ΣYMBOΛAIOΓPAΦIKH EΠIΘEΩPHΣHenotariat.gr/wp-content/uploads/2016/03/01_2014.pdf · ΝΟΜΟΙ ΝΟΜΟΣ ΥΠ’ ΑΡΙΘ. 4239 (ΦΕΚ Α΄ 43/20-2-2014) Δίκαιη ικανοποίηση

Σ Y M B OΛ A IOΓ PAΦ I K H E Π I Θ E Ω PH Σ H

ΔΙΜΗΝΙΑΙΟ ΠΕΡΙΟΔΙΚΟ ΤΟΥ ΣΥΜΒΟΛΑΙΟΓΡΑΦΙΚΟΥ ΣΥΛΛΟΓΟΥ

ΕΦΕΤΕΙΩΝ ΑΘΗΝΩΝ - ΠΕΙΡΑΙΩΣ - ΑΙΓΑΙΟΥ ΚΑΙ ΔΩΔΕΚΑΝΗΣΟΥ

Τ ΟΜΟΣ Κ Θ ΄- Α Ρ . ΦΥΛ ΛΟΥ 1

ΙΑΝΟΥΑΡΙΟΣ - ΦΕΒΡΟΥΑΡΙΟΣ 2014

ΔΙΟΙΚΗΤΙΚΟ ΣΥΜΒΟΥΛΙΟ

ΠΡΟΕΔΡΟΣ: ΒΛΑΧΑΚΗΣ ΚΩΝΣΤΑΝΤΙΝΟΣ

ΑΝΤΙΠΡΟΕΔΡΟΣ: ΡΟΥΣΚΑΣ ΓΕΩΡΓΙΟΣ

ΓΕΝΙΚΗ ΓΡΑΜΜΑΤΕΑΣ: ΧΡΙΣΤΟΠΟΥΛΟΥ-ΣΤΑΜΕΛΟΥ ΕΥΑΓΓ.

ΤΑΜΙΑΣ: ΜΠΡΟΥΜΑ ΕΛΕΝΗ

ΜΕΛΗ: ΒΑΣΙΛΙΚΑΚΗ ΕΙΡΗΝΗ

ΓΙΑΝΝΟΠΟΥΛΟΣ ΕΛΕΥΘΕΡΙΟΣ

ΔΡΑΓΙΟΣ ΑΘΑΝΑΣΙΟΣ

ΚΑΡΑΣΤΑΘΗ ΕΥΤΥΧΙΑ

ΚΟΝΤΟΓΕΩΡΓΟΥ ΕΛΕΝΗ

ΜΠΑΡΛΑΜΑ ΜΕΛΠΟΜΕΝΗ

ΠΑΠΑΘΕΟΥ ΝΙΚΟΛΑΟΣ

ΠΟΥΛΑΝΤΖΑ-ΑΓΡΕΒΗ ΜΑΡΙΑ

ΤΣΕΡΤΣΙΓΙΑΝΝΗ ΕΛΕΝΗ

ΝΟΜΟΙ

ΝΟΜΟΣ ΥΠ’ ΑΡΙΘ. 4239 (ΦΕΚ Α΄ 43/20-2-2014)Δίκαιη ικανοποίηση λόγω υπέρβασης της εύ-λογης διάρκειας της δίκης, στα πολιτικά καιποινικά δικαστήρια και στο Ελεγκτικό Συνέ-δριο και άλλες διατάξεις.

Ο ΠΡΟΕΔΡΟΣ ΤΗΣ ΕΛΛΗΝΙΚΗΣ ΔΗΜΟΚΡΑΤΙΑΣ

Εκδίδομε τον ακόλουθο νόμο που ψήφισε ηΒουλή:

Άρθρο 12

1. Στο τέλος της παρ. 1 του άρθρου 23 του ν.3427/2005 (Α΄312), όπως ισχύει, προστίθεταινέο εδάφιο ως ακολούθως:

«Από το έτος 2014, υπόχρεος σε υποβολήδήλωσης στοιχείων ακινήτων, είναι ο εργολά-βος, για ακίνητο το οποίο, αν και συμφωνήθηκενα μεταβιβασθεί δεν έχει μεταβιβαστεί από τονγηπεδούχο στον εργολάβο ή σε τρίτα πρόσωπαπου αυτός έχει υποδείξει, εφόσον έχουν παρέλ-θει τέσσερα (4) έτη από την ημερομηνία θεώρη-σης από την Ελληνική Αστυνομία της οικοδομι-

κής άδειας για την έναρξη των εργασιών ήέχουν εκμισθωθεί ή χρησιμοποιηθεί με οποιον-δήποτε τρόπο εντός των τεσσάρων (4) αυτώνετών από τον εργολάβο.»

2. Στο τέλος του τρίτου εδαφίου της παρ. 1του άρθρου 32 του ν. 3842/2010 (Α΄58), όπωςισχύει, αντικαθίστανται οι λέξεις «στο φόρο αυ-τόν» με τις λέξεις «από το φόρο ακίνητης περι-ουσίας και τον ενιαίο φόρο ιδιοκτησίας ακινή-των».

3. Στο άρθρο 66 του ν. 4174/2013, όπως ισχύ-ει, προστίθεται παράγραφος 41 ως εξής:

«41. Ειδικά για την πράξη αποδοχής κληρο-νομιάς, της παρ. 1 του άρθρου 54Α του ν.4174/2013, η υποχρέωση του συμβολαιογράφουγια μνημόνευση και επισύναψη του πιστοποιητι-κού ΕΝ.Φ.Ι.Α. ισχύει από την 20ή Ιανουαρίου2014.»

Άρθρο 13Έναρξη ισχύος

Η ισχύς του παρόντος νόμου αρχίζει από τη δη-μοσίευσή του στην Εφημερίδα της Κυβερνήσε-ως.

Παραγγέλλομε τη δημοσίευση του παρόντοςστην Εφημερίδα της Κυβερνήσεως και την εκτέ-λεση του ως νόμου του Κράτους.

Αθήνα, 19 Φεβρουαρίου 2014

ΣΥΜΒΟΛΑΙΟΓΡΑΦΙΚΗ ΕΠΙΘΕΩΡΗΣΗ • τόμος ΚΘ΄• 2014-2015 3

ΥΠΟΥΡΓΙΚΕΣ ΑΠΟΦΑΣΕΙΣ

ΕΓΚΥΚΛΙΟΣ ΥΠ’ ΑΡΙΘ. ΠΟΛ. 1008 (ΦΕΚ Β΄ 3/3-1-2014)

Καθορισμός τιμών κτήσης ακίνητης περιου-σίας σε ειδικές περιπτώσεις όπου δεν είναιδυνατό να προσδιοριστούν, σύμφωνα με τηνπαρ. 11 του άρθρου 41 του ν. 4172/2013.

Ο ΥΦΥΠΟΥΡΓΟΣ ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΩΝ

Έχοντας υπόψη:1. Τις διατάξεις του άρθρου 41 του ν.

4172/2013 (ΦΕΚ Α΄ 167/23-7-2013) και ειδικότε-ρα τις διατάξεις των παραγράφων 2 και 11 τουάρθρου 41.

2. Το ΠΔ 87/2012 (ΦΕΚ 142 Α΄) «ΔιορισμόςΥφυπουργών».

3. Τις διατάξεις του άρθρου 90 του ΚώδικαΝομοθεσίας για την Κυβέρνηση και τα κυβερνη-τικά όργανα που κυρώθηκε με το άρθρο πρώτοτου Π.Δ. 63/2005 (ΦΕΚ 98Α΄).

4. Το Π.Δ. 189/2009 « Καθορισμός και ανακα-τανομή αρμοδιοτήτων των Υπουργείων» (ΦΕΚ221 Α΄), όπως τροποποιήθηκε με το Π.Δ.24/2010 (ΦΕΚ 56 Α/2010).

5. Τις διατάξεις της αριθ. ΥΠΟΙΚ 07927ΕΞ/19-9-2012 (ΦΕΚ Β΄ 2574) Κοινής Απόφασηςτου Πρωθυπουργού και Υπουργού Οικονομικώνπερί «Ανάθεσης Αρμοδιοτήτων στον Υφυπουρ-γό Οικονομικών Γεώργιο Μαυραγάνη».

6. Την ανάγκη καθορισμού ειδικών περιπτώ-σεων κατά τις οποίες δεν μπορεί να καθορισθείη τιμή κτήσης της ακίνητης περιουσίας, προκει-μένου να εξευρεθεί η υπεραξία αυτής κατά τηνπώλησή της.

7. Ότι με την παρούσα απόφαση δεν προκα-λείται δαπάνη σε βάρος του Κρατικού Προϋπο-λογισμού, αποφασίζουμε:

1. Σε περίπτωση κτήσης ακίνητης περιουσίαςαιτία θανάτου, δωρεάς, γονικής παροχής ή προί-κας, εφόσον η επαγωγή αυτής συντελέσθηκε σεέτος για το οποίο έχει παραγραφεί το δικαίωματου Δημοσίου για επιβολή φόρου και δεν είναιδυνατόν να προσδιορισθεί η τιμή κτήσης σύμ-

φωνα με τα οριζόμενα στην παράγραφο 2 τουάρθρου 41 του Ν. 4172/13, λόγω μη διαφύλαξηςτων σχετικών φακέλων ή λοιπών επίσημων δι-καιολογητικών και με το δεδομένο ότι αυτά δενέχουν επισυναφθεί στο συμβόλαιο, ως τιμή κτή-σης λαμβάνεται:

Η ισχύουσα αντικειμενική αξία βάσει των άρ-θρων 41 και 41Α του ν. 1249/82 του έτους επα-γωγής της περιουσίας, εφόσον το ακίνητο βρί-σκεται σε περιοχή η οποία είχε ενταχθεί, κατάτο χρόνο επαγωγής, στο σύστημα του αντικει-μενικού προσδιορισμού. Σε αντίθετη περίπτωση,λαμβάνεται υπόψη η αξία που προκύπτει, σύμ-φωνα με τις διατάξεις του α.ν. 1521/1950, απόσυγκριτικά στοιχεία που τηρούνται στις Δ.Ο.Υ.Εφόσον δεν υπάρχουν συγκριτικά στοιχεία γιατο έτος κτήσης της περιουσίας λαμβάνονταιυπόψη τα συγκριτικά στοιχεία που υπάρχουν γιατο πρώτο από τα επόμενα έτη ή η αντικειμενικήαξία του έτους πρώτης εφαρμογής του αντικει-μενικού συστήματος στην περιοχή, εφόσον δενυπάρχουν συγκριτικά στοιχεία για τα προηγού-μενα έτη.

2. Τα οριζόμενα στην προηγούμενη παράγρα-φο εφαρμόζονται ανάλογα και στις λοιπές περι-πτώσεις κτήσης ακίνητης περιουσίας, εφόσονδεν υπάρχουν επίσημα στοιχεία ή αυτά δεν δύ-νανται να ανευρεθούν λόγω παραγραφής τουδικαιώματος του δημοσίου για επιβολή φόρου.

3. Τα οριζόμενα στην παράγραφο 1 εφαρμό-ζονται ανάλογα και σε περίπτωση ανέγερσηςκτίσματος, όταν η αποπεράτωση αυτού έγινε σεέτος κατά το οποίο έχει παραγραφεί το δικαίω-μα του δημοσίου για επιβολή φόρου, εκτός εάνυπάρχουν τα παραστατικά της ανέγερσης.

4. Η απόφαση ισχύει για μεταβιβάσεις ακίνη-της περιουσίας που πραγματοποιούνται από1.1.2014.

Η απόφαση αυτή να δημοσιευθεί στην Εφη-μερίδα της Κυβερνήσεως.

Αθήνα, 2 Ιανουαρίου 2014

ΕΓΚΥΚΛΙΟΣ ΥΠ’ ΑΡΙΘ. ΠΟΛ. 1012/3-1-2014 (ΦΕΚ 8Β΄/8-1-2014)

Καθορισμός του χρόνου υποβολής της δήλω-

4 ΣΥΜΒΟΛΑΙΟΓΡΑΦΙΚΗ ΕΠΙΘΕΩΡΗΣΗ • τόμος ΚΘ΄• 2014-2015

σης απόδοσης του φόρου που παρακρατείταιμε βάση τις διατάξεις του άρθρου 64 του ν.4172/2013.

ΑΠΟΦΑΣΗΟ ΥΠΟΥΡΓΟΣ ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΩΝ

Έχοντας υπόψη:α) Τις διατάξεις των άρθρων 35, 36, 37, 38 και

41 του ν. 4172/2013 (ΦΕΚ 167 Α΄/23.07.2013).β) Τις διατάξεις των άρθρων 61, 62 και των

παραγράφων 1, 5, 6 και 7 του άρθρου 64 του ν.4172/2013, όπως ισχύουν.

γ) Την αριθ. ΥΠΟΙΚ 07927 ΕΞ2012 (ΦΕΚ 2574Β΄/24.9.2012) Κοινή απόφαση του Πρωθυπουρ-γού και του Υπουργού Οικονομικών «Ανάθεσηαρμοδιοτήτων στον Υφυπουργό ΟικονομικώνΓεώργιο Μαυραγάνη».

δ) Το γεγονός ότι από τις διατάξεις της πα-ρούσας δεν προκαλείται δαπάνη σε βάροςτουΚρατικού Προϋπολογισμού.

Αποφασίζουμε

Άρθρο 1

Χρόνος υποβολής δήλωσης απόδοσης του φόρου

Όσοι παρακρατούν φόρο, σύμφωνα με τις δια-τάξεις του άρθρου 61 του ν. 4172/2013(ΦΕΚΑ΄167), υποχρεούνται να υποβάλλουν δήλωσηγια την απόδοση αυτού, το αργότερο τρεις (3)ημέρες πριν το τέλος του δεύτερου μήνα απότην ημερομηνία καταβολής της υποκείμενης σεπαρακράτηση πληρωμής.

Άρθρο 2

Η απόφαση αυτή να δημοσιευθεί στην Εφημερί-δα της Κυβερνήσεως.

Ο ΥΦΥΠΟΥΡΓΟΣ ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΩΝΓΕΩΡΓΙΟΣ ΜΑΥΡΑΓΑΝΗΣ

ΑΠΟΦΑΣΗ ΥΠ’ ΑΡΙΘ. ΟΙΚ. 1450/26 10.1.14 (ΦΕΚ Β΄ 31/14.1.2014)

Σύσταση, διαχείριση και λειτουργία Εθνικού

Μητρώου Σημείων Υδροληψίας (Ε.Μ.Σ.Υ.) απόΕπιφανειακά και Υπόγεια Υδατικά Συστήματα.

ΟΙ ΥΠΟΥΡΓΟΙΕΣΩΤΕΡΙΚΩΝ - ΑΝΑΠΤΥΞΗΣ ΚΑΙ

ΑΝΤΑΓΩΝΙΣΤΙΚΟΤΗΤΑΣ - ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝΤΟΣ,ΕΝΕΡΓΕΙΑΣ ΚΑΙ ΚΛΙΜΑΤΙΚΗΣ ΑΛΛΑΓΗΣ

Έχοντας υπόψη:1. Τις διατάξεις του άρθρου 2 του Ν.

2077/1992 «Κύρωση Συνθήκης για την Ευρωπαϊ-κή Ένωση» (Α΄136) και τις διατάξεις του άρθρου2 (παράγραφος 1ζ΄) του Ν. 1338/1983 «Εφαρμο-γή του Κοινοτικού Δικαίου» (Α΄34) όπως τροπο-ποιήθηκε με το άρθρο 6 του Ν. 1440/1986 «Συμ-μετοχή της Ελλάδας στο κεφάλαιο, στα αποθε-ματικά και στις προβλέψεις της ΕυρωπαϊκήςΤράπεζας Επενδύσεων κ.λπ. (Α΄70) και του άρ-θρου 65 του Ν. 1892/1990 (101 Α΄).

2. Τις διατάξεις των άρθρων 4 (παράγραφος1, περίπτωση δ), 8, 10 και 11 (παράγραφος 1)του Ν. 3199/2003 «Προστασία και διαχείρισητων υδάτων - Εναρμόνιση με την Οδηγία2000/60/ΕΚ του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου καιτου Συμβουλίου της 23ης Οκτωβρίου 2000»(Α΄280) όπως τροποποιήθηκε με το άρθρο 5 τουΝ. 4117/2013 (Α΄29).

3. Τις διατάξεις του Ν. 4042/2012 «Ποινικήπροστασία του περιβάλλοντος - Εναρμόνιση μετην Οδηγία 2008/99/ΕΚ - Πλαίσιο παραγωγήςκαι διαχείρισης αποβλήτων - Εναρμόνιση με τηνΟδηγία 2008/98/ΕΚ. Ρύθμιση θεμάτων Υπουρ-γείου Περιβάλλοντος, Ενέργειας και ΚλιματικήςΑλλαγής» (Α΄24).

4. Τις διατάξεις του άρθρου 4 της οδηγίας2000/60/ ΕΚ του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου καιτου Συμβουλίου της 23ης Οκτωβρίου 2000 (EEL327/22-12-2000).

5. Τις διατάξεις των άρθρων 4 και 12 του Π.Δ.51/2007 «Καθορισμός μέτρων και διαδικασιώνγια την ολοκληρωμένη προστασία και διαχείρισητων υδάτων σε συμμόρφωση με τις διατάξειςτης οδηγίας 2000/60/ΕΚ του Συμβουλίου της23ης Οκτωβρίου 2000» (Α΄54).

6. Τις διατάξεις του Ν. 3882/2010 «ΕθνικήΥποδομή Γεωχωρικών Πληροφοριών-Εναρμόνι-ση με την Οδηγία 2007/2/ΕΚ του Ευρωπαϊκού


Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου της 14ης Μαρ-τίου 2007 και άλλες σχετικές διατάξεις»(Α΄166).

7. Τις διατάξεις του Π.Δ. 148/2009 «Περιβαλ-λοντική ευθύνη για την πρόληψη και την αποκα-τάσταση των ζημιών στο περιβάλλον-Εναρμόνι-ση με την οδηγία 2004/35/ΕΚ... κ.λπ.» (Α΄190).

8. Τις διατάξεις του άρθρου 90 του ΚώδικαΝομοθεσίας για την Κυβέρνηση και τα Κυβερνη-τικά όργανα, όπως τέθηκε σε ισχύ με το άρθροπρώτο του Π.Δ. 63/2005 «Κωδικοποίηση της νο-μοθεσίας για την Κυβέρνηση και τα Κυβερνητικάόργανα» (Α΄98).

9. Την υπ’ αριθμ. 43504/2005 κοινή υπουργικήαπόφαση «Κατηγορίες αδειών χρήσης υδάτωνκαι εκτέλεσης έργων αξιοποίησής τους, διαδι-κασία έκδοσης, περιεχόμενο και διάρκειαισχύος αυτών» (Β΄1784).

10. Την υπ’ αριθμ. 150559/2011 κοινή υπουρ-γική απόφαση «Διαδικασίες, όροι και προϋποθέ-σεις για τη χορήγηση αδειών για υφιστάμενα δι-καιώματα χρήσης νερού» (Β΄1440), όπως τρο-ποποιήθηκε και ισχύει.

11. Την υπ’ αριθμ. 322/2013 κοινή υπουργικήαπόφαση «Οργάνωση της Ειδικής ΓραμματείαςΥδάτων του Υπουργείου Περιβάλλοντος Ενέρ-γειας και Κλιματικής Αλλαγής» (Β΄679).

12. Την υπ’ αριθ. οικ. 706/2010 απόφαση τηςΕθνικής Επιτροπής Υδάτων «Καθορισμός τωνλεκανών απορροής ποταμών της χώρας και ορι-σμού των αρμόδιων Περιφερειών για τη διαχεί-ριση και προστασία τους» (Β΄1383), όπως τρο-ποποιήθηκε και ισχύει.

13. Τις διατάξεις του άρθρου 6 του Π.Δ.189/2009 «Καθορισμός και ανακατανομή τωναρμοδιοτήτων των Υπουργείων» ( Α΄221).

14. Τις διατάξεις του άρθρου 2 (παρ. 4) τουΠ.Δ. 24/2010 «Ανακαθορισμός των αρμοδιοτή-των των Υπουργείων και τροποποίηση του Π.Δ.189/2009» (Α΄56).

15. Τις διατάξεις του άρθρου 1 του Π.Δ.85/2012 «Ίδρυση και μετονομασία Υπουργείων,μεταφορά και κατάργηση υπηρεσιών» (Α΄141),όπως αυτό ισχύει.

16. Την υπ’ αριθμ. Υ.46/2012 απόφαση τουΠρωθυπουργού «Καθορισμός Αρμοδιοτήτωντου Αναπληρωτή Υπουργού Περιβάλλοντος,

Ενέργειας και Κλιματικής Αλλαγής, ΣταύρουΚαλαφάτη» (Β΄2101), όπως τροποποιήθηκε καιισχύει.

17. Το Π.Δ. 86/2012 «Διορισμός Υπουργών,Αναπληρωτών Υπουργών και Υφυπουργών»(Α΄141).

18. Το Π.Δ. 119/2013 «Διορισμός Αντιπροέ-δρου της Κυβέρνησης, Υπουργών Αναπληρω-τών Υπουργών και Υφυπουργών» (Α΄153).

19. Την υπ’ αριθμ. Υ. 305/2013 (Β΄1628) από-φαση του Πρωθυπουργού «Ανάθεση αρμοδιοτή-των στον Αναπληρωτή Υπουργό Λεωνίδα Γρη-γοράκο», όπως ισχύει.

20. Το γεγονός ότι από τις διατάξεις αυτήςτης απόφασης δεν προκαλείται δαπάνη σε βά-ρος του κρατικού προϋπολογισμού, αποφασί-ζουμε:

ΚΕΦΑΛΑΙΟ Α΄ΓΕΝΙΚΕΣ ΔΙΑΤΑΞΕΙΣ

Άρθρο 1Σύσταση Μητρώου Σημείων

Υδροληψίας - Σκοπός

1. Συστήνεται στην Ειδική Γραμματεία Υδάτωντου Υπουργείου Π.Ε.Κ.Α, Μητρώο ΣημείωνΥδροληψίας με την ονομασία «Εθνικό ΜητρώοΣημείων Υδροληψίας (Ε.Μ.Σ.Υ.)», για τη συνολι-κή εγγραφή των σημείων υδροληψίας και τωναπολήψιμων ποσοτήτων ύδατος από τα επιφα-νειακά και υπόγεια υδατικά συστήματα της χώ-ρας.

2. Το Ε.Μ.Σ.Υ. αποτελεί επιχειρησιακό εργα-λείο για την τεκμηρίωση και αξιολόγηση τωναναγκών ζήτησης νερού σε επίπεδο λεκάνηςαπορροής ποταμού, με σκοπό την κατάλληληκαι αξιόπιστη διαμόρφωση των ΠρογραμμάτωνΜέτρων, στο πλαίσιο κατάρτισης και εφαρμογήςτων Σχεδίων Διαχείρισης Λεκανών ΑπορροήςΠοταμών, ώστε να επιτυγχάνονται οι περιβαλ-λοντικοί στόχοι που προβλέπονται στο άρθρο 4του Π.Δ. 51/2007.

3. Το μητρώο περιλαμβάνει τόσο τα ενεργάσημεία υδροληψίας όσο και τα ανενεργά δηλα-δή αυτά που δεν χρησιμοποιούνται αλλά οι ιδιο-κτήτες τους επιθυμούν να τα διατηρούν για εν-δεχόμενη μελλοντική χρήση ή ως διακοσμητικά


στοιχεία, όπως παλιά πέτρινα πηγάδια σε αυλέςσπιτιών.

Άρθρο 2Εγγραφές στο Ε.Μ.Σ.Υ.

1. Στο Ε.Μ.Σ.Υ. εγγράφονται υποχρεωτικά όλατα σημεία υδροληψίας από επιφανειακά και υπό-γεια ύδατα και ειδικότερα:

α) Νέα σημεία υδροληψίας στα οποία χορη-γείται άδεια χρήσης νερού μετά την έναρξηισχύος της παρούσας απόφασης.

β) Σημεία υδροληψίας για τα οποία κατά τηνέναρξη ισχύος της παρούσας απόφασης έχουνυποβληθεί στις αρμόδιες υπηρεσίες αιτήσεις γιαχορήγηση ή ανανέωση άδειας χρήσης νερού,σύμφωνα με τις εκάστοτε κείμενες σχετικέςδιατάξεις.

γ) Υφιστάμενα σημεία υδροληψίας, τα οποίααδειοδοτήθηκαν για πρώτη φορά μετά την 20-12-2005, ανεξαρτήτως εάν η άδεια χρήσης νε-ρού είναι σε ισχύ ή όχι και δεν εμπίπτουν στηνπερίπτωση (β).

δ) Υφιστάμενα σημεία υδροληψίας, τα οποίααδειοδοτήθηκαν για πρώτη φορά πριν την 20-12-2005, ανεξαρτήτως εάν η άδεια χρήσης νε-ρού είναι σε ισχύ ή όχι και δεν εμπίπτουν στηνπερίπτωση (β).

ε) Όλα εν γένει τα υφιστάμενα σημεία υδρο-ληψίας ενεργά ή ανενεργά που δεν υπάγονταιστις ανωτέρω περιπτώσεις.

2.1. Για τα σημεία υδροληψίας των περιπτώ-σεων (α), (β) και (γ) της παραγράφου 1, η εγγρα-φή γίνεται από τις Διευθύνσεις Υδάτων τωνΑποκεντρωμένων Διοικήσεων, σύμφωνα με τοάρθρο 5 με τη συνδρομή, όπου απαιτείται, τηςΕιδικής Γραμματείας Υδάτων.

2.2. Για τα σημεία υδροληψίας των περιπτώ-σεων (δ) και (ε) της παραγράφου 1, όλοι οι ιδιο-κτήτες ή/και χρήστες σημείων υδροληψίας υπο-χρεούνται, μέχρι την 15η Μαΐου 2014, να υπο-βάλουν αίτηση για την εγγραφή τους στοΕ.Μ.Σ.Υ., σύμφωνα με τη διαδικασία που προ-βλέπεται στο άρθρο 6.

Άρθρο 3Διάρθρωση του Ε.Μ.Σ.Υ.

1. Το Ε.Μ.Σ.Υ. είναι ηλεκτρονικό μητρώο, το

οποίο αναπτύσσεται και τηρείται στην ΕιδικήΓραμματεία Υδάτων του Υ.Π.Ε.Κ.Α., με τη μορ-φή συστήματος βάσης γεωχωρικών δεδομένωνκαι υπηρεσιών που περιλαμβάνονται στο πεδίοεφαρμογής του Ν. 3882/2010 (Α΄166).

2. Το σύστημα βάσης γεωχωρικών δεδομέ-νων και υπηρεσιών του Ε.Μ.Σ.Υ. οργανώνεταισύμφωνα με τους όρους και τις απαιτήσεις τουΝ. 3882/2010 και αποτελείται τουλάχιστον από:

α) το Γενικό Ευρετήριο σημείων υδροληψίας,στο οποίο καταχωρίζονται τα ονόματα ή οι επω-νυμίες των χρηστών των νερών και τα στοιχείαπου ορίζουν τα σημεία υδροληψίας,

β) τον Ηλεκτρονικό Φάκελο, στον οποίο κα-ταχωρίζονται και αρχειοθετούνται οι άδειεςχρήσης νερού, οι αιτήσεις χορήγησης αδειώνχρήσης καθώς και οι αιτήσεις εγγραφής στοΕ.Μ.Σ.Υ. που προβλέπονται στο άρθρο 6.

γ) τον Ψηφιακό Χάρτη, στον οποίο αποτυπώ-νονται οι συντεταγμένες των σημείων υδρολη-ψίας ανά λεκάνη απορροής.

3. Το Ε.Μ.Σ.Υ. τροφοδοτείται από τις Διευ-θύνσεις Υδάτων των Αποκεντρωμένων Διοική-σεων που συνδέονται υποχρεωτικά με το σύ-στημα βάσης γεωχωρικών δεδομένων.

4. Το Ε.Μ.Σ.Υ. εντάσσεται στην Εθνική Υπο-δομή Γεωχωρικών Πληροφοριών, σύμφωνα μετις προβλέψεις του άρθρου 23 του Ν.3882/2010.

5. Για την επίτευξη των σκοπών του Ε.Μ.Σ.Υ.,σύμφωνα με το άρθρο 1, μπορεί με κανονιστικέςπράξεις του Υπουργού Π.Ε.Κ.Α. και του κατά πε-ρίπτωση αρμόδιου Υπουργού, να διασφαλίζεταιη διασύνδεσή του με άλλα ειδικά μητρώα και δη-μόσια αρχεία.

6. Το Ε.Μ.Σ.Υ. τίθεται σε λειτουργία με Διαπι-στωτική Πράξη του Υπουργού Π.Ε.Κ.Α. Με τηνίδια ή άλλη Διαπιστωτική Πράξη μπορεί να δια-συνδέεται το Ε.Μ.Σ.Υ. με άλλες βάσεις δεδομέ-νων που λειτουργούν στο Υ.Π.Ε.Κ.Α. ή/καιστους εποπτευόμενους φορείς.

Άρθρο 4Αρμόδιες αρχές για την ανάπτυξη

και λειτουργία του Ε.Μ.Σ.Υ.

1. Η Διεύθυνση Προστασίας και ΔιαχείρισηςΥδάτινου Περιβάλλοντος της Ειδικής Γραμμα-


τείας Υδάτων αναπτύσσει, συντονίζει και επο-πτεύει τη λειτουργία του Ε.Μ.Σ.Υ., σε συνεργα-σία με τις Διευθύνσεις Υδάτων των Αποκεντρω-μένων Διοικήσεων της χώρας και ειδικότερα: α)η ανωτέρω Διεύθυνση της Ε.Γ.Υ. έχει την ευθύ-νη: (αα) για την οργάνωση και εποπτεία των βά-σεων δεδομένων που απαρτίζουν το Ε.Μ.Σ.Υ.,

(αβ) για το συντονισμό του έργου των Διευ-θύνσεων Υδάτων των Αποκεντρωμένων Διοική-σεων και την ομοιόμορφη εφαρμογή των διατά-ξεων της παρούσας με την έκδοση, όπου απαι-τείται, σχετικών εγκυκλίων β) η ανωτέρω Διεύ-θυνση της Ε.Γ.Υ. μεριμνά: (βα) για την κανονική,διαρκή και ασφαλή λειτουργία του λειτουργικούσυστήματος, του δικτύου, του εξοπλισμού καιτου λογισμικού εν γένει που εξυπηρετούν τη βά-ση δεδομένων,

(ββ) για τη διαρκή προσβασιμότητα της βά-σης δεδομένων,

(βγ) για τη συνολική επίβλεψη του διαδικτυα-κού τόπου του Ε.Μ.Σ.Υ.

2. Η διαχείριση του Ε.Μ.Σ.Υ. ανατίθεται στιςΔιευθύνσεις Υδάτων των Αποκεντρωμένων Δι-οικήσεων, οι οποίες έχουν την ευθύνη για:

α) την αρχική εγγραφή στο Ε.Μ.Σ.Υ., αυτε-παγγέλτως ή κατόπιν αιτήσεως για εγγραφήσύμφωνα με τα άρθρα 5 και 6 αντίστοιχα και τηχορήγηση κωδικού Ε.Μ.Σ.Υ.,

β) την καταχώριση κάθε μεταγενέστερης με-ταβολής ή τη διαγραφή υφιστάμενων εγγραφώνκαι

γ) τη χορήγηση πιστοποιητικών εγγραφής καιμεταβολών στο Ε.Μ.Σ.Υ.

3. Η αρμόδια υπηρεσία για θέματα περιβάλ-λοντος του οικείου Ο.Τ.Α. Α΄ βαθμού, παραλαμ-βάνει τις αιτήσεις, διενεργεί τον τυπικό έλεγχοτων αιτήσεων, όπως ειδικότερα προβλέπεταιστην παράγραφο 3 του άρθρου 6.

ΚΕΦΑΛΑΙΟ Β΄ΔΙΑΔΙΚΑΣΙΑ ΕΓΓΡΑΦΗΣ - ΚΑΤΑΧΩΡΙΣΗΣ

Άρθρο 5Αυτεπάγγελτες εγγραφές, διορθώσεις

και μεταβολές

1. Οι Διευθύνσεις Υδάτων των Αποκεντρωμένων

Διοικήσεων προβαίνουν αυτεπαγγέλτως στηνεγγραφή κάθε σημείου υδροληψίας που αναφέ-ρεται στις περιπτώσεις (α), (β) και (γ) της παρα-γράφου 1 του άρθρου 2, καθώς και σε κάθε με-τέπειτα μεταβολή ή διόρθωση των στοιχείωντης εν λόγω εγγραφής.

2. Η εγγραφή και καταχώριση στο Ε.Μ.Σ.Υ.γίνεται με βάση τα στοιχεία των σχετικών αδει-ών και αιτήσεων που έχουν κατατεθεί στο πλαί-σιο έκδοσης ή ανανέωσης αδειών χρήσεων νε-ρού σύμφωνα με τις εκάστοτε κείμενες σχετι-κές διατάξεις.

3. Οι δημόσιες υπηρεσίες που είναι αρμόδιεςγια την έκδοση άδειας εκτέλεσης έργου υδρο-ληψίας και άδειας λειτουργίας έργου ή δραστη-ριότητας που περιλαμβάνει και την απόληψηύδατος από επιφανειακό ή υπόγειο υδατικό σύ-στημα, υποχρεούνται να αποστέλλουν στις αρ-μόδιες Διευθύνσεις Υδάτων των Αποκεντρωμέ-νων Διοικήσεων τα αναγκαία στοιχεία των ση-μείων υδροληψίας και τα ονόματα ή τις επωνυ-μίες των χρηστών για την καταχώρισή τους στοΕ.Μ.Σ.Υ..

4. Προκειμένου για χρήση ιαματικών πηγών,όπως ορίζονται στον Ν. 3498/2006 (Α΄ 230), τασχετικά στοιχεία μαζί με τα ονόματα των χρη-στών αποστέλλονται από τον Εθνικό ΟργανισμόΤουρισμού στις οικείες Δ/νσεις Υδάτων τωνΑποκεντρωμένων Διοικήσεων.

5. Προκειμένου για υδροληψίες με σκοπό τηνεκμετάλλευση θερμότητας σύμφωνα με την υπ’αριθμ. Υ.Α. Δ9Β, Δ/Φ166 / οικ.13068 / ΓΔΦΠ2488/ 2009 (Β΄ 1249), τα σχετικά στοιχεία μαζί με ταονόματα των χρηστών αποστέλλονται από τιςαρμόδιες Διευθύνσεις Ανάπτυξης των Περιφε-ρειών/Περιφερειακών Ενοτήτων, στις οικείες Δι-ευθύνσεις Υδάτων των Αποκεντρωμένων Διοι-κήσεων.

Άρθρο 6Αιτήματα για εγγραφές στο Ε.Μ.Σ.Υ.

1. Για την εγγραφή των σημείων υδροληψίας απόεπιφανειακά και υπόγεια ύδατα που αναφέρονταιστις περιπτώσεις (δ) και (ε) της παραγράφου 1του άρθρου 2 απαιτείται υποβολή αίτησης απότον ενδιαφερόμενο με τις ακόλουθες διακρίσεις:


α) Προκειμένου για δημόσιο σημείο υδρολη-ψίας, ή για ιδιωτικό σημείο υδροληψίας για ανά-γκες που εξυπηρετούν την κοινή ωφέλεια, η αίτη-ση υποβάλλεται από τον αντίστοιχο δήμο ή άλλοδημόσιο φορέα για λογαριασμό των χρηστών.

β) Σε περίπτωση ιδιωτικού σημείου υδροληψίαςη αίτηση υποβάλλεται από το χρήστη (φυσικό ήνομικό πρόσωπο), με την ιδιότητά του ως φορέαεμπραγμάτου δικαιώματος (κυριότητα, επικαρπία ήδουλεία) ή ενοχικού δικαιώματος (μίσθωση, παρα-χώρηση χρήσης) ή άλλου δικαιώματος, στην έκτα-ση όπου βρίσκεται το σημείο υδροληψίας.

γ) Σε περίπτωση ιδιωτικού σημείου υδρολη-ψίας, όπου έχουν δικαίωμα περισσότερα τουενός φυσικά ή νομικά πρόσωπα, υποβάλλεταικοινή αίτηση στην οποία αναγράφονται αναλυτι-κά τα στοιχεία των χρηστών και η απολήψιμηποσότητα ύδατος, όπως επιμερίζεται στον καθέ-να. Σε περίπτωση αδυναμίας υποβολής κοινήςαίτησης, η αίτηση υποβάλλεται ατομικά συνο-δευμένη από τα στοιχεία και των υπόλοιπωνχρηστών. Σε περίπτωση που κάποιος από τουςσυνδικαιούχους δεν επιθυμεί τη χρήση νερούοφείλει να το δηλώσει εγγράφως στην αρμόδιαγια την εγγραφή υπηρεσία.

δ) Υδροληψίες που χρησιμοποιούνται για τηνεκμετάλλευση θερμότητας με τη χρήση επιφα-νειακών ή υπόγειων νερών, δηλώνονται απότους ιδιοκτήτες/χρήστες προκειμένου να εγγρα-φούν στο Ε.Μ.Σ.Υ. ακόμα και στην περίπτωσηπου επαναφέρεται το σύνολο των χρησιμοποιη-θέντων νερών στην ίδια ποσότητα και ποιότητα,στον αρχικό αποδέκτη.

ε) Η χρήση των ιαματικών πηγών δηλώνεταιαπό τους χρήστες προκειμένου να εγγραφούνστο Ε.Μ.Σ.Υ..

2. Η αίτηση συνοδεύεται από υπεύθυνη δή-λωση του Ν. 1599/1986 του ενδιαφερομένου ωςπρος την ιδιότητά του ως δικαιούχου, σύμφωναμε την παράγραφο 1. Ο τύπος και το περιεχόμε-νο της αίτησης και της υπεύθυνης δήλωσης πε-ριλαμβάνονται στο Παράρτημα Ι.

3. Ο φάκελος με την αίτηση και την υπεύθυνηδήλωση, κατατίθεται στον Ο.Τ.Α. Α΄ Βαθμούόπου διοικητικά ανήκει το σημείο υδροληψίας, οοποίος:

α) Ασκεί τυπικό έλεγχο ως προς την πληρό-τητας, σαφήνειας και ακρίβειας των στοιχείωντης αίτησης.

β) Διαβιβάζει τον φάκελο, μέσα σε δέκα πέ-ντε (15) εργάσιμες ημέρες από την παραλαβήτου, στην οικεία Διεύθυνση Υδάτων της Αποκε-ντρωμένης Διοίκησης, που είναι αρμόδια για τησυγκεκριμένη λεκάνη απορροής ποταμού όπουυπάγεται το σημείο υδροληψίας, σύμφωνα μετην υπ’ αριθμ. 706/2010 απόφαση της ΕθνικήςΕπιτροπής Υδάτων που έχει εκδοθεί κατ’ εξου-σιοδότηση της παραγράφου 3 του άρθρου 5 τουΝ. 3199/2003. Στις περιπτώσεις συναρμοδιότη-τας Αποκεντρωμένων Διοικήσεων επί κοινής λε-κάνης απορροής ποταμού, η αίτηση διαβιβάζε-ται στην Αποκεντρωμένη Διοίκηση στην οποίαυπάγεται διοικητικά το σημείο υδροληψίας, ηοποία έχει και την ευθύνη της εγγραφής στοΕ.Μ.Σ.Υ και της έκδοσης του σχετικού πιστοποι-ητικού εγγραφής.

4. Μετά την παραλαβή της αίτησης, η αρμό-δια υπηρεσία της Διεύθυνσης Υδάτων της οικεί-ας Αποκεντρωμένης Διοίκησης προβαίνει στιςακόλουθες ενέργειες:

α) πρωτοκολλεί την αίτηση,β) την καταχωρίζει στο Ε.Μ.Σ.Υ. καιβ) εκδίδει το πιστοποιητικό εγγραφής.5. Με την εισαγωγή των στοιχείων της αίτη-

σης στο Ε.Μ.Σ.Υ. και τη χορήγηση πιστοποιητι-κού εγγραφής, διασφαλίζεται για κάθε χρήστητου σημείου υδροληψίας η δυνατότητα συνέχι-σης της χρήσης μέχρι την αξιολόγηση από τηναδειοδοτούσα αρχή της δυνατότητας ή μη έκδο-σης σχετικής άδειας χρήσης νερού.

6. Μέχρι την 30ή Ιανουαρίου 2014 ο ενδιαφε-ρόμενος χρήστης κάθε ενεργού σημείου υδρο-ληψίας, υποχρεούται να προβεί σε υποβολή αί-τησης για τη χορήγηση ή ανανέωση της άδειαςχρήσης νερού σύμφωνα με τις προβλέψεις τηςεκάστοτε κείμενης σχετικής νομοθεσίας. Η έκ-δοση του πιστοποιητικού εγγραφής αποτελείπροϋπόθεση για την κίνηση της διαδικασίαςαδειοδότησης και δεν δεσμεύει την αδειοδοτού-σα αρχή ως προς τη χορήγηση ή μη της άδειαςχρήσης νερού.


Άρθρο 7Ολοκλήρωση εγγραφής - Διορθώσεις,

μεταβολές

1. Η αρχική εγγραφή στο Ε.Μ.Σ.Υ. ολοκληρώνε-ται με την καταχώριση στο Γενικό Ευρετήριο καιστο Φάκελο των στοιχείων των σημείων υδρο-ληψίας και την αυτόματη έκδοση του κωδικούεγγραφής στο Ε.Μ.Σ.Υ.

2. Η αρχική εγγραφή και κάθε μεταγενέστερηκαταχώριση θεωρείται ότι έχουν ολοκληρωθείμόλις αποθηκευτούν τα δεδομένα από τις Διευ-θύνσεις Υδάτων στο σύστημα βάσης δεδομένωντου Ε.Μ.Σ.Υ., κατά τρόπο ώστε να μπορούν αυ-τά εφεξής να ανακαλούνται αναλλοίωτα και νααναγιγνώσκονται με τεχνικά μέσα.

3. Κάθε εγγραφή στο Ε.Μ.Σ.Υ. υπόκειται σεδιόρθωση εφόσον είναι εσφαλμένη και σε μετα-βολή, εφόσον τα νομικά γεγονότα, τα έγγραφακαι τα λοιπά στοιχεία που έχουν καταχωρισθείμεταβλήθηκαν.

4. Μετά την εγγραφή στο Ε.Μ.Σ.Υ., η αρμόδιαΔιεύθυνση Υδάτων της οικείας Αποκεντρωμέ-νης Διοίκησης μεριμνά για την αποτύπωση τουσημείου υδροληψίας σε ψηφιακό χάρτη κατάλ-ληλης κλίμακας.

5. Τυχόν μεταγενέστερες μεταβολές πραγ-ματοποιούνται με την καταχώριση των σχετικώνπράξεων μεταβολής στο Φάκελο. Σε περίπτωσηπου μεταβληθεί το όνομα ή η επωνυμία, η σχετι-κή μεταβολή σημειώνεται και στο Γενικό Ευρε-τήριο.

6. Η διόρθωση και η μεταβολή πραγματοποι-ούνται αυτεπάγγελτα από την αρμόδια Διεύθυν-ση Υδάτων της οικείας Αποκεντρωμένης Διοίκη-σης ή μετά από αίτηση που υποβάλλεται στηνΥπηρεσία αυτή από το δικαιούχο ή τους καθολι-κούς διαδόχους του ή οποιονδήποτε τρίτο νόμι-μο εκπρόσωπό του. Η διόρθωση ή μεταβολήπραγματοποιείται μετά από έλεγχο της αίτησηςως προς τη συνδρομή των προϋποθέσεων τηςπαραγράφου 3.

Άρθρο 8Υποχρεώσεις των κατόχων σημείων

υδροληψίας

1. Κάθε φυσικό ή νομικό πρόσωπο που είναι χρή-στης σημείου υδροληψίας μέχρι την έκδοση ή

την ανανέωση της προβλεπόμενης στις κείμε-νες διατάξεις άδειας χρήσης νερού, υποχρεού-ται να τηρεί τις ακόλουθες απαιτήσεις:

α) Να διατηρεί τις εγκαταστάσεις χρήσης νε-ρού σε κατάσταση τέτοια, ώστε να προλαμβάνε-ται ή αποφεύγεται κάθε απώλεια νερού και ναεπιδιορθώνει αμέσως κάθε βλάβη, ιδιαίτεραόταν αυτή επιφέρει απώλειες νερού.

β) Να συμμορφώνεται με την ισχύουσα νομο-θεσία που αφορά στην προστασία και διαχείρισητων υδάτων.

γ) Να προβαίνει στις απαραίτητες ενέργειεςγια την εξασφάλιση άδειας χρήσης νερού, κα-θώς και άλλων τυχόν εγκρίσεων που απαιτού-νται από την κείμενη νομοθεσία για την εγκατά-σταση και λειτουργία του συνολικού έργου.

δ) Να παρέχει οποιαδήποτε διευκόλυνση στααρμόδια όργανα για τον έλεγχο της απολήψιμηςποσότητας νερού και των τεχνικών χαρακτηρι-στικών του σημείου υδροληψίας.

2. Η μη τήρηση των ανωτέρω επισύρει τις κυ-ρώσεις του Ν. 3199/2003, όπως ισχύει.

ΚΕΦΑΛΑΙΟ Γ΄ΤΕΛΙΚΕΣ ΔΙΑΤΑΞΕΙΣ

Άρθρο 9Υποχρεώσεις δημόσιων αρχών -

Έννομες συνέπειες

1. Δημόσιες αρχές και υπηρεσίες αρμόδιες γιατη χορήγηση των αδειών και εγκρίσεων πουαπαιτούνται από την κείμενη νομοθεσία για τηνπραγματοποίηση κάθε έργου ή δραστηριότηταςστο ακίνητο που πραγματοποιείται ή πρόκειταινα πραγματοποιηθεί υδροληψία, υποχρεούνταινα ζητούν από τον ενδιαφερόμενο το πιστοποι-ητικό εγγραφής του σημείου υδροληψίας στοΕ.Μ.Σ.Υ. ως προϋπόθεση για την έκδοση τωνανωτέρω πράξεων.

2. Για τη σύνταξη κάθε συμβολαίου μεταβίβα-σης, δωρεάς, γονικής παροχής, αποδοχής κλη-ρονομιάς ή σύστασης εμπραγμάτου δικαιώμα-τος που αφορά στο ακίνητο που πραγματοποιεί-ται υδροληψία, πρέπει να προσκομίζεται απότον ενδιαφερόμενο το πιστοποιητικό εγγραφήςτου εν λόγω σημείου υδροληψίας στο Ε.Μ.Σ.Υ.ή να αποτυπώνεται στο τοπογραφικό διάγραμμα


που συνοδεύει το συμβόλαιο ο κωδικός εγγρα-φής στο Ε.Μ.Σ.Υ.

3. Σε κάθε ιδιωτικό συμφωνητικό για μίσθωση ήκατά παραχώρηση χρήση του ακινήτου στο οποίοπραγματοποιείται υδροληψία, πρέπει να αναγρά-φεται ρητά και ο κωδικός εγγραφής στο Ε.Μ.Σ.Υ..

Άρθρο 10Κυρώσεις

1. Με την επιφύλαξη επιβολής των κυρώσεωνπου προβλέπονται στο Ν. 3199/2001, όπωςισχύει, στους παραβάτες των διατάξεων του άρ-θρου 6 της παρούσας επιβάλλεται από το ΓενικόΓραμματέα της αρμόδιας Αποκεντρωμένης Διοί-κησης πρόστιμο από 1.000 έως 5.000 Ευρώ,ανάλογα με το μέγεθος της απολήψιμης ποσό-τητας ύδατος, τη βαρύτητα και τη συχνότητατης παράβασης.

2. Η απόφαση επιβολής προστίμου υπόκειταισε προσφυγή ενώπιον του αρμόδιου διοικητικούπρωτοδικείου εντός προθεσμίας εξήντα (60)

ημερών από την κοινοποίησή της. Για το παρα-δεκτό της προσφυγής, καταβάλλεται στην αρ-μόδια Δ.Ο.Υ. ποσό ίσο με το 20% του εκάστοτεεπιβαλλόμενου προστίμου.

Άρθρο 11Παραρτήματα

Προσαρτώνται και αποτελούν αναπόσπαστο μέ-ρος της παρούσας απόφασης τα παραρτήματα Ικαι II που ακολουθούν.

Άρθρο 12Έναρξη ισχύος

Η ισχύς της παρούσας απόφασης αρχίζει από τηδημοσίευσή της στην Εφημερίδα της Κυβερνή-σεως. Η απόφαση αυτή να δημοσιευθεί στηνΕφημερίδα της Κυβερνήσεως.


[Ακολουθούν έντυπα]





ΕΓΚΥΚΛΙΟΙ - ΕΓΓΡΑΦΑ

ΕΓΚΥΚΛΙΟΣ ΥΠ’ ΑΡΙΘ. ΠΟΛ.1011 / 2.1.2014 (ΦΕΚ Β΄/8/8.1.2014)

Καθορισμός του τρόπου υποβολής, καθώς καιτου τύπου και περιεχομένου της δήλωσηςαπόδοσης του παρακρατούμενου φόρου σταεισοδήματα από μερίσματα, τόκους και δικαι-ώματα με βάση τις διατάξεις του άρθρου 64του ν. 4172/2013.

Ο ΓΕΝΙΚΟΣ ΓΡΑΜΜΑΤΕΑΣ ΔΗΜΟΣΙΩΝΕΣΟΔΩΝ ΤΟΥ ΥΠΟΥΡΓΕΙΟΥ ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΩΝ

Έχοντας υπόψη:α) Τις διατάξεις των άρθρων 35, 36, 37 και 38

του ν. 4172/2013 (ΦΕΚ 167 Α΄/23.07.2013).β) Τις διατάξεις του άρθρου 61, των περιπτώ-

σεων α΄, β΄ και γ΄ της παραγράφου 1 του άρ-θρου 62, καθώς και των περιπτώσεων α΄, β΄ καιγ΄ της παραγράφου 1 και των παραγράφων 6 και7 του άρθρου 64 του ν. 4172/2013, όπως ισχύουν.

γ) Τις διατάξεις της παραγράφου 1 του άρ-θρου 6 και της παραγράφου 2 του άρθρου 18 τουν. 4174/2013 (ΦΕΚ 170Α/26.07.2013), όπωςισχύουν.

δ) Το γεγονός ότι από τις διατάξεις της πα-ρούσας δεν προκαλείται δαπάνη σε βάρος τουΚρατικού Προϋπολογισμού, αποφασίζουμε:

Άρθρο 1Τρόπος υποβολής της δήλωσης απόδοσης

παρακρατούμενου φόρου στο εισόδημα απόμερίσματα, τόκους και δικαιώματα

1. Οι αρχικές εμπρόθεσμες και εκπρόθεσμες δη-λώσεις απόδοσης του φόρου που παρακρατείταιστο εισόδημα από μερίσματα, τόκους και δικαιώ-ματα, οι πάσης φύσεως τροποποιητικές και συ-μπληρωματικές δηλώσεις από τις οποίες προκύ-πτει μεγαλύτερο ποσό φόρου από αυτό της αρ-χικής δήλωσης, καθώς και οι εμπρόθεσμες καιεκπρόθεσμες μηδενικές δηλώσεις απόδοσηςτου φόρου που έχει παρακρατηθεί στο εισόδημααπό μέρισματα, τόκους και δικαιώματα, υποβάλ-λονται με τη χρήση ηλεκτρονικής μεθόδου επι-

κοινωνίας μέσω διαδικτύου, στο δικτυακό τόποτης Γενικής Γραμματείας Δημοσίων Εσόδωνwww.gsis.gr.

2. Οι εκπρόθεσμες τροποποιητικές δηλώσειςτου φόρου που παρακρατείται στο εισόδημααπό μερίσματα, τόκους και δικαιώματα, από τιςοποίες προκύπτει μικρότερο ποσό φόρου απόαυτό της αρχικής δήλωσης, υποβάλλονται υπο-χρεωτικά στη Δ.Ο.Υ. του υπόχρεου σε παρακρά-τηση, σε δύο (2) αντίτυπα.

3. Σε περίπτωση αποδεδειγμένης τεχνικήςαδυναμίας ολοκλήρωσης της υποβολής της δή-λωσης και μετά από επικοινωνία με το αρμόδιοτμήμα της Διεύθυνσης Ηλεκτρονικής Διακυβέρ-νησης, η δήλωση υποβάλλεται άμεσα στην αρμό-δια Δ.Ο.Υ. μαζί με το σχετικό αποδεικτικό στοι-χείο μη δυνατότητας υποβολής της δήλωσης.

4. Μετά την οριστικοποίηση της υποβολήςτης δήλωσης βεβαιώνεται ο παρακρατηθείς φό-ρος στη Δ.Ο.Υ. της περιφέρειας όπου βρίσκεταιη επαγγελματική έδρα του υπόχρεου στην πα-ρακράτηση και εκδίδεται «Ταυτότητα οφειλής»,με βάση την οποία θα αποδίδεται ο φόρος μέσωπιστωτικών ιδρυμάτων, το αργότερο μέχρι το τέ-λος του δεύτερου μήνα από την ημερομηνία κα-ταβολής της υποκείμενης σε παρακράτηση πλη-ρωμής.

5. Σε περίπτωση μη υποβολής ή εκπρόθεσμηςυποβολής της δήλωσης, καθώς και μη καταβο-λής ή εκπρόθεσμης καταβολής του βεβαιωθέ-ντος φόρου επιβάλλονται οι κυρώσεις που προ-βλέπονται από τις διατάξεις του ν. 4174/2013.

6. Σε περίπτωση εφαρμογής της παραγρά-φου 3 του ίδιου άρθρου της παρούσας, αποδει-κτικό υποβολής της δήλωσης του παρακρατηθέ-ντος φόρου αποτελεί η υποβληθείσα δήλωσησφραγισμένη από τον αρμόδιο υπάλληλο τηςΔ.Ο.Υ. παραλαβής, με σχετική επισημείωση γιατην ολοκλήρωση της διαδικασίας βεβαίωσηςτου φόρου.

Άρθρο 2Χρόνος καταβολής της υποκείμενης σε

παρακράτηση πληρωμής

1. Ως «καταβολή της υποκείμενης σε παρακρά-τηση πληρωμής» νοείται και η πίστωση των δι-καιούχων με τα εισοδήματα των περιπτώσεων


α΄, β΄ και γ΄ της παραγράφου 1 του άρθρου 62του ν. 4172/2013.

2. Πέραν των ανωτέρω, ειδικά για το εισόδη-μα από μερίσματα, η καταβολή της υποκείμενηςσε παρακράτηση πληρωμής σε κάθε περίπτωσηνοείται ότι έχει διενεργηθεί μέσα σε ένα μήνααπό την έγκριση του ισολογισμού από τα αρμό-δια όργανα. Αν διανεμηθούν μερίσματα από κέρ-δη προηγούμενων χρήσεων, η καταβολή θεωρεί-ται ότι έχει διενεργηθεί μέσα σε ένα μήνα από τηλήψη της απόφασης διανομής από τα αρμόδιαόργανα. Ειδικά επί διανομής προ μερισμάτων, ηκαταβολή θεωρείται ότι έχει διενεργηθεί σε κάθεπερίπτωση μέσα σε ένα μήνα από τη λήψη τηςαπόφασης διανομής από το αρμόδιο όργανο.

Ειδικά, για τις προσωπικές εταιρείες που τη-ρούν διπλογραφικά βιβλία η καταβολή της υπο-κείμενης σε παρακράτηση πληρωμής θεωρείταιότι έχει διενεργηθεί σε κάθε περίπτωση μέσα σεένα μήνα από την καταληκτική ημερομηνία υπο-βολής της δήλωσης φόρου εισοδήματος.

Για το εισόδημα που προκύπτει από τα μαθη-ματικά αποθέματα, η καταβολή της σχετικήςπληρωμής ενεργείται και κατά την εγγραφήτους σε πίστωση του δικαιούχου ή της εγγρα-φής αυτών στον οικείο λογαριασμό των βιβλίωντης ασφαλιστικής εταιρίας.

3. Για το εισόδημα από τόκους των έντοκωνγραμματίων του Ελληνικού Δημοσίου, η καταβο-λή της υποκείμενης σε παρακράτηση πληρωμήςθεωρείται ότι έχει διενεργηθεί κατά την έκδοσήτους, ενώ για τα ομόλογα του Ελληνικού Δημο-σίου, όταν δεν έχει μεσολαβήσει μεταβίβασήτους ή των τοκομεριδίων τους, κατά το χρόνοτης εξαργύρωσης των τοκομεριδίων τους ή κα-τά τη λήξη τους, όταν πρόκειται για ομόλογαχωρίς τοκομερίδια (ZERO COUPON).

Ο φόρος που παρακρατείται στις πιο πάνωπληρωμές πιστώνεται στον τηρούμενο οικείολογαριασμό του Ελληνικού Δημοσίου στην Τρά-πεζα της Ελλάδος και δεν αποδίδεται με τηνυποβολή της δήλωσης του επόμενου άρθρουτης παρούσας.

Άρθρο 3Τύπος και περιεχόμενο των δηλώσεων

απόδοσης παρακρατούμενου φόρου στα εισοδήματα από μερίσματα,

τόκους και δικαιώματα

1. Ο τύπος και το περιεχόμενο των δηλώσεωναπόδοσης παρακρατούμενου φόρου στα εισο-δήματα από μερίσματα, τόκους και δικαιώματα,έχουν ως τα συνημμένα υποδείγματα, τα οποίαεπισυνάπτουμε ως παραρτήματα Α, Β και Γ τηςπαρούσας.

2. Οι υπόχρεοι καταχωρούν σε ηλεκτρονικήφόρμα τα στοιχεία όλων των δικαιούχων. Σε πε-ρίπτωση μαζικών καταχωρίσεων (τράπεζες) θαυποβάλλονται στη Γ.Γ.Δ.Ε. με μορφή ηλεκτρονι-κού αρχείου.

Άρθρο 4Έλεγχος - Ενημέρωση Δ.Ο.Υ.

1. Η αρμόδια Δ.Ο.Υ. ενημερώνεται από τη Διεύ-θυνση Ηλεκτρονικής Διακυβέρνησης αμέσωςμετά την οριστική υποβολή των δηλώσεων από-δοσης του παρακρατηθέντος φόρου ανά υπό-χρεο, με ταυτόχρονη καταχώριση των βασικώνστοιχείων παραλαβής και βεβαίωσης στο σύστη-μα Taxis.

2. Η αρμόδια Δ.Ο.Υ. έχει δυνατότητα εμφάνι-σης και εκτύπωσης των δηλώσεων αυτών.

Άρθρο 5Έναρξη Ισχύος

Η παρούσα απόφαση ισχύει για πληρωμές πουπραγματοποιούνται από την 1η Ιανουαρίου 2014και μετά.

Άρθρο 6

Η απόφαση αυτή να δημοσιευθεί στην Εφημερί-δα της Κυβερνήσεως

Αθήνα, 2 Ιανουαρίου 2014Ο Γενικός Γραμματέας Δημοσίων Εσόδων

ΘΕΟΧΑΡΗΣ ΘΕΟΧΑΡΗΣ








ΕΓΚΥΚΛΙΟΣ ΥΠ’ ΑΡΙΘ. ΠΟΛ. 1014/7.1.2014

Τύπος και περιεχόμενο της δήλωσης απόδο-σης του παρακρατούμενου φόρου 15% επί τηςυπεραξίας από μεταβίβαση ακίνητης περιου-σίας του άρθρου 41 του ν. 4172/2013 και καθο-ρισμός του τρόπου υποβολής της δήλωσης καιαπόδοσης του φόρου.


Έχοντας υπόψη:1. Τις διατάξεις της παρ. 61 του ν. 4172/2013.2. Τις διατάξεις της περ. στ΄ της παρ. 1 και

της παρ. 4 του άρθρου 62 του ν. 4172/2013,όπως αυτές ισχύουν μετά την τροποποίησή τουςμε τις διατάξεις της παραγράφου 4 του άρθρου24 του ν. 4223/2013 (ΦΕΚ Α΄ 287) «Ενιαίος Φό-ρος Ιδιοκτησίας Ακινήτων και άλλες διατάξεις».

3. Τις διατάξεις της περ. στ΄ της παρ. 1 καιτης παραγράφου 7 του άρθρου 64 του ν.4172/2013 και όπως αυτές ισχύουν μετά τηντροποποίησή τους με τις διατάξεις της παρα-γράφου 6 του άρθρου 24 του ν. 4223/2013 (ΦΕΚΑ΄ 287) «Ενιαίος Φόρος Ιδιοκτησίας Ακινήτωνκαι άλλες διατάξεις».

4. Τις διατάξεις του άρθρου 18 του ν.4174/2013.

5. Τις διατάξεις των παραγράφων 1 και 2 τουάρθρου 41 του ν. 4174/2013.

6. Την υπ’ αριθμ. Δ6Α 1196756 ΕΞ 2013 /27.12.2013 (Β΄ 3317) απόφαση του Υπουργού Οι-κονομικών και του Υφυπουργού Οικονομικών«Μεταβίβαση αρμοδιοτήτων στον Γενικό Γραμμα-τέα της Γενικής Γραμματείας Δημοσίων Εσόδωντου Υπουργείου Οικονομικών», η οποία συμπλη-ρώνει την υπ’ αριθμ. Δ6Α 1015213 / 28.1.2013 (Β΄130 και 372) απόφαση του Υπουργού Οικονομι-κών και του Υφυπουργού Οικονομικών.

7. Την ανάγκη καθορισμού του τρόπου από-δοσης του παρακρατούμενου φόρου υπεραξίαςβάσει του άρθρου 41 του ν. 4172/2013 καθώς καιτου τύπου και περιεχομένου της δήλωσης καιλοιπών σχετικών θεμάτων αναγκαίων για τηνεφαρμογή του άρθρου αυτού.

8. Ότι με την παρούσα απόφαση δεν προκα-λείται δαπάνη σε βάρος του Κρατικού Προϋπο-λογισμού, αποφασίζουμε:

1. Ορίζουμε ότι ο τύπος και το περιεχόμενοτης δήλωσης απόδοσης του παρακρατούμενουφόρου 15% επί της υπεραξίας από τη μεταβίβα-ση ακίνητης περιουσίας του άρθρου 41 του ν.4172/2013 έχει όπως το σχετικό υπόδειγμα πουεπισυνάπτεται ως συνοδευτικό έγγραφο της πα-ρούσας.

Παρέχεται η ευχέρεια χρησιμοποίησης μηχα-νογραφικά προσχεδιασμένου εντύπου εφόσονπληρεί τις προδιαγραφές του εντύπου που ορί-ζεται με την παρούσα απόφαση.

2. Η υποβολή της παραπάνω δήλωσης καθώςκαι η απόδοση του φόρου γίνεται με τη χρήσηηλεκτρονικής μεθόδου επικοινωνίας, μέσω δια-δικτύου, στο δικτυακό τόπο της www.gsis.gr,από το συμβολαιογράφο ενώπιον του οποίουέγινε η μεταβίβαση στην αρμόδια για τη φορο-λογία του Δ.Ο.Υ. Με την οριστικοποίηση τηςυποβολής της δήλωσης βεβαιώνεται ο φόροςπου παρακρατήθηκε και παράγεται το σημείωμαγια πληρωμή του φόρου όπου περιέχεται η«Ταυτότητα Οφειλής», στοιχείο απαραίτητο γιανα δοθεί η εντολή πληρωμής στις τράπεζες πουέχουν συμβληθεί με το Υπουργείο Οικονομικώνγια να παρέχουν την υπηρεσία αυτή. Σε περί-πτωση αποδεδειγμένης τεχνικής αδυναμίαςολοκλήρωσης της υποβολής δήλωσης και μετάαπό επικοινωνία με το αρμόδιο τμήμα τηςΔ.ΗΛΕ.Δ., η δήλωση υποβάλλεται άμεσα στηναρμόδια Δ.Ο.Υ. ή το Γ.Ε.Φ. μαζί με το σχετικόαποδεικτικό στοιχείο μη δυνατότητας υποβολήςηλεκτρονικά.

3. Η δήλωση υποβάλλεται και ο φόρος αποδί-δεται το αργότερο μέχρι το τέλος του δεύτερουμήνα από αυτόν μέσα στον οποίο έγινε η μεταβί-βαση της ακίνητης περιουσίας σύμφωνα με τοάρθρο 41 και την παρ. 4 του άρθρου 62 του ν.4172/2013.

4. Ιδιαίτερα για το φορολογικό έτος 2014 ηδήλωση υποβάλλεται στην καθ’ ύλην αρμόδιαΔ.Ο.Υ. ή το Γ.Ε.Φ. σε δύο αντίτυπα. Από αυτά τοπρώτο παραμένει στη Δ.Ο.Υ. (ή το Γ.Ε.Φ.) και τοάλλο επιστρέφεται θεωρημένο, με σχετική επι-σημείωση για την ολοκλήρωση της διαδικασίας


βεβαίωσης του φόρου και αποτελεί και απόδειξηυποβολής της δήλωσης. Μετά τη βεβαίωση τουφόρου εκδίδεται ταυτότητα οφειλής σύμφωναμε τα οριζόμενα.

Για την καταχώριση των δηλώσεων θα τηρεί-ται βιβλίο μεταγραφής δηλώσεων απόδοσης πα-ρακρατούμενου φόρου κερδών υπεραξίας κεφα-λαίου από τη μεταβίβαση ακινήτων. Ο τύπος καιτο περιεχόμενο του βιβλίου έχει όπως το σχετι-κό υπόδειγμα που επισυνάπτεται ως συνοδευτι-κό έγγραφο της απόφασης αυτής, σύμφωνα μετο οποίο κάθε Δ.Ο.Υ. ή ΓΕΦ πρέπει να γραμμο-γραφήσει, σελιδοποιήσει και θεωρήσει σχετικόβιβλίο από τα υπάρχοντα σε αυτήν.

5. Η δήλωση περιλαμβάνει τα στοιχεία τουσυμβολαιογράφου που διενεργεί την παρακρά-τηση του φόρου (Α.Φ.Μ.), ονοματεπώνυμο, διεύ-θυνση, αρμόδια Δ.Ο.Υ.), τον αριθμό και την ημε-ρομηνία σύνταξης του συμβολαίου, τα στοιχείατου δικαιούχου (πωλητής), τα στοιχεία του/τωναγοραστή/ών, την ημερομηνία κτήσης του ακι-νήτου, τον χρόνο πώλησης, τον τρόπο απόκτη-σης, τα έτη διακράτησης, την τιμή κτήσης, τοποσοστό συνιδιοκτησίας και την τιμή πώλησηςτου ακινήτου.

6. Η δήλωση υποβάλλεται και όταν δεν προ-

κύπτει υπεραξία (μηδενική) ή όταν ο προσδιορι-σμός της υπεραξίας καταλήγει σε αρνητικό πο-σό.

7. Η αρμόδια Δ.Ο.Υ. ενημερώνεται από τηΔ.ΗΛΕ.Δ. αμέσως μετά την υποβολή της δήλω-σης του παρακρατούμενου φόρου 15% επί τηςυπεραξίας από μεταβίβαση ακίνητης περιου-σίας, ανά υπόχρεο, με ταυτόχρονη καταχώρισητων βασικών στοιχείων παραλαβής και πληρω-μής στο TAXIS. Η αρμόδια Δ.Ο.Υ. έχει τη δυνα-τότητα εμφάνισης και εκτύπωσης των δηλώσε-ων αυτών.

8. Το ποσό του φόρου που βεβαιώνεται κατα-χωρείται στον ΚΑΕ 1218 με είδος φόρου 2213.

9. Η παρούσα απόφαση ισχύει από το φορο-λογικό έτος 2014 για μεταβιβάσεις ακίνητης πε-ριουσίας που πραγματοποιούνται από 1.1.2014και μετά.

