YAPI TAIYICI SİSTEMLERİ - Restorasyon Forum

YAPI TAŞIYICI SİSTEMLERİ

Doç. Dr. Ali KOÇAK

YAPI TAŞIYICI SİSTEMLERİ 1.BİNA TÜRÜ YAPILAR

1.1. BETONARME YAPILAR

1.2. ÇELİK YAPILAR

1.3. YIĞMA YAPILAR

1.4. PREFABRİKE YAPILAR

2. SANAT YAPILARI

2.1.KÖPRÜ TİPİ YAPILAR

2.2. VİYADÜKLER

3. YÜKSEK YAPILAR

3.1. KULE TİPİ YAPILAR

3.2. GÖKDELEN TİPİ YAPILAR

4.GENİŞ AÇIKLIKLI YAPILAR

4.1. HAVALİMANLARI

4.2. SPOR ALANLARI

4.3. ALIŞVERİŞ MERKEZLERİ

5.GENİŞ DOLGULU YAPILAR

5.1. BARAJLAR

5.2. SANTRALLER

1.BİNA TÜRÜ YAPILAR


Çelik ve betondan oluşan bu kompozit yapı malzemesi,

"betonarme" olarak adlandırılır.

Betonarmede genel olarak betonun görevi basınç, çeliğin

görevi de çekme gerilmelerinin karşılanmasıdır

1. BİNA TÜRÜ YAPILAR


Taşıyıcı elemanların hepsi bir tek amacı gerçekleştirmek,

yükün taşınmasını sağlamak için kullanılır.

Ancak, bu elemanların her birinin: kendisine düşen yük

(kuvvet) payının türüyle, komşu taşıyıcıya ya da taşıyıcılara

aktaracağı yükün (kuvvetin) niteliğiyle ve büyüklüğüyle ilgili

olarak kendine özgü bir yapısı ve işleme düzeni

(mekanizması) vardır.

Taşıyıcılar, taşıdıkları ve aktardıkları yükün türüne göre şekil

değiştirir.



Yapılarda en çok rastlanan işleme düzeni, bir kuvvetin bir noktadan başka bir noktaya taşınmasıdır.

Kolonlar, bu tür iş gören taşıyıcılardır.

Bir uçlardan aldıkları kuvveti ve kuvvet çiftini öteki uçlarına taşırlar.

Kirişler ve kemerler de yüklerini iki uçtaki mesnetlere yukarıda belirtilen şekilde taşırlar.

Böylece bu tür taşıyıcılar, taşıma yetenekleri ve belli kalınlıkları ola fiziksel çizgiler gibi düşünülebilir ve çözümlenebilirler



Betonarme Taşıyıcı Sistemler

Salt çerçeveli sistemler

Salt perdeli sistemler

Perde-çerçeveli sistemler (karma sistemler)

Kabuklar

Kablolu sistemler



Taşıyıcı Elemanlar

Döşemler

Kirişli Döşeme

Kirişsiz Döşeme

Dişli (nervürlü ) döşeme

Asmolen Döşeme

Kaset (ızgara) - Kiriş Döşeme



Kirişler

Dikdörtgen

Tablalı

I

Kutu kesitli kirişler





Büyük açıklıkların aşılmasını gerektiren durumlarda çelik

kullanılmaktadır.

Dünya’da hemen tüm gökdelenlerde çelik kullanılmaktadır.

Sınırlı profil seçeneği, iyi ustalık gereksinimi, yüksek maliyet,

yangına dayanıksızlık ve bakım gibi zorlukları vardır.

Türkiye’de konut yapımında nadir kullanılır.

Genelde sanayi yapılarında kullanım alanı bulabilmektedir.



Malzeme Özelliği

Karbon olmak üzere çeşitli elemanların bulunduğu demir

alaşımlarına çelik denmektedir. Dövülerek, preslenerek veya

haddeden geçirilerek şekil verilen izotrop ve homojen bir

malzemedir.

Elastisite Modülü (E) = 2100000 kg /cm2

Kayma Modülü (G)= 810 000 kg /cm2

Isı genleşme katsayısı (@1) 0.000012 dir.






1.3. YIĞMA YAPILAR

Binadaki döşeme ve çatı gibi yatay sistem elamanları üzerine

etki eden yükleri taşıyıcı duvar özelliği olan iç ve dış

duvarlara aktararak bunlar tarafından taşınmasını sağlayan

oradan temel ve sonrada zemine nakledilecek şekilde yapılan

yapılardır.

Yığma sistemleri belirleyen özellikler, basit yöntemlerle

düzleştirilen taşıyıcı elemanları üst üste getirilip yığılması

sonucunda bir bağlayıcı madde (harç) ile bütünleştirilere

oluşturulmasıdır.


1.3. YIĞMA YAPILAR

Yığma sistemlerin düşey taşıyıcı elemanlarında (duvarlar ve

kolonlar) taş, kerpiç, tuğla vb. gibi kagir malzemeler kullanılır ve

sistemde hakim olan gerilme turu basınçtır.

