Embed Size (px)
Citation preview
wpodrózymagazyn pokładowy
ISSN/1897/970X
Elżbieta DzikowskaW meksykańskiej kuchni
NORWEGIA
Nacieszyć się przestrzeniąDziec
i jedz
ą śm
ieci
MAJ2012/57
Śpij i
daj spać innym!
Miłosz b
rzeziń
ski
22
W PODRÓŻY SPiS tReści 4
W Podróżyw mEkSykaŃSkIEJ kUCHnI
Czy to prawda, żE...
naCIESzyć SIę przEStrzEnIą
EkSprESEm przEz ŚwIat
„na rynkU USIąŚć w kazImIErzU…”
INTErCITyLUbIę podróżować IntErCIty
SUpEr bILEt JESzCzE taŃSzy
dSS przySzłoŚCI
wSpółCzESnE SaLonkI
bErLIn Coraz bLIżEJ
SzybCIEJ nIż kUrIErEm
IntErCIty dLa kIbICów
mIStrzowSkIE Lokomotywy
mUzEaLny odJazd z pkp IntErCIty
dzIEŃ dzIECka z IntErCIty
moC wIEdzy I tECHnoLogII
na Itm poLSka
BizneskIErUnEk bałtyk!
E-kSIążkI
nowE tECHnoLogIE
CzłowIEk Czy zySk?
PsyChologIaŚpIJ I daJ Spać Innym!
6 28 38
kazimierz bywa kobietą
50
12
14
18
22
29
29
30
31
32
33
34
35
36
37
40
42
46
Redakcja nie odpowiada za treść reklam i nie zwraca materiałów niezamówionych, zastrzega sobie prawo do dokonywania skrótów, adiustacji i zmian w nadesłanych tekstach oraz do przedruku artyku-łów ze wskazaniem ich źródła.
W PODRÓŻY SPiS tReści
5
redaktor naczelna: Ewa nowaczyk-przybylaksekretarz redakcji: agnieszka pietrzak
na stałe współpracują: Elżbieta dzikowska, wybitna podróżniczka, pisarka i historyczka sztuki oraz miłosz brzeziński, trener biznesu
dziennikarze: łukasz derylak, maciej dutkiewicz, maciej Faryna, adrian Furgalski, tomasz gurdzio-łek, maurycy keller, piotr kowalski, marta miecińska, błażej torański, beata rayzacher, małgorzata Szewczyk, adam węgłowski
współpraca:wiesława barańska
skład i łamanie: łukasz rosiński, wiktor kuc
korekta: dr barbara pędzich, Uniwersytet warszawski
redakcja stron PkP intercity s.A.: barbara Janiszewska, andrzej Skwarek
Wydawca: kow sp. z o.o.al. Jerozolimskie 140, 02-305 warszawatel. 22 474 30 21www.kow.com.pl
druk: StUdIo Horn S.J.www.studiohorn.pl+48 506 066 320
reklama: dyrektor marketingu i sprzedaży:agnieszka rowińskatel. 509 258 158, 22 474 30 28,[email protected],[email protected]
„w podróży”magazyn pokładowy pkp Intercity S.a.tel. 22 474 30 [email protected]
wpodrózy
Na okładce: Norwegia, Droga Trollifot. Tomasz Gurdziołek
Trollstigen (Droga Trolli) – jedna z największych atrakcji turystycznych Norwegii. Średnie nachylenie drogi wynosi 9%. Składa się z 11 serpentyn, w większości zakręconych pod kątem 180°, dlatego nie mogą się po niej poruszać pojazdy dłuższe niż 12,4m. W połowie trasy można podzi-wiać wodospad Stigfossen, nad którym zbudowano kamienny most.
sTyl żyCIakrakUS w daLmaCJI
aLE JaJa!
dobrE, bo poLSkIE!
EkologIadzIECI JEdzą ŚmIECI!
hIsTorIaJan z FantazJą
kulTurapodróżE zE SmakIEm
w FSo tEż powStała pErEłka
rytUał oStatnIEJ noCy
parówkowym SkrytożErCom
mówImy nIE!
SIła mIłoŚCI
SzCzECIŃSkIE granIE
gra mandoLIna
54
64
66
68
58
60
69
70
72
74
74
74
W PODRÓŻY śWiat 6
Dziś wyjątkowo zaproszę Państwa do Meksyku. A to ze względu na wspaniałą kuchnię, o której w tym numerze „W Podróży” wiele się powie. Otóż Meksyk to kraj o imponujących tradycjach kulinarnych, które odcisnęły swe piętno na kuchniach całego świata.
Elżbieta Dzikowska
uchnia meksykańska słynie z bo-gatych tradycji kulinarnych się-gających tysiącleci. to właśnie
z meksyku pochodzą czekolada, chili, pomidor, kukurydza, fasola czy avocado. odkrył je przed nami krzysztof kolumb.
W płóciennej serwetce
najważniejsza w meksyku jest kuku-rydza – według miejscowych legend to właśnie z ciasta kukurydzianego po-wstał pierwszy człowiek. kukurydza jest tu podstawą wyżywienia, bo z jej mąki, wzbogaconej niewielkim dodatkiem wapna, wyrabia się meksykański chleb, czyli placki tortillas. kiedy z moim mężem tonym Halikiem, wielkim łasuchem, kręciliśmy film „obecność przeszłości”, pokazaliśmy w nim, jak się je wyklepuje, jak piecze na blaszanej płycie, a podając do stołu, wkłada do koszyczka zawinięte w płócienną serwetkę, aby nie wystygły, bo stwardnieją.
K
W PODRÓŻY śWiat
7
Jeśli nadzieje się je – jak nasze na-leśniki – farszem mięsnym bądź wa-rzywnym i zwinie w rulonik, powsta-ną znakomite tacos. można je też przełożyć serem, podgrzać, by się roz-topił i otrzymać pyszne quesadillas. a gorditas? też goszczą codziennie na meksykańskim stole; są to tortille tak napchane sałatą, papryką, pomidora-mi, czerwoną fasolką i polane do tego sosem, że przyjmują formę bułeczek.trudno nie wspomnieć o chilaquiles, kawałkach tortilli zanurzonych w so-sie pomidorowym, posypanych serem i polanych śmietaną. wreszcie tosta-das – to fragmenty tortilli usmażone w głębokim tłuszczu, chrupiące, po-dawane z dodatkiem kukurydzy, któ-rej smak wzbogaca się białym serem. placki kukurydziane służą też do przy-gotowania popularnej zupy zwanej sopa de tortilla. zmielona kukurydza zmieszana z wodą to natomiast posole (albo pinole) – rodzaj zupki, którą meksy-kański wieśniak zabiera ze sobą w pole.
Pod pieczą bogów
w mieście mąkę kukurydzianą nabywa się w sklepie, ale na indiańskich wsiach wciąż można zobaczyć, jak kobiety łusz-
czą kolby białej przeważnie, ale także żółtej, czerwonej, nawet fioletowej kukurydzy, i pracowicie ucierają jej ziar-na na kamiennych żarnach. bo kuku-rydza pochodzi właśnie z meksyku. Jej początki datuje się na 5000 lat p.n.e. miała nawet swoich bogów. wszystkim gatunkom patronował aztecki Cente-otl, podczas gdy Xilonen opiekowała się tylko młodą kukurydzą. mnie najbardziej zainteresował po-średnio tylko z nią związany Xipe--totec, czyli „nasz pan obdarty ze skóry”. postać to niezwykła, patronu-jąca m.in. ziarnu kukurydzy, siewom, płodności. wyobrażano go sobie jako szczupłą postać spowitą w cęt-kowaną ludzką skórę, której według jednej z wersji sam się pozbawiał, lecz cóż to dla boga, skoro miał pod nią jeszcze złoty płaszcz! Inna wersja głosi, że skóra, w którą się ubierał, była zrywana z ofiarowywanych mu jeńców. oszałamiano ich narkotyka-mi, składano na ołtarzu Xipe-toteka, wyrywano serca jemu na ofiarę i ob-dzierano żywcem ze skóry. możemy powiedzieć, że to wielkie okrucień-stwo, ale aztecy wierzyli, że dzięki temu obrzędowi ratują ziemię, uro-dzaj, kukurydzę.
W PODRÓŻY śWiat 8
Słyszałam, że skóry zakopywano na skraju pola, ufając, że dzięki temu będą wyjątkowo dobre zbiory. bywało, że wiosną, podczas specjalnego obrzę-du, zdzierano skóry z kilku jeńców; wkładali je zamaskowani wojownicy, którzy tańcem prosili Xipe-toteka o przychylność dla ziemi. zeschłe skóry składano w świątyni. Jeszcze bardziej okrutny obrzęd zwią-zany był z jesiennym zbiorem kukury-dzy. Jego bohaterką była młoda, pięk-na dziewczyna uznana za żywą boginię kukurydzy. zwyczaj ten opisuje James g. Frazer w znakomitej „złotej gałęzi”, do której odsyłam ciekawych krwa-wych szczegółów ceremonii.
