Witam serdecznie wszystkie koleżanki i kolegów.

Oddajemy Wam pierwszy numer kwartalnika pielęgniarki

instrumentariuszki. Zamysł wydawania kwartalnika

powstał na bazie przemyśleń i działalności Towarzystwa

Pielęgniarek i Położnych Operacyjnych Rejonu

Kujawsko – Pomorskiego. Działalność Naszego

Towarzystwa jest wieloletnia, ale do tej pory opierała się

ona na spotkaniach członków w różnych ośrodkach

naszego regionu. Na tych spotkaniach oprócz wykładów

z różnych dziedzin operacyjnych mogłyśmy zapoznać się

z nowościami prezentowanymi przez firmy obsługujące

pielęgniarstwo zabiegowe oraz wymieniać się

doświadczeniami. Mamy nadzieję, że broszura, którą

Państwu przedstawimy pozwoli na zapoznanie

czytelników z procedurami operacyjnymi, które

wykonuje się w naszym Reginie. Będzie ona również

przewodnikiem dla młodych, wchodzących do zawodu

pielęgniarek. Pozwoli także starszym koleżankom

poszerzać wiedzę z dziedzin operacyjnych, z którymi do

tej pory nie miały kontaktu. Zakładamy, że będzie

stanowiła poradnik w sytuacjach trudnych zawodowo,

wtedy, gdy pojawią się nowe procedury zabiegowe w

Waszym szpitalu i będziecie musiały nauczyć się

profesjonalnie do nich instrumentować. Liczę na to, że

zawarte w niej informacje pomogą Wam we właściwy

sposób przygotować się do pracy.

Oczekuję od czytelników uwag na temat tego

wydania. Wszystkie zostaną przeanalizowane i pomogą w

redagowaniu następnych numerów. Życzę owocnej

lektury.

Lucyna Tomicka

CHIRURGIA OGÓLNA

USUNIĘCIE TARCZYCY

ZNIECZULENIE - ogólne dotchawicze

UŁOŻENIE - chory ułożony na plecach, głowa

odchylona do tyłu pod barki

wsunięty wałek

DEZYNFEKCJA - alkoholowy roztwór Braunoderm

lub Skinsept color

OBŁOŻENIE - dedykowane

RODZAJE CIĘĆ - cięcie skórne kołnierzowe

ETAPY ZABIEGU:

- Przecięcie skóry i tkanki podskórnej, hemostaza

( elektrokoagulacja )

- Odpreparowanie górnego

płata skórnego i

podciągnięcie go ku górze (

haczyk ostry trzyzębny )

- Przecięcie powięzi i mięśnia

szerokiego szyi

- Wypreparowanie mięśni

mostkowo-gnykowych i

mostkowo- tarczowych i

odsunięcie ich

hakami Farabeufa

- Uchwycenie prawego i

lewego płata tarczycy

kleszczykami Allisa i podciągnięcie do rany

- Wytoczenie płata gruczołu do rany i uwidocznienie

tętnicy tarczowej górnej

- Wypreparowanie tętnicy tarczowej, podwiązanie i

przecięcie tętnicy tarczowej górnej, płata prawego

( szew wchłaniany, pleciony, 2/0 )

- Podwiązanie splotów żylnych ( szew wchłaniany,

pleciony 2/0 lub 3/0 )

