Kanalizasyon ŞebekesiÇEV 314 Yağmursuyu ve Kanalizasyon

Öğr. Gör. Özgür ZEYDAN

http://cevre.beun.edu.tr/zeydan/

Kanalizasyon Şebekesi

� Kullanılmış sular, kanalizasyon şebekesi ile atıksu arıtma tesisine (AAT) götürülür.

� Kanal şebekesi en kısa olacak şekilde tasarlanmalıdır.

� Kanalın içindeki atıksuyun, arazinin eğimi dikkate alınarak mümkün olduğunca yer çekimi etkisiyle akacağı şekilde tasarım yapılmalıdır.

Atıksu Kanalları

� Bodrum katlarından daha düşük seviyede olmalıdır.

� İçme suyu borularından en az 30 cm aşağıda bulunmalıdır.

� Trafiğin oluşturacağı basınç ve don etkisi de dikkate alınmalıdır.

Atıksu Kanalları

http://sadikbilgin.com/media/resimler/3d/kanalizasyon3.jpg

Boru İç Sırt Derinliği

� Atıksu kanallarıdöşenirken doğalgaz, telefon ve diğer iletişim hatlarının konumlarına dikkat edilmelidir.

� Bu hatlar yoksa (ve döşenmeyecekse) minimum boru iç sırt derinliği 1 m aksi halde 1.6-1.7 m olmalıdır.

Hendek KesitleriŞevli İksalı

http://www.ankisoft.com/sss/dk-003.jpg http://www.ankisoft.com/sss/dk-004.jpg

Baca Türleri

� Bacalar içine insanların rahatlıkla girip çalışabileceği genişlikte inşa edilmelidir.

� Baca türleri:� Muayene bacaları

� Yıkama bacaları

� Düşülü (şütlü) bacalar

� Parsel bacaları

http://www.mgeunderground.com/wp-content/uploads/2011/01/080701-Victor-and-

Sean-installing-new-sewer-manhole.jpg

Muayene Bacaları

� Akımın kontrol edilmesi, kanalların temizlenmesi, bakımı, ve havalandırması (anaerobik şartların oluşmaması) için inşa edilirler.

� Yerleri:

� kanalların başına

� kavşak noktalarına

� eğim ve kesitin değiştiği yerlere

� maksimum baca aralığı bitişine

� yerleştirilirler.

Maksimum Baca Aralıkları(İller Bankası)

Ø ÇAP (mm) MAKSİMUM BACA ARALIĞI (m)

200 60

300 60

400 70

500 70

600 70

800 80

1000 100

1200 125

1400 150

1600 150

2000 150

3000 150

Düşülü (Şütlü) Bacalar

� Eğimin fazla olduğu ve maksimum hızın aşılmasının istenmediği yerlerde düşülü(şütlü) bacalar kullanılır.

� Amaç, eğimin azaltılması ve hızın düşürülmesidir.

� Maksimum hız = 3 m/s

� Düşü yüksekliği < 2m

� Düşü yüksekliği (istisnai durum) < 4m

Düşülü (Şütlü) Bacalar

http://www.arca53.dsl.pipex.com/index_files/drain7.htm

Eğim

Zemin kotu -1 (m)

Akar kot #1 (m)

L (Bacalar arası mesafe)

Akar kot #2 (m)

Eğim = (Akar kot#1 – Akar kot#2) / L

Boru Eğimleri(İller Bankası)

-75250025003000

-75250022502000

-75250021501600

-75250021001400

-75250020501200

-75250020001000

-5018001200800

152515001000600

15251000800500

1525900600400

77-500300

57-300200

MAKSİMUMİST. EĞİM

MAKSİMUMEĞİM

MİNİMUMİST. EĞİM

MİNİMUMEĞİM

Ø ÇAP(mm)

Yıkama Bacaları

� Kanallarda atıksu hızının minimum hızdan daha düşük olduğu veya derinliğin çok az olduğu (< 2 cm) ve katı maddelerin çökelmesi sonucunda tıkanmaların oluştuğu durumlarda yıkama bacaları kullanılır.

