Yeraltı Suyu ve Toprak Kirliliğine Neden Olan Başlıca Kirleticiler

Yeraltı Suyu ve Toprak Kirliliğine Neden Olan Başlıca Kirleticiler

Kökensel sınıflama A. EVSEL KİRLİLİK KAYNAKLARI

1. Kanalizasyon sızıntıları 2. Sıvı atıklar 3. Katı atıklar

B. ENDÜSTRİYEL KÖKENLİ

1. Sıvı atıklar 2. Tank ve boru hattı sızıntıları 3. Madencilik aktiviteleri 4. Petrol ve rafineri atıkları

C. TARIM

1. Sulama suyu geri dönüş akıntıları (tuzlama...) 2. Hayvansal atıklar 3. Gübreleme ve toprak ıslahı 4. Pestisitler

D. DİĞERLERİ

1. Dökülmeler ve yüzeye deşarjlar 2. Stok yığınları 3. Fosseptikler 4. Kara yollarında buz eritme amaçlı tuzlama çalışmaları 5. Sahil akiferlerinde tuzlu su girişimi 6. Değişik amaçlı kuyular (atık enjeksiyon kuyuları, vb) 7. Kirli yüzey sularından akifere olabilecek sızmalar

Alansal sınıflama 1. Alansal Kaynaklar (Tarım alanları.....) 2. Noktasal Kaynaklar (Deponi, fosseptik, maden sahası atık depoları, vb.) 3. Çizgisel Kaynaklar (Kirli akarsu yatakları, Deniz suyu girişimi....)

CONTAMINANTS

•Nonhalogenated volatile organic compounds (VOCs). •Halogenated volatile organic compounds. •Nonhalogenated semivolatile organic compounds (SVOCs). •Halogenated semivolatile organic compounds •Fuels. •Inorganics. •Radionuclides. •Explosives.

Organik madde kirlenmelerininin bulunduğu alanlar;

a) Yakma çukurları,b) Kimyasal üretim tesisleri veya bertaraf alanları, c) Kirlenmiş deniz çökelleri, d) Bertaraf kuyular ve liç alanları, depolama ve mezar

çukurları, e) Elektro / metal kaplama atölyeleri, f) Yangınla mücadele eğitim alanları, g) Hangarlar / uçak bakım alanları, h) Toplama kanalizasyon hatlarından, depolama tanklarından,

radyoaktif / karışık atık bertaraf alanlarından sızıntılari) Oksidasyon havuzları / lagünler, j) boya sıyırma ve spreyleme alanları,k) Hestisit / herbisit karıştırma-hazırlama alanları, l) Solvent yağ giderme alanları, m) Yüzey barajları, n) Araç bakım istasyonları.

Bazı halojenlenmemiş uçucu organik maddeler

1-butanol Cyclohexanone Methyl isobutyl ketone

4-Methyl-2-pentanone

Ethanol n-Butyl alcohol

Acetone Ethyl acetate Styrene

Acrolein Ethyl ether Tetrahydrofuran

Acrylonitrile Isobutanol Vinyl acetate

Aminobenzene Methanol

Carbon disulfide Methyl ethyl ketone (MEK)

Properties and Behavior of Nonhalogenated VOCs

• Insoluble organic contaminants may be present as NAPLs.

• Dense NAPLs (DNAPLs) have a specific gravity greater than unity and will tend to sink to the bottom of surface waters and ground water aquifers.

• Light NAPLs (LNAPLs) will float on top of surface water and ground water.

• In addition, DNAPLs and LNAPLs may adhere to the soil through the capillary fringe and may be found on top of water in temporary or perched aquifers in the vadose zone.

