1

ตอนท๑วสยทศน พนธกจ เปาหมาย

วสยทศนกลมสาระการเรยนรสงคมศกษา ศาสนาและวฒนธรรม จดการ

ศกษาระดบมธยมใหเกดคณภาพตามมาตรฐานการศกษาชาตสมาตรฐานสากล ในปการศกษา ๒๕๕๖

พนธกจ1. จดการเรยนรโดยสงเสรมผเรยนตามศกยภาพ ควบคคณธรรม

จรยธรรม2. จดการเรยนการสอนทเนนผเรยนเปนสำาคญ บรณาการกลม

สาระวชา ศกษาแหลงเรยนร ภมปญญาทองถน โครงงาน และจดกจกรรมนำาการเรยนการสอนโดยยดหลกปรชญาเศรษฐกจพอเพยง

3. สงเสรมดานภาษา ศลปวฒนธรรม และความเปนไทย4. นำาเทคโนโลยและสารสนเทศมาใชในการจดการเรยนการสอน

และการบรหารจดการ๕. จดบรรยากาศและสงแวดลอมใหมความสะอาดรมรน สวยงาม เออตอการเรยนร๖. ประสานองคกรภายนอกและชมชนเขามามสวนรวมในการบรหารจดการ และเสรมสรางเจตคตทดตอโรงเรยน๗. จดระบบดแลชวยเหลอนกเรยนอยางมประสทธภาพ

๘. สงเสรมประชาธปไตย และสรางความเปาหมาย

1 ผเรยนมความร คณธรรม จรยธรรม และคณลกษณะอนพงประสงค

2 ผเรยนมจตสำานกในความเปนไทย นอมนำาหลกปรชญาเศรษฐกจพอเพยง ภมปญญาทองถน เทคโนโลย มาใชในการดำารงชวตและอยรวมกนในสงคมอยางมความสข

2

3 โรงเรยนมสงแวดลอมและบรรยากาศทเออตอการเรยนร4 ครมความรความสามารถและเจตคตทดตอวชาชพ สามารถ

ปฏบตงานไดอยางมประสทธภาพ5 องคกรภายนอกและชมชนมสวนรวมในการบรหารจดการ6 โรงเรยนบรหารจดการโดยใชหลกธรรมาภบาล และการมสวน

รวม

คณภาพผเรยน

จบชนมธยมศกษาปท ๓

ไดเรยนรและศกษาเกยวกบความเปนไปของโลก โดยการศกษาประเทศไทยเปรยบเทยบ กบประเทศในภมภาคตางๆในโลก เพอพฒนาแนวคด เรองการอยรวมกนอยางสนตสข

ไดเรยนรและพฒนาใหมทกษะทจำาเปนตอการเปนนกคดอยางมวจารณญาณไดรบการพฒนาแนวคด และขยายประสบการณ เปรยบเทยบระหวางประเทศไทยกบประเทศในภมภาคตาง ๆ ในโลก ไดแก เอเชย โอเชยเนย แอฟรกา ยโรป อเมรกาเหนอ อเมรกาใต ในดานศาสนา คณธรรม จรยธรรม คานยม ความเชอ ขนบธรรมเนยม ประเพณ วฒนธรรม การเมองการปกครอง ประวตศาสตรและภมศาสตร ดวยวธการทางประวตศาสตร และสงคมศาสตร

ไดรบการพฒนาแนวคดและวเคราะหเหตการณในอนาคต สามารถนำามาใชเปนประโยชน ในการดำาเนนชวตและวางแผนการดำาเนนงานไดอยางเหมาะสม

จบชนมธยมศกษาปท ๖

3

ไดเรยนรและศกษาความเปนไปของโลกอยางกวางขวางและลกซงยงขน

ไดรบการสงเสรมสนบสนนใหพฒนาตนเองเปนพลเมองทด มคณธรรม จรยธรรม ปฏบตตามหลกธรรมของศาสนาทตนนบถอ รวมทงมคานยมอนพงประสงค สามารถอยรวมกบผอนและอยในสงคมไดอยางมความสข รวมทงมศกยภาพเพอการศกษาตอในชนสงตามความประสงคได

ไดเรยนรเรองภมปญญาไทย ความภมใจในความเปนไทย ประวตศาสตรของชาตไทย ยดมนในวถชวต และการปกครองระบอบประชาธปไตยอนมพระมหากษตรยทรงเปนประมข

ไดรบการสงเสรมใหมนสยทดในการบรโภค เลอกและตดสนใจบรโภคไดอยางเหมาะสม มจตสำานก และมสวนรวมในการอนรกษ ประเพณวฒนธรรมไทย และสงแวดลอม มความรกทองถนและประเทศชาต มงทำาประโยชน และสรางสงทดงามใหกบสงคม

เปนผมความรความสามารถในการจดการเรยนรของตนเอง ชนำาตนเองได และสามารถแสวงหาความรจากแหลงการเรยนรตางๆในสงคมไดตลอดชวต

สมรรถนะสำาคญของผเรยน

ไดเรยนรและศกษาความเปนไปของโลกอยางกวางขวางและลกซงยงขน

ไดรบการสงเสรมสนบสนนใหพฒนาตนเองเปนพลเมองทด มคณธรรม จรยธรรม ปฏบตตามหลกธรรมของศาสนาทตนนบถอ รวมทงมคานยมอนพงประสงค สามารถอยรวมกบผอนและอยใน

4

สงคมไดอยางมความสข รวมทงมศกยภาพเพอการศกษาตอในชนสงตามความประสงคได

ไดเรยนรเรองภมปญญาไทย ความภมใจในความเปนไทย ประวตศาสตรของชาตไทย ยดมนในวถชวต และการปกครองระบอบประชาธปไตยอนมพระมหากษตรยทรงเปนประมข

ไดรบการสงเสรมใหมนสยทดในการบรโภค เลอกและตดสนใจบรโภคไดอยางเหมาะสม มจตสำานก และมสวนรวมในการอนรกษ ประเพณวฒนธรรมไทย และสงแวดลอม มความรกทองถนและประเทศชาต มงทำาประโยชน และสรางสงทดงามใหกบสงคม

เปนผมความรความสามารถในการจดการเรยนรของตนเอง ชนำาตนเองได และสามารถแสวงหาความรจากแหลงการเรยนรตางๆในสงคมไดตลอดชวต

คณลกษณะอนพงประสงคโรงเรยนควนกาหลงวทยาคม นคมวฒนา มการกำาหนด“ ”

คณลกษณะอนพงประสงค เพอปลกฝงใหนกเรยนมคณลกษณะตามหลกสตรแกนกลาง ดงน

๑. รกชาตศาสน กษตรย๒. ซอสตยสจรต๓. มวนย๔. ใฝเรยนร๕. อยอยางพอเพยง๖. มงมนในการทำางาน๗. รกความเปนไทย๘. มจตสาธารณะ

5

ตอนท๒ตวชวด สาระและมาตรฐานการเรยนร

ทำาไมตองเรยนสงคมศกษา ศาสนา และวฒนธรรม

สงคมโลกมการเปลยนแปลงอยางรวดเรวตลอดเวลากลมสาระการเรยนรสงคมศกษา ศาสนา และวฒนธรรม ชวยใหผเรยนมความร ความเขาใจ วามนษยดำารงชวตอยางไร ทงในฐานะปจเจกบคคล และการอยรวมกนในสงคม การปรบตวตามสภาพแวดลอม การจดการทรพยากรทมอยอยางจ ำาก ด นอกจากนยงชวยใหผ เรยนเขาใจถงการพฒนา เปลยนแปลงตามยคสมย กาลเวลา ตามเหตปจจยตางๆ ทำาใหเกดความเขาใจในตนเอง และผอน มความอดทน อดกลน ยอมรบในความแตกตาง และมคณธรรม สามารถนำาความรไปปรบใชในการดำาเนนชวต เปนพลเมองดของประเทศชาต และสงคมโลก

เรยนรอะไรในสงคมศกษา ศาสนา และวฒนธรรม

กลมสาระการเรยนรสงคมศกษา ศาสนา และวฒนธรรมวาดวยการอยรวมกนในสงคม ทมความเชอมสมพนธกน และมความแตกตางกนอยางหลากหลาย เพอชวยใหสามารถปรบตนเองกบบรบทสภาพแวดลอม เปนพลเมองด มความรบผดชอบ มความร ทกษะ คณธรรม และคานยมทเหมาะสมโดยไดกำาหนดสาระตางๆไว ดงน

ศาสนา ศลธรรมและจรยธรรม แนวคดพนฐานเกยวกบศาสนา ศลธรรม จรยธรรม หลกธรรมของพระพทธศาสนาหรอศาสนาทตนนบถอ การนำาหลกธรรมคำาสอนไปปฏบตในการพฒนาตนเอง และการอยรวมกนอยางสนตสข เปนผกระทำาความด มคานยมทดงาม พฒนาตนเองอยเสมอ รวมทงบำาเพญประโยชนตอสงคมและสวนรวม

หนาทพลเมอง วฒนธรรม และการดำาเนนชวตระบบการเมองการปกครองในสงคมปจจบนการปกครองระบอบประชาธปไตยอนมพระ

6

มหากษตรยทรงเปนประมข ลกษณะและความสำาคญ การเปนพลเมองด ความแตกตางและความหลากหลายทางวฒนธรรม คานยม ความเชอ ปลกฝงคานยมดานประชาธปไตยอนมพระมหากษตรยทรงเปนประมข สทธ หนาท เสรภาพการดำาเนนชวตอยางสนตสขในสงคมไทยและสงคมโลก

เศรษฐศาสตรการผลต การแจกจาย และการบรโภคสนคาและบรการ การบรหารจดการทรพยากรทมอยอยางจำากดอยางมประสทธภาพ การดำารงชวตอยางมดลยภาพ และการนำาหลกเศรษฐกจพอเพยงไปใชในชวตประจำาวน

ประวตศาสตรเวลาและยคสมยทางประวตศาสตร วธการทางประวตศาสตรพฒนาการของมนษยชาตจากอดตถงปจจบน ความสมพนธและเปลยนแปลงของเหตการณตางๆ ผลกระทบทเกดจากเหตการณสำาคญในอดต บคคลสำาคญทมอทธพลตอการเปลยนแปลงตางๆในอดต ความเปนมาของชาตไทย วฒนธรรมและภมปญญาไทย แหลงอารยธรรมทสำาคญของโลก

ภมศาสตร ลกษณะของโลกทางกายภาพ ลกษณะทางกายภาพ แหลงทรพยากร และภมอากาศของประเทศไทย และภมภาคตางๆ ของโลก การใชแผนทและเครองมอทางภมศาสตร ความสมพนธกนของสงตางๆ ในระบบธรรมชาต ความสมพนธของมนษยกบสภาพแวดลอมทางธรรมชาต และสงทมนษยสรางขน การนำาเสนอขอมลภมสารสนเทศการอนรกษสงแวดลอมเพอการพฒนาทยงยนสาระและมาตรฐานการเรยนรสาระท ๑     ศาสนา ศลธรรม จรยธรรมมาตรฐาน  ส ๑.๑    ร และเขาใจประวต ความสำาคญ ศาสดา หลก

ธรรมของพระพทธศาสนาหรอศาสนาทตนนบถอและศาสนาอน มศรทธาทถกตอง ยดมน และปฏบตตามหลกธรรม เพออยรวมกนอยางสนตสข

7

มาตรฐาน ส  ๑.๒  เขาใจ ตระหนกและปฏบตตนเปนศาสนกชนทด  และธำารงรกษาพระพทธศาสนาหรอศาสนาทตนนบถอ

สาระท ๒หนาทพลเมอง วฒนธรรม และการดำาเนนชวตในสงคมมาตรฐาน ส ๒.๑ เขาใจและปฏบตตนตามหนาทของการเปนพลเมองด ม

คานยมทดงาม และธำารงรกษาประเพณและวฒนธรรมไทย ดำารงชวตอยรวมกนในสงคมไทย และ สงคมโลกอยางสนตสข

มาตรฐาน ส ๒.๒ เขาใจระบบการเมองการปกครองในสงคมปจจบน ยดมน ศรทธา และธำารงรกษาไวซงการปกครองระบอบประชาธปไตยอนมพระมหากษตรยทรงเปนประมข

สาระท ๓ เศรษฐศาสตรมาตรฐาน ส.๓.๑ เขาใจและสามารถบรหารจดการทรพยากรในการ

ผลตและการบรโภคการใช ทรพยากรทมอยจำากดไดอยางมประสทธภาพและคมคา รวมทงเขาใจหลกการของเศรษฐกจพอเพยง เพอการดำารงชวตอยางมดลยภาพ

มาตรฐาน ส.๓.๒ เขาใจระบบ และสถาบนทางเศรษฐกจตาง ๆ ความสมพนธทางเศรษฐกจ และความจำาเปนของการรวมมอกนทางเศรษฐกจในสงคมโลก

สาระท ๔ประวตศาสตรมาตรฐาน ส ๔.๑ เขาใจความหมาย ความสำาคญของเวลาและยคสมยทาง

ประวตศาสตร สามารถใชวธการทางประวตศาสตรมาวเคราะหเหตการณตางๆ อยางเปนระบบ

8

มาตรฐาน ส ๔.๒ เขาใจพฒนาการของมนษยชาตจากอดตจนถงปจจบน ในดานความสมพนธและการเปลยนแปลงของเหตการณอยางตอเนอง ตระหนกถงความสำาคญและสามารถ วเคราะหผลกระทบทเกดขน

มาตรฐาน ส ๔.๓ เขาใจความเปนมาของชาตไทย วฒนธรรม ภมปญญาไทย มความรก ความภมใจและธำารงความเปนไทย

สาระท ๕ภมศาสตรมาตรฐาน ส ๕.๑ เขาใจลกษณะของโลกทางกายภาพ และความสมพนธ

ของสรรพสงซงมผล ตอกนและกนในระบบของธรรมชาต ใชแผนทและเครองมอทางภมศาสตร ในการคนหาวเคราะห สรป และใชขอมลภมสารสนเทศอยางมประสทธภาพ

มาตรฐาน ส ๕.๒ เขาใจปฏสมพนธระหวางมนษยกบสภาพแวดลอมทางกายภาพทกอใหเกด

การสรางสรรควฒนธรรม มจตสำานก และมสวนรวมในการอนรกษ ทรพยากรและสงแวดลอม เพอการพฒนาทยงยน

9

ตวชวดและสาระการเรยนรแกนกลางระดบชนมธยมศกษาตอนตนและมธยมศกษาตอนปลาย

สาระท ๑ ศาสนา ศลธรรม จรยธรรม

มาตรฐาน ส ๑.๑ร และเขาใจประวต ความสำาคญ ศาสดา หลกธรรมของพระพทธศาสนาหรอศาสนา

ทตนนบถอและศาสนาอน มศรทธาทถกตอง ยดมนและปฏบตตามหลกธรรม

เพออยรวมกนอยางสนตสข

ชน ตวชวด สาระการเรยนรแกนกลางม.๑ ๑. อธบายการเผยแผ

พระพทธศาสนา หรอศาสนาทตนนบถอสประเทศไทย

การสงคายนา การเผยแผพระพทธศาสนา

เขาส ประเทศไทย

๒. วเคราะหความสำาคญของพระพทธศาสนา หรอศาสนาทตนนบถอ ทมตอสภาพแวดลอมในสงคมไทย รวมทงการพฒนาตนและครอบครว

ความสำาคญของพระพทธศาสนาตอสงคมไทยในฐานะเปน ศาสนาประจำาชาต สถาบนหลกของสงคมไทย สภาพแวดลอมทกวาง

ขวาง และครอบคลมสงคมไทย

การพฒนาตนและครอบครว

๓. วเคราะหพทธประวตตงแตประสตจนถงบำาเพญ

สรปและวเคราะห พทธประวต

10

ชน ตวชวด สาระการเรยนรแกนกลางทกรกรยา หรอประวตศาสดาทตนนบถอตามทกำาหนด

ประสต เทวทต ๔ การแสวงหาความร การบำาเพญทกรกรยา

๔. วเคราะหและประพฤตตนตามแบบอยางการดำาเนนชวตและขอคดจากประวตสาวก ชาดก/เรองเลา และศาสนกชนตวอยางตามทกำาหนด

พทธสาวก พทธสาวกา พระมหากสสปะ พระอบาล อนาถบณฑกะ นางวสาขา

ชาดก อมพชาดก ตตตรชาดก

๕. อธบายพทธคณ และขอธรรมสำาคญในกรอบอรยสจ ๔ หรอหลกธรรมของศาสนาทตนนบถอ ตามทกำาหนด เหนคณคาและนำาไปพฒนาแกปญหาของตนเองและครอบครว

พระรตนตรย พทธคณ ๙

อรยสจ ๔ ทกข (ธรรมทควรร)

o ขนธ ๕ - ธาต ๔

สมทย (ธรรมทควรละ)o หลกกรรม - ความหมายและคณคาo อบายมข ๖

นโรธ (ธรรมทควรบรรล)

o สข ๒ (กายก, เจตสก)o คหสข

11

ชน ตวชวด สาระการเรยนรแกนกลาง มรรค (ธรรมทควรเจรญ)

o ไตรสกขาo กรรมฐาน ๒o ปธาน ๔o โกศล ๓o มงคล ๓๘

-ไมคบคนพาล- คบบณฑต- บชาผควรบชา

พทธศาสนสภาษต ยำ เว เสวต ตาทโส

คบคนเชนใดเปนคนเชนนน อตตนา โจทยตตานำ

จงเตอนตน ดวยตน นสมม กรณำ เสยโย

ใครครวญกอนทำาจงด ทราวาสา ฆรา ทกขา

เรอนทครองไมดนำาทกขมาให

๖. เหนคณคาของการพฒนาจต เพอการเรยนรและการดำาเนนชวต ดวยวธคดแบบโยนโสมนสการคอวธคดแบบคณคาแท –คณคาเทยม และวธคดแบบคณ โทษ และทางออก –หรอการพฒนาจตตาม

โยนโสมนสการ วธคดแบบคณคาแท –คณคาเทยม วธคดแบบคณ - โทษและทางออก

12

ชน ตวชวด สาระการเรยนรแกนกลางแนวทางของศาสนาทตนนบถอ๗. สวดมนต แผเมตตา บรหารจตและเจรญปญญาดวยอานาปานสต หรอตามแนวทางของศาสนาทตนบถอตามทกำาหนด

สวดมนตแปล และแผเมตตา วธปฏบตและประโยชนของ

การบรหารจตและเจรญปญญา การฝกบรหารจตและเจรญปญญาตามหลกสตปฎฐานเนน อานาปานสต

นำาวธการบรหารจตและเจรญปญญาไปใชในชวตประจำาวน

๘. วเคราะหและปฏบตตนตามหลกธรรมทางศาสนาทตนนบถอ ในการดำารงชวตแบบพอเพยง และดแลรกษาสงแวดลอมเพอการอยรวมกนไดอยางสนตสข

หลกธรรม (ตามสาระการเรยนรขอ ๕)

๙. วเคราะหเหตผลความจำาเปนททกคนตองศกษาเรยนรศาสนาอนๆ

ศาสนกชนของศาสนาตาง ๆ มการประพฤตปฏบตตนและวถการดำาเนนชวตแตกตางกนตามหลกความเชอและคำาสอน ของศาสนาทตนนบถอ

๑๐. ปฏบตตนตอศาสนกชนอนในสถานการณตางๆได

การปฏบตอยางเหมาะสมตอศาสนกชนอนในสถานการณ

13

ชน ตวชวด สาระการเรยนรแกนกลางอยางเหมาะสม ตางๆ

๑๑. วเคราะหการกระทำาของบคคลทเปนแบบอยางดานศาสนสมพนธ และนำาเสนอแนวทางการปฏบตของตนเอง

ตวอยางบคคลในทองถนหรอประเทศทปฏบตตนเปนแบบอยางดานศาสนสมพนธหรอมผลงานดานศาสนสมพนธ

ม.๒ ๑. อธบายการเผยแผพระพทธศาสนา หรอศาสนาทตนนบถอสประเทศเพอนบาน

การเผยแผพระพทธศาสนาเขาสประเทศเพอนบานและการนบถอพระพทธ -ศาสนาของประเทศเพอนบานในปจจบน

๒. วเคราะหความสำาคญของพระพทธ- ศาสนา หรอศาสนาทตนนบถอทชวยเสรมสรางความเขาใจอนดกบประเทศเพอนบาน

ความสำาคญของพระพทธศาสนาทชวยเสรมสรางความเขาใจอนดกบประเทศเพอนบาน

๓. วเคราะหความสำาคญของพระพทธศาสนา หรอศาสนาทตนนบถอในฐานะทเปนรากฐานของวฒนธรรม เอกลกษณของชาตและมรดกของชาต

ความสำาคญของพระพทธศาสนาตอสงคมไทยในฐานะเปน รากฐานของวฒนธรรม เอกลกษณและมรดกของชาต

๔. อภปรายความสำาคญของพระพทธ -ศาสนา หรอ

ความสำาคญของพระพทธศาสนากบ การพฒนา

14

ชน ตวชวด สาระการเรยนรแกนกลางศาสนาทตนนบถอกบ การพฒนาชมชนและการจดระเบยบสงคม

ชมชนและการจดระเบยบสงคม

๕. วเคราะหพทธประวตหรอประวตศาสดาของศาสนาทตนนบถอตามทกำาหนด

สรปและวเคราะห พทธประวต

การผจญมาร การตรสร การสงสอน

๖. วเคราะหและประพฤตตนตามแบบอยางการดำาเนนชวตและขอคดจากประวตสาวก ชาดก/เรองเลาและศาสนกชนตวอยางตามทกำาหนด

พระสารบตร พระโมคคลลานะ นางขชชตตรา พระเจาพมพสาร มตตวนทกชาดก ราโชวาทชาดก

๗. อธบายโครงสราง และสาระสงเขปของพระไตรปฎก หรอคมภรของศาสนาทตนนบถอ

โครงสราง และสาระสงเขปของ พระวนยปฎก พระสตตนตปฎก และพระอภธรรมปฎก

๘. อธบายธรรมคณ และขอธรรมสำาคญในกรอบอรยสจ ๔หรอหลกธรรมของศาสนาทตนนบถอ ตามทกำาหนด เหนคณคาและนำาไปพฒนา แกปญหาของชมชนและ

พระรตนตรย ธรรมคณ ๖

อรยสจ ๔ ทกข (ธรรมทควรร)

o ขนธ ๕ - อายตนะ

15

ชน ตวชวด สาระการเรยนรแกนกลางสงคม สมทย (ธรรมทควรละ)

o หลกกรรม- สมบต ๔ - วบต ๔

o อกศลกรรมบถ ๑๐o อบายมข ๖

นโรธ (ธรรมทควรบรรล)

o สข ๒ (สามส, นรามส)

มรรค (ธรรมทควรเจรญ)o บพพนมตของ

มชฌมาปฏปทาo ดรณธรรม ๖o กลจรฏฐตธรรม ๔o กศลกรรมบถ ๑๐ o สตปฏฐาน ๔o มงคล ๓๘

- ประพฤตธรรม- เวนจากความชว- เวนจากการดมนำาเมา

พทธศาสนสภาษต

16

ชน ตวชวด สาระการเรยนรแกนกลาง กมมนา วตตต โลโก

สตวโลกยอมเปนไปตามกรรม

กลยาณการ กลยาณำ ปาปการ จ ปาปกำ ทำาดไดด ทำาชว ไดชว

สโข ปญญสส อจจโยการสงสมบญนำาสขมาให

ปชโก ลภเต ปชำ วนทโก ปฏวนทนำ

ผบชาเขา ยอมไดรบการบชาตอบ ผไหวเขายอมไดรบการไหวตอบ

๙. เหนคณคาของการพฒนาจตเพอการเรยนรและดำาเนนชวต ดวยวธคดแบบโยนโสมนสการคอ วธคดแบบอบายปลกเราคณธรรม และวธคดแบบอรรถธรรมสมพนธ หรอการพฒนาจตตามแนวทางของศาสนาทตนนบถอ

พฒนาการเรยนรดวยวธคดแบบโยนโส-มนสการ ๒ วธ คอ วธคดแบบอบายปลกเราคณธรรม และวธคดแบบอรรถธรรมสมพนธ

๑๐. สวดมนต แผเมตตา บรหารจตและเจรญปญญาดวยอานาปานสต หรอตามแนวทางของศาสนาทตน

สวดมนตแปล และแผเมตตา

รและเขาใจวธปฏบตและประโยชนของการบรหารจต

17

ชน ตวชวด สาระการเรยนรแกนกลางนบถอ และเจรญปญญา

ฝกการบรหารจตและเจรญปญญาตามหลกสตปฎฐาน เนนอานาปานสต

นำาวธการบรหารจตและเจรญปญญา ไปใชในชวตประจำาวน

๑๑.วเคราะหการปฏบตตนตามหลกธรรมทางศาสนาทตนนบถอ เพอการดำารงตนอยางเหมาะสมในกระแสความเปลยนแปลงของโลก และการอยรวมกนอยางสนตสข

การปฏบตตนตามหลกธรรม (ตามสาระ การเรยนร ขอ ๘.)

ม. ๓ ๑. อธบายการเผยแผพระพทธศาสนา หรอศาสนาทตนนบถอสประเทศตางๆ ทวโลก

การเผยแผพระพทธศาสนาเขาสประเทศตาง ๆ ทวโลก และการนบถอพระพทธศาสนาของประเทศเหลานน ในปจจบน

๒. วเคราะหความสำาคญของพระพทธศาสนา หรอศาสนาทตนนบถอในฐานะทชวยสรางสรรคอารยธรรม และความสงบสขแกโลก

ความสำาคญของพระพทธศาสนาในฐานะทชวยสรางสรรคอารยธรรมและความสงบสขใหแกโลก

๓. อภปรายความสำาคญของ สมมนาพระพทธศาสนากบ

18

ชน ตวชวด สาระการเรยนรแกนกลางพระพทธศาสนา หรอศาสนาทตนนบถอ กบปรชญาของเศรษฐกจพอเพยงและ การพฒนาอยางยงยน

ปรชญาของเศรษฐกจพอเพยงและการพฒนาอยางยงยน (ทสอดคลองกบหลกธรรมในสาระการเรยนร ขอ๖)

๔. วเคราะหพทธประวตจากพระพทธรปปางตางๆ หรอประวตศาสดาทตนนบถอตามทกำาหนด

ศกษาพทธประวตจากพระพทธรปปาง ตาง ๆ เชน o ปางมารวชยo ปางปฐมเทศนาo ปางลลาo ปางประจำาวนเกด

สรปและวเคราะหพทธประวต

ปฐมเทศนา โอวาทปาฏโมกข

๕. วเคราะหและประพฤตตนตามแบบอยางการดำาเนนชวตและขอคดจากประวตสาวก ชาดก/เรองเลาและศาสนกชนตวอยาง ตามทกำาหนด

พระอญญาโกณฑญญะ พระมหาปชาบดเถร พระเขมาเถร พระเจาปเสนทโกศล นนทวสาลชาดก สวณณหงสชาดก

๖. อธบายสงฆคณ และขอธรรมสำาคญในกรอบอรยสจ ๔ หรอหลกธรรมของศาสนาทตนนบถอตามทกำาหนด

พระรตนตรย สงฆคณ ๙

อรยสจ ๔ ทกข (ธรรมทควรร)

o ขนธ ๕-ไตรลกษณ

19

ชน ตวชวด สาระการเรยนรแกนกลาง สมทย (ธรรมทควรละ)

o หลกกรรม-วฏฏะ ๓-ปปญจธรรม ๓(ตณหา มานะ ทฎฐ)

นโรธ (ธรรมทควรบรรล)

o อตถะ ๓ มรรค (ธรรมทควร

เจรญ)o มรรคมองค ๘o ปญญา ๓o สปปรสธรรม ๗o บญกรยาวตถ ๑๐o อบาสกธรรม ๗o มงคล ๓๘

- มศลปวทยา- พบสมณะ- ฟงธรรมตามกาล-สนทนาธรรมตามกาล

พทธศาสนสภาษต อตตา หเว ชตำ เสยโย

ชนะตนนนแลดกวา ธมมจาร สขำ เสต

ผประพฤตธรรมยอมอยเปนสข

20

ชน ตวชวด สาระการเรยนรแกนกลาง

ปมาโท มจจโน ปทำ ความประมาทเปนทางแหงความตาย

สสสสำ ลภเต ปญญำ ผฟงดวยดยอมไดปญญา

เรองนารจากพระไตรปฎก : พทธปณธาน ๔ ในมหาปรนพพานสตร

๗. เหนคณคา และวเคราะหการปฏบตตนตามหลกธรรมในการพฒนาตน เพอเตรยมพรอมสำาหรบการทำางาน และการมครอบครว

การปฏบตตนตามหลกธรรม (ตามสาระ การเรยนร ขอ ๖.)

๘. เหนคณคาของการพฒนาจตเพอการเรยนรและดำาเนนชวต ดวยวธคดแบบโยนโสมนสการคอ วธคดแบบอรยสจ และวธคดแบบสบสาวเหตปจจย หรอ การพฒนาจตตามแนวทางของศาสนาทตนนบถอ

พฒนาการเรยนรดวยวธคดแบบ โยนโสมนสการ ๒ วธ คอ วธคดแบบอรยสจ และวธคดแบบสบสาวเหตปจจย

๙. สวดมนต แผเมตตา บรหารจตและเจรญปญญาดวยอานาปานสต หรอตาม

สวดมนตแปล และแผเมตตา รและเขาใจวธปฏบตและ

ประโยชนของการบรหารจต

21

ชน ตวชวด สาระการเรยนรแกนกลางแนวทางของศาสนาทตนนบถอ

และเจรญปญญา ฝกการบรหารจตและเจรญ

ปญญาตามหลกสตปฎฐานเนนอานาปานสต

นำาวธการบรหารจตและเจรญปญญา ไปใชในชวตประจำาวน

๑๐. วเคราะหความแตกตางและยอมรบวถการดำาเนนชวตของศาสนกชนในศาสนาอนๆ

วถการดำาเนนชวตของศาสนกชนศาสนาอนๆ

ม.๔-ม.๖

๑.วเคราะหสงคมชมพทวป และคตความเชอทางศาสนาสมยกอนพระพทธเจา หรอสงคมสมยของศาสดาทตนนบถอ

ลกษณะของสงคมชมพทวป และคตความเชอทางศาสนาสมยกอนพระพทธเจา

๒. วเคราะห พระพทธเจาในฐานะเปนมนษยผฝกตนไดอยางสงสดในการตรสร การกอตง วธการสอนและการเผยแผพระพทธศาสนา หรอวเคราะหประวตศาสดาทตนนบถอ ตามทกำาหนด

พระพทธเจาในฐานะเปนมนษยผฝกตนไดอยางสงสด (การตรสร)

การกอตงพระพทธศาสนา วธการสอน และการเผยแผพระพทธศาสนาตามแนวพทธจรยา

๓.วเคราะหพทธประวตดาน พทธประวตดานการบรหาร

22

ชน ตวชวด สาระการเรยนรแกนกลางการบรหาร และการธำารงรกษาศาสนา หรอ วเคราะหประวตศาสดาทตนนบถอตามทกำาหนด

และการธำารงรกษาพระพทธศาสนา

๔. วเคราะหขอปฏบตทางสายกลางในพระพทธศาสนาหรอแนวคดของศาสนาทตนนบถอ ตามทกำาหนด

พระพทธศาสนามทฤษฎและวธการทเปนสากลและมขอปฏบตทยดทางสายกลาง

๕. วเคราะหการพฒนาศรทธา และปญญาทถกตองในพระพทธศาสนา หรอแนวคดของศาสนาทตนนบถอ ตามทกำาหนด

พระพทธศาสนาเนนการพฒนาศรทธาและปญญาทถกตอง

๖.วเคราะหลกษณะประชาธปไตยในพระพทธศาสนา หรอแนวคดของศาสนาทตนนบถอตามทกำาหนด

ลกษณะประชาธปไตยในพระพทธ- ศาสนา

๗. วเคราะหหลกการของพระพทธศาสนากบหลกวทยาศาสตร หรอแนวคดของศาสนาทตนนบถอตามทกำาหนด

หลกการของพระพทธศาสนากบหลกวทยาศาสตร

การคดตามนยแหงพระพทธศาสนาและการคดแบบวทยาศาสตร

23

ชน ตวชวด สาระการเรยนรแกนกลาง๘. วเคราะหการฝกฝนและพฒนาตนเอง การพงตนเอง และการมงอสรภาพในพระพทธศาสนา หรอแนวคดของศาสนาทตนนบถอตามทกำาหนด

พร ะ พท ธ ศ า ส น า เ น นก า รฝ ก ห ด อ บ ร ม ต น ก า ร พ งตนเอง และการมงอสรภาพ

๙. วเคราะหพระพทธศาสนาวา เปนศาสตรแหงการศกษาซงเนนความสมพนธของเหตปจจยกบวธการแกปญหา หรอแนวคดของศาสนาทตนนบถอตามทกำาหนด

พระพทธศาสนาเปนศาสตร แหงการศกษา

พระพทธศาสนาเนนความสมพนธ ของเหตปจจยและวธการแกปญหา

๑๐. วเคราะหพระพทธศาสนาในการฝกตนไมใหประมาท มงประโยชนและสนตภาพบคคล สงคมและโลก หรอแนวคดของศาสนาทตนนบถอตามทกำาหนด

พระพทธศาสนาฝกตนไมใหประมาท

พระพทธศาสนามงประโยชนสขและสนตภาพแกบคคล สงคมและโลก

๑๑. วเคราะหพระพทธศาสนากบปรชญาของเศรษฐกจพอเพยงและการพฒนาประเทศแบบยงยน หรอแนวคดของศาสนาทตนนบถอตามทกำาหนด

พระพทธศาสนากบปรชญาของเศรษฐกจพอเพยงและการพฒนาแบบยงยน

๑๒. วเคราะหความสำาคญของพระพทธศาสนาเกยวกบ

ความสำาคญของพระพทธศาสนากบการศกษาท

24

ชน ตวชวด สาระการเรยนรแกนกลางการศกษาทสมบรณ การเมองและสนตภาพ หรอแนวคดของศาสนาทตนนบถอตามทกำาหนด

สมบรณ ความสำาคญของพระพทธ

ศาสนากบการเมอง ความสำาคญของพระพทธ

ศาสนากบสนตภาพ

๑๓. วเคราะหหลกธรรมในกรอบ อรยสจ ๔หรอหลกคำาสอนของศาสนา ทตนนบถอ

พระรตนตรย วเคราะหความหมายและ

คณคาของพทธะ ธรรมะ สงฆะ

อรยสจ ๔ ทกข (ธรรมทควรร)

o ขนธ ๕- นามรป- โลกธรรม ๘- จต, เจตสก

สมทย (ธรรมทควรละ)o หลกกรรม

- นยาม ๕ - กรรมนยาม( กรรม ๑๒) - ธรรมนยาม(ปฏจจสมปบาท)

o วตก ๓o มจฉาวณชชา ๕

25

ชน ตวชวด สาระการเรยนรแกนกลางo นวรณ ๕o อปาทาน ๔

นโรธ (ธรรมทควรบรรล)

o ภาวนา ๔o วมตต ๕o นพพาน

มรรค (ธรรมทควรเจรญ)

o พระสทธรรม ๓o ปญญาวฒธรรม ๔o พละ ๕o อบาสกธรรม ๕o อปรหานยธรรม ๗o ปาปณกธรรม ๓o ทฏฐธมมกตถสงวต

ตนกธรรม ๔o โภคอาทยะ ๕o อรยวฑฒ ๕o อธปไตย ๓o สาราณยธรรม ๖o ทศพธราชธรรม ๑๐ o วปสสนาญาณ ๙o มงคล ๓๘

- สงเคราะหบตร- สงเคราะหภรรยา- สนโดษ

26

ชน ตวชวด สาระการเรยนรแกนกลาง- ถกโลกธรรมจตไมหวนไหว- จตไมเศราโศก- จตไมมวหมอง- จตเกษม- ความเพยรเผากเลส- ประพฤตพรหมจรรย- เหนอรยสจ- บรรลนพพาน

พทธศาสนสภาษตจตตำ ทนตำ สขาวหำ

จตทฝกดแลวนำาสขมาให นอจจาวจำ ปณฑตา

ทสสยนต บณฑตยอมไมแสดงอาการขน ๆ ลง ๆ

นตถ โลเก อนนทโต คนทไมถกนนทา ไมมในโลก

โกธำ ฆตวา สขำ เสต ฆาความโกรธไดยอมอยเปนสข

ปฏรปการ ธรวา อฎฐาตา วนทเต ธนำ

คนขยนเอาการเอางาน กระทำาเหมาะสม ยอมหาทรพยได

27

ชน ตวชวด สาระการเรยนรแกนกลาง วายเมถว ปรโส ยาว

อตถสส นปปทา เกดเปนคนควรจะพยายามจนกวาจะประสบความสำาเรจ

สนตฎฐ ปรมำ ธนำ ความสนโดษเปนทรพยอยางยง

อณาทานำ ทกขำ โลเก การเปนหนเปนทกขในโลก

ราชา มขำ มนสสานำ พระราชาเปนประมขของประชาชน

สต โลกสม ชาคโร สตเปนเครองตนในโลก

นตถ สนตปรำ สขำ สขอนยงกวาความสงบไมม

นพพานำ ปรมำ สขำ นพพานเปนสข อยางยง

๑๔. วเคราะหขอคดและแบบอยาง การดำาเนนชวตจากประวตสาวก ชาดก เรองเลา และศาสนกชนตวอยาง ตามทกำาหนด

พทธสาวก พทธสาวก พระอสสช พระกสาโคตมเถร พระนางมลลกา หมอชวก โกมารภจ พระอนรทธะ พระองคลมาล

28

ชน ตวชวด สาระการเรยนรแกนกลาง พระธมมทนนาเถร จตตคหบด พระอานนท พระปฏาจาราเถร จฬสภททา สมนมาลาการ

ชาดก เวสสนดรชาดก มโหสธชาดก มหาชนกชาดก

ชาวพทธตวอยาง พระนาคเสน - พระยามลนท สมเดจพระวนรต (เฮง เขมจาร) พระอาจารยมน ภรทตโต สชพ ปญญานภาพ สมเดจพระนารายณมหาราช พระธรรมโกศาจารย

(พทธทาสภกข) พระพรหมมงคลาจารย(ปญญานนทภกข)

ดร.เอมเบดการ พระบาทสมเดจพระ

จลจอมเกลา เจาอยหว

29

ชน ตวชวด สาระการเรยนรแกนกลาง พระโพธญาณเถร(ชา สภ

ทโท) พระพรหมคณาภรณ

(ป.อ.ปยตโต) อนาคารก ธรรมปาละ

๑๕. วเคราะหคณคาและความสำาคญของการสงคายนา พระไตรปฎก หรอคมภรของศาสนาทตนนบถอ และการเผยแผ

วธการศกษาและคนควาพระไตรปฏก และคมภรของศาสนาอน ๆการสงคายนาและการเผยแผพระไตรปฏก

ความสำาคญและคณคาของพระไตรปฏก

๑๖. เชอมนตอผลของการทำาความด ความชว สามารถวเคราะหสถานการณทตองเผชญ และตดสนใจเลอกดำาเนนการหรอปฏบตตนไดอยางมเหตผลถกตองตามหลกธรรม จรยธรรม และกำาหนดเปาหมาย บทบาทการดำาเนนชวตเพอการอยรวมกนอยางสนตสข และอยรวมกนเปนชาตอยางสมานฉนท

ตวอยางผลทเกดจากการทำาความด ความชว

โยนโสมนสการดวยวธคดแบบอรยสจ

หลกธรรมตามสาระการเรยนรขอ ๑๓

๑๗. อธบายประวตศาสดาของศาสนาอนๆ โดยสงเขป

ประวตพระพทธเจา มฮมมด พระเยซ

๑๘.ตระหนกในคณคาและ คณคาและความสำาคญของ

30

ชน ตวชวด สาระการเรยนรแกนกลางความสำาคญของคานยม จรยธรรมทเปนตวกำาหนดความเชอและพฤตกรรมทแตกตางกนของศาสนกชนศาสนาตางๆ เพอขจดความขดแยงและอยรวมกนในสงคมอยางสนตสข

คานยมและจรยธรรม การขจดความขดแยงเพออย

รวมกนอยางสนตสข

๑๙. เหนคณคา เชอมน และมงมนพฒนาชวตดวยการพฒนาจตและพฒนาการเรยนรดวยวธคดแบบโยนโสมนสการ

พฒนาการเรยนรดวยวธคดแบบโยนโสมนสการ ๑๐วธ (เนนวธคดแบบแยกแยะสวนประกอบ แบบสามญญลกษณะ

หรอการพฒนาจตตามแนวทางของศาสนาทตนนบถอ

แบบเปนอยในขณะปจจบน และแบบ วภชชวาท)

๑) วธคดแบบสบสาวเหตปจจย๒) วธคดแบบแยกแยะสวนประกอบ๓) วธคดแบบสามญลกษณะ๔) วธคดแบบอรยสจ ๕) วธคดแบบอรรถธรรมสมพนธ๖) วธคดแบบคณคาแท- คณคาเทยม๗) วธคดแบบคณ-โทษ และทางออก

31

ชน ตวชวด สาระการเรยนรแกนกลาง๘) วธคดแบบอบาย ปลกเราคณธรรม ๙) วธคดแบบเปนอยในขณะปจจบน

๑๐) วธคดแบบวภชชวาท๒๐. สวดมนต แผเมตตา และบรหารจตและเจรญปญญาตามหลกสตปฏฐาน หรอตามแนวทางของศาสนาทตนนบถอ

สวดมนตแปล และแผเมตตารและเขาใจวธปฏบตและประโยชนของการบรหารจตและเจรญปญญาฝกการบรหารจตและเจรญ

ปญญาตามหลกสตปฎฐาน

นำาวธการบรหารจตและเจรญปญญาไปใชในการพฒนาการเรยนร คณภาพชวตและสงคม

๒๑. วเคราะหหลกธรรมสำาคญในการอยรวมกนอยางสนตสขของศาสนาอนๆ และชกชวน สงเสรม สนบสนนใหบคคลอนเหนความสำาคญของการทำาความด ตอกน

หลกธรรมสำาคญในการอยรวมกนอยางสนตสขo หลกธรรมในพระพทธ

ศาสนา เชน สาราณยธรรม ๖ อธปไตย ๓ มจฉาวณชชา ๕ อรยวฑฆ ๕ โภคอาทยะ ๕

ครสตศาสนา ไดแก บญญต ๑๐ ประการ (เฉพาะทเกยวของ)

ศาสนาอสลาม ไดแก

32

ชน ตวชวด สาระการเรยนรแกนกลางหลกจรยธรรม (เฉพาะทเกยวของ)

๒๒. เสนอแนวทางการจดกจกรรม ความรวมมอของทกศาสนาในการแกปญหาและพฒนาสงคม

สภาพปญหาในชมชน และสงคม

สาระท ๑ ศาสนา ศลธรรม จรยธรรม

มาตรฐาน ส ๑.๒ เขาใจ ตระหนกและปฏบตตนเปนศาสนกชนทด และธำารงรกษาพระพทธศาสนา

หรอศาสนาทตนนบถอ

ชน ตวชวด สาระการเรยนรแกนกลางม.๑ ๑. บำาเพญประโยชนตอ

ศาสนสถานของศาสนาทตนนบถอ

การบำาเพญประโยชน และ การบำารงรกษาวด

33

ชน ตวชวด สาระการเรยนรแกนกลาง

ม.๒

๒. อธบายจรยวตรของสาวกเพอเปนแบบอยางในการประพฤตปฏบต และปฏบตตนอยางเหมาะสมตอสาวกของศาสนาทตนนบถอ

วถชวตของพระภกษ บทบาทของพระภกษในการ

เผยแผพระพทธศาสนา เชน การแสดงธรรม ปาฐกถาธรรม การประพฤตตนใหเปนแบบอยาง

การเขาพบพระภกษ การแสดงความเคารพ การ

ประนมมอ การไหว การกราบ การเคารพ พระรตนตรย การฟงเจรญพระพทธมนต การฟงสวด พระอภธรรม การฟงพระธรรมเทศนา

๓. ปฏบตตนอยางเหมาะสมตอบคคลตางๆ ตามหลกศาสนาทตนนบถอ ตามทกำาหนด

ปฏบตตนอยางเหมาะสมตอเพอนตามหลกพระพทธศาสนา หรอศาสนาทตนนบถอ

๔. จดพธกรรม และปฏบตตนใน ศาสนพธ พธกรรมไดถกตอง

การจดโตะหมบชา แบบ หม๔ หม ๕ หม ๗ หม๙

การจดธปเทยน การจดเครองประกอบโตะหมบชา

คำาอาราธนาตางๆ ๕. อธบายประวต ความสำาคญ และ ปฏบตตนในวนสำาคญทางศาสนา ทตนนบถอ ตามทกำาหนด ได

ประวตและความสำาคญของวนธรรมสวนะ วนเขาพรรษา วนออกพรรษา วนเทโวโรหณะ

34

ชน ตวชวด สาระการเรยนรแกนกลางถกตอง ระเบยบพธ พธเวยนเทยน

การปฏบตตนในวนมาฆบชา วนวสาขบชา วนอฏฐมบชาวนอาสาฬหบชาวนธรรมสวนะและเทศกาลสำาคญ

๑. ปฏบตตนอยางเหมาะสมตอบคคล ตาง ๆ ตามหลกศาสนาทตนนบถอ ตามทกำาหนด

การเปนลกทด ตามหลกทศเบองหนา ในทศ ๖

๒. มมรรยาทของความเปนศาสนกชนทด ตามทกำาหนด

การตอนรบ (ปฏสนถาร) มรรยาทของผเปนแขก ฝกปฏบตระเบยบพธ ปฏบต

ตอพระภกษ การยน การใหทนง การเดนสวน การสนทนา การรบสงของ

การแตงกายไปวด การแตงกายไปงานมงคล งานอวมงคล

๓. วเคราะหคณคาของศาสนพธ และปฏบตตนไดถกตอง

การทำาบญตกบาตร การถวายภตตาหารสงของท

ควรถวายและสงของตองหามสำาหรบพระภกษ

การถวายสงฆทาน เครองสงฆทาน

การถวายผาอาบนำาฝน การจดเครองไทยธรรม

เครองไทยทาน

35

ชน ตวชวด สาระการเรยนรแกนกลาง การกรวดนำา การทอดกฐน การทอดผาปา

๔. อธบายคำาสอนทเกยวเนองกบ วนสำาคญทางศาสนา และปฏบตตน ไดถกตอง

หลกธรรมเบองตนทเกยวเนองใน วนมาฆบชา วนวสาขบชา วนอฏฐมบชาวนอาสาฬหบชา

วนธรรมสวนะและเทศกาลสำาคญ

ระเบยบพธและการปฏบตตน ในวนธรรมสวนะ วนเขาพรรษาวนออกพรรษา วนเทโวโรหณะ

๕. อธบายความแตกตางของศาสนพธพธกรรม ตาม แนวปฏบตของศาสนาอน ๆ เพอนำาไปสการยอมรบ และความเขาใจซงกนและกน

ศาสนพธ/พธกรรม แนวปฏบตของศาสนาอน ๆ

ม.๓ ๑. วเคราะหหนาทและบทบาทของสาวก และปฏบตตนตอสาวก ตามทกำาหนดไดถกตอง

หนาทของพระภกษในการปฏบต ตามหลกพระธรรมวนยและจรยวตรอยางเหมาะสม

การปฏบตตนตอพระภกษในงาน ศาสนพธทบาน การสนทนา การแตงกาย มรรยาทการพดกบพระภกษ

36

ชน ตวชวด สาระการเรยนรแกนกลางตามฐานะ

๒. ปฏบตตนอยางเหมาะสมตอบคคล ตาง ๆ ตามหลกศาสนา ตามทกำาหนด

การเปนศษยทด ตามหลกทศเบองขวา ในทศ ๖ ของพระพทธศาสนา

๓. ปฏบตหนาทของศาสนกชนทด

การปฏบตหนาทชาวพทธตามพทธปณธาน ๔ ในมหาปรนพพานสตร

๔. ปฏบตตนในศาสนพธพธกรรมไดถกตอง

พธทำาบญ งานมงคล งานอวมงคล

การนมนตพระภกษ การเตรยมทตงพระพทธรปและเครองบชา การวงดายสายสญจน การปลาดอาสนะ การเตรยมเครองรบรอง การจดธปเทยน

ขอปฏบตในวนเลยงพระ การถวายขาวพระพทธ การถวายไทยธรรมการกรวดนำา

๕. อธบายประวตวนสำาคญทางศาสนาตามทกำาหนดและปฏบตตนไดถกตอง

ประวตวนสำาคญทางพระพทธศาสนาในประเทศไทย วนวสาขบชา(วนสำาคญ

สากล) วนธรรมสวนะและ

เทศกาลสำาคญ หลกปฏบตตน : การฟง

พระธรรมเทศนา การแตง

37

ชน ตวชวด สาระการเรยนรแกนกลางกายในการประกอบ ศาสนพธทวด การงดเวนอบายมข

การประพฤตปฏบตในวนธรรมสวนะและเทศกาลสำาคญ

๖. แสดงตนเปนพทธมามกะ หรอ แสดงตนเปนศาสนกชนของศาสนา ทตนนบถอ

การแสดงตนเปนพทธมามกะ ขนเตรยมการ ขนพธการ

๗. นำาเสนอแนวทางในการธำารงรกษาศาสนาทตนนบถอ

การศกษาเรยนรเรององคประกอบของพระพทธศาสนา นำาไปปฏบตและเผยแผตามโอกาส

การศกษาการรวมตวขององคกร ชาวพทธ

การปลกจตสำานกในดานการบำารงรกษาวดและพทธสถานใหเกดประโยชน

ม.๔-.๖

๑. ปฏบตตนเปนศาสนกชนทดตอสาวก สมาชกในครอบครว และคนรอบขาง

ปฏบตตนเปนชาวพทธทดตอพระภกษ การเขาใจในกจของพระ

ภกษ เชน การศกษา การปฏบตธรรม และการเปนนกบวชทด

คณสมบตทายกและปฏคาหก

38

ชน ตวชวด สาระการเรยนรแกนกลาง หนาทและบทบาทของ

พระภกษ ในฐานะพระนกเทศก พระธรรมทต พระธรรมจารก พระวทยากร พระวปสสนาจารย และพระนกพฒนา

การปกปองคมครอง พระพทธศาสนาของพทธบรษทในสงคมไทย

การปฏบตตนตอพระภกษทางกาย วาจา และใจ ทประกอบดวยเมตตา

การปฏสนถารทเหมาะสมตอพระภกษ ในโอกาสตาง ๆ

ปฏบตตนเปนสมาชกทดของครอบครวและสงคมการรกษาศล ๘การเขารวมกจกรรมและ

เปนสมาชกขององคกรชาวพทธ

การเปนชาวพทธทด ตามหลกทศเบองบน ในทศ ๖

การปฏบตตนทเหมาะสมในฐานะผปกครองและ

39

ชน ตวชวด สาระการเรยนรแกนกลางผอยในปกครอง ตามหลกทศเบองลาง ในทศ ๖

การปฏสนถารตามหลก ปฏสนถาร๒

หนาทและบทบาทของอบาสก อบาสกาทมตอสงคมไทยในปจจบน

การปฏบตตนเปนสมาชกทดของครอบครว ตามหลกทศเบองหลง ในทศ ๖

การบำาเพญตนใหเปนประโยชนตอครอบครว ชมชน ประเทศชาต และโลก

๒. ปฏบตตนถกตองตามศาสนพธพธกรรมตามหลกศาสนาทตนนบถอ

ประเภทของศาสนพธในพระพทธศาสนา ศาสนพธเนองดวยพทธ

บญญต เชน พธแสดงตนเปนพทธมามกะ พธเวยนเทยน ถวายสงฆทาน ถวายผาอาบนำาฝน พธทอดกฐน พธปวารณา เปนตน

ศาสนพธทนำาพระพทธศาสนา เขาไปเกยวเนอง

40

ชน ตวชวด สาระการเรยนรแกนกลางเชน การทำาบญเลยงพระในโอกาสตางๆ

ความหมาย ความสำาคญ คตธรรม ในพธกรรม บทสวดมนตของนกเรยน งานพธ คณคาและประโยชน

พธบรรพชาอปสมบท คณสมบตของ ผขอบรรพชาอปสมบท เครอง อฏฐบรขารประโยชนของการ บรรพชาอปสมบท

บญพธ ทานพธ กศลพธ คณคาและประโยชนของ

ศาสนพธ๓. แสดงตนเปนพทธมามกะหรอ แสดงตนเปนศาสนกชนของศาสนา ทตนนบถอ

การแสดงตนเปนพทธมามกะ ขนเตรยมการ ขนพธการ

๔. วเคราะหหลกธรรม คตธรรมทเกยวเนองกบวนสำาคญทางศาสนา และเทศกาลทสำาคญ ของศาสนาทตนนบถอ และปฏบตตนไดถกตอง

หลกธรรม/คตธรรมทเกยวเนองกบ วนสำาคญ และเทศกาลทสำาคญในพระพทธศาสนาหรอศาสนาอน

การปฏบตตนทถกตองในวนสำาคญ และเทศกาลทสำาคญในพระพทธศาสนา หรอศาสนาอน

41

ชน ตวชวด สาระการเรยนรแกนกลาง๕. สมมนาและเสนอแนะแนวทางในการธำารงรกษาศาสนาทตนนบถอ อนสงผลถงการพฒนาตน พฒนาชาตและโลก

การปกปอง คมครอง ธำารงรกษาพระพทธศาสนาของพทธบรษท ในสงคมไทย

การปลกจตสำานก และการมสวนรวม ในสงคมพทธ

สาระท ๒ หนาทพลเมอง วฒนธรรม และการดำาเนนชวตในสงคม

มาตรฐาน ส ๒.๑เขาใจและปฏบตตนตามหนาทของการเปนพลเมองด มคานยมทดงามและธำารงรกษาประเพณและวฒนธรรมไทย ดำารงชวตอยรวมกนในสงคมไทยและสงคมโลกอยางสนตสข

42

ชน ตวชวด สาระการเรยนรแกนกลางม.๑ ๑. ปฏบตตามกฎหมายใน

การคมครองสทธของบคคล กฎหมายในการคมครองสทธของบคคล

- กฎหมายการคมครองเดก- กฎหมายการศกษา- กฎหมายการคมครอง

ผบรโภค - กฎหมายลขสทธ

ประโยชนของการปฏบตตนตามกฎหมายการคมครองสทธของบคคล

๒. ระบความสามารถของตนเอง ในการทำาประโยชนตอสงคมและประเทศชาต

บทบาทและหนาทของเยาวชนทมตอสงคมและประเทศชาต โดยเนนจตสาธารณะ เชน เคารพกตกาสงคม ปฏบตตนตามกฎหมาย มสวนรวมและรบผดชอบในกจกรรมทางสงคม อนรกษทรพยากรธรรมชาต รกษาสาธารณประโยชน

43

ชน ตวชวด สาระการเรยนรแกนกลาง๓. อภปรายเกยวกบคณคาทางวฒนธรรมทเปนปจจยในการสรางความสมพนธทดหรออาจนำาไปสความเขาใจผดตอกน

ความคลายคลงและความแตกตางระหวางวฒนธรรมไทยกบวฒนธรรมของประเทศในภมภาคเอเชยตะวนออก เฉยงใต

วฒนธรรมทเปนปจจยในการสรางความสมพนธทด หรออาจนำาไปสความเขาใจผดตอกน

๔. แสดงออกถงการเคารพในสทธของตนเองและผอน

วธปฏบตตนในการเคารพในสทธของตนเองและผอน

ผลทไดจากการเคารพในสทธของตนเองและผอน

44

ชน ตวชวด สาระการเรยนรแกนกลางม.๒ ๑. อธบายและปฏบตตนตาม

กฎหมายทเกยวของกบตนเอง ครอบครว ชมชนและประเทศ

กฎหมายทเกยวของกบตนเอง ครอบครว เชน

- กฎหมายเกยวกบความสามารถของผเยาว

- กฎหมายบตรประจำาตวประชาชน- กฎหมายเพงเกยวกบครอบครวและมรดก เชน การหมน การสมรส การรบรองบตร การรบบตรบญธรรม และมรดก

กฎหมายทเกยวกบชมชนและประเทศ

- กฎหมายเกยวกบการอนรกษธรรมชาตและสงแวดลอม

- กฎหมายเกยวกบภาษอากรและกรอกแบบแสดงรายการ ภาษเงนไดบคคลธรรมดา

- กฎหมายแรงงาน

45

ชน ตวชวด สาระการเรยนรแกนกลาง๒. เหนคณคาในการปฏบตตนตามสถานภาพ บทบาทสทธ เสรภาพ หนาทในฐานะพลเมองดตามวถประชาธปไตย

สถานภาพ บทบาทสทธ เสรภาพ หนาทในฐานะพลเมองดตามวถประชาธปไตย

แนวทางสงเสรมใหปฏบตตนเปนพลเมองดตามวถประชาธปไตย

๓. วเคราะหบทบาทความสำาคญ และความสมพนธของสถาบนทางสงคม

บทบาท ความสำาคญและความสมพนธของสถาบนทางสงคมเชน สถาบนครอบครว สถาบนการศกษา สถาบนศาสนา สถาบนเศรษฐกจ สถาบน ทางการเมองการปกครอง

๔.อธบายความคลายคลงและความแตกตางของวฒนธรรมไทย และวฒนธรรมของประเทศในภมภาคเอเชย เพอนำาไปสความเขาใจอนดระหวางกน

ความคลายคลงและความแตกตางของวฒนธรรมไทย และวฒนธรรมของประเทศในภมภาคเอเชยวฒนธรรม เปนปจจยสำาคญในการสรางความเขาใจอนดระหวางกน

46

ชน ตวชวด สาระการเรยนรแกนกลางม.๓ ๑. อธบายความแตกตาง

ของการกระทำาความผดระหวางคดอาญาและคดแพง

ลกษณะการกระทำาความผดทางอาญา และโทษ

ลกษณะการกระทำาความผดทางแพง และโทษ

ตวอยางการกระทำาความผดทางอาญา เชน ความผดเกยวกบทรพย

ตวอยางการทำาความผดทางแพง เชน การทำาผดสญญา การทำาละเมด

๒. มสวนรวมในการปกปองคมครองผอนตามหลกสทธมนษยชน

ความหมาย และความสำาคญของสทธมนษยชน

การมสวนรวมคมครองสทธมนษยชนตามรฐธรรมนญ แหงราชอาณาจกรไทยตามวาระและโอกาสทเหมาะสม

๓. อนรกษวฒนธรรมไทยและเลอกรบวฒนธรรมสากลทเหมาะสม

ความสำาคญของวฒนธรรมไทย ภมปญญาไทยและวฒนธรรมสากล

การอนรกษวฒนธรรมไทยและ ภมปญญาไทยทเหมาะสม

การเลอกรบวฒนธรรมสากลทเหมาะสม

47

ชน ตวชวด สาระการเรยนรแกนกลาง๔. วเคราะหปจจยทกอใหเกดปญหาความขดแยงในประเทศ และเสนอแนวคดในการลดความขดแยง

