Xilaft v sltnt SavaBismillhir-Rahmnir-Rahim kr v trif Allaha mxsusdur, biz ona kr edir, Ona trif edirik, Onu kmy arrq, Ondan balanma dilyirik, nfislrimizdki rrdn, mllrimizdki pisliklrdn qorunmaq n Allaha snrq. Allahn haqq yoluna ynltdiyi xsi azdran, azdrd xsi is haqq yoluna ynldn taplmaz. hadt edirm ki, Allahdan baqa ibadt haqq olan mbud yoxdur, Onun riki yoxdur, v hadt edirm ki, Mhmmd (sllllahu leyhi v sllm) Onun qulu v elisidir. Ey iman gtirnlr! Allahdan lazmnca qorxun v yalnz mslman olduunuz halda ln. (Ali-Imran 102). Ey insanlar, sizi tk bir xsdn xlq edn, ondan da zvcsini yaradan, ondan da bir ox kii v qadnlar yaradan Rbbinizdn qorxun. (Ad il) bir-birinizdn (crbcr eylr) istdiyiniz Allahdan, hminin qohumluq laqlrini ksmkdn qorxun. bhsiz ki, Allah sizin zrinizd nzartidir. ( n-Nisa1 ). Ey iman gtirnlr! Allahdan qorxun v doru sz sylyin! (gr bel etsniz) Allah mllrinizi islah edr v gnahlarnz balayar. Hr ks Allaha v Peymbrin itat ets, byk bir sadt nail olar (l-hzab 70-71) bhsiz ki, szlrin n dorusu Allahn(s/t) klam, yollarn n xeyirlisi Muhmmdin (s.a.s) yoludur. mllrin n pisi sonradan uydurulanlardr. Hr bir uydurma bidtdir, hr bidt bir zlaltdir. Hr bir zlalt is oddadr. Allaha(s.t) hmd olsun ki,btn msllrd oldugu kimi, Rasulullahn (s..s) hlibeytin mnasibtd d hli-Snntin yolu orta yoldur.Amma tssflr olsun ki,slam tarixinin ilk dnmlrind ba vermi mlum hadislrin yaratdg byk ks-sda bu msllrin d dzgn anlalmasna ngl olmudur. nki hr zaman tarixi hadislr fitnkarlar n bir alt olmudur.Bu risald toxunmaq istdiyimiz msl slam tarixinin n utanc verici,hminin bzi mslmanlarn bilavasit myi nticsind zillt dar olmu mmtin n mdhi tarixi haqqinda- slam Xilaftinin sarsdc sltnt evrilmsi barddir. Tarixi qaynaqlar aradranlar bunu gzl bilir ki,rfli slam Peymbri Muhmmd(s..s) hicri 10-cu ild vfat etdikdn sonra Xilaft mslmanl- arn bir oxunun itirak il hz.bu Bkr,sonra hz.mr, sonra hz.Osma- na v sonra is hz.liy hval edilmidir.Bu msllr bard bir ox sz- lr deyilmi,htta bzilri bu byk shablrin arasnda hanssa ixtilafn olduunu demkl onlar aalamaa alm, lakin Allahn(s.t) izni il onlarn fziltin he bir xll gtir bilmmi v zlri zlil vziyyt dmlr. nki onlar Allah Rsulunun(s..s) n yaxnlar,Allahn(s.t) z Kitabnda vsf etdiyi Cnnt hli kimslr idilr.Allah(s.t) onlardan raz olsun v bizlri d Cnntd onlarla birlikd etsin.Uca Allah buyurur: Muhmmd Allahn Elisidir.Onunla birlikd olanlar kafirlr qar srt,z aralarnda is mrhmtlidirlr. Sn onlar rku edn, scdy qapa- nan,Allahdan ltf v razlq dilyn grrsn.lamtlri is zlrind olan scd izidir.Bu onlarn Tvratdak vsfidir.ncild is onlar el bir kin kimi vsf edilirlr ki, bu (kin) ccrtisini z xarb onu qvvtlndirmi,o da getdikc qalnlab gvdsi stnd ax duraraq kinilri heyran etmidir.(Allah mminlrin sayn artrr,zlrini d qvvtlndirir) ki, kafirlri qzblndirsin.Allah onlardan iman gtirib yax ilr grnlr balanma v byk bir mkafat vd etmidir. (l-Fth-29). Xsusn d li(r.a) il digr byk shab arasnda hanssa narazlqlarn olduunu n plana kn rafizilr bununla linin(r.a) hakimiyyt hrisi olduunu gz nn gtirir v bu byk nsan aalayrlar.mam lini (r.a)mqddsldirmy alanlar zlri kfr etmkl1

yana, onun Allah (s.t) qatndak sl mqamna da klg salrlar.Lakin bzilri d linin (r.a) xilafti zaman ba vermi bzi hadislr hqiqtdn uzaq mvqedn yanamaqla v tarixi hadislri rt-basdr etmkl onun haqqna girmi v slam mmtinin rfli tarixin qara lk yaxmlar.Amma halbuki istr shih hdislr, istrs d bu gn glib atan tarixi qaynaqlar sl hqiqtin nec olduunu biz bildirir.Bu mmtin el dvrlri d olmudur ki,linin (r.a) haqqnda dananlara,onun fziltlrindn bhs edn hdislr rvayt ednlr i damas vurulmudur. Bu da bzi tarixi hadislr obyektiv qiymt verilmsin mane olmudur.Amma krlr olsun ki, Allah(s.t) bu id d mslmanlara kmk olmu v tarix yaamdr.mam Nsainin linin(r.a) fziltlrin dair yazd Xasaisul miril Muminin li bin bu Talib kitab buna misaldr.Hminin bu Hnifnin, imam afinin, imam hmdin, imam Suyutinin, imam Zeydin,Tbrinin, ibn l-sirin, Blazurinin, Msudinin, Taftazanin, Darakutninin,bul Frc ibnul Cvzi- nin,onun olu Sibt Cvzinin, imam Zhbinin, imam vkanin, Seyid Qutubun, Muhmmd b.Muxtar -inqitinin yazd dyrli srlr mam li (r.a) xsiyytin klg salmaa alanlara tutarl cavab olmudur.Lakin bizim mqsdimiz he d bu byk shabnin mnaqiblrini sadalamaq deyil.stniln hdis kitabn vrqlyn ks mnaqib bablarna baxb, linin(r.a) kim olduunu gr bilr.sl mqsdimiz is 30 illik Raidi Xilafti sltnt evirib,10 minlrl insann qtlin sbb olan, zahiri mqsdinin guya Osmann(r.a) qatillrinin czalandrlmas olan, lakin slind is hakimiyyt urunda amansz mubariz aparan v bu id bir cox byk shabdan ustalqla yararlanan Muaviy bin bu Sufyann shab- lnabir baxdr. Shab, yoxsa tulqa!? Slf alimlrinin shab terminin verdiklri trifdn genin-boluna istifad etmkl Muaviyni shabldirnlr zlri d yax bilirdilr ki,byk alimlrin oxusu tulqanshab saymamlar.nki tulqa n muha- cirdn, n nsardan, n Bdr, n Uhud, n Rdvan beyti hlindn deyil, ksin Mkknin fthin qdr Rsulullahla(s..s), shabkiramla savaan, Fthdn sonra mcbur olub slama girn,slind dini yrnmk n aman veriln (mustmn) iki mindn ox Mkk mrikin verilmi bir addr. Zmxri lKafsrinin 4/239-cu shifsind bel yazr: Mkknin fthind Rasulullah(s..s) Kbnin aq qapsnda durub, Beytin trafnda toplanaraq qorxu irisind mchul aqibtlrini gzlyn Mkk mriklrindn sorudu:Ey Mkklilr,Mnim siz n edcyimi dnr- snz?Onlar dedilr:Yax bir qarda v yax bir qardan olusan.Sndn yalnz yaxlq gzlyirik. Rasulullah buyurdu:Gedin siz srbst bura- xlanlarsnz.( zhbu, fntum tulqa). Hminin biz bu tulqann iman,slam hl baa dumdiyini Zatul- nvat hdisinin ravisi olan bu Vaqid l-Leysinin v onunla birlikd Hu- neyn dyn gedn Mkklilrin Rasulullahdan(s..s) tbrrk etmk n bir aac tyin etmsini istmlrindn, bu Sufyann Huneyn dy- n z il brabr fal oxlar gtrmsini,(ibn Hiam,Sira 4-c cild) Rasulullahn(s..s) Huneyn dyndn ld olunan qnimtlrin oxunu tulqaya vermsindn inciyn nsara dediyiMallarn oxunu onlara vermyim he d onlar ox sevmyimdn deyil, onlarn slama isinimsi ndr. Siz Allah v Rsulunun qalmas kifayt etmirmi?(bu qni- mtlrdn 100 dv bu Sufyana,100 dv Muaviyy verildi),bu Bkr(r.a) beyt edildiyi zaman bu Sufyann liy dediyi szlrdn d anlalr: Ey li,Qurey iind n zif tayfa siz qalib gldi.styirsn Mkkni adamlarmla v atlarla doldurum.li(r.a) ona dedi:Sn hl d slama nifrt edirsn,amma bu davrannn slama v hlin he bir zrri olmayacaq.nki biz bu Bkri bu i hil grdk (Abdurrazzaq, Musnnf 5/541). Demk,tulqadan oxu slam baa dmdn yaam, bu da z mnfi nticsini ox2

sonralar vermidi.Osmann(r.a)xilaftinin sonlarna doru bu tulqann sl siftlri z xm v ntic olaraq valilrdn bezn syanlar Onun qtlin sbb olmudular.Bir zamanlar Rsulullahn(s..s) vhy katibi olmu v sonra mrtd olub Mkk mriklrin snan v Rsulullaha (s..s), onun shabna,Qurana iztehza edn, Muaviy dnmin- d Misir valisi olan Abdullah bin bi Srh,buzr kimi bir shabnin narazlna sbb olan am valisi Muaviy,(o Abuzrin amdan geri a- rlb Rbzy srgn olunmasna sbb olmudu) Mrvan bin Hkm,Sad ibn bu Vaqqasn yerin Kuf valiliyin gtiriln Vlid bin Uqb v baqa- larnn etdiklri aznlqlar v zbanalqlar Osmann(r.a)xilaftini sarst- md.Hminin Allah Rasulunun (s..s) hli-beytin qar xsusi olaraq dmnilik ednlr d mhz bu tulqann bzilri v onlarn yetidirmlri idilr.Amma Rasulullah(s..s) bunu vvlcdn xbr vermi v mmti bu fitndn kindirmidi: hli-beytim mndn sonra yaxn bir zamanda onlar ldrn v evlrin- dn xarb didrgin ednlrl qarlaacaqlar.Bni-Umeyy,bni-Muir v bni-Mahzum qbillrinin biz olan dmniliyi daha bykdr. (l-Hakim, Mstdrk 4/487) Digr hdisd Rasulullah(s..s) buyurmudur:Nfsim lind olan Allaha and olsun hli-Beytim nifrt edni Allah Chnnmd yandracaq. (ibn Hibban, Shih, 15/435) Baqa hdisd is : hli-Beytim syn Allahdan v slamdan dnmdr.Allahn lnti olsun itrtim bard mn ziyyt edn. (ibn Hacr,s-Svaiqul-Muhriq). V ya digr hdisd deyilmidir: Kim lini sys Mni symdr.Mni (Muslim.Shih,Nsai,Xasais,Hakim,Mstdrk) Zeyd ibn rqamdan rvayt gr Nbi(s..s) demidir: syn is Allaha symdr.