Η απόφαση αυτή να δημοσιευθεί στην Εφημερί-δα της Κυβερνήσεως

Αθήνα, 7 Ιανουαρίου 2014Ο Γενικός Γραμματέας Δημοσίων Εσόδων

ΘΕΟΧΑΡΗΣ ΘΕΟΧΑΡΗΣ






ΕΓΚΥΚΛΙΟΣ ΥΠ’ ΑΡΙΘ. ΠΟΛ. 1020/17.1.2014 (ΦΕΚ Β΄ 74/20-1-2014)

Συμπλήρωση της ΠΟΛ 1279/2013 απόφασηςτου Γενικού Γραμματέα Δημοσίων Εσόδων«Πιστοποιητικό του άρθρου 54Α του ΚώδικαΦορολογικής Διαδικασίας, για το έτος 2014».


Έχοντας υπόψη:1. Τις διατάξεις του άρθρου 54Α του ν. 4174/2013

(ΦΕΚ 170 Α΄) και ειδικότερα, τις διατάξεις της παρα-γράφου 7 του ιδίου άρθρου, με τις οποίες εξουσιο-δοτείται ο Γενικός Γραμματέας Δημοσίων Εσόδωννα καθορίζει τον τύπο και το περιεχόμενο (πληρο-φορίες και στοιχεία) του πιστοποιητικού ΕΝ.Φ.ΙΑ, τηδιαδικασία χορήγησής του και κάθε αναγκαία λε-πτομέρεια για την εφαρμογή του άρθρου αυτού.

2. Τις διατάξεις του άρθρου 4 του ν.4174/2013 και ειδικότερα, τις διατάξεις της πα-ραγράφου 1 του ιδίου άρθρου, με τις οποίεςεξουσιοδοτείται ο Γενικός Γραμματέας Δημο-σίων Εσόδων να μεταβιβάζει τα καθήκοντά τουή να αναθέτει αρμοδιότητές του σε όργανα τηςΦορολογικής Διοίκησης.

3. Τις διατάξεις του άρθρου 48 του νόμου3842/2010 (ΦΕΚ 58 Α΄).

4. Την απόφαση του Γενικού Γραμματέα Δη-μοσίων Εσόδων ΠΟΛ 1279/2013 (ΦΕΚ 3397 Β΄)«Πιστοποιητικό του άρθρου 54Α του Κώδικα Φο-ρολογικής Διαδικασίας, για το έτος 2014.»

5. Το γεγονός ότι με την παρούσα απόφασηδεν προκαλείται δαπάνη στον Κρατικό Προϋπο-λογισμό, αποφασίζουμε:

1. Στην παράγραφο 6 του άρθρου 2 της ΠΟΛ1279/2013 απόφασης προστίθεται δεύτερο εδά-φιο ως εξής:

«Το πιστοποιητικό του άρθρου 54Α μνημο-νεύεται και επισυνάπτεται και στις συμβολαιο-γραφικές πράξεις αποδοχής κληρονομιάς.»

Η διάταξη της παραγράφου αυτής εφαρμόζε-ται για τις συμβολαιογραφικές πράξεις αποδο-χής κληρονομιάς που καταρτίζονται από τηνημερομηνία δημοσίευσης της παρούσας στηνΕφημερίδα της Κυβερνήσεως.

2. Στην ΠΟΛ 1279/2013 απόφαση προστίθε-ται άρθρο 6 και το άρθρο 6 της απόφασης αυτήςαναριθμείται σε 7, ως εξής:

«Άρθρο 6

1. Στις περιπτώσεις κατά τις οποίες απαιτείται ημνημόνευση και επισύναψη ή η προσκόμιση πι-στοποιητικού του άρθρου 1 της παρούσας από-φασης του Γ.Γ.Δ.Ε. και ο αιτών έχει ανεξόφλη-τες οφειλές από διαφορετικές πηγές, συμπερι-λαμβανομένου του φόρου ακίνητης περιουσίας,τις οποίες έχει ρυθμίσει, υποβάλλει αίτηση καιχορηγείται το πιστοποιητικό σύμφωνα με ταυποδείγματα 1 ή 2 κατά περίπτωση της παρού-σας και το πιστοποιητικό χορηγείται από τον αρ-μόδιο Προϊστάμενο Δ.Ο.Υ. Προκειμένου να χο-ρηγηθεί το πιστοποιητικό αυτό ακολουθείται ηπιο κάτω διαδικασία:

α) αφού διαπιστωθεί από το τμήμα Συμμόρ-φωσης και σχέσεων με τους φορολογούμενουςότι το ακίνητο ή το δικαίωμα επί ακινήτου περι-λαμβάνεται με τα ίδια στοιχεία στη δήλωση φό-ρου ακίνητης περιουσίας για όσα έτη αιτείται τοπιστοποιητικό, υπολογίζεται ο επιμεριστικά ανα-λογών φόρος ακίνητης περιουσίας ανά έτος, οοποίος αναγράφεται στο υπόδειγμα 4, το οποίοαποτελεί αναπόσπαστο μέρος της παρούσης, μετα λοιπά στοιχεία της βεβαίωσης του φόρου.Στο ίδιο υπόδειγμα αναγράφεται το σύνολο τωναναλογούντων κύριων φόρων ακίνητης περιου-σίας, που αφορούν ακίνητα για τα οποία ο φορο-λογούμενος έχει ήδη λάβει πιστοποιητικό αρ.54Α του ν. 4174/2013, καθώς και το σύνολο τουκύριου φόρου που πρέπει να καταβληθεί, προ-κειμένου να χορηγηθεί το οικείο πιστοποιητικό.

β) το τμήμα εσόδων της Δ.Ο.Υ. αναγράφει τουπόλοιπο του κυρίου φόρου, που πρέπει να κα-ταβληθεί, τις προσαυξήσεις επ’ αυτού, το συνο-λικό ποσό και τα στοιχεία του χρέους προς κα-ταβολή.

γ) μετά την εξόφληση του ποσού επισυνά-πτονται στην αίτηση χορήγησης του πιστοποιη-τικού το συμπληρωμένο Υπόδειγμα 4 της πα-ρούσας καθώς και φωτοτυπίες του ηλεκτρονι-κού αποδεικτικού καταβολής ή του διπλοτύπουείσπραξης. Μέχρι την έναρξη της εφαρμογήςτου ηλεκτρονικού αποδεικτικού καταβολής από


τη ΔΗΛΕΔ, η εξόφληση του ποσού πραγματο-ποιείται στη Δ.Ο.Υ..

2. Για τη χορήγηση πιστοποιητικού της παρα-γράφου 4 του άρθρου 54Α του ν. 4174/2013απαιτείται η υποβολή αίτησης από το φορολο-γούμενο σύμφωνα με το συνημμένο υπόδειγμα5. Ο τύπος και το περιεχόμενο του πιστοποιητι-κού έχουν ως το συνημμένο υπόδειγμα 6 τοοποίο, μαζί με το υπόδειγμα 5, αποτελούν ανα-πόσπαστα μέρη της παρούσας. Για τη διαδικασίαχορήγησης του πιστοποιητικού ακολουθείταιανάλογα η παράγραφος 1 του παρόντος.

3. Για αποβιώσαντα, το πιστοποιητικό του άρ-θρου 54Α του ν. 4174/2013, χορηγείται χειρό-γραφα από τον Προϊστάμενο της αρμόδιας γιατη φορολογία εισοδήματος Δ.Ο.Υ. του οικείουέτους του αποβιώσαντος, μετά από αίτηση τουνομιμοποιούμενου κληρονόμου του.

4. Δεν ακολουθείται η διαδικασία της παρ. 2

του άρθρου 4 της παρούσας απόφασης τουΓΓΔΕ στην περίπτωση που τα τετραγωνικά μέ-τρα του κτίσματος αναγράφονται στη δήλωσηφόρου ακίνητης περιουσίας στρογγυλοποιημέ-να είτε προς τη μεγαλύτερη είτε προς τη μικρό-τερη μονάδα.

5. Ο συμβολαιογράφος πριν από τη σύνταξητου συμβολαιογραφικού εγγράφου δύναται νααντιπαραβάλει το προσκομιζόμενο από το φο-ρολογούμενο με το εκδοθέν αναρτημένο στοδιαδίκτυο πιστοποιητικό και υποχρεούται να δη-λώσει την οριστικοποίηση του από τη μνημόνευ-ση και επισύναψη του πιστοποιητικού στο οικείοσυμβολαιογραφικό έγγραφο.»

Η απόφαση αυτή να δημοσιευθεί στην Εφη-μερίδα της Κυβερνήσεως







ΕΓΚΥΚΛΙΟΣ ΥΠ’ ΑΡΙΘ. ΠΟΛ. 1041/3.2.2014

Κοινοποίηση της υπ’ αριθμ. 416/2010 γνωμο-δότησης του Νομικού Συμβουλίου του Κρά-τους.

ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΔΗΜΟΚΡΑΤΙΑΥΠΟΥΡΓΕΙΟ ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΩΝ

ΓΕΝΙΚΗ ΓΡΑΜΜΑΤΕΙΑ ΔΗΜΟΣΙΩΝ ΕΣΟΔΩΝΓΕΝΙΚΗ Δ/ΝΣΗ ΦΟΡΟΛΟΓΙΑΣ

Δ/ΝΣΗ ΤΕΛΩΝ & ΕΙΔΙΚΩΝ ΦΟΡΟΛΟΓΙΩΝΤΜΗΜΑ Α΄

Kοινοποιούμε για ενημέρωση και εφαρμογή, τηναριθμ. 416/2010 Γνωμοδότηση του Νομικού Συμ-βουλίου του Κράτους (Ν.Σ.Κ.), που έγινε αποδε-κτή από τον Γενικό Γραμματέα Δημοσίων Εσό-δων.

Με την παραπάνω Γνωμοδότηση το Ν.Σ.Κ.(Τμήμα Α΄) έκρινε, ομόφωνα, ότι:

Οι εγγράφως καταρτιζόμενες συμβάσειςχρησιδανείου υπάγονται στις γενικές διατάξειςτων άρθρων 13 παρ. 1 και 15 παρ. 1 του Κώδικατων Νόμων περί Τελών Χαρτοσήμου [Π.Δ. της28.7.1931 (ΦΕΚ Α΄ 239)].

Η αιτιολογία στην οποία βασίστηκε η ανωτέ-ρω γνωμοδότηση συνίσταται στο ότι από το τέ-λος χαρτοσήμου σύμφωνα με τις διατάξεις τηςπερ. ια΄ του άρθρου 20 του Κώδικα Τελών Χαρ-τοσήμου, εξαιρούνται μόνον οι συμβάσεις δω-ρεών εν ζωή ή αιτία θανάτου και γονικής παρο-χής, όχι όμως και οι συμβάσεις χρησιδανείου, οιοποίες δεν κατονομάζονται στην εξαίρεση, δο-θέντος ότι η σύμβαση δωρεάς και η σύμβασηχρησιδανείου δεν ταυτίζονται εννοιολογικά, πα-ρότι έχουν ως κοινό στοιχείο τη μη καταβολήανταλλάγματος, πρόκειται όμως περί διαφορετι-κών μορφών συμβάσεων, για αυτό, άλλωστε,ρυθμίζονται με διαφορετικές διατάξεις στονΑστικό Κώδικα.

Επιπλέον, σημειώνουμε ότι, επί ενός ειδικο-τέρου θέματος, αυτού της φορολογικής αντιμε-τώπισης της σύμβασης χρησιδανείου επενδυτι-κών αγαθών, τα οποία παραχωρεί δωρεάν η επι-χείρηση σε πελάτες της με σκοπό να κάνουνχρήση των υπηρεσιών τους με την υποχρέωσηόμως να τα επιστρέψουν σε περίπτωση λύσης ή

λήξης της σύμβασης, δηλαδή, εάν επ’ αυτής επι-βάλλονται τέλη χαρτοσήμου ή πρέπει να εκλη-φθεί ως σύμβαση χρησιδανείου εντασσόμενηστο πλαίσιο της φορολογητέας με ΦΠΑ δραστη-ριότητας της επιχείρησης και να μην επιβαρυν-θεί αυτή με τέλη χαρτοσήμου, έχει υποβληθεί,μετά από συνεννόηση με το ειδικό Γραφείο Φο-ρολογίας, σχετικό ερώτημα προς το Ν.Σ.Κ. προ-κειμένου να γνωμοδοτήσει επ’ αυτού λαμβανο-μένης υπόψη και της 3529/2010 απόφασης τουΣ.τ.Ε..

Ο ΓΕΝ. ΓΡΑΜΜΑΤΕΑΣ ΔΗΜ. ΕΣΟΔΩΝΘ. ΘΕΟΧΑΡΗΣ

ΓΝΩΜΟΔΟΤΗΣΗ Υπ’ αριθ. 416/6.12.2010Ν.Σ.Κ. (Τμ. Α΄)

Αριθμ. Ερωτήματος: Το υπ’ αριθμ. Πρωτ. Δ.ΤΕΦ Α΄ 1085413ΕΞ 2010/22-6-2010 έγγραφοτης Γενικής Γραμματείας Φορολογιών και Τε-λωνειακών Θεμάτων (Γενική Δ/νση Φορολο-γίας - Δ/νση Τελών και Ειδικών Φορολογιών)Υπουργείου Οικονομικών.Περίληψη Ερωτήματος: Ερωτάται εάν οι εγ-γράφως καταρτιζόμενες συμβάσεις χρησιδα-νείου υπάγονται στις γενικές διατάξεις τηςπαρ. 1α του άρθρ. 13 και του άρθρ. 15 του Κώ-δικα Τελών Χαρτοσήμου, οι οποίες εφαρμόζο-νται επί των αστικών και εμπορικών εγγρά-φων, κατά περίπτωση, ή στην απαλλακτικήδιάταξη της περ. ια΄ του άρθρ. 20 του ίδιου Κώ-δικα, όπως ισχύει μετά την αντικατάστασή τουμε τις διατάξεις του άρθρ. 25 ν. 2830/2000, πουαφορά τη σύμβαση δωρεάς εν ζωή ή αιτία θα-νάτου και στις συμβάσεις γονικής παροχής.

Επί του ανωτέρω ερωτήματος το Α΄ Τμήμα τουΝομικού Συμβουλίου του Κράτους γνωμοδότησεως ακολούθως:

Α. Από το έγγραφο του ερωτήματος προκύπτειότι στην ερωτώσα υπηρεσία έχουν δημιουργηθείαμφισβητήσεις ως προς την υπαγωγή ή όχι στατέλη χαρτοσήμου των άρθρ. 13 παρ. 1α΄ και 15του Κώδικα Τελών Χαρτοσήμου, που εφαρμόζο-νται, κατά περίπτωση, επί των αστικών και των


εμπορικών συμβάσεων, των συμβάσεων χρησι-δανείου ακινήτων, οι οποίες από πλευράς Κώδι-κα Διατάξεων Φορολογίας Κληρονομιών, Δωρε-ών, Γονικών Παροχών, Προικών και Κερδών απόΛαχεία, ο οποίος κυρώθηκε με το ν. 2961/2001,φορολογούνται ως δωρεές, δοθέντος ότι με τηδιάταξη της περ. ια΄ του άρθρ. 20 του Κώδικα Τε-λών Χαρτοσήμου, όπως ισχύει μετά την αντικα-τάστασή του με τις διατάξεις του άρθρ. 20 του ν.2873/2000, εξαιρούνται των τελών χαρτοσήμουοι συμβάσεις δωρεάς εν ζωή ή αιτία θανάτου καιοι συμβάσεις γονικής παροχής. Κατόπιν τούτωνυποβλήθηκε το παραπάνω ερώτημα.

Β. Με τα άρθρ. 13 παρ. 1α΄, 15 παρ. 1α΄ και 20π/δτος 28/28-7-1931 «Περί Κώδικος των Νόμωνπερί Τελών Χαρτοσήμου» (ΦΕΚ 239 Α΄), όπως ταάρθρα αυτά ισχύουν μετά την τροποποίηση καιαντικατάστασή τους από τα άρθρ. 3 παρ. 1 & 4παρ. 1 ν. 2246/1952, 2 ν. Δ/τος 1033/1942 και 25παρ. 1 ν. 2873/2000 (ΦΕΚ 285 Α΄), ορίζεται ότι:

Άρθρο 13: «Εις τα κατά την παρ. 1 του προη-γούμενου άρθρου 12 τέλος υπόκεινται:

1α. Πάσα σύμβασις, οιουδήποτε αντικειμένου,συναπτομένη είτε απ’ ευθείας είτε διά δημοσίουδιαγωνισμού ή πάσα εξόφλησις συμβάσεως ήσχετική προς την σύμβασιν απόδειξις, εφ’ όσονκαταρτίζονται εγγράφως και δη είτε διά δημοσι-ου, είτε δι’ ιδιωτικού καθ’ οιονδήποτε τύπον συ-ντεταγμενου εγγράφου ... ...».

Άρθρο 15: «Εις το κατά την παρ. 1 του προη-γούμενου άρθρου 14 τέλος υπόκεινται:

1α. Πάσα σύμβασις οιουδήποτε αντικειμένουσυναπτομένη, είτε απ’ ευθείας είτε διά δημοσί-ου συναγωνισμού μεταξύ εμπόρων, μεταξύεμπόρου και εμπορικής εταιρίας πάσης φύσεως,αφορώσα αποκλειστικώς εις την ασκουμένηνυπ’ αυτών εμπορίαν και μεταξύ τρίτου εν γένεικαι ανωνύμου εταιρίας ή πάσα εξόφλησις συμ-βάσεως ή σχετική προς την σύμβασιν απόδειξις,εφ’ όσον καταρτίζονται εγγράφως και δη είτεδιά δημοσίου είτε δι’ ιδιωτικού καθ’ οιονδήποτετροπο συντεταγμένου εγγράφου ... ...».

Άρθρο 20: «Εξαιρέσεις: Δεν υπόκεινται σε τέ-λη χαρτοσήμου:

α) Οι εξοφλητικές αποδείξεις ... ... ... ... ...ια) Η σύμβαση δωρεάς εν ζωή ή αιτία θανά-

του και η σύμβαση γονικής παροχής».Επίσης, με τα άρθρα 810, 496 και 2032 του

Αστικού Κώδικα ορίζεται ότι:

Άρθρο 810

«Με τη σύμβαση του χρησιδανείου ο ένας απότους συμβαλλόμενους (χρήστης) παραχωρείστον άλλο τη χρήση πράγματος χωρίς αντάλ-λαγμα και αυτός (χρησάμενος) έχει υποχρέωσηνα αποδώσει το πράγμα μετά τη λήξη της σύμ-βασης».

Άρθρο 496

«Η παροχή σε κάποιον περιουσιακού αντικειμέ-νου αποτελεί δωρεά, αν γίνεται κατά τη συμφω-νία των μερών χωρίς αντάλλαγμα».

Άρθρο 2032

«Αν δωρεά συμφωνηθεί με την αναβλητική αίρε-ση, αν προαποβιώσει ο δωρητής ή πεθάνουνσυγχρόνως και οι δύο συμβαλλόμενοι, χωρίς ναέχει στο μεταξύ ο δωρεοδόχος την απολαβήτων αντικειμένων που δωρίζονται (δωρεά αιτίαθανάτου) εφαρμόζονται οι διατάξεις για τις δω-ρεές, εφόσον ο νόμος δεν ορίζει διαφορετικά».

Τέλος, με τα άρθρα 1 παρ. 1 και 34 παρ. 1 ν.2961/2001 (ΦΕΚ 266 Α΄) «Κύρωση του ΚώδικαΔιατάξεων Φορολογίας Κληρονομιών, Δωρεών,Γονικών Παροχών, Προικών και Κερδών από Λα-χεία» ορίζεται ότι:

Άρθρο 1

«1. Επιβάλλεται φόρος στις περιουσίες πουαποκτήθηκαν αιτία θανάτου, δωρεάς, γονικήςπαροχής ή προίκας και στα κέρδη από λαχεία,σύμφωνα με τα οριζόμενα στον παρόντα νό-μο...».

Άρθρο 34

«Κτήση αιτία δωρεάς και γονικής παροχής

Α. Κτήση αιτία δωρεάς1. Κτήση περιουσίας αιτία δωρεάς, για την

επιβολή του φόρου είναι:α) αυτή που προέρχεται από δωρεά η οποία


συνίσταται κατά τις διατάξεις του Αστικού Κώδι-κα,

β) αυτή που προέρχεται από κάθε παροχή,παραχώρηση ή μεταβίβαση οποιουδήποτε περι-ουσιακού στοιχείου χωρίς αντάλλαγμα, έστωκαι αν δεν καταρτίσθηκε έγγραφο».

Γ. Από τις ανωτέρω διατάξεις αυτοτελώς ερμη-νευόμενες και σε συνδυασμό μεταξύ τους, προ-κύπτουν τα ακόλουθα:

1. Κατά το άρθρ. 810 του ΑΚ με τη σύμβαση τουχρησιδανείου ο ένας από τους συμβαλλόμενους(χρήστης) παραχωρεί στον άλλο τη χρήση πράγ-ματος και αυτός (χρησάμενος) έχει υποχρέωσηνα αποδώσει το πράγμα μετά τη λήξη της σύμ-βασης. Ειδικότερα το χρησιδάνειο αποτελεί μίαενοχική σύμβαση, διαρκή και χαριστική, re κα-ταρτιζομένη, με κύριο χαρακτηριστικό την άνευανταλλάγματος παροχή. Αντικείμενο του χρησι-δανείου μπορεί να είναι μόνο πράγμα, κινητό ήακίνητο, όχι όμως, δικαίωμα.

Κατά το άρθρ. 496 ΑΚ, η παροχή σε κάποιονενός περιουσιακού στοιχείου αντικειμένου απο-τελεί δωρεά, αν γίνεται κατά τη συμφωνία τωνμερών χωρίς αντάλλαγμα. Για να υπάρχει δω-ρεά απαιτείται η ύπαρξη συμβάσεως, παροχήαντικειμένου περιουσίας, η παροχή να γίνεταιχωρίς αντάλλαγμα, να μειώνεται η περιουσίατου δωρητή και να αυξάνεται η περιουσία τουλήπτη κατά το ποσό της παροχής. Η δωρεά είναισύμβαση ενοχική, δηλ. υποσχετική, με τηνοποία ο δωρητής απλώς υπόσχεται την παροχήπρος τον δωρεοδόχο, ετεροβαρής, δηλ. γεννώ-νται υποχρεώσεις μόνον σε βάρος του δωρητήκαι χαριστική, δηλ. χωρίς αντάλλαγμα (animodonandi). Η παροχή μπορεί να συνίσταται σε πα-ντός είδους πλουτισμό του δωρεοδόχου, δηλ.σε μεταβίβαση κυριότητας, νομή, ή άλλων πε-ριορισμένων εμπραγμάτων δικαιωμάτων, καθώςεπίσης και σε παροχή χρήσεως πράγματος.Απαραίτητο γνώρισμα της συμβάσεως δωρεάςείναι η συμφωνία των μερών ότι το αντικείμενοαυτής θα δίδεται χωρίς αντάλλαγμα.

Τέλος, δωρεά αιτία θανάτου αποτελεί, κατ’άρθρο 2032 ΑΚ, η δωρεά που συμφωνείται μετην αναβλητική αίρεση ότι θα προαποβιώσει οδωρητής, ή ότι θα συναποβιώσουν οι συμβαλλό-

μενοι, χωρίς ο δωρεοδόχος να έχει στο μεταξύτην απόλαυση του δωρηθέντος ή των δωρηθέ-ντων (Α. Γεωργιάδης – Μ. Σταθόπουλος, Αστι-κός Κώδιξ, Κατ’ άρθρον ερμηνεία, άρθρο 2032,σελ. 902).

Από τα παραπάνω προκύπτει ότι το χρησιδά-νειο και η δωρεά, έχουν ως κοινό στοιχείο τη μηκαταβολή ανταλλάγματος, όμως δεν ταυτίζο-νται εννοιολογικά, αλλά πρόκειται περί διαφο-ρετικών μορφών συμβάσεων, γι’ αυτό άλλωστερυθμίζονται με διαφορετικές διατάξεις στονΑστικό Κώδικα.

2. Με τις διατάξεις των άρθρων 13 παρ. 1α και15 παρ. 1α του Π.Δ. της 28-7-1931 «Περί Κώδι-κος των Νόμων περί Τελών Χαρτοσήμου»(ΚΝΤΧ), όπως έχει τροποποιηθεί και ισχύει σή-μερα, επιβάλλεται τέλος χαρτοσήμου σε κάθεσύμβαση αστική και εμπορική, ανεξαρτήτως πε-ριεχομένου αυτής, η οποία περιβάλλεται τον έγ-γραφο τύπο, ασχέτως εάν πρόκειται για δημό-σιο (συμβολαιογραφικό κ.λπ.) ή ιδιωτικό έγγρα-φο, ενώ με ειδικότερες διατάξεις προβλέπεται ηεπιβολή τέλους χαρτοσήμου σε κατηγορίεςσυμβάσεων. Από το γράμμα των διατάξεων αυ-τών και λόγω της αδιάστικτης διατυπώσεώςτους, προκύπτει ότι στις συμβάσεις αυτές περι-λαμβάνονται, κατ’ αρχάς, τόσο οι συμβάσειςχρησιδανείου όσο και οι συμβάσεις δωρεών.

Περαιτέρω, όμως, με τη διάταξη της περ. ια΄του άρθρου 20 του Π.Δ/τος αυτού, όπως το άρ-θρο αυτό αντικαταστάθηκε με το άρθρο 25 του Ν.2873/2000, ρητώς εξαιρείται και δεν υπόκειται σετέλος χαρτοσήμου «Η σύμβαση δωρεάς εν ζωή ήαιτία θανάτου και η σύμβαση γονικής παροχής».Από το γράμμα της διάταξης αυτής, η οποία εισά-γει εξαίρεση του παραπάνω κανόνα, ότι όλες οιαστικές και εμπορικές συμβάσεις, που καταρτίζο-νται εγγράφως υπόκεινται σε τέλος χαρτοσήμουκαι ως εκ τούτου ερμηνεύεται στενά, αλλά καιαπό το γεγονός ότι οι φορολογικές διατάξεις καιειδικώς αυτές που χορηγούν φορολογικές απαλ-λαγές, είναι στενά ερμηνευτέες (ΣτΕ 2312/1992,Δ.Φ.Ν. 1993, σελ. 870, Αναστόπουλος – Φορτσά-κης, Φορολογικό Δίκαιο, έκδ. Αντ. Σάκκουλα,2003, σελ. 94), προκύπτει ότι, από το τέλος χαρ-τοσήμου εξαιρούνται μόνον οι συμβάσεις δωρε-ών εν ζωή ή αιτία θανάτου και γονικής παροχής,


όχι όμως και οι συμβάσεις χρησιδανείου, οι οποί-ες δεν κατονομάζονται στην εξαίρεση, δοθέντοςότι, κατά τα προαναφερθέντα, η σύμβαση δωρε-άς και η σύμβαση χρησιδανείου δεν ταυτίζονταιεννοιολογικά.

Τα παραπάνω δεν διαφοροποιούνται από ταοριζόμενα στις διατάξεις των άρθρων 1 και 34περ. β΄ του ν. 2961/2001 «Κώδικας ΔιατάξεωνΦορολογίας Κληρονομιών, Δωρεών, ΓονικώνΠαροχών, Προικών και Κερδών από Λαχεία»,σύμφωνα με τις οποίες επιβάλλεται φόρος στιςπεριουσίες που αποκτήθηκαν και από δωρεά, ωςκτήση δε αιτία δωρεάς θεωρείται, κατά τη διάτα-ξη της περ. β΄ του άρθρου 34, αυτή που προέρ-χεται από κάθε παροχή, παραχώρηση ή μεταβί-βαση οποιουδήποτε περιουσιακού στοιχείου χω-ρίς αντάλλαγμα, έστω και αν δεν καταρτίστηκεέγγραφο, δηλαδή κάθε κτήση περιουσιακούστοιχείου χωρίς αντάλλαγμα, εφόσον γίνεταιοικειοθελώς και όχι σε εκπλήρωση νόμιμης υπο-χρέωσης έναντι του δεχόμενου την παροχή(ΣτΕ 669/2009) και συνεπώς στην έννοια τηςκτήσης αιτία δωρεάς αυτή υπάγεται και το χρη-σιδάνειο (Γ. Π. Παναγιωτόπουλου, ΦορολογίαΚληρονομιών, Δωρεών, Γονικών Παροχών καιΚερδών από Λαχεία, έκδοση Β΄, σελ. 611, 615,616). Και τούτο διότι, με τις διατάξεις του άρ-θρου 34, Ο νέος Κώδικας Φορολογίας Κληρονο-μιών, Δωρεών, κ.λπ. ακολουθεί γενική, αντί ανα-λυτική διατύπωση, γιατί σκοπός του είναι να κα-λύψει κάθε μεταβίβαση οποιουδήποτε περιου-σιακού αντικειμένου χωρίς αντάλλαγμα και όχιμόνο την δωρεά του άρθρου 496 ΑΚ, πράγμαπου δεν πράττει η διάταξη της περ. ια΄ του άρ-θρου 20 του Π.Δ/τος 28/28-7-31 «Περί Κώδικοςτων Νόμων περί Τελών Χαρτοσήμου», όπως τοάρθρο αυτό αντικαταστάθηκε με το άρθρο 25του Ν. 2873/2000 που καθιερώνει την εξαίρεσηαπό το τέλος χαρτοσήμου των δωρεών και τωνγονικών παροχών.

Δ. Κατόπιν όλων των ανωτέρω, επί του τεθέ-ντος ερωτήματος το Α΄ Τμήμα του Νομικού Συμ-βουλίου του Κράτους γνωμοδότησε ομόφωναότι οι εγγράφως καταρτιζόμενες συμβάσειςχρησιδανείου υπάγονται στις διατάξεις των άρ-θρων 13 παρ. 1και 15 παρ.1 Κ.Ν.Τ.Χ.

ΕΓΚΥΚΛΙΟΣ ΥΠ’ ΑΡΙΘ. ΠΟΛ. 1052/17.2.2014 (ΦΕΚ Β΄ 389/19.2.2014)

Τύπος και περιεχόμενο της δήλωσης στοιχεί-ων ακινήτων (Ε9) φυσικών και νομικών προ-σώπων έτους 2014, τρόπος αναγραφής τωνακινήτων, δικαιολογητικά που συνυποβάλλο-νται και διαδικασία υποβολής της.

Ο ΓΕΝΙΚΟΣ ΓΡΑΜΜΑΤΕΑΣ ΔΗΜΟΣΙΩΝ

ΕΣΟΔΩΝ ΤΟΥ ΥΠΟΥΡΓΕΙΟΥ ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΩΝ

Έχοντας υπόψη:1. Τις διατάξεις του άρθρου 23 του ν.

3427/2005 (ΦΕΚ 312 Α΄).2. Τις εξουσιοδοτικές διατάξεις των άρθρων

4,18 του ν. 4174/2013 (ΦΕΚ 170 Α΄).3. Τις διατάξεις των άρθρων 1 έως και 8 του ν.

4223/ 2013 (ΦΕΚ 287 Α΄).4. Το γεγονός ότι με την παρούσα απόφαση

δεν προκαλείται δαπάνη σε βάρος του ΚρατικούΠροϋπολογισμού, αποφασίζουμε:

Άρθρο 1Τύπος και διαδικασία υποβολής δήλωσης

στοιχείων ακινήτων

1. Ο τύπος και το περιεχόμενο της δήλωσηςστοιχείων ακινήτων (Ε9) για τα, κατά την 1η Ια-νουαρίου 2014, δικαιώματα φυσικών και νομι-κών προσώπων επί ακινήτων, τα οποία βρίσκο-νται στην Ελλάδα, έχει ως το συνημμένο υπό-δειγμα (έντυπο Ε9), το οποίο αποτελεί αναπό-σπαστο τμήμα της παρούσας.

2. Η δήλωση στοιχείων ακινήτων έτους 2014υποβάλλεται ηλεκτρονικά μέσω διαδικτύου απόκάθε φυσικό ή νομικό πρόσωπο, το οποίο απαι-τείται να είναι ενεργός χρήστης των υπηρεσιώντου Taxisnet.

3. Κατ’ εξαίρεση η σύζυγος, η οποία δεν είναιενεργή χρήστης των υπηρεσιών του Taxisnet,διαρκούντος του έγγαμου βίου υποβάλλει ηλε-κτρονικά τη δήλωση στοιχείων ακινήτων της, χρη-σιμοποιώντας, για την πρόσβαση στο Taxisnet, τοόνομα χρήστη και τον κωδικό πρόσβασης του συ-ζύγου της. Από την ημερομηνία ενεργοποίησηςτου ονόματος χρήστη και κωδικού πρόσβασηςαπό τη σύζυγο δεν είναι πλέον δυνατή η υποβολή


δήλωσης στοιχείων ακινήτων της με τη χρήσητων κωδικών του συζύγου. Σε περίπτωση διακο-πής ή διάστασης της έγγαμης σχέσης διακόπτεταιη δυνατότητα χρήσης του ονόματος χρήστη καιτου κωδικού πρόσβασης του πρώην ή σε διάστασησυζύγου, από την ημερομηνία καταχώρισης τηςδιακοπής ή της διάστασης στο μητρώο.

4. Η δήλωση στοιχείων ακινήτων ανηλίκουτέκνου υποβάλλεται στο όνομα του ανηλίκουτέκνου από τους υπόχρεους γονείς, με τουςπροσωπικούς κωδικούς του τέκνου.

5. Στην περίπτωση που ο υπόχρεος σε δήλω-ση στοιχείων ακινήτων έτους 2014 έχει αποβιώ-σει, μετά την ενημέρωση του μητρώου του φο-ρολογουμένου, η δήλωση στοιχείων ακινήτωνυποβάλλεται χειρόγραφα στον αρμόδιο Προϊ-στάμενο Δ.Ο.Υ., από όλους τους κληρονόμους ήοποιονδήποτε εξ αυτών ή από πληρεξούσιο, πουέχει ειδικά εξουσιοδοτηθεί γι’ αυτό, και συνο-δεύεται από τα οικεία παραστατικά.

6. Κατά την υποβολή δήλωσης στοιχείων ακι-νήτων από νομικό πρόσωπο, εφόσον τα στοι-χεία αυτού ή του νομίμου εκπροσώπου του εμ-φανίζονται ανακριβώς στην ηλεκτρονική εφαρ-μογή, πριν την υποβολή της δήλωσης απαιτείταιη διόρθωση των λανθασμένων στοιχείων στοφορολογικό μητρώο του νομικού προσώπου.

7. Σε περίπτωση προσθήκης νέου ακινήτου ήδιαγραφής ακινήτου που έχει δηλωθεί σε προη-γούμενες δηλώσεις στοιχείων ακινήτων τουυπόχρεου, αναγράφονται υποχρεωτικά τα στοι-χεία του συμβολαίου απόκτησης ή μεταβίβασης.Σε περίπτωση απόκτησης ακινήτων λόγω κληρο-νομικής διαδοχής, αναγράφονται τα στοιχείατου αποβιώσαντος και η ημερομηνία θανάτουαυτού. Σε περίπτωση δήλωσης μεταβολής πουεπήλθε σε ακίνητο, αναγράφονται τα στοιχείαπου αποδεικνύουν τη μεταβολή.

8. Σε περίπτωση ακινήτου δεσμευμένου απόΟΤΑ για οποιονδήποτε λόγο, εκτός από τονΟΤΑ, ο οποίος είναι υπόχρεος σε καταβολή φό-ρου και υποχρεούται σε υποβολή δήλωσης γιατο χρονικό διάστημα κατά το οποίο εκκρεμεί ηκαταβολή της σχετικής αποζημίωσης, το ακίνη-το δηλώνεται και από τον έχοντα δικαιώματα επ’αυτού, με συμπλήρωση και των αντίστοιχων κω-δικών.

Άρθρο 2Τρόπος αναγραφής ακινήτων στις δηλώσεις

στοιχείων ακινήτων - Γενικά

1. Κάθε ενιαία ιδιοκτησία αναγράφεται σε μιαγραμμή της δήλωσης στοιχείων ακινήτων. Κατ’εξαίρεση, κτίσματα επί οικοπέδου χωρίς σύστα-ση οριζόντιας ιδιοκτησίας αναγράφονται σε δια-φορετικές γραμμές ανά όροφο και τα στοιχείατου οικοπέδου αναγράφονται σε μία εξ αυτών.Στη γραμμή, στην οποία αναγράφονται τα στοι-χεία του οικοπέδου, αναγράφεται και η συνολι-κή επιφάνεια των κτισμάτων που υπάρχουν στοοικόπεδο και προσμετρούνται στο συντελεστήδόμησης. Αν όμως στο υπόγειο ή στο ισόγειουπάρχουν κτίσματα διαφορετικής κατηγορίας,αυτά αναγράφονται σε διαφορετικές γραμμέςκαι, σε μια μόνο από αυτές, αναγράφονται ταστοιχεία του οικοπέδου και η συνολική επιφά-νεια των κτισμάτων.

2. Σε κάθε περίπτωση αναγραφής κτισμάτωναπαιτείται και η συμπλήρωση των στοιχείων τουοικοπέδου ή γηπέδου, επί του οποίου βρίσκο-νται αυτά. Δεν συμπληρώνονται στοιχεία οικο-πέδου αποκλειστικά και μόνο στην περίπτωσηκατά την οποία οι οριζόντιες ιδιοκτησίες κατοι-κιών, επαγγελματικών στεγών, αποθηκών καιθέσεων στάθμευσης σε πολυκατοικία έχουν δη-μιουργηθεί εν ζωή με συμβολαιογραφικό έγγρα-φο και εφόσον η αξία του οικοπέδου υπολογίζε-ται με το σύστημα αντικειμενικού προσδιορι-σμού αξίας ακινήτων. Για τις ανάγκες συμπλή-ρωσης της δήλωσης στοιχείων ακινήτων, ως πο-λυκατοικία θεωρείται κάθε πολυώροφη οικοδο-μή εντός σχεδίου πόλης ή οικισμού, η οποίααποτελείται από τρεις τουλάχιστον ορόφους,υφιστάμενους ή μελλοντικούς, στους οποίουςσυμπεριλαμβάνεται και το ισόγειο, ή η οικοδομήπου, ανεξάρτητα από τον αριθμό των ορόφων,έχει κτισμένη επιφάνεια συνολικού εμβαδού500 τ.μ..

3. Σε περίπτωση δήλωσης αυθαίρετων κτι-σμάτων ή κτισμάτων χωρίς σύσταση οριζόντιαςιδιοκτησίας, αναγράφεται η μικτή επιφάνεια αυ-τών (κλιμακοστάσια, πλατύσκαλα κ.λπ.).

4. Το έτος κατασκευής του ακινήτου αναγρά-φεται όπως προκύπτει από την έκδοση της οικο-δομικής άδειας ή από την τελευταία αναθεώρη-


σή της. Σε περίπτωση ενιαίου κτίσματος, τμήμα-τα του οποίου έχουν διαφορετική παλαιότητα,έτος κατασκευής είναι το έτος έκδοσης της νεό-τερης οικοδομικής άδειας. Αν δεν υπάρχει οικο-δομική άδεια, ως έτος έκδοσής της λαμβάνεταιτο έτος κατασκευής το οποίο προκύπτει από δη-μόσιο έγγραφο.

5. Εφόσον υπάρχει σύσταση οριζόντιας ιδιο-κτησίας, αναγράφεται η καθαρή επιφάνεια τωνκύριων ή βοηθητικών χώρων. Σε περίπτωση πουστο συμβολαιογραφικό έγγραφο αναγράφεταιμόνο μικτή επιφάνεια, προκειμένου να προσδιο-ριστεί η καθαρή επιφάνεια, αφαιρείται ποσοστό10% της μικτής επιφάνειας. Η επιφάνεια τωνακινήτων αναγράφεται είτε με δύο (2) δεκαδικάψηφία είτε σε ακέραιο αριθμό.

6. Το ποσοστό συνιδιοκτησίας των ακινήτωναναγράφεται με τη χρήση πέντε (5) δεκαδικώνψηφίων.

7. Όταν κτίσμα έχει πρόσοψη αποκλειστικάσε ακάλυπτο χώρο ή σε αίθριο ή σε στοά, θεω-ρείται «τυφλό». Όταν οικόπεδο ή γήπεδο δενέχει καμία πρόσοψη σε δρόμο ή πλατεία, θεω-ρείται τυφλό. Σε περίπτωση τυφλού κτίσματος,εφόσον, σύμφωνα με τα οριζόμενα στο άρθροαυτό, αναγράφονται υποχρεωτικά τα στοιχείατου οικοπέδου και εφόσον αυτό δεν είναι τυ-φλό, αναγράφεται σε διαφορετική γραμμή,ώστε να δηλωθεί η πρόσοψή του, με συμπλήρω-ση και της συνολικής επιφάνειας των επ’ αυτούκτισμάτων.

8. Σε περίπτωση μεταφοράς συντελεστή δό-μησης ως γεωγραφικά στοιχεία αναγράφονταιαυτά του βαρυνόμενου ακινήτου, ως επιφάνειααναγράφονται τα τετραγωνικά μέτρα του μελ-λοντικού κτίσματος, ως όροφος, πλην του ισο-γείου που έχει τον κωδικό 0, αναγράφεται ο κω-δικός 1 και δεν συμπληρώνονται στοιχεία οικο-πέδου.

9. Για τις ανάγκες συμπλήρωσης της δήλω-σης στοιχείων ακινήτων, όταν σε κατοικία έχεισυσταθεί η προσωπική δουλεία της οίκησης, οκύριος του ακινήτου εξομοιώνεται με ψιλό κύριοκαι ο έχων το δικαίωμα της οίκησης με επικαρ-πωτή.

10. Οι Οργανισμοί Τοπικής Αυτοδιοίκησηςδεν έχουν υποχρέωση να αναγράψουν στη δή-

λωση στοιχείων ακινήτων τους κοινόχρηστουςχώρους, κατά την έννοια του άρθρου 967 τουΑστικού Κώδικα, που έχουν στην κυριότητάτους και έχουν δημοσιευθεί σε σχετικό ΦΕΚ, κα-θώς και τα γήπεδα κοιμητηρίων, τα οστεοφυλά-κια, τους νεκροθαλάμους, τα αποτεφρωτήριακαι τα χωνευτήρια, τα οποία βρίσκονται εντόςαυτών. Λοιπά κτίσματα που υπάρχουν επί του οι-κοπέδου ή γηπέδου των κοιμητηρίων αναγρά-φονται χωρίς στοιχεία οικοπέδου.

11. Ο δικαιούχος ακινήτου από το Δημόσιο ήτον Οργανισμό Εργατικής Κατοικίας ή Οργανι-σμό Τοπικής Αυτοδιοίκησης ή Ν.Π.Δ.Δ., εφόσονέχει παραλάβει το ακίνητο, θεωρείται πλήρηςκύριος αυτού.

12. Η επιφάνεια βοηθητικών χώρων αποθη-κών, κολυμβητικών δεξαμενών και θέσεωνστάθμευσης που αποτελούν, κατά τον τίτλο κτή-σης ή τη σύσταση οριζόντιας ιδιοκτησίας, παρα-κολούθημα κτίσματος αναγράφονται στην ίδιαγραμμή ως βοηθητικοί χώροι αυτού. Εφόσον δενπροκύπτει η επιφάνεια της θέσης στάθμευσης, ηεπιφάνεια αυτής θεωρείται ότι είναι 20 τ.μ..

13. Στεγασμένες κοινόχρηστες θέσεις στάθ-μευσης καθώς και κοινόχρηστες κολυμβητικέςδεξαμενές και αποθήκες δηλώνονται από τονκάθε συνιδιοκτήτη σύμφωνα με το ποσοστό του.

14. Διαμερίσματα, τα οποία χρησιμοποιούσανή χρησιμοποιούν ως κατοικία οι θυρωροί πολυ-κατοικιών και ανήκουν από κοινού σε όλουςτους συνιδιοκτήτες, δηλώνονται από τον καθέ-να από αυτούς σύμφωνα με το συνολικό ποσο-στό συνιδιοκτησίας αυτού επί του οικοπέδου.

15. Όταν υπάρχουν διαφορετικά ποσοστά ήδιαφορετικά εμπράγματα δικαιώματα επί του ιδί-ου ακινήτου, αυτά αναγράφονται σε χωριστέςγραμμές.

16. Οριζόντιες ιδιοκτησίες, οι οποίες έχουνδημιουργηθεί αλλά την 1η Ιανουαρίου 2014 δενέχει κατασκευαστεί ο φέρων οργανισμός (σκε-λετός) αυτών, δηλώνονται ως οικόπεδα με ταποσοστά ιδιοκτησίας ή συνιδιοκτησίας επί αυ-τού. Σε περίπτωση όμως που, μέχρι την 31η Δε-κεμβρίου 2013, έχει μεταβιβαστεί με οριστικόσυμβόλαιο ακίνητο ανεγειρόμενης οικοδομήςσε οποιοδήποτε στάδιο, ακόμη και πριν τηνέναρξη εργασιών επί του οικοπέδου, εφόσον


προβλέπεται ότι αυτό θα παραδοθεί αποπερα-τωμένο στον αγοραστή, δηλώνεται ως αποπε-ρατωμένο.

17. Όταν επί οικοπέδου ή γηπέδου έχει συ-σταθεί το εμπράγματο δικαίωμα της επικαρπίαςκαι ακολούθως ανεγερθεί κτίσμα, υφίσταται καιεπί των κτισμάτων το ίδιο δικαίωμα.


στοιχείων ακινήτων - Κτίσματα

1. Για τις ανάγκες συμπλήρωσης της δήλωσηςστοιχείων ακινήτων, τα κτίσματα κατατάσσονταισε κατηγορίες ως ακολούθως:

α) Ως μονοκατοικία ορίζεται το μοναδικό κτί-σμα, προορισμένο για κατοικία, που βρίσκεταιμέσα σε οικόπεδο ή γήπεδο ή κάθετη ιδιοκτησία,αποτελεί λειτουργικά μία μόνο κατοικία με τουςβοηθητικούς της χώρους, η οποία μπορεί ναεκτείνεται σε έναν ή σε περισσότερους ορό-φους, οι οποίοι επικοινωνούν μεταξύ τους καιαποτελούν ενιαία λειτουργική ενότητα. Ως επι-φάνεια των κυρίων και βοηθητικών χώρων ανα-γράφεται το σύνολο των τετραγωνικών μέτρωναυτών και ως όροφος αναγράφεται ο υψηλότε-ρος.

β) Ως κατοικία ή διαμέρισμα ορίζεται κάθεκτίσμα, προορισμένο για το σκοπό αυτό, μαζί μετα παρακολουθήματά του και το οποίο δεν είναιμονοκατοικία. Κατοικία ή διαμέρισμα που αποτε-λείται από περισσότερες της μιας αυτοτελείςοριζόντιες ιδιοκτησίες σύμφωνα με τον τίτλοκτήσης, με αποκλειστικά ενιαία λειτουργική ενό-τητα, η οποία εκτείνεται σε περισσότερους απόέναν ορόφους, αναγράφεται σε μία γραμμή. Ωςεπιφάνεια των κυρίων και βοηθητικών χώρωναναγράφεται το σύνολο των τετραγωνικών μέ-τρων αυτών και ως όροφος αναγράφεται ο υψη-λότερος.

γ) Ως επαγγελματική στέγη ορίζεται το κτί-σμα, με τους βοηθητικούς του χώρους, το οποίοενδεικτικά χρησιμοποιείται ως κατάστημα ή γρα-φείο και δεν εντάσσεται στις περιπτώσεις δ΄, ε΄,στ΄, ζ΄, η΄ και θ΄ της παραγράφου 1 του άρθρου2 της υπ’ αριθμ. 1129485/479/3.12.1996 απόφα-σης του Υπουργού Οικονομικών (Β΄ 1152), με τιςπροϋποθέσεις που ορίζονται σε αυτή.

δ) Γεωργική ή κτηνοτροφική αποθήκη ορίζε-ται το κτίσμα στο οποίο φυλάσσονται ζωοτρο-φές, σπόροι, γεωργικά εργαλεία και μηχανήμα-τα, ή τα κτήρια που στεγάζουν ζώα και σταοποία εκτελούνται απλές εργασίες εκτροφήςκαι γενικά φροντίδας ζώων.

ε) Αποθήκη ορίζεται ο αποθηκευτικός χώρος,σύμφωνα με την άδεια οικοδομής και τη χρήσητου, οποιουδήποτε μεγέθους, που αποτελεί αυ-τοτελή οριζόντια ιδιοκτησία και δεν εντάσσεταιστην κατηγορία των γεωργικών ή κτηνοτροφι-κών αποθηκών, ανεξάρτητα από τον όροφο στονοποίο βρίσκεται.

στ) Θέση στάθμευσης ορίζεται ο ιδιωτικόςχώρος στάθμευσης αυτοκινήτων, όπως προσ-διορίζεται είτε από την οικοδομική άδεια είτεαπό τον τίτλο κτήσης, που αποτελεί αυτοτελήοριζόντια ιδιοκτησία.

ζ) Σταθμός αυτοκινήτων ορίζεται ο σταθμόςαυτοκινήτων δημόσιας χρήσης, μετά των πα-ραρτημάτων του, ο οποίος διαθέτει αντίστοιχηοικοδομική άδεια και άδεια λειτουργίας. Στις πε-ριπτώσεις που δεν υπάρχει άδεια οικοδομής ει-δικού κτηρίου, αποδεικτικό στοιχείο της χρήσηςμπορεί να αποτελεί κάθε πρόσφορο δημόσιο έγ-γραφο. Αν έχει διακοπεί η λειτουργία του σταθ-μού αυτοκινήτων λόγω παύσης εργασιών, αρκείη άδεια λειτουργίας πριν τη διακοπή. Στις περι-πτώσεις που δεν συντρέχουν αθροιστικά οι προ-ϋποθέσεις αυτές, το κτήριο θεωρείται επαγγελ-ματική στέγη.

η) Βιομηχανικό-βιοτεχνικό κτήριο είναι τοκτήριο που διαθέτει αντίστοιχη οικοδομική άδειακαι άδεια λειτουργίας, μετά των παραρτημάτωντου. Επίσης βιομηχανικό-βιοτεχνικό κτήριο θεω-ρείται το κτίσμα στο οποίο πραγματοποιείται μα-ζική διαλογή, συσκευασία ή μεταποίηση αγροτι-κών προϊόντων ή οργανωμένη συλλογή, επεξερ-γασία και μεταποίηση κτηνοτροφικών προϊό-ντων, σφαγείων και γενικά οργανωμένες γεωρ-γοκτηνοτροφικές μονάδες καθώς και τα ψυγεία-αποθήκες. Στις περιπτώσεις που δεν υπάρχειάδεια οικοδομής ειδικού κτηρίου, αποδεικτικόστοιχείο της χρήσης μπορεί να αποτελεί κάθεπρόσφορο δημόσιο έγγραφο. Αν έχει διακοπεί ηλειτουργία της βιομηχανίας-βιοτεχνίας λόγωπαύσης εργασιών, αρκεί η άδεια λειτουργίας


πριν τη διακοπή. Στις περιπτώσεις που δεν συ-ντρέχουν αθροιστικά οι προϋποθέσεις αυτές, τοκτήριο θεωρείται επαγγελματική στέγη.

θ) Τουριστική εγκατάσταση, Νοσηλευτήριοκαι Ευαγές Ίδρυμα, είναι το κτήριο που διαθέτειαντίστοιχη οικοδομική άδεια και άδεια λειτουρ-γίας, μετά των παραρτημάτων του. Στις περι-πτώσεις που δεν υπάρχει άδεια οικοδομής ειδι-κού κτηρίου, αποδεικτικό στοιχείο της χρήσηςμπορεί να αποτελεί κάθε πρόσφορο δημόσιο έγ-γραφο. Αν έχει διακοπεί η λειτουργία λόγω παύ-σης εργασιών, αρκεί η άδεια λειτουργίας πριν τηδιακοπή. Στις περιπτώσεις που δεν συντρέχουναθροιστικά οι προϋποθέσεις αυτές, το κτήριο θε-ωρείται επαγγελματική στέγη.

Ενοικιαζόμενα δωμάτια ή διαμερίσματα, γιατα οποία έχει εκδοθεί άδεια οικοδομής κατοι-κίας, στη δήλωση στοιχείων ακινήτων αναγρά-φονται ως κατοικίες. Ενοικιαζόμενα δωμάτια ήδιαμερίσματα για τα οποία έχει εκδοθεί άδεια οι-κοδομής επαγγελματικής στέγης και έχουν τηνπροβλεπόμενη άδεια λειτουργίας ενοικιαζομέ-νων δωματίων, στη δήλωση στοιχείων ακινήτωναναγράφονται ως επαγγελματικές στέγες.

ι) Εκπαιδευτήριο, είναι το κτήριο που διαθέτειαντίστοιχη οικοδομική άδεια και άδεια λειτουρ-γίας, μετά των παραρτημάτων του. Στις περι-πτώσεις που δεν υπάρχει άδεια οικοδομής ειδι-κού κτηρίου, αποδεικτικό στοιχείο της χρήσηςμπορεί να αποτελεί κάθε πρόσφορο δημόσιο έγ-γραφο. Αν έχει διακοπεί η λειτουργία λόγω παύ-σης εργασιών, αρκεί η άδεια λειτουργίας πριν τηδιακοπή. Στις περιπτώσεις που δεν συντρέχουναθροιστικά οι προϋποθέσεις αυτές, το κτήριο θε-ωρείται επαγγελματική στέγη.

ια) Αθλητική εγκατάσταση, είναι το κτήριοπου διαθέτει αντίστοιχη οικοδομική άδεια καιάδεια λειτουργίας, μετά των παραρτημάτωντου. Στις περιπτώσεις που δεν υπάρχει άδεια οι-κοδομής ειδικού κτηρίου, αποδεικτικό στοιχείοτης χρήσης μπορεί να αποτελεί κάθε πρόσφοροδημόσιο έγγραφο. Στις περιπτώσεις που υπάρ-χει κολυμβητική δεξαμενή σε οικόπεδο ή γήπε-δο με κτίσμα, για την οποία έχει εκδοθεί άδειαοικοδομής ειδικού κτηρίου, θεωρείται αθλητικήεγκατάσταση.

ιβ) Ειδικά κτίσματα της περ. θ΄ της παραγρά-

φου 1 του άρθρου 2 της υπ’ αριθμ. 11294-85/479/3.12.1996 απόφασης του Υπουργού Οι-κονομικών (Β΄ 1152), ορίζονται τα μουσεία, θέα-τρα, κινηματογράφοι, συνεδριακά κέντρα, αί-θουσες διαλέξεων, συναυλιών, εκθεσιακά κέ-ντρα και γενικά κτίσματα που δεν εντάσσονταιστις προηγούμενες κατηγορίες και διαθέτουναντίστοιχη οικοδομική άδεια ειδικού κτηρίου.Στις περιπτώσεις που δεν υπάρχει άδεια οικοδο-μής ειδικού κτηρίου, αποδεικτικό στοιχείο τηςχρήσης μπορεί να αποτελεί κάθε πρόσφορο δη-μόσιο έγγραφο.

2. Δεν αναγράφονται στοιχεία κτίσματοςόταν υπάρχει παντελής έλλειψη στέγης. Ανυπάρχει μερική έλλειψη στέγης ή άλλες ουσιώ-δεις βλάβες του κτίσματος, που το καθιστούν μηλειτουργικό, τότε αναγράφεται ως ημιτελές.

3. Εάν στο κτίσμα έχουν γίνει ουσιώδεις καισταθερές επεμβάσεις και η χρήση του είναι διά-φορη από εκείνη που ορίζεται στην οικοδομικήάδεια ή στην πράξη σύστασης οριζόντιας ιδιο-κτησίας ή στον τίτλο κτήσης του, τούτο εντάσ-σεται στην αντίστοιχη με τη νέα του μορφή κα-τηγορία ακινήτου.

4. Στη δήλωση στοιχείων ακινήτων ημιυπό-γειοι χώροι αναγράφονται ως ισόγειοι, εκτός ανυπάρχει βεβαίωση της αρμόδιας Πολεοδομικήςυπηρεσίας ότι αυτοί είναι υπόγειοι, και ο ημιώ-ροφος αναγράφεται ως πρώτος όροφος. Το πα-τάρι προστίθεται στην επιφάνεια του κύριου ήβοηθητικού χώρου ανάλογα με τη χρήση του.


στοιχείων ακινήτων - Οικόπεδα, γήπεδα

1. Για τις ανάγκες συμπλήρωσης της δήλωσηςστοιχείων ακινήτων, το δικαίωμα υψούν, πουέχει δημιουργηθεί ως αυτοτελής ιδιοκτησία μεσυμβολαιογραφικό έγγραφο, αναγράφεται ωςοικόπεδο με το ποσοστό συνιδιοκτησίας επί τουόλου οικοπέδου, χωρίς να συμπληρώνεται η συ-νολική επιφάνεια των κτισμάτων που υπάρχουνστο οικόπεδο. Εφόσον το δικαίωμα αναφέρεταισε χιλιοστά στον «αέρα» του οικοπέδου, σεπροσδοκώμενη αλλά αβέβαιη δυνατότητα δόμη-σης, λογίζεται ως μη οικοδομήσιμο οικόπεδο, μηδυνάμενο να τακτοποιηθεί.


2. Σε περιπτώσεις κάθετης ιδιοκτησίας επί οι-κοπέδου στη δήλωση στοιχείων ακινήτων ανα-γράφεται, ως επιφάνεια του οικοπέδου, το σύ-νολο των τετραγωνικών μέτρων αυτού και, ωςποσοστό συνιδιοκτησίας, το ποσοστό επί του οι-κοπέδου που αντιστοιχεί στην κάθετη ιδιοκτη-σία. Στην περίπτωση αυτή συμπληρώνεται ηστήλη της συνολικής επιφάνειας κτισμάτων στοοικόπεδο με τα τετραγωνικά μέτρα των κτισμά-των που βρίσκονται σε όλες τις καθέτους.

3. Αγροί μονοετούς καλλιέργειας θεωρού-νται οι εκτάσεις εκτός σχεδίου πόλης ή οικι-σμού, που καλλιεργούνται με ετήσια φυτά, οιεκτάσεις εκτός σχεδίου πόλης ή οικισμού, πουκαλύπτονται από θερμοκήπια ή αποτελούν τε-χνητούς βοσκότοπους, καθώς και αυτές που τε-λούν υπό αγρανάπαυση. Στην κατηγορία αυτήανήκουν και οι εκτάσεις εκτός σχεδίου πόλης ήοικισμού, που βρίσκονται εντός καλλιεργούμε-νων περιοχών, μπορούν να καλλιεργηθούν αλλάέχουν παραμείνει ακαλλιέργητες.

4. Αγροί πολυετούς καλλιέργειας ή δενδρώ-νες, θεωρούνται οι εκτάσεις εκτός σχεδίου πό-λεως ή οικισμού, που καλύπτονται από συστη-ματικές καλλιέργειες με δενδρώδη φυτά, μεεμπορεύσιμους καρπούς ή ξυλεία, με πυκνότητατουλάχιστον 8 δένδρων ανά στρέμμα. Εκτάσειςεκτός σχεδίου πόλης ή οικισμού που έχουν διά-σπαρτα δέντρα λιγότερα από 8 ανά στρέμμα,θεωρούνται αγροί μονοετούς καλλιέργειας.Στην κατηγορία αυτή υπάγονται και οι αμπελώ-νες.

5. Βοσκότοποι και χέρσες μη καλλιεργήσιμεςεκτάσεις θεωρούνται οι εκτάσεις εκτός σχεδίουπόλης ή οικισμού, που δεν έχουν ποτέ καλλιερ-γηθεί λόγω της φύσεως του εδάφους. Οι εκτά-σεις αυτές μπορεί να περιλαμβάνουν επικλινή-βραχώδη εδάφη που καλύπτονται αποκλειστικάή κατά το μεγαλύτερο μέρος τους από φυσικήβλάστηση, βοσκόφυτα ή νομευτικά φυτά, κα-τάλληλα για τροφή ζώων. Στους βοσκότοπους

υπάγονται και οι χέρσες εκτάσεις εκτός σχεδίουπόλης ή οικισμού, οι οποίες είναι επικλινείς,βραχώδεις, διαβρωμένες από τα φυσικά φαινό-μενα και δεν μπορούν να αποδοθούν στην καλ-λιέργεια. Οι χωματερές απόθεσης απορριμμά-των θεωρούνται βοσκότοποι.

6. Δασικές εκτάσεις θεωρούνται οι εκτάσειςπου χαρακτηρίζονται ως δασικές βάσει της υφι-στάμενης νομοθεσίας.

7. Μεταλλευτικές ή Λατομικές εκτάσεις θεω-ρούνται οι εδαφικές εκτάσεις εκτός σχεδίου πό-λης ή οικισμού, στις οποίες πραγματοποιείταιεκμετάλλευση εξόρυξης, επιφανειακής ή υπό-γειας, λατομικών προϊόντων ή μεταλλευμάτων.Η δραστηριότητα αυτή προϋποθέτει την ύπαρξησχετικής άδειας λειτουργίας από την αρμόδιαυπηρεσία.

8. Υπαίθριες εκθέσεις και χώροι στάθμευσηςαυτοκινήτων θεωρούνται οι εδαφικές εκτάσειςεκτός σχεδίου πόλης ή οικισμού, που χρησιμο-ποιούνται για την έκθεση ή την απόθεση εμπο-ρευμάτων, για τη στάθμευση αυτοκινήτων, κα-θώς και για αναψυχή.

9. Αρδευόμενες θεωρούνται οι εκτάσειςεκτός σχεδίου πόλης ή οικισμού, που αρδεύο-νται με γεώτρηση ή με οποιοδήποτε (δημόσιο ήιδιωτικό) αρδευτικό σύστημα ή γειτνιάζουν μεποτάμι, λίμνη κ.λπ. Δεν θεωρούνται αρδευόμε-νες οι εκτάσεις που εξυπηρετούνται με μεταφο-ρά νερού με βυτίο ή από δίκτυο πόσιμου νερού.

10. Η επιφάνεια των λωρίδων γης, στις οποί-ες βρίσκονται σιδηροτροχιές ή στις οποίεςεδράζονται πύργοι και γραμμές μεταφοράς ηλε-κτρικής ενέργειας, αναγράφεται συνολικά ωςοικόπεδο ή γήπεδο, κατά περίπτωση, ανά δημο-τική ενότητα.

Η απόφαση αυτή να δημοσιευθεί στην Εφημερί-δα της Κυβερνήσεως.

Αθήνα, 17 Φεβρουαρίου 2014






ΝΟΜΟΛΟΓΙΑ ΔΙΚΑΣΤΗΡΙΩΝ

ΑΡΕΙΟΥ ΠΑΓΟΥ Υπ’ αριθ. 320/2011 (Τμ. Δ΄ Πολ.)

Σύσταση κάθετης ιδιοκτησίας. Συνιδιοκτησία.Δικαίωμα χρήσης των κοινών στην κάθετη συ-νιδιοκτησία. Ανακατασκευή διώροφης κατοι-κίας. Και επί κάθετης συνιδιοκτησίας, κάθεσυνιδιοκτήτης δικαιούται στην απόλυτη χρήσητων κοινών πραγμάτων, καθώς και στη χρήσησύμφωνα με τον κανονισμό, σε περίπτωση δεπου προσβάλλεται στη χρήση αυτή δικαιούταινα ζητήσει την άρση της προσβολής και τηνπαράλειψη αυτής στο μέλλον (ΑΠ 91/2010,40/2007). Δέχεται την αναίρεση και παραπέ-μπει για περαιτέρω εκδίκαση.

[…] Στη διάταξη του άρθρου 1 παρ. 1 του ν. δ.1024/1971, «περί διηρημένης ιδιοκτησίας επί οι-κοδομημάτων ανεγειρομένων επί ενιαίου οικο-πέδου», ορίζεται, ότι «εν τη έννοια του άρθρου1 του Ν. 3741/1929 και των άρθρων 1002 και1117 του Αστικού Κωδικός δύναται να συσταθείδιηρημένη ιδιοκτησία και επί πλειόνων αυτοτε-λών οικοδομημάτων ανεγειρομένων επί ενιαίουοικοπέδου ανήκοντος εις ένα ή πλείονας, ως καιεπί ορόφων ή μερών των οικοδομημάτων τού-των, επιφυλασσομένων των πολεοδομικών δια-τάξεων». Από τη διάταξη αυτή προκύπτει, ότιπροϋπόθεση για τη σύστασή της κατά τη διάτα-ξη αυτή διαιρεμένης ιδιοκτησίας, της λεγομένηςκάθετης ιδιοκτησίας, είναι η ύπαρξη δύο ή πε-ρισσότερων αυτοτελών οικοδομημάτων είτεανεγερθέντων ή μελλόντων να ανεγερθούν σεενιαίο οικόπεδο, που ανήκει σε έναν ή περισσό-τερους κυρίους, οπότε μπορεί να συσταθεί τέ-τοια χωριστή ιδιοκτησία σε ολόκληρο το αυτοτε-λές οικοδόμημα, (απλή κάθετη συνιδιοκτησία).Η κάθετη συνιδιοκτησία διέπεται κατά τα λοιπάαπό τις διατάξεις των άρθρων 1 επ. του ν.3741/1929 και των άρθρων 1002 και 1117 ΑΚ, οιοποίες ισχύουν απαραλλάκτως και επί της κάθε-της ιδιοκτησίας, διότι ο ανωτέρω ν. 1024/1971δεν επέφερε καμία μεταβολή στη νομική κατα-

σκευή του θεσμού της οριζόντιας ιδιοκτησίας,όπως διαμορφώθηκε με τις ανωτέρω διατάξεις.Από το συνδυασμό δε των διατάξεων των άρ-θρων 1, 2 παρ. 1, 4 παρ. 1, 5 ν. 3741/1922 και τωνάρθρων 1002 και 1117 ΑΚ προκύπτει ότι ιδρύε-ται κυρίως μεν χωριστή κυριότητα στο αυτοτε-λές οικοδόμημα ή σε όροφο ή διαμέρισμα αυ-τού, παρεπομένως δε και αναγκαστική συγκυ-ριότητα, που αποκτάται αυτοδικαίως, κατ’ ανά-λογη μερίδα στα κοινά μέρη του όλου ενιαίου οι-κοπέδου, που χρησιμεύουν σε κοινή από όλουςτους συνιδιοκτήτες χρήση, μεταξύ των οποίωνπεριλαμβάνεται και το έδαφος του ενιαίου οικο-πέδου.