ปจจยทกอใหเกดความขดแยง เชน การเมอง การปกครอง เศรษฐกจ สงคม ความเชอ

สาเหตปญหาทางสงคม เชน ปญหาสงแวดลอม ปญหายาเสพตด ปญหาการทจรต ปญหาอาชญากรรม ฯลฯ

แนวทางความรวมมอในการลดความขดแยงและการสรางความสมานฉนท

๕. เสนอแนวคดในการดำารงชวตอยางมความสขในประเทศและสงคมโลก

ปจจยทสงเสรมการดำารงชวตใหมความสข เชน การอยรวมกนอยางมขนตธรรม หลกปรชญาของเศรษฐกจพอเพยง เหนคณคาในตนเอง รจกมองโลกในแงด สรางทกษะทางอารมณ รจกบรโภคดวยปญญา เลอกรบ-ปฏเสธขาวและวตถตางๆ ปรบปรงตนเองและสงตางๆใหดขนอยเสมอ

ม.๔-๖

๑. วเคราะหและปฏบตตนตามกฎหมายทเกยวของกบ

กฎหมายเพงเกยวกบนตกรรมสญญา เชน ซอ

48

ชน ตวชวด สาระการเรยนรแกนกลางตนเอง ครอบครว ชมชน ประเทศชาต และสงคมโลก

ขาย ขายฝาก เชาทรพย เชาซอ กยมเงน จำานำา จำานอง

กฎหมายอาญา เชน ความผดเกยวกบทรพยความผดเกยวกบชวตและรางกาย

กฎหมายอนทสำาคญ เชน รฐธรรมนญแหงราชอาณาจกรไทยฉบบปจจบน กฎหมายการรบราชการทหาร กฎหมายภาษอากร กฎหมายคมครองผบรโภค ขอตกลงระหวางประเทศเชน ปฏญญา สากลวาดวยสทธมนษยชน กฎหมาย มนษยธรรมระหวางประเทศ

๒. วเคราะหความสำาคญของโครงสรางทางสงคม การขดเกลาทางสงคม และ การเปลยนแปลงทางสงคม

โครงสรางทางสงคม- การจดระเบยบทางสงคม

- สถาบนทางสงคม การขดเกลาทางสงคม การเปลยนแปลงทางสงคมการแกปญหาและแนวทางการ

พฒนาทางสงคม

49

ชน ตวชวด สาระการเรยนรแกนกลาง๓. ปฏบตตนและมสวนสนบสนนใหผอนประพฤตปฏบตเพอเปนพลเมองดของประเทศชาต และสงคมโลก

คณลกษณะพลเมองดของประเทศชาต และสงคมโลก เชน

- เคารพกฎหมาย และกตกาสงคม - เคารพสทธ เสรภาพ

ของตนเองและบคคลอน - มเหตผล รบฟงความคดเหนของผอน - มความรบผดชอบตอตนเอง

สงคม ชมชน ประเทศชาตและสงคม

- เขารวมกจกรรมทางการเมอง การปกครอง

- มสวนรวมในการปองกน แกไขปญหาเศรษฐกจ สงคม

การเมองการปกครอง สงแวดลอม - มคณธรรมจรยธรรม ใชเปนตวกำาหนดความคด

50

ชน ตวชวด สาระการเรยนรแกนกลาง๔. ประเมนสถานการณสทธมนษยชนในประเทศไทย และเสนอแนวทางพฒนา

ความหมาย ความสำาคญ แนวคดและหลกการของสทธมนษยชน

บทบาทขององคกรระหวางประเทศ ในเวทโลกทมผลตอประทศไทย

สาระสำาคญของปฏญญาสากลวาดวยสทธมนษยชน

บทบญญตของรฐธรรมนญ แหงราชอาณาจกรไทย ฉบบปจจบนเกยวกบสทธมนษยชน

ปญหาสทธมนษยชนในประเทศ และแนวทางแกปญหาและพฒนา

51

ชน ตวชวด สาระการเรยนรแกนกลาง๕. วเคราะหความจำาเปนทตองมการปรบปรงเปลยนแปลงและอนรกษวฒนธรรมไทยและเลอกรบวฒนธรรมสากล

ความหมายและความสำาคญของวฒนธรรม

ลกษณะและ ความสำาคญของวฒนธรรมไทยทสำาคญ

การปรบปรงเปลยนแปลงและอนรกษวฒนธรรมไทย

ความแตกตางระหวางวฒนธรรมไทยกบวฒนธรรมสากล

แนวทางการอนรกษวฒนธรรมไทย ทดงาม

วธการเลอกรบวฒนธรรมสากล

สาระท ๒หนาทพลเมอง วฒนธรรม และการดำาเนนชวตในสงคม

มาตรฐาน ส ๒.๒ เขาใจระบบการเมองการปกครองในสงคมปจจบน ยดมน ศรทธาและธำารงรกษา ไวซงการปกครองระบอบประชาธปไตยอนมพระมหากษตรยทรงเปนประมข

ชน ตวชวด สาระการเรยนรแกนกลางม.๑ ๑. อธบายหลกการ

เจตนารมณ โครงสราง และสาระสำาคญของรฐธรรมนญแหงราชอาณาจกรไทย ฉบบปจจบนโดยสงเขป

หลกการ เจตนารมณ โครงสราง และสาระสำาคญของรฐธรรมนญแหงราชอาณาจกรไทย ฉบบปจจบน

52

ชน ตวชวด สาระการเรยนรแกนกลาง๒. วเคราะหบทบาทการถวงดลของอำานาจอธปไตยในรฐธรรมนญแหงราชอาณาจกรไทย ฉบบปจจบน

การแบงอำานาจ และการถวงดลอำานาจอธปไตยทง๓ ฝาย คอนตบญญต บรหาร ตลาการ ตามทระบในรฐธรรมนญแหงราชอาณาจกรไทยฉบบปจจบน

๓. ปฏบตตนตามบทบญญตของรฐธรรมนญแหงราชอาณาจกรไทย ฉบบปจจบนทเกยวของกบตนเอง

การปฏบตตนตามบทบญญตของรฐธรรมนญแหงราชอาณาจกรไทยฉบบปจจบนเกยวกบสทธ เสรภาพและหนาท

ม.๒ ๑. อธบายกระบวนการในการตรากฎหมาย

กระบวนการในการตรากฎหมาย- ผมสทธเสนอรางกฎหมาย- ขนตอนการตรากฎหมาย- การมสวนรวมของประชาชนใน กระบวนการตรากฎหมาย

๒. วเคราะหขอมล ขาวสารทางการเมองการปกครองทมผลกระทบตอสงคมไทยสมยปจจบน

เหตการณ และการเปลยนแปลงสำาคญของระบอบการปกครองของไทย

หลกการเลอกขอมล ขาวสาร

53

ชน ตวชวด สาระการเรยนรแกนกลางม.๓ ๑. อธบายระบอบการ

ปกครองแบบตางๆ ทใชในยคปจจบน

ระบอบการปกครอง แบบตางๆ ทใชในยคปจจบนเชน การปกครองแบบ

เผดจการ การปกครองแบบประชาธปไตย

เกณฑการตดสนใจ๒. วเคราะห เปรยบเทยบระบอบการปกครองของไทยกบประเทศอนๆ ทมการปกครองระบอบประชาธปไตย

ความแตกตาง ความคลายคลงของการปกครองของไทย กบประเทศอนๆ ทมการปกครองระบอบประชาธปไตย

๓. วเคราะหรฐธรรมนญฉบบปจจบนในมาตราตางๆ ทเกยวของกบการเลอกตง การมสวนรวม และการตรวจสอบการใชอำานาจรฐ

บทบญญตของรฐธรรมนญในมาตราตางๆ ทเกยวของกบการเลอกตง การมสวนรวม และการตรวจสอบการใชอำานาจรฐ

อำานาจหนาทของรฐบาล บทบาทสำาคญของรฐบาลใน

การบรหารราชการแผนดน ความจำาเปนในการมรฐบาล

ตามระบอบประชาธปไตย๔. วเคราะหประเดน ปญหาทเปนอปสรรคตอการพฒนาประชาธปไตยของประเทศไทยและเสนอแนวทางแกไข

ประเดน ปญหาและผลกระทบทเปนอปสรรคตอการพฒนาประชาธปไตยของประเทศไทย

แนวทางการแกไขปญหา

54

ชน ตวชวด สาระการเรยนรแกนกลางม

.๔-๖๑. วเคราะหปญหาการเมองทสำาคญในประเทศ จากแหลงขอมลตางๆ พรอมทงเสนอแนวทางแกไข

ปญหาการเมองสำาคญทเกดขนภายในประเทศ

สถานการณการเมองการปกครอง ของสงคมไทย และสงคมโลก และ การประสานประโยชนรวมกน

อทธพลของระบบการเมองการปกครอง ทมผลตอการดำาเนนชวตและความสมพนธระหวางประเทศ

๒. เสนอแนวทาง ทางการเมองการปกครองทนำาไปสความเขาใจ และการประสานประโยชนรวมกนระหวางประเทศ

การประสานประโยชนรวมกนระหวางประเทศ เชน การสรางความสมพนธระหวางไทยกบประเทศตาง ๆ

การแลกเปลยนเพอชวยเหลอ และสงเสรมดานวฒนธรรม การศกษา เศรษฐกจ สงคม

๓. วเคราะหความสำาคญและ ความจำาเปนทตองธำารงรกษาไวซงการปกครองตามระบอบประชาธปไตย อนมพระมหากษตรยทรงเปนประมข

การปกครองตามระบอบประชาธปไตยอนมพระมหากษตรยทรงเปนประมข

- รปแบบของรฐ - ฐานะและพระราชอำานาจ

ของ พระมหากษตรย

55

ชน ตวชวด สาระการเรยนรแกนกลาง๔. เสนอแนวทางและมสวนรวมในการตรวจสอบการใชอำานาจรฐ

การตรวจสอบการใชอำานาจรฐตามรฐธรรมนญแหงราชอาณาจกรไทย ฉบบปจจบน ทมผลตอการเปลยนแปลงทางสงคม เชน การตรวจสอบโดยองคกรอสระ การตรวจสอบโดยประชาชน

สาระท ๓ เศรษฐศาสตร

มาตรฐาน ส ๓.๑ เขาใจและสามารถบรหารจดการทรพยากรในการผลตและการบรโภค การใชทรพยากร ทมอยจำากดไดอยางมประสทธภาพและคมคา รวมทงเขาใจหลกการของเศรษฐกจพอเพยง เพอการดำารงชวตอยางมดลยภาพ

ชน ตวชวด สาระการเรยนรแกนกลางม.๑ ๑. อธบายความหมายและ

ความสำาคญของเศรษฐศาสตร

ความหมายและความสำาคญของเศรษฐศาสตรเบองตน

ความหมายของคำาวาทรพยากรมจำากดกบ ความตองการมไมจำากด ความขาดแคลน การเลอกและคาเสยโอกาส

๒. วเคราะหคานยมและพฤตกรรมการบรโภคของ

ความหมายและความสำาคญของการบรโภคอยางม

56

ชน ตวชวด สาระการเรยนรแกนกลางคนในสงคมซงสงผลตอเศรษฐกจของชมชนและประเทศ

ประสทธภาพ หลกการในการบรโภคทด ปจจยทมอทธพลตอ

พฤตกรรมการบรโภค คานยมและพฤตกรรมของ

การบรโภคของคนในสงคมปจจบน รวมทงผลดและผลเสยของพฤตกรรมดงกลาว

๓. อธบายความเปนมาหลกการและความสำาคญของปรชญาของเศรษฐกจพอเพยงตอสงคมไทย

ความหมายและความเปนมาของปรชญาของเศรษฐกจพอเพยง

ความเปนมาของเศรษฐกจพอเพยง และหลกการทรงงานของพระบาทสมเดจ พระเจาอยหวรวมทงโครงการตามพระราชดำาร

หลกการของเศรษฐกจพอเพยง

การประยกตใชปรชญาของเศรษฐกจพอเพยง ในการดำารงชวต

ความสำาคญ คณคาและประโยชนของปรชญาของเศรษฐกจพอเพยงตอสงคมไทย

57

ชน ตวชวด สาระการเรยนรแกนกลางม.๒ ๑. วเคราะหปจจยทมผลตอ

การลงทนและการออม ความหมายและความสำาคญ

ของการลงทนและการออมตอระบบเศรษฐกจ

การบรหารจดการเงนออมและการลงทน ภาคครวเรอน

ปจจยของการลงทนและการออมคอ อตราดอกเบย รวมทงปจจยอน ๆ เชน คาของเงน เทคโนโลย การคาดเดาเกยวกบอนาคต

ปญหาของการลงทนและการออมในสงคมไทย

๒. อธบายปจจยการผลตสนคาและบรการ และปจจยทมอทธพลตอการผลตสนคาและบรการ

ความหมาย ความสำาคญ และหลกการผลตสนคาและบรการอยางมประสทธภาพ

สำารวจการผลตสนคาในทองถน วามการผลตอะไรบาง ใชวธการผลตอยางไร มปญหาดานใดบาง

มการนำาเทคโนโลยอะไรมาใชทมผลตอ การผลตสนคาและบรการ

นำาหลกการผลตมาวเคราะหการผลตสนคาและบรการในทองถนทงดานเศรษฐกจ สงคม และสงแวดลอม

58

ชน ตวชวด สาระการเรยนรแกนกลาง๓. เสนอแนวทางการพฒนาการผลตในทองถนตามปรชญาของเศรษฐกจพอเพยง

หลกการและเปาหมายปรชญาของเศรษฐกจพอเพยง

สำารวจและวเคราะหปญหาการผลตสนคาและบรการในทองถน

ประยกตใชปรชญาของเศรษฐกจพอเพยงในการผลตสนคาและบรการในทองถน

๔. อภปรายแนวทางการคมครองสทธของตนเองในฐานะผบรโภค

การรกษาและคมครองสทธประโยชนของ ผบรโภค

กฎหมายคมครองสทธผบรโภคและหนวยงานทเกยวของ

การดำาเนนกจกรรมพทกษสทธและผลประโยชนตามกฎหมายในฐานะผบรโภค

แนวทางการปกปองสทธของผบรโภค

ม.๓ ๑. อธบายกลไกราคาในระบบเศรษฐกจ

ความหมายและประเภทของตลาด

ความหมายและตวอยางของอปสงคและอปทาน

ความหมายและความสำาคญของกลไกราคาและการกำาหนด

59

ชน ตวชวด สาระการเรยนรแกนกลางราคาในระบบเศรษฐกจ

หลกการปรบและเปลยนแปลงราคาสนคาและบรการ

๒. มสวนรวมในการแกไขปญหาและพฒนาทองถนตามปรชญาของเศรษฐกจพอเพยง

สำารวจสภาพปจจบนปญหาทองถนทงทางดานสงคม เศรษฐกจและสงแวดลอม

วเคราะหปญหาของทองถนโดยใชปรชญาของเศรษฐกจพอเพยง

แนวทางการแกไขและพฒนาทองถนตามปรชญาของเศรษฐกจพอเพยง

๓. วเคราะหความสมพนธระหวางแนวคดเศรษฐกจพอเพยงกบระบบสหกรณ

แนวคดของเศรษฐกจพอเพยงกบการพฒนาในระดบตาง ๆ

หลกการสำาคญของระบบสหกรณ

ความสมพนธระหวางแนวคดเศรษฐกพอเพยงกบหลกการและระบบของสหกรณเพอประยกตใชในการพฒนาเศรษฐกจชมชน

ม.๔–ม.๖

๑. อภปรายการกำาหนดราคาและคาจางในระบบเศรษฐกจ

ระบบเศรษฐกจของโลกในปจจบน ผลดและผลเสยของระบบเศรษฐกจแบบตางๆ

ตลาดและประเภทของตลาด ขอดและ

60

ชน ตวชวด สาระการเรยนรแกนกลาง ขอเสยของตลาดประเภทตาง

ๆ

การกำาหนดราคาตามอปสงค และอปทาน การกำาหนดราคาในเชงกลยทธทมในสงคมไทย

การกำาหนดคาจาง กฎหมายทเกยวของและอตราคาจางแรงงานในสงคมไทย

บทบาทของรฐในการแทรกแซงราคา และการควบคมราคาเพอการแจกจาย และจดสรรในทางเศรษฐกจ

๒. ตระหนกถงความสำาคญของปรชญาของเศรษฐกจพอเพยงทมตอเศรษฐกจสงคมของประเทศ

การประยกตใชเศรษฐกจพอเพยง ในการดำาเนนชวตของตนเอง และครอบครว

การประยกตใชเศรษฐกจพอเพยงใน ภาคเกษตร อตสาหกรรม การคาและบรการ

ปญหาการพฒนาประเทศทผานมา โดยการศกษาวเคราะหแผนพฒนาเศรษฐกจ และสงคมฉบบทผานมา

การพฒนาประเทศทนำาปรชญาของเศรษฐกจพอเพยงมาใช ในการวางแผนพฒนาเศรษฐกจ และสงคมฉบบ

61

ชน ตวชวด สาระการเรยนรแกนกลางปจจบน

๓. ตระหนกถงความสำาคญของระบบสหกรณในการพฒนาเศรษฐกจในระดบชมชนและประเทศ

ววฒนาการของสหกรณในประเทศไทย

ความหมายความสำาคญ และหลกการของระบบสหกรณ

ตวอยางและประเภทของสหกรณในประเทศไทย

ความสำาคญของระบบสหกรณในการพฒนาเศรษฐกจในชมชนและประเทศ

๔. วเคราะหปญหาทางเศรษฐกจ ในชมชนและเสนอแนวทางแกไข

ปญหาทางเศรษฐกจในชมชนแนวทางการพฒนาเศรษฐกจ

ของชมชนตวอยางของการรวมกลมท

ประสบความสำาเรจในการแกปญหาทางเศรษฐกจของชมชน

สาระท ๓ เศรษฐศาสตร

มาตรฐาน ส ๓.๒ เขาใจระบบและสถาบนทางเศรษฐกจตาง ๆ ความสมพนธทางเศรษฐกจและความจำาเปนของการรวมกนทางเศรษฐกจในสงคมโลก

ชน ตวชวด สาระการเรยนรแกนกลางม.๑ ๑. วเคราะหบทบาทหนาท

และความแตกตางของ ความหมาย ประเภท และ

ความสำาคญของสถาบนการ

62

ชน ตวชวด สาระการเรยนรแกนกลางสถาบนการเงนแตละประเภทและธนาคารกลาง

เงนทมตอระบบเศรษฐกจบทบาทหนาทและความสำาคญ

ของธนาคารกลาง การหารายได รายจาย การ

ออม การลงทน ซงแสดงความสมพนธระหวางผผลต ผบรโภค และสถาบนการเงน

๒. ยกตวอยางทสะทอนใหเหนการพงพาอาศยกน และการแขงขนกนทางเศรษฐกจในประเทศ

ยกตวอยางทสะทอนใหเหนการพงพาอาศยกนและกน การแขงขนกนทางเศรษฐกจในประเทศ

ปญหาเศรษฐกจในชมชน ประเทศ และเสนอแนวทางแกไข

๓. ระบปจจยทมอทธพลตอการกำาหนด อปสงคและอปทาน

ความหมายและกฎอปสงค อปทาน

ปจจยทมอทธพลตอการกำาหนดอปสงคและอปทาน

๔. อภปรายผลของการมกฎหมายเกยวกบทรพยสนทางปญญา

ความหมายและความสำาคญของทรพยสนทางปญญา

กฎหมายทเกยวกบการคมครองทรพยสนทางปญญาพอสงเขป

ตวอยางการละเมดแหงทรพยสนทางปญญาแตละประเภท

ม.๒ ๑. อภปรายระบบเศรษฐกจ ระบบเศรษฐกจแบบตางๆ

63

ชน ตวชวด สาระการเรยนรแกนกลางแบบตางๆ ๒. ยกตวอยางทสะทอนใหเหนการพงพาอาศยกน และการแขงขนกนทางเศรษฐกจในภมภาคเอเชย

หลกการและผลกระทบการพงพาอาศยกน และการแขงขนกนทางเศรษฐกจในภมภาคเอเชย

๓. วเคราะหการกระจายของทรพยากร ในโลกทสงผลตอความสมพนธทางเศรษฐกจระหวางประเทศ

การกระจายของทรพยากรในโลกทสงผลตอความสมพนธทางเศรษฐกจระหวางประเทศ เชน นำามน ปาไม ทองคำา ถานหน แร เปนตน

๔. วเคราะหการแขงขนทางการคา ในประเทศและตางประเทศสงผลตอ คณภาพสนคา ปรมาณการผลต และ ราคาสนคา

การแขงขนทางการคาในประเทศและตางประเทศ

ม.๓ ๑. อธบายบทบาทหนาทของรฐบาลในระบบเศรษฐกจ

บทบาทหนาทของรฐบาลในการพฒนาประเทศในดานตาง ๆ

บทบาทและกจกรรมทางเศรษฐกจของรฐบาล เชนการผลตสนคาและบรการสาธารณะทเอกชนไมดำาเนนการ เชนไฟฟา ถนน โรงเรยน

64

ชน ตวชวด สาระการเรยนรแกนกลาง - บทบาทการเกบภาษ

เพอพฒนาประเทศ ของรฐในระดบตาง ๆ

- บทบาทการแทรกแซงราคาและ การควบคมราคาเพอการแจกจายและการจดสรรในทางเศรษฐกจ

บทบาทอนของรฐบาลในระบบเศรษฐกจในสงคมไทย

๒. แสดงความคดเหนตอนโยบาย และกจกรรมทาง เศรษฐกจของรฐบาลทมตอบคคล กลมคน และประเทศชาต

นโยบาย และกจกรรมทางเศรษฐกจของรฐบาล

๓. อภปรายบทบาทความสำาคญของ การรวมกลมทางเศรษฐกจระหวางประเทศ

บทบาทความสำาคญของการรวมกลมทางเศรษฐกจระหวางประเทศ

ลกษณะของการรวมกลมทางเศรษฐกจ

กลมทางเศรษฐกจในภมภาคตางๆ

๔. อภปรายผลกระทบทเกดจากภาวะ เงนเฟอ เงนฝด

ผลกระทบทเกดจากภาวะเงนเฟอ เงนฝดความหมายสาเหตและแนวทางแกไขภาวะเงนเฟอ เงนฝด

65

ชน ตวชวด สาระการเรยนรแกนกลาง๕. วเคราะหผลเสยจากการวางงาน และแนวทางแกปญหา

สภาพและสาเหตปญหาการวางงาน ผลกระทบจากปญหาการวางงาน แนวทางการแกไขปญหาการวางงาน

๖. วเคราะหสาเหตและวธการกดกนทางการคาในการคาระหวางประเทศ

การคาและการลงทนระหวางประเทศ

สาเหตและวธการกดกนทางการคาในการคาระหวางประเทศ

ม.๔–๖

๑. อธบายบทบาทของรฐบาลดานนโยบายการเงน การคลงในการพฒนาเศรษฐกจของประเทศ

บทบาทของนโยบายการเงนและการคลงของรฐบาลในดาน

- การรกษาเสถยรภาพทางเศรษฐกจ

- การสรางการเจรญเตบโตทางเศรษฐกจ

- การรกษาดลการคาระหวางประเทศ

- การแทรกแซงราคาและการควบคม ราคา

รายรบและรายจายของรฐทมผลตองบประมาณ หนสาธารณะ การพฒนาทางเศรษฐกจและคณภาพชวตของประชาชน

66

ชน ตวชวด สาระการเรยนรแกนกลาง - นโยบายการเกบภาษ

ประเภทตาง ๆ และการใชจายของรฐ - แนวทางการแก

ปญหาการวางงาน ความหมาย สาเหต และ

ผลกระทบทเกดจากภาวะทางเศรษฐกจ เชน เงนเฟอ เงนฝด

ตวชวดความเจรญเตบโตทางเศรษฐกจ เชน GDP , GNP รายไดเฉลยตอบคคล

แนวทางการแกปญหาของนโยบายการเงนการคลง

๒. วเคราะหผลกระทบของการเปดเสรทางเศรษฐกจในยคโลกาภวตนทมผลตอสงคมไทย

ววฒนาการของการเปดเสรทางเศรษฐกจในยคโลกาภวตนของไทย

ปจจยทางเศรษฐกจทมผลตอการเปดเสรทางเศรษฐกจของประเทศ

ผลกระทบของการเปดเสรทางเศรษฐกจของประเทศทมตอภาคการเกษตร ภาคอตสาหกรรม ภาคการคาและบรการ

การคาและการลงทนระหวางประเทศ

67

ชน ตวชวด สาระการเรยนรแกนกลางบทบาทขององคกรระหวาง

ประเทศในเวทการเงนโลกทมผลกบประเทศไทย

๓. วเคราะหผลด ผลเสยของความรวมมอทางเศรษฐกจระหวางประเทศในรปแบบตาง ๆ

แนวคดพนฐานทเกยวของกบการคาระหวางประเทศ

บทบาทขององคการความรวมมอทางเศรษฐกจทสำาคญในภมภาคตาง ๆ ของโลก เชน WTO , NAFTA , EU , IMF , ADB , OPEC , FTA , APECในระดบตาง ๆ เขตสเหลยมเศรษฐกจ

ปจจยตาง ๆ ทนำาไปสการพงพา การแขงขนการขดแยง และการประสานประโยชนทางเศรษฐกจ

ตวอยางเหตการณทนำาไปสการพงพาทางเศรษฐกจ

ผลกระทบจากการดำาเนนกจกรรมทางเศรษฐกจระหวางประเทศ

ปจจยตาง ๆ ทนำาไปสการพงพาการแขงขน การขดแยง และการประสารประโยชนทางเศรษฐกจวธการกดกนทางการคาในการคาระหวางประเทศ

68

ชน ตวชวด สาระการเรยนรแกนกลาง

สาระท ๔ ประวตศาสตร

มาตรฐาน ส ๔.๑ เขาใจความหมาย ความสำาคญของเวลา และยคสมยทางประวตศาสตร สามารถใชวธการทางประวตศาสตรมาวเคราะหเหตการณตาง ๆ อยางเปนระบบ

ชน ตวชวด สาระการเรยนรแกนกลางม.๑ ๑. วเคราะหความสำาคญของ

เวลาในการศกษาประวตศาสตร

ตวอยางการใชเวลา ชวงเวลาและยคสมย ทปรากฏในเอกสารประวตศาสตรไทย

ความสำาคญของเวลา และชวงเวลาสำาหรบการศกษาประวตศาสตร

ความสมพนธและความสำาคญของอดตทมตอปจจบนและอนาคต

๒. เทยบศกราชตามระบบตางๆทใชศกษาประวตศาสตร

ทมาของศกราชทปรากฏในเอกสารประวตศาสตรไทย ไดแก จ.ศ. / ม.ศ. /ร.ศ./ พ.ศ. / ค.ศ. และ ฮศ.

วธการเทยบศกราชตางๆ และตวอยาง การเทยบ

ตวอยางการใชศกราชตาง ๆ ทปรากฏในเอกสาร

69

ชน ตวชวด สาระการเรยนรแกนกลางประวตศาสตรไทย

๓. นำาวธการทางประวตศาสตรมาใชศกษาเหตการณทางประวตศาสตร

ความหมายและความสำาคญของประวตศาสตร และวธการทางประวตศาสตรทมความ สมพนธเชอมโยงกน

ตวอยางหลกฐานในการศกษาประวตศาสตรไทยสมยสโขทย ทงหลกฐานชนตน และหลกฐานชนรอง ( เชอมโยงกบ มฐ.

ส ๔.๓) เชน ขอความ ในศลาจารก

สมยสโขทย เปนตน นำาวธการทางประวตศาสตรไป

ใชศกษาเรองราวของประวตศาสตรไทยทมอยในทองถนตนเองในสมยใดกได (สมยกอนประวตศาสตร สมยกอนสโขทย สมยสโขทย สมยอยธยา สมยธนบร สมยรตนโกสนทร ) และเหตการณสำาคญในสมยสโขทย

ม.๒ ๑. ประเมนความนาเชอถอของหลกฐาน ทางประวตศาสตรในลกษณะตาง ๆ

วธการประเมนความนาเชอถอของหลกฐานทางประวตศาสตรในลกษณะ ตาง ๆ อยางงาย ๆ เชน การศกษาภมหลงของผทำา หรอผเกยวของ สาเหต

70

ชน ตวชวด สาระการเรยนรแกนกลางชวงระยะเวลา รปลกษณของหลกฐานทางประวตศาสตร เปนตน

ตวอยางการประเมนความนาเชอถอของหลกฐานทางประวตศาสตรไทยทอย ในทองถนของตนเอง หรอหลกฐานสมยอยธยา ( เชอมโยงกบ มฐ. ส ๔.๓ )

๒. วเคราะหความแตกตางระหวางความจรงกบขอเทจจรงของเหตการณทางประวตศาสตร

ตวอยางการวเคราะหขอมลจากเอกสาร ตาง ๆ ในสมยอยธยา และธนบร ( เชอมโยงกบ มฐ. ส ๔.๓ ) เชน ขอความบางตอน ในพระราชพงศาวดารอยธยา / จดหมายเหตชาวตางชาต

ตวอยางการตความขอมลจากหลกฐานทแสดงเหตการณสำาคญในสมยอยธยาและธนบร

การแยกแยะระหวางขอมลกบความคดเหน รวมทงความจรงกบขอเทจจรงจากหลกฐานทางประวตศาสตร ความสำาคญของการ

วเคราะหขอมล และการ

๓. เหนความสำาคญของการตความหลกฐานทางประวตศาสตรทนาเชอถอ

71

ชน ตวชวด สาระการเรยนรแกนกลางตความทางประวตศาสตร

ม.๓ ๑. วเคราะหเรองราวเหตการณสำาคญทางประวตศาสตรไดอยางมเหตผลตามวธการทางประวตศาสตร

ขนตอนของวธการทางประวตศาสตรสำาหรบการศกษาเหตการณทางประวตศาสตรทเกดขนในทองถนตนเอง

วเคราะหเหตการณสำาคญในสมยรตนโกสนทร โดยใชวธการทางประวตศาสตร

นำาวธการทางประวตศาสตรมาใชในการศกษาเรองราวทเกยวของกบตนเอง ครอบครว และทองถนของตน

๒. ใชวธการทางประวตศาสตรในการศกษาเรองราวตาง ๆ ทตนสนใจ

ม.๔ –ม. ๖

๑. ตระหนกถงความสำาคญของเวลาและ ยคสมยทางประวตศาสตรทแสดงถงการเปลยนแปลงของมนษยชาต

เวลาและยคสมยทางประวตศาสตรทปรากฏในหลกฐานทางประวตศาสตรไทยและประวตศาสตรสากล

ตวอยางเวลาและยคสมยทางประวตศาสตรของสงคมมนษยทมปรากฏในหลกฐานทางประวตศาสตร (เ

72

ชน ตวชวด สาระการเรยนรแกนกลางชอมโยงกบ มฐ. ส ๔.๓)

ความสำาคญของเวลาและยคสมยทางประวตศาสตร

๒. สรางองคความรใหมทางประวตศาสตรโดยใชวธการทางประวตศาสตรอยางเปนระบบ

ขนตอนของวธการทางประวตศาสตร โดยนำาเสนอตวอยางทละขนตอนอยางชดเจน

คณคาและประโยชนของวธการทางประวตศาสตรทมตอการศกษาทางประวตศาสตร

ผลการศกษาหรอโครงงานทางประวตศาสตร

สาระท ๔ ประวตศาสตร

มาตรฐาน ส ๔.๒ เขาใจพฒนาการของมนษยชาตจากอดตจนถงปจจบน ในดานความสมพนธและการเปลยนแปลงของเหตการณอยางตอเนอง ตระหนกถงความสำาคญและสามารถ วเคราะหผลกระทบทเกดขน

ชน ตวชวด สาระการเรยนรแกนกลางม.๑ ๑. อธบายพฒนาการทาง

สงคม เศรษฐกจและการเมองของประเทศตาง ๆ ในภมภาคเอเชยตะวนออกเฉยงใต

ทตงและสภาพทางภมศาสตรของประเทศตาง ๆ ในภมภาคเอเชยตะวนออกเฉยงใต ทมผลตอพฒนาการทางดานตางๆ

73

ชน ตวชวด สาระการเรยนรแกนกลาง พฒนาการทางสงคม

เศรษฐกจ และการเมองของประเทศตาง ๆ ในภมภาคเอเชยตะวนออกเฉยงใต

๒. ระบความสำาคญของแหลงอารยธรรมในภมภาคเอเชยตะวนออกเฉยงใต

ทตงและความสำาคญของแหลงอารยธรรมในภมภาคเอเชยตะวนออกเฉยงใต เชนแหลงมรดกโลกในประเทศตาง ๆของเอเชยตะวนออกเฉยงใต

อทธพลของอารยธรรมโบราณในดนแดนไทยทมตอพฒนาการของสงคมไทยในปจจบน

ม.๒ ๑. อธบายพฒนาการทางสงคม เศรษฐกจ และการเมองของภมภาคเอเชย๒. ระบความสำาคญของแหลงอารยธรรมโบราณในภมภาคเอเชย

ทตงและสภาพทางภมศาสตรของภมภาคตางๆในทวปเอเชย (ยกเวนเอเชยตะวนออกเฉยงใต) ทมผลตอพฒนาการโดยสงเขป

พฒนาการทางสงคม เศรษฐกจ และการเมองของภมภาคเอเชย (ยกเวนเอเชยตะวนออกเฉยงใต)

ทตงและความสำาคญของแหลงอารยธรรมโบราณในภมภาคเอเชย เชน แหลงมรดกโลกในประเทศตางๆ

74

ชน ตวชวด สาระการเรยนรแกนกลางในภมภาคเอเชย

อทธพลของอารยธรรมโบราณทมตอภมภาคเอเชยในปจจบน

ชน ตวชวด สาระการเรยนรแกนกลางม.๓ ๑. อธบายพฒนาการทาง

สงคม เศรษฐกจ และการเมองของภมภาคตางๆ ในโลกโดยสงเขป๒. วเคราะหผลของการเปลยนแปลงทนำาไปสความรวมมอ และความขดแยง ในครสตศตวรรษท ๒๐ ตลอดจนความพยายามในการขจดปญหาความขดแยง

ทตงและสภาพทางภมศาสตรของภมภาคตางๆของโลก (ยกเวนเอเชย) ทมผลตอพฒนาการโดยสงเขป พฒนาการทางสงคม

เศรษฐกจ และการเมองของภมภาคตางๆของโลก (ยกเวนเอเชย)โดยสงเขป

อทธพลของอารยธรรมตะวนตกทมผลตอพฒนาการและการเปลยนแปลงของสงคมโลก

ความรวมมอและความขดแยงในครสตศตวรรษท ๒๐ เชน สงครามโลกครงท ๑ ครงท ๒ สงครามเยน องคการความรวมมอระหวางประเทศ

ม.๔-ม.๖

๑.วเคราะหอทธพลของอารยธรรรมโบราณ และการตดตอระหวางโลกตะวนออกกบโลกตะวนตกทมผล

อารยธรรมของโลกยคโบราณ ไดแก อารยธรรมลมแมนำาไทกรส-ยเฟรตส ไนล ฮวงโห สนธ และอารยธรรม

75

ชน ตวชวด สาระการเรยนรแกนกลางตอพฒนาการและการเปลยนแปลงของโลก

กรก-โรมน การตดตอระหวางโลกตะวน

ออกกบโลกตะวนตก และอทธพลทางวฒนธรรมทมตอกนและกน

เหตการณสำาคญตางๆทสงผลตอการเปลยนแปลงของโลกในปจจบน เชนระบอบฟวดส การฟ นฟ ศลปวทยาการสงครามครเสด การสำารวจทางทะเล การปฏรปศาสนา การปฏวตทาง

๒. วเคราะหเหตการณสำาคญตางๆทสงผลตอการเปลยนแปลงทางสงคม เศรษฐกจและการเมอง เขาสโลกสมยปจจบน

76

ชน ตวชวด สาระการเรยนรแกนกลาง๓. วเคราะหผลกระทบของการขยายอทธพลของประเทศในยโรปไปยงทวปอเมรกา แอฟรกาและเอเชย

วทยาศาสตร การปฏวตอตสาหกรรม จกรวรรดนยม ลทธชาตนยม เปนตน

ความรวมมอ และความขดแยงของมนษยชาตในโลก

สถานการณสำาคญของโลกในครสตศตวรรษท ๒๑เชน

- เหตการณ ๑๑กนยายน ๒๐๐๑(Nine Eleven )

- การขาดแคลนทรพยากร- การกอการราย

- ความขดแยงทางศาสนาฯลฯ

๔. วเคราะหสถานการณของโลกในครสตศตวรรษท ๒๑

สาระท ๔ ประวตศาสตร

มาตรฐาน ส ๔.๓ เขาใจความเปนมาของชาตไทยวฒนธรรม ภมปญญาไทย มความรก ความภมใจและธำารงความเปนไทย

ชน ตวชวด สาระการเรยนรแกนกลางม.๑ ๑. อธบายเรองราวทาง

ประวตศาสตรสมยกอนสโขทยในดนแดนไทยโดยสงเขป

สมยกอนประวตศาสตรในดนแดนไทย โดยสงเขป

รฐโบราณในดนแดนไทย เชน ศรวชยตามพรลงค ทวารวด เปนตน

รฐไทย ในดนแดนไทย เชน ลานนา นครศรธรรมราช

๒. วเคราะหพฒนาการของอาณาจกรสโขทยในดานตาง ๆ

77

ชน ตวชวด สาระการเรยนรแกนกลางสพรรณภม เปนตน

การสถาปนาอาณาจกรสโขทย และ ปจจยทเกยวของ (ปจจยภายในและ ปจจยภายนอก )

พฒนาการของอาณาจกรสโขทย ในดานการเมองการปกครอง เศรษฐกจ สงคม และความสมพนธระหวางประเทศ

วฒนธรรมสมยสโขทย เชน ภาษาไทย วรรณกรรม ประเพณสำาคญศลปกรรมไทย

ภมปญญาไทยในสมยสโขทย เชน การชลประทาน เครองสงคมโลก

ความเสอมของอาณาจกรสโขทย

๓. วเคราะหอทธพลของวฒนธรรม และภมปญญาไทยสมยสโขทยและสงคมไทยในปจจบน

ม.๒ ๑. วเคราะหพฒนาการของอาณาจกรอยธยา และธนบรในดานตางๆ

การสถาปนาอาณาจกรอยธยา

ปจจยทสงผลตอความเจรญรงเรองของอาณาจกรอยธยา

พฒนาการของอาณาจกรอยธยาในดานการเมองการ

๒. วเคราะหปจจยทสงผลตอความมนคงและความเจรญรงเรองของอาณาจกรอยธยา

78

ชน ตวชวด สาระการเรยนรแกนกลางปกครอง สงคม เศรษฐกจ และความสมพนธระหวางประเทศ

การเสยกรงศรอยธยาครงท ๑ และ การกเอกราช

ภมปญญาและวฒนธรรมไทยสมยอยธยา เชน การควบคมกำาลงคน และศลปวฒนธรรม

การเสยกรงศรอยธยาครงท ๒ การก เอกราช และการสถาปนาอาณาจกรธนบร

ภมปญญาและวฒนธรรมไทยสมยธนบร

วรกรรมของบรรพบรษไทย ผลงาน ของบคคลสำาคญของไทยและตางชาต ทมสวนสรางสรรคชาตไทย

๓. ระบภมปญญาและวฒนธรรมไทยสมยอยธยาและธนบร และอทธพลของภมปญญาดงกลาว ตอการพฒนาชาตไทยในยคตอมา

ม.๓ ๑. วเคราะหพฒนาการของไทย สมยรตนโกสนทรในดานตางๆ

การสถาปนากรงเทพมหานครเปน ราชธานของไทย

ปจจยทสงผลตอความมนคงและความเจรญรงเรองของไทยในสมยรตนโกสนทร

๒. วเคราะหปจจยทสงผลตอความมนคงและความเจรญรงเรองของไทยในสมยรตนโกสนทร

79

ชน ตวชวด สาระการเรยนรแกนกลาง บทบาทของพระมหา

กษตรยไทยในราชวงศจกรในการสรางสรรคความเจรญและความมนคงของชาต

พฒนาการของไทยในสมยรตนโกสนทรทางดานการเมอง การปกครอง สงคม เศรษฐกจ และความสมพนธระหวางประเทศตามชวงสมยตางๆ

เหตการณสำาคญสมยรตนโกสนทรทมผลตอการพฒนาชาตไทย เชน การทำาสนธสญญาเบาวรงในสมยรชกาลท ๔ การปฏรปประเทศในสมยรชกาลท ๕ การเขารวมสงครามโลกครงท ๑ และครงท ๒ โดยวเคราะหสาเหตปจจย และผลของเหตการณตาง ๆ

ภมปญญาและวฒนธรรมไทยในสมยรตนโกสนทร

บทบาทของไทยตงแตเปลยนแปลง การปกครองจนถงปจจบน

๓.วเคราะหภมปญญาและวฒนธรรมไทยสมยรตนโกสนทร และอทธพลตอการพฒนาชาตไทย๔.วเคราะหบทบาทของไทยในสมยประชาธปไตย

80

ชน ตวชวด สาระการเรยนรแกนกลางในสงคมโลก

ม.๔ – ม.๖

๑.วเคราะหประเดนสำาคญของประวตศาสตรไทย

ประเดนสำาคญของประวตศาสตรไทย เชน แนวคดเกยวกบความเปนมาของชาตไทย อาณาจกรโบราณในดนแดนไทย และอทธพลทมตอสงคมไทย ปจจยทมผลตอการสถาปนาอาณาจกรไทยในชวงเวลาตางๆ สาเหตและผลของการปฏรป ฯลฯ

บทบาทของสถาบนพระมหากษตรยในการพฒนาชาตไทยในดานตางๆ เชน การปองกนและรกษาเอกราชของชาต การสรางสรรควฒนธรรมไทย อทธพลของวฒนธรรม

ตะวนตก และตะวนออกทมตอสงคมไทย

ผลงานของบคคลสำาคญทงชาวไทยและตางประเทศ

๒. วเคราะหความสำาคญของสถาบนพระมหากษตรยตอชาตไทย๓. วเคราะหปจจยทสงเสรมความสรางสรรคภมปญญาไทย และวฒนธรรมไทย ซงมผลตอสงคมไทยในยคปจจบน๔. วเคราะหผลงานของบคคลสำาคญทงชาวไทยและตางประเทศ ทมสวนสรางสรรควฒนธรรมไทย และประวตศาสตรไทย

81

ชน ตวชวด สาระการเรยนรแกนกลางทมสวนสรางสรรค วฒนธรรมไทย และประวตศาสตรไทย

ปจจยทสงเสรมความสรางสรรคภมปญญาไทย และวฒนธรรมไทย ซงมผลตอสงคมไทยในยคปจจบน

๕. วางแผนกำาหนดแนวทางและการมสวนรวมการอนรกษภมปญญาไทยและวฒนธรรมไทย

สภาพแวดลอมทมผลตอการสรางสรรคภมปญญาและวฒนธรรมไทย

วถชวตของคนไทยในสมยตางๆ

การสบทอดและเปลยนแปลงของวฒนธรรมไทย

แนวทางการอนรกษภมปญญาและวฒนธรรมไทยและการมสวนรวมในการอนรกษ

วธการมสวนรวมอนรกษภมปญญาและวฒนธรรมไทย

สาระท ๕ภมศาสตร

มาตรฐาน ส ๕.๑ เขาใจลกษณะของโลกทางกายภาพ และความสมพนธของสรรพสงซงมผลตอกนและกน ในระบบของธรรมชาต ใชแผนทและเครองมอทางภมศาสตรในการคนหา วเคราะห สรป และใชขอมลภมสารสนเทศอยางมประสทธภาพ

82

ม.๑ ๑. เลอกใชเครองมอทางภมศาสตร (ลกโลก แผนท กราฟ แผนภม) ในการสบคนขอมล เพอวเคราะหลกษณะทางกายภาพและสงคมของประเทศไทยและทวปเอเชยออสเตรเลยและ

โอเชยเนย

เครองมอทางภมศาสตร (ลกโลกแผนท กราฟ แผนภม ฯลฯ) ทแสดงลกษณะทางกายภาพ และสงคมของประเทศไทยและทวปเอเชยออสเตรเลย และ โอเชยเนย

๒. อธบายเสนแบงเวลา และเปรยบเทยบวน เวลาของประเทศไทยกบทวปตาง ๆ

เสนแบงเวลาของประเทศไทยกบทวปตาง ๆ

ความแตกตางของเวลามาตรฐานกบเวลาทองถน

๓. วเคราะหเชอมโยงสาเหตและแนวทางปองกนภยธรรมชาตและการระวงภยทเกดขนในประเทศไทยและทวปเอเชยออสเตรเลยและโอเชยเนย

ภยธรรมชาตและการระวงภยทเกดขนในประเทศไทยและทวปเอเชยออสเตรเลย โอเชยเนย

ม.๒ ๑. ใชเครองมอทางภมศาสตรในการรวบรวม วเคราะห และนำาเสนอขอมลเกยวกบลกษณะทางกายภาพและสงคมของทวปยโรป และแอฟรกา

เครองมอทางภมศาสตรทแสดงลกษณะทางกายภาพและสงคมของทวปยโรป และแอฟรกา

๒. วเคราะหความสมพนธระหวางลกษณะทางกายภาพและสงคมของทวปยโรปและแอฟรกา

ลกษณะทางกายภาพและสงคมของทวปยโรปและแอฟรกา

83

ชน ตวชวด สาระการเรยนรแกนกลางม.๓ ๑. ใชเครองมอทาง

ภมศาสตรในการรวบรวม วเคราะห และนำาเสนอขอมลเกยวกบลกษณะทางกายภาพและสงคมของทวปอเมรกาเหนอ และอเมรกาใต

เครองมอทางภมศาสตรทแสดงลกษณะทางกายภาพและสงคมของทวป อเมรกาเหนอ และอเมรกาใต

๒.วเคราะหความสมพนธระหวางลกษณะทางกายภาพและสงคมของทวปอเมรกาเหนอ และอเมรกาใต

ลกษณะทางกายภาพและสงคมของทวป อเมรกาเหนอ และอเมรกาใต

ม.๔ ๖– ๑. ใชเครองมอทางภมศาสตรในการรวบรวม วเคราะห และนำาเสนอขอมลภมสารสนเทศอยางมประสทธภาพ

เครองมอทางภมศาสตรใหขอมลและขาวสารภมลกษณ ภมอากาศและภมสงคมของไทยและภมภาคตางๆทวโลก

๒. วเคราะหอทธพลของสภาพภมศาสตร ซงทำาใหเกดปญหาทางกายภาพหรอภยพบตทางธรรมชาตในประเทศไทยและภมภาคตาง ๆ ของโลก

ปญหาทางกายภาพหรอภยพบตทางธรรมชาตในประเทศไทยและภมภาคตาง ๆ ของโลก

การเปลยนแปลงลกษณะทางกายภาพ ในสวนตาง ๆ ของ โลก

การเกดภมสงคมใหมของโลก

84

ชน ตวชวด สาระการเรยนรแกนกลางม.๓ ๑. ใชเครองมอทาง

ภมศาสตรในการรวบรวม วเคราะห และนำาเสนอขอมลเกยวกบลกษณะทางกายภาพและสงคมของทวปอเมรกาเหนอ และอเมรกาใต

เครองมอทางภมศาสตรทแสดงลกษณะทางกายภาพและสงคมของทวป อเมรกาเหนอ และอเมรกาใต

๒.วเคราะหความสมพนธระหวางลกษณะทางกายภาพและสงคมของทวปอเมรกาเหนอ และอเมรกาใต

ลกษณะทางกายภาพและสงคมของทวป อเมรกาเหนอ และอเมรกาใต

๓. วเคราะหการเปลยนแปลงของพนท ซงไดรบอทธพลจากปจจยทางภมศาสตรในประเทศไทยและทวปตางๆ

การเปลยนแปลงของพนทซงไดรบอทธพลจากปจจยทางภมศาสตร ในประเทศไทยและทวปตางๆ เชน การเคลอนตวของแผนเปลอกโลก

85

สาระท ๕ ภมศาสตรมาตรฐาน ส ๕.๒ เขาใจปฏสมพนธระหวางมนษยกบสภาพแวดลอมทางกายภาพทกอใหเกดการสรางสรรควฒนธรรม มจตสำานกและมสวนรวมในการอนรกษทรพยากร และสงแวดลอม เพอการพฒนาทยงยน

ชน ตวชวด สาระการเรยนรแกนกลางม.๑ ๑. วเคราะหผลกระทบจาก

การเปลยนแปลงทางธรรมชาตของทวปเอเชยออสเตรเลย และโอเชยเนย

การเปลยนแปลงประชากร เศรษฐกจ สงคม และวฒนธรรมในทวปเอเชย ออสเตรเลย และโอเชยเนย

การกอเกดสงแวดลอมใหมทางสงคม

แนวทางการใชทรพยากรของคนในชมชนใหใชไดนานขน โดยมจตสำานกรคณคาของทรพยากร

แผนอนรกษทรยากรในทวปเอเชย

๒. วเคราะหความรวมมอของประเทศตาง ๆทมผลตอสงแวดลอมทางธรรมชาตของทวปเอเชยออสเตรเลย และโอเชยเนย

ความรวมมอระหวางประเทศในทวปเอเชย ออสเตรเลย โอเชยเนย ทมผลตอสงแวดลอมทางธรรมชาต

86

ชน ตวชวด สาระการเรยนรแกนกลาง๓. สำารวจ และอธบายทำาเลทตงกจกรรมทางเศรษฐกจและสงคมในทวปเอเชย ออสเตรเลย และโอเชยเนย โดยใชแหลงขอมลทหลากหลาย

ทำาเลทตงกจกรรมทางเศรษฐกจและสงคมในทวปเอเชย ออสเตรเลย และโอเชยเนย เชนศนยกลางการคมนาคม

๔. วเคราะหปจจยทางกายภาพและสงคมทมผลตอการเลอนไหลของความคด เทคโนโลย สนคา และประชากรในทวปเอเชยออสเตรเลย และโอเชยเนย

ปจจยทางกายภาพและสงคมทมผลตอ การเลอนไหลของความคด เทคโนโลย สนคา และประชากรในทวปเอเชยออสเตรเลย และโอเชยเนย

ม.๒ ๑. วเคราะหการกอเกดสงแวดลอมใหมทางสงคม อนเปนผลจากการเปลยนแปลงทางธรรมชาตและทางสงคมของทวปยโรป และแอฟรกา

การเปลยนแปลงประชากร เศรษฐกจ สงคม และวฒนธรรมของทวปยโรป และแอฟรกา

๒. ระบแนวทางการอนรกษทรพยากรธรรมชาตและสงแวดลอม ในทวปยโรป และแอฟรกา

การอนรกษทรพยากรธรรมชาตและสงแวดลอมในทวปยโรป และแอฟรกา

๓. สำารวจ อภปรายประเดนปญหาเกยวกบสงแวดลอมทเกดขนในทวปยโรป และแอฟรกา

ปญหาเกยวกบสงแวดลอมทเกดขนในทวปยโรป และแอฟรกา

87

ชน ตวชวด สาระการเรยนรแกนกลาง๔. วเคราะหเหตและผลกระทบทประเทศไทยไดรบจากการเปลยนแปลงของสงแวดลอมในทวปยโรป และ แอฟรกา

ผลกระทบจากการเปลยนแปลงของสงแวดลอมในทวปยโรป และแอฟรกา ตอประเทศไทย

ม.๓ ๑. วเคราะหการกอเกดสงแวดลอมใหมทางสงคม อนเปนผลจากการเปลยนแปลงทางธรรมชาตและทางสงคมของทวปอเมรกาเหนอและอเมรกาใต

การเปลยนแปลงประชากร เศรษฐกจ สงคม และวฒนธรรมของทวปอเมรกาเหนอและอเมรกาใต

๒. ระบแนวทางการอนรกษทรพยากร ธรรมชาตและสงแวดลอมในทวปอเมรกาเหนอและอเมรกาใต

ทรพยากรธรรมชาตและสงแวดลอมในทวป อเมรกาเหนอและอเมรกาใต

๓. สำารวจ อภปรายประเดนปญหาเกยวกบสงแวดลอมทเกดขนในทวปอเมรกาเหนอและอเมรกาใต

ปญหาเกยวกบสงแวดลอมทเกดขนในทวปอเมรกาเหนอและอเมรกาใต

88

ชน ตวชวด สาระการเรยนรแกนกลาง๔. วเคราะหเหตและผลกระทบตอเนองจากการเปลยนแปลงของสงแวดลอมในทวปอเมรกาเหนอและอเมรกาใต ทสงผลตอประเทศไทย

ผลกระทบตอเนองของสงแวดลอมในทวปอเมรกาเหนอและอเมรกาใต ทสงผลตอประเทศไทย

ม.๔ ๖– ๑.วเคราะหสถานการณและวกฤตการณ ดานทรพยากรธรรมชาตและสงแวดลอมของประเทศไทยและโลก

การเปลยนแปลงลกษณะทางกายภาพ ในสวนตาง ๆ ของ โลก

การเกดภมสงคมใหม ๆ ในโลก

วกฤตการณดานทรพยากรธรรมชาตและสงแวดลอมของประเทศไทยและโลก

๒. ระบมาตรการปองกนและแกไขปญหา บทบาทขององคการและการประสานความรวมมอทงในประเทศและนอกประเทศเกยวกบกฎหมายสงแวดลอม การจดการทรพยากร ธรรมชาตและสงแวดลอม

มาตรการปองกนและแกไขปญหา บทบาทขององคการและการประสานความรวมมอทงในประเทศและนอกประเทศ กฎหมายสงแวดลอม การจดการทรพยากรธรรมชาตและสงแวดลอม

89

ชน ตวชวด สาระการเรยนรแกนกลาง๓. ระบแนวทางการอนรกษทรพยากรธรรมชาตและสงแวดลอมในภมภาคตาง ๆ ของโลก

การอนรกษทรพยากรธรรมชาตและสงแวดลอมในภมภาคตาง ๆ ของโลก

๔. อธบายการใชประโยชนจากสงแวดลอมในการสรางสรรควฒนธรรม อนเปนเอกลกษณของทองถนทงในประเทศไทยและโลก

การใชประโยชนจากสงแวดลอมในการสรางสรรควฒนธรรม อนเปนเอกลกษณของทองถนทงในประเทศไทยและโลก

๕. มสวนรวมในการแกปญหาและ การดำาเนนชวตตามแนวทางการอนรกษทรพยากรและสงแวดลอม เพอการพฒนาทยงยน

การแกปญหาและการดำาเนนชวตตาม แนวทางการอนรกษทรพยากรและสงแวดลอม เพอการพฒนาทยงยน

ตอนท๒

90

โครงสรางกลมสาระการเรยนร ระดบมธยมศกษาตอนตนกลมสาระสงคมศกษาศาสนาและวฒนธรรม

รายวชาพนฐานส๒๑๑๐๑สงคมศกษา๑ จำานวน ๖๐ ชวโมง ๑.๕ หนวยกตส๒๑๑๐๒ประวตศาสตร๑ จำานวน ๒๐ ชวโมง ๐.๕ หนวยกตส๒๑๑๐๓สงคมศกษา๒ จำานวน ๖๐ ชวโมง ๑.๕ หนวยกตส๒๑๑๐๔ประวตศาสตร๒ จำานวน ๒๐ ชวโมง ๐.๕ หนวยกตส๒๒๑๐๑สงคมศกษา๓ จำานวน ๖๐ ชวโมง ๑.๕ หนวยกตส๒๒๑๐๒ประวตศาสตร๓ จำานวน ๒๐ ชวโมง ๐.๕ หนวยกตส๒๒๑๐๓สงคมศกษา๔ จำานวน ๖๐ ชวโมง ๑.๕ หนวยกตส๒๒๑๐๔ประวตศาสตร๔ จำานวน ๒๐ ชวโมง ๐.๕ หนวยกตส๒๓๑๐๑สงคมศกษา๕ จำานวน ๖๐ ชวโมง ๑.๕ หนวยกตส๒๓๑๐๒ประวตศาสตร๕ จำานวน ๒๐ ชวโมง ๐.๕ หนวยกตส๒๓๑๐๓สงคมศกษา๖ จำานวน ๖๐ ชวโมง ๑.๕ หนวยกตส๒๓๑๐๔ประวตศาสตร ๖ จำานวน ๒๐ ชวโมง ๐.๕ หนวยกตรายวชาเพมเตม

91

ส๒๑๒๐๑พระพทธศาสนา๑ จำานวน ๔๐ ชวโมง ๑.๐ หนวยกตส๒๑๒๐๒พระพทธศาสนา๒ จำานวน ๔๐ ชวโมง ๑.๐ หนวยกตส๒๑๒๐๓อสลามศกษา๑ จำานวน ๔๐ ชวโมง

๑.๐ หนวยกตส๒๑๒๐๔อสลามศกษา๒ จำานวน ๔๐ ชวโมง ๑.๐ หนวยกตส๒๒๒๐๑พระพทธศาสนา๓ จำานวน ๔๐ ชวโมง ๑.๐ หนวยกตส๒๒๒๐๒พระพทธศาสนา๔ จำานวน ๔๐ ชวโมง ๑.๐ หนวยกตส๒๒๒๐๓อสลามศกษา๓ จำานวน ๔๐ ชวโมง ๑.๐ หนวยกตส๒๒๒๐๔อสลามศกษา๔ จำานวน ๔๐ ชวโมง ๑.๐ หนวยกตส๒๓๒๐๑พระพทธศาสนา๕ จำานวน ๔๐ ชวโมง ๑.๐ หนวยกตส๒๓๒๐๒พระพทธศาสนา๖ จำานวน ๔๐ ชวโมง ๑.๐ หนวยกตส๒๓๒๐๓อสลามศกษา๕ จำานวน ๔๐ ชวโมง ๑.๐ หนวยกตส๒๓๒๐๔อสลามศกษา๖ จำานวน ๔๐ ชวโมง ๑.๐ หนวยกตส๒๐๒๐๑ อาเซยนศกษา จำานวน ๒๐ ชวโมง ๐.๕ หนวยกต