� Atıksu kanallarında minimum hız 0.5-0.6 m/s olmalıdır.

Parsel Bacaları

� Binaların atıksularını toplayan bacalardır.

� Boru hattı ile atıksular parsel bacasından kanalizasyon hattına bağlanır.

� Minimum eğim = 1/100

� Maksimum eğim = 1/15

Doluluk Oranları

803000

802000

801600

801400

701200

701000

60800

60600

60500

60400

50300

40200

Maksimum DolulukOran ı (%)

Ø ÇAP(mm)

Doluluk Oranları

� Katı maddelerin borularda çökelmemesi için minimum doluluk oranı boru çapının en az %10’u kadar olmalıdır.

� Atıksu ve yağmursuyu kanallarının tam dolu olmadan kullanılmasının sebepleri:� Pik debilerin taşınabilmesi

� Gelecekteki nüfusa da hizmet verebilmek

İller Bankası KriterleriØ ÇAP(mm)

MİN.EĞİM

MİN. İST.EĞİM

MAKS.EĞİM

MAKS. İST.EĞİM

DOLULUKORANI (%)

MAKS. BACAARALIĞI (m)

200 300 - 7 5 40 60

300 500 - 7 7 50 60

400 600 900 25 15 60 70

500 800 1000 25 15 60 70

600 1000 1500 25 15 60 70

800 1200 1800 50 - 60 80

1000 2000 2500 75 - 70 100

1200 2050 2500 75 - 70 125

1400 2100 2500 75 - 80 150

1600 2150 2500 75 - 80 150

2000 2250 2500 75 - 80 150

3000 2500 2500 75 - 80 150

Kanalizasyon Şebekesi

Kanalizasyon Şebekesi

Bacaların Numaralandırılması (1)

Bacaların Numaralandırılması (2)

Kanalın Hizmet Alanı

� Kanalın boyutlandırılması için kanalın hizmet alanının belirlenmesi gerekir.

� Kanalın hizmet alanının belirlemek için boru hatlarının kesiştiği bacalardan açıortaylar çizilir (kesikli çizgi ile) ve bu doğrular kesiştirilir.

� Oluşan üçgen veya yamuk alanları hektar cinsinden ölçülür. (1 ha=104 m2)

� Ölçülen alan, nüfus yoğunluğu ve kişi başı atıksuoluşum debisi ile çarpılarak kanalın taşıyacağıatıksu debisi belirlenir.

Kanalın Hizmet Alanı

Yağmursuyu Şebekesi

Kanalizasyon & Yağmursuyu Şebekesi

Atıksu Kanallarını Çiziniz ve Bacaları Numaralandırınız

http://www.brighthubengineering.com/hydraulics-civil-engineering/87880-storm-water-sewer-design-calculations/

Projelendirme

� İmar planı temin edilir.� 35 yıllık nüfus projeksiyonu yapılır.� Varsa mevcut kanalizasyon şebekesinin bilgileri

temin edilir.� Yerleşim yerlerinde (I. kademe) saha çalışması ile

zemin kotları okunur.� Daha sonradan imara açılacak bölgelerdeki (II.

kademe) zemin kotları haritadan okunur.� Hesaplanan atıksu debileri ve zemin kotları bilgileri

ile bacalar ve borular yerleştirilerek çaplar ve doluluk oranları hesaplanır.

Kanalizasyon Boru Malzemeleri

� Beton� Betonarme� Dökme demir� Asbestli çimento� Çelik� PVC� PE� PP

� İller Bankası:� 600 mm ye kadar

beton, 600 mm ve üzerindeki borular betonarme.

� Boru malzemesinin önemi: kullanılan malzemeye göre hidrolik hesaplarda akış katsayısı değişir!