- Podwiązanie tętnicy tarczowej dolnej nicią szew

wchłaniany, pleciony 2/0

- Wykonanie tych samych czynności przy płacie lewym

- Uchwycenie kleszczykami naczyniowymi węziny

gruczołu tarczowego i przecięcie jej - założenie

podwiązek wchłanianych, pleciony 2/0

- Uchwycenie kleszczykami Kochera gruczołu

wyznaczając linię wycięcia płata

- Wycięcie klinowe prawego płata gruczołu tarczowego,

podwiązanie krwawiących naczyń

- Założenie ciągłego szwu hemostatycznego szew

wchłaniany, pleciony 3/0 na brzegi torebki gruczołu

tarczowego

- Wycięcie klinowe i założenie ciągłego szwu na brzegi

lewej torebki gruczołu tarczowego

- Kontrola hemostazy

- Usunięcie wałka spod barków chorego

-Przeliczenie narzędzi i materiału dodatkowego,

używanych do zabiegu , ich LICZBA NARZĘDZI

MUSI BYĆ ZGODNA ZE STANEM PRZED

ZABIEGIEM

- Założenie drenu w lożę po wycięciu tarczycy z butelką

Redona, wyprowadzenie drenu z odrębnego cięcia i

przyszycie go

- Założenie szwów na przecięte mięśnie szyi szew

wchłaniany, pleciny 3/0

- Zszycie tkanki podskórnej szew wchłaniany, pleciny 3/0

- Zszycie skóry szew niewchłanialny, monofilament 3/0

lub 2/0

- Toaleta pola operacyjnego

- Założenie opatrunku

ZESTAW NARZĘDZI

- Narzędzie do mycia pola operacyjnego - 1 szt

- Haki Farabeufa - 2 szt

- Haki ostre trzyzębne - 2 szt

- Opinaki Backhausa - 8 szt

- Nasadka duża i mała - 2 szt

- Pensety chirurgiczne krótkie - 2 szt

- Nożyczki preparacyjne - 1 szt

- Nożyczki do nici - 1 szt

- Kleszczyki naczyniowe - 6 szt

- Kleszczyki Kochera - 10 szt

- Kleszczyki Peana - 2 szt

- Kleszczyki Mikulicza - 4 szt

- Imadło - 1 szt

- Kleszczyki Allisa - 2 szt

- Miska do soli - 1 szt

- Kabel do elektrokoagulacji - 1 szt

ZESTAW NICI

- podwiązki wchłaniane, plecione 2/0 , 3/0

- szwy wchłaniane, plecione 3/0 z igłą

- szew niewchłanialny, monofilament do szycia skóry

3/0, 2/0

MATERIAŁ DODATKOWY

- Gaziki

- Groszki

- Serwety gazowe

- Setony

- Dren do ssaka

- Dren z butelką Redona

APARATURA MEDYCZNA

- Aparat do elektrokoagulacji

- Aparat ssący

Postępowanie z narzędziami zgodne z procedurą

obowiązującą w danej placówce. Zastosowanie nici w

zależności od dostępności w bloku operacyjnym.

ORTOPEDIA

ARTROSKOPIA STAWU BARKOWEGO

Wymagany sprzęt

Urządzenia medyczne

Kamera zintegrowana z

monitorem i źródłem światła

Vaporyzator

Pompa artroskopowa

Zasilacz do shavera

Narzędzia:

Zestaw

podstawowy

Narzędzie do

mycie pola – 2

Penseta chirurgiczna – 2

Narzędzia chwytne – peany – 6

Nasadka nr 3 – 1

Miska do płynu dezynfekcyjnego – 1

Materiał opatrunkowy:

Zestaw gazików 30 + 4 kompresy( serwety operacyjne)

Opaska elastyczna jałowa

Nici skórne, ostrze nr 11, dren ( cewnik nr 12), butelka

Redona.

Ułożenie pacjenta

1. Pozycja półsiedząca

2. Pozycja leżąca na zdrowym boku z użyciem podpórek

i zastosowaniem wyciągu za rękę

Staw o największej ruchomości u człowieka i

specyficznej budowie.

Częściej niż inne stawy może ulegać uszkodzeniom i być

źródłem bólów.

Wskazania do artroskopii barku

zespół cieśni podbarkowej

niestabilność

uszkodzenie pierścienia rotatorów

zespół zamrożonego barku

zmiany zwyrodnieniowe barku

Typy zabiegów artroskopowych;

reinsercja obrąbka (zabieg wg Bankarta) w

niestabilności stawu (nawykowym zwichnięciu stawu)

odbarczenie przestrzeni podbarkowej w zespole cieśni

podbarkowej (najczęstsza postać "bolesnego barku")

reinsercja uszkodzeń pierścienia rotatorów

synowektomia stawu- usunięcie zmian zapalnych np. w

reumatoidalnym zapaleniu stawów

naprawa uszkodzeń obrąbka i torebki w urazach

sportowych

uwolnienie w zespole "zamrożonego" barku

Zespół ciasnoty

podbarkowej

Bóle barku bez

wcześniejszych

przyczyn urazowych

nasilające się przy

podnoszeniu ręki nad głowę, w nocy lub przy ułożeniu na

chorym boku

Ból może promieniować zarówno do ramienia i łokcia

lub w kierunku karku i łopatki. Typowy jest tzw. bolesny

łuk, który polega na pojawianiu się dolegliwości

pomiędzy 70° a 120° odwiedzenia kończyn

Przyczyną dolegliwości są zmiany kaletki

podnaramienno-podbarkowej, wtórna nadbudowa kostna

końców stawu barkowo-obojczykowego oraz

uszkodzenia zwyrodnieniowe ścięgien stożka rotatorów.

Pierwszy opis mechanizmów powstawania tego zespołu

przedstawił Carlsson w 1971r. Nazwę i klasyfikację

zaproponował rok później Neer.

Neer podzielił zespół ciasnoty na trzy stadia

Stadium I

Dotyczy zazwyczaj pacjentów w wieku poniżej 25 lat.

Cechuje się ostrym stanem zapalnym kaletki. Stożek

rotatorów jest bez zmian.

Stan ten jest odwracalny.

Skuteczne jest właściwe

leczenie nieoperacyjne

Stadium II

Chorują głównie osoby

w wieku 25-40 lat.

Zapalnie zmieniona

kaletka ulega

postępującemu włóknieniu. Stożek rotatorów jest bez

zmian lub ścięgna bywają częściowo uszkodzone. U osób

cierpiących przewlekle taki stan wymaga leczenia

operacyjnego.