Taşıyıcı sistem geometrisi çizgisel (örneğin pilon, kemer),

düzlemsel (örneğin duvar) ve hacimsel (örneğin tonoz veya

kubbe) olsa dahi, tepeden mesnetlere doğru tek doğrultuda

aktarılan basınç kuvvetleri söz konusudur.

Görüldüğü gibi yığma sistemlerde taşıyıcı elemanlarla mekanı

bölücü veya örtücü elemanlar çakışmaktadır.

Yığma sistemlerde hakim olan gerilme türü de basınç gerilmesidir.


1.3. YIĞMA YAPILAR

Yığma Yapı Türleri

Yığma yapılar kullanılan malzemelere ve yapım şekillerine

göre donatısız, donatılı ve çerçeveli yığma yapılar olarak üç

gruba ayrılabilir


1.3. YIĞMA YAPILAR


Donatısız Yığma Yapılar

Taş, tuğla, kerpiç gibi malzemelerin, bağlayıcı harç

kullanılarak üst üste örülmesiyle oluşturulan yapılardır.

Donatı kullanılmadığı için, malzeme özellikleri ve deprem

davranışları bakımından diğer yığma yapı çeşitlerine göre

daha az dayanımlıdırlar.

Donatısız yığma yapılar yüksek bir rijitliye sahiptirler ve

deprem etkisiyle gevrek bir davranış gösterebilirler


1.3. YIĞMA YAPILAR


Donatılı Yığma Yapılar

Donatılı yığma yapılar duvar içerisinde yatay olarak yerleştirilen donatıların düşey hatıllar ve yatay hatıllara bağlanması, boşluklu yığma elemanda boşluğun içerisinde düşey donatı ve yatay sıralar arasında yatay donatı kullanılması ya da çift sıralı örülen duvarlar arasında boşluk bırakılarak yatay ve düşey donatılar konulması ardından boşluğun harçla doldurulması sonucu oluşturulan yığma yapı türüdür.


1.3. YIĞMA YAPILAR


Çerçeve Sistemli Yığma Yapılar

Donatısız yığma yapıların düşeyde betonarme kolonlar, yatayda

betonarme kirişlerle desteklenmesi sonucu oluşturulan yığma

yapı türüdür.

Betonarme düşey hatıllar yük taşıyıcı elemanlar değillerdir.

Yapı köşelerinde ve birleşen duvarların kesişme noktalarına

yerleştirilmelidir.

Ayrıca kapı ve pencere gibi açıklıkların her iki tarafına ve büyük

açıklıklarda duvarlara belli aralıklar ile yerleştirilmelidir.


1.3. YIĞMA YAPILAR

Yığma Yapılarda Kullanılan Malzemeler

Yığma yapılarda kerpiç, doğal taş, tuğla gibi çeşitli türlerde malzeme kullanılmaktadır.

En çok kullanılan malzemeler doğal taş ve tuğladır.

Yığma yapı elemanları özellikle basınca dayanıklı çekme dayanımındüşük malzemelerden oluşmaktadır.

Bu durumda büyük basınç kuvvetlerine maruz kalabilen bu elemanlar eğilme ve kayma etkisine karşı dayanıksızdır.

Bu elemanların bir araya getirilmesi, bir bağlayıcı (harç ve benzeri) malzeme kullanılarak birleştirilmesi sonucu oluşan yapıda, birim elemanların özellikleri, bağlayıcı malzemenin (harcın) özellikleri ve birim elemanların bağlayıcı (harç) ile birlikte davranışı incelenmeli, yığma yapının davranışı bu özelliklere bağlı olarak yorumlanmalıdır.


1.3. YIĞMA YAPILAR



Fabrikada üretilip yerinde monte edilen yapılardır.



2. SANAT YAPILARI

2.1. KÖPRÜ TİPİ YAPILAR

Çelik, betonarme, öngermeli, ardgermeli ve kablolu asma

köprüler inşa edilmektedir.

2. SANAT YAPILARI

3. YÜKSEK YAPILAR

3.1. KULE TİPİ YAPILAR

İnşaat alanı çok küçük fakat yüksek yapı tipidir. Su,

haberleşme, deniz feneri, rüzgâr enerjisi kuleleri, minareler

ve sanayi bacaları bu türdendir.

Konsol kiriş gibi davranırlar. Bu yapılarda düşey yük

etkisinden ziyade rüzgâr ve deprem etkileri önem kazanır.

3. YÜKSEK YAPILAR

3. YÜKSEK YAPILAR

3.2. GÖKDELEN TİPİ YAPILAR

4. GENİŞ AÇIKLIKLI YAPILAR

4.1. HAVALİMANLARI


4.2. SPOR ALANLARI


4.3. ALIŞVERİŞ MERKEZLERİ

5. GENİŞ DOLGULU YAPILAR

5.1. BARAJLAR

5. GENİŞ DOLGULU YAPILAR

5.2. SANTRALLER

Documents

YAPI TAIYICI SİSTEMLERİ - Restorasyon Forum