74
YENİDOĞAN TARAMA PROGRAMI GÖZDEN GEÇİRME TOPLANTISI 7 Kasım 2012 Halk Sağlığı Müdürlüğü Çocuk Ergen Kadın ve Üreme Hizmetleri Şube Müdürlüğü 1

YENİDOĞAN TARAMA PROGRAMI GÖZDEN GEÇİRME TOPLANTISI

Embed Size (px)

DESCRIPTION

YENİDOĞAN TARAMA PROGRAMI GÖZDEN GEÇİRME TOPLANTISI. 7 Kasım 2012 Halk Sağlığı Müdürlüğü Çocuk Ergen Kadın ve Üreme Hizmetleri Şube Müdürlüğü. YENİDOĞAN TARAMA PROGRAMI. Yenidoğan Tarama Programı Bakanlığımızın 2006/130 sayılı genelgesi ile ülke genelinde yürütülmektedir. - PowerPoint PPT Presentation

Citation preview

Page 1: YENİDOĞAN TARAMA PROGRAMI GÖZDEN GEÇİRME TOPLANTISI

YENİDOĞAN TARAMA PROGRAMI GÖZDEN GEÇİRME

TOPLANTISI

7 Kasım 2012Halk Sağlığı Müdürlüğü Çocuk Ergen

Kadın ve Üreme Hizmetleri Şube Müdürlüğü

1

Page 2: YENİDOĞAN TARAMA PROGRAMI GÖZDEN GEÇİRME TOPLANTISI

YENİDOĞAN TARAMA PROGRAMI• Yenidoğan Tarama Programı Bakanlığımızın

2006/130 sayılı genelgesi ile ülke genelinde yürütülmektedir.

• Kongenital Hipotiroidi, Fenilketonüri, Bioitinidaz Eksikliği hastalıkları taranmaktadır.

• Tüm yenidoğanların tarama kapsamına alınması ve taramaların ilgili genelde belirtilen akış şemaları doğrultusunda olması gerekmektedir.

2

Page 3: YENİDOĞAN TARAMA PROGRAMI GÖZDEN GEÇİRME TOPLANTISI

YENİDOĞAN TARAMALARI

• Taramanın amacına ulaşması için;1.Tüm yenidoğanlar tarama kapsamına alınmalı,2.Tarama sonuçları netleşinceye kadar gerekli

işlemler ( T4, TSH ölçümleri, pediatrik endokrinoloji, pediatrik beslenme- metabolizma klinikleri değerlendirme sonuçları ) yapılarak tanı ve tedavi sürecinde gecikme, kayıp olmamalıdır.

3

Page 4: YENİDOĞAN TARAMA PROGRAMI GÖZDEN GEÇİRME TOPLANTISI

YENİDOĞAN TARAMA PROGRAMI Tüm yenidoğanların tarama kapsamına alınması, Taramaların ilgili genelgede belirtilen protokoller, akış şemaları kapsamında

olması, Kayıtların eksiksiz, doğru olması, Uygunsuz, hatalı örnek alımlarının olmaması, Örneklerin zamanında Şube Müdürlüğümüze ulaştırılması, Tarama sonucu şüpheli bulunan bebeklerden gecikmeden tekrar örnek alımı

veya gerekli tetkiklerin yapılması ve iletimi, bildirimi, İleri tetkik, sevk istenen vakaların sonuçlarının bildirimi, Tanı almış vakaların tedaviye uyum durumlarının bildirimi, Taramada normal bulunan ancak klinik şüphe ile tanı konan vakaların bildirimi ve

takibi, Çocuk Koruma Kanunu kapsamında “Sağlık Koruma tedbir Kararı” alınmış

bebeklerin düzenli takibi ve bildirimi, Atlanmış yada geç tanı konmuş vakaların önlenmesi, YTP uygulamaları ile ilgili kurumsal düzenlemelerin (personel, planlama,

organizasyon, lojistik, uygulama, yürütme vb) yapılması, Vakaların tespiti, tanı ve tedavi sürecinin zamana karşı yarışla herhangibir

gecikme yaşanmadan ve hatalı uygulama olmadan yürütülmesi sağlanmalıdır.4

Page 5: YENİDOĞAN TARAMA PROGRAMI GÖZDEN GEÇİRME TOPLANTISI

YTP ve GTP İLE İLGİLİ TÜM UYGULAMALAR

• Kurum yöneticileri ve• İlgili tüm personelin

ORTAK SORUMLUĞUNDADIR.• Atlanmış yada geç tanı konmuş vakalarda

ortaya çıkan tıbbi ve hukuki sorumluluklar ilgili personel ve kurum yöneticilerine aittir.