Stadium III

Największą grupą są pacjenci w wieku powyżej 40 lat.

Obserwuje się nasilenie zmian stwierdzanych w stadium

II. Dochodzi do uszkodzenia ścięgien stożka rotatorów,

widoczne są zmiany wytwórcze w połączeniu barkowo-

obojczykowym. Leczeniem z wyboru jest operacyjne

poszerzenie przestrzeni podbarkowej i plastyka stawu

barkowo-obojczykowego, często połączone z naprawą

rotatorów.

Uszkodzenie obrąbka panewki typu SLAP

Uszkodzenie górnej części

obrąbka panewki łopatki przy

przyczepie ścięgna głowy długiej

mięśnia dwugłowego ramienia

(SLAP)

Opisane przez Snydera w 1990

roku

Pacjenci skarżą się głównie na ból, który opisują

jako ostry, zlokalizowany „głęboko w barku”. Pojawia się

on tylko przy specyficznych ruchach

Źródłem uszkodzenia są urazy, częściej mikrourazy,

zwykle u osób, których praca lub uprawiane dyscypliny

sportu wymagają szybkich

ruchów nad głową.

Predysponującymi są: piłka

ręczna, siatkówka, dyscypliny

lekkiej atletyki, czy sporty

kontaktowe jak karate.

Uszkodzenie obrąbka panewki

typu SLAP

W zależności od morfologii uszkodzenia SLAP dzieli się

na 4 postacie.

Najczęstsze jest uszkodzenie typu II. Rozpoznanie

rodzaju defektu jest trudne. Wymaga wnikliwego badania

pacjenta i wsparcia oceną USG lub rezonansu

magnetycznego. Pewność rozpoznania uzyskuje się na

drodze artroskopii.

Postacie SLAP od II do IV wymagają naprawy

operacyjnej. Zabieg ma na celu ustabilizowanie obrąbka

w pozycji anatomicznej.

Zwichnięcie barku

W stawie ramiennym 30% następstw urazów to właśnie

zwichnięcia. Częstość ich występowania wynosi 1,7%

całej populacji.

Uszkodzenie 4-5 razy częściej

dotyczy mężczyzn niż kobiet.

U osób młodych zwichnięciu

towarzyszy zwykle oderwanie

obrąbka panewki w jej części

przednio-dolnej.

Od nazwiska autora

pierwszego opisu nazywane jest ono uszkodzeniem

Bankarta.

U osób starszych dodatkowo bywa skojarzone z

zerwaniem stożka rotatorów.

Każde pierwsze zwichnięcie należy

jak najszybciej nastawić i

zabezpieczyć odpowiednim

unieruchomieniem do czasu wygojenia skutków

przemieszczenia.

Nawrót zwichnięcia, który pokazuje trwałość

uszkodzenia obrąbka i niestabilność stawu jest

wskazaniem do leczenia operacyjnego.

Kolejne epizody mogą powiększać wtórne zmiany w

postaci uszkodzeń części kostnej panewki i powierzchni

stawowej głowy kości ramiennej (uszkodzenie Hill-

Sachs).

Uszkodzenia stożka rotatorów

Stożek rotatorów tworzą ścięgna 4 mięśni:

nadgrzebieniowego, podgrzebieniowego,

podłopatkowego i obłego mniejszego

Najbardziej powierzchownie położone jest ścięgno

mięśnia nadgrzebieniowego, którego główną funkcją jest

stabilizacja stawu i wspomaganie odwodzenia ramienia

do 90°. Wspólnie z pozostałymi mięśniami uczestniczy w

unoszeniu i rotowaniu całej kończyny górnej.

Zmiany zwyrodnieniowe ścięgien lub zerwania ich

przyczepów powodują bóle i niestabilność stawu

ramiennego.

Brak stabilności prowadzi do

przyspieszenia zmian

artretycznych barku

Miejscem najczęstszych

uszkodzeń stożka rotatorów jest

ścięgno mięśnia

nadgrzebieniowego.

Uszkodzenie może być spowodowane masywnym

urazem lub w następstwie

przewlekłego zespołu ciasnoty podbarkowej.

Po zerwaniu przyczepu ścięgna mięśnia

nadgrzebieniowego dominuje ból. Obserwuje się również

zmniejszenie siły, zwłaszcza podczas podnoszenia nawet

lekkich przedmiotów przy wyprostowanej w łokciu

kończynie.

Przerwane ścięgna jednego lub wielu mięśni stożka

rotatorów oddalają się od strefy anatomicznego

przyczepu z powodu obkurczania włókien.

Próby leczenia nieoperacyjnego z wykorzystaniem

różnych form unieruchomienia lub fizykoterapii są

nieskuteczne.

Konieczna staje się naprawa operacyjna.