Περαιτέρω, από την πιο πάνω διάταξη του ν.1024/1971 και τις διατάξεις των άρθρων 1, 2παρ. 1, 3, 4, 13 ν. 3741/1929, 1002, 1108 και1117 ΑΚ, προκύπτει ότι, υπό τους όρους των άρ-θρων 4 και 13 του νόμου, όλοι οι ιδιοκτήτες καισυνιδιοκτήτες αυτοτελών οικοδομημάτων, πουυπάγονται στις διατάξεις της κάθετης ιδιοκτη-σίας, μπορούν, με την αρχική συστατική πράξη(κανονισμός) ή με ιδιαίτερες συμφωνίες μεταξύόλων των συνιδιοκτητών, να κανονίσουν τα δι-καιώματα και υποχρεώσεις της συνιδιοκτησίας,τόσο στα κοινά μέρη, που θα καθορίσουν, όσοκαι στις διαιρεμένες ιδιοκτησίες. Ο ιδιοκτήτηςκάθετης ιδιοκτησίας δεν μπορεί να υπερβεί τοσυντελεστή δόμησης, που αναλογεί στην ιδιο-κτησία του, σύμφωνα με τις πολεοδομικές δια-τάξεις που ισχύουν κατά το χρόνο της ανοικο-δόμησης. Ο προσδιορισμός του συντελεστή δό-μησης για ολόκληρο το κοινό οικόπεδο είναιαναγκαίος για να κριθεί αν από την πραγματο-ποιηθείσα ανοικοδόμηση περιορίζεται η δόμησηπου αναλογεί στο τμήμα αποκλειστικής χρήσε-ως του ενάγοντος συνιδιοκτήτη, ενόψει τωνσυμφωνηθέντων και των περιορισμών της πολε-οδομικής νομοθεσίας (ΑΠ 1672/1964). Αν δε μετον κανονισμό απαγορεύεται η ενέργεια απότους συνιδιοκτήτες μεταβολής στα κοινά μέρη,η απαγόρευση αυτή δεσμεύει όλους τους συνι-διοκτήτες, ακόμη και αν από την απαγορευμένηενέργεια δεν παραβλάπτεται η χρήση των άλ-λων συνιδιοκτητών ή των οικοδομημάτων, ούτεμεταβάλλεται ο συνήθης προορισμός τους (ΑΠ1184/1986). Έτσι, και επί κάθετης συνιδιοκτη-


σίας, κάθε συνιδιοκτήτης δικαιούται στην από-λυτη χρήση των κοινών πραγμάτων, καθώς καιστη χρήση σύμφωνα με τον κανονισμό, σε περί-πτωση δε που προσβάλλεται στη χρήση αυτή δι-καιούται να ζητήσει την άρση της προσβολής καιτην παράλειψη αυτής στο μέλλον (ΑΠ 91/2010,40/2007) Στην προκειμένη περίπτωση, με τηνπροσβαλλόμενη υπ’ αριθ. 178/2008 απόφασητου Εφετείου..., έγιναν δεκτά τα ακόλουθα κατάτην ανέλεγκτη επί της ουσίας των αποδείξεων:«Η πρώτη ενάγουσα Α. Σ., είναι κυρία, νομέαςκαι κάτοχος α) του υπό στοιχ. Γ-2Β διαμερίσμα-τος του τρίτου ορόφου της τριώροφης πολυκα-τοικίας, που βρίσκεται στη θέση «...» ή «...»της..., εμβαδού 18,69 τ.μ. και ποσοστό συνιδιο-κτησίας επί του όλου οικοπέδου 21‰ εξ αδιαι-ρέτου, το οποίο αποτελείται από ένα δωμάτιοκαι βεράντα και το οποίο συνορεύει βορειοανα-τολικά και βορειοδυτικά με το υπό στοιχ. Γ-3διαμέρισμα, νοτιοδυτικά με ακάλυπτο χώρο οι-κοπέδου, όπου έχει εξώστη και νοτιοανατολικάμε το υπό στοιχ. Γ-2Α διαμέρισμα και β) του υπόστοιχ. Β-5 καταστήματος του δευτέρου ορόφουτης ίδιας πολυκατοικίας, εμβαδού 42,42 τ.μ. καιποσοστό συνιδιοκτησίας επί του όλου οικοπέ-δου 48‰ εξ αδιαιρέτου, το οποίο αποτελείταιαπό έναν ενιαίο χώρο και δύο w.c. και το οποίοσυνορεύει βορειοανατολικά με ακάλυπτο χώροοικοπέδου, νοτιοανατολικά με το υπό στοιχ. Β-4κατάστημα του ίδιου ορόφου, νοτιοδυτικά μετην Παλαιό Εθνική Οδό...-... και βορειοδυτικά μειδιοκτησία Τ. Κ. . Οι εν λόγω αυτοτελείς ιδιοκτη-σίες περιήλθαν στην κυριότητά της, λόγω αγο-ράς από τους Γ. Κ. και Δ. Κ., δυνάμει των υπ’αριθ. 5192/1990 και .../1995 αντίστοιχα, συμβο-λαίων του Συμβολαιογράφου Ακράτας Κ. Π., πουμεταγράφηκαν νόμιμα. Η δεύτερη ενάγουσα Α.Γ. είναι κυρία, νομέας και κάτοχος του υπόστοιχ. β-4 καταστήματος του δευτέρου ορόφουτης ίδιας ως άνω πολυκατοικίας, εμβαδού 40,40τ.μ. και ποσοστό συνιδιοκτησίας επί του όλου οι-κοπέδου 46‰ εξ αδιαιρέτου, αποτελείται απόέναν ενιαίο χώρο και δύο w.c. και το οποίο συνο-ρεύει βορειοανατολικά με ακάλυπτο χώρο οικο-πέδου, νοτιοανατολικά με το υπό στοιχ. Β-3 κα-τάστημα του ίδιου ορόφου, νοτιοδυτικά με τηνΠαλαιά Εθνική Οδό...-... και, βορειοδυτικά με το

υπό στοιχ. Β-5 κατάστημα του ίδιου ορόφου. Τοπαραπάνω κατάστημα περιήλθε στην κυριότητατης ως άνω δεύτερης ενάγουσας, λόγω αγοράςαπό τους Γ. Κ. και Δ. Κ., δυνάμει του υπ’ αριθ..../1994 συμβολαίου του ως άνω Συμβ/φουΑκράτας Κ. Π., που μεταγράφηκε νόμιμα. Η ωςάνω πολυκατοικία όπου βρίσκονται οι προανα-φερόμενες αυτοτελείς ιδιοκτησίες έχει οικοδο-μηθεί επί οικοπέδου, αρχικά ιδιοκτησίας Λ. Κ.και στη συνέχεια των κληρονόμων του, Γ. Κ. καιΔ. Κ., το οποίο έχει επιφάνεια 947,60 τ.μ. βρί-σκεται στην προαναφερθείσα θέση του εγκεκρι-μένου σχεδίου πόλεως της... και απεικονίζεταιμε τα κεφαλαία γράμματα Α-Β-Γ-Δ-Ε-Α στο από4-12-1989 τοπογραφικό διάγραμμα του μηχανι-κού Τ. Α. και συνορεύει νοτιοδυτικά σε πλευράΑ-Β με την Παλαιά Εθνική Οδό...-..., νοτιοανατο-λικά σε πλευρά Β-Γ και ανατολικά σε πλευρά Γ-Δ με δημοτική οδό, βορειανατολικά σε πλευράΔ-Ε με την παραλιακή δημοτική οδό και βορειο-δυτικά σε πλευρά Ε-Α με την ιδιοκτησία Τ. Κ..

Περαιτέρω ο εναγόμενος, Β. Τ. έγινε κύριος,λόγω αγοράς, από τους ως άνω οικοπεδούχουςΓ. Κ. και Δ. Κ., δυνάμει του υπ’ αριθ. .../28-12-1993 συμβολαίου του ίδιου Συμβ/φου ΑκράταςΚ. Π., που μεταγράφηκε νόμιμα: α) της υπόστοιχ. Α-1 αποθήκης του πρώτου ορόφου της ωςάνω πολυκατοικίας, εμβαδού 119,68 τ.μ. και πο-σοστό συνιδιοκτησίας επί του όλου οικοπέδου137‰ εξ αδιαιρέτου που συνορεύει βορειανατο-λικά με ακάλυπτο χώρο οικοπέδου, βορειοδυτι-κά με το υπό στοιχ. Α-2 κατάστημα του ίδιουορόφου, νοτιοδυτικά με την Παλαιά ΕθνικήΟδό...-... και νοτιοανατολικά με κοινοτική οδό,καθώς και β) μίας παλαιάς πλινθόκτιστης κερα-μοσκεπούς διώροφης οικίας που βρίσκεται στοίδιο με την ως άνω πολυκατοικία, οικόπεδο καιπεριλάμβανε ισόγειο και ανώγειο όροφο, εμβα-δού 66 τ.μ. του καθενός και συνολικού ύψους7,90 μ. Τα ως άνω κτίσματα (πολυκατοικία καιδιώροφη οικία), από το έτος 1990 είχαν υπαχθείστις διατάξεις των ν. 3741/1929 και ν.δ.1024/1971 και των άρθρων 1002 και 1117 Α.Κ.,περί οριζόντιας και κάθετης συνιδιοκτησίας, δυ-νάμει της υπ’ αριθ. .../1990 πράξης σύστασηςοροφοκτησίας του Συμβ/φου Ακράτας Κ. Π. πουμεταγράφηκε νόμιμα. Η παραπάνω διώροφη οι-


κία στην ως άνω πράξη σύστασης οροφοκτησίαςκαι στο συνημμένο σ’ αυτήν από 4-12-1989 το-πογραφικό διάγραμμα του Αρχιτέκτονα Μηχανι-κού Τ. Α., περιγράφεται ως προϋπάρχουσα επίτου οικοπέδου παλαιά πλινθόκτιστη ανώγεια οι-κία και προσδιορίζεται ως αυτοτελής, ανεξάρτη-τη και διακεκριμένη ιδιοκτησία ενώ εξειδικεύε-ται ως παλαιά οικοδομή που, βρίσκεται βορειοα-νατολικά του οικοπέδου και αποτελείται απότρία δωμάτια, έχει επιφάνεια 66 τ.μ. και, ποσο-στό συνιδιοκτησίας επί του όλου οικοπέδου76‰. Με την ίδια περιγραφή αναγράφεται η ωςάνω οικία και στο παραπάνω υπ’ αριθ. .../1993πωλητήριο συμβόλαιο με το οποίο μεταβιβάστη-κε αυτή στον εναγόμενο. Η παραπάνω περιγρα-φή όμως ως προς τη δομημένη επιφάνεια και ταποσοστά συνιδιοκτησίας επί του οικοπέδου, δενείναι αληθινή και ούτε ανταποκρίνεται στηνπραγματικότητα, κατά την αληθή βούληση δε,των συμβαλλομένων, ερμηνευόμενη, ενόψειτου δημιουργηθέντος κενού και της αμφίβοληςκατάστασης, όπως απαιτεί η καλή πίστη και τασυναλλακτικά ήθη, κατ’ άρθ. 173 και 200 Α.Κ.,χωρίς προσήλωση στις λέξεις και πέραν της ση-μασίας που προκύπτει από τη γραμματική τηςδιατύπωση (ΑΠ 1094/2006, ΑΠ 1220/2005, ΑΠ863/2005), έγινε όχι από παραδρομή, αλλά σκο-πίμως, για το λόγο εξοικονομήσεως επί πλέοντετραγωνικών μέτρων για την υπό ανέγερση πα-ρακείμενη πολυκατοικία, και με σκοπό να μηνεμφανιστεί υπέρβαση του συντελεστή δόμησηςαυτής. Συγκεκριμένα οι ως άνω συμβαλλόμενοι,αρχικοί οικοπεδούχοι, στην πράξη σύστασηςοροφοκτησίας και στη συνέχεια, δικαιοπάροχοιτου εναγομένου, όταν έδωσαν το παραπάνω ει-κονικό, στην ουσία, ποσοστό συνιδιοκτησίας τηςπαλαιάς αυτής οικοδομής αναφέρονταν σε ολό-κληρη τη δομημένη διώροφη οικοδομή, χωρίς νααποβλέψουν σε αντιστοιχία της πραγματικήςδομημένης επιφάνειας και των ποσοστών συνι-διοκτησίας.

Επομένως με βάση τα παραπάνω πρέπει ν’απορριφθεί ως ουσιαστικά αβάσιμος ο δεύτεροςλόγος της από 17-9-2004 εφέσεως των εναγου-σών, με τον οποίο υποστηρίζεται ότι στον ενα-γόμενο μεταβιβάστηκε μόνον ο ανώγειος όρο-φος της ως άνω οικίας, ενώ το, κάτω από τον

όροφο αυτό, τμήμα της αφέθηκε στην αναγκα-στική συγκυριότητα και κοινή χρήση όλων τωνσυνιδιοκτητών. Με την ως άνω πράξη σύστασηςοροφοκτησίας ορίστηκε επίσης ότι οι οριζόντιεςιδιοκτησίες που βρίσκονται στο Β΄ και Γ΄ όροφοτης πολυκατοικίας δεν έχουν δικαίωμα χρήσηςτου ακάλυπτου χώρου που βρίσκεται προς τηβορειοανατολική πλευρά 7ου κτιρίου, διότι αυ-τός ο χώρος χρησιμοποιείται ως πλατεία τωνκαταστημάτων του πρώτου ορόφου. Τα ίδια ορί-στηκαν και με το ως άνω πωλητήριο συμβόλαιο,όπου ρητά αναφέρεται ότι α) η Α-1 αποθήκη θαέχει δικαίωμα αποκλειστικής χρήσης επί τουακαλύπτου χώρου του οικοπέδου που βρίσκεταιστην προβολή της και εκτείνεται βορειοανατολι-κά του νέου κτηρίου και μέχρι την υφιστάμενηπαραλιακή κοινοτική οδό συμπεριλαμβανομένουκαι του χώρου της παλαιάς οικοδομής, σε περί-πτωση που αυτή κατεδαφιστεί και δεν ανεγερθείάλλη στη θέση της και β) σε περίπτωση που οαγοραστής κατεδαφίσει την περιγραφόμενη πα-λαιά οικοδομή θα έχει δικαίωμα να ανεγείρεινέα οικοδομή στη θέση της, η οποία θα έχει τοίδιο ποσοστό συνιδιοκτησίας και ελάχιστη επι-φάνεια, όση η κατεδαφισθείσα. Η παραπάνωδιώροφη οικία, είχε τσιμεντένιες βεράντες τόσοστη βόρεια όσο και στην ανατολική πλευρά τηςοι οποίες συνδέονταν μεταξύ τους σε σχήμα«Γ» και στηρίζονταν σε εξωτερικές κολώνες,δημιουργώντας έτσι αντίστοιχους ισόγειουςημιυπαίθριους χώρους, στους οποίους στη μενανατολική πλευρά, υπήρχε πατητήρι σταφυλιώνκαι στη βόρεια, χώρος αποθήκευσης πραγμά-των, καθώς και στην ανατολική πλευρά της μίαπαλιά τσιμεντένια σκάλα ανόδου, με ένδεκα(11) σκαλοπάτια, (βλ. προσκομιζόμενες φωτο-γραφίες παλαιού κτίσματος). Οι δικαιοπάροχοιτου εναγομένου χρησιμοποιούσαν τον πρώτοόροφο της οικίας αυτής ως κύρια κατοικία τουςκαι τον ισόγειο, το οποίο από την πόρτα τηςανατολικής πλευράς ήταν χαμηλότερα από τοδρόμο, κατά 3 έως 4 σκαλοπάτια, ως καφετέριααπό το έτος 1981 και εφεξής. Το ισόγειο αυτόκατάστημα είχε ύψος κανονικού ορόφου, ήτοι3,20 μ. για το λόγο αυτό και χρησιμοποιούτανως χώρος κύριας χρήσης και είχε άδεια λειτουρ-γίας καταστήματος (βλ. υπ’ αριθ. πρωτ.


722/2207 / Ια / 1-7-1982 άδεια λειτουργίας και τοτοπογραφικό διάγραμμα που συνοδεύει αυτή).Το ύψος ολόκληρου του παλαιού οικήματοςήταν 7,90 μ. ήτοι 6,10 μ. συνολικά το ύψος τωντοίχων του και 1,80 με 1,90 μ. η σκεπή του. Μά-λιστα το Ταμείο Αποκατάστασης Σεισμόπλη-κτων (ΤΑΣ) κατά την έκδοση της υπ’ αριθ.27/2001 άδειας επισκευής σεισμοπλήκτου (βλ.αυτή μετ’ επικλήσεως προσκομιζόμενη) στην το-μή που έχει εκδώσει ο πολιτικός μηχανικός Ι. Ο.,και έχουν προσυπογράψει οι πολιτικοί μηχανικοίΛ. Β., Μ. Π. και Α. Κ., το ύψος αυτό, αφού μετρή-θηκε, προσδιορίστηκε όπως παραπάνω. Στη συ-νέχεια αποδείχθηκε ότι ο εναγόμενος προκειμέ-νου να προβεί σε εργασίες ανακαίνισης της ενλόγω διώροφης οικίας με αντικατάσταση τωνξύλινων πατωμάτων της, με ενδιάμεση πλάκααπό οπλισμένο σκυρόδεμα και με καθαίρεσητων σαθρών και φθαρμένων τμημάτων των τοί-χων της και των εξωστών της και ανακατασκευήνέων, υπέβαλε την από 22-3-2001 αίτηση τουεπί της οποίας εκδόθηκε η υπ’ αριθ. 518/2001 οι-κοδομική άδεια του Πολεοδομικού Γραφείου Α.και Κ., αφού προηγουμένως ενημέρωσε τουςλοιπούς συνιδιοκτήτες και αφού τους έδειξε τασχέδια ανακαίνισης της οικοδομής, οι οποίοι καισυναίνεσαν.

Στη συνεχεία όμως οι δύο ενάγουσες επικα-λούμενες ότι ο εναγόμενος προέβαινε κατά τηνεκτέλεση των εργασιών ανακαίνισης σε αυθαι-ρεσίες με την προσθήκη επί πλέον ορόφου καιτην υπέρβαση του συντελεστή δόμησης, προέ-βησαν με την από 11-2-2002 αίτησή τους, σε κα-ταγγελία στο ως άνω Πολεοδομικό Γραφείο τοοποίο με το υπ’ αριθ. 605/2002 έγγραφό τουανακάλεσε την ως άνω άδεια, για το λόγο ότιεκδόθηκε καθ’ υπέρβαση του συντελεστή δόμη-σης. Η ως άνω κρίση όμως στηρίχθηκε στο προ-αναφερθέν γεγονός της εμφάνισης, τόσο στηνπράξη σύστασης οριζόντιας ιδιοκτησίας όσο καιστο πωλητήριο συμβόλαιο του εναγομένου,ανακριβώς ότι η οικία αυτή, που αναμφισβήτηταήταν διώροφη, είχε μόνον εμβαδόν 66 τ.μ. αντίτου αληθούς της, που ήταν, εν γνώσει όλων τωνσυνιδιοκτητών, 132 τ.μ. και συνεπώς η αξίωσητων εναγουσών για κατάργηση ουσιαστικά τουδικαιώματος κυριότητας του εναγομένου επί

του ισογείου ορόφου της οικίας του και περιορι-σμού αυτής στα 66 τ.μ. μόνον του ανωγείουορόφου της, ασκείται καθ’ υπέρβαση των ορίωντης καλής πίστης, των χρηστών ηθών και τουκοινωνικού και οικονομικού σκοπού του δικαιώ-ματος, που διαγράφονται από το άρθ. 281 ΑΚ.Ακολούθως μετά από νέα αίτηση του εναγομέ-νου εκδόθηκε η υπ’ αριθ. 166/2002 οικοδομικήάδεια του ίδιου ως άνω Πολεοδομικού Γραφείουγια νομιμοποίηση του πρώτου ορόφου της πα-λαιάς οικίας, των ημιυπαίθριων χώρων και τηςσκάλας. Ανεξαρτήτως όμως της νομιμοποιήσε-ως και εγκυρότητας της ως άνω νέας άδειας, οεναγόμενος ο οποίος αποπεράτωσε τις οικοδο-μικές εργασίες του, δεν αποδείχθηκε ότι παρέβητους όρους και τις συμφωνίες της πράξης σύ-στασης οροφοκτησίας, ούτε έβλαψε τα δικαιώ-ματα συγκυριότητας των εναγουσών επί τωνκοινοχρήστων χώρων του οικοπέδου τους,αφού: α) δεν κατασκεύασε νέο όροφο, αλλάανακαίνισε τον ήδη υπάρχοντα, ούτε υπερέβητο συνολικό ύψος της οικοδομής, αφού όπωςπροαναφέρθηκε το παλαιό κτίσμα είχε ύψος7,90 μ. και συνεπώς ακόμη και αν σήμερα τοανακαινισθέν, κατά τους ισχυρισμούς των ενα-γουσών έχει ύψος 8,50 μ. η διαφορά αυτή των0,60 εκ. είναι εύλογη, στα πλαίσια της ανακαίνι-σης, λόγω και της αντικατάστασης της παλαιάςκεραμοσκεπής, με την κατασκευή νέας, προφα-νώς με μεγαλύτερη κατακόρυφη κλίση, όπωςσυνηθίζεται με τις σημερινές προδιαγραφές,(βλ. προσκομιζόμενες μετ’ επικλήσεως φωτο-γραφίες νέου κτίσματος) και συνεπώς και ηαξίωση των εναγουσών για καθαίρεση του ωςάνω ορόφου, λόγω υπέρβασης του αρχικούύψους κατά 0,60 εκ. υπερβαίνει τα ως άνω επι-βαλλόμενα από το άρθ. 281 Α.Κ. όρια, β) δεν κα-τασκεύασε επί πλέον εξώστες και ημιυπαίθριουςχώρους, αφού αυτοί προϋπήρχαν, απλά τουςανακαίνισε χωρίς να υπερβεί το αρχικό εμβαδόντους και γ) όσον αφορά τη νέα σκάλα αυτή δενυπερβαίνει το περίγραμμα της παλαιάς η οποίαήταν εφαπτόμενη στην ανατολική πλευρά τουκτίσματος και είχε 11 σκαλοπάτια, με κατεύθυν-ση προς νότο, ενώ σήμερα η νέα σκάλα, η οποίαέχει 17 σκαλοπάτια, έχει μεν την ίδια κατεύθυν-ση, αλλά τα τελευταία σκαλοπάτια της έχουν


στραφεί προς ανατολικά, χωρίς όμως να κατα-λαμβάνουν επί πλέον μέρος του κοινόκτητουχώρου, αφού απελευθερώνουν αυτόν σε άλλοσημείο παράπλευρα του τοίχου. Το γεγονός άλ-λωστε ότι έχουν αυξηθεί τα σκαλοπάτια κατά 6επί πλέον, δεν συνεπάγεται οπωσδήποτε αύξη-ση και του ύψους της όλης οικοδομής, πέραντων ως άνω ευλόγων 0,60 μ., αφού ή αύξηση αυ-τή δικαιολογείται από το γεγονός ότι τα σκαλο-πάτια της νέας σκάλας έχουν εμφανώς μικρότε-ρο ύψος (ρίχτι), από τα παλαιά (βλ. φωτογρα-φίες). Επίσης σε κάθε περίπτωση ακόμη και αν ηεν λόγω νέα σκάλα έχει υπερβεί το εμβαδόν τηςπαλαιάς, δεν παραβλάπτεται το δικαίωμα τωνεναγουσών επί του κοινοκτήτου χώρου του οι-κοπέδου τους, αφού ο χώρος επί του οποίουεπεκτείνεται η σκάλα αυτή ανήκει στην αποκλει-στική χρήση του εναγομένου, με βάση το πωλη-τήριο συμβόλαιο. Όλα τα παραπάνω προκύ-πτουν ευκρινώς από την κατάθεση του μάρτυραΓ. Τ., αδελφού του εναγομένου, ο οποίος κατα-θέτει ρητά, κατηγορηματικά, χωρίς ενδοιασμόκαι από δική του αντίληψη για γεγονότα σαφήκαι συγκεκριμένα, και ειδικότερα επί λέξει λέει«... ο αδελφός μου αγόρασε και τα δύο, δηλαδή120 τ.μ. .... τα υποστυλώματα της νέας οικοδο-μής είναι στο ίδιο σημείο και ύψος. Μόνο έχου-με βάλει τρία αντί για δύο, ... ανατολικά υπήρχεεξώστης και οι δύο κάνανε γωνία. Το πλάτος εί-ναι 3 μέτρα, τόσο ήταν και είναι... αγόρασε διώ-ροφη οικία ο αδελφός μου...». Η κατάθεση εξάλλου του ως άνω μάρτυρα δεν αναιρείται ου-σιωδώς από την κατάθεση του μάρτυρα τωνεναγουσών, Σ. Σ., ο οποίος ενώ λέει επί λέξει«... το προηγούμενο ύψος... δεν το είχα μετρή-σει...» εντούτοις βεβαιώνει ότι το ύψος της πα-λαιάς οικοδομής ήταν 5 μ., πράγμα που έρχεταισε αντίθεση με τα ως άνω επίσημα έγγραφα τουΤΑΣ στα οποία βεβαιώνεται ότι το ύψος ήταν7,90 μ., αποδυναμώνοντας έτσι την αξιοπιστίατου. Άλλωστε η κατάθεση του πρώτου ως άνωμάρτυρα Γ. Τ., ενισχύεται εκτός από τα προανα-φερθέντα έγγραφα και φωτογραφίες και απότην υπ’ αριθ. 4734/29-9-2003 βεβαίωση του Δη-μάρχου... με την οποία βεβαιώνεται ότι το πα-λαιό κτίσμα της ένδικης οικίας ήταν διώροφο.Επίσης η κατάθεση αυτή εναρμονίζεται και με

τις ένορκες βεβαιώσεις των προαναφερθέντωνμαρτύρων, οι οποίοι στην πλειοψηφία τους βε-βαιώνουν «ότι το οίκημα ήταν διώροφο με τσιμε-ντένιες βεράντες στην ανατολική και βόρειαπλευρά του και ότι το νέο κτίσμα ανακατασκευ-άστηκε εκεί που ήταν το παλαιό, χωρίς να γίνεικαμία επέκταση (βλ. κυρίως και υπ’ αριθ.3425/2003 ένορκη βεβαίωση των Γ. Κ. και Δ. Κ.,δικαιοπαρόχων του εναγομένου). Μάλιστα ο ωςάνω Γ. Κ. στη μεταγενέστερη υπ’ αριθ.5057/2006 ένορκη βεβαίωσή του, παρ’ ότι προ-σπαθεί, για άγνωστους λόγους στο Δικαστήριο,να ανασκευάσει την προηγούμενη, λέγοντας ότιτο παλιό οίκημα δεν είχε το κανονικό ύψος ενόςσημερινού διώροφου, αντιφάσκοντας με όσαπροηγουμένως είχε καταθέσει, στη συνέχειαβεβαιώνει επί λέξει ότι: «... η μητέρα μου καιεγώ... περιλάβαμε στην οροφοκτησία του 1990μόνον την ανώγεια κατοικία μας, ... και όχι τοισόγειο-ημιυπόγειο... και αυτό δεν έγινε από πα-ραδρομή, αλλά εσκεμμένα, γιατί θέλαμε να κερ-δίσουμε δόμηση και να έχουμε 66 τ.μ. επιφάνειαπερισσότερη στη νέα πολυκατοικία...». Μετάαπό αυτά και αφού το πρωτοβάθμιο Δικαστήριο,που με την εκκαλουμένη απόφασή του, δέχτηκεότι ο εναγόμενος προέβη σε κατασκευές πουέβλαψαν το δικαίωμα συγκυριότητας των ενα-γουσών και διέταξε την καθαίρεση των κατα-σκευών αυτών, έσφαλε ως προς την εκτίμησητων αποδείξεων, και πρέπει να απορριφθεί η από17-9-2004 έφεση των εναγουσών ως ουσιαστικάαβάσιμη. Στην συνέχεια πρέπει να γίνουν δεκτοίκαι οι δυο λόγοι της κρινόμενης από 9-9-2004εφέσεως του εναγομένου ως ουσιαστικά βάσι-μοι και αφού γίνει δεκτή στο σύνολό της η ωςάνω έφεση αυτού, να εξαφανιστεί η εκκαλουμέ-νη απόφαση, να κρατηθεί η υπόθεση και δικα-στεί η αγωγή από το παρόν δικαστήριο, κατ’ ου-σία, και να απορριφθεί αυτή ως ουσιαστικά αβά-σιμη».

Με τις πιο πάνω παραδοχές του αιτιολογικούως προσβαλλόμενης απόφασής του το Εφετείο,με τις οποίες δέχθηκε την έφεση του αναιρεσί-βλητου κατά της πρωτόδικης απόφασης, με τηνοποία είχε γίνει δεκτή η αγωγή των αναιρεσειό-ντων κατά ένα μέρος την οποία στη συνέχειααπέρριψε, παράλληλα δε απέρριψε και την έφε-


ση των αναιρεσειόντων κατά της ίδιας πρωτόδι-κης απόφασης, κατά το μέρος που είχε απορρί-ψει την αγωγή τους, παραβίασε εκ πλαγίου τιςίδιες πιο πάνω διατάξεις ουσιαστικού δικαίουτων άρθρων 1, 2§1, 3, 4 και 13 του ν. 3741/1929,1 παρ. 1 του ν.δ. 1024/1971, 1002, 1108 και 1117του ΑΚ με αιτιολογίες ελλιπείς, ανεπαρκείς καιαντιφατικές, ώστε δεν καθίσταται εφικτός οέλεγχος από το δικαστήριο τούτο ως προς το ανεφαρμόστηκαν ορθά οι πιο πάνω διατάξεις κατάτην έννοια που προαναφέρθηκε στη μείζονασκέψη της παρούσας, ειδικά δε ως προς το ζή-τημα εάν ο αναιρεσίβλητος με την ανακατα-σκευή της διώροφης κατοικίας του κατά το έτος2001, χωρίς την προηγούμενη συναίνεση όλωντων συνιδιοκτητών και χωρίς τροποποίηση τηςσχετικής πράξης οριζόντιας ιδιοκτησίας, επεξέ-τεινε καθ’ ύψος την οικία κατά 2,75 μ. κατασκεύ-ασε διάφορες κατασκευές έξω από το περίγραμ-μα της ιδιοκτησίας του και κατασκεύασε στοισόγειο νέο διαμέρισμα με ανταποκρινόμενο πο-λεοδομικό στην προϋπάρχουσα στον ίδιο χώροπολεοδομική κατασκευή.

Ειδικότερα: 1) δέχεται το Εφετείο ότι το έτος1990 που το όλο ακίνητο υπήχθη στις διατάξειςτων νόμων 3741/1929, ν.δ. 1024/1971 και τωνάρθρων 1002 και 1117 του ΑΚ με την υπ’ αριθ..../1990 πράξη σύστασης οροφοκτησίας τουσυμβολαιογράφου Ακράτας Κ. Π., η παλαιά διώ-ροφη οικία που περιήλθε στη συνέχεια στοναναιρεσίβλητο και εμφανιζόταν στο συνημμένοτοπογραφικό διάγραμμα επί αυτοτελής κάθετηςιδιοκτησίας, είχε επιφάνεια 66 τ.μ. και ποσοστόσυνιδιοκτησίας, στο όλο οικόπεδο 76‰. Συνεχί-ζει δε το Εφετείο ότι η περιγραφή αυτή, ως προςτη δομημένη επιφάνεια και τα ποσοστά συνιδιο-κτησίας, δεν είναι αληθινή, και έγινε σκοπίμωςκαι για λόγο εξοικονομήσεως επί πλέον τετρα-γωνικών μέτρων για την υπό ανέγερση παρακεί-μενη πολυκατοικία, και με το σκοπό να μην εμ-φανισθεί υπέρβαση του συντελεστή δόμησηςστο όλο οικόπεδο, και ότι το ίδιο πιο πάνω ποσο-στό συνιδιοκτησίας της παλαιάς οικοδομής,αναφερόταν σε ολόκληρη τη δομημένη παλαιάτότε διώροφη οικοδομή των 132 τ.μ., χωρίς νααποβλέψουν οι συνιδιοκτήτες σε αντιστοιχίατης πραγματικής δομημένης επιφάνειας και των

ποσοστών συνιδιοκτησίας. Ενώ όμως δέχεταιαυτά το Εφετείο, δεν διευκρινίζει το εάν ο χώ-ρος της παλαιάς οικοδομής του αναιρεσίβλητουκάτω από την ανώγεια κατοικία των 66 τ.μ. με ταπολεοδομικά δεδομένα του χρόνου της κατα-σκευής του, αλλά και εκείνου του χρόνου τηςσύστασης της οριζόντιας και κάθετης ιδιοκτη-σίας, δηλαδή το 1990, ήταν χώρος προσμετρού-μενος στο συντελεστή δομήσεως (άρθρ. 7 του ν.1577/1985-ΓΟΚ), ή εάν αποτελούσε ο χώρος κά-τω από το ανώγειο διαμέρισμα των 66 τ.μ. υπό-γειο όροφο, ίσης επιφάνειας με τον ανώγειο,προοριζόμενο αποκλειστικά για βοηθητικές χρή-σεις και με οροφή που δεν υπερέβαινε το 1,5 μέ-τρο από την οριστική στάθμη του εδάφους καιτο ύψος του δεν υπερέβαινε το 3 μ. μεταξύ τουδαπέδου και της οροφής. Επίσης, δεν διευκρινί-ζεται στην προσβαλλόμενη ποια ήταν η πραγμα-τική αντιστοιχία της πραγματικής δομημένηςεπιφάνειας όλης της ανώγειας παλαιάς κατοι-κίας, όπως είχε κατά το χρόνο σύστασης τηςοριζόντιας ιδιοκτησίας, και των ποσοστών συνι-διοκτησίας που προβλέφθηκαν στην ίδια πράξη,και εάν η πραγματική αντιστοιχία αυτή προσδιο-ρίζεται με το συνυπολογισμό και του χώρου κά-τω από το ανώγειο διαμέρισμα ανάλογα με τοεάν ο ίδιος χώρος εκλήφθηκε τότε ως δομημένηεπιφάνεια ή υπόγειος χώρος μη προσμετρούμε-νος πολεοδομικά.

2) Δέχεται επίσης το Εφετείο με την πράξησύστασης οριζόντιας ιδιοκτησίας και το πωλητή-ριο συμβόλαιο προς τον αναιρεσίβλητο ότι, στηνπερίπτωση που ο τελευταίος κατεδαφίσει τηνπαλαιά ανώγεια οικοδομή έχει δικαίωμα να ανε-γείρει νέα οικοδομή στη θέση της η οποία θαέχει το ίδιο ποσοστό συνιδιοκτησίας και ελάχι-στη επιφάνεια όση η κατεδαφισθείσα. Δεν διευ-κρινίζεται όμως στην προσβαλλόμενη εάν η νέαοικοδομή που θα ανεγειρόταν στην θέση της πα-λαιάς, σε σχέση με το χώρο που θ’ αντιστοιχού-σε στο κατάστημα που υπήρχε κάτω από τονανώγειο όροφο, θα ακολουθούσε το ίδιο πολεο-δομικό καθεστώς, δηλαδή το εάν ο χώρος αυ-τός, εάν δεν ήταν προηγουμένως πολεοδομικάπροσμετρούμενος στο συντελεστή δομήσεως,θα συνέχιζε να μην προσμετράται, και με ποιεςπροϋποθέσεις, ή εάν, εφόσον ήταν πολεοδομικά


προσμετρούμενος θα συνέχιζε να προσμετράταικαι μετά την ανακατασκευή, και εάν κατά τα ίδιασυμφωνημένα θα εξακολουθούσε να έχει το ίδιούψος από την οριστική στάθμη του εδάφους ηνέα οικοδομή σε σχέση με την παλαιά.

3) Δέχεται το Εφετείο ότι το κατάστημα πουυπήρχε κάτω από τον ανώγειο όροφο της παλαι-άς οικοδομής του αναιρεσίβλητου είχε ύψος3,20 μ. και χρησιμοποιείτο ως χώρος κύριαςχρήσης πριν την ανακατασκευή του το 2001.Ενώ όμως δέχεται παράλληλα το Εφετείο ότι τοδάπεδο του καφενείου πριν την ανακατασκευήτου ήταν χαμηλότερο από το δρόμο κατά 3 έως4 σκαλοπάτια, δεν προσδιορίζεται στην προ-σβαλλόμενη ποιο ήταν το ύψος μεταξύ της ορι-στικής στάθμης του εδάφους και της οροφήςτου καταστήματος, ώστε να κριθεί το εάν ο χώ-ρος αυτός του καφενείου πριν από την ανακατα-σκευή του χαρακτηριζόταν ως επιφάνεια προ-σμετρούμενη στο συντελεστή δόμησης ή υπό-γειος χώρος μη προσμετρούμενος, χωρίς νααναιρείται η ασάφεια αυτή από την παραδοχήτης προσβαλλόμενης ότι το κατάστημα είχεύψος κανονικού ορόφου δηλ. 3,20 μ., εφ’ όσονδεν διευκρινίζεται περαιτέρω στην προσβαλλό-μενη το εάν το ύψος αυτό είχε προσμετρηθείμεταξύ της οριστικής στάθμης του εδάφους καιτης οροφής ή μεταξύ του δαπέδου του καταστή-ματος και της οροφής.

4) Δέχεται το Εφετείο ότι ο αναιρεσίβλητοςδεν κατασκεύασε νέο όροφο αλλά ανακαίνισετον ήδη υπάρχοντα, ούτε υπερέβη το συνολικόύψος της οικοδομής, η δε υπέρβαση των 0,60εκατοστών είναι εύλογη και οφείλεται στην κα-τασκευή νέας κεραμοσκεπής με μεγαλύτερηκλίση. Δεν διευκρινίζεται όμως στην προσβαλ-λόμενη απόφαση το εάν ο ισόγειος όροφος, πουπροέκυψε από την ανακατασκευή της παλαιάςκατοικίας εκ μέρους του αναιρεσίβλητου, πλη-ροί τα ίδια πολεοδομικά δεδομένα σε σχέση μετο υφιστάμενο προηγουμένως κατάστημα, ειδι-κά δε εάν το δάπεδο του νέου ισογείου, όπωςπροέκυψε μετά την ανακαίνιση, ταυτίζεται ωςπρος την οριστική στάθμη του εδάφους με τοδάπεδο του καφενείου πριν την ανακατασκευή,το οποίο κατά τις προαναφερθείσες παραδοχέςβρισκόταν 3-4 σκαλοπάτια κάτω από το δρόμο,

και σε ύψος (βάθος) μάλιστα μη προσδιοριζόμε-νο. Η ασάφεια δε αυτή και η ανάλογη αντίφασηεπιτείνεται από το γεγονός ότι ενώ δέχεται ηπροσβαλλόμενη ότι η παλαιά σκάλα ανόδουστον ανώγειο όροφο πριν την ανακατασκευή εί-χε 11 σκαλοπάτια, η νέα σκάλα μετά την ανακα-τασκευή έχει 17 σκαλοπάτια, δικαιολογείται δεστην προσβαλλόμενη η προκύπτουσα εντεύθενδιαφορά του ύψους της νέας οικοδομής τελείωςασαφώς, από το γεγονός ότι τα σκαλοπάτια τηςνέας σκάλας έχουν εμφανώς μικρότερο ύψος(ρίχτι), συναγόμενο όμως, όχι από το μη προσ-διοριζόμενο ύψος των παλιών και των νέων σκα-λοπατιών, αλλά από προσκομιζόμενες φωτο-γραφίες.

5) Δέχεται το Εφετείο, ότι η προκύπτουσαδιαφορά των 0,60 εκ. του ύψους της νέας οικο-δομής είναι εύλογη και οφείλεται στο ότι η νέασκεπή έχει μεγαλύτερη κατακόρυφη κλίση. Ενώόμως διευκρινίζεται στην προσβαλλόμενη η κλί-ση που είχε η στέγη της παλαιάς κατοικίας πριντην ανακατασκευή της δεν διευκρινίζεται καιποια κλίση έχει η στέγη της νέας κατοικίας, καιποιο το νέο ύψος της προσμετρούμενο επίσης,από τη μεγαλύτερη απόκλισή της μετά την ανα-κατασκευή της.

6) Δέχεται το Εφετείο, ότι ο αναιρεσίβλητοςδεν παρέβη τους όρους και τις συμφωνίες τηςπράξης σύστασης οροφοκτησίας, ούτε έβλαψετα δικαιώματα συγκυριότητας των αναιρεσειου-σών, χωρίς όμως να διευκρινίζει το εάν ο ισόγει-ος όροφος που προέκυψε από την ανακατα-σκευή του αναιρεσίβλητου αποτελεί με τα πολε-οδομικά δεδομένα του χρόνου της ανακατα-σκευής του επιφάνεια προσμετρούμενη στο συ-ντελεστή δόμησης, και σε καταφατική περίπτω-ση εάν το γεγονός αυτό αποτελεί παράβασητων υποχρεώσεων του αναιρεσίβλητου από τηνπράξη σύστασης οριζόντιας ιδιοκτησίας, σεσυνδυασμό με το μη προσδιοριζόμενο επίσηςστην προσβαλλόμενη γεγονός, εάν δηλαδή οχώρος του παλαιού καφενείου και πριν την ανα-κατασκευή του υπολογιζόταν ή όχι στην πολεο-δομικά δομημένη επιφάνεια του όλου κοινούακινήτου.

7) Δέχεται το Εφετείο ότι το παλιό κτίσμαπριν την ανακατασκευή του είχε ύψος 7,90 μ.


και μετά την ανακαίνισή του 8,5 μ. χωρίς να δι-ευκρινίζεται στην προσβαλλόμενη το εάν τούψος των 7,90 μ. είχε προσμετρηθεί από τηνοριστική στάθμη του εδάφους πριν την ανακατα-σκευή ή από το δάπεδο του καφενείου, όπως εί-χε πριν την ανακατασκευή.

8) Ενώ αντικείμενο της ένδικης διαφοράς με-ταξύ των διαδίκων ήταν εκτός των άλλων και τούψος της νέας διώροφης οικοδομής, που προέ-κυψε από την ανακατασκευή εκ μέρους του αναι-ρεσίβλητου της παλαιάς ανώγειας κατοικίας, ηδιαφορά δε αυτή εντοπίζεται, εκτός των άλλων,και στο ύψος του δαπέδου του ανώγειου ορόφουτης ίδιας οικοδομής μετά την ανακατασκευή,από την οριστική στάθμη του εδάφους που υπήρ-χε πριν την ανακατασκευή ενώ δέχεται το Εφε-τείο ότι το ύψος ολόκληρου του παλαιού οικήμα-τος ήταν 7,90 μ. δηλαδή 6,10 μ. το ύψος των τοί-χων και 1,80 μ. το ύψος της παλαιάς στέγης, στησυνέχεια αντιφατικά δέχεται με την παραδοχήτου ότι το ισόγειο κατάστημα είχε ύψος κανονι-κού ορόφου 3,20 μ. και ότι στον ανώγειο όροφοο αναιρεσίβλητος ανέβαινε χρησιμοποιώντας 11σκαλοπάτια χωρίς όμως να διευκρινίζει πώς είναιδυνατόν ένα ύψος 3,20 μ. του ισογείου να καλύ-πτεται μόνο με 11 σκαλοπάτια. Επομένως τα όσασυναφώς υποστηρίζουν οι αναιρεσείοντες μετον έκτο λόγο του αναιρετηρίου υπό την επίκλη-ση πλημμελειών από τον αριθ. 19 του άρθρου559 του Κ.Πολ.Δ. κρίνονται βάσιμα. Μετά τα πα-ραπάνω, πρέπει να αναιρεθεί η προσβαλλόμενηαπόφαση, να παραπεμφθεί η υπόθεση για περαι-τέρω εκδίκαση στο ίδιο Εφετείο, αφού είναι δυ-νατή η σύνθεσή του από άλλους δικαστές (άρθρ.580 παρ. 3 Κ.Πολ.Δ.) […]

ΑΡΕΙΟΥ ΠΑΓΟΥΥπ’ αριθ. 502/2011 (Τμ. Γ΄ Πολ.)

Ιδιόγραφη και μυστική διαθήκη. Στοιχεία εγκυ-ρότητάς τους. Η άκυρη λόγω έλλειψης ημερο-χρονολογίας σύνταξής της, μυστική διαθήκηδεν ισχύει ως ιδιόγραφη, διότι η έλλειψη αυτήδεν αναπληρώνεται από την πράξη κατάθεσηςτης διαθήκης σε συμβολαιογράφο. Ως εκ τού-του, η μυστική αυτή διαθήκη, όντας άκυρη, δενεπέχει θέση μεταγενέστερης της ένδικης ιδιό-

γραφης διαθήκης της ίδιας θανούσας, με απο-τέλεσμα να μην είναι νόμιμη η προσφυγή σεερμηνεία της δήλωσης βούλησης της θανού-σας βάσει στοιχείων εκτός του κειμένου τηςδιαθήκης προς το σκοπό αναπλήρωσης τηςελλείπουσας χρονολογίας της. (Αναιρεί τηνυπ’ αριθμ. 2436/2004 απόφαση ΕφετΘεσ).

[…] Κατά το άρθρο 1747 ΑΚ, μυστική διαθήκηάκυρη, ισχύει ως ιδιόγραφη, αν είναι έγκυρη ωςιδιόγραφη. Για να είναι έγκυρη η ιδιόγραφη δια-θήκη απαιτείται κατά το άρθρο 1721 ΑΚ να γρά-φεται ολόκληρη με το χέρι του διαθέτη, να χρο-νολογείται και να υπογράφεται από αυτόν. Πε-ραιτέρω από το άρθρο 1764 ΑΚ προκύπτει ότι ημεταγενέστερη διαθήκη του διαθέτη καταργείμε το περιεχόμενό της την προηγούμενη, μόνοκατά το μέρος που εναντιώνεται σ’ αυτήν. Αν ημεταγενέστερη διαθήκη ανακληθεί η προηγού-μενη ενεργεί σαν να μην είχε καταργηθεί.

[…] Στην προκειμένη περίπτωση, όπως προ-κύπτει από την προσβαλλόμενη απόφαση, τοΕφετείο δέχθηκε τα ακόλουθα: Με τα 144/1997πρακτικά συνεδρίασης του Μονομελούς Πρωτο-δικείου Χαλκιδικής, δημοσιεύθηκε και κηρύχθη-κε κυρία με την 188/1997 απόφαση του ίδιου δι-καστηρίου, η από 25-9-1990 ιδιόγραφη διαθήκητης Σ. Γ. του Β., κατοίκου, όσο ζούσε, Ν. Μουδα-νιών Χαλκιδικής, η οποία απεβίωσε στις 4-6-1997 άγαμη και χωρίς να αφήσει κληρονόμους.Με τη διαθήκη αυτή, της οποίας η γνησιότηταδεν αμφισβητείται, η πιο πάνω Σ. Γ. εγκατέστη-σε αποκλειστικό κληρονόμο επί της περιουσίαςτης τον εναγόμενο Δήμο, για ευγενή σκοπό καισυγκεκριμένα για την κατασκευή γηροκομείουκαι ορφανοτροφείου που θα έφεραν το όνομάτης. Στη συνέχεια, και συγκεκριμένα στις 9-2-1997, συνέταξε νέα ιδιόγραφη διαθήκη, η οποίαδημοσιεύθηκε με τα 164/1997 πρακτικά και κη-ρύχθηκε κυρία με την 164/1997 απόφαση τουίδιου πιο πάνω δικαστηρίου (Μονομελούς Πρω-τοδικείου Χαλκιδικής). Με τη διαθήκη αυτή,εγκατέστησε αποκλειστικούς κληρονόμουςτους ενάγοντες-εκκαλούντες, από τους οποί-ους οι δύο πρώτες ενάγουσες ήταν κόρες τουανεψιού της Ι. Σ. και ο τρίτος (ενάγων) Γ. Τ. -με


τη σύζυγό του- της προσέφερε διάφορες υπηρε-σίες στην οικία της, στο χωριό... Με την μεταγε-νέστερη πιο πάνω, από 9-2-1997, ιδιόγραφη δια-θήκη, της οποίας το περιεχόμενο εναντιώνεταιστην προαναφερθείσα από 25-9-1990 ιδιόγραφηδιαθήκη, ανακάλεσε σιωπηρά την τελευταία.

Αργότερα, όμως, και συγκεκριμένα στις 12-2-1997, η Σ. Γ. κατέθεσε στο συμβολαιογράφο Ν.Μουδανιών Ι. Τ., μέσα σε κλειστό φάκελο, τηναπό 25-9-1990 ιδιόγραφη διαθήκη της και τουδήλωσε ενώπιον τριών μαρτύρων ότι αυτή απο-τελεί τη διαθήκη που η ίδια συνέταξε και υπέ-γραψε. Για τη δήλωση αυτή συντάχθηκε η υπ’αριθμ. 37528/12-2-1997 πράξη του ως άνω συμ-βολαιογράφου, που μνημονεύει ρητά τα προα-ναφερθέντα πραγματικά περιστατικά. Ότι δηλα-δή, αποκλειστικό κληρονόμο της εγκαθιστά τονεναγόμενο Δήμο. Ο εν λόγω συμβολαιογράφος,ωστόσο, παρέλειψε να σημειώσει πάνω στονπροσκομιζόμενο από τη διαθέτιδα φάκελο τηχρονολογία εγχείρησής του και να καλέσει αυτήκαι τους μάρτυρες να υπογράψουν τη σχετικήσημείωση. Ειδικότερα, κατά την κατάρτιση τηςως άνω διαθήκης δεν τηρήθηκαν οι διατάξειςτων άρθρων 1738 και 1742 Α.Κ., με συνέπεια ηκατατεθείσα διαθήκη να είναι άκυρη ως μυστική(άρθρ. 1718 και 1742 Α.Κ.). Στο σημείο αυτό, κρί-σιμο είναι το ζήτημα αν η άκυρη αυτή διαθήκημπορεί να ισχύει ως ιδιόγραφη. Από την εν λόγωδιαθήκη, για να ισχύσει ως ιδιόγραφη, λείπειπράγματι η ημεροχρονολογία σύνταξής της. Ηέλλειψη, όμως, αυτή, συγχωρείται να αναπλη-ρωθεί και αποσαφηνιστεί από στοιχεία έξω απότο κείμενό της. Στην προκειμένη περίπτωση, ηέλλειψη αυτή αναπληρώνεται από την πράξη κα-ταθέσεως της διαθήκης στον ως άνω συμβολαι-ογράφο, η οποία φέρει ημεροχρονολογία την12-2-1997. Δηλαδή, η χρονολογία που φέρει ηδιαθήκη δεν είναι άλλη από εκείνη της πράξεωςκαταθέσεως στον συμβολαιογράφο (12-2-1997),η οποία (πράξη κατάθεσης) αποτελεί πλήρηαπόδειξη ως δημόσιο έγγραφο (άρθρ. 438Κ.Πολ.Δ.) και τη μόνη βεβαία χρονολογία πουδεν μπορεί να αμφισβητηθεί.

Συνεπώς, ως χρονολογία της διαθήκης τηςδιαθέτιδος Σ. Γ., πρέπει να θεωρηθεί η πιο πάνω12-2-1997, όταν κατατέθηκε η ιδιόγραφη διαθή-

κη της στον Συμβολαιογράφο Ν. Μουδανιών Ι.Τ.. Από τα πιο πάνω προκύπτει και δεν μπορεί νααμφισβητηθεί ότι η αληθινή βούληση της διαθέ-τιδος ήταν να ισχύσει τελικά αυτή η διαθήκη καιμόνο, δηλαδή η διαθήκη που συνέταξε στις 25-9-1990 και κατέθεσε στον συμβολαιογράφο στις12-2-1997, χωρίς να επέμβει καθόλου στο κείμε-νό της και το αλλοιώσει, ώστε με τον τρόπο αυ-τό να γίνει σαφής η βούλησή της για τη διάθεσητης περιουσίας της μετά το θάνατό της. Δεδομέ-νου δε, ότι η μεταγενέστερη αυτή ιδιόγραφηδιαθήκη, με ημεροχρονολογία πλέον την 12-2-1997, εναντιώνεται με το περιεχόμενό της στηναπό 9-2-1997 προηγούμενη ήδη, ιδιόγραφη δια-θήκη, γίνεται σαφές ότι η αληθινή βούληση τηςδιαθέτιδος Σ. Γ. ήταν να επανισχύσει, σαν ναμην είχε καταργηθεί, η από 25-9-1990 ιδιόγραφηδιαθήκη της, με την οποία εγκαθιστούσε απο-κλειστικό κληρονόμο της τον εναγόμενο Δήμο.

Συνεπώς, μόνη ισχυρή διαθήκη παραμένει ηαπό 25-9-1990, με ημεροχρονολογία 12-2-1997,ιδιόγραφη διαθήκη της ως άνω διαθέτιδος καιόχι η από 9-2-1997 προηγούμενη ιδιόγραφη, μετην οποία οι ενάγοντες εγκαταστάθηκαν ωςαποκλειστικοί κληρονόμοι στην περιουσία της,όπως αβάσιμα ισχυρίζονται με την αγωγή τους.Ακολούθως, το Εφετείο απέρριψε τις εφέσειςτων εναγόντων ως αβάσιμες κατ’ ουσίαν και επι-κύρωσε την πρωτόδικη απόφαση η οποία είχεαπορρίψει την αγωγή με την οποία οι ενάγοντεςζητούσαν να αναγνωριστεί: 1) η ακυρότητα τηςαπό 12-2-1997 μυστικής διαθήκης της διαθέτι-δας Σ. Γ. και 2) η εγκυρότητα και η ισχύς της από9-2-1997 ιδιόγραφης διαθήκης της ίδιας διαθέτι-δας. Με αυτά που δέχθηκε και, έτσι, που έκρινετο Εφετείο, παρεβίασε τις ως άνω ουσιαστικούδικαίου διατάξεις, και στέρησε την απόφασή τουαπό τη νόμιμη βάση της, αφού με αντιφατικέςαιτιολογίες, δέχθηκε, ότι η άκυρη, κατ’ εφαρμο-γή των διατάξεων των άρθρων 1728 και 1742ΑΚ, από 25-9-1990 μυστική διαθήκη της θανού-σας, είναι έγκυρη ως ιδιόγραφη, μολονότι στε-ρείται της «ημεροχρονολογίας σύνταξής της»,έλλειψη αναπληρούμενης από την πράξη κατά-θεσης της εν λόγω διαθήκης στο συμβολαιογρά-φο, η οποία φέρει «ημεροχρονολογία της 12-2-1997» και, επομένως, είναι μεταγενέστερη της


ένδικης από 9-2-1997 ιδιόγραφης διαθήκης τηςίδιας θανούσας, ενώ, περαιτέρω, δέχθηκε ότι ηπρώτη από τις προαναφερόμενες ιδιόγραφεςδιαθήκες φέρει στο κείμενό της πλήρη και υπαρ-κτή χρονολογία, δηλαδή βέβαιη χρονολογία(25-9-1990), -που τέθηκε από τη διαθέτιδα καιδεν αμφισβητήθηκε ποτέ- και, επομένως,εσφαλμένα, προσέφυγε σε ερμηνεία της δήλω-σης βούλησης της τελευταίας και, ειδικότερα,σε στοιχεία εκτός του κειμένου της διαθήκηςπρος το σκοπό αποσαφήνισης και αναπλήρωσηςτης δήθεν ελλείπουσας χρονολογίας της. […]

ΑΡΕΙΟΥ ΠΑΓΟΥΥπ’ αριθ. 746/2011 (Τμ. A1 Πoλ.)

Ανώνυμη εταιρεία. Συγχώνευση ανωνύμωνεταιρειών. Αυτή επιτυγχάνεται είτε με απορ-ρόφηση είτε με σύσταση νέας εταιρείας.Έννοια και διαδικασία της απορρόφησης. Με-ταξύ των συγχωνευομένων εταιρειών υπάρχεικαθολική διαδοχή. Νόμιμη η συμβατική ρύθμι-ση με την οποία αναφέρεται ότι οι μέτοχοι τηςαπορροφωμένης εταιρείας, ευθύνονται για ζη-μίες παρελθόντος χρονικού διαστήματος τηςολοκλήρωσης της συγχώνευσης. (Επικυρώνειτην υπ’ αριθμ. 3583/2007 απόφαση ΕφετΑθ).

Από τις διατάξεις των άρθρων 68 παρ. 1 και 2 και75 παρ. 1 και 2 του Κωδ. Ν. 2190/1920, όπως τοπρώτο αντικαταστάθηκε με το άρθρο 9 του π.δ.498/1987 και το δεύτερο προστέθηκε με το άρ-θρο 12 του ίδιου π.δ/τος, προκύπτει ότι μπορείνα πραγματοποιηθεί η συγχώνευση ανωνύμωνεταιριών είτε με απορρόφηση είτε με σύστασηνέας εταιρίας (άρθρο 68 παρ. 1). Συγχώνευση δεμε απορρόφηση είναι εκείνη με την οποία μια ήπερισσότερες εταιρίες (απορροφούμενες), οιοποίες λύονται χωρίς να ακολουθήσει εκκαθάρι-ση, μεταβιβάζουν σε άλλη υφιστάμενη ανώνυμηεταιρία (απορροφούσα) το σύνολο της περιου-σίας τους (ενεργητικό και παθητικό) υπό τουςόρους και τις προϋποθέσεις που καθορίζονταιστην παρ. 2 του ίδιου άρθρου. Κατά το άρθρο 75παρ. 1 από την καταχώριση στο Μητρώο τωνΑνωνύμων Εταιριών της εγκριτικής απόφασης

της συγχώνευσης, που προβλέπεται από το άρ-θρο 74, επέρχονται αυτοδίκαια και ταυτόχροναχωρίς καμία άλλη διατύπωση τόσο για τις συγ-χωνευόμενες εταιρίες όσο και έναντι των τρί-των τα ακόλουθα αποτελέσματα: α) Η απορρο-φούσα εταιρία υποκαθίσταται σε όλα τα δικαιώ-ματα και τις υποχρεώσεις των απορροφουμένωνεταιριών και η υποκατάσταση αυτή εξομοιώνε-ται με καθολική διαδοχή, β) οι μέτοχοί της ή τωναπορροφούμενων εταιρειών γίνονται μέτοχοιτης απορροφούσας εταιρείας, γ) η απορροφού-μενη ή οι απορροφούμενες εταιρίες παύουν ναυπάρχουν. Από τις ως άνω διατάξεις συνάγεταιότι επί συγχωνεύσεως ανωνύμων εταιριών μεσύσταση νέας εταιρίας οι συγχωνευόμενεςεταιρίες λύονται χωρίς να ακολουθήσει εκκαθά-ριση και συνιστάται νέα ανώνυμη εταιρία, στηνοποία οι διαλυόμενες εταιρίες μεταβιβάζουν τοσύνολο της περιουσίας τους (ενεργητικό και πα-θητικό), από δε την καταχώριση, της εγκριτικήςαποφάσεως του αρμόδιου, κατά τις διατάξειςτου άρθρου 78 του Κωδ. Ν. 2190/1920 (β.δ.174/1963) και των άρθρων 1-5 του ν. 2166/1993,Υπουργού Ανάπτυξης, στα Μητρώα ΑνωνύμωνΕταιριών ολοκληρώνεται η συγχώνευση καιταυτοχρόνως, χωρίς καμιά άλλη διατύπωση, ηνέα εταιρία υποκαθίσταται σε όλα γενικά τα δι-καιώματα και τις υποχρεώσεις των εταιριών πουλύονται και η μεταβίβαση αυτή εξομοιώνεται μεκαθολική διαδοχή, τόσο για τις συγχωνευόμε-νες εταιρίες όσο και έναντι τρίτων (ΟλΑΠ12/1999, ΑΠ 568/2005, ΑΠ 1515/2002). Περαιτέ-ρω, στο άρθρο 69 παρ. 1 και 2 περ. ε΄ του ίδιουως άνω νόμου ορίζεται ότι, τα Διοικητικά Συμ-βούλια των εταιρειών που συγχωνεύονται κα-ταρτίζουν εγγράφως σχέδιο σύμβασης συγχώ-νευσης, το οποίο περιέχει τουλάχιστον, μεταξύάλλων, «την ημερομηνία από την οποία οι πρά-ξεις της ή των απορροφούμενων εταιρειών θεω-ρούνται, από λογιστική άποψη, ότι γίνονται γιαλογαριασμό της απορροφούσας εταιρείας καιτην τύχη των οικονομικών αποτελεσμάτων της ήτων απορροφούμενων εταιρειών, που θα προκύ-ψουν από την ημερομηνία αυτή μέχρι την ημε-ρομηνία ολοκλήρωσης της συγχώνευσης όπωςπροβλέπεται στα άρθρα 74 και 75». Εξάλλου,στο άρθρο 1 του ν. 2166/1993 «Κίνητρα ανάπτυ-


ξης επιχειρήσεων, διαρρυθμίσεις στην έμμεσηκαι άμεση φορολογία και άλλες διατάξεις» (ΦΕΚ137 Α) με τον τίτλο «Μετασχηματισμοί επιχειρή-σεων-Περιεχόμενο και πεδίο εφαρμογής», όπωςτο εδάφιο β΄ αυτού αντικαταστάθηκε από τηνπαρ. 7 του άρθρου 7 του ν. 2386/1996, (ΦΕΚ 43Α), ορίζεται ότι:

«1. Οι διατάξεις των άρθρων 1 έως και 5 τουπαρόντος εφαρμόζονται στις ακόλουθες περι-πτώσεις: α. ... β. Απορροφήσεως επιχειρήσεωνοιασδήποτε μορφής από υφιστάμενη ημεδαπήανώνυμη εταιρεία ή εταιρεία περιορισμένης ευ-θύνης, γ. Συγχωνεύσεως ανωνύμων εταιρειώνκατά την έννοια των άρθρων 68 παρ. 1 και 79του κ.ν. 2190/1920, δ. ...». Επίσης, στο άρθρο 2του ίδιου νόμου ορίζεται ότι:

«1. Ο κατά τις διατάξεις του προηγούμενουάρθρου μετασχηματισμός, πραγματοποιείται...με ενοποίηση των στοιχείων ενεργητικού καιπαθητικού των μετασχηματιζόμενων επιχειρή-σεων, όπως αυτά εμφανίζονται σε ισολογισμούςαυτών συντασσόμενους για το σκοπό του μετα-σχηματισμού και μεταφέρονται ως στοιχεία ισο-λογισμού της νέας εταιρείας. ... 6. Όλες οι πρά-ξεις, που διενεργούνται από τις μετασχηματιζό-μενες επιχειρήσεις μετά την ημερομηνία τουισολογισμού της νέας εταιρείας και τα ποσά αυ-τών μεταφέρονται με συγκεντρωτική εγγραφήστα βιβλία της». Από τις ανωτέρω διατάξεις, σεσυνδυασμό προς εκείνη του άρθρου 361 Α.Κ.,συνάγεται ότι τα συμβαλλόμενα μέρη μπορούννα συμφωνήσουν όπως οι μέτοχοι της απορρο-φούμενης εταιρίας αναλάβουν την ευθύνη ζη-μιών που θα προέκυπταν από τη λειτουργία αυ-τής, όχι από την επομένη ημερομηνία του μετα-σχηματισμού, αλλά από προηγούμενο της ημε-ρομηνίας αυτής χρόνο μέχρι την ολοκλήρωσητης συγχωνεύσεως, χωρίς αυτό να αντίκειταιστην άνω διάταξη του άρθρου 2 παρ. 6 του ν.2166/1993, με την οποία δεν αποκλείεται μια τέ-τοια συμφωνία. […]

ΑΡΕΙΟΥ ΠΑΓΟΥ Υπ’ αριθ. 1512/2011 (Τμ. Α2 Πολ.)

Ανώνυμη εταιρεία. Απαγόρευση χορήγησηςδανείων, παροχής πιστώσεων και εγγυήσεων

προς τους ιδρυτές, μέλη του Δ.Σ. κ.λπ., βάσειτου αρ. 23Α του ν. 2190/1920. Προϋποθέσειςεγκυρότητας σύναψής τους. Η απαγόρευσηκαταλαμβάνει και τις συμβάσεις που συνάπτο-νται μεταξύ εταιρείας και τρίτων, οι οποίοιενεργούν ως παρένθετα πρόσωπα των διευθυ-ντών κ.λπ., αφού αληθινά αντισυμβαλλόμενοςείναι όχι το παρένθετο πρόσωπο, αλλά το κρυ-πτόμενο. Τέτοιο παρένθετο πρόσωπο είναι καιμία ομόρρυθμη εταιρεία της οποίας ομόρρυθ-μο μέλος είναι κάποιο από τα ως άνω πρόσω-πα (μέλη διοικήσεως κ.λπ.).

[…] Κατά το άρθρο 23α ν. 2190/1920 «περί ανω-νύμων εταιρειών», που προστέθηκε με το άρθρο4 ν. 5076/1931, αντικαταστάθηκε με το άρθρο 10ν.δ. 4237/1962 και τροποποιήθηκε με το άρθρο24 π.δ. 409/1986 και άρθρο 2 π.δ. 498/1987,ίσχυε δε κατά τον κρίσιμο στην προκειμένη πε-ρίπτωση χρόνο, πριν την αντικατάστασή του μετο άρθρο 33 ν. 3604/2007, «Δάνεια της εταιρεί-ας προς τους ιδρυτάς, μέλη του διοικητικού συμ-βουλίου, γενικούς διευθυντάς ή διευθυντάς αυ-τής, συγγενείς αυτών μέχρι και του τρίτου βαθ-μού εξ αίματος ή εξ αγχιστείας συμπεριλαμβα-νομένου ή συζύγους των ανωτέρω, ως και η πα-ροχή πιστώσεων προς αυτούς καθ’ οιονδήποτετρόπον ή παροχή εγγυήσεων υπέρ αυτών προςτρίτους, απαγορεύονται απολύτως και είναιάκυρα» (παρ. 1 εδ. α΄) και «Οιαιδήποτε άλλαισυμβάσεις της εταιρείας μετά των άνω προσώ-πων είναι άκυροι άνευ προηγουμένης ειδικήςεγκρίσεως αυτών υπό της γενικής συνελεύσεωςτων μετόχων. Η έγκρισις δεν παρέχεται αν ειςτην απόφασιν αντετάχθησαν μέτοχοι εκπροσω-πούντες τουλάχιστον το 1/3 του εν τη συνελεύ-σει εκπροσωπουμένου. Η απαγόρευσις αύτη δενισχύει προκειμένου περί συμβάσεως μη εξερχο-μένης των ορίων της τρεχούσης συναλλαγήςτης εταιρείας μετά των πελατών της» (παρ. 2).Οι διατάξεις αυτές θεσπίσθηκαν για την πρόλη-ψη ενδεχομένων καταχρήσεων εκ μέρους τωνιθυνόντων προσώπων της ανώνυμης εταιρείαςτα οποία ασκούν έλεγχο αυτής και διαχειρίζο-νται την περιουσία της. Από τον επιδιωκόμενομε τις διατάξεις αυτές ως άνω σκοπό, που συνί-


σταται στη διατήρηση του μετοχικού κεφαλαίουπρος επίτευξη του εταιρικού σκοπού, προκύπτειότι οι πιο πάνω απαγορεύσεις αφορούν και τιςσυμβάσεις που συνάπτονται μεταξύ εταιρείαςκαι τρίτων (φυσικών ή νομικών προσώπων), οιοποίοι (τρίτοι) ενεργούν ως παρένθετα πρόσω-πα των ανωτέρω (διευθυντών, μελών διοικήσε-ως κ.λπ.), αφού και στην περίπτωση αυτή αληθι-νά αντισυμβαλλόμενος και αποκτών ωφελήματααπό την εταιρεία είναι όχι το παρένθετο πρόσω-πο αλλά το κρυπτόμενο υπό αυτό (σχετ. Α.Π.1857/2009). Τέτοιο παρένθετο πρόσωπο μπορείνα είναι ομόρρυθμη εταιρεία της οποίας ομόρ-ρυθμο μέλος είναι κάποιο από τα προαναφερθέ-ντα πρόσωπα (διευθυντές, μέλη διοικήσεωςκ.λπ.). […]

Δεν παραβίασε δε το εφετείο τη διάταξη τουάρθρου 23α ν. 2190/1920 με την παραδοχή ότιτο μηχάνημα με τον αριθμό 1 πωλήθηκε από τηνπτωχεύσασα εταιρεία στην ομόρρυθμη εταιρείαμε την επωνυμία «...» και όχι στον Δ. Π. ατομικά,αφού, όπως σαφώς προκύπτει από την προ-σβαλλομένη, δέχθηκε περαιτέρω και ότι η πιοπάνω ομόρρυθμη εταιρεία ενήργησε ως παρέν-θετο πρόσωπο του Δ. Π., ο οποίος ήταν και οαληθινά αντισυμβαλλόμενος και ο οποίος απέ-κτησε το όφελος (ήτοι το ως άνω μηχάνημα)από την πτωχή, ως κρυπτόμενο υπό την ομόρ-ρυθμο εταιρεία πρόσωπο. […]

Εξάλλου εφόσον η έγκριση που προβλέπεταιαπό την προαναφερθείσα διάταξη του άρθρου23α παρ. 2 ν. 2190/1920 χαρακτηρίζεται ως ειδι-κή, είναι πρόδηλο ότι χρειάζεται να είναι ρητή,δεν μπορεί δε να θεωρηθεί ως έγκριση κατά τηνέννοια της ανωτέρω διατάξεως η έγκριση τουισολογισμού του έτους κατά το οποίο έλαβε χώ-ρα η απαγορευμένη σύμβαση.