5

Page 6: YENİDOĞAN TARAMA PROGRAMI GÖZDEN GEÇİRME TOPLANTISI

İZMİR İL HALK SAĞLIĞI MÜDÜRLÜĞÜ ÇEKÜS ŞUBE MÜDÜRLÜĞÜ

2012

İZMİR İL HALK SAĞLIĞI MÜDÜRLÜĞÜ ÇEKÜS ŞUBE MÜDÜRLÜĞÜ

2012

Page 7: YENİDOĞAN TARAMA PROGRAMI GÖZDEN GEÇİRME TOPLANTISI

TÜRKİYE’DE YENİDOĞAN TARAMALARI

Page 8: YENİDOĞAN TARAMA PROGRAMI GÖZDEN GEÇİRME TOPLANTISI

•21 ARALIK 2006 2006/130 Nolu Sağlık Bakanlığı Genelgesi•Tarama Programının güncellenen uygulama protokolleri•Yenidoğan Tarama Programı akış şemaları•Resmi yazışmalar

Yenidoğan Tarama Programı-GEREKÇE

Page 9: YENİDOĞAN TARAMA PROGRAMI GÖZDEN GEÇİRME TOPLANTISI

NEONATAL TARAMA PROGRAMI

G.G.

Page 10: YENİDOĞAN TARAMA PROGRAMI GÖZDEN GEÇİRME TOPLANTISI

NEONATAL TARAMA PROGRAMI

Page 11: YENİDOĞAN TARAMA PROGRAMI GÖZDEN GEÇİRME TOPLANTISI

Tarama Programı Genel Uygulama

Page 12: YENİDOĞAN TARAMA PROGRAMI GÖZDEN GEÇİRME TOPLANTISI

Türkiye genelinde doğum yapılan veya bebeğe yönelik hizmet sunulan tüm

1., 2. ve 3. basamak sağlık kuruluşlarındaki doğan/tespit

edilen/izlenen tüm yenidoğanların TARAMA KAPSAMINA

alınması hedeflenmektedir.

Yenidoğan Tarama Programı Hizmet Alanı ve Kapsamı

Page 13: YENİDOĞAN TARAMA PROGRAMI GÖZDEN GEÇİRME TOPLANTISI

YENİDOĞAN TARAMA

PROGRAMI

EĞİTİMTARAMA:*Uygun kan örneği alımı*Test Analizi*Gerekirse tekrar kan örneği

TAKİP:*Sonuçların takibi*Sonucun aileye bildirimi*Kesin tanı için test*Tedavi için sevk

TANI:*Uzman hekim ile değerlendirme*Sonucu aile ile paylaşma

DEĞERLENDİRME

YÖNETİM:*Tedavi*Uzun dönem takip

Yenidoğan tarama programı basamakları

Page 14: YENİDOĞAN TARAMA PROGRAMI GÖZDEN GEÇİRME TOPLANTISI

YTP-Görev ve SorumluluklarGörev Sorumluluk

Sağlık personeli bilgilendirmeleri ve hizmet içi eğitimleri

İl Halk Sağlığı Müdürlüğü ÇEKÜS Şube Müdürlüğü YTP Birimi

Topuk kan örneklerinin alınması, kayıt sistemine girilmesi ve Müdürlüğe iletilmesi

Kanın alındığı sağlık kurumları-Kamu-Özel-Üniversite Hastaneleri, Tıp Merkezleri, AHB, ASM,TSM

Örneklerin teslim alınması, kontrolü, gerekli kayıt işlemlerinin yapılması

İl Halk Sağlığı Müdürlüğü ÇEKÜS Şube Müdürlüğü YTP Birimi

Kan örneklerinin alınış zamanına ve nedenine göre sınıflandırılması ve listelerin oluşturulması

İl Halk Sağlığı Müdürlüğü ÇEKÜS Şube Müdürlüğü YTP Birimi

Gönderim kolisinin oluşturulması ve Tarama Laboratuarına (İSTANBUL) gönderilmesi

İl Halk Sağlığı Müdürlüğü ÇEKÜS Şube Müdürlüğü YTP Birimi

Tarama Programı WEB sayfasından sonuçların elektronik ortamda takip edilmesi

İl Halk Sağlığı Müdürlüğü ÇEKÜS Şube Müdürlüğü YTP Birimi-TSM

Page 15: YENİDOĞAN TARAMA PROGRAMI GÖZDEN GEÇİRME TOPLANTISI

Görev ve SorumluluklarGörev Sorumluluk

Sonuçlar doğrultusunda tekrarı gereken kan vakalara veya acil kliniğe yönlendirilmesi, Serum T4, TSH düzeylerine bakılması gereken vakalara ulaşılması için ilgili kurum ve/veya kişilerin bilgilendirilmesi- telefon/yazı ile

İl Halk Sağlığı Müdürlüğü ÇEKÜS Şube Müdürlüğü YTP Birimi

Sonuçlar doğrultusunda uygunsuz kan örnekleri, tekrarı gereken kan örnekleri ve kliniğe yönlendirilmesi gereken kan örneklerinin ait olduğu bebeklere ivedilikle ulaşılması