Zmiany zwyrodnieniowe

Artroskopowe oczyszczenie

stawu, wypłukanie drobin zużytej

chrząstki, usunięcie uwolnionych

jej fragmentów i wyrównanie

mechaniczne nadbudowy kostnej

lub nierówności powierzchni.

Przynosi złagodzenie dolegliwości, poprawia zakres

ruchów lecz nie jest trwałe.

Powikłania pooperacyjne

krwiaki

przewlekłe obrzęki

infekcje

ograniczenie ruchomości stawu

uszkodzenie nerwów

uszkodzenie naczyń krwionośnych

uszkodzenie chrząstki stawowej

odczyny na zastosowane implanty

inne nie dające się przewidzieć powikłania

TEMATY OGÓLNE

ZAGROŻENIA ZWIĄZANE Z

WYKONYWANIEM ZADAŃ

ZAWODOWYCH PRZEZ PIELĘGNIARKI

OPERACYJNE

Praca pielęgniarki operacyjnej w dobrze zorganizowanym

bloku operacyjnym daje dużo satysfakcji, jest bardzo

interesująca, daje możliwości wykazania się

samodzielnością i odpowiedzialnością.

Niestety, wykonywaniu obowiązków zawodowych

pielęgniarki operacyjnej towarzyszą liczne obciążenia

fizyczne, chemiczne, biologiczne i psychofizyczne.

Do czynników szkodliwych, na których działanie są

narażone pielęgniarki w swoim środowisku pracy

zaliczamy:

Czynniki biologiczne (zakaźne),

Czynniki alergizujące,

Czynniki chemiczne (leki, środki dezynfekcyjne, opary

wywoływane przez elektrodę elektrokoagulacji),

Czynniki fizyczne (promieniowanie jonizujące, pola

elektromagnetyczne),

Stres

Czynniki ergonomiczne i obciążenie wysiłkiem

fizycznym

Czynniki biologiczne (zakaźne),

Pielęgniarki głównie z powodu swego ciągłego kontaktu

z różnymi chorymi należą do tych profesjonalistów

medycznych, których praca niesie ze sobą ryzyko

zakażenia.

Mikroorganizmy chorobotwórcze - możliwość zakażenia

w wyniku bezpośredniego kontaktu z chorymi pacjentami

Mikroorganizmy chorobotwórcze przenoszone drogą

naruszenia ciągłości tkanek, w tym wirus HIV i wirusy

zapalenia wątroby typu B i C - możliwość zakażenia w

wyniku kontaktu z krwią, płynami ustrojowymi i

tkankami zakażonych pacjentów

Rozpryskujące się cząstki w powietrzu w czasie operacji

- możliwość urazów oczu

Czynniki alergizujące

Lateks - możliwość uczulenia w zetknięciu z

lateksowymi rękawicami lub innymi lateksowymi

materiałami medycznymi

Aerozole płynów myjących i czyszczących

Mydła, detergenty, środki dezynfekcyjne

Pary i gazy uwalniane w procesie mieszania substancji

Rozlane, rozsypane, wyciekające substancje chemiczne

Czynniki chemiczne

gazowe środki do znieczulenia

- podtlenek azotu z tlenem,

- halotan,

- desfluran,

- izofluran,

- sewofluran

środki odkażające sprzęt i urządzenia medyczne -

- związki aktywne, a także związki zapachowe i

barwniki,

- tlenek etylenu jest powszechnie stosowanym gazem do

sterylizacji. Narażenie personelu sal operacyjnych jest

związane głównie z wtórną emisją tej substancji z

wysterylizowanego sprzętu medycznego. Pozostałości

związku mogą migrować do tkanek i krwi, powodując

przede wszystkim skutki miejscowe, tj. podrażnienie dróg

oddechowych i oczu oraz alergiczne stany zapalne skóry i

astmę oskrzelową - tlenek etylenu jest czynnikiem

rakotwórczym

Czynniki chemiczne

czynniki chemiczne stosowane podczas zabiegów lub

wydzielające się na skutek termicznego rozkładu

materiału biologicznego

- metoda laparoskopowa stwarza zagrożenie narażenia

personelu na działanie dwutlenku węgla, którym

wypełnia się jamę brzuszną pacjenta, dwutlenek węgla

jest gazem duszącym, gdyż zmniejsza ciśnienie parcjalne

tlenu,

- zastosowanie urządzeń laserowych - zagrożeniem dla

zdrowia personelu są produkty termicznego rozkładu

tkanek, w których skład wchodzą wieloskładnikowe

mieszaniny związków organicznych,

- wszczepianie endoprotez - zagrożeniem dla zdrowia

jest metakrylan metylu – składnik kleju stosowanego do

klejenia endoprotez.

