոբենց, անտառի մեջ։

2. Կրկին, գրկին, շոգին, հոգին, գերանդին, հացին, այրին, բանալին, ուղին, օղին։

3. Արփին, դարբին, գետին, լորին, բագին, դարչին, սարին, ձորին, լուսին, տիկին։

4. Շղթային, ջղային, շիլային, ընծային, ռնգային, հսկային, տենդային, վկային, թաղային, յուրային։

Գործնական քերականություն

Սովորի՛ր գոյականի   որոշյալ   և   անորոշ   առումներ   թեման ։

1.Ընդգծիր անորոշ առումով հինգ գոյական  յուրաքանչյուր  շարքում։

1. Տնօրեն, հյուլեն, հասցեն, պատճեն, միջօրեն, ապավեն, քվեն, քերծեն, այբուբեն, ծովահեն։

2. Մարգարեն, ցորեն, ծվեն, ասեկոսեն, ժապավեն, հրազեն, բազեն, շիմպանզեն, պարեն, ափսեն։

3. Այգին, հագին, բագին, այրուձին, վրձին, սվին,շվին, կացին,աքացին, դարբին։

4. Ներբան, գուլպան, կորնգան, նոպան, սպան, հրահան, դերձան, կաթսան, գուսան, հարիսան։2.Ընդգծիր որոշյալ առումով հինգ գոյական  յուրաքանչյուր  շարքում։

5. Ապակին, տիկին, տնկին, նախկին, թխկին, լուցկին, ոսկին,երեցկին, կարկին, կրկին։

6. Շիլան, թալան, փալան, գլան, կռվան, հանգրվան, բակլան, օսլան, կուլան, կթղան։

7. Հերյուն, ավյուն, լուն, ձուն, կնյուն, կորյուն, ուրուն, արուն, ձեղուն։8. Լոքոն, ջարդոն, թերթոն, դշխոն, երեկոն, բոքոն, թափոն, դրածոն, զրոն,

գործոն։

Նոյեմբերի 8

Դասարանում 

Լուիս Ֆերնանդու Վերիսիմոյի   « Քիթը »  պատմվածքի քննարկում։

1. Առանձնացրու՛ և կողք կողքի գրի՛ր հոմանիշ բառերը՝ օգտվելով Էդ․Աղայանի «Արդի հայերենի   բացատրական բառարանից» ։

Միալար, անհատույց, անարգ, կարկառուն, անսայթաք, ապիկար, անկեզ, անգայթ, անճարակ, անտեսված, ստոր, անընդհատ, բարձիթողի, անվանի:Միալար – անընդհատԱնարգ – ստորԿարկառուն – անվանիԱնսայթաք – անգայթԱպիկար – անճարակԱնտեսված – բարձիթողի

Զիստ, բագին, ագուգա, ազդակ, հանդ, լաբիրինթոս, անդաստան, բավիղ, զոհասեղան, ազդր, բանակ, խթան, ապար, զորք:Զիստ – ազդրԲագին – զոհասեղանԱզդակ – խթանՀանդ – անդաստանԼաբիրինթոս – բավիղԲանակ – զորք

Ոգեշնչել, սնգուրել, կռահել, կողոպտել, նախազգալ, խոտորել, հուսադրել, կարեկցել, ճմլել, կոծկել, շորթել, գթալ, պարտակել, տրորել:Ոգեշնչել – հուսադրելՍնգուրել – կոծկելԿռահել – նախազգալԿողոպտել – շորթելԿարեկցել – գթալՃմլել – տրորել2. Գրի՛ր հետևյալ դարձվածքների բացատրությունը` օգտվելով Աշոտ Սուքիասյանի «Հայոց լեզվի դարձվածաբանական» բառարանից:

Վերնատունը դատարկ լինել – խելքը պակաս լինելՍրտի մտոք – սրտանցՍրի երկու կողմն էլ կտրել – ուզածն անելՍողոմոնյան վճիռ – իմաստուն որոշումՊղտոր ջրում ձուկ որսալ – իրարանցումից օգուտ քաղել անձնական շահի համարՊոչ խաղացնել – խորամանկելՋիլը ծամել – բամբասելՌուբիկոնն անցնել – վճռական քայլ կատարելՌեխը ցրիվ տալ – հայհոյելՍիզիֆյան աշխատանք – չարչարալից և ապարդյուն աշխատանքՇեղբը ոսկորին հասնել – համբերությունը հատելՇվաք անել – պաշտպանելՇլինքը ծուռ – հուսահատ