Sağlık Kurumları

Tekrar kan örneği istenen ya da sevki gereken vakalara ulaşılması, gerekli işlemlerin yapılması ve Halk Sağlığı Müdürlüğüne bildirilmesi

Sağlık Kurumları

Page 16: YENİDOĞAN TARAMA PROGRAMI GÖZDEN GEÇİRME TOPLANTISI

Görev ve SorumluluklarGörev Sorumluluk

Taraması şüpheli olan yada kliniğe yönlendirilen vakalarla ilgili gerekli işlemlerin yapılması-tanı-tedavi

Sağlık Kurumları-Ped.Endokrinoloji/ Beslenme Metabolizma Klinikleri

Şüpheli vakaların sonucu-tanı alma durumlarının takibi

İl Halk Sağlığı Müdürlüğü ÇEKÜS Şube Müdürlüğü YTP Birimi

Hastalık tanısı alan vakaların tedaviye uyumlarının bildirimi

Sağlık Kurumları

Hastalık tanısı alan vakaların tedaviye uyumlarının izlenmesi

İl Halk Sağlığı Müdürlüğü ÇEKÜS Şube Müdürlüğü YTP Birimi-Sağlık Kurumları

Toplumun bilgilendirmesi, konuya duyarlı kılınması

Sağlık Kurumları ve İl Halk Sağlığı Müdürlüğü ÇEKÜS Şube Müdürlüğü YTP Birimi

Kayıt- bildirim sisteminin yürütülmesi Sağlık Kurumları- İl Halk Sağlığı Müdürlüğü ÇEKÜS Şube Müdürlüğü YTP Birimi

Lojistik desteğin sürekliliğinin sağlanması

İl Halk Sağlığı Müdürlüğü ÇEKÜS Şube Müdürlüğü YTP Birimi

Page 17: YENİDOĞAN TARAMA PROGRAMI GÖZDEN GEÇİRME TOPLANTISI

Konjenital Hipotiroidi Akış ŞemasıM

in. 1

5 gü

n

Page 18: YENİDOĞAN TARAMA PROGRAMI GÖZDEN GEÇİRME TOPLANTISI

Fenilketonüri Akış ŞemasıM

in. 1

5 gü

n

Page 19: YENİDOĞAN TARAMA PROGRAMI GÖZDEN GEÇİRME TOPLANTISI

Biyotinidaz Eksikliği Akış ŞemasıM

in. 1

5 gü

n

Page 20: YENİDOĞAN TARAMA PROGRAMI GÖZDEN GEÇİRME TOPLANTISI

Unutulmamalı

• Tarama programında hastalıktan etkilenen bebeklerin bir kısmı yakalanamayabilir (% 10).

• En mükemmel tarama programı bile En mükemmel tarama programı bile doktorların klinik şüphelerinin önüne doktorların klinik şüphelerinin önüne geçemezgeçemez

• ilgili hastalıktan şüphelenilen her bebekte ileri tetkik yapılmalıdır.

Page 21: YENİDOĞAN TARAMA PROGRAMI GÖZDEN GEÇİRME TOPLANTISI

“İlgili Kliniğe Sevk?!”

Page 22: YENİDOĞAN TARAMA PROGRAMI GÖZDEN GEÇİRME TOPLANTISI

Erken Erken TTaanını

GecikmeGecikme

Page 23: YENİDOĞAN TARAMA PROGRAMI GÖZDEN GEÇİRME TOPLANTISI

UYGULAMALARUYGULAMALAR

Page 24: YENİDOĞAN TARAMA PROGRAMI GÖZDEN GEÇİRME TOPLANTISI

ÖRNEK ALIM KAĞIDI• Kan örneği alım kağıtları 3 sayfadan oluşmaktadır.• 1. sayfa “Ebeveyn Bilgilendirme Sayfası”

– Üzerindeki, gerekli bilgiler doldurulup, Anne ve babaya verilecektir. Gerekirse okutularak ya da okunarak bilgilenme sağlanacaktır.

• 2. sayfa: “Bilgi kayıt ve kan alım kağıdı”– Gerekli bilgi kutucuklara doldurulur.– Barkod etiketinin bir tanesi ilgili yere yapıştırılır,– Kan örneği uygun biçimde ilgili dairelerin içine alınacak ve arka

yüze de tam olarak geçişi sağlanacaktır.• 3. Sayfa: “Ebeveyn Rıza Beyanı”: okutularak imza altına

alınır.– Barkot kağıdının 2.si bu kısımda ilgili yere yapıştırılır,– Ayrıca arka sayfanın alt kısmında “Sağlık Personeli İçin Kullanım

Talimatı” yer alır,• Tüm ilgili sağlık personelinin bu talimata uygun çalışması

gerekmektedir.