Mn siz iki mant qoyub gedirm ki,onlara sarldqca sla yolunuzu azmazsnz.Bu eylrin ikisi d bir-birindn zmtlidir.Gydn yer bir ip kimi uzanan ilahi nizam olan Quran v hli-beytim.Bu iki ey hovuz banda Mniml grcyiniz gn kimi bir-birindn ayrlmayacaq.Bu iki ey x- susunda mn nec itat edcyiniz diqqt edin. (Ibn Hacr,Svaiq,Vsiyytun-Nbi,135,imam hmd, Msnd 10681, Tirmizi,3788) bu Sid l-Xudri rvayt edir ki,Nbi(s..s)demidir: As vladlar n vaxt otuz nfr atsalar Allahn mallarn l keirck, insanlar qula evirck v Allahn dinini hiyl v frldaa evircklr (Hakim,Mstdrk4/480,Zhbi,Tlxisul-Mstdrk,shih). Allah Rasulunun(s..s) xbr verdiklri hams z tsdiqini tapd. Osma- nn(r.a) xilafti dvrnd artq Nbvi Xilaft drin atlar verdi.bhsiz ki,bunda mmeyy oullarnn misilsiz xidmtlri olmudur. Yenic m- slman olmu bzi tayfalar yerlrd valilrin etdiklri zbanalqlara gr bu uca dinin sl mahiyytini anlamaqdan mhrum olmudular.Ona gr gn-gndn artan narazlq fonunda yeni-yeni fitnlr mnbit rait yaranmaa balad. Rsulullahn (s..s), hz.bu Bkrin v hz.mrin vaxtnda mslman toplumun iind gizlnn mnafiqlr artq z xm, bu din olan dmnliklrini aa vurmaa balamdlar.gr biz bunun sbblrini axtarsaq, mtlq burada Rsulullahn (s..s) da ncdn xbr verdiyi kimi mslmanlarn din lazm qdr nm vermmlrini v dn- yaya meylin oxalmasn grcyik.Btn bunlar mslman toplumun ziflmsin yol aan sbblr olmaqla yana,3

munafiqlrin i bana ke- msin rait yaradrd.Bel olduu halda sravi mslmanlar arasnda haq- l narazlqlar yaranmaa balad.Bu Nbvi xilaftin sarsdc sltnt evrilmsinin reymlrini daha da inkiaf etdirib ta Qiyamt qdr balanmayacaq fitn qaplarn ad.Rsulullahn da dediyi kimi fitn qar- sndak n mhkm qap olan mrin(r.a) xaincsin qtl edilmsindn sonra mmtin qlbin bir daha saalmayacaq yaralar vuruldu.Bzn mrl(r.a) Muaviyynin xilaftlri arasnda paralellr aparmaa alanlar bir eyi unudurlar ki,mrin xilaftinin gc dalt, Muaviyynin sltntinin gc is zlm saslanrd.Htta hz.mr xilaft gldikd,bir xtbsind mslmanlara dedi ki,gr mn sizin aranzda bir shv burax- sam mni n il dzldrsiniz?.Bir shab yerindn qalxb dedi ki,sni bu qlncmla dzldrm.Amma Muaviyy is istr vali olduu vaxtda, istr- s d sultan olduu vaxtda ona etiraz ednlri sevmmi,htta Hicr bin Adiy v onunla brabr olan 12 shabni qtl yetirmidi.O zaman onlarn arasnda mqayis aparmaq daltsizlikdir.N shih hdislr,n d rbbani alimlrin he biri Muaviyni Raidi xliflrin arasnda zikr etmmi, ksi- n onu krallarn ilki,Rasulullahn(s..s) pak snntini dyidirn ilk hkmdar saymlar. Shih bir hdisd Nbi(s..s)buyurmudur: Mndn sonra xilaft 30 ildir.Daha sonra sarsdc sltnt glckdir.(bu Davud,Tirmizi,imam hmd,ibn Hibban). Digr hdisd is deyilir: Mnim snntimi ilk dyidirn ks bni-Umeyydndir. bn Ksir l-Biday vn-Nihaynin 8/40-c shifsind bel bir hdis rvayt edir: Xilaft Mdind,sultanlq is amdadr. bn bi eyb l-Musnfd,imam vkani,Neylul-vtarda3/364-c shifd demilr ki, Bayram namaznda azan ilk icad edn Muaviydir. Said ibn Cbeyrdn(r.a) rvayt gr,bel demidir: rfatda bn Abbasla brabr idik.bn Abbas insanlarn tlbiy gtir mdik- lrini grb,n n bel etdiklrini sorudu. Mn d:Muaviydn qorx- duqlar n dedim. Bu zaman ibn Abbas yksk ssl:LBBEYK ALLAHUMM LBBEYK demy balad v: liy qzblndiklri n snnti trk etmilrdedi.(imam Nsai,Snn 2956). Digr hdisd Rasulullah(s..s) buyurmudur: Mndn sonra el mirlr glck ki,Mnim hidayt etmyiml doru yolu tapmayb,snntimi trk edcklr.Onlarn arasnda ellri var ki,csdlri insan csdi olsa da,qlblri eytandr.(Mslim,Shih,2/120). Baqa hdisd Nbi (s..s)buyurmudur: Mndn sonra pis bir sinif yntim glck. Syldiklrini etmz, etmdikl- rini sylyrlr.mr olunmadqlar eylri edrlr.Kim li il onlara qar savaarsa,mmindir.Kim dili il onlara qar savaarsa, mmindir.Kim qlb- ind onlara nifrt edrs,o da mmindir.Bundan baqasnda xardal dnsi qdr iman yoxdur.(bu Davud,kitabul-mlahim,bab 17,Tirmizi, kitabul- fi- tn, bab 12,Nsai ,kitabul- bia,bab 36). Rasulullah(s..s) Qiyamt gn il bal bir hdisd demidir: Qiyamt gn bhsiz ki,mmtimdn bzi kiilr gtirilr v tutulub sola kilcklr. Mn d: Ey Rbbim, bunlar mnim shabmdr. -deycym. Allah:Sn onlarn sndn sonra n etdiklrini bilmirsn.Mn d saleh qul sann(.s) dediyi kimi deycm:Mn onlarn iind olduum vaxt onlara ahid oldum.Sn mni ldrdkdn sonra onlara nzart edn zn oldun.Sn hr ey ahidsn.gr onlara zab versn, bhsiz ki, onlar Snin qullarn- dr.gr onlar balasan, bhsiz ki, Sn Qdrtlisn, Mdriksn.(l-Maid 117118) deycym.Sonra bel deyilck:Onlar yen d pisliklrin dnd- lr.Mn d:Onlar rhmtdn uzaq olsunlar,qhr olsunlar deycym. (Buxari-Mslim). Baqa hdisd Rsulullah (s..s) buyurmudur : mmtimin hlak Qrey- dn olan4

bir qrupun li il olacaq (Buxari, 3/2985). Sltnt yolunda axdlan gnahsz qanlar. Btn bunlar bu fitn dvrnn v onun sas rejissoru olan Muaviynin snntdn uzaq , Uca Allahn hkmlrini z xsi istklrin qurban vern biri olduunun yalnz bir hisssidir.Hl onun Rsulullahn(s..s) v onun hrmtli shablrinin min bir ziyyti bahasna qurulan slam Xilaftini, z hakimiyyt istklrin qurban vermsini v bu i urunda minlrl insann qtlin sbb olmas,daha byk cinaytdir.ibn Hcr l-sab 2/505, ibn Abdulbr l- stiab2/469-cu shifsind qeyd edirlr ki, Rid- van beyetind beyt etmi shabnin 800 nfri Siffin dynd linin(r.a) sfind Muaviyy qar dym v onlardan 63- hid olmudur.Ammar bin Yasir d onlarn arasnda olmudur.bn Ksir lBidaynin 8-ci cildind, ibn l-sir l kamil fit-tarixsrinin 3-c cildind, Muaviynin gstrii il Busr bin rtadn Ymnd qtllr trtmsi,htta Ubeydullah bin Abbasn krp uaqlarn bel z analarnn gz qarsnda qtl yetirmsini qeyd edirlr.Hicr bin Adiyin qtli is daha iddtlidir.bn Ksir l-Biday nin 8-cildind bu hadisni qeyd etmidir: Muir b.b,Kufd vali ikn xutbsind Hz. lidn sz edr v Hz. Osman ydkdn sonra onun trfdarlarn da yb lini syrdi. Hicr, buna qzb- lnr v Muirni yamanlayard.Amma Muir, yumaq huylu bir kims idi. Hicrin bu hrktin ss xarmaz, onu fv edr v ba-baa qaldqlarnda ona yd verirdi. Bel etmsinin pis nticsindn onu kindirirdi. nki sultana dil uzatmann gnahnn byk olduunu sylrdi, ancaq Hicr, bu hrktin- dn vaz kemzdi. Muirnin son gnlrind yen bir gn Hicr qalxb xtb snasnda Muirni yamanlam, yksk ssl onu qnam v maa verrkn onu n sona saxlad n ayblamd.Danarkn ayaa qalxm, insanlar da onunla birlikd qalxm,onu tsdiq etmi v Muirni bu etdiyindn dolay symdlr.Muir d namazdan sonra gedib hkumt evin girmi, komu- tanlarn hams da onunla birlikd Hicri bu davranndan dolay czaland- rlmal olduunu demidilr."Hicr, bel etmkl insanlarn birliyini pozur v mir qar xr" demilrdi. Ancaq Muir,onu balam v ona qar yu- muaq davranmt.Muirnin vfatndan sonra Muaviy onun yerin Ziyad tyin etmidi.

5

O snada Hz. linin trfdarlarndan olan camaatlar, Hicrin trafnda topla- b, onunla fikir birliyi edrk, ona dstk olmu, Maviyy syb, ondan uzaq olduqlarn ifad etmilrdi. Ziyad, Kufd ilk xutbsini irad verrkn xutbsinin sonunda Hz. Osmann fziltlrini anm, onu ldrnlri v ya onu ldrmy yardm ednlri qnam, bu zaman Muir zamannda etdiyi kimi Hicr yen qalxb syan etmi v Muiry dediklrini eynn Ziyada da demi- di. Muhammd b. 'as, Hicr bir gnlk vaxt vermi v tkrar ona sgr gn- drrk hbs etmk istmi, qarlql arpma nticsind Hicri tutub Ziya- dn huzuruna gtirmidilr. Ziyadn yanna gtirildikd, onu zincir vurub zindana atm, on gn zindanda qaldqdan sonra tkrar onu xarb Muavi- yy gndrmidi. Gndrrkn yannda, onun xlify sydyn v vali il savadna ahidlik edck bir camaat da gndrmiti. Bu camaat, Hicrin: "Xliflik, ancaq bu Talib olu li ailsin layqdr." dediyin ahidlik ed- ckdilr. Qad reyhin d Hicr v adamlar leyhind ahidlik etdiyi deyilmidir. An- caq o, bunu inkar edib: "Mn, Ziyada Hicrin ox oruc tutan, ox namaz qlan bir adam olduunu syldim." demidir. Sonra Ziyad, Hicr v dostlarn Vail b. Hcr v Ksir b. ihabla birlikd ama gndrdi. Hicr b. Adiy b. Cbl l- Kindi il birlikd bir grup trfdarlar da vard. Trfdarlarnn iyirmi v ya iyirmi drd nfr olduu sylnmidir. Trfdarlarndan bzilri bunlard: rkam b. Abdullah l-Kindi, rik b. ddad l-Hadrmi, Sayfi b. Fuseyl, Qabi- s b. Dabia b. Hannl l-Absi, Krim b. Afif l-Has'ami, Asm b. Avf l-Bcli, Vrqa b. Smey lBcli, Kdam b. Hibban, Abdurrahman b. Hassan l-Uryan , Mahriz b. ihab t-Tmimi v Abdullah b. Haviyy s-Sadi t-Tmimi. Bunlar, Hicr il birlikd ama gedn trfdarlaryd. Sonra Ziyad, arxalarndan iki n- fr d gndrdi ki, bunlar da Utb b. hns v Sa'd b. mran l-Hmdani idi . Deyilnlr gr Maviy, bunlar zra deyiln yerd qarlamtr.Hicr v dostlar, gec boyunca namaz qldlar. Shri gn is onlarn boyunlar vu- rulmudur. Muaviy, Hicr v trfdarlarn ldrdkdn sonra mminlrin anas Hz. Ainin yanna gedib prd arxasndan ona salam verdiyind Hz. Ai, ona bel sormudu: - Ey Muaviy! Hicr v trfdarlarn ldrdyn zaman snin yumaq huy- luluun hardayd? - Anacm, milltimdn snin kimilri mndn uzaq qald zaman mn yumaq huyluluumu itirdim. Anacm, sn nec yaxlq edim. - Sn onsuz da mn qar yax davranrsan . - Allah qatnda bu mnim n yetr. Sabah ziz v Clil olan Allahn hzu- runda mniml Hicr arasnda bir mhkm qurulacaqdr." Baqa bir rvaytd deyildiyin gr is Muaviy, Hz. Aiy bu haqda bel demidir: "Hicri, leyhind ahidlik ednlr ldrdlr."6

bn Cririn rvaytin gr Muaviy, can boaza gldiyi zaman bel deyirmi: "Ey Hicr b. Adiy, sninl aramzda uzun bir mhkm olacaqdr." Bu szn df tkrarlamd. Dorusunu Allah bilir. Yaqub b. Sfyan, bu svdin bel dediyini rvayt etmitir: "Muaviy, Hz. Ainin yanna getdi. Hz. Ai ondan bel sorudu: - zradaklar n n ldrdn. Hicr v trfdarlarn niy ldrdn? - Ey mminlrin anas! Onlar ldrmkd milltin yararn; onlar hyatda buraxmaqda da milltin fsadn grdm. Onun n ldrdm. - Rsulullahn (s..s) bel buyurduunu eitdim: "zrada bzi kimslr ld- rlckdir. Onlarn ldrlmlri sbbiyl Allah v sma xalq qzblnck- dr." mam hmd b. Hnbl, Nafinin bel dediyini rvayt etmidir: bn mr, ba- zarda ikn Hicrin lm xbrini eidnd sarn zb qalxd v zn sax- laya bilmyib alad." Hammad b. Slm, Mrvann bel dediyini rvayt etmidir: "Muaviy il bir- likd mminlrin anas Hz. Ainin yanna getdik. Hz. Ai, Muaviyy dedi ki: - Ey Muaviy! Hicri v trfdarlarn ldrdn v edcyini d etdin. Bir adam snin arxanca salb sni ldrtmmdn qorxmursanm? - Xeyr, Mn minlikdym. Zira Rasulullahn (s.a.v.) bel buyurduunu eit- dim: "man, ldrmy qardr. Mmin kims ldrlmz." Ey mminlrin anas, btn bunlar bir trf burax.Mn bir mrin varm? Bir ehtiyacn varsa sy- l. - Xeyr, he bir ehtiyacm yoxdur. - El is mni v Hicri burax ziz v Clil olan Rbbimizin hzuruna xaq, orada onunla hesablaaram." bn Ksirin bu rvaytindn d grndy kimi Hicr v trfdarlar yalnz Muaviyynin sltntini qbul ed bilmmlrindn,baqa szl desk onu qanuni xlif saymamalarndan dolay ldrlmdr.Lakin bu rvaytd diqqt kn baqa bir mqam vardr.Muaviyynin valisi Ziyad Hicri mir qar xdna gr czalandrr.gr beldirs,niy Muaviyy qanuni x- lif olan v Allah Rsulunun n yaxn hz.liy qar xanda ziyadlarn ssi xmad,Muaviyynin dalti o zaman harada qalmd ki,Raidi Xlify qar xuruc edirdi?Mgr o zaman onun Hicr qar etdiklrin n layiq olan z deyildimi.Amma Hicr onun kimi zn ikinci xlif elan etmmidi.Halbuki, Muaviy istr hz.liy qar, istrs d hz. Hsn qar zn ikinci xlif elan edib,insanlar beyt armd.Htta hz.li- y qar ordu toplayb iki byk sava etmidi.Allah Rasulu(s..s) Muslim- d gln hdisd demidir ki;7

