Ładunkoznawstwo

Wykład I

Towaroznawstwo a ładunkoznawstwo

Towaroznawstwo istota i zakres• Towaroznawstwo – jest rozległą dziedziną wiedz której

przedmiotem poznania jest towar. Przedmiotem Towaroznawstwa jest poznanie w wyniku kompletnych badań prawidłowości rządzących jakością towarów.

• Towaroznawstwo – to nauka zajmująca się badaniem i oceną właściwości użytkowych towarów oraz czynników wpływających na jakość.

• Towaroznawstwo – to nauka o właściwościach towarów, metody ich badania i oceny, czynnikach, zjawiskach i procesach rzutujących na jakość i wartośćużytkową, o właściwym ukształtowaniu jakości wyrobów w sferach: przedprodukcyjnej, produkcyjnej i poprodukcyjnej.

Towar – dobro – produkt – wyrób – artykuł

• Towary – realnie istniejące dobra ruchome posiadające wartość wymienną, a więc cenę, które z tego powodu są lub mogły byćprzedmiotem handlu

• Towar – to produkt pracy ludzkiej przeznaczony do sprzedaży, dzięki swym właściwościom jest użyteczny gdyż zaspokaja potrzeby materialne i niematerialne człowieka. Towar musi miećodpowiednią postać handlową i cenę; posiada wartość rynkową i użytkową.

Zakres towaroznawstwa obejmuje przede wszystkim :

• wiedzę o grupach towarowych i o poszczególnych towarach

• wiedzę na temat kształtowania i oceny jakości

• wiedzę z zakresu logistyki i ochrony jakości

• stosowanie i doskonalenie metod badańznajomość zagadnień ogólnych

Towaroznastwo obejmuje następujące dziedziny:

• Nauki przyrodniczo – techniczne (chemia, fizyka, mikrobiologia, technologia, materiałoznawstwo, nauki rolne i leśne ekologia)

• Nauki prawne • Psychologia • Nauki ekonomiczne (ekonomia, ekonomika

jakości, marketing, nauka organizacji i zarządzania, SKJ (statystyczna kontrola jakości), kwalitologia, logistyka)

Cechy określające jakość towaru:

• Cechy techniczne• Cechy użytkowe• Cechy estetyczne• Cechy ekonomiczne

JAKOŚĆ - rodzaje

• Jakość projektu • Jakość wykonania• Jakość eksploatacji

Cechy towarów

• Cechy ergonomiczne• Cechy ekologiczne• Cechy logistyczne

Towaroznawstwo żywności

KLASYFIKACJA ŻYWNOŚCI

KLASYFIKACJA ŻYWNOŚCI

1) produkty zbożowe,2) mleko i przetwory mleczne, 3) jaja, 4) mięso i ryby, 5) masło i śmietana, 6) tłuszcze różne, 7) ziemniaki, 8) warzywa i owoce zawierające duże ilości witaminy C,

KLASYFIKACJA ŻYWNOŚCI

- przygotowane do obróbki, - przygotowane do obróbki kulinarnej, - przygotowane do obróbki cieplnej, - przygotowane do podgrzewania, -gotowe do spożycia, -gotowe do podania na stół.

KLASYFIKACJA ŻYWNOŚCI

- konserwy pasteryzowane i sterylizowane, - produkty suszone met. tradycyjnymi, produkty typu instant i liofilizowane,

- produkty mrożone, - produkty wychłodzone (surowe i po obróbce ciepl.) - produkty chłodzone, pakowane próżniowo, - produkty chłodzone, pakowane w atm. modyfikow)

Ładunek jako przedmiot przewozu

Proces transportowy

Proces transportowy

Ciąg kolejno następujących czynności, stanowiących pewną całość, w wyniku których towar zostanie dostarczony odbiorcy w jak najsprawniejszy sposób

Proces transportowy• czynności spedycyjne• czynności przemieszczania (przewóz,

przeładunek, składowanie przejściowe)• czynności dodatkowe (np.