คำาอธบายรายวชาพนฐาน

92

ส๒๑๑๐๑ สงคมศกษา ๑ กลมสาระการเรยนรสงคมศกษา ศาสนาและวฒนธรรม ชนมธยมศกษาปท ๑ ภาคเรยนท ๑ เวลา ๖๐ ชวโมง จำานวน ๑.๕ หนวยกต

ศกษาวเคราะห การเผยแผพระพทธศาสนาสประเทศไทย ความสำาคญของพระพทธศาสนาทมตอสภาพแวดลอมในสงคมไทย การพฒนาตน และครอบครว พทธประวตต งแตประสต การบ ำาเพญทกรกรยา แบบอยางการดำาเนนชวตและขอคดจากประวตสาวก ชาดก เร องเลา พทธคณ อรยสจ ๔ การพฒนาจตดวยวธคดแบบโยนโสมนสการ สวดมนต แผเมตตา การบรหารจตและการเจรญปญญาดวยวธอานาปานสต การปฏบตธรรมตามหลกศาสนาทตนนบถอ เหตผลและความจำาเปนทตองศกษาเรยนรศาสนาอนและปฏบตตอศาสนาอนไดอยางเหมาะสม บคคลทเปนแบบอยางในทองถนในการปฏบตดานศาสนา การบำาเพญประโยชนตอศาสนสถานของศาสนาทตนนบถอ ประพฤตปฏบตตามแบบอยาง จรยวตรของพระสาวก ปฏบตตนอยางเหมาะสมตอบคคลตามหลกศาสนา การจดพธกรรม การปฏบตตามศาสนพธ ประวตความสำาคญและการปฏบตตนในวนสำาคญทางศาสนา ปฏบตตามกฎหมายในการคมครองสทธบคคล ความสามารถในการทำาประโยชนตอสงคมและประเทศชาต คณคาทางวฒนธรรมทเปนปจจยในการสรางความสมพนธทดตอกน การเคารพในสทธของตนเองและผอน หลกการ เจตนารมณ โครงสรางและสาระส ำาค ญของรฐธรรมนญแหงราชอาณาจกรไทย บทบญญตของรฐธรรมนญแหงราชอาณาจกรไทยฉบบปจจบนทเกยวของกบตนเอง

โดยใชกระบวนการศกษาคนควา สบเสาะหาความร สบคนขอมล อภปราย นำาเสนอ จดกลม เปรยบเทยบ สาธต บทบาทสมมตและปฏบตจรง เพอใหเกดความร ความคด ความเขาใจ สามารถนำาเสนอสอสารสงทไดเรยนรดวยความภาคภมใจ มความสามารถในการตดสนใจ ตระหนก เหนคณคาของการนำาความรไปใชใหเกดประโยชนในชวตประจำา

93

วนเพอพฒนาตนเองและสงคม มจตสาธารณะ มคณธรรมจรยธรรม มคานยมทเหมาะสมและมความภาคภมใจในความเปนไทยรหสตวชวด

ส๑.๑ ม.๑/๑ ม.๑/๒ ม.๑/๓ ม.๑/๔ ม.๑/๕ ม.๑/๖ ม.๑/๗ ม.๑/๘ ม.๑/๙ ม.๑/๑๐ ม.๑/๑๑

ส๑.๒ ม.๑/๑ ม.๑/๒ ม.๑/๓ ม.๑/๔ ม.๑/๕ ส๒.๑ ม.๑/๑ ม.๑/๒ ม.๑/๓ ม.๑/๔ส๒.๒ ม.๑/๑ ม.๑/๒ ม.๑/๓

รวมทงหมด ๒๓ ตวชวด

คำาอธบายรายวชาพนฐานส๒๑๑๐๒ประวตศาสตร ๑ กลมสาระการเรยนรสงคมศกษา ศาสนาและวฒนธรรม ชนมธยมศกษาปท ๑ ภาคเรยนท ๑ เวลา ๒๐ ชวโมง จำานวน ๐.๕ หนวยกต

ศ กษา เร องของคา บเวลา ศ กรา ช ว ธ ก าร ในการศ กษาประวต ศาสตร หล กฐานทางประวต ศาสตรการแบงย คสมย ในประวตศาสตร เพอเปนเคร องมอในการศกษาท ำาความเขาใจในทางประวตศาสตรอยางถกตอง

ศกษาพฒนาการทางสงคม เศรษฐกจ และการเมองของประเทศตาง ๆ แหลงอารยธรรม ในภมภาคเอเชยตะวนออกเฉยงใต เพอใหเขาใจ และประยกตเช อมโยงในการศกษาพฒนาการทางสงคมของไทยในปจจบนรหสตวชวด

ส๔.๑ ม.๑/๑, ม.๑/๒, ม.๑/๓ส๔.๒ ม.๑/๑, ม.๑/๒

94

รวมทงหมด ๕ ตวชวด

คำาอธบายรายวชาพนฐานส๒๑๑๐๓ สงคมศกษา๒ กลมสาระการเรยนรสงคมศกษา ศาสนาและวฒนธรรม ชนมธยมศกษาปท ๑ ภาคเรยนท ๒ เวลา ๖๐ ชวโมง จำานวน ๑.๕ หนวยกต

ศกษา วเคราะห ความหมายและความสำาคญของเศรษฐศาสตร คานยม พฤตกรรมการบรโภคของคนในสงคมทสงผลตอเศรษฐกจของชมชนและประเทศ ความเปนมา หลกการและความสำาคญของปรชญาเศรษฐกจพอเพยงทมตอสงคมไทย บทบาทหนาทและความแตกตางของสถาบนการเงนแตละประเภท ธนาคารกลาง การพงพาอาศยกนและการแบงปนทางเศรษฐกจในประเทศ ปจจยทมอทธพลตอการกำาหนดอปสงคและอปทาน ผลของการมกฎหมายเกยวกบทรพยสนทางปญญา เลอกใชเครองมอทางภมศาสตรในการสบคนขอมล เพอวเคราะหลกษณะทางกายภาพและสงคมของประเทศไทยและทวปเอเชย ออสเตรเลย โอ

95

เชยเนย เสนแบงเวลา เปรยบเทยบวนเวลาของประเทศไทยกบทวปตางๆ เชอมโยงสาเหตและแนวทางปองกนภยธรรมชาต และการระวงภยทจะเกดขนในประเทศไทยและทวปเอเชย ออสเตรเลย โอเชยเนย ผลกระทบจากการเปล ยนแปลงทางธรรมชาต ของทวป เอเชย ออสเตรเลย โอเชยเนย ความรวมมอของประเทศตางๆทมผลตอสงแวดลอมทางธรรมชาตของทวปเอเชย ออสเตรเลย โอเชยเนย ส ำารวจทำาเลทตงกจกรรมทางเศรษฐกจและสงคมในทวปเอเชย ออสเตรเลย โอเชยเนย ปจจยทางกายภาพและสงคมทมผลตอการเลอนไหลของความคด เทคโนโลย สนคาและประชากรในทวปเอเชย ออสเตรเลย โอเชยเนย

โดยใชกระบวนการศกษาคนควา สบเสาะหาความร สบคนขอมล อภปราย นำาเสนอ จดกลม เปรยบเทยบ สาธต บทบาทสมมตและปฏบตจรง เพอใหเกดความร ความคด ความเขาใจ สามารถนำาเสนอสอสารสงทไดเรยนรดวยความภาคภมใจ มความสามารถในการตดสนใจ ตระหนก เหนคณคาของการนำาความรไปใชใหเกดประโยชนในชวตประจำาวนเพอพฒนาตนเองและสงคม มจตสาธารณะ มคณธรรมจรยธรรม มคานยมทเหมาะสมและมความภาคภมใจในความเปนไทยรหสตวชวด

ส๓.๑ ม.๑/๑ , ม.๑/๒ ,ม.๑/๓ส๓.๒ ม.๑/๑ , ม.๑/๒ ,ม.๑/๓, ม.๑/๔ส๕.๑ ม.๑/๑ , ม.๑/๒, ม.๑/๓ส๕.๒ ม.๑/๑ , ม.๑/๒ ,ม.๑/๓ ,ม.๑/๔

รวมทงหมด ๑๔ ตวชวด

คำาอธบายรายวชาพนฐานส๒๑๑๐๔ประวตศาสตร ๒ กลมสาระการเรยนรสงคมศกษา ศาสนาและวฒนธรรม

96

ชนมธยมศกษาปท ๑ ภาคเรยนท ๒ เวลา ๒๐ ชวโมง จำานวน ๐.๕ หนวยกต

ศกษาประวตศาสตรยคกอนสโขทยและสมยสโขทย ดานปจจยทางภมศาสตรในการตงถนฐาน การเมอง การปกครอง เศรษฐกจ สงคมและวฒนธรรม ดวยวธการทางประวตศาสตร

เพอใหมความร ความเขาใจและสามารถวเคราะหเปรยบเทยบปจจยพนฐานการตงถนฐานของรฐในการดำารงชวตของประชากรไทยในยคตางๆ ในอดตถงสมยสโขทยและเกดความภาคภมใจในภมปญญา และประวตศาสตรชาตไทยรหสตวชวด

ส ๔.๓ ม.๑/๑, ม.๑/๒, ม.๑/๓รวมทงหมด ๓ ตวชวด

คำาอธบายรายวชาพนฐาน

97

ส๒๒๑๐๑สงคมศกษา๓ กลมสาระการเรยนรสงคมศกษา ศาสนาและวฒนธรรม ชนมธยมศกษาปท ๒ ภาคเรยนท ๑ เวลา ๖๐ ชวโมง จำานวน ๑.๕ หนวยกต

ศกษาลกษณะทางกายภาพการเปลยนแปลงประชากร เศรษฐกจ สงคมวฒนธรรม ทรพยากรธรรมชาตและสงแวดลอมและปญหาเกยวกบสงแวดลอมของทวปยโรป และแอฟรกา โดยการใชเคร องมอทางภมศาสตรในการรวบรวม อภปราย วเคราะห เปรยบเทยบ และนำาเสนอข อ ม ล เ พ อ ใ ห ส า ม า ร ถ ร ะ บ แ น ว ท า ง ก า ร พ ฒ น า แ ล ะ อ น ร ก ษ ทรพยากรธรรมชาต และสงแวดลอมของทวปยโรป และแอฟรกา และเชอมโยงถงผลกระทบทมตอประเทศไทย ศกษาพระพทธศาสนา ในเร องการเผยแผพระพทธศาสนาสประเทศเพอนบาน ความสำาคญของพระพทธศาสนาทชวยสรางความสมพนธอนดของคนในชาตและประเทศเพอนบาน ความสำาคญของพระพทธศาสนาในการจดระเบยบสงคม และเปนเอกลกษณของชาต พทธประวต พระไตรปฎกและหลกธรรมสำาคญในกรอบของอรยสจ ๔ ประวตพทธสาวก ศาสนพธ เพอใหเกดศรทธาอยางยงตอพระรตนตรย และรกการเรยนรพระพทธศาสนาประพฤตปฏบตตนเปนพทธศาสนกชนทดมคณธรรม จรยธรรมในการอยรวมกนในสงคมปฏบตศาสนกจในแตละศาสนพธไดถกตอง และเขาใจยอมรบในความแตกตางของศาสนพธของศาสนาอน ๆรหสตวชวด

ส๑.๑ ม.๒/๑, ม.๒/๒, ม.๒/๓, ม.๒/๔, ม.๒/๕, ม.๒/๖, ม.๒/๗, ม.๒/๘, ม.๒/๙, ม.

๒/๑๐,ม.๒/๑๑ส๑.๒ ม.๒/๑,ม.๒/๒,ม.๒/๓,ม.๒/๔,ม.๒/๕,ม.๒/๖,ม.๒/๗ส๕.๑ ม.๒/๑,ม.๒/๒ส๕.๒ ม.๒/๑,ม.๒/๒,ม.๒/๓,ม.๒/๔

รวมทงหมด ๒๔ตวชวด

98

คำาอธบายรายวชาพนฐานส๒๒๑๐๒ประวตศาสตร๓ กลมสาระการเรยนรสงคมศกษา ศาสนาและวฒนธรรม ชนมธยมศกษาปท ๒ ภาคเรยนท ๑ เวลา ๒๐ ชวโมง จำานวน ๐.๕ หนวยกต

ศ ก ษ า ว ธ ก า ร ป ร ะ เ ม น ค ว า ม น า เ ช อ ถ อ ข อ ง ห ล ก ฐ า น ท า งประวตศาสตร เพอใหสามารถวเคราะหความแตกตางระหวางความจรง กบขอเทจจรงของเหตการณทางประวตศาสตร และเหนความสำาคญของการตความหลกฐานทางประวตศาสตร ศกษาพฒนาการทางสงคม เศรษฐกจ และการเมองของประเทศตาง ๆ แหลงอารยธรรม ในภมภาคเอเชย เพอใหเขาใจ และประยกตเชอมโยงในการศกษาพฒนาการทางสงคมของไทยในปจจบนรหสตวชวด

ส๔.๑ ม.๒/๑, ม.๒/๒, ม.๒/๓ส๔.๒ ม.๒/๑, ม.๒/๒

รวมทงหมด ๕ ตวชวด

99

คำาอธบายรายวชาพนฐานส๒๒๑๐๓สงคมศกษา ๔ กลมสาระการเรยนรสงคมศกษา ศาสนาและวฒนธรรม ชนมธยมศกษาปท ๒ ภาคเรยนท ๒ เวลา ๖๐ ชวโมง จำานวน ๑.๕ หนวยกต

ศกษากฎหมาย ทเกยวของกบตนเอง ครอบครว ชมชน และประเทศ กระบวนการในการตรากฎหมาย สถาบนทางสงคม และการเมองการปกครองของไทย

เพอใหมความรความเขาใจ และเหนคณคาการปฏบตตนตามสถานภาพ บทบาท สทธ เสรภาพ หนาทในฐานะพลเมองดตามวถ ประชาธปไตย มความเขาใจอนดระหวางประเทศในภมภาคเอเชย ตามพนฐานความคลายคลงและแตกตางกนทางวฒนธรรม ศกษา ปจจยทมผลตอการลงทนและการออม ปจจยการผลตสนคาและบรการ ระบบเศรษฐกจแบบตาง ๆ ปรชญาเศรษฐกจพอเพยง การคมครองสทธในฐานะผบรโภค และการกระจายของทรพยากรในโลก เพอใหสามารถ อธบาย อภปราย เสนอแนวทางในการจดการทางดานเศรษฐกจในระดบตนเอง ครอบครว ชมชน และระดบประเทศรหสตวชวด

100

ส ๒.๑ ม.๒/๑, ม.๒/๒, ม.๒/๓, ม.๒/๔ส ๒.๒ ม.๒/๑, ม.๒/๒ส ๓.๑ ม.๒/๑, ม.๒/๒, ม.๒/๓ม.๒/๔ส ๓.๒ ม.๒/๑, ม.๒/๒, ม.๒/๓, ม.๒/๔

รวมทงหมด ๑๔ ตวชวด

คำาอธบายรายวชาพนฐานส๒๒๑๐๔ประวตศาสตร ๔ กลมสาระการเรยนรสงคมศกษา ศาสนาและวฒนธรรม ชนมธยมศกษาปท ๒ ภาคเรยนท ๒ เวลา ๒๐ ชวโมง จำานวน ๐.๕ หนวยกต

ศกษาประวตศาสตรและพฒนาการของอาณาจกรอยธยา และธนบร ในดานตาง ๆ การสถาปนาอาณาจกร การสงคราม วรกรรมของบรรพบรษไทยและตางชาตทมสวนสรางสรรคชาต การเมอง การปกครอง เศรษฐกจ สงคมและวฒนธรรม ดวยวธการทางประวตศาสตร เพอใหมความร ความเขาใจและสามารถวเคราะหปจจยทสงผลตอความมนคงและความเจรญรงเรองของอาณาจกรอยธยาและเกดความภาคภมใจในภมปญญา และประวตศาสตรชาตไทยรหสตวชวด

101

ส๔.๓ ม.๒/๑, ม.๒/๒, ม.๒/๓รวมทงหมด ๓ ตวชวด

คำาอธบายรายวชาพนฐานส๒๓๑๐๑ สงคมศกษา๕ กลมสาระการเรยนรสงคมศกษา ศาสนาและวฒนธรรม ชนมธยมศกษาปท ๓ ภาคเรยนท ๑ เวลา ๖๐ ชวโมง จำานวน ๑.๕ หนวยกต

ศกษาลกษณะทางกายภาพ การเปลยนแปลงประชากร เศรษฐกจ สงคม วฒนธรรม ทรพยากรธรรมชาตและสงแวดลอมและปญหาเกยวกบสงแวดลอม ของทวปอเมรกาเหนอและอเมรกาใต โดยการใชเครองมอทางภมศาสตรในการรวบรวม วเคราะห เปรยบเทยบ และนำาเสนอขอมล

102

เพอใหมความรความเขาใจและสามารถนำาความร ไปใชเปนแนวทางในการแกปญหาสงแวดลอมของประเทศไทยวเคราะห อภปราย อธบายความสำาคญของพระพทธศาสนาพทธประวต พทธสาวก ชาดก หลกธรรม การบรหารจต ศาสนพธ วธการดำาเนนชวตของศาสนกชน เพอใหมความรความเขาใจ เหนคณคา ปฏบตตนเปน ศาสนกชนทด และธำารงรกษาพระพทธศาสนารหสตวชวด

ส๑.๑ ม .๓ /๑ ,ม .๓ /๒ , ม .๓ /๓ , ม .๓ /๔ , ม .๓ /๕ , ม.๓/๖, ม.๓/๗ , ม.๓/๘ ,ม.๓/๙ ,

ม.๓/๑๐ส๑.๒ ม.๓/๑,ม.๓/๒ , ม.๓/๓ , ม.๓/๔, ม.๓/๕ ,ม.๓/๖ , ม.๓/๗ ส๕.๑ ม.๓/๑,ม.๓/๒ ส๕.๒ ม.๓/๑,ม.๓/๒ , ม.๓/๓, ม.๓/๔

รวมทงหมด ๒๓ ตวชวด

คำาอธบายรายวชาพนฐานส๒๓๑๐๒ ประวตศาสตร๕ กลมสาระการเรยนร สงคมศกษา ศาสนาและวฒนธรรม

103

ชนมธยมศกษาปท ๓ ภาคเรยนท ๑ เวลา ๒๐ ชวโมง จำานวน ๐.๕ หนวยกต

ศกษาเรองขนตอนของวธการทางประวตศาสตร สามารถใชวธการทางประวตศาสตรมาวเคราะหเหตการณตางๆอยางเปนระบบศกษาเหตการณสำาคญในสมยรตนโกสนทร การสถาปนกรงเทพมหานครเปนราชธานของไทย ปจจยทสงผลตอความมนคงและความเจรญรงเรองของไทยในสมยรตนโกสนทร บทบาทของพระมหากษตรยไทยในราชวงศจกรในการสรางสรรคความเจรญและความมนคงของชาต พฒนาการของไทยในสมยรตนโกสนทรทางดานการเมอง การปกครอง สงคม เศรษฐกจ และความสมพนธระหวางประเทศตามชวงสมยตางๆ เหตการณสำาคญสมยรตนโกสนทรทมผลตอการพฒนาชาตไทย เชน การทำาสนธสญญาเบาวรงในสมยรชกาลท ๔ การปฏรปประเทศในสมยรชกาลท ๕ การเขารวมสงครามโลกครงท ๑ และครงท ๒โดยวเคราะหสาเหตปจจย และผลของเหตการณตาง ๆ ภมปญญาและวฒนธรรมไทยในสมยรตนโกสนทร บทบาทของไทยตงแตเปลยนแปลงการปกครองจนถงปจจบนในสงคมโลก

เพอใหมความรความเขาใจและสามารถวเคราะหพฒนาการของไทยสมยรตนโกสนทรในดานตางๆปจจยทสงผลตอความมนคงและความเจรญรงเรองของไทยในสมยรตนโกสนทรภมปญญาและวฒนธรรมไทยสมยรตนโกสนทร และอทธพลตอการพฒนาชาตไทยรวมถงบทบาทของไทยในสมยประชาธปไตย เขาใจความเปนมาของชาตไทยวฒนธรรม ภมปญญาไทย มความรกความภมใจและธำารงความเปนไทยรหสตวชวด

ส๔.๑ ม.๓/๑ ,ม.๓/๒ส๔.๓ ม.๓/๑ ,ม.๓/๒ , ม.๓/๓ , ม.๓/๔

รวมทงหมด ๖ ตวชวด

104

คำาอธบายรายวชาพนฐานส๒๓๑๐๓ สงคมศกษา ๖ กลมสาระการเรยนรสงคมศกษา ศาสนาและวฒนธรรม ชนมธยมศกษาปท ๓ ภาคเรยนท ๒ เวลา ๖๐ ชวโมง จำานวน ๑.๕ หนวยกต

ศกษาเร องกฎหมาย สทธมนษยชน วฒนธรรมไทย วฒนธรรมสากล ปจจยทกอใหเกดความขดแยง ปจจยทสงเสรมใหดำารงชวตอยางมความสข ระบอบการปกครอง รฐธรรมนญและประเดนปญหาทเปนอปสรรคตอการพฒนาประชาธปไตยของประเทศไทย เพอใหมความร ความเขาใจ สามารถวเคราะห อธบาย อภปราย เปรยบเทยบ แสดงความคดเหน เสนอแนวทางและมสวนรวมในการปฏบตหนาทของการเปนพลเมองดในระบอบประชาธปไตยอนมพระมหากษตรยทรงเปนประมข ศกษาเร องกลไกราคาในระบบในระบบเศรษฐกจ เศรษฐกจพอเพยง สหกรณ นโยบาย บทบาทหนาทของรฐบาลในระบบเศรษฐกจ การรวมกลมทางเศรษฐกจระหวางประเทศ ภาวะเงนเฟอ เงนฝด ปญหาการวางงาน การกดกนทางการคาระหวางประเทศ

เพอใหมความรความเขาใจ สามารถวเคราะห อธบาย อภปราย แสดงความคดเหน และมสวนรวมในการแกปญหาเพอการดำารงชวตทมดลภาพรหสตวชวด

ส๒.๑ ม.๓/๑, ม.๓/๒, ม.๓/๓, ม.๓/๔, ม.๓/๕ส๒.๒ ม.๓/๑, ม.๓/๒, ม.๓/๓, ม.๓/๔ส๓.๑ ม.๓/๑, ม.๓/๒, ม.๓/๓

105

ส๓.๒ ม.๓/๑, ม.๓/๒, ม.๓/๓, ม.๓/๔, ม.๓/๕, ม.๓/๖รวมทงหมด ๑๘ ตวชวด

คำาอธบายรายวชาพนฐานส๒๓๑๐๔ ประวตศาสตร ๖ กลมสาระการเรยนรสงคมศกษา ศาสนาและวฒนธรรม ชนมธยมศกษาปท ๓ ภาคเรยนท ๒ เวลา ๒๐ ชวโมง จำานวน ๐.๕ หนวยกต

ศกษา พฒนาการทางสงคม เศรษฐกจ และการเมองของภมภาคตางๆของโลก (ยกเวนเอเชย) อทธพลของอารยธรรมตะวนตกทมผลตอพฒนาการและการเปลยนแปลงของสงคมโลกความรวมมอและความขดแยงในครสตศตวรรษท ๒๐ เชน สงครามโลกครงท ๑ ครงท ๒ สงครามเยน องคการความรวมมอระหวางประเทศ

เพอใหมความรความเขาใจและสามารถอธบายพฒนาการทางสงคม เศรษฐกจ และการเมองของภมภาคตางๆ ในโลก วเคราะหผลของการเปลยนแปลงทนำาไปสความรวมมอและความขดแยในครสตศตวรรษท ๒๐ ตลอดจนความพยายามในการขจดปญหาความขดแยงเขาใจพฒนาการของมนษยชาตจากอดตจนถงปจจบน ในดานความสมพนธและการเปลยนแปลงของเหตการณอยางตอเนองตระหนกถงความสำาคญและสามารถวเคราะหผลกระทบทเกดขน

106

รหสตวชวดส๔/๒ ม.๓/๑, ม.๓/๒

รวมทงหมด ๒ ตวชวด

คำาอธบายรายวชาเพมเตมส๒๑๒๐๑ พระพทธศาสนา ๑ กลมสาระการเรยนร สงคมศกษาศาสนาและวฒนธรรมชนมธยมศกษาปท ๑ ภาคเรยนท ๑ เวลา ๔๐ ชวโมง ๑.๐ หนวยกต

รและเขาใจการสงคายนาการเผยแผพระพทธศาสนาเขาสประเทศไทย จรยวตรของพทธสาวกในเรองวถชวต และ การเขาพบพระภกษ บทบาทของพระภกษในการเผยแผพระพทธศาสนา และการแสดงความเคารพ ในโอกาสตางๆ อธบาย พระรตนตรย ในเรอง พทธคณ 9 ขอธรรมสำาคญในกรอบ อรยสจ 4 และพทธศาสนสภาษตวเคราะห ความสำาคญของพระพทธศาสนาตอสงคมไทยในฐานะเปน ศาสนาประจำาชาตสถาบนหลกของสงคมไทย สภาพแวดลอมทกวางขวาง และครอบคลมสงคมไทย

107

สรปและวเคราะห พทธประวตตงแต การประสตเทวทตทง 4 การแสวงหาความรและการบำาเพญทกรกรยา ประวตพทธสาวก พทธสาวกาและศาสนกชนตวอยางตามทกำาหนด ชาดกและสามารถนำาเอาคณธรรมของทานมาเปนแบบอยางในการดำาเนนชวต และปฏบตตนตามหลกธรรมทางพทธศาสนาศาสนาโดยใชปรชญาแบบพอเพยง และดแลรกษาสงแวดลอม

เพอใหเหนคณคาและเกดศรทธาตอพระรตนตรยและหลกธรรมทางพระพทธศาสนา ประพฤตตนเปนพทธศาสนกชนทด และสามารถนำาไปพฒนาแกปญหาของตนเองและครอบครว ตามแนวทางของพระพทธศาสนา เพอการอยรวมกนไดอยางสนตสขผลการเรยนร

1. อธบายการสงคายนาการเผยแผพระพทธศาสนาเขาสประเทศไทย2. บอกความสำาคญของพระพทธศาสนาตอสงคมไทยในฐานะเปนศาสนา

ประจำาชาตสถาบนหลกของสงคมไทย สภาพแวดลอมทกวางขวาง และครอบคลมสงคมไทยการพฒนาตนและครอบครว

3. สรปและวเคราะห พทธประวตประสตเทวทต 4 การแสวงหาความรการบำาเพญทกรกรยา

4. วเคราะหและปฏบตตนตามแบบอยางพทธสาวก พทธสาวกา ชาดก5. อธบายพทธคณ และขอธรรมสำาคญในกรอบอรยสจ 4 พทธศาสน

สภาษตรวมทงหมด ๕ ผลการเรยนร

คำาอธบายรายวชาเพมเตม

108

ส๒๑๒๐๒ พระพทธศาสนา ๒ กลมสาระการเรยนรสงคมศกษาศาสนาและวฒนธรรมชนมธยมศกษาปท ๑ ภาคเรยนท ๒ เวลา ๔๐ ชวโมง๑.๐ หนวยกต

รและเขาใจระเบยบพธ พธเวยนเทยน และการปฏบตตนในวนสำาคญทางพทธศาสนาบอกวธการปฏบตและประโยชนการบรหารจตและเจรญปญญาตามหลกสตปฏฐาน เนนอานาปานสต นำาวธการบรหารจตและเจรญปญญาไปใชในชวตประจำาวนได ปฏบตตนอยางเหมาะสมตอเพอนตามหลกพระพทธศาสนา การจดโตะหมบชา การจดธปเทยนบชาพระรตนตรย การสวดมนตแปล และแผเมตตา การจดพธกรรม การปฏบตตนใน ศาสนพธ การบำาเพญประโยชนและการบำารงวด

เหนคณคา ของการพฒนาจต เพอการเรยนรและการดำาเนนชวต ดวยวธคดแบบโยนโสมนสการ 2 วธ คอแบบคณคาแท คณคาเทยม และแบบคณโทษและทางออก เพอเปนแบบอยางในการประพฤตปฏบต และการอยรวมกนไดอยางสนตสขผลการเรยนร

1. พฒนาจต เพอการเรยนรและการดำาเนนชวต ดวยวธคดแบบโยนโสมนสการ

2. สวดมนตแปล และแผเมตตาบรหารจตและเจรญปญญา การฝกบรหารจตและเจรญปญญาตามหลกสตปฎฐานเนน อานาปานสตและ นำาวธการบรหารจตและเจรญปญญาไปใชในชวตประจำาวน

3. เหนคณคา บำาเพญประโยชน และ การบำารงรกษาวด4. อธบายจรยวตรสาวกของพระพทธศาสนาวถชวตของพระภกษ

บทบาทของพระภกษในการเผยแผพระพทธศาสนา เชน การแสดงธรรม ปาฐกถาธรรม การประพฤตตนใหเปนแบบอยางการเขาพบพระภกษการแสดงความเคารพ การประนมมอ เพอเปนแบบอยางในการประพฤตและปฏบตตาม

109

5. อธบายการไหว การกราบ การเคารพ พระรตนตรย การฟงเจรญ พระพทธมนต การฟงสวดพระอภธรรม การฟงพระธรรมเทศนาปฏบตตนอยางเหมาะสมตอเพอนตามหลกพระพทธศาสนาการจดโตะหมบชา แบบ หม4 หม 5 หม 7 หม9 การจดธปเทยน การจดเครองประกอบโตะหมบชา คำาอาราธนาตางๆ

6. บอกประวตและความสำาคญของวนธรรมสวนะ วนเขาพรรษา วนออกพรรษา วนเทโวโรหณะระเบยบพธ พธเวยนเทยน การปฏบตตนใน วนมาฆบชา วนวสาขบชา วนอฏฐมบชาวนอาสาฬหบชาวนธรรมสวนะและเทศกาลสำาคญระเบยบพธ พธเวยนเทยน การปฏบตตนใน วนมาฆบชา วนวสาขบชา วนอฏฐมบชาวนอาสาฬหบชาวนธรรมสวนะและเทศกาลสำาคญ

รวมทงหมด ๖ ผลการเรยนร

คำาอธบายรายวชาเพมเตมส๒๑๒๐๓ อสลามศกษา ๑ กลมสาระการเรยนร สงคมศกษาศาสนาและวฒนธรรมชนมธยมศกษาปท ๑ ภาคเรยนท ๑ เวลา ๔๐ ชวโม๑.๐ หนวยกต

ศกษาความหมายของอสลามและมสลม ความหมายของอหมาน อสลาม เอยะหซาน การปฏญาณตนตออลลอฮ ความหมายของเอกภาพ ประเภทของเอกภาพ ทงเตาฮดรบบยะฮ เตาฮดอลฮยะฮเตาฮดอสมาวสซฟาต เตาฮดเคาะลฟและเตาฮดสะลฟ และผลการเรยนรในเรองเอกภาพของอลลอฮศกษาคณลกษณะตางๆของอลลอฮทมสลมจำาเปนตองร 20 ประการ และคณลกษณะทญาอซสำาหรบพระองคศกษาความหมายของมาลาอกะฮ จำานวนและหนาทของมาลาอกะฮทมสลมควรรศกษาคมภรของอลลอฮ ความสำาคญของคมภร การประทานคมภรอลกรอาน ประเภทของบทอลกรอาน และความมหศจรรยของคมภรอลกรอานศกษาความสำาคญของอลกรอาน ความเปนมา หลกการอานสเราะ

110

ตางๆทกำาหนด หลกคำาสอนและการทองจำาสเราะฮศกษาความสำาคญของรสล คณสมบตของบรรดารสลความแตกตางระหวางนบและรสล คณลกษณะของรสล มฮญซะฮและกะรอมะฮ และบอกมอญซะฮตางๆทมสลมควรรศกษาความหมายและคำาศพทเกยวกบวนกยามะฮ สญญาณเลก สญญาณใหญแหงการเกดวนกยามะฮ เหตการณทใกลวนกยามะฮจะมาถง และสภาพชวตหลงความตายและในวนกยามะฮศกษาความหมายและความแตกตางของเกาะฎอและเกาะดร หลกฐานเกยวกบเกาะฎอและเกาะดรจากอลกรอานและอลฮาดษและตวอยางของเกาะฎอและเกาะดรศกษาคำาศพทตางๆเกยวกบหลกการศรทธาทงดานบวก เชน มสลม มอมน มตตะกน และดานลบเชน ฟาสก“ ” “ ” “ ” “ มนาฟก มรตด มชรก เปนตน พรอมความหมายศกษา” “ ” “ ” “ ”

ประเภทของชรก บทลงโทษของการทำาชรก และผลเสยของชรก และการเตาบะฮผลการเรยนร

๑. รเขาใจและเลาประวตความเปนมาของทานนบมฮำาหมด (ศ.ล.)๒. รเขาใจความหมาย ประวตความเปนมาและความสำาคญของรอ

ซล๓. บอกคณลกษณะทประเสรฐของอลลอฮ๔. รเขาใจและเขยนคำาศพททสำาคญเกยวกบหลกศรทธา๕. รและปฏบตตามหลกจรยธรรมและเผยแผซนนะฮของทาน

นบมฮำาหมด (ศ.ล.)๖. ประพฤตเปนมสลมทดมคณธรรมตามแบบอยางและหลกคำา

สอนตอตนเอง๗. รและเขาใจหลกการอานเขยน ความหมาย ทองจำา นำาหลกการ

สอนอลกรอานมาปฏบตและพฒนาตน กลมเพอนและครอบครว

รวมทงหมด ๗ ผลการเรยนร

111

คำาอธบายรายวชาเพมเตมส๒๑๒๐๔ อสลามศกษา๒ กลมสาระการเรยนร สงคมศกษาศาสนาและวฒนธรรมชนมธยมศกษาปท ๑ ภาคเรยนท ๒ เวลา ๔๐ ชวโมง๑.๐ หนวยกต

ศกษาความรเบองตนเกยวกบอลกรอาน มารยาทตางๆในการอานอลกรอานตลอดจนผลบญทไดจากการอานอลกรอาน

ศกษารายละเอยด ทองจำา อรรถาธบาย พรอมศกษาความหมายและเนอหาคำาสอนในซเราะฮอลฟาตฮะฮซเราะฮอลนาส ซเราะฮอลฟล ซเราะฮอลกาฟรน และซเราะฮอลอศร สรปเนอหาสำาคญนำาไปใชในชวตประจำาวนศกษาหลกตจวดทสำาคญๆพนฐานทตองรจากเนอหาซเราะฮอลฟาตฮะฮซเราะฮอลนาส ซเราะฮอลฟล ซเราะฮอลกาฟรน และซเราะฮอลอศร เพอการอานทถกตอง และเปนพนฐานในการอานอลกรอานบทตอๆไปศกษาจรยธรรมนำาชวตในเร องความรบผดชอบ ความซอสตย ความอดทน การชวยเหลอผอน ความขยนหมนเพยร ความยตธรรม การตรงตอเวลา ความมระเบยบวนย การเสยสละ การมเมตตา และการเปนแบบอยางทดศกษามารยาทตอตนเอง ทงในดานการแตงกาย การรกษาสขภาพ ความรบผดชอบ การปฏบตตามคำาสงของพระองคอลลอฮ และโทษของการฝาฝนทงในดานการละหมาดฟรฎ 5 เวลาและการปกปดเอาเราะฮ ในฐานะบาวของอลลอฮคนหนงศกษามารยาทตอเพอนมนษยทงมารยาทตอครอบครวมารยาทตอเพอนบานและมารยาทในการคบเพอนศกษามารยาทตอศาสนสถานและสถานทชมชน มารยาทตอชมชน มารยาทในสถานทประชมและมารยาทตอศาสนสถานทงในระดบทองถน จงหวด ประเทศและระดบโลกศกษามารยาทในการปฏบตตามกฎหมายในดานตางๆ ทงกฎหมายทเกยวของในชวตประจ ำาวนและทเกยวของกบกฎหมายบานเมองศกษามารยาททพงมและพงปฏบตตออลลอฮ ทงทาง

112

ดานการเสยสละเพออลลอฮและการดำาเนนชวตตามระเบยบวนยของสงคมทสอดคลองกบอสลามผลการเรยนร

๑. เหนประโยชนและยอมรบถงการกระทำาความด จากการวเคราะหหลกคำาสอนอลกรอาน ท

เกยวกบการดแลตนเอง กลมเพอน ครอบครว ชมชนและสงคม๒. ทองจำาอลกรอาน อยางนอย ๑ ซเราะฮ๓. บอกศาสนสถานทสำาคญในระดบทองถน๔. รและเขาใจความหมายของการกลาวคำาปฏญาณตน๕. รและเขาใจความหมาย ประเภท วธการชำาระลาง นะญส ขน

ตอนการอาบนำาละหมาด๖. ปฏบตละหมาดฟรฎ

รวมทงหมด ๖ ผลการเรยนร

คำาอธบายรายวชาเพมเตมส๒๒๒๐๑พระพทธศาสนา ๓ กลมสาระการเรยนร สงคมศกษาศาสนาและวฒนธรรมชนมธยมศกษาปท ๒ ภาคเรยนท ๑ เวลา ๔๐ ชวโมง๑.๐ หนวยกต

รและเขาใจการเผยแผพระพทธศาสนา และศาสนาทตนนบถอสประเทศเพอนบาน ความสำาคญของพระพทธศาสนากบพฒนาชมชนและการจดระเบยบสงคม อธบายพระรตนตรยเรองธรรมคณ 6 ขอธรรมสำาคญในกรอบอรยสจ 4 และพทธศาสนสภาษตวเคราะหความสำาคญของศาสนาทชวยเสรมสรางความเขาใจอนดกบประเทศเพอนบาน ในฐานะทเปนรากฐานของวฒนธรรม เอกลกษณของชาตและมรดก ของชาตสรปและวเคราะห พทธประวต ในเรอง การผจญมาร การตรสร การสงสอน และการประพฤตตนตามแบบอยางการดำาเนนชวตและ

113

ขอคดจากประวตสาวก ชาดก เรองเลา และศาสนนกชนตวอยางตามทกำาหนด

เพอใหเหนคณคาและนำาไปพฒนา แกปญหาของชมชมและสงคม ทเหมาะสมในกระแสความเปลยนแปลงของโลกและ การอยรวมกนอยางสนตสขผลการเรยนร

1. อธบายการเผยแผพระพทธศาสนาเขาสประเทศเพอนบานและการนบถอพระพทธศาสนาของประเทศเพอนบานในปจจบน

2. บอกความสำาคญของพระพทธศาสนาทชวยเสรมสรางความเขาใจอนดกบประเทศเพอนบาน

3. บอกความสำาคญของพระพทธศาสนาตอสงคมไทยในฐานะเปนรากฐานของวฒนธรรม เอกลกษณและมรดกของชาต

4. บอกความสำาคญของพระพทธศาสนากบการพฒนาชมชนและการจดระเบยบสงคม

5. สรปและวเคราะห พทธประวตการผจญมารการตรสรการสงสอน6. ประพฤตตนตามแบบอยางการดำาเนนชวตและขอคดจากประวต

พระสารบตรพระโมคคลลานะนางขช ชตตรา พระเจาพมพสาร มตตวนทกชาดก ราโชวาทชาดก

7. อธบายโครงสรางและสาระสงเขปของพระวนยปฎก พระสตตนตปฎก และพระอภธรรมปฎก

8. อธบายธรรมคณ และขอธรรมสำาคญในกรอบอรยสจ 4 พระรตนตรยพทธศาสนสภาษต

รวมทงหมด ๘ ผลการเรยนร

คำาอธบายรายวชาเพมเตม

114

ส๒๒๒๐๓ พระพทธศาสนา๔ กลมสาระการเรยนร สงคมศกษาศาสนาและวฒนธรรมชนมธยมศกษาปท ๒ ภาคเรยนท ๒ เวลา ๔๐ ชวโมง ๑.๐ หนวยกต

อธบายโครงสรางและสาระสงเขปของ พระวนยปฎก พระสตตนตปฎก พระอภธรรมปฎก และคำาสอนและ หลกธรรมเบองตนทเกยวเนองใน วนสำาคญทางพระพทธศาสนา ระเบยบพธและการปฏบตตนในวนสำาคญทางพระพทธศาสนา สวดมนตแปลและแผเมตตา วธปฏบตและประโยชนของการบรหารจตและเจรญปญญา ฝกการบรหารจตและเจรญปญญาตามหลกสตปฎฐาน และสามารถมานำาไปใชในชวตประจำาวนไดวเคราะหคณคาของศาสนพธและปฏบตตนไดถกตอง ในเรอง การทำาบญ ตกบาตรการถวายภตตาหารสงของทควรถวายและสงของตองหามสำาหรบพระภกษการถวายสงฆทาน การถวายผาอาบนำาฝนการจดเครองไทยธรรม การกรวดนำาการทอดกฐน การทอดผาปา มมรรยาทของความเปนศาสนกชนทดตามทกำาหนด และปฏบตตนเปนลกทด ตามหลกทศเบองหนาในทศ ๖

เหนคณคาของการพฒนาจตเพอการเรยนรและดำาเนนชวต ดวยวธคดแบบโยนโสมนสการคอ วธคดแบบอบายปลกเราคณธรรม และวธคดแบบอรรถธรรมสมพนธ เพอนำาไปสการยอมรบ ความเขาใจซงกนและกน การดำารงตนอยางเหมาะสมในกระแสความเปลยนแปลงของโลก และการอยรวมกนอยางสนตสขผลการเรยนร

1. เหนคณคาของพฒนาการเรยนรดวยวธคดแบบโยนโส-มนสการ ๒ วธ คอ วธคดแบบอบายปลกเราคณธรรม และวธคดแบบอรรถธรรมสมพนธ

2. สวดมนตแปล และแผเมตตา3. รและเขาใจวธปฏบตและประโยชนของการบรหารจตและเจรญ

ปญญา

115

4. ฝกการบรหารจตและเจรญปญญาตามหลกสตปฎฐาน เนนอานาปานสต

5. นำาวธการบรหารจตและเจรญปญญา ไปใชในชวตประจำาวน6. อธบายการเปนลกทด ตามหลกทศเบองหนาในทศ๖7. รเขาใจและเหนความสำาคญของมารยาทการ

ตอนรบ(ปฏสนถาร)มรรยาทของผเปนแขกฝกปฏบตระเบยบพธ ปฏบตตอพระภกษ การยน การใหทนง การเดนสวน การสนทนา การรบสงของการแตงกายไปวด การแตงกายไปงานมงคล งานอวมงคล

8. เหนคณคาของการทำาบญตกบาตรการถวายภตตาหารสงของทควรถวายและสงของตองหามสำาหรบพระภกษการถวายสงฆทาน เครองสงฆทานการถวายผาอาบนำาฝนการจดเครองไทยธรรม เครองไทยทานการกรวดนำาการทอดกฐน การทอดผาปา

9. อธบายคำาสอนของหลกธรรมเบองตนทเกยวเนองใน วนมาฆบชา วนวสาขบชา วนอฏฐมบชาวนอาสาฬหบชาวนธรรมสวนะและเทศกาลสำาคญระเบยบพธและการปฏบตตน ในวนธรรมสวนะ วนเขาพรรษา วนออกพรรษา วนเทโวโรหณะ

10. อธบายศาสนพธ/พธกรรม แนวปฏบตของพระพทธศาสนารวมทงหมด ๑๐ ผลการเรยนร

116

คำาอธบายรายวชาเพมเตมส๒๒๒๐๓ อสลามศกษา๓ กลมสาระการเรยนร สงคมศกษาศาสนาและวฒนธรรมชนมธยมศกษาปท ๒ ภาคเรยนท ๑ เวลา ๔๐ ชวโมง ๑.๐ หนวยกต

ศกษารายละเอยดเกยวกบการทำาความสะอาดในอสลามในเรองนำาและชนดของนำา การชำาระดวยนำา การอสตนญาอ พรอมความหมายและหลกเกณฑของการอสตณญาอศกษาความหมายของการอาบนำาวายบและการอาบนำาสนต กรณทตองอาบนำาวายบ กรณทตองอาบนำาสนต หลกในการอาบนำา เงอนไขของการอาบนำาตลอดจนขอหามของผทมญะนาบะฮศกษาความหมายของวฎอ สงทตองปฏบต (วายบ)ในการอาบนำาละหมาด สนตทควรปฏบตในการอาบนำาละหมาด สงททำาใหเสยนำาละหมาด ขอหามสำาหรบบคคลทไมมนำาละหมาด ศกษาความหมายของการตะยมมม เงอนไขของการตะยมมม วธการทำาตะยมมม และสงททำาให

117

เสยตะยมมมศกษาความหมายของการอาซานและอกอมะฮ ความแตกตางระหวางการอาซานและอกอมะฮ คำากลาวการอาซานและอกอมะฮ ตลอดจนขอปฏบต (สนต)ในการอาซานและอกอมะฮศกษาความหมายของการละหมาดฟรฎ คณสมบตของผทตองละหมาดฟรฎ เงอนไขในการละหมาดฟรฎ ขอควรปฏบตกอนการละหมาดฟรฎ วธการละหมาดฟรฎ ขอควรปฏบต (สนต) ขณะละหมาดฟรฎและหลงละหมาดฟรฎ สงททำาใหเสยละหมาดฟรฎ ศกษาความหมายของการละหมาดสนต ความสำาคญและความประเสรฐของการละหมาดสนตและประเภทของการละหมาดสนตศกษาความหมายของการถอศลอดฟรฎ ประโยชนของการถอศลอดฟรฎ หลกการของการถอศลอดฟรฎ ขอควรปฏบต (สนต)ในเดอนแหงการถอศลอด ผทไมตองถอศลอดฟรฎ บคคลทอนโลมใหถอศลอดได สงทไมควรปฏบต (มกรฮ)ในการถอศลอดฟรฎ และสงททำาใหเสยศลอดฟรฎ ศกษาความหมายของการถอศลอดสนต ความสำาคญและความประเสรฐของการถอศลอดสนต และการถอศลอดสนตประเภทตางๆผลการเรยนร

๑. รเขาใจความหมายของการอาบนำาวายบและการอาบนำาสนต ๒. รเขาใจเงอนไขของการตะยมมม ๓. รเขาใจ ระหวางการอาซานและอกอมะฮ ๔. รและเขาใจความหมาย ประวตความเปนมาและความหมายขอ

งอลกรอาน๕. เชอมนและเหนความสำาคญของการศรทธา โดยมมารยาทตอ

อลลอฮ กลมเพอน ครอบครวและชมชน๖. ประพฤตเปนมสลมทด มคณธรรม จรยธรรมตามแบบอยาง

และหลกคำาสอนตอบคคลใกลชดรวมทงหมด ๖ ผลการเรยนร

คำาอธบายรายวชาเพมเตม

118

ส๒๒๒๐๔ อสลามศกษา๔ กลมสาระการเรยนร สงคมศกษาศาสนาและวฒนธรรมชนมธยมศกษาปท ๒ ภาคเรยนท ๒ เวลา ๔๐ ชวโมง ๑.๐ หนวยกต

ศกษาความหมายของซะกาต ประเภทของซะกาต คณสมบตของผทตองจายซะกาต เงอนไขของการจายซะกาต บคคลทตองจายซะกาตฟตเราะฮ เวลาและเงอนไขในการจายซะกาตฟตเราะฮ ผทมสทรบซะกาต และประโยชนของซะกาตตอสงคมศกษาความหมายและรายละเอยดของการวะกฟ เงอนไขในการวะกฟ สงทใชในการวะกฟ การวะกฟในอสลาม การเศาะดาเกาะฮฮะดยะฮ ศกษาการจดการศพ การอาบนำาศพ การหอศพ การฝงศพ การละหมาดศพ (การละหมาดญะนาซะฮ) สงทควรรในการจดการศพ พนยกรรม และมรดกในอสลามศกษาความหมาย เงอนไขและคณสมบตของผทตองทำาฮจญและอมเราะฮ หลกการ(รกน)ฮจญ หลกการ (รกน)ของการทำาอมเราะฮ สงทตองปฏบตในการทำาฮจญ สงทตองปฏบตในการเฏาะวาฟ สะแอ และวกฟ สงทควรปฏบต (สนต)ในการทำาฮจญ ขอหามในการเอยะฮรอม สงททำาใหเสยฮจญและอมเราะฮ และผลบญของการทำาฮจญศกษาความหมายของการทำากรบานและอากเกาะฮ สตวทจะทำากรบานและอากเกาะฮ วนเวลาทเหมาะสมสำาหรบการทำากรบานและอากเกาะฮ ความสำาคญและความประเสรฐของผททำากรบานและอากเกาะฮผลการเรยนร

๑. รและเขาใจความหมายความสำาคญ ของการจายซากาต ผมสทธรบซากาต การจดการมรดก

การจดการ ศพ และการละหมาดศพ (ญะนาซะฮ) ตามบทบญญตอสลาม

๒. รเขาใจคณสมบตของผทตองทำาฮจญและอมเราะฮ ๓. ทองจำาอลกรอาน อยางนอย ๒ ซเราะฮ๔. ปฏบตละหมาดฟรฎและญะมาอะฮ

119

๕. ถอศลอดในเดอนรอมฎอนไดรวมทงหมด ๕ ผลการเรยนร

คำาอธบายรายวชาเพมเตมส๒๓๒๐๑ พระพทธศาสนา๕ กลมสาระการเรยนร สงคมศกษาศาสนาและวฒนธรรมชนมธยมศกษาปท ๓ ภาคเรยนท ๑ เวลา ๔๐ ชวโมง๑.๐ หนวยกต

รและเขาใจ อธบายการเผยแผพระพทธศาสนาเขาสประเทศตาง ๆ ทวโลก และเหนความสำาคญของการนบถอพระพทธศาสนาของประเทศเหลานนในปจจบน ศกษาและวเคราะห สรปความสำาคญของพระพทธศาสนาในฐานะทชวยสรางสรรคคอารยธรรม และความสงบสขแกโลก พทธประวตจากพระพทธรปปางตาง ๆ เหนความสำาคญและมสวนรวมในการสมมนาพระพทธศาสนากบปรชญาของเศรษฐกจพอเพยง เพอการพฒนาอยางยงยนศกษาและวเคราะหการประพฤตตนตามแบบอยางการดำาเนนชวต และนำาขอคดจากประวตพทธสาวก พทธสาวกา ชาดก เรองเลา และพทธศาสนกชนตวอยางมาเปนแบบอยางในการดำาเนนชวตรและเขาใจ อธบายสงฆคณและขอหลกธรรมทางพระพทธศาสนาในกรอบอรยสจ ๔พระรตนตรย พทธศาสนสภาษต เหนคณคาและวเคราะหการปฏบตตนตามหลกธรรมพระพทธศาสนา เพอเตรยมความพรอมสำาหรบการทำางาน การมครอบครว พฒนาจตเพอการเรยนร และการดำาเนนชวตดวยวธคดแบบโยนโสมนสการ ๒วธ คอการคดแบบอรยสจ ๔และวธคดแบบสบสาวเหตปจจย ตามแนวทางพระพทธศาสนา

120

รและเขาใจ สามารถฝกปฎบตตนในการสวดมนตแปล แผเมตตา การบรหารจตและเจรญปญญาดวยอานาปานสต วเคราะหวถการดำาเนนชวตของพทธศาสนกชน โดยเหนความสำาคญและนำาไปประยกตใชในชวตประจำาวนไดอยางมความสข ผลการเรยนร

1. อธบายการเผยแผพระพทธศาสนาเขาสประเทศตาง ๆ ทวโลก และการนบถอพระพทธศาสนาของประเทศเหลานนในปจจบน

2. บอกความส ำาค ญของพระพทธศาสนาในฐานะท ช วยสรางสรรค อารยธรรมและความสงบสขใหแกโลก

3. บอกความสำาคญสมมนาพระพทธศาสนากบปรชญาของเศรษฐกจพอเพยงและการพฒนาอยางยงยน

4. รเขาใจพทธประวตจากพระพทธรปปางตาง ๆ เชน ปางมารวชย ปางปฐมเทศนา ปางลลา ปางประจำาวนเกด

5. สรปและวเคราะหพทธประวตในเร องการปฐมเทศนา โอวาสปาตโมกขา

6. ปฏบตตนตามแบบอยางการดำาเนนชวตและขอคดจากพทธสาวกพทธสาวกาชาดพทธศาสนกชน

7. อธบายการสงฆคณและขอธรรมสำาคญในกรอบอรยสจ ๔ พระรตนตรยพทธศาสนสภาษต

8. การปฏบตตนตามหลกธรรมทางพระพทธศาสนา รวมทงหมด ๘ ผลการเรยนร

คำาอธบายรายวชาเพมเตมส๒๓๒๐๒ พระพทธศาสนา๖ กลมสาระการเรยนร สงคมศกษาศาสนาและวฒนธรรมชนมธยมศกษาปท ๓ ภาคเรยนท ๒ เวลา ๔๐ ชวโมง๑.๐ หนวยกต

121

ศกษาและวเคราะหหนาท บทบาท ของพระภกษในการปฏบตตนตอสาวกตามหลกพระธรรมวนย และจรยวตรอยางเหมาะสม บอกขนตอนการปฎบตตนตอพระภกษในงานศาสนพธทบาน มารยาทในการแตงกาย การสนทนากบพระภกษตามฐานะ เหนความสำาคญของการปฎบตตนตามหลกทศ ๖ การปฎบตหนาทของพทธศาสนกชนทดตามหลกพทธปณธาน 4 ในมหาปรนพพานสตรรและเขาใจ อธบายประวตวนสำาคญทางพระพทธศาสนาตามทกำาหนดในประเทศไทย การฟงพระธรรมเทศนา การแตงกายในการประกอบพธกรรมทวด การงดเวนอบายมข การปฎบตตนในวนธรรมสวนะ เทศกาลสำาคญ การแสดงตนเปนพทธมามกะ เหนความสำาคญในการปฎบตตนทถกตองศกษาเรยนรเรององคประกอบของพระพทธ การรวมตวขององคกรชาวพทธ การปลกจตสำานกในดานการบำารงรกษาวดและพทธสถานใหเกดประโยชน โดยเหนคณคาในการนำาไปปฎบตและเผยแผตามโอกาสผลการเรยนร

1. รและเขาใจการพฒนาการเรยนรดวยวธคดแบบโยนโสมนสกา๒วธคอวธคดแบบอรยสจ๔ และวธคดแบบสบสาวเหตปจจย

2. สวดมนตแปลและแผเมตตา บรหารจตและเจรญปญญา3. อธบายวถการดำาเนนชวตของพระพทธศาสนา4. บอกหนาทของพระภกษในการปฏบตตามหลกพระธรรมวนยและ

จรยวตรอยางเหมาะสม5. ปฏบตตนตอพระภกษในงานศาสนพธทบานการสนทนาการแตง

กาย มรรยาทการพดกบพระภกษตามฐานะ6. รและเขาใจการเปนศษยทด ตามหลกทศเบองขวา ใน ทศ ๖ ของ

พระพทธศาสนา7. บอกหนาทชาวพทธตามพทธปณธาน ๔ ในมหาปรนพพานสตร8. บอกพธทำาบญ งานมงคล งานอวมงคล การนมนตพระภกษ การเต

รยมทตงพระพทธรปและเครองบชา การวงดายสายสญจน การปลาดอาสนะ การเตรยมเครองรบรอง การจดธปเทยน ขอปฏบตในวนเลยงพระ การถวายขาวพระพทธการถวายไทยธรรม การกรวดนำา

122

9. อธบายประวตวนสำาคญทางพระพทธศาสนาในประเทศไทย วนวสาขบชา(วนสำาคญสากล)วนธรรมสวนะและเทศกาลสำาคญ

10. อธบายหลกปฏบตตน การฟงพระธรรมเทศนา การแตงกายในการประกอบ ศาสนพธทวด การ

งดเวนอบายมข การประพฤตปฏบตในวนธรรมสวนะและเทศกาลสำาคญ

10. รและเขาใจการแสดงตนเปนพทธมามกะ11. รและเขาใจการศกษาเรยนรเรององคประกอบของพระพทธ

ศาสนานำาไปปฏบตในชวตประจำาวน๑๒. รเขาใจการรวมตวขององคกรชาวพทธ การปลกจตสำานกในดาน

การบำารงรกษาวดและพทธสถานใหเกดประโยชน

รวมทงหมด ๑๒ ผลการเรยนร

123

คำาอธบายรายวชาเพมเตมส๒๓๒๐๓ อสลามศกษา๕ กลมสาระการเรยนร สงคมศกษาศาสนาและวฒนธรรมชนมธยมศกษาปท ๒ ภาคเรยนท ๒ เวลา ๔๐ ชวโมง ๑.๐ หนวยกต

ศกษาความหมายของประวตศาสตรและวธศกษาประวตศาสตรทวไป และประวตศาสตรอสลามศกษาชวประวตของทานนาบอาดม อะลยอสลาม และววฒนาการของการกำาเนดมนษยขณะทอยในครรภมารดาศกษายคสมยตางๆในสมยประวตศาสตรอสลาม โดยภาพรวมกวางๆตงแตการเกดของนาบอาดมอะลยอสลาม จนถงยคปจจบนศกษาชวประวตของอลลอสมและผลงานเดนหรอนำาบทเรยนทสามารถนำาเปนแบบอยางนำาไปใชในชวตประจำาวนศกษาชวประวตของทานนาบมฮมมด ซ.ล. ตงแตกอนทานประสต และชวงททานยงมชวตอย ตลอดจนเหตการณตางๆทเกดขน ทงกอนการอพยพและหลงการอพยพ และนำาคำาสอนหรอแบบอยางททานสอนไว ไปปฏบตในชวตประจำาวนศกษาชวประวตของเคาะลฟะฮทง 4 ทาน คอทานอบบกร อมร อสมาน และอาลในดานตางๆ ตลอดจนวธการไดมาซงตำาแหนงเคาะลฟะฮ และศกษาผลงานเดนหรอเหตการณสำาคญๆทเกดขนในสมยเคาะลฟะฮแตละทานศกษาชวประวตของเศาะฮาบะฮ เศาะฮาบยะฮ ตาบอน ตาบอตตาบอน ของทานนาบมฮมมด ซ.ล. ทเดนๆ และควรแกการจดจำาแกเยาวชนคนรนหลง ตลอดจนผลงานเดนๆของบคคลเหลานนศกษาชวประวตของบคคลสำาคญในอสลาม