ki xlify beyt edilrs,onlardan ikincisini ldrn. Bu hdisin hkmn gr Muaviy bir df hz linin (r.a),bir df hz. Hsnin xilafti zaman ldrlmyi haqq etmidi. Lakin hr iki halda onu lmdn trafna toplad gcl ordu xilas etmidi.Bzilri tarixi saxtala- drmaa chd edrk, Muaviyynin mqsdinin he d xilaft deyil, Osma- nn (r.a)qisasnn alnmas olduunu demilr.Misal n imam Qazali,qad bu Bkr ibn Arabi,Muhibuddin l-Xatib v digrlri Muaviyynin hakim olayndan nc xilaft istyind olmadn demilr.Halbuki shih rva- ytlr bunun ksini deyir.Bir ne hdisi rnk verk. Hakim olay il bal Buxarid ken bir hdisd, krim b.Xalid, ibn mrin bel dediyini bildirir: Hafsnn (r.a) yanna girdim.Sandan su damclayrd.-nsanlarn durumu n n deyirsn,mn bir qrar vermdim, dedim. Dedi ki,Hqiqt budur ki,insanlar sni gzlyirlr v snin onlardan uzaq durman halnda insanlar arasnda bir ayrln olmasndan qorxuram.Hafsa ibn mrin getmsin izn vermdi.nsanlar ixtilafa ddklrind Muaviyy bir xtb verdi, dedi ki,Bu haqda danmaq istyn biz buynuzlarn gstrsin.biz bu i ondan da onun atasndan da daha layiqik.Hubeyb bin Mslm dedi ki,Ona cavab vermdinmi ibn mr dedi:tyimi topladm v slam n sninl v atanla savaan bu i daha layiqdir demk istdim,ancaq bunun yeni bir fitny sbb olacagn dnb vaz kedim.Sonra Allahn Cnntdki nemtlrini xatrladm, Hubeyb: zn v mslmanlar qorudun . (Buxari,Mazi,4/1508). Tbaranidki rvaytd is bel kemkddir: bn mr bel dedi: li v Muaviy Dvmtul-Cndld qarladnda Hafsa mn bel dedi: Allah Talann onunla Muhmmd mmtini bir araya gtircyi bir slhdn geri durman sn yaramr, sn Rsulullahn yaxn v mrin olusan.Daha sonra Muaviy qzbli kild gldi v bu mvqeni kim istyirs v ya ona niytlnmis, boynunu uzatsn dedi.bn mr dedi ki: O gn qdr dnyalq ilrd zml danmamdm,sadc bel demk istdim: sninl v atanla siz slama girn qdr savaan onu istmkddir, sonra Cnnti v nemtlrini xatrladm,vaz kedim. (Tbrani, Mcmuz- zvaid,4/208). bn Sadn bu mvzudak hdisi daha aqdr. Hubeyb b.bi Sabid,ibn mrdn bel dediyini rvayt edir: Dvmtul- Cn- dld li(r.a)il Muaviy qarladnda Muaviynin qorxduu ikisinin d xliflikdn zl edilmsi idi.O gn Muaviy qzbli kid gldi v bel dedi: Bu ii istyn v l atan kims boynunu uzatsn.bn mr bel dedi: lk df nfsimd dnyaya qar meyl hiss etdim v bel demk istdim: Sn v atan slama girn qdr sizinl savaan bu mvqeni istmkddir,sonra Cnnt nemtlrini xatrlayb vaz kedim. (ibn Sad, Tabaqat, 4/224.) Sadc bu hdislr Muaviyynin liy(r.a) qar ba qaldrmasnn sl sbbinin Osmann(r.a)ldrlmsi deyil,ksin sl sbbin xilaft olduu- nu ortaya qoymaqdadr.Ona gr ki,Muaviy xilafti l keirdikdn sonra qatillri l keirmk n he n etmdi. Baqa bir hdisd is bu Musa l-ari deyir: Muaviy mn xbr gndrrk bel dedi:Amr ibn As istdiyim kild m- n beyt etdi,Allaha and olsun ki,onun etdiyi kimi mn beyt edrsn, oulla- rndan birini Bsry,digrini is Kufy vali tyin edrm. Sn olmadan he bir ehtiyac hll edilmir. Bu mktubu sn z llriml yazdm, sn d mn z linl cavab yaz. bu Musa ona bel cavab yazd: Sn mn mmtl bal nmli bir mvzu haqqnda yazdn,gr bel bir hrkt etsm,Allaha nec ca- vab verrm.Snin etdiyin tkliflr glinc,mnim onlara ehtiyacm

8

yoxdur , vsslmu aleyk.(Zhbi, Siyru Elamu Nubla2/396, eyx Arnaut hdis shih demidir) Yen bir hdisd Meymun bin Mihran bel dedi: Muaviy ibn mr savamaqla bal n dndyn yrnmk n Amr bin As onun yanna gndrdi.Amr dedi:Y b Abdurrahman,savaman n- gllyn ndir.Bel etsn biz sn beyt edrik.Sn bu mqama hamdan daha layiqsn.nsanlarn hams bu dediyini qbul edirmi.Amr dedi:Az bir qrup xa- ric ,ham qbul edir. bn mr dedi: Bahcrdki bdvi bel mxalif olsa, qbul etmrm. Amr onun savamaq istmdiyini grb dedi : Yax hr k- sin zrind ittifaq etdiyi adama beyt etmy n deyirsn ,belc snin d v uaqlarnn da bundan sonra ehtiyac olmayacaq kild siz mal versin. Ab- dullah dedi: Yazqlar olsun sn,mnim yanmdan x v bir daha glm. M- nim dinim dinar v dirhm satn alnmaz , tmiz llrl bu dnyadan ayrl- maq istyirm.(ibn Sad, Tabaqat 4/409,Zhbi,Siyru alamu Nubla 3/228 , eyx Arnaut shihdir demidir) Bu hdislrdn d grndy kimi Muaviynin,Amr bin Asn,Mrvan bin Hkmin v digrlrinin mqsdi he d Osmann(r.a) qatillrinin cza- lanmas deyil,ksin onun qtlin sbb olan v sonra digr xlifnin d v byk shablrin d facili kild qtl yetirilmsini znd birldirn sbblri daha da gclndirmk olmudur.Nec ki,bir alimin dediyi kimi bir vaxtlar Osmann(r.a) sadlvhlyn,hddn artiq qocalmasn zlrin frst bilib,z dnya istklrini hyata keirmk n alt evirnlr indi d Osmann qann z irkin niyytlrin alt edib,Allah Rsulunun(s..s) v onun rfli shabsinin min bir ziyyti il qurulmu slam Xilaftini yxb yerind kisralarn,qeysrlrin sltntin bnzr sltnt qurdular. Halbuki vvld d qeyd etdiyimiz kimi Muaviyy onun sltntin qar xanlar ox iddtli kild czalandrd halda,mmin bir xlify qar xb mslmanlara byk bir zrb vurdu. Bel xr ki, o ya lini(r.a) mslman saymad n ,onun qanuni xilaftin qar savard,ya da mslman sayd insanlarn qann axtmaqla,chnnmi qazanmd. Bzilri onun bu hrktin ictihad ynndn yanam,ona haqq qazan- drmaa almlar.Blk d Cml dyn ictihad donu geyindirmk olar.Ona gr ki,orada hqiqtn byk shablr xta etmi v z xtala- rnn qarln qanlar il dmilr.Talha, Zubeyr, Ai(r.a) Cml dynn bilavasit tkilatlar olmalarna baxmayaraq,Allah(s.t)onlar bu gnahn muhatab olmaqdan qorumudu. Allah(s.t) shablri fitny dmkdn qorudu. Hr shab haqqnda varid olan xbrlr onlarn Cmldn dolay peman olduunu ortaya qoyur.Hl dy balamazdan nc li(r.a) Zubeyri(r.a)meydana arb ona bir hdisi xatrladr.li(r.a) ona dedi: Yadndadrm ey Zubeyr,Rsulullahla(s..s) sn bni Saida bostannda oturmudunuz.Mn sizin yannza gldim.Allah Rasulu sn dedi:ey Zubeyr,lini sevirsnmi.Sn dedin ki,mni ondan uzaqladracaq bir ey yoxdur.O zaman Rasulullah(s..s) sn demdimi ki,Bir gn zalm olaraq ona qar savadnda haln nec olacaq?(Abdurrazzaq, Musnnf 10430, Beyhqqi, Dlail-nubuvv 6/414 ,l-Hakim,Mstdrk 3/366). Cml gnnd ibn Abbas Zubeyr bel dedi: Ey b Abdullah,sizi buraya gtirn ndir.Xlif ldrln qdr bir ey qarmadnz,indi qann istmymi glmisiniz. Zubeyr(r.a)bel dedi:Biz Rasulullah(s..s), bu Bkr, mr, Osman(r.a)dnmind Aranzda yalnz zalmlara toxunmayacaq fitndn qorxun aytini oxuyurduq, amma bu olaylar olana qdr bu aytin hkmn dcyimizi he dn- mzdik.(hmd 1/165,Zhbi, Siyru alamu Nubla1/57)Bunun zrin Zubeyr dnb9

getdi,amma ibn Crmz ona yetib ldrd.(ibn Hcr hdisin shih olduunu dedi). Hminin Ai(r.a) bu dy glrkn bir hadis sbbi il peman olmudu. Ai(r.a) yola xb Bni Amir sularna atdqda gec vaxt itlr onun stn hrd.Ai dedi ki,bu n sulardr.Deyildi ki, bu Hvab sulardr.Ai dedi ki, mni geri qaytarn.Bzilri dedi ki,xeyr sn davam el,ola bilsin ki, mslmanlar sni grrlr v bu sayd Allah onlarn arasn dzldr.Hz.Ai dedi ki,Bir gn Rsulullah(s..s)bel dedi:Sizdn birin Hvab itlri hrrs,onda onun hal nec olar.(Hdis shihdir.Siyru alamu Nubla,2/177-178).Ai(r.a) o gnlri xatrlayanda ba rty islanana qdr alayard.(Zhbi, Muntqa,5/644) bn Hcr bel dedi:Tbri shih sndl bu Yezid l-Mdininin bel dediyini rvayt edir: Cml dy bitdiyi zaman Ammar ibn Yasir Aiy(r.a)bel dedi:Bu msaf siz qadnlardan alnan hddn n qdr uzaqdr.Bununla Allahn bu aytini qsd edirdi: (ey qadnlar)Evlrinizd qrar tutun. (l-hzab,33) . Ai(r.a)dedi: Ey bu Yekzan,Vallahi sn hr zamank kimi dorunu syldin. Ammar (r.a)dedi:Snin dilinl mnim hkmm vern Allaha hmd olsun.(Fthul-Bari,13/59). Talha(r.a) glinc is o, bir ox tarixilrin d qeyd etdiyi kimi Cml dynd Mrvan bin Hkm trfindn ldrlmdr.Talha bin Masrf bel dedi: li(r.a),Talha bin Ubeydullahn yanna atdqda onu lm vziyytd tapd.Atndan endi,onun yanna oturub,fqtl zndki v saqqalndak toz-torpa silib tmizldi.Sonra bel dedi:Ka ki,bu gndn iyirmi il qabaq lydim.Sni vadilrd,gy zndki ulduzlar altnda tapmaq ox ardr.Acizliyimi,zifliyimi Allaha ikayt edirm.(Zhbi, Siyr, 1/36 , Mc- mz-zvaid,9/150). Qeyd etdiyimiz hdislr hqiqtn bu byk shablrin smimi kild peman olduqlarn gstrdiyi halda, Muaviy ninki peman olmu,ksin yeni bir dy balamdr.Siffin dy is bailrin,aznlarn haqq sahibin qar aq xuruc etmsi idi.slam tarixin dair srlr bu hadisni byk znt il qeyd etmilr.nki bu hadis z il brabr bir ox fitnlrin ayaq amasna sbb olmudur. Siffin dynn yaratd fitnlr. Bu hadisnin yaratd fitnlri bel qrupladra bilrik: 1)Siffin dy; Xilaftl sltnt arasndak sosial-iqtisadi v siyasi frqlrin ilk byk tzahr idi. 2)Siffin dy, slam Xilaftin qar iridn ilk mxaliftin meydana xmas idi. 3)Siffin dy, slamn dalt prinsiplrin dn ilk klgdir. 4)Siffin dy, kisralarn, qeysrlrin snntinin Rsulullahn(s..s)pak snntin qar ad savan n yksk nqtsi olmaqla brabr z xarlan ilk byk bidtdir. 5)Bu sava,byk shablr hyatlar bahasna baa gldi. 6)Siffind qanuni xlify qar xan ordu, sonralar Muaviynin muzdlu ordusuna evrildi v bellikl d Allah yolundak cihad bir ri frz olma mahiyytindn dvlt qulluuna, sgri vzify evrildi. 6)Siffin sava, zndn sonrak Nhrvan,Krbla,Harr,Mkk v Mdi- nnin qorxu altnda saxlanlmas,Kbnin yandrlmas v sair bu cr zc hadislrin yaanmasna mnkr bir yol ad.Bura Hsn (r.a) Xilaft mqamndan mcburiyyt qarsnda vaz kedirilmsini d lav etsk,o zaman Siffin savann yaratd atmosferi daha gzl anlam olarq. bn Ksir bu dy l-Bidayd geni kild iqlandrmdr.Amma vvlc li(r.a)10