1,1,1,2-Tetrachloroethane Bromoform Glycerol trichlorohydrin

1,1,1-Trichloroethane Bromomethane Hexachlorobutadiene

1,1,2,2-Tetrachloroethane Carbon tetrachloride Hexachlorocyclopentadiene

1,1,2-Trichloroethane Chlorodibromomethane Hexachloroethane

1,1-Dichloroethane Chloroethane Methylene chloride

1,1-Dichloroethylene Chloroform Neoprene

1,2,2-Trifluoroethane (Freon 113) Chloromethane Pentachloroethane

1,2-Dichloroethane Chloropropane Perchloroethylene

1,2-Dichloropropane Cis-1,2-dichloroethylene Propylene dichloride

1,2-Trans-dichloroethylene Cis-1,3-dichloropropene Trichlorotrifluoroethane

1,3-cis-dichloro-1-propene Dibromochloropropane Monochlorobenzene

1,3-trans-dichloropropene Dibromomethane Tetrachloroethylene (Perchloroethylene) (PCE)

1-chloro-2-propene Dichlorobromomethane Trichloroethylene (TCE)

2-butylene dichloride Dichloromethane Vinyl chloride

Acetylene tetrachloride Ethylene dibromide Vinyl trichloride

Bromodichloromethane Fluorotrichloromethane (Freon 11) Vinylidene chloride

Bazı halojenlenmiş uçucu organik maddeler

Properties and Behavior of Halogenated VOCs

• Generally, halogenated compounds are less amenable to bioremediate than nonhalogenated compounds.

• In addition, the more halogenated the compound (i.e., the more halogens attached to it), the more resistant it is to biodegradation.

• Incineration of halogenated compounds requires specific off-gas and scrubber water treatment for the halogen, in addition to the normal controls that are implemented for nonhalogenated compounds.

HALOGENATED SEMIVOLATILE ORGANIC COMPOUNDS (SVOCs)

1,2,4-Trichlorobenzene 4-Chloroaniline Hexachlorobenzene

1,2-Bis(2-chloroethoxy) ethane 4-Chlorophenyl phenylether Hexachlorobutadiene

1,2-Dichlorobenzene Bis(2-chloroethoxy) ether Hexachlorocyclopentadiene

1,3-Dichlorobenzene Bis(2-chloroethoxy) methane o-dichlorobenzene

1,4-Dichlorobenzene Bis(2-chloroethoxy) phthalate p-Chloro-m-cresol

2,4,5-Trichlorophenol Bis(2-chloroethyl) ether p-dichlorobenzene

2,4,6-Trichlorophenol Bis(2-chloroisopropyl) ether Pentachlorobenzene

2,4-Dichlorophenol Chlordane Pentachlorophenol (PCP)

2-Chloronaphthalene Chlorobenzene Polychlorinated biphenyls (PCBs)

2-Chlorophenol Chlorobenzilate Quintozene

3,3-Dichlorobenzidine Chlorphenothane Tetrachlorophenol

4-Bromophenyl phenyl ether Hexachlorobenzene Unsym-trichlorobenzene

HALOGENATED SEMIVOLATILE ORGANIC COMPOUNDS (SVOCs)

Pesticides:

Aldrin 4,4´-DDT Ethyl parathion

BHC-alpha Dieldrin Heptachlor

BHC-beta Endosulfan I Heptachlor epoxide

BHC-delta Endosulfan II Malathion

BHC-gamma Endosulfan sulfate Methylparathion

Chlordane Endrin Parathion

4,4´-DDD Endrin aldehyde Toxaphene

4,4´-DDE Ethion

Properties and Behavior of Nonhalogenated SVOCs

• PAHs:

• PAHs are generally biodegradable in soil systems. Lower molecular weight PAHs are transformed much more quickly than higher molecular weight PAHs. The less degradable, higher molecular weight compounds have been classified as carcinogenic PAHs (cPAHs). Therefore, the least degradable fraction of PAH contaminants in soils is generally subject to the most stringent cleanup standards.

• Lower molecular weight PAH components are more water soluble than higher molecular weight PAHs.

• Readily mobilized compounds, such as naphthalene, phenanthrene, and anthracene, are slightly water-soluble.