Page 25: YENİDOĞAN TARAMA PROGRAMI GÖZDEN GEÇİRME TOPLANTISI

İŞLEM Barkotlar kontrol edilmeli, işaretli alana

yapıştırılmış olmalıdır, Kan örneği alınmadan önce Guthrie kağıdının

bilgi bölümü doldurulmalı Bilgilerin

Eksiksiz Okunaklı (matbaa harfleri ile) Doğru olarak doldurulması sağlanmalı

Örnek alım yeri her türlü etkilenmeden korunmalı

Yazılanlar kontrol edilmeli Gerekli kayıtlar da tamamlanmalı

Page 26: YENİDOĞAN TARAMA PROGRAMI GÖZDEN GEÇİRME TOPLANTISI

NEONATAL TARAMA NEONATAL TARAMA PROGRAMI İÇİN PROGRAMI İÇİN

KAN ÖRNEĞİ KAN ÖRNEĞİ ALIMIALIMI

Page 27: YENİDOĞAN TARAMA PROGRAMI GÖZDEN GEÇİRME TOPLANTISI

Örnek Alınması

Örnek alımı basit bir işlemdir.

Ancak yanlış sonuçların olmaması için örneğin doğru alınmasına çok dikkat etmek gerekmektedir.

Bu amaçla şu basamaklar izlenmelidir:…

Page 28: YENİDOĞAN TARAMA PROGRAMI GÖZDEN GEÇİRME TOPLANTISI

TOPUK KAN ÖRNEĞİ ALIM ZAMANI

İdeal topuk kan örneği alım zamanı doğumdan sonraki 48.-72. saat den itibaren, 3.-7. günler arasındadır.

FKÜ taraması için bebeğin en az 24 saat beslenmiş olması gerekmektedir.

Ancak atlanmış yada geç tanı konmuş vakaların önlenmesi için hastanelerde doğan bebeklerin taburcu olurken hastaneyi terk ettiği son anda kan örneği alınmalıdır.

İkinci kez örnek alınması gereken bebeklerde, ikinci kanın 48 saatlik oral beslenmeden sonra alınması gerekmektedir.

Dikkat: Aile Hekimleri ilk 48 saat içinde örnek alıyor!!

Page 29: YENİDOĞAN TARAMA PROGRAMI GÖZDEN GEÇİRME TOPLANTISI

Kan NumuneleriNUMUNE TANIM AÇIKLAMA

48 saatlik numune İlk 48 saat içinde alınan numune Mükerreri alınmalıdır

İlk ( yeni) numune İlk 48 saatte alınmayıp uygun zamanda alınan numune

Mükerrer numune 48 saatlik numunesi alınmış olan ama sonra uygun zamanda alınan 2. numune

Tekrar numune Her hangi bir nedenle çalışılarak tekrarı istenen numune

Mutlaka alınarak acil gönderimi gerekir

Uygunsuz numune Alım şekli ve saklama koşulları uygun bulunmayan ve tekrarı gereken numune

Mutlaka uygun şekilde tekrarı alınarak gönderilmedir

Page 30: YENİDOĞAN TARAMA PROGRAMI GÖZDEN GEÇİRME TOPLANTISI

Şüpheli vakalar dışında topuk kan örneğinin yenilenmesi gereken özel durumlar

• Beslenmeden 24 saat önce topuk kan örneği alımı• Doğumdan sonra 48-72 saatten önce topuk kan

örneği alımı• İntravenöz mayii alan yenidoğanlar• Kan değişimi yapılmış bebekler

• Prematüre bebekler*• Antibiyotik tedavisi alan bebekler*

*TARAMADA TEKRAR KAN ÖRNEĞİ ALIMI GEREKTİREN DURUMLAR DEĞİLDİR AMA MUTLAKA KAĞITTA BELİRTİLMELİDİR

Page 31: YENİDOĞAN TARAMA PROGRAMI GÖZDEN GEÇİRME TOPLANTISI

Hazırlık (Eldiven giy!)

•Bebeğin ayağı 3 dakika boyunca ılık bir havlu ile ısıtılır. Avuç içi de ısıtmak için kullanılabilir,Ayağı kalp seviyesinden aşağıda tutmakta yarar sağlar,Bu uygulamalar örneğin alınacağı alana kan akımını arttırmaktadır.

Page 32: YENİDOĞAN TARAMA PROGRAMI GÖZDEN GEÇİRME TOPLANTISI

Hazırlık• Bebeğin topuğu %70’lik

izopropil alkol ile temizlenir. Fazla alkolü, kuru steril bir gazlı bez ile silinir ya da kuruması beklenir. Deride kalan alkol, örneği seyrelterek test sonuçlarını ters yönde etkileyebilir.

• Topuk kurumaya bırakılır.

Page 33: YENİDOĞAN TARAMA PROGRAMI GÖZDEN GEÇİRME TOPLANTISI

Kan Örneği Alımı• Bebeğin topuğu steril bir

lanset ile derinliği 2.5 mm’den daha derin olmayacak biçimde delinir. Delme işlemi için topuğun plantar yüzünün mediyal ve lateral dış kenarları kullanılır. Her bebek için yeni bir lanset kullanılmalıdır.