Święte chili
kukurydzę, podobnie jak i drugi waż-ny składnik kuchni meksykańskiej – fasolę, przywiózł do Europy krzysztof kolumb. w meksyku uprawianych jest ponoć 20 jej gatunków, ale naj-częściej używa się czerwonej lub czarnej. to najważniejsze dla bied-nych ludzi źródło błonnika i białka.Jest bardzo częstym dodatkiem do drugich dań. zmielona, zmieszana z mięsem i przyprawiona pikantną pa-pryczką chili stanowi typowe nadzie-nie buritos, czyli charakterystycznych – zwłaszcza dla północy kraju – „osioł-ków”, jak nazywa się pszenne tym ra-zem, uczciwie faszerowane tortille.Symbolem kuchni meksykańskiej jest jednakże ostra papryka chili. w mek-syku uprawia się jej aż 100 gatunków. za czasów azteków miała także wła-
snego boga, a i teraz Indianie uznają ją za roślinę świętą. nie tylko ze względu na smak uważana jest także za afrody-zjak, a do tego ułatwia ponoć rzuca-nie czarów! w każdym razie niektóre potrawy trudno sobie wyobrazić bez chili. Cóż to byłoby za mole poblano, indyk w czekoladzie, gdyby oprócz in-nych ziołowych ingrediencji nie dodać tam odpowiedniej porcji chili!
Gorzka woda
a skoro przy czekoladzie już jesteśmy, ona też pochodzi z meksyku! tysiące lat temu była ulubionym napojem az-teckich władców! nazywała się wów-czas xocolatl, czyli „gorzka woda”. w zim-nej lub ciepłej wodzie rozpuszczano rozgniecione ziarna podstawowego surowca czekolady – kakao, doda-jąc do smaku miód, anyżek, wanilię, a nawet chili. był to napój niezwykle kosztowny, ziarna kakao stanowiły bowiem cenną monetę, którą płaco-no za towary i usługi aż do XIX wieku! a ponadto – podobnie jak chili – cze-kolada uważana była za afrodyzjak. plantacje kakaowca filmowaliśmy na południu meksyku. właśnie był czas zbierania dużych, jajowatych owoców (orzechów?) w twardej, brązowej sko-rupie. zsypywano je na spore pryzmy, przykrywano płócienną płachtą albo folią i podlegały tam kilkudniowej fer-mentacji. następnie skorupy rozbijano i poddawano ziarna krótkiej fermentacji; po zmieleniu tworzyły masę kakaową, z której był wypreparowywany proszek potrzebny do produkcji czekolady. fo
t. is
tock
phot
o.co
m
C
M
Y
CM
MY
CY
CMY
K
PKP2012_Dzien_mamy_chocolissimo kopia.pdf 1 2012-04-13 11:08:46
Smaczliwka wdzięczna
no i avocado! ono też wywodzi się z meksykańskiej przeszłości. a wiecie, jak się nazywa po polsku? Smaczliwka wdzięczna! w języku nahuatl nosiło nazwę ahuacalt i zajadali się nim podobno aztecy, przypisując mu oprócz zalet smako-wych i leczniczych także właściwości pobudzające męskie moce. to jedyny owoc tłusty, bardzo kaloryczny i dlatego pewnie także wartościowy, bo można się nim po prostu najeść. na meksykańskim stole degustowałam go przeważnie w postaci sałatki guacamole. Jej podstawę stanowi utarty miąższ owocu ze szczyptą soli i so-kiem z limonki, który można zastąpić cytrynowym. dziś wzbogaca się tę sałatkę po-midorami, chili, kolendrą, traktując jako dodatek do przystawek, a nawet dań głów-nych. przepołowione avocado nadziewa się też owocami morza, a mnie wystarczy wędzona makrela z cytryną i pietruszką (jeśli nie mam kolendry) albo nawet drobno pokrojona cebulka z sokiem cytrynowym. zdrowe – ale tuczące.
Złote jabłko
pomidor, też znany aztekom – jako tomati – ma za to, jak mówią, właściwości od-chudzające. przypisywano mu (tak jak właściwie wszystkim roślinom, które przybyły z nowego Świata dzięki kolumbowi) właściwości sprzyjające męskości. Francuzi nazwali go nawet pomme d’amour, jabłkiem miłości. my zawdzięczamy go komuż by innemu jak nie bonie, która sprowadziła do swoich ogrodów pomodoro, złote jabłko. zastanawiam się, o ileż uboższa byłaby nasza dieta, gdyby nie odkrycie ameryki? kiedy nasi praprzodkowie zamieszkiwali jeszcze w puszczy, żyli z łowiectwa i zbie-ractwa, ameryka znała już uprawę roślin. I sztukę. także kulinarną.
Elżbieta Dzikowska – histo-
ryk sztuki, sinolog, reżyser
i operator filmów doku-
mentalnych.
Autorka m.in. popularnej
serii książek podróżniczych
„Groch z kapustą, czyli po-
dróże po Polsce” (wyróżnio-
nych w 2006 r. prestiżową
nagrodą Bursztynowego
Motyla im. Arkadego Fie-
dlera), albumów
z serii „Wyprawy marzeń”
– „Mongolia”, „Norwegia”,
„Indie” i „Bieszczady”. Wraz
z mężem Tonym Halikiem
nagrała ok. 300 filmów
z serii „Pieprz i wanilia”.
rEkLama
W pięknych, zabytkowych halach dawnej fabryki Hipolita Cegielskiego od 1921 roku produkowane są pojazdy kolejowe. Przedwojenne wagony motorowe z napędem dieslowskim, słynne „luxtorpedy” już dawno zostały zastąpione przez nowoczesne wagony pasażerskie, ale czar miejsca i tradycja przekazywania wiedzy kolejnym pokoleniom przetrwały.Obecnie H. Cegielski – Fabryka Pojazdów Szynowych jest jedynym dostawcą wagonów dla polskich kolei. Swobodnie porusza się także po rynku
europejskim, realizując zamówienia m.in. dla kolei niemieckich.
Jest jedyną fabryką w Polsce, która produkuje wagony od podstaw.
Dzięki współpracy biznesowej z FPW Invest, na początku roku do PKP Intercity trafiły trzy nowoczesne wagony pasażerskie wyprodukowane przez Fabrykę Pojazdów Szynowych. To zupełnie wyjątkowe produkty bazujące na rozwiązaniach, które po raz pierwszy pojawiły się na polskim rynku kolejowym.
Obecnie Fabryka Pojazdów Szyno-wych pracuje nad prototypowym wagonem pasażerskim przysto-sowanym do podróżowania osób niepełnosprawnych. Oprócz spe-cjalnie zaprojektowanych i przygo-towanych przedziałów wagony te będą miały zamontowane windy umożliwiające transport z poziomu peronu do wagonu. Rozwiązania te znacznie ułatwią podróżowanie osobom z dysfunkcją ruchową.
Warto pamiętać, że Cegielski to nie tylko produkcja nowoczesnych
Jeśli ktoś z Państwa już podróżował takim wagonem, na pewno zwrócił uwagę na:
• komfort wyposażenia wagonuWagony wyposażone zostały w ergonomicz-ne fotele, pokryte wysokiej jakości tkaniną wełnianą. Nowością jest system informacji pasażerskiej. Panele stanu rezerwacji miejsc, monitory LCD umieszczone pod sufitem i nad drzwiami przedziałowymi, elektroniczne tablice kierunkowe i informacyjne LED to roz-wiązania, które po raz pierwszy zastosowano w polskim wagonie.Nowy jest również indywidualny system oświetlenia każdego miejsca pasażerskie-go, umieszczony pod szklanymi półkami bagażowymi. Całość dopełnia efektowne oświetlenie wnętrza przedziałów lampami diodowymi.
• obniżony poziom hałasuUnowocześniona została komunikacja po-między wagonami. Zastosowanie przejść
ciśnieniowo-szczelnych pozwoliło zminima-lizować poziom hałasu wewnątrz pojazdu i podniosło komfort poruszania się pomię-dzy wagonami.Nowe wagony spełniają wszystkie krajowe i międzynarodowe wymagania i są przy-stosowane do poruszania się z prędkością 200 km/h.
• bezpieczeństwo i solidność wykonaniaPo raz pierwszy w polskim wagonie pasażer-skim zastosowano komputer pokładowy. W oparciu o ten system odbywa się pełna diagnostyka urządzeń i systemów pojazdu. System został zaprojektowany i wykonany w Polsce. Samo pudło wagonu wykonane jest ze stali węglowej o podwyższonej wytrzy-małości i odporności na korozję. Dodatkowo pokryte jest zabezpieczeniem antykorozyjnym oraz antygraffiti.
wagonów kolejowych. To także centrum oferujące usługi z zakre-su napraw, modernizacji i remon-tów oraz diagnostyki wagonów.
Od 2010 roku właścicielem H. Cegielski – Fabryka Pojazdów Szynowych sp. z o.o jest Agencja Rozwoju Przemysłu S.A., która od ponad 20 lat wspiera rozwój i in-nowacyjność polskiej gospodarki. Partnerem biznesowym wpierają-cym proces produkcji nowocze-snych wagonów dla PKP Intercity był FPW Invest sp. z o.o.
aD
veR
tORi
al
W PODRÓŻYWaRtO WieDZieĆ 12
Czy
to
pr
awd
a, ż
e...
naj
wię
ksz
e po
dr
óżn
icze
zag
adk
i r
ozw
iąza
ła b
eata
ray
zac
her
przykładem jest piramida Che-opsa – największa (waży ok. 6 milionów ton) i najbardziej znana. mimo że zachwyca już od ponad 4500 lat, tunele i koryta-rze piramidy nadal stanowią dla archeologów wielką zagadkę. trwają np. poszukiwania tzw. czwartej komory (na 99 proc. ist-nieje), w której może znajdować się grób faraona (ale nie musi, ponieważ według starych podań Cheops został pochowany w in-nym tajemniczym miejscu).
wraz ze wzrostem poziomu morza o 4 milimetry rocznie podnosi się też poziom wody w kanałach wenecji. to zabytko-we miasto delikatnie przemiesz-cza się na wschód. w ciągu 100 lat pod wodą znika średnio ok. 40 cm lądu. na szczęście naukowcy pracują nad specjalnymi zaporami prze-ciwpowodziowymi, które miały-by chronić miasto zakochanych, leżące na 118 wysepkach połą-czonych 150 kanałami. bez ich pomocy wenecja rzeczywiście może zatonąć…
…Wenecjamoże zatonąć?
ta ponad 800-letnia dzwonnica katedralna, zbudowana we wło-skim miasteczku na piaszczystym gruncie, rzeczywiście mogłaby się przewrócić, gdyby nie zaangażo-wanie i wiedza eksperta od mecha-niki gruntów, prof. Johna burlanda. kiedy wziął ją pod swoją opiekę, wierzchołek tego architektonicz-nego ewenementu odchylał się od podstawy już o ponad 5 metrów! aż 10 lat trwały prace konserwa-torskie, zanim wieżę znów udo-stępniono do zwiedzania.