PAHs:• Persistent PAHs, such as chrysene and

benzo(a)pyrene, present even lower water solubilities. • Pyrene and fluoranthene are exceptions because these

compounds are more soluble than anthracene, but are not appreciably metabolized by soil microorganisms.

• PAHs may undergo significant interactions with soil organic matter.

• Intermediate PAH degradation products (metabolites) in soil treatment systems may also display toxicity.

• Complete mineralization of PAHs is slow; intermediates may remain for substantial periods of time.


Pesticides:

•Pesticides include insecticides, fungicides, herbicides, acaricides, nematodicides, and rodenticides.

•Conventional methods of classifying pesticides base their categorization on the applicability of a substance or product to the type of pest control desired.

Properties and Behavior of Halogenated SVOCs

PCBs: PCBs encompass a class of chlorinated compounds that includes up to 209 variations or congeners with different physical and chemical characteristics. PCBs were commonly used as mixtures called aroclors. The most common aroclors are Aroclor-1254, Aroclor-1260, and Aroclor-1242. PCBs alone are not usually very mobile in subsurface soils or water; they are typically found in oils associated with electrical transformers or gas pipelines or sorbed to soil particles, which may transport the PCBs by wind or water erosion.

Properties and Behavior of Halogenated SVOCs

Pentachlorophenol (PCP): PCP is a contaminant found at many wood-preserving sites.

PCP does not decompose when heated to its boiling point for extended periods of time.

Pure PCP is chemically rather inert. The chlorinated ring structure tends to increase stability, but the polar hydroxyl group facilitates biological degradation.

All monovalent alkali metal salts of PCP are very soluble in water. The protonated (phenolic) form is less soluble, but this degree of solubility is still significant from an environmental standpoint.

PCP can also volatilize from soils. It is denser than water, but the commonly used solution contains PCP and petroleum solvents in a mixture less dense than water. Therefore, technical grade PCP floats on the top of ground water as a LNAPL.

FUELS

Sites where fuel contaminants may be found include

• aircraft areas,

• burn pits,

• chemical disposal areas,

• contaminated marine sediments,

• disposal wells and leach fields,

• firefighting training areas,

• hangars/aircraft maintenance areas,

• landfills and burial pits, leaking storage tanks,

• solvent degreasing areas,

• surface impoundments, and vehicle maintenance areas.