(Kullanılan lanset, gazlı bez ve eldiven “Tıbbi Atık” olarak imha edilir)

Page 34: YENİDOĞAN TARAMA PROGRAMI GÖZDEN GEÇİRME TOPLANTISI

Kan Örneği Alım Yeri

Kan alma Kan alma bölgeleribölgeleri

Page 35: YENİDOĞAN TARAMA PROGRAMI GÖZDEN GEÇİRME TOPLANTISI

Kan Örneği için delme şekli

Page 36: YENİDOĞAN TARAMA PROGRAMI GÖZDEN GEÇİRME TOPLANTISI

Kan Örneği Alımı

• İlk damla steril bir gazlı bez ile silinir. Bu ilk kan, örneği seyrelten doku sıvısı içerebilir.

• Bölge çok hafif sıkılarak ikinci damlanın kendiliğinden serbest kan akımı ile oluşması beklenir.

Page 37: YENİDOĞAN TARAMA PROGRAMI GÖZDEN GEÇİRME TOPLANTISI

Kan Örneği Alımı• Oluşan kan damlası Guthrie

kağıdının ön yüzündeki işaretli bölgenin ortasına değdirilerek kartın uygun miktarda kan damlasını emmesi sağlanır.

Taramaya uygun kan örneğinin çapı 6 mm’den küçük olmamalı,

İşaretli alanın içinde kalmalı,

Kağıdın arka tarafına da eşit büyüklükte geçtiğinden emin olunmalıdır.

Page 38: YENİDOĞAN TARAMA PROGRAMI GÖZDEN GEÇİRME TOPLANTISI

•Çıkan kan damlası bir daire oluşturacak şekilde gutrie kağıdına emdirilir

•Sadece kan damlasının kağıda teması gerekir, topuk temas ederse kan alımı güçleşir.

Page 39: YENİDOĞAN TARAMA PROGRAMI GÖZDEN GEÇİRME TOPLANTISI

• Eğer işaretli kısmın tümü doldurulmadan kan akımı durursa, bu kısım yeniden kullanılmamalı, işlem başka bir kağıtta tekrarlanmalıdır.

Page 40: YENİDOĞAN TARAMA PROGRAMI GÖZDEN GEÇİRME TOPLANTISI

Kurutma ve Saklama• Örneğin en az 4 saat yatay bir pozisyonda oda

sıcaklığında (18-22 oC) kuruması beklenir

((Asla ıslak olarak zarfın içine konmaz).Asla ıslak olarak zarfın içine konmaz).• Kuruma sırasında ısı, ışık ve nemden

korunmalıdır.• Farklı bebeklerden alınan kan örnekleri birbiri ile

temas etmemelidir.• Özel filtre kağıdına ilişik kayıt fişine gerekli

bilgilerin tam ve doğru olarak yazıldığı kontrol edilmelidir.

• Kurumlardan, TSM’lerce teslim alınıp, sisteme kayıtları yapılıp, zamanında Müdürlüğümüze teslim edilir

Page 41: YENİDOĞAN TARAMA PROGRAMI GÖZDEN GEÇİRME TOPLANTISI

Saklama

• Örnekler kurumda :– Buzdolabında, (2-8 oC)– Nem almayacak biçimde bir plastik zarf

içinde,– Ve mümkünse bir kutuda biriktirilmelidir.

Page 42: YENİDOĞAN TARAMA PROGRAMI GÖZDEN GEÇİRME TOPLANTISI

Müdürlüğe Teslim Zamanı

• Pazartesi-Perşembe günleri kan örnekleri teslim alınır, (saat 15.00’a kadar)

• Son kontrol ve düzeltmeleri yapılır, listeler oluşturulur ve kan örnekleri laboratuara gönderilir.

• Bu süreçte oluşan gecikmeler tamamen kurumların yaptıkları hatalardan kaynaklanmaktadır.

Page 43: YENİDOĞAN TARAMA PROGRAMI GÖZDEN GEÇİRME TOPLANTISI

Alım Sırasında Dikkat Edilmesi Gerekenler

• Filtre kağıdı asla kan damlasının damlatıldığı yerden tutulmaz. Derideki yağ, ter, pudra, kimyasal maddeler kanın emilimini bozarak örneği kontamine edebilir.

• Alkolün yeterli kurumaması örneği seyreltebilir.• Daha önce delinmiş bir yerden topuk

delinmemelidir.

Page 44: YENİDOĞAN TARAMA PROGRAMI GÖZDEN GEÇİRME TOPLANTISI

Alım Sırasında Dikkat Edilmesi Gerekenler

• Sağmak ve sıvazlamak kanın hemolizine ve doku sıvısının örneğe bulaşmasına yol açabilir.

• Kan damlacıkları üst üste konulmamalıdır. Katman oluşması bozuk sonuçlara yol açabilir.

• Örneğe su, herhangi bir gıda, antiseptikler gibi solüsyonların bulaşması engellenmelidir.