Στην προκειμένη περίπτωση με το δεύτερολόγο της υπό κρίση αιτήσεως αναιρέσεως ηαναιρεσείουσα, επικαλούμενη το άρθρο 559αριθ. 8 Κ.Πολ.Δ., αποδίδει στην προσβαλλόμενηαπόφαση την πλημμέλεια ότι παρά το νόμο δενέλαβε υπόψη πράγματα που προτάθηκαν καιέχουν ουσιώδη επίδραση στην έκβαση της δίκηςκαι συγκεκριμένα ότι δεν έλαβε υπόψη τον ισχυ-ρισμό ότι με το 6/30-6-86 πρακτικό της γενικήςσυνελεύσεως της μετέπειτα πτωχευσάσης εται-

ρείας εγκρίθηκε από όλα τα μέλη της η πώλησητου μηχανήματος που αναφέρεται στην αγωγήμε τον αριθμό 1, με την έγκριση του ισολογι-σμού του προηγούμενου έτους (1985) στονοποίο ρητώς αναφέρονται τα πάγια στοιχεία τηςεταιρείας από τα οποία ρητώς εξαιρούνται ταπωληθέντα εντός του έτους 1985 μηχανήματα,τον οποίο (ισχυρισμό) αυτή παραδεκτά είχε προ-βάλει ενώπιον του πρωτοβάθμιου δικαστηρίουκαι τον οποίο είχε επαναφέρει με τις προτάσειςτης ενώπιον του εφετείου προς αντίκρουση τηςαγωγής της αναιρεσιβλήτου. Ο λόγος αυτός εί-ναι απορριπτέος προεχόντως ως απαράδεκτοςδιότι ο ανωτέρω ισχυρισμός, τη μη λήψη υπόψητου οποίου αποδίδει στην προσβαλλόμενη από-φαση η αναιρεσείουσα δεν ήταν νόμιμος, (αφού,σύμφωνα με όσα έχουν εκτεθεί στην αρχή αυ-τής της σκέψεως, η έγκριση, από τη γενική συ-νέλευση των μετόχων της ανώνυμης εταιρείας,της συμβάσεως που καταρτίσθηκε παρά τηναπαγόρευση του άρθρου 23α ν. 2190/1920 πρέ-πει να είναι ρητή, τέτοια δε επίκληση ρητήςεγκρίσεως δεν συνιστά ο ισχυρισμός ότι ηέγκριση αυτή έγινε εμμέσως με την έγκριση τουισολογισμού του έτους κατά το οποίο έλαβε χώ-ρα η μεταβίβαση) και συνακόλουθα το εφετείοδεν ήταν υποχρεωμένο να απαντήσει στον ανω-τέρω μη νόμιμο ισχυρισμό. […]

ΑΡΕΙΟΥ ΠΑΓΟΥΥπ’ αριθ. 1544/2012 (Τμ. Δ΄ Πολ.)

Τελεσίδικη διαταγή πληρωμής. Εκτελεστόςτίτλος. Τροπή προσημείωσης σε υποθήκη.Αποσβεστική προθεσμία των 90 ημερών γιατην τροπή. Μη τελεσίδικη διαταγή πληρωμήςδεν οδηγεί σε τροπή της προσημείωσης σευποθήκη, ούτε και θέτει σε κίνηση την ως άνωπροθεσμία. Λόγοι ανωτέρας βίας. Αναστολήτης προθεσμίας σε περίπτωση ανωτέρας βίας.Αδυναμία εξασφάλισης επικυρωμένου αντι-γράφου της διαταγής πληρωμής αποτελεί λό-γο ανωτέρας βίας. Χρόνος καθαρογραφήςαπόφασης και υπογραφής της. Τα γεγονότααυτά αναστέλλουν την ως άνω αποσβεστικήπροθεσμία. Πολιτική Δικονομία. Αναίρεση. Λό-


γοι. Ευθεία παραβίαση ουσιαστικού κανόνα δι-καίου. Αναιρεί την υπ’ αριθ. 705/2010 απόφασηΕφετΘεσ.

Ι. Κατά την διάταξη του άρθρου 559 αριθ.1 τουΚ.Πολ.Δ. αναίρεση επιτρέπεται μόνον αν παρα-βιάστηκε κανόνας του ουσιαστικού δικαίου. Οκανόνας δικαίου παραβιάζεται, αν δεν εφαρμο-στεί ενώ συνέτρεχαν οι πραγματικές προϋποθέ-σεις για την εφαρμογή του, ή αν εφαρμοστείενώ δεν συνέτρεχαν οι προϋποθέσεις αυτές, κα-θώς και αν εφαρμοστεί εσφαλμένα, η δε παρα-βίαση εκδηλώνεται είτε με ψευδή ερμηνεία, είτεμε κακή εφαρμογή, δηλαδή με εσφαλμένη υπα-γωγή (Ολ.ΑΠ. 7/2006, 4/2005). Με το λόγο αναί-ρεσης από τον αριθ. 1 του άρθρου 559 ΚΠολΔ(παραβίαση κανόνα του ουσιαστικού δικαίου)ελέγχονται τα σφάλματα του δικαστηρίου κατάτην εκτίμηση του νόμου βάσιμου της αγωγής ήτων ισχυρισμών των διαδίκων, καθώς και τα νο-μικά σφάλματα κατά την έρευνα της ουσίας τηςδιαφοράς. Ελέγχεται, δηλαδή, αν η αγωγή, έν-σταση κ.λπ. ορθώς απορρίφθηκε ως μη νόμιμη ήαν, κατά παράβαση ουσιαστικού κανόνα δικαίου,έγινε δεκτή ως νόμιμη ή απορρίφθηκε ή έγινεδεκτή κατ’ ουσίαν (Ολ.ΑΠ. 27 και 28/1998). Εξάλλου, κατά το άρθρο 1263 ΑΚ «τίτλο για τηναπόκτηση υποθήκης παρέχουν, εφόσον επιδικά-ζουν χρηματική ή άλλη αποτιμητή σε χρήμα πα-ροχή, οι τελεσίδικες αποφάσεις των πολιτικών,ποινικών και διοικητικών ή άλλων ειδικών δικα-στηρίων καθώς και οι εκτελεστές αποφάσεις δι-αιτητών ή αλλοδαπών δικαστηρίων». Περαιτέ-ρω, όπως προκύπτει από τις διατάξεις των άρ-θρων 1277, 1323 ΑΚ και 29 παρ. 1 και 2 ΕισΝ.ΚΠολΔ η διαταγή πληρωμής χρηματικής απαίτη-σης αποτελεί τίτλο για εγγραφή υποθήκης, καιαν έχει εγγραφεί προσημείωση για να σφαλιστείη απαίτηση για την οποία εκδόθηκε η διαταγήπληρωμής, η προσημείωση μετατρέπεται σευποθήκη. Υπό την προϋπόθεση, και στις δύο πε-ριπτώσεις, της τελεσιδικίας του τίτλου της δια-ταγής πληρωμής με την τελεσίδικη απόρριψητης τυχόν ασκηθείσης ανακοπής ή την άπρακτηπαρέλευση της δεκαπενθήμερης προθεσμίαςτου άρθρου 632 παρ. 1 ΚΠολΔ και της δεκαήμε-

ρης προθεσμίας του άρθρου 633 παρ. 2 ΚΠολΔ,μετά τη νέα επίδοση της διαταγής πληρωμήςπρος τον οφειλέτη που δεν άσκησε ανακοπή.Διαφορετικά, η διαταγή πληρωμής δεν αποτελείτίτλο για εγγραφή υποθήκης, δεν μπορεί να στη-ρίξει μετατροπή της προσημείωσης σε υποθήκηούτε συνεπώς να θέσει σε κίνηση την προβλε-πόμενη από το άρθρο 1323 παρ. 2 ΑΚ ενενηκον-θήμερη προθεσμία για την εν λόγω μετατροπή,ώστε σε περίπτωση άπρακτης παρέλευσης τηςπροθεσμίας αυτής να επέρχεται απόσβεση τηςπροσημείωσης (Α.Π. 1580/2005). Η προθεσμίααυτή είναι αποσβεστική, υπό την έννοια του άρ-θρου 279 ΑΚ, και επομένως κατ’ εφαρμογή τωνάρθρων 255 και 257 ΑΚ, αναστέλλεται για όσοχρόνο ο δικαιούχος εμποδίστηκε από λόγο ανώ-τερης βίας να ασκήσει την αξίωσή του μέσαστον τελευταίο χρόνο της προθεσμίας το δεχρονικό διάστημα της αναστολής δεν υπολογί-ζεται στο χρόνο της προθεσμίας των ενενήκο-ντα ημερών, μετά δε την παύση της αναστολήςσυνεχίζεται η προθεσμία, συμπληρούμενη μετάπάροδο όχι εξ μηνών, αλλά των ενενήντα ημε-ρών, όσο και η διάρκειά της (ΑΠ 1858/1986). Επίτης αποσβεστικής αυτής προθεσμίας που καθιε-ρώνεται από κανόνα ουσιαστικού δικαίου και όχιδικονομικού δεν εφαρμόζονται οι διατάξεις τωνάρθρων 152 επ. του Κ.Πολ.Δικ. χωρίς να απο-κλείεται το δικαίωμα του ενδιαφερόμενου ναεπικαλεσθεί την προκύπτουσα αναστολή. Περαι-τέρω ως ανώτερη βία νοείται το παρακωλυτικόγεγονός της τήρησης προθεσμίας, που ήταναπρόβλεπτο και δεν μπορούσε στη συγκεκριμέ-νη περίπτωση να αποτραπεί ούτε με μέτραάκρας επιμέλειας και σύνεσης (ΑΠ 950/2009).Τέλος, από τις διατάξεις των άρθρων 1302, 1305και 1307 ΑΚ, που εφαρμόζονται και στην εγγρα-φή προσημειώσεως υποθήκης και στην μετατρο-πή της τελευταίας σε υποθήκη, εκείνος που ζη-τεί την μετατροπή της προσημειώσεως οφείλεινα επισυνάψει στην αίτησή του προς τον Υποθη-κοφύλακα και τα έγγραφα που δικαιολογούν τημετατροπή, εάν δε η προσημείωση έχει εγγρα-φεί με βάση Διαταγή Πληρωμής στην περίπτωσηαυτή έγγραφο που δικαιολογεί την μετατροπή,εάν κατά της Διαταγής Πληρωμής, ασκήθηκεανακοπή, είναι η τελεσίδικη απόφαση που απορ-


ρίπτει την ανακοπή κατά της Διαταγής Πληρω-μής. Επομένως, η ύπαρξη κεκυρωμένου αντι-γράφου της απόφασης αυτής αποτελεί ανα-γκαίο στοιχείο που δικαιολογεί τη σχετική κατα-χώριση στα βιβλία υποθηκών εντός ενενήνταημερών από την επέλευση της τελεσιδικίας, ηδε αδυναμία για τον ενδιαφερόμενο απόκτησηςτου προαναφερθέντος αντιγράφου αποτελεί λό-γο ανώτερης βίας κατά την προαναφερθείσα έν-νοια, που συνεπάγεται την αναστολή της ενενη-κονθήμερης προθεσμίας.

Στην προκειμένη περίπτωση από τα διαδικα-στικά έγγραφα της δίκης προκύπτουν τα εξής:Με την από 6-6-2008 αίτηση της κατ’ άρθρο 791Κ.Πολ.Δ. ενώπιον του Μονομελούς Πρωτοδικεί-ου Θεσσαλονίκης η αιτούσα-αναιρεσείουσα εξέ-θετε, ότι στις 13-5-2008 υπέβαλε αίτηση στοΥποθηκοφυλακείο Θεσσαλονίκης, προκειμένουνα τραπεί σε υποθήκη η προσημείωση που ήτανεγγεγραμμένη στον τόμο... και με αριθμό 19, σεβάρος της ακίνητης περιουσίας της προσθέτωςπαρεμβαίνουσας - β΄ αναιρεσίβλητης προς εξα-σφάλιση απαιτήσεώς της, η οποία στη συνέχειατης επιδικάσθηκε με την υπ’ αριθ. 68/2005 διατα-γή πληρωμής του Μονομελούς ΠρωτοδικείουΑθηνών, η δε ανακοπή που ασκήθηκε κατ’ αυτήςαπορρίφθηκε τελεσιδίκως με την υπ’ αριθ.8311/2007 οριστική απόφαση του ΕφετείουΑθηνών. Ότι η Υποθηκοφύλακας αρνήθηκε τηναιτηθείσα τροπή με την αιτιολογία ότι από τη δη-μοσίευση της ως άνω τελεσίδικης απόφασηςστις 17-12-2007, και μέχρι την υποβολή αιτήσε-ως για την τροπή της προσημειώσεως σε υποθή-κη, είχε παρέλθει χρονικό διάστημα μεγαλύτεροτων 90 ημερών, πλην όμως αυτή μη νόμιμα αρ-νήθηκε να προβεί στην αιτηθείσα ενέργεια γιατον λόγο, ότι η υπ’ αριθ. 8311/2008 απόφασητου Εφετείου Αθηνών θεωρήθηκε στις 24-3-2008, αυτή δε μόλις στις 26-3-2008 μπορούσενα λάβει αντίγραφο αυτής. Με βάση όσα εκτέ-θηκαν πιο πάνω η αναιρεσείουσα ζητούσε μετην αίτησή της να υποχρεωθεί η Υποθηκοφύλα-κας να προβεί στην τροπή της προσημειώσεωςσε υποθήκη. Κατόπιν τούτου εκδόθηκε η απόφα-ση, με την οποία απορρίφθηκε η αίτηση. Με τηνέφεσή της παραπονέθηκε η αναιρεσείουσα γιαεσφαλμένη εφαρμογή του νόμου και κακή εκτί-

μηση των αποδείξεων, ζήτησε δε την εξαφάνισητης εκκαλουμένης και την αποδοχή της αίτησήςτης. Με την προσβαλλόμενη απόφαση του Εφε-τείου Θεσσαλονίκης απορρίφθηκε η έφεση τηςαναιρεσείουσας με τις ακόλουθες αιτιολογίες:«Δυνάμει των υπ’ αριθμ. 652/2004 και 4090/2004αποφάσεων (διαδικασία ασφαλιστικών μέτρων),εγγράφηκε στον τόμο... με αριθμό 19 προσημεί-ωση υποθήκης ομοίως σε βάρος της ακίνητηςπεριουσίας της β΄ εφεσιβλήτου προς εξασφάλι-ση της κατ’ αυτής απαιτήσεως της εκκαλούσας,η οποία (απαίτηση) στη συνέχεια της επιδικά-σθηκε με την υπ’ αριθ. 68/2005 διαταγή πληρω-μής του Δικαστή του Μονομελούς ΠρωτοδικείουΑθηνών. Με την υπ’ αριθ. 5914/2005 απόφασητου Πολυμελούς Πρωτοδικείου Θεσσαλονίκης ηβ΄ εφεσίβλητος κηρύχθηκε σε κατάσταση πτω-χεύσεως. Κατά της ως άνω διαταγής πληρωμήςασκήθηκε ανακοπή, η οποία απορρίφθηκε τελε-σιδίκως με την υπ’ αριθ. 8311/2007 οριστικήαπόφαση του Εφετείου Αθηνών. Όπως προκύ-πτει από την από 1-4-2008 βεβαίωση της προϊ-σταμένης του τμήματος καθαρογραφής των πο-λιτικών αποφάσεων του Εφετείου Αθηνών, η τε-λευταία αυτή απόφαση δημοσιεύθηκε στις 17-12-2007, δόθηκε προς καθαρογραφή στις 7-2-2008, προς θεώρηση στην Εισηγήτρια στις 8-2-2008 και στον Πρόεδρο για υπογραφή στις 13-2-2008, θεωρήθηκε δε και τέθηκε στο αρχείο στις24-3-2008. Στις 13-5-2008 η εκκαλούσα υπέβα-λε το πρώτον αίτηση στο α΄ εφεσίβλητο Υποθη-κοφυλακείο, αιτούμενη να προβεί το τελευταίοστην τροπή της αναφερόμενης πιο πάνω προση-μειώσεως σε υποθήκη με βάση την υπ’ αριθ.68/2005 διαταγή πληρωμής. Το εφεσίβλητο μετο υπ’ αριθ. 19230/13-5-2009 έγγραφό του αρ-νήθηκε την τροπή της προσημειώσεως με τηνακόλουθη αιτιολογία: «Η τροπή που ζητείται ναγίνει στον τόμο... και αρ. 19 είναι αδύνατον ναπραγματοποιηθεί για το λόγο ότι από την τελε-σίδικη επιδίκαση της απαίτησης που επήλθε μετη δημοσίευση της αρ. 8311/07 απόφασης Εφε-τείου Αθηνών, δηλαδή την 17-11-2007 (το ορθόείναι 17-12-2007), παρήλθαν ενενήντα ημέρες».Με την έφεσή της η εκκαλούσα παραπονείταιότι εσφαλμένα το πρώτο εφεσίβλητο αρνήθηκετην τροπή και των δύο προαναφερομένων προ-


σημειώσεων σε υποθήκες με την αιτιολογία, ότιμετά την δημοσίευση της απόφασης του Εφετεί-ου Αθηνών, με την οποία απορρίφθηκε τελεσιδί-κως η ανακοπή κατά της υπ’ αριθ. 68/2005 διατα-γής πληρωμής και μέχρι την υποβολή της αιτή-σεως σ’ αυτό παρήλθε χρονικό διάστημα μεγα-λύτερο των ενενήντα ημερών και δεν αποδέ-χθηκε, ότι για λόγους ανωτέρας βίας παρήλθε ησχετική αποσβεστική προθεσμία. Ο λόγος τηςέφεσης με τον οποίο παραπονείται η εκκαλούσαγια την άρνηση του εφεσίβλητου να τρέψει τηνπροσημείωση υποθήκης που εγγράφηκε στοντόμο... και αρ. 19 σε υποθήκη, πρέπει να λε-χθούν τα ακόλουθα: Όπως ήδη αναφέρθηκε ηυπ’ αριθ. 8311/2007 οριστική απόφαση του Εφε-τείου Αθηνών δημοσιεύθηκε στις 17-12-2007. Ηεκκαλούσα υπέβαλε αίτηση στη γραμματεία τουΕφετείου Αθηνών, προκειμένου να επισπευσθείη καθαρογραφή της απόφασης, στις 6-2-2008,οπότε στις 7-2-2008 δόθηκε πράγματι προς κα-θαρογραφή και στη συνέχεια στις 8-2-2008 προςθεώρηση στην Εισηγήτρια, και τέλος στις 13-2-2008 στον Πρόεδρο για υπογραφή. Έκτοτε,όπως αποδείχθηκε, η εκκαλούσα δεν προέβη σεκάποια ενέργεια προκειμένου να καταστήσειγνωστό προς το Δικαστήριο το πρόβλημα πουείχε σχετικά με την εξάντληση της προθεσμίαςτων ενενήντα ημερών για να τρέψει την εγγρα-φείσα προσημείωση σε υποθήκη. Επίσης, απο-δείχθηκε ότι αυτή ουδέποτε ζήτησε να λάβειέστω και απλό (μη υπογεγραμμένο) αντίγραφοτης αποφάσεως ή έστω σχέδιο αυτής για να τοπροσκομίσει στο εφεσίβλητο Υποθηκοφυλα-κείο, προκειμένου να γνωστοποιήσει σ’ αυτό τοεν λόγω πρόβλημα. Από τα προσκομισθέντα έγ-γραφα αποδεικνύεται ότι αυτή έλαβε επικυρω-μένο αντίγραφο της αποφάσεως του Εφετείουστις 26-3-2008, ενώ από κανένα αποδεικτικόστοιχείο δεν αποδεικνύεται ότι αυτή υπέβαλεαμέσως στο εφεσίβλητο αίτηση ζητώντας τηντροπή της προσημειώσεως σε υποθήκη και ότιτο τελευταίο αρνήθηκε να παραλάβει την αίτη-ση. Άλλωστε, η εκκαλούσα γνωρίζοντας τη σχε-τική διαδικασία και διαθέτοντας επαρκή νομικήυποστήριξη, θα έπρεπε, σε περίπτωση πουπράγματι αρνήθηκαν οι υπάλληλοι του πρώτουεφεσίβλητου να παραλάβουν την αίτηση, να επι-

μείνει, προκειμένου να την παραλάβουν αυτοίκατ’ αρχήν και να αποφανθούν εγγράφως περίτης αδυναμίας τους να τρέψουν την προσημείω-ση σε υποθήκη, ούτως ώστε να έχει τη δυνατό-τητα στη συνέχεια να ασκήσει τα σχετικά της δι-καιώματα. Συνεπώς, ακόμη και αν ήθελε να γίνειδεκτό ότι η εκκαλούσα από λόγους ανωτέραςβίας δεν μπόρεσε να τηρήσει την αποσβεστικήπροθεσμία των ενενήντα ημερών για την τροπήτης προσημειώσεως σε υποθήκη, σε καμμία πε-ρίπτωση δεν μπορεί να γίνει αποδεκτό και απότο παρόν Δικαστήριο, ότι οι λόγοι αυτοί υφίστα-ντο και μετά τις 26-3-2008 και διήρκεσαν μέχριτην εκ μέρους της υποβολή της αίτησης στοπρώτο εφεσίβλητο στις 13-5-2008. Άλλωστε ωςανωτέρα βία νοείται το παρακωλυτικό της τήρη-σης της προθεσμίας γεγονός που ήταν απρό-βλεπτο και δεν μπορούσε στη συγκεκριμένη πε-ρίπτωση να αποτραπεί ούτε με μέτρα άκρας επι-μέλειας και σύνεσης. Στην υπό κρίση δε περί-πτωση ουδόλως αποδείχθηκε ότι η εκκαλούσαέλαβε μέτρα άκρας επιμέλειας, προκειμένου ναμην απώλεσει την προθεσμία των ενενήντα ημε-ρών. Συνεπώς, το Πρωτοβάθμιο Δικαστήριο πουδέχθηκε τα ανωτέρω, έστω και με εν μέρειεσφαλμένη αιτιολογία και απέρριψε την αίτησητης εκκαλούσας, ορθώς εφάρμοσε τον νόμο καιπροέβη σε προσήκουσα εκτίμηση των αποδείξε-ων και, ως εκ τούτου, ο σχετικός λόγος της έφε-σης πρέπει να απορριφθεί ως κατ’ ουσία αβάσι-μος. Ακολούθως η έφεση πρέπει να απορριφθείστο σύνολό της ως ουσιαστικά αβάσιμη, αφούσύμφωνα με τα προαναφερθέντα αντικαταστα-θεί μερικά η αιτιολογία της από την προκειμένη(άρθρα 534, 741 ΚΠολΔ)».

Το Εφετείο με το να απορρίψει με τις ανωτέ-ρω σκέψεις τούς αντίστοιχους λόγους της έφε-σης της αναιρεσείουσας, κατά της ομοίως κρί-νασας πρωτόδικης απόφασης, με την οποίααπορρίφθηκε η αίτηση που είχε ασκήση εκείνηαπό τη διάταξη του άρθρου 791 ΚΠολΔ εσφαλ-μένα ερμήνευσε και εφάρμοσε και παραβίασε,τις εφαρμοσθείσες ως άνω ουσιαστικές διατά-ξεις των άρθρων 255, 279, 1323, 1305 και 1307του ΑΚ, καθόσον τα ανελέγκτως πιο πάνω δεκτάγενόμενα ως αποδειχθέντα πραγματικά περι-στατικά, ότι δηλαδή η τελεσίδικη απόφαση της


οποίας εζητείτο η καταχώριση αρχειοθετήθηκευπογεγραμμένη στο αρχείο του Εφετείου Αθη-νών στις 24-3-2008, πληρούν το πραγματικό τωννομικών εννοιών της αναστολής λόγω ανωτέ-ρας βίας της αποσβεστικής προθεσμίας των ενε-νήντα ημερών για το χρονικό διάστημα από τηνδημοσίευση της ίδιας απόφασης στις 17-12-2007 μέχρι την οριστικοποίηση της καθαρογρα-φής και υπογραφής της στις 24-3-2008, και δι-καιολογούν την παραδοχή της αίτησης της αναι-ρεσείουσας, αφού από τις 26-3-2008 μέχρι της13-5-2008 που υποβλήθηκε η αίτηση και το κεκυ-ρωμένο αντίγραφο της εφετειακής απόφασηςδεν είχε συμπληρώσει εννενηκονθήμερη προθε-σμία. Επομένως, τα όσα συναφώς υποστηρίζει ηαναιρεσείουσα με τον δεύτερο λόγο του αναιρε-τηρίου, με τον οποίο αποδίδεται στην προσβαλ-λόμενη απόφαση η πλημμέλεια από τον αρ.1του άρθρ. 559 του ΚΠολΔ κρίνονται βάσιμα,όπως και ο αντίστοιχος λόγος αναίρεσης, πα-ρελκούσης της έρευνας του άλλου λόγου. […]

ΑΡΕΙΟΥ ΠΑΓΟΥ Υπ’ αριθ. 766/2013 (Tμ. Γ΄ Πολ.)

Εγκατάσταση κληρονόμου επί δήλου πράγμα-τος. Ισχυρή αυτή στην περίπτωση που συνάγε-ται από τη διαθήκη θέληση του διαθέτη ναεγκαταστήσει τον τιμώμενο ως άμεσο καθολι-κό του διάδοχο σε όλη την κληρονομιά του ήσε ποσοστό αυτής. Έννομη συνέπεια του χα-ρακτηρισμού ως κληρονόμου εκείνου που μό-νος ή μαζί με άλλους εγκαταστάθηκε επί ειδι-κού αντικειμένου. Μόνο εν αμφιβολία αυτόςπου τιμήθηκε με το δήλον πράγμα θεωρείταικληροδόχος. Παράλληλη εγκατάσταση σε πο-σοστό του κλήρου και εξ αδιαθέτου κληρονο-μική διαδοχή. Προϋποθέσεις. Ερμηνεία διαθή-κης λόγω ασάφειας αυτής. Αναζήτηση τηςαληθινής βούλησης του διαθέτη, η οποία ανα-ζητείται χωρίς προσήλωση στις λέξεις σύμφω-να με τα άρθρα 173 και 1781 ΑΚ. Εγκατάστασητων τιμηθέντων επί δήλων ακινήτων, τα οποίαδεν εξαντλούσαν τον κλήρο. Αδιάθετα κληρο-νομιαία στοιχεία. Τραπεζικές καταθέσεις. Εκπαραδρομής παράλειψη της διαθέτιδος και όχι

εκ μέρους της διάθεση αποκλεισμού των κλη-ρονόμων της από τις καταθέσεις, ούτε επιθυ-μία αυτής να χωρήσει η εξ αδιαθέτου διαδοχήυπέρ του Δημοσίου. Το δικαστήριο απορρίπτειτην αναίρεση κατά της υπ’ αριθμ. 5887/2009απόφασης ΕφετΑθ.

Επειδή, κατά το άρθρο 1800 § 2 ΑΚ, αν έχουναφεθεί μόνο ειδικά αντικείμενα στον τιμώμενο,σε περίπτωση αμφιβολίας θεωρείται κληροδό-χος, ακόμη και αν ονομάστηκε κληρονόμος. Απότη διάταξη αυτή προκύπτει ότι είναι ισχυρή ηεγκατάσταση κληρονόμου επί δήλου πράγμα-τος, δηλαδή επί ειδικά καθοριζόμενου στοιχείουτης κληρονομιάς, η οποία υπάρχει αν συνάγεταιαπό τη διαθήκη θέληση του διαθέτη, με τη μνείατου δήλου, να εγκαταστήσει τον τιμώμενο ωςκληρονόμο, ως άμεσο δηλαδή καθολικό του διά-δοχο σε όλη την κληρονομιά του ή σε ποσοστότης. Μόνο σε περίπτωση αμφιβολίας, αν δηλαδήδεν προκύπτει θέληση του διαθέτη για εγκατά-σταση του τιμώμενου ως κληρονόμου, αυτόςπου τιμήθηκε με το δήλον πράγμα θεωρείταικληροδόχος. Αναγκαία έννομη συνέπεια του χα-ρακτηρισμού ως κληρονόμου, αυτού που μόνοςή μαζί με άλλους εγκαταστάθηκε επί ειδικούαντικειμένου είναι αφενός ότι η μνεία του δήλουέχει την έννοια του προσδιορισμού του ποσο-στού (κλάσματος) της κληρονομιάς στο οποίοαυτός καλείται και το οποίο προσδιορίζεται κατάτο λόγο της αξίας του δήλου σε σχέση προς τηναξία της όλης κληρονομιάς και αποτελεί συνάμα(άρθρο 1890 ΑΚ) διάταξη του διαθέτη να περιλη-φθεί το δήλον στην κατά ποσοστό μερίδα του τι-μωμένου (διανεμητική) και αφετέρου ότι, ανπρόκειται για τέτοια εγκατάσταση, εφαρμόζο-νται οι διατάξεις των άρθρων 1801 § 2 και 1802ΑΚ. Οι διατάξεις αυτές ορίζουν ότι αν έχουνεγκατασταθεί περισσότεροι κληρονόμοι, καθέ-νας από τους οποίους έχει περιοριστεί σε ποσο-στό και τα ποσοστά δεν εξαντλούν τον κλήρο,ως προς το υπόλοιπο μέρος επέρχεται η εξαδιαθέτου διαδοχή. Αν όμως σύμφωνα με τη θέ-ληση του διαθέτη οι εγκατάστατοι γράφηκαν ωςοι μόνοι κληρονόμοι και καθένας απ’ αυτούςεγκαταστάθηκε σε ποσοστό και τα ποσοστά δεν


εξαντλούν τον κλήρο, επέρχεται ανάλογη αύξη-ση των ποσοστών. Για να επέλθει δηλαδή πα-ράλληλα και η εξ αδιαθέτου διαδοχή, απαιτού-νται δύο προϋποθέσεις, πρώτον ότι ο διαθέτηςδιέθεσε μόνο ένα μέρος από τον κλήρο, έτσιώστε αν τα ποσοστά τον εξαντλούν, δεν υπάρ-χει λόγος για εξ αδιαθέτου διαδοχή και δεύτε-ρον ότι ο διαθέτης εξέφρασε τη θέληση (ή ότιπροκύπτει η θέληση) το κληρονομικό δικαίωματων εγκαταστατών να περιοριστεί στο ποσοστό.

Εφόσον γι’ αυτά είναι σαφής η διαθήκη, εφό-σον δηλαδή οι λέξεις που έχει χρησιμοποιήσει οδιαθέτης μόνες τους και χωρίς άλλο αποδίδουντη βούλησή του, δεν υπάρχει έδαφος για ερμη-νεία της διαθήκης. Διαφορετικά, θα πρέπει ναανευρεθεί η αληθής βούλησή του, η οποία ανα-ζητείται με την ερμηνεία της διαθήκης, χωρίςπροσήλωση στις λέξεις και κατά την υποκειμενι-κή άποψη του διαθέτη, σύμφωνα με τα άρθρα173 και 1781 ΑΚ, λαμβάνονται δε υπόψη και πε-ριστατικά που βρίσκονται εκτός της διαθήκης,μεταξύ των οποίων και η σπουδαιότητα τωναντικειμένων που έχουν καταληφθεί με τη δια-θήκη, σε σχέση με την όλη κληρονομιά, καθώςκαι οι προσωπικές σχέσεις του διαθέτη. […]

Στην προκειμένη περίπτωση όπως προκύπτειαπό την προσβαλλόμενη απόφαση το Εφετείοδέχτηκε τα ακόλουθα πραγματικά περιστατικά:«Την 23-5-1999 απεβίωσε στη... στην οικία τηςκαι σε ηλικία 88 ετών η Μ. Ι., χήρα του Ι. Ι., το γέ-νος Κ. Γ., χωρίς να έχει εξ αίματος συγγενείς.Λόγω των αμοιβαίων σχέσεων αγάπης, σεβα-σμού, ενδιαφέροντος και συμπαραστάσεως πουείχε αναπτύξει με τον ενάγοντα-εφεσίβλητο,που ήταν τέκνο της Δ. Τ., θυγατέρας από πρώτογάμο του εν ζωή συζύγου της Ι., θεωρούσε ηίδια αυτόν ως δικό της εξ αίματος εγγονό καιμελλοντικό κληρονόμο της. Η σχέση τους αυτήδεν διαταράχθηκε από το γεγονός της μόνιμηςδιαμονής αυτού στις ΗΠΑ, διότι καλλιεργείτο τακαλοκαίρια, όταν εκείνος ερχόταν για διακοπέςστην Ελλάδα και φιλοξενείτο από την αποβιώ-σασα στην οικία της στην..., ενδιάμεσα δε διατη-ρούσαν τακτική τηλεφωνική επικοινωνία. Δυνά-μει της από 1-8-1993 ιδιόγραφης διαθήκης τηςαποβιώσασας, η οποία δημοσιεύθηκε με τα υπ’αριθ. 5547/2000 πρακτικά του Μον/λούς Πρωτο-

δικείου Αθηνών και κηρύχθηκε κυρία με την υπ’αριθ. 2208/2000 απόφαση του ιδίου δικαστηρί-ου, αυτή εγκατέστησε ως κληρονόμο της τονενάγοντα-εφεσίβλητο επί δήλου πράγματος,(ειδικού αντικειμένου) της καταλειφθείσας περι-ουσίας της, ήτοι επί του ενός από τα δύο ακίνη-τα που της ανήκαν κατά κυριότητα και ειδικότε-ρα επί ενός οικοπέδου, επιφανείας 938,40 τμ.,με την επ’ αυτού παλαιά ισόγεια μονοκατοικία,(εμβαδού 50 τ.μ. περίπου, όπου η ίδια κατοικού-σε μόνιμα εν ζωή), το οποίο βρίσκεται στη...,στην περιοχή της... επί της οδού... και είχε αγο-ραία εμπορική αξία κατά τον ως άνω χρόνο θα-νάτου της διαθέτιδος (1999), περίπου20.000.000 δρχ. (ή 58.695 ευρώ). Ισοδύναμοαπό απόψεως αξίας περιουσιακό στοιχείο τηςκληρονομουμένης είναι το δεύτερο από τα δύομόνα ακίνητα, των οποίων ήταν αυτή κυρία ενζωή και συγκεκριμένα ένα διαμέρισμα εμβαδού65 τ.μ. του τρίτου ορόφου πολυκατοικίας, κειμέ-νης στο... και επί της οδού... αριθ. .... Το δεύτεροαυτό ακίνητο η κληρονομουμένη κατέλειπε, δυ-νάμει άλλης, (με ίδια όμως ημερομηνία συντάξε-ως, 1-8- 1993 και ίδια διατύπωση), ιδιόγραφηςδιαθήκης της, στον αναδεκτό της, (βαφτισιμιό),Α. Κ. του Λ., με τον οποίο διατηρούσε ανάλογεςσχέσεις αγάπης, σεβασμού κ.λπ., όπως και μετον ενάγοντα-εφεσίβλητο. Ότι οι τιμηθέντεςεγκαταστάθηκαν άμεσα ως κληρονόμοι και όχιως κληροδόχοι (έχοντες μόνο απαίτηση κατάτης κληρονομίας), προκύπτει αναμφίβολα απότο ταυτόσημο κείμενο των δύο διαθηκών, στοοποίο αναγράφεται ότι τα ακίνητα καταλείπο-νται αντίστοιχα σε καθένα από τους τιμηθέντες :«εξ ολοκλήρου, κατά πλήρη κυριότητα και επι-καρπία» και αιτιολογείται η εγκατάσταση με τιςπροαναφερθείσες σχέσεις αγάπης κ.λπ. Περαι-τέρω διαπιστώθηκε μετά τον θάνατο της διαθέ-τιδος ότι αυτή διέθετε και κινητή περιουσία,αποτελούμενη από τραπεζικές καταθέσεις συ-νολικού ύψους περίπου 149.372 ευρώ, ήτοι: α)στην... Τράπεζα ποσού 14.000.000 δρχ. ή41.085,80 ευρώ, β) στην... Τράπεζα 23.789.939δρχ. ή 69.816,40 ευρώ, γ) στο Ταχυδρομικό Τα-μιευτήριο 5.125.121 δρχ. ή 15.304,80 ευρώ καιδ) στην... Τράπεζα 30.578,13 δολάρια ΗΠΑ ή23.165 ευρώ, περί των οποίων δεν προέβλεψε


στις ανωτέρω διαθήκες της. Κατά συνέπεια οιανωτέρω εγκαταστάσεις των τιμηθέντων επίδύο ισαξίων δήλων αντικειμένων της κληρονο-μίας (εκάστου περιερχομένου αντίστοιχα στονκαθένα), τα οποία δεν εξαντλούν τον κλήρο,ενέχουν εγκατάσταση σε δύο ισοδύναμα ποσο-στά της κληρονομίας. Για την τύχη των ανωτέρωαδιάθετων στοιχείων της κληρονομίας (τραπεζι-κών καταθέσεων) καλούνται σε εφαρμογή δια-ζευκτικά οι προαναφερθείσες διατάξεις των άρ-θρων 1801 και 1802 του ΑΚ. Η παράλειψη ανα-φοράς στις επίμαχες διαθήκες των ως άνω τρα-πεζικών καταθέσεων αποτελεί ασάφεια των δια-θηκών αυτών, η οποία καθιστά αναγκαία την ερ-μηνεία τους, προκειμένου να διαπιστωθεί ανπροκύπτει θέληση της διαθέτιδος να περιορίσειτους τιμηθέντες μόνο στα ρητώς μνημονευθέ-ντα στις διαθήκες ειδικά περιουσιακά στοιχείακαι να αποκλείσει έτσι αυτούς από την υπόλοιπηκληρονομιαία περιουσία, ώστε ως προς αυτήννα χωρήσει η εξ αδιαθέτου διαδοχή υπέρ τουΕλληνικού Δημοσίου ή αν θέλησε αυτούς ως μό-νους και αποκλειστικούς κληρονόμους της. Ηερμηνεία αυτή θα γίνει με προσφυγή και σεεκτός του κειμένου των διαθηκών, αλλά προκύ-πτοντα από τις αποδείξεις περιστατικά. Από τηνδέουσα ερμηνεία των διαθηκών αυτών προκύ-πτει ότι η ανωτέρω παράλειψη της διαθέτιδοςοφείλεται σε παραδρομή και όχι σε εκ μέρουςτης διάθεση αποκλεισμού των δύο ως άνω κλη-ρονόμων της από τις ανωτέρω καταθέσεις, ούτεβεβαίως σε επιθυμία της να καταλήξουν αυτέςστο Δημόσιο. Το εν λόγω ερμηνευτικό συμπέρα-σμα συνάγεται από τα ακόλουθα αποδεικνυόμε-να περιστατικά:

1) Στο κείμενο της επίμαχης προς τον ενάγο-ντα-εφεσίβλητο διαθήκης της η διαθέτις ονομά-ζει αυτόν «εγγονό» της, γεγονός που σημαίνειότι θεωρούσε αυτόν ως έχοντα κληρονομικά δι-καιώματα ανάλογα με εκείνα των εξ αίματος κα-τιόντων, χωρίς να αναφέρει κάποιο λόγο που θαδικαιολογούσε τον περιορισμό τους, αντίθετα κά-νει ιδιαίτερη μνεία στις σχέσεις αγάπης της ίδιαςκαι του εν ζωή συζύγου της με τον τιμηθέντα.

2) Αναφέρει ότι ίδια επιθυμία για την εγκατά-σταση θα είχε και ο εν ζωή σύζυγός της, προσο-μοιάζοντας την επίδικη επαγωγή με εκείνη που

θα είχε γίνει, εάν ο τελευταίος είχε κληρονομη-θεί απευθείας από τον ενάγοντα-εφεσίβλητο.

3) Τα καταλειφθέντα ακίνητα, αν και από κοι-νού υπολείπονται κατά 31.982 ευρώ από τις επί-δικες καταθέσεις (= 149.372 - 58.695 x 2, ευρώ),αποτελούν όμως κατά την κοινή αντίληψη τασπουδαιότερα στοιχεία της κληρονομιάς λόγωτης ταχείας και ικανοποιητικής ανατιμήσεώςτους σε σχέση με τους τόκους που αποδίδουν οικαταθέσεις.

4) Ο ένας από τους επίδικους λογαριασμούςκαταθέσεων ήταν σε δολάρια ΗΠΑ, προκειμέ-νου από αυτόν να αποστέλλει η διαθέτις, ότανήταν -στην ζωή, επιβοηθητικά εμβάσματα στονδιαμένοντα μόνιμα στις ΗΠΑ ενάγοντα -εφεσί-βλητο, έχοντας συνεπώς υπόψη τα περιεχόμενασε αυτόν χρήματα να περιέλθουν οπωσδήποτεστον τελευταίο, έστω και μετά τον θάνατο της.

5) Οι σχέσεις της διαθέτιδος με τον ενάγο-ντα-εφεσίβλητο, αλλά και με τον έτερο τιμηθέ-ντα βαφτισιμιό της, ήταν, όπως προαναφέρθηκε,σχέσεις αμοιβαίας αγάπης, σεβασμού, στοργής,ενδιαφέροντος και συμπαραστάσεως, ώστε δενυπήρχε λόγος να θέλει να περιορίσει το κληρο-νομικό τους δικαίωμα μόνο στα αναφερόμεναστις διαθήκες ακίνητα και να προτιμά στην υπό-λοιπη περιουσία της ως εξ αδιαθέτου κληρονό-μο το εναγόμενο-εκκαλούν Δημόσιο.

6) Η παράλειψη αναφοράς των επίδικων τρα-πεζικών καταθέσεων στις επίμαχες διαθήκες καιειδικότερα σε εκείνη που αφορά τον ενάγοντα,εξηγείται αφενός από το ότι η διαθέτις, έχονταςπεριορισμένες γραμματικές γνώσεις (του δημο-τικού) και ανύπαρκτες νομικές, αγνοούσε το νό-μιμο τρόπο μεταβιβάσεως κινητών αξιών με κλη-ρονομική διαδοχή και αφετέρου από το ότι ηίδια, αισθανόμενη ανασφάλεια λόγω γήρατοςκαι ασθενειών και θέλοντας να έχει πρόχειραχρήματα για να αντιμετωπίσει κάποια έκτακτηπερίσταση, δυσπιστούσε στην μετατροπή τωντραπεζικών της λογαριασμών σε κοινούς μεεκείνους που ήθελε ως μόνους κληρονόμουςτης καθώς και στην συμπερίληψη των λογαρια-σμών αυτών στις επίμαχες διαθήκες της. Η βασι-μότητα όσων εκ των προαναφερθέντων περι-στατικών βρίσκονται εκτός του κειμένου των ερ-μηνευομένων διαθηκών προκύπτει κατά κύριο


λόγο, (εκτός από τα υπόλοιπα αποδεικτικά μέσαπου την επιβοηθούν), από την μετά λόγου γνώ-σεως και κατά τρόπο σαφή και κατηγορηματικόκατάθεση της μάρτυρα αποδείξεως του ενάγο-ντος-εφεσίβλητου, η οποία, ως γειτόνισσα τηςκληρονομουμένης, την βοηθούσε στις καθημερι-νές δουλειές του σπιτιού, της κρατούσε συντρο-φιά και τη συνόδευε σε ιατρικές επισκέψεις καιστην οποία μία μόλις ημέρα προ του αιφνίδιουθανάτου της η ίδια η κληρονομουμένη είχε εκ-μυστηρευθεί την σχετική επιθυμία της, όπως ταχρήματα των καταθέσεών της περιέλθουν στα«παιδιά», όπως αποκαλούσε τον ενάγοντα καιτον βαφτισιμιό της.

Κατά συνέπεια αποδεικνύεται ότι η αληθήςβούληση της Μ. Ι. ήταν όπως τα ανωτέρω τιμη-θέντα στις διαθήκες της πρόσωπα καταστούνμοναδικοί κληρονόμοι της σε όλη την κληρονο-μιαία περιουσία της. Αντίθετη δε βούλησή τηςαπό κανένα αποδεικτικό στοιχείο δεν προέκυψε.Επομένως τα πρόσωπα αυτά λογίζονται κληρο-νόμοι σε ποσοστό 50% το καθένα και η μερίδατους επαυξάνει ανάλογα κατά το άρθρο 1802ΑΚ και επί των μη μνημονευθέντων στις επίμα-χες διαθήκες περιουσιακών στοιχείων της κλη-ρονομιάς και συγκεκριμένα επί των επιδίκωντραπεζικών καταθέσεων». Ακολούθως το Εφε-τείο απέρριψε την έφεση του αναιρεσείοντοςκαι επικύρωσε την εκκαλουμένη απόφαση πουδέχτηκε την ένδικη αγωγή του αναιρεσιβλήτουμε την οποία ο ενάγων και ήδη αναιρεσίβλητοςαναγνωρίσθηκε κληρονόμος κατά ποσοστό 1/2σε ολόκληρη την περιουσία της κληρονομουμέ-νης Μ. Ι.. […]

ΑΡΕΙΟΥ ΠΑΓΟΥ Υπ’ αριθ. 1176/2013 (Tμ. Γ΄ Πολ.)

Μεταβίβαση της κυριότητος των κλήρων τωνδημοσίων κτημάτων της Ηπείρου και ΔυτικήςΜακεδονίας (ιμλιάκια), από τους συνεταιρι-σμούς των κληρονομικών νομέων (μπασται-νούχοι) στους οποίους είχαν παραχωρηθεί.Προϋποθέσεις. Μπασταινουχικά κτήματα.Έννοια αυτών. Παραχώρηση ατύπως από κλη-ρονόμο του μπασταινούχου, του επίδικου κλη-

ροτεμαχίου (μπάσταινα) ως προίκα, στην ενά-γουσα θυγατέρα του. Μη κτήση της νομής απόαυτήν καθώς μόνον ο κληρούχος και οι κληρο-νόμοι του θεωρούνταν πλασματικοί νομείς τουκληροτεμαχίου, ακόμα και επί ειδικής διαδο-χής. Ανίσχυρη η ανωτέρω εν ζωή διάθεση λό-γω της έλλειψης κυριότητας στο πρόσωπο τουκληρούχου. Ισχυρή, όμως η διάταξη διαθήκηςαυτού, με την οποία ο διαθέτης κατέλιπε στηνθυγατέρα του τη νομή επί του επίδικου κλή-ρου, καθώς δεν αφορούσε περιουσιακό στοι-χείο που κατά το χρόνο της σύνταξης της δια-θήκης και επαγωγής της κληρονομιάς ανήκεστην ενάγουσα. Δεν απαιτείται από το δικα-στήριο η προσφυγή στις ερμηνευτικές διατά-ξεις για την αναζήτηση της αληθινής βούλη-σης του διαθέτη. Το δικαστήριο απορρίπτειτην αναίρεση κατά της υπ’ αριθμ. 185/2010απόφασης του ΠολΠρωτοδικείου Ιωαννίνων,που δίκασε ως Εφετείο.

[…] Σύμφωνα με το άρθρο 288 παρ. 1 και 2 τουΑγροτικού Κώδικα (Β.Δ/τος της 29-10/6-12-1949περί κωδικοποιήσεως των αγροτικών νόμων),αντίστοιχο του άρθρου 283 του κωδικοποιηθέ-ντος με το Δ/μα της 9/10 Ιουλίου 1941 Αγροτι-κού Νόμου «η μεταβίβασις της κυριότητος τωνκλήρων των δημοσίων κτημάτων της Ηπείρουκαι Δυτικής Μακεδονίας (Ιμλιάκα), τα οποία πα-ρεχωρήθησαν εις τους συνεταιρισμούς των κλη-ρονομικών νομέων (μπασταινούχων) κατά τοάρθρο 24 του Αγροτικού Νόμου 2052 και 27 τουΝομού 2922, γίνεται μετά την ολοσχερή εξό-φληση του καθορισθέντος τιμήματος διά παρα-χωρητηρίου εγγράφου υπό του αρμοδίου προϊ-σταμένου εποικισμού, «το παραχωρητήριοντούτο, συντεταγμένον κατά τύπον εγκεκριμέ-νον υπό του Υπουργού Γεωργίας, μεταγράφεταιεπιμέλεια του ενδιαφερομένου εις τα οικεία βι-βλία των μεταγραφών και αποτελεί τον οριστι-κόν τίτλον κυριότητος του κλήρου». Περαιτέρωκατά το άρθρο 290 παρ. 1 του ιδίου Αγροτ. Κώδι-κα «εις απαλλοτριούμενα κτήματα αι μεν καλ-λιεργούμεναι, επ’ εμφυτεύσει γαίαι παραχωρού-νται κατά προτίμησιν εις τους κληρούχους εμ-


φυτευτάς αυτών, αι δε καλλιεργούμεναι κατά τοκρατούν εν Ηπείρω και Μακεδονία σύστημα τηςκληρονομικής νομής (μπάσταινα) εις τους κλη-ρονόμους νομής (μπασταινούχους)...». Εξάλλουκατά το άρθρο 79 παρ. 2 του Αγροτ. Κώδικα «οικατά τον Αγροτικόν Νόμον ως και οι υπό τηςΕπιτροπής Αποκαταστάσεως προσφύγων ή τουΔημοσίου ως διαδόχου ταύτης εν γένει αποκα-τασταθέντες και αποκαθιστάμενοι κληρούχοιγηγενείς και πρόσφυγες από της εγκαταστάσε-ως των εις τον χορηγηθέντα ή χορηγούμενοναυτοίς κλήρον θεωρούνται ως καλής πίστεωςνομής του κλήρου τούτου και προστατεύονταικατά πάσης διαταράξεως ή αποβολής είτε διοι-κητικώς... είτε και διά των περί νομής παραγγελ-μάτων και αγωγών ασκουμένων υπό του κλη-ρούχου». Επακολούθησε ο ν. 431/1968 (που άρ-χισε να ισχύει από της δημοσιεύσεώς του στηνΕφημερίδα της Κυβερνήσεως, ήτοι από της23/5/1968), και σύμφωνα με το άρθρο 1 παρά-γραφος 1 «από της ενάρξεως της ισχύος τουπαρόντος, επιφυλασσομένης της ισχύος του άρ-θρου 27 του ν.δ. 2185/1952 επιτρέπεται εις τουςκατά την επικοιστικήν εν γένει νομοθεσίαν κλη-ρούχους η διά δικαιοπραξιών εν ζωή εκποίησις ήοπωσδήποτε διάθεσις των πάσης φύσεως κλή-ρων των (γαιών, οικοπέδων κ.λπ.) υπό τον πε-ριορισμόν μόνον της μη κατατμήσεως των τεμα-χίων της οριστικής διανομής, όστις ισχύει καιεπί πάσης περαιτέρω μεταβιβάσεως» του ν.ΔΞΗ/1912, των διαταγμάτων περί δικαιοστασίουπου εκδόθηκαν σ’ εκτέλεση του νόμου αυτού,του άρθρου 21 του από 22.4/16.5.1926 ν.δ/τος«περί διοικητικής αποβολής από των κτημάτωντης Αεροπορικής Αμύνης» και του άρθρου 4 τουα.ν. 1539 1938, βάσει των οποίων αποκλείεται ηχρησικτησία επί δημοσίων κτημάτων, σαφώςπροκύπτει: α) ότι υπό την ισχύ των άνω διατάξε-ων οι κατά τον αγροτικό Νόμο ή τον ΑγροτικόΚώδικα αποκατασταθέντες κληρονομικοί νομείς(μπασταινούχοι) καθίστανται κύριοι του παρα-χωρηθέντος, σ’ αυτούς κλήρου από της μετα-γραφής του παραχωρητηρίου, β) ότι προ τουχρόνου τούτου, εφόσον πρόκειται περί δημό-σιων κτημάτων, ήταν υπό την ισχύ των άνω δια-τάξεων αδύνατη η κτήση της κυριότητος τωναπαρτιζόντων τον κλήρο αγροτεμαχίων υπό του

αποκατασταθέντος κληρονομικού νομέως (μπα-σταινούχου) ή των κληρονόμων του ή των ειδι-κών διαδόχων αυτών, με τακτική ή έκτακτη χρη-σικτησία.

Στην προκειμένη περίπτωση, όπως προκύπτειαπό την αναιρεσιβαλλόμενη απόφαση, το Πολυ-μελές Πρωτοδικείο, που δίκασε ως Εφετείο δέ-χτηκε τα εξής: «Με την υπ’ αριθμ. 33/1925 από-φαση της Επιτροπής Απαλλοτριώσεων Ιωαννί-νων έγινε διανομή του αγροκτήματος Σερβια-νών Ιωαννίνων και ειδικότερα καθορίστηκαν οιπρος διανομή εκτάσεις του εν λόγω αγροκτήμα-τος, καθώς και οι δικαιούχοι των ακινήτων πουπροέκυψαν με τη διανομή. Στη συνέχεια εκδό-θηκαν παραχωρητήριοι τίτλοι των εν λόγω εκτά-σεων. Έτσι, με τον υπ’ αριθμ. 119816/1958 τίτλοτης Διεύθυνσης Εποικισμού του Υπουργείου Γε-ωργίας, που μεταγράφηκε νόμιμα, παραχωρήθη-κε κλήρος, αποτελούμενος από 18 ακίνητα, συ-νολικής έκτασης 38.312 στρεμμάτων, κατ’ ισο-μοιρίαν, στους Ν. Μ., K. Μ. του Φ., (παππού τηςενάγουσας) και τον Π. Μ.. πρώτο των εναγομέ-νων. Με την ανωτέρω υπ’ αριθμ. 33/1925 απόφα-ση δεν ορίστηκε η τύχη των κτημάτων, τα οποίαήταν μπασταινουχικά, καλλιεργούνταν δηλαδήαπό την εποχή της Τουρκοκρατίας με το σύστη-μα της κληρονομικής νομής, μεταξύ δε αυτώνκαι του υπ’ αριθμ. ... αγρού, το οποίο ως μπά-σταινα δεν είχε περιληφθεί στον ανωτέρω μεαριθμό 119816/1958 τίτλο. Το υπ’ αριθμ. ... ακί-νητο (μπάσταινα), το οποίο αποτελεί και το επί-δικο, βρίσκεται στη θέση «...» της κτηματικήςπεριφέρειας Σερβιανών, έχει έκταση 6.000 τ.μ.και ήδη συνορεύει περιμετρικά με ακίνητα επίπλευράς Α-Β μήκους 44,97 μ. με ακίνητο ιδιο-κτησίας Λ. Χ., επί πλευράς Β-Γ μήκους 87,29 μ.εν μέρει με ακίνητο ιδιοκτησίας Α. Κ. και εν μέ-ρει με ακίνητο ιδιοκτησίας Κ. Φ., επί πλευρών Δ-Ε μήκους 45,31 μ. και Ε- Ζ μήκους 44,69 μ. μεακίνητο ιδιοκτησίας Ε. Μ. και επί πλευράς Ζ-Αμήκους 58,35 μ. με ακίνητο ιδιοκτησίας Χ. Μ.. Τοανωτέρω κληροτεμάχιο καλλιεργούσε ήδη απότο 1925 ως μπασταινούχος καλλιεργητής (κλη-ρονομικός νομέας) ο Κ. Μ. του Φ., παππούς τηςενάγουσας, ο οποίος με τον τρόπο αυτό θεωρεί-το νομέας του κλήρου, παραχωρήθηκε δε σ’ αυ-τόν δυνάμει της υπ’ αριθμ. 15/1998 απόφασης


της Επιτροπής Απαλλοτριώσεων Ιωαννίνων, ηοποία επανήλθε μετά από την υπ’ αριθμ.7775/27.08.1998 απόφαση του Νομάρχη Ιωαννί-νων, που ανέπεμψε την υπ’ αριθμ. 33/1925 αρχι-κή απόφαση της ίδιας ως άνω Επιτροπής προςσυμπλήρωση των κενών της και καθορισμό τωνμπασταινουχικών κτημάτων. Στο μεταξύ ο Κ. Μ.απεβίωσε το έτος 1965, καταλείποντας την υπ’αριθμ. .../03.07.1962 δημόσια διαθήκη, συντα-χθείσα ενώπιον του άλλοτε συμβολαιογράφουΙωαννίνων..., η οποία δημοσιεύτηκε νόμιμα με ταυπ’ αριθμ. 15/25.01.1978 πρακτικά συνεδριάσε-ως του Μονομελούς Πρωτοδικείου Ιωαννίνων.Με την ανωτέρω διαθήκη ο διαθέτης, αφού πε-ριόρισε κατά κύριο λόγο τα τέκνα του στη νόμι-μη μοίρα τους, πλην της θυγατέρας του Γ., στηνοποία κατέλειπε δύο αγρούς, όλη την υπόλοιπηπεριουσία του άφησε τον υιό του, Σ. Μ., πατέρατης ενάγουσας. Ο τελευταίος μετά το θάνατοτου αρχικού κληρούχου, το 1965, εγκαταστάθη-κε, ως κληρονόμος του μπασταινούχου, στη νο-μή, μεταξύ άλλων, και του εν λόγω κληροτεμα-χίου (με αριθμό...). Περαιτέρω, αποδείχθηκε ότιο Σ. Μ., ο όποιος συνέχισε να νέμεται το εν λό-γω κληροτεμάχιο ως κληρονόμος του μπασται-νούχου, παραχώρησε άτυπα το έτος 1968, ωςπροίκα, το εν λόγω ακίνητο στην θυγατέρα του,Α. συζ. Π. Χ. (ενάγουσα), έκτοτε η τελευταία τοκαλλιεργούσε. Η ανωτέρω, όμως, δεν απέκτησετη νομή του πιο πάνω κληροτεμαχίου, καθώς,όπως, εκτέθηκε στη νομική σκέψη, μόνον ο κλη-ρούχος και οι κληρονόμοι του θεωρούνταν πλα-σματικοί νομείς του κληροτεμαχίου (άρθρα 79,26, 74,180, 203 και 290 Αγροτικού Κώδικα) καισυνεπώς αυτό ήταν ανεπίδεκτο νομής άλλου,έστω κι αν έλαβε χώρα ειδική διαδοχή, ενώ δεναπέκτησε τη νομή του ούτε μετά τη θέση σεισχύ του α.ν. 431/1968, ήτοι την 23.05.1968,οπότε έπαυσαν ο κληρούχος και οι κληρονόμοιτου να θεωρούνται πλασματικοί νομείς του κλή-ρου, διότι πριν την απόκτηση της κυριότητας τουκλήρου από τον κληρούχο ο τελευταίος δενμπορεί να διαθέσει τον κλήρο σε τρίτο και, επο-μένως, ο τρίτος δεν μπορεί να αποκτήσει τη νο-μή του κλήρου. Κατ’ ακολουθία των ανωτέρωπαρά την προαναφερθείσα άτυπη αυτή μεταβί-βαση του κλήρου στην ενάγουσα, νομέας αυτού

εξακολουθούσε να είναι ο πατέρας της (κληρο-νόμος του αρχικού κληρούχου της μπάσταινας),καθώς αυτός δεν είχε εισέτι καταστεί κύριος(του ακινήτου) με την έκδοση και μεταγραφήτου σχετικού παραχωρητηρίου. Ο τελευταίος, οοποίος απεβίωσε στις 30.06.2006. άφησε τηναπό 07.04.1997 ιδιόγραφη διαθήκη, δημοσιευ-θείσα με τα υπ’ αριθμ. 10/2001 πρακτικά συνε-δριάσεως του Μονομελούς Πρωτοδικείου Ιωαν-νίνων και κηρυχθείσα κυρία με την υπ’ αριθμ.1/2001 απόφαση του ίδιου Δικαστηρίου. Στην ενλόγω διαθήκη μνημονεύεται ότι ο διαθέτης κα-ταλείπει στην θυγατέρα του (ενάγουσα) τα μεαριθμ. 61 και 62 ακίνητα, καθώς και «όσα άλλατης έδωσε κατά το γάμο της και μεταγενέστε-ρα». Μεταξύ των ακινήτων που ο διαθέτης είχεπαραχωρήσει εν ζωή στη θυγατέρα του μεαφορμή το γάμο της (προίκα) ήταν και το επίδικοκληροτεμάχιο, στο οποίο, όμως ήταν κατά νομι-κό πλάσμα νομέας. Για τους λόγους που εκτε-νώς αναφέρθηκαν (έλλειψη κυριότητας στοπρόσωπο του κληρούχου), η ανωτέρω εν ζωήδιάθεση ήταν ανίσχυρη, επομένως, η συγκεκρι-μένη διάταξη διαθήκης, με την οποία ο διαθέτηςκατέλειπε στην θυγατέρα του τη νομή επί τουεπίδικου κλήρου (εφόσον δεν είχε εισέτι απο-κτήσει δικαίωμα κυριότητας) είναι ισχυρή, καθό-τι δεν αφορά περιουσιακό στοιχείο που κατά τοχρόνο της σύνταξης της διαθήκης και επαγωγήςτης κληρονομιάς ανήκε στην ενάγουσα, απορρι-πτόμενου του επαναφερόμενου με τον πρώτολόγο εφέσεως σχετικού ισχυρισμού των εκκα-λούντων. Συνακόλουθα. με την εν λόγω διάταξηο Σ. Μ. περιέλαβε και το επίδικο κληροτεμάχιο(με αριθμό...), εγκαθιστώντας τοιουτοτρόπωςτην ενάγουσα θυγατέρα του εκ διαθήκης κληρο-νόμο και ως προς αυτό. Ενόψει των ανωτέρω,και εφόσον δεν καταλείπεται αμφιβολία στο Δι-καστήριο ότι με την εν λόγω διάταξη ο διαθέτηςεγκατέστησε κληρονόμο του την ενάγουσα καιως προς το επίδικο περιουσιακό στοιχείο (νομήεπί του κλήρου), δεν τίθεται θέμα προσφυγήςτου Δικαστηρίου στην ερμηνευτική διάταξη τουάρθρου 173 ΑΚ και αναζήτησης της αληθούςβούλησης του διαθέτη. Περαιτέρω, αποδείχθηκεότι με την υπ’ αριθμ. 7775/27.08.1997 απόφασητου ο Νομάρχης Ιωαννίνων ανέπεμψε στην Επι-


τροπή Απαλλοτριώσεων Νομού Ιωαννίνων τηνυπ’ αριθμ. 33/1925 απόφαση για συμπλήρωσητων κενών και προκειμένου να καθορίσει αυτή(Επιτροπή) τα μπασταινουχικά τμήματα πουαναγράφονται στον πίνακα της οριστικής διανο-μής του έτους 1935 του αγροκτήματος «...» κα-θώς και τους δικαιούχους αυτών. Έτσι, η εν λό-γω Επιτροπή με την υπ’ αριθμ. 15/1998 απόφασητης χαρακτήρισε ως μπασταινουχικό το επίδικομε αριθμό... κληροτεμάχιο... το οποίο και παρα-χώρησε προνομιακά στον κληρονομικό νομέααυτού, Κ. Μ. του Φ. (παππού της ενάγουσας),κατ’ εφαρμογή και της διάταξης του άρθρου 290Αγροτικού Κώδικα, καθότι διαπιστώθηκε ότι κα-τά το έτος 1925 το κατείχε και το καλλιεργούσεως κληρονομικός νομέας (μπασταινούχος). Ακο-λούθως εκδόθηκε ο υπ’ αριθμ. 16395/1999 τίτ-λος της Διεύθυνσης Γεωργίας της ΝομαρχιακήςΑυτοδιοίκησης Ιωαννίνων, με τον οποίο παρα-χωρήθηκε το υπ’ αριθμ. ... κληροτεμάχιο στοναρχικό κληρούχο Κ. Μ. του Φ., ο τίτλος δε αυτόςμεταγράφηκε νόμιμα στα βιβλία μεταγραφώντου Υποθηκοφυλακείου Ιωαννίνων στις29.06.2006 (στον τόμο... και α.α 6). Ο ως άνω υπ’αριθμ. 16395/1999 τίτλος, ο οποίος εκδόθηκεστο όνομα του αρχικού νομέα (Κ. Μ.) και μετα-γράφηκε νόμιμα στα βιβλία μεταγραφών τουΥποθηκοφυλακείου Ιωαννίνων στις 25.06.2006(στον τόμο... και αριθμ. 6), αποτελεί και τον ορι-στικό τίτλο κυριότητας του επίδικου ακινήτου,σύμφωνα με τις διατάξεις των άρθρων 288 επ.του Αγροτικού Κώδικα, που διέπουν το καθε-στώς των δημοσίων κτημάτων (ιμλιακίων) τηςΗπείρου. Περαιτέρω, με την υπ' αριθμ. .../2006δήλωση αποδοχής κληρονομιάς της συμβολαιο-γράφου Ιωαννίνων..., που μεταγράφηκε νόμιμαστα βιβλία μεταγραφών του ΥποθηκοφυλακείουΙωαννίνων (στον τόμο... και αριθμό 8), η ενάγου-σα αποδέχθηκε την επαχθείσα από τον πατέρατης κληρονομιά (μεταξύ δε των κληρονομιαίωνπεριλαμβάνεται και το υπ’ αριθμ. ... κληροτεμά-χιο), προηγουμένως δε αποδέχθηκε με την υπ’αριθμ. .../2006 δήλωση αποδοχής κληρονομιάςτης ίδιας ως άνω συμβολαιογράφου, που μετα-γράφηκε νόμιμα (στον τόμο... και αριθμό...), γιαλογαριασμό του πατέρα της, την επαχθείσαστον τελευταίο δυνάμει της με αριθμ. .../1962

δημόσιας διαθήκης, κληρονομία. Μετά την έκδο-ση και μεταγραφή, επομένως, του οριστικού τίτ-λου κυριότητας στο όνομα του αρχικού κληρο-νομικού νομέα (μπασταινούχου), Κ. Μ., αυτόςκατέστη κύριος του επιδίκου (πριν δε την ημερο-μηνία αυτή ο ίδιος και ο κληρονόμος του, ήτοι ουιός του Σ. Μ. και μετέπειτα η κληρονόμος του,ενάγουσα, είχαν πλασματική νομή επ’ αυτού),ενώ μετά την αποδοχή κληρονομίας εκ μέρουςτης ενάγουσας και την σχετική μεταγραφή τηςπράξης αποδοχής, η τελευταία κατέστη κυρίααυτού κατά τρόπο παράγωγο. Περαιτέρω και σεσχέση με τον επαφερόμενο με τον τρίτο λόγοεφέσεως ισχυρισμό των εκκαλούντων περί συ-γκυριότητάς τους κατά ποσοστό 50% εξ αδιαι-ρέτου επί του επιδίκου, την οποία απέκτησαν μετη συνεχή και αδιάλειπτη άσκηση διακατοχικώνπράξεων διάνοια κυρίου από το 1950 μέχρι καιτο 2006 (καλλιέργεια σε τμήμα του επιδίκουεκτάσεως τριών στρεμμάτων), δηλονότι με ταπροσόντα της έκτακτης χρησικτησίας, τούτοςαλυσιτελώς προβάλλεται, καθώς ουδεμία έννο-μη επιρροή ασκεί στην ένδικη υπόθεση. Και τού-το, διότι, αληθή υποτιθέμενα τα ως άνω επικα-λούμενα, μέχρι την ημερομηνία μεταγραφήςτου εκδοθέντος υπέρ του απώτατου δικαιοπα-ρόχου της ενάγουσας οριστικού τίτλου κυριότη-τας (16395/1999) της Διεύθυνσης Γεωργίας τηςΝ. Α. Ιωαννίνων την 25.06.2006, το επίδικο ακί-νητο ανήκε στο Ελληνικό Δημόσιο (ιμλιάκιο) καιδεν μπορούσε ως τότε να χρησιδεσποθεί απότους εναγομένους».

Ακολούθως το Εφετείο, απέρριψε την έφεσητων αναιρεσειόντων και επικύρωσε την εκκα-λουμένη απόφαση, η οποία έκανε δεκτή την έν-δικη διεκδικητική αγωγή της αναιρεσίβλητης.Με αυτά που δέχτηκε και έτσι που έκρινε τοΕφετείο ορθά εφάρμοσε τις ως άνω ουσιαστι-κού δικαίου διατάξεις, που ήσαν εφαρμοστέεςστην προκειμένη περίπτωση, η δε περιεχομένηστον πρώτο λόγο αναίρεσης αιτίαση από τοναριθμό 1 του άρθρου 560 ΚΠολΔ με την οποίαψέγεται το Πολυμελές Πρωτοδικείο, που δίκασεως Εφετείο, ότι παραβίασε τις διατάξεις των νό-μων που αναγράφονται στο ανωτέρω παραχω-ρητήριο και την απόφαση του Υπουργού που κύ-ρωσε την οριστική διανομή του αγροκτήματος,


Σερβιανών Ιωαννίνων, είναι απορριπτέα, πέραντης αοριστίας της, αφού δεν αναφέρονται οιδιατάξεις αυτές και δεν είναι δυνατή η παραπο-μπή σε άλλα έγγραφα, ως αβάσιμη, αφού οι αο-ρίστως φερόμενες ως παραβιασθείσες διατά-ξεις του Αγροτικού Κώδικα δεν ήσαν εφαρμο-στέες στην προκειμένη περίπτωση. […]

ΑΡΕΙΟΥ ΠΑΓΟΥ Υπ’ αριθ. 1281/2013 (Τμ. Γ΄ Πολ.)