FUELS1,2,3,4-Tetramethylbenzene 2-Methylheptane Benzo(k)fluoranthene n-Decane

1,2,4,5-Tetramethylbenzene 2-Methylnaphthalene Chrysene n-Dodecane

1,2,4-Trimethyl- 5-ethylbenzene 2-Methylpentane Cis-2-butene n-Heptane

1,2,4-Trimethylbenzene 2-Methylphenol Creosols n-Hexane

1,3,5-Trimethylbenzene 3,3,5-Trimethylheptane Cyclohexane n-Hexylbenzene

1-Pentene 3,3-Dimethyl-1-butene Cyclopentane n-Nonane

2,2,4-Trimethylheptane 3-Ethylpentane Dibenzo(a,h)anthracene n-Octane

2,2,4-Trimethylpentane 3-Methyl-1,2-butadiene Dimethylethylbenzene n-Pentane

2,2-Dimethylheptane 3-Methyl-1-butene Ethylbenzene n-Propylbenzene

2,2-Dimethylhexane 3-Methyl-1-pentene Fluoranthene n-Undecane

2,2-Dimethylpentane 3-Methylheptane Fluorene o-Xylene

2,3,4-Trimethylheptane 3-Methylhexane Ideno(1,2,3-c,d)pyrene Phenanthrene

2,3,4-Trimethylhexane 3-Methylpentane Isobutane Phenol

2,3,4-Trimethylpentane 4-Methylphenol Isopentane Propane

2,3-Dimethylbutane Acenaphthene Methylcyclohexane p-Xylene

2,3-Dimethylpentane Anthracene Methylcyclopentane Pyrene

2,4,4-Trimethylhexane Benz(a)anthracene Methylnaphthalene Pyridine

2,4-Dimethylphenol Benzene Methylpropylbenzene Toluene

2-Methyl-1,3-butadiene Benzo(a)pyrene m-Xylene Trans-2-butene

2-Methyl-2-butene Benzo(b)fluoranthene Naphthalene Trans-2-pentene

2-Methyl-butene Benzo(g,h,i)perylene n-Butane Vinylbenzene

INORGANICS Sites where inorganic contaminants may be found include• artillery and small arms impact areas,

• radioactive and mixed waste disposal areas,

• battery disposal area,

• burn pits,

• chemical disposal areas,

• contaminated marine sediments,

• disposal wells and leach fields,

• electroplating/metal finishing shops,

• landfills and burial pits,

• leaking collection and system sanitary lines,

• leaking storage tanks,

• oxidation ponds/lagoons,

• paint stripping and spray booth areas,

• sand blasting areas,

• surface impoundments, and vehicle maintenance areas.

METALS

Alumina Cobalt Selenium

Aluminum Copper Silver

Antimony Iron Sodium

Arsenic* Lead Thallium

Barium Magnesium Tin

Beryllium Manganese Titanium

Bismuth Mercury Vanadium

Boron Metallic cyanides Zinc

Cadmium Molybdenum Zirconium

Calcium Nickel

Chromium Potassium

Other inorganic contaminants

Asbestos

Fluorine

Cyanide

Arsenic

Arsenic - arsenate, As(V) ; arsenite, As(III). Both are toxic; however, arsenite is the more toxic form and arsenate is the most common form.

• Arsenate is fixed to soil. Iron (Fe), aluminum (Al), and calcium (Ca) forms insoluble complexes with arsenate. The presence of iron in soil is most effective in controlling arsenate's mobility.

• Arsenite compounds are 4 to 10 times more soluble than arsenate compounds.

• The adsorption of arsenite is also strongly pH-dependent.

Barium

• The most common ores are the sulfate (barite) and the carbonate (witherite).

All barium compounds that are water or acid soluble are poisonous.

Barium is not very mobile in most soil systems. In general, sludge solutions appeared to increase the

mobility of elements in a soil.

Cadmium

• Cadmium oxide and sulfide are relatively insoluble while the chloride and sulfate salts are soluble.

• The adsorption of cadmium onto soils and silicon or aluminum oxides is strongly pH-dependent, increasing as conditions become more alkaline.

• Cadmium absorbed to mineral surfaces (e.g., clay) or organic materials would be more easily bioaccumulated or released in the dissolved state when sediments are disturbed, such as during flooding.

Chromium:

• Chromium: trivalent Cr(III),hexavalent Cr(VI), (Cr2O7)-2 and (CrO4)-2. hexavalent chromium as a chromate ion (CrO4)-2 predominates above a pH of 6; dichromate ion (Cr2O7)-2 predominates below a pH of 6.

• Cr(VI) associates only with soil surfaces at positively charged exchange sites. This association decreases with increasing soil pH. Iron and aluminum oxide surfaces adsorb the chromate ion at an acidic or neutral pH.

• Chromium (III) is the stable form of chromium in soil. Cr(III) hydroxy compounds precipitate at pH 4.5 and complete precipitation of the hydroxy species occurs at pH 5.5.

• most Cr(VI) in soil is reduced to Cr(III). Soil organic matter and Fe(II) minerals donate the electrons in this reaction. The rate of reaction increases with decreasing soil pH.

Copper

Soil retains copper (Cu) through exchange and specific adsorption. Copper adsorbs to most soil constituents more strongly than any other toxic metal, except lead (Pb).

Copper, however, has a high affinity to soluble organic ligands; the formation of these complexes may greatly increase its mobility in soil. Copper has high toxicity to aquatic organisms.

