İŞYERİ MADDE TESTİ

Doç.Dr. Nebile DAĞLIOĞLUÇukurova Üniversitesi Tıp Fakültesi Adli Tıp ABD

İşyeri madde testleri Amerika'da 1980'li yıllarda demiryolunda yaşanan kazalar ile gündeme gelmiş ve yasadışı ilaç kullanımını önlemek için politikalar geliştirilmiştir.

Avrupa'da ise EWDTS ( European Workplace DrugTesting Society) 1998 yılında kurularak, Avrupa ülkelerinde işyeri madde testi uygulanmaya başlanmıştır.

EWDTSEuropean Workplace Drug Testing Society

İLGİLİ DÜZENLEMELER

İş kanunu İş Sağlığı ve Güvenliği Kanunu İşyeri HekimliğiUlaşım HavayollarıKarayollarıDeniz Taşımacılığı

İŞ KANUNU 4857 VE MADDE TESTİ

İş Kanununun m.84/f.I hükmüne göre:“İşyerinde sarhoş veya uyuşturucu madde

almış olarak gelmek ve işyerinde alkollü içki ve uyuşturucu madde kullanmak yasaktır”.

İş Kanununun 84. maddesinin hükmüne bir seferlik aykırılık dahi sözleşmenin feshi için yeterli haklı neden oluşturur.

İşyeri Hekimliği Yönetmeliği Sağlık gözetimi;Madde 4:Hassas risk grupları, meslek hastalığı tanısı

veya şüphesi olanlar, kronik hastalığı olanlar, madde bağımlılığı olanlar, birden fazla iş kazası geçirmiş olanlar gibi işçilerin, uygun işe yerleştirilmeleri için gerekli koruyucu sağlık muayenelerini yaparak rapor düzenlemek,

Eğitim ve bilgilendirme;Madde 4: Bağımlılık yapan maddelerin kullanımının

zararları konusunda işyerinde eğitim vermek.

Trafikte Madde Testi Kanunu

Türkiye’de, trafikte alkol ve uyuşturucu-uyarıcı madde kullanımı 2918 Sayılı Karayolları Trafik Kanunu’nun 48.madde 6.fıkrasına ve yönetmeliğin 97.maddesi gereğince yasaklanmıştır.

Ancak karayollarında sürücülere alkol testi uygulaması mevcut olmasına rağmen, diğer uyuşturucu ve uyarıcı madde testi uygulamasına henüz geçilmemiştir.

2008/112 No’lu Ulaşım Koordinasyon Merkezi (UKOME) kararı Kararı Madde 20

Servis/otobüs/taksi araçlarında Çalışacak Personele İlişkin Koşullar belirlenmiş ve “Servis Aracı Çalışma İzin Belgeli” araçlarda şoför olarak çalışacak kişiler için çıkartılacak “Şoför Tanıtım Kartı”nın alınabilmesi için “Psikoteknik Rapor ile uyuşturucu/keyif verici madde (kimyasal/organik) kullanmadığını belirtir rapor” alınabilmesi gerekmektedir.

Gemiadamı sağlık raporunda istenecek tetkikler

Hemogram Lipid paneli Açlık Kan Şekeri Tam idrar tahlili Üre (BUN) Kreatinin Anti HIV Anti HCV HBs Ag Karaciğer enzim paneli PA Akciğer grafisi EKG tetkikleri Odyometri İdrarda madde bağımlılığı testlerinde esrar, opiat, kokain, amfetamin-

metamfetamin(yalnızca tanker-petrol, kimyasal, gaz vb.-çalışanı gemiadamları için zorunludur)

HAVA ULAŞIMI

Ne zaman test yapılacak?

İşe alım öncesi Ciddi şüphe durumu Kaza sonrası İzin sonrası göreve dönüş İzleme Rastgele/Random İsteğe bağlı

Hangi çalışanlara uygulanacak ?

Ne şekilde uygulanacak ?

Örnek vermeyi kabul etmeme Örnek verirken olumsuz davranış gösterme Örnekte koku/renk değişikliği Örnek alımı öncesi veya sonrası örnekte fiziko

kimyasal değişikliğe yol açacak (hilesel) girişimler

Örneğin laboratuara transferinde girişim

ANALİZLER

Madde testinde negatif sonuç elde etmek için…www.passyourtest.com

SAÇ ÖRNEKLERİNİN TOPLANMASI

ANALİZ SONUCU

ANALİZ SONUCUNUN RAPORLANMASI

Emniyet & Gözetim zinciri uygulanmış mıdır?

Yapılan analiz ne dereceye kadar güvenlidir?

Sonuç kesin mi, acaba hatalı olmuş olabilir mi?

Elde edilen veriler kimler tarafından değerlendirilmiş ve yorumlanarak raporlandırılmıştır? ADLİ TOKSİKOLOG ???

Bu çalışmada literatürde yer alan idrarörnekleri için yanlış pozitiflikle ilgili 173makaleyi irdelemişler ve maddelere göreayırmışlardır.

Akreditasyon

Analizlerde kullanılan bütün yöntemler valide edilmiş olmalı,

Laboratuvar EN ISO/IEC 17025 belgesi almış olmalıdır.

SONUÇLARIN YORUMLANMASI

ADLİ TOKSİKOLOG

• Kişinin kullandığı tedavi ilaçları var mı?

• Hastalık (MRO; Medikal Review Officer)

OPIYATLAR

ANALİZ SONUCUNUN RAPORU

EN ÇOK SORULAN SORUNLAR

THC Pasif maruz kalım ?Kokain kullanan kız arkadaş ile

öpüşme pozitif BZE ?Kullanılan ilaçlardan kaynaklanan

pozitiflik? Saç kaybına karşı kullanılan ilaçlardan

kaynaklı pozitif EtG?

SAÇ ANALİZİ Dış kontaminasyonu ortadan kaldırmak için metabolitçalışması yapılması gerekli:

Kokain kullanımı için en az iki metabolit : benzoylecgonineve/veya cocaethylene

6-MAM ve morfin eroin alımını Metaamfetamin doğrulanması için amfetamin, Kannabis için THC-COOH, Ecstasy (MDMA) için MDA, Ketamin için Norketamin Methadon için EDDP

T.C. Sağlık Bakanlığı Sağlık Hizmetleri Genel Müdürlüğü Tıbbi Laboratuvar Hizmetleri Dairesi Başkanlığı

Tıbbi laboratuvarlarda madde analizleri tıbbi, adli veya sosyal (idari) amaçlı yapılabilir.

TEŞEKKÜRLER