Ερμηνεία των συμβάσεων σύμφωνα με τουςερμηνευτικούς κανόνες των άρθρων 173 και200 ΑΚ. Προϋπόθεση για την προσφυγή στιςσχετικές διατάξεις αποτελεί η ύπαρξη αμφιβο-λίας και κενού στη δήλωση βούλησης του δι-καιοπρακτούντα. Τέτοια περίπτωση δεν υφί-σταται είτε όταν ο δηλών εκφράστηκε σαφώςκαι περιέλαβε στη δήλωσή του όλα όσα θέλη-σε, είτε όταν στη ρητή δήλωση της βούλησηςτου συμβαλλομένου επί διάταξης νόμου πουπεριέχει κανόνα αναγκαστικού δικαίου προσ-δίδονται έννομες συνέπειες και επί πραγμά-των που δεν περιελήφθησαν στη δήλωση. Με-ταβίβαση ακινήτου. Η μη αναφορά στη μεταβι-βαστική της κυριότητας ακινήτου σύμβασητων πάνω σε αυτό υφιστάμενων κτισμάτων,δεν αποτελεί κενό της σύμβασης που να δικαι-ολογεί ερμηνεία αυτής, επειδή η δηλωθείσαβούληση για τη μεταβίβαση της κυριότηταςακινήτου περιλαμβάνει και τα πάνω σε αυτόκτίσματα, δυνάμει της ρητής και αναγκαστι-κού δικαίου διάταξης νόμου. Μη αναγκαία γιατην πληρότητα της δήλωσης βούλησης τουδωρητή η μνεία της επί του μεταβιβαζομένουακινήτου υπάρχουσας οικίας, δεδομένου ότι ηδηλωθείσα βούληση αυτού περί μεταβιβάσεωςτης κυριότητας ακινήτου περιλαμβάνει, σύμ-φωνα με το άρθρο 953 ΑΚ και την υπάρχουσασε αυτή οικία. Το δικαστήριο απορρίπτει τηναναίρεση κατά της υπ’ αριθμ. 787/2009 απόφα-σης ΕφετΠατρ.

[…] Επειδή οι ερμηνευτικοί κανόνες των άρθρων

173 και 200 του ΑΚ, που εκφράζουν γενικότερεςερμηνευτικές αρχές, εφαρμόζονται σε κάθε πε-ρίπτωση κατά την οποία υπάρχει κενό στην ερ-μηνευόμενη σύμβαση η αμφιβολία ως προς τιςδηλώσεις βούλησης των συμβληθέντων. Εξάλ-λου, κατά τις διατάξεις των αρ. 1 και 19 του άρ-θρου 559 Κ.Πολ.Δ., αναίρεση επιτρέπεται αν πα-ραβιάσθηκαν, ευθέως ή εκ πλαγίου, οι ερμηνευ-τικοί ως άνω κανόνες των δικαιοπραξιών. Το δι-καστήριο παραβιάζει τους ερμηνευτικούς αυ-τούς κανόνες όταν, καίτοι ανελέγκτως διαπι-στώνει, έστω και εμμέσως, την ύπαρξη κενού ήαμφιβολίας στις δηλώσεις βούλησης των δικαιο-πρακτούντων και εντεύθεν την ανάγκη συμπλή-ρωσης ή ερμηνείας τους, παραλείπει να προ-σφύγει, για τη συμπλήρωση ή ερμηνεία τους,στις διατάξεις των πιο πάνω άρθρων, ή προ-σφεύγει στην εφαρμογή των διατάξεων αυτώνκαι τη συμπλήρωση ή ερμηνεία της δικαιοπρα-ξίας, καίτοι δέχεται, επίσης ανελέγκτως, ότι ηδικαιοπραξία είναι πλήρης και σαφής και δενέχει ανάγκη συμπληρώσεως ή ερμηνείας ή προ-βαίνει σε κακή εφαρμογή τους (ΑΠ 1176/2012,ΑΠ 255/2009, ΑΠ 254/2003, ΑΠ 142/2003, ΑΠ110/2001). Δεν δημιουργείται δε αμφιβολία καιδεν υπάρχει κενό στη δήλωση βούλησης, είτεστην περίπτωση που ο δηλών εκφράστηκε σα-φώς και περιέλαβε στη δήλωσή του όλα όσα θέ-λησε, είτε στην περίπτωση που στη ρητή δήλω-ση της βούλησης του συμβαλλομένου διάταξηνόμου που περιέχει κανόνα αναγκαστικού δικαί-ου προσδίδει έννομες συνέπειες και επί πραγ-μάτων που δεν περιελήφθησαν στη δήλωση. Ηδεύτερη περίπτωση συντρέχει και στη μεταβίβα-ση ακινήτου με κάποια απαλλοτριωτική της κυ-ριότητας σύμβαση στην οποία περιγράφεται μεντο ακίνητο (έδαφος, γήπεδο, οικόπεδο, αγρός),χωρίς όμως να γίνεται μνεία των πάνω σ’ αυτόσυστατικών του και μάλιστα των ουσιωδών καιως εκ τούτου αναποχωρίστων, όπως είναι και ταπάνω σ’ αυτό κτίσματα. Πράγματι, στην περί-πτωση αυτή τα προαναφερθέντα συστατικά ακο-λουθούν τη νομική τύχη του κυρίου, όπως προ-κύπτει από τον κανόνα αναγκαστικού δικαίουπου θέτει η διάταξη του άρθρου 953 ΑΚ, κατάτην οποία συστατικό μέρος πράγματος, που δενμπορεί να αποχωριστεί από το κύριο πράγμα χω-


ρίς βλάβη αυτού του ίδιου ή του κυρίου πράγμα-τος ή χωρίς αλλοίωση της ουσίας ή του προορι-σμού του, όπως είναι κατά την αποκλειστικήαπαρίθμηση του άρθρου 954 ΑΚ, τα με το έδα-φος σταθερά συνδεδεμένα οικοδομήματα, ακο-λουθούν τη νομική τύχη του κυρίου πράγματος.Επομένως εμπράγματη δικαιοπραξία που αφοράτο κύριο πράγμα περιλαμβάνει κατά νομική ανά-γκη χωρίς άλλο και το συστατικό αυτού. Η μημνεία, συνεπώς, σε σύμβαση μεταβιβαστική τηςκυριότητας ακινήτου των πάνω σ’ αυτό υπαρχό-ντων κτισμάτων, δεν αποτελεί κενό της σύμβα-σης που να δικαιολογεί ερμηνεία αυτής, επειδήη δηλωθείσα βούληση για τη μεταβίβαση της κυ-ριότητας ακινήτου περιλαμβάνει, κατά τα προε-κτεθέντα και τα πάνω σ’ αυτό κτίσματα, δυνάμειρητής και αναγκαστικού δικαίου διάταξης νό-μου.

Με τους δύο πρώτους λόγους της αναίρεσης,από τους αριθμούς 1 και 19 του άρθρου 559Κ.Πολ.Δ., οι αναιρεσείοντες προβάλλουν την αι-τίαση ότι ο αναιρεσίβλητος με την ένδικη αγωγήτου ζήτησε να αναγνωριστεί κύριος του σ’ αυτήπεριγραφομένου ακινήτου 4010 τ.μ., η κυριότη-τα του οποίου περιήλθε σε αυτόν με δωρεά τουπατέρα του Δ. Κ., δυνάμει των υπ’ αρ. ...και.../1982 συμβολαίων του συμβολαιογρά-φου..., που μεταγράφηκαν νόμιμα, ότι τα δωρη-τήρια αυτά συμβόλαια δεν κάνουν καμιά μνείαοικίας που βρίσκεται ανάμεσα στις ιδιοκτησίεςτους και ότι, ως εκ τούτου, απ’ αυτά δεν προκύ-πτει ότι η οικία αυτή δωρήθηκε στον αναιρεσί-βλητο. Ότι το Εφετείο, το οποίο, αφού δέχθηκετην ένδικη αγωγή, απέρριψε κατ’ ουσίαν τηνέφεση των αναιρεσειόντων κατά της απόφασηςτου Πρωτοβαθμίου δικαστηρίου, που είχε κρίνειομοίως επικυρώνοντας την απόφαση αυτή. Τέ-λος ότι το Εφετείο, παρόλο που δέχθηκε τηνύπαρξη κενού και αμφίβολων σημείων αναφορι-κά με τη μεταβίβαση ή όχι της επίδικης οικίαςστον αναιρεσίβλητο με τα πιο πάνω δωρητήριασυμβόλαια δεν προέβη σε ερμηνεία των συμβά-σεων αυτών και έτσι παραβίασε ευθέως και εκπλαγίου τους ερμηνευτικούς κανόνες των άρ-θρων 173 και 200 ΑΚ, με το να μην προσφύγεισε αυτούς. Όμως, σύμφωνα με τη σκέψη πουπροηγήθηκε, και αν ακόμη γινόταν δεκτός ως

αληθινός ο ισχυρισμός των αναιρεσειόντων ότιο δωρητής δεν ήθελε να περιλάβει στην πιο πά-νω δωρεά την επίδικη οικία (την οποία διέθεσεμεταγενέστερα με την 162/2001 διαθήκη του),δεν μπορεί να αποτελέσει αντικείμενο ερμηνεί-ας, κατά τις διατάξεις των άρθρων 173 και 200ΑΚ, η περιεχομένη στα συμβόλαια αυτά δήλωσηβούλησης του δωρητή, επειδή δεν υπάρχει ασά-φεια ή κενό σ’ αυτήν, ενόψει του ότι δεν είναιαναγκαία για την πληρότητα της δήλωσης βού-λησης η μνεία της επί του μεταβιβαζομένου ακι-νήτου υπάρχουσας οικίας, δεδομένου ότι η δη-λωθείσα βούληση του δωρητή περί μεταβιβάσε-ως της κυριότητας ακινήτου περιλαμβάνει, σύμ-φωνα με το άρθρο 953 ΑΚ και το υπάρχον σε αυ-τό οικοδόμημα (επίδικη οικία). […]

ΑΡΕΙΟΥ ΠΑΓΟΥΥπ’ αριθ. 2124/2013 (Tμ. Γ΄ Πολ.)

Τακτική χρησικτησία επί ακινήτου . Νόμιμο τίτ-λο προς απόκτηση κυριότητας ακινήτου με τα-κτική χρησικτησία αποτελεί και η κληρονομίαυπό την προϋπόθεση ότι έχει μεταγραφεί η δή-λωση αποδοχής της κληρονομίας ή το σχετικόκληρονομητήριο. Δεδομένου δε ότι εδώ η με-ταγραφή ενεργεί αναδρομικά, αρκεί αυτή ναγίνει και μεταγενεστέρως και δεν εμποδίζεταιη χρησικτησία εξαιτίας του ότι δεν υπήρχε κα-τά το χρόνο της κτήσεως της νομής (ΑΠ1789/2012, 485/2010, 849/2007, 448/2001,408/1985). Συνεπώς και εφόσον, προκειμένουπερί ακινήτου, επακολουθήσει μεταγραφή τηςαποδοχής της κληρονομίας, η τακτική χρησι-κτησία υπολογίζεται από τη στιγμή κατά τηνοποία ο κάτοχος με καλή πίστη θα αρχίσει ναεξουσιάζει φυσικώς το πράγμα με διάνοια κυ-ρίου (ΑΠ 448/2001). (Αναιρεί και παραπέμπειστο ίδιο δικαστήριο για περαιτέρω εκδίκαση).

[…] Από τις διατάξεις των άρθρων 1041, 1042και 1044 ΑΚ, προκύπτει ότι για να αποκτήσει κά-ποιος κυριότητα σε ακίνητο με τακτική χρησι-κτησία, απαιτούνται φυσική εξουσίαση τουπράγματος με διάνοια κυρίου (νομή), καλή πίστη


που πρέπει να υπάρχει κατά το χρόνο κατά τονοποίο αποκτάται η νομή, νόμιμος τίτλος, πράγμαδεκτικό χρησικτησίας και παρέλευση δεκαετίας.Ειδικότερα ως προς το στοιχείο της καλής πί-στης, αυτό συντρέχει όταν ο νομέας με βάση ταεκάστοτε συντρέχοντα περιστατικά έχει κατάτην κτήση της νομής την πεποίθηση, η οποία δενοφείλεται σε βαριά αμέλεια, ότι απέκτησε τηνκυριότητα. Εξάλλου, κατά τις διατάξεις των άρ-θρων 1041, 1193, 1195, 1198, 1199 και 1846 ΑΚνόμιμο τίτλο προς απόκτηση κυριότητας ακινή-του με τακτική χρησικτησία αποτελεί και η κλη-ρονομία υπό την προϋπόθεση ότι έχει μεταγρα-φεί η δήλωση αποδοχής της κληρονομίας ή τοσχετικό κληρονομητήριο. Δεδομένου δε ότι εδώη μεταγραφή ενεργεί αναδρομικά (άρθρο 1199ΑΚ) αρκεί αυτή να γίνει και μεταγενεστέρως καιδεν εμποδίζεται η χρησικτησία εξαιτίας του ότιδεν υπήρχε κατά το χρόνο της κτήσεως της νο-μής (ΑΠ 1789/2012, ΑΠ 485/2010, ΑΠ 849/2007,ΑΠ 448/2001, ΑΠ 408/1985). Συνεπώς και εφό-σον, προκειμένου περί ακινήτου, επακολουθήσειμεταγραφή της αποδοχής της κληρονομίας, ητακτική χρησικτησία υπολογίζεται από τη στιγμήκατά την οποία ο κάτοχος με καλή πίστη θα αρ-χίσει να εξουσιάζει φυσικώς το πράγμα με διά-νοια κυρίου (ΑΠ 448/2001). Περαιτέρω, κατά τηδιάταξη του άρθρου 560 αριθ. 1 εδ. α΄ ΚΠολΔ,κατά των αποφάσεων των πρωτοδικείων που εκ-δίδονται σε εφέσεις κατά αποφάσεων των ειρη-νοδικείων αναίρεση επιτρέπεται και αν παραβιά-σθηκε κανόνας του ουσιαστικού δικαίου, στονοποίο περιλαμβάνονται και οι ερμηνευτικοί κα-νόνες των δικαιοπραξιών. Ο λόγος αυτός αναί-ρεσης, για ευθεία παραβίαση κανόνα ουσιαστι-κού δικαίου, ιδρύεται αν αυτός δεν εφαρμόστη-κε, ενώ συνέτρεχαν οι προϋποθέσεις εφαρμο-γής του, ή αν εφαρμόστηκε, ενώ δεν έπρεπε,καθώς και αν το δικαστήριο προσέδωσε στονεφαρμοστέο κανόνα έννοια διαφορετική απότην αληθινή. Στην περίπτωση που το δικαστήριοέκρινε κατ’ ουσίαν την υπόθεση, η παραβίασηκανόνα ουσιαστικού δικαίου κρίνεται ενόψειτων πραγματικών περιστατικών που ανελέ-γκτως δέχθηκε ότι αποδείχθηκαν το δικαστήριοτης ουσίας και της υπαγωγής αυτών στο νόμοκαι ιδρύεται ο λόγος αυτός αναίρεσης αν οι

πραγματικές παραδοχές της απόφασης καθι-στούν φανερή την παραβίαση. Τούτο συμβαίνειόταν το δικαστήριο εφάρμοσε το νόμο, παρότιτα πραγματικά περιστατικά που δέχθηκε ότιαποδείχθηκαν δεν ήταν αρκετά για την εφαρμο-γή του ή δεν εφάρμοσε το νόμο, παρότι ταπραγματικά περιστατικά που δέχθηκε αρκούσανγια την εφαρμογή του, καθώς και όταν προέβησε εσφαλμένη υπαγωγή των πραγματικών περι-στατικών σε διάταξη στο πραγματικό της οποίαςαυτά δεν υπάγονται. Στην προκείμενη περίπτω-ση, όπως προκύπτει από την επισκόπηση τουαντιγράφου της προσβαλλόμενης απόφασήςτου, το Πολυμελές Πρωτοδικείο Άμφισσας, πουδίκασε ως Εφετείο, δέχθηκε ότι, από τα κατ’ εί-δος αναφερόμενα αποδεικτικά μέσα, αποδεί-χθηκαν τα ακόλουθα κρίσιμα πραγματικά περι-στατικά, αναφορικά με την ένδικη διεκδικητικήκυριότητας αγωγή της αναιρεσείουσας: «Το επί-δικο ακίνητο, το οποίο είναι μη άρτιο και μη οικο-δομήσιμο και απεικονίζεται στο συνταχθέν τομήνα Απρίλιο του έτους 1999 τοπογραφικό διά-γραμμα του αρχιτέκτονα-πολιτικού μηχανικούΘ. Κ. με τα αλφαβητικά στοιχεία Α-Β-Γ-Δ-Ε-Ζ-Η-Θ-Ι-Α, βρίσκεται στη θέση «...» της κτηματικήςπεριφέρειας του Δημοτικού Διαμερίσματος…του ομώνυμου Δήμου του Νομού.., έχει έκταση2.265 τετραγωνικών μέτρων, και συνορεύει γύ-ρωθεν με ιδιοκτησίες Δ. Κ., Κ, Α. και Α. Π.. Κατάτο παρελθόν, ο επίδικος αγρός ανήκε στην κυ-ριότητα της Ε. Κ. του Ι. και της Ζ., γεγονός τοοποίο συνομολογείται από όλους τους διαδί-κους, και η οποία απεβίωσε αδιάθετη στις28.8.1959, και χωρίς να έχει σύζυγο και κατιό-ντες. Στο σημείο αυτό πρέπει να σημειωθεί ότι ηπροαναφερθείσα εργαζόταν ως οικιακή βοηθόςστο πατρικό σπίτι της ενάγουσας. Ο ισχυρισμόςτης τελευταίας ότι ο επίδικος αγρός είχε πε-ριέλθει κατά το έτος 1955 στην κυριότητα τουπατέρα της Ι. Α. Ζ. με αγορά από την Ε. Κ., δυνά-μει ιδιωτικού εγγράφου, και ότι έκτοτε αυτός (Ι.Ζ.) τον καλλιεργούσε νεμόμενος αυτόν συνε-χώς και αδιαταράκτως μέχρι τις 16.4.1985, οπό-τε και απεβίωσε, καταστάς τοιουτοτρόπως κύ-ριος αυτού (επιδίκου) με τα προσόντα της έκτα-κτης χρησικτησίας, δεν αποδείχθηκε από κάποιοασφαλές αποδεικτικό μέσο της δικογραφίας,


δεδομένου άλλωστε ότι η ενάγουσα δεν προ-σκομίζει το επικαλούμενο από αυτήν ιδιωτικόέγγραφο πώλησης του επιδίκου, ούτε όμως καιη κατάθεση του μάρτυρα απόδειξης υπήρξε σα-φής και ορισμένη σχετικά με τα προαναφερόμε-να, καθόσον αυτός δεν ανέφερε αφενός το χρό-νο σύναψης της επικαλούμενης σύμβασης ή ταυπόλοιπα επιμέρους στοιχεία αυτής, όπως τούψος του τιμήματος, και αφετέρου ποιες ήταν οιπράξεις νομής που άσκησε ο Ι. Ζ. επί του επίδι-κου ακινήτου, ενώ παράλληλα δεν έχει ιδία γνώ-ση και αντίληψη των παραπάνω πραγματικώνπεριστατικών, καθόσον όσα αυτός καταθέτει εί-ναι προϊόν των συζητήσεων που είχε στο πα-ρελθόν με το Γ. Ζ. Αλλά και οι ενόρκως βεβαιώ-σαντες μάρτυρες της ενάγουσας δεν επιβεβαί-ωσαν τα ως άνω υποστηριζόμενα από την τε-λευταία (ενάγουσα), λαμβανομένου υπόψη ότιουδέν αναφέρουν για το προλεχθέν ιδιωτικό έγ-γραφο καθώς και για πράξεις νομής από τον Ι. Ζ.επί του επίδικου αγρού. Κατόπιν τούτων, καθί-σταται σαφές ότι δεν αποδείχθηκε από κάποιοαποδεικτικό στοιχείο της δικογραφίας, ή, επι-πρόσθετα από κάποια μαρτυρική κατάθεση ότι οδικαιοπάροχος της ενάγουσας είχε στη νομήτου για μια εικοσαετία τον προαναφερόμενοαγρό, κατά τρόπο ώστε να καταστεί κύριος αυ-τού με τα προσόντα της έκτακτης χρησικτησίας,και ως εκ τούτου ούτε και η ίδια η ενάγουσα κα-τέστη κυρία του ακινήτου κατά το χρόνο του θα-νάτου του πατέρα της (Ι. Ζ.) με κληρονομική δια-δοχή, όπως αυτή διατείνεται. Επίσης, αποδεί-χθηκε ότι ο πατέρας της ενάγουσας πριν από τοθάνατό του είχε συντάξει την από 3.7.1984 ιδιό-γραφη διαθήκη του, η οποία δημοσιεύθηκε νόμι-μα από το Μονομελές Πρωτοδικείο Αθηνών κα-τά τη συνεδρίαση της 11.11.1987 με το με αριθ-μό .../6.11.1987 πρακτικό, καταχωρήθηκε στα βι-βλία διαθηκών του Πρωτοδικείου Αθηνών στοντόμο... με αύξοντα αριθμό… και κηρύχθηκε κυ-ρία με την 1178/1987 απόφαση του ιδίου Πρωτο-δικείου. Στην τέταρτη δε σελίδα αυτής με τοαριθμητικό στοιχείο Α12 ο διαθέτης αναφέρειότι εγκαθιστά τη θυγατέρα του Α. (ήτοι την ενά-γουσα) κληρονόμο μεταξύ άλλων και «επί ενόςαγροκτήματος επιφανείας τριών στρεμμάτωνκειμένου εις την αυτήν περιφέρειαν (…) και εις

θέσιν... ή ... ή ... , συνορευόμενον γύρωθεν μεκληρονόμους Π. Τ., Ι. Κ. και κληρονόμους Κ. Ι.(Ν.) περιελθόντος εις εμέ εξ αγοράς παρά τηςΕ. Ι. Κ., δυνάμει ιδιωτικού εγγράφου και εν πάσειπεριπτώσει δυνάμει χρησικτησίας κατά το θάνα-τό της». Εξάλλου, η ενάγουσα από το χρόνο δη-μοσίευσης της διαθήκης (6.11.1987), κατά τονοποίο και πληροφορήθηκε το περιεχόμενό της,άρχισε να νέμεται το ως άνω ακίνητο (που ανα-φέρεται στο αριθμητικό στοιχείο Α12 της διαθή-κης) με καλή πίστη, διότι θεωρούσε εύλογα ότιανήκε στην κυριότητα του πατέρα της. Κατόπιντούτων, η ενάγουσα επέτρεπε στον… να βόσκεισε αυτό (ακίνητο) τα ζώα του, ενώ πρέπει να ση-μειωθεί ότι κάθε φορά που ερχόταν (η ενάγου-σα) από την Αθήνα (τόπο κατοικίας της) στην…επισκεπτόταν και επέβλεπε τον επίδικο αγρό.Επιπλέον, (η ενάγουσα) προέβη το έτος 1988 σεδήλωση του ως άνω ακινήτου στον αρμόδιο οι-κονομικό έφορο Λιδορικίου προκειμένου ναυπολογισθεί ο φόρος κληρονομιάς, συμπεριέλα-βε αυτό ως περιουσιακό στοιχείο στη φορολογι-κή δήλωση ακίνητων περιουσιακών στοιχείων(Ε9) των οικονομικών ετών 1997 και 2005, ανέ-θεσε στον αρχιτέκτονα μηχανικό Θ. Κ. τη σύντα-ξη τοπογραφικού διαγράμματος, κατά τρόποώστε να εμφαίνονται οι πλευρικές διαστάσειςκαι τα ακριβή όριά του, και αποδέχθηκε αυτό ωςκληρονομιαίο ακίνητο με την ... /15.9.1992 δή-λωση αποδοχής κληρονομιάς ενώπιον της Συμ-βολαιογράφου Αθηνών..., πλην όμως, όπως απο-δείχθηκε, ο τίτλος αυτός μεταγράφηκε στα βι-βλία μεταγραφών του Υποθηκοφυλακείου Τολο-φώνος την 1η Αυγούστου του έτους 2005 καιόχι κατά το έτος που συντάχθηκε, ήτοι το 1992.

Συνεπώς, η ενάγουσα δεν απέκτησε την κυ-ριότητα του επιδίκου με τα προσόντα της τακτι-κής χρησικτησίας, δεδομένου ότι από το χρόνοπου μεταγράφηκε η δήλωση αποδοχής της κλη-ρονομίας (2005) και μέχρι την άσκηση της ένδι-κης αγωγής (Σεπτέμβριος 2005) δεν παρήλθε ηαναγκαία δεκαετής, καλόπιστη από μέρους τηςνομή του ακινήτου. Επίσης, δεν απέκτησε τηνκυριότητα του επίδικου αγρού με έκτακτη χρησι-κτησία, αφού από το μήνα Νοέμβριο του έτους1987, που (η ενάγουσα) άρχισε να ασκεί πράξειςφυσικής εξουσίασης σ’ αυτό με διάνοια κυρίου


μέχρι τον Ιούλιο του έτους 2005, που αναφέρε-ται ως χρόνος αποβολής από τη νομή του, αλλάκαι μέχρι το Σεπτέμβριο του έτους 2005 πουάσκησε την κρινόμενη αγωγή, δεν έχει συμπλη-ρωθεί η εικοσαετία του άρθρου 1045 ΑΚ. Με βά-ση τις παραδοχές αυτές το, δικάσαν ως Εφε-τείο, Πολυμελές Πρωτοδικείο Άμφισσας απέρρι-ψε ως κατ’ ουσίαν αβάσιμη την ένδικη διεκδικη-τική αγωγή της αναιρεσείουσας κατά των αναι-ρεσιβλήτων και συνακόλουθα απέρριψε ως κατ'ουσίαν αβάσιμη την από 27-6-2006 έφεση τηςενάγουσας και αρχικής αναιρεσείουσας κατάτης υπ’ αρ. 18/2006 απόφασης του Ειρηνοδικεί-ου Τολοφώνος, που έχει κρίνει όμοια επί τηςαπό 1-9-2005 ένδικης αγωγής. Κρίνοντας το Πο-λυμελές Πρωτοδικείο Άμφισσας, ότι η ενάγου-σα και ήδη αναιρεσείουσα δεν απέκτησε την κυ-ριότητα του επίδικου ακινήτου (ούτε) με τα προ-σόντα της τακτικής χρησικτησίας παραβίασε τιςπροδιαληφθείσες ουσιαστικού δικαίου διατάξειςτων άρθρων 1041, 1193, 1195, 1198, 1199 και1846 ΑΚ, τις οποίες (εσφαλμένα) δεν εφάρμο-σε, παρότι τα ως άνω πραγματικά περιστατικάπου δέχθηκε ως αποδεικνυόμενα, τα οποία ανά-γονται στη νομή του επίδικου ακινήτου εκ μέ-ρους της ενάγουσας με καλή πίστη και νόμιμοτίτλο (τη νομίμως μεταγραφείσα αποδοχή κλη-ρονομίας), αρκούσαν για την εφαρμογή τους καιτη σύμφωνα με αυτές (διατάξεις) κτήση της κυ-ριότητάς του από την τελευταία με τα προσόντατης τακτικής χρησικτησίας. Ειδικότερα, σύμφω-να με τη σκέψη που αναφέρθηκε στην αρχή,εφόσον επακολούθησε μεταγραφή της αποδο-χής της προαναφερόμενης κληρονομίας τουάμεσου δικαιοπαρόχου της ενάγουσας, η τακτι-κή χρησικτησία υπολογίζεται από τη στιγμή κα-τά την οποία η τελευταία (ενάγουσα) με καλή πί-στη άρχισε να εξουσιάζει φυσικώς το επίδικοακίνητο με διάνοια κυρίου, ήτοι από 6-11-1987και, συνεπώς, μέχρι το έτος 2005, (που αυτό κα-ταλήφθηκε από τους εναγομένους και ασκήθηκεη ένδικη διεκδικητική αγωγή), παρήλθε χρονικόδιάστημα μεγαλύτερο της απαιτούμενης δεκαε-τίας και, συνακόλουθα, συντρέχουν όλες οι νό-μιμες προϋποθέσεις για την κτήση κυριότηταςτου επίδικου ακινήτου με τακτική χρησικτησία.Συνεπώς το δικάσαν ως Εφετείο Πολυμελές

Πρωτοδικείο 'Αμφισσας απέρριψε αυτεπαγγέλ-τως με εσφαλμένη εφαρμογή του νόμου. […]

ΔΙΟΙΚΗΤΙΚΟΥ ΕΦΕΤΕΙΟΥ ΑΘΗΝΩΝ Υπ’ αριθ. 4417/2013 (Τμ. 7ο Τριμ.)

Φορολογία. Τεκμήριο άτυπης δωρεάς. Βάροςαπόδειξης. Κατά την έννοια των διατάξεωντων άρθρ. 1 παρ. 1 και 34 παρ. 1 του ν.δ.118/1973 και των αντίστοιχων διατάξεων τουκυρωθέντος με το ν. 2961/2001 Κώδικα Φορο-λογίας Κληρονομιών, Δωρεών, Γονικών Παρο-χών, Προικών και Κερδών από Λαχεία, η από-δειξη της χωρίς αντάλλαγμα παραχώρησης ήμεταβιβάσεως περιουσιακού στοιχείου, γιατην οποία δεν καταρτίστηκε έγγραφο, βαρύνειτην βεβαιούσα τον φόρο φορολογική αρχή,πλην όμως, λόγω του ιδιαίτερης δυσκολίαςτης απόδειξης, είναι ανεκτή η συναγωγή τεκ-μηρίου δωρεάς μεταξύ προσώπων, τα οποίασυνδέονται με ιδιαίτερο, και μάλιστα συγγενι-κό ή συζυγικό δεσμό, αλλά μόνο εφόσον συ-ντρέχουν σωρευτικά δύο προϋποθέσεις, δηλ.αφενός να έχει αποκλεισθεί κάθε άλλη πηγήπροέλευσης των χρημάτων, κατά το ποσό πουλογίζεται ότι αυξήθηκε η περιουσία αυτού πουφέρεται ως δωρεοδόχος και αφετέρου να δια-πιστωθεί αιτιολογημένα ότι η οικονομική κα-τάσταση εκείνου που φέρεται ως δωρητής επι-τρέπει σε αυτόν την πραγματοποίηση δωρεάςκατά το ίδιο ποσό. Απορρίπτει την έφεση.

1. Η υπό κρίση έφεση, κατ’ εκτίμηση του οικείουδικογράφου, ασκείται από το Ελληνικό Δημόσιο,νομίμως εκπροσωπούμενο από τον Προϊστάμε-νο της Δημόσιας Οικονομικής Υπηρεσίας(Δ.Ο.Υ.) ... , και συνεπώς, δεν υφίσταται υποχρέ-ωση καταβολής παραβόλου. Με το ένδικο αυτόμέσο επιδιώκεται παραδεκτώς η εξαφάνιση της5222/2012 απόφασης του Τριμελούς Διοικητι-κού Πρωτοδικείου Αθηνών, με την οποία, κατ’αποδοχή της από 9-2-2006 προσφυγής της εφε-σίβλητης, ακυρώθηκε η 90/8-12-2005 πράξηπροσδιορισμού φόρου δωρεάς της ως άνω φο-ρολογικής αρχής. Με την πράξη αυτή είχε κατα-


λογιστεί σε βάρος της κύριος φόρος ύψους2.506.503 δραχμών ή 7355,84 ευρώ πλέον προ-σθέτου φόρου λόγω παράλειψης υποβολής σχε-τικής δήλωσης ύψους 3.759.755 δραχμών ή11.033,76 ευρώ.

2. Η συζήτηση της κρινόμενης έφεσης εχώ-ρησε νομίμως παρά την απουσία του εκκαλού-ντος, το οποίο κλητεύθηκε νομοτύπως καιεμπροθέσμως σύμφωνα με το από 14/2/2013αποδεικτικό επίδοσης του υπαρχιφύλακα Γ.Π.ως αστυνομικού οργάνου κατ’ άρθρο 48 παρ. 2ΚΔ 3. Το Ν.Δ. 118/1973 «Περί Κώδικος φορολο-γίας κληρονομιών, δωρεών, προικών και κερδώνεκ λαχείων» (Φ.Ε.Κ. 202 Α΄) ορίζει στην παρά-γραφο 1 του άρθρου 1 ότι: «Επιβάλλεται φόρος,κατά τα ειδικώτερον εν τω παρόντι οριζόμενα,επί των κτώμενων αιτία θανάτου, δωρεάς ήπροικός περιουσιών και επί των κερδών εκ λα-χείων» και στην παράγραφο 1 του άρθρου 34ότι: «Κτήσις περιουσίας αιτία δωρεάς, διά τηνεπιβολήν του φόρου, είναι:

Α) ... Β) Η εκ πάσης παροχής, παραχωρήσεως ή

μεταβιβάσεως οιουδήποτε περιουσιακού στοι-χείου άνευ ανταλλάγματος, έστω και αν δεν κα-τηρτίσθη έγγραφον» [βλ. ήδη τις αντίστοιχεςδιατάξεις του κυρωθέντος με το Ν. 2961/2001(Φ.Ε.Κ. 266 Α΄) Κώδικα Φορολογίας Κληρονο-μιών, Δωρεών, Γονικών Παροχών, Προικών καικερδών από Λαχεία].

Κατά την έννοια των προαναφερόμενων δια-τάξεων, η απόδειξη της κατά τα ανωτέρω, χωρίςαντάλλαγμα, παραχώρησης, για την οποία δενκαταρτίσθηκε έγγραφο, βαρύνει τη βεβαιούσατο φόρο φορολογική αρχή, πλην, λόγω του ότι ηαπόδειξη αυτή είναι ιδιαιτέρως δυσχερής, είναιανεκτή η συναγωγή τεκμηρίου δωρεάς μεταξύπροσώπων, τα οποία συνδέονται με ιδιαίτερο,και μάλιστα συγγενικό ή συζυγικό δεσμό, αλλάμόνο εφόσον, αφενός μεν αποκλεισθεί αιτιολο-γημένα κάθε άλλη πηγή προέλευσης των χρη-μάτων, κατά το ποσό, κατά το οποίο λογίζεταιότι αυξήθηκε η περιουσία αυτού που φέρεται ωςδωρεοδόχος, ή και μόνο οι κατά τους ισχυρι-σμούς του τέτοιες πηγές, αφετέρου δε διαπι-στωθεί αιτιολογημένα ότι η οικονομική κατάστα-ση εκείνου που φέρεται ως δωρητής, επιτρέπει

σ’ αυτόν την πραγματοποίηση δωρεάς κατά τοίδιο ποσό (βλ. Σ.τ.Ε. 43/2006, 4352/1995,684/1989 κ.α.).

Στην προκειμένη περίπτωση, από τα στοιχείατης δικογραφίας, μεταξύ των οποίων και η από30-11-2005 έκθεση ελέγχου της εφοριακήςυπαλλήλου Π.Π., προκύπτουν τα εξής: Με το36542/28-12-1990 συμβόλαιο του Συμβολαιο-γράφου Αθηνών Σ.Ο., η εφεσίβλητη αγόρασεένα διαμέρισμα, τρίτου ορόφου, στην ευρισκό-μενη επί της οδού..., στην Κηφισιά Αττικής, οικο-δομή, συνολικής επιφάνειας 128 τετραγωνικώνμέτρων (τ.μ.), με τα παραρτήματα αυτού (υπό-γεια αποθήκη και θέση στάθμευσης αυτοκινή-του), έναντι συνολικού τιμήματος 15.000.000δραχμών, το οποίο είχε ήδη καταβάλει «τοις με-τρητοίς» κατά το χρόνο σύνταξης του συμβο-λαιογραφικού εγγράφου (βλ. σελίδα 8 του συμ-βολαίου). Για την εν λόγω μεταβίβαση υποβλή-θηκε η απαιτούμενη κατά νόμο φορολογική δή-λωση και, ακολούθως, με τα 1580490 και1580488/21-12-1990 τριπλότυπα είσπραξης τηςΔ.Ο.Υ. Κηφισιάς (βλ. σελίδα 10 του 36542/28-12- 1990 συμβολαίου), καταβλήθηκε ο αναλο-γών φόρος, ύψους 678.504 δραχμών, με βάσητην προσδιορισθείσα 15.467.248 δραχμές αντι-κειμενική αξία του ακινήτου. Κατόπιν της234/2005 εντολής της Προϊσταμένης της ωςάνω Δ.Ο.Υ. διενεργήθηκε έλεγχος από την προ-αναφερόμενη εφοριακή υπάλληλο προκειμένουνα διαπιστωθεί αν η εφεσίβλητη, η οποία ήτανιδιωτική υπάλληλος κατά το χρόνο σύνταξηςτου 36542/28-12-1990 συμβολαίου, διέθετεεπαρκή προσωπικά εισοδήματα για την πραγμα-τοποίηση της παραπάνω αγοράς και, συγκεκρι-μένα, το απαιτούμενο γι’ αυτή (αγορά) ποσό των16.145/750 δραχμών (15.467/248 δραχμές ηαντικειμενική αξία ακινήτου + 678.504 δραχμέςο αναλογών σ’ αυτή φόρος μεταβίβασης). Απότο περιεχόμενο των δηλώσεων φορολογίας ει-σοδήματος που είχε υποβάλει η εφεσίβλητη απόκοινού με το σύζυγό της Α.Κ., ιδιωτικό υπάλλη-λο, για τα οικονομικά έτη 1990 και 1991 [(με αυ-τές είχε δηλώσει εισοδήματα, μόνο από τη ΣΤ΄πηγή (μισθωτές υπηρεσίες), ύψους 118.289 και1.191.704 δραχμών αντίστοιχα και συνολικά1.379.993 δραχμών] και ενόψει της τεκμαρτής


δαπάνης διαβίωσης, κατ’ άρθρο 5 του Ν.Δ/τος3323/1955 (Φ.Ε.Κ. 214 Α΄), για τα ως άνω οικο-νομικά έτη (188.289 και 300.000 δραχμές αντί-στοιχα και συνολικά 488.289 δραχμές), το ελε-γκτικό όργανο κατέληξε στο συμπέρασμα ότι ηίδια (προσφεύγουσα) δε διέθετε επαρκή προσω-πικά εισοδήματα για να καλύψει τη συνολική δα-πάνη της επίμαχης αγοράς, καθώς το ύψος τουποσού που, με βάση τα παραπάνω, είχε τη δυνα-τότητα να αναλώσει κατά τον κρίσιμο χρόνο (τέ-λος του ημερολογιακού έτους 1990) ανερχότανμόλις σε 891.704 [1.379.993 δραχμές (συνολικόύψους δηλωθέντων εισοδημάτων κατά τα οικο-νομικά έτη 1990 και 1991) - 488.289 δραχμές(συνολική τεκμαρτή δαπάνη διαβίωσης τωνίδιων οικονομικών ετών)] δραχμές. Με τα δεδο-μένα αυτά, το ελεγκτικό όργανο θεώρησε ότι ηδιαφορά μεταξύ του απαιτούμενου για την επί-μαχη αγορά ποσού των 16.145.750 δραχμών καιτου ποσού των 891.740 δραχμών, που, σύμφωναμε τα προαναφερόμενα, η εφεσίβλητη μπορού-σε να διαθέσει για το σκοπό αυτό, καλυπτόταναπό άτυπη υπέρ αυτής δωρεά χρηματικού πο-σού 15.254.010 (16.145.750 - 891.740) δραχμώνεκ μέρους του συζύγου της, ο οποίος δήλωνε ει-σοδήματα από τη ΣΤ΄ πηγή (μισθωτές υπηρε-σίες) και, κατά την κρίση του ελεγκτικού οργά-νου, είχε τη δυνατότητα να καταβάλει το ποσόαυτό (15.254.010 δραχμές). Με βάση τις παρα-πάνω διαπιστώσεις, ο Προϊστάμενος τηςΔ.Ο.Υ...., εξέδωσε την προσβαλλόμενη πράξη,με την οποία, κατ’ εφαρμογή του άρθρου 34παρ. 1 περ. β΄ του Ν.Δ/τος 118/1973, επέβαλεσε βάρος της εφεσίβλητης κύριο φόρο δωρεάς2.503.503 δραχμών πλέον προσθέτου φόρουύψους 3.759.755 δραχμών λόγω παράλειψηςυποβολής σχετικής δήλωσης. Κατά της πράξηςαυτής η εφεσίβλητη άσκησε προσφυγή με τηνοποία μεταξύ άλλων προέβαλε ότι δεν έλαβεοποιοδήποτε χρηματικό ποσό ως άτυπη δωρεάαπό το σύζυγό της Α.Κ., αφού ο γάμος της είχεσύντομη χρονική διάρκεια [(διήρκεσε από τις 25-9-1987 (ημερομηνία τέλεσής του) έως τις 11-11-1993 (ημερομηνία κατά την οποία κατέστη αμε-τάκλητη η δικαστική απόφαση περί λύσης του)],ήδη δε από τον Ιανουάριο του έτους 1991 είχεεπέλθει η διάστασή τους, εξαιτίας διαφωνιών

και έντονων αντιπαραθέσεων, η οικονομική δεκατάσταση του τέως συζύγου της, κατά τον κρί-σιμο για τη φορολογική αρχή χρόνο, δεν τουεπέτρεπε να πραγματοποιήσει την ένδικη δω-ρεά. Όσον αφορά δε την προέλευση του κεφα-λαίου για την πραγματοποίηση της επίμαχηςαγοράς, η εφεσίβλητη ισχυρίστηκε ότι ανάλω-σε: α) τα χρηματικά ποσά, τα οποία κέρδισε απότην προσωπική της εργασία ως ιδιωτικής υπαλ-λήλου, κατά τα έτη 1979 έως και 1990, και ταοποία κατάφερε να αποταμιεύσει, αφού οι γο-νείς της, με τους οποίους συνοικούσε, κάλυ-πταν το σύνολο των εξόδων της διαβίωσής της,β) το χρηματικό ποσό των 5.000.000 δραχμών(κατά προσέγγιση), το οποίο συγκεντρώθηκεαπό ελευθέριες παροχές συγγενών και φίλωνκατά την τέλεση του γάμου της και γ) το χρημα-τικό ποσό του 1.500.000 δραχμών, το οποίο τηςδώρισε ο πατέρας της με αφορμή την έναρξητου έγγαμου βίου της. Προς επίρρωση των ισχυ-ρισμών της η εφεσίβλητη επικαλέστηκε και προ-σκόμισε: 1) την από 5-1-2011 βεβαίωση τουΙδρύματος Κοινωνικών Ασφαλίσεων (ΙΚΑ), απότην οποία προκύπτει ότι είναι ασφαλισμένηστον εν λόγω Ασφαλιστικό Φορέα από το έτος1983, 2) την από 26-4-2011 βεβαίωση της ομόρ-ρυθμης εταιρίας με την επωνυμία «Αφοι... Ο.Ε.»,από την οποία προκύπτει ότι αυτή εργάστηκεστο τμήμα λογιστηρίου της εν λόγω εταιρίας κα-τά τα έτη 1979 έως και 1986 και έλαβε για τηνεργασία της το συνολικό ποσό των 4.560.000δραχμών, 3) την από 26-4-2011 βεβαίωση τηςανώνυμης εταιρίας με την επωνυμία «Αφοι Γ.Α.Α.Ε.», από την οποία προκύπτει ότι αυτή εργά-στηκε στο τμήμα λογιστηρίου της εν λόγω εται-ρίας κατά τα έτη 1979 έως και 1986 και έλαβεγια την εργασία της το συνολικό ποσό των7.800.000 δραχμών, 4) το 6573/29-3-2011 έγ-γραφο της Δ.Ο.Υ. Κηφισιάς σε απάντηση της6573/21-3-2011 αίτησής της, από το οποίο προ-κύπτει ότι δεν είναι δυνατή η χορήγηση αντιγρά-φων των υποβληθεισών εκ μέρους της δηλώσε-ων φορολογίας εισοδήματος για τα έτη 1979έως και 1990 λόγω καταστροφής του σχετικούαρχείου, 5) ακριβές φωτοαντίγραφο του4784/27-2-2002 πιστοποιητικού οικογενειακήςκατάστασης του Δημάρχου, από το οποίο προ-


κύπτει ότι γάμος της με τον Α.Κ. τελέστηκε στις25-9-1987 και λύθηκε δυνάμει της 2508/1993απόφασης του Μονομελούς Πρωτοδικείου Αθη-νών και του 917/93 διαζευκτηρίου της Ιεράς Μη-τρόπολης Αττικής, 6) ακριβή φωτοαντίγραφατων προαναφερόμενων εγγράφων (δικαστικήςαπόφασης και διαζευκτηρίου), 7) ακριβές φωτο-αντίγραφο της 3236/11-11-1993 έκθεσης τουΤμήματος Πολιτικών Ένδικων Μέσων του Πρω-τοδικείου Αθήνας, από την οποία προκύπτει ηπαραίτηση της εφεσίβλητης και του τέως συζύ-γου της από την άσκηση ένδικων μέσων κατάτης προαναφερόμενης δικαστικής απόφασης, 8)τα 10352 και 10356/1-8-2011 πιστοποιητικά τουΓραμματέα του Πρωτοδικείου Αθηνών, από ταοποία προκύπτει ότι δεν έχει κατατεθεί καμίααγωγή απευθυνόμενη προς το Πολυμελές καιΜονομελές Πρωτοδικείο Αθηνών αντίστοιχα,από τον... κατά της εφεσίβλητης, σχετική με τηναπόκτηση περιουσιακών στοιχείων κατά τηδιάρκεια του γάμου τους και 9) τις από 25-9-2006, νομίμως ληφθείσες προαποδεικτικώς,ένορκες βεβαιώσεις, ενώπιον της ΕιρηνοδίκηΑθηνών Μ. Σ., της Α.Σ., προσωπικής φίλης τηςεφεσίβλητης και της Ν.Τ., λογίστριας των εται-ριών «Αφοι ... Ο.Ε.» και «Αφοι Γ.Α. Α.Ε.», οιοποίες επιβεβαιώνουν τους ισχυρισμούς της.Τέλος με την εκκαλούμενη απόφαση, το πρωτό-δικο δικαστήριο, δέχθηκε την προσφυγή τηςεφεσίβλητης και ακύρωσε την ως άνω πράξηπροσδιορισμού φόρου δωρεάς αφού κατά τηνκρίση του, δεν συντρέχει καμία από τις σωρευτι-κώς απαιτούμενες προϋποθέσεις για τη συνα-γωγή τεκμηρίου άτυπης δωρεάς χρηματικού πο-σού ύψους 15.254.010 δραχμών εκ μέρους τουΑ.Κ. υπέρ της εφεσίβλητης. Και τούτο με την αι-τιολογία ότι α) από τις από 26-4-2011 προσκομι-ζόμενες βεβαιώσεις των εργοδοτριών εταιρειώνενόψει της αδυναμίας της φορολογικής αρχήςνα χορηγήσει αντίγραφα των φορολογικών δη-λώσεων της εφεσίβλητης για τα έτη 1979 έωςκαι 1990, καθώς και από το περιεχόμενο των ωςάνω μαρτυρικών καταθέσεων προέκυψε ότι ηεφεσίβλητη είχε την οικονομική δυνατότητα ναπραγματοποιήσει την επίμαχη αγορά ακινήτουαναλώνοντας χρηματικά ποσά προερχόμενα: 1)από την προσωπική της εργασία κατά τα έτη

1979 έως και 1986, κατά τα οποία συνοικούσεμε τους γονείς της, εξοικονομώντας με τον τρό-πο αυτό σημαντικό μέρος των δαπανών διαβίω-σής της αφού σύμφωνα με τα προαναφερόμενααποδεικτικά στοιχεία το εισόδημα που απέκτησεαπό την προσωπική της εργασία κατά το χρονι-κό αυτό διάστημα ανήλθε στο συνολικό ποσότων 12.360.000 (4.560.000 + 7.800.000) δραχ-μών, 2) από ελευθέριες παροχές συγγενικών καιφιλικών της προσώπων κατά την τέλεση του γά-μου της, συνολικού ύψους 5.000.000 δραχμώνπερίπου και 3) από τη δωρεά 1.500.000 δραχμώναπό πατέρα της κατά την έναρξη του έγγαμουβίου της και β) από τα στοιχεία του διοικητικούφακέλου της υπόθεσης δεν προέκυψε με σαφή-νεια η οικονομική κατάσταση του φερόμενου ωςδωρητού, Α.Κ., τέως συζύγου της, ενώ αντιθέ-τως, σύμφωνα με τις ίδιες ως άνω μαρτυρικέςκαταθέσεις αυτός δεν είχε την οικονομική δυνα-τότητα να προβεί στην ένδικη δωρεά.

Ήδη, με την κρινόμενη έφεση, το εκκαλούναιτιάται ότι η εκκαλούμενη απόφαση στερείταινομικού ερείσματος, ενώ εσφαλμένως δέχθηκεδε ότι η εφεσίβλητη κατά τα έτη 1979 έως 1990,κατάφερε να αποταμιεύσει τα χρηματικά ποσάπου διέθεσε για την αγορά διαμερίσματος τοιςμετρητοίς ύψους 16.145.750 δραχμών από τηνπροσωπική της εργασία. Και τούτο γιατί α) ηασφάλισή της στο ΙΚΑ αρχίζει το 1983 και η ηλι-κία της δεν δικαιολογεί αυτό το ύψος των απο-δοχών β) από το έτος 1987 ήταν έγγαμος καιδεν συγκατοικούσε με τους γονείς της και γ)δεν προσκομίστηκαν αντίγραφα των φορολογι-κών της δηλώσεων για τα επίμαχα οικονομικάέτη.

Υπό τα ανωτέρω δεδομένα και ιδίως σύμφω-να με όσα έγιναν δεκτά στην τέταρτη σκέψη τοισχύον νομικό πλαίσιο ανέχεται τη συναγωγήυπό της φορολογικής αρχής τεκμηρίου περί άτυ-πης δωρεάς χρηματικού ποσού μεταξύ των συ-ζύγων, εφόσον συντρέχουν σωρευτικά δύο προ-ϋποθέσεις ήτοι αφ’ ενός μεν να αποκλειστεί αι-τιολογημένα κάθε άλλη πηγή προέλευσης τουφερόμενου ως δωρηθέντος ποσού, αφ’ ετέρουδε να διαπιστωθεί αιτιολογημένα ότι η οικονομι-κή κατάσταση εκείνου που φέρεται ως δωρητήςεπέτρεπε την πραγματοποίηση δωρεάς κατά το


ποσό αυτό. Επομένως, εφόσον το εκκαλούν αμ-φισβητεί την πρωτόδικη κρίση ως προς την οικο-νομική δυνατότητα μόνο της εφεσίβλητης ναπραγματοποιήσει την επίμαχη αγορά και όχι καιτου φερόμενου ως δωρητή, τέως συζύγου της,να προβεί στη δωρεά του σχετικού χρηματικούποσού, ο σχετικός λόγος της έφεσης είναιαπορριπτέος, προεχόντως ως αλυσιτελώς προ-βαλλόμενος. Άλλωστε το πρωτόδικο δικαστή-ριο, προκειμένου να αχθεί στην κρίση περί τηςύπαρξης της οικονομικής δυνατότητας της εφε-σίβλητης να προβεί στην επίμαχη αγορά, συνε-κτίμησε τις προσόδους από την προσωπική τηςεργασία, που κατάφερε να αποταμιεύσει κατάτα έτη 1979 έως και 1986, ήτοι κατά το χρόνοπου συνοικούσε με τους γονείς της, αφού ο γά-μος της έλαβε χώρα το 1987, το γεγονός δε ότιη έναρξη της ασφάλισής της έλαβε χώρα το1983 δεν αρκεί για να καταρρίψει το χρόνοέναρξης της επαγγελματικής της δραστηριότη-τας και, συνεπώς να κλονίσει το ύψος του απο-ταμιευθέντος ως άνω ποσού. Και τούτο ενόψειτων σχετικών βεβαιώσεων των εργοδοτριώνεταιρειών οι οποίες επιρρωνύονται από το πε-ριεχόμενο των εν λόγω μαρτυρικών καταθέσε-ων. Εξάλλου η ίδια φορολογική αρχή, η οποίαπροέβη στον σχετικό έλεγχο το 2005, βεβαιώνειτην αδυναμία χορήγησης αντιγράφων των υπο-βληθεισών υπό της εφεσίβλητης δηλώσεων φο-ρολογίας εισοδήματος για τα έτη 1979 έως και1990 λόγω καταστροφής του σχετικού αρχείου,εξ ουδεμιάς δε διάταξης προκύπτει η υποχρέω-ση της εφεσίβλητης πλέον να διατηρεί αντίγρα-φα των ως άνω δηλώσεων και μάλιστα δέκα πέ-ντε έτη μετά την επίμαχη αγορά που έλαβε χώ-ρα το 1990. Κατά συνέπεια όλα τα περί του αντι-θέτου υποστηριζόμενα υπό του εκκαλούντος εί-ναι απορριπτέα ως αβάσιμα.

Κατ’ ακολουθίαν όλων αυτών και εφόσον δενπροβάλλονται άλλες αιτιάσεις κατά της εκκα-λούμενης απόφασης, πρέπει να απορριφθεί ηκρινόμενη έφεση ως αβάσιμη και να απαλλαγείτο εκκαλούν από τα δικαστικά έξοδα της εφεσί-βλητης κατ’ εκτίμηση των περιστάσεων σύμφω-να με το άρθρο 275 παρ. 1 εδ. ε΄ Κ.Δ.Δ.. […]

ΕΦΕΤΕΙΟΥ ΑΘΗΝΩΝ Υπ’ αριθ. 4183/2011

ΕΥΔΑΠ. Στην κυριότητα του ΟΑΠ ή της διαδό-χου του ΕΥΔΑΠ περιέρχονται οι εκτάσεις πουπροέκυψαν ή μέλλονται να προκύψουν απότην εκτέλεση τεχνικών έργων στην παλαιάκοίτη ρεμάτων, εφόσον τα έργα εκτελέστηκαναπό τον ΟΑΠ και όχι από οποιοδήποτε άλλοφυσικό ή νομικό πρόσωπο. Κυριότητα επί τηςκοίτης χειμάρρου που κατακλύζεται περιοδικάμε νεροβροχή. Στην κυριότητα του ΟAΠ ή τηςΕΥΔΑΠ περιέρχονται οι εκτάσεις που δημιουρ-γήθηκαν ή δημιουργούνται μετά το έτος 1950πάνω από την παλαιά κοίτη ρεμάτων με τηνεκτέλεση τεχνικών έργων κάλυψης, διαρρύθ-μισης ή μετατόπισής τους, εφόσον τα ρέματαείναι κοινής χρήσης.

Σύμφωνα με τη διάταξη του άρθρου 6 § 1 περ. β΄του ν.δ. 2722/1953 «Περί τροποποιήσεως καισυμπληρώσεως των διατάξεων που αφορούντον Οργανισμό Αποχετεύσεως της ΠεριοχήςΠρωτευούσης» στην κυριότητα του ως άνωΟργανισμού (ΟΑΠ) που διαδέχθηκε η ΕΥΔΑΠ(άρθρο 1 του ν. 1068/1980), περιέρχονται οιεκτάσεις εκείνες που προέκυψαν ή μέλλουν ναπροκύψουν από την εκτέλεση έργων κάλυψης,διαρρύθμισης ή μετατόπισης πάνω από την πα-λαιά κοίτη ρεμάτων, όπως αυτή καθορίζεται σετοπογραφικά σχέδια ή άλλως πως, μετά τωνεκατέρωθεν της κοίτης αυτής από παλαιά χρησι-μοποιουμένων ως κοινοχρήστων χώρων εν γέ-νει, εφαρμοζομένων, ως προς την τακτοποίησητων εκτάσεων αυτών, των κειμένων, περί σχε-δίων πόλεως, διατάξεων. Από την διάταξη αυτήπροκύπτει ότι στην κυριότητα του πιο πάνωΟργανισμού (ΟΑΠ) ή της διαδόχου του ΕΥΔΑΠπεριέρχονται οι εκτάσεις εκείνες οι οποίες προ-έκυψαν ή μέλλουν να προκύψουν από την εκτέ-λεση τεχνικών έργων από αυτόν (ΟΑΠ) από τηνκατά το έτος 1950 σύστασή του, στην παλαιάκοίτη ρεμάτων όχι όμως και από παρόμοια έργαπου εκτελέστηκαν ή θα εκτελεστούν από οποιο-δήποτε άλλο φυσικό ή νομικό πρόσωπο. Εξάλ-λου από τις διατάξεις των άρθρων 966, 967, 968


και 1074 ΑΚ συνάγεται ότι τα κοινής χρήσεωςπράγματα στα οποία περιλαμβάνονται και ταελευθέρως και αενάως ρέοντα ύδατα, αλλά καιη κοίτη στην οποία αυτά τρέχουν, τα οποία είναιεκτός συναλλαγής, εφόσον δεν ανήκουν σε Δή-μο ή Κοινότητα ή ο νόμος δεν ορίζει διαφορετι-κά, ανήκουν στην κυριότητα του Δημοσίου. Αυ-τό όμως δεν συμβαίνει με την κοίτη χειμάρρου,που κατακλύζεται περιοδικά με νεροβροχή, ηοποία (κοίτη) υπόκειται σε ιδιωτική εξουσίαση(άρθρο 1074 ΑΚ) και μπορεί να μεταβιβαστεί ήνα αποκτηθεί, εκτός αν η κοίτη έχει εγκαταλει-φθεί από μακρό-αμνημόνευτο χρόνο (αμνημο-νεύτου χρόνου αρχαιότητα) στην κοινή χρήση,οπότε και πάλι γίνεται κοινή χρήση και ανήκειστο Δημόσιο. Από τις πιο πάνω διατάξεις συνά-γεται ότι στην κυριότητα του ΟΑΠ και ήδη στηνΕΥΔΑΠ περιέρχονται οι εκτάσεις εκείνες πουδημιουργήθηκαν ή δημιουργούνται μετά το έτος1950 πάνω από την παλαιά κοίτη ρεμάτων μετην εκτέλεση τεχνικών έργων κάλυψης, διαρ-ρύθμισης ή μετατόπισής τους, εφόσον τα ρέμα-τα αυτά είναι κοινής χρήσης είτε εκ του νόμουλόγω του ότι μέσω αυτών ρέουν ελευθέρως καιαενάως ύδατα είτε διότι δεν είναι μεν συνεχούςροής, ως προερχόμενη από όμβρια ύδατα, με τηβούληση, όμως, του ιδιοκτήτη αυτών και τουαμνημονεύτου χρόνου παραγραφής, προορί-σθηκαν σε κοινή χρήση (ΑΠ 109/1988 ΕλλΔνη29.1596, ΑΠ 1084/1981 ΕΕΝ 49.753, ΕφΑΘ725/2000 ΕλλΔνη 2000.827). Υπάρχει δε αμνη-μόνευτη αρχαιότητα, όταν δύο γενιές, που κα-θεμιά από αυτές συμπληρώνει σαράντα έτη, ναμην γνώρισαν διαφορετική κατάσταση (δηλ. τηφυσική απορροή στη θάλασσα των ομβρίων υδά-των) μέχρι όμως την κατά την 23.2.1946 εισα-γωγή του ΑΚ, δοθέντος ότι ο ΑΚ αγνοεί το θε-σμό αυτό (Κ. Παπαδόπουλος: Αγωγές Εμπραγ-μάτου Δικαίου, έκδ. 1989, § 15, αρ. 4).

ΕΦΕΤΕΙΟΥ ΑΘΗΝΩΝ Υπ’ αριθ. 2844/2012 (Τμ. 14ο)

Πώληση. Ευθύνη του πωλητή λόγω ύπαρξηςνομικών ελαττωμάτων. Απαλλαγή του πωλητήκατά το άρθρο 515 παρ. 1 ΑΚ. Όρος στο πωλη-τήριο συμβόλαιο ότι το πωλούμενο μεταβιβά-

ζεται «ελεύθερο διεκδικήσεως ή δικαιώματοςτρίτου». Ο πωλητής οφείλει να αποζημιώσειτον αγοραστή ακόμα και αν ο τελευταίος γνώ-ριζε τα ελαττώματα. Αξιώσεις του αγοραστήκαι εκ των άρθρων 380, 382 ΑΚ. Ζημία πουαποκαθίσταται. Πώληση ακινήτου χωρίς ο πω-λητής να είναι κύριος αυτού. Δεν ασκήθηκεκαταχρηστικά η ένδικη αξίωση. Ο όρος πουπεριελήφθη στο συμβόλαιο αγοραπωλησίαςδεν ήταν εικονικός ούτε αντίκειται στα χρηστάήθη. Απορρίπτεται η έφεση.

Από το συνδυασμό των διατάξεων των άρθ. 514,515 § 1 και 516 ΑΚ, προκύπτει ότι η αξίωση τουαγοραστή σε περίπτωση υπάρξεως νομικούελαττώματος να ζητήσει αποζημίωση και πρινακόμα του αφαιρεθεί με δικαστική απόφαση τοπράγμα, καταλύεται, αν ο πωλητής ισχυρισθείκαι αποδείξει ότι ο αγοραστής γνώριζε τα ελατ-τώματα του πράγματος που υπήρχαν κατά τοχρόνο της πωλήσεως. Όμως, ο από την πιο πά-νω ενδοτικού δικαίου διάταξη του άρθ. 515 § 1ΑΚ, καθιερούμενος λόγος απαλλαγής του πω-λητή από την ευθύνη του για νομικά ελαττώμα-τα του πωληθέντος πράγματος (τέτοια δε ευθύ-νη του πωλητή υπάρχει ιδίως στην περίπτωσηπου κύριος του πράγματος δεν είναι αυτός αλλάτρίτος ΑΠ 2036/1966 ΝοΒ 35.1235) αδρανεί, ανοι συμβαλλόμενοι με την επιφύλαξη του άρθ.518 ΑΚ έχουν συμφωνήσει διαφορετικά. Έτσι,σε περίπτωση πωλήσεως πράγματος, που στοπωλητήριο συμβόλαιο περιέχεται ο όρος ότι τοπωλούμενο μεταβιβάζεται «ελεύθερο διεκδική-σεως ή δικαιώματος τρίτου», ο πωλητής υπέχειυποχρέωση να αποζημιώσει τον αγοραστή γιατα νομικά ελαττώματα του πωληθέντος πράγμα-τος και αν ακόμα ο τελευταίος γνώριζε αυτά(ΕφΑθ 5776/2000 ΕλλΔνη 42.817, ΕφΑθ7273/1980 ΝοΒ 28.1584, ΕφΑθ 522/2002ΕλλΔνη 2002.1717, ΕφΑθ 2922/2004, ΕφΑθ164/2004 δημ. Νόμος, βλ. Γεωργιάδη/Σταθόπου-λου: ΑΚ, υπ’ άρθ. 515, §§ 4, 10, 13, 16).

Περαιτέρω από το συνδυασμό των διατάξεωντων άρθ. 513, 514 και 516 ΑΚ, προκύπτει ότι η ευ-θύνη του πωλητή για νομικά ελαττώματα του πω-ληθέντος διαπλάθεται ως ευθύνη για τη μη εκ-


πλήρωση της παροχής, εντεύθεν δε, έχουνεφαρμογή οι γενικές διατάξεις των άρθ. 380 και382 ΑΚ, σύμφωνα με τις οποίες ο αγοραστής δι-καιούται, εκτός άλλων, να ζητήσει αποζημίωσηγια τη μη εκπλήρωση (ΑΠ 847/2003 ΕλλΔνη44.1358). Ως ζημία, που πρέπει κατά τα άρθ. 516και 382 ΑΚ να αποκατασταθεί, νοείται κάθε προςτο χειρότερο μεταβολή της περιουσίας του αγο-ραστή από τη μη εκπλήρωση των υποχρεώσεωντου πωλητή, η οποία μπορεί να προέρχεται είτεαπό το τίμημα του πράγματος που καταβλήθηκε,είτε από τις δαπάνες στις οποίες υποβλήθηκε οαγοραστής για να το αποκτήσει. Ως εκ τούτου,προκειμένου να χωρήσει η αποκατάσταση, αρκείνα διαπιστωθεί ότι επήλθε ζημία και ότι αυτή τε-λεί σε αιτιώδη σύνδεσμο με την αθέτηση τηςσυμβάσεως. Η αποζημίωση αυτή αποτελεί υπο-κατάστατο του αρχικού αντικειμένου της παρο-χής και περιλαμβάνει, σύμφωνα με τις διατάξειςτων άρθρων 297 και 298 ΑΚ, κάθε ζημία (θετική ήαποθετική) που υπέστη ο αγοραστής εξαιτίαςτης αθετήσεως της προαναφερόμενης υποχρεώ-σεως του πωλητή, συνίσταται δε ειδικότερα ηθετική ζημία του αγοραστή στη διαφορά της πε-ριουσιακής κατάστασής του, όπως αυτή θα είχεδιαμορφωθεί αν ο πωλητής είχε εκπληρώσει τηνυποχρέωσή του να μεταβιβάσει σ’ αυτόν τοπράγμα χωρίς το νομικό ελάττωμα ή την έλλειψητης συμφωνημένης ιδιότητας και εκείνης πουυπάρχει εξ αιτίας της μη εκπλήρωσης, εν όλω ήεν μέρει, της υποχρεώσεως του πωλητή, κατάτον χρόνο της πρώτης συζήτησης της αγωγής,και επομένως περιλαμβάνει την αξία της μη εκ-πληρωθείσας παροχής (οφειλή αξίας), που μπο-ρεί να είναι ανώτερη του καταβληθέντος τιμήμα-τος, καθώς και τις τυχόν δαπάνες στις οποίεςυποβλήθηκε ο αγοραστής (ΑΠ 1100/2010).

Εξάλλου, κατά την διάταξη του άρθρου 281ΑΚ, η άσκηση δικαιώματος απαγορεύεται ανυπερβαίνει προφανώς τα όρια που επιβάλλουν ηκαλή πίστη ή τα χρηστά ήθη ή ο κοινωνικός ή οι-κονομικός σκοπός του δικαιώματος. Κατά τηνέννοια της διατάξεως αυτής, για να θεωρηθεί ηάσκηση του δικαιώματος ως καταχρηστική, θαπρέπει η προφανής υπέρβαση των θεσπιζόμενωνμε αυτή αντικειμενικών κριτηρίων να προκύπτειαπό την προηγηθείσα συμπεριφορά του δικαιού-

χου ή από την πραγματική κατάσταση, η οποίαδημιουργήθηκε ή τις περιστάσεις οι οποίες μεσο-λάβησαν ή από άλλα περιστατικά, τα οποία, χω-ρίς κατά νόμο να εμποδίζουν την γένεση ή ναεπάγονται την απόσβεση του δικαιώματος, καθι-στούν μη ανεκτή την μεταγενέστερη άσκησήτου, κατά τις περί δικαίου και ηθικής αντιλήψειςτου μέσου κοινωνικού ανθρώπου (ΟλΑΠ17/1995, ΑΠ 1566/2000 ΕλΔνη 2002.450).