Lead

Lead O, +2(II), and +4(IV).

Lead tends to accumulate in the soil surface, Insoluble lead sulfide is typically immobile in soil as long as reducing conditions are maintained. Lead can also be biomethylated, forming tetramethyl and tetraethyl lead. These compounds may enter the atmosphere by volatilization.

The capacity of soil to adsorb lead increases with pH, cation exchange capacity, organic carbon content, soil/water Eh (redox potential), and phosphate levels.

Mercury Mercury is extremely toxic and very mobile in the

environment. In soils and surface waters, volatile forms (e.g., metallic mercury and dimethylmercury) evaporate to the atmosphere, whereas solid forms partition to particulates.

In soils and sediments, sorption is one of the most important controlling pathways for removal of mercury from solution; sorption usually increases with increasing pH.

Mercury is strongly sorbed to humic materials. Inorganic mercury sorbed to soils is not readily desorbed.

Selenium

Selenium (Se). Selenium occurs in nature usually in the sulfide ores of the heavy metals.It is the most strongly enriched element in coal, being present as an organoselenium compound, a chelated species, or as an adsorbed element.

The toxicity of selenium depends on whether it is in the biologically active oxidized form. Selenium volatilizes from soils when converted to volatile selenium compounds (e.g., dimethyl selenide) by microorganisms.

Silver

Silver (Ag) occurs naturally and in ores such as argentite (Ag2S) and horn silver (AgCl).

While silver itself is not considered to be toxic, most of its salts are poisonous due to the anions present. Silver compounds can be absorbed in the circulatory system and reduced silver deposited in the various tissues of the body.

Zinc Clay carbonates, or hydrous oxides, readily adsorb zinc

(Zn). Rainfall removes zinc from soil because the zinc

compounds are highly soluble. As with all cationic metals, zinc adsorption increases with pH.

Zinc hydrolyzes at a pH >7.7. These hydrolyzed species strongly adsorb to soil surfaces.

Zinc forms complexes with inorganic and organic ligands, which will affect its adsorption reactions with the soil surface.

RADIONUCLIDES

Sites where radionuclide contaminants may be found are mainly radioactive and mixed waste disposal areas

Americium-241 Iodine-129,-131 Ruthenium-103,106

Barium-140 Krypton-85 Silver-110m

Carbon-14 Molybdemum-99 Strontium-89,-90

Cerium-144 Neptunium-237 Technetium-99

Cesium-134, -137 Plutonium-238, -239,-241 Tellurium-132

Cobalt-60 Polonium-210 Thorium-228, -230, -232

Curium-242,-244 Radium-224, -226 Tritium

Europium-152, -154, -155 Radon-222 Uranium-234, -235, -238

Properties and Behavior of Radionuclides

Nonvolatile and less soluble in water than some other contaminants

Unlike organic contaminants (and similar to metals), radionuclides cannot be destroyed or degraded

Remediation technologies applicable to radionuclides involve separation, concentration/volume reduction, and/or immobilization

EXPLOSIVES

Sites where explosive contaminants may be found include

artillery/impact areas, contaminated marine sediments, disposal wells, leach fields, landfills, burial pits, and TNT washout lagoons.

EXPLOSIVE CONTAMINANT• TNT (2,4,6-Trinitrotoluene)

• Picrates

• RDX (Cyclo-1,3,5-trimethylene-2,4,6-trinitramine)

• TNB (Trinitrobenzenes)

• Tetryl (N-Methyl-N,2,4,6-tetranitrobenzeneamine)

• DNB (Dintrobenzenes)

• 2,4-DNT (2,4-Dinitrotoluene)

• Nitroglycerine

• 2,6-DNT (2,6-Dinitrotoluene)

• Nitrocellulose

• HMX (1,3,5,7-Tetranitro-1,3,5,7-tetraazocyclooctane)

• AP (Ammonium perchlorate)