Նոյեմբերի 6

Դասարանում 

Գործնական քերականություն

1.Տրված գոյականները դարձրու’ հոգնակի և տեղադրի’ր նախադասությունների մեջ:               Կետորս, բանաձև, հրացան, նավապետ, շնաձուկ, ժամացույց:

1. Բոլոր նավապետներն էլ երազում են չբացահալտված կղզիներ գտնել:2. Մեզ ասացին, որ բոլոր ժամացույցները հետ են ընկել, ու ոչ մեկը նույն

ժամը ցույց չի տալիս:3. Ասում են, որ շնաձկներին արյան հոտն է հրապուրում:4. Այդ տարածքում աշխատող կետորսները հետևում էին կետին ու

վախենում էին ,թե ևս մեկին այնուամենայնիվ կվնասի:5. Ցուցադրվող հրացանները այդ նույն զինագործի որդիներն ու թոռներն

էին սարքել:2. Ընդգծի՛ր այն գոյականները, որոնք հոգնակին կազմում են -ներվերջավորությամբ:

Բնագիր, ավանդատու, մենապար, գործատեղ, սանր, ուղեցույց, սարդոստայն, ոստրե, սարալանջ, սվին

Գերձայն, նավթամուղ, հերթապահ, սկյուռ, անվադող, խաղավերջ, առանձնատուն, լեռնագործ, հյուրախաղ, հացթուխ

Ականջօղ, թումբ, գինետուն, լեռնագնաց, ժամագործ, ցուցափեղկ, օրենսդիր, վարկառու։3.Փակագծերում տրված բաղադրիչը հանելով՝ բառերը գրի՛ր միասին, անջատ կամ գծիկով:

(Նետ) աղեղ- նետ-աղեղ

(համով) հոտով- համով-հոտով

(սարից) սար -սարից սար

խելք (խելքի) տալ- խելք խելքի տալ

պատ (շար) - պատշար

(ի) զեն- ի զեն

գողե (գող) - գողեգող

իննսուն (ամյա) -իննսունամյա

հյուսիս (արևմտյան) - հյուսիս- արևմտյան

քառասուն (հինգ) ամյա - քառասունհինգամյա

(առ) այժմ - առայժմ

կաս (կարմիր) - կաս- կարմիր

միջ (օրե)  - միջ օրե

(ի) սրտե - ի սրտե

(ի) զուր - իզուր

ինչ (ինչ) - ինչ-ինչ

հինգ (վեց)-հինգ-վեց

քահ (քահ) ծիծաղել - քահ-քահ ծիծաղել

(սեփ) սև -սեփ-սև

Նար (Դոս) - Նարդոս

ըստ (իս)-ըստիս

թեթև (քաշային) -թեթև քաշային

ծայրից (ծայր)-ծայրից ծայր

(ի) նշան - ի նշան

հարյուր (մեկ) - հարյուր մեկ

մուսա (լեռցի) - մուսալեռցի

այսօր (վաղը)-այսօր-վաղը

բաց (օթյա) - բացօթյա

(հայ) վրացակա- հայ-վրացական

երկու (երրորդ) - երկու երրորդ

աշխարհե (աշխարհ)  - աշխարհեաշխարհ

(ի) շահ - ի շահ

Սայաթ (Նովա) - Սայաթ Նովա

բուժ (սպասարկում) - բուժսպասարկում

խաչ (եղբայր)-խաչ եղբայր

(սև) սպիտակ - սև-սպիտակ

կարծես (թե) - կարծես թե

(կաս) կարմիր - կաս-կարմիր

(շին) վարչություն - շինվարչություն

(ի) հեճուկս - ի հեճուկս

իննսուն (ութ)-իննսուն ութ

վեր (ընթաց)-վերընթաց

Հոկտեմբերի  24

Դասարանում

1.Բացատրական բառարանի օգնությամբ դու՛րս գրիր Ավ․ Իսահակյանի պատմվածքից բերված հետևյալ բառերի բացատրությունները։

    Ստերջ-անպտուղ, ծնունդ չտվող ·     պրիստավ-ոստիկանապետ ·     ռես-գյուղապետ ·    կազակ-ինշխանությանը դեմ գնացող մարդ ·    կաչաղ-գող ավազան ·    թախանձանք-խնդրանք, պաղատանք, աղաչանք ·     արախճի-ասեղնագործ գլխարկ ·    գավազան-ձեռնափայտ, ցուպ ·    պարույկ-շրջան ·    քյոշք-տաղավար, ապարան, արքաների դամբարան