v ordusunun Siffin gedrkn zldiklri bir hadisni ibn Ksirin dilindn izlyk: Hz. li, Rakkaya bal Blih mntqsin atb oturduunda - bura Fratda bir yerdibir rahib, monastrndan enib yanna gldi. Ona bel dedi: Atadan ataya kerk lim atan bir kitab var. Bu kitab Mrym olu sa peymb- rin dostlar yazmdr. Bu kitab sn oxuyummu? Rahib, kitab oxumaa balad: O Allah ki, hkm etdiyi eyi hkm etdi .Yazdn da yazd. Yazd eylr ara- snda bunu anladr ki: O, mmilr z aralarndan bir peymbr gndr- ckdir. O peymbr, mmtin kitab,hikmti yrdck, onlar arndracaq v onlar Allah yoluna dvt edckdir. Qaba deyildir. llrd barb ar- maz. Pisliy pislikl qarlq vermz. ksin fv edib balar. Onun mmti, hr yksk tpd,hr xdqda ve endikd Allaha hmd edn kimslrdir. Dil- lri davaml surtd thlil v tkbir gtirrk alr. O peymbr, ona dmnilik ednlr qar Allahdan yardm grr. Allah, onu vfat etdirdiyi za- man mmti ixtilafa dck, sonra bir araya glib ittifaq edcklr v bu ittifaqlar Allahn dildiyi bir zamana qdr davam edckdir. Sonra yen ixti- lafa dcklr. Bu ixtilafdan sonra o peymbrin mmtindn bir adam, bu Frat knarndan keck, insanlara yaxl mr edib pislikdn kindrck, haqq il hkm edck v hkmndn geri dnmyckdir. Dnya, onun nz- rind frtnal bir gnd sovrulan torpaqdan v ya kldn daha nmsizdir. lm, ona bir udum su imkdn daha asandr. Gizlind Allahdan qorxar, a- kar v aq hallarda mmt nsiht verir. Allahn mrini yerin gtirm x- susunda qnayanlarn qnamalarndan kinmz. Blglrin xalqndan hr kim o peymbrin zamanna atb ona iman edrs, onun mkafat, mnim razlm v Cnntdir. V hr kim d o peymbrin mmtindn olub da bu mmti toparlamaa alan o saleh qula yetirs ona yardm etsin. nki onun sflrnd olub mxaliflrin qar savaarkn ldrlmk hidlikdir. Rahib, lindki kitabn bu qismini oxuduqdan sonra hz. liy bel dedi: - Mn artq snin dostunam.Snin bana glnlr, mnim d bama glincy qdr yanndan ayrlmayacaam. Rahibin bel demsindn sonra Hz. li alad, sonra bel dedi: "Mni z nz- dind unudulmu qlmayan Allaha hmd olsun. Mni z qatnda saleh kims- lrin kitabnda anan Allaha hmd olsun. Bu rahib, Hz. li il birlikd yola xd. Mslman oldu v savada ldrln- cy qdr yanndan ayrlmad. Sava sona atdnda insanlar, llri ara- drmaa baladqlarnda Hz. li: - Rahibi arayn, dedi. Aradlar, onun da ldrlm olduunu grdlr. Cna- zsini tapdqlarnda Hz. li, onun namazn qld, onu dfn etdi v onun n mfirt dildi. bn Ksirin bu rvayti d bir daha hadislrin sl qiymtini vermk n nmli11

mnbdir.Siffin savanda hz.linin ordusunda Rdvan beytind itirak edn 800 shabnin itirak v onlardan 63-nn hid olmas, xsusi il d Ammar ibn Yasirin hid edilmsi, bu savada kimin haqq , kimin is batil n savadn ortaya qoyan sas msldir.Bel ki,ibn Ksir Ammarn Siffindki vziyytini qeyd edir: Ammar, Sffin savanda mminlrin miri olan Hz. linin yannda yer alm v amllar trfndn ldrlmdr. Belc Rsulullahn (s.a.v.), Ammar asi bir topluluun ldrcyin dair ncdn verdiyi xbr gerklib ortaya xmd. Yen Hz. linin haqq yolda, Muaviynins tcavzkar olduu anlalmd. bn Crir, Zeyd b.Vhb l-Cuhnidn rvayt etdi ki, Sffin sava snasnda Ammar b.Yasir bel demidir: Kim Rbbinin razln arar v mal il vlada iltifat etmzs buraya glsin. Bel demsi zrin bir grup insan onun yanna gldi. Ammar, onlara bel dedi: Ey insanlar! Glin biziml birlikd Osmann intiqamn almaq istyn v onun haqsz yer ldrldyn iddia edn bu qardak qvmn zrin atlaq. Allaha and iirm ki, bunlarn mqsdi Osmann intiqamn almaq deyildir. ksin bunlar, dnyann dadn almlar, dnyann dadl olduuna qane olmular, axirtin dadsz v ac olduunu znn etmilr. Bu zdn d axirti trk etmilrdir. V bunu anlamlar ki, gr haqq onlarn arasnda hkm edck olursa, onlarla bu dnya zvqlri iin dalb durduqlar hyatlar arasna girmi olacak v onlar bu nemtlrdn uzak tutacaqdr. Onlarn slami hyatda hr hans bir stnlklri yoxdur ki, bu stnlklri sbbiyl Mslmanlardan zlrin itat etmlrini istsinlr v bu xilaft ykn yklnsinlr. Onlar: Bizim imammz haqsz yer ldrld deyrk z trafndak adamlar aldatdlar. Mqsdlri gerkdn zorba hkmdarlar olmaqdr.gr onlarn bu iddialar olmam olsayd, Mslmanlardan iki kii bel onlara tabe olacaq deyildi. ox zlil, ox xbis olacaqlar v traflarndak adamlarnn say da az olacaqd. N var ki, batil szn, gafil kimslrin qulanda bir dadll vardr. Allaha doru v gzl bir gedil gediniz. Onu ox zikr ediniz. mam hmd b. Hnbl, Abdullah b.Slmnin bel dediyini rvayt etmidir: Sffin savanda Ammar smr bdnli, uzun boylu, yal bir adam olaraq grdm. Mzra lind tutur v bel deyirdi: Nfsim lind olan Allaha and iirm ki, mn, Rsulullahla (s.a.v.) birlikd bu mzramla df savadm. Bu drdnc savadr. Nfsim lind olan Zata and iirm ki, bunlar bizi vursalar v bizi Hcr xurmalqlarna qdr geriltslr, o zaman bilrm ki, bizim "islahatlarmz" haqq yoldadrlar. Onlarsa sapqlqdadrlar. brahim b. Hseyn b. Dizil, Ahnf b. Qaysn bel dediyini rvayt etmidir: Ammar b. Yasir, daha sonra amllarn zrin hcum etdi. bn Cevi s-Skski il bul-adiy onu mizraqla yaralad. bn Cevi is ban qo- pard. Zlkila, Amr b. Asn bel dediyini eitdi: Rsulullah (s.a.v.), Ammar b. Yasir:Sni azn bir grup ldrckdir. V icyin n son ey bir lk sddr dedi. Zlkila, Amra bel deyirdi: - Yazqlar olsun sn ey Amr, bu ndir? Amr da ona bel deyirdi: - O, biz dnckdir. Ammar, Zlkiladan sonra vurulanda Amr b. As, Muaviyy bel dedi: Bunlarn hansnn lmn daha ox sevindiyimi bilmirm. Ammarn ldrlmsinmi, Zlkilann ldrlmsinmi ox sevincym? Bunu bilmirm. Allaha and iirm ki, Ammarn ldrlmsindn sonra Zlkila hyatda qalsayd, btn amllara ynlr v sgrlrimizi biz qar fsada srklrdi. Ammarn ldrlmsindn sonra adamlar, Muaviy il Amr b.Asn yanna glib:12

Ammar mn ldrdm. deyirdilr. Amr da bel deynlr: Sn onu ldrrkn o n deyirdi? dey soruurdu. Adamlar, qarq cavablar verirdilr. Nhayt bn Cevi gldi. Ona da eyni sual verdikd o, bel dedi: Mn, Ammarn bel dediyini eitdim. Dostlara qovuuram, Muhammd v shabna qovuuram. Amr b. As, bn Ceviy bel dedi:Doru syldin, demk ki, sn onu ldrmsn. Amma Allaha and iirm ki, llrin zfr tapmad. ksin Rbbin sn gzblndi. ns b. Malikdn mrfu olaraq rvayt ediln bir hdisd bel buyurul- mudur: Ammar, iki eydn birini sem trcihiyl ba-baa qaldqda mtlq o, bu eylrin n doru olann trcih edr. Yaqub b. Rakitdn rvayt olunduuna gr ldrln Ammar b. Yasirin zrindki yalar yamalamaq v onu kimin ldrm olduu xsusunda iki adam mbahis etdilr. Abdullah b. Amr b. Asa glib aralarnda hakimlik etmsini istdilr. Abdullah, onlara bel dedi: - Yazqlar olsun siz, yanmdan xn, df olub gedin. Zira Rsulullah (s.a.v), Qureylilrin Ammarla ylnmlri snasnda bel demiti: "Bu Qureylilr v Ammara n olur, ondan n istyirlr? Ammar, onlar Cnnt dvt edir, onlarsa onu at dvt edirlr. Ammar ldrn v zrindki yalar yamalayan kims atddir. Eitdiyim gr Muaviy, Ammarn ldrlmsi olayyla bal olaraq bel demidir:Onu bu savaa gtirnlr ldrdlr. Belc amllara tl qurmaq istdilr. amllarn, onu ldrm olduu yalann yaydlar. brahim b. Hseyn, Hnzl b. Xuveylidin bel dediyini rvayt etmidir: Bir ara mn, Muaviynin yanndaykn iki kii Ammar ldrdklrini iddia edrk onun yanna gldilr. Mbahis etmy baladlar. Amr b. As'n olu Abdullah, onlara bel dedi: Ammar ldrm xususunda hr biriniz dirin qar knln xo tutsun. Zira mn, Rasulullahn (s.a.v.): Ammar azn v asi bir grup ldrckdir. dediyini eitdim. Abdullahn bel demsi zrin Muaviy, Abdullahn atas Amr b. Asa: Bu dli olunu yanmzda danmaqdan kindirsn. dedi. Sonra da Abdullaha dnb bel dedi: - Sn niy biziml brabr savamrsan? - Rsulullah (s.a.v.), atama hyatda olduu mddtd ona itat etmmi mn mr etdi. Ona gor sizinlym, amma savamram. Yhya b. Nasr, bn bi Mliknin bel dediyini rvayt etmidir: Amr b. Asn olu Abdullah, atasna bel dedi: gr Rsulullah (s..s) sn itat etmmi mn mr etmi olmasayd,sninl birlikd buralara qdr glmzdim.Sn, Rsulullahn (s.a.v.) Ammar b. Yasir: Sni azn v asi bir grup ldrckdir. dediyini eitmdinmi? Yahya b. Nasr, bel demidir: Ammarn qatili, glib Muaviynin yanna girmk n izn istdi. O snada Muaviynin yannda Amr b. As da vard. Amr: "ri girmsin izn ver v onu chnnmlik olmaqla mjdl." deyinc adam, Muaviyy: Amrn dediklrini eitmirsnmi? dey soruunca Muaviy, bel cavab verdi: Amr, doru syldi. Ancaq Ammar ldrnlr, onu buraya gtirnlrdir. Onu bu savaa thrik ednlrdir. Yen bu Abdurrahman s-Sulmi dedi ki: Mn, Ammar da bu savada grdm. Sffin vadilrindn birini tutduu zaman oradaki shablr d arxasna drdlr. Onun, Hz. linin bayraqdar olan Haim b. Utby gedib bel dediyini grdm. - Ey Haim irlil! Cnnt qlnclarn klgsi altndadr. lm, mizraqlarn ucundadr. Cnntin qaplar alm, iri gzl hurilr sslnmilrdir. Bu gn dostlara qovuuram. Muhammd(s..s) v shabna qovuuram. Bel dedikdn sonra Ammar il Haim, birlikt dmn qar hcuma kedilr v ldrldlr. Uca Allah, onlara rhmt etsin.13