Czynniki fizyczne

Promieniowanie laserowe

Promieniowanie rentgenowskie emitowane m.in.

podczas wykonywania zdjęć rentgenowskich

Promieniowanie elektromagnetyczne

Promieniowanie ultrafioletowe wykorzystywane w

procesie dezynfekcji - możliwość uszkodzenia skóry i

oczu

Czynniki ergonomiczne

Wykonywanie pracy przez wiele godzin w wymuszonej

pozycji ciała, zwłaszcza stojącej,

Przenoszenie pacjentów - dolegliwości bólowe

wynikające z przeciążenia układu mięśniowo-

szkieletowego, a zwłaszcza bóle nóg, kolan i pleców.

Wykonywanie powtarzalnych czynności ręcznych (np.

podawanie narzędzi) - dolegliwości bólowe związane z

przeciążeniem układu mięśniowo-szkieletowego.

Praca zmianowa (w nocy, w święta), długie godziny

pracy, a czasami nienormowany czas pracy wynikający z

zagrożenia życia pacjenta

Badania prowadzone od kilku lat w Instytucie Medycyny

Pracy w Łodzi jednoznacznie wskazują na wysoką

częstość występowania u pielęgniarek dolegliwości

bólowych ze strony układu ruchu.

Najwięcej takich zachorowań jest wśród zatrudnionych

na oddziałach neurologii, intensywnej terapii, bloku

operacyjnym, gdzie najczęściej konieczne jest dźwiganie

pacjentów, nierzadko otyłych.

Okolice ciała, w której odczuwane są dolegliwości

Okolica lędźwiowo – krzyżowa 61,54%

Kręgosłup - odcinek piersiowy 41,03%

Kostki, stopy 48,72%

Głowa 33,33%

Barki, ramiona 28,21%

Kolana 26,92%

Szyja, kark 24,36%

Nadgarstki, ręce 14,10%

Biodra, uda 10,26%

Łokcie 3,85%

Na obciążenie układu ruchu składają się podstawowe

czynniki biomechaniczne:

- pozycja ciała przy pracy,

- wielkość obciążenia zewnętrznego,

- częstość powtórzeń konkretnej czynności,

- czas trwania obciążenia.

Problem bólu kręgosłupa nie jest najczęściej

spowodowany jedną przyczyną, chodzi tu raczej o całą

spiralę powstawania bólów kręgosłupa. Podstawowym

problemem pojawienia się dolegliwości bólowych

kręgosłupa jest niefizjologiczna postawa ciała,

podnoszenie, dźwiganie, przenoszenie i pchanie,

niedobór ruchu, czyli siedząco-leżący tryb życia po pracy

Często wśród pracowników szpitala pokutuje błędne

myślenie, że ruszają się dużo, bo praca przy chorych jest

pracą fizyczną, ponadto mają mnóstwo obowiązków

domowych, a wieczorne zmęczenie jest tego najlepszym

dowodem. Jest to jednak ruch jednostronny, niepełny, a

bywa, że szkodliwy.

Jedynie ukierunkowany ruch, czyli gimnastyka, pozwala

na utrzymanie harmonii i równowagi mięśni.

A zatem potrzebna jest nam intensywna troska o

kręgosłup i aktywna dbałość o własne ciało. Prawdą jest

jednak, że człowiekiem rządzą przyzwyczajenia.

• Pamiętaj: ćwiczenie czyni mistrza.

• Nie wolno się poddawać, gdy pojawią się trudności.

• Należy się nagradzać. Gdy wprowadziłeś w czyn jakieś

postanowienie, masz powód, żeby być dumnym.

• Lepszy jest krótki wysiłek codziennie lub kilka razy

dziennie niż większa porcja ruchu raz na tydzień.

• Podczas ćwiczeń należy swobodnie oddychać, nie

wstrzymywać oddechu.

• Trzeba ćwiczyć rytmicznie i dynamicznie, ale unikać

ruchów zbyt gwałtownych i szybkich.

• Jeśli w czasie ćwiczeń pojawi się ból, to należy zrobić

przerwę. Ból jest sygnałem ostrzegawczym przed

przeciążeniem lub nieprawidłowym wykonaniem ruchu.

• Warto ćwiczyć w grupie. Pozwala to znaleźć lepszą

motywację i daje okazję do śmiechu i zabawy

• Nie należy podczas ćwiczeń doprowadzić do

przemęczenia, a raczej ćwiczyć tylko tak długo, żeby

mieć ochotę do gimnastyki także następnego dnia.

• Ruch powinien sprawiać nam przyjemność.

• Traktowanie ćwiczeń jako zło konieczne nie przynosi

oczekiwanych efektów.

• Chęć do ćwiczeń jest niezwykle ważna, jest gwarancją

skuteczności

Jakie ćwiczenia?

Ćwiczenia rozciągające (Skrócony mięsień na skutek

braku elastyczności narażony jest na naciągnięcie czy

naderwanie.)

Ćwiczenia wzmacniające (Wytrenowane mięśnie w

stanie równowagi fizjologicznej lepiej spełniają funkcje

stabilizujące i ochronne kręgosłupa.)

Ćwiczenia rozluźniające (Rozluźnienie oznacza przede

wszystkim zdolność radzenia sobie z codziennymi

obciążeniami.)