124

ตงแตอดตจนถงปจจบนในแขนงตางๆ และศกษาความเปลยนแปลงของโลกอสลามในปจจบน พรอมกบตดตามความเคลอนไหวและเหตการณปจจบนทเกดขนกบโลกมสลมผลการเรยนร

๑. รเขาใจประวตความเปนมาของคลาฟะฮอรรอชดน๒. รเขาใจความสำาคญของเคาะลฟะฮทง ๔ ทาน๓. อธบายความหมาย คณลกษณะ พระนามของอลลอฮ พรอม

ยกหลกฐานประกอบ๔. อธบายเกยวกบอสลาม อหมาน อหซาน ๕. รเขาใจและเชอมนเกยวกบเตาฮดสะลฟ เตาฮดรบบยะฮ เตาฮดอ

ลฮยะฮ และเตาฮดอสมาวสซฟต๖. ประพฤตเปนมสลมทด มคณธรรม จรยธรรมตามแบบอยางและ

หลกคำาสอนตอชมชนและสงคม๗. รและเขาใจหลกจรยธรรมของการมเมตตา ชวยเหลอผอนและ

การเปนตวอยางทดตอเพอนมนษยตามบทบญญตอสลาม๘. เชอมนตระหนกและเหนคณคาของการเสยสละเพออลลอฮ

และการดำาเนนชวตตามระเบยบวนยของสงคมทสอดคลองกบอสลามตามภาวะตางๆ

รวมทงหมด ๘ ผลการเรยนร

คำาอธบายรายวชาเพมเตมส๒๓๒๐๔ อสลามศกษา๖ กลมสาระการเรยนร สงคมศกษาศาสนาและวฒนธรรมชนมธยมศกษาปท ๓ ภาคเรยนท ๒ เวลา ๔๐ ชวโมง ๑.๐ หนวยกต

ศกษาแหลงทมา ประเภท ความสำาคญ และความหมายของกฎหมายอสลามและรายละเอยดตางๆทเกยวของศกษาวธการคบเพอน

125

ตามแบบฉบบของมารยาทในอสลาม ตลอดจนขอบเขตความสมพนธระหวางเพอนตางเพศทถกตองศกษาลกษณะครอบครวในบรรยากาศแบบอสลาม และตามแบบซนนะฮททานนาบไดทำาเปนแบบอยางไวแลวศกษาหกมะฮหรอประโยชนของการครองเรอนตามหลกการอสลาม การเตรยมความพรอมกอนการสมรส และการใชชวตการสมรสทถกตองตามหลกการอสลาม บอกถงโทษและผลเสยทไดรบสำาหรบผทฝาฝนบทบญญตอสลามศกษาความหมายของการนกะฮ (การสมรส) ขนตอนการสมรส มะหร การหยาราง อดะฮ และการคนดทกำาหนดไวในหลกการอสลามศกษาสทธและหนาทของสามภรรยา หนาทของสามตอภรรยา หนาทของภรรยาตอสาม หนาท ของบดามารดาตอบตร หนาทของบตรตอบดามารดา และหนาทของบดามารดาตอบตรบญธรรมศกษาความผดทางอาญาตามกฎหมายอสลาม การผดประเวณ การลกทรพย การประทษราย หรอการฆาตกรรม และการเสพสงเสพตดหรอของมนเมาศกษารายละเอยดตางๆของการซอ ขาย และดอกเบย–ทไดบญญตไวในบทบญญตอสลามผลกรเรยนร

๑. รเขาใจหลกความหมายของกฎหมายอสลาม๒. รเขาใจลกษณะครอบครวในบรรยากาศแบบอสลาม และตาม

แบบซนนะฮททานนาบไดทำาเปนแบบอยางไวแลว๓.รเขาใจ ถงโทษและผลเสยทไดรบสำาหรบผทฝาฝนบทบญญต

อสลาม๔. รายละเอยดตางๆของการซอ ขาย และดอกเบยทไดบญญต–

ไวในบทบญญตอสลาม๕. รและเขาใจความหมาย ความสำาคญของการประกอบพธฮจญ

และอมเราะฮ การทำากรบาน และประเภทสตวกรบาน๖. ปฏบตละหมาดฟรฎ ละหมาดญะมาอะฮ และละหมาดสนตท

สำาคญ

126

๗. ถอศลอดในเดอนรอมฎอนไดรวมทงหมด ๗ ผลการเรยนร

คำาอธบายรายวชาเพมเตมส๒๐๒๐๑ อาเซยนศกษา กลมสาระการเรยนรสงคมศกษา ศาสนาและวฒนธรรมชนมธยมศกษาปท ๑ ๓– เวลา ๒๐ ชวโมง ๐.๕ หนวยกต

ศกษาประวตความเปนมา พฒนาการประชาคมอาเซยน กลไกอาเซยน กฎบตรอาเซยน วสยทศน วตถประสงค เปาหมาย โครงสราง ภาพรวม ทมาคำาศพท และทมาของ AFTA เขตการคาเสรและสภาพเศรษฐกจพนฐานประชาคมอาเซยนและเหตผล องคประกอบของประเทศรวมเจรจา ทมผลกระทบตอประชาคมเศรษฐกจอาเซยนและประเทศไทย โดยการบรณาการ กระบวนการกลม กระบวนการทำางาน กระบวนการพฒนาคานยม กระบวนการคดวเคราะห สงเคราะห กระบวนการสรางความคดรวบยอด กระบวนการสบคนจากแหลงขอมลตาง ๆ โดยใชสอเทคโนโลย เพอใหเกดคานยม ตระหนก เจตนคตในการเปนสมาชกทด การเขามามสวนรวมเปนสวนหนงของประชาคมอาซยน รแนวโนมทศทางการเปลยนแปลงทางประชาสงคมวฒนธรรม ปรบตนในการเปนพลเมองทดภายใตกฎบตรของอาเซยนสามารถดำารงชวตในยคโลกาภวตนไดอยางเหมาะสม อยางเหมาะสมถกตองผลการเรยนร

๑. มความรเขาใจประวตความเปนมา ความสำาคญ ววฒนาการ ของกลมอาเซยนสการพฒนาเปนประชาคมอาเซยน

127

๒. มความรเขาใจกลไกอาเซยน กฎบตรอาเซยน คำาอภธานศพท ของอาเซยนสามารถประยกตใชได

๓. มความรเขาใจ วเคราะหการดำาเนนงานของประชาคมการเมองและความมนคงอาเซยน (ASEAN Political and Security Community- APSC) เพอใหภมภาคอาเซยนอยอยางสนตสข แกไขปญหาภายในภมภาคโดยสนตวธ และยดมนในหลกความมนคงรอบดาน

๔. มความรเขาใจ วเคราะหการดำาเนนงานของประชาคมเศรษฐกจอาเซยน (ASEAN Economic Community-AEC) เพอใหภมภาคอาเซยนมความมนคง มงคง และสามารถแขงขนกบภมภาคอนๆ ได

๕. มความรเขาใจ วเคราะหการดำาเนนงานประชาสงคมและวฒนธรรม (ASEAN Socio-Cultural Community-ASCC) เพอใหภมภาคอาเซยนอยรวมกนในสงคมทเอออาทร ประชากรมสภาพความเปนอยทด ไดรบการพฒนาในทกดานและมความมนคงทางสงคม (social security)

๖. มความรเขาใจ ความเปนมาเขตการคาเสรอาเซยนและ หลกการ เหตผลของประเทศคเจรจา

ในความสมพนธทดตอกลมอาเซยน๗. มความรเขาใจ ตระหนก ตอการเปลยนแปลงและผลกระทบสามารถ

ปรบตนเองดำารงชวตอยในสงคมไทย ประชาคมอาเซยน และสงคมโลกไดอยางมความสข

รวมทงหมด ๗ ผลการเรยนร

โครงสรางกลมสาระการเรยนร ระดบมธยมศกษาตอนปลายกลมสาระสงคมศกษาศาสนาและวฒนธรรม

รายวชาพนฐานส๓๑๑๐๑สงคมศกษา๑ จำานวน ๔๐ ชวโมง ๑.๐ หนวยกต

128

ส๓๑๑๐๒ประวตศาสตร๑ จำานวน ๒๐ ชวโมง ๐.๕ หนวยกตส๓๑๑๐๓สงคมศกษา๒ จำานวน ๔๐ ชวโมง ๑.๐ หนวยกตส๓๑๑๐๔ประวตศาสตร๒ จำานวน ๒๐ ชวโมง ๐.๕ หนวยกตส๓๒๑๐๑สงคมศกษา๓ จำานวน ๔๐ ชวโมง ๑.๐ หนวยกตส๓๒๑๐๒ประวตศาสตร๓ จำานวน ๒๐ ชวโมง ๐.๕ หนวยกตส๓๒๑๐๓สงคมศกษา๔ จำานวน ๔๐ ชวโมง ๑.๐ หนวยกตส๓๒๑๐๔ประวตศาสตร๔ จำานวน ๒๐ ชวโมง ๐.๕ หนวยกตส๓๓๑๐๑สงคมศกษา๕ จำานวน ๔๐ ชวโมง ๑.๐ หนวยกตส๓๓๑๐๓สงคมศกษา๖ จำานวน ๔๐ ชวโมง ๑.๐ หนวยกตรายวชาเพมเตมส๓๑๒๐๑พระพทธศาสนา๑ จำานวน ๔๐ ชวโมง ๑.๐ หนวยกตส๓๑๒๐๒พระพทธศาสนา๒ จำานวน ๔๐ ชวโมง ๑.๐ หนวยกตส๓๑๒๐๓อสลามศกษา๑ จำานวน ๔๐ ชวโมง ๑.๐ หนวยกตส๓๑๒๐๔อสลามศกษา๒ จำานวน ๔๐ ชวโมง ๑.๐ หนวยกตส๓๒๒๐๑พระพทธศาสนา๓ จำานวน ๔๐ ชวโมง ๑.๐ หนวยกต

129

ส๓๒๒๐๒พระพทธศาสนา๔ จำานวน ๔๐ ชวโมง ๑.๐ หนวยกตส๓๒๒๐๓อสลามศกษา๓ จำานวน ๔๐ ชวโมง ๑.๐ หนวยกตส๓๒๒๐๔อสลามศกษา๔ จำานวน ๔๐ ชวโมง ๑.๐ หนวยกตส๓๓๒๐๑พระพทธศาสนา๕ จำานวน ๔๐ ชวโมง ๑.๐ หนวยกตส๓๓๒๐๒พระพทธศาสนา๖ จำานวน ๔๐ ชวโมง ๑.๐ หนวยกตส๓๓๒๐๓อสลามศกษา๕ จำานวน ๔๐ ชวโมง ๑.๐ หนวยกตส๓๓๒๐๔อสลามศกษา๖ จำานวน ๔๐ ชวโมง ๑.๐ หนวยกตส๓๐๒๐๑ เศรษฐศาสตรเบองตน จำานวน ๔๐ ชวโมง

๑.๐ หนวยกตส๓๐๒๐๒ ภมศาสตรประเทศไทย จำานวน ๔๐ ชวโมง ๑.๐ หนวยกตส๓๐๒๐๓ การเมองการปกครองของไทย จำานวน ๔๐ ชวโมง

๑.๐ หนวยกตส๓๐๒๐๔กฏหมายทวไป จำานวน ๔๐ ชวโมง ๑.๐ หนวยกตส๓๐๒๐๕ภมศาสตรเศรษฐกจ จำานวน ๔๐ ชวโมง ๑ .๐ หนวยกตส๓๐๒๐๖เหตการณปจจบน จำานวน ๔๐ ชวโมง ๑.๐ หนวยกตส๓๐๒๐๗ อาเซยนศกษา จำานวน ๒๐ ชวโมง ๐.๕ หนวยกต

130

คำาอธบายรายวชาพนฐานส๓๑๑๐๑ สงคมศกษา ๑ กลมสาระการเรยนร สงคมศกษา ศาสนาและวฒนธรรม ชนมธยมศกษาปท ๔ ภาคเรยนท ๑ เวลา ๔๐ ชวโมง จำานวน ๑.๐ หนวยกต

131

ศกษาวเคราะหลกษณะสงคมชมพทวปและคตความเชอทางศาสนาสมยกอนพระพทธเจา การฝกฝนตนเองของพระพทธเจาเพอการตรสร ประวตศาสดา ประวตศาสตรพระพทธศาสนาและศาสนาทตนนบขอปฏบตตามทางสายกลางในพระพทธศาสนาหรอแนวคดตามหลกศาสนาทตนนบถอ การพฒนาศรทธาและปญญาทถกตอง ลกษณะประชาธปไตย หลกการคดแบบ วทยาศาสตร การฝกฝนพฒนาตนเองตามหลกพระพทธศาสนาและตามหลกธรรมของศาสนาทตนนบถอ การบรหารจตเจรญปญญา วธการเผยแผ และ การปกปองศาสนา การปฏบตตนใน ศาสนพธ การรกษาสนตภาพของโลก

โดยการใชกระบวนการสบคนหาความร บนทกขอมล อภปราย เปรยบเทยบ สาธต และปฏบตจรง เพอใหเกดความรความเขาใจจนสามารถนำาไปคดพจารณาอยางมเหตผลตามความเปนจรงจนสามารถแกปญหาความทกขไดในชวตประจำาวนและประพฤตตนเปนกลยาณมตรทมความซอสตยสจรตจรงใจเพอมสวนชวยรกษาสนตภาพของโลกและสงคมโดยรวมรหสตวชวด

ส๑.๑ ม๔/๑ , ม๔/๒ , ม๔/๓ ,ม๔/๔ , ม๔/๕ , ม๔/๖ , ม๔/๗ , ม๔/๘ , ม๔/๙ , ม๔/๑๐

ม๔/๑๑ , ม๔/๑๒ , ม๔/๑๓ ,ม๔/๑๔ , ม๔/๑๕ , ม๔๑/๖ , ม๔๑/๗ , ม๔/๑๘ ,

ม๔/๑๙ , ม๔/๒๐ , ม๔/๒๑ , ม๔/๒๒ส๑.๒ ม๔/๑ , ม๔/๒ , ม๔/๓ ,ม๔/๔ , ม๔/๕

รวมทงหมด ๒๗ ตวชวด

132

คำาอธบายรายวชาพนฐานส๓๑๑๐๒ ประวตศาสตร ๑ กลมสาระการเรยนร สงคมศกษา ศาสนาและวฒนธรรม ชนมธยมศกษาปท ๔ ภาคเรยนท ๑ เวลา ๒๐ ชวโมง จำานวน ๐.๕ หนวยกต

ศกษายคสมยประวตศาสตร หลกฐานทางประวตศาสตร ขนตอนของวธการทางประวตศาสตร คณคาและประโยชนของวธการทางประวตศาสตร

โดยใชวธการทางประวตศาสตรโดยการสบคน รวบรวม บนทกขอมล อภปรายและนำาเสนอตวอยางหลกฐานตามยคสมยประวตศาสตร เพอใหตระหนกถงคณคาและความสำาคญของหลกฐานทางประวตศาสตร จนสามารถปฏบตตนใหมสวนรวมในการรกษามรดกและวฒนธรรมอนดงามของชาต ของเผาพนธอยางซอสตยสจรตและจรงใจรหสตวชวด

ส ๔.๑ ม๔/๑ , ม๔/๒รวมทงหมด ๒ ตวชวด

133

คำาอธบายรายวชาพนฐานส๓๑๑๐๓ สงคมศกษา๒ กลมสาระการเรยนรสงคมศกษา ศาสนาและวฒนธรรม ชนมธยมศกษาปท ๔ ภาคเรยนท ๒ เวลา ๔๐ ชวโมง จำานวน ๑.๐ หนวยกต

ศกษา วเคราะห โครงสรางทางกายภาพภายในโลกและผวโลก ทงดานภมลกษณ ภมอากาศ ทรพยากรธรรมชาต และสงแวดลอม การเปลยนแปลงของสภาพภมศาสตรทเกดจากการกระทำาของธรรมชาต และมนษย การเกดภยพบตทางธรรมชาตและการระวงภย การใชประโยชนจากสภาพแวดลอมในวถการดำาเนนชวตของมนษย อนเปนเอกลกษณของทองถนในประเทศไทยและภมภาคตาง ๆ ของโลก วกฤตการณทรพยากรธรรมชาตและสงแวดลอม มาตรการการปองกน และแกไขปญหาทรพยากรธรรมชาตและสงแวดลอม บทบาทและการประสานความรวมมอขององคการตาง ๆ ทงในและนอกประเทศ กฎหมายสงแวดลอม การจดการทรพยากรธรรมชาตและสงแวดลอมเพอการพฒนาทยงยน

โดยใชเครองมอทางภมศาสตรในการสบคน รวบรวม วเคราะห สรปและนำาเสนอขอมล รวมกบ กระบวนการกลมหรอกระบวนการทางสงคม กระบวนการคดวเคราะห กระบวนการคดสงเคราะห กระบวนการแกปญหา เพอใหมความรความเขาใจ ในปฏสมพนธของสรรพสงทมผลตอกนในระบบธรรมชาต สามารถนำาความรไปประยกตใชในชวตประจำาวน ตระหนกในความจำาเปนและความสำาคญของการอนรกษ

134

ทรพยากรธรรมชาตและสงแวดลอม มสวนรวมในการแกปญหา และดำาเนนชวตตามแนวทางการอนรกษทรพยากรและสงแวดลอมเพอการพฒนาทยงยน รหสตวชวด

ส๕.๑ ม.๔/๑ ,ม.๔/๒ ,ม.๔/๓ , ม.๔/๔ส๕.๒ ม.๔/๑ , ม.๔/๒ , ม.๔/๓ , ม.๔/๔ , ม.๔/๕

รวมทงหมด ๙ ตวชวด

คำาอธบายรายวชาพนฐานส๓๑๑๐๒ ประวตศาสตร ๒ กลมสาระการเรยนรสงคมศกษา ศาสนาและวฒนธรรม ชนมธยมศกษาปท ๔ ภาคเรยนท ๒ เวลา ๒๐ ชวโมง จำานวน ๐.๕ หนวยกต

ศกษาวเคราะหปจจยทมผลตอการสถาปนาอาณาจกรตางๆในดนแดนไทย ความสำาคญของสถาบนพระมหากษตรยดานการปองกนและรกษาเอกราช การสรางสรรควฒนธรรมไทย บคคลสำาคญทงชาวไทยและตางประเทศทสงเสรมสรางสรรคอนรกษภมปญญาไทย วฒนธรรมไทย ปจจยทสงเสรมใหมการสบทอดวถการดำาเนนชวตตงแตสมยสโขทย

โดยใชวธการทางประวตศาสตรโดยการสบคน รวบรวมหลกฐาน บนทกขอมล อภปรายและนำาเสนอตวอยางหลกฐานตามยคสมยประวตศาสตรจนถงสมยสโขทย เพอใหตระหนกถงคณคา วางแผน

135

กำาหนดแนวทาง และการมสวนรวมอนรกษภมปญญาและวฒนธรรมไทยอยางมคานยมทเหมาะสมประกอบไปดวยคณธรรมจรยธรรมและรกความเปนไทยรหสตวชวด

ส ๔.๓ ม.๔/๑ ,ม.๔/๒ ,ม.๔/๓ , ม.๔/๔ , ม๔/๕รวมทงหมด ๕ ตวชวด

คำาอธบายรายวชาพนฐานส๓๒๑๐๑ สงคมศกษา๓ กลมสาระการเรยนรสงคมศกษา ศาสนาและวฒนธรรม ชนมธยมศกษาปท ๕ ภาคเรยนท ๑ เวลา ๔๐ ชวโมง จำานวน ๑.๐ หนวยกต

ศกษาวเคราะห กฎหมายทเกยวของกบชวตประจำาวน โครงสรางการขดเกลาและการเปลยนแปลงทางสงคม คณลกษณะของพลเมองด สทธมนษยชน การสงวนซงวฒนธรรมเหตการณสำาคญทางการเมอง

136

การปกครองของไทยความสมพนธระหวางประเทศตลอดถงกฎหมายรฐธรรมนญฉบบปจจบน

โดยใชทกษะการเรยนร ทกษะความคด ทกษะการแกปญหา และทกษะกระบวนการกลมเพอใหเกดความรความเขาใจ ตระหนกในการปฏบตตน และนำาความรไปใชในชวตประจำาวนรหสตวชวด

ส ๒.๑ ม.๕/๑ , ม.๕/๒ , ม๕/๓ , ม. ๕/๔ , ม.๕/๕ส ๒.๒ ม๕ /๑ , ม.๕ /๒ , ม.๕ /๓ , ม.๕/๔

รวมทงหมด ๙ ตวชวด

คำาอธบายรายวชาพนฐานส๓๒๑๐๒ ประวตศาสตร๓ กลมสาระการเรยนร สงคมศกษา ศาสนาและวฒนธรรม ชนมธยมศกษาปท ๕ ภาคเรยนท ๑ เวลา ๒๐ ชวโมง จำานวน ๐.๕ หนวยกต

137

ศกษาวเคราะห ปจจยทมผลตอการสถาปนากรงศรอยธยาความสำาคญของสถาบพระมหากษตรยดานการปองกนและรกษาเอกราช การสรางสรรควฒนธรรมไทย บคคลสำาคญทงชาวไทยและตางประเทศ ทสงเสรมสรางสรรคอนรกษภมปญญาไทยวฒนธรรมไทย ปจจยทสงเสรมใหมการสบทอดวถการดำาเนนชวตตงแตสมยกรงศรอยธยา

โดยใชวธการทางประวตศาสตรโดยการสบคน รวบรวมหลกฐาน บนทกขอมล อภปรายและนำาเสนอตวอยางหลกฐานทางประวตศาสตรสมยกรงศรอยธยา เพอใหตระหนกถงคณคา วางแผนกำาหนดแนวทาง และการมสวนรวมอนรกษภมปญญาและวฒนธรรมไทยอยางมคานยมทเหมาะสม ประกอบไปดวยคณธรรมจรยธรรมและรกความเปนไทยรหสตวชวด

ส ๔.๓ ม.๕/๑ , ม.๕/๒ , ม๕/๓ , ม. ๕/๔ , ม.๕/๕รวมทงหมด ๕ ตวชวด

คำาอธบายรายวชาพนฐานส๓๒๑๐๓ สงคมศกษา๔ กลมสาระการเรยนรสงคมศกษา ศาสนาและวฒนธรรม

138

ชนมธยมศกษาปท ๕ ภาคเรยนท ๒ เวลา ๔๐ ชวโมง จำานวน ๑.๐ หนวยกต

ศกษาวเคราะห ปจจยทกำาหนดราคาสนคา ปรชญาเศรษฐกจพอเพยง และหลกสำาคญของระบบสหกรณ ปญหาทางเศรษฐกจ บทบาทรฐบาล ดานนโยบายการเงนการคลง ในการพฒนาเศรษฐกจ และ ผลกระทบของการเปดการคาเสร และ เศรษฐศาสตรระหวางประเทศ

โดยใชทกษะการเรยนร ทกษะความคด ทกษะการแกปญหา และทกษะกระบวนการกลมเพอใหเกดความรความเขาใจ เหนคณคาของการนำาความร มาประยกตใชในชวตประจำาวนรหสตวชวด

ส ๓.๑ ม.๕/๑ , ม.๕/๒ , ม๕/๓ , ม. ๕/๔ส ๓.๒ ม.๕/๑ , ม.๕/๒ , ม๕/๓

รวมทงหมด ๗ ตวชวด

คำาอธบายรายวชาพนฐาน

139

ส๓๒๑๐๔ ประวตศาสตร๔ กลมสาระการเรยนรสงคมศกษา ศาสนาและวฒนธรรม ชนมธยมศกษาปท ๕ ภาคเรยนท ๒ เวลา ๒๐ ชวโมง จำานวน ๐.๕ หนวยกต

ศกษาวเคราะหปจจยทมผลตอการสถาปนากรงรตนโกสนทรความสำาคญของสถาบนพระมหากษตรยดานการปองกนและรกษาเอกราช การสรางสรรควฒนธรรมไทย บคคลสำาคญทงชาวไทยและตางประเทศ ทสงเสรมสรางสรรคอนรกษภมปญญาไทยวฒนธรรมไทย ปจจยทสงเสรมใหมการสบทอดวถการดำาเนนชวตตงแตสมย กรงธนบรและกรงรตนโกสนทรโดยใชวธการทางประวตศาสตรโดยการสบคน รวบรวมหลกฐาน บนทกขอมล อภปรายและนำาเสนอตวอยางหลกฐานทางประวตศาสตรสมยธนบรและรตนโกสนทร

เพอใหตระหนกถงคณคา วางแผนกำาหนดแนวทาง และการมสวนรวมอนรกษภมปญญาและวฒนธรรมไทยอยางมคานยมทเหมาะสม ประกอบไปดวยคณธรรมจรยธรรมและรกความเปนไทยรหสตวชวด

ส ๔.๓ ม.๕/๑ , ม.๕/๒ , ม๕/๓ , ม. ๕/๔ , ม.๕/๕รวมทงหมด ๕ ตวชวด

140

คำาอธบายรายวชาพนฐานส๓๓๑๐๑ สงคมศกษา๕ กลมสาระการเรยนรสงคมศกษา ศาสนาและวฒนธรรม ชนมธยมศกษาปท ๖ ภาคเรยนท ๑ เวลา ๔๐ ชวโมง จำานวน ๑.๐ หนวยกต

ศกษาและวเคราะหอทธพลของอารยธรรมโบราณ อารยธรรมลมแมนำาไทกรส-ยเฟรตส ลมแมนำาไนล ลมแมนำาฮวงโห ลมแมนำาสนธ และอารยธรรมกรก-โรมน การตดตอระหวางโลกตะวนออกกบโลกตะวนตก และอทธพลทางวฒนธรรมทมตอกนและกน เหตการณสำาคญตางๆทสงผลตอการเปลยนแปลงของโลกในปจจบน เชนระบอบฟวดส การฟ นฟศลปะวทยาการ สงครามครเสด การสำารวจทางทะเล การปฏรปศาสนา การปฏวตทางวทยาศาสตร การปฏวตอตสาหกรรม จกรวรรดนยม ลทธชาตนยมความรวมมอ และความขดแยงของมนษยชาตในโลกสถานการณสำาคญของโลกในครสตศตวรรษท ๒๑เชนเหตการณ ๑๑ กนยายน ๒๐๐๑(Nine Eleven )การขาดแคลนทรพยากรการกอการรายความขดแยงทางศาสนาเปนตน

เพอใหเกดความรความเขาใจพฒนาการของมนษยชาตจากอดตจนถงปจจบน ในดานความสมพนธและการเปลยนแปลงของเหตการณอยางตอเนอง ตระหนกถงความสำาคญและสามารถวเคราะหผลกระทบทเกดขนรหสตวชวด

ส๔.๒ ม.๖/๑, ม.๖/๒, ม.๖/๓, ม.๖/๔รวมทงหมด ๔ ตวชวด

141

คำาอธบายรายวชาพนฐานส๓๓๑๐๒สงคมศกษา ๖ กลมสาระการเรยนรสงคมศกษา ศาสนาและวฒนธรรม ชนมธยมศกษาปท ๖ ภาคเรยนท ๒ เวลา ๔๐ ชวโมง จำานวน ๑.๐ หนวยกต

ศกษาศาสนาสากลและความสอดคลองของศาสนาหลกสงคมวทยากบสงคมไทย หลกรฐศาสตรกบการเมองการปกครอง หลกนตศาสตรกบกฎหมายในชวตประจำาวนหลกเศรษฐศาสตรเบองตน การพฒนาเศรษฐกจของประเทศไทยประวตศาสตรไทย ประวตศาสตรเอเชย พฒนาการของมนษยชาตเคร องมอทางภมศาสตร ปฏสมพนธเชงภมศาสตรของประเทศไทยและของโลก มนษย สงแวดลอม และการพฒนาทยงยน

โดยใชกระบวนการกลม กระบวนการสบสวนสอบสวน กระบวนการคดอยางมวจารณญาณ กระบวนการเพอนชวยเพอน และกระบวนการศกษาดวยตนเองทางอนเตอรเนต เพอสามารถนำาความรไปใชในการสอบศกษาตอประยกตใชใหเกดประโยชนในการด ำาเนนชวตประจำาวน อยางมประสทธภาพและมความสขในสงคมรหสตวชวด

ส๑.๑ ม.๖/๑๗, ม.๖/๑๘, ม.๖/๑๙, ม.๖/๒๐ , ม.๖/๒๑

142

ส๑.๒ ม.๖/๑, ม.๖/๒, ม.๖/๓, ม.๖/๔ส๒.๑ ม.๖/๑, ม.๖/๒, ม.๖/๓, ม.๖/๔ , ม๖/๕ส๒.๒ ม.๖/๑, ม.๖/๒, ม.๖/๓, ม.๖/๔ส๓.๑ ม.๖/๑, ม.๖/๒, ม.๖/๓, ม.๖/๔ส๓.๒ ม.๖/๑, ม.๖/๒, ม.๖/๓ส๔.๑ ม.๖/๑, ม.๖/๒ส๔.๒ ม.๖/๑, ม.๖/๒, ม.๖/๓, ม.๖/๔ส๔.๓ ม.๖/๑, ม.๖/๒, ม.๖/๓, ม.๖/๔ , ม๖/๕ส๕.๑ ม.๖/๑, ม.๖/๒, ม.๖/๓, ม.๖/๔ส๕.๒ ม.๖/๑, ม.๖/๒, ม.๖/๓, ม.๖/๔ , ม๖/๕

รวมทงหมด ๔๕ ตวชวด

คำาอธบายรายวชาเพมเตมส๓๑๒๐๑พระพทธศาสนา๑ กลมสาระการเรยนรสงคมศกษา ศาสนาและวฒนาธรรมชนมธยมศกษาปท๔ภาคเรยนท ๑ เวลา ๔๐ ชวโมง จำานวน ๑.๐ หนวยกต

ร เขาใจ และวเคราะหสงคมชมพทวปและคตความเชอทางพระพทธศาสนาสมยกอนพระพทธเจา พระพทธเจาในฐานะเปนมนษยผฝกตนไดอยางสงสดในการ ตรสร การกอตง วธการสอน การเผยแผพระพทธศาสนา พทธประวตดานการบรหารและการธำารงรกษาพระพทธศาสนา ขอปฏบตทางสายกลาง ในพระพทธศาสนา ขอคดและแบบอยางการดำาเนนชวตจากประวตสาวก ชาดก และศาสนกชนตวอยางพระรตนตรยหลกธรรมในกรอบอรยสจ ๔และพทธศาสนสภาษต คณคาและความสำาคญของการสงคายนาพระไตรปฎก

143

เพอใหเหนความสำาคญและสามารถนำาไปประยกตใชในการดำารงชวตประจำาวนไดอยางมความสขผลการเรยนร

1. อธบายลกษณะของสงคมชมพทวปและคตความเชอทางศาสนาสมยกอนพระพทธเจา

2. อธบายพระพทธเจาในฐานะเปนมนษยผฝกฝนตนไดอยางสงสด (ตรสร)

3. อธบายการกอตงพระพทธศาสนา วธการสอน การเผยแผพระพทธศาสนาตามแนวพทธจรยา

4. เลาพทธประวตดานการบรหารและการธำารงรกษาพระพทธศาสนาได

5. รและเขาใจทฤษฎและวธการทางพทธศาสนาทเปนสากลและมขอปฏบตทยดทางสายกลาง

6. รวธการเนนหลกศรทธาและปญญาทถกตองตามหลกพทธศาสนา7. สามารถอธบายลกษณะประชาธปไตยในพระพทธศาสนาได8. บอกความสมพนธ หล กการของพระพทธศาสนาก บหล ก

วทยาศาสตรไดการคดตามนยแหงพระพทธศาสนา และการคดแบบวทยาศาสตร

9. รและเขาใจพระพทธศาสนาเนนการฝกหดอบรมตน การพงตนเอง และการมงอสรภาพ

10. อธบายหลกธรรมในกรอบ อรยสจ ๔11. เลาประวตพทธสาวก พทธสาวกชาดกและประพฤตตนเปน

ชาวพทธตวอยางได๑๒.บอกวธการศกษาและคนควาพระไตรปฏก และคมภรของศาสนาอน ๆการสงคายนาและการเผยแผพระไตรปฏก๑๓.บอกความสำาคญและคณคาของพระไตรปฏกได

รวมทงหมด ๑๓ ผลการเรยนร

144

คำาอธบายรายวชาเพมเตมส๓๑๒๐๒ พระพทธศาสนา๒ กลมสาระการเรยนร สงคมศกษา ศาสนาและวฒนาธรรมชนมธยมศกษาปท๔ ภาคเรยนท ๒ เวลา ๔๐ ชวโมง จำานวน ๑.๐ หนวยกต

วเคราะหและปฎบตตามหลกธรรม คตธรรมทเกยวเนองกบวนสำาคญทางศาสนา และเทศกาลทสำาคญในพระพทธศาสนา ปฏบตตนเปนศาสนกชนทดตอสาวก สมาชกทดในครอบครวและสงคม สวดมนตแปลและแผเมตตา บรหารจตและเจรญปญญาตามหลกสตปฏฐาน เหนคณคา เชอมน และมงมนพฒนาชวตดวยการพฒนาจตและพฒนาการเรยนรดวยวธคดแบบโยนโสมนสการ สมมนาและเสนอแนะแนวทางในการธำารงรกษาพระพทธศาสนา

เพอปลกจตสำานก การมสวนรวม และการปฏบตตนถกตองตามหลกพระพทธศาสนา การบำาเพญตนใหเปนประโยชนตอครอบครว ชมชน ประเทศชาต ผลการเรยนร

1. สามารถสวดมนตแปลและรวธแผเมตตา การบรหารจตและการเจรญปญญาได

2. สามารถฝกบรหารจตและการเจรญปญญา และรประโยชนของการบรหารจต

3. บอกวธคดแบบโยนโสมนสการ แบบแยกแยะสวนประกอบ และ แบบวภชชวาทได

4. รและเขาใจหนาทชาวพทธ5. บอกความหมาย ความสำาคญของศาสนพธได6. รและเขาใจการแสดงความเคารพตอพระรตนตรยปชนยบคคล

ชนยสถาน และปชนยวตถ

145

7. รเขาใจและตระหนกวธการปกปอง คมครอง ธำารงรกษาพระพทธศาสนาของพทธบรษทในสงคมไทย และการปลกจตสำานกการมสวนรวมในสงคมพทธการจดสมมนาพระพทธศาสนา

รวมทงหมด ๗ ผลการเรยนร

คำาอธบายรายวชาเพมเตมส๓๑๒๐๓ อสลามศกษา๑ กลมสาระการเรยนรสงคมศกษา ศาสนาและวฒนาธรรมชนมธยมศกษาปท๔ ภาคเรยนท ๑ เวลา ๔๐ ชวโมง จำานวน ๑.๐ หนวยกต

ศกษาและคนควาหลกการอมาน ๖ประการหลกการอสลาม หลกอหสาน ความหมายความส ำาคญ และการปฏบตตนตามบทบญญตของมกลลฟ การอาบนำาวาญบ การถอศลอด สรปการเผยแผอสลาม ณ นครมกกะฮและแบบอยางของทานนบมฮมมด(ศอลฯ) การปฏบตตนเปนมสลมทดและมสวนรวมในการบำารงศาสนสถาน อานและเขยนตามหลกการอานอลกรอาน กฎการอานอลฟ-ลาม การอาน และทองจำาสเราะฮ

โดยใชกระบวนการสรางความรความเขาใจ กระบวนการปฏบต เพอใหเกดความร ความเขาใจ สามารถอธบายสงทเรยนรและเหนคณคาในการนำาความรไปปฏบตตนใหเกดประโยชนในชวตประจำาวน มคณธรรม จรยธรรม ผลการเรยนร

146

1 อาน เขยน ทองจำา แปลความหมาย และอรรถาธบายอลกรอานตามซเราะฮทกำาหนดให

2 อาน เขยน ทองจำา และอธบายอลฮาดษ เกยวกบหลกศรทธาได3 สามารถนำาอลฮาดษเกยวกบหลกศรทธาไปปฏบตในชวตประจำาวนได4 รและเขาใจประเภทของเตาฮดได5 รและเขาใจรกนอหมาน (หลกศรทธา) 6 ทองจำาอลกรอานไดอยางนอย 2 ซเราะฮ7 อธบายประเภทของชรกเลกและชรกใหญได8 รและเขาใจเกยวกบ อบาดะฮ สนนะฮ และบดอะฮ

รวมทงหมด ๘ ผลการเรยนร

คำาอธบายรายวชาเพมเตมส๓๑๒๐๔ อสลามศกษา๒ กลมสาระการเรยนรสงคมศกษา ศาสนาและวฒนาธรรมชนมธยมศกษาปท๔ ภาคเรยนท ๒ เวลา ๔๐ ชวโมง จำานวน ๑.๐ หนวยกต

ศกษาและคนควา หลกการอมาน ๖ประการหลกการอสลาม หลกอหสาน ความหมายความส ำาคญ และการปฏบตตนตามบทบญญตของมกลลฟ การอาบนำาวาญบ การถอศลอด สรปการเผยแผอสลาม ณ นครมกกะฮและแบบอยางของทานนบมฮมมด(ศอลฯ) การปฏบตตนเปนมสลมทดและมสวนรวมในการบำารงศาสนสถาน อานและเขยนตามหลกการอานอลกรอาน กฎการอานอลฟ-ลาม การอาน และทองจำาสเราะฮ

147

โดยใชกระบวนการสรางความรความเขาใจ กระบวนการปฏบต เพอใหเกดความร ความเขาใจ สามารถอธบายสงทเรยนรและเหนคณคาในการนำาความรไปปฏบตตนใหเกดประโยชนในชวตประจำาวน มคณธรรม จรยธรรม ผลการเรยนร

๑. เขาใจประวตทานนบมอหมด (ศ.ล.) คอลฟะฮ ศอฮาบะฮ ตาบอตตาบอน อลามะฮ

๒. อาน เขยน ทองจำา แปลความหมายและอรรถาธบายอลกรอานซเราะฮทกำาหนดให

๓. อานและทองจำาอลกรอานไดถกตองอยางนอย ๒ ซเราะฮ๔. เหนคณคาในการนำาหลกคำาสอนจากอลกรอานมาปฏบตเพอ

พฒนาตนเอง ครอบครว ชมชนและสงคม๕. รเขาใจหลกการศรทธา จากอลกรอานซเราะฮทกำาหนดให๖. รและเขาใจหลกศรทธาจากอลฮาดษทกำาหนดให๗. อาน เขยน ทองจำา และอธบายฮาดษทกำาหนดให๘. สามารถนำาฮาดษเกยวกบหลกศรทธาไปปฏบตในชวตประจำาวน

ไดรวมทงหมด ๘ ผลการเรยนร

คำาอธบายรายวชาเพมเตมส๓๒๒๐๑ พระพทธศาสนา๓ กลมสาระการเรยนรสงคมศกษา ศาสนาและวฒนาธรรม

148

ชนมธยมศกษาปท ๕ภาคเรยนท ๑ เวลา ๔๐ ชวโมง จำานวน ๑.๐ หนวยกต

ศกษา วเคราะห ฝกปฏบต สรางความคดรวบยอด สภาพปญหาชวต รบผดชอบ ปฏบตตน เหนคณคา เชอมน ศรทธา มความสามารถในการคด รกชาต ศาสน กษตรย เพอใหมความรความเขาใจตระหนกและเหนคณคาในเรองตอไปน

ความสำาคญของพระพทธศาสนากบการศกษาทสมบรณ พระพทธศาสนากบการเมองพระพทธศาสนากบสนตภาพ พระพทธศาสนากบวทยาศาสตร พทธประวต พระรตนตรย อรยสจ ๔พทธศาสนสภาษต พทธสาวกสาวกา ชาดก ศาสนกชนตวอยาง วธการศกษาคนควาพระไตรปฎก การสงคายนาและการเผยแพรพระไตรปฎก ความสำาคญและคณคาของพระไตรปฎก ผลการเรยนร

1. รและเขาใจลกษณะประชาธปไตยในพระพทธ- ศาสนา2. สามารถบอกหลกการของพระพทธศาสนากบหลกวทยาศาสตร3. รและเขาใจการคดตามนยแหงพระพทธศาสนาและการคดแบบ

วทยาศาสตร4. รวธการฝกหดอบรมตน การพงตนเอง และการมงอสรภาพตาม

หลกพระพทธศาสนา5. บอกความสำาคญของพระพทธศาสนากบการศกษาทสมบรณได6. บอกความสำาคญของพระพทธศาสนากบการเมองได7. บอกความสำาคญของพระพทธศาสนากบสนตภาพได8. รและเขาใจหลกธรรมในกรอบ อรยสจ 49. เลาประวตพทธสาวก พทธสาวกชาดกและประพฤตตนเปน ชาว

พทธตวอยางไดรวมทงหมด ๙ ผลการเรยนร

149

คำาอธบายรายวชาเพมเตมส๓๒๒๐๒ พระพทธศาสนา๔ กลมสาระการเรยนรสงคมศกษา ศาสนาและวฒนาธรรมชนมธยมศกษาปท ๕ภาคเรยนท ๒ เวลา ๔๐ ชวโมง จำานวน ๑.๐ หนวยกต

ศกษา วเคราะห ฝกปฏบต สรางความคดรวบยอด สภาพปญหาชวต รบผดชอบ ปฏบตตน เหนคณคา เชอมน ศรทธา มความสามารถในการคด รกชาต ศาสน กษตรย เพอใหมความรความเขาใจตระหนกและเหนคณคาในเรองตอไปนสวดมนตแปลและแผเมตตา วธปฏบตและประโยชนของการบรหารจตและเจรญปญญา ตวอยางผลทเกดจากการทำาความดความชว การคดแบบโยนโสมนสการดวยวธคดแบบอรยสจ คณคาและความสำาคญของคานยมและจรยธรรม วธการขจดความขดแยงเพอการอยรวมกนอยางสนตสข การรวมกจกรรมทางพระพทธศาสนา ปฏบตตนเปนสมาชกทดของครอบครวและสงคม ปฏบตตนถกตองตามศาสนพธ การสมนาและเสนอแนะแนวทางในการธำารงรกษาพระพทธศาสนา

ผลการเรยนร1. สามารถสวดมนตแปล และแผเมตตาไดอยางถกตอง2. รและเขาใจวธปฏบตและประโยชนของการบรหารจตและเจรญปญญา3. สามารถฝกการบรหารจตและเจรญปญญาตามหลกสตปฎฐานและนำา

วธการบรหารจตและเจรญปญญาไปใชในการพฒนาการเรยนร คณภาพชวตและสงคมได

150

4. สามารถพฒนาการเรยนรดวยวธคดแบบโยนโสมนสการ ๑๐วธได 5. สมารถบอกสภาพปญหาในชมชน และสงคม6. สามารถปฏบตตนเปนชาวพทธทดตอพระภกษ7. รและตระหนกการปกปองคมครอง พระพทธศาสนาในสงคมไทย8. รและเขาใจวธการปฏบตตนตอพระภกษทางกายวาจาและใจทประกอบ

ดวยเมตตาการปฏสนถารทเหมาะสมตอพระภกษ ในโอกาสตาง ๆ9. ปฏบตตนเปนสมาชกทดของครอบครวและสงคมและเหมาะสมในฐานะ

เปนผปกครองและ ผอยในปกครอง ตามหลกทศเบองลาง ในทศ 6 การปฏสนถารตามหลก ปฏสนถาร๒

10. รและเขาใจความหมาย ความสำาคญ คตธรรม ในพธกรรม บทสวดมนตของนกเรยน งานพธ คณคาและประโยชนพธบรรพชาอปสมบท คณสมบตของผขอบรรพชาอปสมบท เคร อง อฏฐบรขารประโยชนของการ บรรพชาอปสมบท

11. เขาใจหลกธรรม/คตธรรมทเกยวเนองกบวนสำาคญและเทศกาลทสำาคญในพระพทธศาสนาหรอศาสนาอน

๑๒.รและเขาใจการปฏบตตนทถกตองในวนสำาคญและเทศกาลทสำาคญในพระพทธศาสนาหรอศาสนาอน

รวมทงหมด ๑๒ ผลการเรยนร

คำาอธบายรายวชาเพมเตมส๓๒๒๐๓ อสลามศกษา๓ กลมสาระการเรยนรสงคมศกษา ศาสนาและวฒนาธรรมชนมธยมศกษาปท๕ภาคเรยนท ๑ เวลา ๔๐ ชวโมง จำานวน ๑.๐ หนวยกต

ศกษา วเคราะห และสรปหลกการอมาน ๖ ประการ พระนามของอลลอฮ การปกปดเอาเราะฮ การอาบนำาวาญบ การละหมาดวนศกรและการฟงคฎบะฮ การถอศลอด การเผยแผอสลาม ณ นครมกกะฮและการอพยพของชาวมสลมไปยงมะดนะฮ แบบอยางของเคาะลฟะอ อบบกร และอมร มารยาทตอบดา มารดา คร และผอาวโส การมสวนรวมในการ

151

บำารงศาสนสถาน การอานดอาอ หลกการอานอล-กรอานเบองตน การอานนนและมม การทองจำาสเราะฮ และมารยาทในการอานอล-กรอาน

โดยใชกระบวนการสรางความรความเขาใจ กระบวนการปฏบต เพอใหเกดความรความเขาใจ สามารถวเคราะหสงทเรยนร มทกษะการอานและเหนคณคาในการปฏบตเปนมสลมทดผลการเรยนร

1. อาน เขยน ทองจำา แปลความหมาย และอรรถาธบายอลกรอานตามซเราะฮทกำาหนดให

2. อาน เขยน ทองจำา และอธบายอลฮาดษ เกยวกบหลกศรทธาได3. รและเขาหลกการศรทธาจากอลกรอานซเราะฮทกำาหนดใหได4. รและเขาใจหลกศรทธาจากอลฮาดษทกำาหนดได5. สามารถนำาอลฮาดษเกยวกบหลกศรทธาไปปฏบตในชวตประจำาวนได6. เหนคณคาในการนำาหลกคำาสอนจากอลกรอานมาปฏบตเพอพฒนา

ตนเอง ครอบครว ชมชนและสงคม7. อานและทองจำาอลกรอานไดอยางนอย 2 ซเราะฮ8. ร เขาใจหลกปฏบตของรกนอสลาม 9. รและเขาประวตการละหมาดสนต ละหมาดยมอต และละหมาดญามา

อะฮ10. รและเขาใจวธการจดการศพและการละหมาดศพ

รวมทงหมด ๑๐ ผลการเรยนร

คำาอธบายรายวชาเพมเตมส๓๒๒๐๔ อสลามศกษา๔ กลมสาระการเรยนร สงคมศกษา ศาสนาและวฒนาธรรม

152

ชนมธยมศกษาปท๕ภาคเรยนท ๒ เวลา ๔๐ ชวโมง จำานวน ๑.๐ หนวยกต

ศกษา วเคราะห และสรปหลกการอมาน 6 ประการ พระนามของอลลอฮ การปกปดเอาเราะฮ การอาบนำาวาญบ การละหมาดวนศกรและการฟงคฎบะฮ การถอศลอด การเผยแผอสลาม ณ นครมกกะฮและการอพยพของชาวมสลมไปยงมะดนะฮ แบบอยางของเคาะลฟะอ อบบกร และอมร มารยาทตอบดา มารดา คร และผอาวโส การมสวนรวมในการบำารงศาสนสถาน การอานดอาอ หลกการอานอล-กรอานเบองตน การอานนนและมม การทองจำาสเราะฮ และมารยาทในการอานอล-กรอาน

โดยใชกระบวนการสรางความรความเขาใจ กระบวนการปฏบต เพอใหเกดความรความเขาใจ สามารถวเคราะหสงทเรยนร มทกษะการอานและเหนคณคาในการปฏบตเปนมสลมทดผลการเรยนร

๑. อาน เขยน ทองจำา แปลความหมาย และอรรถาธบายอลกรอานตามซเราะฮทกำาหนดให

๒. เหนคณคาในการนำาหลกคำาสอนจากอลกรอานมาปฏบตเพอพฒนาตนเอง ครอบครว ชมชน

และสงคม๓. รและเขาหลกการศรทธาจากอลกรอานซเราะฮทกำาหนดใหได๔. อานและทองจำาอลกรอานไดอยางนอย 2 ซเราะฮ๕. อาน เขยน ทองจำา และอธบายอลฮาดษ ทกำาหนดใหได๖. สามารถนำาอลฮาดษเกยวกบหลกศรทธาไปปฏบตในชวต

ประจำาวนได๗. รและเขาใจหลกศรทธาจากอลฮาดษทกำาหนดได๘. รและเขาใจระบบเศรษฐกจอสลามและระบบเศรษฐกจของโลก๙. การซอขาย และดอกเบย การแบงปนหนสวน กำาไร การใหเชา

การออมทรพย การจำานำา จำานองและการกยม

153

รวมทงหมด ๙ ผลการเรยนร

คำาอธบายรายวชาเพมเตมส๓๓๒๐๑ พระพทธศาสนา๕ กลมสาระการเรยนรสงคมศกษา ศาสนาและวฒนาธรรมชนมธยมศกษาปท ๖ภาคเรยนท ๑ เวลา ๔๐ ชวโมง จำานวน ๑.๐ หนวยกต

วเคราะหพระพทธศาสนาวา เปนศาสตรแหงการศกษาซงเนนความสมพนธของเหตปจจยกบวธการแกปญหา พระพทธศาสนาในการฝกตนไมใหประมาท มงประโยชนและสนตภาพบคคล สงคมและโลก พระพทธศาสนากบปรชญาของเศรษฐกจพอเพยงและการพฒนาประเทศแบบยงยน พทธประวตดานการบรหารและการธำารงรกษาพระพทธศาสนา ขอคดและแบบอยางการดำาเนนชวตจากประวตสาวก ชาดก ศาสนกชนตวอยางพระรตนตรย หลกธรรมในกรอบอรยสจ ๔พทธศาสนสภาษต คณคาและความสำาคญของการสงคายนาพระไตรปฎก

เพอใหเหนคณคาของหลกธรรมสำาคญ ในการอยรวมกนอยางสนตสข และมงประโยชนสนตภาพของบคคล สงคมและโลก ผลการเรยนร

1. รและเขาใจศาสตรแหงการศกษาของพระพทธศาสนาและความสมพนธของเหตปจจยและวธการแกปญหา

2. รและเขาใจวธการฝกตนไมใหประมาทและพระพทธศาสนามงประโยชนสข สนตภาพแกบคคล สงคม และโลก

154

3. รและเขาใจพระพทธศาสนากบปรชญาของเศรษฐกจพอเพยงและการพฒนาแบบยงยน

4. รเขาใจหลกธรรมในกรอบ อรยสจ 45. เลาประวตพทธสาวก พทธสาวกชาดกและประพฤตตนเปน ชาว

พทธตวอยางได6. บอกความสำาคญและคณคาของพระไตรปฏกได7. สามารถยกตวอยางผลทเกดจากการทำาความด ความชวได

รวมทงหมด ๗ ผลการเรยนร

คำาอธบายรายวชาเพมเตมส๓๓๒๐๒ พระพทธศาสนา๖ กลมสาระการเรยนรสงคมศกษา ศาสนาและวฒนาธรรมชนมธยมศกษาปท ๖ภาคเรยนท ๒ เวลา ๔๐ ชวโมง จำานวน ๑.๐ หนวยกต

วเคราะหหลกธรรม คตธรรมทเกยวเนองกบวนสำาคญทางศาสนา และปฏบตตนไดถกตองหลกธรรมและคตธรรมทเกยวเนองกบวนสำาคญ และเทศกาลทสำาคญในพระพทธศาสนาปฏบตตนเปนชาวพทธทด ปกปองคมครอง พระพทธศาสนาและการปฏบตตนเปนสมาชกทดของครอบครวและสงคม สวดมนตแปลและแผเมตตา บรหารจตและเจรญปญญาตามหลกสตปฏฐาน เหนคณคา เชอมน และมงมนพฒนาชวตดวยการพฒนาจตและพฒนาการเรยนรดวยวธคดแบบโยนโสมนสการ สมมนาและเสนอแนะแนวทางในการธำารงรกษาศาสนาทตนนบถอ อนสงผลถงการพฒนาตน พฒนาชาตและโลก

155

เพอปลกจตสำานก การมสวนรวม และการปฏบตตนถกตองตามหลกพระพทธศาสนา การบำาเพญตนใหเปนประโยชนตอครอบครว ชมชน ประเทศชาต และโลก ผลการเรยนร

1. สามารถสวดมนตแปล และแผเมตตาไดอยางถกตอง2. รและเขาใจวธปฏบตและประโยชนของการบรหารจตและเจรญ

ปญญา3. สามารถฝกการบรหารจตและเจรญปญญาตามหลกสตปฎฐานและ

นำาวธการบรหารจตและเจรญปญญาไปใชในการพฒนาการเรยนร คณภาพชวตและสงคมได

4. สามารถพฒนาการเรยนรดวยวธคดแบบโยนโสมนสการ ๑๐วธไดวธ (เนนวธคดแบบแยกแยะสวนประกอบ แบบสามญญลกษณะแบบเปนอยในขณะปจจบน และแบบ วภชชวาท)

5. สามารถปฏบตตนเปนชาวพทธทดตอพระภกษ6. รและเขาใจบทบาท และหนาทของพระภกษ ในฐานะพระนกเทศก

พระธรรมทต พระธรรมจารก พระวทยากร พระวปสสนาจารย และพระนกพฒนา

7. บอกประเภทของศาสนพธในพระพทธศาสนาได 8. รและเขาใจการทำาบญเลยงพระในโอกาสตางๆและเหนคณคา

ประโยชนของศาสนพธได 9. รและเขาใจบญพธ ทานพธ กศลพธ10. ปฎบตตนเปนพทธมามกะได11. รและเขาใจหลกธรรม/คตธรรมทเกยวเนองกบวนสำาคญ และ

เทศกาลทสำาคญในพระพทธศาสนา๑๒.รเขาใจและปฏบตตนไดอยางถกตองในวนสำาคญและเทศกาลทสำาคญในพระพทธศาสนา

รวมทงหมด ๑๒ผลการเรยนร

156

คำาอธบายรายวชาเพมเตมส๓๓๒๐๓ อสลามศกษา๕ กลมสาระการเรยนรสงคมศกษา ศาสนาและวฒนาธรรมชนมธยมศกษาปท๖ภาคเรยนท ๑ เวลา ๔๐ ชวโมง จำานวน ๑.๐ หนวยกต

ศกษา วเคราะห และสรป หลกการอมาน 6 ประการ การตงภาคตออลลอฮ การสนสภาพจากการเปนมสลม การอาบนำาวาญบ การจดการญะนาซะฮ การถอศลอด การละหมาดสนต การจายซะกาต การประกอบพธฮจญ บทบาทของทานนบมฮำาหมดในนครมะดนะฮ ชาวมฮาญรนและอนศอร เคาะลฟะฮอสมาน อาล ศาสนสถาน ความซอสตย มารยาทและการอานดอาอ หลกการอานและทองจำาสเราะฮในอล-กรอาน

โดยใชกระบวนการสรางความรความเขาใจ กระบวนการปฏบต เพอใหเกดความรใจ ความเขาใจ สามารถวเคราะหสงทเรยนร มทกษะการอานและเหนคณคาในการปฏบตตนเปนมสลมทดผลการเรยนร

1. อาน เขยน ทองจำา แปลความหมาย และอรรถาธบายอลกรอานตามซเราะฮทกำาหนดให

2. อาน เขยน ทองจำา และอธบายอลฮาดษ เกยวกบหลกศรทธาได3. รและเขาหลกการศรทธาจากอลกรอานซเราะฮทกำาหนดใหได4. รและเขาใจหลกศรทธาจากอลฮาดษเกยวกบกฎหมายทกำาหนดได5. สามารถนำาอลฮาดษเกยวกบหลกกฎหมายไปปฏบตในชวตประจำา

วนได6. เหนคณคาในการนำาหลกคำาสอนจากอลกรอานมาปฏบตเพอพฒนา

ตนเอง ครอบครว ชมชนและสงคม7. อานและทองจำาอลกรอานไดถกตองอยางนอย ๒ ซเราะฮ8. รและเขาใจระบบเศรษฐกจอสลาม 9. รและเขาใจเกยวกบกฎหมายพนยกรรม

157

10. รและเขาใจเกยวกบกฎหมายอาญาไดรวมทงหมด ๑๐ ผลการเรยนร

คำาอธบายรายวชาเพมเตมส๓๓๒๐๔ อสลามศกษา๖ กลมสาระการเรยนรสงคมศกษา ศาสนาและวฒนาธรรมชนมธยมศกษาปท๖ภาคเรยนท ๒ เวลา ๔๐ ชวโมง จำานวน ๑.๐ หนวยกต

ศกษา วเคราะห และสรป หลกการอมาน ๖ประการ การตงภาคตออลลอฮ การสนสภาพจากการเปนมสลม การอาบนำาวาญบ การจดการญะนาซะฮ การถอศลอด การละหมาดสนต การจายซะกาต การประกอบพธฮจญ บทบาทของทานนบมฮำาหมดในนครมะดนะฮ ชาวมฮาญรนและอนศอร เคาะลฟะฮอสมาน อาล ศาสนสถาน ความซอสตย มารยาทและการอานดอาอ หลกการอานและทองจำาสเราะฮในอล-กรอาน

โดยใชกระบวนการสรางความรความเขาใจ กระบวนการปฏบต เพอใหเกดความรใจ ความเขาใจ สามารถวเคราะหสงทเรยนร มทกษะการอานและเหนคณคาในการปฏบตตนเปนมสลมทดผลการเรยนร

๑. อาน เขยน ทองจำา แปลความหมาย และอรรถาธบายอลกรอานตามซเราะฮทกำาหนดให

๒. เหนคณคาในการนำาหลกคำาสอนจากอลกรอานมาปฏบตเพอพฒนาตนเอง ครอบครว ชมชน

และสงคม๓. รและเขาหลกการศรทธาจากอลกรอานซเราะฮทกำาหนดใหได

158

๔. อานและทองจำาอลกรอานไดอยางนอย ๒ ซเราะฮ๕. อาน เขยน ทองจำา และอธบายอลฮาดษ ทกำาหนดใหได๖. สามารถนำาอลฮาดษเกยวกบหลกศรทธาไปปฏบตในชวต

ประจำาวนได๗. รและเขาใจหลกศรทธาจากอลฮาดษทกำาหนดได๘. รเขาใจวธการเลอกคครอง การนกะฮ การมภรรยามากกวา