Muaviynin etdiyi bu tvil, ql v mntiqdn uzaq bir tvildir.. Yuxarda qeyd etdiyimiz rvaytlri bn Ksir l-Biday vn-Nihaynin 7-ci cildind rvayt etmidir. Mscidi Nbvinin tikilmsindn bhs edilrkn Buxari, Rasulullahn (s.a.v.) Ammar b. Yasir bel dediyini rvayt etmidir: Ammara yazqlar olsun! O, insanlar Cnnt dvt edir, onlarsa onu at dvt edirlr. Ammar da, fitnlrdn Allaha snram, deyirdi.(Buxari,1/67) Mslim, Ummu Slmdn rvayt etdi ki, Rasulullah (s.a.v.), Ammar b. Yasir bel demidir: Sni azn v asi bir grup ldrckdir. Baqa bir rvaytd d Rsulullahn: Ammarn qatili atddir. dediyi ifad edilmkddir. Beyhqi, bn Msuddan rvayt etdi ki, Rsulullah (s.a.v.), Ammar b. Yasir haqqnda bel demidir: nsanlar anlamazla ddklrind Smyynin olu (Ammar b.Yasir) haqqla brabr olacaqdr. Beyhqi, Ammar b.Yasirin azadl qullarndan birinin bel dediyini rvayt etmidir: Ammar xstlndi, bitkin dd, bayld. Aylanda biz trafnda oturub alamaqdaydq.Biz bel dedi: - N n alayrsnz? Yatamda lcyimdnmi qorxursunuz? Halbuki sev- gilim Muhammd (s.a.v.), mni azn v asi bir topluluun ldrcyini, dn- yadak n son yemyimin d bir bardaq sd olacan mn ncdn xbr vermidi. Ammarn tuyan edn,azn,bai bir topluluq trfindn ldrldyn xbr vern bu qdr hdis olduu halda,(Buxari1/67,hmd,bu Yala, Mslim) bu Bkr bin Arabinin, Muhibuddin l-Xatibin, Muhmmd Saleh kininin, mr Nasuhi Bilmnin bu savaa bir ictihad yarl yap- drmalar he d baa dln deyil.Bzilri Ammarn bu dy zbal girdiyini v bu sbbdn d onu ldrnin onu tanmadn iddia etmilr. O zaman Muaviynin v Amr b.Asn yanina glib"Ammar mn ldr- dm", deynlr n deyirsiz? Rsulullahn(s..s) onu ldrn tayfann bai olduunu xbr vermsin n deyirsiz?Halbuki Rasulullah (s..s) bu- yurmudur: Kim Ammara dmnlik edrs,Allah da ona dmnlik edr,kim Ammara kin bslyrs, Allah da ona kin bslyr.(hmd, 4/90, Nsai, 1/49, Zhbi, Siyr, 1/415). Ammarn qatili haqqnda frqli fikirlr var. Bzilri ibn Cevi, bzilri is bul adiy olduunu demilr.Kulsum bin Cbr bul adiy haqqnda bel demidir: Onun Ammar ldrdy n sevindiyi rvayt edildi. Onun kimi aq zlaltd olan birini grmdim. (Tbarani, Mcmuz-Zvaid,9/298, Heysmi ravilrinin siqa olduunu dedi). Baqa hdisd Allah Rsulu (s..s) demidir: N yazq ki,Ammar bai bir topluluq ldrck,o onlar Cnnt,onlar is onu Chnnm aracaqlar.(Buxari, 1/172). Bu hdislrin mtavatir drcsin atmas gz nnd canlandrldnda haqq arayanlar n Ammar(r.a) haqqn bayra idi, ibn mmad l-Hnbli demikn, Ammar bin14

Yasir Siffin savann haqq trzisi idi. Tbii ki, biz li(r.a)il bal hdislri d qeyd edcyik.mam li Raidi Xlif olduu halda,ona qar sava aan Muaviy is krallarn ilki idi.Nec ki,Rsulullah(s..s) buyurmusdur ki, Mndn sonra xilaft 30 ildir,ondan sarsdc sltnt dnckdir.(hmd, Msnd, 4/273). mam li il Muaviyni bir trziy qoymaq daltsizlikdir.bn Teymiy- y (r.a) demidir: Shiheynd linin(r.a) fziltin dair bir ox hdis olduu halda, Muaviy- ynin fziltin dair he bir shih hdis yoxdur. (Minhcus- Snn, 7/40). V ya baqa bir yerd deyir: Muaviyyni mdafi etmk n Rasulullahdan(s..s) bir ox hdis uydurdular. (Minhcus-Snn,4/400). Bu hdislrdn biri ibn sakirin rvayt etdiyi hdisdir: Peymbr (s..s) Muaviynin Quran katibi olmas bard Cbraill istiar etdi.Cbrail dedi ki,Onu katibliy gtr,nki o gvniln biridir. bn Ksir bu hdisl bal deyir:bn sakirin etdiyi bu i ox qribdir. Hdisin zif v ya mnkr olduuna v ravilrinin nqsanlarna ndn diqqt kmyib.(Biday,8/120). Hminin Zhbi demidir: bni-sakir,Muaviy il bal bir ox batil hdis rvayt edrk onu mdafi etmy almdr.(Zhbi,Siyru alamu Nubla,3/123). Amma bildiyimiz kimi Muaviynin leyhin hdislr rvayt etdiyin gor mam Nsai kimi alimlr ldrlm v onun haqqnda onlarla hdis uydurulmudur. Muaviy haqqnda olan hdislrin birind,bn Abbas(r.a) rvayt edir ki, Bzi eylrin yazlmas lazm idi,Allah Rasulu(s..s) mni Muaviynin yanna gndrdi.O is rk yeyirdi.Mn 3 df onun dalnca getdim,o is glmdi.Rasulullah(s..s) onun n bel dua etdi:Allah onun qarnn doyurmasn. (Mslim,Kitabul-Birr,155-156,ibn Abdulbr,l-stiab, 3/181 , imam Nsai, Snn). Zmxri, Rbiul-brar srind bel yazr: Muaviy gnd 7 df rk yeyirdi.Yedikdn sonra klsin sslnrk deyirdi, ey kl,gl bu sfrni ydr,Vallahi doymadm. Hz.lini(r.a) yalnz mnafiqlr sevmz! Amma biz linin(r.a) haqqnda gln hdislr baxdmzda hqiqtin n olduunu v kimlrin haqq urunda mcadil etdiyini grrk.mam linin(r.a) mnaqiblri saydqca qurtarmayacaq drcd oxdur.Onlardan bir nesini qeyd etmk istyirm. Zeyd bin rqam(r.a) rvayt edir ki, Rsulullah(s..s) Qdir-Xumda linin(r.a) lindn tutub bel dedi:Siz Mnim hr mmin canndan daha sevimli olduumu bilmirsinizmi. Oradaklar, bli dedilr .Rsulullah (s..s) dedi:Ey Allahm, mn kimin mvlasyam,li d onun mvlasdr. Allahm,ona dost olana dost ol,ona dmnlik edn dmn ol.(hmd,Tirmizi,Nsai,ibn Hcr, s-Svaiqd shih olduunu dedi.) Rsulullah(s..s)dedi: lini yalnz mmin olan sevr,ona baqas yox,mnafiq olan nifrt edr.(Mslim, 2/64,Tirmizi,10/239,bn Mac, 114, hmd,1/84,95,128). Digr bir hdisd Rasulullah(s..s) demidir: Kim lini syrs,Mni sym olar.(hmd,6/323,l-Hakim,3/121, isnad hsndir.). bu Sid l-Xudri(r.a)deyir ki,Biz nsar topluluunun mnafiqlrini li ibn bu Talib nifrt etmlri il tanyrdq.(Tirmizi,3717). Sad ibn bu Vaqqas (r.a) rvayt edir ki, Muaviy Sada mr etmidir:Sn n n bu Turaba symrsn?.Sad demidir: Rsulullahn(s..s) szn xatrladqda bunlardan15

birinin mnd olmasn qrmz dvlrdn ox istrdim.1)Tbuk savanda Rasulullah (s..s) lini z yerind Mdind qoydu.li dedi:Ya Rsulullah,mni qadn v uaqlarla bir yerdmi bura- xrsan?Rsulullah(s..s) dedi:Mn gr sn,Musaya gr Harun kimi olmaqdan mmnun deyilsnmi, lakin Mndn sonra Peymbr yoxdur. 2) Xeybr dynd Nbi (s..s) dedi: Sabah bu bayra Allah v Rasulunu sevn,Allah v Rsulunun da onu sevdiyi bir ks vercym.Hr ks yatmayb shr qdr dua etdi ki,o ks z olsun.Shr Nbi(s..s) lini ard,onun gzlri aryrd.Nbi(s..s) onun gzlrin tprd,o yaxlad v bayra Ona verdi.Xeybr onun liyl fth edildi.3)Bir d Ali-mran sursinin 61-ci aysi nazil olduqda Nbi(s..s), li, Fatim, Hsn v Hseyni(r.a) yanna araraq, -Allahm, bunlar mnim hli-Beytimdir, demsidir. (Buxari, Mnaqib,27,Mslim,Fdailus-Shab,17,Tirmizi, Mnaqib,3724). Biz bu hdislrin siyahsnox uzada bilrik.Lakin mvzudan uzaqla- mamaq n, yalnz mvzu il laqdar olan hdislri qeyd etdik.Bu hdis- lrdn d grndy kimi, Rasulullah (s..s) daim lini sevmy tviq etdiyi halda,ona qar xanlara da z qzbini gizlmmidir.Mtavatir drcsin atan lini mmin sevr,ona mnafiq nifrt edr hdisi,Siffin dynn sl qiymtini verir.linin(r.a) hadtindn sonra Muaviynin sltntinin brqrar olmas,liy(r.a) v onun ailsin qar hcumlarn, thdidlrin artmasna sbb oldu.n byk aznlqlardan biri d hr xt- bd liy(r.a) lnt oxutdurulmas idi. bu Hazm rvayt edir ki: Mdiny Mrvan ailsindn biri vali olaraq gldi.Bir gn Shl bin Sad ard v liy(r.a)symsini istdi.Ancaq Sad onun istyini qbul etmdi, bu zaman valigr linin adn kmk istmirsns,Allah bu Turaba lnt etsin de-dedi.Shl dedi:li bu kunyni ox sevirdi, biz onu bu adla aranda o ox ad olurdu. (Mslim, 4/1874, Beyhqi,2/446). Umeyr bin shaq bel dedi: Mrvan alt il ynticilik etdi, hr cm gn liy syrdi, sonra vzifdn alnnca, Sid b.l-As iki il vzifd oldu.Amma o liy(r.a) symzdi.Ondan sonra Mrvan tkrar vzify gldi v liy symy davam etdi.(hmd, l-ll v mriftu Rical, 3/176). Abdurrahman b.hns bel dedi: Muir b.b bir df xtb verrkn liy(r.a) syd.Bu zaman Said bin Zeyd qalxd v dedi:hadt edirm ki, Rasulullah(s..s) dedi:Allah Rasulu cnntddir, bu Bkr cnntddir, mr cnntddir, li cnnt- ddir,Osman cnntddir, Abdurrahman cnntddir,Talha, Zubeyr, Sad cnntddir.styirsiniz onuncunu da deyim,dedikdn sonra z adn da zikr etdi.(Mqdisi,l-hadis l-Muxtara,3/288-289,hmd,1/188, bu Yala, 2/259). Abdullah bin Shv bel dedi: Kufd Muaviyy beyt edildiyi zaman Muir b.b xtiblr liy(r.a) lnt etmlri n mr gndrdi. Sid b.Zeyd b.Amr .Nefil llrimdn tutaraq bel dedi:Cnnt hlindn olan birinin lntlnmsini mr edn bu adam grmrsnzm, Allaha and iirm ki,mn doqquz kiinin cnntd olduunu deyrkn, onuncunun da adn kmkdn kinmirm.(ibn bi Asim , s-Sn- n, 2/618-619). Blzuri nsabul-rfd,3/288-ci shifd rvayt edir: Muaviy zlml xilafti Hsndn(r.a) aldqdan sonra ilk verdiyi xtbd lini syrk lntldi. Muhmmd bu Zhra, Mzhblr tarixinin 43-c shifsind yazr: mvi dnmi lini thqir etmkd hddi amd.nki Muaviy olu v mr bin Abdulaziz qdr olanlar mnkr bir cr amdlar.Bu cr imamul-Huda liy(r.a) hr xtbnin sonunda lnt oxunmas idi.Ummu Slm Muaviyy mktub yazaraq deyir:Siz z minbrlrinizd Allah v Rsuluna lnt oxuyursunuz,nki siz xtblrinizd li v onu sevnlri lntlyirsiniz.Mn Rsulullahn(s..s) onu sevdiyin ahidm. Muhmmd bin Yusif Kifaytul-Talib srinin 10-cu babnda yazr:16