…Krzywa Wieża w Pizie mogła się przewrócić?
rzeczywiście, ratownicy na jego plażach są zbędni. Utopienie się w morzu martwym jest tak samo nierealne jak całkowite za-nurzenie nadmuchanego balona w wannie pełnej wody. morze jest bowiem wypełnione naj-bardziej słoną wodą na świecie i zawsze wypchnie nas na po-wierzchnię. mimo to każdego roku dochodzi wśród plażowi-czów do kilku tragedii. dzieje się tak wtedy, kiedy turysta zaśnie unoszony na morzu, a po prze-budzeniu nerwowo się obróci. wówczas może zakrztusić się wodą i rzeczywiście stracić życie.
…w Morzu Martwym
nie można się utopić?
te największe drzewa świata (las gigantów możemy zobaczyć w parku narodowym Sekwoi w USa) mają ponad 80 metrów wysokości, a do objęcia jedne-go drzewa potrzeba nawet kil-kunastu osób! kora sekwoi jest bardzo włóknista, gruba, pozba-wiona żywicy, a jej właściwości przypominają azbest – w efek-cie kora rzeczywiście chroni se-kwoję przed ogniem. Co więcej, w pobliżu sekwoi nie gasi się po-żarów, ponieważ nasiona olbrzy-ma najlepiej czują się w popiele spalonej ściółki.
…sekwoje są odporne na ogień?
Sekwoje mogą żyć 3 tys. i więcej lat, a ważą ponad 1000 ton!
…egipskie piramidywciąż kryją tajemnice?
znajduje się w birmie i jest przed-miotem pielgrzymek buddystów. kyaiktiyo pokryta jest płatkami 24-karatowego złota, ale nie to budzi największy zachwyt tury-stów. złota Skała jest wielkim głazem wzniesionym na szczycie urwiska i balansującym nad prze-paścią. według wszelkich praw grawitacji już dawno temu po-winna spaść! tak się jednak nie dzieje, co więcej kyaiktiyo raz na jakiś czas… unosi się w powietrzu. aby przekonać turystów i pielgrzy-mów, że to prawda, miejscowi przeciągają cienki sznurek mię-dzy skałą a jej podstawą. według naukowców ruchy skał mogą rze-czywiście dawać wrażenie, że ky-aiktiyo znajduje się przez ułamek sekundy w powietrzu.
…Złota Skałapotrafi się unosić?
według przepowiedni majów
świat przed zagładą uchroni od-
nalezienie grobu Cheopsa i prze-
niesienie jego mumii do sarkofa-
gu w piramidzie.
Legenda głosi, że złota Skała nie spada z urwiska tylko dzięki pojedynczemu włosowi buddy, który jest zatopiony w tym ol-brzymim kamieniu. fo
t. is
tock
phot
o.co
m
Reklama kajak wakacje 205x285.indd 1 2012-04-03 17:12:01
W PODRÓŻY śWiat 14
Nacieszyć się przestrzeniąNorwegia to kraj o jednym z najniższych wskaźników zaludnienia w Europie. Statystycznie człowieka można tutaj spotkać prawie dziesięć razy rzadziej niż w Polsce. I tego właśnie chcieliśmy. Nacieszyć się pięknem krajobrazu nieskażonego ręką człowieka.
Tomasz Gurdziołek
W PODRÓŻY śWiat
15
orwegia to jedno z wielu marzeń turystów podróżujących rowerem. Część z nich pragnie przejechać całą norwegię z południa na północ. dla nich żelaznym punk-tem wyprawy jest zdobycie przylądka północnego – najbardziej wysuniętego
kawałka stałego lądu w Europie kontynentalnej. Jeśli jednak wybieramy się na krótszy wypad, warto skupić się na zachodniej części kraju – krainie fiordów i najwyższych pasm górskich Skandynawii. wycieczka po tym regionie może nie będzie należała do najła-twiejszych ze względu na wybitnie górską konfigurację terenu, jednak walory krajobra-zowe wynagrodzą włożony wysiłek z nawiązką. wąskie i kręte drogi poprowadzone są nierzadko karkołomnymi serpentynami, aby wznieść się z poziomu morza po stromych ścianach fiordów wprost na płaskowyż i ponownie opaść do kolejnych fiordów.
Mosty, tunele i Droga Atlantycka
październikowe sztormy uderzają z impetem o osiem przerzuconych pomiędzy wysep-kami mostów drogi atlantyckiej. ta konstrukcja norweskich inżynierów i budowniczych została mianowana „dziełem konstrukcyjnym XX wieku” oraz znalazła się na pierwszym miejscu najlepszych dróg według pisma „the guardian”. a to tylko czubek góry lodowej wśród kilku setek górskich oraz podmorskich tuneli i mostów, łączących wyspy odległe
nieraz o kilka kilometrów. rekordzistą świata wśród tuneli drogowych jest łą-czący miejscowości Laerdal i aurlands tunel o długości 24,5 kilometra.
Ptasi raj
miłośnicy ptaków i birdwatchingu z pewnością nie ominą najbardziej wy-suniętej na południe koloni ptaków mor-skich w norwegii. Już samo dotarcie na miejsce gwarantuje dużo przeżyć, gdyż oprócz przeprawy promowej na wyspę gurskøya lub Hereidlandet trzeba „prze-skoczyć” trzema mostami pomiędzy kolejnymi wyspami. Sama wyspa robi niesamowite wrażenie. praktycznie nie-zalesiona, z jednej strony łagodnie opada
N
W PODRÓŻY śWiat 16
ku morzu, z drugiej, północno-zachodniej, urywa się nagle i ostrymi klifami opiera się zachodnim wiatrom i wysokim falom. klify te stanowią dom dla prawie pół miliona ptaków, które w okresie lęgowym wręcz przesłaniają niebo. z kilkudziesięciu lęgują-cych tam gatunków najbardziej urzekające są maskonury – małe ptaki z rodziny alk, przypominające pingwiny z dziobem papugi. do ich obserwacji nie potrzeba żadne-go sprzętu typu lornetka czy luneta, gdyż są prawie niepłochliwe i można je oglądać z odległości kilku metrów.
Dwoista natura Wikingów
w norwegii znajdziemy stosunkowo niewiele zabytków kultury materialnej. Jednak zdecydowanie warto poświęcić chwilę na odwiedzenie chociaż jednego z ponad stu kościołów słupowych, zwanych też kościołami klepkowymi. kościoły te są materialną pozostałością po wikingach i przypominają o ich dwoistej natu-rze – z jednej strony bowiem wikingowie oficjalnie wyznawali chrześcijaństwo, a z drugiej strony głęboko pozostawali w korzeniach pogańskich. w ornamentyce tych kościołów prym wiodą motywy węży i smoków, posplatanych w morderczym uścisku. Identyczne ornamenty można znaleźć na kadłubach i dziobach łodzi wi-kingów. najstarsze zachowane obiekty pochodzą z XII wieku i – co ciekawe – są w całości drewniane.
Sztokfisz smagany wiatrem
tradycyjna kuchnia norweska, pomimo dość surowego klimatu i niezbyt dużej różnorodności lokalnych składników, może nas nieraz zaskoczyć oryginalnością. na śniadanie nie może zabraknąć bułki z cienkim plasterkiem jedynego w swoim rodzaju brunatnego sera (brunost) o słodkim karmelowym smaku, produkowa-nego z serwatki. dania obiadowe to przede wszystkim ryby i owoce morza przy-
rządzane na setki sposobów. łososie, śledzie, a nawet wieloryby można do-stać w prawie każdej restauracji lub na targu. będąc na Lofotach, nie sposób nie spróbować suszonych niesolonych dorszy (tørrfisk) – sztokfiszów, które su-szą się smagane morskim wiatrem na sznurach rozciągniętych na wybrzeżu. wszystkie te kulinarne uciechy niosą jednak ze sobą pewien szkopuł. za za-mówione w restauracji danie trzeba niestety zapłacić kilkukrotnie wyższą kwotę niż w naszych rodzimych jadło-dajniach. nie jest tanio.