Jakie aktywności ruchowe są polecane? Pływanie (Wyporność wody powoduje optymalne

odciążenie krążków międzykręgowych przy jednoczesnej

aktywności mięśni.)

Rytmiczny chód (Rytmiczny chód jak jogging czy

coraz popularniejszy nordic walking.)

Jazda na rowerze (Ze względu na naturalne,

prawidłowe ustawienie kręgosłupa zalecany jest rower

konstrukcji tradycyjnej, tzw. składak, a nie górski, gdzie

dochodzi do nadmiernej kifotyzacji kręgosłupa przy

mocnym pochylaniu się do przodu. Alternatywą jest też

rower stacjonarny.)

Aerobik ( jest treningiem angażującym duże grupy

mięśniowe, rozciągając je i wzmacniając)

Taniec ( Taniec stał się ostatnio bardzo popularną

formą aktywności fizycznej proponowanej przez wiele

klubów fitness. Rytmiczne ruchy taneczne wykonywane

w rytm ulubionej muzyki ułatwiają uzyskanie odprężenia

zarówno fizycznego, jak i psychicznego.)

Taniec to energia, która dodaje sił

Stres

Czynniki stresogenne związane z charakterem pracy:

zabiegi operacyjne u pacjentów z mnogimi urazami,

zabiegi w transplantologii u dawców narządów,

zgon pacjenta w czasie trwania zabiegu lub po jego

zakończeniu.

Czynnikami stresogennymi związanymi z organizacją

miejsca pracy są:

- konieczność współpracy z różnymi zespołami

chirurgów, czasem z tzw. trudnymi chirurgami,

- asystowanie do wielu dyscyplin chirurgicznych; im

większy jest blok operacyjny, tym więcej jest sal

operacyjnych wieloprofilowych i większy stres

przeżywany przez instrumentariuszki,

- niedostateczne wyposażenie sali operacyjnej w

sprawną aparaturę i sprzęt medyczny niezbędny do

wykonania zabiegu operacyjnego,

- niedostateczne zaopatrzenie w środki dezynfekcyjne,

- przeciążenie pracą związane z minimalnym

zatrudnieniem pielęgniarek (pielęgniarka operacyjna

często asystuje do zabiegu bez pielęgniarki pomagającej

lub osobą pomagającą jest salowa),

- konflikty międzyludzkie.

Stres w pracy związany z wykonywaniem codziennych

zadań oraz presja osiągnięcia sukcesu, strach przed

popełnieniem błędu i porażką, uzależnienie od pochwał i

uznania czy konflikty ma niezaprzeczalnie destrukcyjny

wpływ na organizm, nasilając bóle odkręgosłupowe,

szczególnie w okolicy karku i barków

Wiele osób skłonnych jest myśleć, że stres jest

zjawiskiem typowym dla naszego stulecia, że powstał w

następstwie rozwoju cywilizacyjnego. Takie

interpretowanie stresu nie jest jednak właściwe. Stres

podobnie jak w naszym życiu, był obecny również w

życiu naszych praprzodków. Różnice dotyczą jedynie

jego źródeł.

W myśl jednej z wielu definicji stres jest zjawiskiem

biologicznym, stanowiącym niespecyficzny sposób

reakcji organizmu na jakiekolwiek stawiane mu

wymagania: fizyczne, psychiczne lub somatyczne, które

mogą być traktowane jako następstwo każdego-

pozytywnego lub negatywnego- zdarzenia, wobec

którego staje człowiek. Innymi słowy, stresem określa się

wszystkie bodźce, które zmieniają stopień twojej

gotowości do działania.

Eustres

Dzięki tym bodźcom życie nie jest monotonne czy wręcz

nudne.

„Całkowita wolność od stresu to śmierć, gdyż stres

obecny jest w każdym ludzkim działaniu.”

Eustres jest potrzebny - pobudzając nas wzmacnia nasze

reakcje, podnosi próg naszej reaktywności. Umożliwia

skuteczne działanie. Każdy z nas potrzebuje niezbędnego

poziomu stymulacji, by móc sprostać wyzwaniom i

reagować odpowiednio do sytuacji, w jakiej się znajduje.

Dystres

Negatywny jest taki strumień bodźców, który przekracza

pewną granicę naszej indywidualnej wytrzymałości.

Zjawisko to nosi nazwę DYSTRESU.

Jeżeli dociera do nas zbyt wiele bodźców, wówczas

zaczynamy odczuwać dyskomfort. Jeżeli wciąż jesteśmy

poddawani silnemu oddziaływania bodźców, znacząco

obniża się nasze samopoczucie, zdrowie i wreszcie może

dojść do całkowitej dezorganizacji naszego życia.