Από τις ένορκες καταθέσεις των μαρτύρων...ως και από τα έγγραφα που νόμιμα προσκομί-ζουν και επικαλούνται οι διάδικοι αποδείχθηκαντα ακόλουθα πραγματικά περιστατικά. Επί τηςυπ’ αριθ. καταθέσεως 10899/1995 αγωγής τουΓ.Κ. (στη θέση του οποίου υπεισήλθε μετά τονκατά τις 30.6.1998 θάνατό του το κοινωφελέςίδρυμα με την επωνυμία «ΜΟΥΣΕΙΟ ΜΠΕΝΑΚΗ»ως μοναδικός εκ διαθήκης κληρονόμος του) κα-τά των εναγόντων και ήδη εφεσίβλητων Γ.Π. καιΦ.Π. εκδόθηκε η υπ’ αριθ. 1057/2005 απόφασητου Δικαστηρίου τούτου με την οποία έγιναν τε-λεσίδικα δεκτά τα ακόλουθα. Με το υπ’ αριθ.2/15.7.1930 παραχωρητήριο του Υπουργείου Γε-ωργίας, το οποίο μεταγράφηκε στα οικεία βιβλίαμεταγραφών του Υποθηκοφυλακείου Κρωπίας,παραχωρήθηκε από το Ελληνικό Δημόσιο στονΣυνεταιρισμό Αποκαταστάσεως ΑκτημόνωνΚαλλιεργητών (ΣΑΑΚ) η κυριότητά του, με τηνυπ’ αριθ. 6/30.10.1926 απόφαση της ΕπιτροπήςΑπαλλοτριώσεων Αθηνών, απαλλοτριωθέντοςαγροκτήματος Βάρης, κειμένου στην κοινότηταΒάρης Αττικής, εκτάσεως ως έγγιστα 5.193 βα-σιλικών στρεμμάτων, όπως αυτό εμφαίνεταιστις με αριθμούς 1-7 πινακίδες διαγράμματοςδιανομής του 1932 και αναθεώρησης του 1949,ο οποίος Συνεταιρισμός απέκτησε έτσι κυριότη-τα τούτου (αγροκτήματος) με πρωτότυπο τρό-πο. Με την υπ’ αριθ. 218639/11.11.1952 απόφα-ση του Υπουργού Γεωργίας, επετράπη στονΣΑΑΚ η εκποίηση της ανωτέρω απαλλοτριωθεί-σας εκτάσεως εμβαδού 1.024.450 τ.μ. στο Συνε-ταιρισμό Στεγάσεως «Η Νέα Κάλυμνος», ο οποί-ος απέκτησε την κυριότητα τμήματος αυτής δυ-νάμει του υπ’ αριθ. 34778/1955 συμβολαίου με-ταβιβάσεως αγροκτήματος του συμβολαιογρά-φου Ευ.Κ., που μεταγράφηκε νόμιμα στα οικείαβιβλία μεταγραφών του Υποθηκοφυλακείου


Κρωπίας. Στη συνέχεια ο Συνεταιρισμός «Η ΝέαΚάλυμνος» μεταβίβασε κατά κυριότητα τμήματης ανωτέρω έκτασης, εμβαδού 290.915 τ.μ.προς τους Εμμ.Π., Πρ.Κ, Παν.Τ. και Γ.Παπ. με τουπ’ αριθ. 32121/1964 συμβόλαιο πώλησης τουσυμβολαιογράφου Χαλανδρίου Δημ.Κ., που με-ταγράφηκε νόμιμα στα οικεία βιβλία του Υποθη-κοφυλακείου Κρωπίας σε συνδυασμό και με τηνυπ’ αριθ. 39716/1966 πράξη εξοφλήσεως (άρσε-ως διαλυτικής αιρέσεως) του αυτού ως άνω συμ-βολαιογράφου, που επίσης μεταγράφηκε νόμιμαστα ανωτέρω βιβλία μεταγραφών. Ακολούθως,οι ανωτέρω τέσσερις συγκύριοι του ανωτέρωακινήτου προσυμφώνησαν με το υπ’ αριθ.82225/28.3.1973 προσύμφωνο του συμβολαιο-γράφου Αθηνών Νικ.Π. να πωλήσουν την ανωτέ-ρω έκταση στον Γ.Κον., στον οποίο έκτοτε παρέ-δωσαν τη νομή της. Σε εκτέλεση του ως άνωπροσυμφώνου συντάχθηκε το υπ’ αριθ.95417/1977 συμβόλαιο του συμβολαιογράφουΑθηνών Νικ.Π., που μεταγράφηκε νόμιμα στα οι-κεία βιβλία μεταγραφών του ΥποθηκοφυλακείουΚρωπίας, δυνάμει του οποίου ο Γ.Κον. απέκτησετην κυριότητα λόγω πωλήσεως από τους παρα-πάνω: 1) Εμμ.Π. 2) Πρ. Κ. 3) Παν.Τ. και 4) Γ.Παπ.και κατά ποσοστό 30% εξ αδιαιρέτου από καθέ-να από τους τρεις πρώτους και 10% εξ αδιαιρέ-του από τον τέταρτο τούτων, την κυριότητα τηςανωτέρω εκτάσεως των 290.915 τ.μ. Η έκτασηαυτή ευρισκόμενη στην ειδικότερη θέση «Παλη-ομάνδρες Κοπρισιά», συνόρευε ανατολικώς μεκοινότητα Βάρης (ιδιοκτησία γεωργοκτηνοτρό-φων Βάρης), δυτικώς με περιφερειακή οδό Συ-νεταιρισμού Στεγάσεων Καλυμνίων «Η Νέα Κά-λυμνος» και εκείθεν με ιδιοκτησία του άνω Συ-νεταιρισμού, βορείως με Συνεταιρισμό ΠαλαιώνΠολεμιστών και νοτίως με την άνω περιφερεια-κή οδό και εκείθεν με ιδιοκτησία του άνω Συνε-ταιρισμού «Η Νέα Κάλυμνος». Στη συνέχεια, ηέκταση αυτή, δυνάμει του από 23/31.12.1965β.δ/τος «περί τροποποιήσεως και επεκτάσεωςτου ρυμοτομικού σχεδίου Βούλας και καθορι-σμού των όρων δομήσεως των οικοπέδων αυ-τού», δημοσιευθέντος στο με αριθμό 203 /31.12.1965 ΦΕΚ (Τεύχος Δ), υπήχθη κατά το με-γαλύτερο μέρος της στο εγκεκριμένο σχέδιοτης Κοινότητας Βούλας Αττικής και απαρτιζόταν

πλέον το μεν από έκταση κειμένη εντός τουεγκεκριμένου σχεδίου της άνω Κοινότητας καιδη από 23 οικοδομικά τετράγωνα (Ο.Τ.) πουέφεραν τους αριθμούς 247 έως και 269, το δεαπό έκταση κειμένη εκτός σχεδίου της άνω Κοι-νότητας εμβαδού 7.100 τ.μ., που συνόρευε αρ-κτικοανατολικώς με ιδιοκτησία ΚτηνοτρόφωνΒάρης, μεσημβρινώς με εγκεκριμένη περιφερει-ακή ανώνυμη οδό και εκείθεν με ιδιοκτησία τουΣυνεταιρισμού «Η Νέα Κάλυμνος» και δυτικώςομοίως με εγκεκριμένη ανώνυμη οδό (περιφε-ρειακή) και πέραν αυτής με τα οικοδομικά τετρά-γωνα 250, 254 και 253.

Επί της αναφερόμενης εκτάσεως (εμβαδού290.915 τ.μ.), η οποία αποτελεί τμήμα της μείζο-νος εκτάσεως των 1.024.450 τ.μ. και προ τηςυπαγωγής της στο ρυμοτομικό σχέδιο, υπήρξεαγροτικός κλήρος και της οποίας τμήμα αποτε-λείτο κατωτέρω επίδικο, όπως αποδεικνύεταιαπό την με ημερομηνία 22.4.2003 έκθεση πραγ-ματογνωμοσύνης του τοπογράφου-μηχανικούΑρ.Γ., ο Στεγαστικός συνεταιρισμός «Η Νέα Κά-λυμνος» ασκούσε από τις 11 Μαρτίου 1955 πουτου παραδόθηκε η νομή του, σε εκτέλεση τουανωτέρω υπ’ αριθ. 34778/1955 συμβολαίου πώ-λησης μέχρι της μεταβιβάσεως αυτής στουςαγοραστές Εμμ.Π., Πρ.Κ., Παν.Τ. και Γ.Παπ.,όλες τις προσιδιάζουσες στη φύση και τον προ-ορισμό της εμφανείς πράξης νομής και συγκε-κριμένα οριοθέτησε και επιμελήθηκε της εντά-ξεώς της στο εγκεκριμένο σχέδιο πόλεως Βού-λας. Ακόμη, οι ως άνω αγοραστές της εκτάσεωςκατέβαλαν εισφορά λόγω επεκτάσεως της Κοι-νότητας Βούλας, φόρο ακαλύπτων χώρων, δια-τηρούντες πυκνή αλληλογραφία με την αρμόδιαυπηρεσία του Δήμου Βούλας (σχετ. οι από 30-3-1966 έως 15-6-1972 προσκομιζόμενες επιστο-λές και βεβαιώσεις της Κοινότητας Βούλαςπρος τους άνω αγοραστές και τριπλότυπα ει-σπράξεως φόρων οικονομικών ετών 1968-1975). Περαιτέρω, προσέλαβαν ως υπάλληλογια την φύλαξη της ανωτέρω μεγάλης (290.915τ.μ.) εκτάσεως των τον Ε.Π. από τον Απρίλιοτου έτους 1964 έως το τέλος Ιουλίου του έτους1970 και στη συνέχεια από 1.8.1970 τον Χ.Β., οοποίος μάλιστα, λίγες ημέρες μετά την πρόσλη-ψή του ως φύλακας, δηλαδή στις 13.8.1970 κα-


τέλαβε αγνώστους να προβαίνουν παρανόμωςστην καταπάτηση της εν λόγω εκτάσεως (οριο-θέτηση, μετρήσεις, χαράξεις) και κάλεσε προςεπιβολή συστάσεων όργανα της Χωροφυλακήςτου Αστυνομικού Σταθμού Βούλας, κατοικούσεδε αυτός μονίμως, μέχρι την οικειοθελή αποχώ-ρησή του στις 7.6.1978, σε οικίσκο εντός του υπ’αριθ. 251 οικοδομικού τετραγώνου (Ο.Τ.). Τιςανωτέρω πράξεις νομής των δικαιοπαρόχων τουσυνέχισε ο αγοραστής Γ.Κον. από τον Μάρτιοτου έτους 1973 που παραδόθηκε σ’ αυτόν η νο-μή της εκτάσεως αυτής, όπως προελέχθη, οοποίος διατήρησε στην επίβλεψη αυτής (εκτά-σεως) τον φύλακα Ιω.Χ., στον οποίο υπέδειξε«ένα-ένα» τα οικοδομικά τετράγωνα (Ο.Τ.) μετις σ’ αυτά οικοπεδικές εκτάσεις και μάλισταέκανε ακριβή οριοθέτησή τους με τον μηχανικόΕυθ.Σ. και επιπροσθέτως αυτός περιέλαβε τηνεν λόγω έκταση στις φορολογικές του δηλώ-σεις, κατέβαλε φόρο ακαλύπτων χώρων, προέβησε πωλήσεις επί μέρους τμημάτων (σχηματισθέ-ντων οικοπέδων) σε τρίτους και επανειλημμέ-νως υπέβαλε ενώπιον των αρμοδίων δικαστη-ρίων δικόγραφα αιτούμενος την παροχή έννο-μης προστασίας της κυριότητας και νομής τουεπί της άνω εκτάσεως καθώς και για την απαλ-λαγή του από εν γένει φόρους. Το έτος 1970 οΑλ.Δ. επικαλούμενος ψευδείς τίτλους για τουςοποίους εκδόθηκε το υπ’ αριθ. 968/4.3.1977 πό-ρισμα του Αντί εισαγγελέως του Αρείου ΠάγουΒ.Π., έγινε έρευνα της Γενικής Δ/νσης Δασώντου Υπουργείου Γεωργίας και επιπλέον προκλή-θηκε η υπ’ αριθ. 829/1979 γνωμάτευση της Ολο-μέλειας του Νομικού Συμβουλίου του Κράτους,προέβη σε πωλήσεις δημοσίων δασικών, εποικι-στικών και άλλων εκτάσεων σε πολλά σημείατης Αττικής, επί των οποίων δεν είχε κανένας δι-καίωμα, για τις πράξεις του δε αυτές υπεβλήθημήνυση του Ελληνικού Δημοσίου κατά του ιδίουκαι των συνεργατών του για απάτη και με τηνυπ’ αριθ. 8542/1971 απόφαση του ΤριμελούςΠλημμελειοδικείου Αθηνών καταδικάστηκε σεποινή φυλάκισης τριών ετών. Μεταγενέστερα,κατά του ιδίου ανωτέρω (Αλ.Δ.) ασκήθηκε καινέα ποινική δίωξη για απάτη κατ’ εξακολούθηση(διακεκριμένη) προβλεπόμενη και τιμωρούμενηαπό το άρθρο 386 §§ 1 και 3 ΠΚ και εκδόθηκε το

υπ’ αριθ. 2/1977 ένταλμα σύλληψης του ανακρι-τή Αθηνών με βάση το οποίο προφυλακίστηκεκαι απεβίωσε έγκλειστος στις φυλακές τον Μάιοτου 1978. Μεταξύ των ακινήτων που άνευ δικαι-ώματος πώλησε ο Αλ.Δ. προς τρίτους (σχετικότο υπ’ αριθ. 3150/14.6.1980 έγγραφο του Δα-σαρχείου Πεντέλης με συνημμένο πίνακα άκυ-ρων πωλήσεων) ήσαν και πωλήσεις οικοπέδωνπου προέκυψαν από την κατά τα προεκτεθέντακατάτμηση της εκτάσεως των 290.915 τ.μ. σε οι-κοδομικά τετράγωνα (Ο.Τ.). Ειδικότερα αυτός(Αλ.Δ.) δυνάμει του υπ’ αριθ. 980/1.4.1970 συμ-βολαίου πωλήσεως οικοπέδου του συμβολαιο-γράφου Αθηνών Νικ.Π., που μεταγράφηκε νόμι-μα στα οικεία βιβλία του ΥποθηκοφυλακείουΚρωπίας μεταβίβασε κατά κυριότητα στην ήδηεναγομένη Αναστ.Κ. το επίδικο ακίνητο, δηλαδήένα οικόπεδο άρτιο και οικοδομήσιμο, που βρί-σκεται στην περιφέρεια Άνω Βούλας και ΝέαςΒάρης Αττικής του Δήμου Βούλας (τέως ΔήμουΚρωπίας) μέσα στο εγκεκριμένο σχέδιο πόλεωςστο με αριθμό 255 Ο.Τ. στη συμβολή των οδών...και..., που φέρει, κατά τον τίτλο κτήσεως, τοναριθμό 21, έχει εμβαδόν 718,50 τ.μ. και συνο-ρεύει βόρεια... . Το παραπάνω οικόπεδο, η Ανα-στ.Κ. το έτος 1994 πώλησε, διά του πληρεξουσί-ου της Ηλ.Σ., κατ’ ισομοιρία και εξ αδιαιρέτουστους ήδη ενάγοντες: 1) Γ.Πολ. και 2) Φ.Πολ.δυνάμει του υπ’ αριθ. .../28.12.1994 συμβολαίουαγοραπωλησίας οικοπέδου της συμβολαιογρά-φου Αθηνών Αγγ.Β., που μεταγράφηκε νόμιμαστα οικεία βιβλία μεταγραφών του Υποθηκοφυ-λακείου Βούλας. Η μεταβίβαση όμως αυτή δενπροσπόρισε κυριότητα επί του επιδίκου ακινή-του (οικοπέδου) στο πρόσωπο των ανωτέρωΓ.Πολ. και Φ.Πολ. (ήδη εναγόντων), καθόσον,όπως αναφέρθηκε, οι άνω τίτλοι έπασχαν απότο ελάττωμα της ανυπαρξίας κυριότητος στοπρόσωπο του μεταβιβάζοντος (Αλ.Δ. - απώτε-ρου δικαιοπαρόχου των), ενώ επίσης η άμεσηκαι ο απώτερος δικαιοπάροχος αυτών (Αναστ.Κ.και Αλ.Λ. αντίστοιχα) ουδέποτε νεμήθηκαν, ήτοιάσκησαν εμφανείς διακατοχικές πράξεις πουπροσιδιάζουν στη φύση και τον προορισμό επίτου επιδίκου ακινήτου (οικοπέδου).

Επομένως οι ενάγοντες και ήδη εφεσίβλητοι,σύμφωνα με όσα ως άνω έγιναν τελεσίδικα δε-


κτά, δεν απέκτησαν κυριότητα επί του ενδίκουακινήτου. Ισχυρίζεται η εναγόμενη ότι οι ενάγο-ντες αγοραστές γνώριζαν το εν λόγω νομικόελάττωμα του ακινήτου κατά το χρόνο καταρτί-σεως της αγοραπωλησίας και συνεπώς δεν υπέ-χει ευθύνη αποζημιώσεως αυτών κατ’ άρθ. 515ΑΚ, πλην όμως ο ισχυρισμός της αυτός ελέγχε-ται αβάσιμος και απορριπτέος καθόσον στο ενλόγω υπ’ αριθ. .../1994 αγοραπωλητήριο συμβό-λαιο της Συμβ/φου Αθηνών Αγγ.Κ., η εναγομένηδιά του πληρεξουσίου της Ηλ.Σ., δήλωσε ότι εγ-γυάται το πωλούμενο ακίνητο ελεύθερο απόεκνίκηση και γενικά ελεύθερο από κάθε νομικόελάττωμα, γεγονός που έχει ως συνέπεια, σύμ-φωνα με τα εκτιθέμενα στη μείζονα σκέψη τηςπαρούσας, η ως άνω διάταξη του άρθρου 515 §1 ΑΚ να αδρανεί, όπως βάσιμα οι ενάγοντεςισχυρίζονται. Άλλωστε, δεν αποδείχθηκε ότι οόρος αυτός ετέθη όχι στα σοβαρά, αλλά μόνοφαινομενικά προκειμένου ο τίτλος να καταστείπερισσότερο ισχυρός και ως εκ τούτου είναιάκυρος ως εικονικός, όπως αβάσιμα η εναγόμε-νη ισχυρίζεται. Κατά την κατάρτιση του ως άνωαγοραπωλητηρίου συμβολαίου η εναγομένη πω-λήτρια εκπροσωπήθηκε από τον Ηλ.Σ. στονοποίο, όπως προκύπτει από το περιεχόμενο τουυπ’ αριθ. 102695/11.3.1994 πληρεξουσίου τουσυμ/φου, Αθηνών Κων.Π., είχε δώσει την ειδικήεντολή και πληρεξουσιότητα πωλήσεως του ενλόγω ακινήτου και ειδικότερα, πλην άλλων, είχεδώσει την σαφή εντολή να εγγυηθεί αυτό ελεύ-θερο από κάθε νομικό ελάττωμα. Επομένως, οισχυρισμός της εναγομένης ότι ο όρος ότι εγ-γυάται το πωλούμενο ελεύθερο νομικού ελατ-τώματος συμπεριελήφθη στο συμβόλαιο κατάτρόπο καταχρηστικό, καθόσον την παροχή τηςως άνω πληρεξουσιότητας ευρίσκετο σε ουσιώ-δη πλάνη θεωρώντας ότι παρείχε στον πληρε-ξούσιο την εντολή να προβεί στην δήλωση αυτήμόνο εφόσον προηγουμένως είχε αρθεί κάθενομικό ελάττωμα του ακινήτου, απορριπτέοςελέγχεται ως αναπόδεικτος. Άλλωστε, εάν βού-λησή της ήταν αυτή θα έπρεπε να την είχε μεσαφήνεια και ακρίβεια διατυπώσει στο ως άνωειδικό πληρεξούσιο. Για τον ίδιο λόγο απορρι-πτέος ελέγχεται και ο ισχυρισμός αυτής ότι ομεσίτης (πληρεξούσιος) από κοινού με τους

αγοραστές ενάγοντες συμπεριέλαβαν στο αγο-ραπωλητήριο συμβόλαιο την ως άνω δήλωση,ότι εγγυάται το πωλούμενο ελεύθερο νομικούελαττώματος, κατά τρόπο αντίθετο στα χρηστάήθη και ειδικότερα εκμεταλλευόμενοι την κου-φότητα και την απειρία της ίδιας και ότι με τοντρόπο αυτό πέτυχαν να αποκομίσουν οφέλη πουβρίσκονται σε φανερή δυσαναλογία με την πα-ροχή. Και τούτο διότι ο εν λόγω πληρεξούσιοςαυτής στο αγοραπωλητήριο συμβόλαιο εγγυή-θηκε το πωλούμενο ελεύθερο νομικού ελαττώ-ματος σύμφωνα ακριβώς με την ειδική και σαφήπρος τούτο εντολή της εναγομένης που του εί-χε χορηγηθεί με το ως άνω πληρεξούσιο. Απο-δείχθηκε επίσης ότι κατά το στάδιο της διεξα-γωγής αποδείξεων που είχε τάξει το ΠολυμελέςΠρωτοδικείο επί της ως άνω αναγνωριστικής κυ-ριότητας αγωγής του Γ.Κον. κατά των ήδη ενα-γόντων, επί της οποίας εκδόθηκε η προαναφερ-θείσα υπ’ αριθ. 1057/2005 απόφαση του Εφετεί-ου Αθηνών, οι τελευταίοι είχαν προτείνει μάρτυ-ρα την εναγόμενη δικαιοπάροχό τους, η οποίακαι προσήλθε για να εξεταστεί κατά τις συνε-δριάσεις της 30.3.1999 και 5.10.1999, πληνόμως δεν εξετάστηκε για τον λόγο ότι έγινε δε-κτή ένσταση της αντίδικης πλευράς περί αμέσουεννόμου συμφέροντος αυτής από την έκβασητης δίκης (βλ. την υπ’ αριθ. 209/1997 εισηγητικήέκθεση). Συνακόλουθα, ο ισχυρισμός της εναγο-μένης, η οποία καίτοι είχε δικαίωμα δεν παρενέ-βη προσθέτως στη δίκη αυτή, περί συντρέχο-ντος πταίσματος των εναγόντων στην πρόσκλη-ση της ζημίας τους (άρθ. 300 ΑΚ) για τον λόγοότι δεν την προσεπικάλεσαν ούτε της ανακοίνω-σαν την δίκη αυτή ώστε να αναπτύξει και υπο-στηρίξει εκεί τους ισχυρισμούς της, ελέγχεταιαπορριπτέος ως αβάσιμος κατ’ ουσία. Σημειώνε-ται δε ότι η προσεπίκληση του δικονομικού εγ-γυητή κατ’ άρθ. 88 ΚΠολΔ αποτελεί δικαίωμακαι όχι υποχρέωση. Τέλος, ο ισχυρισμός τηςεναγομένης περί καταχρηστικής ασκήσεως τηςενδίκου αξιώσεως για τον λόγο ότι οι ενάγοντεςδεν της ανακοίνωσαν την δίκη μεταξύ αυτών καιτου Γ.Κον., δεν την προσεπικάλεσαν στη δίκηαυτή, δεν της άσκησαν παρεμπίπτουσα αγωγήκαι ενώ η αγωγή του Γ.Κον. ασκήθηκε το έτος1995 και η τελεσίδικη απόφαση εκδόθηκε το


έτος 2005, αδράνησαν επί μακρόν και άσκησαντην κρινόμενη αγωγή το έτος 2008, ελέγχεταιαβάσιμος και απορριπτέος καθόσον δεν αποδεί-χθηκε εν προκειμένω ότι η άσκηση του δικαιώ-ματος των εναγόντων υπερβαίνει προφανώς ταθεσπιζόμενα με την διάταξη του άρθρου 281 ΑΚαντικειμενικά κριτήρια.

Ενόψει όλων των ανωτέρω, το πρωτοβάθμιοΔικαστήριο το οποίο με την εκκαλουμένη από-φαση απέρριψε τους ισχυρισμούς, ενστάσειςκαι επανενστάσεις της εναγομένης ότι οι ενά-γοντες τελούσαν εν γνώσει του νομικού ελατ-τώματος του ακινήτου κατά την κατάρτιση αγο-ραπωλητηρίου συμβολαίου, ότι ο όρος που συ-μπεριελήφθη στο εν λόγω συμβόλαιο ότι το ακί-νητο μεταβιβάζεται ελεύθερο από εκνίκηση καιαπό κάθε νομικό ελάττωμα είναι εικονικός καισυνεπώς άκυρος, ότι ο όρος αυτός αντίκειταιστα χρηστά ήθη και δη στις διατάξεις των άρ-θρων 178, 179 ΑΚ, ότι οι ενάγοντες συνετέλε-σαν από δικό τους πταίσμα στη ζημία και τέλοςότι η αξίωση αυτών ασκείται κατά τρόπο πουαντίκειται στα αντικειμενικά κριτήρια του άρ-θρου 281 ΑΚ, ορθά το νόμο ερμήνευσε καιεφήρμοσε και τις αποδείξεις εκτίμησε και οι τααντίθετα υποστηρίζοντες λόγοι εφέσεως τηςεναγομένης ελέγχονται αβάσιμοι κατ’ ουσία καιαπορριπτέοι. Κατ’ ακολουθία των ανωτέρω προ-εκτεθέντων και εφόσον δεν υπάρχει άλλος λό-γος έφεσης προς έρευνα πρέπει η κρινόμενηέφεση να απορριφθεί ως αβάσιμη κατ’ ουσία καινα επιβληθεί σε βάρος της εκκαλούσας η δικα-στική δαπάνη των εφεσίβλητων του παρόντοςβαθμού δικαιοδοσίας κατά το νόμιμο αίτημα αυ-τών (άρθ. 176, 178, 183 και 191 § 2 του ΚΠολΔ),όπως ειδικότερα ορίζεται στο διατακτικό. […]

ΕΦΕΤΕΙΟΥ ΑΘΗΝΩΝ Υπ’ αριθ. 5200/2012

Κληρονομία. Αγωγή εξ αδιαθέτου κληρονόμουτου διαθέτη να αναγνωριστεί η ακυρότητα τηςδιαθήκης λόγω πλαστότητας. Άμεσο έννομοσυμφέρον για την άσκηση της αγωγής έχουνοι εξ αδιαθέτου κληρονόμοι του διαθέτη και οικληρονόμοι του εξ αδιαθέτου κληρονόμου.Δεν είναι υποχρεωτικό η αγωγή να στρέφεται

κατά των περισσοτέρων εγκατάστατων με δια-θήκη, αφού οι περισσότεροι ενάγοντες ή ενα-γόμενοι δεν είναι αναγκαίοι ομόδικοι. Πότευφίσταται υποχρέωση προαπόδειξης της πλα-στότητας. Η αναγνώριση άκυρης διαθήκης ωςέγκυρης από τρίτον, δεν επικυρώνει την άκυρηδιαθήκη. Αν η παραίτηση αφορά κληρονομιαίαακίνητα, πρέπει να γίνεται με συμβολαιογρα-φικό έγγραφο.

Με την από 21.7.2007 αγωγή της ενώπιον τουΠολυμελούς Πρωτοδικείου Αθηνών, όπως αυτήεκτιμάται από το Δικαστήριο, η ενάγουσα εξι-στορούσε ότι ο αδελφός της και θείος της ενα-γομένης Αν. Τ., άγαμος, που απεβίωσε στην Αθή-να στις 16.2.1998, με την από 21.12.1997 ιδιό-γραφη διαθήκη του εγκατέστησε κληρονόμουςτου α) την ενάγουσα στην οποίαν άφησε όλη τηνκινητή περιουσία του και το 1/4 του υπογείουπου κληρονόμησε από τον αδελφό του, Ιω. Τ., β)την ανεψιά του Α. Τζ. στην οποία άφησε το 1/4του ισογείου (1-2) που κληρονόμησε από τη μη-τέρα του και γ) την εναγομένη ανεψιά του στηνοποίαν άφησε όλη την υπόλοιπη ακίνητη περιου-σία του. Ότι η διαθήκη είναι άκυρη διότι δεν έχειγραφεί ούτε έχει υπογραφεί με το χέρι του δια-θέτη αλλά είναι πλαστή και έχει καταρτισθεί απότην εναγομένη, που αποδέχθηκε την επαχθείσασ’ αυτή κληρονομιά και εις βάρος της ασκήθηκεποινική δίωξη για πλαστογραφία κατόπιν μηνύ-σεως της ενάγουσας. Με βάση το ιστορικό αυτόκαι ως εξ αδιαθέτου κληρονόμος του διαθέτη ζή-τησε να αναγνωρισθεί η ακυρότητα λόγω πλα-στότητας της ένδικης διαθήκης και να υποχρεω-θεί η εναγομένη να της καταβάλει το ποσό των2.300 ευρώ που κατέβαλε στην πραγματογνώμο-να για τη διενέργεια της διαταχθείσας από τοπρωτοβάθμιο δικαστήριο γραφολογικής πραγμα-τογνωμοσύνης. Το Πρωτοβάθμιο Δικαστήριο μετην εκκαλουμένη απόφασή του δέχθηκε εν μέρειτην αγωγή ως ουσιαστικά βάσιμη και αναγνώρι-σε την ακυρότητα της επίδικης διαθήκης. Ηδη ηεναγομένη-εκκαλούσα με την κρινόμενη έφεσήτης παραπονείται για την εσφαλμένη εφαρμογήκαι ερμηνεία του νόμου και κακή εκτίμηση τωναποδείξεων από το πρωτοβάθμιο δικαστήριο και


ζητεί αφού εξαφανισθεί η εκκαλουμένη απόφα-ση να απορριφθεί η αγωγή.

Η με το ιστορούμενο στην αρχή της παρού-σας περιεχόμενο αγωγή είναι επαρκώς ορισμέ-νη σύμφωνα με το άρθρο 216 § 1 ΚΠολΔ και ει-δικότερα εξειδικεύει το έννομο συμφέρον τηςενάγουσας προς άσκηση της ένδικης αγωγής,ως αδελφής και εξ αδιαθέτου κληρονόμου τουάγαμου διαθέτη, καθόσον την ακυρότητα τηςιδιόγραφης διαθήκης που δεν έχει γραφεί, χρο-νολογηθεί και υπογραφεί με το χέρι του διαθέ-τη, μπορεί να την προτείνει καθένας που έχειέννομο συμφέρον (Κων/νος Παπαδόπουλος,Αγωγές Κληρονομικού Δικαίου, Τόμος Α΄, σ.263, ΑΠ 1591/1997 ΕλλΔνη 39.844, ΕφΑΘ10055/2002 ΕλλΔνη 44.1001). Τέτοιο δε άμεσοέννομο συμφέρον έχουν οι εξ αδιαθέτου κληρο-νόμοι του διαθέτη και οι κληρονόμοι του εξ αδια-θέτου κληρονόμου αυτού, αφού αποκτούν εμμέ-σως την περιουσία του διαθέτη (πρβλ. ΑΠ1063/2006 ΕλλΔνη 47.1417, ΕφΑΘ 744/2007ΕλλΔνη 2007.903). Επομένως, το πρωτοβάθμιοδικαστήριο το οποίο με την εκκαλουμένη από-φασή του έκρινε ορισμένη την αγωγή δεν έσφα-λε αλλά ορθά εφάρμοσε το νόμο και είναι αβάσι-μοι και απορριπτέοι οι συναφείς λόγοι της έφε-σης που υποστηρίζουν τα αντίθετα.

Περαιτέρω, δεν είναι υποχρεωτική η κοινήεναγωγή των περισσοτέρων εγκαταστατών μετη διαθήκη καθόσον δεν δημιουργείται δεσμόςαναγκαστικής ομοδικίας μεταξύ των περισσοτέ-ρων εναγόντων ή εναγομένων σε αγωγή μεαντικείμενο την αναγνώριση της ακυρότηταςδιαθήκης (ΟλΑΠ 902/1982 ΝοΒ 31.209, ΑΠ55/2008). Η δε υποχρέωση προαπόδειξης τηςπλαστότητας ισχύει μόνο όταν αυτή προτείνεταιμε παρεμπίπτουσα αγωγή ή με ένσταση στοπλαίσιο εκκρεμούς δίκης και όχι όταν προβάλλε-ται με κύρια αγωγή στο δικόγραφο της οποίαςδεν απαιτείται να αναφέρονται ονομαστικώς οιμάρτυρες και τα άλλα αποδεικτικά της πλαστό-τητας μέσα (ΟλΑΠ 23/1999). Επομένως, το πρω-τοβάθμιο δικαστήριο που έκρινε νόμιμη τηναγωγή, ορθά εφάρμοσε το νόμο και οι σχετικοίλόγοι της εφέσεως με τους οποίους υποστηρί-ζονται τα αντίθετα πρέπει να απορριφθούν ωςαβάσιμοι.

Η αναγνώριση άκυρης διαθήκης, ως έγκυρης,από τρίτον, δηλαδή πρόσωπο διάφορο του δια-θέτη, είναι έννοια διαφορετική της επικύρωσης(άρθρο 183 ΑΚ όπου επικυρώνει τη δικαιοπραξίαο ίδιος ο δικαιοπρακτήσας) και δεν καθιστά τηδιαθήκη έγκυρη, εφόσον ο λόγος της ακυρότη-τας εξακολουθεί να υπάρχει. Το ίδιο ισχύει κατάμείζονα λόγο, για την τυχόν αναγνώριση ανυπό-στατης διαθήκης. Η αναγνώριση από τρίτον (μο-νομερής ή δια συμβάσεως με άλλον ενδιαφερό-μενο) αποτελεί νεώτερη, αυτοτελή πράξη, πουμπορεί να έχει δικές της έννομες συνέπειες καισυγκεκριμένα, να αποτελεί είτε εξώδικη ομολο-γία, ότι δεν υπήρχε ο λόγος της ακυρότητας ήτου ανυπόστατου (άρθρο 352 § 2 ΚΠολΔ), είτεπαραίτηση από τυχόν δικαίωμα του αναγνωρίζο-ντος να προσβάλει δικαστικώς τη διαθήκη ωςάκυρη ή ανυπόστατη και από το αντίστοιχο δι-καίωμα ουσιαστικού δικαίου, που ο αναγνωρί-ζων έχει λόγω της ακυρότητας ή του ανυπόστα-του. Στην περίπτωση όμως της παραιτήσεως (εί-τε αυτή γίνεται μονομερώς είτε με σύμβαση), ανη παραίτηση αφορά κληρονομιαία ακίνητα, απαι-τείται, μεταξύ των άλλων όρων έγκυρης παραι-τήσεως από απαλλοτριωτό δικαίωμα, και η υπο-βολή στον τύπο του συμβολαιογραφικού εγγρά-φου, διότι διαφορετικά θα ματαιωνόταν ο διατης τηρήσεως του τύπου επιδιωκόμενος από τοννομοθέτη σκοπός, όπως προκύπτει από το συν-δυασμό των άρθρων 369,1033,1121,1143, 1266αλλά και 166, 217 § 2, πρβλ. και 1942 § 2 ΑΚ (ΑΠ1450/1999 ΕλλΔνη 2000.744).

Από... αποδείχθηκαν τα ακόλουθα: Ο Αν. Τ.,αδελφός της ενάγουσας και θείος της εναγομέ-νης καθόσον ήταν πρώτος εξάδελφος του προα-ποβιώσαντος πατέρα της ήταν άγαμος και απε-βίωσε στην Αθήνα στις 16.12.1998. Με την από21.12.1997 ιδιόγραφη διαθήκη του, που δημοσι-εύθηκε κατόπιν αιτήσεως της εναγομένης με τουπ’ αριθ. 3637/4.9.1998 πρακτικό του Μονομε-λούς Πρωτοδικείου Αθηνών, αλλά δεν κηρύχθη-κε κυρία, εγκατέστησε κληρονόμους του 1) τηναδελφή του ενάγουσα, στην οποία άφησε όλητην κινητή περιουσία του και το 1/4 του υπογεί-ου που κληρονόμησε από τον αδελφό του Ιω.Τ.,2) την ανεψιά του Α. Τζ., κόρη του αδελφού τουΒ. στην οποία άφησε το 1/4 του ισογείου Νο 2


(1-2) που κληρονόμησε από τη μητέρα του και 3)την εναγομένη ανεψιά του στην οποίαν άφησεόλη την υπόλοιπη ακίνητη περιουσία του επειδή,όπως αναφέρει στη διαθήκη του, τον περιποιεί-ται και τον φροντίζει και το ίδιο πιστεύει ότι θακάνει και με την αδελφή του εάν χρειασθεί. Ηανωτέρω όμως διαθήκη, όπως προκύπτει από τιςεκθέσεις γραφολογικής πραγματογνωμοσύνηςτης δικαστικής γραφολόγου Μ.Λ. και Ι.Δ. δεν εί-ναι γνήσια εφόσον δεν γράφηκε, δεν υπογρά-φηκε και δεν χρονολογήθηκε από τον διαθέτη.Συγκεκριμένα η ανωτέρω γραφολόγος Μ.Λ.στην έκθεση πραγματογνωμοσύνης αναφέρειότι το κείμενο της διαθήκης δεν ταυτοποιείταιγραφολογικά προς τα δείγματα γραφής τουΑν.Τ, που τέθηκαν στη διάθεσή της, ότι το κείμε-νο αυτό αποτελεί προϊόν της αυθόρμητης γρα-φής άλλου προσώπου, ότι η υπογραφή «Αν.Τ.»στο τέλος του κειμένου κάτω από την ένδειξη«Ο ΔΙΑΘΕΤΗΣ» δεν φέρει τα χαρακτηριστικάγνωρίσματα των γνήσιων υπογραφών του Αν.Τ.,δεν έχει χαραχθεί από τον ίδιο και επομένως, εί-ναι πλαστή, διότι αποτελεί προϊόν απομιμητικήςπροσπάθειας διά της μεθόδου της «ελεύθερηςαπομίμησης». Επίσης ο δικαστικός γραφολόγοςΙ.Δ. αναφέρει ότι το κείμενο της ως άνω διαθή-κης και η φερόμενη ως δειγματική γραφή τουΑν.Τ. παρουσιάζουν ανομοιότητα τόσο στη γενι-κή εμφάνιση όσο και στα επιμέρους γραφολογι-κά γνωρίσματα. Περαιτέρω ο ισχυρισμός τηςεναγομένης περί καταχρηστικής ασκήσεως τουδικαιώματος της ενάγουσας για δικαστική προ-σβολή του κύρους της ένδικης διαθήκης τονοποίον πρότεινε ενώπιον του πρωτοβάθμιου δι-καστηρίου και ήδη επαναφέρει με συναφή λόγοέφεσης πρέπει να απορριφθεί ως μη νόμιμος κα-θόσον τα εκτιθέμενα πραγματικά περιστατικάήτοι η εκ μέρους της ενάγουσας αποδοχή της εκδιαθήκης κληρονομικής μερίδας, η υποβολή δη-λώσεως φόρου κληρονομιάς και η εκποίηση απόαυτή κληρονομιαίων ακινήτων και αληθή υποτι-θέμενα δεν μπορούν να θεμελιώσουν την κατα-χρηστική άσκηση του δικαιώματος της ενάγου-σας. Οι ενέργειες αυτές της ενάγουσας δεν τηςστερούσαν το δικαίωμα να επικαλεσθεί μεταγε-νέστερα την ακυρότητα της διαθήκης, η οποίαάλλωστε αν αποδεικνυόταν δεν θα μετέβαλε επί

τα χείρω την κληρονομική της μερίδα, αλλά επίτα βελτίω αφού ήταν αδελφή του θανόντος καιως εκ τούτου εξ αδιαθέτου κληρονόμος του καιθα ελάμβανε το 1/2 εξ αδιαιρέτου από την κλη-ρονομιά αυτού, το υπόλοιπο 1/2 εξ αδιαιρέτουθα ελάμβανε η επίσης τετιμημένη με τη διαθήκηΑ.Τζ. κόρη του προαποβιώσαντος αδελφού τουδιαθέτη Β.Τ. καθόσον τα υπόλοιπα αδέλφια αυ-τού Ιω.Τζ., Νικ.Τζ. και Στ.Τζ. ήταν άγαμοι και εί-χαν προαποβιώσει αυτού.

Επίσης ο ισχυρισμός της εναγομένης πουπρότεινε ενώπιον του πρωτοβάθμιου δικαστηρί-ου και ήδη επαναφέρει με σχετικό λόγο έφεσηςπερί αποδυναμώσεως του δικαιώματος της ενά-γουσας προς άσκηση της κρινόμενης αγωγής,λόγω παρέλευσης πενταετίας από τη δημοσίευ-ση της ένδικης διαθήκης, μέχρι την άσκηση τηςπρώτης αγωγής αυτής, που απορρίφθηκε τελε-σίδικα ως αόριστη με την υπ’ αριθ. 4546/2007απόφαση του Εφετείου Αθηνών, πρέπει νααπορριφθεί ως μη νόμιμος διότι η παρέλευσηπενταετίας δεν μπορεί να θεωρηθεί μακρόχρονηαδράνεια και να οδηγεί σε αποδυνάμωση τουενδίκου δικαιώματός της. Εξάλλου, ο ισχυρι-σμός της εναγομένης που προέβαλε ενώπιοντου πρωτοβάθμιου δικαστηρίου και ήδη επανα-φέρει με σχετικό λόγο έφεσης, περί παραιτήσε-ως της ενάγουσας από το δικαίωμά της να προ-σβάλει δικαστικά την ένδικη διαθήκη φερόμενηως προκύπτουσα από τη δήλωση της στην υπ’αριθ. 31/21.12.1998 πράξη αποδοχής κληρονο-μιάς της συμβολαιογράφου Καλαμάτας Στ.Σ.,περί παραιτήσεώς της από κάθε δικαίωμα προ-σβολής της πράξης αυτής, πρέπει να απορρι-φθεί ως αβάσιμος καθόσον η ως άνω παραίτησηαφορά μόνο την πράξη αποδοχής κληρονομιάςκαι όχι την παραίτηση από το δικαίωμα δικαστι-κής προσβολής της ένδικης διαθήκης, η οποίαθα έπρεπε να αναγράφεται ρητά στο συμβολαι-ογραφικό έγγραφο της εν λόγω συγκεκριμένηςπαραιτήσεως, σύμφωνα με τα διαληφθέντα στηνομική σκέψη της παρούσας, αφού αφορά ακί-νητο, πλην όμως στην προκειμένη περίπτωσητοιαύτη παραίτηση δεν υφίσταται. Επίσης οισχυρισμός της εναγομένης περί εξώδικης ομο-λογίας της ενάγουσας σχετικά με το κύρος τηςεπίδικης διαθήκης συναγόμενης από τις προα-


ναφερθείσες ενέργειες αυτής ήτοι αποδοχήκληρονομιάς, υποβολή δηλώσεως φόρου κλη-ρονομιάς και εκποίηση κληρονομιαίων αντικει-μένων πρέπει να απορριφθεί ως αβάσιμος καθό-σον δεν αποδείχθηκε ότι οι ως άνω ενέργειεςτης ενάγουσας έγιναν με πρόθεση αναγνωρίσε-ως του κύρους της διαθήκης, ούτε επίσης η ενά-γουσα γνώριζε τότε την ακυρότητα της διαθή-κης και παρά ταύτα προέβη στις ενέργειες αυ-τές. Το στοιχείο δε της γνώσης της ακυρότηταςτης διαθήκης είναι απαραίτητη προϋπόθεση γιατην επέλευση του αποτελέσματος της παραίτη-σης (ΑΠ 1761/2005).

ΜΟΝΟΜΕΛΟΥΣ ΕΦΕΤΕΙΟΥ ΑΘΗΝΩΝ Υπ’ αριθ. 7268/2013

Κληρονομητήριο. Το κληρονομικό δικαίωμαως προδικαστικό ζήτημα στην δίκη του κληρο-νομητηρίου. Δεδικασμένο πολιτικών δικαστη-ρίων για τις κληρονομικές σχέσεις. Απόρριψηαίτησης ανάκλησης κληρονομητηρίου βασι-σμένου στην αμετάκλητη αναγνώριση τουκληρονομικού δικαιώματος των καθ’ ων. Θετι-κή λειτουργία του δεδικασμένου από δίκη ανα-γνωριστική του κληρονομικού δικαιώματος,στην δίκη της αίτησης ανάκλησης κληρονομη-τηρίου. Μεταγενέστερη υπουργική απόφασηπου μεταβάλλει την ιθαγένεια του κληρονο-μούμενου. Ακυρωτικός δικαστικός έλεγχος.Δεδικασμένο απόφασης του ΣτΕ. Δεν παράγε-ται δεδικασμένο για το ζήτημα της ιθαγένειας,εφόσον το ΣτΕ δεν εισήλθε στην ουσία τηςυπόθεσης, απορρίπτοντας την αίτηση ακύρω-σης ως απαράδεκτη. (Απορρίπτει την έφεση).

[…] Με την από 2.10.2001 και με αύξ. αριθ. έκθ.κατάθ. …/2.10.2001 αίτησή τους οι αιτούντες,και ήδη εκκαλούντες, Α.**, χήρα Δ.Γ.**, και Κ.Γ.**επεδίωξαν, για τους λόγους που αναφέρονται σ’αυτήν: α) να διαταχθεί η ανάκληση του υπ’ αριθ.…/1999 πιστοποιητικού κληρονομητηρίου τουΓραμματέα του Πρωτοδικείου Αθηνών και η δη-μοσίευση περίληψης της απόφασης που θα εκδί-δετο στην ημερήσια εφημερίδα των Αθηνών

«ΕΣΤΙΑ» και β) να επαναφερθεί σε ισχύ το αρχι-κώς εκδοθέν υπ’ αριθ. …/1984 πιστοποιητικόκληρονομητηρίου του Γραμματέα ΠρωτοδικώνΑθηνών, διαφορετικά να διαταχθεί ο τελευταίοςνα χορηγήσει σ’ αυτούς νέο πιστοποιητικό κλη-ρονομητηρίου, με το οποίο να πιστοποιείται ότιεξ αδιάθετου κληρονόμοι του αποβιώσαντος την27.2.1984 στο ** Αττικής Δ.Γ.** ή Γ.** του Π.** καιτης Μ.** ή Α.-Α.**, κατοίκου εν ζωή ** Αττικής(οδός Π.** αριθ. **) είναι η πρώτη εξ αυτών (αι-τούντων - εκκαλούντων) κατά ποσοστό 4/16 εξαδιαιρέτου, ο δεύτερος εξ αυτών κατά ποσοστό4/16 εξ αδιαιρέτου, και οι καθ’ ων, και ήδη εφεσί-βλητες, κατά ποσοστό 3/16 εξ αδιαιρέτου η κάθεμία από αυτές. Το πρωτοβάθμιο Δικαστήριο,αφού δίκασε την ανωτέρω αίτηση, εξέδωσε κατ’αρχήν την …/2002 μη οριστική του απόφαση. Μετην τελευταία διέταξε «την αναβολή (αναστολή)της συζητήσεως της ένδικης αίτησης εωσότουεκδοθεί αμετάκλητη απόφαση επί της από 30.11.2001 (αριθ. κατάθ. …/3.12.2001) αιτήσεως» τωνκαθ’ ων-εφεσίβλητων «περί ακυρώσεως της υπ’αριθ. …/20.6.2001 αποφάσεως του ΥφυπουργούΕσωτερικών Δημόσιας Διοίκησης και Αποκέ-ντρωσης», η εκδίκαση της οποίας εκκρεμούσεενώπιον του Συμβουλίου της Επικρατείας. Στησυνέχεια το πρωτοβάθμιο Δικαστήριο προχώρη-σε στην έκδοση της εκκαλουμένης -με αριθμό…/2012- απόφασής του, με την οποία απέρριψετην ειρημένη έφεση των αιτούντων-εκκαλού-ντων. Κατά της απόφασης αυτής παραπονούνταιοι αιτούντες, και ήδη εκκαλούντες, με την έφε-ση, και ζητούν «να εξαφανιστεί η εκκαλουμένηυπ’ αριθ. …/2012 απόφαση του ΜονομελούςΠρωτοδικείου Αθηνών» και εν συνεχεία «να γί-νει δεκτή στο σύνολό της η ως άνω από2.10.2001 και με αριθμό κατάθεσης …/2001 αίτη-σή τους κατά των αντιδίκων τους.

Στο χώρο της αμφισβητούμενης δικαιοδο-σίας κάθε τελεσίδικη απόφαση δημιουργεί δεδι-κασμένο (άρθρ. 321 του ΚΠολΔ). Επομένως,στις δίκες της εκούσιας δικαιοδοσίας, μεταξύτων οποίων και η περί κληρονομητηρίου τοιαύ-τη, τα δικαστήρια δεσμεύονται από τις τελεσίδι-κες αποφάσεις που εκδίδονται κατά τις διαδικα-σίες της αμφισβητούμενης δικαιοδοσίας, στομέτρο και στα όρια που εκτείνεται η ισχύς του


ουσιαστικού δεδικασμένου [άρθρα 322, 324, 326του ΚΠολΔ σε συνδ. με το άρθρο 741 του ίδιουΚώδικα (ad hoc Αλεξάνδρα Βάρκα-Αδάμη, «Τοκληρονομητήριο», έκδ. 1984, § 22 σ. 140, βλ. καιΣχεδ. ΠολΔ)]. Με τη συνδρομή των προϋποθέ-σεων του νόμου οι τελεσίδικες αποφάσεις (τηςαμφισβητούμενης δικαιοδοσίας), παράγουν δε-δικασμένο και για τις προδικαστικές έννομεςσχέσεις, που αποτελούν αναγκαία προϋπόθεσητου κυρίου ζητήματος (συνδυασμένες διατάξειςτων άρθρων 331 και 651 του ΚΠολΔ). Το δεδικα-σμένο, ειδικότερα, αποτελεί έννομη συνέπειατης δικαστικής απόφασης, που διασφαλίζει τηδεσμευτικότητα του περιεχομένου της [βλ.σχετ. Κουσούλη στην Κεραμέα - Κονδύλη - Νίκα«Ερμ. ΚΠολΔ» (έκδ. 2000), στις ΕισαγωγικέςΠαρατηρήσεις στα άρθρα 321 - 334, περιθ. αριθ.1, σ. 631, όπου παραπομπές του συγγραφέα στηθεωρία και τη νομολογία και Διονύσιο Κονδύλη,«Το Δεδικασμένον Κατά τον Κώδικα ΠολιτικήςΔικονομίας», έκδ. 1983, § 14, σ. 145, όπου πα-ραπομπές του συγγραφέα στη θεωρία]. Το δεδι-κασμένο αποτελεί διαδικαστική προϋπόθεσητης δίκης και επιτελεί αρνητική και θετική λει-τουργία. Με την πρώτη πτυχή εμποδίζει την εκνέου εξέταση της ουσίας της διαφοράς, ενώ μετη δεύτερη επιτάσσει το δικαστήριο της νέας δί-κης, στην οποία η κριθείσα έννομη σχέση ανα-κύπτει ως προδικαστικό ζήτημα του αντικειμέ-νου της δεύτερης δίκης, να θέσει ως βάση τηςαπόφασής του το προϋπάρχον δεδικασμένο (βλ.σχετ. Κουσούλη, στην Κεραμέα - Κονδύλη - Νί-κα «Ερμ. ΚΠολΔ», ό.π., αριθ. 7 και 9, σ. 634-635,όπου παραπομπές του συγγραφέα στη θεωρίακαι τη νομολογία, και Διονύσιο Κονδύλη, ό.π., σ.114 επ., όπου παραπομπές του συγγραφέα στηθεωρία και τη νομολογία). Η υπερνίκηση του δε-δικασμένου είναι δυνατή μόνο με τα προβλεπό-μενα από τον Κώδικα Πολιτικής Δικονομίαςέκτακτα ένδικα μέσα της αναίρεσης και της ανα-ψηλάφησης (βλ. σχετ. ΑΠ 719/2000 ΕλλΔνη2000. 694), ενώ δεν είναι δυνατή η διάσπασητου δεδικασμένου με επίκληση διατάξεων τουουσιαστικού δικαίου (βλ. άρθρ. 333 του ΚΠολΔ)ή με απλή επίκληση της ελλείψεως ορθότηταςτης απόφασης (βλ. και Κουσούλη, ό.π., κάτωαπό το άρθρο 333, όπου παραπομπή του συγ-

γραφέα στη θεωρία και τη νομολογία). Η ύπαρξηκαι η έκταση του δεδικασμένου προκύπτει απότο περιεχόμενο της απόφασης και όχι αυτό τηςαγωγής που κρίθηκε, έστω και αν το δικαστήριοδεν εξάντλησε το αντικείμενό της ή το υπερέβηή απομακρύνθηκε από αυτό, αφού δεδικασμένοπαράγεται και από εσφαλμένη απόφαση (βλ.σχετ. ΑΠ 1069/2006 ΕλλΔνη 2006. 1364 και ΑΠ1174/1999, ό.π.).

Για τις αποφάσεις του Συμβουλίου της Επι-κρατείας ορίζεται ρητά από το νομοθέτη (άρθρ.50 §§ 1 και 5 του π.δ. 18/1989 «περί του Συμβου-λίου της Επικρατείας») ότι οι αποφάσεις τηςΟλομελείας, ακυρωτικές και απορριπτικές, καιτων Τμημάτων αποτελούν μεταξύ των διαδίκωνδεδικασμένο που ισχύει ενώπιον διοικητικής ήάλλης αρχής σε κάθε άλλη υπόθεση ή διαφοράκατά την οποία προέχει το διοικητικής φύσεωςζήτημα που κρίθηκε από το Συμβούλιο της Επι-κρατείας [ΟλΑΠ 39/1988 Ελλ Δνη 1989. 1153,επ.]. Αντίστοιχη είναι η κατάσταση για συγκεκρι-μένες διοικητικές υποθέσεις βάσει ειδικών νό-μων σε σχέση με άλλα διοικητικά δικαστήρια (βλ.ΕφΑθ 8966/2002 ΕλλΔνη 2002.1443-1444). Τοδεδικασμένο που παράγεται από τις αποφάσειςτου ΣτΕ ή άλλου διοικητικού δικαστηρίου ωςπρος τα διοικητικής φύσεως θέματα δεσμεύει καιτα πολιτικά δικαστήρια στα οποία ανακύπτει ωςπροδικαστικό ζήτημα της εκκρεμούς πολιτικήςδίκης (ΑΠ 603/2004 ΕλλΔνη 2006.108, ΑΠ716/2002 ΕλλΔνη 2002.1630). Η έκδοση αποφά-σεως του Συμβουλίου της Επικρατείας ή άλλουδιοικητικού δικαστηρίου με προσόντα δεδικα-σμένου δεσμεύει τα πολιτικά δικαστήρια σταοποία ανακύπτει το ίδιο θέμα για εκκρεμείς ήμέλλουσες υποθέσεις. Αντίθετα δεν επηρεάζειτις υποθέσεις που κρίθηκαν ήδη τελεσιδίκως καιμε δύναμη δεδικασμένου, εκτός αν συντρέχουνοι προϋποθέσεις που προβλέπει ο Κώδικας Πολι-τικής Δικονομίας για την ανατροπή του δεδικα-σμένου. Στην προκειμένη περίπτωση από όλα ταέγγραφα που οι διάδικοι νομίμως και μετ’ επικλή-σεως προσκομίζουν αποδείχθηκαν τα ακόλουθα:Ο Δ.Γ.** του Π.**, πατέρας των καθ’ ων-εφεσί-βλητων από τον πρώτο αυτού γάμο, καθώς καιτου δευτέρου εκ των αιτούντων-εκκαλούντωναπό το γάμο του με την πρώτη από τους αιτού-


ντες-εκκαλούντες, απεβίωσε αδιάθετος στις27.2.1984. Ύστερα δε από αίτηση της πρώτηςτων αιτούντων, και ήδη εκκαλούντων, που ενερ-γούσε ατομικά άλλα και για λογαριασμό του τό-τε ανηλίκου δευτέρου εκ των αιτούντων-εκκα-λούντων, εκδόθηκε η …/1984 απόφαση του Μο-νομελούς Πρωτοδικείου Αθηνών με βάση τηνοποία εκδόθηκε το …/1984 πιστοποιητικό κληρο-νομητηρίου του Γραμματέα του ΠρωτοδικείουΑθηνών, δυνάμει των διατάξεων του τουρκικούκληρονομικού δικαίου, καθόσον ο ανωτέρω κλη-ρονομούμενος είχε κατά το θάνατό του τηντουρκική ιθαγένεια, ως ομογενής από την Κων-σταντινούπολη, και πιστοποιήθηκε ότι μόνοι εξαδιαθέτου κληρονόμοι του εν λόγω κληρονομου-μένου ήταν η πρώτη των αιτούντων-εκκαλού-ντων σε ποσοστό 4/16 της κληρονομιάς και τατέσσερα αυτού τέκνα σε ποσοστό 3/16 εξ αδιαι-ρέτου ο καθένας από αυτούς. Λίγο πριν το θάνα-τό του εξάλλου ο μνησθείς κληρονομούμενος εί-χε ασκήσει την από 7.3.1983 αγωγή περί διαζυγί-ου σε βάρος της συζύγου του, πρώτης των αι-τούντων-εκκαλούντων, επί της οποίας είχε εκδο-θεί η …/ 1983 προδικαστική απόφαση του Πολυ-μελούς Πρωτοδικείου Αθηνών. Πρέπει δε να ση-μειωθεί ότι οι διατάξεις του τουρκικού κληρονο-μικού δικαίου δεν προέβλεπαν αφενός μεν τοναποκλεισμό του επιζώντος συζύγου από τηνκληρονομιά του κληρονομουμένου, όταν ο τε-λευταίος έχοντας βάσιμο λόγο διαζυγίου είχεασκήσει σε βάρος του επιζώντος αγωγή διαζυγί-ου και αφετέρου τη συνεισφορά μεταξύ των κα-τιόντων, όπως ορίζεται σχετικά στο ελληνικό δί-καιο. Στη συνέχεια οι καθ’ ων -εφεσίβλητες, θυ-γατέρες του κληρονομουμένου, αμφισβητώνταςτο γεγονός ότι ο πατέρας τους ήταν Τούρκοςυπήκοος, προχώρησαν σε σειρά ενεργειών προςτο Υπουργείο Εσωτερικών, οι οποίες είχαν ωςαποτέλεσμα την έκδοση του …/1986 εγγράφουτου αμέσως προηγουμένου Υπουργείου, σύμφω-να με το οποίο ο θανών είχε αποκτήσει την ελλη-νική ιθαγένεια από 9.10.1958 και δίδετο εντολήπρος εγγραφή αυτού στα μητρώα του Δήμου**,πράγμα το οποίο έγινε με βάση σχετικές αποφά-σεις της Νομαρχίας. Εν συνεχεία οι καθ’ ων-εφε-σίβλητες ήγειραν την από 15.4.1987 αγωγή τουςσε βάρος της πρώτης των αιτούντων-εκκαλού-

ντων ατομικά και ως έχουσα τη γονική μέριμνατου τότε ανηλίκου δευτέρου εκ των αιτούντων-εκκαλούντων, ενώπιον του Πολυμελούς Πρωτο-δικείου Αθηνών και επικαλούμενες την εφαρμο-γή του ελληνικού δικαίου, αφού ο πατέρας τουςείχε ελληνική ιθαγένεια, επεδίωξαν να αναγνω-ρισθεί ότι η πρώτη των αντιδίκων τους (Α.Γ.**)αποκλείεται του κληρονομικού δικαιώματοςεξαιτίας της ασκηθείσης σε βάρος της αγωγήςδιαζυγίου, καθώς και να αναγνωρισθεί ότι ο δεύ-τερος των αιτούντων-εκκαλούντων υποχρεούτο,λόγω άτυπης δωρεάς του θανόντος πατρός τουπρος αυτόν, σε συνεισενεκτέα παροχή, η οποίαυπερβαίνει κατ’ αξία την ανήκουσα σε αυτόνκληρονομική μερίδα από την περιουσία του κλη-ρονομουμένου και ως εκ τούτου αυτός δεν συμ-μετέχει στη διανομή της.

Επί της εν λόγω αγωγής εκδόθηκε η …/1996οριστική απόφαση του Πολυμελούς ΠρωτοδικείουΑθηνών, η οποία αναγνώρισε: I) ότι η πρώτη τωναιτούντων-εκκαλούντων αποκλείεται του κληρο-νομικού δικαιώματος της περιουσίας του Δ.Γ.**, II)ότι ο δεύτερος των αιτούντων-εκκαλούντων υπο-χρεούται σε συνεισενεκτέα παροχή, η οποίαυπερβαίνει κατ’ αξία την κληρονομική του μερίδακαι κατά συνέπεια αυτός δεν συμμετείχε στη δια-νομή της και ΙΙΙ) ότι το σύνολο της κληρονομιαίαςπεριουσίας του μνησθέντος (κληρονομουμένου)περιήρχετο αποκλειστικά στις καθ' ων - εφεσίβλη-τες σε ποσοστό 1/3 εξ αδιαιρέτου. Με βάση την…/1997 απόφαση του Εφετείου Αθηνών, απορρί-φθηκαν οι ασκηθείσες μετέπειτα από τους διαδί-κους εφέσεις και επικυρώθηκε η προεκτεθείσαπρωτόδικη απόφαση, ενώ επί ασκηθείσης αναιρέ-σεως ενώπιον του Αρείου Πάγου κατά της ειρημέ-νης απόφασης του Εφετείου, εκδόθηκε η …/1998απόφαση του αμέσως προηγουμένου Δικαστηρί-ου, η οποία απέρριψε την αίτηση αναίρεσης και ωςεκ τούτου κατέστη αμετάκλητη η …/1997 απόφα-ση του παρόντος Δικαστηρίου. Εξάλλου η πρώτητων αιτούντων-εκκαλούντων άσκησε κατά της πιοπάνω εφετειακής απόφασης ενώπιον του παρό-ντος Δικαστηρίου την από 16.1.1998 αίτηση ανα-ψηλάφησης, η οποία απορρίφθηκε με την .../1999απόφαση του ίδιου Δικαστηρίου, ενώ, κατόπιν, μεβάση την .../2000 απόφαση του Αρείου Πάγουαπορρίφθηκε αίτηση αναίρεσης κατά της αμέσως


προηγουμένης απόφασης του Εφετείου Αθηνών.Περαιτέρω οι καθ’ ων-εφεσίβλητες με την από2.1.1999 αίτησή τους ζήτησαν την ανάκληση της…/1984 απόφασης του Μονομελούς Πρωτοδικεί-ου Αθηνών (που είχε διατάξει την χορήγηση κλη-ρονομητηρίου κατά τα προεκτεθέντα), επί τηςοποίας (ως άνω αίτησης) εκδόθηκε η …/1999 από-φαση του πιο πάνω Δικαστηρίου, η οποία δεσμευ-όμενη από τα κριθέντα κατά τη δικαστική διαδρο-μή της αντιδικίας των διαδίκων (μέχρι και την έκ-δοση της …/1999 απόφασης του Εφετείου Αθη-νών επί της αίτησης αναψηλάφησης), δέχθηκετην αίτηση, ανακάλεσε την …/1984 απόφαση τουπροαναφερθέντος Δικαστηρίου και διέταξε τοΓραμματέα του Μονομελούς Πρωτοδικείου Αθη-νών να χορηγήσει κληρονομητήριο, στο οποίο ναβεβαιώνεται ότι οι μόνες εξ αδιαθέτου κληρονό-μοι του θανόντος είναι οι τρεις θυγατέρες του,ήτοι οι καθ’ ων-εφεσίβλητες. Περαιτέρω, εξάλ-λου, αποδείχθηκε ότι κατόπιν αίτησης του δευτέ-ρου από τους αιτούντες-εκκαλούντες στην αρμό-δια υπηρεσία του Υπουργείου Εσωτερικών, Δημό-σιας Διοίκησης και Αποκέντρωσης, εκδόθηκε η μεαριθμό …/2001 απόφαση του Υπουργού του ωςάνω Υπουργείου. Με βάση την απόφαση αυτή οΔ.Γ.** ή Γ.** ουδέποτε απέκτησε την ελληνική ιθα-γένεια. Την απόφαση αυτή προσέβαλαν οι καθ’ων-εφεσίβλητες με αίτηση ακύρωσης ενώπιοντου ΣτΕ, το οποίο δυνάμει της …/2010 απόφασήςτου απέρριψε την αίτηση για τυπικούς λόγους, δη-λαδή για έλλειψη εννόμου συμφέροντος εκ μέ-ρους των αμέσως προηγουμένων διαδίκων. Όμωςτο γεγονός ότι ο θανών Δ.Γ.** ουδέποτε απέκτη-σε την ελληνική ιθαγένεια, δεν επηρεάζει την ήδηκριθείσα με δύναμη δεδικασμένου έννομη σχέσητης ύπαρξης κληρονομικού δικαιώματος μόνο στοπρόσωπο των καθ’ ων-εφεσίβλητων, ακόμη και ανη σχέση αυτή κρίθηκε με βάση το γεγονός ότι οπροεκτεθείς θανών είχε αποκτήσει κατά το χρόνοτου θανάτου του την ελληνική ιθαγένεια καιεφαρμόστηκε εκ του λόγου αυτού το ελληνικό δί-καιο. Και τούτο διότι η έννομη αυτή σχέση κρίθηκεστα πλαίσια της αμφισβητούμενης δικαιοδοσίας,διήλθε όλα τα στάδια δικαιοδοτικής κρίσης και μά-λιστα και εκείνο της αίτησης αναψηλαφήσεως μετα ως άνω αναφερόμενα αποτελέσματα. Δεν δύ-ναται δε το Δικαστήριο εκείνο που δικάζει με την

εκούσια δικαιοδοσία να αφεστεί της πιο πάνω κρί-σης, αλλ' αντίθετα δεσμεύεται από αυτήν, καθό-σον η ειρημένη σχέση συνιστά προδικαστικό ζή-τημα της δίκης, που κάταρξή της έγινε με την έν-δικη αίτηση, στην οποία κρίνεται η ίδια έννομησχέση και το ίδιο ζήτημα, το οποίο κρίθηκε αμετα-κλήτως με την προηγούμενη απόφαση, κατά ταπρολεχθέντα. Τα ίδια εξ ετέρου διέλαβε και στοαιτιολογικό της υπ’ αριθ. …/2010 απόφασής τουτο ΣτΕ, το οποίο απέρριψε για τυπικό λόγο την αί-τηση ακύρωσης των καθ’ ων-εφεσίβλητων, δηλα-δή για έλλειψη έννομου συμφέροντος, παραχθέ-ντος επομένως από την απόφαση αυτή δεδικα-σμένου μόνο επί του δικονομικού ζητήματος τουπαραδεκτού της αίτησης. Τα αυτά αφού δέχθηκεκαι το πρωτοβάθμιο Δικαστήριο, δεν έσφαλε περίτην κρίση του ως προς την ερμηνεία και εφαρμο-γή του νόμου, γι’ αυτό και ο μοναδικός λόγος τηςκρινόμενης έφεσης, με τον οποίο οι εκκαλούντεςυποστηρίζουν τα αντίθετα είναι αβάσιμος από ου-σιαστική άποψη και ως εκ τούτου απορριπτέος,ενώ με τα δεδομένα αυτά απορριπτέα από τηνίδια άποψη τυγχάνει και η πιο πάνω έφεση. Απορ-ριπτόμενης δε της ειρημένης εφέσεως, σύμφωναμε όσα ορίζονται στο διατακτικό, πρέπει να διαλη-φθεί διάταξη περί δικαστικών εξόδων. Τα τελευ-ταία για τον παρόντα βαθμό δικαιοδοσίας, πρέπεινα συμψηφιστούν στο σύνολό τους μεταξύ τωνδιαδίκων λόγω του δυσερμήνευτου του κανόναδικαίου (άρθρα 183 και 179 του ΚΠολΔ). […]

ΕΦΕΤΕΙΟΥ ΔΥΤΙΚΗΣ ΜΑΚΕΔΟΝΙΑΣ Υπ’ αριθ. 31/2013

Κυριότητα. Αναγνώριση του δικαιώματος συ-γκυριότητας που αποκτήθηκε λόγω κληρονο-μικής διαδοχής. Διαθήκη από τον ένα κληρο-νόμο με την οποία αυτός κατέλειπε στους δι-κούς του κληρονόμους και ξένο μερίδιο, δηλα-δή το μερίδιο συγκληρονόμου του.