• Nitroaromatics • Nitroglycerine

Jeotermal Kaynaklar ve Doğal Mineralli Sular Kanunu Uygulama Yönetmeliği

Koruma alanı tanımı:

Kaynak ve bunların bağlı olduğu jeotermal sistemin; bozulmasına, kirlenmesine ve sürdürülebilir özelliğinin yitirilmesine neden olacak dış etkenlerden korumak amacıylasahanın jeolojik, hidrojeolojik yapısı, iklim koşulları, zemin cinsi ve tipleri, drenaj sahası sınırı, kaynak ve kuyu çevresindeki yerleşim birimleri, endüstri tesisleri, çevrenin topografik yapısı gibi unsurlara bağlı olarak belirlenmiş, önlemler alınması gereken, içerisinde yapılan faaliyetlerin kontrol ve denetime tâbi olduğu ve gerektiğinde yapılaşma ve arazi kullanım faaliyetleri kısıtlanabilir alanları,

Jeotermal Kaynaklar ve Doğal Mineralli Sular Kanunu Uygulama Yönetmeliği

KAYNAK KORUMA ALANINI ZONLARA AYIRMA

Kaynak koruma alanı etütlerinde kaynak alanı, içerisinde alınacak tedbirlerin derecesine göre 1., 2. ve 3. olmak üzere zonlara ayrılır:

1.zon: Kaynak alanında yer alan jeolojik formasyonların litolojik ve hidrojeolojik özellikleri, akışkan taşıyan aktif kırıkların konumu, jeotermal sistemin açık veya kapalı sistem olup olmadığı, örtü kayacın varlığı ve kalınlığı, doğal çıkış ve kuyular ile yeni kuyu açılabilecek alanlar dikkate alınarak çizilir.

2. zon: Tali kırık hatları, hidrojeolojik faktörler, biyolojik kirletici unsurların kaynak alana ulaşımının önleneceği mesafe de dikkate alınarak çizilir. 3. zon: Drenaj yapısı ve su bölüm çizgileri dikkate alınarak çizilir.

TEDBİRLER1.zon:

a)Yapılaşmaya ilişkin kısıtlama ve yasaklar yer alabilir ve bunlar imar planlarında esas alınır. Ancak jeotermal suyun alınması ve depolanması amacına yönelik yapı ve tesislerle, umumi amaçlara yönelik termal turizm ve sağlık tesislerinin yapılmasına doğal çıkışlardan 50 metre, kuyulardan ise 30 metre çapında dairesel alan ile akışkan taşıyan aktif kırıklar ve jeotermal sistemde kirlenmeye açık, kirlilik açısından zayıf zonları oluşturacak bol kırıklı, çatlaklı yapıya sahip litolojik zonların çevresinde 50 metrelik sınır hariç olmak üzere, jeotermal rezarvuardan yapılan üretimin veya reenjeksiyonun yeraltısuyu seviyesinde meydana getirebileceği değişimlerin binalarda oturma, şişme veya tasmana neden olmayacağı bilimsel ve teknik çalışmalarla belirlenen MTA’nın teknik görüşü alındıktan sonra ilgili idarece onaylanan alanlarda 5 kata kadar atıklarını hijyenik şekilde 3. zon dışına taşımaları koşuluyla sınırlı şekilde izin verilebilir.b)Her türlü kirlenme ihtimalini ortadan kaldıracak öneriler ve rezervuarın kirlenmesine yol açabilecek tedbirler önerilir.c)Rezervuarın korunmasına yönelik tedbirler bu yönetmeliğin 23üncü madde 2nci fıkra hükümlerine göre önerilir.d)Etüdü yapan mühendis veya mühendislerin önereceği alanın özelliğine bağlı diğer hususlar.

TEDBİRLER2. zon:

a)Alanda kirliliğe neden olabilecek çöp, gübre ve moloz yığını gibi atık maddelerin bulunması ve depolanması önlenmelidir. b)Atık sular tecrit edilmiş kapalı borularla alan dışına taşınmalıdır. c)Etüdü yapan mühendis veya mühendislerin önereceği alanın özelliğine bağlı diğer hususlar.