Jak dojechać?do norwegii można dotrzeć na kilka sposobów. drogą lotniczą dolecimy tutaj z kilku naszych lotnisk. poza se-zonem do oslo, bergen lub Stavan-ger można się wybrać za kilkadzie-siąt złotych w jedną stronę. Jadąc samochodem, można skorzystać z przeprawy promowej przez Szwe-cję lub danię.
fot.
t. g
urdz
iołe
k
W PODRÓŻY śWiat
17
bezpieczeństwonorwegia jest państwem, w którym ma się duże poczucie bezpieczeń-stwa. widać to na każdym kroku. pierwszeństwo dla pieszych i rowe-rzystów jest bezwzględnie przestrze-gane. także pozostawienie bagażu w miejscu publicznym na jakiś czas wcale nie musi oznaczać bezpowrot-nej jego utraty.
wszelkie informacje dla podróżujących
do norwegii na www.visitnorway.pl
W PODRÓŻYekspresem18
Absolwent wydziału prawa, dziennikarz, czasami rzecznik prasowy. Pasjonuje go literatura i wędrówki po świe-cie, zwłaszcza po Ameryce Łacińskiej. Nie omija żadnego zabytku i galerii malarstwa. Wspinał się na Cotopaxi, jeden z najwyższych czynnych wulkanów na świecie, spływał pontonem rwącym nurtem Rio Blanco. Zwiedził mniej więcej sześćdziesiąt państw. Liczy je, zamiast baranów, tylko wtedy, kiedy nie może zasnąć.
światEksprEsEm
wody słynnego jeziora titicaca przybierają trzy kolory. w swych płyciznach, zarośniętych rzęsą, są zielone, ale tam, gdzie głębokość sięga trzystu metrów, niebieszczą się, aby po-tem wpadać w granat. w kontraście z nimi pozostają żółcienie pływających wysp Uros In-dian Uru i ajmara. niektóre przekazy mówią, że przed wiekami zabroniono im osiedlać się nad brzegiem jeziora, inne, że z własnej woli wybrali taki tryb życia, aby odizolować się od Inków i Indian Collas. Jedno jest pewne: na początku mieszkali na łódkach z trzciny zwa-nej totora, ale z czasem zaczęli układać z niej warstwy, tworząc platformy. Pływające wysepki są grube na trzy metry, a nawet na osiem metrów. Wchodząc na nie, miałem poczucie, jakbym stąpał po potężnym trzcinowym pon-tonie albo gąbce. niełatwo było utrzymać równowagę. kiedy dolne warstwy pływa-jących wysp gniją, Indianie na wierzchu kładą kolejne trzcinowe dywany.
ajmara i Uru tak się przez lata zmieszali, że nie zachowali już czystości krwi. podobno przeżyło ich jeszcze kilkuset. mają na wysepkach domki, szkołę, kościół, a nawet pocztę. zawsze w takich przypadkach podziwiam maskaradę, do jakiej uciekają się tubylcy, aby zarobić na turystach. bo to oczywiste, że w swych barwnych, nieskazitelnie czy-stych strojach pozują do zdjęć i na różne sposoby, nie tylko sprzedając pamiątki, na-ciągają turystów. tak naprawdę większość z nich nie mieszka na wyspach, tylko na lądzie, w mieście puno, gdzie warto zobaczyć kilka kolonialnych zabytków.
drugiego takiego placu jak Jemaa
el-Fna w marrakeszu trudno na
świecie szukać. To połączenie
teatru ulicznego z widowi-
skami światła i dźwięku, mie-
szanina barw i zapachów. za-
klinacze syczących jadowitych węży
i skaczące małpy. Śpiewacy, kuglarze
i tancerze. Uzdrawiacze i akrobaci.
Sprzedawcy wody objuczeni meta-
lowymi naczyniami. w jaskrawych
strojach, wielkich czapach z frędz-
lami wyglądają jak czerwono-żół-
to-niebieskie papugi ary. berbe-
ryjscy starcy opowiadają baśnie
„tysiąca i jednej nocy”. Słychać
bębny i piszczałki. tłoczno jakby
zjechali z całego maroka.
Widowisko można oglą-
dać, pijąc kawę na tarasie
jednej z licznych restaura-
cji albo… zajadając zupę
z koziej głowy lub smażone
baranie jądra. Ciemne, wręcz
smoliste noce rozświetlane są
przez gazowe lampy i pochodnie.
Baranie jądra w Maroku
Maskaradadla turystów
Z Błażejem torańskim
prZeZ
fot.
isto
ckph
oto.
com
, b. t
orań
ski
„wino to esencja życia, to ziemia i słońce, to miłość. winem i chlebem wita się tutaj przybyszów. gdy jest chleb, wino i drugi człowiek, gruzin będzie szczęśliwy! mówi o tym połowa gruzińskich przysłów” – napisał mój serdeczny kolega woj-ciech górecki w swej świetnej książce „toast za przodków”.
Saperawi, mukuzani, kindzmarauli, cinandali – nazwy szczepów i gatunków winorośli, których w gruzji uprawia się ponad pół tysiąca, rzeczywiście brzmią jak muzyka i poezja. Najsłynniejsze są wina z kachetii, gdzie niemal w każdym domu produkuje się rocznie na własne potrzeby oko-ło tysiąca litrów! wina tradycyjnie fermentują w kwewri – wielkich glinia-nych amforach zakopanych w ziemi. Są wyśmienite, pozbawione chemii, pite przez gruzinów litrami. Już w połowie XIX wieku na jednego mieszkańca tyflisu (jak wtenczas nazywało się tbilisi) przypadało średnio osiemset butelek rocznie. ale i dzisiaj bywa, że na suprach, gruzińskich ucztach, trwających nawet do bia-łego rana, na jednego biesiadnika przypada po kilka, a może i kilkanaście butelek wina! nie popija się jednak, jak w polsce, nie przekrzykuje toastami, bo o tym, kiedy można chwycić za kielich, decyduje tamada. on – zwykle najstarszy, najwyższy rangą w towarzystwie – wznosi toasty. Wygłasza je ze śmiertelną powagą, co najmniej przez kilka, kilkanaście minut. „za ojczyznę, za rodzinę, za przodków…” – jakby pozował niko pirosmaniemu, gruzińskiemu nikiforowi. na obrazach słynnego prymitywisty – pisze wojtek gó-recki – „biesiadnicy prężą się, jakby pozowali do fotografii, żadnych zbędnych ge-stów, czasem tylko półuśmiech, choć oczy zdradzają niekiedy skłonność do figli”.
potwierdzam, tak to wygląda. brałem udział w takiej uczcie na kachetyjskiej wsi. w malowniczym miasteczku Signagi, oczywiście w kachetii, pierwsze kroki skie-rowałem do centrum informacji turystycznej. nikogo tam nie było, ale z sąsied-niego baru dobiegały śpiewy, jakby przed występem ćwiczył chór męski. kilku dostojnych gruzinów siedziało przy szklankach z czerwonym winem domowej roboty, na talerzach parowały chinkali, pierogi w kształcie „sakiewek” z farszem mięsnym. zaprosili mnie do stolika, wypełnili szklanicę. po pierwszym toaście jednak przeprosiłem, bo przecież przyjechałem do Signagi zwiedzać, a nie biesia-dować. po kilku godzinach wędrówek wracałem do autobusu obok tego samego baru. gruzini na chwiejnych nogach pakowali się do samochodu. – zapraszamy jutro! – usłyszałem.
tamada wygłasza toasty
rEkLama
REJSY REJSY WYCIECZKOWEWYCIECZKOWE
DZIECI GRATIS*
* na wybrane oferty dzieci
płacą tylko opłaty portowe
W CENIE:PEŁNE WYŻYWIENIEWIDOWISKA, KONCERTY, DYSKOTEKIANIMACJE, BASENY, SIŁOWNIA I JACUZZI
PEŁNA OFERTA REJSÓW WYCIECZKOWYCH infolinia: 801 000 351 • tel. kom. 509 110 845 • www.namorzu.pl
Z WŁOCH PO CZARNOGÓRĘ 8 dni Triest – Ankona – Dubrownik – Korfu – Argostoli – Kotor – Split – Triest STATEK COSTA CLASSICA***+termin: czerwiec, lipiec, sierpień, wrzesień 2012
od 299 EUR/os.+ 120 EUR (opłaty portowe)
FIORDY NORWESKIE z polskim pilotem 8 dni Kopenhaga – Flam – Bergen – Stavanger – Oslo – Warne-munde – Kopenhaga STATEK COSTA FORTUNA**** termin: 29.07 – 05.08.2012
od 755 EUR/os.+ 125 EUR (opłaty portowe)
Z SZANGHAJU DO SINGAPURU z polskim pilotem 19 dni Szanghaj (Chiny) – Naha Okinawa (Japonia) – Keelung (Tajwan) – Hong Kong, Sanya (Chiny) – Halong Bay, Da Nang, Ho Chi Minh City (Wietnam) – Singapur STATEK COSTA VICTORIA**** termin: 31.10.-18.11.2012
od 1799 EUR/os.+ 429 EUR (opłaty portowe)
w_podrozy_2012_2.indd 1 2012-04-27 15:48:01
rEklama oddziElniE w foldErzE
rEklama oddziElniE w foldErzE
rEklama oddziElniE w foldErzE
PODRÓŻePOlSKa 22
azimierz dolny położony jest nad brzegiem wisły, w krainie Lessowych wąwozów, przez co w sposób naturalny stał się idealnym kierunkiem dla lubiących długie spacery w towarzystwie przyrody i własnych myśli.
Spokój tego miasteczka wyczuwalny jest na każdym kroku. nieprzypadkowo. z rozmów z mieszkańcami dowiedziałem się, że władze miasta bardzo dbają chociażby o to, by ograniczyć do minimum i nie wieszać tych najbardziej agre-sywnych reklam i bannerów. – to miejsce ma być azylem dla odwiedzających nas turystów, zmęczonych gwarem i komercją dużych miast – usłyszałem.