Հոկտեմբերի 22

Ավ․ Իսահակյանի « Համբերանքի   չիբուխը »   պատմվածքից   դուրս գրի՛ր հոգնակի -եր և -ներ վերջավորություններ ունեցող բառերը առանձին խմբերով։

Թեմա- Սովորի՛ր Գոյականի թվի մասին նյութը ։  Կատարի՛ր տրված առաջադրանքները։

1. Ընդգծի՛ր 5 գոյական, որոնք հոգնակին կազմում են -եր վերջավորությամբ։

Ոտնաձայն , հեռագիր , կողմնացույց, աստղ , հեռագրասյուն, սպունգ, պատմագիր,  հատակագիծ , լեզվաբան, միջանցք։

Անցաթուղթ, հեռախոս, հողաթումբ, շարասյուն, դուստր, թաղամաս, ակնաբույժ, գրասեղան։

Բեռնակիր, քաղաքադուռ, գործատեր, նախագիծ, հանքափոր, հանքահոր, օդանավ, պարերգ, սպա։2. Ընդգծի՛ր 5 հավաքական գոյական:

1. Որակ, նախիր, բանակ, մոխիր, ծառաստան, ամանեղեն, Չինաստան, առածանի,լուսեղեն, մատանի։

2. Ժողովուրդ, վտառ, խորհուրդ, զարդեղեն,պատառ, նամականի , հրեղեն, աշխատակազմ, սպեղանի, կաշեկազմ։

3. Խմբաքանակ, ամբոխ, աշակերտություն, այգեստան, նավատորմ, լավություն, մեծաքանակ, միջնորմ, քայլափոխ։

4. Ազատություն, անձնակազմ, ստիկանություն, նրբակազմ, հանցախումբ,ազատանի, հողաթումբ, ոհմակ, հովանի, բլրակ:

Հոկտեմբերի 19-20

Գործնական քերականություն1. Ըստ անհրաժեշտության լրացրու՛  ր կամ ռ տառերը։Վառվռուն, ախորժակ, բառբառ, խռխռալ, գանգուր, կենսաթրթիռ, թթուր, կառկառել, երկնակառկառ, սարսուռ, ճանկռել, դռդռալ, կրճիկ, արժանի, ճռճռալ, ահամարհել, գրգիռ, խրճիթ, կրծել, խոշոր, խոժոռ, թռվռալ, խրթխրթալ, ծռմռել, փռփռալ, փրփրել, փորփրել, քրքրել։

2.Առանց փակագծերի գրի՛ր տրված բաղադրիչները, ըստ ընդունված կանոնների՝ միասին,  անջատ կամ գծիկով։Արագ (արագ)-արագ - արագհյուր (ընկալություն)- հյուր ընկալություն

յոթանասուն (երեք)-յոթանասուներեքտեղի (անտեղի)- տեղի անտեղիմուգ (կարմիր) - մուգ կարմիրհյուսիս (արևելք)- հյուսիս-արևելքդեմ (դիմաց) -դեմ-դիմացուշ (ուշ)-ուշ-ուշըստ (արժանվույն)-ըստ արժանվույնդուրս (մղել)- դուրս մղելծառից (ծառ)-ծառից-ծառքանի (որ)-քանի որկողք (կողքի)-կողք-կողքիկապտա (կանաչ) - կապտականաչմի (քանի) - մի քանիլեփ (լեցուն)-լեփ-լեցունտեղից (տեղ)- տեղից տեղլեռն (աշխարհ)-լեռնաշխարհերկ (կենցաղ) երկկենցաղսպիրտ (այրոց)-սպիրտայրոցերկու (երրորդ)- երկու երրորդփայտ (փորիկ) - փայտ փորիկհյուսիս (արևմտյան)-հյուսիս-արևմտյանի (սկզբանե) - ի սկզբանեփոք (ինչ)-փոքր-ինչհող (անցում) - հողանցումծափ (տալ)- տափ տալոտքից (գլուխ)- ոտքից գլուխ

Հոկտեմբերի 10

Սովորի՛ր Հապավումների   մասին նյութը   և Տառային հապավումների ցանկից ընտրի՛ր քեզ հետաքրքրող տասը հապավում, որոնք չգիտեիր, տեղադրի՛ր բլոգումդ և սովորիր։