3.zon:

a)1. ve 2. zonları öngörülen tedbirleri tehlikeye sokabilecek faaliyetlere izin verilmemelidir.

İÇME SUYU TEMİN EDİLEN AKİFER VE KAYNAKLARIN KORUMA ALANLARININ BELİRLENMESİ HAKKINDA TEBLİĞ

İçme suyu temin edilen akifer ve kaynakların koruma alanlarının belirlenmesi

MADDE 6 – (1) Koruma alanlarının sınırları, akiferin çeşidine, hidrolik iletkenlik katsayısına (K), iletimlilik katsayısına (T), porozite katsayısına (n), hidrolik eğime (i), depolama katsayısına (S), yeraltı suyu seviyesi derinliğine, negatif sınır şartlarına, jeolojik yapı ve topografya gibi faktörlere bağlı olarak belirlenir. Koruma alanlarının tespiti sırasında akiferin hidrojeolojik özelliklerini belirlemek için yeterli kuyu gibi tesislerin bulunmaması halinde, uygun yerlerde yeterli derinlik ve sayıda su sondaj veya araştırma kuyuları açılarak akiferle ilgili gerekli değerlendirmeler yapılır.

(2) İçme suyu temin edilen yeraltı suyu işletme tesisinin koruma alanları önem derecelerine ve belirlenen şartlara göre en fazla üçe ayrılır


Mutlak koruma alanı

MADDE 7 – (1) Mutlak koruma alanının çevresi 50 (elli) metre dikenli tel, duvar gibi engeller ile çevrilir, bu alan içme suyunun temin edildiği idare veya idareler tarafından kamulaştırılarak emniyete alınır ve tapu kaydına koruma alanı olarak işlenir.

(2) İçme suyu temini maksadıyla kullanılan kuyu, pınar, kaynak, kaptaj, tünel, galeri ve benzeri yapıların korunması maksadıyla;

a) Mutlak koruma alanı 50 (elli) metreden daha yakın mesafede hiçbir yapıya ve faaliyete izin verilmez. Başka hiçbir maksat için kullanılmaz.

b) Bu koruma tedbirini uygulayabilmek için yeraltı suyu kaynağının 50 (elli) metre çevresine gerekli uyarı tabelaları konur.

c) Yalnız yeraltı suyu işletme tesisinin bulunmasına ve çalışmasına müsaade edilir.


Birinci derece koruma alanı

MADDE 8 – (1) Birinci derece koruma alanı, beslenme alanı yüzeyinden akifere süzülen suyun yeraltı suyu işletme tesisine ulaşıncaya kadar 50 (elli) günde kat etmesi gereken yola eşit mesafenin sınırı ile mutlak koruma alanı sınırı arasında kalan bölgedir.

(2) Ağır metal ve zehirli maddeler, radyoaktif maddeler, zirai mücadele ve korunmada kullanılan kimyasal maddeler, bitümlü maddeler ve deterjanlar gibi çeşitli kirleticiler yeraltında çok uzun süre kalsalar bile zararlı etkilerini genelde kaybetmezler. Bu tip kirleticilerin olduğu bölgelerde yapılacak çalışmalarla genel koruma tedbirlerine ilave olarak özel şartlar belirlenir.(3) Bu alanda koruma alanı ilanından önce mevcut olan yapılarda birinci derece koruma alanı şartları sağlanmalıdır.(4) Bu alana ait yasaklar EK-1’de verilmiştir.(5) Gerekli görülmesi halinde bu alanın dışında ikinci derece koruma alanı belirlenir.(6) Gerekli görülmesi halinde EK-1’de 1 inci ve 2 nci derece koruma alanlarına ait yasaklara ilave yasaklar uygulanır.