Niecodzienny Kazimierz
magiczny klimat można poczuć już po minięciu tabliczki z napisem „ka-zimierz dln.” Latarnie oświetlające krętą drogę, przyuliczne budyneczki i płynąca leniwie z prawej strony wisła sugerują, że zmieniamy otoczenie na takie, które nie ma nic wspólnego z codziennością życia w warszawie czy innym wielkim mieście. minutę później wjeżdżamy już do ścisłego cen-trum kazimierza. po zakwaterowaniu się w przytulnym hotelu o literackiej nazwie „dwa
księżyce” – mimo zmęczenia – nie moż-na sobie odmówić pierwszego
wieczornego spaceru po ryn-ku, którego bajkowy klimat
robi za każdym razem niesamowite wrażenie. atmosferę tworzą zbu-dowane wokół rynku ka-mieniczki z początku XVII wieku, drewniane pod-cieniowe domy, pięknie oświetlona zabytkowa studnia na samym jego
środku i – w moim odczuciu przede wszystkim – nieśmiałe
jak na dzisiejsze czasy szyldy budynków usługowych: „kawiarnia”, „galeria”,
Raz do roku Kazimierz Dolny – miasteczko o typowo męskiej nazwie – przybiera… damskie kształty. Cykl imprez pod wspólną nazwą „Kazimierz bywa kobietą” stał się okazją do wczesnowiosennego spaceru po tym zamieszkałym przez dwa tysiące osób wyjątkowym miejscu na mapie Polski.
* tytuł tomiku wierszy Leszka Długosza, poety i kompozytora
Maciej Faryna
„Na rynku usiąść w Kazimierzu…” *
K
widok na kazimierz z Góry Trzech krzyży
PODRÓŻePOlSKa
23
„pamiątki” – niewielkie, nienachlane, wszystkie w stonowanych kolorach. po prostu – „apteka”. bez wielkich tablic z aktualnymi promocjami, bez wielkiego neonowego czerwonego serca. taki kra-jobraz naprawdę uspokaja.
Kazimierz z nadwagą
majowe wydanie magazynu „w podró-ży” obfituje w tematy kulinarne, nie sposób więc nie zahaczyć tej kwestii, pisząc o kazimierzu dolnym. najsłyn-niejszym bodaj spożywczym symbo-lem miasteczka jest drożdżowy wypiek w kształcie koguta, który można nabyć właściwie w każdym zakątku. wiążą
się z nim nawet legendy, m.in. o diable, który zjadał okoliczne czarne koguty. dotarłem chyba jednak do prawdziwej wersji początku tej tradycji. otóż ojciec zmarłego przed kilkoma laty słynnego kazimierskiego piekarza, Cezarego Sarzyńskiego, zrobił któregoś dnia swoim synom bułeczki w kształcie koguta, które ci zabrali do szkoły, co wywołało sensację wśród dzieciaków. od tego dnia kogut na stałe zagościł w menu istniejącej po dziś dzień piekarni Sarzyńskich. ot, cała historia, której sedno tkwi w miłości do dzieci.Innym miejscowym przysmakiem może już wkrótce stać się tradycyjny żur z kiełbasą podawany w restauracji „dwa księżyce”, dla którego ponoć warszawianie przez całą drogę na Lubelszczyznę nic nie jedzą, by móc poczuć pełnię jego smaku. w istocie, war-to spróbować! wszystkie inne żurki, których próbowaliśmy przecież w życiu setki, przy tym kazimierskim nieco bledną.
błędem byłoby też nie spróbować serwowanej w kawiarni „Faktoria” gęstej, jedwabi-stej w smaku, czekolady z najróżniejszymi dodatkami. przygotowują tu wszystkie rodza-je czekolady: gorzką, mleczną, białą i podają w nieprzyzwoicie dużych kubkach. Inna sprawa, że wizyta w „Faktorii” może znacznie utrudnić nam powrót do domu z powodu kalorycznych nadużyć… następny dzień można jednak zacząć od przebieżki nadwiślań-skim bulwarem i nieco przygasić grzechy dnia poprzedniego.
Kazimierz „odnowiciel”
dla zapracowanych i zabieganych mieszkańców dużych miast, weekend w kazimierzu dolnym może posłużyć za balsam dla duszy zmęczonej codziennymi obowiązkami. Urokliwe uliczki i kamieniczki połączone z atrakcjami przyrodniczymi okolicy mogą na długie tygodnie naładować akumulatory tym, którzy potrzebują więcej energii. tu jest po prostu zupełnie inaczej.
fot.
Urz
ąd m
iast
a ka
zim
ierz
dol
ny, I
. Far
yna,
a p
ietr
zak
wąwóz lessowy
kościół farny
manufakTura czekolady
kamienica na rynku
rynek w kazimierzu
W Krainie Legend Świętokrzyskich gracze, podziele-ni na plemiona, spotykają postaci z najdawniejszej, owianej legendami przeszłości: piękne czarownice – rzucające złe uroki na zagubionych wędrowców – bogobojnych mnichów oraz mądre zielarki, radzące, jak pokonać czyhające zewsząd niebezpieczeństwa. W klimacie złych i dobrych mocy, czarów, magii i ta-jemnic, baśni i podań, poruszają się turyści starsi i całkiem mali, rodzice i ich dzieci. Otoczeni potworami, czarownicami, zbójami, ale i dobrymi duszkami, zanu-rzają się w świecie wyobraźni.
Już po grze – po harcach, hu-lankach i swawolach – w bla-sku mistycznego ognia, przy-stępują do wspólnej biesiady z postaciami, w które wcielili się mieszkańcy gminy Bieliny. Cze-ka ich uczta kulinarna: kiszka z piekielnego kociołka, gołki zbója Kaka, sabatowe przy-smaki, diabelskie kołacze. Ale i wtedy jest czas na śpiewy, tańce, dobrą muzykę ludową lub współczesną.świętokrzyskie jest kra-iną bogatej historii i dzie-wiczej natury, idealnym celem weekendowych wypadów całych rodzin, niezwykłych atrakcji, które do-
rosłych wciągają w świat dziecięcych marzeń, a dzieci czynią najszczęśliwszymi na świecie.
„W Pacanowie kozy kują, więc Koziołek, mądra głowa, błąka się po całym świecie, aby dojść do Pacanowa. Właśnie nową zaczął podróż, by ją skończyć w Pa-canowie. A co przeżył i co widział, film ten wszystko
W krainie dziecięcych marzeń
Świętokrzyskie jest krainą boga-tej historii i dzie-wiczej natury, idealnym celem weekendowych wypadów całych rodzin, niezwy-kłych atrakcji, które dorosłych wciągają w świat dziecięcych ma-rzeń, a dzieci czy-nią najszczęśliw-szymi na świecie.
Przez ostępy leśne i malownicze zakątki Gór świętokrzyskich wiedzie trasa legend i mocnych
wrażeń. nie jest to jedna z wirtualnych gier strategicznych na ekranie komputera, ale prawdziwa
przygoda w rzeczywistości.
euroPeJskie cenTrum BaJki im. koziołka
maTołka w Pacanowie
muzeum zaBawek i zaBawy
w kielcach
wam opowie” – któż nie zna tych bajek o dziwnych przygodach Koziołka Ma-tołka, postaci stworzonej przez Kornela Makuszyńskiego. Ale przecież Paca-nów to nie jest miejscowość fikcyjna. w niej właśnie, w po-wiecie buskim, przy ulicy imie-nia słynnego autora, znajduje się europejskie centrum Bajki. To międzynarodowy ośrodek kultury, którego celem jest uczyć, bawiąc. Są tam sale warsztatowe, kinowa i teatral-na, wystawa „Bajkowy świat”, wciąga-jąca do zabawy technikami multime-dialnymi, a wokół budynku rozciąga się Ogród Zmysłów z altanami, kuźnią rodem z bajki „120 Przygód Koziołka Matołka” i amfiteatrem nad stawem. Nieprzypadkowo Pacanów ma być przy-szłą Europejską Stolicą Bajek!
Przez legendy, podania i bajki łatwiej przenieść się w świat sprzed dwustu milionów lat! czyli w krainę dinozaurów, których autentyczne ślady zachowały się w rezerwacie przyrody, w Gagatach sołty-kowskich, w powiecie konec-kim. Dzięki syderytom, rudom żelaza, tamtejsza ziemia jest zabarwiona na czerwono i przypomina krajobraz po-wierzchni Księżyca! Nie trzeba zama-wiać kosztownej podróży kosmicznej na pokładzie rosyjskiego Sojuza, wy-starczy wybrać się w Świętokrzyskie! Oprócz śladów rodem z Parku Juraj-skiego spotkamy tam rzadki minerał
– gagat, zwany czarnym bursztynem. Służył on do wyrobu biżuterii, ale – co ciekawsze – od niego wywodzi się sta-ropolskie określenie „gagatek”…
Największą atrakcją jest jednak ślad allozaura, długi na ponad 60 cm. Drugi trop przypisuje się zauropodom, dino-zaurom-roślinożercom. Nic dziwnego, że na tej samej ziemi świętokrzyskiej, w Bałtowie (powiat ostrowiecki) po-wstał w sierpniu 2004 roku Park Ju-rajski, raj dla dzieci. Pieczołowicie zrekonstruowane modele kil-kudziesięciu gadów i innych wymarłych zwierząt natural-nej wielkości pozwalają zagłę-bić się w 500 mln lat historii ziemi! Od pierwszych skamielin po narodziny człowieka. Trasa turystycz-na prowadzi obok kaskad, oczek wod-nych, bujnej roślinności.