• Örneğin yetersiz kuruması test sonucunu bozabilir. Kurutmak için saç kurutma aleti vb. kullanılmamalıdır.

Page 45: YENİDOĞAN TARAMA PROGRAMI GÖZDEN GEÇİRME TOPLANTISI

YETERLİ ÖRNEKYETERLİ ÖRNEK

KAĞIDIN ARKA YÜZÜ

Taramaya uygun kan örneğinin çapı 6 mm.den küçük olmamalı

Kan Örneği kağıdın arka yüzüne de geçmiş olmalı

Page 46: YENİDOĞAN TARAMA PROGRAMI GÖZDEN GEÇİRME TOPLANTISI

Uygun Kan Örneği

• Daire içine tam olarak dağılmış• Tek bir damladan alınmış• Tabakalanmamış• Kontamine olmamış• Yeterli kan örneği

Page 47: YENİDOĞAN TARAMA PROGRAMI GÖZDEN GEÇİRME TOPLANTISI

Uygunsuz Kan Örneği

Çalışılması için yeterli hacme ulaşmayan kan örneği

Olası Nedenler• Kan damlası yeterince emdirilmemiş• Yeterli dolum olmadan erken çekilmiş• Kapiller tüpten kan aktarılmış• Eldivenli yada eldivensiz olarak elle yada el sıvılarına bulaşma• Başka kontamine el yada kağıda temas

Page 48: YENİDOĞAN TARAMA PROGRAMI GÖZDEN GEÇİRME TOPLANTISI

Uygunsuz Kan Örneği

Kan örneği dağıtılmış ya da bölüm bölüm alınmış görünüyor

Olası Nedenler• Kan damlası fazlaca emdirilmiş• Kapiller tüpten kan aktarılmış

Page 49: YENİDOĞAN TARAMA PROGRAMI GÖZDEN GEÇİRME TOPLANTISI

Uygunsuz Kan Örneği

Kan örneğinin rengi açık

Olası Neden• Kan damlası yeterince kurumadan gönderilmiş

Page 50: YENİDOĞAN TARAMA PROGRAMI GÖZDEN GEÇİRME TOPLANTISI

Uygunsuz Kan Örneği

Kan örneği çok satüre görülüyor

Olası Nedenler• Kan damlası muhtemelen bir başka yolla alınmış• Kapiller tüpten kan aktarılmış• Kan örneği kağıdın her iki tarafından da alınmış

Page 51: YENİDOĞAN TARAMA PROGRAMI GÖZDEN GEÇİRME TOPLANTISI

Olası Nedenler• Örnek alanı delinmeden önce sıvazlanmış ya da fazla ovalanmıştır• Kan almadan önce ya da hemen sonra, kağıt; (el, alkol, mama, anne sütü, antiseptik solüsyon, su, sıvı sabun, el kremi

ya da pudra vb ile) kontamine olmuştur• Örnek direkt sıcağa maruz kalmış

Uygunsuz Kan Örneği

Kan örneği rengi değişmiş, kontamine olmuş ya da genişlemiş görülüyor

Page 52: YENİDOĞAN TARAMA PROGRAMI GÖZDEN GEÇİRME TOPLANTISI

Uygunsuz Kan Örneği

Olası Nedenler• Örnek alanı önceden alkolle silinmemiş• Örnek alanı delinmeden önce sıvazlanmış ya da fazla ovalanmıştır• Kan almadan önce ya da hemen sonra, kağıt kontamine olmuştur• Örnek uygunsuz kurutulmuş• Kapiller tüpten kan aktarılmış

Kan örneği rengi değişmiş, kontamine olmuş ya da genişlemiş görülüyor

Page 53: YENİDOĞAN TARAMA PROGRAMI GÖZDEN GEÇİRME TOPLANTISI

Uygunsuz Kan Örneği

Olası Nedenler• Daireler defalarca kana temas ettirilmiş• Kan örneğinde tabakalanma var