İkinci derece koruma alanı

MADDE 9 – (1) İkinci derece koruma alanı, birinci derece koruma alanının dış sınırından başlayarak kaynağın beslenme alanı sınırı, akiferin sınırı göz önüne alınarak belirlenir. İkinci derece koruma alanı en fazla yüzey suyu drenaj alanına kadar uzatılabilir. Yan havzadan beslenim olması durumunda ise, beslenimi sağlayan akifer koruma alanına dahil edilebilir.

(2) İkinci derece koruma alanı dış sınırı, yüzey suyu drenaj alanı ile belirlenemediği durumda, aşağıdaki formül kullanılır. L= Q/T*İ

L: Kaynağın ikinci derece alan dış sınırına olan mesafesi; mT: Akiferin iletimlilik (transmissibilite) katsayısı; m2/günQ: Yeraltı suyu işletme debisi; m3/günİ: Hidrolik eğim; m/m

(3) Bu alana ait yasaklar EK-1’de verilmiştir.(4) Gerekli görülmesi halinde EK-1’de 1 inci ve 2 nci derece koruma alanlarına ait yasaklara ilave yasaklar uygulanır.


Karstik, çatlaklı ve kırıklı akiferler ile kaynakların bulunduğu sahalarda koruma alanlarının belirlenmesi

MADDE 10 – (1) Karstik, çatlaklı ve kırıklı akiferlerde yeraltı suyu dolaşımı, genellikle geçirimlilik konusunda büyük değişimler gösterir. Bu tür arazilerde yeraltı suyu akımı yüksek hızla karakterize edilir. Bu tür akiferlerde kirlenme potansiyeli genellikle yüksektir. Tüm karstik ve çatlaklı kırıklı akiferde, yeraltı suları hidrojeolojik olarak yüzey ile temas halinde olduğundan, bu temasın fiziksel özellikleri kirlenme potansiyelinin derecesini de ortaya koyar. Karstik sistemdeki kirlenme potansiyeli değerlendirilirken aşağıdaki faktörler göz önüne alınmalıdır.

a) Karstik akifer üzerindeki örtü tabakasının kalınlığı,

b) Karstik akifere süzülme tipi (alansal ya da noktasal veya ikisi birden),

c) Karstik akiferdeki yeraltısuyu dolaşımı (yersel ya da yaygın dolaşım).


Karstik, çatlaklı ve kırıklı akiferler ile kaynakların bulunduğu sahalarda koruma alanlarının belirlenmesi

MADDE 10 – (2) Mutlak koruma alanı: Karst kaynakları için kaynak çıkış yeri veya su sondaj kuyularından çekim yapılan sahanın yeraltı suyu akış yönünde kaynağı besleyen karst akiferinin özelliğine göre 50 ile 100 metre arasında belirlenir.(3) Birinci derece koruma alanı: Karstik akiferdeki yeraltı suyunun boşalım noktasına en az 10 günde ulaşan bölgeyi kapsar. Bu alanda bulunan ve noktasal olarak yüzey veya yağış suyunu yeraltı suyuna direkt ileten düdenler (suyutan) için mutlak koruma alanı tedbirleri uygulanır.(4) İkinci derece koruma alanı: Bu alan 1 inci derece koruma alanı ile beslenim alanının topoğrafik yüzey suyu bölüm hattı veya yeraltı suyu akım yönünün değiştiği tali yüzey suyu bölüm hattı arasında kalan bölgedir. Bu alanda bulunan ve noktasal olarak yüzey veya yağış suyunu yeraltı suyuna direkt ileten düdenler (suyutan) için mutlak koruma alanı tedbirleri uygulanır.(5) Bu alana ait yasaklar EK-1’de verilmiştir.(6) Gerekli görülmesi halinde EK-1’de belirtilen 1 inci ve 2 nci derece koruma alanlarına ait yasaklara ilave yasaklar uygulanır

Documents

Yeraltı Suyu ve Toprak Kirliliğine Neden Olan Başlıca Kirleticiler