WŁADZAWŁADZASĄDOWNICZA SĄDOWNICZA

W POLSCEW POLSCE

- sądy

Konstytucja Konstytucja RPRP

Art. 173Sądy i Trybunały są władzą odrębną i niezależną od innych władz. […]

Art. 1751. Wymiar sprawiedliwości w Rzeczpospolitej Polskiej sprawują Sąd Najwyższy, sądy powszechne, sady administracyjne oraz sądy wojskowe. […]

SStruktura władzy sądowniczej w truktura władzy sądowniczej w Polsce:Polsce:

Zasady funkcjonowania Zasady funkcjonowania wymiaru sprawiedliwości w wymiaru sprawiedliwości w Polsce:Polsce:Niezależność sądów - od organów

władzy wykonawczej i ustawodawczejNiezawisłość sędziów – rozstrzygając

sprawy, kierują się oni tylko przepisami oraz własnym sumieniem; nie podlegają żadnym naciskom

Dwuinstancyjność – strona ma możliwość odwołania się od orzeczenia sądu pierwszej instancji do sądu drugiej instancji

Sędziom przysługuje immunitet – nie mogą być pociągani do odpowiedzialności karnej lub pozbawienia wolności bez uprzedniej zgody odpowiedniego sądu (art. 181 Konstytucji RP).

Władzę sądownicza jest niezależna od władzy ustawodawczej i wykonawczej. U jej podstaw leży wyłącznie prawo. Niezawisłe sądy i trybunały wydają wyroki w imieniu Rzeczpospolitej Polskiej. Sędziowie oraz członkowie trybunałów muszą:Przestrzegać jedynie Konstytucji RP i ustaw (art. 178 Konstytucji RP)Być apolityczni – nie mogą należeć do partii ani związków zawodowychPostępować zgodnie z treścią ślubowania sędziowskiegoUnikać – także w życiu prywatnym – sytuacji mogących przynieść ujmę godności i ich stanowiska lub osłabić zaufanie do bezstronności wyroków.

Krajowa Rada Krajowa Rada SądownictwaSądownictwa- konstytucyjny organ kolegialny istniejący od 8

kwietnia 1989, a powołany 29 grudnia 1989.

Krajowa Rada Sądownictwa składa się z 25 członków (art. 187 ust. 1 Konstytucji):

Pierwszego Prezesa Sądu Najwyższego, Prezesa Naczelnego Sądu Administracyjnego oraz Ministra Sprawiedliwości (wchodzą w skład KRS z urzędu, na czas sprawowania funkcji),

jednej osoby powołanej przez Prezydenta Rzeczypospolitej,

piętnastu członków wybranych spośród sędziów Sądu Najwyższego, sądów powszechnych, sądów administracyjnych i sądów wojskowych,

czterech członków wybranych przez Sejm spośród posłów oraz dwóch członków wybranych przez Senat spośród senatorów.

Uprawnienia Krajowej Rady Sądownictwa realizowane są w formie uchwał podejmowanych na posiedzeniach plenarnych:

dotyczące aktów prawnych regulujących ustrój władzy sądowniczejpodejmowanie uchwał w sprawach wystąpienia do Trybunału Konstytucyjnego o zbadanie zgodności z Konstytucją RP aktów normatywnych w zakresie dotyczącym niezależności sądów i niezawisłości sędziówdotyczące powoływania Prokuratora Generalnegorozpatrywanie i ocena kandydatur do pełnienia urzędu Prokuratora Generalnego a następnie przedstawienie Prezydentowi RP jednego kandydata (drugiego przedstawia Krajowa Rada Prokuratorów)dotyczące powoływania sędziówrozpatrywanie i ocena kandydatur do pełnienia urzędu sędziowskiego oraz przedstawianie Prezydentowi RP wniosków o powołanie sędziów w Sądzie Najwyższym, Naczelnym Sądzie Administracyjnym, sądach powszechnych, wojewódzkich sądach administracyjnych i sądach wojskowych,wyrażanie opinii w sprawie powołania i odwołania prezesów i wiceprezesów sądów powszechnych i wojskowych,rozpatrywanie wystąpień sędziów w stanie spoczynku o powrót na stanowisko sędziowskie,rozpatrywanie wniosków o przeniesienie sędziów w stan spoczynku, wyrażanie zgody na dalsze zajmowanie stanowiska przez sędziów, którzy ukończyli 65 rok życia.dotyczące spraw dyscyplinarnychwystępowanie do Rzecznika Dyscyplinarnego z żądaniami wszczynania postępowań dyscyplinarnych w stosunku do sędziów oraz odwoływanie się od wyroków sądów dyscyplinarnych pierwszej instancji,wybór Rzecznika Dyscyplinarnego sędziów sądów powszechnych,uchwalanie zbioru zasad etyki zawodowej sędziów i czuwanie nad ich przestrzeganiem,przeprowadzenie wizytacji sądu lub lustracji pracy sędziego, którego indywidualna sprawa podlega rozpatrzeniu przez Radę.

Sąd NajwyższySąd NajwyższySąd Najwyższy powołany jest do:Sprawowania nadzoru nad działalnością sądów powszechnych i wojskowych w zakresie orzekania (nadzór judykacyjny). Stwierdzania ważności wyborów do Sejmu i Senatu oraz wyboru Prezydenta RP, a także ważności referendum ogólnokrajowego i referendum konstytucyjnego.Rozstrzygania nadzorczego w stosunku do samorządów zawodowych: adwokatów, radców prawnych oraz notariuszy.Opiniowania ustaw i innych aktów normatywnych.Rozpatrywanie skarg kasacyjnych na orzeczenia Trybunału do Spraw Sportu przy PKOl.Sąd Najwyższy może także wykonywać inne czynności przekazane przez ustawy. Sąd Najwyższy mieści się w budynku przy placu Krasińskich w Warszawie.

Trybunał Trybunał KonstytucyjnyKonstytucyjny – organ sądownictwa konstytucyjnego w Polsce, znany także w ustrojach innych państw. Jego podstawowym zadaniem jest kontrolowanie zgodności norm prawnych niższego rzędu (rangi ustawowej lub podustawowej) z normami prawnymi wyższego rzędu, przede wszystkim z Konstytucją i niektórymi umowami międzynarodowymi (tzw. "sąd nad prawem").

Trybunał StanuTrybunał Stanu– w Polsce konstytucyjny organ władzy sądowniczej, którego główne zadanie polega na egzekwowaniu odpowiedzialności najwyższych organów i urzędników państwowych za naruszenie Konstytucji lub ustawy, w związku z zajmowanym stanowiskiem lub w zakresie swojego urzędowania, jeśli czyn ten nie wyczerpuje znamion przestępstwa (inaczej: popełnienie deliktu konstytucyjnego) oraz za przestępstwa pospolite i skarbowe w przypadku Prezydenta RP.

Michalina Kowalska kl. Ia

Źródła:•Arkadiusz Janicki; „W centrum uwagi”, wyd. Nowa Era, Warszawa 2011•Internet (www.wikipedia.org)