Kan örneği kat kat olmuş-tabakalanmış görülüyor

Page 54: YENİDOĞAN TARAMA PROGRAMI GÖZDEN GEÇİRME TOPLANTISI

Uygunsuz Kan Örneği

Olası Nedenler• Yetersiz delinmiş• Kan örneği alınması unutulmuş

Kan örneği bazı dairelere alınmamış

Page 55: YENİDOĞAN TARAMA PROGRAMI GÖZDEN GEÇİRME TOPLANTISI

Yetersiz alınmış kan örnekleri

Page 56: YENİDOĞAN TARAMA PROGRAMI GÖZDEN GEÇİRME TOPLANTISI

Kontamine olmuş, tabakalanmış kan örnekleri

Page 57: YENİDOĞAN TARAMA PROGRAMI GÖZDEN GEÇİRME TOPLANTISI

Tabakalanmış kan örnekleri

Kontamine olmuş, ıslanmış kan örneği

Page 58: YENİDOĞAN TARAMA PROGRAMI GÖZDEN GEÇİRME TOPLANTISI

Birkaç kez aynı bölgeden farklı alanlara gelişi güzel alınmış kan örneği

Eksik alınmış kan örnekleri

Page 59: YENİDOĞAN TARAMA PROGRAMI GÖZDEN GEÇİRME TOPLANTISI

SORUNLARSORUNLARÇÖZÜMLERÇÖZÜMLER

Page 60: YENİDOĞAN TARAMA PROGRAMI GÖZDEN GEÇİRME TOPLANTISI

Sorunlar• Uygunsuz kan örneği alımı ve gönderimi,• Guthrie kağıdı kayıtları, hatalar• Sistem kayıtları, hatalar,• Kayıtların onaylanması ya da teyit edilmesi, • Kan örneklerinin hazırlanması, yollanması, getirilmesi, teslim

edilmesi,• Liste ve çıktıların sistemden alınması,• Yenidoğan Karnesi,• Yatan bebek takibi ve kan alımı,• Hasta ve şüpheli bebeklerin izlemi ve geri bildirimi,• Hasta bebek takibinde “Aylık İstatistik Formu” nun kullanımı ve

gönderilmesi • 103 formunun kullanımı,• Ölen bebeklerin bildirimi, • Sorun oluşumunda ulaşılacak yetkililer,

Page 61: YENİDOĞAN TARAMA PROGRAMI GÖZDEN GEÇİRME TOPLANTISI

ÖRNEK ALIMINDAKİ SORUNLAR

Hizmet içi eğitimlerin sürekliliğine rağmen;• Yetersiz, hatalı örnek alımı,• Kurumamış ve etkilenmiş örnek,• Örnek kağıdının kontamine olması,• IV kanın kullanılması,• Filtre kağıdında yırtık, vb hasar olması,• Örneklerin uygun koşullarda saklanmaması,

Page 62: YENİDOĞAN TARAMA PROGRAMI GÖZDEN GEÇİRME TOPLANTISI

EN ÇOK YAPILAN HATALAR

• Sağlık müdürlüğü önüne “İzmir” ibaresinin yazılmaması,

• Kısaltmaların anlaşılmaması,• Kitap harfleri ile yazılmaması, el yazısı

kullanılması,• Bilgilerin eksik, okunaksız, yanlış ve yetersiz

yazılması,

• Rıza Beyanı kısmının okutularak ve imzalatılarak doldurulmaması,

Page 63: YENİDOĞAN TARAMA PROGRAMI GÖZDEN GEÇİRME TOPLANTISI

EN ÇOK YAPILAN HATALAR

• İstenenden fazla bilgi yazılması,• Çoğul bebeklerle ilgili giriş hataları,• Diğer kısımların doldurulmaması,• Guthrie kağıdı bölümüne temas edilmesi, • Guthrie kağıdında yazılan bilgilerle, kayıt

listelerinin tutarsızlığı,

Page 64: YENİDOĞAN TARAMA PROGRAMI GÖZDEN GEÇİRME TOPLANTISI

EN ÇOK YAPILAN HATALAR

• Özellikle önemli olan Anne TC Kimlik No’sunun eksik, fazla, okunaksız yazılması,

• Anne adının yanlış yazılması,• Adresin eksik, yanlış ya da kısaltmalı yazılması,• Adreste semt, ilçe, il adlarının yazılmaması,• Aile tel. no. Eksik ya da hatalı alınması,• Bebeğin özel durumu ile bilgi yazılmaması,

Page 65: YENİDOĞAN TARAMA PROGRAMI GÖZDEN GEÇİRME TOPLANTISI

EN ÇOK YAPILAN HATALAR

• Sisteme doğru verilerin dikkatli girilmemesi,• T.C. Kimlik sorgulamasının yapılmaması,• Adres bilgilerinin tam eksiksiz ve doğru

doldurulmaması,• İl ve ilçe seçiminin yapılmaması,• Çoğul doğumlarda, bebeklerin girişlerine dikkat

edilmemesi, doğum saatine göre sistem otomatik kayıt yapmaktadır,

• Tek bebeklerde ikinci kan örneğinin girişi yapılırken “yeni numune” den yapılmaması,

Page 66: YENİDOĞAN TARAMA PROGRAMI GÖZDEN GEÇİRME TOPLANTISI

EN ÇOK YAPILAN HATALAR

• Sistemin barkodu kabul etmediği durumlarda, yeni barkotla girişin tekrarlanmaması,

• Sistem girişlerinde yapılan hatalarda “Düzeltme Tutanağı”nın kullanılamaması ya da yanlış kullanımı,

• Gönderi listelerinin sistemden çıktısının alınmaması,

• Kan örneklerinin kolay kontrolü için listeye uyumlu olarak sıralanmaması,

• Sisteme girişlerin büyük harflerle yapılmaması,

Page 67: YENİDOĞAN TARAMA PROGRAMI GÖZDEN GEÇİRME TOPLANTISI

EN ÇOK YAPILAN HATALAR

• Kan örneği aldırmak istemeyenlerde, ebeveyn rıza beyanının doldurulup, imzalatılmaması,