Tymczasem gady żywe, aczkolwiek za-grożone wyginięciem, można oglądać w stolicy regionu: w Kielcach. W eg-zotarium są pyton cejloński i tygrysi, kameleon jemeński, waron nilowy i… boa dusiciel. Nie należy jednak straszyć nim dzieci, lepiej pokazać im łagodne żółwie stepowe. a po atrakcjach w bałtowskim Jura Parku i w egzotarium, zabrać swo-je pociechy do muzeum za-bawek i zabawy, gdzie jeden z eksponatów – niemiecka lal-ka woskowa – pochodzi z XViii wieku. Przedwojenne gry planszowe
aD
veR
tORi
al
czy instrumenty muzyczne nie zadowo-lą pewnie dziewczynek tak bardzo jak pokoiki dla lalek. Ale muzeum od cza-su do czasu ma jeszcze jedną atrakcję: wraz z Teatrem Lalki i Aktora Kubuś or-ganizuje teatralne spektakle dla dzieci i … dorosłych. Tak, mogą tam się do-brze bawić także rodzice, jak na spek-taklu „Putin na nartach” w wykonaniu czeskich lalkarzy Teatru Lišeň z Brna …
Jednym z lepszych pomysłów na rodzinny wypad weeken-dowy jest jednak pałac Popie-lów przy trasie kielce-staszów. O tym dumnym pałacu, przebudowa-nym na fundamentach starego zamczy-ska, pisał w „Popiołach” Stefan Żerom-ski. Ale dla dzieci nie historia będzie tam najważniejsza i nie uroczy zespół parkowy, tylko stado amerykańskich bizonów. W Świętokrzyskim, w środku Polski, spacerują one majestatycznie po pastwisku, niektóre wielkie jak paro-wozy, i skubią trawę niczym na Dzikim Zachodzie.
A 3 czerwca w Parku Etnograficznym w Tokarni pod Kielcami, gdzie kręcono film o słynnej cygańskiej poetce Papu-szy, czekają na turystów wyjątkowe atrakcje „Vii świętokrzyskiego Jarmarku agroturystycznego”. Z okazji Dnia Dziecka przewidziano kon-kursy z nagrodami, gry, zabawy, występy szczudlarzy, a rodzice będą mogli degu-stować regionalne potrawy i przebierać w wyrobach rękodzieła artystycznego.
więcej informacji o regionie na:www.swietokrzyskie.travel i www.wrota-swietokrzyskie.pl
regionalne centrum informacji Turystycznej, tel. 41 348 00 60
Jura Park BałTów
zesPół Pałacowy w kurozwękach
fot.
k.pę
czal
ski,
arch
iwum
Um
w
zy lubi pan podróżować? Na co dzień mieszkam w Po-znaniu, ale co najmniej raz
na dwa tygodnie wybieram się w trasę do Łodzi, do mojej rodziny, a ponadto podróżuję w sprawach zawodowych. Ponieważ współpra-cuję z wieloma firmami jubilerskimi i biorę udział w wystawach, często można mnie spotkać w pociągach jadących do i z Gdańska, Krakowa, Łodzi, Warszawy. Poruszam się nie-
Lubię podróżować intercity
28
C mal po całej Polsce, a podróże Intercity to moje ulubione. Sama podróż jest dla mnie relaksem – tak było kiedyś i tak jest dzisiaj. W latach 90. szcze-gólnie często jeździłem do Krakowa. Gdy miałem wybierać między podróżą samochodem a podróżą pociągiem, zawsze jednak wybierałem pociąg, który wiązał się z bezpieczeństwem i komfortem podróży. Wystarczyło wsiąść do przedziału, zająć miejsce i spokojnie wysiąść na wybranej stacji.
gdzie ostatnio pan zawitał?Jednym z moich ostatnich dłuższych wyjazdów była podróż Intercity z Pozna-nia do Trójmiasta, gdzie uczestniczyłem w targach „Amberif”. W tym samym czasie – z ramienia Swarovskiego – prowadziłem warsztaty dla najlepszych polskich firm jubilerskich, używających znanych na całym świecie kryształów oraz zaprezentowałem trendy w jubilerstwie na 2013 rok.
Jak spędza pan czas w pociągu?Odpoczywam, a w czasie dłuższych podróży przygotowuję nowe projekty. W drodze do celu tworzę nie tylko biżuterię, jak choćby bransolety i pier-ścionki, ale i zegarki. Zegarkami zainteresowałem się jeszcze wcześniej niż biżuterią. Inspirował mnie ich nieodgadniony mechanizm i często wymyślne formy, które podziwiałem w antykwariatach i na sklepowych wystawach. Ta pasja była tak silna, że zacząłem czytać o zegarach i w końcu sam je projek-tować. Dziś niewiele osób pamięta, że każdy przedwojenny kolejarz u progu swojej drogi zawodowej dostawał firmową omegę. Bez zegarków nie mogą się obyć ani kolejarze, ani dworce i pociągi, które przybywają na czas.
fot.
a. S
erbi
ńska
Rozmowa z Tomaszem Ogrodowskim, projektantem biżuterii
akie są założenia przygotowywa-nego nowego systemu?Celem DSS jest zapewnienie
bardziej efektywnego zapełnienia pociągów oraz zwiększenie dostęp-ności usług oferowanych przez naszą spółkę. Głównym założeniem jest wy-korzystanie zależności pomiędzy ceną a popytem (tańsze bilety tam, gdzie jeździ mniej pasażerów). Zapłacimy mniej także wówczas, gdy kupimy bilet wcześniej. Cena będzie zależeć jeszcze od kilku innych czynników, np. dostępności miejsc w danym pociągu, dnia tygodnia czy godziny odjazdu ze stacji. Należy zaznaczyć, że system będzie narzędziem współpracują-
Super Bilet można kupić w nowych cenach – już od 29 złotych. W wybranych pociągach nawet trzykrotnie zwiększono pulę promocyjnych biletów.
edług nowych zasad, zamiast dotychczasowych
trzech stopni cenowych, dostępne są teraz cztery. w pierwszej kolejności sprzedawane są Super bilety na miejsca za 29 złotych, następnie – po ich wyczerpaniu – za 39 zł i 59 zł, a jako ostatnie – w cenie 79 zł. Cena Super biletu obejmuje także rezerwację miejsca.
w
Super Bilet jeSzcze tańSzy
29
Super bilet obowiązuje w 2. klasie pociągów kategorii EIC i Ex. można go kupić najwcześniej na 30, a najpóź-niej na 3 dni przed odjazdem pociągu (nie wliczając dnia odjazdu). Sprzedaż prowadzona jest wyłącznie w Internecie na stronie www.intercity.pl.
od 15 kwietnia br. podróżujący z pkp Intercity mogą kupować bilety przez dowolne przenośne urządzenie mające dostęp do sieci internetowej, bez konieczności drukowania blankietu biletowe-go. wystarczy, że podczas kontroli pasażer poka-że konduktorowi kod biletu na ekranie smartfona, laptopa czy tabletu (minimalne rozmiary ekranu to 25 na 25 mm). (kms)
DSS przyszłościDzięki systemowi dynamicznej sprzedaży biletów (DSS) pasażerowie będą mogli jeszcze dokładniej określić preferowane
miejsce w pociągu – mówi Jakub Zachor, zastępca
dyrektora w Biurze Zarządzania Produktami PKP Intercity.
J cym z istniejącym obecnie systemem sprzedaży. Będzie jego unowocześnie-niem.
Na jakie jeszcze udogodnienia może liczyć pasażer?Chcielibyśmy, by system umożliwiał podróżnym wybór konkretnego miej-sca w pociągu, by pasażer mógł za-decydować, że np. chciałby siedzieć w wagonie nr 5, w wybranym prze-dziale, na miejscu przy korytarzu, ty-łem do kierunku jazdy. Chcemy, aby mógł to zrobić m.in. przez Internet. Wtedy jednym kliknięciem wybrałby interesujące go miejsce, tak jak np. przy zakupie biletu do kina.
kiedy nowy system zostanie wprowa-dzony?Najpóźniej ruszy wraz z dostawą nowych składów zespolonych, czyli w 2014 roku. Chcielibyśmy jednak uruchomić go wcze-śniej.
Czy będzie dostępny dla wszystkich pa-sażerów? Każdy pasażer będzie mógł skorzystać z tego systemu. Obejmie on nie tylko nowe składy zespolone, ale także pocią-gi Ex i EIC. Docelowo chcielibyśmy, aby był dostępny również w pociągach EC (w komunikacji krajowej) oraz w pocią-gach TLK.rozmawiała Ewa Świderska
Podróż pociągiem może być świetną okazją do pracy lub zabawy w dużym gronie. Narady, szkolenia, a może klubowe party lub wesele? Idealną przestrzenią dla nich są wagony konferencyjne PKP Intercity. Na szyny właśnie wjechały dwie „salonki”.
30
Współczesne salonki
507a – sala konferencyjna
Andrzej Skwarek
508a – sala konferencyjna
507a – bar
507a – multimedia
Całe wnętrze wagonu 508a jest klima-tyzowane i objęte bezprzewodową sie-cią komputerową wi-Fi z dostępem do Internetu. Urządzenia wzmacniające sygnał telefonów i modemów gSm (tzw. repeatery) zapewniają dostęp do mo-bilnej telekomunikacji nawet podczas przejazdu pociągu przez tereny znajdują-ce się poza zasięgiem naziemnych stacji bazowych gSm.
