YENİDOĞAN SEPSİSİ:

Prof. Dr. Ayşe Engin Arısoy

2006

TANIM:

Yenidoğan bebekte

(hayatın ilk 28 gününde)

bakteriyemi ve sistemik enfeksiyon bulgularının olduğu hastalık tablosudur.

• Mortalitesi ve morbitidesi oldukça yüksektir.

• İnsidans:

- 1000 canlı doğumda 2-10

İnsidans ve mortalite oranı doğum ağırliğı ve gebelik yaşı ile ters orantılıdır.

Term bebekte %0.1

1500 gramdan küçük bebeklerde %30 olarak görülür.

Yenidoğanda sepsis sıklığı neden fazladır?

– Deri ince– Göbeği enfeksiyona açık– Yerel bariyerlerin yapılan uygulamalarla

hasarlanması – İmmunitenin tam olarak olgunlaşmaması

Mikroorganizmaların invazyonunu kolaylaştırır.

Term bebeklere göre immün sisteminin daha da yetersiz olması ve anneden geçen koruyucu antikorların olmaması nedeni ile prematür bebeklerde enfeksiyon riski çok artmaktadır.

• Yenidoğan Sepsisinde risk faktörleri:

Anneye ait

EMR

• Korioamniyonitis

• GBS: Gebede kolonizasyon yüksek

• Üriner enfeksiyon

• Obstetrik manipülasyonlar

Septik veya travmatik doğum

Bebeğe ait:• Prematürelik• Erkek cinsiyet • Perinatal asfiksi • Mekonyumlu amnion sıvısı • Konjenital anomaliler ve metabolik hastalıklar

(galaktozemi)• İnvaziv işlemler (ETE, kateterler, NGT)• Glükokortikoid, demir tedavileri, IV lipidler• Hiperbilirubinemi (T hücre fonksiyonu ve nötrofil

fonksiyonu azalır)

Klinik:

1. Erken Sepsis

• - İntrapartum dönemde bulaş sıklıkla anneden, transplasental

• - Çok organ tutulumlu, fulminan seyirli

• - Mortalite yüksek

Klinik:

• Geç sepsis:– 4-7 günden sonra

– Menenjit sık, fokal enfeksiyon sık– Yavaş ilerleyici– Kaynak: çevre

Klinik:

• Geç geç sepsis: Nozokomial sepsis:– 30-90 gün içinde olan

– Hastaneden kaynaklanan enfeksiyon– Dirençli mikroorganizmalar sık (MRSA,

çoğul dirençli enterokok, serratia, candida)

• Neonatal Sepsis Etkenleri:• Bakteriler:

– GBS (8 serotipi var)– E.coli.– Staph.aureus– Staph. epidermidis– Enterik bakteriler, klebsiella, proteus, serratia, acinetobakter– H.influenza– Listeria monositogenaz– N.meningitidis– S.pneumania– Anaeroblar (%5-23)

• Neonatal Sepsis Etkenleri:

• 2- Mantarlar– Candida Albicans

• 3- Viruslar– Enteroviruslar, CMV ve EBV, Adenoviruslar,

Parvovirus B19, HSV

• 4- Protozoalar ve diğerleri– T.gondii, T.pallidum, M.tuberculosis

• Patogenez

• Fetüs ve YD’ a enfeksiyon 4 ayrı yoldan ulaşır:– Transplasental – Amnion sıvısı– Doğum kanalı– Çevre

• Nozokomial etkenler ve diğerleri

• Klinik semptom ve bulgular spesifik değildir.• Isı düzensizliği (hipertermi, hipotermi)• Kas tonusunda değişiklik (letarji, irritabilite)• Cilt bulguları ( siyanoz, solukluk, peteşi, sarılık,

sklerema,döküntü)• Beslenme problemleri (emmeme, kusma, ishal, karında

şişlik)• Kardiyopulmoner sorunlar (takipne, solunum sıkıntısı,

apne, taşikardi)• Metabolik sorunlar (hipoglisemi, hiperglisemi, metabolik

asidoz)• Menenjit varsa fontanel bombeliği

LABORATUVAR:

1. Kültürler

• - kan

• - idrar

• - BOS

• Sepsisli bebekte menenjit: %25-33

2. Hematolojik taramalar

• 1.Total nötrofil sayısı (<5000, >20.000)• 2.Band/nötrofil oranı > 0,20• 3.Toksik granülasyon• 4.Trombosit sayısı 5. Akut Faz Reaktanları (CRP, Sedimantasyon, Fibrinojen, Haptoglobulin)

• - BK<5000/mm3

• - Band/nötrofil>0,2

• - CRP>0,8 mg/dl

• - ESR>15 mm/sa

• - Haptoglobulin (+)– 3 kriter mevcut ise enfeksiyon olasılığı % 90

• Tedavi:

– Antibiyotiklerin sınırlı kullanıldığı yıllarda mortalite % 90

– Gelişmiş antibiyotik kullanılmasıyla mortalite % 10-50

• Ampirik antibiyotik tedavisi

• Tedaviye başlamada 4 saatlik bir geçikme bile mortalitayi arttırır.

• Sepsiste ampirik tedavi

(GBS, E. coli, Listeria)– Ampisilin + Aminoglikozit

• Tedavi süresi– Fokal enfeksiyon yoksa en az 10-14 gün– Gram (-) menejit varsa en az 21 gün

• Prognoz:

• %20-50 sekel (işitme kaybı, hidrosefali, mental-motor gerilik, konuşma bozukluğu, konvulsiyon)

Antibiyotik Dışı Tedaviler: • İntravenöz immünoglobulin (IVIG)• Standart ISG :IVIG• IgM’ den zengin IVIG: Pentaglobulin• Taze donmuş plazma

– Ig’ ler– Kompleman proteinleri– Opsonik proteinleri– Fibronektin

• Rutin kullanımı tartışmalıdır.• Monoklonal endotoksin antikorları• Monoklonal bakteriyel antikorlar• Granulosit transfüzyonu• Sitokin tedavisi (GM-CSF, Gama İnterferon, Antitrombin

III)

SEPSİSTEN KORUNMA:

• - Antenatal bakım

• - Uygun doğum koşulları

• - Anne sütü beslenme

• - El yıkama ve nozokomial enf. önlenmesi

• - Deri göbek meme başı biberon temizliği

• - Rasyonel antibiyotik kullanımı