หนงคน๙. รและเขาใจสทธหนาทของบคคลในครอบครว การหยาราง

การคนด๑๐. รเขาใจและเหนความสำาคญของครอบครวและปฏบตตนตาม

บทบญญตอสลามไดอยางถกตอง

รวมทงหมด ๑๐ ผลการเรยนร

คำาอธบายรายวชาเพมเตมส๓๐๒๐๑ เศรษฐศาสตรเบองตน กลมสาระการเรยนรสงคมศกษา ศาสนาและวฒนาธรรมชนมธยมศกษา ๔-๖ เวลา ๔๐ ชวโมง จำานวน ๑.๐ หนวยกต

ศกษา ความหมาย ความสำาคญวชาเศรษฐศาสตร บทบาทหนาทของเงน และสถาบนการเงนในระบบเศรษฐกจ บทบาทของรฐบาลเกยวกบนโยบายการเงน การคลงในการพฒนาประเทศ ตระหนกถงความสำาคญของปรชญาเศรษฐกจพอเพยงทมผลตอเศรษฐกจสงคมของประเทศ ตระหนกถงความสำาคญของระบบสหกรณ

159

ในการพฒนาเศรษฐกจในระดบชมชนและประเทศ วเคราะหปญหาเศรษฐกจในชมชม และเสนอแนวทางแกไข โดย วธการวเคราะห การคดแกปญหา กระบวนการกลม กระบวนการสรางความตระหนก เพอใหมความรความเขาใจ เกยวกบบทบาทของรฐบาล เกยวกบนโยบายการเงนการคลง ในการพฒนาประเทศ เหนคณคาความสำาคญของปรชญาเศรษฐกจพอเพยง และระบบสหกรณในการพฒนาระดบชมชน และประเทศ ประยกตความสามารถในการสอสาร การ แกปญหา การใชทกษะชวตตระหนกในคณคา และภาคถมใจในความเปนไทย ไดแก รกชาต ศาสน กษตรย ซอสตยสจรต มวนย ใฝเรยนร อยอยางพอเพยง รกความเปนไทย มจตสารธารณะผลการเรยนร

1. อธบายความหมายความสำาคญของวชาเศรษฐศาสตร2. อธบายหนาทของเงนเบองตน3. อธบายบทบาทหนาทของสถาบนการเงน4. อธบายบทบาทของรฐบาลเกยวกบนโยบายการเงน การคลงและ

การพฒนาประเทศ5. ตระหนกถงความสำาคญของปรชญาเศรษฐกจพอเพยงทมตอ

เศรษฐกจ สงคมของประเทศ6. ตระหนกถงความสำาคญของระบบสหกรณในการพฒนา

เศรษฐกจในระดบชมชนและประเทศ7. วเคราะหปญหาเศรษฐกจในชมชนและเสนอแนวทางแกไข

รวมทงหมด ๗ ผลการเรยนร

160

คำาอธบายรายวชาเพมเตมส๓๐๒๐๒ ภมศาสตรไทย กลมสาระการเรยนรสงคมศกษา ศาสนาและวฒนาธรรมชนมธยมศกษา ๔-๖ เวลา ๔๐ ชวโมง จำานวน ๑.๐ หนวยกต

ศกษาวเคราะห สภาพแวดลอมทางกายภาพในภาคตางๆของประเทศไทยในเรองลกษณะทางภมศาสตร ทรพยากร การประกอบอาชพ และการปรบตวใหเขากบสภาพแวดลอม อธบายการใชประโยชนจากสงแวดลอมในการสรางสรรควฒนธรรมอนเปนเอกลกษณของทองถนมสวนรวมในการอนรกษพฒนาทรพยากรธรรมชาต และสงแวดลอมทเหมาะสมเพอการพฒนาทยงยน โดยใชวธการทางภมศาสตร และกระบวนการสรางความตระหนกเพอใหเกดความรความเขาใจ สามารถนำาไปใชในชวตประจำาวน สามารถดำารงตนอยในสงคมอยางมความสขเกดความภาคภมใจ และหวงแหนในความเปนไทย มความรกชาต ศาสน กษตรย ซอสตยสจรต มวนยใฝเรยนร มงมนในการทำางาน รกความเปนไทย และมจตสาธารณะผลการเรยนร

1. อธบายลกษณะภมศาสตรของประเทศไทย2. อภปรายและวเคราะหความสมพนธของสภาพแวดลอมทาง

กายภาพและการประกอบอาชพของประชากรในภาคเหนอ3. อภปรายและวเคราะหความสมพนธของสภาพแวดลอมทาง

กายภาพและการประกอบอาชพของประชากรในภาคตะวนออกเฉยงเหนอ

4. อภปรายและวเคราะหความสมพนธของสภาพแวดลอมทางกายภาพและการประกอบอาชพของประชากรในภาคกลาง

5. อภปรายและวเคราะหความสมพนธของสภาพแวดลอมทางกายภาพและการประกอบอาชพของประชากรในภาคตะวนตก

161

6. อภปรายและวเคราะหความสมพนธของสภาพแวดลอมทางกายภาพและการประกอบอาชพของประชากรในภาคตะวนออก

7. อภปรายและวเคราะหความสมพนธของสภาพแวดลอมทางกายภาพและการประกอบอาชพของประชากรในภาคใต

8. อภปรายและบอกวธการอนรกษและพฒนาทรพยกรณธรรมชาตและสงแวดลอมของประเทศไทยทเหมาะสมและยงยนได

รวมทงหมด ๑๐ ผลการเรยนร

คำาอธบายรายวชาเพมเตมส๓๐๒๐๓ การเมองการปกครองของไทย กลมสาระการเรยนรสงคมศกษา ศาสนาและวฒนาธรรมชนมธยมศกษา ๔-๖ เวลา ๔๐ ชวโมง จำานวน ๑.๐ หนวยกต

ศกษา รวบความ วเคราะห และสรป ลกษณะการเมองการปกครองของไทยตงแตสมยสโขทยจนถงปจจบน ความจำาเปนของการมระบอบการปกครองแบบประชาธปไตยอนมพระมหากษตรยทรงเปนประมข โดยมอำานาจอธปไตยซงเปนอำานาจสงสดทใชในการปกครองประเทศ รวมทงการมสทธ เสรภาพ และหนาท ในการมสวนรวมในการตรวจสอบการใชอำานาจหนาทของรฐ ในฐานะทเปนพลเมองของประเทศ โดยใชกระบวนการคดวเคราะห สามารถบอก และอธบายไดวาการปกครองของไทยมความเปนมาอยางไร การใชสทธเสรภาพภายใตรฐธรรมนญ อภปรายผลทเกดขนได เหนคณคา และตระหนก ในการปกครองระบอบประชาธปไตยอนมพระมหากษตรยเปนประมข มคานยมทดตสถาบนพระมหากษตรย และสามารถนำาประโยชนทไดไปใชในชวตประจำาวนผลการเรยนร

162

1. เพอใหมความรความเขาใจเกยวกบจประสงคการเรยนรวชาการปกครองของไทย

2. เพอใหมความรความเขาใจโครงสรางการเมองการปกครองของไทย

3. อธบายโครงสรางการปกครองของไทยในปจจบน4. ตระหนกในบทบาทของพระมหากษตรยทมตอสงคมไทยและเหน

ความจำาเปนทจะตองธรรมรงรกษาไวซงสถาบนพระมหากษตรย5. เพอใหมความรความเขาใจ สาระส ำาคญทควรรจากกฎหมาย

รฐธรรมนญ6. สามารถนำาความรไปประยกตใชในชวตประจำาวนและปฏบตตน

ตามวถประชาธปไตย7. มสวนรวมและสงเสรมกจกรรมทางการเมองการปกครองตาม

กฎหมายรฐธรรมนญ8. สามารถวเคราะหขาวสารเหตการณปจจบนทส ำาคญทเกยวของ

กบกจกรรมทางการเมองการปกครองของไทย

รวมทงหมด ๑๐ ผลการเรยนร

คำาอธบายรายวชาเพมเตมส๓๐๒๐๔ กฎหมายทวไป กลมสาระการเรยนรสงคมศกษา ศาสนาและวฒนาธรรมชนมธยมศกษา ๔-๖ เวลา ๔๐ ชวโมง จำานวน ๑.๐ หนวยกต

163

ศกษาวเคราะห สาระสำาคญของกฎหมายเบองตนสาระสำาคญของกฎหมายแพงพาณชย การตความกฎหมายแพงและพาณชย ลกษณะทวไปของกฎหมายอาญาและการรบผดทางอาญา การตความกฎหมายอาญา

โดยใชทกษะการคด เพอใหมความรความเขาใจ สามารถวเคราะห และตระหนกในการปฏบตตน โดยยดมนในหลกกฎหมายผลการเรยนร

1. นกเรยนมความรความเขาใจ เกยวกบ ลกษณะทวไปของกฎหมาย การจดทำากฎหมาย การบงคบใชกฎหมาย และการยกเลกกฎหมายของไทย

2. นกเรยนมความรความเขาใจ สามารถปฏบตตนและวนจฉย การกระทำาความผดตามหลกกฎหมายแพงพาณชย ทวาดวยบคคล นตกรรม สญญา ครอบครวและมรดก

3. นกเรยนมความรความเขาใจลกษณะทวไปของกฎหมายอาญา การรบผดทางอาญาและสามารถเขยนคำาวนจฉย การกระทำาความผดตามประมวลกฎหมายอาญา

4. นกเรยนมความรความเขาใจขนตอนในการพจารณาความแพงและความอาญา

รวมทงหมด ๔ ผลการเรยนร

164

คำาอธบายรายวชาเพมเตมส๓๐๒๐๕ ภมศาสตรเศรษฐกจ กลมสาระการเรยนร สงคมศกษา ศาสนาและวฒนาธรรมชนมธยมศกษา ๔-๖ เวลา ๔๐ ชวโมง จำานวน ๑.๐ หนวยกต

ศกษาความสมพนธระหวางทรพยากรธรรมชาตกบกจกรรมทางเศรษฐกจ ในแตละภมภาคของโลก กจกรรมทางเศรษฐกจขนปฐมภม ขนทตยภม และขนตตยภม การรวมกลมทางเศรษฐกจ และปญหาทางเศรษฐกจเพอความเขาใจในอทธพลของสงแวดลอมทมตอกจกรรมทางเศรษฐกจ

โดยใชทกษะการเรยนรทกษะความคด เพอใหมความรความเขาใจ ตระหนกและเหนความจำาเปนทจะตองรวมมอกนแกปญหา และพฒนาเศรษฐกจโลกผลการเรยนร1. นกเรยนมความรความเขาใจเกยวกบสงแวดลอมทมความสมพนธ

กบกจกรรมทางเศรษฐกจของ มนษย2. นกเรยนมความรความเขาใจเกยวกบกจกรรมทางเศรษฐกจใน

ภมภาคตาง ๆ ของโลก3. นกเรยนมความรความเขาใจเกยวกบกจกรรมทางเศรษฐกจขน

ปฐมภมเพอการยงชพและการคา4. นกเรยนมความรความเขาใจเกยวกบกจกรรมทางเศรษฐกจขน

ทตยภม5. นกเรยนมความรความเขาใจเกยวกบกจกรรมทางเศรษฐกจขน

ตตยภม6. นกเรยนมความรความเขาใจเกยวกบการรวมกลมทางเศรษฐกจท

สำาคญในภมภาคตาง ๆขงโลก

165

7. นกเรยนมความรความเขาใจเกยวกบสภาพปญหาและแนวทางการแกปญหาทางดานเศรษฐกจของประเทศพฒนา ประเทศทกำาลงพฒนา และแนวโนมเศรษฐกจโลกในอนาคต

รวมทงหมด ๗ ผลการเรยนร

คำาอธบายรายวชาเพมเตมส๓๐๒๐๖ เหตการณปจจบน กลมสาระการเรยนรสงคมศกษา ศาสนาและวฒนาธรรมชนมธยมศกษา ๔-๖ เวลา ๔๐ ชวโมง จำานวน ๑.๐ หนวยกต

ศกษาสภาพการเมองของโลกหลงสงครามโลกครงท ๒ ความขดแยงระหวางสหรฐอเมรกาและสหภาพโซเวยต  และบทบาทขององคการสหประชาชาตในการระงบความขดแยงทางการเมองและการสงเสรมความสมพนธในดานเศรษฐกจ สงคมและวฒนธรรม ศกษาแนวคดและวธการในการรวมกลมทางเศรษฐกจ  รวมทงความสำาเรจของกลมเศรษฐกจตางๆ ทวโลกศกษาสภาวการณของโลกในปจจบน  ความขดแยงทเกดขนในภมภาคตางๆ ทางการเมอง สงคมวฒนธรรม และปญหาสงแวดลอมในปจจบน รวมทงแนวทางทจะแกไขปญหาทเกดขนในอนาคต                สาระเพมเตมวชาเหตการณปจจบน เนนใหผเรยนไดศกษา

166

สภาพความเปนไปของในสงคมโลกปจจบน เพอใหสามารถปรบตวอยในสงคมโลกไดอยางปกตสขผลการเรยนร

1. ความรพนฐานเกยวกบเหตการณปจจบน2. มความรความเขาใจเกยวกบสภาพการเมองหลงสงครามโลก

ครงท ๒3. อธบายสาเหตการเกดขบวนชาตนยมและการสรางชาตนยมของ

อาณานคมได4. รและเขาใจสภาพการณของปญหาสงครามเยนและยกตวอยาง

สงครามเยนได5. บอกปจจยทกำาหนดความสมพนธระหวางประเทศ และวธการ

ประสานประโยชนระหวางประเทศได6. วเคราะหบทบาทขององคการสหประชาชาตในการทำาหนาท

ประสานประโยชนในจดตางๆของโลกได7. รและเขาใจเรองการรวมกลมทางเศรษฐกจ การคา การลงทน

ในภมภาคตางๆ ของโลก8. อธบายบทบาทและความสำาเรจของการรวมกลมทางเศรษฐกจ

ของภมภาคตางๆ ของโลก9. รและเขาใจสภาวการณของโลกทเกดขนในยคปจจบน10. วเคราะหปญหาความขดแยงทเกดขนในภมภาคตางๆของ

โลก และสรปแนวทางในการแกปญหาของสงคมในปจจบนรวมทงหมด ๑๐ผลการเรยนร

คำาอธบายรายวชาเพมเตมส๓๐๒๐๗ อาเซยนศกษา กลมสาระการเรยนร สงคมศกษา ศาสนาและวฒนาธรรม

167

ชนมธยมศกษา ๔-๖ เวลา ๔๐ ชวโมง จำานวน ๑.๐ หนวยกต

ศกษาประวตความเปนมา พฒนาการประชาคมอาเซยน กลไกอาเซยน กฎบตรอาเซยน วสยทศน วตถประสงค เปาหมาย โครงสราง ภาพรวม ทมาคำาศพท และทมาของ AFTA เขตการคาเสรและสภาพเศรษฐกจพนฐานประชาคมอาเซยนและเหตผล องคประกอบของประเทศรวมเจรจา ทมผลกระทบตอประชาคมเศรษฐกจอาเซยนและประเทศไทย

โดยการบรณาการ กระบวนการกลม กระบวนการทำางาน กระบวนการพฒนาคานยม กระบวนการคดวเคราะห สงเคราะห กระบวนการสรางความคดรวบยอด กระบวนการสบคนจากแหลงขอมลตาง ๆ โดยใชสอเทคโนโลย เพอใหเกดคานยม ตระหนก เจตนคตในการเปนสมาชกทด การเขามามสวนรวมเปนสวนหนงของประชาคมอาซยน ร แนวโนมทศทางการเปลยนแปลงทางประชาสงคมวฒนธรรม ปรบตนในการเปนพลเมองทดภายใตกฎบตรของอาเซยนสามารถดำารงชวตในยคโลกาภวตนไดอยางเหมาะสม ผลการเรยนร

๑. มความรเขาใจประวตความเปนมา ความสำาคญ ววฒนาการ ของกลมอาเซยนสการพฒนาเปน

ประชาคมอาเซยน๒. มความรเขาใจกลไกอาเซยน กฎบตรอาเซยน คำาอภธานศพท ของ

อาเซยนสามารถประยกตใชไดอยางเหมาะสมถกตอง๓. มความรเขาใจ วเคราะหการดำาเนนงานของประชาคมการเมองและ

ความมนคงอาเซยน (ASEAN Political and Security Community- APSC)

เพอใหภมภาคอาเซยนอยอยางสนตสข แกไขปญหาภายในภมภาคโดยสนตวธ และยดมนในหลกความมนคง

รอบดาน

168

๔. มความรเขาใจ วเคราะหการดำาเนนงานของประชาคมเศรษฐกจอาเซยน (ASEAN Economic Community-AEC) เพอใหภมภาคอาเซยนมความมนคง มงคง และสามารถแขงขนกบภมภาคอนๆ ได

๕. มความรเขาใจ วเคราะหการดำาเนนงานประชาสงคมและวฒนธรรม (ASEAN Socio-Cultural

Community-ASCC) เพอใหภมภาคอาเซยนอยรวมกนในสงคมทเอออาทร ประชากรมสภาพ

ความเปนอยทด ไดรบการพฒนาในทกดานและมความมนคงทางสงคม (social security)

๖. มความรเขาใจ ความเปนมาเขตการคาเสรอาเซยนและ หลกการ เหตผลของประเทศคเจรจา

ในความสมพนธทดตอกลมอาเซยน๗. มความรเขาใจ ตระหนก ตอการเปลยนแปลงและผลกระทบสามารถ

ปรบตนเองดำารงชวตอยในสงคมไทย ประชาคมอาเซยน และสงคมโลกไดอยางมความสข

รวมทงหมด ๗ ผลการเรยนร

โครงสรางรายวชาพนฐานรายวชาสงคมศกษา๑ รหสวชา ส๒๑๑๐๑ กลมสาระการเรยนรสงคมศกษา ศาสนาและวฒนธรรม ชนมธยมศกษาปท ๑ภาคเรยนท ๑ เวลา ๖๐ชวโม จำานวน ๑.๕ หนวยกต

ลำาดบท

ชอหนวยการเรยนร

มาตรฐานการเรยนร/ตวชวดเวล

า(ชวโมง)

นำาหนกคะแน

น๑ พระพทธ ส๑.๑ม.๑/๑, ม.๑/๒ ,ม.๑/๓ ๑๐ ๑๐๒ พระธรรม ส๑.๑ม.๑/๔ , ม.๑/๕ , ม.๑/๖ ๑๐ ๑๐๓ พระสงฆและ ส๑.๑ม.๑/๔, ม.๑/๑ , ม.๑/๗ , ๑๐ ๑๐

169

ศาสนกชน ม.๑/๘ ม.๑/๙ ,ม.๑/๑๐, ม.๑/๑๑]ม.๑/๒ ม.๑/๓ , ม.๑/๔ , ม.๑/๑๕

๔ กฎหมายควรร ส๒.๑ม.๑/๑ ๑๐ ๑๐๕ พลเมองด ส๒.๑ม.๑/๑ , ม.๑/๒ , ม.๑/๓

, ม.๑/๔๑๐ ๑๐

๖ การเมองการปกครองไทย

ส๒.๒ม.๑/๑ ,ม.๑/๒ ,ม.๑/๓๑๐ ๑๐

รวมคะแนนเกบระหวางภาค ๖๐คะแนนระหวางภาค ๑๐คะแนนปลายภาค ๓๐รวมตลอดภาคเรยน ๖๐ ๑๐๐

โครงสรางรายวชาพนฐานรายวชาประวตศาสตร๑ รหสวชา ส๒๑๑๐๓ กลมสาระการเรยนรสงคมศกษา ศาสนาและวฒนธรรม

170

ชนมธยมศกษาปท ๑ภาคเรยนท ๑ เวลา ๒๐ชวโมง จำานวน ๐.๕ หนวยกต

ลำาดบท

ชอหนวยการเรยนรมาตรฐานการเรยน

ร/ตวชวด

เวลา(ชวโมง)

นำาหนกคะแน

น๑. จอบ พลว ทใชในการ

ศกษาประวตศาสตรส ๔.๑ม.๑/๑, ม.๑/๒, ม.๑/๓

๑๐ ๓๕

๒. ศกษาเพอนบาน เพอพฒนาบานเรา

ส ๔.๒ม.๑/๑, ม.๑/๒ ๑๐ ๓๐

รวมคะแนนเกบระหวางภาค ๖๐คะแนนระหวางภาค ๑๐คะแนนปลายภาค ๓๐รวมตลอดภาคเรยน ๒๐ ๑๐๐

171

โครงสรางรายวชาพนฐานรายวชาสงคมศกษา๒ รหสวชา ส๒๑๑๐๒ กลมสาระการเรยนรสงคมศกษา ศาสนาและวฒนธรรม ชนมธยมศกษาปท ๑ภาคเรยนท ๒ เวลา ๖๐ชวโม จำานวน ๑.๕ หนวยกต

ลำาดบท

ชอหนวยการเรยนรมาตรฐานการเรยนร/ตวช

วด

เวลา(ชวโมง)

นำาหนกคะแน

น๑ เครองมอทาง

ภมศาสตรส๕.๑ ม.๑/๑ ม.๑/๒ ๑๒ ๑๕

๒ สภาพทางภมศาสตร ส๕.๑ ม.๑/๑ ม.๑/๒ ม.๑/๓ ม.๑/๔

๑๒ ๑๕

๓ สภาพสงแวดลอม ส๕.๑ ม.๑/๓ ๑๐ ๑๐๔ รจกเศรษฐศาสตร ส๓.๑ ม.๑/๑ ม.๑/๒ ๔ ๖๕ สถาบนการเงน ส๓.๒ ม.๑/๑ ๔ ๖๖ กลไกราคา ส๓.๒ ม.๑/๒ ม.๑/๓ ๔ ๖๗ เศรษฐกจพอเพยง ส๓.๑ ม.๑/๓ ๔ ๖๘ ทรพยสนทาง

ปญญาส๓.๒ ม.๑/๔ ๔ ๖

รวมคะแนนเกบระหวางภาค ๖๐คะแนนระหวางภาค ๑๐คะแนนปลายภาค ๓๐รวมตลอดภาคเรยน ๖๐ ๑๐๐

172

โครงสรางรายวชาพนฐานรายวชาประวตศาสตร๒ รหสวชา ส๒๑๑๐๔ กลมสาระการเรยนรสงคมศกษา ศาสนาและวฒนธรรมมธยมศกษาปท ๑ภาคเรยนท ๑ เวลา ๒๐ชวโม จำานวน ๐.๕ หนวยกต

ลำาดบท

ชอหนวยการเรยนรมาตรฐานการเรยน

ร/ตวชวด

เวลา(ชวโมง)

นำาหนกคะแนน

๑. ส ว ร ร ณ ภ ม ย ค ก อ นประวตศาสตร

ส ๔.๓ม.๑/๑, ม.๑/๒ ๙ ๒๕

๒. สวรรณภมยคประวตศาสตร

ส ๔.๓ม.๑/๓ ๑๑ ๓๕

รวมคะแนนเกบระหวางภาค ๖๐คะแนนระหวางภาค ๑๐คะแนนปลายภาค ๓๐รวมตลอดภาคเรยน ๒๐ ๑๐๐

173

โครงสรางรายวชาพนฐานรายวชาสงคมศกษา๓ รหสวชา ส๒๒๑๐๑ กลมสาระการเรยนรสงคมศกษา ศาสนาและวฒนธรรม ชนมธยมศกษาปท ๒ภาคเรยนท ๑ เวลา ๖๐ชวโม จำานวน ๑.๕ หนวยกต

ลำาดบท

ชอหนวยการเรยนรมาตรฐานการเรยน

ร/ตวชวด

เวลา(ชวโมง)

นำาหนกคะแน

น๑. เครองมอทางภมศาสตร ส. ๕.๑ม.๒/๑ ๙ ๑๐๒. ทวปยโรป ส. ๕.๑ ม.๒/๑-๒

ส. ๕.๒ม.๒/๑-๔๙ ๑๐

๓. ทวปแอฟรกา ส. ๕.๑ม.๒/๑ ๒–ส. ๕.๒, .๒/๑ -๔

๙ ๑๐

๔. ปฏบตธรรมกนเถด ส. ๑.๑ม.๒/๑๐ ๑๑–ส. ๑.๒ม.๒/๓

๔ ๔

๕. วธคดแบบโยนโสมนสการ ส. ๑.๑ม.๒/๙ ๓ ๔๖. ก า ร เ ผ ย แ ผ พ ร ะ พ ท ธ

ศาสนาส ประ เทศเพ อนส. ๑.๑ม.๒/๑ ๑ ๓

174

บานของไทย๗. ความสำาคญของพระพทธ

ศาสนาส. ๑.๑ม.๒/๒ ๔– ๓ ๔

๘. พทธประวต ส. ๑.๑ม.๒/๕ ๓ ๓๙. พทธสาวกและพทธสาวกา

ทสำาคญส. ๑.๑ม.๒/๖ ๓ ๓

๑๐. พระไตรปฎก ส. ๑.๑ม.๒/๗ ๓ ๔๑๑. อรยสจ ๔ ส. ๑.๑ม.๒/๘ ๓ ๕๑๒. การปฏบตตนอยางเหมาะ

สมในศาสนพธตางๆส. ๑.๒ม.๒/๑ ๗– ๓ ๕

รวมคะแนนเกบระหวางภาค ๖๐คะแนนระหวางภาค ๑๐คะแนนปลายภาค ๓๐รวมตลอดภาคเรยน ๖๐ ๑๐๐

โครงสรางรายวชาพนฐานรายวชาประวตศาสตร๓ รหสวชา ส๒๒๑๐๓ กลมสาระการเรยนรสงคมศกษา ศาสนาและวฒนธรรมมธยมศกษาปท ๒ ภาคเรยนท ๑

เวลา ๒๐ชวโม จำานวน ๐.๕ หนวยกต

ลำาดบท

ชอหนวยการเรยนรมาตรฐานการเรยน

ร/ตวชวด

เวลา(ชวโมง)

นำาหนกคะแน

น๑. วธประเมนความนาเช อ

ถ อ ข อ ง ห ล ก ฐ า น ท า งส ๔.๑ม.๒/๑ - ๓ ๗ ๓๕

175

ประวตศาสตร๒. พฒนาการทางสงคม

เศรษฐกจ และการเมองของภมภาคเอเชย(ยกเวนเอเชยตะวนออกเฉยงใต) ทมผลตอการพฒนา

ส ๔.๒ ม.๒/๑ ๗ ๑๕

๓. แ ห ล ง อ า ร ย ธ ร ร ม ใ นภมภาคเอเชย

ส ๔.๒ ม.๒/๒ ๓ ๑๕

รวมคะแนนเกบระหวางภาค ๖๐คะแนนระหวางภาค ๑๐คะแนนปลายภาค ๓๐รวมตลอดภาคเรยน ๒๐ ๑๐๐

โครงสรางรายวชาพนฐานรายวชาสงคมศกษา๔ รหสวชา ส๒๒๑๐๒ กลมสาระการเรยนรสงคมศกษา ศาสนาและวฒนธรรม

176

ชนมธยมศกษาปท ๒ ภาคเรยนท ๒ เวลา ๖๐ชวโมง จำานวน ๑.๕ หนวยกต

ลำาดบท

ชอหนวยการเรยนรมาตรฐานการเรยน

ร/ตวชวด

เวลา(ชวโมง)

นำาหนกคะแน

น๑. กฎหมายใกลตว ส ๒.๑ ม.๒/๑ ๕ ๕๒. พลเมองดตามวถ

ประชาธปไตยส ๒.๑ ม.๒/๒ ๔ ๕

๓. สถาบนทางสงคม ส ๒.๑ ม.๒/๓ ๕ ๕๔ ศกษาวฒนธรรมเขา

และเรา เพอความเขาใจอนดในภมภาคเอเชย

ส ๒.๑ม.๒/๔ ๔ ๕

๕. กระบวนการในการตรากฎหมาย

ส ๒.๒ ม.๒/๑ ๓ ๕

๖. หลกการวเคราะห - บรโภคขาวสาร

ส ๒.๒ ม.๒/๒ ๔ ๑๐

๗. ปจจยทมผลตอการลงทน และการออม

ส ๓.๑ ม.๒/๑ ๔ ๔

๘. ปจจยการผลตสนคา และบรการ

ส ๓.๑ ม.๒/๒ ๔ ๔

๙. ปรชญาเศรษฐกจพอเพยง

ส ๓.๑ ม.๒/๓ ๕ ๗

๑๐. การรกษาและคมครองสทธของผบรโภค

ส ๓.๑ ม.๒/๔ ๕ ๖

๑๑. ระบบเศรษฐกจแบบตางๆ

ส ๓.๒ ม.๒/๑ ๕ ๔

๑๒. การพงพาอาศย และ ส ๓.๒ ม.๒/๒, ๕ ๕

177

แขงขนทางเศรษฐกจในภมภาคเอเชย

ม.๒/๓, ม.๒/๔

รวมคะแนนเกบระหวางภาค ๖๐คะแนนระหวางภาค ๑๐คะแนนปลายภาค ๓๐รวมตลอดภาคเรยน ๖๐ ๑๐๐

โครงสรางรายวชาพนฐานรายวชาประวตศาสตร๔ รหสวชา ส๒๒๑๐๔ กลมสาระการเรยนรสงคมศกษา ศาสนาและวฒนธรรมมธยมศกษาปท ๒ ภาคเรยนท ๒ เวลา ๒๐ชวโมง จำานวน ๐.๕ หนวยกต

ลำาดบท

ชอหนวยการเรยนรมาตรฐานการเรยนร/ตว

ชวด

เวลา(ชวโมง)

นำาหนกคะแน

น๑. การสถาปนา

อาณาจกรอยธยา ส๔.๓ ม.๒/๑, ม.๒/๒, ม.๒/๓

๒ ๑๐

๒. พฒนาการของอาณาจกรอยธยา

ส๔.๓ ม.๒/๑, ม.๒/๒, ม.๒/๓

๓ ๑๐

๓. การกอบกเอกราช หลงการเสยกรงครงท ๑

ส๔.๓ ม.๒/๑, ม.๒/๒, ม.๒/๓

๓ ๑๐

๔. การสถาปนาอาณาจกรธนบร หลงการเสยกรงครงท ๒

ส๔.๓ ม.๒/๑, ม.๒/๒, ม.๒/๓

๓ ๑๐

๕. พฒนาการของ ส๔.๓ ม.๒/๑, ม.๒/๒, ๒ ๑๐

178

อาณาจกรธนบร ม.๒/๓๖. ภมปญญาไทยสมย

อยธยาและธนบรส๔.๓ ม.๒/๑, ม.๒/๒, ม.๒/๓

๒ ๑๐

๗. บคคลสำาคญของไทย และตางชาตทมสวนสรางสรรคชาตไทย

ส๔.๓ ม.๒/๑, ม.๒/๒, ม.๒/๓

๒ ๕

รวมคะแนนเกบระหวางภาค ๖๐คะแนนระหวางภาค ๑๐คะแนนปลายภาค ๓๐รวมตลอดภาคเรยน ๒๐ ๑๐๐

โครงสรางรายวชาพนฐานรายวชาสงคมศกษา๕ รหสวชา ส๒๓๑๐๑ กลมสาระการเรยนรสงคมศกษา ศาสนาและวฒนธรรม ชนมธยมศกษาปท ๓ ภาคเรยนท ๑ เวลา ๖๐ชวโมง จำานวน ๑.๕ หนวยกต

ลำาดบท

ชอหนวยการเรยนรมาตรฐานการเรยนร/ตว

ชวด

เวลา(ชวโมง)

นำาหนกคะแน

น๑ ทองทวปอเมรกาเหนอ ส๕.๑ ม.๓/๑ - ๒

ส๕.๒ ม.๓/๑ ๔–๑๓ ๒๐

179

๒ ทองทวปอเมรกาใต ส๕.๑ ม.๓/๑ ๒–ส๕.๒ ม.๓/๑ - ๔

๑๓ ๒๐

๓ ยอนรอยพทธประวต ส๑.๑ ม.๓/๑ ๕– ๙ ๑๐๔ หลกธรรมนำาชวต ส๑.๑ ม.๓/๖ ๗– ๙ ๑๐๕ ศาสนปฏบต ส๑.๑ ม.๓/๘ ๑๐–

ส๑.๒ ม.๓/๑ ๗–๙ ๑๐

รวมคะแนนเกบระหวางภาค ๖๐คะแนนระหวางภาค ๑๐คะแนนปลายภาค ๓๐รวมตลอดภาคเรยน ๖๐ ๑๐๐

โครงสรางรายวชาพนฐานรายวชาประวตศาสตร๕ รหสวชา ส๒๓๑๐๓ กลมสาระการเรยนรสงคมศกษา ศาสนาและวฒนธรรมมธยมศกษาปท ๓ ภาคเรยนท ๑ เวลา ๒๐ชวโมง จำานวน ๐.๕ หนวยกต

ลำาดบท

ชอหนวยการเรยนร มาตรฐานการเรยนร/ตวชวด

เวลา(ชวโมง)

นำาหนกคะแ

180

นน๑ วธการทาง

ประวตศาสตรส ๔.๑ ม.๓/๑ ม.๓/๒ ๒ ๑๐

๒ ยอนรอยกรงรตนโกสนทร

ส ๔.๓ ม.๓/๑ ม.๓/๒ ๖ ๓๐

๓ ภมปญญาและวฒนธรรมไทย

ส ๔.๓ ม.๓/๓ ๔ ๑๕

๔ ไทยยคประชาธปไตย ส ๔.๓ ม.๓/๔ ๕ ๑๕รวมคะแนนเกบระหวางภาค ๖๐คะแนนระหวางภาค ๑๐คะแนนปลายภาค ๓๐รวมตลอดภาคเรยน ๒๐ ๑๐๐

\

โครงสรางรายวชาพนฐาน

181

รายวชาสงคมศกษา๖ รหสวชา ส๒๓๑๐๒ กลมสาระการเรยนรสงคมศกษา ศาสนาและวฒนธรรม ชนมธยมศกษาปท ๓ภาคเรยนท ๒ เวลา ๖๐ชวโมง จำานวน ๑.๕ หนวยกต

ลำาดบท

ชอหนวยการเรยนรมาตรฐานการเรยน

ร/ตวชวด

เวลา(ชวโมง)

นำาหนกคะแนน

๑ หนาทพลเมองด ส ๒.๑ม.๓/๑ ๕– ๑๓ ๒๐๒ การเมองการปกครอง ส ๒.๒ ม.๓/๑ ๔– ๑๓ ๒๐๓ ระบบเศรษฐกจกบ

เศรษฐกพอเพยงส ๓.๑ม.๓/๑ ๓– ๙ ๑๐

๔ รฐนาวานำาพาเศรษฐกจ ส ๓.๒ม.๓/๑ ๕– ๙ ๑๐๕ เศรษฐกจระหวาง

ประเทศส ๓.๒ม.๓/๓, ม.๓/๖ ๙ ๑๐

รวมคะแนนเกบระหวางภาค ๖๐คะแนนระหวางภาค ๑๐คะแนนปลายภาค ๓๐รวมตลอดภาคเรยน ๖๐ ๑๐๐

182

โครงสรางรายวชาพนฐานรายวชาประวตศาสตร๖ รหสวชา ส๒๓๑๐๔ กลมสาระการเรยนรสงคมศกษา ศาสนาและวฒนธรรมมธยมศกษาปท ๓ ภาคเรยนท ๒เวลา ๒๐ชวโมง จำานวน ๐.๕ หนวยกต

ลำาดบท

ชอหนวยการเรยนรมาตรฐานการเรยน

ร/ตวชวด

เวลา(ชวโมง)

นำาหนกคะแนน

๑ พฒนาการทางสงคมและการเมองตะวนตก

ส ๔.๒ม๓/๑ ๔ ๒๐

๒ พฒนาการทางเศรษฐกจตะวนตก

ส ๔.๒ม๓/๑ ๔ ๒๐

๓ อารยธรรมตะวนตก ส ๔.๒ม๓/๒ ๔ ๑๕๔ โลกหลงศตวรรษท ๒๐ ส ๔.๒ม๓/๒ ๕ ๑๕

รวมคะแนนเกบระหวางภาค ๖๐คะแนนระหวางภาค ๑๐คะแนนปลายภาค ๓๐รวมตลอดภาคเรยน ๒๐ ๑๐๐

183

โครงสรางรายวชาเพมเตมรายวชาพระพทธศาสนา๑ รหสวชา ส๒๑๒๐๑ กลมสาระการเรยนรสงคมศกษา ศาสนาและวฒนธรรมมธยมศกษาปท ๑ภาคเรยนท ๑ เวลา ๔๐ชวโมง จำานวน ๑.๐ หนวยกต

ลำาดบท

ชอหนวยการเรยนร ผลการเรยนรเวล

า(ชวโมง)

นำาหนกคะแนน

๑ ก า ร เ ผ ย แ ผ พ ร ะ พ ท ธศาสนา

๑. อธบายการสงคายนาการเผยแผพระพทธศาสนาเขาสประเทศไทย

๘ ๑๐

๒ พระพทธศาสนากบสงคมไทย

๒. บอกความสำาคญของพระพทธศาสนาตอสงคมไทยในฐานะเปนศาสนาประจำาชาตสถาบนหลกของสงคมไทย สภาพแวดลอมทกวางขวาง และครอบคลมสงคมไทยการพฒนาตนและครอบครว

๘ ๑๕

184

๓ พทธประวต ๓. สรปและวเคราะห พทธประวตประสตเทวทต ๔การแสวงหาความรการบำาเพญทกรกรยา

๘ ๑๕

๔ พทธสาวก พทธสาวกา ชาดก

๔. วเคราะหและปฏบตตนตามแบบอยางพทธสาวก พทธสาวกา ชาดก

๘ ๑๐

๕ อรยสจ 4 พทธศาสนสภาษต

๕. อธบายพทธคณ และขอธรรมสำาคญในกรอบอรยสจ ๔พทธศาสนสภาษต

๘ ๑๐

รวมคะแนนเกบระหวางภาค ๖๐คะแนนระหวางภาค ๑๐คะแนนปลายภาค ๓๐รวมตลอดภาคเรยน ๔๐ ๑๐๐

โครงสรางรายวชาเพมเตมรายวชาพระพทธศาสนา๒ รหสวชา ส๒๑๒๐๒ กลมสาระการเรยนรสงคมศกษา ศาสนาและวฒนธรรมมธยมศกษาปท ๑ภาคเรยนท ๒ เวลา ๔๐ชวโมง จำานวน ๑.๐ หนวยกต

ลำาดบท

ชอหนวยการเรยนร

ผลการเรยนรเวล

า(ชวโมง)

นำาหนกคะแน

น๑ การดำาเนนชวต

ดวยวธคดแบบ1. พฒนาจต เพอการเรยนรและการดำาเนนชวต ดวยวธคด

๗ ๑๐

185

โยนโสมนสการ แบบโยนโสมนสการ๒ การฝกบรหาร

จตและเจรญปญญา

2. สวดมนตแปล และแผเมตตาบรหารจตและเจรญปญญา การฝกบรหารจตและเจรญปญญาตามหลกสตปฎฐานเนน อานาปานสตและ นำาวธการบรหารจตและเจรญปญญาไปใชในชวตประจำาวน

๗ ๑๐

๓ การบำาเพญประโยชน

3. เหนคณคา บำาเพญประโยชน และ การบำารงรกษาวด

๗ ๑๐

๔ บทบาทของพระภกษในการเผยแผพระพทธศาสนา

4. อธบายจรยวตรสาวกของพระพทธศาสนาวถชวตของพระภกษบทบาทของพระภกษในการเผยแผพระพทธศาสนา เชน การแสดงธรรม ปาฐกถาธรรม การประพฤตตนใหเปนแบบอยางการเขาพบพระภกษการแสดงความเคารพ การประนมมอ เพอเปนแบบอยางในการประพฤตและปฏบตตาม

๖ ๑๐

๕ การปฏบตตนตามหลกพระพทธศาสนา

5. อธบายการไหว การกราบ การเคารพ พระรตนตรย การฟงเจรญ พระพทธมนต การฟงสวดพระอภธรรม การฟงพระธรรมเทศนาปฏบตตนอยางเหมาะสมตอเพอนตามหลกพระพทธศาสนาการจดโตะหมบชา แบบ หม4 หม 5 หม 7

๗ ๑๐

186

หม9 การจดธปเทยน การจดเครองประกอบโตะหมบชา คำาอาราธนาตางๆ

ลำาดบท

ชอหนวยการเรยนร

ผลการเรยนรเวล

า(ชวโมง)

นำาหนกคะแน

น๖ วนสำาคญทาง

พทธศาสนา6. บอกประวตและความสำาคญของวนธรรมสวนะ วนเขาพรรษา วนออกพรรษา วนเทโวโรหณะระเบยบพธ พธเวยนเทยน การปฏบตตนใน วนมาฆบชา วนวสาขบชา วนอฏฐมบชาวนอาสาฬหบชาวนธรรมสวนะและเทศกาลสำาคญระเบยบพธ พธเวยนเทยน การปฏบตตนใน วนมาฆบชา วนวสาขบชา วนอฏฐมบชาวนอาสาฬหบชาวนธรรมสวนะและเทศกาลสำาคญ

๖ ๑๐

รวมคะแนนเกบระหวางภาค ๖๐คะแนนระหวางภาค ๑๐คะแนนปลายภาค ๓๐รวมตลอดภาคเรยน ๔๐ ๑๐๐

187

โครงสรางรายวชาเพมเตมรายวชาอสลาม๑ รหสวชา ส๒๑๒๐๓ กลมสาระการเรยนรสงคมศกษา ศาสนาและวฒนธรรมมธยมศกษาปท ๑ภาคเรยนท ๑ เวลา ๔๐ชวโมง จำานวน ๑.๐ หนวยกต

ลำาดบท

ชอหนวยการเรยนร

ผลการเรยนรเวล

า(ชวโมง)

นำาหนกคะแน

น๑ ศกษาความ

สำาคญของรสล

๑. รเขาใจและเลาประวตความเปนมาของทานนบมฮำาหมด (ศ.ล.)๒. รเขาใจความหมาย ประวตความเปนมาและความสำาคญของรอซล

๑๕ ๒๐

๒ เอกภาพของอลลอฮ

๓. บอกคณลกษณะทประเสรฐของอลลอฮ๔. รเขาใจและเขยนคำาศพททสำาคญเกยวกบหลกศรทธา

๑๕ ๒๐

๓ ซนนะฮของทานนบมฮำา

๕. รและปฏบตตามหลกจรยธรรมและเผยแผซนนะฮของ

๑๐ ๒๐

188

หมด ทานนบมฮำาหมด (ศ.ล.)รวมคะแนนเกบระหวางภาค ๖๐คะแนนระหวางภาค ๒๐คะแนนปลายภาค ๒๐รวมตลอดภาคเรยน ๔๐ ๑๐๐

โครงสรางรายวชาเพมเตมรายวชาอสลาม๒ รหสวชา ส๒๑๒๐๔ กลมสาระการเรยนรสงคมศกษา ศาสนาและวฒนธรรมมธยมศกษาปท ๑ภาคเรยนท ๑ เวลา ๔๐ชวโมง จำานวน ๑.๐ หนวยกต

ลำาดบท

ชอหนวยการเรยนร

ผลการเรยนรเวล

า(ชวโมง)

นำาหนกคะแน

น๑ อลกรอาน ๑. เหนประโยชนและยอมรบ

ถงการกระทำาความด จากการวเคราะหหลกคำาสอนอลกรอาน ทเกยวกบการดแลตนเอง กลม

๑๕ ๒๐

189

เพอน ครอบครว ชมชนและสงคม๒. ทองจำาอลกรอาน อยางนอย 1 ซเราะฮ

๒ ศาสนสถาน ๓. บอกศาสนสถานทสำาคญในระดบทองถน

๑๐ ๒๐

๓ คำาปฎญานตน ๔. รและเขาใจความหมายของการกลาวคำาปฏญาณตน

๕ ๑๐

๔ นายส - ละหมาดฟรฎ

๕. รและเขาใจความหมาย ประเภท วธการชำาระลาง นะญส ขนตอนการอาบนำาละหมาด๖. ปฏบตละหมาดฟรฎ

๑๐ ๑๐

รวมคะแนนเกบระหวางภาค ๖๐คะแนนระหวางภาค ๒๐คะแนนปลายภาค ๒๐รวมตลอดภาคเรยน ๔๐ ๑๐๐

โครงสรางรายวชาเพมเตมรายวชาพระพทธศาสนา๓ รหสวชา ส๒๒๒๐๑ กลมสาระการเรยนรสงคมศกษา ศาสนาและวฒนธรรมมธยมศกษาปท ๒ภาคเรยนท ๑ เวลา ๔๐ชวโมง จำานวน ๑.๐ หนวยกต

190

ลำาดบท

ชอหนวยการเรยนร

ผลการเรยนรเวล

า(ชวโมง)

นำาหนกคะแน

น๑ การเผยแผ

พระพทธศาสนาเขาสประเทศเพอนบาน

๑. อธบายการเผยแผพระพทธศาสนาเขาสประเทศเพอนบานและการนบถอพระพทธศาสนาของประเทศเพอนบานในปจจบน

๕ ๘

๒ ความสำาคญของพระพทธศาสนา

๒. บอกความสำาคญของพระพทธศาสนาทชวยเสรมสรางความเขาใจอนดกบประเทศเพอนบาน

๕ ๑๐

๓ พระพทธศาสนากบสงคมไทย

๓. บอกความสำาคญของพระพทธศาสนาตอสงคมไทยในฐานะเปนรากฐานของวฒนธรรม เอกลกษณและมรดกของชาต

๕ ๗

๔ พระพทธศาสนากบการพฒนาชมชน

๔. บอกความสำาคญของพระพทธศาสนากบการพฒนาชมชนและการจดระเบยบสงคม

๕ ๗

๕ พทธประวต ๕. สรปและวเคราะห พทธประวตการผจญมาร การตรสร การสงสอน

๕ ๗

๖ พทธสาวก พทธสาวกา

๖. ประพฤตตนตามแบบอยางการดำาเนนชวตและขอคดจากประวตพระสารบตรพระโมคคลลานะนางขช ชตตรา พระเจาพมพสาร มตตวนทกชาดก ราโชวาทชาดก

๕ ๗

191

๗ พระไตรปฎก ๗. อธบายโครงสราง และสาระสงเขปของ พระวนยปฎก พระสตตนตปฎก และพระอภธรรมปฎก

๕ ๗

๘ หลกธรรม ๘. อธบายธรรมคณ และขอธรรมสำาคญในกรอบอรยสจ 4 พระรตนตรยพทธศาสนสภาษต

๕ ๗

รวมคะแนนเกบระหวางภาค ๖๐คะแนนระหวางภาค ๑๐คะแนนปลายภาค ๓๐รวมตลอดภาคเรยน ๔๐ ๑๐๐

โครงสรางรายวชาเพมเตมรายวชาพระพทธศาสนา๔ รหสวชา ส๒๒๒๐๔ กลมสาระการเรยนรสงคมศกษา ศาสนาและวฒนธรรมมธยมศกษาปท ๒ภาคเรยนท ๒ เวลา ๔๐ชวโมง จำานวน ๑.๐ หนวยกต

ลำาดบท

ชอหนวยการเรยนร ผลการเรยนรเวล

า(ชวโมง)

นำาหนกคะแน

น๑ วธคดแบบโยนโส-

มนสการ๑. เหนคณคาของพฒนาการเรยนรดวยวธคดแบบโยนโส-มนสการ 2 วธ คอ วธคดแบบอบายปลกเราคณธรรม และวธคดแบบอรรถธรรมสมพนธ

๕ ๗

๒ สวดมนต ๒. สวดมนตแปล และแผเมตตา

๕ ๗

๓ การบรหารจตและ ๓. รและเขาใจวธปฏบตและ ๕ ๗

192

เจรญปญญา ประโยชนของการบรหารจตและเจรญปญญา

๔ ทศ 6 ๔. อธบายการเปนลกทด ตามหลกทศเบองหนาในทศ 6

๕ ๗

๕ มารยาทการตอนรบ(ปฏสนถาร)

๕. รเขาใจและเหนความสำาคญของมารยาทการตอนรบ(ปฏสนถาร)มรรยาทของผเปนแขกฝกปฏบตระเบยบพธ ปฏบตตอพระภกษ การยน การใหทนง การเดนสวน การสนทนา การรบสงของการแตงกายไปวด การแตงกายไปงานมงคล งานอวมงคล

๕ ๘

๖ การทำาบญตกบาตร ๖. เหนคณคาของการทำาบญตกบาตร การถวายภตตาหารสงของทควรถวายและสงของตองหามสำาหรบพระภกษการถวายสงฆทาน เครองสงฆทานการถวายผาอาบนำาฝนการจดเครองไทยธรรม เครองไทยทานการกรวดนำาการทอดกฐน การทอดผาปา

๕ ๘

193

ลำาดบท

ชอหนวยการเรยนร

ผลการเรยนรเวล

า(ชวโมง)

นำาหนกคะแน

น๗ หลกธรรม

เบองตน๗. อธบายคำาสอนของหลกธรรมเบองตนทเกยวเนองใน วนมาฆบชา วนวสาขบชา วนอฏฐมบชาวนอาสาฬหบชา วนธรรมสวนะและเทศกาลสำาคญ ระเบยบพธและการปฏบตตน ในวนธรรมสวนะ วนเขาพรรษา วนออกพรรษา วนเทโวโรหณะ

๕ ๘

๘ ศาสนพธ ๘. อธบายศาสนพธ พธกรรมแนวปฏบตของพระพทธศาสนา

๕ ๘

รวมคะแนนเกบระหวางภาค ๖๐คะแนนระหวางภาค ๑๐คะแนนปลายภาค ๓๐รวมตลอดภาคเรยน ๔๐ ๑๐๐

194

โครงสรางรายวชาเพมเตมรายวชาอสลาม๓ รหสวชา ส๒๒๒๐๓ กลมสาระการเรยนรสงคมศกษา ศาสนาและวฒนธรรมมธยมศกษาปท ๒ภาคเรยนท ๑ เวลา ๔๐ชวโมง จำานวน ๑.๐ หนวยกต

ลำาดบท

ชอหนวยการเรยนร

ผลการเรยนรเวล

า(ชวโมง)

นำาหนกคะแน

น๑ อาบนำาวายบและ

การอาบนำาสนต ๑. รเขาใจความหมายของการอาบนำาวายบและการอาบนำาสนต

๑๕ ๒๐

๒ ตะยมมม ๒. รเขาใจเงอนไขของการตะยมมม

๑๐ ๒๐

๓ อาซานและอกอมะฮ

๓. รเขาใจ ระหวางการอาซานและอกอมะฮ

๕ ๑๐

๔ การศรทธา ๔. รและเขาใจความหมาย ประวตความเปนมาและความหมายของอลกรอาน๕. เชอมนและเหนความสำาคญของการศรทธา โดยมมารยาทตออลลอฮ กลมเพอน ครอบครวและชมชน๖. ประพฤตเปนมสลมทด มคณธรรม จรยธรรมตามแบบอยางและหลกคำาสอนตอบคคลใกลชด

๑๐ ๑๐

195

รวมคะแนนเกบระหวางภาค ๖๐คะแนนระหวางภาค ๒๐คะแนนปลายภาค ๒๐รวมตลอดภาคเรยน ๔๐ ๑๐๐

โครงสรางรายวชาเพมเตมรายวชาอสลาม๔ รหสวชา ส๒๒๒๐๔ กลมสาระการเรยนรสงคมศกษา ศาสนาและวฒนธรรมมธยมศกษาปท ๒ ภาคเรยนท ๒ เวลา ๔๐ชวโมง จำานวน ๑.๐ หนวยกต

ลำาดบท

ชอหนวยการเรยนร

ผลการเรยนรเวล

า(ชวโมง)

นำาหนกคะแน

น๑ อาบนำาวายบและ

การอาบนำาสนต ๑. รเขาใจความหมายของการอาบนำาวายบและการอาบนำาสนต

๑๕ ๒๐

๒ ตะยมมม ๒. รเขาใจเงอนไขของการตะยมมม

๑๐ ๒๐

๓ อาซานและอกอมะฮ

๓. รเขาใจ ระหวางการอาซานและอกอมะฮ

๕ ๑๐

196

๔ การศรทธา ๔. รและเขาใจความหมาย ประวตความเปนมาและความหมายของอลกรอาน๕. เชอมนและเหนความสำาคญของการศรทธา โดยมมารยาทตออลลอฮ กลมเพอน ครอบครวและชมชน๖. ประพฤตเปนมสลมทด มคณธรรม จรยธรรมตามแบบอยางและหลกคำาสอนตอบคคลใกลชด

๑๐ ๑๐

รวมคะแนนเกบระหวางภาค ๖๐คะแนนระหวางภาค ๒๐คะแนนปลายภาค ๒๐รวมตลอดภาคเรยน ๔๐ ๑๐๐

โครงสรางรายวชาเพมเตมรายวชาพระพทธศาสนา๕ รหสวชา ส๓๒๐๓ กลมสาระการเรยนรสงคมศกษา ศาสนาและวฒนธรรมมธยมศกษาปท ๓ภาคเรยนท ๑ เวลา ๔๐ชวโมง จำานวน ๑.๐ หนวยกต

ลำา ชอหนวยการ ผลการเรยนร เวล นำาหนก

197

ดบท

เรยนรา(ชวโมง) คะแนน

๑ การเผยแผพระพทธศาสนา

๑.อธบายการเผยแผพระพทธศาสนาเขาสประเทศตาง ๆ ทวโลก และการนบถอพระพทธศาสนาของประเทศเหลานนในปจจบน

๖ ๑๐

๒ พระพทธศาสนากบการสรางสรรคอารยธรรม

๒. บอกความสำาคญของพระพทธศาสนา ในฐานะทชวยสรางสรรคอารยธรรมและความสงบสขใหแกโลก

๖ ๑๐

๓ พระพทธศาสนากบปรชญาของเศรษฐกจพอเพยง

๓. บอกความสำาคญสมมนาพระพทธศาสนากบปรชญาของเศรษฐกจพอเพยงและการพฒนาอยางยงยน

๗ ๑๐

๔ พทธประวต ๔. รเขาใจพทธประวตจากพระพทธรปปางตาง ๆ เชน ปางมารวชย ปางปฐมเทศนา ปางลลา ปางประจำาวนเกด

๗ ๑๐

๕ พทธสาวก พทธสาวกาชาดก

๕. ปฏบตตนตามแบบอยางการดำาเนนชวตและขอคดจากพทธสาวก พทธสาวกา ชาดกพทธศาสนกชน

๗ ๑๐

๖ หลกธรรมสำาคญ

๖. อธบายการสงฆคณและขอธรรมสำาคญในกรอบอรยสจ 4 พระรตนตรยพทธศาสนสภาษต

๗ ๑๐

198

รวมคะแนนเกบระหวางภาค ๖๐คะแนนระหวางภาค ๑๐คะแนนปลายภาค ๓๐รวมตลอดภาคเรยน ๔๐ ๑๐๐

โครงสรางรายวชาเพมเตมรายวชาพระพทธศาสนา๖ รหสวชา ส๒๓๒๐๔ กลมสาระการเรยนรสงคมศกษา ศาสนาและวฒนธรรมมธยมศกษาปท ๓ ภาคเรยนท ๒ เวลา ๔๐ชวโมง จำานวน ๑.๐ หนวยกต

ลำาดบท

ชอหนวยการเรยนร ผลการเรยนรเวล

า(ชวโมง)

นำาหนกคะแน

น๑ วธคดแบบโยนโส

มนสการ๑. รและเขาใจการพฒนาการเรยนรดวยวธคดแบบโยนโสมนสการ 2 วธคอวธคดแบบอรยสจ 4 และวธคดแบบสบสาวเหตปจจย

๔ ๖

๒ บทสวดมนต ๒. สวดมนตแปลและแผเมตตา บรหารจตและเจรญปญญา

๔ ๖

๓ วถการดำาเนนชวตของพระพทธศาสนา

๓. อธบายวถการดำาเนนชวตของพระพทธศาสนา

๔ ๖

๔ หนาทของพระภกษ ๔. บอกหนาทของพระ ๔ ๖

199

ภกษในการปฏบตตามหลกพระธรรมวนยและจรยวตรอยางเหมาะสม

๕ ศาสนพธ ๕. ปฏบตตนตอพระภกษในงานศาสนพธ ทบาน การสนทนา การแตงกาย มรรยาทการพดกบพระภกษตามฐานะ

๔ ๖

๖ ทศ ๖ ๖. รและเขาใจการเปนศษยทด ตามหลกทศเบองขวา ใน ทศ 6 ของพระพทธศาสนา

๔ ๖

๗ หนาทชาวพทธ ๗. บอกหนาทชาวพทธตามพทธปณธาน 4 ในมหาปรนพพานสตร

๔ ๖

๘ วนสำาคญทางพระพทธศาสนา

๘. อธบายประวตวนสำาคญทางพระพทธศาสนาในประเทศไทย วนวสาขบชา(วนสำาคญสากล)

๔ ๖

ลำาดบท

ชอหนวยการเรยนร ผลการเรยนรเวล

า(ชวโมง)

นำาหนกคะแน

น๙ การแสดงตนเปน

พทธมามกะ๙. รและเขาใจการแสดงตนเปนพทธมามกะ

๔ ๖

200

๑๐ องคกรชาวพทธ ๑๐. รเขาใจการรวมตวขององคกรชาวพทธ การปลกจตสำานกในดานการบำารงรกษาวดและพทธสถานใหเกดประโยชน

๔ ๖

รวมคะแนนเกบระหวางภาค ๖๐คะแนนระหวางภาค ๑๐คะแนนปลายภาค ๓๐รวมตลอดภาคเรยน ๔๐ ๑๐๐

โครงสรางรายวชาเพมเตมรายวชาอสลาม๕ รหสวชาส๒๒๒๐๔ กลมสาระการเรยนรสงคมศกษา ศาสนาและวฒนธรรมมธยมศกษาปท ๓ ภาคเรยนท ๑ เวลา ๔๐ชวโมง จำานวน ๑.๐ หนวยกต

201

ลำาดบท

ชอหนวยการเรยนร

ผลการเรยนรเวล

า(ชวโมง)