Twórca teorii stresu

HANS SELYE - lekarz, fizjopatolog i endokrynolog

kanadyjski, pochodzenia austriackiego, założył

Międzynarodowy Instytut Badań nad Stresem, jako

pierwszy postawił hipotezę, że źródłem szeregu chorób

somatycznych jest stres.Natura stresu wymaga więc od

nas niezwykłej czujności i zręczności w kontrolowaniu

poziomu odbieranych bodźców. Dobre opanowanie tej

umiejętności zapewni nam komfort życia- uchroni przed

nudą z jednej strony oraz przed zmaganiami ponad nasze

siły z drugiej strony.

Główne przyczyny stresu:

Stres biologiczny: doświadczamy go w sytuacjach

zagrożenia życia lub zdrowia. Organizm uwalnia

wówczas duże ilości adrenaliny- hormonu, który

wywołuje pełną mobilizację “strategicznych” narządów,

które mają do spełnienie nie bagatelną rolę, określaną w

języku hormonalnym “walcz lub uciekaj”.

Środowisko i praca jako źródło stresu: przykładem

może być hałas, tłok, zanieczyszczenie, bałagan ale może

wynikać również z trudności w pracy.

Zmęczenie, wyczerpanie: stres jest tu następstwem np.

długotrwałego oddziaływania wytężonej pracy. Może

pojawić się kiedy stawiamy sobie wygórowane

wymagania lub nieefektywnie/ nieracjonalnie

zarządzamy czasem.

Stres psychologiczny: pojawia się wskutek lęku przed

utratą kontroli lub przed wymaganiami, które

postrzegamy jako przerastające nasze możliwości. Może

wywoływać go pośpiech czy problemy w relacjach z

partnerem.

Środowisko i praca jako źródło stresu

Tłok, ograniczone poczucie prywatności,

Niewystarczająca przestrzeń życiowa lub przestrzeń

niezbędna do pracy,

Hałas,

Bałagan, nieporządek, zanieczyszczenie środowiska,

Zła organizacja w miejscu pracy.

nadmiar lub brak zajęć,

konieczność sprostania wymaganiom, które

przewyższają możliwości czy umiejętności,

konieczność sprostania nieprzewidzianym trudnościom,

presja czasu,

zmiany pewnych procedur,

brak niezbędnych informacji, pomocy czy wsparcia,

brak jasno określonego celu,

niejasne oczekiwania szefa czy współpracowników,

odpowiedzialność za ludzi, budżet czy politykę,

budowanie kariery zawodowej:

–oczekiwanie na awans, frustracja wynikająca z

niedopasowania do pełnionej roli,

–konieczność sprostania nowym obowiązkom

wynikającym z awansu,

–brak jasnego planu rozwoju kariery,

–brak możliwości,

–zagrożenie utratą pracy,

Stres wynikający z określonych struktur:

–Oczekiwania szefa lub przełożonego,

–Ingerowanie innych osób w naszą pracę,

–Wymagania klientów,

–Załamanie planów zawodowych,

–A nawet----telefon!

Rodzina jako źródła stresu:

–Problemy finansowe,

–Nieporozumienia w relacjach z partnerem,

–Problemy zdrowotne,

Symptomy utrzymującego się stresu:

Krótkotrwałe objawy fizyczne,

Krótkotrwałe obniżenie efektywności pracy,

Długotrwałe objawy fizyczne

Symptomy emocjonalne,

Symptomy na poziomie zachowania.

Techniki redukcji stresu

Niezwykle ważne jest aby zdać sobie sprawę, że jest się

odpowiedzialnym za swój własny poziom stresu. Bardzo

często jest on związany ze sposobem w jaki myślimy o

świecie.

Nauczmy się kontrolować poziom stresu - zwiększać go

gdy potrzebujemy pobudzenia i obniżać, gdy czujemy się

przytłoczeni nim.

Techniki redukcji stresu

Przewidywalność sytuacji i możliwość jej uniknięcia

Obniżanie rangi zdarzenia

Obniżanie stopnia niepewności

Wyobraźnia w walce ze stresem

Świadomość, racjonalne myślenie, pozytywne myślenie

Autohipnoza i autosugestia

Techniki redukcji stresu

Zarządzanie czasem

Postawa wobec życia i jej wpływ na poziom stresu

Właściwy dystans wobec spraw

Lista priorytetów

Poczucie kontroli

Postawa wobec innych ludzi

Wyciszenie

Zdrowie, dieta i ćwiczenia

Eliminowanie stresu ze swego otoczenia

Przy radzeniu sobie ze stresem najlepsza i

najskuteczniejsza jest profilaktyka.