Systemy audiowizualne obu „salonek” można ze sobą połączyć. Specjalne złącze elektroniczne w 508a zapew-nia dwukierunkową transmisję obrazu i dźwięku między wagonami. dzięki temu w konferencji może wziąć udział nawet 50 osób.
wagony konferencyjne mogą być do-łączone do dowolnego rozkładowego pociągu pkp Intercity. koszt wynajmu, w zależności od trasy, wynosi od kilkuna-stu do kilkudziesięciu tysięcy złotych.
31
Berlin coraz bliżejNa dzień przed rozpoczęciem Euro 2012, 6 czerwca, PKP Intercity uruchomi bezpośrednie dzienne połączenie pomiędzy Gdynią a Berlinem.
ociąg kategorii EuroCity będzie kursował codziennie. pasażerowie będą mogli wy-ruszyć z gdyni w godzinach rannych (pla-
nowana godz. odjazdu to 6:06), a podróż do stolicy niemiec, na trasie liczącej ponad pół ty-siąca kilometrów, potrwa ok. 6,5 godziny. pociąg zatrzyma się m.in. w Sopocie, gdańsku, tczewie, bydgoszczy, gnieźnie, poznaniu i Frankfurcie.
z berlina pociąg będzie wyjeżdżał po południu (planowany odjazd z dworca Hauptbahnhof o 15:40) i dotrze do trójmiasta późnym wieczo-rem (na stacji gdańsk główny będzie o 22:04).
P Ryszard Sokólski, naczelnik Wydziału Kształtowania Produktów Międzynarodowych PKP Intercity:
Nowe bezpośrednie połączenie pomiędzy Trójmiastem i Berlinem powinno znacznie ożywić kolejowe przewozy pasażerskie między Polską a Niemcami. Zresztą, to połączenie z sukcesem funkcjonowało przez długie lata, ale w 2006 roku zostało zlikwidowane z przyczyn zależnych od strony niemieckiej. Liczymy na duże zainteresowanie podróżnych, choćby ze względu na to, że dzięki dobrej sieci zsynchronizowanych połączeń stanie się możliwy przejazd w ciągu jednego dnia z Trójmiasta do Paryża, Brukseli, Amsterdamu czy Zurychu. Będzie to więc ko-rzystne połączenie nie tylko dla tych, którzy chcą załatwić sprawy w Berlinie, ale także dla podróżnych udających się do innych miast, np. w celach turystycznych. (as)
agon typu 507a znakomicie nadaje się na wszelkie wyjazdy o mniej oficjalnym, czy wręcz
rozrywkowym charakterze. Jego wnętrze można przedzielić dźwiękoszczelną ścianą pomiędzy częścią konferencyjną i barową. głównym elementem sali konferencyjnej jest stół dla 20 osób. w jego blat wbudo-wano gniazda do zasilania komputerów przenośnych. pasażerowie mogą korzystać z bezprzewodowego Internetu. Jest 40-ca-lowy ekran LCd, odtwarzacze dVd, Cd i VHS oraz system nagłośnienia z czterema bezprzewodowymi mikrofonami.
w części wypoczynkowej wagonu moż-na usiąść przy barze lub na wygodnych sofach. zapleczem baru jest aneks ku-chenny wyposażony m.in. w kuchenkę mikrofalową, ekspres do kawy, zmywar-kę i kostkarkę do lodu.
Wagon typu 508a ma bardziej oficjalny charakter. przy stole konferencyjnym
w może pracować 28 osób. gniazdka elektryczne zostały ukryte pod klapka-mi w blacie. na końcach sali zawieszo-no dwa duże monitory umożliwiające wyświetlanie prezentacji i materiałów konferencyjnych oraz dwa mniejsze, pokazujące aktualny obraz z kamer po-kładowych. Sprzęt multimedialny po-zwala na odtwarzanie obrazu i dźwięku z niemal wszystkich dostępnych no-śników analogowych i cyfrowych. Stół oraz krzesła można wymontować, za-mieniając wnętrze wagonu np. w salę taneczną.
w oddzielnych pomieszczeniach miesz-czą się: salonik VIp, szatnia, kuchnia oraz dwa przedziały wC z zamkniętym obie-giem. wyposażony w meble z naturalnej skóry, dźwiękoszczelny salonik jest ideal-nym miejscem do rozmów w mniejszym gronie. odrębny system audiowizualny umożliwia śledzenie w nim obrad pro-wadzonych w sali konferencyjnej.
32
Szybciej niż kurieremWażne dokumenty lub inna przesyłka muszą szybko i bezpiecznie dotrzeć na drugi koniec Polski? Wyślij je pociągiem! Przesyłka konduktorska to najszybszy sposób przesyłania paczek pomiędzy setkami miejscowości.
rzesyłkę konduktorską można nadać we wszystkich krajowych pociągach pkp Intercity, które są zestawione
z wagonów (nie dotyczy połączeń obsługi-wanych pociągami jednoprzestrzennymi Ed74). taka usługa dostępna jest również w wybranych pociągach międzynarodo-wych. koszt – niezależnie od liczby kilome-trów – to 30 złotych.
Idealne wymiary
przesyłka nie może być cięższa niż 10 kg i przekraczać wymiarów 20 x 40 x 50 cm, a jeżeli jest to rulon – nie może być więk-szy niż 150 x 20 cm. Jeśli w danym pociągu liczba przesyłek jest niewielka i w przedzia-le służbowym jest miejsce, do przewozu przyjmowane są pakunki o większych wy-miarach (ich waga nie może jednak prze-kroczyć 20 kg). w takim przypadku pobie-rana jest podwójna należność.z gotową paczką udajemy się na dwo-rzec i przekazujemy ją bezpośrednio
P kierownikowi pociągu. osoba nadająca przesyłkę otrzymuje pisemne pokwito-wanie jej przyjęcia i może już powiada-miać odbiorcę, o której godzinie pociąg przyjeżdża do stacji, z której należy odebrać pakunek.
Informacje z „niezbędnika”
na stacjach warszawa Centralna, warsza-wa wschodnia i Szczecin główny działają stacjonarne punkty obsługi przesyłek kon-duktorskich. za dodatkową opłatą (11 zł) można zlecić nadanie lub odebranie pacz-ki ze wskazanego pociągu.Szczegóły oferty, w tym wykaz pociągów i odcinków, na których przewożone są przesyłki konduktorskie, można spraw-dzić na stronie internetowej www.inter-city.pl w zakładce „niezbędnik podróż-nego”. pociągi z tą usługą oznaczone są również na plakatowych i internetowych rozkładach jazdy.
Kamil Świętoń
33
IntercIty dla kibiców1700 wagonów, ponad 260 lokomotyw,
50 dodatkowych pociągów w komunikacji krajowej
i 61 specjalnych składów zamówionych przez kibiców
z zagranicy – to tylko niektóre liczby, którymi można
„zmierzyć” przygotowania PKP Intercity do Euro 2012.
by zapewnić sprawny dojazd do turniejowych miast, w ko-munikacji krajowej zostanie
uruchomionych 50 dodatkowych pociągów, z których każdy będzie składał się z 11 wagonów i zabie-rze 800-900 pasażerów (będzie obowiązywać całkowita rezerwa-cja miejsc i specjalna taryfa). na wypadek bardzo dużej frekwencji, w dniu meczu w warszawie, pozna-niu, gdyni i we wrocławiu, „w po-gotowiu” będzie czekał co najmniej jeszcze jeden dodatkowy skład.
A
Euro 2012
– Jesteśmy przygotowani na różnego rodzaju sytuacje, przewi-dujemy nawet kilkukrotny wzrost liczby pasażerów w stosun-ku do najbardziej „obłożonych” okresów w ciągu roku – mówi Janusz Malinowski, prezes PkP Intercity.
na mecze będzie można wybrać się także regularnie kursującymi pociągami pkp In-tercity. zapewnią dojazd na ok. 3 godziny przed pierwszym gwizdkiem, a w podróż powrotną fani futbolu wyruszą 1,5 godziny po meczu lub 30 minut po zamknięciu stre-fy kibica. Intercity zadba, by składy te były jak najdłuższe. – naszym celem, jako prze-woźnika, jest zapewnienie bezpiecznego, sprawnego i wygodnego środka transportu. Chcemy zaoferować dobry standard i w jak najlepszych warunkach przewieźć naszymi pociągami kibiców na poszczególne mecze – deklaruje Janusz malinowski. – obecnie dysponujemy 1500 wagonami oraz 250 lokomotywami. do czerwca będziemy mieli o ok. 200 wagonów i 11 lokomotyw więcej – dodaje prezes malinowski.