• Bu beyanların fotokopilerinin üst yazı eşliğinde Müdürlüğümüze gönderilmemesi,

• Kan örneği aldırmayanlarda, rıza beyanına, barkot yapıştırılması,

• Kan örneklerinin üzerine “nikahsız” ibaresinin yazılması,

Page 68: YENİDOĞAN TARAMA PROGRAMI GÖZDEN GEÇİRME TOPLANTISI

ÖRNEKLERİN ULAŞTIRILMASINDA YAŞANAN SORUNLAR

• Örneklerin (rutin ve acil) zamanında getirilmemesi,

• Kayıtlarda yer alan örnek sayısı ile getirilen Guthrie kağıdı sayılarının tutarlı olmaması,

• Örneklerin ÇEKÜS Şubesi dışında farklı birimlere bırakılması,

• Örneklerin zarf, poşet vb. ile getirilmesi sırasında düşmesi, zayii olması, kaybolması vb durumlar,

Page 69: YENİDOĞAN TARAMA PROGRAMI GÖZDEN GEÇİRME TOPLANTISI

EN ÇOK YAPILAN HATALAR

• Hastalık tanısı alan bebeklerin aylık istatistik formu ile bildiriminin yapılmaması,

• 103 formunun alınan kan örneği sayısı ile uyumlu şekilde doldurulmaması,

• Ölen bebeklerin bildiriminin yapılmaması,• Herhangi bir sorunda Müdürlüğümüzde yetkili

kişilere ulaşılmadan, hatalı işlemler yapılması,

Page 70: YENİDOĞAN TARAMA PROGRAMI GÖZDEN GEÇİRME TOPLANTISI

HASTA VE ŞÜPHELİ BEBEKLERİN İZLEMİNDE YAPILAN HATALAR

• Hastalık tanısı alan bebeklerin izlem ve sonuçlarının takibi ve geribildiriminin yapılmaması,

• Hastalık şüpheli bebeklerin kan örneği alımı ve gönderim sorunları

• Yönlendirilmesi (sevki) yapılan bebeklerin takibi ve sonuçlarının bildirimi

• Genişletilmiş Tarama Programı kapsamında yönlendirilen bebeklerin takip ve sonuçlarının bildirimi

Page 71: YENİDOĞAN TARAMA PROGRAMI GÖZDEN GEÇİRME TOPLANTISI

EN ÇOK YAPILAN HATALAR

• “Yenidoğan Karnesi” kayıtlarının Aile Hekimleri tarafından dikkate alınmaması,

• İlgili sistemlere (kart, AHBS vb) bilgilerin kaydedilmemesi,

• Hastane tarafından verilen karneler bebek kartına zımbalanmalı ve bebek kartı ile bilgilerin tutarlılığı kontrol edilerek kurumlarda saklanmalıdır.

Page 72: YENİDOĞAN TARAMA PROGRAMI GÖZDEN GEÇİRME TOPLANTISI

YENİDOĞAN TARAMA PROGRAMI (NTP) Yenidoğan Karnesi

• Hastaneler tarafından TÜM YENİDOĞANLAR için doldurulur.(kan örneği alınsın ya da alınmasın)

• Bebek taburcu olurken ailesine verilmelidir.• Amacı, uygun kan örneği alınıp alınmadığının

sorgulanması, alınmadıysa alınmasını sağlanmasıdır.• Üzerinde Bebeğin Adı-Soyadı ve diğer bilgileri

bulunmalıdır.Kan örneği alınmayan bebeklerin, kan alımına ait bilgileri (eğer doldurulmadıysa veya yeniden doldurulması gerekiyorsa), birinci basamak sağlık kurumunda kan alımını takiben doldurulmalıdır.

Page 73: YENİDOĞAN TARAMA PROGRAMI GÖZDEN GEÇİRME TOPLANTISI

ÖNEMLİ

Web uygulamasında mükerrer kayıtların önlenmesi için özellikle annenin T.C. Numarası başta olmak üzere tüm bilgiler eksiksiz ve doğru doldurulmalıdır.

Numuneler sisteme girildikten sonra her türlü onay işlemi, gönderim öncesi sadece İl Halk Sağlığı Müdürlüğü ÇEKÜS Şube Müdürlüğü NTP Birimi tarafından yapılmaktadır.

Page 74: YENİDOĞAN TARAMA PROGRAMI GÖZDEN GEÇİRME TOPLANTISI

NTP İLETİŞİMKişi Telefon

Dr. Serap GÖNENÇ 4418111-137

Dr. Boğaçhan AYTEKİN 4418111-128

Ebe Gülsüm SORKUN 4418111-269

Hem. Yasemin SOYDAN 4418111-136

Ebe Şükran ÖZCAN 4418111-136

Veri Giriş Elemanı İlknur ÖZDEM

4418111-269