Ενώπιον του Μονομελούς Πρωτοδικείου Γρεβε-νών, η ενάγουσα συζ. ..., το γένος..., με την μεαριθμό κατ. 140/15.12.2010 αγωγή της εναντίοντης χήρας ζήτησε να αναγνωρισθεί ότι τυγχάνεισυγκυρία σε ποσοστό 1/2 εξ αδιαιρέτου επί είκο-


σι ενός (21) αναλυτικά περιγραφόμενων ακινή-των, που βρίσκονται στο Δ.Δ. Οροπεδίου τουΔήμου Κοσμά του Αιτωλού της περιφέρειαςΓρεβενών. Ότι τη συγκυριότητα αυτών κατά τοανωτέρω εξ αδιαιρέτου ποσοστό απέκτησε ωςεξής: α) αναφορικά με τα πρώτα είκοσι (20) ακί-νητα κατά ποσοστό 3/8 εξ αδιαιρέτου από εξαδιαθέτου κληρονομιά του εν έτει 1970 αποβιώ-σαντος πατέρα της, την οποία αποδέχθηκε με τονόμιμα μεταγραφέν 4898/1992 συμβόλαιο απο-δοχής κληρονομιάς του συμβολαιογράφου Γρε-βενών Β. Ν. και κατά το λοιπό ποσοστό 1/8 εξαδιαιρέτου από εξ αδιαθέτου κληρονομιά της ενέτει 1994 αποβιώσασας μητέρας της, την οποίααποδέχθηκε με το νόμιμα μεταγραφέν 5944 /2008 συμβόλαιο αποδοχής κληρονομιάς τηςσυμβολαιογράφου Γρεβενών Α. Χ., η δε... είχεαποκτήσει το ανωτέρω ποσοστό της από εξαδιαθέτου κληρονομιά του προμνησθέντος συ-ζύγου της, την οποία και η ίδια είχε αποδεχθείμε το προαναφερθέν 4898/1992 συμβόλαιο. Πε-ραιτέρω, ιστορούσε ότι η εναγόμενη αμφισβητείτην συγκυριότητά της κατά το ως άνω ποσοστόεπί των παραπάνω ακινήτων.

Επί της αγωγής αυτής εκδόθηκε η με αριθμό51/2012 απόφαση του Πρωτοβάθμιου Δικαστη-ρίου (εκκαλουμένη), η οποία απέρριψε την αγω-γή ως αόριστη αναφορικά με το 21ο ακίνητο καιως αβάσιμη κατ' ουσίαν κατά τα λοιπά ακίνητα.Κατά της αποφάσεως αυτής παραπονείται ηενάγουσα και ήδη εκκαλούσα με την ένδικηέφεσή της, για εσφαλμένη ερμηνεία του Νόμουκαι κακή εκτίμηση των αποδείξεων και διώκειγια τους λόγους που εκθέτει σ’ αυτήν την εξα-φάνιση, άλλως την μεταρρύθμισή της και τηνκαθ’ ολοκληρίαν αποδοχή της αγωγής της. Πρέ-πει να σημειωθεί ότι όσον αφορά το εικοστόπρώτο ακίνητο, για το οποίο, ως προαναφέρθη,η εκκαλουμένη απέρριψε την αγωγή της ως αό-ριστη, δεν την εκκαλεί και συνεπώς κατά τη διά-ταξη του άρθρου 522 ΚΠολΔ, η υπόθεση δεν με-ταβιβάζεται στο παρόν δευτεροβάθμιο δικαστή-ριο, ως προς αυτό. Ειδικότερα, η ενάγουσα μετους λόγους εφέσεώς της παραπονείται ότι ηεκκαλουμένη κατά πλημμελή ερμηνεία καιεφαρμογή του νόμου και κατ’ εσφαλμένη εκτί-μηση των αποδείξεων, έκρινε ότι ο Φ. Π. κατά το

χρόνο θανάτου του είχε στη νομή του είκοσι ακί-νητα, χωρίς παράλληλα να αποδεικνύεται και ηκυριότητα του επ’ αυτών, τα οποία μετά το θάνα-τό του νέμονταν και κατείχε ο υιός του Α. Π., σύ-ζυγος της εναγομένης. Εν προκειμένω από τηνεκτίμηση των ενόρκως εξετασθέντων μαρτύρωναποδείξεως και ανταποδείξεως που εξετάσθη-καν στο ακροατήριο του πρωτοβάθμιου δικαστη-ρίου και περιέχονται στα ταυτάριθμα με την εκ-καλουμένη πρακτικά δημόσιας συνεδρίασης τουδικαστηρίου και από όλα τα έγγραφα που επικα-λούνται και προσκομίζουν εκ νέου οι διάδικοι, ταοποία λαμβάνονται υπόψη είτε ως αυτοτελήαποδεικτικά μέσα, είτε ως δικαστικά τεκμήριαεφόσον επιτρέπεται η εμμάρτυρη απόδειξη (άρ-θρο 339 σε συνδυασμό με άρθρο 395 ΚΠολΔ, Β.Βαθρακοκοίλη Ερμην. ΚΠολΔ, εκδ. 1994, αρθ.395 σελ. 787, ΕφΘεσ 1131/1992 Αρμ 1993.454),από τα διδάγματα της κοινής πείρας που λαμβά-νονται υπόψη αυτεπαγγέλτως από το δικαστή-ριο (άρθρο 336 παρ. 4 ΚΠολΔ), αποδείχθηκανκατά την κρίση του Δικαστηρίου αυτού τα ακό-λουθα πραγματικά περιστατικά: Όπως συνομο-λογείται από τους διαδίκους, κατά το χρόνο τουθανάτου του (10.8.1970) είχε στη νομή του είκο-σι (20) ακίνητα, που βρίσκονται στο Δ.Δ. Οροπε-δίου του Δήμου Κοσμά του Αιτωλού της περιφέ-ρειας Γρεβενών, χωρίς όμως παράλληλα νααποδεικνύεται και η κυριότητά του επ’ αυτών.Πρόκειται για τα ακόλουθα ακίνητα: 1. Οικόπε-δο, που βρίσκεται εντός του οικισμού του Δ.Δ.Οροπεδίου, εκτάσεως (691 τ.μ.), που συνορεύειανατολικά με ιδιοκτησία, δυτικά με ιδιοκτησίακληρονόμων, νότια με ιδιοκτησία και βόρεια μεκοινή δίοδο κληρονόμων και πέραν αυτής μειδιοκτησία. 2. Αγρό στη θέση «Γκίλια» ή «Καστα-νιά», εκτάσεως εξακοσίων τετραγωνικών μέ-τρων (600 τ.μ.), που συνορεύει βορειοανατολικάμε αγροτική οδό, νότια με ιδιοκτησία, νοτιοανα-τολικά με ιδιοκτησία και δρόμο και δυτικά μειδιοκτησία Θ. Κ.. 3. Αγρό στη θέση «Ποτάμι» ή«Λίμνη», συνολικής εκτάσεως τεσσάρων χιλιά-δων πεντακοσίων τετραγωνικών μέτρων (4.500τ.μ.), που συνορεύει γύρωθεν με ιδιοκτησία, μεαγροτικό δρόμο και με λάκκο και πέραν αυτής μεαγρό ιδιοκτησίας. 4. Αγρό στη θέση «Τσιάτς-Κα-λύβες», συνολικής εκτάσεως έξι χιλιάδων πε-


ντακοσίων τετραγωνικών μέτρων (6500 τ.μ.),που συνορεύει γύρωθεν με αγροτικό δρόμο, μειδιοκτησία Θ. Γ., με ιδιοκτησία Ν. Π. και με ιδιο-κτησία Ν. Β.-Π.. 5. Αγρό, στη θέση «Τσιάτς - Κα-λύβες», συνολικής εκτάσεως χιλίων πεντακο-σίων τετραγωνικών μέτρων (1500 τ.μ.), που συ-νορεύει γύρωθεν με ιδιοκτησία Λ. Π., με ιδιοκτη-σία Θ. Π. και με ιδιοκτησία Θ. Γ.. 6. Αγρό στη θέ-ση «Τσιάτς-Καλύβες», συνολικής εκτάσεως χι-λίων πεντακοσίων τετραγωνικών μέτρων (1500τ.μ.), που συνορεύει γύρωθεν με ιδιοκτησία Θ.Κ., με ιδιοκτησία Λ. Π., με ιδιοκτησία Θ. Π. και μελάκκο. 7. Αγρό στη θέση «Τσιάτς-Καλύβες», συ-νολικής εκτάσεως χιλίων πεντακοσίων τετρα-γωνικών μέτρων (1500 τ.μ.), που συνορεύει γύ-ρωθεν με ιδιοκτησία Ν. Π., με ιδιοκτησία Λ. Π.,με ιδιοκτησία Ν. Β.-Π., με ιδιοκτησία Γ.Π. και μερέμα. 8. Αγρό στη θέση «Βαρκά», συνολικήςεκτάσεως πεντακοσίων τετραγωνικών μέτρων(500 τ.μ.), που συνορεύει γύρωθεν με ιδιοκτησίαΝ. Π. και με ιδιοκτησία Χ. Γ.-Α. και Κ. Τ.. 9. Αγρόστη θέση «Αλατίστρα», συνολικής εκτάσεωςτριών χιλιάδων τετραγωνικών μέτρων (3000τ.μ.), που συνορεύει γύρωθεν με ιδιοκτησία Ε. Γ.με ιδιοκτησία Α. Φ., με ιδιοκτησία Β. Φ., με ιδιο-κτησία Ε. Π. και με κοινοτική έκταση. 10. Αγρόστη θέση «Στριμπάδα», συνολικής εκτάσεως χι-λίων πεντακοσίων τετραγωνικών μέτρων (1500τ.μ.), που συνορεύει γύρωθεν με ιδιοκτησία Ι. Κ.,με ιδιοκτησία Γ. Π., με ιδιοκτησία Ν. Π. και ιδιο-κτησία Κ. Ζ.. 11. Αγρό στη θέση «Καλαμπουκά-λια», συνολικής εκτάσεως χιλίων πεντακοσίωντετραγωνικών μέτρων (1500 τ.μ.), που συνορεύ-ει γύρωθεν με ιδιοκτησία Ν. Π., με ιδιοκτησία Μ.Ζ., με ιδιοκτησία Α. Φ. και με κοινοτική έκταση.12. Αγρό στη θέση «Προσήλιο» ή «Μανδριά»,συνολικής εκτάσεως τριών χιλιάδων πεντακο-σίων τετραγωνικών μέτρων (3500 τ.μ.), που συ-νορεύει γύρωθεν με ιδιοκτησία Ν. Π., με ιδιοκτη-σία Δ. Α. και με κοινοτική έκταση. 13. Αγρό στηθέση «Πλαγιά», συνολικής εκτάσεως τριών χι-λιάδων τετραγωνικών μέτρων (3000 τ.μ.), πουσυνορεύει γύρωθεν με ιδιοκτησία Ν. Π., με ιδιο-κτησία Δ. Α., με ιδιοκτησία Π. Τ. και με ιδιοκτη-σία κληρονόμων Ν. Τ.. 14. Αγρό στη θέση «Πλα-γιά», συνολικής εκτάσεως χιλίων πεντακοσίωντετραγωνικών μέτρων (1500 τ.μ.), που συνορεύ-

ει γύρωθεν με ιδιοκτησία Ν. Π., με ιδιοκτησία Σ.Τ. και με ιδιοκτησία κληρονόμων Ν. Τ.. 15. Αγρόστη θέση «Γαύρος», συνολικής εκτάσεως δύοχιλιάδων πεντακοσίων τετραγωνικών μέτρων(2500 τ.μ.), που συνορεύει γύρωθεν με ιδιοκτη-σία Θ. Κ., με ιδιοκτησία Γ. Ζ., με ιδιοκτησία Α. Τ.,με αγροτικό δρόμο και με κοινοτική έκταση. 16.Αγρό στη θέση «Ιτιά», συνολικής εκτάσεως δύοχιλιάδων πεντακοσίων τετραγωνικών μέτρων(2500 τ.μ.), που συνορεύει γύρωθεν με ιδιοκτη-σία Ν. Π. και με κοινοτική έκταση. 17. Αγρό στηθέση «Καργιατζάνη», συνολικής εκτάσεως δέκαχιλιάδων τετραγωνικών μέτρων (10,000 τ.μ.),που συνορεύει γύρωθεν με ιδιοκτησία Ν. Π., μειδιοκτησία Γ. Π., με ιδιοκτησία Θ. Π., με ιδιοκτη-σία Ε. Π., με ιδιοκτησία Θ. Κ., με ιδιοκτησία Σ.χήρας Α. Λ. και με ιδιοκτησία Α. Κ.. 18. Αγρό στηθέση «Καργιατζάνη», συνολικής εκτάσεωςτριών χιλιάδων τετραγωνικών μέτρων (3000τ.μ.), που συνορεύει γύρωθεν με ιδιοκτησία Θ.Π., με ιδιοκτησία Ε. Π., με ιδιοκτησία Ν. Π. και μειδιοκτησία Κ. Π.. 19. Αγρό στη θέση «Αποκόλη-μα», συνολικής εκτάσεως τριών χιλιάδων τετρα-γωνικών μέτρων (3000 τ.μ.), που συνορεύει γύ-ρωθεν με ιδιοκτησία Ν. Π., με ιδιοκτησία Θ. Κ.και με κοινοτική έκταση. 20. Αγρό στη θέση«Κουρί», συνολικής εκτάσεως πέντε χιλιάδωντετραγωνικών μέτρων (5000 τ.μ.), που συνορεύ-ει ανατολικά με ιδιοκτησία κληρονόμων Ν. Κ.,νότια με ιδιοκτησία Χ. Κ., δυτικά εν μέρει με ιδιο-κτησία Χρ. Κ. και βόρεια με αγροτικό δρόμο.

Η ως άνω ακίνητη περιουσία περιήλθε στη συ-γκυριότητα της ενάγουσας σε ποσοστό 1/2 εξαδιαιρέτου ως εξής: Ο πατέρας της ενάγουσαςαπεβίωσε το 1970, χωρίς διαθήκη, όπως προκύ-πτει από το με αριθμό 287/11.5.2010 πιστοποιητι-κό του Πρωτοδικείου Γρεβενών, ο οποίος κληρο-νομήθηκε εξ αδιαθέτου από τους κληρονόμουςτου, τη σύζυγό του σε ποσοστό 2/8 εξ αδιαιρέ-του, τον υιό του σε ποσοστό 3/8 εξ αδιαιρέτου καιτην ενάγουσα-κόρη του ομοίως σε ποσοστό 3/8εξ αδιαιρέτου. Με την με αριθμό 4898/24.9.1992πράξη δηλώσεως αποδοχής κληρονομιάς του τό-τε συμβολαιογράφου Γρεβενών Β. Ν. αποδέχθη-κε την κληρονομιά από τον πατέρα της, η οποίαμεταγράφηκε νόμιμα στα βιβλία μεταγραφών τουΥποθηκοφυλακείου Γρεβενών στον τόμο... και


αριθμό... . Με την ίδια ως άνω πράξη, η μητέρατης αποδέχθηκε το ποσοστό της 2/8 επί της ωςάνω ακίνητης περιουσίας που κληρονόμησε απότο σύζυγό της. Στη συνέχεια με την με αριθμό5944/1.10.2008 πράξη δηλώσεως αποδοχής κλη-ρονομιάς της συμβολαιογράφου Γρεβενών Α. Χ.,που μεταγράφηκε νόμιμα στα βιβλία μεταγραφώντου Υποθηκοφυλακείου Γρεβενών, μετά το θάνα-το της μητέρας της στις 3.8.1994, χωρίς διαθήκη,όπως προκύπτει από το με αριθμό 285/11.5.2010πιστοποιητικό του Πρωτοδικείου Γρεβενών, απο-δέχθηκε το ποσοστό 1/8 εξ αδιαιρέτου επί τωνανωτέρω ακινήτων. Η ενάγουσα και οι δικαιοπά-ροχοί της ασκούσαν επί των ανωτέρω ακινήτωνπράξεις νομής και κατοχής. Ειδικότερα: Τα επίδι-κα ακίνητα μέχρι το θάνατό του (1970) τα καλ-λιεργούσε ο πατέρας τους. Μετά το θάνατό τουτα καλλιεργούσε η σύζυγός του με τη βοήθειατων παιδιών της μέχρι το θάνατό της το έτος1994. Λίγο πριν το θάνατό της, ο αδελφός τηςενάγουσας, που σημειωτέον εργαζόταν επί χρό-νια στη Γερμανία μέχρι το έτος 1987 όπου καιεπέστρεψε στην Ελλάδα, ζήτησε από την ίδια τηνενάγουσα και την μητέρα της να υπογράψουνυπεύθυνες δηλώσεις ότι δήθεν όλη η παραπάνωακίνητη περιουσία ανήκε στην αποκλειστική κυ-ριότητά του, προκειμένου να τις χρησιμοποιήσειγια πρόωρη συνταξιοδότηση του. Πλην όμως ηενάγουσα και η μητέρα της αρνήθηκαν, μη παραι-τούμενες από τα εμπράγματα δικαιώματά τουςεπί των ανωτέρω ακινήτων. Το παραπάνω γεγο-νός είχε ως αποτέλεσμα την προσωρινή διατάρα-ξη των οικογενειακών τους σχέσεων, οι οποίεςόμως αποκαταστάθηκαν μετά από προφορική με-ταξύ τους συμφωνία και διευθέτηση να καλλιερ-γεί, να επιτηρεί και επιβλέπει τα ως άνω ακίνητασυστηματικά, όχι όμως αποκλειστικά για τον εαυ-τό του αλλά ως αντιπρόσωπος της ίδιας και τηςμητέρας τους κατά τα ανωτέρω ποσοστά συγκυ-ριότητας των τελευταίων, με αντάλλαγμα τηνυποχρέωσή του να συντηρεί οικονομικά τη μητρι-κή οικία στο Οροπέδιο Γρεβενών. Πλην όμως οτελευταίος με την με αριθμό 2587/25.9.2008 δη-μόσια διαθήκη του ενώπιον του συμβολαιογρά-φου Γρεβενών Μ. Π., αντιποιούμενος τα εμπράγ-ματα δικαιώματα της ενάγουσας επί των ανωτέ-ρω ακινήτων, φερόμενος ως αποκλειστικός κύ-

ριος και νομέας αυτών, κατέλειπε αυτά στην ενα-γομένη, σύζυγό του. Τα ανωτέρω πραγματικά πε-ριστατικά, κατά την κρίση του δικαστηρίου αυτούαποδεικνύονται ιδία από τα κάτωθι αποδεικτικάμέσα, ήτοι από την ένορκη κατάθεση του μάρτυ-ρα αποδείξεως ενώπιον του πρωτοβάθμιου δικα-στηρίου, ο οποίος είχε άμεση γνώση των περι-στατικών όλων, σε συνδυασμό με τα με αριθμό148, 149/5.4.1993 πιστοποιητικά του Προέδρουτης Κοινότητας Οροπεδίου, στα οποία αναγράφε-ται ότι η μητέρα τους και η ενάγουσα κατέχει καινέμεται μέρος των επίδικων ακινήτων και δενανατρέπονται από την ένορκη κατάθεση του μάρ-τυρα ανταποδείξεως ενώπιον του πρωτοβάθμιουδικαστηρίου, ο οποίος δούλευε μεν στα χωράφιατου Α., αλλά δεν γνώριζε τις ιδιαίτερες συμφω-νίες της οικογένειας. Επομένως, ο δικαιοπάρο-χος της εναγόμενης, δεν κατέστη με τα προσό-ντα της έκτακτης χρησικτησίας (άρθρο 1045 ΑΚ)αποκλειστικός κύριος των επίδικων ακινήτων, ού-τε μετά το θάνατό του η εναγομένη, εφεσίβλητησύζυγός του απέκτησε την κυριότητα αυτών πουαποδέχθηκε την κληρονομιά αυτού στα παραπά-νω ακίνητα με το με αριθμό 3537/2010 συμβόλαιοτου συμβολαιογράφου Γρεβενών Μ. Π., το οποίομεταγράφηκε νόμιμα στα οικεία βιβλία του Υπο-θηκοφυλακείου Γρεβενών (τόμος... και αριθμό...),όπως εσφαλμένα δέχθηκε το πρωτοβάθμιο δικα-στήριο […].

ΕΦΕΤΕΙΟΥ ΛΑΡΙΣΑΣ Υπ’ αριθ. 87/2012

Επί ιδιόγραφης διαθήκης η ελλιπής ή ατελήςχρονολογία επάγεται ακυρότητά της. Αν τοστοιχείο που λείπει μπορεί να αναπληρωθείεπιτρεπτά από το όλο περιεχόμενο της διαθή-κης ή σε συνάρτηση με άλλα εκτός αυτού στοι-χεία, λαμβανόμενα υπόψη προς αποσαφήνισηεκείνων που συνάγονται από το κείμενο, ώστενα προκύπτουν η μέρα, ο μήνας και το έτος, ηδιαθήκη έχει πλήρη χρονολογία και δεν τίθε-ται θέμα ακυρότητας.

[...] Κατά τις διατάξεις του άρθ. 1721 § 1 και 3 ΑΚη ιδιόγραφη διαθήκη γράφεται ολόκληρη με το


χέρι του διαθέτη, χρονολογείται και υπογράφε-ται από αυτόν. Από τη χρονολογία πρέπει ναπροκύπτει η ημέρα, ο μήνας και το έτος. Κατά δετη διάταξη του άρθ. 1718 του αυτού κώδικα, δια-θήκη, για τη σύνταξη της οποίας δεν τηρήθηκανοι διατάξεις των άρθ. 1719 έως 1757 ΑΚ, είναιάκυρη, εφόσον ο νόμος δεν ορίζει διαφορετικά.Από το συνδυασμό των διατάξεων των ως άνωάρθρων συνάγεται ότι η ατελής ή ελλιπής ωςπρος ένα ή περισσότερα από τα αναγκαία στοι-χεία της χρονολογίας ιδιόγραφη διαθήκη εξο-μοιώνεται προς την παντελώς ελλείπουσα καισυνεπάγεται την ακυρότητα της διαθήκης. Εάντο στοιχείο, που λείπει, δεν μπορεί να αναπλη-ρωθεί επιτρεπτώς από το όλο περιεχόμενο τηςδιαθήκης καθεαυτό ή σε συνάρτηση με άλλαεκτός αυτού στοιχεία, λαμβανόμενα υπόψηπρος αποσαφήνιση εκείνων, που είτε αναφέρο-νται ως προς τη χρονολογία είτε συνάγονταιαπό το κείμενο, η διαθήκη είναι άκυρη (ΑΠ497/09 Νόμος, ΑΠ 1811/09 Νόμος, ΑΠ 107/00Δνη 2000. 1021). Συνεπώς, αν μεν είναι εφικτός,με τον τελευταίο τρόπο, ο προσδιορισμός τηςχρονολογίας της διαθήκης, κατά τρόπον ώστενα προκύπτουν όλα τα ως άνω απαιτούμενα γιατο κύρος αυτής στοιχεία, ήτοι η ημέρα, ο μήναςκαι το έτος, η διαθήκη έχει πλήρη χρονολογίακαι θέμα ακυρότητας της λόγω ελλείψεως εκεί-νης (χρονολογίας, από την οποία να προκύπτειη ημερομηνία και το έτος) δεν τίθεται. Αν, όμως,τούτο δεν καθίσταται δυνατόν, δηλαδή δεν είναιδυνατόν να καθορισθούν όλα τα ως άνω στοι-χεία της μη, κατά τους άλλους αναφερθέντεςτρόπους, εχούσης προσδιορισθεί ή ατελώςεχούσης δηλωθεί χρονολογίας και αυτή παρα-μένει ατελής ή ελλιπής, ως προς ένα ή περισσό-τερα στοιχεία, η ιδιόγραφη διαθήκη είναι άκυρη(ΑΠ 1028/02 Νόμος, ΑΠ 511/00 Νόμος, ΑΠ107/00 ό.π.).

Με την υπ’ αρ. κατ. 468/2007 αγωγή ενώπιοντου Πολυμελούς Πρωτοδικείου Βόλου, οι ενά-γοντες ισχυρίστηκαν ότι ο αποβιώσας πατέραςτους Π. Τ., κάτοικος εν ζωή Ν. Ι. Β., άφησε με τηχωρίς χρονολογία ιδιόγραφη διαθήκη του στηνεναγομένη σύζυγό του το ιδανικό μερίδιο των3/4 εξ αδιαιρέτου του περιγραφομένου στηναγωγή ακινήτου, το οποίο νεμόταν και κατείχε

μέχρι το θάνατό του, αξίας 32.208ı. Ότι η ενα-γομένη αποδέχθηκε την ως άνω κληρονομιά μετην υπ’ αρ. .../2007 πράξη αποδοχής της συμβο-λαιογράφου Σ. Ψ., που μεταγράφτηκε νόμιμα.Οτι η ως άνω διαθήκη είναι άκυρη, καθόσον ελ-λείπει παντελώς από αυτήν η χρονολογία, ήτοιτο έτος, ο μήνας και η ημέρα συντάξεώς της, ού-τε δε από το περιεχόμενό της μπορεί να συνα-χθεί ο χρόνος σύνταξής της. Ότι η εναγομένηκατέλαβε ως κληρονόμος το ως άνω ακίνητο,κατά το προαναφερόμενο ποσοστό, το οποίονέμεται και κατέχει. Ζήτησαν δε, επικαλούμενοιέννομο συμφέρον ως εξ αδιαθέτου κληρονόμοιτου αποβιώσαντος πατέρα τους, α) να αναγνω-ρισθεί αφενός η ακυρότητα της ανωτέρω διαθή-κης και της ως άνω πράξεως αποδοχής κληρο-νομιάς, αφετέρου το κληρονομικό τους δικαίω-μα των 3/8 εξ αδιαιρέτου στο ως άνω κληρονομι-αίο ακίνητο και β) να υποχρεωθεί η εναγομένηνα τους το αποδώσει, κατά το πιο πάνω ποσο-στό εξ αδιαιρέτου, αλλιώς, σε περίπτωση αδυ-ναμίας για αυτούσια απόδοση του ως άνω μερι-δίου τους, να υποχρεωθεί η εναγομένη να κατα-βάλει την αξία του, που ανέρχεται στο ποσό των12.078ı για τον καθένα. Επικουρικά, σε περί-πτωση που κριθεί ότι η διαθήκη δεν είναι άκυρηλόγω ελλείψεως χρονολογίας, να αναγνωρισθείη ακυρότητα αυτής (διαθήκης) κατά το μέροςπου θίγει τη νόμιμη μοίρα και το κληρονομικότους δικαίωμα νόμιμης μοίρας στο παραπάνωκληρονομιαίο ακίνητο, που ανέρχεται σε ποσο-στό 20,39% για τον πρώτο και σε ποσοστό11,645% για τη δεύτερη και να υποχρεωθεί ηεναγομένη να τους αποδώσει το ακίνητο αυτόκατά τα ως άνω ποσοστά, σε περίπτωση δε αδυ-ναμίας για αυτούσια απόδοση των ως άνω μερι-δίων τους να υποχρεωθεί η εναγομένη να κατα-βάλει την αξία τους, που ανέρχεται στο ποσότων 6.567,09 και 3.750,62ı αντίστοιχα. Επί τηςαγωγής αυτής εκδόθηκε η εκκαλούμενη απόφα-ση, η οποία δέχθηκε την αγωγή κατά την κύριαβάση της ως ουσιαστικά βάσιμη. Κατά της απο-φάσεως αυτής παραπονείται η εκκαλούσα γιατους αναφερόμενους στην έφεσή της λόγουςκαι ζητεί την εξαφάνισή της και την απόρριψητης αγωγής.

Από τις ένορκες καταθέσεις των μαρτύρων...


αποδείχθηκαν τα ακόλουθα: Ο Π. Τ., που απε-βίωσε στο Β. στις 22.3.2007, κάτοικος εν ζωή Ν.Ι. Β., άφησε πλησιέστερους συγγενείς εξ αδια-θέτου τους ενάγοντες τέκνα του από τον πρώτογάμο του με την προαποβιώσασα Α. Λ. και τηνεναγομένη σύζυγό του από δεύτερο γάμο. Μειδιόγραφη διαθήκη του, η οποία δημοσιεύθηκεμε τα υπ’ αρ. 116/17.4.2007 πρακτικά δημοσιεύ-σεως του Μονομελούς Πρωτοδικείου Βόλου,εγκατέστησε την εναγομένη σύζυγό του μονα-δική κληρονόμο του στο ιδανικό μερίδιο των 3/4εξ αδιαιρέτου ενός διαμερίσματος του ισογείουορόφου μιας διώροφης οικοδομής, εμβαδού74,15 τ.μ. μετά του ποσοστού συνιδιοκτησίαςστο οικόπεδο και στα κοινόχρηστα και κοινόκτη-τα μέρη της οικοδομής 40/100 εξ αδιαιρέτου,που βρίσκεται στη διασταύρωση των οδών Φ.αρ... και Π. στη Ν. Ι. Μ. . Στην εν λόγω διαθήκη,της οποίας η γνησιότητα δεν αμφισβητείται, δεναναγράφεται η χρονολογία συντάξεώς της, ήτοισε κανένα σημείο αυτής δεν αναγράφεται ηημέρα, ο μήνας και το έτος συντάξεώς της. Τογεγονός αυτό συνομολογείται από την εναγο-μένη. Στην ως άνω διαθήκη αναγράφονται, με-ταξύ άλλων, που δεν ενδιαφέρουν εν προκειμέ-νω, τα εξής: «Αποφάσισα να παντρευτώ για τηνπαρέα μου με τη Μ. Π. και αυτήν την στιγμή κά-νω τη διαθήκη μου εις την σύζυγόν μου. Διότιμετά το γάμο μου η μόνη που με περιθάλπει μεσυντηρή στα πάντα και ιδιαίτερα μετά το χει-ρουργείο καρδιάς ξενυχτούσε από το Δ... ωςτην κλινική του Ι... και πολλάκις ως το νοσοκο-μείο... . Θέλησα προ τριών ετών να πουλήσω τοισόγειο. Το έβαλα στις Αγγελίες Λ...». Περαιτέ-ρω αποδείχθηκε ότι στις 19.10.2006 ο ανωτέρωκληρονομούμενος, ηλικίας τότε 80 ετών, υπο-βλήθηκε σε εγχείρηση καρδιάς στο ιδιωτικό θε-ραπευτήριο «Ιατρικό Δ. Θ.», όπου και παρέμεινενοσηλευόμενος έως τις 30.10.2006. Στη συνέ-χεια νοσηλεύθηκε επανειλημμένως σε ιδιωτικέςκλινικές καθώς και στο Γενικό Νοσοκομείο Β... .

Η εναγομένη ισχυρίζεται ότι ο κληρονομού-μενος συνέταξε την επίμαχη διαθήκη του μετάτη νοσηλεία του στο Δ. στις 30.10.2006, στηνκλινική Ι. στις 10.11.2006 και στο Νοσοκομείο Β.στις 13.2.2007, δηλ. κατά το διάστημα από13.2.2007 έως 22.3.2007 που απεβίωσε και ότι

την υπέγραψε στις 9.3.2007, κατά την οποία, επ’ευκαιρία της προσέλευσης στην κλινική Κ., όπουο ανωτέρω νοσηλευόταν, της συμβολαιογράφουΣ. Ψ. για τη σύνταξη του υπ’ αρ. .../9.3.07 ειδικούπληρεξουσίου, ο κληρονομούμενος ζήτησε απότην ως άνω συμβολαιογράφο να διαβάσει τηδιαθήκη του και αφού η τελευταία τη διάβασε οανωτέρω την υπέγραψε. Η εναγομένη προσκο-μίζει τα από 10.11.06 και 13.2.07 πιστοποιητικά,από τα οποία προκύπτει ότι ο κληρονομούμενοςνοσηλεύθηκε στην κλινική Ι... στις 10.11.06, χω-ρίς να προσδιορίζεται η ημερομηνία εξόδου του,και στο Γενικό Νοσοκομείο Β... από 11.2.07 έως13.2.07. Επίσης, όπως προκύπτει και από τοπροσκομιζόμενο από την εναγομένη υπ’ αρ..../9.3.07 ειδικό πληρεξούσιο της συμβολαιογρά-φου Σ.Ψ., στις 9.3.07 ο κληρονομούμενος νοση-λευόταν στην κλινική Κ..., όπου προσήλθε η ενλόγω συμβολαιογράφος μετά από αίτηση τουτελευταίου, για τη σύνταξη και υπογραφή απόαυτόν του ως άνω πληρεξουσίου. Στην επίμαχηδιαθήκη δεν αναφέρεται τίποτε απολύτως πουνα έχει σχέση με το ως άνω πληρεξούσιο, ή μετο γεγονός της νοσηλείας του κληρονομουμέ-νου στην κλινική Κ..., και την εκεί παρουσία τηςως άνω συμβολαιογράφου. Τέλος, από τη λη-ξιαρχική πράξη θανάτου του προκύπτει ότι οκληρονομούμενος είχε νοσηλευθεί στο Νοσο-κομείο Β... στις 23.3.2007, κατά την οποία καιαπεβίωσε. Στις 13.7.04, στις 23.9.04 και στις20.11.04 είχε δημοσιεύσει στην εφημερίδα «Θ.Αγγελίες» αγγελία πώλησης ακινήτου ιδιοκτη-σίας του. Ο κληρονομούμενος, πριν από το θά-νατό του, είχε νοσηλευθεί επανειλημμένως στοΝοσοκομείο και όχι μόνο στο διάστημα από11.2.07 έως 13.2.07, όπως η εναγομένη ισχυρί-ζεται με την προσκόμιση του ως άνω πιστοποιη-τικού. Το ως άνω γεγονός αποδεικνύεται καιαπό το κείμενο της επίμαχης διαθήκης.

Από τα ως άνω διαλαμβανόμενα στη διαθήκητου, σε συνδυασμό με τα παραπάνω, εκτός τουπεριεχομένου της, αποδειχθέντα περιστατικά καιδη της νοσηλείας του στο Δ... στις 19.10.2006 καιστην κλινική Ι... στις 10.11.2006 και του χρόνουθανάτου του (23.3.2007), δεν μπορεί να εξακρι-βωθεί και προσδιορισθεί η χρονολογία συντάξε-ως της επίμαχης διαθήκης, ήτοι το έτος, ο μήνας


και η ημέρα συντάξεώς της. Και τούτο διότι, ενό-ψει του ότι α) η νοσηλεία του κληρονομουμένουστο Νοσοκομείο Β... στις 11.2.2007 δεν ήταν,όπως προεκτέθηκε, η μοναδική προ του θανάτουτου και β) οι ως άνω χρονολογίες δημοσιεύσεωςτων αγγελιών δεν ανάγονται σε χρόνο προγενέ-στερο των τριών ετών, δεν είναι δυνατόν, με βά-ση το ως άνω περιεχόμενο της διαθήκης, σε συν-δυασμό με τα ως άνω αποδειχθέντα περιστατικά,ήτοι τις χρονολογίες νοσηλείας του κληρονομου-μένου στο Δ... και στην κλινική Ι... και της χρονο-λογίας θανάτου του, να εξακριβωθεί και να προσ-διορισθεί η χρονολογία συντάξεώς της, καθόσοναυτή (χρονολογία) μπορεί να είναι οποιαδήποτεημέρα του χρονικού διαστήματος από την ημέραεξόδου του από την κλινική Ι. την 10.11.2006 έωςτην προηγουμένη του θανάτου του, δηλ. την22.3.2007.

Περαιτέρω, το επικαλούμενο γεγονός τηςαναγνώσεως της διαθήκης από την ανωτέρωσυμβολαιογράφο στις 9.3.2007, και αν υποτεθείαληθινό, δεν μπορεί, ενόψει του ότι, όπως προε-κτέθηκε, τα εκτός της διαθήκης στοιχεία έχουνμόνο συμπληρωματική και αποσαφηνιστική λει-τουργία, να χρησιμοποιηθεί για τον προσδιορι-σμό της χρονολογίας συντάξεως της διαθήκης,διότι κανένα απολύτως στοιχείο αυτού δεν ανα-φέρεται έστω και ακροθιγώς στο κείμενο τηςδιαθήκης. Επομένως, εφόσον ελλείπει παντε-λώς η χρονολογία συντάξεως της επίμαχης δια-θήκης και περαιτέρω δεν καθίσταται εφικτός,κατά τα προεκτεθέντα, ο προσδιορισμός αυτής(χρονολογίας), η εν λόγω διαθήκη είναι άκυρη.Κατά συνέπεια, το Πρωτοβάθμιο Δικαστήριο,που με την εκκαλούμενη απόφασή του δέχθηκετα ίδια, δεν έσφαλε ως προς την εφαρμογή τουνόμου και την εκτίμηση των αποδείξεων και άραοι περί του αντιθέτου λόγοι της έφεσης είναιαβάσιμοι και απορριπτέοι.

Περαιτέρω, η εναγομένη πρόβαλε πρωτοδί-κως και επαναφέρει με σχετικό λόγο της έφε-σής της, τον ισχυρισμό περί καταχρηστικήςασκήσεως εκ μέρους των εναγόντων του ένδι-κου δικαιώματός τους, προς θεμελίωση τουοποίου επικαλείται ότι οι ενάγοντες άσκησαντην ένδικη αγωγή επικαλούμενοι ακυρότητα αυ-τής λόγω μη χρονολόγησής της, παρόλο που

γνωρίζουν ότι η πραγματική βούληση του κλη-ρονομουμένου για τη διάθεση της περιουσίαςτου ήταν αυτή που αναφέρεται στη διαθήκη του,την οποία συνέταξε τις τελευταίες ημέρες τηςζωής του, σε κατάσταση πλήρους διανοητικήςδιαύγειας και ικανότητας. Ο ισχυρισμός αυτόςείναι μη νόμιμος και απορριπτέος, διότι τα παρα-πάνω περιστατικά και αληθή υποτιθέμενα δενκαθιστούν την άσκηση του ένδικου δικαιώματοςκαταχρηστική κατά την έννοια του άρθ. 281 ΑΚ.Επομένως, το Πρωτοβάθμιο Δικαστήριο, που μετην εκκαλούμενη απόφασή του απέρριψε τονως άνω ισχυρισμό ως μη νόμιμο, δεν έσφαλε ωςπρος την εφαρμογή του νόμου και άρα ο περίτου αντιθέτου λόγος της έφεσης είναι αβάσιμοςκαι απορριπτέος. Οι λοιπές διατάξεις της εκκα-λουμένης αποφάσεως δεν πλήττονται με λόγοέφεσης.

Το αίτημα της εκκαλούσας για εξέταση νέουμάρτυρα και συγκεκριμένα της προαναφερομέ-νης συμβολαιογράφου για το ως άνω ζήτηματης ανάγνωσης εκ μέρους της, της επίμαχηςδιαθήκης στις 9.3.2007, πρέπει να απορριφθείως αβάσιμο, διότι το ζήτημα αυτό, κατά τα προε-κτεθέντα, δεν ασκεί έννομη επιρροή. Κατόπιντων ανωτέρω η έφεση πρέπει να απορριφθείστο σύνολο της ως ουσιαστικά αβάσιμη...

ΕΦΕΤΕΙΟΥ ΛΑΡΙΣΑΣ Υπ’ αριθ. 343/2012

Αγωγή κληρονόμων δωρητή για αναγνώρισηακυρότητας δωρητηρίου συμβολαίου και από-δοση του δωρηθέντος. Υπέρβαση από τοναντιπρόσωπο της χορηγηθείσας από το δωρη-τή έγγραφης πληρεξουσιότητας εν γνώσειτων δωρεοδόχων και αφ’ ενός μεν μεταβίβασησε αυτούς υπέρτερων από τα ορισθέντα στοπληρεξούσιο ποσοστών κυριότητας επί ακινή-του, αφ’ ετέρου δε μνεία στο δωρητήριο συμ-βόλαιο δηλώσεων ότι ο αντιπροσωπευόμενοςπροέβη στη δωρεά από ιδιαίτερο ηθικό καθή-κον και παραιτείται από το δικαίωμα ανάκλη-σης. Ακυρότητα δωρεάς, λόφω υπέρβασηςτης πληρεξουσιότητας, κατά παράβαση τηςκαλής πίστης και κατά κατάχρηση δικαιώμα-


τος. Αναγκαστική ομοδικία όταν ενάγονται οκαθ’ υπέρβαση της πληρεξουσιότητας ενεργή-σας αντιπρόσωπος και ο τρίτος αντισυμβαλλό-μενος με αίτημα την αναγνώριση ακυρότηταςτης μεταξύ τους σύμβασης.

[...] Στην προκείμενη περίπτωση εισάγεται προςεκδίκαση η με αριθ. κατάθ. 186/2009 έφεση κατάτης με αριθμό 190/2008 οριστικής απόφασηςτου Πολυμελούς Πρωτοδικείου Τρικάλων, ηοποία εκδόθηκε επί της με αριθ. κατάθ. 722/2005αγωγής, που άσκησαν οι ήδη εφεσίβλητοι-ενά-γοντες κατά των ήδη εκκαλούντων-εναγομέ-νων, με αντικείμενο την αναγνώριση της ακυρό-τητας της σύμβασης δωρεάς που καταρτίστηκεμε το υπ' αριθμόν... συμβόλαιο της συμβολαιο-γράφου Ε. Κ., μεταξύ της τρίτης εναγομένης,ως πληρεξούσιας της αναφερομένης δωρή-τριας, καθ’ υπέρβαση, όμως, της δοθείσας σ’ αυ-τήν πληρεξουσιότητας, και των δύο πρώτωνεναγομένων, ως δωρεοδόχων. [...]

Με την αγωγή τους οι ενάγοντες εξέθετανότι η μητέρα τους Ο. Ε., ήταν κυρία, κατά ποσο-στό 12/48 εξ αδιαιρέτου, επί του λεπτομερώςπεριγραφομένου ακινήτου, την οποία κυριότηταείχε αποκτήσει κατά τον εκτιθέμενο σ’ αυτήντρόπο. Ότι η τρίτη εναγομένη, Γ. Β., ενεργώ-ντας ως αντιπρόσωπος της μητέρας τους Ο. Ε.,δυνάμει του αναφερομένου συμβολαιογραφικούπληρεξουσίου της τελευταίας προς αυτή, μετα-βίβασε λόγω δωρεάς εν ζωή το ανωτέρω ποσο-στό της εξ αδιαιρέτου κυριότητάς της, κατά ψι-λή κυριότητα κατ’ ισομοιρίαν και εξ αδιαιρέτουστους δύο πρώτους εναγομένους και κατ’ επι-καρπία στον πατέρα αυτών Δ. Γ. και αδελφό τηςδωρήτριας. Ότι για την ως άνω δωρεά συντά-χθηκε το με αριθμό .../1994 συμβόλαιο της συμ-βολαιογράφου Ε. Κ., το οποίο μεταγράφηκε νό-μιμα. Ότι μετά το θάνατο του προαναφερθέντοςεπικαρπωτή, η επικαρπία επί του άνω ακινήτουενσωματώθηκε με την ψιλή κυριότητα των δύοπρώτων εναγομένων, οι οποίοι έτσι κατέστησανκύριοι αυτού εξ αδιαιρέτου και κατ’ ισομοιρίαν.Ότι η τρίτη των εναγομένων, κατά την κατάρτι-ση του παραπάνω συμβολαίου δωρεάς ενήργη-σε καθ’ υπέρβαση των ορίων της δοθείσας σ’ αυ-

τήν πληρεξουσιότητας εκ μέρους της δωρή-τριας, κατά τα λεπτομερώς αναφερόμενα στοδικόγραφο της αγωγής, γεγονός που γνώριζανοι δύο πρώτοι εναγόμενοι, και ότι εκ του λόγουαυτού η ως άνω δωρεά είναι άκυρη. Ότι, επιπρο-σθέτως, η ως άνω κατάρτιση της ένδικης σύμβα-σης της δωρεάς είναι άκυρη και λόγω αντίθεσήςτης στα χρηστά ήθη, (άρθρα 178,179 ΑΚ), ενώσυνιστά και καταχρηστική άσκηση του σχετικούδικαιώματος της προαναφερθείσας αντιπροσώ-που της δωρήτριας (άρθρ. 281 ΑΚ). Ότι η δωρή-τρια απεβίωσε στις 30.8.1996 χωρίς να συντάξειδιαθήκη και μοναδικοί εξ αδιαθέτου κληρονόμοιτης είναι οι ενάγοντες, τέκνα αυτής. Για τουςλόγους αυτούς, οι ενάγοντες, επικαλούμενοιέννομο συμφέρον, ως κληρονόμοι της δωρή-τριας, ζήτησαν την αναγνώριση της ακυρότηταςτου προαναφερθέντος με αριθμό .../1994 δωρη-τηρίου συμβολαίου και την απόδοση εκ μέρουςτων δύο πρώτων εναγομένων του δωρηθέντοςπιο πάνω ακινήτου, κατά ποσοστό 3/48 εξ αδιαι-ρέτου σε καθένα ενάγοντα. Μετά την άσκησητης αγωγής απεβίωσε, στις 11.5.2007, ο τέταρ-τος ενάγων Γ. Ε., στη θέση του δε υπεισήλθανκαι συνέχισαν τη δίκη, ως εξ αδιαθέτου κληρο-νόμοι αυτού, η Ε. χήρα Γ. Ε. και η Ο. Ε., θυγατέ-ρα αυτού. Η υπόθεση εκδικάστηκε κατ’ αντιμω-λία των διαδίκων και εκδόθηκε η εκκαλουμένηαπόφαση, με την οποία η αγωγή έγινε δεκτή ωςκαι ουσιαστικά βάσιμη, και συγκεκριμένα ανα-γνωρίστηκε ότι η ένδικη δωρεά είναι άκυρη καιυποχρεώθηκαν οι εναγόμενοι να αποδώσουνστους ενάγοντες το ακύρως δωρηθέν σ’ αυτούςποσοστό 12/48 εξ αδιαιρέτου, όπως ειδικότερακαθορίζεται στο διατακτικό της εκκαλουμένης.Οι εκκαλούντες-εναγόμενοι με την έφεσή τουςπροσβάλουν την εκκαλουμένη για κακή εκτίμη-ση των αποδείξεων, ζητώντας να απορριφθεί ηεναντίον τους αγωγή. Πρέπει λοιπόν να ακολου-θήσει η ουσιαστική έρευνα των λόγων της έφε-σης. Από τις ένορκες καταθέσεις... αποδείχθη-καν τα ακόλουθα: Η Ο. Ε., μητέρα των τεσσάρωναρχικώς εναγόντων, η οποία απεβίωσε στις30.8.1996, ήταν κυρία, κάτοχος και νομέας κατάποσοστό 1/4 ή 12/48 εξ αδιαιρέτου, επί ενός οι-κοπέδου, συνολικού εμβαδού 239,48 τμ, πουβρίσκεται στην πόλη των Τ., στη συμβολή των


οδών Τ. και Ξ., και συνορεύει δυτικά με οδό Τ.,βόρεια με οδό Ξ., ανατολικά με ιδιοκτησία Β. καινοτιοανατολικά και νότια με ιδιοκτησία Ε. Σ. Τοοικόπεδο αυτό φέρει αριθμό 2 του 8ου οικοπεδι-κού τετραγώνου του Αστικού Προσφυγικού Συ-νοικισμού Τ. και αριθμό ΚΑΕΚ ...2001. Επί του οι-κόπεδου αυτού υπάρχουν τρία παλιά κτίσματα,ήτοι: α) μια ισόγεια οικία εμβαδού 60 τ.μ., β) μιαισόγεια οικία εμβαδού 90 τ.μ. και γ) μια ισόγειαοικοδομή εμβαδού 30 τ.μ. Το προαναφερθέν πο-σοστό της εξ αδιαιρέτου η Ο. Ε. απέκτησε ωςακολούθως: α) το ποσοστό 9/48 εξ αδιαιρέτουκατόπιν παραχώρησης για αποκατάσταση τωναστών προσφύγων, σύμφωνα με το με αριθμό.../1956 οριστικό παραχωρητήριο, που εκδόθηκεαπό τη Νομαρχία Τ. (Κοινωνική Πρόνοια Τ), πουμεταγράφηκε νόμιμα στα βιβλία μεταγραφώντου Υποθηκοφυλακείου Τ., στον τόμο... και μεαριθμό μεταγραφής... και β) το υπόλοιπο ποσο-στό 3/48 εξ αδιαιρέτου, από κληρονομιά της μη-τέρας της Σ. χήρας Ι. Γ, η οποία απεβίωσε στις29.6.1968 χωρίς ν’ αφήσει διαθήκη, την οποία(κληρονομιά) αυτή αποδέχθηκε με τη με αριθμό.../1994 πράξη αποδοχής κληρονομιάς, που με-ταγράφηκε νόμιμα στα βιβλία Μεταγραφών τουΥποθηκοφυλακείου Τ., στον τόμο... και αριθμόμεταγραφής... . Στις 4.6.1994, η Ο. Ε. κατάρτισεενώπιον της συμβολαιογράφου Ε. Κ. το με αριθ-μό .../4.6.1994 πληρεξούσιο, δυνάμει του οποίουπαρείχε την ειδική εντολή και πληρεξουσιότηταπρος τη Γ. Β. του Α., τρίτη των εναγομένων καισύζυγο του πρώτου από αυτούς, να ενεργήσειτις ακόλουθες πράξεις στο όνομα και για λογα-ριασμό της και, ειδικότερα: α) Να αποδεχτεί τηνκληρονομιά της μητέρας της Σ. χήρας Ι. Γ., ναυπογράψει τη σχετική συμβολαιογραφική πράξηκαι να φροντίσει για τη μεταγραφή της. 2) Ναδωρίσει και μεταβιβάσει κατά πλήρη κυριότητα,νομή και κατοχή στο Δ. Ι. Γ., κάτοικο Τ., καιστους ανιψιούς αυτής (εντολέως), Ι. Δ. Γ. και Π.Δ. Γ., κατ’ επικαρπία στον πρώτο (Δ. Ι. Γ.) και κα-τά ψιλή κυριότητα στους άλλους δύο και μάλι-στα από κοινού, αδιαίρετα και με ίσο μερίδιοστον καθένα, ολόκληρο το μερίδιο που κληρο-νόμησε από τη μητέρα της, ήτοι τα 3/48 εξ αδιαι-ρέτου του άνω ακινήτου (του οποίου το εμβαδόναναφέρεται σε 250 τ.μ. περίπου), «... μετά τα

κτίσματα που είναι σ' αυτό...», να υπογράψει τιςσχετικές δηλώσεις και να υποβάλει αυτές στηναρμόδια Δ.Ο.Υ. κ.λπ., και 3) Να δωρίσει και μετα-βιβάσει κατά πλήρη κυριότητα, νομή και κατοχήστον Δ. Ι. Γ., κάτοικο Τ., ολόκληρο το μερίδιότης από το ίδιο πιο πάνω ακίνητο, ήτοι τα 9/48αδιαίρετα, τα οποία έχει από παραχώρηση, ναυπογράψει τις σχετικές δηλώσεις και να τις υπο-βάλει στην αρμόδια Δ.Ο.Υ. κ.λπ.. Ακολούθως, ητρίτη εναγομένη, υπό την ιδιότητά της, πλέον,ως αντιπροσώπου και πληρεξούσιας της Ο. Ε.,δυνάμει του προαναφερθέντος πληρεξουσίου,στις 30.9.1994 προέβη για λογαριασμό της τε-λευταίας στη δήλωση αποδοχής κληρονομιάςτης Σ. Γ., στα κληρονομιαία στοιχεία της οποίαςπεριλαμβανόταν και το ανωτέρω ποσοστό 3/48εξ αδιαιρέτου επί του ένδικου ακινήτου, μετάτων επ' αυτού κτισμάτων, τα οποία, περιγράφο-νται συγκεκριμένα, συντάχθηκε δε η με αριθμό.../1994 σχετική δήλωση αποδοχής κληρονο-μιάς, ενώπιον της ίδιας ανωτέρω συμβολαιογρά-φου, η οποία μεταγράφηκε νόμιμα στα βιβλίαμεταγραφών του Υποθηκοφυλακείου Τ., στοντόμο... και με αριθμό μεταγραφής...

Στη συνέχεια η τρίτη εναγομένη, υπό τηνανωτέρω ιδιότητά της και δυνάμει του ιδίου ωςάνω πληρεξουσίου, προέβη στη μεταβίβαση, λό-γω δωρεάς εν ζωή, των κατωτέρω ποσοστώνκυριότητας του επίδικου ακινήτου προς τους Δ.Ι. Γ., Ι. Δ. Γ. και Π. Δ. Γ., αδελφό και ανιψιούς τηςεντολέως της, αντίστοιχα, καταρτίζοντας μ’ αυ-τούς, ενώπιον της ιδίας συμβολαιογράφου το μεαριθμό .../30.9.1994 συμβόλαιο δωρεάς, που με-ταγράφηκε νόμιμα στα βιβλία μεταγραφών τουΥποθηκοφυλακείου Τ., στον τόμο... και με αριθ-μό μεταγραφής... . Συγκεκριμένα, η τρίτη εναγο-μένη, διά του αμέσως προαναφερθέντος δωρη-τηρίου συμβολαίου, ενεργώντας ως ειδική πλη-ρεξούσια της Ο. Ε., για λογαριασμό της τελευ-ταίας, δώρισε και μεταβίβασε «... το ανήκονστην εντολίδα 1/4 εξ αδιαιρέτου ή άλλως 12/48αδιαίρετα του ακινήτου (οικόπεδο με κτίσμα-τα)... : α) κατά ψιλή κυριότητα στους ανεψιούςτης Ι. Δ. Γ. και Π. Δ. Γ. ... και μάλιστα από κοινού,αδιαίρετα και με ίσο μερίδιο στον καθένα και 2)κατ’ επικαρπία στον αδελφό της Δ. Ι. Γ. ... Η δω-ρήτρια Ο. συζ. Ι. Ε. ... προβαίνει στην παραπάνω


δωρεά προς τους δωρεοδόχους... από ιδιαίτεροηθικό καθήκον και από ευπρέπεια, διότι ο αδελ-φός της... κατά το χρόνο του γάμου της, τηςέδωσε ικανό χρηματικό ποσό προς αποκατάστα-σή της και για να εκπληρώσει την επιθυμία τηςμητέρας της Σ... . Η δωρήτρια... δήλωσε ότι συ-νεκχωρεί με την παρούσα σύμβαση μαζί με ταδωρούμενα... και όλα τα επί αυτών δικαιώματάτης προσωπικά και εμπράγματα και τις συναφείςαγωγές... παραιτείται δε από κάθε δικαίωμά τηςνα ανακαλέσει τη δωρεά αυτή για κάθε λόγο καιαιτία, αναγνωρίζοντας πως γίνεται από ιδιαίτε-ρο ηθικό καθήκον και από ευπρέπεια... .

Από το άνω περιεχόμενο του δωρητηρίουσυμβολαίου προκύπτει, σαφώς, ότι δι’ αυτού, ητρίτη εναγομένη, καθ’ υπέρβαση των ορίων τηςως άνω χορηγηθείσας σ’ αυτή εκ μέρους τηςδωρήτριας ειδικής έγγραφης πληρεξουσιότη-τας, μεταβίβασε λόγω δωρεάς στους ανωτέρωτρεις δωρεοδόχους, στον μεν Δ. Γ., κατ’ επικαρ-πία, στους δε Ι. Γ. και Π. Γ. κατά ψιλή κυριότητα,όπως προαναφέρθηκε, το συνολικό ποσοστό κυ-ριότητας της Ο. Ε. επί του άνω ακινήτου, ήτοι τα12/48 και όχι μόνο τα 3/48, όπως σαφώς όριζε τοανωτέρω ειδικό πληρεξούσιο, σύμφωνα με τοοποίο έπρεπε να μεταβιβασθούν, στον μεν Δ. Γ.κατ’ επικαρπία τα 3/48 και κατά πλήρη κυριότητατα 9/48 ποσοστά εξ αδιαιρέτου επί του ανωτέρωακινήτου, μετά των επ’ αυτού κτισμάτων, στουςδε Ι. Γ. και Π. Γ. κατά ψιλή κυριότητα αδιαίρετακαι κατ’ ισομοιρίαν επί του ιδίου ακινήτου. Επί-σης, και οι σχετικές δηλώσεις της πληρεξούσιαςτρίτης εναγομένης, οι οποίες καταχωρήθηκανστο ένδικο δωρητήριο συμβόλαιο, ότι η αντιπρο-σωπευομένη δωρήτρια προέβη στην παραπάνωδωρεά προς τους δωρεοδόχους από ιδιαίτεροηθικό καθήκον και λόγους ευπρεπείας, ότι συ-νεκχωρεί μαζί με τα δωρούμενα και όλα τα επ’αυτών δικαιώματά της προσωπικά και εμπράγ-ματα και τις συναφείς αγωγές και ότι παραιτεί-ται από το δικαίωμα της περί ανάκλησης της δω-ρεάς για κάθε λόγο και αιτία, αναγνωρίζονταςότι αυτή έγινε από ιδιαίτερο ηθικό καθήκον καιαπό ευπρέπεια, έγιναν εκτός των ορίων τής ωςάνω δοθείσας έγγραφης πληρεξουσιότητας,εφόσον τέτοιες εντολές δεν περιέχονται στοκείμενό του. Οι ανωτέρω δηλώσεις έγιναν καθ’

υπέρβαση της ειδικής έγγραφης πληρεξουσιό-τητας, η οποία είχε δοθεί στην τρίτη των εναγο-μένων δυνάμει του προαναφερθέντος ειδικούπληρεξουσίου, γεγονός που γνώριζαν όλοι οιεναγόμενοι. Συνεπώς, η ένδικη δωρεά που έγινεμε το προαναφερθέν δωρητήριο συμβόλαιο, λό-γω της υπέρβασης των όρων της πληρεξουσιό-τητας που είχε χορηγηθεί με το προεκτεθένσυμβολαιογραφικό πληρεξούσιο από την Ο. Ε.προς την τρίτη εναγομένη, ισοδυναμεί με ενέρ-γεια χωρίς πληρεξουσιότητα, και επομένως εί-ναι άκυρη. Επιπροσθέτως, κρίθηκε από το πρω-τοβάθμιο δικαστήριο ότι η τρίτη εναγομένηενήργησε εκτός των εξουσιών που ρητά και σα-φώς της είχαν παραχωρηθεί, κατά παράβασητων συναλλακτικών ηθών, της καλής πίστης καικατά κατάχρηση δικαιώματος, και κατά συνέ-πεια η ένδικη σύμβαση δωρεάς ακινήτου είναιάκυρη και για τους ανωτέρω λόγους. Επομένως,η ένδικη δωρεά δεν δεσμεύει την αντιπροσω-πευομένη και, μετά το θάνατο αυτής, τους ενά-γοντες, ως μόνους εξ αδιαθέτου κληρονόμουςτης, καθένα ανάλογα με την κληρονομική τουμερίδα, οι οποίοι αποκρούουν τη σύμβαση αυτήκαι δεν την εγκρίνουν.

Τέλος, αποδείχτηκε ότι η Ο. Ε. απεβίωσε στις30.8.1996 χωρίς ν’ αφήσει διαθήκη, στην κληρο-νομιά αυτής δε υπεισήλθαν ως μόνοι εξ αδιαθέ-του κληρονόμοι της τα τέκνα της και ήδη ενάγο-ντες, καθώς και ο σύζυγός της και πατέρας αυ-τών Ι. Ε., κατά ποσοστό 3/16 ένας έκαστος τωνεναγόντων και 4/16 ανωτέρω σύζυγός της. Στις23.6.2003, απεβίωσε προαναφερθείς Ι. Ε. χωρίςνα αφήσει διαθήκη και, κατά συνέπεια, το ποσο-στό της κληρονομιάς (4/16) που είχε περιέλθεισ’ αυτόν από την εξ αδιαθέτου διαδοχή της προ-αποβιωσάσης συζύγου του και μητρός των ενα-γόντων, περιήλθε κατά ποσοστό 1/16 στον καθέ-να από αυτούς, και έτσι το ποσοστό εκάστου εξαυτών επί του ένδικου ακινήτου ανήλθε σε 4/16εξ αδιαιρέτου. Στις 11.5.2007 απεβίωσε στη Χ. ο4ος των εναγόντων, Γ. Ε. χωρίς να αφήσει δια-θήκη, στην κληρονομιά του οποίου υπεισήλθαν,ως μοναδικές εξ αδιαθέτου κληρονόμοι του ησύζυγός του Ε. Ε. και η θυγατέρα του Ο. Ε., κα-τά ποσοστό 1/4 η πρώτη και 3/4 η δεύτερη. Ωςεκ τούτου, η μεν υπό στοιχείο 4α των εναγό-


ντων υπεισήλθε ως εξ αδιαθέτου κληρονόμοςτου αποβιώσαντος συζύγου της, 4ου των εναγό-ντων, στην κληρονομιά αυτού, με ποσοστό 1/16,η δε υπό στοιχείο 4β (τέκνο) με ποσοστό 3/16 εξαδιαιρέτου.

Με βάση τα παραπάνω, το πρωτοβάθμιο δικα-στήριο, λαμβάνοντας υπόψη και ότι στις διατά-ξεις των άρθρων 1710 και 1884 επ. ΑΚ ορίζεταιότι σε περίπτωση θανάτου αντιπροσωπευομέ-νου, όποια δικαιώματα ή υποχρεώσεις είχε αυ-τός, μεταβιβάζονται στους κληρονόμους με αυ-τοδίκαιη διαίρεση ανάλογα με τη μερίδα του κα-θενός, έκανε δεκτή την αγωγή και ως ουσιαστι-κά βάσιμη, αναγνώρισε την ακυρότητά της μεαριθμό .../30.9.1994 σύμβασης δωρεάς εν ζωήτης Συμβολαιογράφου Ε. Κ., που μεταγράφηκενόμιμα, και υποχρέωσε τους εναγομένους νααποδώσουν στους ενάγοντες το ποσοστό 12/48εξ αδιαιρέτου επί του επιδίκου ακινήτου, και δηστον καθένα από τους 1η, 2ο και 3η από αυτούςποσοστό 3/48, στην υπό στοιχείο 4α των εναγό-ντων ποσοστό 1/4 των 3/48 και στην υπό στοι-χείο 4β ποσοστό 3/4 των 3/48. Οι εκκαλούντεςμε την υπό κρίση έφεσή τους δεν υποβάλλουνλόγο έφεσης κατά του ανωτέρω κεφαλαίου τηςεκκαλουμένης περί ακυρότητας της ένδικης δω-ρεάς, αλλά με τον πρώτο λόγο της έφεσης ισχυ-ρίζονται ότι «ανεξαρτήτως του ότι η επίδικοςδωρεά έγινε πέραν των ορίων της δοθείσηςπληρεξουσιότητας» και «ανεξαρτήτως της ακυ-ρότητας της γενομένης δήθεν δωρεάς», για τηναπόρριψη από το πρωτοβάθμιο δικαστήριο τουαρνητικού της ιστορικής βάσης της αγωγήςισχυρισμού τους ότι η σύμβαση της ένδικης δω-ρεάς ήταν εικονική, πλην όμως κάτω από αυτήκαλυπτόταν έγκυρη σύμβαση πώλησης και με-ταβίβασης της κυριότητας των επίδικων ποσο-στών εξ αδιαιρέτου επί του παραπάνω ακινήτου,εκ μέρους της μέχρι τότε κυρίας αυτών Ο. Ε.στον αδελφό της Ι. Γ., πατέρα των δύο πρώτωνεναγόντων. Συγκεκριμένα, οι δύο πρώτοι ενάγο-ντες ισχυρίστηκαν με τις προτάσεις τους ενώ-πιον του Πολυμελούς Πρωτοδικείου Τρικάλωνότι κατά το έτος 1994, κατόπιν συμφωνίας μετα-ξύ της Ο. Ε. και του αδελφού της Δ. Γ., η πρώτηπώλησε προς τον τελευταίο το επίδικο ιδανικόποσοστό της επί του ένδικου ακινήτου, ο οποίος

κατέβαλε ολοσχερώς στην πρώτη το συμφωνη-θέν τίμημα, αλλά για λόγους φορολογικούςσυμφωνήθηκε μεταξύ των συμβαλλομένων ναγίνει η ως άνω μεταβίβαση της κυριότητας τωνπωληθέντων υπό τον τύπο της δωρεάς. Ο ανω-τέρω ισχυρισμός των εναγομένων δεν αποδεί-χτηκε από κανένα αποδεικτικό στοιχείο ότι είναικαι ουσιαστικά βάσιμος. Ειδικότερα, για τηναπόδειξη του ανωτέρω ισχυρισμού κατέθεσε κα-τά πρόταση των εναγομένων στο ακροατήριο τουΠρωτοβαθμίου Δικαστηρίου (Πολυμελούς Πρω-τοδικείου Τρικάλων) ως μάρτυρας η Συμβολαιο-γράφος Ε. Κ. (βλ. τα με αριθμό 190/2008 πρακτι-κά της δίκης), ενώπιον της οποίας καταρτίστηκαντόσο το ανωτέρω με αριθμό .../4.6.1994 πληρε-ξούσιο της Ο. Ε. προς την τρίτη εναγομένη, όσοκαι το προσβαλλόμενο ως άνω με αριθμό.../30.9.1994 συμβόλαιο δωρεάς. Η αμέσως προ-αναφερθείσα, λοιπόν, μάρτυρας κατέθεσε, με-ταξύ άλλων, και ότι η Ο. Ε. ήθελε να μεταβιβάσειτην κυριότητα ολοκλήρου του ιδανικού της μερι-δίου επί του επιδίκου στον αδελφό της Δ. Γ.,διότι, όπως η ίδια της δήλωσε, «...της είχε δώσειχρήματα όταν είχαν κάποιες οικονομικές δυσχέ-ρειες και τώρα ήθελε να κάνει το συμβόλαιο ναδώσει το μερίδιο της στον αδελφό της...», καιχορήγησε το ανωτέρω πληρεξούσιο στην τρίτηεναγομένη (υπάλληλο κατά τον χρόνο εκείνοστο συμβολαιογραφείο της μάρτυρος), «...έτσιώστε κάντε ό,τι καταλαβαίνετε, ώστε εγώ ναδώσω το μερίδιό μου στον αδελφό μου ή σταανίψια μου, όπως θα κρίνει ο ίδιος, έτσι ώστε νααποδοθεί σωστά γιατί είχε πάρει ήδη τα χρήμα-τα... Στην πραγματικότητα ήταν πώληση, είχεπάρει τα χρήματα... η εντολή της ήταν να δώσειτο μερίδιό της, εμείς στη συνέχεια για φορολο-γικούς λόγους διαλέξαμε ποιο ήταν πιο οικονο-μικό, διαλέξαμε τη δωρεά για πιο οικονομικούςλόγους... θεωρούσαμε ότι φορολογικά θα συνέ-φερε να γίνει έτσι, αλλά στη συνέχεια κρίθηκεότι φορολογικά ήταν καλύτερο να γίνει όπωςστο συμβόλαιο...». Από την ως άνω κατάθεσητης μάρτυρας, η οποία δεν κρίνεται πειστική,προεχόντως διότι ενώ η ίδια, ως συμβολαιογρά-φος, κατάρτισε το παραπάνω ειδικό πληρεξού-σιο, του οποίου το περιεχόμενο και τους όρουςπροφανώς γνώριζε, ακολούθως συνέταξε το


προσβαλλόμενο δωρητήριο συμβόλαιο, συμπε-ριλαμβάνοντας σ’ αυτό τις προεκτεθείσες διατά-ξεις και όρους, οι οποίοι δεν είχαν περιληφθείστο πληρεξούσιο, δεν αποδεικνύεται ο ισχυρι-σμός των εναγομένων ότι καταρτίστηκε μεταξύτης Ο. Ε. και του αδελφού της κατά το έτος1994 σύμβαση πώλησης των επιδίκων, επειδή ηπρώτη είχε ανάγκη χρημάτων, έναντι συμφωνη-θέντος τιμήματος, το οποίο κατέβαλε ο τελευ-ταίος, καθόσον η μάρτυρας ουδέν εκ των ανω-τέρω πραγματικών περιστατικών κατέθεσε, αλ-λά αναφέρθηκε αορίστως σε χρήματα που είχεδώσει ο Δ. Γ. στην άνω αδελφή του «... όταν εί-χαν κάποιες οικονομικές δυσχέρειες», για ότιγια το λόγο αυτό ήθελε να του μεταβιβάσει τοάνω ιδανικό της μερίδιο επί του επιδίκου. Επί-σης, από την ανωμοτί εξέταση ως διαδίκου τουδευτέρου εναγομένου ενώπιον του Μονομε-λούς Πρωτοδικείου Τρικάλων (στο οποίο είχε ει-σαχθεί αρχικά η ένδικη αγωγή και ακολούθωςπαραπέμφθηκε λόγω αναρμοδιότητας καθ’ ύληναυτού, ενώπιον του Πολυμελούς ΠρωτοδικείουΤρικάλων ως υλικά αρμοδίου δικαστηρίου), πουπεριέχεται στα προσκομιζόμενα και επικαλού-μενα από τους διαδίκους πρακτικά συνεδριάσε-ως αυτού με αριθμό 24/2007, που λαμβάνονταιυπόψη για τη συναγωγή δικαστικών τεκμηρίων,κανένα πραγματικό περιστατικό από τα προανα-φερθέντα, που συγκροτούν την ιστορική βάσητου πιο πάνω ισχυρισμού των εναγομένων περίτης κατάρτισης σύμβασης πώλησης των επιδί-κων, αποδείχτηκε, καθόσον αυτός αναφέρει, με-ταξύ άλλων, επίσης αορίστως, ότι από το έτος1953, που βρέθηκε σε δεινή οικονομική θέση οσύζυγος της Ο. Ε. και μετά τον στήριξε οικονο-μικά ο Δ. Γ. «... και συμφώνησε η θεία μου νατου μεταβιβάσει το ακίνητό της. Η δωρεά έγινεγιατί ο πατέρας μου της έδωσε κάποια χρήματατης θείας μου... . Εδόθησαν χρήματα από τονπατέρα μου στη θεία μου και στην πορεία δίνο-νταν χρήματα... η θεία μου με τη μεταβίβασηπου έκανε εξόφλησε το χρέος της... γενικά αυ-τονόητο είναι ότι έγινε πώληση, άσχετα αν με-θοδεύτηκε σαν δωρεά...». Επομένως, το πρωτο-βάθμιο δικαστήριο, που απέρριψε «σιγή» τονανωτέρω ισχυρισμό των εναγομένων ως ουσια-στικά αβάσιμο, δεν έσφαλε στην εκτίμηση των

αποδείξεων, απορριπτόμενου ως ουσιαστικάαβάσιμου του πρώτου λόγου έφεσης.