ՀԱՄԽ - Հայաստանի արհեստակցական միությունների խորհուրդԿԸՀ-Կենտրոնական ընտրական հանձնաժողովՊՓԲԸ-պետական փակ բաժնետիրական ընկերությունՌՆԹ-ռիբոնուկլեինաթթուՊԱՏ-պետավտոտեսչությունՇՀԽ-Շախմատի համաշխարհային խորհուրդ

ՅՈՒՆԵՍԿՕ-կրթության գիտության և մշակույթի հարցերով ՄԱԿ-ի կազմակերպությունՅՈՒՆԻՍԵՖ-ՄԱԿ-ի երեխաների օգնության հիմնադրամԿԽՄԿ-Կարմիր խաչի միջազգային կոմիտեՀԴԿ-Հայաստանի դեմոկրատական կուսակցությունՀԿԽ-Հայկական կարմիր խաչի ընկերություն

« Վայրկյանի հարյուրերորդականը »   ֆիլմի   վերլուծություն   ըստ հետևյալ հարցերի՝

1.Ինչի՞ մասին էր։2.Ի՞նչ զգացումներ է առաջացնում։3.Ի՞նչ միջոցների՝ պատկերի, առարկայի, շարժումի օգնությամբ է հեղինակը տրամադրություն ու տեղեկություն հաղորդում:4.Ի՞նչ արժեք է մեզ փորձում մատնանշել այլ ֆիլմը։ Կա՞ արդյոք ինչ-որ մեկի շահն այստեղ։

Գրաբարյան ընթերցում-փոխադրություն․ օգտվի՛ր կցված բառարանից։ Առաջադրանքը կստուգենք դասարանում։

1. Զամենայն զոր միանգամ կամիջիք՝ թէ արասցեն ձեզ մարդիկ՝ ա՛յնպէս եւ դո՛ւք արարէ՛ք նոցա:

զամենայն- այն ամենը

կամիջիք-ցանկանաք

արասցեն-անեն

արարէ՛ք-արեք:

ԱշխարհաբարԱյն ամենը, որ կցանկանաք մարդիկ ձեզ անեն՝  այնպես էլ դուք արեք նրանց։

2. Մի՛ դատիք՝ զի մի՛ դատիցիք:  Զի որով դատաստանաւ դատիք՝ դատելո՛ց էք. եւ որով չափով չափէք՝ չափեսցի՛ ձեզ: Զի՞ տեսանես զշիղ  յական եղբաւր քոյ, եւ ի քում ական զգերանդ ո՛չ նշմարես: Կամ զիա՞րդ ասես ցեղբայր քո. Թող հանի՛ց զշիղդ յականէ քումմէ. եւ ահաւադիկ ի քո՛ւմ ականդ գերա՛ն կայ: Կե՛ղծաւոր՝  հա՛ն նախ զգերանդ յականէ քումմէ, եւ ապա՛ հայեսցես հանել զշիղն յականէ եղբաւր քոյ:

ԱշխարհաբարՄի դատվեք, որպեսզի չդատվեք։ Որովհետև ինչ դատաստանով, որ դատեք նրանով եք դատվելու և ինչ չափով, որ չափեք նրանով պիտի չափվի ձեզ համար։ Այդ ինչպե՞ս է, որ դու տեսնում ես քո եղբոր աչքի շյուղը, բայց չես տեսնում քո աչքի գերանը։ Կամ ինչպե՞ս ես դու քո եղբորն ասում, թող հանեմ քո աչքի շյուղը, երբ որ ահա քո աչքում կա գերան։ Կեղծավոր, նախ առաջինը հանիր քո աչքի գերանը, հետո նոր մտածիր եղբորդ աչքի շյուղի մասին։

Մի՛ դատիք՝-մի դատեք

մի՛ դատիցիք-չդատվեք

դատելո՛ց էք-դատվելու եք

յական-աչքում

զիա՞րդ-ինչպե°ս

թող հանի՛ց-թող հանեմ։

Գրաբար, աշխարհաբարՅԱՂԱԳՍ ՆՈՐԻՆ1 ՅՈՀԱՆՆՈՒ                                                                     Երբեմն2 սոյն Յոհան անցանէր առ այգեօք ուրումն3. և էր ժամանակն զայգիսն յատելոյ: Աղաղակէր4 առ նա այր մի յայգւոյն, և ասէ. ‹‹Օրհնեա՛, տէր եպիսկոպոս, զմեզ և զայգիսս››: Ասէ Յոհան. ‹‹Փուշ և տատասկ