magazynowanie długookresowe)

Uczestnicy rynku • Przewoźnicy • Firmy składowe • Firmy przeładunkowe• Firmy kontrolne• Spedytorzy• Brokerzy, maklerzy• Agencje celne

Transport jako element łańcucha logistycznego

Istota Procesu Transportowego w Logistyce

- pojęcie, klasyfikacja i znaczenie procesów transportu w systemie

logistycznym

Logistyka

• Zajmuje się działaniami, uwzględnianymi z racjonalnym zaspokojeniem popytu poprzez doprowadzanie ze”źródła”strumieni materii, informacji, paliw i energii, ludzi, wody, usług do „ujść” tzn. do miejsc przeznaczenia, we właściwym czasie, w odpowiedniej ilości i właściwym stanie.

System logistyczny

Proces1Zasoby

Wejście

Proces 2

Zadania

Wyjście

SYSTEM

OTOCZENIE SYSTEMU

Produkt

Usługa

Koszty pochodne

• obniżania jakości ładunków lub występowania ubytków spowodowanych w trakcie przewozu, prac ładunkowych (za-, prze- lub wyładunkowych) bądź teżskładowania,

• zamrożenia środków obrotowych w czasie transportu;• dodatkowych kosztów obrotu, wynikających z wyboru

określonej gałęzi transportu lub sposobu przewozu;• obniżenia ilości i jakości produkowanych wyrobów

wskutek niedostarczenia w wyznaczonym czasie przewożonych materiałów do produkcji.

Transport może się przyczynić do powstania określonych korzyści poprzez:

• Poprawę terminowości, czego efektem jest zmniejszenie rezerw towarowych

• Zwiększenie częstotliwości dostaw przy jednoczesnym zmniejszeniu jednorazowych wielkości dostaw, co pozwala na obniżenie wielkości zapasów, zmniejszenie zamrożenia środków obrotowych i zapotrzebowania na powierzchnię magazynową

• Zwiększenie wielkości jednorazowej dostawy i zmniejszenie częstotliwości dostaw, w rezultacie czego ulegają obniżeniu koszty dostawy

• Zmniejszenie uszkodzeń transportowych i reklamacji jakościowych• Zwiększenie szybkości dostaw, co pozwala na utrzymanie wartości

użytkowej towaru łatwo psującego się oraz zmniejszenie środków obrotowych w fazie ruchu

Charakterystyka podstawowych gałęzi transportu:

1. Transport samochodowy.2. Transport kolejowy.3. Transport morski.4. Transport rurociągowy.5. Żegluga śródlądowa.6. Transport lotniczy.

Wybór opakowania transportowego - czynniki

• trasy, region, klimat;• gałęzi transportu;• ilości przeładunków;• tego czy będzie składowany i w jakim

magazynie - otwartym czy zamkniętym;• niebezpieczeństwa kradzieży

Organizacja procesu transportowego

Koszty procesu transportowego

Jakość usługi transportowej

Czas, terminowość

Bezpieczeństwo ładunku

Uszkodzenia

Właściwości ładunków

Oddziaływanie otoczenia

Technologia transportowa

Opakowania i zabezpieczenie

ORGANIZACJA PROCESU TRANSPORTOWEGO

Właściwości ładunków

Wymagania użytkowników

Uwarunkowania zewnętrzne

Informacje – organizacja procesu transportowego

Organizacja procesu transportowego

• Dobór opakowań• Sposób ułożenia w środkach

transportowych• Zastosowanie odpowiedniego taboru• Właściwe warunki przewozu

Szkody w ładunkach

• Uszkodzenia• Straty wartości• Zmiana parametrów jakościowych• Kradzieże

Cechy i właściwości ładunków

• Fizyczno – chemiczne - budowę fizyczną, konsystencję, gęstość, temperaturę topnienia, krzepnięcia, wrzenia, wytrzymałość na zginanie, ściskanie, zawartośćposzczególnych składników

• Mechaniczne - wytrzymałość, plastyczność, sprężystość, twardość

Temperatury charakterystyczne

• topnienia, • krzepnięcia, • mięknięcia, • samozapłonu, • zapłonu• palenia

Podział ciał palnych – temperatura zapłonu

• I grupa – o temperaturze zapłonu nie wyższej niż + 25° C – ciała łatwo palne,

• II grupa – o temperaturze zapłonu zawartej w granicach pomiędzy + 25° C do 60° C – ciała średnio palne,

• III grupa – o temperaturze powyżej 60° C – ciała trudno palne.