นำาหนกคะแน

น๑ ประวตศาสตร ๑. รเขาใจประวตความเปนมา

ของคลาฟะฮอรรอชดน๒. รเขาใจความสำาคญของเคาะลฟะฮทง 4 ทาน

๑๕ ๒๐

๒ การศรทธา ๓. อธบายความหมาย คณลกษณะ พระนามของอลลอฮ พรอมยกหลกฐานประกอบ๔. อธบายเกยวกบอสลาม อหมาน อหซาน ๕. รเขาใจและเชอมนเกยวกบเตาฮดสะลฟ เตาฮดรบบยะฮ เตาฮดอลฮยะฮ และเตาฮดอสมาวสซฟต

๑๐ ๑๕

๓ โลกอสลาม ๖. ประพฤตเปนมสลมทด มคณธรรม จรยธรรมตามแบบอยางและหลกคำาสอนตอชมชนและสงคม๗. รและเขาใจหลกจรยธรรมของการมเมตตา ชวยเหลอผอนและการเปนตวอยางทดตอเพอนมนษยตามบทบญญตอสลาม๘. เชอมนตระหนกและเหน

๑๕ ๒๕

202

คณคาของการเสยสละเพออลลอฮ และการดำาเนนชวตตามระเบยบวนยของสงคมทสอดคลองกบอสลามตามภาวะตางๆ

รวมคะแนนเกบระหวางภาค ๖๐คะแนนระหวางภาค ๒๐คะแนนปลายภาค ๒๐รวมตลอดภาคเรยน ๔๐ ๑๐๐

โครงสรางรายวชาเพมเตมรายวชาอสลาม๖ รหสวชา ส๒๓๒๐๔ กลมสาระการเรยนรสงคมศกษา ศาสนาและวฒนธรรมมธยมศกษาปท ๓ ภาคเรยนท ๒

เวลา ๔๐ชวโมง จำานวน ๑.๐ หนวยกต

ลำาดบท

ชอหนวยการเรยนร ผลการเรยนรเวล

า(ชวโมง)

นำาหนกคะแน

น๑ กฎหมายอสลาม ๑. รเขาใจหลกความหมาย

ของกฎหมายอสลาม๒.รเขาใจลกษณะครอบครวในบรรยากาศแบบอสลาม และตามแบบซนนะฮททานนาบไดทำาเปนแบบอยางไวแลว๓.รเขาใจ ถงโทษและผลเสยทไดรบสำาหรบผทฝาฝนบทบญญตอสลาม

๒๐ ๓๐

203

๔.รายละเอยดตางๆของการซอ ขาย และดอกเบยทได–บญญตไวในบทบญญตอสลาม

๒ การศรทธา ๕.รและเขาใจความหมาย ความสำาคญของการประกอบพธฮจญและอมเราะฮ การทำากรบาน และประเภทสตวกรบาน๖.ปฏบตละหมาดฟรฎ ละหมาดญะมาอะฮ และละหมาดสนตทสำาคญ๗.ถอศลอดในเดอนรอมฎอนได

๒๐ ๓๐

รวมคะแนนเกบระหวางภาค ๖๐คะแนนระหวางภาค ๑๐คะแนนปลายภาค ๓๐รวมตลอดภาคเรยน ๔๐ ๑๐๐

โครงสรางรายวชาเพมเตมรายวชาอาเซยนศกษา รหสวชา ส๒๐๒๐๑ กลมสาระการเรยนรสงคมศกษา ศาสนา และวฒนธรรมชนมธยมศกษาปท ๑ ๓ เวลา –๒๐ชวโมง จำานวน ๐.๕ หนวยกต

204

ลำาดบท

ชอหนวยการเรยนร

ผลการเรยนรเวล

า(ชวโมง)

นำาหนกคะแนน

๑ กลมอาเซยน ๑. มความรเขาใจประวตความเปนมา ความสำาคญ ววฒนาการ ของกลมอาเซยนสการพฒนาเปนประชาคมอาเซยน

๕ ๑๕

๒ กฎบตรอาเซยน

๒. มความรเขาใจกลไกอาเซยน กฎบตรอาเซยน คำาอภธานศพท ของอาเซยนสามารถประยกตใชไดอยางเหมาะสมถกตอง

๕ ๑๐

๓ ประชาคมการเมองและความมนคงอาเซยน

๓. มความรเขาใจ วเคราะหการดำาเนนงานของประชาคมการเมองและความมนคงอาเซยน (ASEAN Political and Security Community- APSC) เพอใหภมภาคอาเซยนอยอยางสนตสข แกไขปญหาภายในภมภาคโดยสนตวธ และยดมนในหลกความมนคงรอบดาน ๔. มความรเขาใจ วเคราะหการดำาเนนงานของประชาคมเศรษฐกจอาเซยน (ASEAN Economic Community-AEC)เพอใหภมภาคอาเซยนม

๕ ๑๕

205

ความมนคง มงคง และสามารถแขงขนกบภมภาคอนๆ ได๕. มความรเขาใจ วเคราะหการดำาเนนงานประชาสงคมและวฒนธรรม (ASEAN Socio-Cultural Community-ASCC) เพอใหภมภาคอาเซยนอยรวมกนในสงคมทเอออาทร ประชากรมสภาพความเปนอยทด ไดรบการพฒนาในทกดานและมความมนคงทางสงคม (social security)

ลำาดบท

ชอหนวยการเรยนร

ผลการเรยนรเวล

า(ชวโมง)

นำาหนกคะแนน

๔ เขตการคา ๖. มความรเขาใจ ความเปนมาเขตการคาเสรอาเซยนและ หลกการ เหตผลของประเทศคเจรจาในความสมพนธทดตอกลมอาเซยน๗. มความรเขาใจ ตระหนก ตอการเปลยนแปลงและผลกระทบสามารถปรบตนเองดำารงชวตอยในสงคมไทย ประชาคมอาเซยน และสงคมโลกไดอยางมความสข

๕ ๒๐

รวมคะแนนเกบระหวางภาค ๖๐

206

คะแนนระหวางภาค ๑๐คะแนนปลายภาค ๓๐รวมตลอดภาคเรยน ๒๐ ๑๐๐

โครงสรางรายวชาพนฐานรายวชาสงคมศกษา๑ รหสวชา ส๓๑๑๐๑ กลมสาระการเรยนรสงคมศกษา ศาสนาและวฒนธรรมมธยมศกษาปท ๔ภาคเรยนท ๑ เวลา ๔๐ชวโมง จำานวน ๑.๐ หนวยกต

ลำาดบท

ชอหนวยการเรยนร

มาตรฐานการเรยนร/ตวชวดเวล

า(ชวโมง)

นำาหนกคะแนน

๑ ประวตศาสนา ส๑.๑ ม.๔/๑-๑๗ ๖ ๑๐๒ หลกคำาสอน ส๑.๑ ม.๔/๔ , ม.๔/๕

ม.๔/๙ , ม.๔/๑๐ , ม.๔/๑๒ , ม.๔/๑๓

๑๒ ๒๐

207

, ม.๔/๑๕ , ม.๔/๒๑ , ม.๔/๒๒ ,ม.๔/๒๓ , ม.๔/๒๔

๓

สาวก

ส๑.๑ ม๔/๘ , ม๔/๙ , ม๔/๑๐ , ม๔/๑๑ , ม๔/๑๒ ม๔/๑๓ ,ม๔/๑๔ ,ม๔/๒๐, ม๔/๒๑

๖ ๑๐

๔

วฒนธรรมประเพณ

ส๑.๑ ม๔/๑๑ , ม๔/๑๒ , ม๔/๑๓ , ม๔/๑๔ , ม๔/๑๕ , ม๔/๒๑ , ม๔/๒๒

๘ ๑๕

๕

ไตรสกขา

ส๑.๑ ม๔/๓ ,ม๔/๔ , ม๔/๕ , ม๔/๖ , ม.๔/๑๕ , ม๔๑/๖ , ม๔/๑/๗ , ม๔/๑๘ , ม๔/๑๙ , ม๔/๒๐ , ม๔/๒๑ , ม๔/๒๒ส ๑.๒ ม๔/๑ , ม๔/๒ , ม๔/๓ ,ม๔/๔ , ม๔/๕

๔ ๕

รวมคะแนนเกบระหวางภาค ๖๐คะแนนระหวางภาค ๑๐คะแนนปลายภาค ๓๐รวมตลอดภาคเรยน ๔๐ ๑๐๐

208

โครงสรางรายวชาพนฐานรายวชาประวตศาสตร๑ รหสวชา ส๓๑๑๐๒ กลมสาระการเรยนรสงคมศกษา ศาสนาและวฒนธรรมมธยมศกษาปท ๔ ภาคเรยนท ๑ เวลา ๒๐ชวโมง จำานวน ๐.๕ หนวยกต

ลำาดบท

ชอหนวยการเรยนรมาตรฐานการเรยน

ร/ตวชวด

เวลา(ชวโมง)

นำาหนกคะแนน

๑ ยคสมยประวตศาสตร ส๔.๑ ม.๔/๑ ๓ ๑๐๒ หลกฐานและวธการทาง

ประวตศาสตรส๔.๑ ม.๔/๑- ๒ ๓ ๑๐

๓ ตวอยางการศกษาตามขนตอนของวธการทางประวตศาสตร

ส๔.๑ ม.๔/๒ ๔ ๒๐

๔ ชนชาตไทย ส๔.๑ ม.๔/๒ ๓ ๒๐รวมคะแนนเกบระหวางภาค ๖๐คะแนนระหวางภาค ๑๐คะแนนปลายภาค ๓๐รวมตลอดภาคเรยน ๒๐ ๑๐๐

209

โครงสรางรายวชาพนฐานรายวชาสงคมศกษา๒ รหสวชา ส๓๑๑๐๒ กลมสาระการเรยนรสงคมศกษา ศาสนาและวฒนธรรมมธยมศกษาปท ๔ ภาคเรยนท ๒เวลา ๔๐ชวโมง จำานวน ๑.๐ หนวยกต

ลำาดบท

ชอหนวยการเรยนรมาตรฐานการเรยนร/ตว

ชวด

เวลา(ชวโมง)

นำาหนกคะแนน

๑ ภมสารสนเทศ ส๕.๑ ม.๔/๑ ๙ ๑๐๒

โลกนาฉงนส๕.๑ ม.๔/๒,ม.๔/๓ส๕.๒ ม.๔/๔ ๙ ๑๕

๓ ภมศาสตรกบวถชวตมนษย

ส๕.๑ ม.๔/๑ส๕.๒ ม.๔/๑,ม.๔/๔ ๕ ๑๕

๔ วกฤตการณสงแวดลอม

ส๕.๒ ม.๔/๑, ม.๔/๒, ม.๔/๓ ๗ ๑๕

๕รกษโลก

ส๕.๒ ม.๔/๓, ม.๔/๔, ม.๔/๕ ๗ ๑๕

รวมคะแนนเกบระหวางภาค ๖๐คะแนนระหวางภาค ๑๐คะแนนปลายภาค ๓๐รวมตลอดภาคเรยน ๔๐ ๑๐๐

210

โครงสรางรายวชาพนฐานรายวชาประวตศาสตร๒ รหสวชา ส๓๑๑๐๓ กลมสาระการเรยนรสงคมศกษา ศาสนาและวฒนธรรมมธยมศกษาปท ๔ ภาคเรยนท ๒เวลา ๒๐ชวโมง จำานวน ๐.๕ หนวยกต

ลำาดบท

ชอหนวยการเรยนร

มาตรฐานการเรยนร/ตวชวด

เวลา(ชวโมง)

นำาหนกคะแนน

๑ อาณาจกรโบราณ ส๔.๓ ม.๔/๑ ๒ ๘๒ ชนชาตไทย ส๔.๓. ม.๔/๑ - ๒ ๒ ๘๓ อาณาจกรสโขทย ส๔.๓ ม.๔/๒ -๕ ๓ ๑๔๔ วฒนธรรมสโขทย ส๔.๓ ม.๔/๓ - ๕ ๖ ๑๕๕ วถไทย ส๔.๓ ม.๔/๓ - ๕ ๕ ๑๕

รวมคะแนนเกบระหวางภาค ๖๐คะแนนระหวางภาค ๑๐คะแนนปลายภาค ๓๐รวมตลอดภาคเรยน ๒๐ ๑๐๐

211

โครงสรางรายวชาพนฐานรายวชาสงคมศกษา๓ รหสวชา ส๓๒๑๐๑ กลมสาระการเรยนรสงคมศกษา ศาสนาและวฒนธรรมมธยมศกษาปท ๕ ภาคเรยนท ๑ เวลา ๔๐ชวโมง จำานวน ๑.๐ หนวยกต

ลำาดบท

ชอหนวยการเรยนรมาตรฐานการเรยนร/ตว

ชวด

เวลา(ชวโมง)

นำาหนกคะแนน

๑ สงคมและวฒนธรรม ส ๒.๑ ม.๕/๒, ม.๕/๕ ๘ ๑๔๒ กฎหมายเบองตน ส ๒.๑ ม.๕/๑ ๘ ๑๔๓ สทธมนษยชน ส ๒.๑ ม.๕/๔ ๔ ๖๔ การปกครองของไทย ส ๒.๑ม.๕/๓

ส ๒.๒ ม.๕/๑, ม.๕/๓ , ม.๕/๔

๑๒ ๒๐

๕ องคกรระหวางประเทศ

ส ๒.๑ ม.๕/๒ ๔ ๖

รวมคะแนนเกบระหวางภาค ๖๐คะแนนระหวางภาค ๑๐คะแนนปลายภาค ๓๐รวมตลอดภาคเรยน ๔๐ ๑๐๐

212

โครงสรางรายวชาพนฐานรายวชาประวตศาสตร๓ รหสวชา ส๓๒๑๐๒ กลมสาระการเรยนรสงคมศกษา ศาสนาและวฒนธรรมมธยมศกษาปท ๕ ภาคเรยนท ๑ เวลา ๒๐ชวโมง จำานวน ๐.๕ หนวยกต

ลำาดบท

ชอหนวยการเรยนร

มาตรฐานการเรยนร/ตวชวด

เวลา(ชวโมง)

นำาหนกคะแนน

๑ การสถาปนากรงศรอยธยา

ส๔.๓ ม.๕/๑ - ๒ ๒ ๘

๒ อาณาจกรกรงศรอยธยา

ส๔.๓ ม.๕/๑ - ๒ ๓ ๑๐

๓ กษตรยและบคคลสำาคญ

ส๔.๓ ม๕/๒ - ๕ ๓ ๑๒

๔ วฒนธรรมไทยสมยอยธยา

ส๔.๓ ม๕/๒ - ๕ ๖ ๒๐

๕ การอนรกษ ส๔.๓ ม๕/๒ - ๕ ๔ ๒๐

213

ภมปญญาไทยรวมคะแนนเกบระหวางภาค ๖๐คะแนนระหวางภาค ๑๐คะแนนปลายภาค ๓๐รวมตลอดภาคเรยน ๒๐ ๑๐๐

โครงสรางรายวชาพนฐานรายวชาสงคมศกษา๔ รหสวชา ส๓๒๑๐๓ กลมสาระการเรยนรสงคมศกษา ศาสนาและวฒนธรรมมธยมศกษาปท ๕ ภาคเรยนท ๒เวลา ๔๐ชวโมง จำานวน ๑.๐ หนวยกต

ลำาดบท

ชอหนวยการเรยนรมาตรฐานการเรยน

ร/ตวชวด

เวลา(ชวโมง)

นำาหนกคะแนน

๑ ราคา และคาจาง ส๓.๑ ม.๕/๑ ๑๐ ๑๘๒ อยดกนด ส๓.๑ ม.๕/๒ ๔– ๖ ๑๐๓ นโยบายการเงน นโยบาย ส๓.๑ ม.๕/๑ ๑๐ ๑๖

214

การคลง๔ เศรษฐศาสตรระหวาง

ประเทศส๓.๑ ม.๕/๒ ๓– ๑๐ ๑๖

๕ เศรษฐศาสตรระหวางประเทศ

ส๓.๑ ม.๕/๒ ๓– ๑๐ ๑๖

รวมคะแนนเกบระหวางภาค ๖๐คะแนนระหวางภาค ๑๐คะแนนปลายภาค ๓๐รวมตลอดภาคเรยน ๔๐ ๑๐๐

โครงสรางรายวชาพนฐานรายวชาประวตศาสตร๔ รหสวชา ส๓๒๑๐๔ กลมสาระการเรยนรสงคมศกษา ศาสนาและวฒนธรรมมธยมศกษาปท ๕ ภาคเรยนท ๒เวลา ๒๐ชวโมง จำานวน ๐.๕ หนวยกต

ลำาดบ

ชอหนวยการเรยนร มาตรฐานการเรยนร/ตวชวด

เวลา(ชวโ

นำาหนกคะแนน

215

ท มง)๑ การสถาปนากรงธนบร ส๔.๓ ม.๕/๑ - ๒ ๓ ๑๐๒ กรงรตนโกสนทร ส๔.๓ ม.๕/๑ - ๒ ๓ ๑๐๓ กษตรยและบคคล

สำาคญสมยธนบรและรตนโกสนทร

ส๔.๓ ม.๕/ ๒ - ๕ ๓ ๑๒

๔ วฒนธรรมไทยสมยธนบรและรตนโกสนทร

ส๔.๓ ม.๕/๓ ๕– ๖ ๒๐

๕ การอนรกษภมปญญาไทย

ส๔.๓ ม.๕/๓ ๕– ๓ ๑๘

รวมคะแนนเกบระหวางภาค ๖๐คะแนนระหวางภาค ๑๐คะแนนปลายภาค ๓๐รวมตลอดภาคเรยน ๒๐ ๑๐๐

โครงสรางรายวชาพนฐาน

216

รายวชาสงคมศกษา๕ รหสวชาส๓๓๑๐๑ กลมสาระการเรยนรสงคมศกษา ศาสนาและวฒนธรรมมธยมศกษาปท ๖ ภาคเรยนท ๑ เวลา ๔๐ชวโมง จำานวน ๑.๐ หนวยกต

ลำาดบท

ชอหนวยการเรยนรมาตรฐานการเรยน

ร/ตวชวด

เวลา(ชวโมง)

นำาหนกคะแนน

๑ อารยธรรมโบราณ ส ๔.๒ ม.๖/๑ ๘ ๒๐๒ ยอนรอยยคแหงการ

เปลยนแปลงส ๔.๒ ม..๖/๒ - ๓ ๙ ๒๐

๓ ความรวมมอ และความขดแยงของมนษยชาตในโลก

ส ๔.๒ ม.๖/๔ ๙ ๑๕

๔ สถานการณสำาคญของโลกในครสตศตวรรษท ๒๑

ส ๔.๒ ม.๖/๔ ๙ ๑๕

รวมคะแนนเกบระหวางภาค ๖๐คะแนนระหวางภาค ๑๐คะแนนปลายภาค ๓๐รวมตลอดภาคเรยน ๔๐ ๑๐๐

217

โครงสรางรายวชาพนฐานรายวชาสงคมศกษา๖ รหสวชา ส๓๓๑๐๒ กลมสาระการเรยนรสงคมศกษา ศาสนาและวฒนธรรมมธยมศกษาปท ๖ ภาคเรยนท ๒เวลา ๔๐ชวโมง จำานวน ๑.๐ หนวยกต

ลำาดบท

ชอหนวยการเรยนร

มาตรฐานการเรยนร/ตวชวด

เวลา(ชวโมง)

นำาหนกคะแนน

๑ ศาสนาสากล ส.๑.๑ ม.๖/๑๗-๒๑ส.๑.๒ ม.๖/๑-๔

๗ ๑๒

๒ หนาทพลเมอง ส.๒.๑ม.๖/๑-๕ส.๒.๒ ม.๖/๑-๔

๗ ๑๒

๓ เศรษฐศาสตร ส.๓.๑ ม.๖/๑-๔ส.๓.๒ ม.๖/๑-๓

๗ ๑๒

๔ ประวตศาสตร ส.๔.๑ ม.๖/๑-๒ส.๔.๒ ม.๖/๑-๔ส.๔.๓ ม.๖/๑-๕

๘ ๑๒

๕ ภมศาสตร ส.๕.๑ ม.๖/๑-๔ส.๕.๒ ม.๖/๑-๕

๗ ๑๒

รวมคะแนนเกบระหวางภาค ๖๐คะแนนระหวางภาค ๑๐คะแนนปลายภาค ๓๐รวมตลอดภาคเรยน ๔๐ ๑๐๐

218

โครงสรางรายวชาเพมเตมรายวชาพระพทธศาสนา๑ รหสวชา ส๓๑๒๐๑ กลมสาระการเรยนรสงคมศกษา ศาสนาและวฒนธรรมมธยมศกษาปท ๔ ภาคเรยนท ๑ เวลา ๔๐ชวโมง จำานวน ๑.๐ หนวยกต

ลำาดบท

ชอหนวยการเรยนร

ผลการเรยนรเวล

า(ชวโมง)

นำาหนกคะแน

น๑ ประวตศาสตร

กอนเกดพระพทธศาสนา

๑. อธบายลกษณะของสงคมชมพทวปและคตความเชอทางศาสนาสมยกอนพระพทธเจา

๕ ๑๐

๒ พระพทธเจา ๒. อธบายพระพทธเจาในฐานะเปนมนษยผฝกฝนตนไดอยางสงสด (ตรสร)

๕ ๕

๓ การเผยแผพระพทธศาสนา

๓. อธบายการกอตงพระพทธศาสนา วธการสอน การเผยแผพระพทธศาสนาตามแนวพทธจรยา

๕ ๕

๔ วธการทางพระพทธศาสนาทเปนสากล

๔.รและเขาใจทฤษฎและวธการทางพทธศาสนาทเปนสากลและมขอปฏบตทยดทางสายกลาง

๕ ๕

219

๕ ประชาธปไตยในพระพทธศาสนา

๕. สามารถอธบายลกษณะประชาธปไตยในพระพทธศาสนาได

๕ ๕

๖ พระพทธศาสนากบหลกการทางวทยาศาสตร

๖. บอกความสมพนธหลกการของพระพทธศาสนากบหลกวทยาศาสตรไดการคดตามนยแหงพระพทธศาสนา และการคดแบบวทยาศาสตร

๕ ๑๐

๗ ประวตพทธสาวก พทธสาวกา

๗. เลาประวตพทธสาวก พทธสาวก ชาดกและประพฤตตนเปน ชาวพทธตวอยางได

๕ ๑๐

๘ พระไตรปฎก ๘.บอกวธการศกษาและคนควาพระไตรปฏก และคมภรของศาสนาอน ๆการสงคายนาและการเผยแผพระไตรปฏก

๕ ๑๐

รวมคะแนนเกบระหวางภาค ๖๐คะแนนระหวางภาค ๑๐คะแนนปลายภาค ๓๐รวมตลอดภาคเรยน ๔๐ ๑๐๐

โครงสรางรายวชาเพมเตมรายวชาพระพทธศาสนา๒ รหสวชา ส๓๑๒๐๒ กลมสาระการเรยนรสงคมศกษา ศาสนาและวฒนธรรมมธยมศกษาปท ๔ภาคเรยนท ๒ เวลา ๔๐ชวโมง จำานวน ๑.๐ หนวยกต

ลำาดบท

ชอหนวยการเรยนร

ผลการเรยนรเวล

า(ชวโมง)

นำาหนกคะแน

น

220

๑ บทสวดมนต ๑. สามารถสวดมนตแปลและรวธแผเมตตา การบรหารจตและการเจรญปญญาได

๕ ๑๐

๒ การบรหารจตและเจรญปญญา

๒. สามารถฝกบรหารจตและการเจรญปญญา และรประโยชนของการบรหารจต

๕ ๑๐

๓ วธคดแบบโยนโสมนสการ

๓. บอกวธคดแบบโยนโสมนสการ แบบแยกแยะสวนประกอบ และ แบบวภชชวาทได

๖ ๕

๔ หนาทชาวพทธ ๔. รและเขาใจหนาทชาวพทธ ๖ ๑๐๕ ศาสนพธ ๕. บอกความหมาย ความสำาคญ

ของศาสนพธได๖ ๑๐

๖ การแสดงความเคารพในทางพระพทธศาสนา

๖. รและเขาใจการแสดงความเคารพตอพระรตนตรยปชนยบคคล ชนยสถาน และปชนยวตถ

๖ ๕

๗ การธำารงรกษาพระพทธศาสนา

๗. รเขาใจและตระหนกวธการปกปอง คมครอง ธำารงรกษาพระพทธศาสนาของพทธบรษทใน สงคมไทย และการปลกจตสำานกการมสวนรวมในสงคมพทธการจดสมมนาพระพทธศาสนา

๖ ๑๐

รวมคะแนนเกบระหวางภาค ๖๐คะแนนระหวางภาค ๑๐คะแนนปลายภาค ๓๐รวมตลอดภาคเรยน ๔๐ ๑๐๐

221

โครงสรางรายวชาเพมเตมรายวชาอสลาม๑ รหสวชา ส๓๑๒๐๓ กลมสาระการเรยนรสงคมศกษา ศาสนาและวฒนธรรมมธยมศกษาปท ๔ ภาคเรยนท ๑ เวลา ๔๐ชวโมง จำานวน ๑.๐ หนวยกต

ลำาดบท

ชอหนวยการเรยนร

ผลการเรยนรเวล

า(ชวโมง)

นำาหนกคะแน

น๑ อลกรอาน-อล

ฮาดษ๑.อาน เขยน ทองจำา แปลความหมาย และอรรถาธบายอลกรอานตามซเราะฮทกำาหนดให๒.อาน เขยน ทองจำา และอธบายอลฮาดษ เกยวกบหลกศรทธาได๓.สามารถนำาอลฮาดษเกยวกบหลกศรทธาไปปฏบตในชวตประจำาวนได

๒๐ ๒๐

๒ การศรทธา ๔.รและเขาใจประเภทของเตาฮดได๕.รและเขาใจรกนอหมาน (หลกศรทธา)

๑๐ ๒๐

๓ อบาดะ ๖.ทองจำาอลกรอานไดอยางนอย 2 ซเราะฮ๗.อธบายประเภทของชรกเลกและชรกใหญได๘.รและเขาใจเกยวกบ อบาดะฮ สนนะฮ และบดอะฮ

๑๐ ๒๐

รวมคะแนนเกบระหวางภาค ๖๐

222

คะแนนระหวางภาค ๒๐คะแนนปลายภาค ๒๐รวมตลอดภาคเรยน ๔๐ ๑๐๐

โครงสรางรายวชาเพมเตมรายวชาอสลาม๒ รหสวชา ส๓๑๒๐๔ กลมสาระการเรยนรสงคมศกษา ศาสนาและวฒนธรรมมธยมศกษาปท ๔ภาคเรยนท ๒ เวลา ๔๐ชวโมง จำานวน ๑.๐ หนวยกต

ลำาดบท

ชอหนวยการเรยนร

ผลการเรยนรเวล

า(ชวโมง)

นำาหนกคะแน

น๑ อลกรอาน-อล

ฮาดษ๑. เขาใจประวตทานนบมอหมด (ศ.ล.) คอลฟะฮ ศอฮาบะฮ ตาบอตตาบอน อลามะฮ๒. อาน เขยน ทองจำา แปลความหมายและอรรถาธบายอลกรอานซเราะฮทกำาหนดให๓. อานและทองจำาอลกรอานไดถกตองอยางนอย 2 ซเราะฮ๔. เหนคณคาในการนำาหลกคำาสอนจากอลกรอานมาปฏบตเพอพฒนา

๒๐ ๓๐

223

ตนเอง ครอบครว ชมชนและสงคม๒ การศรทธา ๕. รเขาใจหลกการศรทธา จากอล

กรอานซเราะฮทกำาหนดให๖. รและเขาใจหลกศรทธาจากอลฮาดษทกำาหนดให๗. อาน เขยน ทองจำา และอธบายฮาดษทกำาหนดให๘. สามารถนำาฮาดษเกยวกบหลกศรทธาไปปฏบตในชวตประจำาวนได

๒๐ ๓๐

รวมคะแนนเกบระหวางภาค ๖๐คะแนนระหวางภาค ๒๐คะแนนปลายภาค ๒๐รวมตลอดภาคเรยน ๔๐ ๑๐๐

โครงสรางรายวชาเพมเตมรายวชาพระพทธศาสนา๓ รหสวชา ส๓๒๒๐๑ กลมสาระการเรยนรสงคมศกษา ศาสนาและวฒนธรรมมธยมศกษาปท ๕ ภาคเรยนท ๑ เวลา ๔๐ชวโมง จำานวน ๑.๐ หนวยกต

ลำาดบท

ชอหนวยการเรยนร

ผลการเรยนรเวล

า(ชวโมง)

นำาหนกคะแน

น๑ ประชาธปไตย

ในพระพทธ- ๑. รและเขาใจลกษณะประชาธปไตยในพระพทธ-

๕ ๗

224

ศาสนา ศาสนา๒ พระพทธ

ศาสนากบหลกวทยาศาสตร

๒. สามารถบอกหลกการของพระพทธศาสนากบหลกวทยาศาสตร

๕ ๘

๓ การคดตามนยแหงพระพทธศาสนา

๓. รและเขาใจการคดตามนยแหงพระพทธศาสนาและการคดแบบวทยาศาสตร

๕ ๗

๔ การฝกตนเอง ๔. รวธการฝกหดอบรมตน การพงตนเอง และการมงอสรภาพตามหลกพระพทธศาสนา

๕ ๗

๕ พระพทธศาสนากบการศกษาทสมบรณ

๕. บอกความสำาคญของพระพทธศาสนากบการศกษาทสมบรณได

๕ ๗

๖ พระพทธศาสนากบการเมอง

๖. บอกความสำาคญของพระพทธศาสนากบการเมอง

๕ ๘

๗ อรยสจ 4 ๗. รและเขาใจหลกธรรมในกรอบ อรยสจ ๔

๕ ๘

๘ พทธสาวก พทธสาวกา

๘. เลาประวตพทธสาวก พทธสาวก ชาดกและประพฤตตนเปน ชาวพทธตวอยางได

๕ ๘

รวมคะแนนเกบระหวางภาค ๖๐คะแนนระหวางภาค ๑๐คะแนนปลายภาค ๓๐รวมตลอดภาคเรยน ๔๐ ๑๐๐

225

โครงสรางรายวชาเพมเตมรายวชาพระพทธศาสนา๔ รหสวชา ส๓๒๒๐๒ กลมสาระการเรยนรสงคมศกษา ศาสนาฯมธยมศกษาปท ๕ภาคเรยนท ๒ เวลา ๔๐ชวโมง จำานวน ๑.๐ หนวยกต

ลำาดบท

ชอหนวยการเรยนร

ผลการเรยนรเวล

า(ชวโมง)

นำาหนกคะแนน

๑ บทสวดมนต

๑. สามารถสวดมนตแปล และแผเมตตาไดอยางถกตอง

๕ ๑๐

๒ การบรหารจตและการเจรญปญญา

๒. รและเขาใจวธปฏบตและประโยชนของการบรหารจตและเจรญปญญาตามหลกสตปฎฐานและนำาวธการบรหารจตและเจรญปญญาไปใชในการพฒนาการเรยนร คณภาพชวตและสงคม

๕ ๑๐

๓ วธคดแบบโยนโสมนสการ

๓. สามารถพฒนาการเรยนรดวยวธคดแบบโยนโสมนสการ 10 วธได

๖ ๕

๔ หนาทชาวพทธ

๔. สามารถปฏบตตนเปนชาวพทธทดตอพระภกษ

๖ ๑๐

๕ การปฏบตตนตอพระ

๕. รและเขาใจวธการปฏบตตนตอพระภกษทางกาย วาจาและใจ ท

๖ ๑๐

226

ภกษ ประกอบดวยเมตตา การปฏสนถารทเหมาะสมตอพระภกษ ในโอกาสตาง ๆ

๖ ทศ 6 ๖. ปฏบตตนเปนสมาชกทดของครอบครวและสงคมและเหมาะสมในฐานะเปนผปกครองและ ผอยในปกครอง ตามหลกทศเบองลาง ในทศ 6 การปฏสนถารตามหลก ปฏสนถาร 2

๖ ๕

๗ คตธรรม ๗.รและเขาใจความหมาย ความสำาคญ คตธรรม ในพธกรรม บทสวดมนตของนกเรยน งานพธ คณคาและประโยชน พธบรรพชาอปสมบท คณสมบตของผขอบรรพชาอปสมบท เครอง อฏฐบรขารประโยชนของการ บรรพชาอปสมบท

๖ ๑๐

รวมคะแนนเกบระหวางภาค ๖๐คะแนนระหวางภาค ๑๐คะแนนปลายภาค ๓๐รวมตลอดภาคเรยน ๔๐ ๑๐๐

โครงสรางรายวชาเพมเตมรายวชาอสลาม๓ รหสวชา ส๓๒๒๐๓ กลมสาระการเรยนรสงคมศกษา ศาสนาและวฒนธรรมมธยมศกษาปท ๕ภาคเรยนท ๑ เวลา ๔๐ชวโมง จำานวน ๑.๐ หนวยกตลำา ชอหนวยการ ผลการเรยนร เวล นำา

227

ดบท

เรยนรา(ชวโมง)

หนกคะแนน

๑ อลกรอาน-อลฮาดษ

๑.อาน เขยน ทองจำา แปลความหมาย และอรรถาธบายอลกรอานตามซเราะฮทกำาหนดให๒.อาน เขยน ทองจำา และอธบายอลฮาดษ เกยวกบหลกศรทธาได๓.รและเขาหลกการศรทธาจากอลกรอานซเราะฮทกำาหนดใหได๔.รและเขาใจหลกศรทธาจากอลฮาดษทกำาหนดได๕.สามารถนำาอลฮาดษเกยวกบหลกศรทธาไปปฏบตในชวตประจำาวนได

๒๐ ๒๐

๒ การศรทธา ๖.เหนคณคาในการนำาหลกคำาสอนจากอลกรอานมาปฏบตเพอพฒนาตนเอง ครอบครว ชมชนและสงคม๗.อานและทองจำาอลกรอานไดอยางนอย ๒ ซเราะฮ๘.ร เขาใจหลกปฏบตของรกนอสลาม

๑๐ ๒๐

๓ การละหมาด ๙.รและเขาประวตการละหมาดสนต ละหมาดยมอต และละหมาดญามาอะฮ๑๐. รและเขาใจวธการจดการศพ

๑๐ ๒๐

228

และการละหมาดศพรวมคะแนนเกบระหวางภาค ๖๐คะแนนระหวางภาค ๒๐คะแนนปลายภาค ๒๐รวมตลอดภาคเรยน ๔๐ ๑๐๐

โครงสรางรายวชาเพมเตมรายวชาอสลาม๔ รหสวชา ส๓๒๒๐๔ กลมสาระการเรยนรสงคมศกษา ศาสนาและวฒนธรรมมธยมศกษาปท ๕ภาคเรยนท ๒ เวลา ๔๐ชวโมง จำานวน ๑.๐ หนวยกต

ลำาดบท

ชอหนวยการเรยนร

ผลการเรยนรเวล

า(ชวโมง)

นำาหนกคะแน

น๑ อลกรอาน-อล

ฮาดษ๑.อาน เขยน ทองจำา แปลความหมาย และอรรถาธบายอลกรอานตามซเราะฮทกำาหนดให๒.อาน เขยน ทองจำา และอธบายอลฮาดษ เกยวกบหลกศรทธาได๓.รและเขาหลกการศรทธาจากอลกรอานซเราะฮทกำาหนดใหได๔.รและเขาใจหลกศรทธาจากอลฮาดษทกำาหนดได๕.สามารถนำาอลฮาดษเกยวกบหลกศรทธาไปปฏบตในชวตประจำาวนได

๒๐ ๓๐

๒ การศรทธา ๖.เหนคณคาในการนำาหลกคำา ๒๐ ๓๐

229

สอนจากอลกรอานมาปฏบตเพอพฒนาตนเอง ครอบครว ชมชนและสงคม๗.อานและทองจำาอลกรอานไดอยางนอย 2 ซเราะฮ๘.ร เขาใจหลกปฏบตของรกนอสลาม

รวมคะแนนเกบระหวางภาค ๖๐คะแนนระหวางภาค ๒๐คะแนนปลายภาค ๒๐รวมตลอดภาคเรยน ๔๐ ๑๐๐

โครงสรางรายวชาเพมเตมรายวชาพระพทธศาสนา๕ รหสวชา ส๓๓๒๐๑ กลมสาระการเรยนรสงคมศกษา ศาสนาฯมธยมศกษาปท ๖ภาคเรยนท ๑ เวลา ๔๐ชวโมง จำานวน ๑.๐ หนวยกต

ลำาดบท

ชอหนวยการเรยนร

ผลการเรยนรเวล

า(ชวโมง)

นำาหนกคะแน

น๑ เหตปจจยและ

วธการแกปญหา

๑. รและเขาใจศาสตรแหงการศกษาของพระพทธศาสนาและความสมพนธของเหตปจจยและวธการแกปญหา

๖ ๑๐

๒ การฝกตน ๒. รและเขาใจวธการฝกตนไมให ๕ ๑๐

230

ประมาทและพระพทธศาสนามงประโยชนสข สนตภาพแกบคคล สงคม และโลก

๓ พระพทธศาสนากบปรชญาของเศรษฐกจพอเพยง

๓. รและเขาใจพระพทธศาสนากบปรชญาของเศรษฐกจพอเพยงและการพฒนาแบบยงยน

๖ ๑๐

๔ อรยสจ 4 ๔. รเขาใจหลกธรรมในกรอบ อรยสจ 4

๕ ๕

๕ ประวตพทธสาวก พทธสาวกา

๕. เลาประวตพทธสาวก พทธสาวกา ชาดกและประพฤตตนเปน ชาวพทธตวอยางได

๕ ๕

๖ พระไตรปฏก ๖. บอกความสำาคญและคณคาของพระไตรปฏกได

๕ ๑๐

๗ กรรมดกรรมชว

๗. สามารถยกตวอยางผลทเกดจากการทำาความด ความชวได

๘ ๑๐

รวมคะแนนเกบระหวางภาค ๖๐คะแนนระหวางภาค ๑๐คะแนนปลายภาค ๓๐รวมตลอดภาคเรยน ๔๐ ๑๐๐

โครงสรางรายวชาเพมเตมรายวชาพระพทธศาสนา๖ รหสวชา ส๓๒๒๐๒ กลมสาระการเรยนรสงคมศกษา ศาสนาฯ

231

มธยมศกษาปท ๖ภาคเรยนท ๒ เวลา ๔๐ชวโมง จำานวน ๑.๐ หนวยกต

ลำาดบท

ชอหนวยการเรยนร

ผลการเรยนรเวล

า(ชวโมง)

นำาหนกคะแนน

๑ การสวดมนต ๑. สามารถสวดมนตแปล และแผเมตตาไดอยางถกตอง

๗ ๑๐

๒ การบรหารจตและเจรญปญญา

๒. สามารถฝกการบรหารจตและเจรญปญญาตามหลกสตปฎฐานและนำาวธการบรหารจตและเจรญปญญาไปใชในการพฒนาการเรยนร คณภาพชวตและสงคมได

๖ ๑๐

๓ หนาทของพระภกษ

๓. รและเขาใจบทบาท และหนาทของพระภกษ ในฐานะพระนกเทศก พระธรรมทต พระธรรมจารก พระวทยากร พระวปสสนาจารย และพระนกพฒนา

๗ ๑๐

๔ การทำาบญเลยงพระ

๔. รและเขาใจการทำาบญเลยงพระในโอกาสตางๆและเหนคณคา ประโยชนของศาสนพธได

๖ ๑๐

๕ การทำาบญพธ ๕. รและเขาใจบญพธ ทานพธ กศลพธ

๗ ๑๐

๖ พทธมามกะ ๖. ปฎบตตนเปนพทธมามกะได ๗ ๑๐รวมคะแนนเกบระหวางภาค ๖๐คะแนนระหวางภาค ๑๐

232

คะแนนปลายภาค ๓๐รวมตลอดภาคเรยน ๔๐ ๑๐๐

โครงสรางรายวชาเพมเตมรายวชาอสลาม๕ รหสวชา ส๓๓๒๐๓ กลมสาระการเรยนรสงคมศกษา ศาสนาและวฒนธรรมมธยมศกษาปท ๖ภาคเรยนท ๑ เวลา ๔๐ชวโมง จำานวน ๑.๐ หนวยกต

ลำาดบท

ชอหนวยการเรยนร

ผลการเรยนรเวล

า(ชวโมง)

นำาหนกคะแน

น๑ อลกรอาน-อล

ฮาดษ๑.อาน เขยน ทองจำา แปลความหมาย และอรรถาธบายอลกรอานตามซเราะฮทกำาหนดให๒.อาน เขยน ทองจำา และอธบายอลฮาดษ เกยวกบหลกศรทธาได๓.รและเขาหลกการศรทธาจากอลกรอานซเราะฮทกำาหนดใหได๔.รและเขาใจหลกศรทธาจากอลฮาดษเกยวกบกฎหมายทกำาหนดได๕.สามารถนำาอลฮาดษเกยวกบหลกกฎหมายไปปฏบตในชวต

๒๐ ๒๐

233

ประจำาวนได๒ การศรทธา ๖. เหนคณคาในการนำาหลกคำา

สอนจากอลกรอานมาปฏบตเพอพฒนาตนเอง ครอบครว ชมชนและสงคม๗.อานและทองจำาอลกรอานไดถกตองอยางนอย ๒ ซเราะฮ

๑๐ ๒๐

๓ กฏหมาย ๘.รและเขาใจระบบเศรษฐกจอสลาม ๙.รและเขาใจเกยวกบกฎหมายพนยกรรม๑๐.รและเขาใจเกยวกบกฎหมายอาญาได

๑๐ ๒๐

รวมคะแนนเกบระหวางภาค ๖๐คะแนนระหวางภาค ๒๐คะแนนปลายภาค ๒๐รวมตลอดภาคเรยน ๔๐ ๑๐๐

โครงสรางรายวชาเพมเตมรายวชาอสลาม๖ รหสวชา ส๓๓๒๐๔ กลมสาระการเรยนรสงคมศกษา ศาสนาและวฒนธรรมระดบชนมธยมศกษาปท ๖ภาคเรยนท ๑ เวลา ๔๐ชวโมง จำานวน ๑.๐ หนวยกตลำาดบท

ชอหนวยการเรยนร

ผลการเรยนร เวลา(ชวโมง)

นำาหนกคะแ

234

นน๑ อลกรอาน-อล

ฮาดษ๑. อาน เขยน ทองจำา แปลความหมาย และอรรถาธบายอลกรอานตามซเราะฮทกำาหนดให๒. เหนคณคาในการนำาหลกคำาสอนจากอลกรอานมาปฏบตเพอพฒนาตนเอง ครอบครว ชมชนและสงคม๓. รและเขาหลกการศรทธาจากอลกรอานซเราะฮทกำาหนดใหได๔. อานและทองจำาอลกรอานไดอยางนอย 2 ซเราะฮ๕. อาน เขยน ทองจำา และอธบายอลฮาดษ ทกำาหนดใหได

๒๐ ๒๐

๒ การศรทธา ๖. สามารถนำาอลฮาดษเกยวกบหลกศรทธาไปปฏบตในชวตประจำาวนได๗. รและเขาใจหลกศรทธาจากอลฮาดษทกำาหนดได

๑๐ ๒๐

๓ การแตงงาน ๘. รเขาใจวธการเลอกคครอง การนกะฮ การมภรรยามากกวาหนงคน๙. รและเขาใจสทธหนาทของบคคลในครอบครว การหยาราง การคนด๑๐. รเขาใจและเหนความสำาคญของครอบครวและปฏบตตนตามบทบญญตอสลามไดอยางถก

๑๐ ๒๐

235

ตองรวมคะแนนเกบระหวางภาค ๖๐คะแนนระหวางภาค ๒๐คะแนนปลายภาค ๒๐รวมตลอดภาคเรยน ๔๐ ๑๐๐

โครงสรางรายวชาเพมเตมรายวชาเศรษฐศาสตรเบองตน รหสวชา ส๓๐๒๐๑ กลมสาระการเรยนรสงคมศกษา ศาสนาฯระดบชนมธยมศกษาปท ๔-๖ เวลา ๔๐ชวโมง จำานวน ๑.๐ หนวยกต

ลำาดบท

ชอหนวยการเรยนร

ผลการเรยนรเวล

า(ชวโมง)

นำาหนกคะแน

น๑ เศรษฐศาสตร ๑.อธบายความหมายความ

สำาคญของวชาเศรษฐศาสตร๒. อธบายหนาทของเงนเบองตน

๑๐ ๑๕

๒ สถาบนการเงน

๓.อธบายบทบาทหนาทของสถาบนการเงน๔.อธบายบทบาทของรฐบาลเกยวกบนโยบายการเงน การคลงและการพฒนาประเทศ

๑๕ ๑๕

๓ การพฒนาเศรษฐกจ

๕.ตระหนกถงความสำาคญของปรชญาเศรษฐกจพอเพยงทมตอเศรษฐกจ สงคมของประเทศ๖.ตระหนกถงความสำาคญของ

๑๕ ๓๐

236

ระบบสหกรณในการพฒนาเศรษฐกจในระดบชมชนและประเทศ๗.วเคราะหปญหาเศรษฐกจในชมชนและเสนอแนวทางแกไข

รวมคะแนนเกบระหวางภาค ๖๐คะแนนระหวางภาค ๒๐คะแนนปลายภาค ๒๐รวมตลอดภาคเรยน ๔

๐๑๐๐

โครงสรางรายวชาเพมเตมรายวชาภมศาสตรไทย รหสวชา ส๓๐๒๐๒ กลมสาระการเรยนรสงคมศกษา ศาสนาและวฒนธรรมระดบชนมธยมศกษาปท ๔-๖ เวลา ๔๐ชวโมง จำานวน ๑.๐ หนวยกต

ลำาดบท

ชอหนวยการเรยนร

ผลการเรยนรเวล

า(ชวโมง)

นำาหนกคะแนน

๑ ลกษณะภมศาสตร

๑.อธบายลกษณะภมศาสตรของประเทศไทย

๕ ๑๐

๒ อภปรายและวเคราะหความสมพนธ

๒.อภปรายและวเคราะหความสมพนธของสภาพแวดลอมทางกายภาพและการประกอบอาชพของประชากรในภาคเหนอ

๓๐ ๔๐

237

๓.อภปรายและวเคราะหความสมพนธของสภาพแวดลอมทางกายภาพและการประกอบอาชพของประชากรในภาคตะวนออกเฉยงเหนอ๔.อภปรายและวเคราะหความสมพนธของสภาพแวดลอมทางกายภาพและการประกอบอาชพของประชากรในภาคกลาง๕.อภปรายและวเคราะหความสมพนธของสภาพแวดลอมทางกายภาพและการประกอบอาชพของประชากรในภาคตะวนตก๖.อภปรายและวเคราะหความสมพนธของสภาพแวดลอมทางกายภาพและการประกอบอาชพของประชากรในภาคตะวนออก๗.อภปรายและวเคราะหความสมพนธของสภาพแวดลอมทางกายภาพและการประกอบอาชพของประชากรในภาคใต

๓ การอนรกษ ๘.อภปรายและบอกวธการอนรกษและพฒนาทรพยากรธรรมชาตและสงแวดลอมของประเทศไทยทเหมาะสมและยงยนได

๕ ๑๐

รวมคะแนนเกบระหวางภาค ๖๐คะแนนระหวางภาค ๒๐คะแนนปลายภาค ๒๐รวมตลอดภาคเรยน ๔๐ ๑๐๐

238

โครงสรางรายวชาเพมเตมรายวชาการเมองการปกครองของไทย รหสวชา ส๓๐๒๐๓ กลมสาระการเรยนรสงคมศกษา ศาสนาฯระดบชนมธยมศกษาปท ๔-๖ เวลา ๔๐ชวโมง จำานวน ๑.๐ หนวยกต

ลำาดบท

ชอหนวยการเรยนร

ผลการเรยนรเวล

า(ชวโมง)

นำาหนกคะแน

น๑ การปกครอง

ของไทย๑เพ อใหมความร ความเขาใจเกยวกบจประสงคการเรยนร วชาการปกครองของไทย๒.เพอใหมความรความเขาใจโ ค ร ง ส ร า ง ก า ร เ ม อ ง ก า รปกครองของไทย

๑๐ ๑๕

๒ โครงสราง ๓ .อ ธ บ า ย โ ค ร ง ส ร า ง ก า รปกครองของไทยในปจจบน

๕ ๑๐

๓ กฎหมายรฐธรรมนญ

๔.ตระหนกในบทบาทของพระมหากษตรยท มต อสงคมไทยและเหนความจ ำาเปนทจะตองธรรมรงรกษาไวซ งสถาบนพระมหากษตรย๕.เพอใหมความรความเขาใจ สาระสำาคญทควรรจากกฎหมายรฐธรรมนญ๖.สามารถนำาความรไปประยกตใชในชวตประจำาวนและปฏบตตนตามวถประชาธปไตย๗ .ม ส ว น ร ว ม แ ล ะ ส ง เ ส ร ม

๑๕ ๒๕

239

ก จกรรมทางการ เม องการป ก ค ร อ ง ต า ม ก ฎ ห ม า ยรฐธรรมนญ

๔ เหตการณปจจบน

๘ .สามารถว เคราะหข าวสารเหตการณป จจบนท ส ำาค ญท เกยวของกบกจกรรมทางการเมอง

การปกครองของไทย

๑๐ ๑๐

รวมคะแนนเกบระหวางภาค ๖๐คะแนนระหวางภาค ๒๐คะแนนปลายภาค ๒๐รวมตลอดภาคเรยน ๔

๐๑๐๐

โครงสรางรายวชาเพมเตมรายวชากฎหมายทวไป รหสวชาส๓๐๒๐๔ กลมสาระการเรยนร สงคมศกษา ศาสนาและวฒนธรรมระดบชนมธยมศกษาปท ๔-๖ เวลา ๔๐ชวโมง จำานวน ๑.๐ หนวยกต

ลำาดบท

ชอหนวยการเรยนร

ผลการเรยนรเวล

า(ชวโมง)

นำาหนกคะแน

น๑ กฎหมายของ

ไทย๑.นกเรยนมความรความเขาใจ เกยวกบ ลกษณะทวไปของกฎหมาย การจดทำากฎหมาย การบงคบใชกฎหมาย และการยกเลกกฎหมายของไทย

๑๐ ๑๕

240

๒ กฎหมายตางๆ

๒.นกเรยนมความรความเขาใจ สามารถปฏบตตนและวฉยการกระทำาความผดตามหลกกฎหมายแพงพาณชย ทวาดวยบคคล นตกรรม สญญา ครอบครวและมรดก๓.นกเรยนมความรความเขาใจลกษณะทวไปของกฎหมายอาญา การรบผดทางอาญาและสามารถเขยนคำาวนขฉย การกระทำาความผดตามประมวลกฎหมายอาญา๔.นกเรยนมความรความเขาใจขนตอนในการพจารณาความแพงและความอาญา

๒๐ ๓๐

๓ ขนตอน ๕.นกเรยนมความรความเขาใจขนตอนในการพจารณาความแพงและความอาญา

๑๐ ๑๕

รวมคะแนนเกบระหวางภาค ๖๐คะแนนระหวางภาค ๒๐คะแนนปลายภาค ๒๐รวมตลอดภาคเรยน ๔๐ ๑๐๐

โครงสรางรายวชาเพมเตม

241

รายวชาภมศาสตรเศรษฐกจ รหสวชา ส๓๐๒๐๕ กลมสาระการเรยนรสงคมศกษา ศาสนาฯระดบชนมธยมศกษาปท ๔-๖ เวลา ๔๐ชวโมง จำานวน ๑.๐ หนวยกต

ลำาดบท

ชอหนวยการเรยนร

ผลการเรยนรเวล

า(ชวโมง)

นำาหนกคะแนน

๑ ความสมพนธ ๑.นกเรยนมความรความเขาใจเกยวกบสงแวดลอมทมความสมพนธกบกจกรรมทางเศรษฐกจของ มนษย

๑๐ ๑๕

๒ เศรษฐกจ ๒.นกเรยนมความรความเขาใจเกยวกบกจกรรมทางเศรษฐกจในภมภาคตาง ๆ ของโลก๓.นกเรยนมความรความเขาใจเกยวกบกจกรรมทางเศรษฐกจขนปฐมภมเพอการยงชพและ การคา๔.นกเรยนมความรความเขาใจเกยวกบกจกรรมทางเศรษฐกจขนทตยภม๕.นกเรยนมความรความเขาใจเกยวกบกจกรรมทางเศรษฐกจขนตตยภม๖.นกเรยนมความรความเขาใจเกยวกบการรวมกลมทางเศรษฐกจทสำาคญในภมภาคตาง ๆขงโลก

๒๐ ๓๐

242

๓ แนวทางการแกปญหา

๗.นกเรยนมความรความเขาใจเกยวกบสภาพปญหาและแนวทางการแกปญหาทางดานเศรษฐกจของประเทศพฒนา ประเทศทกำาลงพฒนา และแนวโนมเศรษฐกจโลกในอนาคต

๑๐ ๑๕

รวมคะแนนเกบระหวางภาค ๖๐คะแนนระหวางภาค ๒๐คะแนนปลายภาค ๒๐รวมตลอดภาคเรยน ๔๐ ๑๐๐

โครงสรางรายวชาเพมเตมรายวชาเหตการณปจจบน รหสวชาส๓๐๒๐๖ กลมสาระการเรยนรสงคมศกษา ศาสนาและวฒนธรรมระดบชนมธยมศกษาปท ๔-๖ เวลา ๔๐ชวโมง จำานวน ๑.๐ หนวยกต

ลำาดบท

ชอหนวยการเรยนร

ผลการเรยนรเวล

า(ชวโมง)

นำาหนกคะแนน

๑ โลกปจจบน ๑. ความรพนฐานเกยวกบเหตการณปจจบน

๕ ๑๐

๒ การเมองหลงสงครามโลกครงท ๒

๒. มความรความเขาใจเกยวกบสภาพการเมองหลงสงครามโลกครงท ๒

๕ 5

๓ ขบวนการชาตนยม

๓. อธบายสาเหตการเกดขบวนชาตนยมและการสรางชาตนยมของอาณานคมได

๕ ๕

243

๔ สงครามเยน ๔. รและเขาใจสภาพการณของปญหาสงครามเยนและยกตวอยางสงครามเยนได

๕ ๕

๕ ความสมพนธระหวางประเทศ

๕. บอกปจจยทกำาหนดความสมพนธระหวางประเทศ และวธการประสานประโยชนระหวางประเทศได

๔ ๕

๖ องคการสหประชาชาต

๖. วเคราะหบทบาทขององคการสหประชาชาตในการทำาหนาทประสานประโยชนในจดตางๆของโลกได

๔ ๕

๗ การรวมกลมทางเศรษฐกจ

๗. รและเขาใจเรองการรวมกลมทางเศรษฐกจ การคา การลงทน ในภมภาคตางๆ ของโลก

๔ ๕

๘ สภาวการณของโลกทเกดขนในยคปจจบน

๘. รและเขาใจสภาวการณของโลกทเกดขนในยคปจจบน

๔ ๑๐

๙ ความขดแยงทเกดขนในภมภาคตางๆของโลก

๙. วเคราะหปญหาความขดแยงทเกดขนในภมภาคตางๆของโลก และสรปแนวทางในการแกปญหาของสงคมในปจจบน

๔ ๑๐

รวมคะแนนเกบระหวางภาค ๖๐คะแนนระหวางภาค ๒๐คะแนนปลายภาค ๒๐รวมตลอดภาคเรยน ๔๐ ๑๐๐

โครงสรางรายวชาเพมเตม

244

รายวชาอาเซยนศกษา รหสวชา ส๓๐๒๐๗ กลมสาระการเรยนรสงคมศกษา ศาสนาและวฒนธรรมระดบชนมธยมศกษาปท ๔-๖ เวลา ๒๐ชวโมง จำานวน ๐.๕ หนวยกต

ลำาดบท

ชอหนวยการเรยนร

ผลการเรยนรเวล

า(ชวโมง)

นำาหนกคะแนน

๑ กลมอาเซยน ๑. มความรเขาใจประวตความเปนมา ความสำาคญ ววฒนาการ ของกลมอาเซยนสการพฒนาเปนประชาคมอาเซยน

๑๐ ๑๕

๒ กฎบตรอาเซยน ๒. มความรเขาใจกลไกอาเซยน กฎบตรอาเซยน คำาอภธานศพท ของอาเซยนสามารถประยกตใชไดอยางเหมาะสมถกตอง

๑๐ ๑๐

๓ ประชาคมการเมองและความมนคงอาเซยน

๓. มความรเขาใจ วเคราะหการดำาเนนงานของประชาคมการเมองและความมนคงอาเซยน (ASEAN Political and Security Community- APSC) เพอใหภมภาคอาเซยนอยอยางสนตสข แกไขปญหาภายในภมภาคโดยสนตวธ และยดมนในหลกความมนคงรอบดาน

๔. มความรเขาใจ วเคราะห

๑๐ ๑๕

245

การดำาเนนงานของประชาคมเศรษฐกจอาเซยน (ASEAN Economic Community-AEC)เพอใหภมภาคอาเซยนมความมนคง มงคง และสามารถแขงขนกบภมภาคอนๆ ได

๕. มความรเขาใจ วเคราะหการดำาเนนงานประชาสงคมและวฒนธรรม (ASEAN Socio-Cultural Community-ASCC) เพอใหภมภาคอาเซยนอยรวมกนในสงคมทเอออาทร ประชากรมสภาพความเปนอยทด ไดรบการพฒนาในทกดานและมความมนคงทางสงคม (social security)

ลำาดบท

ชอหนวยการเรยนร

ผลการเรยนรเวล

า(ชวโมง)

นำาหนกคะแน

น๔ เขตการคา ๖. มความรเขาใจ ความเปนมา

เขตการคาเสรอาเซยนและ หลกการ เหตผลของประเทศคเจรจาในความสมพนธทดตอกลมอาเซยน

๑๐ ๒๐

246

๗. มความรเขาใจ ตระหนก ตอการเปลยนแปลงและผลกระทบสามารถปรบตนเองดำารงชวตอยในสงคมไทย ประชาคมอาเซยน และสงคมโลกไดอยางมความสข

รวมคะแนนเกบระหวางภาค ๖๐คะแนนระหวางภาค ๒๐คะแนนปลายภาค ๒๐รวมตลอดภาคเรยน ๔๐ ๑๐๐

อภธานศพทกตญญกตเวท ผรอปการะททานทำาแลวและตอบแทน แยกออกเปน ๒

ขอ ๑. กตญญ รคณทาน ๒. กตเวทตอบแทนหรอสนองคณทาน ความกตญญกตเวทวาโดยขอบเขต แยกได เปน ๒ ระดบ คอ ๒.๑ กตญญกตเวทตอบคคลผมคณความดหรออปการะตอตนเปนสวน

247

ตว ๒.๒ กตญญกตเวทตอบคคลผไดบำาเพญคณประโยชนหรอมคณความด เกอกลแกสวนรวม (พ.ศ. หนา ๒-๓)กตญญกตเวทตออาจารย/โรงเรยน ในฐานะทเปนศษยพงแสดงความ

เคารพนบถออาจารย ผเปรยบเสมอน ทศเบองขวา ดงน ๑. ลกตอนรบ แสดงความเคารพ ๒. เขาไปหา เพอบำารง รบใช ปรกษา ซกถาม รบคำาแนะนำา เปนตน ๓.ฟงดวยดฟงเปนรจกฟงใหเกดปญญา ๔. ปรนนบต ชวยบรการ ๕. เรยนศลปวทยาโดยเคารพ เอาจรงเอาจงถอเปนกจสำาคญดวยด

กรรม การกระทำา หมายถง การกระทำาทประกอบดวยเจตนา คอ ทำาดวยความจงใจ ประกอบดวยความจงใจหรอจงใจทำาดกตาม ชวกตาม เชน ขดหลมพรางดกคนหรอสตวในตกลงไปตายเปนกรรม แตขดบอนำาไวกนไวใช สตวตกลงไปตายเองไมเปนกรรม (แตถาร อยวาบอนำาทตนขดไวอยในทซงคนจะพลดตกไดงายแลวปลอยปละละเลย มคนตกลงไปกไมพนกรรม) การกระทำาทดเรยกวา กรรม“ด ทชวเรยกวา กรรมชว ” “ ” (พ.ศ. หนา ๔)

กรรม ๒ กรรมจำาแนกตามคณภาพ หรอตามธรรมทเปนมลเหตม ๒ คอ ๑. อกศลกรรม กรรมทเปนอกศล กรรมชว คอเกดจากอกศลมล ๒. กศลกรรม กรรมทเปนกศล กรรมด คอกรรมทเกดจากกศลมล

กรรม 3 กรรมจำาแนกตามทวารคอทางทกรรมม ๓ คอ ๑. กายกรรม การกระทำาทางกาย ๒. วจกรรม การกระทำาทางวาจา ๓. มโนกรรม การกระทำาทางใจ

กรรม ๑๒ กรรมจำาแนกตามหลกเกณฑเกยวกบการใหผล ม ๑๒ อยาง คอหมวดท ๑ วาดวยปากกาล คอจำาแนกตามเวลาทใหผล ไดแก ๑. ทฏฐธรรมเวทนยกรรม กรรมทใหผลในปจจบน คอในภพน ๒. อปชชเวทนยกรรม กรรมทใหผลในภาพทจะไปเกด คอ ในภพหนา ๓.