բուսցի››: Ասէ այրն. ‹‹Ի մարմինդ քո բուսցի փուշ և տատասկ, փոխանակ զի տարապարտուց անիծանես զմեզ››: Եւ եղեն նշանք յաստուծոյ.զի իբրև չոգաւ5 եիսկոպոսն ի վանս իւր, հասին հարուածք ի վերայ նորա, սկսաւ ընդ ամենայն անդամս մարմնոյ նորա որպէս զփուշ հարկանել6: Եւ մեծապէս շտապեալ անկեալ ի տանջանս չարաչարս հարուածոց, և ի մեծ տագնապի կայր աւուրս բազումս: Ապա յղեաց կոչեաց առ ինքն զայգորդն, աղաչեաց զնա առնել ի վերայ նորա7 աղօթս, զի փրկեսցի նա ի ցաւոցն: Այգորդն ասէր. ‹‹Իսկ ես ո՞վ եմ,զի կարեմ զոք8 օրհնել կամ անիծանել. Թող թէ9 զայր եպիսկոպոս››: Իսկ նա բնադատէր զնա յայնժամ. Մինչև յառնէր այգորդն կայր յաղօթս և ասէր. ‹‹Տէր աստուած, դու գիտես՝ զի ես այր մեղաւոր եմ և անարժան, ոչ գիտեմ զաղմուկս՝ յորում ըմբռնեցայս10. Դու փրկեա՛ զիս յայս ի չարէս11, զի ասեն՝ թէ զայր եպիսկոպոս դու անիծեր, և ասեն քո բանիւ եղև: Զի լաւ էր ինձ մահ, քանզի չգիտեմ զայս՝ զոր ինչ զինէն12ասեն››: Եւ զայս ասացեալ՝ անդէն բժշկեցաւ եպիսկոպոսն, և սկսաւ յամենայն մարմնոցն փուշն ի բաց թափել.և էր իբրև զփուշ խոտոց. Վաղվաղակի յարուցեալ ողջացաւ յախտէն:   

ԱշխարհաբարՄի անգամ այս Հովհանը անցնում էր ինչ-որ մեկի այգիների կողքով և այգիները Էտելու ժամանակն էր։ Նրան մի մարդ ձայն տվեց այգում և ասաց․ <<Օրհնիր տեր եպիսկոպոս և մեզ և այգիներս>>։ Հովհանը ասաց․<<Փուշն ու տատասկ բուսնի>>։ Ասաց մարդը․ <<Քո մարմնին թող բուսնի փուշ և տատասկը, քանի որ իզուր տեղը անիծում ես մեզ>>։ Եվ աստծո նշան եղավ, քանի որ եպիսկոպոսը գնաց իր վանքը, նրա վրա հարվածներ, և նրա մարմնի բոլոր անդամները փշի նման սկսեցին ծակծկվել։                                                                                                

Գործնական քերականություն

1.Փակագծերում տրված բաղադրիչը հանելով՝ բառերը գրի՛ր միասին, անջատ կամ գծիկով:

Կողք (կողքի)- կողք կողքի,երեք (հարյուր) ամյա-երեք հարյուր ամյամուգ (կարմիր)-մուգ կարմիր գյուղե (գյուղ)-գյուղեգյուղ

ինչ (որ) բան-ինչ-որ:Հինգ (վեց)-հինգ-վեցվեց (անկյունի)-վեցանկյունիուս (տարի)-ուս տարիմարդ (մուրդ)-մարդ-մուրդի (սկզբանե)-ի սկզբանեի (զուր)-իզուրի (սպառ)-իսպառԲարձր (աշխարհիկ)-բարձրաշխարհիկծափ (ծիծաղ)-ծափ-ծիծաղնոփ (նոր)-նոփնորսեփ (սև)-սեփսևաման (չաման)-աման-չամանտաք (տաք)-տաք-տաքՍերնդե (սերունդ)-սերնդեսերունդփոքր (ի շատե) - փոքրիշատեց (պահանջ)-ցպահանջհարգել (պատվել)- հարգել-պատվելմեկից (մեկ)-մեկից մեկՕրին ի (բուն)- օրինիբունահել (ջահել)-ապել-ջահել խելք (խելքի)-խելք-խելքի հարավ (ամերիկյան)-հարավամերիկյան հյուսիս (արևելք)-հյուսիս-արևելք ի (զեն)-ի զենԱփե (ափ)-ափե-ափ գյուղե (գյուղ)-գյուղե-գյուղ շին (վարչություն)-շին վարչություն խելք (խելքի) տալ-խելք խելքի տալ հեռու (մոտիկ)-հեռու մոտիկ ի (հեճուկս)-ի հեճուկս2.Տրված զույգ բառերից ընտրի՛ր մեկական արմատներ և կազմել մբարդ բառեր. ընդամենը 6 բառ:

Օրինակ՝ Ձայնագրել -դասամատյան-մատենագիր

Տոնահանդես -անփառունակ-անհանդես

Լուսահորդ — ամփոփագիր-լուսամփոփ

Թռիչքադաշտ — ուղղություն-ուղղաթիռ

Բարյացակամ- կրթօջախ-բարեկիրթ

Կապավոր — լեռնաշղթա-շղթայակապ

Սահմանագիծ — առաջադրանք-սահմանդիր

Ծառատունկ -տոհմացեղային-տոհմածառ

Աշխարհ, որ տարբերվում է

Աշխարհ, որ տարբերվում է, մյուս աշխարհներից, դա իմ աշխարհն է։ Իմ աշխարհում ամեն ինչ տարբերվում է մյուս աշխարհներից։ Այն աշխարհը որում ես ապրոմ եմ դա արվեստի աշխարհն է, ինչու՞ է արվեստի աշխարը, ասեմ․ Որովհետև արվեստը իմն է, և իմն է եղել, ու ես երբեք չեմ հրաժարվի այն բանից, ինչը ես ամեն ինչից ամենալավն եմ դա անում: Իմ աշխարհում ` միշտ հանգիստ է, խախանդ, երբեմն, երբ ցանկանում եմ անձրև է գալիս, կայծակ է լինում և այլն: Տարբերվող աշխարհումս բացի արվեստից կա` դիզայն և մոդելավորում: Մի խոսքով աշխարհ, որը տարբերվում է, դա իմ աշխարհն է, և ես չեմ բաժանվի իմ աշխարհից:

Գարուն․ գրաբարյան ընթերցում-փոխադրություն

Ձմեռ էանց, անձրևք անցին և գնացեալ մեկնեցան: Ծաղիկք երեւեցան յերկրիմերում.ժամանակ եհաս յատանելոյ. Ձայն տատրակի լսելի եղև յերկրի մերում. Թզենիարձակեաց զբողբոջ իւր. Որթք մեր ծաղկեալք ետուն զհոտս իւրեանց: Արի՛ ե՛կ,մերձաւոր իմ, գեղեցիկ իմ, աղաւնի իմ:… Երևեցո՛ ինձ 

զերեսս քո և լսելի արա ինձզբարբառ քո. Զի բարբառ քո քաղցր է և տեսիլ քո գեղեցիկ:

Ձմեռն անցավ, անձրևները անցան և գնալով հեռացան: Ծաղիկները երևացին մերերկրում. Ժամանակը եկավ էտելու. Տատրակի ձայնը լսելի եղավ մեր երկրում. Թզենինբողբոջեց. Խաղողի որթերը ծաղկելով արձակեցին իրենց բույրերը: Վեր կաց, եկ իմմտերիմ, իմ գեղեցիկ, իմ աղավնի:… Ցույց տուր ինձ քո երեսը և լսելի դարձրու ինձ քոխոսքը. Որովհետև քո խոսքը քաղցր է և քո տեսքը գեղեցիկ է:

Հատվածներ Աստուածաշնչից․ փոխադրությունԼուարուք զի ասացաւ. ակն ընդ ական, և ատամն ընդ ատաման: Այլ եսասեմ ձեզ՝մի՛ կալ հակառակ չարին. այլ եթէ ոք ածիցէ ապտակ յաջ ծնօտ քո՝ դարձո նմա և միւսն: Եւ որ կամիցի ոք դատել եւ առնուլ զշապիկս քո, թո՛ղ նմա եւզբաճկոն քո: Եվ որ տարապարհակ վարիցէ զքեզ մղոն մի, ե՛րթ ընդ նմա ևերկուս: Որում խնդրէ ի քէն՝ տո՛ւր, եւ որ կամի փոխ առնել ի քէն՝ մի՛դարձուցանէր զերեսս:

Լսե՛ք, քանի որ ասաց. աչքի դիմաց աչք, և ատամի դիմաց ատամ: Մի բան ասեմ ձեզ՝ մի՛ կանգնեք չարին հակառակ: Եթե մեկը քո աջ ծնոտին ապտակ տա, նրան մյո՛ւսն էլ դարձրու: Եթե ինչ-որ մեկը կամենա քեզ դատել և վերցնի քո շապիկը, թո՛ղ նրան քո հագուստը: Երբ, որ առանց պատճառի որևէ ճանապարհով տանի, գնա նրա հետ: Ով, որ քեզանից մի բան կխնդրի, տու՛ր նրան: Երբ որ քեզնից մի բան վերցնեն, մի՛ արհամարհիր։         

Սեպտեմբերի 13-14Դասարանում՝

Տնային աշխատանքի ստուգում Գրաբարյան   ընթերցարան ․   աստվածաշնչյան   հատվածներիփոխադրությ

ուն ,     բառային   աշխատանք։

Տանը-  Ընթերցի՛ր  Փոխառություններ ,   օտարաբանություններնյու թը ,  սովորի՛ր, նյութի հիման վրա պատրաստի՛ր տեսաշար կամ ներկայացրու՛ այն ռադիոնյութի, տեսանյութի տեսքով։

Կատարի՛ր նաև տրված գործնական առաջադրանքը։

1) Ա սյունակից ընտրի՛ր Բ սյունակում գրված օտարաբանությունների համարժեքները։

Ա) Կոլեկցիա - հավաքածու 

օրիենտացիա - կողմնորոշում

տրադիցիա - ավանդույթ

ստաբիլ - կայուն

լոմբարդ - գրավատուն

վալյուտա - արժույթ, 

ստարտ - մեկնարկ

 դիագնոզ - ախտորոշում

 դիսպետչեր - կարգավար

 կոմերցիոն - առևտրային

Հայոց լեզուԲառարանային աշխատանքՁախ լույս- ոչ օրինական ճանապարհով օգտագործվող էլեկտրական հոսանքը։Հուրծալ- կարմիր գույնի ծալքեր ունեցողՀուրհուրան- շողշողուն, բոցավառԹագավորամեծար- իշխանավորին մեծարողՁախափնյակ- ձախ ափում գտնվող տարածքՁախ եկամուտ- ոչ օրինական զարտուղիՌուսամերժություն- Ռուսներին՝  ռուսաստանը մերժելըՌուսկոմկուս- ռուսաստանի կոմունիստական կուսակցություն

Սագագող- սագ գողացողՍակավազգացմունք- սակավ զգացմունք ունեցողՍաթաբեր- սաթ բերողԽաղ գնալ- վտանգ, փորձությունԽաբլստորել- տարբեր խոստումներով համոզել։

1. Քննարկե՛ք հետևյալ հատվածը. « Պայքարեք՝ մի կողմ թողնելով ձեր Եսը: Եվ եթե դուք կարողանաք կռիվ տալ առանց ներքին կատաղության, ուրեմն դուք ամեն ինչ անանձնային կարող եք անել, քանի որ բախումը ամենաշատն էշոշափում մարդու Եսը: Եթե դուք դա անեք, դուք կդառնաք ամենակարող»:

1. Դո՛ւրս գրեք և մեկնաբանե՛ք այն հատվածը, որտեղ ասվում է, թե ինչո՞ւ Օմարը չսպանեց թշնամուն:— Ի՞նչ պատահեց,-հարցրեց նա:- Ես 30 տարի այսպիսի պահի եմ սպասել, հուսալով, որ մի օր նիզակս կուրծքդ կխրեմ, և ամեն ինչ կվերջանա: Իմ բախտն այդպես էլ չբերեց, բայց քոնն ահա բերել է: Մի վայկյանում դու կարող էիր ամեն ինչ վերջացնել: Ի՞նչ եղավ քեզ:Օմարը պատախանեց.— Մեր պատերազմը սովորական պատերազմ չի եղել: Ես երդվել էի, որ պայքարելու եմ առանց ներքին զայրույթի: 30 տարվա ընթացքում ես պայքարել եմ առանց բարկության: Իսկ հիմա մեջս կատաղություն բարձրացավ: Երբ դու դեմքիս թքեցիր, հանկարծ այս ամենը անձնային դարձավ: Ես ցանկացա քեզ սպանել. դա իմ Եսից եկող ցանկություն էր: Մինչև այս պահը, 30 տարիների ընթացքում, երբեք այդպիսի խնդիր չեմ ունեցել: Մեր պայքարի պատճառն այլ էր: Դու իմ թշնամին չես եղել. մեր կռիվը երբեք անձնային չի եղել: Ես չեմ ցանկացել  քեզ սպանել , ես ուզել եմ գործը հաղթական ավարտի հասցնել: Իսկ հիմա մի պահ ես մոռացա իմ խնդիրը. դու դարձար իմ թշնամին, և ես ցանկացա ոչնչացնել քեզ: Ահա թե ինչու ես չեմ կարող քեզ սպանել: Մի խոսքով, վաղվանից նորից սկսում ենք:

Տանը- գործնական քերականություն

1) Գտի’ր բառագործածության սխալները, ճիշտ բառը գրի՛ր։

Հայերեն լեզվի իմացությունը պարտադիր է պետական կառավարման մարմիններին։

Ավանդույթի համաձայն՝ նրա նախնիները վիշապաքաղեր են եղել։ Վիրավորը բողոքեց, թե թիկունքում թույր կարծիք ունեն ճակատում

կռվող զինվորների մասին։ Ես ձեզ կրկին անգամ զգուշացնում եմ,- սպառնաց պետական մեղադրողը,- որ անողոք եմ լինելու։2) Բառարանի օգնությամբ բացատրի՛ր թույր, ավանդույթ, անողոք բառերը։Թույր - գույն,երանգավանդույթ - անողոք - դաժան, անհաշտ, ոխերիմ, անզիջող3) Տրված բառաշարքից գտի’ր կրտսեր, վիթխարի, երջանիկ, պայծառբառերի ճիշտ հականիշները:Մեծ, հսկա, ավագ, պստիկ, աննշան, փոքր, տխուր, թախծոտ, դժբախտ, մութ, դժգույն, խավար։Կրտսեր - ավագվիթխարի - պստիկերջանիկ - դժբախտպայծառ - մութ

*****************************************************************1) Փակագծերում տրված հարանուններից ընտրի՛ր նախադասությանը համապատասխանողը, Ստեփան Մալխասյանի Բացատրական     բառարանի  օգնությամբ բացատրի՛ր փակագծում տրված բառերի իմաստները։

1. Գրախանութում վաճառվում է այդ բառարանի երկրորդ հրատարակությունը:

2. Այդ  հրատարակչությունը լույս է ընծայել գրքի վերջին հատորը։3. Նա այդ գործում մեծ երախտիք ունի։4. Այդ առաջարկը վեճերի ու քննարկումների տեղիք տվեց:5. Ամենուրեք  փթթում էին կանաչ այգիներն ու գեղեցիկ ծաղկանոցները։6. Բակում խաղացող երեխան հովարով գլխարկ էր դրել։

7.  Զարմացած երեխան թոթովեց ուսերը։8. Մարզիկները մրցույթին մասնակցելու հրավերք էին ստացել։9. Ջրատար խողովակի փականը նորոգեցին։10. Վարպետը  պատրաստակամությամբ օգնեց մեզ։

2) Տրված բառերից առանձնացրու՛ հոմանշային 10 զույգ։

Հսկայական, ողորկ, համեստ, վիթխարի, դժվար, հավաքել, դյութիչ, հուզիչ, հմայիչ, ծավի, ստերջ, բիլ, դրվատել, դեղձան, գովել, դատարկել, սնապարծ, անպտուղ, պարպել, խոնավ, ժողովել, տամուկ, խրթին, հարթ:

3) Տրված բառերից առանձնացրու՛ հականշային 10 զույգ։

Փութաջան, ամպոտ, դալար, ծույլ, ուսյալ, երկչոտ, հինավուրց, գագաթ, օրինական, անջրդի, ապօրինի, ինքնահավան, նոսր, ողորկ, հեռավոր, արատավոր, խորդուբորդ, ջրարբի, համարձակ, ջինջ, տգետ, հմուտ, ստորոտ, թանձր, անբասիր։

Ընթերցի՛ր և բլոգում տեղադրի՛ր, սովորի՛ր- Ստեփան Զորյան ․ Հուշեր Ղազարոս Աղայանի մասին։