bn Abbas v Sid bin Cubeyr Zmzm quyusunun banda bir qrup am hlinin liy sydklrind bel dedilr: Sizlrdn kim Allah v Rsuluna syd. Onlar dedilr: Bizlrdn he kim Allah v Rsuluna symdi.Bs hansnz liy syd.Onlar dedilr ki, bli biz sydk. bn Abbas dedi: Mn Rsulullahn bel dediyini eitdim: Ya li, sni syn mni symdr, kim liy syrs Allah onu z st Chnnm atacaq. Allah Rsulu(s..s) bel dua etmidir:Ey Allahm, liy dost olana dost ol,ona dmn olana dmn ol.Ona yardm edn yardm et. Onu yardmsz buraxan yardmsz burax.(hmd,bu Yala,ibn bu Leyla). mam Zuhri bel demidir:Fitn salmaqda dahi olan kslr bedir: Mua- viy, Amr bin As, Muir bin b.....(ibn Ksir,l-Biday, 8/87) Bzilri liy(r.a) qar xanlarn bu mllrini n qdr rt-basdr etslr d,amma bir hqiqti he ks inkar ed bilmz ki, mhz Siffin dyn gr Allah Rsulu(s.a.s) Muaviy v onun trfdarlarnn hkmn vermidir.Onlar bai,azn,tyan edn bir topluluqdur. gr Muaviynin hkm baidirs, o zaman kim bailr rhmt oxuyub.Mgr xvariclrin d gnah adil imama qar xmaq,mslmanlarn qann,maln halal grmk deyildi? Bs onda Muaviynin adil imama qar xmasn, tkc Siffin dynd 80000 min mslmann qannn axdlmasna sbb olmasn, Hicr bin Adiy v digr shablri, hminin Ymn gndrdiyi Busr bin rtadn minlrl insan qtl yetirmsin mr vermsini n az xvariclik,bailik adlandrmamaq mmkn deyil.Bu Muaviy n n aa hkmdr.Bu gn raqda,randa rafizilrin hli-snnt qar etdiyi zlmn sbbi, mhz Muaviynin yaratd fitnnin nticsidir.nki adil imamn mdafisin qalxanlar getdikc,ilikdn rafiziliy kedilr.He bir msl onu douran sbb olmadan znn sl qiymtini ala bilmz.mvi xilafti dnmind hli-beyt qar olan daltsizlik iliyin, daha sonra is rafiziliyin yaranmasnn tarixi sbbi oldu.Nec ki,bir hdisd d Allah Rsulu(s..s) buna iar etmidir: Rabiya bin Ncid, lidn(r.a) bel rva- yt etdi ki, Rsulullah (s..s) bel dedi: Ey li, snd saya(.s) bir bnzrlik vardr.Yhudilr ona o qdr nifrt etdilr ki,pak anasna zina iftiras atdlar. Xristianlar da onu o qdr sevdilr ki, onu layiq olmad mrtby qaldrdlar. (Bzzar,3/202, bu Yala, Msnd, 406,isnad zifdir). Hdisin isnad zif olsa da,tarix bunu tsdiq etmidir.Hqiqtn, bu hdisd d deyildiyi kimi ona nifrt ednlr ona lnt oxumu, sym, onu ifrat drcd sevnlr is onu layiq olmad mrtby qaldrmlar.Demk hdisin sndinin zifliyi, onun mtnin xll gtirmmi v bu z tsdi- qini hqiqtn tapmdr.liy(r.a) kafir deynlr,onu lntlynlr d olmudur, onu sevib lah sviyysin qaldranlar da olmudur. Amma bu- nun sbblrini mtlq mlum Siffin olaynda axtarmaq lazmdr.Bzilri bu savaa ictihad donu geyindirmk n dridn-qabqdan xsalar da,bu Xilaftl sltntin sava idi.Ad bu mnkr iz gr, Muaviy ondan sonra gln mv v Abbasi sultanlarnn qazand gnahlara rikdir. Uca Allah buyurur: Kim bir yax i vasitilik ets, ona bundan bir pay dr. Kim d bir pis i vasitilik ets, ona da bundan bir pay dr.Allah hr eyi qoruyandr. (n-Nisa,85). Dediyimiz kimi gr Muaviy imam lini(r.a) kafir grb ona qar xb- sa, lmlrin ftva verdiyi mslmanlar kafir bilib ldrbs,o bir xava- ricdir.Yox gr o liy mslman kimi baxib ona qar xbsa, v onun trfdarlarn mslman bilib ldrbs, onda onun vziyyti lap ardr. Uca Allah buyurur: Hr ks bir mmini qsdn ldrrs, onun czas bdi qalaca Chnnm odudur.Allah ona qzblnr, onu lntlyr v onun n byk bir zab hazrlayar.(nNisa,93). Muaviy v trfdarlarn dstklmk n ox zaman l-Hucurat sur- sinin 9-cu aysini misal gtirirlr.17

Uca Allah buyurur: gr mminlrdn iki tayfa bir-biri il savasa,onlar bardrn.gr onlardan biri digrin tcavz ets, tcavz ednl, o Allahn mrin qaydana kimi savan.gr o qaytsa,hr iki dstni daltl bardrn v insafl olun. Szsz ki, Allah insafllar sevr.. Birincisi,iki ayt bir-birin zidd ola bilmz. kincisi, bu ayt Abdullah ibn Ubeyyin trfdarlar il nsarlar arasnda dn dava haqqnda nazil olmudur. (Shih l-Buxari). bn Ubeyy d mnafiqlrin bas idi. Onda bel xr ki, ibn Ubeyy d mmin idi. Sadc mnafiqlr zahirn mslman mamilsi edildiyi n bu ay onlar haqqnda nazil oldu. ncs is,Allah tcavz edn tbi,yni bai deyir.Bu is aq gs- trir ki,iki mmin tayfa savaa bilr, amma biri tcavzkarlq, yni bailik ets, onunla Allahn hkmn qaydana qdr savamaq vacibdir. Nec olur ki, Osmana (r.a) qar savab onu hid ednlr, bagi, xavaric olur, amma liy (r.a) qar savaanlar is radyallahu anhu olur.gr Rasulullah(s..s) grmkl,onun zamannda iman edib yaamaqla insan shab olursa,niy o zaman Zul-Xuveysir shab olmur.Ax o da Rsulul- lah(s..s) grb,iman etmi v sonra da xavaric olaraq yer znn n rlisin evrilmidir. Deycksiniz ki, o Allah Rsulunun(s..s) yaxasn- dan tutub,ona daltli ol,ey Muhmmd demidir.O Rsulullah(s..s) z- d daltsiz sayrdsa,muaviy kimilr is etdiyi mllrl,zlmlrl Onun gtirdiyi ritin daltin klg salb,onu kisralarn,qeysrlrin sltntin evirdilr.ki xlify beyt olarsa,onlardan ikincisini ldrn hdisin mxalift etmk v qanuni xlify qar silah qaldrmaq, mgr Peym- bri(s..s) mllrd daltsiz xarmaq deyildi?Xilafti devirmk, yerind sltnt qurmaq,sonra onu iki in, zinakar,dnyaya,onun nemtlrin qul olmu bir znda thvil vermk,mgr bu rit istehza,onun qanunlarna xyant deyilmi! Hm d iin baqa bir trfi d var.Bu nslin Rsu- lullaha(s..s) v onun hli-Beytin qar xanlarn imamln etmsi yoxsa bir tsadfdr?!bu Sfyan Mkk mriklrinin bas olaraq Rsulullaha (s..s) qar savaanlarn nnd ,olu Muaviy liy v Hs- n (r.a) qar savaanlarn banda ,mrtd, chnnm ahzadsi Yezid d Hseyn(r.a) qar savaanlarn r bas deyildimi?! Halbuki bu Sf- yan slama girdikdn sonra da bu din dmnliyini gizlmmidi.bn Hiam Sirada Huneyn gn onun mslmanlarn mlubiyytin sevinmsini -Bunlarn mlubiyyti dniz qdr d bitn deyil.-demsini rvayt etmidir.Htta fal oxlar da oxluu il brabr yannda idi.(ibn Hiam,Sira,4-c cild).bn Teymiy bu Sfyann iman etdiyin bh il baxan alimlrdn biridir. (Mcmul-Ftva, 4/477). V digr bir oxarlq is bu nslin eyni sulla hidlri thqir etmsidir. Uhud dynd hid olmu Seyyidu-hda hz. Hmznin csdi mlu- n Hind (Muaviynin anas) trfindn thqir edilmidi. (o Hmznin ciy- rini udmaq istmi, lakin Allah hidin bir parasnn onun ncis qarnna dmsin yol vermmi v o yemk istdiyini qusmudu).lk df mslman boynunu vurduran ks Muaviy olmudur.O,Hicr bin Adiy v trfdarlarnn boynunu vurdurdu.Bir nfri is diri-diri torpaa basdrtd. Hz.Hseyni qtl yetirilmsini mr edib,sonra onun ban lindki sa il thqir edn Yezid(l.a) oldu.Dzdr bzilri Yezid d brat qazandrmaa alrlar. Amma onun gnahn saymaa balasaq he bir kitab da bs etmyck.Onu lntlmk vacibdir.Bir ox alimin onun lntlnmsi il bal szlri vardr.bul Frc ibnul-Cvzi (onun Yezidi lntlmk bard kitab da vardr.r-rddu allmutasibul-anidil-mni min zmmi Yezid lntullah aleyhi),olu Sibt Cvzi, Taftazani, afii alimlrindn lke- ya Hrras, bu Bkr bin Abdulziz, qad bu Yala, qad bu Hsn v mam hmdin bir grn gr Yezidi lntlmk caizdir v vacibdir. n azndan onun Hseynin qtlini sifari etmsi,onun ba il istehza etmsi,onun qatillrini czalandrmamas, Kbni yandrtmas, Mkk v Mdinni vahim iind saxlamas onun lntlnmsi n yetrlidir.bn Abbasn Yezid yazd cavab mktubu Yezidin hz.Hseynin(r.a) ldrl- msini18

mr etdiyini ortaya qoyan n tutarl dlillrdn biridir: Mktubunu aldm. Abdullah bin Zubeyrin beytini qbul etmdiyim n Allah and olsun ki, sndn bir yaxlq gzlmirm.Snin bu bard mni mdh etmyini d istmirm.Allah bu bard mnim niyytimi n yax bilndir.Mnim bu yaxlm unutmadn deyirsn.Ey Yezid,sn mn he bir yaxlq etm, nki mn d sn hr hans bir yaxlq edn deyilm. Mktubunda sni insanlara sevdirmmi v Abdullah ibn Zubeyr is nifrt etdirmm n tbliat aparmam istmisn. Xeyr,sla bel bir ey olmayacaq. nki biz snd n sevilck bir ey grdk, n d rf verici hr hans bir davrann mahid etdik.Nec bel bir ey ed bilrm ki,sn Hseyni v Rsulullahn(s..s) hli-beytinin gnclrini ldrdn. Onlar hidayt yollarnn qndillri, irli glnlrin ulduzlar idilr. Snin svarilrin, snin verdiyin mr zr Hseyni yaxalayb hamsn qtl etdi. ynindki paltarlara qdr hamsn qsb etdi. Hm d hams gnahsz olaraq ldrld. Onlar kfnsiz v balarnn altna bir ey qoyulmadan trk edildi.oxunun ban ksdirdin. Klklr onlarn zrin torpaq sovurur, onlar Allahn,qanlarnn tklmsin rik olmayan kimslr glib onlar kfnlyrk dfn edn qdr elc trk edildilr.Mn snin Hseyni, Rsulullahn hrmindn Allahn hrmin qovduunu sla unuda bilmrm. Sn onu raq yoluna drncy qdr qovalamaqda israr etdin.Artq o da qorxu irisind oradan ayrlmaq mcburiyytind qald.Sonunda svarilrin onun olduu yer glib qrargah qurdu. Allaha, Onun Rasuluna v Uca Allahn zrlrindn hr cr irkinliyi qaldrd ail xalqna qar n byk tcavz edildi. Hseyn snin adamlarnla anlama qurmaq istdi v ya geri dnmyi tklif etdi, fqt siz onun yardmlarnn az olduunu grb, ail- sinin kkn ksmyi frst bildiniz. Ona qar bir-biriniz yardm oldunuz. Qardalarm ldrdyn halda sevgimi istmndn daha heyrt edilck bir ey yoxdur.Snin qlncn hl mnim qanmdan damlalar axtmaqdadr v sn intiqam alacam kimslrdn birisn. Bu gn biz qar zfr qazanm olman sni qrrlndirmsin. Bir gn glck biz d sn qar zfr ld edcyik!(ibn l-sir, l-kamili fit-tarix,4/128). Mnc Kb evini datmaqla onu kafir brh il mqayis etmk dz- gn olard.Fil sahibi brh nec Kbni datmaq istyrkn Chnnm vasil oldusa, Yezid d Kbni xaraba qoyduqdan sonra ikili halda yxlb ba partlayaraq Chnnm getdi. Allah ona da,onu sevnlr d lnt etsin. Yezid haqqnda bu qdr yazmamn sbbi bu gn bzi zndqlarn onun mdafisin qalxb onu tmiz xarmaa almas oldu.Amma slind bizim yazdqlarmz Yezid kimi bir znd mmtin boazna kei- rn Muaviy haqqndadr.hliSnntin grn gr bu Bkr, mr, Osmana,Aiy(r.a) lnt oxuyan, onlar tkfir edni rafizi adlandrb tkfir ednlr, n n lini lntlynlri,synlri n az nasibi,sapq adlandr- maqdan kinirlr?Bel deyirlr ki, bu shablr arasnda olan ixtilafdr,biz onlarn arasnda olan msllr qara bilmrik.Bunu hardan xarmsnz. Birincisi,istniln ri hkm ilk vvl shaby aiddir,sonra digrlrin. nki Quran aylri bir baa onlara xitab edirdi.Rasulullah(s..s) grb ona iman etmkd, ona yardm etmkd shablr nec bizdn nd olub- larsa, Onu grb Ona qar glmk d elc daha rlidir. kincisi is, bu Bkr (r.a) zkat trk ednlrl savaanda onlarn iind d shablr var idi.Grk onda onlarla savamayayd ki,onlar da shabdir.Biz d bu gn onlara mrtd demyk.V ya ZulXuveysiry xavaric demyk ki,ax o da Rasulullah (s..s) grb. ncs, bu msl sradan bir msl deyil ki,onun stndn kek.Bu mmtin taleyidir.Bu gn yer zrind savaan mcahidlr xilaftin brpas n savarlar, sltntin qurulmas n yox.Bs bu xilafti dadanlara qar olan xsusi sevgiy n ehtiyac var!Bu hans ri ly sr.mam li(r.a) xlif olduu zaman ona fziltd tay olacaq he kims yox idi. Muaviyy gldikd is, onun ninki fzilti, he bir xsusi zlliyi d yox idi ki, o xlif olsun.Hyatda byk shablr olduu halda, Muaviynin bel bir iddiada bulunmas, slam mmtinin zif durumundan sui19