1.Utrzymuj kontakt z naturą

2.Miej czas właśnie dla siebie

3.Porozmawiaj z kimś, kto naprawdę ma ochotę cię

wysłuchać

4. Stosuj techniki relaksacyjne

5.Uprawiaj sport

6.Zdrowo się odżywiaj

7.Rozwijaj w sobie poczucie humoru

8. Naucz się lepiej gospodarować czasem

9. Stawiaj sobie realistyczne cele

10.Nie staraj się być perfekcjonistą

11.Nie troszcz się o rzeczy, na które nie masz wpływu

Zespół wypalenia zawodowego

Jest reakcją na przedłużający się stres związany z pracą

Jest to rodzaj specyficznego stresu związanego z

pracą w zawodach, których wspólną cechą jest ciągły

kontakt z ludźmi i zaangażowanie

emocjonalne w ich problemy, stresu ściśle związanego

z konkretnymi warunkami pracy,

stałym zmaganiem z odpowiedzialnością, zagrożeniem.

Elementy składowe zespołu wypalenia

Poczucie fizycznego i emocjonalnego wyczerpania –

coraz mniejsze zainteresowanie sprawami zawodowymi,

obniżona aktywność, pesymizm, drażliwość.

Depersonalizacja - obojętność i dystansowanie się

wobec problemów chorego, cynizm, traktowanie

pacjentów jako „jednostki chorobowe”.

Poczucie obniżenia własnych dokonań –

niezadowolenie z osiągnięć w pracy, przeświadczenie o

braku kompetencji, utrata wiary we własne możliwości,

niemożność przystosowania się do trudnych warunków

zawodowych.

Czynniki indywidualne, które zagrażają wystąpieniem

zespołu wypalenia

zawodowego w zespole pielęgniarek operacyjnych

ambicja,

dynamiczność,

dążenie do perfekcji.

Czynniki indywidualne, które chronią zespół pielęgniarek

operacyjnych przed

wystąpieniem zespołu wypalenia zawodowego

umiejętność radzenia sobie ze stresem i emocjami,

skuteczność radzenia sobie w sytuacjach trudnych

zawodowo,

wysoki poziom samooceny.

Pielęgniarka zatrudniona w bloku operacyjnym musi

posiadać odpowiednie cechy

Przeprowadzono ankietę wśród 30 pielęgniarek

zatrudnionych w Centrum Onkologii – Instytucie w

Warszawie

umiejętność organizacji pracy

umiejętność współpracy

odporność na stres

szybkość podejmowania decyzji

wiadomości zawodowe i kwalifikacje

Predyspozycje do zawodu

Szeroki zakres wiedzy,

Zdolności manualne,

Umiejętności koncentracji i obserwacji,

Umiejętność przewidywania sytuacji trudnych, które

dzięki temu nie zaskakują,

Znajomość technik operacyjnych i etapów zabiegu

Ankieta przeprowadzona wśród operatorów

Odpowiedzialność

Inteligencja

Kompetencje

Fachowość

Współpraca z operatorem

Sprawność w pracy

Umiejętności

Znajomość przebiegu zabiegów

Znajomość wymaganego instrumentarium

Umiejętność przewidywania

Znajomość ewentualnych powikłań śródoperacyjnych i

właściwe reagowanie w przypadku ich wystąpienia

Rola kadry zarządzającej w zapobieganiu i

eliminowaniu przyczyn stresu

przestrzeganie norm społecznych,

dbałość o poprawne relacje interpersonalne: stworzenie

atmosfery zrozumienia i

współpracy,

zapewnienie pracownikom skutecznego wsparcia,

stworzenie bezpiecznych warunków pracy,

eliminowanie czynników stresogennych,

rozpoznawanie konfliktów i ich zapobieganie,

dokonanie selekcji pracowników w celu dopasowania

poziomu kwalifikacji i

uzdolnień do rodzaju wykonywanej pracy, do

stworzonego stanowiska,

stworzenie możliwości rozwoju umiejętności

zawodowych podległego personelu

diagnozowanie ich zdolności i zainteresowań

Rola wsparcia społecznego w zapobieganiu wypaleniu

zawodowemu

wsparcie emocjonalne – okazywanie sympatii,

życzliwości, zainteresowania itp.

wsparcie instrumentalne – udzielanie konkretnej

pomocy, np. pomoc w rozwiązywaniu trudnego problemu

wsparcie informacyjne – dostarczanie informacji

mających istotne znaczenie dla radzenia sobie w danej

sytuacji

wsparcie oceniające – wyrażenie opinii na temat danej

osoby, jej zachowań, wyglądu, wypowiedzi itp.

Czynniki chroniące przed wystąpieniem zespołu

wypalenia zawodowego

Zmierzanie ku dojrzałej osobowości – umiejętne i

mądre kierowanie sobą

Troska o jakość życia codziennego – równowaga

pomiędzy pracą a światem prywatnym

Wysoki poziom kompetencji zawodowych

Modyfikacja systemu pracy

przepracowania (gdyż skrywają je przed samymi sobą).

Zjawisko to jest trudno wykrywalne, wiadomo jednak,

że dotyka pracoholików– tj. osoby zwykle pilne,

perfekcyjne, ale i niepewne swego, nieśmiałe,

niedowartościowane, bojące się otoczenia, podchodzące z

obawą do swojego talentu, spontaniczności, czy fantazji.