248

อปราบปรเวทนยกรรม กรรมทใหผลในภพตอ ๆ ไป ๔. อโหสกรรม กรรมเลกใหผล หมวดท ๒ วาโดยกจ คอการใหผลตามหนาท ไดแก ๕. ชนกกรรม กรรมแตงใหเกด หรอกรรมทเปนตวนำาไปเกด ๖. อปตถมภกกรรม กรรมสนบสนน คอ เขาสนบสนนหรอซำาเตมตอจากชนกกรรม๗. อปปฬกกรรม กรรมบบคน คอเขามาบบคนผลแหงชนกกรรม และอปตถมภกกรรมนนใหแปรเปลยนทเลาเบาลงหรอสนเขา ๘. อปฆาตกกรรมกรรมตดรอน คอ กรรมแรงฝายตรงขามทเขาตดรอนใหผลของกรรมสองอยางนนขาดหรอหยดไปทเดยว

กรมวชาการ กระทรวงศกษาธการ การจดสาระการเรยนรพระพทธศาสนา กลมสาระการเรยนรสงคมศกษา ศาสนาและวฒนธรรม กรงเทพฯ : โรงพมพครสภาลาดพราว ,ครงท ๒๒๕๔๖ .*หมายเหต พ.ศ. หมายถง พจนานกรมพทธศาสน ฉบบประมวลศพท ; พ.ธ. หมายถง พจนานกรมพทธศาสตร ฉบบประมาวลธรรม พมพครงท ๙พระธรรมปฎก (ป.อ.ปยตโต) กรงเทพฯ : โรงพมพมหาจฬาลงกรณราชวทยาลย,๒๕๔๓.

หมวดท ๓ วาโดยปานทานปรยาย คอจำาแนกตามลำาดบความแรงในการใหผล ไดแก ๙. ครกรรม กรรมหนก ใหผลกอน ๑๐. พหลกรรม หรอ อาจณกรรม กรรททำามากหรอกรรมชนใหผลรองลงมา ๑๑. อาสนนกรรม กรรมจวนเจยน หรอกรรมใกลตาย ถาไมมสองขอกอนกจะใหผลกอนอน ๑๒. กตตตากรรม หรอ กตตตาวาปนกรรม กรรมสกวาทำา คอเจตนาออน หรอมใชเจตนาอยางนน ใหผลตอเมอไมมกรรมอนจะใหผล (พ.ศ. หนา ๕)

กรรมฐาน ทตงแหงการงาน อารมณเปนทตงแหงการงานของใจ อบายทางใจ วธฝกอบรมจต ม ๒ ประเภท คอ สมถกรรมฐาน คอ อบายสงบใจ วปสสนากรรมฐาน อบายเรองปญญา (พ.ศ. หนา ๑๐)

กลจรฏตธรรม ๔ ธรรมสำาหรบดำารงความมนคงของตระกลใหยงยน เหตททำาใหตระกลมงคงตงอยไดนาน (พ.ธ. หนา ๑๓๔) ๑. นฏฐคเวสนา คอ ของหายของหมด รจกหามาไว ๒. ชณณปฏสงขรณา คอ

249

ของเกาของชำารด รจกบรณะซอมแซม ๓. ปรมตปานโภชนา คอ รจกประมาณในการกนการใช

๔. อธปจจสลวนตสถาปนา คอ ตงผมศลธรรมเปนพอบานแมเรอน (พ.ธ. หนา ๑๓๔)

กศล บญ ความด ฉลาด สงทด กรรมด (พ.ศ. หนา ๒๑)กศลกรรม กรรมด กรรมทเปนกศล การกระทำาทดคอเกดจากกศลมล

(พ.ศ. หนา ๒๑)กศลกรรมบถ๑๐ ทางแหงกรรมด ทางทำาด กรรมดอนเปนทางนำาไปสสคตม ๑๐ อยางไดแก

ก.กายกรรม ๓ (ทางกาย) ๑. ปาณาตปาตา เวรมณ เวนจากการทำาลายชวต ๒. อทนนาทานา เวรมณ เวนจากถอเอาของทเขามไดให ๓. กาเมสมจฉาจารา เวรมณ เวนจากประพฤตผดในกาม

ข. วจกรรม ๔ (ทางวาจา) ไดแก ๔. มสาวาทา เวรมณ เวนจากพดเทจ ๕. ปสณายวาจาย เวรมณ เวนจากพดสอเสยด 6. ผรสาย วาจาย เวรมณ เวนจากพดคำาหยาบ 7. สมผปปลาปา เวรมณ เวนจากพดเพอเจอ

ค.มโนกรรม 3(ทางใจ) 8. อนภชฌา ไมโลกคอยจองอยากไดของเขา 9. อพยาบาท ไมคดรายเบยดเบยนเขา 10. สมมาทฏฐ เหนชอบตามคลองธรรม (พ.ศ. หนา 21)

กศลมล รากเหงาของกศล ตนเหตของกศล ตนเหตของความด 3 อยาง 1. อโลภะ ไมโลภ (จาคะ) 2. อโทสะ ไมคดประทษราย (เมตตา) 3. อโมหะ ไมหลง (ปญญา) (พ.ศ. หนา 22)

กศลวตก ความตรกทเปนกศล ความนกคดทดงาม 3 คอ 1. เนกขมมวตก ความตรกปลอดจากกาม

2. อพยาบาทวตก ความตรกปลอดจากพยาบาท 3. อวหสาวตก ความตรกปลอดจากการเบยดเบยน (พ.ศ. หนา 22)

โกศล 3 ความฉลาด ความเชยวชาญ ม 3 อยาง 1. อายโกศล คอ ความฉลาดในความเจรญ รอบรทางเจรญและเหตของความเจรญ 2. อปายโกศล คอ ความฉลาดในความเสอม รอบรทางเสอมและเหตของความเสอม 3. อปายโกศล คอ ความฉลาดในอบาย รอบรวธแกไขเหตการณและวธทจะทำาใหสำาเรจ ทงในการปองกนความเสอมและในการสรางความเจรญ (พ.ศ. หนา 24)

250

ขนธ กอง พวก หมวด หม ลำาตว หมวดหนง ๆ ของรปธรรมและนามธรรมทงหมดทแบงออกเปนหากอง ไดแก รปขนธ คอ กองรป เวทนาขนธ คอ กองเวทนา สญญาขนธ คอ กองสญญา สงขารขนธ คอ กองสงขาร วญญาณขนธ คอ กองวญญาณ เรยกรวมวา เบญจขนธ (พ.ศ. หนา 26 - 27)

คารวธรรม 6 ธรรม คอ ความเคารพ การถอเปนสงสำาคญทจะพงใสใจและปฏบตดวย ความเออเฟ อ หรอโดยความหนกแนนจรงจงม 6 ประการ คอ 1. สตถคารวตา ความเคารพในพระศาสดา หรอพทธคารวตา ความเคารพในพระพทธเจา 2. ธมมคารวตา ความเคารพในพระธรรม 3. สงฆคารวตา ความเคารพในพระสงฆ 4. สกขาคารวตา ความเคารพในการศกษา 5. อปปมาทคารวตา ความเคารพในความไมประมาท 6. ปฏสนถารคารวตา ความเคารพในการปฏสนถาร (พ.ธ. หนา 221)

คหสข (กามโภคสข 4) สขของคฤหสถ สขของชาวบาน สขทชาวบานควรพยายามเขาถงใหไดสมำาเสมอ สขอนชอบธรรมทผครองเรอนควรม 4 ประการ 1. อตถสข สขเกดจากความมทรพย 2. โภคสข สขเกดจากการใชจายทรพย 3. อนณสข สขเกดจากความไมเปนหน 4. อนวชชสข สขเกดจากความประพฤตไมมโทษ (ไมบกพรองเสยหายทงทางกาย วาจา และใจ) (พ.ธ. หนา 173)

ฆราวาสธรรม 4 ธรรมสำาหรบฆราวาส ธรรมสำาหรบการครองเรอน หลกการครองชวตของคฤหสถ 4 ประการ ไดแก 1. สจจะ คอ ความจรง ซอตรง ซอสตย จรงใจ พดจรง ทำาจรง 2. ทมะ คอ การฝกฝน การขมใจ ฝกนสย ปรบตว รจกควบคมจตใจ ฝกหด ดดนสย แกไขขอบกพรอง ปรบปรงตนใหเจรญกาวหนาดวยสตปญญา 3. ขนต คอ ความอดทนตงหนาทำาหนาทการงานดวยความขยนหมนเพยร เขมแขง ทนทาน ไมหวนไหว มนในจดหมาย ไมทอถอย 4. จาคะ คอ เสยสละ สละกเลส สละความสขสบาย และผลประโยชนสวนตน

251

ได ใจกวาง พรอมทจะรบฟงความทกข ความคดเหนและความตองการของผอน พรอมทจะรวมมอชวยเหลอ เออเฟ อเผอแผไมคบแคบเหนแกตวหรอ เอาแตใจตว (พ.ธ. หนา 43)

จต ธรรมชาตทรอารมณ สภาพทนกคด ความคด ใจ ตามหลกฝายอภธรรม จำาแนกจตเปน 89 แบงโดยชาตเปนอกศลจต 12 กศลจต 21 วปากจต 36 และกรยาจต 8 (พ.ศ. หนา 43)

เจตสก ธรรมทประกอบกบจต อาการหรอคณสมบตตาง ๆ ของจต เชน ความโลภ ความโกรธ ความหลง ศรทธา เมตตา สต ปญญาเปนตน ม 52 อยาง จดเปนอญญสมานาเจตสก 13 อกศลเจตสก 14 โสภณเจตสก 25(พ.ศ. หนา 49)

ฉนทะ1. ความพอใจ ความชอบใจ ความยนด ความตองการ ความรกใครในสงนน ๆ 2. ความยนยอม ความยอมใหทประชมทำากจนน ๆ ในเมอตนมไดรวมอยดวย เปนธรรมเนยมของภกษทอยในวดซงมสมารวมกน มสทธทจะเขาประชมทำากจของสงฆ เวนแตภกษนนอาพาธ จะเขารวมประชมดวยไมได กมอบฉนทะคอ แสดงความยนยอมใหสงฆทำากจนน ๆ ได (พ.ศ. หนา 52)

ฌาน การเพง การเพงพนจดวยจตทเปนสมาธแนวแน ม 2 ประเภท คอ 1. รปฌาน 2. อรปฌาน (พ.ศ. หนา 60)

ฌานสมบต การบรรลฌาน การเขาฌาน (พทธธรรม หนา 964)ดรณธรรม ธรรมทเปนหนทางแหงความสำาเรจ คอ ขอปฏบตทเปนดจ

ประตชยอนเปดออกไปสความสข ความเจรญกาวหนาแหงชวต 6 ประการ คอ 1. อาโรคยะ คอ รกษาสขภาพด มใหมโรคทงจต และกาย 2. ศล คอ มระเบยบวนย ไมกอเวรภยแกสงคม 3. พทธานมต คอ ไดคนดเปนแบบอยาง ศกษาเยยงนยมแบบอยางของมหาบรษพทธชน 4. สตะ คอ ตงเรยนรใหจรง เลาเรยนคนควาใหร เชยวชาญใฝสดบเหตการณใหรเทาทน 5. ธรรมานวต คอ ทำาแตสงทถกตองดงาม ดำารงมนในสจรต ทงชวตและงานดำาเนนตามธรรม 6. อลนตา คอ มความขยนหมนเพยร มกำาลงใจแขงกลา

252

ไมทอแทเฉอยชา เพยรกาวหนาเรอยไป (ธรรมนญชวต บทท15 คนสบตระกล ขอ ก. หนา 55)หมายเหต หลกธรรมขอนเรยกชออกยางหนงวา วฒนมข ตรง“ ”คำาบาลวา อตถทวาร ปร“ ” ะตแหงประโยชน

ตณหา (1) ความทะยานอยาก ความดนรน ความปรารถนา ความแสหา ม 3 คอ 1. กามตณหา ความทะยานอยากในกาม อยากไดอารมณอนนารกนาใคร 2. ภวตณหา ความทะยานอยากในภพ อยากเปนนนเปนน 3. วภวตณหา ความทะยานอยากในวภพ อยากไมเปนนนไมเปนน อยากพรากพนดบสญไปเสย

ตนหา (2) ธดามารนางหนงใน 3 นาง ทอาสาพระยามารผเปนบดา เขาไปประโลมพระพทธเจาดวยอาการตาง ๆ ในสมยทพระองคประทบอยทตนอชปาลนโครธ ภายหลงตรสรใหม ๆ (อก 2 นางคอ อรด กบราคา) (พ.ศ. หนา 72)

ไตรลกษณ ลกษณะสาม คอ ความไมเทยง ความเปนทกข ความไมใชตวตน 1. อนจจตา (ความเปนของไมเทยง) 2. ทกขตา (ความเปนทกข) 3. อนตตา (ความเปนของไมใชตน) (พ.ศ. หนา 104)

ไตรสกขา สกขาสาม ขอปฏบตทตองศกษา 3 อยาง คอ 1. อธศลสกขา หมายถง สกขา คอ ศลอนยง 2. อธจตตสกขา หมายถง สกขา คอ จตอนยง 3. อธปญญาสกขา หมายถง สกขา คอ ปญญาอนยง เรยกกนงาย ๆ วา ศล สมาธ ปญญา (พ.ศ. หนา 87)

ทศพธราชธรรม 10 ธรรม สำาหรบพระเจาแผนดน คณสมบตของนกปกครองทด สามารถปกครองแผนดนโดยธรรมและยงประโยชนสขใหเกดแกประชาชจนเกดความชนชมยนด ม10 ประการ คอ 1. ทาน การใหทรพยสนสงของ 2. ศล ประพฤตดงาม 3. ปรจจาคะ ความเสยสละ 4. อาชชวะ ความซอตรง 5. มททวะ ความออนโยน 6. ตบะ ความทรงเดช เผากเลสตณหา ไมหมกมนในความสขสำาราญ 7. อกโกธะความไมกรวโกรธ 8. อวหงสา ความไม

253

ขมเหงเบยดเบยน 9. ขนต ความอดทนเขมแขง ไมทอถอย 10. อวโรธนะ ความไมคลาดธรรม (พ.ศ. หนา 250)

ทฏธมมกตถสงวตตนกธรรม 4 ธรรมทเปนไปเพอประโยชนในปจจบน คอ ประโยชนสขสามญทมองเหนกนในชาตน ทคนทวไปปรารถนา เชน ทรพย ยศ เกยรต ไมตร เปนตน ม 4 ประการ คอ 1.อฏฐานสมปทา ถงพรอมดวยความหมน 2.อารกขสมปทา ถงพรอมดวยการรกษา 3.กลยาณมตตตา ความมเพอนเปนคนด 4. สมชวตา การเลยงชพตามสมควรแกกำาลงทรพยทหาได (พ.ศ. หนา 95)

ทกข1. สภาพททนอยไดยาก สภาพทคงทนอยไมได เพราะถกบบคนดวยความเกดขนและดบสลาย เนองจากตองไปตามเหตปจจยทไมขนตอตวมนเอง 2.สภาพททนไดยาก ความรสกไมสบาย ไดแก ทกขเวทนา (พ.ศ. หนา 99)

ทกรกรยา กรยาททำาไดยาก การทำาความเพยรอนยากทใคร ๆ จะทำาได เชน การบำาเพญเพยรเพอบรรลธรรมวเศษ ดวยวธทรมานตนตาง ๆ เชน กลนลมอสสาสะ (ลมหายใจเขา) ปสสาสะ (ลมหายใจออก) และอดอาหาร เปนตน (พ.ศ. หนา 100)

ทจรต 3 ความประพฤตไมด ประพฤตชว 3 ทาง ไดแก1. กายทจรต ประพฤตชวทางกาย 2. วจทจรต ประพฤตชวทางวาจา 3. มโนทจรต ประพฤตชวทางใจ (พ.ศ. หนา 100)

เทวทต 4 ทตของยมเทพ สอแจงขาวของมฤตย สญญาณทเตอนใหระลกถงคตธรรมดาของชวต มใหมความประมาท ไดแก คนแก คนเจบ คนตาย และสมณะ 3 อยางแรกเรยกเทวทต สวนสมณะเรยกรวมเปนเทวทตไปดวยโดยปรยายเพราะมาในหมวดเดยวกน แตในบาลทานเรยกวานมต 4 ไมไดเรยกเทวทต (พ.ศ. หนา 102)

ธาต 4 สงททรงภาวะของมนอยเองตามธรรมดาของเหตปจจย ไดแก 1. ปฐวธาต หมายถง สภาวะทแผไปหรอกนเนอท เรยกชอสามญวา ธาตเขมแขงหรอธาตดน 2. อาโปธาต หมายถง สภาวะทเอบอาบดดซม เรยกสามญวา ธาตเหลว หรอธาตนำา 3. เตโชธาต หมายถง

254

สภาวะททำาใหรอน เรยกสามญวา ธาตไฟ 4. วาโยธาต หมายถง สภาวะททำาใหเคลอนไหว เรยกสามญวา ธาตลม (พ.ศ. หนา 113)

นาม ธรรมทรจกกนดวยชอ กำาหนดรดวยใจเปนเรองของจตใจ สงทไมมรปราง ไมมรปแตนอมมาเปนอารมณของจตได (พ.ศ. หนา 120)

นยาม 5กำาหนดอนแนนอน ความเปนไปอนมระเบยบแนนอนของธรรมชาต กฎธรรมชาต 1. อตนยาม (กฎธรรมชาตเกยวกบอณหภม หรอปรากฏการณธรรมชาตตาง ๆ โดยเฉพาะ ดน นำา อากาศ และฤดกาล อนเปนสงแวดลอมสำาหรบมนษย) 2. พชนยาม (กฎธรรมชาตเกยวกบการสบพนธ มพนธกรรมเปนตน) 3. จตตนยาม (กฎธรรมชาตเกยวกบการทำางานของจต) 4. กรรมนยาม (กฎธรรมชาตเกยวกบพฤตกรรมของมนษย คอ กระบวนการใหผลของการกระทำา) 5. ธรรมนยาม (กฎธรรมชาตเกยวกบความสมพนธและอาการทเปนเหตเปนผลแกกนแหงสงทงหลาย (พ.ธ. หนา 194)

นวรณ 5 สงทกนจตไมใหกาวหนาในคณธรรม ธรรมทกนจตไมใหบรรลคณความด อกศลธรรมททำาจตใหเศราหมองและทำาปญญาใหออนกำาลง 1. กามฉนทะ (ความพอใจในกาม ความตองการกามคณ) 2. พยาบาท (ความคดราย ความขดเคองแคนใจ) 3. ถนมทธะ (ความหดหและเซองซม)4. อทธจจกกกจจะ (คามฟงซานและรอนใจ ความกระวนกระวายกลมกงวล) 5. วจกจฉา (ความลงเลสงสย) (พ.ธ. หนา 195)

นโรธ ความดบทกข คอดบตณหาไดสนเชง ภาวะปลอดทกข เพราะไมมทกขทจะเกดขนได หมายถง พระนพพาน (พ.ศ. หนา 127)

บารม คณความดทบำาเพญอยางยงยวด เพอบรรลจดหมายอนสงยงม 10 คอ ทาน ศล เนกขมมะ ปญญา วรยะ ขนต สจจะ อธษฐาน เมตตา อเบกขา (พ.ศ. หนา 136)

บญกรยาวตถ 3ทตงแหงการทำาบญ เรองทจดเปนการทำาความด หลกการทำาความด ทางความดม 3 ประการ คอ 1. ทานมย คอทำาบญดวยการใหปนสงของ 2. ศลมย คอ ทำาบญดวยการรกษาศล หรอ

255

ประพฤตดมระเบยบวนย 3. ภาวนมย คอ ทำาบญดวยการเจรญภาวนา คอฝกอบรมจตใจ(พ.ธ. หนา 109)

บญกรยาวตถ 10 ทตงแหงการทำาบญ ทางความด 1. ทานมย คอทำาบญดวยการใหปนสงของ 2. สลมย คอ ทำาบญดวยการรกษาศล หรอประพฤตด 3. ภาวนมย คอ ทำาบญดวยการเจรญภาวนา คอฝกอบรมจตใจ 4. อปจายนมย คอ ทำาบญดวยการประพฤตออนนอมถอมตน 5. เวยยาวจจมย คอ ทำาบญดวยการชวยขวนขวาย รบใช 6. ปตตทานมย คอ ทำาบญดวยการเฉลยสวนแหงความดใหแกผอน

7. ปตตานโมทนามย คอ ทำาบญดวยการยนดในความดของผอน 8. ธมมสสวนมย คอ ทำาบญดวยการฟงธรรม ศกษาหาความร 9. ธมมเทสนามย คอทำาบญดวยการสงสอนธรรมใหความร

10. ทฏฐชกรรม คอ ทำาบญดวยการทำาความเหนใหตรง (พ.ธ. หนา 110)

บพนมตของมชฌมาปฏปทา บพนมต แปลวา สงทเปนเครองหมายหรอสงบงบอกลวงหนา พระพทธองคตรสเปรยบเทยบวา กอนทดวงอาทตยจะขน ยอมมแสงเงนแสงทองปรากฏใหเหนกอนฉนใด กอนทอรยมรรคซงเปนขอปฏบตสำาคญในพระพทธศาสนาจะเกดขน กมธรรมบางประการปรากฏขนกอน เหมอนแสงเงนแสงทองฉนนน องคประกอบของธรรมดงกลาว หรอบพนมตแหงมชฌมาปฏปทา ไดแก 1. กลปยาณมตตตา ความมกลยาณมตร 2. สลสมปทา ถงพรอมดวยศล มวนย มความเปนระเบยบในชวตของตนและในการอยรวมในสงคม 3. ฉนทสมปทา ถงพรอมดวยฉนทะ พอใจใฝรกในปญญา สจธรรม ในจรยธรรม ใฝรในความจรงและใฝทำาความด 4. อตตสมปทา ความถงพรอมดวยการทจะฝกฝน พฒนาตนเอง เหนความสำาคญของการทจะตองฝกตน 5. ทฏฐสปทา ความถงพรอมดวยทฏฐ ยดถอ เชอถอในหลกการ และมความเหนความเขาใจพนฐานทมองสงทงหลายตามเหตปจจย 6. อปปมาทสมปทา ถงพรอมดวยความไมประมาท มความกระตอรอรนอยเสมอ

256

เหนคณคาของกาลเวลา เหนความเปลยนแปลงเปนสงกระตนเตอนใหเรงรดการคนหาใหเขาถงความจรงหรอในการทำาชวตทดงามใหสำาเรจ 7. โยนโสมนสการ รจดคดพจารณา มองสงทงหลายใหไดความรและไดประโยชนทจะเอามาใชพฒนาตนเองยง ๆ ขนไป (แสงเงนแสงทองของชวตท ดงาม: พระธรรมปฎก) (ป.อ. ปยตโต)

เบญจธรรม ธรรม 5 ประการ ความด 5 อยาง ทควรประพฤตคกนไปกบการรกษาเบญจศลตามลำาดบขอ ดงน ๑. เมตตากรณา 2. สมมาอาชวะ 3. กามสงวร (สำารวมในกาม) 4. สจจะ 5. สตสมปชญญะ (พ.ศ. หนา 140 - 141)

เบญจศล ศล 5 เวนฆาสตว เวนลกทรพย เวนประพฤตผดในกาม เวนพดปด เวนของเมา (พ.ศ. หนา 141)ปฐมเทศนา เทศนาครงแรก หมายถง ธมมจกรกปปวตตนสตรทพระพทธเจาทรงแสดงแกพระปญจวคคยในวนขน 15 คำา เดอน 8 หลงจากวนตรสรสองเดอน ทปาอสปตนมฤคทายวน เมองพาราณส (พ.ศ. หนา 147)ปฏจจสมปบาท สภาพอาศยปจจยเกดขน การทสงทงหลายอาศยกนจงมขน การททกขเกดขนเพราะอาศย

ปจจยตอเนองกนมา (พ.ศ. หนา 143)ปรยต พทธพจนอนจะพงเลาเรยน สงทควรเลาเรยน การเลาเรยนพระธรรมวนย (พ.ศ. หนา 145)ปธาน 4 ความเพยร 4 อยาง ไดแก 1. สงวรปธาน คอ การเพยรระวงหรอเพยรปดกน (ยบยงบาปอกศลธรรม

ทยงไมเกด ไมใหเกดขน) 2. ปหานปธาน คอ เพยรละบาปอกศลทเกดขนแลว 3. ภาวนาปธาน คอ

เพยรเจรญ หรอทำากศลธรรมทยงไมเกดใหเกดขน 4. อนรกขนาปธาน คอ เพยรรกษากศลธรรมทเกดขนแลวไมใหเสอมไปและทำาใหเพมไพบลย (พ.ศ. หนา 149)

257

ปปญจธรรม 3 กเลสเครองเนนชา กเลสทเปนตวการทำาใหคดปรงแตงยดเยอพสดาร ทำาใหเขาหางออกไป

จากความเปนจรงงาย ๆ เปดเผย กอใหเกดปญหาตาง ๆ และขดขวางไมใหเขาถงความจรง หรอทำาให ไมอาจแกปญหาอยางถกทางตรงไปตรงมา ม 3 อยาง คอ 1. ตณหา (ความทะยานอยาก ความปรารถนาทจะบำารงบำาเรอ ปรนเปรอตน ความยากไดอยากเอา) 2. ทฏฐ (ความคดเหน ความเชอถอ ลกธ ทฤษฎ อดมการณตาง ๆ ทยดถอไวโดยงมงายหรอโดยอาการเชดชวาอยางนเทานนจรงอยางอนเทจทงนน เปนตน ทำาใหปดตวแคบ ไมยอมรบฟงใคร ตดโอกาสทจะเจรญปญญา หรอคดเตลดไปขางเดยว ตลอดจนเปนเหตแหงการเบยดเบยนบบคนผอนทไมถออยางตน ความยดตดในทฤษฎ ฯลฯ คอความคดเหนเปนความจรง) 3. มานะ (ความถอตว ความสำาคญตนวาเปนนนเปนน ถอสง ถอตำา ยงใหญ เทาเทยมหรอดอยกวาผอน ความอยากเดนอยากยกชตนใหยงใหญ) (พ.ธ. หนา 111)

ปฏเวธ เขาใจตลอด แทงตลอด ตรสร รทะลปรโปรง ลลวงดวยการปฏบต (พ.ศ. หนา 145)ปฏเวธสทธรรม สทธรรม คอ ผลอนจะพงเขาถงหรอบรรลดวยการปฏบตไดแก มรรค ผล และนพพาน

(พ.ธ. หนา 125)ปญญา 3 ความรอบร เขาใจ รซง ม 3 อยาง คอ 1. สตมยปญญา (ปญญาเกดแตการสดบการเลาเรอง)

2. จนตามนปญญา (ปญญาเกดแตการคด การพจารณาหาเหตผล) 3. ภาวนามยปญญา (ปญญาเกด แตการฝกอบรมลงมอปฏบต) (พ.ธ. หนา 113)

ปญญาวฒธรรม ธรรมเปนเครองเจรญปญญา, คณธรรมทกอใหเกดความเจรญงอกงามแหงปญญา

1. สปปรสสงเสวะ คบหาสตบรษ เสวนาทานผทรง 2. สทธมมสสวนะ ฟงสทธรรม เอาใจใส เลาเรยนหาความรจรง 3. โยนโสมนสการ ทำาใน

258

ใจโดยแยบคาย คดหาเหตผลโดยถกวธ 4. ธมมานธมมปฏบต ปฏบตธรรมถกตองตามหลก คอ ใหสอดคลองพอด ขอบเขตความหมาย และวตถประสงคทสมพนธกบธรรมขออน ๆ นำาสงทไดเลาเรยนและตรตรองเหนแลวไปใชปฏบตใหถกตองตามความมงหมายของสงนน ๆ (พ.ธ. หนา 162 - 163)

ปาปณกธรรม 3 หลกพอคา องคคณของพอคาม 3 อยาง คอ 1 จกขมา ตาด (รจกสนคา) ดของเปน สามารถ

คำานวณราคา กะทน เกงกำาไร แมนยำา 2. วธโร จดเจนธรกจ (ร แหลงซอขาย รความเคลอนไหวความตองการของตลาด สามารถในการจดซอจดจำาหนาย รใจและรจกเอาใจลกคา) 3. นสสยสมปนโน พรอมดวยแหลงทนอาศย (เปนทเชอถอไววางในในหมแหลงทนใหญ ๆ หาเงนมาลงทนหรอดำาเนนกจการโดยงาย ๆ) (พ.ธ. หนา 114)

ผสสะ หรอ สมผส การถกตอง การกระทบ ความประจวบกนแหงอายตนะภายใน อายตนะภายนอก และ

วญญาณ ม 6 คอ 1. จกขสมผส (ความกระทบทางตา คอ ตา + รป + จกข - วญญาณ) 2. โสตสมผส (ความกระทบทางห คอ ห + เสยง + โสตวญญาณ) 3. ฆานสมผส (ความกระทบทางจมก คอ จมก + กลน + ฆานวญญาณ) 4. ชวหาสมผส (ความกระทบทางลน คอ ลน + รส + ชวหาวญญาณ) 5. กายสมผส (ความกระทบทางกาย คอ กาย + โผฏฐพพะ + กายวญญาณ) 6. มโนสมผส (ความกระทบทางใจ คอ ใจ + ธรรมารมณ + มโนวญญาณ) (พ.ธ. หนา 233)

ผวเศษ หมายถง ผสำาเรจ ผมวทยากร (พจนานกรมฉบบราชบณฑตยสถาน พ.ศ. 2525)พระธรรม คำาสงสอนของพระพทธเจาทงหลกความจรงและหลกความ

ประพฤต (พ.ศ. หนา 183)

259

พระอนพทธะ ผตรสรตาม คอ ตรสรดวยไดสดบเลาเรยนและปฏบตตามทพระสมมาสมพทธเจาทรงสอน (พ.ศ. หนา 374)

พระปจเจกพทธะ พระพทธเจาประเภทหนง ซงตรสรเฉพาะตว มไดสงสอนผอน (พ.ศ. หนา 162)

พระพทธคณ 9 คณของพระพทธเจา 9 ประการ ไดแก อรหำ เปนผไกลจากกเลส 2. สมมาสมพทโธ เปนผตรสรชอบไดโดยพระองคเอง 3. วชชาจรณสมปนโน เปนผถงพรอมดวยวชชาและ จรณะ 4. สคโต เปนผเสดจไปแลวดวยด 5. โลกวท เปนผร โลกอยางแจมแจง 6. อนตตโร ปรสทมมสารถ เปนผสามารถฝกบรษทสมควรฝกไดอยางไมมใครยงกวา 7. สตถา เทวมนสสานำ เปนครผสอนเทวดาและมนษยทงหลาย 8. พทโธ เปนผร ผตน ผเบกบาน 9. ภควา เปนผมโชค มความเจรญ จำาแนกธรรมสงสอนสตว (พ.ศ. หนา 191)

พระพทธเจาผตรสรโดยชอบแลวสอนผอนใหรตาม ทานผรด รชอบดวยตนเองกอนแลว สอนประชมชนใหประพฤตชอบดวยกาย วาจา ใจ (พ.ศ. หนา 183)

พระภกษ ชายผไดอปสมบทแลว ชายทบวชเปนพระ พระผชาย แปลตามรปศพทวา ผขอหรอผมองเหนภยในสงขารหรอผทำาลายกเลส ดบรษท 4 สหธรรมก บรรพชต อปสมบน ภกษสาวกรปแรก ไดแก พระอญญาโกณฑญญะ (พ.ศ. หนา 204)

พระรตนตรย รตนะ 3 แกวอนประเสรฐ หรอสงลำาคา 3 ประการ หลกทเคารพบชาสงสดของพทธศาสนกชน 3 อยาง คอ 1 พระพทธเจา (พระผตรสรเอง และสอนใหผอนรตาม) 2.พระธรรม (คำาสงสอนของพระพทธเจา ทงหลกความจรงและหลกความประพฤต) 3. พระสงฆ (หมสาวกผปฏบตตามคำาสงสอนของพระพทธเจา) (พ.ธ.หนา 116)

พระสงฆ หมชนทฟงคำาสงสอนของพระพทธเจาแลวปฏบตชอบตามพระธรรมวนย หมสาวกของพระพทธเจา (พ.ศ. หนา 185)

260

พระสมมาสมพทธเจา หมายถง ทานผตรสรเอง และสอนผอนใหรตาม (พ.ศ. หนา 189)

พระอนพทธะ หมายถง ผตรสรตาม คอ ตรสรดวยไดสดบเลาเรยนและปฏบตตามทพระสมมาสมพทธเจา ทรงสอน ไดแก พระอรหนตสาวกทงหลาย (พ.ศ. หนา 374)

พระอรยบคคล หมายถง บคคลผเปนอรยะ ทานผบรรลธรรมวเศษ มโสดาปตตผล เปนตน ม 4 คอ 1. พระโสดาบน2. พระสกทาคาม (หรอสกทาคาม)

3. พระอนาคาม 4. พระอรหนต

แบงพสดารเปน 8 คอพระผตงอยในโสดาปตตมรรค และพระผตงอยในโสดาปตตผลค 1พระผตงอยในสกทาคามมรรค และพระผตงอยในสกทาคามผลค 1พระผตงอยในอนาคามมรรค และพระผตงอยในอนาคามผลค 1พระผตงอยในอรหตตมรรค และพระผตงอยในอรหตตผลค 1(พ.ศ. หนา 386)

พราหมณ หมายถง คนวรรณะหนงใน 4 วรรณะ คอ กษตรย พราหมณ แพศย ศทร ; พราหมณเปนวรรณะนกบวชและเปนเจาพธ ถอตนวาเปนวรรณะสงสด เกดจากปากพระพรหม (พ.ศ. หนา 185)

พละ 4 กำาลง พละ 4 คอ ธรรมอนเปนพลงทำาใหดำาเนนชวตดวยความมนใจ ไมตองหวาดหวนภยตาง ๆ ไดแก 1. ปญญาพละ กำาลงคอปญญา 2. วรยพละ กำาลงคอความเพยร 3. อนวชชพละ กำาลงคอการกระทำาทไมมโทษ 4. สงคหพละ กำาลงการสงเคราะห คอ เกอกลอยรวมกบผอนไดด (พ.ศ. หนา 185 - 186)

261

พละ 5 พละ กำาลง พละ 5 คอ ธรรมอนเปนกำาลง ซงเปนเครองเกอหนนแกอรยมรรค จดอยในจำาพวก โพธปกขยธรรม ม 5 คอ สทธา วรยะ สต สมาธ ปญญา (พ.ศ. หนา 185 - 186)

พทธกจ 5 พระพทธองคทรงบำาเพญพทธกจ 5 ประการ คอ 1. ปพพณเห ปณฑปาตญจ ตอนเชาเสดจออกบณฑบาต เพอโปรดสตว โดยการสนทนาธรรมหรอการแสดงหลกธรรมใหเขาใจ 2. สายณเห ธมมเทสนำ ตอนเยน แสดงธรรมแกประชาชนทมาเฝาบรเวณทประทบ 3. ปโทเส ภกขโอวาทำ ตอนคำา แสดงโอวาทแกพระสงฆ 4. อฑฒรตเต เทวปญหนำ ตอนเทยงคนทรงตอบปญหาแกพวกเทวดา 5. ปจจเสว คเต กาเล ภพพาภพเพ วโลกนำ ตอนเชามด จวนสวาง ทรงตรวจพจารณาสตวโลกวาผใดมอปนสยทจะบรรลธรรมได (พ.ศ. หนา 189 - 190)

พทธคณ คณของพระพทธเจา คอ 1. ปญญาคณ (พระคณ คอ ปญญา) 2. วสทธคณ (พระคณ คอ ความบรสทธ) 3. กรณาคณ (พระคณ คอ พระมหากรณา) (พ.ศ. หนา 191)

ภพ โลกเปนทอยของสตว ภาวะชวตของสตว ม 3 คอ 1. กามภพ ภพของผยงเสวยกามคณ 2. รปภพ ภพของผเขาถงรปฌาน 3. อรปภพ ภพของผเขาถงอรปฌาน (พ.ศ. หนา 198)

ภาวนา 4 การเจรญ การทำาใหมขน การฝกอบรม การพฒนา แบงออกเปน 4 ประเภท ไดแก 1 . กายภาวนา

2. สลภาวนา 3. จตตภาวนา 4. ปญญาภาวนา (พ.ธ. หนา 81 - 82)ภม 311.พนเพ พน ชน ทดน แผนดน 2. ชนแหงจต ระดบจตใจ

ระดบชวต ม 31 ภม ไดแก อบายภม 4 (ภมทปราศจากความเจรญ) - นรยะ (นรก) – ตรจฉานโยน (กำาเนดดรจฉาน) – ปตตวสย (แดนเปรต) - อสรกาย (พวกอสร) กามสคตภม 7 (กามาวจรภมทเปนสคต ภมทเปนสคตซงยงเกยวของกบกาม) - มนษย (ชาวมนษย) – จาตมหาราชกา (สวรรคชนททาวมหาราช 4 ปกครอง) - ดาวดงส (แดนแหงเทพ 33 มทาวสกกะเปนใหญ) -ยามา (แดนแหงเทพผ

262

ปราศจากความทกข) - ดสต (แดนแหงผเอบอมดวยสรสมบตของตน) - นมมานรด (แดนแหงเทพผยนดในการเนรมต) - ปรนมมตวสวตต (แดนแหงเทพผยงอำานาจใหเปนไปในสมบตทผอนนรมตให) (พ.ธ. หนา 316-317)

โภคอาทยะ 5 ประโยชนทควรถอเอาจากโภคทรพย ในการทจะมหรอเหตผลในการทจะมหรอครอบครองโภคทรพย 1. เลยงตว มารดา บดา บตร ภรรยา และคนในปกครองทงหลายใหเปนสข 2. บำารงมตรสหายและรวมกจกรรมการงานใหเปนสข 3. ใชปองกนภยนตราย 4. ทำาพล คอ ญาตพล สงเคราะหญาต อตถพล ตอนรบแขก ปพพเปตพล ทำาบญอทศใหผลวงลบ ราชพล บำารงราชการ เสยภาษ เทวตาพล สกการะบำารงสงทเชอถอ 5. อปถมภบำารงสมณพราหมณ ผประพฤตชอบ (พ.ธ. หนา 202 - 203)

มงคล สงททำาใหมโชคดตามหลกพระพทธศาสนา หมายถง ธรรมทนำามาซงความสข ความเจรญ มงคล 38 ประการ หรอ เรยกเตมวา อดมมงคล (มงคลอนสงสด) 38 ประการ (ดรายละเอยดมงคลสตร) (พ.ศ. หนา 211)

มจฉาวณชชา 5 การคาขายทผดศลธรรมไมชอบธรรม ม 5 ประการ คอ 1 . สตถวณชชา คาอาวธ

2. สตตวณชชา คามนษย 3. มงสวณชชา เลยงสตวไวขายเนอ 4. มชชวณชชา คาขายนำาเมา 5. วสวณชชา คาขายยาพษ (พ.ศ. หนา 233)

มรรคมองค 8 ขอปฏบตใหถงความดบทกข เรยกเตมวา อรยอฏฐง“คกมรรค ไดแก ” 1. สมมาทฎฐ เหนชอบ 2. สมมาสงกปปะ ดำารชอบ 3. สมมาวาจา เจรจาชอบ 4. สมมากมมนตะ ทำาการชอบ 5. สมมาอาชวะ เลยงชพชอบ 6. สมมาวายามะ เพยรชอบ 7.สมมาสต ระลกชอบ 8. สมมาสมาธ ตงจตมนชอบ (พ.ศ. หนา 215)

263

มจฉตตะ 10 ภาวะทผด ความเปนสงทผด ไดแก 1. มจฉทฏฐ (เหนผด ไดแก ความเหนผดจากคลองธรรมตาม

หลกกศลกรรมบถ และความเหนทไมนำาไปสความพนทกข) 2. มจฉาสงกปปะ (ดำารผด ไดแก ความดำารทเปนอกศลทงหลาย ตรงขามจากสมมาสงกปปะ) 3. มจฉาวาจา (วาจาผด ไดแก วจทจรต 4) 4. มจฉากมมนตะ (กระทำาผด ไดแก กายทจรต 3) 5. มจฉาอาชวะ (เลยงชพผด ไดแก เลยงชพในทางทจรต) 6. มจฉาวายามะ (พยายามผด ไดแก ความเพยรตรงขามกบสมมาวายามะ) 7. มจฉาสต (ระลกผด ไดแก ความระลกถงเรองราวทลวงแลว เชน ระลกถงการไดทรพย การไดยศ เปนตน ในทางอกศล อนจดเปนสตเทยม) เปนเหตชกนำาใจใหเกดกเลส มโลภะ มานะ อสสา มจฉรยะ เปนตน 8. มจฉาสมาธ (ตงใจผด ไดแก ตงจตเพงเลง จดจอปกใจแนวแนในกามราคะพยาบาท เปนตน หรอเจรญสมาธแลว หลงเพลน ตดหมกมน ตลอดจนนำาไปใชผดทาง ไมเปนไปเพอญาณทสสนะ และความหลดพน) 9. มจฉาญาณ (รผด ไดแก ความหลงผดทแสดงออกในการคดอบายทำาความชวและในการพจารณาทบทวน วาความชวนน ๆ ตนกระทำาไดอยางดแลว เปนตน) 10. มจฉาวมตต (พนผด ไดแก ยงไมถงวมตต สำาคญวาถงวมตต หรอสำาคญผดในสงทมใชวมตต) (พ.ธ. หนา 322)

มตรปฏรป คนเทยมมตร มตรเทยม มใชมตรแท ม 4 พวก ไดแก 1. คนปอกลอก มลกษณะ 4 คอ 1.1 คดเอาไดฝายเดยว 1.2 ยอมเสยแตนอยโดยหวงจะเอา

ใหมาก 1.3 ตวเองมภยจงมาทำากจของเพอน 1.4 คบเพอนเพราะ เหนแกประโยชนของตว2. คนดแตพด มลกษณะ 4 คอ 2.1 ดแตยกเรองทผานมาแลว

มาปราศรย 2.2 ดแตอางสงทยงม

264

ด แตอางสงทยงไมมมาปราศรย 2.3 สงเคราะหดวยสงทไรประโยชน 2.4 เมอเพอนมกจอแต

เหตขดของ 3. คนหวประจบมลกษณะ 4 คอ 3.1 จะทำาชวกคลอยตาม 3.2

จะทำาดกคลอยตาม 3.3 ตอหนา สรรเสรญ 3.4 ลบหลงนนทา4. คนชวนฉบหายมลกษณะ 4 4.1 คอยเปนเพอนดมนำาเมา

4.2 คอยเปนเพอนเทยวกลางคน 4.3 คอยเปนเพอนเทยวดการเลน 4.4 คอยเปนเพอนไปเลนการพนน (พ.ธ. หนา 154 - 155)

มตรนำาใจ 1. เพอนมทกขพลอยทกขดวย 2. เพอนมสขพลอยดใจ 3. เขาตเตยนเพอน ชวยยบยง แกไขให 4. เขาสรรเสรญเพอน ชวยพดเสรมสนบสนน (พ.ศ. หนา 234)

รป 1. สงทตองสลายไปเพราะปจจยตาง ๆ อนขดแยง สงทเปนรปรางพรอมทงลกษณะอาการของมน สวนรางกาย จำาแนกเปน 28 คอ มหาภตรป หรอธาต 4 และอปาทายรป 2. อารมณทรไดดวยจกษ สงทปรากฏแกตา ขอ 1 ในอารมณ 6 หรออายตนะภายนอก 3. ลกษณนามใชเรยกพระภกษสามเณร เชน ภกษรปหนง (พ.ศ. หนา 253)

วฏฏะ 3 หรอไตรวฎฎ การวนเวยน การเวยนเกด เวยนตาย การเวยนวายตายเกด ความเวยนเกด หรอวนเวยนดวยอำานาจกเลส กรรม และวบาก เชน กเลสเกดขนแลวใหทำากรรม เมอทำากรรมแลวยอมไดผลของกรรม เมอไดรบผลของกรรมแลว กเลสกเกดอกแลว ทำากรรมแลวเสวยผลกรรมหมนเวยนตอไป (พ.ธ. หนา 266)

วาสนา อาการกายวาจา ทเปนลกษณะพเศษของบคคล ซงเกดจากกเลสบางอยาง และไดสงสมอบรมมาเปนเวลานานจนเคยชนตดเปนพนประจำาตว แมจะละกเลสนนไดแลว แตกอาจจะละอาการกายวาจาทเคยชนไมได เชน คำาพดตดปาก อาการเดนทเรวหรอเดนตวมเตยม เปนตน ทานขยายความวาวาสนา ทเปนกศลกม เปนอกศลกม เปน

265

อพยากฤต คอ เปนกลาง ๆ ไมดไมชวกม ทเปนกศลกบอพยากฤตนนไมตองละ แตทเปนอกศลซงควรจะละนน แบงเปน 2 สวน คอ สวนทจะเปนเหตใหเขาถงอบายกบสวนทเปนเหตใหเกดอาการแสดงออกทางกายวาจาแปลก ๆ ตาง ๆ สวนแรก พระอรหนตทกองคละได แตสวนหลงพระพทธเจาเทานนละได พระอรหนตอนละไมได จงมคำากลาววาพระพทธเจาเทานนละกเลสทงหมดได พรอมทงวาสนา; ในภาษาไทย คำาวาวาสนามความหมายเพยนไป กลายเปนอำานาจบญเกา หรอกศลททำาใหไดรบลาภยศ (ไมมใน พ.ศ. ฉบบทพมพเปนเลม แตคนไดจากแผนซดรอม พ.ศ. ของสมาคมศษยเกามหาจฬาฯ)

วตก ความตรก ตร กายยกจตขนสอารมณ การคด ความดำาร ไทยใชวา“เปนหวงกงวล แบงออกเปนกศลวตก ๓ และอกศลวตก ” 3 (พ.ศ. หนา 273)

วบต 4 ความบกพรองแหงองคประกอบตาง ๆ ซงไมอำานวยแกการทกรรมดจะปรากฏผล แตกลบเปดชองใหกรรมชวแสดงผล พดสน ๆ วาสวนประกอบบกพรอง เปดชองใหกรรมชววบตม 4 คอ 1. คตวบต วบตแหงคต หรอคตเสย คอเกดอยในภพ ภม ถน ประเทศ สภาพแวดลอมทไมเหมาะ ไมเกอกล ทางดำาเนนชวต ถนทไปไมอำานวย 2. อปธวบต วบตแหงรางกาย หรอ รปกายเสย เชน รางกายพกลพการ ออนแอ ไมสวยงาม กรยาทาทางนาเกลยด ไมชวนชมตลอดจนสขภาพทไมด เจบปวย มโรคมาก 3. กาลวบต วบตแหงกาลหรอหรอกาลเสย คอเกดอยในยคสมยทบานเมองมภยพบตไมสงบเรยบรอย ผปกครองไมด สงคมเสอมจากศลธรรม มากดวยการเบยดเบยน ยกยองคนชว บบคนคนด ตลอดจนทำาอะไรไมถกาลเวลา ไมถกจงหวะ 4. ปโยควบต วบตแหงการประกอบ หรอกจการเสย เชน ฝกใฝในกจการหรอเรองราวทผด ทำาการไมตรงตามความถนด ความสามารถ ใชความเพยรไมถกตอง ทำาการครง ๆ กลาง ๆ เปนตน (พ.ธ. หนา 160 - 161)

266

วปสสนาญาณ 9 ญาณในวปสสนา ญาณทนบเขาในวปสสนา เปนความรททำาใหเกดความเหนแจง เขาใจ

สภาวะของสงทงหลายตามเปนจรง ไดแก 1. อทยพพยานปสสนาณาณ คอ ญาณอนตามเหนความเกดและดบของเบญจขนธ 2. ภงคานปสสนาญาณ คอ ญาณอนตามเหนความสลาย เมอเกดดบกคำานงเดนชด ในสวนดบของสงขารทงหลาย ตองแตกสลายทงหมด 3. ภยตปฏฐานญาณ คอ ณาณอนมองเหนสงขาร ปรากฏเปนของนากลว 4. อาทนวานปสสนาญาณ คอ ญาณอนคำานงเหนโทษของสงขารทงหลาย วาเปนโทษบกพรองเปนทกข 5. นพพทานปสสนาญาณ คอ ญาณอนคำานงเหนความหนายของสงขาร ไมเพลนเพลน ตดใจ 6. มญจตกมยตาญาณ คอ ญาณอนคำานงดวย ใครพนไปเสย คอ หนายสงขารทงหลาย ปรารถนาทจะพนไปเสย 7. ปฏสงขานปสสนาญาณ คอ ญาณอนคำานงพจารณาหาทาง เมอตองการจะพนไปเสย เพอมองหาอบายจะปลดเปลองออกไป 8. สงขารเปกขาณาณ คอ ญาณอนเปนไปโดยความเปนกลางตอสงขาร คอ พจารณาสงขารไมยนดยนรายในสงขารทงหลาย 9. สจจานโลมกญาณ หรอ อนโลมญาณ คอ ณาณอนเปนไปโดยอนโลกแกการหยงรอรยสจ แลวแลวมรรคญาณใหสำาเรจความเปนอรยบคคลตอไป (พ.ศ. หนา 276 - 277)

วมตต 5 ความหลดพน ภาวะไรกเลส และไมมทกข ม 5 ประการ คอ 1. วกขมภนวมตต ดบโดยขมไว คอ

ดบกเลส 2. ตทงควมตต ดบกเลสดวยธรรมทเปนคปรบธรรมทตรงกนขาม 3. สมจเฉทวมตต ดบดวยตดขาด ดบกเลสเสรจสนเดดขาด 4. ปฏปสสทธวมตต ดบดวยสงบระงบ โดยอาศย โลกตตรมรรคดบกเลส 5. นสรณวมตต ดบดวยสงบระงบ คอ อาศยโลกตตรธรรมดบกเลสเดดขาดเสรจสน (พ.ธ. หนา 194)

โลกบาลธรรม ธรรมคมครองโลก ไดแก ปกครองควบคมใจมนษยไวใหอยในความด มใหละเมดศลธรรม

267

และใหอยกนดวยความเรยบรอยสงบสข ไมเดอดรอนสบสนวนวาย ม 2 อยางไดแก 1. หร ความอายบาป ละอายใจตอการทำาความชว 2. โอตตปปะ ความกลวบาปเกรงกลวตอความชว และผลของกรรมชว (พ.ศ. หนา 260)

ฤาษ หมายถง ผแสวงธรรม ไดแก นกบวชนอกพระศาสนาซงอยในปา ชไพร ผแตงคมภรพระเวท

(พ.ศ. หนา 256)สตปฏฐาน 4 ทตงของสต การตงสตกำาหนดพจารณาสงทงหลายใหร เหนตามความเปนจรง คอ ตามสง

นน ๆ มนเปนของมนเอง ม 4 ประการ คอ 1. กายานปสสนาสตปฏฐาน (การตงสตกำาหนดพจารณากายใหรเหนตามเปนจรงวา เปนแตเพยงกาย ไมใชสตวบคคล ตวตนเราเขา) ทานจำาแนกวธปฏบตไดหลายอยาง คอ อานาปานสต กำาหนดลมหายใจ 1 อรยาบถ กำาหนดรทนอรยาบถ 1) สมปชญญะ สรางสมปชญญะในการกระทำาความเคลอนไหวทกอยาง 2) ปฏกลมนสการ พจารณาสวนประกอบอนไมสะอาดทงหลายทประชมเขาเปนรางกายน 1) ธาตมนสการ พจารณาเหนรางกายของตน โดยสกวาเปนธาตแตละอยางๆ 2. เวทนานปสสาสตปฏฐาน (การตงสตกำาหนดพจารณาเวทนาใหรเหนตามเปนจรงวา เปนแตเพยงเวทนา ไมใชสตวบคคลตวตนเราเขา) คอ มสตรชดเวทนาอนเปนสขกด ทกขกด เฉย ๆ กด ทงทเปนสามสและเปนนรามสตามทเปนไปอยขณะนน ๆ 3. จตตานปสสนาสตปฏฐาน (การตงสตกำาหนดพจารณาจต ใหร เหนตามเปนจรงวาเปนแตเพยงจต ไมใชสตวบคคลตวตนเราเขา) คอมสตรชดจตของตนทมราคะ ไมมราคะ มโทสะ ไมมโทสะ มโมหะ ไมมโมหะ เศราหมองหรอผองแผว ฟงซานหรอเปนสมาธ ฯลฯ อยางไร ๆ ตามทเปนไปอยในขณะนน ๆ

268

4. ธมมานปสสนาสตปฏฐาน (การตงสตกำาหนดพจารณาธรรม ใหรเหนตามเปนจรงวา เปนแตเพยงธรรม ไมใชสตวบคคลตวตนของเรา) คอ มสตรชดธรรมทงหลาย ไดแก นวรณ 5 ขนธ 5 อายตนะ 12 โพชฌงค 7 อรยสจ 4 วาคออะไร เปนอยางไร มในตนหรอไมเกดขน เจรญบรบรณและดบไดอยางไร เปนตน ตามทเปนจรงของมนอยางนน ๆ (พ.ธ. หนา 165)

สมณะ หมายถง ผสงบ หมายถงนกบวชทวไป แตในพระพทธศาสนา ทานใหความหมายจำาเพาะ หมายถง

ผระดบบาป ไดแก พระอรยบคคล และผปฏบตเพอระงบบาป ไดแก ผปฏบตธรรมเพอเปน พระอรยบคคล (พ.ศ. หนา 299)

สมบต 4 คอ ความเพยบพรอมสมบรณแหงองคประกอบตาง ๆ ซงชวยเสรมสงอำานวยโอกาสใหกรรมด

ปรากฏผล และไมเปดชองใหกรรมชวแสดงผล ม 4 อยาง คอ 1. คตสมบต สมบตแหงคต ถงพรอมดวยคต หรอคตให คอ เกดอยในภพ ภม ถน ประเทศทเจรญ เหมาะหรอเกอกล ตลอดจนในระยะสนคอ ดำาเนนชวตหรอไปในถนทอำานวย 2. อปธสมบต สมบตแหงรางกาย ถงพรอมดวยรางกาย คอมรปรางสวย รางกายสงางาม หนาตาทาทางด นารก นานยมเลอมใส สขภาพด แขงแรง 3. กาลสมบต สมบตแหงกาล ถงพรอมดวยกาลหรอกาลให คอ เกดอยในสมยทบานเมองมความสงบสข ผปกครองด ผคนมคณธรรมยกยองคนด ไมสงเสรมคนชว ตลอดจนในระยะเวลาสน คอ ทำาอะไรถกกาลเวลา ถกจงหวะ 4. ปโยคสมบต สมบตแหงการประกอบ ถงพรอมดวยการประกอบกจ หรอกจการให เชน ทำาเรองตรงกบทเขาตองการ ทำากจตรงกบความถนดความสามารถของตน ทำาการถงขนาดถกหลกครบถวน ตามเกณฑหรอเตมอตรา ไมใชทำาครง ๆ กลาง ๆ หรอเหยาะแหยะ หรอไมถกเรองกน รจกจดทำา รจกดำาเนนการ (พ.ธ. หนา 161- 162)

สมาบต ภาวะสงบประณตซงพงเขาถง; สมาบตมหลายอยาง เชน ณานสมบต ผลสมาบต อนปพพวหาร

269

สมาบต (พ.ศ. หนา 303) สต ความระลกได นกได ความไมเผลอ การคมใจไดกบกจ หรอคมจตใจไวกบสงทเกยวของ จำาการท

ทำาและคำาพดแมนานได (พ.ศ. หนา 327)สงฆคณ 9 คณของพระสงฆ 1. พระสงฆสาวกของพระผมพระภาคเปนผปฏบตด 2. เปนผปฏบตตรง