Wrażliwość ładunków

• czas trwania przewozu,• oddziaływanie energii mechanicznej,• oddziaływanie wilgoci,• oddziaływanie temperatury i światła,• wchłanianie obcych zapachów

Ładunki wrażliwe na czas przewozu - przeciwdziałania

• Dopływ świeżego powietrza• Utrzymywanie optymalnej temperatury• Utrzymywanie optymalnej wilgotności• Zwiększenie koncentracji dwutlenku węgla• Przygotowanie środków transportu• Przygotowanie ładunku – np. wstępne

schłodzenie

Ładunki wrażliwe na działanie energii mechanicznej

• skład chemiczny ładunku, • budowa fizyczna, • obróbka technologiczna • sposób wykończenia i opakowania

Narażenia - rodzaje

• przyspieszenie ciągłe jednokierunkowe, • wibracje, • wstrząsy, • uderzenia, • swobodny spadek, • napór

Narażenia - przyczyny

• Ruszanie, hamowanie, zmiana prędkości• Praca silnika i układu napędowego• Wykonywanie robót ładunkowych• Przewóz ładunków odkrytymi środkami

transportu

Narażenia – gałęzie transportu

• Samochodowy• Kolejowy• Lotniczy• Morski i śródlądowy

Transport kolejowy

• Największe obciążenia dynamiczne w transporcie kolejowym oddziałują na ładunki podczas rozrządu, tj. formowania składu pociągu

Transport lotniczy

• kołowanie, • rozbieg przy starcie, • lądowanie, • dobieg po wylądowaniu • wstrząsy spowodowane zaburzeniami

aerodynamicznymi • drgania spowodowane niewyważeniem

mas wirujących

Transport śródlądowy i morski

• spiętrzenia ładunków • drgania podłoża ładowni (działanie układu

napędowego) • kołysanie statku – przechyły poprzeczne i

wzdłużne oraz impulsy spowodowane uderzeniami fal

Ładunki wrażliwe na działanie energii mechanicznej - przeciwdziałanie

• odpowiednie ułożenie ładunków, • zabezpieczenie materiałami

amortyzującymi • właściwe opakowanie • oznakowanie

Zabezpieczenie przed skutkami wstrząsów

• rozłożenie działania wstrząsów na większą powierzchnię,

• zaabsorbowanie energii wstrząsu,• zlokalizowanie wstrząsu tak, aby

oddziaływał na te części ładunku, które mogą wytrzymać.

Ładunki wrażliwe na działanie wilgoci

• Ładunki higroskopijne – wymiana wody z otoczeniem

• Metale - korozja

Ładunki wrażliwe na zmiany temperaturyutrzymanie w czasie przewozu optymalnej

temperatury

• temperatura wewnętrzna ładunku,• temperatura otoczenia,• szybkość i sposób przeprowadzonych

robót ładunkowych,• szybkość przebiegających procesów

chemicznych, czy też biochemicznych w ładunkach.

Optymalna temperatura

• Zbyt wysoka – psucie• Zbyt niska – zamarzanie, wybuch

Ładunki wrażliwe na oddziaływanie światła

• produkty spożywcze • lekarstwa, • wyroby gumowe, • tkaniny

Ładunki wrażliwe na oddziaływanie światła

- przeciwdziałanie

• całkowitego odizolowania ładunków od światła

• częściowego odizolowani• malowanie opakowań farbami o dobrej

wydajności odbicia energii