istifad etmk, hakimiyyt hrisliyindn baqa bir ey deyildi.Rsulullah (s..s) d buyurduu kimi-mirlik, onu istyn veril- mz.Amma Muaviy ninki hakimiyyti istmk, htta bu idn tr on minlrl insann qannn tklmsin yol aan Cml v Siffin savalarnn bir baa rejissoruna evrildi.ox tssf ki, Cml dynd byk sha- blr bel Muaviynin v Amrn toruna ddlr.Ai, Zubeyr v Talha(r.a) nyi kimdn tlb etdiklrinin frqin varmadan, bu dy xdlar.Amma li(r.a) v onun ordusunda olan shablr n Aiy, n d Talha v Zu- beyr(r.a) dil uzatmam, ksin onlarn fziltlrini bel zikr etmkdn kinmmidilr.Abdullah bin sdi bel dedi: Talha, Zubeyr v Ai(r.a) Bsry doru yola xdqda li (r.a) Hsni v Ammar(r.a) eli olaraq Kufy gndrdi.kisi Kufy gldilr v minbrin zrin xdlar.Ammar Hsndn bir az aada durdu.Ammar bel dedi: Ai Bsry doru yola xd,vallahi, o dnyada v axirtd Peym- brimizin (s..s) zvcsidir. Ancaq Allah Tala onam,yoxsa znmi itat edcyiniz haqda sizi imtahan etmkddir.(Buxari, 6/2600). V ya Talha (r.a) hid edilrkn mam linin onun n dediyi szlr, bir daha bu byk shablr arasnda he bir dmnlik olmadn gstrir. Allah(s.t) da hm Aini, hm d Talha v Zubeyri (r.a) bu gnahla yk- lnmkdn qorumudur.Ancaq am trfini tmsil edn Muaviy v onun trfdarlarna da zr gtirmk mmkn deyil.n az ona gr ki,Cmldn sonra Siffin savann balamasnn bilavasit sbbkar Muaviy v onun Amr bin As, Muir bin b,Mrvan bin Hkm, Samir bin Cundb kimi trfdarlar idi.Onlar liy(r.a) qar savab xilafti l keirdilr v onu ogullarna v nvlrin miras buraxdlar.Sltnt yaradaraq onu illrl llrind tutdular.bn Teymiyy, elm hlinin Siffin sava il bal ixti- laflar haqqnda bel deyir: Bir ox alim gr bu fitnnin dourduu savadr, digr alimlr gr is bu sava adil trfl asi bir qrupun savadr. (Minhcus-Snn, 6/328) Rsulullahn(s..s) bir hdisi d szmz daha da qvvtlndirir: mmtimin hlak Qureydn bir qrupun liyl olacaq. (Buxari,3/2985). Mvzu il laqdar Muhmmd b.Muxtar -inqiti Shablr arasndak siyasi ixtilaflar kitabnn, 121-ci shifsind yazr: Daha sonra am trfdarlar xilaft v dnyaya qar olan istklrin Osmann (r.a) hid edilmsini alt edrk, ba qaldrdlar.Muaviy v trfdarlar Osman(r.a) ldrnlrin czalanmasn istyirdilr, ancaq onla- ra dn nc xlify beyt etmk, daha sonra ri llr rivsind bel bir tlbd bulunmaq idi.Osmann qatillri tsbit olunmamaqla birlikd, bu haqda danmaq Osmann uaqlarnn haqq idi.Muaviy v trfdarlar mmtin irli glnlrindn 70000 nfrin ldrlmsin sbb oldular. Bundan da pisi Nbvi Xilafti yxdlar.Onlar hid xlifnin qatillrini istyrkn ri llr tabe olmadqlar kimi, xilafti l keirdikdn sonra da Nbvi yntim sistemini davam etdirmmi, tam ksin sltnt bidtini ortaya xarmdlar.Bu hadis slam tarixind ox drin izlr buraxan ilk bidtdir, nki sltnt sistemi, bn Teymiyynin d dediyi kimi ritin bzi qanunlarn trk etmk mcburiyytind buraxan bir sistemdir.Bu bidti ortaya xaranlar, slamn tml qaydalarndan birini gzard etmi v mmtin qlbind, gnmz qdr saalmayan bir yara vurmular. Muhmmd bin Sirin bel deyir: Muaviy Kufy glnd v insanlar trafna toplandnda, Amr bin As ona bel dedi: Rsulullaha (s..s) olan yaxnlndan dolay insanlar Hsn(r.a) ox dyr verirlr, ancaq o tcrbli deyl.Ondan insanlar n danmasn ist, o danmaqdan aciz qalacaq v insanlarn gzndn dckdir. Mua- viy bunu qbul etmdi v bir mddt sonra is Muaviy onun dediyini etdi. Hsn(r.a) Muaviy olmadan tk bana minbr xd.Allaha hmd etdikdn sonra bel dedi: gr Cblkl Cbrs arasnda babas Peymbr (s..s) olan birini axtarsanz, mndn v qardamdan baqa he kimi grmzsiniz. Bizim beytimiz20

Muaviyydir, nki qanlarn axmamas daha xeyirlidir v llrini Muaviyy uzadaraqBilmirm blk d bu sizin n bir fitn v blli bir vaxta qdr davam edn bir oyun v ylncdir.Bunun zrin Muaviy ox hirslndi, ondan sonra ox srt bir kild dand, sonra minbrdn enrk, bel dedi: Sizin n fitn v blli bir vaxta qdr bir oyun v ylncdir-sz il nyi qsd edirsn, dedi. Hsn (r.a) dedi: Allah Tala nyi qsd edirs, mn d eyni eyi qsd edirm.(Zhbi, Siyru-alamu Nubla, 3/271, eyx Arnaut dedi ki,isnad shihdir, Beyhqi, 8/173, Tbrani, Kbir,3/87). gr biz Siffind Muaviyynin sfind olan insanlara baxsaq, grrik ki, onlarn he biri mmin deyil, ksin fasiqlrdir. 1)Abdullah bin bi Srh,-bir vaxtlar vhy katibi olub,sonra is mrtd olub Mkky qab, mriklr snan biridir.Onun haqqnda Rsulullah(s..s) demidir:Onu harda grsniz ldrn, htta Kbnin rtyn snsa bel ldrn. Sonra Mkknin fthi gnnd Osman onu himay altna ald v Rsulullahdan(s..s) onu balamasn istdi.O Rasulullahn zn bax- maq istdi,lakin Rasulullah (s..s) onun zn baxmad v onu bala d.O xdqdan sonra Rsulullah (s..s) shablrin dedi: Onu niy ldr m- diniz.Shablr dedilr: Ya Rsulullah, gzlrinl bir iar etsydin. Ra- sulullah(s..s) dedi:Bir Peymbr gzlri il xyant etmk yaramaz. 2)Amr bin As.O Muaviynin mmtin bana ad oyunun sas itiraks olmudur.Bunu yuxarda qeyd etdiyimiz hdislrd gstrdik.Amma onun da lm ayanda peman olduu shih hdislrd glmidir.Rvayt edildiyin gr Amr bin As xstlndikd bel dedi:gr bu Bkr v mr zlrindn sonra bir mlk buraxm olsalard,xata etmi,qflt dm olardlar.Vallahi onlar dar dnya grl v qafil deyildilr.Ancaq onlara halal olmayan eyi biz aldq v hlak olduq.Allaha and iirm ki,qflt bizim vasitmizl gldi.(Mcmuz-Zvaid, 5/232,Heysmi ravil- rinin siqa olduunu dedi).Amr bin Asn hzn ox artd zaman ban llri arasna alr v bel deyirdi: Ey, Allahm, Sn biz mr etdin, ancaq biz trk etdik, biz bzi eylri yasaqladn, biz is etdik. Biz ancaq snin mfirtini dily bilrik.V bu onun son gnlri idi.(hmd 4/199, Zhbi, Siyr,3/75, eyx Arnaut hdisin isnadnn shih olduunu dedi.) 3)Mrvan bin Hkm. O da istr Osmann, istrs d linin vaxtnda bir fitnlrin sbbkar olmudur.Osman(r.a) onu ard v zn yaxn tutdu, o da Osman tsiri altna ald.(ibn Abdulbrr, l-stiab, 3/1388).mam Zhbi bel deyir:Mrvan Osmann(r.a) misi olu idi.Xilaft mhr onda idi, bundan istifad edib Ona xyant etdi.Onun zndn insanlar Osmann zrin yrdlr.Mrvan bu olaylardan qurtulunca, Osmann qatillrini tlb etmk n Talha v Zubeyr qouldu.Cml gn Talhan ldrd, ancaq ondan da xilas oldu.Daha sonra Muaviy zamannda bir ne df Mdind vali oldu.(Zhbi, Siyr, 3/477).bni mad bel dedi: O, mslmanlarn birliyini pozan v xilaft qar ilk syan edn insandr.nsardan mslman olaraq ilk dnyaya gln xs olan Numan bin Biri ldrd.bn Zubeyr beyt edib, sonra ona syan etdi v Cml gn Talhan ldrd.(ibni mad, zrtu Zhb fi xbri mn zhb, 1/279).Muhmmd bin Ziyad bel dedi: Muaviy olu Yezid n beyt almaa baladqda, Mrvan bel dedi: Bu bu Bkrin v mrin snn- tidir. Abdurrahman bin bu Bkr: Bu Qeysrin snntidir dedi.Mrvan dedi ki, Bu adam Allahn bu sznn onun haqqnda endiyi kimsdir; Of siz,siz mn ldkdn sonra tkrar dirilib qbrimdn xarlacamm vd edirsiniz.Bu hadis Aiy atdnda bel dedi: Yalan sylyir, bu ayt onun haqqnda enmdi, ancaq kimin haqqnda endiyini sylmk ist- sydim, sylrdim. Ancaq Rsulullah (s..s) Mrvann atasn v Mrvan doulmadan nc onu lntlmidir v Mrvan da Allahn lntin dar olmudur.(imam Nsai 6/458, vkani, Fthul-Qadir, 5/270). 4)Vlid bin Ukb. Haqqnda Bir fasiq siz bir xbr gtirdiyi zaman....aysi enn ksdir.Hminin Rsulullahn Allaha hval etdiyi kslrdn biridir. Vlidin zvcsi21

Rasulullahn(s..s) yanna glib dedi: Ya Rsulullah,Vlid mni dyr.Rsulullah(s..s) d: Get v mnim sni himay altna aldm de.Daha ox vaxt kemmidi ki,qadn tkrar gldi v dedi ki, o mni yen dyr. Rsulullah(s..s) ona paltarndan bir para ksib verdi v dedi: Ona de ki, Rsulullah mn gvnc verdi. Yen qsa bir vaxt kedi,qadn yen gldi v Vlidin onu yen dydyn dedi.Allah Rasulu(s..s) llrini qaldraraq bel dedi: Ey Allahm, mn iki df syan edn Vlidi sn hval edirm!. (Heysmi, Mcmuz- zvaid,4/332, Mqdisi, hdis-Muxtar, 2/332,kitabn muhaqqiqi shih olduunu dedi.). 5)Muir bin b.O Muaviynin valisi olduu vaxtlarda hr xtbsind lini (r.a) v lntlyirdi.Bunun isnadlarn vvlki shiflrd qeyd etdik.Hminin o xtblrd imam liy symk bidtini ilk icad edn ksdir.Htta o btn xtiblr d yazl kild linin hr xtbd sylb, lntlnmsini mr etmidir. Amma mam linin(r.a) ordusunda is ox fziltli shablr var idi. Bunlardan yalnz 800- Rdvan beytind olan shablrdn, digrlri d tqvada, zhdd irlid olanlar idi.Ammar ibn Yasir,Hsn bin li, Hseyn bin li, Bdr hlindn olan Fudal b.bu Fudal lnsari, Sabit bin Ubeyd, Useyd bin Slb,Shl bin Hnif, Kb bin Amr l-nsari, bu Heysm bin Teyhan, bu mmtin n byk alimlrindn olan Abdullah ibn Abbas v digrlri zlm, haqszlq qarsnda dalt carlar olaraq sava- an insanlardan yalnz bir hisssi idilr.Htta bu savada he bir trf qo- ulmayanlar da sonradan z pemanlqlarn gizltmmidilr.Abdullah ibn mr(r.a) lm yatana ddy zaman bel demidir: Dnya ilrindn he bir ey li ibn bu Talibl asilr v bailr qar savamaqdan geri qaldm qdr zlmdim.(ibn Sad, Tabaqat, 4/187,ibn Ab- dulbrr, lstiab,8/77,Zhbi,Siyr,3/231-234). Meymun bin Mihran frqli bir siqa il bu rvayt etmkddir: Abdullah bin mrin (r.a) bel dediyini eitdim: llrimi hr zaman savadan kdim v he savamadm. Amma haqq n savaan insan daha fziltlidir. (Hakim, Mstdrk, 3/643, ibn Abdulbr, l-stiab, 3/643). Nhrvan savann sl sbbi ndir? Hminin, Siffindn sonra ortaya xan Nhrvan olaynn ba verm sbblrin baxsaq, grrik ki, bunda da Muaviynin v Amrn "misilsiz" xidmtlri olmudur.bn Ksir v bn l-sir Siffin savann sonunda Muaviy ordusunun Amrn gstrii il Quran shiflrini nizlrin ucuna keirib- Biz Qurann hakim olmasn istyirik -demkl insanlar aldatmaa almasn zikr etmilr.