Andrzej Skwarek
fot.
b. b
anas
zak
Mistrzowskie lokoMotywyZ okazji Euro 2012 PKP Intercity
przygotowało niespodziankę dla
kibiców. Barwami państw startujących
w turnieju, a także wizerunkami
polskich stadionów zostało udekorowanych 20 lokomotyw.
odobny projekt został zrealizowany przez koleje austriackie podczas poprzednich mistrzostw piłkarskich, ale Intercity wprowadza wła-sne pomysły. nowością są wizerunki stadionów na lokomotywach.
oprócz barw narodowych pojawi się także hasło „kolej porusza kibiców” przetłumaczone na 15 języków.
kolejna ważna innowacja to możliwość sprawdzenia z wyprzedzeniem w Internecie (na specjalnej podstronie witryny Intercity), kiedy i na jakich trasach kursują kolorowe lokomotywy. to duże udogodnienie np. dla tych, którzy chcą „zapolować” na nie z aparatem fotograficznym.
do projektu wytypowano 10 Husarzy i tyle samo elektrowozów Ep09. „mistrzowskie” lokomotywy będą kursować do końca października. każ-da z nich przejedzie ok. 140 tys. kilometrów, a – według szacunków – zo-baczy je w sumie 1,5 miliona osób. (as)
P
Polska – UkrainaPodczas mistrzostw piłkarskich dodatkowo bę-dzie kursować pięć par pociągów, w tym trzy pary między Przemyślem i lwowem oraz dwie pary między Kijowem a Warszawą.
Polska – CzechyDo Wrocławia, gdzie zagrają nasi południowi są-siedzi, dotrze 12 specjalnych pociągów, urucho-mionych przez czeskie koleje.
Polska – NiemcyKażdego dnia PKP intercity uruchamia cztery pary pociągów Berlin-Warszawa-express oraz jed-ną parę w relacji Hamburg – Kraków, przez Berlin i Wrocław. Składy tych pociągów podczas euro zostaną maksymalnie wydłużone. Od 6 czerwca będzie dostępne nowe, dzienne połączenie ka-tegorii eurocity między trójmiastem a Berlinem.
Polska – RosjaObecnie Warszawę i Moskwę łączy jeden pociąg z ok. 240 miejscami, tymczasem według prognoz na każdy mecz reprezentacji Rosji wybiera się ok. 3,5 tys. kibiców. Dlatego PKP intercity planuje uru-chomienie siedmiu par dodatkowych pociągów – trzech bezpośrednich na trasie Moskwa – War-szawa oraz czterech w relacji Moskwa – terespol.
Z Polish Pass na EuroPKP Intercity jest partnerem międzyna-rodowego programu Polish Pass. po-siadacz karty Polish Pass zakupionej na przewozy kolejowe PKP intercity będzie miał prawo podróżowania pociąga-mi spółki w komunikacji krajowej, w kla-sie 2. Oferta obejmuje pociągi express (ex), expressic (eic), eurocity (ec) oraz twoje linie Kolejowe (tlK). Polish Pass uprawnia do odebrania w kasie lub pobrania przez stronę www.intercity.pl bezpłatnej miejscówki. Koszt Polish Pass na przejazdy PKP intercity wynosi: 289 zł za bilet 3-dniowy, 399 zł za 7-dnio-wy i 949 zł za przejazdy w czasie 27 dni turnieju. W okresie obowiązywania bile-tu liczba przejazdów jest nieograniczo-na. Sprzedaż i szczegóły oferty Polish Pass na stronie www.polishguide2012.pl.
PKP Intercity kolejny raz uczestniczy w Nocy Muzeów. 19 maja można wybrać się
koleją na nocne zwiedzanie
muzeów w Gdańsku, Gdyni,
Sopocie, Katowicach, Poznaniu,
Warszawie i Wrocławiu, a bilet
Intercity z muzealną pieczęcią
będzie uprawniał do powrotu
(na określonych warunkach).
Mistrzowskie lokoMotywy
35
MUZEAlNy ODjaZD Z PKP inteRcitY
arunki oferty MuZEalNy odJaZd są proste – wystarczy kupić bilet jedno-razowy wraz z miejscówką do jednego
z wymienionych miast, a na miejscu uzyskać stempel jednej z odwiedzanych placówek kul-turalnych. bilet z pieczęcią będzie uprawniał do przejazdu powrotnego. trzeba jedynie wykupić miejscówkę na powrót.
oferta obowiązuje tylko w pociągach katego-rii EIC i EX, w klasie 2. 19 maja 2012 roku, od godz. 10.00 do 17.00 w relacji „tam” do sta-cji: gdańsk, gdynia, Sopot, katowice, poznań, warszawa, wrocław oraz w relacji „z powro-tem” z tych samych stacji 20 maja do godziny 14.00. ważne jest, by przejazd „z powrotem” odbył się w tej samej klasie i tą samą drogą, która została określona na bilecie na przejazd „tam”.
w
w ramach nocy muzeów, wraz z Fundacją polskich kolei wąskotorowych, pkp Intercity uruchamia pociąg, który zawiezie wszystkich pasjonatów kolejowych na zwiedzanie Mu-zeum kolei Wąskotorowej w rogowie oraz Pa-rowozowni w skierniewicach. wystarczy wejść 18 maja o godzinie 18.00 na stronę www.kolej-rogowska.pl i wypełnić formularz zgłoszeniowy (zdecyduje kolejność zgłoszeń). amatorom wej-ściówek na kolejową noc muzeów polecamy także śledzenie profili Intercity na Facebooku – „pociąg do miejsc” i „pociąg do podróży”.
Edyta Grabowska
radycyjnie 1 czerwca dzie-ci będą mogły podróżować z Intercity bez biletu. w po-
ciągach Express (Ex) i Express Inter-city (EIC) do przejazdu wystarczy tylko „miejscówka” i dokument po-twierdzający, że młody podróżnik urodził się w 1996 roku lub później. a to nie koniec niespodzianek…
Najmłodszych zapraszamy 2 czerwca na stację Przygoda, w którą (w godz. 12.00-17.00) zamieni się ogromna hala stacji postojowej Warszawa grochów. w tym niezwykłym miej-scu, na co dzień niedostępnym dla
Czy może być coś piękniejszego niż roześmiana
dziecięca buzia? Tak! Setki radosnych dzieci na Stacji Przygoda oraz w pociągach Intercity.
t
36
Zabawa z ZOOPKP Intercity patronuje także imprezie Dzień Matki i Dziecka pod znakiem Czerwonego Noska organizowanej przez Fundację „Dr Clown”. W tym roku na paradę clownów, warsztaty, konkursy z udziałem gwiazd i wiele innych niespodzianek zapraszamy 26 maja o godz. 11.00 do warszaw-skiego ZOO. Po raz kolejny pociągami Intercity do stolicy, gdzie odbędzie się wielka wspólna zabawa, dojadą wo-lontariusze fundacji z całej Polski.
Fundacja „Dr Clown” działa już niemal 13 lat i jako jedyna w Polsce realizuje pro-gram terapii śmiechem i zabawą dla dzie-ci chorych i niepełnosprawnych. Każdego miesiąca wolontariusze – „doktorzy clowni” – odwiedzają ok. 10 tys. maluchów w ponad 50 szpitalach i 111 placówkach specjal-nych. W kolorowych strojach przynoszą im uśmiech, ofiarowując magiczny czerwony nosek. Dzięki swoim umiejętnościom poma-gają podopiecznym pokonać stres i lęk spo-wodowany hospitalizacją, bólem i rozłąką z bliskimi.
Więcej informacji o fundacji na stronie www.drclown.pl
pasażerów, czekać będzie mnóstwo atrakcji. zwiedzanie lokomotywy i malowanie pociągów – to tylko niektóre z nich. dzieci będą mogły wybrać się w interaktywną podróż z magicz-nymi biletami podróżnika rozdawa-nymi przez konduktorów. odwie-dzą polskie miasta oraz akademie tematyczne, m.in. artystyczną, cukierniczą i matematyczną. nie zabraknie gier i konkursów. każdy znajdzie coś dla siebie! (eś)
więcej szczegółów na stronie www.intercity.pl.
Dzień Dziecka z Intercity1 i 2 czerwca
polsce odbywa się kilka imprez targowych prezentujących sektor przemysłowy, ale Itm polska organizowane przez międzynarodowe targi poznańskie są zgodnie uznawane przez wystawców, zwiedzających, a także profesjonalistów za najważ-
niejsze. o ich znaczeniu najlepiej świadczą ubiegłoroczne dane – 934 wystawców i firm z 32 krajów oraz 16,8 tys. odwiedzających (ponad 50 proc. z nich to kadra zarządzająca, podejmująca decyzje o modernizacji linii technologicznych, zakupie maszyn czy narzędzi).
– na mtp pokażemy najnowocześniejsze maszyny i urządzenia przeznaczone dla przemy-słu maszynowego, motoryzacyjnego, lotniczego, stoczniowego, kolejowego, zbrojenio-wego, medycznego i wydobywczego – podkreśla Joanna kucharska, dyrektor Itm polska.
oferta targowa została podzielona na siedem salonów tematycznych: • Hydrauliki, pneumatyki i napędów HapE, • obrabiarek i narzędzi maCH-tooL, • metalurgii, Hutnictwa, odlewnictwa i przemysłu metalowego mEtaLForUm,• technologii obróbki powierzchni SUrFEX, • wELdIng, • tranSporta ,• nauka dla gospodarki.
podczas targów będzie można również wziąć udział w akademii Spawania, pokazach la-kiernictwa i konferencjach branżowych. nowością tegorocznych targów będzie konferencja Cax Innovation, skierowana do inżynierów, projektantów oraz konstruktorów. (mtp)
więcej na www.itm-polska.pl
Moc wiedzy i technologii na iTM PolskaSiedem salonów
tematycznych,
prawie 100 europejskich oraz światowych premier, ponad pół
tysiąca wystawców –
tak zapowiadają się
targi przemysłowe
ITM Polska, które
odbędą się w dniach
29 maja – 1 czerwca
w Poznaniu.
w
37
w