3. เปนผปฏบตถกทาง 4. เปนผปฏบตสมควร 5. เปนผควรแกการคำานบ คอ ควรกบของทเขานำามาถวาย 6. เปนผควรแกการตอนรบ 7. เปนผควรแกทกษณา ควรแกของทำาบญ 8. เปนผควรแกการกระทำาอญชล ควรแกการกราบไหว 9. เปนนาบญอนยอดเยยมของโลก เปนแหลงปลกฝงและเผยแพรความดทยอดเยยมของโลก(พ.ธ. หนา 265-/266)

สงเวชนยสถาน สถานทตงแหงความสงเวช ททใหเกดความสงเวช ม 4 คอ 1. ทพระพทธเจาประสต คอ

อทยานลมพน ปจจบนเรยกลมพนหรอรมมนเด (Lumbini หรอ Rummindei) 2. ทพระพทธเจาตรสร คอ ควงโพธ ทตำาบลพทธคยา (Buddha Gaya หรอ Bodh – Gaya)3. ทพระพทธเจาแสดงปฐมเทศนา คอปาอสปตนมฤคทายวน แขวงเมองพาราณส ปจจบนเรยกสารนาถ 4. ทพระพทธเจาปรนพพาน คอทสาลวโนทยาน เมองกสนารา หรอกสนคร บดนเรยกกาเซย (Kasia หรอ Kusinagara) (พ.ศ. หนา 317)

สนโดษ ความยนด ความพอใจ ยนดดวยปจจย 4 คอ ผานงหม อาหารทนอนทนง และยาตามมตามได ยนด

ของของตน การมความสข ความพอใจดวยเครองเลยงชพทหามาไดดวยเพยรพยายามอนชอบธรรมของตน ไมโลภ ไมรษยาใคร (พ.ศ. หนา 324)

สนโดษ 31. ยถาลาภสนโดษ ยนดตามทได คอ ไดสงใดมาดวยความเพยรของตน กพอใจดวยสงนน ไมได

270

เดอดรอนเพราะของทไมได ไมเพงเลงอยากไดของคนอนไมรษยาเขา 2. ยถาพลสนโดษ คอ ยนดตามกำาลง คอ พอใจเพยงแคพอแกกำาลงรางกาย สขภาพ และขอบเขตการใชสอยของตน ของทเกนกำาลงกไมหวงแหนเสยดายไมเกบไวใหเสยเปลา หรอฝนใชใหเปนโทษแกตน 3. ยถาสารปปสนโดษ ยนดตามสมควร คอ พอใจตามทสมควร คอ พอใจตามทสมควรแกภาวะฐานะแนวทางชวต และจดหมายแหงการบำาเพญกจของตน เชน ภกษพอใจแตองอนเหมาะกบสมณภาวะ หรอไดของใชทไมเหมาะสมกบตนแตจะมประโยชนแกผอนกนำาไปมอบใหแกเขา เปนตน (พ.ศ. หนา 324)

สทธรรม 3 ธรรมอนด ธรรมทแท ธรรมของสตบรษ หลกหรอแกนศาสนา ม 3 ประการ ไดแก

ปรยตสทธรรม (สทธรรมคอคำาสงสอนอนจะตองเลาเรยน ไดแก พทธพจน)

ปฏบตสทธรรม (สทธรรมคอสงพงปฏบต ไดแก ไตรสกขา คอ ศล สมาธ ปญญา)

ปฏเวธสทธรรม (สทธรรมคอผลอนจะพงเขาถง หรอบรรลดวยการปฏบต ไดแก มรรค ผล และนพพาน (พ.ธ. หนา 125)

สปปรสธรรม 7 ธรรมของสตบรษ ธรรมททำาใหเปนสตบรษ คณสมบตของคนด ธรรมของผด

1. ธมมญญตา คอ ความรจกเหต คอ รหลกความจรง 2. อตถญญตา คอ ความรจกผล คอรความมงหมาย 3. อตตญญตา คอ ความรจกตน คอ รวาเรานนวาโดยฐานะ ภาวะ เพศ กำาลงความร ความสามารถ ความถนด และคณธรรม เปนตน 4. มตตญญตา คอ ความรจกประมาณ คอ ความพอด 5. กาลญญตา คอ ความรจกกาล คอ รจกกาลเวลาอนเหมาะสม 6. ปรสญญตา คอ ความรจกบรษทคอรจกชมชนและรจกทประชม 7. ปคคลญญตา หรอ ปคคลปโรปรญญตา คอ ความรจกบคคล คอความแตกตางแหงบคคล (พ.ธ. หนา 244)

271

สมปชญญะ ความรตวทวพรอม ความรตระหนก ความรชดเขาใจชด ซงสงนกได มกมาคกบสต (พ.ศ. หนา 244)สาราณยธรรม 6 ธรรมเปนทตงแหงความใหระลกถง ธรรมเปนเหตใหระลกถงกน หลกการอยรวมกน

เรยกอกอยางวา สาราณยธรรม“ ”1. เมตตากายกรรม มเมตตากายกรรมทงตอหนาและลบหลง 2. เมตตาวจกรรม มเมตตาวจกรรมทงตอหนาและลบหลง 3. เมตตา มโนกรรม มเมตตามโนกรรมทงตอหนาและลบหลง 4. สาธารณโภค แบงปนสงของทไดมาไมหวง แหน ใชผเดยว 5.สลสามญญตา มความประพฤตรวมกนในขอทเปนหลกการสำาคญทจะนำาไปสความหลดพนสนทกขหรอขจดปญหา 6.ทฏฐสามญญตา มความเหนชอบดงาม เชนเดยวกบหมคณะ (พ.ธ. หนา 233-235)

สข 2 ความสบาย ความสำาราญ ม 2 อยาง ไดแก 1. กายกสข สขทางกาย 2. เจตสกสข สขทางใจ อก

หมวดหนงม 2 คอ 1. สามสสข สของอามส คอ อาศยกามคณ 2. นรามสสข สขไมองอามส คอ องเนกขมมะ (พ.ศ. หนา 343)

ศรทธา ความเชอ ความเชอถอ ความเชอมนในสงทดงาม (พ.ศ. หนา 290)ศรทธา 4 ความเชอทประกอบดวยเหตผล 4 ประการคอ 1. กมมสทธา (เชอกรรม เชอวากรรมมอยจรง คอ

เชอวาเมอทำาอะไรโดยมเจตนา คอ จงใจทำาทงทร ยอมเปนกรรม คอ เปนความชว ความด มขน ในตน เปนเหตปจจยกอใหเกดผลดผลรายสบเนองตอไป การกระทำาไมวางเปลา และเชอวาผลทตองการจะสำาเรจไดดวยการกระทำา มใชดวยออนวอนหรอนอนคอยโชค เปนตน 2. วปากสทธา (เชอวบาก เชอผลของกรรม เชอวาผลของกรรมมจรง คอ เชอวากรรมทสำาเรจตองมผล และผลตอง มเหต ผลดเกดจากกรรมด และผลชวเกดจากกรรมชว 3. กมมสสกตาสทธา (ความเชอทสตวมกรรมเปนของตน เชอวาแตละคนเปนเจาของจะตองรบผดชอบเสวยวบากเปนไปตามกรรมของตน

272

4. ตถาคตโพธสทธา (เชอความตรสรของพระพทธเจา มนใจในองคพระตถาคตวาทรงเปนพระสมมาสมพทธะ ทรงพระคณทง 9 ประการ ตรสธรรม บญญตวนยไวดวยด ทรงเปนผนำาทางทแสดงใหเหนวามนษย คอเราทกคนน หากฝกตนดวยดกสามารถเขาถงภมธรรมสงสด บรสทธหลดพนไดดงทพระองคไดทรงบำาเพญไว (พ.ธ. หนา 163)

สงเคราะห การชวยเหลอ การเออเฟ อเกอกล (พ.ศ. หนา 228)

สงคหวตถ 4 เรองสงเคราะหกน คณธรรมเปนเครองยดเหนยวใจของผอนไวได หลกการสงเคราะห คอ

ชวยเหลอกนยดเหนยวใจกนไว และเปนเครองเกาะกมประสานโลก ไดแก สงคมแหงหมสตวไว ดจสลกเกาะยดรถทกำาลงแลนไปใหคงเปนรถ และวงแลนไปไดม 4 อยางคอ 1. ทาน การแบงปนเออเฟ อเผอแผกน 2. ปยวาจา พดจานารก นานยมนบถอ 3. อตถจรยา บำาเพญประโยชน 4.สมานตตนา ความมตนเสมอ คอ ทำาตวใหเขากนได เชน ไมถอตว รวมสข รวมทกขกน เปนตน (พ.ศ. หนา 310)

สมมตตะ ความเปนถก ภาวะทถก ม 10 อยาง 8 ขอตน ตรงกบองคมรรคทง 8 ขอ เพม 2 ขอทาย คอ

9. สมมาญาณ รชอบไดแกผลญาณ และปจจเวกขณญาณ 10. สมมาวมตต พนชอบไดแก อรหตตผลวมตต; เรยกอกอยาง อเสขธรรม 10(พ.ศ. หนา 329

สจรต 3 ความประพฤตด ประพฤตชอบตามคลองธรรม ม 3 คอ 1. กายสจรต ประพฤตชอบทางกาย 2. วจสจรต ประพฤตชอบทางวาจา 3. มโนสจรต ประพฤตชอบทางใจ (พ.ศ. หนา 345)

หร ความละอายตอการทำาชว (พ.ศ. หนา 355)อกศลกรรมบถ 10 ทางแหงอกศลกรรม ทางความชว กรรมชวอนเปน

ทางนำาไปสความเสอม ความทกข หรอทคต 1. ปาณาตบาต การ

273

ทำาชวตใหตกลวง 2. อทนนาทาน การถอเอาของทเขามไดให โดยอาการขโมย ลกทรพย 3. กาเมสมจฉาจาร ความประพฤตผดทางกาม 4. มสาวาท การพดเทจ 5. ปสณวาจา วาจาสอเสยด 6. ผรสวาจา วาจาหยาบ 7. สมผปปลาปะ พดเพอเจอ 8. อภชฌา เพงเลงอยากไดของเขา 9. พยาบาท คดรายผอน 10. มจฉาทฏฐ เหนผดจากคลองธรรม (พ.ธ. หนา 279, 309)

อกศลมล 3 รากเหงาของอกศล ตนตอของความชว ม 3 คอ 1. โลภะ (ความอยากได) 2. โทสะ (ความคดประทษราย) 3. โมหะ (ความหลง) 8(พ.ธ. หนา 89)

อคต 4 ฐานะอนไมพงถง ทางความประพฤตทผด ความไมเทยงธรรม ความลำาเอยง ม 4 อยาง คอ 1. ฉนทาคต (ลำาเอยงเพราะชอบ) 2. โทสาคต (ลำาเอยงเพราะชง) 3. โมหาคต (ลำาเอยงเพราะหลง พลาดผดเพราะเขลา) 4. ภยาคต (ลำาเอยงเพราะกลว) (พ.ธ. หนา 174)

อนตตา ไมใชอตตา ไมใชตวตน (พ.ศ. หนา 366)อบายมข ชองทางของความเสอม เหตเครองฉบหาย เหตยอยยบแหง

โภคทรพย ทางแหงความพนาศ (พ.ศ. หนา 377)อบายมข 41. อตถธตตะ (เปนนกเลงหญง นกเทยวผหญง) 2. สรา

ธตตะ (เปนนกเลงสรา นกดม) 3. อกขธตตะ (เปนนกการพนน) 4. ปาปมตตะ (คบคนชว) (พ.ศ. หนา 377)

อบายมข 61. ตดสราและของมนเมา 1.1 ทรพยหมดไป ๆ เหนชด ๆ 1.2 กอการทะเลาะววาท 1.3 เปนบอเกดแหงโรค 1.4 เสยเกยรต เสยชอเสยง 1.5 ทำาใหไมรอาย 1.6 ทอนกำาลงปญญา 2. ชอบเทยวกลางคน มโทษ 6 อยางคอ 2.1 ชอวาไมรกษาตน 2.2 ชอวาไมรกษาลกเมย 2.3 ชอวาไมรกษาทรพยสมบต 2.4 เปนทระแวงสงสย 2.5 เปนเปาใหเขาใสความหรอขาวลอ 2.6 เปนทมาของเรองเดอดรอนเปนอนมาก 3. ชอบเทยวดการละเลน มโทษ โดยการงานเสอมเสยเพราะมใจกงวลคอยคดจอง กบเสยเวลาเมอไปดสงนน ๆ ทง 6 กรณ คอ 3.1 รำา

274

ทไหนไปทนน 3.2 – 3.3 ขบรอง ดนตร เสภา เพลงเถดเทงทไหนไปทนน 4. ตดการพนน มโทษ 6 คอ 4.1 เมอชนะยอมกอเวร 4.2 เมอแพกเสยดายทรพยทเสยไป 4.3 ทรพยหมดไป ๆ เหนชด ๆ 4.4 เขาทประชมเขาไมเชอถอถอยคำา 4.5 เปนทหมนประมาทของเพอนฝง 4.6 ไมเปนทพงประสงคของผทจะหาคครองใหลกของเขา เพราะเหนวาจะเลยงลกเมยไมได 5. คบคนชว มโทษโดยนำาใหกลายเปนคนชวอยางทตนคบทง ๖ ประเภท คอ ไดเพอนทจะนำาใหกลายเปน 5.1 นกการพนน 5.2 นกเลงหญง 5.3 นกเลงเหลา 5.4 นกลวงของปลอม 5.5 นกหลอกลวง 5.6 นกเลงหวไม 6. เกยจครานการงาน มโทษโดยทำาใหยกเหตตาง ๆ เปนขออางผดเพยน ไมทำาการงานโภคะใหมกไมเกด โภคะทมอยกหมดสนไป คอ ใหอางไปทง 6 กรณวา 6.1 – 6.6 หนาวนก รอนนก เยนไปแลว ยงเชานก หวนก อมนก แลวไมทำาการงาน (พ.ธ. หนา 176 – 178)อปรหานยธรรม 7 ธรรมอนไมเปนทตงแหงความเสอม เปนไปเพอความเจรญฝายเดยวม 7 ประการ ไดแก 1. หมนประชมกนเนองนตย 2. พรอมเพรยงกนประชม พรอมเพรยงกนเลกประชม พรอมเพรยงกนทำากจกรรมทพงทำา 3. ไมบญญตสงทมไดบญญตไว (อนขดตอหลกการเดม) 4. ทานเหลาใดเปนผใหญ ควรเคารพนบถอทานเหลานน 5. บรรดากลสตร กลกมารทงหลาย ใหอยดโดยมถก ขมเหง หรอฉดครา ขนใจ 6. เคารพสกการบชา เจดยหรออนสาวรยประจำาชาต 7. จดใหความอารกขา คมครอง ปองกนอนชอบธรรมแกพระอรหนตทงหลาย (รวมถงพระภกษผปฏบตด ปฏบตชอบดวย) (พ.ธ. หนา 246 - 247)

อธปไตย 3 ความเปนใหญ ม 3 อยาง คอ . อตตาธปไตย ความมตนเปนใหญ ถอตนเปนใหญ กระทำาการ

ดวยปรารภตนเปนประมาณ 2. โลกาธปไตย ความมโลกเปนใหญ ถอโลกเปนใหญ กระทำาการดวยปรารภนยมของโลกเปนประมาณ 3. ธมมาธปไตย ความมธรรมเปนใหญ ถอธรรมเปนใหญ, กระทำา

275

การดวยปรารภความถกตอง เปนจรง สมควรตามธรรมเปนประมาณ (พ.ธ. หนา 127 - 128)

อรยสจ 4ความจรงอนประเสรฐ ความจรงของพระอรยะ ความจรงททำาใหผเขาถงกลายเปนอรยะม 4 คอ

1. ทกข (ความทกข สภาพททนไดยาก สภาวะทบบคน ขดแยง บกพรอง ขาดแกนสารและความ

เทยงแท ไมใหความพงพอใจแทจรง ไดแก ชาต ชรา มรณะ การประจวบกบสงอนไมเปนทรก การพลดพรากจากสงทรก ความปรารถนาไมสมหวง โดยยอวา อปาทานขนธ 5 เปนทกข 2. ทกขสมทย (เหตเกดแหงทกข สาเหตใหทกขเกด ไดแก ตณหา 3 คอ กามตณหา ภวตณหา และ วภวตณหา) กำาจดอวชชา สำารอกตณหา สนแลว ไมถกยอม ไมตดขด หลดพน สงบ ปลอดโปรง เปนอสระ คอ นพพาน) 3. ทกขนโรธ (ความดบทกข ไดแก ภาวะทตณหาดบสนไป ภาวะทเขาถงเมอกำาจดอวชชา สำารอกตณหาสนแลว ไมถกยอม ไมตดของ หลดพน สงบ เปนอสระ คอ นพพาน)

4. ทกขนโรธคามนปฏปทา (ปฏปทาทนำาไปสความดบแหงทกข ขอปฏบตใหถงความดบทกข ไดแก อรยอฏฐงคกมรรค หรอเรยกอกอยางหนงวา มชฌมปฏปทา แปลวา ทางสายกลาง มรรคมองค 8 น สรปลงในไตรสกขา คอ ศล สมาธ ปญญา) (พ.ธ. หนา 181)

อรยอฏฐคกมรรค ทางสายกลาง มรรคมองค 8 (ศล สมาธ ปญญา) (พ.ธ. หนา 165)อญญาณเบกขา เปนอเบกขาฝายวบต หมายถง ความไมรเรอง เฉยไมรเรอง เฉยโง เฉยเมย(พ.ธ. หนา

126)

276

อตตา ตวตน อาตมน ปถชนยอมยดมนมองเหนขนธ 5 อยางใดอยางหนง หรอทงหมดเปนอตตา หรอยดถอ

วามอตตา เนองดวยขนธ (พ.ศ. หนา 398)อตถะ เรองราว ความหมาย ความมงหมาย ประโยชน ม 2 ระดบ คอ 1. ทฏฐธมมกตถะ ประโยชนในชวตน

หรอประโยชนในปจจบน เปนทมงหมายกนในโลกน ไดแก ลาภ ยศ สข สรรเสรญ รวมถงการแสวงหาสงเหลานมาโดยทางทชอบธรรม 2. สมปรายกตถะ ประโยชนเบองหนา หรอประโยชนทลำาลกกวาทจะมองเหนกนเฉพาะหนา เปนจดหมายขนสงขนไป เปนหลกประกนชวตเมอละจากโลกนไป 3. ปรมตถะ ประโยชนสงสด หรอประโยชนทเปนสาระแทจรงของชวตเปนจดหมายสงสดหรอทหมายขนสดทาย คอ พระนพพาน อกประการหนง หมายถง 1. อตตตถะ ประโยชนตน 2. ปรตถะ ประโยชนผอน 3. อภยตถะ ประโยชนทงสองฝาย (พ.ธ. หนา 131 – 132)

อายตนะ ทตอ เครองตดตอ แดนตอความร เครองร และสงทถกร เชน ตาเปนเครองร รปเปนสงทร

หเปนเครองร เสยงเปนสงทร เปนตน จดเปน 2 ประเภท ไดแก 1. อาตนะภายใน 6 อายตนะ

ภายนอก 62. อายตนะภายนอก หมายถง เครองตอภายนอก สงทถกร ม 6 คอ 2.1 รป คอ รป 2.2 สททะ คอ เสยง 2.3 คนธะ คอ กลน 2.4 รส คอ รส 2.5 โผฏฐพพะ คอ สงตองกาย 2.6 ธมมะ หมายถง ธรรมารมย คอ อารมณทเกดกบใจ หรอสงทใจร อารมณ 6 กเรยก (พ.ศ. หนา 411)

อายตนะภายใน เครองตอภายใน เครองรบร ม 6 คอ 1. จกข คอ ตา 2. โสตะ คอ ห 3. ฆานะ คอ จมก

4. ชวหา คอ ลน 5. กาย คอ กาย 6. มโน คอ อนทรย 6 กเรยก (พ.ศ.หนา 411)

อรยวฑฒ 5 ความเจรญอยางประเสรฐ หลกความเจรญของอารยชน ม 5 คอ 1. ศรทธา ความเชอ ความมนใจในพระรตนตรย ในหลก

277

แหงความจรง ความดอนมเหตผล 2.ศลความประพฤตด มวนย เลยงชพสจรต 3. สตะ การเลาเรยน สดบฟง ศกษาหาความร 4. จาคะ การเผอแผเสยสละ เออเฟ อ มนำาใจชวยเหลอ ใจกวาง พรอมทจะรบฟงและรวมมอ ไมคบแคบ เอาแตตว 5. ปญญา ความรอบร รคด รพจารณา เขาใจเหตผล รจกโลกและชวตตามความเปนจรง (พ.ธ. หนา 213)

อทธบาท 4 คณเครองใหถงความสำาเรจ คณธรรมทนำาไปสความสำาเรจแหงผลทมงหมาย ม 4 ประการ คอ 1. ฉนทะ ความพอใจ คอ ความตองการทจะทำาใฝใจรกจะทำาสงนนอยเสมอแลวปรารถนาจะทำา ใหไดผลดยง ๆ ขนไป 2. วรยะ ความเพยร คอ ขยนหมนประกอบสงนนดวยความพยายาม เขมแขง อดทน เอาธระไมทอถอย 3. จตตะ ความคด คอ ตงจตรบร ในสงททำาและทำาสงนนดวยความคด เอาจตฝกใฝไมปลอยใจใหฟงซานเลอนลอย 4. วมงสา ความไตรตรอง หรอทดลอง คอ หมนใชปญญาพจารณา ใครครวญ ตรวจตราหาเหตผล และตรวจสอบขอยงหยอนในสงททำานน มการวางแผน วดผลคดคนวธแกไขปรบปรง ตวอยางเชน ผทำางานทว ๆ ไปอาจจำาสน ๆ วา รกงาน สงาน ใสใจงาน และทำางานดวยปญญา เปนตน (พ.ธ. หนา 186-187)

อบาสกธรรม 7 ธรรมทเปนไปเพอความเจรญของอบาสก 1.ไมขาดการเยยมเยอนพบปะพระภกษ 2. ไมละเลยการฟงธรรม 3. ศกษาในอธศล 4. มความเลอมใสอยางมากในพระภกษทกระดบ 5. ไมฟงธรรมดวยตงใจจะคอยเพงโทษตเตยน 6. ไมแสวงหาบญนอกหลกคำาสอนในพระพทธศาสนา 7. กระทำาการสนบสนน คอขวนขวายในการอปถมภบำารงพระพทธศาสนา (พ.ธ. หนา 219 – 220)

อบาสกธรรม 5 สมบตของอบาสก 5 คอ 1. มศรทธรา 2. มศลบรสทธ 3. ไมถอมงคลตนขาว เชอกรรม

278

ไมเชอมงคลคอมงหวงผลจากการกระทำา และการงานมใชจากโชคลาภ และสงทตนกนวาขลงศกดสทธ 4. ไมแสวงหาเขตบญนอกหลกพระพทธศาสนา 5. ขวนขวายในการอปถมภบำารงพระพทธศาสนา (พ.ศ. หนา 300)

อบาสกธรรม 7 ผใกลชดพระศาสนาอยางแทจรง ควรตงตนอยในธรรมทเปนไปเพอความเจรญของอบาสก

ม 7 ประการ ไดแก 1. ไมขาดการเยยมเยอนพบปะพระภกษ 2. ไมละเลยการฟงธรรม 3. ศกษาในอธศล คอ ฝกอบรมตนใหกาวหนาในการปฏบตรกษาศลขนสงขนไป 4. พรงพรอมดวยความเลอมใส ในพระภกษทงหลายทงทเปนเถระ นวกะ และปนกลาง 5. ฟงธรรมโดยความตงใจ มใช มาจบผด 6. ไมแสวงหาทกขไณยภายนอก หลกคำาสอนน คอ ไมแสวงหาเขตบญนอกหลกพระพทธศาสนา 7. กระทำาความสนบสนนในพระพทธศาสนาน คอ เอาใจใสทำานบำารงและชวยกจกรรม (ธรรมนญชวต, หนา 70 – 70)

อเบกขา ม 2 ความหมายคอ 1. ความวางใจเปนกลาง ไมเองเอยงดวยชอบหรอชง ความวางใจเฉยได ไมยนดยนราย เมอใชปญญาพจารณาเหนผลอนเกดขนโดยสมควรแกเหตและรวาพงปฏบตตอไปตามธรรม หรอตามควรแกเหตนน 2. ความรสกเฉย ๆ ไมสข ไมทกข เรยกเตมวาอเบกขาเวทนา (อทกขมสข) (พ.ศ. หนา 426 – 427)

อปาทาน 4 ความยดมน ความถอมนดวยอำานาจกเลส ความยดตดอนเนองมาแตตณหา ผกพนเอาตวตนเปนทตง 1. กามปาทาน ความยดมนในกาม คอ รป เสยง กลน รส โผฏฐพพะทนาใคร นาพอใจ 2. ทฏฐปาทาน ความยดมนในทฏฐหรอทฤษฎ คอ ความเหน ลทธ หรอหลกคำาสอนตาง ๆ 3. สลพพตปาทาน ความยดมนในศลและพรต คอ หลกความประพฤต ขอปฏบต แบบแผน ระเบยบวธ ขนบธรรมเนยมประเพณ ลทธพธตาง ๆ กน ไปอยางงมงายหรอโดยนยมวาขลง วาศกดสทธ มไดเปนไปดวยความร

279

ความเขาใจตามหลกความสมพนธแหงเหตและผล 4. อตตาวาทปาทาน ความยดมนในวาทะวาตวตน คอ ความถอหรอสำาคญ หมายอยในภายในวามตวตน ทจะได จะม จะเปน จะสญสลาย ถกบบคน ทำาลายหรอเปนเจาของ เปนนายบงคบบญชาสงตาง ๆ ไดไมมองเหนสภาวะของสงทงปวง อนรวมทงตวตนวาเปนแตเพยงสงทประชมประกอบกนเขา เปนไปตามเหตปจจยทงหลายทมาสมพนธกนลวน ๆ (พ.ธ. หนา 187)

อปนสย 4 ธรรมทพงพง หรอธรรมชวยอดหนน 1. สงขาเยกำ ปฏเสวต พจารณาแลวจงใชสอยปจจย 4 คอ จวร บณฑบาต เสนาสนะ คลานเภสช เปนตน ทจำาเปนจะตองเกยวของและมประโยชน 2. สงขาเยกำ อธวาเสต พจารณาแลวอดกลนไดแก อนฏฐารมณ ตาง ๆ มหนาวรอน และทกขเวทนา เปนตน 3. สงขาเยกำ ปรวชเชต พจารณาสงทเปนโทษ กออนตรายแกรางกาย และจตใจแลว หลกเวน 4. สงขาเยกำ ปฏวโนเทต พจารณาสงทเปนโทษ กออนตรายเกดขนแลว เชน อกศลวตก มกามวตก พยาบาทวตก และวหงสาวตก และความชวรายทงหลายแลวพจารณาแกไข บำาบดหรอขจดใหสนไป (พ.ธ. หนา 179)

โอตตปปะ ความเกรงกลวตอความชว (พ.ศ. หนา 439)โอวาท คำากลาวสอน คำาแนะนำา คำาตกเตอน โอวาทของพระพทธเจา

3 คอ 1. เวนจากทจรต คอ ประพฤตชวดวยกาย วาจา ใจ (ไมทำาชวทงปวง) 2.ประกอบสจรต คอ ประพฤตชอบดวยกาย วาจา ใจ (ทำาแตความด) 3. ทำาใจของตนใหหมดจดจากเครองเศราหมอง โลภ โกรธ หลง เปนตน (ทำาจตของตนใหสะอาดบรสทธ) (พ.ศ. หนา 440)

สงคมศาสตรการศกษาความสมพนธของมนษย โดยใชกระบวนการวทยาศาสตร

สงคมศกษาการเรยนรเพอพฒนาตนใหอยรวมในสงคมไดอยางมคณภาพ

280

คณธรรม(virtue)และจรยธรรรม(moral or morality or ethics)คณธรรมหมายถงสภาพคณงามความด

จรยธรรมมความหมายเชนเดยวกบศลธรรมหมายถงธรรมทเปนขอประพฤตกรรมปฏบตความประพฤตหรอหนาททชอบ ทควรปฏบตในการครองชวต ดงนนคณธรรมจรยธรรม จงหมายถง สภาพคณงามความดทประพฤตปฏบตหรอหนาททควรปฏบตในการครองชวต หรอคณธรรมตามกรอบจรยธรรมสวนศลธรรมและจรยธรรม มความหมายใกลเคยงกน คณธรรมจะมความหมายทเนนสภาพ ลกษณะ หรอคณสมบตทแสดงออกถงความดงาม สวนจรยธรรม มความหมายเนนท ความประพฤตหรอการปฏบตทดงาม เปนทยอมรบของสงคม นกวชาการมกใชคำาทงสองคำานในความหมายนยเดยวกนและมกใชคำาสองคำาดงกลาวควบคกนไป เปนคำาวา คณธรรมจรยธรรม ซงรวมความหมายของคณธรรมและจรยธรรม นนคอ มความหมายเนนทงสภาพ ลกษณะหรอคณสมบตและความประพฤตอนดงามเปนทยอมรบของสงคม (โครงการเรงสรางคณลกษณะทดของเดกและเยาวชนไทย ศนยคณธรรม หนา 11 - 12)

การเมอง ความรเกยวกบความสมพนธระหวางอำานาจในการจดระเบยบสงคมเพอประโยชนและความสงบสขของสงคม มความสมพนธตอกนโดยรวมทงหมดในสวนหนงของชวตในพนทหนงทเกยวของกบอำานาจ อำานาจชอบธรรม หรออทธพล และมความสามารถในการดำาเนนการได

ขอมล สงทไดรบรและยงไมมการจดประมวลใหเปนระบบ เมอจดระบบแลวเรยกวา สารสนเทศ

คานยม การกำาหนดคณคาและพฒนาจนเปนบคลกภาพประจำาตวคณคา ลกษณะทพงประสงค เชน ความด ความงาม ความดเปน

คณคาของจรยธรรม ความงามเปนคณคาทางสนทรยศาสตร สงทตอบสนองความตองการไดเปนสงทมคณคา คณคาเปนสง

281

เปลยนแปลงได คณคาเปลยนไปไดตามเวลา และคณคามกเปลยนแปลงไปตามววฒนาการของความเจรญ

บทบาทการกระทำาทสงคมคาดหวงตามสถานภาพทบคคลครองอยหนาทเปนความรบผดชอบทางศลธรรมของปจเจกชนซงสงคมยอมรบสถานภาพตำาแหนงทแตละคนครองอยในสถานทหนง ในชวงเวลาหนงบรรทดฐานขอตกลงของสงคมทกำาหนดใหสมาชกประพฤต ปฏบต บาง

ทเรยกปทสถาน สามารถใชบรรทดฐานของสงคม (social norms) เปนมาตรฐานความประพฤตในทางจรยธรรมได ซงแยกออกเปน

ก.วถประชา (folkways) ไดแก แบบแผนพฤตกรรมในชวตประจำาวนทสงคมยอมรบ และไดประพฤตปฏบตสบตอกนมา มกเกยวของกบเรองการดำาเนนชวต และในสวนทเกยวของกบจรยธรรมจะไมมกฎเกณฑเครงครดแนนอนตายตว

ข.กฎศลธรรมหรอจารต (mores) เปนมาตรฐานความประพฤตของสงคมทมการกำาหนดเกยวกบจรยธรรมทเขมขน ในกรณมผฝาฝนอาจมการลงโทษ แมวาในบางครงจะไมมการเขยนไวเปนลายลกษณอกษรกตาม เชน การลวนลามสตรในชนบท ตองลงโทษดวยการเสยผ

ค.กฎหมาย (law) เปนมาตรฐานความประพฤตทรฐกำาหนดใหสมาชกของรฐพงปฏบตหรอละเวนการปฏบต และกำาหนดวธการปฏบตการลงโทษสำาหรบผฝาฝน

สทธ ขอเรยกรองของปจเจกชนซงสงคมยอมรบสทธทางศลธรรมเปนขอเรยกรองทางศลธรรมของปจเจกชนซงสงคมยอมรบประเพณเปนความประพฤตของคนหมหนง อยในทแหงหนง ถอเปน

แบบแผนกนมาอยางเดยวกนและสบกนมานาน ประเพณ คอ กจกรรมทมรปแบบของชมชนหรอสงคมหนงทจดขนมาดวยจดประสงคใด จดประสงคหนง และ

282

กำาหนดการจดกจกรรมในชวงเวลาแนนอนสมำาเสมอ กจกรรทเปนประเพณอาจมองไดอกประการหนงวาเปนแบบแผนการปฏบตของกลมเฉพาะหรอทางศาสนา

ปฏญญาสากลวาดวยสทธมนษยชน (Universal Declaration of Human Rights sinv UDHR) คอการประกาศเจตนารมณ ในการรวมมอระหวางประเทศทมความสำาคญในการวางกรอบเบองตนเกยวกบสทธมนษยชนและเปนเอกสารหลกดานสทธมนษยชนฉบบแรก ซงทประชมสมชชาใหญแหงสหประชาชาต ใหการรบรองตามขอมตท 217A (III) เมอวนท 10 ธนวาคม 2491 โดยประเทศไทยออกเสยงสนนสนน

วฒนธรรม และภมปญญาไทย เปนการศกษา วเคราะหเกยวกบวฒนธรรมและภมปญญาในเรองเกยวกบความเปนมา ปจจยพนฐานและผลกระทบจากภายนอกทมอทธพลตอการสรางสรรควฒนธรรมไทย วฒนธรรมทองถน ภมปญญาไทย รวมทงวฒนธรรมและภมปญญาของมนษยชาตโลก ความสำาคญ และผลกระทบทมอทธพลตอการดำาเนนชวตของคนไทยและมนษยชาต ตงแตอดตถงปจจบน

สมมาชพการประกอบอาชพสจรตและเหมาะสมในสงคมประสทธภาพความสามารถในการทำางานจนสำาเรจหรอผลการกระทำาทได

ผลออกมาดกวาเดม รวมทงการใชทรพยากรตางๆ อยางคมคา โดยไมใหเกดความสญเปลาหรอความสญเสย ทรพยาการตางๆ พจารณาไดจากเวลา แรงงาน วตถดบ เครองจกร ปรมาณและคณภาพ ฯลฯ

ประสทธผล ระดบความสำาเรจของวตถประสงคหรอ ผลสำาเรจของงานสนคา หมายความวาสงของทสามารถซอขาย แลกเปลยน หรอโอน

กนได ไมวาจะเกดโดยธรรมชาตหรอเปนผลตผลทางการเกษตร รวมตลอดถงผลตภณฑทางหตถกรรมและอตสาหกรรม

283

ภมปญญาสวนหนงของประเพณ หรอเปนกจกรรมเฉพาะตวกได เชน พธถวายสงฆทาน พธบวชนาค พธบวชลกแกว พธขอฝน พธไหวคร พธแตงงาน

มนษยชาตการเกดเปนมนษยมาจาก มนษย = ผมจตใจสง กบชาต = เกด โดยปกตหมายถง มนษยทว ๆ ไป

มรรยาทพฤตกรรมทสงคมกำาหนดวาควรประพฤตเปนวฒนธรรม วดจากความเหมาะสมและไมเหมาะสม

ระบบการนำาสวนตาง ๆ มาปรบเรยงตอใหทำางานประสานตอเนองกนจนดเปนสงเดยวกนกระบวนการกรรมวธหรอลำาดบการกระทำาซงดำาเนนการตอเนองกนไปจนสำาเรจลง ณ ระดบหนงวเคราะหการแยกแยะใหเหนคณลกษณะของแตละองคประกอบเศรษฐกจความรเกยวกบการกน การอยของมนษยในสงคม วาดวย

ทรพยากรทมจำากดการผลต การกระจายผลผลต และการบรโภค

สหกรณแปลวาการทำางานรวมกน การทำางานรวมกนนลกซงมาก เพราะวาตองรวมมอกนในทกดาน ทงในดานงานททำาดวยรางกาย ทงในดานงานททำาดวยสมอง และงานการททำาดวยใจ ทกอยางนขาดไมไดตองพรอม (พระราชดำารสพระราชทานแกผนำาสหกรณการเกษตร สหกรณนคมและสหกรณประมงทวประเทศ ณ ศาลาดสตดาลย 11 พฤษภาคม 2526)

ทรพยสนทางปญญา หมายถง ผลงานอนเกดจากการประดษฐคดคน หรอสรางสรรคของมนษย ซงเนนทผลผลตของสตปญญาและความชำานาญ โดยไมคำานงถงชนด ของการสรางสรรคหรอวธในการแสดงออก ทรพยสนทางปญญา อาจเปนสงทจบตองได เชนสนคา ตาง ๆ หรอ เปนสงทจบตองไมได เชน บรการ แนวความคด กรรมวธและทฤษฎตาง ๆ เปนตน ทรพยสนทางปญญาม 2 ประเภท ทรพยสนทางอตสาหกรรม (Industrial property) และลขสทธ (Copyright)

284

1. ทรพยสนทางอตสาหกรรม มสทธบตร แบบผงภมของวงจรรวม เครองหมายการคา ความลบทางการคา ชอทางการคา สงบงชทางภมศาสตร สงบงชทางภมศาสตร หมายความวาชอ สญลกษณหรอสงอนใดทใชเรยกหรอใชแทนแหลง ภมศาสตร และทสามารถบงบอกวาสนคาทเกดจากแหลงภมศาสตรนนเปน สนคาทมคณภาพ ชอเสยง หรอคณลกษณะเฉพาะของแหลงภมศาสตรดงกลาว2. ลขสทธ คอ งานหรอความคดสรางสรรคในสาขาวรรณกรรม ศลปกรรม ดนตรกรรม งานภาพยนตร หรองานอนใดในแผนกวรณคด หรอแผนกศลปะ แผนกวทยาศาสตร ลขสทธยงรวมทงสทธขางเคยง (Neighbouring Right)

เหตภาวะเงอนไขทจำาเปนททำาใหสงหนงเกดขนตามมา เรยกวา ผลเหตการณปรากฏการณทเกดขนอำานาจ ความสามารถในการบบบงคบใหสงหนง (คนหนง...) กระทำาตามทปรารถนาอทธพลอำานาจบงคบทกอใหเกดความสำาเรจในสงใดสงหนงเอกลกษณลกษณะทมความเปนหนงเดยว ไมมทใดเหมอนตำานานเปนเรองเลาตอกนมาและถกบนทกขนภายหลงพงศาวดารคอ การบนทกเหตการณทเกดขนตามลำาดบเวลา ซงสวน

ใหญจะเปนเรองราวทกบพระมหากษตรย และราชสำานกอดตคอ เวลาทลวงมาแลว ความสำาคญของอดต คอ อดตจะครอบงำา

ความคดและความรของเราอยางกวางขวางลกซง อดตทเกยวของกบกลมคน/ความสำาคญทมตอเหตการณและกลมคนจะถกนำามาเชอมโยงเขาดวยกน

นกประวตศาสตรเปนผบนทกเหตการณทเกดขน ผสรางประวตศาสตรขนจากหลกฐานประเภทตาง ๆ ตามจดมงหมายและวธการคด ซงงานเขยนอาจนำาไปสการเปนวชาประวตศาสตรไดในทสด

285

ความมงหมายในการเขยนประวตศาสตร- นกประวตศาสตรรนเกา มงสการรวมชาต/รบใชการเมอง- นกประวตศาสตรรนใหม มงทจะหาความจรง (truth) จากอดตและ

ตความโดยปราศจากอคต (bias)หลกฐานประเภท ตาง ๆจะใหขอเทจจรงบางประการ ซงจะนำาไปสความ

จรงในทสดโดยมวธการแบงประเภทของหลกฐานหลายแบบ เชน หลกฐานสมยกอนประวตศาสตรและหลกฐานสมยประวตศาสตรแบบหนง หลกฐานประเภทลายลกษณอกษรและหลกฐานทไมใชลายลกษณแบบหนง หรอหลกฐานชนตนและหลกฐานชนรอง (หรอหลกฐานชนทหนง ชนทสอง ชนทสาม) อกแบบหนง หลกฐานทจะถกประเมนวานาเชอถอทสด คอ หลกฐานทเกดรวมสมยหรอเกดโดยผทรเหนเหตการณนน ๆ แตกระนนนกประวตศาสตรกจะตองวเคราะหทงภายในและภายนอกกอนดวยเชนกน เนองจากผทอยรวมสมยกยอมมจดมงหมายสวนตวในการบนทก ซงอาจทำาใหเลอกบนทกเฉพาะเรองบางเรองเทานน

อคตคอ ความลำาเอยง ไมตรงตามความเปนจรง เปนธรรมชาตของมนษยทกคน ซงผทเปนนกประวตศาสตรจะตองตระหนกและควบคมใหได

ความเปนกลางคอ การมองดวยปราศจากความรสกอคตจะเกดขนไดหากเขาใจธรรมชาตของหลกฐานแตละประเภท เขาใจปรชญาและวธการทางประวตศาสตร เขาใจจดมงหมายของผเรยน ผบนทกประวตศาสตร (นนคอ เขาใจวาบนทกเพออะไร เพราะเหตใด)

ความจรงแท (real truth) คอ ความจรงทคงอยแนนอนนรนดร เปนจดหมายสงสดทนกประวตศาสตรมงแสวงหาซงจะตองอาศยความเขาใจและความจรงทอยเบองหลงการเกดพฤตกรรมและเหตการณตาง ๆ (ทมนษยเปนผสราง) ซงการแสวงหาความจรงแท ตองอาศยความสมบรณของหลกฐานและกระบวนการทางประวตศาสตรทละเอยด ถถวน กนเวลายาวนาน แตนคอ ภาระหนาทของนกประวตศาสตร

286

ผสอนวชาประวตศาสตรคอ ผนำาความรทางประวตศาสตรมาพฒนาใหผเรยนเกดความร เจตคตและทกษะในการใชกระบวนการวทยาศาสตรในการแสวงหาความจรงและความจรงแทจะตองศกษาผลงานของนกประวตศาสตรและเลอกเนอหาประวตศาสตรทเหมาะสมกบวยของผเรยน โดยตองเปนไปตามจดประสงคของหลกสตรและสอดคลองธรรมชาตของประวตศาสตร

เวลาและยคสมยทางประวตศาสตร เปนการศกษาเรองการนบเวลา และการแบงชวงเวลาตามระบบตาง ๆ ทงแบบไทย สากล ศกราชทสำาคญ ๆ ในภมภาคตาง ๆ ของโลก และการแบงยคสมยทางประวตศาสตร ทงนเพอใหผเรยนมทกษะพนฐานสำาหรบการศกษาหลกฐานทางประวตศาสตร สามารถเขาเหตการณทางประวตศาสตรทสมพนธกบอดต ปจจบน และอนาคต ตระหนกถงความสำาคญในความตอเนองของเวลา อทธพลและความสำาคญของเวลาทมตอวถการดำาเนนชวตของมนษย

วธการทางประวตศาสตร หมายถงกระบวนการในการแสวงหาขอเทจจรงทางประวตศาสตร ซงเกดจากวธวจยเอกสารและหลกฐานประกอบอนๆ เพอใหไดมาซงองคความรใหมทางประวตศาสตรบนพนฐานของความเปนเหตเปนผล และการวเคราะหเหตการณตาง ๆ อยางเปนระบบ ประกอบดวยขนตอนตอไปนหนง การกำาหนดเปาหมายหรอประเดนคำาถามทตองการศกษา แสวงหาคำาตอบดวยเหต และผล (ศกษาอะไร ชวงเวลาไหน สมยใด และเพราะเหตใด)สอง การคนหาและรวบรวมหลกฐานประเภทตาง ๆ ทงทเปนลายลกษณอกษร และไมเปนลายลกษณอกษร ซงไดแก วตถโบราณ รองรอยถนทอยอาศยหรอการดำาเนนชวตสาม การวเคราะหหลกฐาน (การตรวจสอบ การประเมนความนาเชอถอ การประเมนคณคาของหลกฐาน) การตความหลกฐานอยางเปนเหตเปนผล มความเปนกลาง และปราศจากอคต

287

ส การสรปขอเทจจรงเพอตอบคำาถาม ดวยการเลอกสรรขอเทจจรงจากหลกฐานอยางเครงครดโดยไมใชคานยมของตนเองไปตดสนพฤตกรรมของคนในอดต โดยพยายามเขาใจความคดของคนในยคนนหรอนำาตวเขาไปอยในยคสมยทตนศกษาหา การนำาเสนอเรองทศกษาและอธบายไดอยางสมเหตสมผล โดยใชภาษาทเขาใจงาย มความตอเนอง นาสนใจ ตลอดจนมการอางองขอเทจจรง เพอใหไดงานทางประวตศาสตรทมคณคาและมความหมาย

พฒนาการของมนษยชาตจากอดตถงปจจบน เปนการศกษาเรองราวของสงคมมนษยในบรบทของเวลาและสถานท โดยทวไปจะแยกเรองศกษาออกเปนดานตาง ๆ ไดแก การเมองการปกครอง เศรษฐกจ สงคม วฒนธรรม เทคโนโลย และความสมพนธระหวางประเทศ โดยกำาหนดขอบเขตการศกษาในกลมสงคม มนษยกลมใดกลมหนง เชน ในทองถน/ประเทศ/ภมภาค/โลก โดยมงศกษาวาสงคมนน ๆ ไดเปลยนแปลงหรอพฒนาตามลำาดบเวลาไดอยางไร เพราะเหตใด จงเกดความเปลยนแปลงมปจจยใดบาง ทงทางดานภมศาสตรและปจจยแวดลอมทางสงคม ทมผลตอพฒนาการหรอการสรางสรรควฒนธรรม และผลกระทบของการสรางสรรคของมนษยในดานตาง ๆ เปนอยางไร ทงนเพอใหเขาใจอดตของสงคมมนษยในมตของเวลาและความตอเนอง

ภมศาสตร เปนคำาทมาจากภาษากรก (Geography) หมายถงการพรรณนาลกษณะของโลกเปนศาสตรทางพนท เปนความรทวาดวยปฏสมพนธของสงตาง ๆ ในขอบเขตหนง

ลกษณะทางกายภาพของภมศาสตร หมายถงลกษณะทมองเหนเปนรปราง รปทรง โดยสามารถมองเหนและวเคราะหไปถงกระบวนการเปลยนแปลงตาง ๆ ทเกดขนในสภาพแวดลอมตาง ๆ ซงเกยวของกบลกษณะของธรณสณฐานวทยาภมอากาศวทยา ภมศาสตรดน ชวภมศาสตรพช ภมศาสตรสตว ภมศาสตรสงแวดลอมตาง ๆ เปนตน

288

ปฏสมพนธระหวางกน หมายถงวธการศกษา หรอวธการวเคราะห พจารณาสำาหรบศาสตรทางภมศาสตรไดใชสำาหรบการศกษาพจารณา คดวเคราะหสงเคราะหถงสงตาง ๆ ทมผลตอกนระหวางสงแวดลอมกบมนษย (Environment) ทางกายภาพ ดวยวธการศกษาพจารณาถงความแตกตาง ความเหมอนระหวางพนทหนงๆ กบอกพนทหนง หรอระหวางภมภาคหนงกบภมภาคหนง โดยพยายามอธบายถงความแตกตาง ความเหมอน รปแบบของภมภาค และพยายามขดเสนสมมต แบงภมภาคเพอพจารณาวเคราะห ดสมพนธภาพของภมภาคเหลานนวาเปนอยางไร

ภมศาสตร คอ ภาพปฏสมพนธของธรรมชาต มนษย และวฒนธรรม รปแบบตาง ๆถาพจารณาเฉพาะปจจยทางธรรมชาต จะเปนภมศาสตรกายภาพ(Physical Geography) ถาพจารณาเฉพาะปจจยทเกยวของกบมนษย เชน ประชากร วถชวต ศาสนา ความเชอ การเดนทาง การอพยพจะเปนภมศาสตรมนษย(Human Geography) ถาพจารณาเฉพาะปจจยทเปนสงทมนษยสรางขน เชน การตงถนฐาน การคมนามคม การคา การเมอง จะเปนภมศาสตรวฒนธรรม(Cultural Geography)

ภมอากาศคอ ภาพปฏสมพนธขององคประกอบอตนยมวทยา รปแบบตาง ๆ เชน ภมอากาศ แบบรอนชน ภมอากาศแบบอบอนชน ภมอากาศแบบรอนแหงแลง ฯลฯ

ภมประเทศ คอ ภาพปฏสมพนธขององคประกอบแผนดน เชน หน ดน ความตางระดบ ทำาใหเกดภาพลกษณะรปแบบตาง ๆ เชน พนทแบบภเขา พนทระบบลาด เชงเขา พนทราบ พนทลม ฯลฯ

ภมพฤกษ คอ ภาพปฏสมพนธของพชพรรณ อากาศ ภมประเทศ ดน สตวปา ในรปแบบตาง ๆ เชน ปาดบ ปาเตงรง ปาเบญจพรรณ ปาทงหญา ฯลฯ

ภมธรณ คอ ภาพปฏสมพนธของแร หน โครงสรางทางธรณ ทำาใหเกดรปแบบทางธรณชนดตาง ๆ เชน ภเขาแบบทบตว ภเขาแบบยกตว ทราบนำาทวมถง ชายฝงแบบยบตว ฯลฯ

289

ภมปฐพ คอ ภาพปฏสมพนธของแร หน ภมประเทศลกษณะอากาศ พชพรรณ ทำาใหเกดดนรปแบบตาง ๆ เชน แดนดนดำา มอดนแดง ดนทรายจด ดนกรด ดนเคม ดนพร ฯลฯ

ภมอทก คอ ภาพปฏสมพนธของแผนดน ภมประเทศ ภมอากาศ ภมธรณ พชพรรณ ทำาใหเกดรปแบบแหลงนำาชนดตาง ๆ เชน แมนำา ลำาคลอง หวย หนอง บง ทะเล ทะเลสาบ มหาสมทร นำาใตดน นำาบาดาล ฯลฯ

ภมดารา คอ ภาพปฏสมพนธของดวงดาว กลมดาว เวลา การเคลอนการโคจรของ ดาวฤกษ ดาวเคราะห ทำาใหเกดรปแบบปรากฏการณตาง ๆ เชน การเกดกลางวนกลางคน ขางขน-ขางแรม สรยปราคา ตะวนออมเหนอ ตะวนออมใต ฯลฯ

ภยพบตเหตการณทกอใหเกดความเสยหายและสญเสยอยางรนแรง เกดขนจากภยธรรมชาตและกระทำาของมนษย จนชมชนหรอสงคมทเผชญปญหาไมอาจรบมอ เชนดนถลมสนามไฟปาฯลฯ

แหลงภมศาสตร หมายความวา พนทของประเทศ เขต ภมภาคและทองถน และใหหมายความรวมถงทะเล ทะเลสาบ แมนำา ลำานำา เกาะ ภเขา หรอพนทอนทำานองเดยวกนดวย

เทคนคทางภมศาสตรหมายถง แผนท แผนภม แผนภาพ และกราฟ ภายถายทางอากาศ และภาพถายจากดาวเทยม เทคโนโลยภมสารสนเทศ สอทสามารถคนขอมลทางภมศาสตรได

มตทางพนทหมายถง การวเคราะห พจารณาในเรองขององคประกอบทางภมศาสตรทเกยวของกบเวลา สถานท ปจจยแวดลอม และการกระจายของพนทในรปแบบตาง ๆ ทงความกวาง ยาว สง ตามขอบเขตทกำาหนด หรอสมมตพนทขนมาพจารณา

การศกษารปแบบทางพนทหมายถง การศกษาเรองราวเกยวกบพนทหรอมตทางพนทของ สงคมมนษย ทตงถนฐานอย มการใชและ

290

กำาหนดหนวยเชงพนท ทชดเจน มการอาศยเสนทเราสมมตขน อาศยหนวยตาง ๆ ขนมากำาหนดขอบเขต ซงมองคประกอบลกษณะทางกายภาพ ทางเศรษฐกจ สงคม วฒนธรรม การเมอง และลกษณะทางพฒนาการของมนษยทเดนชด สอดคลองกนเปนพนฐานในการศกษา แสวงหาขอมล

ภมศาสตรกายภาพหมายถง ศาสตรทศกษาเรองเกยวกบระบบธรรมชาต ถงความเปนมา ความเปลยนแปลง และพฒนาการไปตามยคสมย โดยมขอบเขตทกลาวถง ลกษณะภมประเทศ ลกษณะภมอากาศ ภมปฐพ (ดน) ภมอากาศ (ลมฟาอากาศ บรรยากาศ) และภมพฤกษ (พชพรรณ ปาไม ธรรมชาต) รวมทงทรพยากรธรรมชาตและสงแวดลอมตามธรรมชาต การเปลยนแปลงของธรรมชาตทมผลตอชวตและความเปนอยของมนษย

สงแวดลอมสงทอยรอบ ๆ สงใดสงหนงและมอทธพลตอสงนนอาท อากาศ นำา ดน ตนไม สตว ซงสามารถถกทำาลายไดโดยการขาดความระมดระวง

สงแวดลอมทางภายภาพหมายถง ทกสงทกอยาง ยกเวนตวมนษยและผลงาน และมนษย สงแวดลอมทางกายภาพ ไดแก ภมอากาศ ดน พชพรรณ สตวปา ธรณสณฐาน (ภเขาและทราบ) บรรยากาศ มหาสมทร แรธาต และนำา

อนรกษการรกษา จดการ ดแลทรพยากรธรรมชาตและวฒนธรรม หรอการรกษาปองกนบางสงไมใหเปลยนแปลง สญหายหรอถกทำาลาย

ภมศาสตรมนษยและสงแวดลอม หมายถง ศาสตรทศกษาเรองราวเกยวกบมนษยวถชวตและความเปนอย กจกรรมทางเศรษฐกจและสงคม สงแวดลอมดานสงคมทงในเมองและทองถน การเปลยนแปลงทางสงแวดลอม สาเหตและผลกระทบทมตอมนษย ปญหาและแนวทางแกปญหาทางสงคม

กรอบทางพนท (Spatial Framework) หมายถง การวางขอกำาหนดหรอขอบเขตของพนทในการศกษาเรองใดเรอง

291

หนง หรอแบบรปแบบกระจายของสงตาง ๆ บนผวโลกสวนใดสวนหนง เพอใหเราเขาใจลกษณะโลกของมนษยดขน เชน การกำาหนดใหมนษย และวฒนธรรมของมนษยดขน เชน การกำาหนดใหมนษยและวฒนธรรมของมนษยกรอบพนทของโลกทมลกษณะเปนภมภาค ประเทศ จงหวดเมองชมชน ทองถน ฯลฯ สำาหรบการวเคราะห หรอศกษาองคประกอบใดองคประกอบหนง เฉพาะเรอง

รปแบบทางพนท (Spatial Form) หมายถง ขอเทจจรง เครองมอ หรอวธการ โดยเฉพาะกลมของขอมลทไดมา เปนตนวา ความสมพนธทางพนทแบบรปแบบของการกระจาย การกระทำาระหวางกน เครองมอทใช ไดแก แผนท ภาพถาย ฯลฯ

พนทหรอระวางท(Space) หมายถง ขอบเขตทางพนทในการวเคราะหทางภมศาสตร เปนการศกษาพนทในมตตาง ๆ ตามระวางท (Spatiak study) ทกำาหนดขนมขอบเขตชดเจน อาจจะมการกำาหนดเปนเขตบรเวณ สถานท นำามตของความกวาง ความลก ความสง ความยาว รวมทงมตทางเวลา ในเขตพนทตาง ๆ ตามทเรากำาหนด ขอบเขตระหวางท ดวยเครองมอ เสนสมมตและเทคนคทางภมศาสตรตาง ๆ เชน แผนท ภาพถาย ฯลฯ อาจจะจำาแนกเปนเขต ภมภาค ประเทศ จงหวด เมอง ชมชน ทองถน ฯลฯ ทเฉพาะเจาะจงไป มการพจารณา วเคราะหถงการกระจายและสมพนธภาพของมนษยบนผวโลก และลกษณะทางพนทของการตงถนฐานของมนษย และการทใชประโยชนจากพนโลก สมพนธจากถนฐานของมนษย และการทใชประโยชนจากพนโลก สมพนธภาพระหวางสงคมมนษยกบสงแวดลอมทางกายภาพ ซงถอวาเปนสวนหนงในการศกษาความแตกตางเชงพนท (Area difference)

มตสมพนธเชงทำาเลทตงหมายถง การศกษาความแตกตางหรอความเหมอนกนของสงคมมนษยในแตละสถานท ในฐานะทความแตกตางและเหมอนกนนนอาจมความเกยวเนองกบความแตกตางและ

292

ความเหมอนกนในสงแวดลอมทางกายภาพ ทางเศรษฐกจ ทางสงคม ทางวฒนธรรม ทางการเมอง และการศกษาภมทศนทแตกตางกนในเรององคประกอบ ปจจย ตลอดจนแบบรปการกระจายของมนษยบนพนโลก และการทมนษยใชประโยชนจากพนโลก เหตไรมนษยจงใชประโยชนจากพนโลก แตกตางกนในสถานทตางกน และในเวลาทตางกน มผลกระทบอยางไร

ภาวะประชากรรายละเอยดขอเทจจรงเกยวกบประชากรในเรองสำาคญ 3 ดาน คอขนาดประชากร การกระจายตวเชงพนท และองคประกอบของประชากร

ขนาดของประชากรจำานวนประชากรทงหมดของเขตพนทหนงพนท ณ เวลาทกลาวถง

การกระจายตวเชงพนทการทประชากรกระจายตวกนอยในสวนตางๆ ของพนทหนงพนท ณ เวลาทกลาวถง

องคประกอบของประชากร ลกษณะตาง ๆ ทมสวนผลกดนใหเกดการเปลยนแปลงขนาดหรอจำานวนประชากร องคประกอบของประชากรเปนดชนอยางหนงทชใหเหนถงคณภาพของประชากร องคประกอบประชากรทสำาคญ ไดแก เพศ อาย การศกษา อาชพ การสมรส

การเปลยนแปลงประชากรองคประกอบสำาคญททำาใหเกดกรเปลยนแปลงประชากร คอ การเกด การตาย และการยายถน

293

คณะกรรมการผจดทำา

๑. นางเตอนจต สวรรณะ หวหนากลมสาระสงคมศกษาฯ๒. นางเยาวลกษณ ยาหล คณะทำางาน๓. นายยะฝาด หาดด คณะทำางาน๔. นายอบดลฮาลม รอเกต คณะทำางาน๕. นายพชต ศรสงคราม คณะทำางาน