22

Amr b.l-As raqllarn onlarn stn iddtl glmy baladn v hrbin leyhlrin evrildiyini grmy baladnda ldrlmkdn qorxmu v Muaviyy bel demidi: Sn bir xsusu xatrlatmam istrsnmi ki, o bizim aramz birldirsin, onlar da ikiy blsn v aralarna tfriq salsn? Mua- viy: Bli, istyirm,ndir bu? diy soruunca, Amr:-Quran shiflrini ha- vaya qaldraq v onlar Qurann hkmlrin dvt edrk aramzda bu hkmlrin hakim olmasn tlb edk. gr onlarn bir qismi bu hiyly aldanma- yb,bu hkm qbul etmzs onlarn bir qismi bunu qbul etmk istyck v Qurann hkmn boyun ymk istyckdir. Bellikl d aralarna tfriq girmi olacaq. Onlar Quran hkmlrin mracit etmyi qbul edrlrs biz bir mddt savamaqdan dayanb nfs alm oluruq. diyrk cavab vermi- di. Sonra Quran shiflrini nizlrinin uclarna taxm v qar trf bel ss- lndilr: Bu Allahn kitabnn hkmdr. Bizim v sizin aranzda Quran hkm versin. am srhdlrini amllardan raq srhdlrini d raqllardan baqa kim qoruya bilr?Bu kild qqrmaa balaynca hz.linin trafn- da olanlardan bzilri: Allahn kitabna icabt etmyimiz grkdir- deyrk dandlar, ancaq hz.li drhal bunlar dedi: Ey Allahn qullar! Haqqnz axtarmaa davam edin v smimiyytinizi v itatinizi artrn. Dmniniz qar savamaa davam edin. Mn Muaviyni , Amr, ibn bi Muayt, Hbibi, bn bi Srhi v Dahhaq ox gzl tanyram. Onlarn dinl v Quranla he bir laqlri yoxdur. Mn onlar sizdn daha yax tanyram, nki uaqkn brabr olduq v bydkdn sonra da brabr vaxt keirdik. Onlar uaqkn d son drc pis v rli idilr. Byync d o pislik v rliliklrini davam etdirdilr. Siz yazqlar olsun, aldanmayasnz! Vallahi bu Quran shiflrini srf sizi aldatmaq v siz hiyl qurmaq n havaya qaldrmlar. Hz. linin bu szlri zrin ona bel dedilr: Allahn kitabna dvt edilib ona icabt etmmk biz yaramaz v bunu qbul etmrik. Hz. li, onlara bel cavab vermidi: Mn Allahn dinin, Allahn kitabna dnncy qdr onlarla sa- vaacaam, nki onlar Allaha syan etmi, Allahn mrlrin ba qaldrm, onun hdini v mrini unudaraq Kitabna mxalift etmilr. Hz. linin bu szlrin qar xb sonradan xaricilr grupunu tkil edn Misar b. Fdki t-Tmimi v Zeyd b. Hseyn t-Tai v onlara tabe olan bzi Quran hafizlri bunlar syldilr: Ey li, Allahn kitabna icabt et. Sn buna dvt edildiyin halda icabt et- mzsn biz sni bu qarmzdak qvmn arasna qatncaya qdr oraya s- rklr v Affann olu Osmana etdiyimizin eynisini sn d edrik. Hz. li is bel demidi: Sizi nhy etdiyim eydn znz uzaq tutun. Dediklrim d tabe olunuz. gr mn itat edirsinizs bu adamlara qar savamaa da- vam edin v gr mn qar glib syan etmk istsniz, istdiyinizi edin v linizdn glni sonraya saxlamayn. (ibn l-sir, l-Kamili fit-tarix, 3/321, ibn Ksir, Biday,7/439,Tbri,Tarix,5/48). Bu rvaytdn d grndy kimi Qurani-Krimi z batil niyytl- rin alt edn Amr v Muaviy insanlarn n rlilrindn olan xa- variclrin bir siyasi firq olaraq formalamasna, tkilatlanmas- na v slam tarixinin n qorxunc savalarndan biri olan Nhrva- nn meydana glmsin tarixi rait yaratdlar.Mgr Cml v Sif- finin sbbi d23

hid xlifnin qanl kynyini v onun hid edil- mi zvcsi Nailnin ksilmi barman avam mslmanlara n- mayi etdirib raidi xilaft qar ordu toplamaq deyildimi!. lbtt batil tk bana bir pudur, onu haqqn prdsi altnda gizlmk, batili daha cazibdar edir. Bir hikmtli szd deyildiyi kimi, kl ol- sun o yalann bana ki, onun yars hqiqt deyil.Amma haqq gl- dis batil mtlq yox olur. Bzi bhlr cavab. Bunlardan bir nesini qeyd etmzdn nc bn Teymiyynin bu szn yada salmaq istyirm. O, Minhcus-Snnsrinin 4-c cild 400-c s- hifsind deyir: Shiheynd linin (r.a) fziltlri il bal olan bir ox hdis olduu halda, amma Muaviynin fziltin dair bir hdis d olmadn ifad edir. Digr bir yerd is O,deyir:Muaviyni mdafi etmk n Rsulullahdan (s..s) tamamil yalan hdislr uydurdular. (Minhcus-Snn, 4/400). Muaviynin fziltli bir shabolduunu uyduranlar,ilk nvbd bzi hdislri nmun olaraq gtirirlr. 1-ci hdis. Peymbr (s..s) Muaviy n dua edib bel dedi: Allahm, onu hidayt edici v hidayt tapanlardan et v insanlara onunla hidayt ver.(Tirmizi, hsn sndl rvayt etmidir). Birincisi, hdis hsndir, ikincisi bu hdisin dlalti v hkm qti deyildir, znnidir.Znni olan eyl qti hkm verilmz.ncs, bu hdis digr hdislrl v tarixd Muaviy il bagl ba vern hadislrl ziddiyyt tkil edir.Misal n , bir hdisd bn Abbas(r.a) deyir ki: Bzi eylrin yazlmas lazm idi. Rsulullah(s..s) mni Muaviynin yanna gndrdi,o is rk yeyirdi. Mn 3 df onun yanna getdim, o is rk yedi- yini bildirib glmdi.Rsulullah (s..s) onun n bd dua edib bel dedi: Allah Onun qarnn doyuzdurmasn!(Mslim,kitabul-birr,155-156,ibn Abdulbr,lstiab,3/181). Yen ibn Abbas (r.a) rvayt edir ki, Rsulullah(s..s) iki nfrin alb-oynadn eitdikd onlarn kim olduunu sorudu. Dedilr ki, bunlar Muaviy v Amr bin Asdr. Rasulullah(s..s) dedi: Ey Allahm, onlar alalt v Chnnm at.(hmd, Msnd, 4-c cild). Tirmizinin rvayt etdiyi bu hdis, Rsulullahn (s..s) li n Qdir-Xumda etdiyi duaya tamamil ziddir: Allahm, Onu sevni sev, Ona dmn olana dmn ol.(Bu hdisin isnad shihdir.hmd, 4/370, ibn Hibban 2205, Bzzar, 2544, ibn bi Asim,1367). V ya Allah Rsulunun (s..s) Ammar bin Yasir dediyi sz d bu hdi- sin, htta shih olsa bel z mntiqi tsdiqini tapmadn gstrir. nki Allah Tala Peymbrimizin (s..s) mmtinin tfriqy dmmsi n etdiyi duan qbul etmmsi d shih hdislrdn mlumdur. Rsulullah (s..s) Ammara demidi: Ey Ammar n yazq ki,sni azn (bai) bir topluluq ldrck.Sn onlar Cnnt, onlar is sni Chnnm aracaqlar.(Buxari,1/67, Muslim). Bu hdis vhy olduu n dlalti qtidir v z tsdiqini tapdna gr hkm d qtidir.sula gr znni olan qti olana tabedir.Bellikl, Allahn yardm il bu bhy son24

qoyuldu.Uur Allahdandr. 2-ci hdis. Tbrani,bn mrin(r.a) bel dediyini rvayt edir: Mn Rsulullahdan(s..s) sonra Muaviydn daha yax idari grmdim. (Tbrani, isnad zifdir.).Tsvvr edirsinizmi ki, Allah Rsulunun (s..s) snntin hddindn artq bal olan bir shab, snnti dyin, n byk bidti ttbiq etmk n 80000 min insann qannn axdlmasna sbb olan ilk kral Muaviyni,drd raidi xlifdn stn tuta bilrmi!.Bu uydurmaya zalmlara yardm edn saray nkrlrindn baqa hec kim inanmaz. 3-c hdis. bu Musa (r.a) bel rvayt edir: Allah Rsulu (s..s) Muaviy haqqnda dedi: Hqiqtn d Allah v Rsulu onu sevrlr(hdisi Tbrani zif bir isnadla rvayt etdi). 4-c hdis.bn Abbas(r.a) rvayt edir: Cbrail(.s) Rasulullahn (s..s) yanna glib bel dedi: Ya Muhmmd!Muaviy haqqnda vsiyytimi dinl v ona yax bax.nki o Allahn kitab xsusunda min v gvnilndir.(Hdisi Tbrani zif bir isnadla rvayt etmidir). 5-ci hdis.Abdullah bin Amr bin l-Asn bel dediyi rvayt edilmidir: Mn Muaviydn daha yax bir idari grmdim.Cbl bin Sheym dedi ki, mr ibn Xattabdandam!.O dedi:mr ondan xeyrli idi,lakin Muaviy ondan yax idari idi.(ibn Abdulbrr, l-stiab,ibn Ksir l-Biday vn Nihay). Bu cr hdislri ox uzatmaq olar.Lakin mna eynidir.Ya hdis uydur- madr, ya zifdir, ya da shih hdislr v tarixi hadislr ziddir.Gtrk el sonuncu rvayti, Muaviynin mrdn (r.a) stnly onun zlm v haqszlndan baqa bir ey ola bilrmi!V ya bel rvaytlrd imam linin adn mumiyytl qeyd etmmkl, yni raidi xliflrin iind onun adn zikr etmmkl, Muaviyni ondan fziltli saymlar.Bunun da bir sbbi var idi; insanlarn gznd li v hli-beyti (.s) aa gstr- mkl, Muaviynin slam mmtin, Rsulullahn(s..s) pak snntin etdiyi xyanti tmiz xarmaq idi.Amma Allaha krlr olsun ki,Haqq nazils d he vaxt zlmr.Yezid(l.a) mdafi edib, ona mir l-mmi- nin deyn, bu Bkr ibn Arabi kimilr, mam Hseyni(r.a) is bai kimi tqdim etmkl, n bu byk mamn xsiyytin, etdiyi mqdds ciha- da, hadtin klg sala bilmmilr.Yezid Chnnm hzadsi olduu halda, mam Hseyn Cnnt cavanlarnn seyyididir.Sadc bu cr hqiq- tlr qar kor olmaq, tkbbrllyn, tqlidiliyin ac mntiqi nticsidir. NTC Son olaraq, Ey nfsin qul olub,bu hli-snntin icma etdiyi grdr- deyn cahil mslman!Bil ki, n mam linin(r.a), n onun ailsinin bizim mdafimiz ehtiyac yoxdur.Biz tarixi tarix olduundan dolay yrnmi- rik, biz lazm olan onun nticlrini aradrb ibrt almaq v bu yanla bir daha dmmk n zm etmkdir. mam Beyhqqi uabulmanda hli-Beyti sevmnin imandan olduunu bildirir. Demk biz bu sevgini z llrimizl rafizilr rman ed bilmrik.Bu haqq yalnz Rsulullahn (s..s) yolu il gednlrin haqqdr.Hayd haqqnza sahib xn!Qiyamt gn bu mant bizim n bir ykdr.Nec ki, Rsulullah(s..s) buyur- mudur: Mn siz iki mant qoyub gedirm; biri Quran, biri hli- beytim.Bu iki ey xsusunda mn nec itat edcyiniz diqqt edin.(hmd, Msnd10681,Tirmizi,3788). hli-beyt dmn ksilnlr, onun sonuncu nmayndsin qdr mhv etmyi qarsna mqsd qoyan v buna qismn d olsa nail olan bir tay- faya olan sevginiz sizi Allahdan(s.t) v Rsulullahdan(s..s) uzaqla- drmaa bir sbdir. Kimin sfind olduunuza bir diqqt yetirin.Allah(s.t) buyurur: Zalmlara meyl etmyin, yoxsa zab siz d toxunar. (Hud-113). Allahn yardm v inayti il bu risalni tamamladm.gr haqqa icabt ed bildims,25

bu yalnz Allahdan(s.t), xata etdims, bu is nfsimdn v eytandandr. Ey Allahm, bu kiik mlimi mndn qbul et,bu myimi mni v mnim ailmi Chnnm zabndan qorumaqda bir vsil et. Dualarmzn sonu Almlrin Rbbi olan Allaha hmd olsun.Peymbrl- rin sonuncusu v seyyidi olan Muhmmd, onun pak hli-Beytin,rfli shabsin v Qiyamt qdr bu yolda sbatla yrynlr salat v salam olsun.Amin!

26