Με τον τελευταίο λόγο της έφεσης οι εκκα-λούντες παραπονούνται για την απόρριψη ωςουσιαστικά αβάσιμης της υποβληθείσας ενώ-πιον του πρωτοβαθμίου δικαστηρίου ένστασηςκαταχρηστικής άσκησης του δικαιώματος εκ μέ-ρους των εναγόντων. Συγκεκριμένα, με τις προ-τάσεις τους ενώπιον του πρωτοβαθμίου δικα-στηρίου οι εναγόμενοι είχαν υποβάλει ένστασηκαταχρηστικής άσκησης της αγωγής, ισχυριζό-μενοι ότι είναι αντίθετο προς την καλή πίστη, ταχρηστά ήθη και τον κοινωνικό και οικονομικόσκοπό του δικαιώματος, να αξιώνουν οι ενάγο-ντες δικαιώματα επί του ακινήτου, τα οποία γνω-ρίζουν ότι έχουν μεταβιβαστεί λόγω πωλήσεωςεκ μέρους της μητέρας τους. Η ένσταση αυτήπρέπει να απορριφθεί ως ουσιαστικά αβάσιμη,προεχόντως διότι δεν αποδείχτηκε, κατά ταπροεκτεθέντα, ότι καταρτίστηκε μεταξύ του πα-τέρα τους και της Ο. Ε. σύμβαση πώλησης τωνεπιδίκων ιδανικών μεριδίων της τελευταίας επίτου ένδικου ακινήτου και συνεπώς η διεκδίκησηαυτών εκ μέρους των εναγόντων δεν είναι κατα-χρηστική. [...]

ΠΟΛΥΜΕΛΟΥΣ ΠΡΩΤΟΔΙΚΕΙΟΥ ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗΣ

Υπ’ αριθ. 20525/2011 (Τακτική Διαδικασία)Προσύμφωνο πώλησης. Νομικά και πραγματι-κά ελαττώματα. Δικαιώματα του αγοραστήστην περίπτωση αυτή. Σε τι συνίσταται η σχε-τική αποζημίωσή του. Απρόοπτη μεταβολήσυνθηκών. Προϋποθέσεις για την εφαρμογήτης σχετικής ρύθμισης. Δικαιοπρακτικό θεμέ-λιο και ανατροπή αυτού. Πώληση οικοπέδουμε προσύμφωνο σε εργολάβους. Μετέπειταάσκηση, από τρίτα πρόσωπα, αίτησης ακύρω-σης κατά απόφασης του Νομάρχη περί τροπο-ποίησης του ρυμοτομικού σχεδίου του Ο.Τ.στο οποίο βρίσκεται το επίδικο ακίνητο καιαντίστοιχης αίτησης αναστολής, με αποτέλε-σμα την απαγόρευση εκτέλεσης οποιασδήπο-τε οικοδομικής εργασίας. Μόνη η άσκηση τωνως άνω ενδίκων μέσων από τρίτους, καθώς


και οι περιορισμοί δόμησης, δεν συνιστούν νο-μικό ελάττωμα που δημιουργεί ευθύνη του πω-λητή. Ο προβαλλόμενος με τις προτάσειςισχυρισμός περί μεταβολής των συνθηκών εί-ναι απαράδεκτος γιατί μεταβάλλει τη βάση τηςαγωγής. Απορρίπτεται η βάση περί αδικαιολο-γήτου πλουτισμού. Προκαταβολή και αρραβώ-νας. Έννοια και διάκριση. Ποινική ρήτρα. Πότεσυμφωνείται, προϋποθέσεις για την κατάπτω-σή της. Απορρίπτει αγωγή και ανταγωγή.

[…] Ι. Το προσύμφωνο είναι η σύμβαση με τηνοποία τα μέρη αναλαμβάνουν την υποχρέωσηνα συνάψουν ορισμένη σύμβαση, σύμφωνα μετους όρους που έχουν καθοριστεί και υπόκειταιστον τύπο που ο νόμος ορίζει για τη σύμβασηπου πρέπει να συναφθεί (άρθρ. 166 ΑΚ). Πρόκει-ται για τέλεια, αυθύπαρκτη και αυτοτελή σύμβα-ση, που δημιουργεί την υποχρέωση για κατάρτι-ση της οριστικής (ΑΠ 1131/76 ΑρχΝ 28.227) καιστην οποία εφαρμόζονται οι γενικές διατάξειςπου αφορούν γενικά στις συμβάσεις, όπως αδυ-ναμία παροχής, όσο και οι ειδικές διατάξεις τηςσυγκεκριμένης σύμβασης, όπως εκείνες για τανομικά ή πραγματικά ελαττώματα στην πώληση(ΕφΛαρ 333/2001 ΝΟΜΟΣ, ΕφΘεσ 1788/1998Αρμ. 52.79, ΕφΑθ 92/1975 Αρμ 29.125). Περαι-τέρω, κατά τα άρθρα 513 και 514 ΑΚ ο πωλητήςέχει υποχρέωση να μεταβιβάσει στον αγοραστήτην κυριότητα του πράγματος και να παραδώσειαυτό ελεύθερο από κάθε δικαίωμα τρίτου (νομι-κό ελάττωμα). Νομικό ελάττωμα υπό την έννοιατης ανωτέρω διάταξης αποτελεί οποιοδήποτεδικαίωμα τρίτου επί του πράγματος, το οποίομπορεί να ασκηθεί κατά του αγοραστή και εμπο-δίζει την ελεύθερη μεταβίβαση της κυριότηταςτου πωληθέντος και την άσκηση των εξ αυτήςεξουσιών, είτε εμπράγματο, είτε ενοχικό είναιαυτό καθώς και τα δικαιώματα του δημοσίου δι-καίου, όπως αυτά που γεννά η κήρυξη αναγκα-στικής απαλλοτρίωσης ή η κήρυξη ακινήτου ωςεν μέρει κοινόχρηστου (ΑΠ 2039/1990 ΕΕΝ58.788, ΕφΛαρ 668/1990 ΝοΒ 39.587), ενώ δενσυνιστούν νομικά ελαττώματα οι νόμιμοι περιο-ρισμοί κυριότητας που απορρέουν είτε από τοιδιωτικό είτε από το δημόσιο δίκαιο, όπως οι διά-

φοροι περιορισμοί δόμησης, οι οποίοι όμως είναιδυνατό να θεωρηθούν πραγματικά ελαττώματα,εφόσον βέβαια συντρέχουν οι προϋποθέσειςτων άρθρων 534 και 535 ΑΚ (Π. Κορνηλάκη, Ειδι-κό Ενοχικό Δίκαιο Ι, 2002, σελ. 204 επ.). Στο άρ-θρο 516 του ίδιου κώδικα ορίζεται ότι «αν ο πω-λητής δεν εκπλήρωσε τις υποχρεώσεις του, οαγοραστής έχει όσα δικαιώματα έχει ο δανει-στής στις αμφοτεροβαρείς συμβάσεις και ιδίωςσε περίπτωση υπερημερίας ή υπαίτιας αδυνα-μίας του οφειλέτη». Από το συνδυασμό των δια-τάξεων αυτών προκύπτει ότι η ευθύνη του πω-λητή για νομικά ελαττώματα του πωληθέντοςδιαπλάθεται ως ευθύνη για τη μη εκπλήρωσητης παροχής και συνακόλουθα έχουν εφαρμογήοι γενικές διατάξεις των άρθρων 380 και 382ΑΚ, σύμφωνα με τις οποίες ο αγοραστής δικαι-ούται πλην άλλων, να ζητήσει αποζημίωση γιατη μη εκπλήρωση, αυτή δε η ευθύνη του πωλητήείναι αντικειμενική, δεν εξαρτάται δηλαδή απόυπαιτιότητά του και καταλύεται μόνον αν, μετάαπό σχετική ένσταση του πωλητή, αποδειχθείότι ο αγοραστής θετικώς γνώριζε το νομικόελάττωμα (άρθρα 515 ΑΚ), χωρίς να αρκεί υπαί-τια άγνοια έστω και οφειλομένη σε βαριά αμέ-λεια. Η αποζημίωση που μπορεί να αξιώσει οαγοραστής αποτελεί υποκατάστατο του αρχικούαντικειμένου της παροχής και, άρα, αξίωση αυ-τοτελή ενώ ως ζημία που πρέπει να αποκατα-σταθεί νοείται κάθε επί τα χείρω μεταβολή τηςπεριουσίας του από τη μη εκπλήρωση των υπο-χρεώσεων του πωλητή η οποία συνδέεται αιτιω-δώς με την τελευταία. Έτσι αποκαθίσταται τόσοη θετική ζημία του αγοραστή όσο και το διαφυ-γόν κέρδος του. Θετική ζημία αποτελεί πρωτί-στως το τίμημα που καταβλήθηκε, καθώς και κά-θε άλλο ποσό που δαπάνησε ο αγοραστής καισυνδέεται αιτιωδώς με την πάσχουσα από νομι-κό ελάττωμα πώληση (ΑΠ 693/2005 ΕλλΔνη2007.1439, ΑΠ 847/2003 ΕλλΔνη 2003.1358, ΑΠ1283/2003 ΕλλΔνη 2005.480, παραβλ. ΑΠ453/2006 ΝΟΜΟΣ, ΕφΑθ 8763/2006 ΕλλΔνη2007. 936, ΕφΑθ 6533/2002 ΕλλΔνη 2005.220,ΕφΑθ 5776/2002 ΕλλΔνη 2001.819, ΕφΘεσ380/1994 Αρμ. 1994.1363, ΕφΛαρ 164/2004ΝΟΜΟΣ). Αν το νομικό ελάττωμα συνίσταται σεπεριορισμένο εμπράγματο δικαίωμα ή σε άλλο


ασθενέστερο δικαίωμα τρίτου, πρόκειται γιαπλημμελή εκπλήρωση της υποχρέωσης του πω-λητή να μεταβιβάσει την κυριότητα του πράγμα-τος χωρίς νομικά ελαττώματα και ο αγοραστήςδικαιούται καταρχήν αποζημίωση μόνο για τηζημία του που οφείλεται στην ύπαρξη του συ-γκεκριμένου ελαττώματος, ενώ δικαίωμα γιαπλήρη αποζημίωση μπορεί να θεμελιώσει μόνοαν αποδείξει ότι το νομικό ελάττωμα είναι γι’ αυ-τόν τόσο ουσιώδες ώστε δεν έχει εξαιτίας τουσυμφέρον να κρατήσει το πράγμα που αγόρασε.Εξάλλου, ο πωλητής ευθύνεται ως άνω έναντιτου αγοραστή μόνο για νομικά ελαττώματα πουυπάρχουν κατά τον κρίσιμο χρόνο μεταβίβασηςτης κυριότητας του πράγματος στον αγοραστή,ενώ ευθύνη του πωλητή για νομικά ελαττώματαπου εμφανίστηκαν μετά τον κρίσιμο χρόνο γεν-νιέται μόνο αν η εμφάνιση των νομικών ελαττω-μάτων οφείλεται σε υπαιτιότητά του. Τέλος, απότη διάταξη του άρθρου 3 παρ. 2 του ν.δ της17.7.1923 «περί σχεδίων πόλεων, κωμών και συ-νοικισμών του κράτους και οικοδομής αυτών»,σύμφωνα με την οποία τα σχέδια πόλεων εγκρί-νονται με διάταγμα που δημοσιεύεται στην Εφη-μερίδα της Κυβερνήσεως, συνάγεται ότι για ναυπάρχει νομικό ελάττωμα από ρυμοτομικό σχέ-διο σε πωλούμενο ακίνητο, θα πρέπει το σχετικόδιάταγμα να δημοσιευθεί στην Εφημερίδα τηςΚυβερνήσεως πριν από την πώληση. (Π. Κορνη-λάκη, ο.π., Γεωργιάδη - Σταθόπουλο, ΑστικόςΚώδιξ, κατ’ άρθρο ερμηνεία, Ειδικό Ενοχικό III,1980, σελ. 57- 58). Περαιτέρω, από τον συνδυα-σμό των διατάξεων των άρθρων 513, 534, 537,540, 543 ΑΚ, όπως όλες, πλην της πρώτης εξαυτών, ισχύουν μετά την αντικατάστασή τους μετο Ν. 3034/2002, σαφώς προκύπτει ότι ο αγορα-στής, εάν το αγορασθέν πράγμα κατά τον χρόνοπου ο κίνδυνος μεταβαίνει σ’ αυτόν (αρθρ. 522έως 524 ΑΚ - βλ. σχετ. ΑΠ 178/1998 ΕΕμπΔ1999. 738/ΔΕΕ 1998.1227), έχει ουσιώδη πραγ-ματικά ελαττώματα δικαιούται να ασκήσει κατ’επιλογήν ένα από τα προβλεπόμενα από τη διά-ταξη του άρθρου 540 δικαιώματα, της διόρθω-σης ή αντικατάστασης του πράγματος, της μείω-σης του τιμήματος ή της υπαναχώρησης από τησύμβαση, ή, υπό την επίκληση υπαιτιότητας τουπωλητή, αποζημίωση. Τα ανωτέρω δικαιώματα

που είναι διαπλαστικά, συρρέουν διαζευκτικώς,ώστε η επιλογή του ενός ν’ αποκλείει το άλλο,κατ’ ανάλογη εφαρμογή της διατάξεως του άρ-θρου 306 ΑΚ. Εξάλλου, από τις ίδιες διατάξειςπροκύπτει ότι πραγματικό ελάττωμα είναι μιαατέλεια του πράγματος, δηλαδή μία απόκλισηαυτού προς το χειρότερο, βάσει της αντικειμενι-κής ή της συμφωνημένης υποκειμενικής του κα-τάστασης, στην οποία πρέπει να βρίσκεται, ανε-ξάρτητα της αιτίας που την προκαλεί, με αποτέ-λεσμα να επηρεάζεται αρνητικά η αξία ή η χρη-σιμότητά του. Ως αντικειμενική κατάσταση νοεί-ται εκείνη που χαρακτηρίζει όλα τα πράγματαορισμένου γένους, ενώ ως συμφωνημένη υπο-κειμενική κατάσταση νοείται εκείνη που ειδικάσυμφωνείται και η οποία αποκλίνει από την αντι-κειμενική κατάσταση του πράγματος. Πάντως,μετά την καθιέρωση γενικής υποχρέωσης περίπαράδοσης πράγματος χωρίς ελαττώματα, σύμ-φωνα με τη διάταξη του άρθρου 534 ΑΚ, και τηναναθεώρηση της νομικής φύσης της ευθύνηςτου πωλητή σε ευθύνη λόγω μη εκπλήρωσης,προτεραιότητα για τη διαπίστωση της υπάρξεωςπραγματικού ελαττώματος αποκτά το υποκειμε-νικό κριτήριο, δηλαδή ο συμφωνημένος σκοπόςχρήσης του πράγματος. Έτσι, ως ελαττωματικόθεωρείται το πράγμα όταν η κατάστασή τουαποκλίνει από τη συμφωνία κατά τρόπο ώστε ναεπηρεάζεται ο συμφωνημένος σκοπός χρήσης.Αν δεν υπάρχει ειδική συμφωνία, ελαττωματικόθεωρείται το πράγμα όταν η κατάστασή τουαποκλίνει από την αντικειμενική κατάσταση, δη-λαδή από την κατάσταση στην οποία πρέπει ναβρίσκεται κάθε πράγμα του ίδιου γένους, μεαποτέλεσμα να θίγεται ο αντικειμενικός σκοπόςχρήσης αυτού, ο σκοπός που πρέπει να πραγμα-τώνεται από κάθε παροχή του ίδιου γένους. Πε-ραιτέρω, από τις ίδιες ως άνω διατάξεις συνάγε-ται ότι πραγματικό ελάττωμα υπάρχει όταν τοπράγμα δεν ανταποκρίνεται στη σύμβαση, ιδίωςστις περιπτώσεις που προβλέπονται στη διάταξητου άρθρου 535 ΑΚ, ενώ ο αγοραστής δικαιού-ται να ζητήσει πλήρη αποζημίωση για μη εκπλή-ρωση, που περιλαμβάνει την κατά τις γενικέςδιατάξεις των άρθρων 297, 298 ΑΚ θετική τουζημία και το διαφυγόν κέρδος, λόγω ύπαρξηςουσιώδους μόνο πραγματικού ελαττώματος και


μόνο αν αυτό οφείλεται σε πταίσμα του πωλητή.Τέλος, για τη γέννηση ευθύνης του πωλητή γιαπραγματικά ελαττώματα, απαιτείται το πραγμα-τικό ελάττωμα να υπάρχει κατά τον κρίσιμο χρό-νο μεταβίβασης της κυριότητας του πράγματοςστον αγοραστή, ο δε πωλητής δεν ευθύνεται γιαπραγματικά ελαττώματα που εμφανίστηκαν με-τά τον ως άνω κρίσιμο χρόνο, εκτός αν ήταν ήδηυπαρκτές, χωρίς να έχουν ολοκληρωθεί, οι πα-ράγουσες την ελαττωματικότητα αναγκαίεςπροϋποθέσεις, οι οποίες ακολούθως και σε σύ-ντομο χρονικό διάστημα, κατ’ αιτιώδη δυναμικό-τητα, εξελίχθηκαν και επέφεραν την ολοκλήρω-ση και ανάδειξη του ελαττώματος (Π. Κορνηλά-κη, Ειδικό Ενοχικό Δίκαιο Ι, 2002, σελ. 218 επ.και 225/226, Ι. Δεληγιάννη – Π. Κορνηλάκη, Ειδι-κό Ενοχικό Δίκαιο Ι/α, 2η έκδ. 1986, σελ.131/132, ΟλΑΠ 29/1990 ΝΟΜΟΣ, ΑΠ 1544/2008ΝΟΜΟΣ, ΑΠ 356/2007 ΝΟΜΟΣ, ΑΠ 1291/2000ΕλλΔνη 2002.161, ΕφΘεσ 1318/2008 Αρμ2009.1165, ΕφΑθ 6910/2007 ΕλλΔνη 2008.618,ΕφΑθ 2464/2005 ΝΟΜΟΣ). Περαιτέρω, η διάκρι-ση του νομικού ελαττώματος από το πραγματικόορισμένες φορές είναι ιδιαίτερα δυσχερής. Ηνομολογία δέχεται ότι «κατά την έννοια της διά-ταξης του άρθρου 534 του ΑΚ πραγματικό ελάτ-τωμα υπάρχει όχι μόνον όταν αυτό ανάγεταιστην υλική του πράγματος υπόσταση, αλλά καιστη νομική του κατάσταση, όταν δεν προέρχε-ται τούτο από δικαίωμα τρίτου» (ΟλΑΠ 29/1990ΕλλΔνη 1991.53, ΑΠ 1341/2007 ΝΟΜΟΣ, ΑΠ1341/2001 ΝΟΜΟΣ, ΑΠ 1291/2000 ΕλλΔνη2002.161). Έτσι, ορισμένοι περιορισμοί δημοσί-ου δικαίου, όταν εμποδίζουν την ανοικοδόμησητου ακινήτου (λ.χ. βιότοποι, αρχαιολογικοί χώ-ροι, διατηρητέα, συντελεστές δόμησης, αυθαί-ρετα κ.λπ.) συνιστούν πραγματικά ελαττώματα,ενώ αντίθετα, όταν δημιουργούν δικαιώματαυπέρ του δημοσίου ή τρίτων (λ.χ. απαλλοτρίω-ση, επίταξη, ρυμοτόμηση κ.λπ.) κρίνονται ως νο-μικά ελαττώματα. Σε οριακές περιπτώσεις, ότανδεν μπορεί να διακριθεί με σαφήνεια αν πρόκει-ται για νομικά ή για πραγματικό ελάττωμα, ηκρατούσα γνώμη δέχεται ότι υφίσταται συρροήτων διατάξεων περί νομικών και πραγματικώνελαττωμάτων, ώστε ο αγοραστής να έχει τηνευχέρεια επίκλησης των διατάξεων που επιθυ-

μεί για την επέλευση των εννόμων συνεπειών(Π. Κορνηλάκη, ό.π., σελ. 218 επ.).

II. Σύμφωνα με τη διάταξη του άρθρου 288 τουΑΚ, ο οφειλέτης έχει υποχρέωση να εκπληρώ-σει την παροχή όπως απαιτεί η καλή πίστη, αφούληφθούν υπόψη και τα συναλλακτικά ήθη. Με τηδιάταξη αυτή προσδιορίζεται ο τρόπος εκπλή-ρωσης της παροχής βάσει των αντικειμενικώνκριτηρίων της καλής πίστης και των συναλλακτι-κών ηθών, προκειμένου να επιτευχθεί ουσιαστι-κά ο σκοπός της ενοχής. Ειδικότερη εκδήλωσητης αρχής της καλής πίστης που διατυπώνεταιστη διάταξη του άρθρου 288 του ΑΚ αποτελεί ηδιάταξη του άρθρου 388 του ΑΚ. Σύμφωνα μετην τελευταία αυτή διάταξη «αν τα περιστατικάστα οποία κυρίως, ενόψει της καλής πίστης καιτων συναλλακτικών ηθών, τα μέρη στήριξαν τησύναψη αμφοτεροβαρούς σύμβασης, μεταβλή-θηκαν ύστερα από λόγους που ήταν έκτακτοι καιδεν μπορούσαν να προβλεφθούν και από τη με-ταβολή αυτή η παροχή του οφειλέτη, ενόψει καιτης αντιπαροχής έγινε υπέρμετρα επαχθής, τοδικαστήριο μπορεί κατά την κρίση του με αίτησητου οφειλέτη, να την αναγάγει στο μέτρο πουαρμόζει και να αποφασίσει τη λύση της σύμβα-σης εξολοκλήρου ή κατά το μέρος που δεν εκτε-λέστηκε ακόμη. Αν αποφασιστεί η λύση της σύμ-βασης επέρχεται απόσβεση των υποχρεώσεωνπαροχής που πηγάζουν απ’ αυτήν και οι συμβαλ-λόμενοι έχουν αμοιβαία υποχρέωση να αποδώ-σουν τις παροχές που έλαβαν κατά τις διατάξειςγια τον αδικαιολόγητο πλουτισμό». Η εν λόγωδιάταξη προβλέπει (υπό όρους) την υποχώρησητης αρχής του απαραβίαστου των συμβάσεων(pacta sunt servanda), αναγνωρίζοντας τη δυνα-τότητα δικαστικής λύσεως ή αναθεωρήσεως αμ-φοτεροβαρούς συμβάσεως σε περίπτωση απρό-οπτης μεταβολής των συνθηκών και ανατροπήςτης ισορροπίας παροχής και αντιπαροχής (Γε-ωργιάδη - Σταθόπουλο, Αστικός Κώδιξ, κατ' άρ-θρο ερμηνεία, Γενικό Ενοχικό II, 1979, σελ. 367-368, αρ. 1,2,8). Οι προσπάθειες για τη θεωρητικήθεμελίωση της δυνατότητας ανατροπής ή ανα-θεωρήσεως των συμβάσεων είναι γνωστές υπότο όνομα διαφόρων θεωριών, όπως της «προϋ-ποθέσεως», του «ορίου θυσίας του οφειλέτη»,του «δικαιοπρακτικού θεμελίου» κ.λπ. (Γεωργιά-


δη -Σταθόπουλο, ό.π. αρ. 3). Για την εφαρμογήτης εξαιρετικής αυτής διάταξης του άρθρου 388του ΑΚ απαιτείται η συνδρομή των εξής προϋπο-θέσεων:

α) «ύπαρξη αμφοτεροβαρούς σύμβασης».Εφαρμόζεται, όμως, επίσης, και επί προσυμφώ-νου με το οποίο αναλαμβάνεται υποχρέωσηπρος κατάρτιση αμφοτεροβαρούς συμβάσεωςκαθώς και επί συμφώνου προαίρεσης για την κα-τάρτιση αμφοτεροβαρούς συμβάσεως,

β) «μεταβολή των συνθηκών επί των οποίωνκυρίως στήριξαν τα συμβαλλόμενα μέρη τη σύ-ναψη της σύμβασης». Ορισμένο περιστατικόπληροί την ανωτέρω προϋπόθεση, εφόσον συ-ντρέχουν γι’ αυτό σωρευτικά τόσο το υποκειμε-νικό όσο και το αντικειμενικό κριτήριο που θέτειη διάταξη. Εξάλλου, απαιτείται όλοι οι συμβαλ-λόμενοι να θεώρησαν το υπό κρίση περιστατικόσημαντικό και να στήριξαν την κατάρτιση τηςσύμβασής τους σ’ αυτό, υπό την έννοια ότι δενθα προέβαιναν στη σύναψή της (ή θα την κατήρ-τιζαν με διάφορο περιεχόμενο) αν γνώριζαν τημεταβολή που επιγενομένως επήλθε [δηλαδήπρέπει να αποτέλεσε κοινό δικαιοπρακτικό θε-μέλιο γι’ αυτούς (υποκειμενικό κριτήριο)] ή στηνπερίπτωση που το περιστατικό στο οποίο στηρί-χτηκε ο ένας συμβαλλόμενος δεν έγινε μεν εντοις πράγμασι αντιληπτό από τον αντισυμβαλ-λόμενο του, ο τελευταίος, όμως κατά την καλήπίστη, μπορούσε και όφειλε να το έχει αντιλη-φθεί. Συγχρόνως δε το εν λόγω περιστατικό ναείναι και αντικειμενικά, με βάση την καλή πίστηκαι τα συναλλακτικά ήθη, ουσιώδες, ενόψει τουείδους, του περιεχομένου και του σκοπού τηςσύμβασης (αντικειμενικό κριτήριο),

γ) «μεταγενέστερη μεταβολή των συνθη-κών». Ήτοι η εφαρμογή της ΑΚ 388 περιορίζεταιστην περίπτωση της έκλειψης-ανατροπής τουδικαιοπρακτικού θεμελίου, όταν δηλαδή η μετα-βολή των συνθηκών επήλθε μετά την κατάρτισητης σύμβασης,

δ) «έκτακτοι και απρόβλεπτοι λόγοι». Σύμφω-να με την ΑΚ 388 η μεταγενέστερη μεταβολήτων συνθηκών πρέπει να οφείλεται σε λόγουςπου ήταν έκτακτοι και δεν μπορούσαν να προ-βλεφθούν. Έκτακτοι είναι οι λόγοι που δεν επέρ-χονται κατά τη συνήθη πορεία των πραγμάτων,

αλλά προκαλούνται από ασυνήθιστα γεγονότα,φυσικά, πολιτικά, κοινωνικά, οικονομικά κ.λπ. Τοέκτακτο κρίνεται αντικειμενικά. Τα γεγονότα αυ-τά πρέπει να είναι, επιπλέον, απρόβλεπτα γιατους συμβαλλομένους κατά τον χρόνο σύναψηςτης σύμβασης, σύμφωνα με τους κανόνες συνή-θους επιμέλειας. Το απρόβλεπτο κρίνεται υπο-κειμενικά. Ενδιαφέρει η υποκειμενική δυνατότη-τα πρόβλεψης των συγκεκριμένων συμβαλλομέ-νων κατά τον χρόνο κατάρτισης της σύμβασηςκαι,

ε) «υπέρμετρα επαχθής παροχή». Ήτοι η ΑΚ388 προϋποθέτει ότι η απρόοπτη μεταβολή τωνσυνθηκών προκάλεσε αιτιωδώς την υπέρμετρηεπάχθεια της παροχής του οφειλέτη, ενόψει καιτης αντιπαροχής, (βλ. ενδεικτικά για τα ανωτέ-ρω Ι. Καράκωστα, Αστικός Κώδικας, Γενικό Ενο-χικό, εκδ. 2006, τομ. 3ος, αρθρ. 388, σελ. 513επ., ΟλΑΠ 927/1982 ΝοΒ 1983.214, ΑΠ1171/2004 αδημ. ΑΠ 678/1997 ΕΕΝ 1998.38, ΑΠ678/1996 ΕλλΔνη 1998.593, ΑΠ 598/1992ΕλλΔνη 1993.1286, ΑΠ 1138/1990 ΕΕΝ1991.445). Περαιτέρω, ειδικότερα, στην έννοιατου «δικαιοπρακτικού θεμελίου» θεωρείται ότιεμπίπτουν εκείνες μόνο οι καταστάσεις, στηνύπαρξη, διατήρηση ή επέλευση των οποίων απο-βλέπουν και οι δύο συμβαλλόμενοι και αποτε-λούν τη βάση της σύμβασης μολονότι δεν τιςπεριέλαβαν ρητά στο περιεχόμενο της σύμβα-σης. Οι καταστάσεις που λαμβάνουν υπόψη ταμέρη για τη σύναψη της σύμβασής τους δεν εί-ναι όλες κρίσιμες όσον αφορά τη συγκρότησητης έννοιας του δικαιοπρακτικού θεμελίου. Απόαυτές η διάταξη του άρθρου 388 του ΑΚ αποχω-ρίζει εκείνες στις οποίες στηρίχθηκαν οι συμ-βαλλόμενοι και αποτέλεσαν κοινό θεμέλιο γι’αυτούς. Το κριτήριο αυτό είναι κατ’ αρχήν υπο-κειμενικό, αφού αναφέρεται στις υποκειμενικέςπαραστάσεις των συμβληθέντων μερών, αντικει-μενικοποιείται, όμως, αφού η «στήριξη» στηνκατάσταση ή το περιστατικό πρέπει να είναι κοι-νή και για όλα τα συμβληθέντα μέρη. Επιθυμίεςή παραστάσεις του ενός μόνο συμβαλλομένου,που δεν έγιναν ή δεν μπορούσαν να γίνουν αντι-ληπτές ή και δεκτές από τον αντισυμβαλλόμενότου, οσοδήποτε ουσιώδεις και αν είναι για τονπρώτο, δεν αποτελούν «δικαιοπρακτικό θεμέ-


λιο» με την ανωτέρω έννοια (βλ. ενδεικτικά γιατα παραπάνω Δ. Παπαστερίου - Δ. Κλαβανίδου,Δίκαιο της Δικαιοπραξίας, 2008, σελ. 109 επ., Μ.Σταθόπουλο, Γενικό Ενοχικό Δίκαιο, 2004, σελ.1233 επ.) Τέλος, ανατροπή του δικαιοπρακτικούθεμελίου συνιστά εκείνη η μορφή της ουσιώ-δους διατάραξης της σχέσης παροχής και αντι-παροχής που προκλήθηκε από τη μεταβολή ή τηδιάψευση των αντικειμενικών δεδομένων, ταοποία οι συναλλασσόμενοι θεώρησαν ως θεμέ-λιο της σύμβασης. Ειδικότερα, το δικαιοπρακτι-κό θεμέλιο ανατρέπεται μόνο στην περίπτωσηδιάψευσης ή μεταγενέστερης ανατροπής ου-σιωδών γεγονότων, στα οποία και οι δύο συμ-βαλλόμενοι αποδίδουν τόση σημασία, ώστεεξαιτίας αυτών να καθίσταται πλέον χωρίς νόη-μα η συμβατική δέσμευση. Ο οφειλέτης, λόγωτης ανατροπής του δικαιοπρακτικού θεμελίου,δικαιούται, σύμφωνα με τη διάταξη του άρθρου388 του ΑΚ, να ζητήσει, αποκλειστικά και μόνο,είτε τη λύση της σύμβασης είτε την αναπροσαρ-μογή των όρων αυτής και ιδίως της παροχήςτου, που κατέστη υπέρμετρα επαχθής, στο προ-σήκον μέτρο (βλ. ενδεικτικά Μ. Σταθόπουλο, Γε-νικό Ενοχικό Δίκαιο, 2004, σελ. 1230 επ., Μ. Κυ-ράση, Εγχειρίδιο Γενικών Αρχών Αστικού Δικαί-ου και Δικαιοπραξίας, 1996, σελ. 102 και 105).Το δικαίωμα αυτό του οφειλέτη που είναι δια-πλαστικό ασκείται είτε με διαπλαστική αγωγή ήανταγωγή, η δε απόφαση που δέχεται αυτό ωςβάσιμο διαπλάθει την έννομη σχέση και ισχύειμόνο για το μέλλον και δη από την επίδοση τηςαγωγής, είτε κατ’ ένσταση κατά αγωγής με τηνοποία ζητείται η καταδίκη του στην οφειλόμενησυμβατική παροχή, η δε παραδοχή της ένστα-σης, κατά την κρατούσα στη νομολογία θέση,έχει ως αποτέλεσμα την ολική ή μερική απόρρι-ψη της αγωγής (ΑΠ 1035/2001 ΝΟΜΟΣ, contraΕφΑθ 1338/2000 ΑρχΝ 2001.27, που δέχθηκετην κατ’ ένσταση ενάσκηση του διαπλαστικούδικαιώματος προς τον σκοπό όχι μόνον της αντί-κρουσης της αγωγής, αλλά και δικαστικής διά-πλασης).

III. Η αγωγή του αδικαιολόγητου πλουτισμού εί-ναι επικουρική (ΑΠ 475/1989 ΕΕΝ 1990.143, ΑΠ1307/1982 ΝοΒ 31.1342), και ως εκ τούτουασκείται μόνον όταν λείπουν οι προϋποθέσεις

της αγωγής από σύμβαση ή αδικοπραξία, εκτόςκαι αν θεμελιώνεται σε διαφορετικά πραγματικάπεριστατικά από εκείνα της συμβάσεως ή τηςαδικοπραξίας, οπότε δεν κωλύεται η άσκησή της(βλ. ΑΠ 531/1994 ΕλλΔνη 37.81, ΑΠ 1567/1983ΝοΒ 32.1354, ΑΠ 1307/1982 ό.π., ΑΠ 890/1982ΝοΒ 31.1156, ΕφΑθ 9611/1989 ΕλλΔνη 35.488,ΕφΑθ 9612/1989 ΝοΒ 38.107, ΕφΑθ 8069/1986ΕλλΔνη 28.861, ΕφΑθ 7642/1986 ΕλλΔνη28.1263).

Με την υπό κρίση αγωγή τους, έτσι όπως τοπεριεχόμενό της εκτιμάται από το Δικαστήριο,οι ενάγοντες εκθέτουν ότι οι εναγόμενοι είναισυγκύριοι και δη κατά ποσοστό 99% εξ αδιαιρέ-του ο πρώτος και 1% εξ αδιαιρέτου η δεύτερηενός οικοπέδου, εκτάσεως 1.500 τ.μ., που βρί-σκεται στον συνοικισμό 40 Εκκλησιών Θεσσα-λονίκης, μετά του επ’ αυτού συγκροτήματοςκτηρίων, που περιγράφουν λεπτομερώς κατά θέ-ση, έκταση και όρια. Ότι το ανωτέρω οικόπεδομετά των επ' αυτού κτισμάτων περιήλθε στη συ-γκυριότητα των εναγομένων με τον αναφερόμε-νο στην αγωγή παράγωγο τρόπο μαζί με άλλαακίνητα, τα οποία συνενωμένα αποτελούν έναακίνητο ευρύτερης έκτασης 2.142 τ.μ., επί τουοποίου είχε επιβληθεί με το αναφερόμενο ΠΔ(ΦΕΚ 11 Δ/23.2.1979), ρυμοτομική απαλλοτρίω-ση με το χαρακτηρισμό του ως χώρου πρασίνου,ενώ στη συνέχεια επιβλήθηκε ρυμοτομικό βά-ρος σ’ ένα μέρος αυτού με τον χαρακτηρισμότου ως χώρου για την ανέγερση πολιτιστικούκέντρου, με την υπ’ αριθμ. ΔΒ / ΠΜ / ΟΙΚ / 4889 /1841 / 14.9.1994 απόφαση του Νομάρχη Θεσσα-λονίκης. Ότι στη συνέχεια ακυρώθηκε η σιωπη-ρή άρνηση της διοίκησης να άρει τη ρυμοτομικήαπαλλοτρίωση και το ρυμοτομικό βάρος και βε-βαιώθηκε η υποχρεωτικά επελθούσα άρση τηςαπαλλοτρίωσης και του ρυμοτομικού βάρους, μετην υπ' αριθμ. 1865/2005 απόφαση του Διοικητι-κού Πρωτοδικείου Θεσσαλονίκης, σε εκτέλεσητης οποίας τροποποιήθηκε το ρυμοτομικό σχέ-διο του Δήμου Θεσσαλονίκης με την υπ’ αριθμ.29/41375/ΠΣΚ/698/10.9.2008 απόφαση του Νο-μάρχη Θεσσαλονίκης, που δημοσιεύθηκε νόμιμαστο ΦΕΚ, και το ως άνω οικόπεδο των εναγομέ-νων εντάχθηκε στο εγκεκριμένο σχέδιο του πα-ραπάνω συνοικισμού του Δήμου Θεσσαλονίκης,


κατά τα ειδικότερα αναφερόμενα. Ότι μεταξύαυτών και των εναγομένων προσυμφωνήθηκεπώληση, με την οποία οι τελευταίοι υποσχέθη-καν να τους πωλήσουν και να παραδώσουν, κα-τά πλήρη κυριότητα και κατά ποσοστό 25% εξαδιαιρέτου στον καθένα, το παραπάνω οικόπεδομετά των επ’ αυτού κτισμάτων, αντί τιμήματος5.250.000 ευρώ. Ότι για τη σύμβαση αυτή συ-ντάχθηκε το υπ’ αριθμ. 10482/5.12.2008 προ-σύμφωνο πώλησης του αναφερόμενου συμβο-λαιογράφου Θεσσαλονίκης, κατά την κατάρτισητου οποίου είχαν προκαταβάλει έναντι του τιμή-ματος το ποσό των 800.000 ευρώ, ενώ το υπό-λοιπο ποσό του τιμήματος συμφωνήθηκε να κα-ταβληθεί σε τέσσερις (4) δόσεις, ήτοι (α) ποσό1.200.000 ευρώ την 10-1-2009, (β) ποσό1.000.000 ευρώ την 10-2-2009, (γ) ποσό1.250.000 ευρώ την 30-4-2009 και δ) ποσό1.000.000 ευρώ την 30-6-2009, σε εκπλήρωσηδε των όρων του προσυμφώνου κατέβαλανεμπρόθεσμα στους εναγομένους και την 1η δό-ση του υπολοίπου τιμήματος και έτσι μέχρι καιτην 10.1.2009 κατέβαλαν στους εναγομένουςέναντι του συμφωνηθέντος τιμήματος το συνο-λικό ποσό των 2.000.000 ευρώ. Ότι κατά την κα-τάρτιση του προσυμφώνου οι εναγόμενοι εγ-γυήθηκαν και υποσχέθηκαν το παραπάνω οικό-πεδο, που προσυμφώνησαν να τους πωλήσουν,ελεύθερο «από κάθε βάρος, χρέος, υποθήκη,προσημείωση υποθήκης, κατάσχεση αναγκαστι-κή ή συντηρητική, μισθώσεως ή χρήσεως τρίτου,ρυμοτομίας, προσκυρώσεως, αναγκαστικήςαπαλλοτριώσεως ή αποζημιώσεως από τις αι-τίες αυτές, αποζημιώσεως οδών ή παρόδιων γει-τόνων και από κάθε γενικά νομικό ελάττωμα».Ότι μετά την καταβολή και της 1ης δόσης τουυπολοίπου τιμήματος πληροφορήθηκαν απότους εναγομένους ότι κατά της προαναφερόμε-νης απόφασης του Νομάρχη Θεσσαλονίκης, πουεκδόθηκε σε υλοποίηση της ανωτέρω απόφασηςτου Διοικητικού Πρωτοδικείου Θεσσαλονίκης,με την οποία επικυρώθηκε ο αποχαρακτηρισμόςτου ακινήτου και επιτράπηκε η δόμησή του μεχρήσεις γενικής κατοικίας, ασκήθηκε από κατοί-κους της περιοχής, ενώπιον του Συμβουλίου τηςΕπικρατείας, η με αριθμό κατάθεσης 7706/2008αίτηση ακυρώσεως αυτής, προσδιορισθείσα

προς εκδίκαση για τη δικάσιμο της 22.9.2010,και η με αριθμό κατάθεσης 2.278/24.12.2008 αί-τηση αναστολής εκτελέσεως αυτής μέχρι τηνέκδοση απόφασης του ΣτΕ επί της αιτήσεωςακυρώσεώς της, περιλαμβάνουσα ως και αίτημαπροσωρινής αναστολής της εκτελέσεως οικο-δομικών εργασιών. Ότι μετά την άσκηση των πα-ραπάνω δικογράφων υφίσταται νομικό ελάττω-μα του προσυμφωνηθέντος να πωληθεί σ’ αυ-τούς ακινήτου, που καθιστά αδύνατη την παρο-χή των πωλητών (εναγομένων) προς τους αγο-ραστές (ενάγοντες), η τυχόν δε αποδοχή των ενλόγω αιτήσεων θα επιφέρει και πραγματικόελάττωμα στο ακίνητο αυτό. Ότι, επίσης, έχουνανατραπεί οι συνθήκες και οι όροι, υπό τουςοποίους προσυμφώνησαν να αγοράσουν το ακί-νητο αυτό, δεδομένου ότι, λόγω της ιδιότητάςτους ως εργολάβων-κατασκευαστών οικοδο-μών, αποσκοπούσαν στην άμεση ανοικοδόμησητου ...», περαιτέρω, λόγω των παραπάνω ελατ-τωμάτων του ακινήτου, σε συνάντηση που είχανμε τους εναγομένους, την 5.2.2009, τους δήλω-σαν ότι δεν μπορούν να προχωρήσουν στη σύ-ναψη της οριστικής σύμβασης και ζήτησαν τηνεπιστροφή του έναντι του τιμήματος προκατα-βληθέντος ποσού των 2.000.000 ευρώ, αίτημαπου οι εναγόμενοι αρνήθηκαν και με τη συμπερι-φορά τους που περιγράφεται, επέμεναν στη σύ-νταξη του οριστικού συμβολαίου. Ότι εξαιτίαςτου γεγονότος ότι το προσυμφωνηθέν να πωλη-θεί ακίνητο φέρει νομικό, άλλως πραγματικόελάττωμα, δικαιούνται οι ίδιοι να ζητήσουν απο-ζημίωση για τη θετική ζημία που έχουν υποστεί,συνιστάμενη στο ανωτέρω συνολικό ποσό των2.000.000 ευρώ, που κατέβαλαν σ’ αυτούς ωςπροκαταβολή του τιμήματος του προσυμφωνη-θέντος να τους πωληθεί ακινήτου. Ένεκα τού-των, ζητούν να υποχρεωθούν οι εναγόμενοι, μεαπόφαση προσωρινά εκτελεστή, να τους κατα-βάλουν το συνολικό ποσό των 2.000.000 ευρώως αποζημίωση, με βάση το ποσό συγκυριότη-τας επί του ακινήτου που συμφωνήθηκε να απο-κτήσει ο καθένας με την οριστική κατάρτιση τηςσύμβασης της πώλησης, ευθυνόμενος ο καθέ-νας από τους εναγόμενους με βάση το ποσοστότης συγκυριότητάς τους επί του ακινήτου, ήτοι οπρώτος εναγόμενος το ποσό των 1.980.000 ευ-


ρώ και δη ποσό 495.000 ευρώ στον καθένα απότους ενάγοντες, και η δεύτερη εναγομένη τοποσό των 20.000 ευρώ και δη ποσό 5.000 ευρώστον καθένα, με το νόμιμο τόκο από την επίδο-ση της αγωγής μέχρις εξοφλήσεως, την κατα-βολή των οποίων ζητούν, επικουρικά, με βάσητις διατάξεις του αδικαιολόγητου πλουτισμού,επικαλούμενοι ότι ο οι αντίδικοί τους, υπό τηνεπίκληση των αυτών πραγματικών περιστατι-κών, κατέστησαν χωρίς νόμιμη αιτία πλουσιότε-ροι σε βάρος της δικής τους περιουσίας. Τέλος,ζητούν να καταδικαστούν οι εναγόμενοι στα δι-καστικά τους έξοδα.

Με αυτό το περιεχόμενο και αίτημα η αγωγήαρμόδια εισάγεται προς εκδίκαση, κατά την τα-κτική διαδικασία (άρθρο 208 επ. του ΚΠολΔ),στο παρόν Δικαστήριο που είναι καθ’ ύλη και κα-τά τόπο (άρθρα 7, 9, 10, 14 παρ. 2, 18 εδ. 1 και22 του ΚΠολΔ), έχει δε τηρηθεί και η προβλεπό-μενη από το άρθρο 214Α του ΚΠολΔ διαδικασίαεξώδικης επίλυσης της διαφοράς η οποία απέτυ-χε… και έχει καταβληθεί από τους ενάγοντες τοανάλογο τέλος δικαστικού ενσήμου... . Περαιτέ-ρω, όμως, η αγωγή πρέπει ν’ απορριφθεί ως μηνόμιμη στο σύνολό της.

Ειδικότερα, κατά την κύρια βάση της, διότι,σύμφωνα με όσα αναφέρονται στην ανωτέρωαπό στοιχείο «Ι» νομική σκέψη, μόνη η άσκησηαπό τρίτα πρόσωπα αίτησης ακύρωσης κατά τηςεπίμαχης απόφασης του Νομάρχη Θεσσαλονί-κης περί τροποποίησης του ρυμοτομικού σχεδί-ου του Ο.Τ. στο οποίο βρίσκεται το επίδικο ακί-νητο και της αντίστοιχης αίτησης αναστολής,που επικαλούνται οι ενάγοντες, δεν συνιστά,κατά την έννοια του νόμου, νομικό ελάττωμαπου δημιουργεί ευθύνη του πωλητή για μη εκ-πλήρωση, αφού η άσκηση των ως άνω ενδίκωνβοηθημάτων δεν θεμελιώνει κανένα «δικαίωματρίτου» στο επίδικο ακίνητο, ούτε εμποδίζει τηνελεύθερη μεταβίβαση της κυριότητας και τηνάσκηση των εξουσιών που πηγάζουν από αυτήν.Ακόμη όμως και η ενδεχόμενη αποδοχή της εκ-κρεμούς αιτήσεως ακυρώσεως δεν μπορεί ναθεμελιώσει την ύπαρξη νομικού ελαττώματος. Ηενδεχόμενη ακύρωση της προσβληθείσης ενώ-πιον του ΣτΕ αποφάσεως του Νομάρχη Θεσσα-λονίκης περί τροποποίησης του ρυμοτομικού

σχεδίου του Ο.Τ. στο οποίο βρίσκεται το επίμα-χο ακίνητο δεν μπορεί να ανατρέψει την υπ’αριθ. 1865/2005 απόφαση του Διοικητικού Πρω-τοδικείου Θεσσαλονίκης, που βεβαίωσε την άρ-ση του ρυμοτομικού βάρους που είχε επιβληθείπαλαιότερα στο ίδιο ακίνητο και δεν είναι σε θέ-ση να άρει την υποχρέωση της διοίκησης νασυμμορφωθεί με την ανωτέρω δικαστική απόφα-ση. Άλλωστε, σύμφωνα και με τους αγωγικούςισχυρισμούς, η ενδεχόμενη αποδοχή της εκκρε-μούς αιτήσεως ακύρωσης θα μπορούσε να επι-φέρει κάποια αλλαγή μόνο ή περιορισμό στουςόρους δόμησης του επίμαχου οικοπέδου. Ωστό-σο, παρόμοιοι περιορισμοί δόμησης δεν συνι-στούν νομικό ελάττωμα κατά την έννοια του νό-μου, όπως αναφέρεται στην ίδια ως άνω νομικήσκέψη. Σε κάθε περίπτωση ακόμη και αν ήθελεθεωρηθεί ότι η ενδεχόμενη αποδοχή της εκκρε-μούς αίτησης ακύρωσης μπορεί να επιφέρει νο-μικό ελάττωμα θα πρόκειται για νομικό ελάττω-μα που θα εμφανιστεί μετά τον κρίσιμο χρόνοκατά τον οποίο αναλήφθηκε από τους εναγομέ-νους - πωλητές η υποχρέωση να μεταβιβάσουντην κυριότητα του επίμαχου ακινήτου στουςενάγοντες (κατά τον χρόνο δηλαδή σύναψηςτου οριστικού συμβολαίου, ήτοι 10.2.2009).Στην περίπτωση όμως αυτή η ευθύνη των εναγο-μένων ως πωλητών του επίδικου ακινήτου θαμπορούσε να θεμελιωθεί μόνον εάν η εμφάνισητου νομικού ελαττώματος οφείλεται σε υπαιτιό-τητά τους, προϋπόθεση την οποία οι ενάγοντεςδεν επικαλούνται στην αγωγή τους.

Εξάλλου, μόνη η άσκηση ενώπιον του ΣτΕτων ίδιων ως άνω ένδικων βοηθημάτων που επι-καλούνται οι ενάγοντες δεν συνιστά ούτε πραγ-ματικό ελάττωμα, αφού και κατά τους αγωγι-κούς ισχυρισμούς δεν εμπόδιζε, κατά τον κρίσι-μο χρόνο, την αξιοποίηση του επίδικου ακινήτουμε ανοικοδόμηση, όπως είχαν αποβλέψει οι ενά-γοντες όταν υπέγραψαν το επίδικο προσύμφω-νο, κατά τους όρους στους οποίους συμφώνη-σαν. Άλλωστε, σύμφωνα και με τα όσα ισχυρίζο-νται οι ενάγοντες στην αγωγή τους, οι προϋπο-θέσεις και οι όροι αξιοποίησης και δόμησης τουεπίδικου οικοπέδου δεν έχουν ακόμη μεταβλη-θεί, ενώ είναι ακόμη αβέβαιο αν θα μεταβλη-θούν, πότε θα συμβεί αυτό και σε ποια έκταση.


Ισχυρίζονται δε οι ενάγοντες με τις προτάσειςτους ότι δεν είναι απαραίτητο να υπάρχει κατάτον κρίσιμο χρόνο το ελάττωμα (νομικό ή πραγ-ματικό), αλλά μόνον οι παράγουσες το ελάττω-μα προϋποθέσεις, που ακολούθως και σε σύντο-μο χρονικό διάστημα, κατ’ αιτιώδη δυναμικότη-τα, εξελίχθηκαν και επέφεραν την ολοκλήρωσηκαι ανάδειξη του ελαττώματος, πλην, όμως,στην προκειμένη περίπτωση ο ισχυρισμός αυτόςαλυσιτελώς προβάλλεται, αφού δεν αναφέρουνστην αγωγή τους ότι η αίτηση ακύρωσης τηςαπόφασης του Νομάρχη Θεσσαλονίκης περίτροποποίησης του άνω ρυμοτομικού σχεδίου καιη αντίστοιχη αίτηση αναστολής των κατοίκωντης περιοχής έγιναν δεκτές, ούτε άλλωστε μέ-χρι σήμερα, όπως συνομολογούν με τις προτά-σεις τους, έγινε κάτι τέτοιο, έτσι ώστε να έχειεπέλθει ολοκλήρωση και ανάδειξη του φερόμε-νου κατά τους ίδιους ελαττώματος. Σε κάθε πε-ρίπτωση ακόμη κι αν ήθελε θεωρηθεί ότι μόνη ηάσκηση των ανωτέρω ενώπιον του ΣτΕ ένδικωνβοηθημάτων συνιστά πραγματικό ελάττωμα,υφιστάμενο κατά τον κρίσιμο χρόνο της παρά-δοσης του ακινήτου, που θα ελάμβανε χώρα μετην υπογραφή του οριστικού συμβολαίου από10.1.2009 έως 10.2.2009, η αξίωση αποζημίω-σης του αγοραστή προϋποθέτει, σύμφωνα μεόσα αναφέρονται στην ίδια ως άνω νομική σκέ-ψη, υπαιτιότητα του πωλητή, τέτοιο, όμως, στοι-χείο δεν επικαλούνται οι ενάγοντες στην αγωγήτους.

Περαιτέρω, κατά τη διάταξη του άρθρου 106του ίδιου ΚΠολΔ, το δικαστήριο ενεργεί μόνούστερα από αίτηση διαδίκου και αποφασίζει μεβάση τους πραγματικούς ισχυρισμούς που προ-τείνουν και αποδεικνύουν οι διάδικοι και τις αι-τήσεις που υποβάλλουν, εκτός αν ο νόμος ορίζειδιαφορετικά. Κατά δε το άρθρο 224 ΚΠολΔ είναιαπαράδεκτο να μεταβληθεί η βάση της αγωγής.Με τις προτάσεις που κατατίθενται κατά την πα-ράγραφο 1 του άρθρου 237 ενώπιον του πρωτο-βαθμίου δικαστηρίου μπορεί ο ενάγων να συ-μπληρώσει, να διευκρινίσει ή να διορθώσει τουςισχυρισμούς του, αρκεί να μη μεταβάλλεται ηβάση της αγωγής». Κατά την έννοια της τελευ-ταίας διάταξης ανεπίτρεπτη μεταβολή της βά-σης της αγωγής επέρχεται όταν στις προτάσεις

που κατατίθενται ενώπιον του πρωτοβάθμιου δι-καστηρίου γίνεται προσθήκη νέων περιστατι-κών, παλαιότερων ή οψιγενών, με τα οποία τρο-ποποιείται ή αντικαθίσταται η ιστορική βάση τηςαγωγής με άλλη ή προστίθεται στην αγωγή καινέα ιστορική βάση, δυνάμει δε της αλλαγής αυ-τής επιδιώκεται η αλλαγή της νομικής θεμελίω-σης της (ΟλΑΠ 2/1994 ΝΟΜΟΣ). Στην προκειμέ-νη περίπτωση, οι ενάγοντες με τις προτάσειςτους ισχυρίζονται, όπως ο ισχυρισμός τους εκτι-μάται από το Δικαστήριο, ότι με την άσκηση τωναναφερομένων στην αγωγή τους ένδικων βοη-θημάτων ανατράπηκε το δικαιοπρακτικό θεμέλιοτης επίδικης σύμβασης, δεδομένου ότι σκοπόςτους ήταν η αγορά του επίδικου ακινήτου προ-κειμένου άμεσα επ’ αυτού ν’ ανεγερθεί οικοδο-μή κατοικιών και στο ισόγειο αυτής να κατα-σκευαστεί χώρος-κατάστημα κατάλληλο προςχρήση υπεραγοράς (super market). Ο ισχυρι-σμός αυτός, όμως, τον οποίο μόνον ακροθιγώςοι ενάγοντες αναφέρουν και στην υπό κρίσηαγωγή τους, επικαλούμενοι ότι είχαν ανατραπείοι συνθήκες και οι όροι, βάσει των οποίων προ-σήλθαν σε συμφωνία με τους εναγομένους γιατην αγορά του ακινήτου τους, επειδή επιδίωκαντην άμεση ανοικοδόμησή του, πέραν της αορι-στίας του, η οποία υπάρχει αφού δεν προσδιορί-ζονται όλες οι προϋποθέσεις που απαιτούνται,σύμφωνα με όσα αναφέρονται στην ανωτέρωυπό στοιχείο «II» νομική σκέψη, για την εφαρμο-γή του άρθρου 388 ΑΚ, είναι απαράδεκτος, γιατίμεταβάλει τη βάση της αγωγής, η οποία θεμε-λιώνεται αποκλειστικά στην ευθύνη των εναγο-μένων περί αποζημιώσεως των εναγόντων, λό-γω της ύπαρξης νομικού, άλλως πραγματικούελαττώματος του επίδικου ακινήτου που προ-συμφωνήθηκε να πωληθεί και όχι στη μεταγενέ-στερη ανατροπή του δικαιοπρακτικού θεμελίουτης επίδικης σύμβασης. Αλλά κι αν ακόμη ήθελεθεωρηθεί ότι συνέτρεχαν οι προϋποθέσεις γιατην εφαρμογή της θεωρίας περί δικαιοπρακτι-κού θεμελίου στην ένδικη αγωγή, το αίτημα τηςαγωγής (καταβολή ως αποζημίωσης του ποσούτων 2.000.000 ευρώ) ουδόλως συνδέεται με τονισχυρισμό τους περί ανατροπής του δικαιοπρα-κτικού θεμελίου, αφού αίτημα τοιαύτης αγωγήςπου θα στηρίζεται στο άρθρο 388 ΑΚ, είναι κατά


νόμο, αποκλειστικά και μόνο, είτε η λύση της δι-καιοπραξίας, είτε η αναπροσαρμογή της παρο-χής στο προσήκον μέτρο.

Τέλος, η αγωγή και κατά τη δεύτερη επικουρι-κή της βάση, που επιχειρείται να στηριχθεί στιςδιατάξεις του αδικαιολογήτου πλουτισμού δενείναι νόμιμη και πρέπει να απορριφθεί. Τούτο δεδιότι, όπως προειπώθηκε, η αγωγή του αδικαιο-λογήτου πλουτισμού είναι επιβοηθητικής φύσε-ως και μπορεί να ασκηθεί μόνο όταν λείπουν οιπροϋποθέσεις από τη σύμβαση ή από αδικοπρα-ξία, εκτός εάν αυτή θεμελιώνεται σε πραγματικάπεριστατικά διαφορετικά ή πρόσθετα από εκείναστα οποία στηρίζεται η αγωγή από τη σύμβαση ήτην αδικοπραξία. Στην προκειμένη περίπτωση, ηεπικουρική βάση του αδικαιολογήτου πλουτι-σμού στηρίζεται στα ίδια πραγματικά περιστατι-κά με την σωρευόμενη κύρια βάση της αγωγής,αφού οι ενάγοντες δεν επικαλούνται κάποιο δια-φορετικό ή πρόσθετο πραγματικό περιστατικόγια τη θεμελίωσή της. Ακολούθως, πρέπει η αγω-γή ν’ απορριφθεί και να συμψηφιστούν τα δικα-στικά έξοδα μεταξύ των διαδίκων, στο σύνολότους, λόγω του ότι η ερμηνεία των κανόνων δι-καίου που εφαρμόστηκαν ήταν ιδιαίτερα δυσχε-ρής (άρθρο 17&ΚΠολΔ).

IV. Κατά τη διάταξη του άρθρου 166 ΑΚ, το προ-σύμφωνο είναι σύμβαση, διά της οποίας τα μέρηυποχρεούνται να συνάψουν ορισμένη σύμβαση.Προκύπτει, έτσι, σαφώς ότι το προσύμφωνο, ωςπαράγον υποχρέωση προς παροχή, συνισταμένηστην κατάρτιση της οριστικής συμβάσεως, απο-τελεί ενοχική-υποσχετική σύμβαση. Η σύναψητης σκοπούμενης οριστικής συμβάσεως επιφέρειαπόσβεση της εκ του προσυμφώνου ενοχής. Ηεκπλήρωση, λοιπόν, της ενοχής καθ’ ορισμένοχρονικό σημείο αποτελεί ουσιώδες στοιχείο τηςέννοιας της ενοχής. Ο τοιούτος χρόνος δυνατόννα καθορίζεται από το νόμο ή από τη δικαιοπρα-ξία, ειδικά, καθόσον αφορά το προσύμφωνο, ηπρακτική σημασία του ζητήματος καθορισμούτου χρόνου συνάψεως της οριστικής συμβάσεωςσυνίσταται, μεταξύ άλλων, στο ότι έκτοτε η απαί-τηση για τη σύναψη οριστικής σύμβασης καθί-σταται ληξιπρόθεσμη και αρχίζει η παραγραφήτης η οποία είναι 20ετής. Αναφορικά με τη σημα-σία, η οποία πρέπει να προσδοθεί στην άπρακτη

πάροδο της ορισμένης ημέρας που τέθηκε προςσύναψη της οριστικής συμβάσεως εκ μέρους εί-τε του ενός, είτε αμφοτέρων των μερών τουπροσυμφώνου, προέχουσα σημασία έχει η προςτούτο βούληση των συμβαλλομένων μερών. Κατ’αρχήν, η εν λόγω προθεσμία, εφόσον δεν ορί-σθηκε διαφορετικά, έχει απλώς τον χαρακτήραπροθεσμίας εκπληρώσεως της παροχής τωνσυμβληθέντων, οπότε η άπρακτη πάροδος αυτήςδεν επάγεται ανατροπή του προσυμφώνου. Καιμετά την πάροδο αυτής (προθεσμίας) και μέχρισυμπληρώσεως της 20ετούς παραγραφής, στηνοποία υπόκειται η σχετική αξίωση, μπορεί να ζη-τηθεί η σύναψη της οριστικής συμβάσεως. Οισυμβαλλόμενοι, όμως, μπορούν να ορίσουν, ρη-τά ή σιωπηρά, ότι η άπρακτη πάροδος της ορι-σθείσας προθεσμίας, ανεξαρτήτως του λόγουπου την προκάλεσε, επάγεται ανατροπή τουπροσυμφώνου και ματαίωση καταρτίσεως τηςοριστικής συμβάσεως. Στην τελευταία αυτή περί-πτωση η προθεσμία λειτουργεί ως διαλυτική κα-τά το άρθρο 210 του ΑΚ, οπότε με την άπρακτηπαρέλευση παύει να ισχύει η δικαιοπραξία καιεπανέρχεται αυτοδικαίως η προηγούμενη κατά-σταση (ΑΚ 202). Περαιτέρω, από τη διάταξη τουάρθρου 402 ΑΚ, προκύπτει, ότι κατά την κατάρτι-ση της συμβάσεως μπορεί να δοθεί αρραβώνας.Η εν λόγω διάταξη ρυθμίζει τον αρραβώνα, οοποίος δίδεται κατά την κατάρτιση της κυρίαςσυμβάσεως και όχι τον διδόμενο προ της καταρ-τίσεως της κυρίας συμβάσεως. Υπό το πρίσματης διακρίσεως αυτής έγκυρα μπορεί να δοθείαρραβώνας κατά την κατάρτιση του προσυμφώ-νου, το οποίο ως προαναφέρθηκε, θεωρείται τε-λεία σύμβαση. Εξάλλου, κατά το άρθρο 403 ΑΚ,ο υπαίτιος για τη μη εκτέλεση της σύμβασης καιστην περίπτωση του προσυμφώνου για τη μη κα-τάρτιση της οριστικής συμβάσεως, είτε χάνει τοναρραβώνα που έδωσε είτε αποδίδει διπλάσιο αυ-τόν που έδωσε. Με άλλα λόγια, αυτός που δίδειτον αρραβώνα, σε περίπτωση άρνησης του αντι-συμβαλλόμενου του προς σύμπραξη για την κα-τάρτιση της οριστικής συμβάσεως δικαιούται εί-τε να αξιώσει την επιστροφή διπλασίου του δο-θέντος αρραβώνος (ΑΚ 403), αν είναι δότης, ή νααρκεσθεί σ’ αυτόν, αν είναι λήπτης. Η αρραβωνι-κή σύμβαση, ως παρεπόμενη της κυρίας συμβά-


σεως, υποβάλλεται στον ίδιο συστατικό τύπο, οοποίος προβλέπεται για την κύρια σύμβαση. Επί-σης ο διδόμενος αρραβώνας, ο οποίος σκοπείστην κάλυψη της ζημίας στην περίπτωση υπαιτί-ου ματαιώσεως της συμβάσεως, διαφέρει απότην προκαταβολή, την οποία σκοπούσαν τα μέ-ρη, κατά την κατάρτιση της συμβάσεως. Τηνπροκαταβολή κάμνει ο ένας εκ των συμβαλλομέ-νων προς τον άλλο όχι προς κάλυψη της ζημίαςαλλ’ έναντι της παροχής και σε εγγύηση αυτής(ΑΠ 1500/2008 ΝΟΜΟΣ). Οι βασικές διαφορέςμεταξύ προκαταβολής και αρραβώνα που δίνεταικατά την κατάρτιση της κύριας συμβάσεως είναι:α) η προκαταβολή τελεί υπό τη νομική αίρεσητης δημιουργίας στο μέλλον της ενοχής και όχιυπό την αίρεση της μη εκπληρώσεως της κυρίαςενοχής, όπως ο αρραβώνας, β) σε περίπτωσηεξόδου της νομικής αιρέσεως η προκαταβολήαναζητείται (άρθρο 904 ΑΚ), ενώ η τύχη του αρ-ραβώνα ρυθμίζεται ειδικά από το άρθρο 403 ΑΚ.Για τη διάκριση του αρραβώνα και της προκατα-βολής βασικά κριτήρια είναι: α) ο χαρακτηρισμόςτου αρραβώνα πρέπει να είναι αναμφίβολος καιγια τον λόγο αυτό σε περίπτωση αμφιβολίαςπρόκειται για προκαταβολή (ΕφΘεσ 1005/1975Αρμ 30.460), β) ο αρραβώνας δίνεται ρητά προςενίσχυση της συμβάσεως, ενώ η προκαταβολήενόψει και μόνο των υποχρεώσεων ορισμένηςσυμβάσεως. Πάντως, ακριβώς ενόψει της φύσε-ως του αρραβώνα ως εκποιητικής πράξεως δυνά-μει της οποίας επέρχεται άμεση μεταβίβαση τηςκυριότητος του δοθέντος πράγματος, αυτός δια-κρίνεται και για το λόγο αυτό από την προκατα-βολή μέρους της κυρίας συμβατικής παροχής. Ηανάγκη αυτής της διακρίσεως ανακύπτει οσάκιςτο διδόμενο αντικείμενο είναι ομοειδές προς τοαντικείμενο της κυρίας συμβατικής παροχής τουδίδοντος, προκρίνεται δε, σε περίπτωση αμφιβο-λίας, η επιεικέστερη λύση, ότι δηλαδή το δοθένείναι προκαταβολή και όχι αρραβώνας. Επομέ-νως, κατά μείζονα λόγο, όταν προκαταβάλλεταιμέρος της κυρίας συμβατικής παροχής, όπωςόταν προκαταβάλλεται μέρος του συμφωνηθέ-ντος τιμήματος, το ως προκαταβολή δοθέν δενμπορεί να συμφωνηθεί ταυτοχρόνως και ως αρ-ραβώνας, αφού η έννοια του αρραβώνα προϋπο-θέτει «δόση» πράγματος επιφέρουσα μετάθεση

της κυριότητας αυτού, ενώ το δοθέν ως προκα-ταβολή εκφεύγει πλέον της εξουσίας του δίδο-ντος και δεν μπορεί εκ νέου να «δοθεί» στοναντισυμβαλλόμενο, αυτή τη φορά ως αρραβώ-νας (ΕφΑθ 4477/1979 ΝοΒ 28. 110). Περαιτέρωκατά τις διατάξεις των άρθρων 404 και 405 τουΑΚ ο οφειλέτης μπορεί νά υποσχεθεί στο δανει-στή ως ποινή χρηματικό ποσό ή κάτι άλλο (ποινι-κή ρήτρα) για την περίπτωση που δεν θα εκπλή-ρωνε ή που δεν θα εκπλήρωνε προσηκόντως τηνπαροχή (άρθρο 404). Η ποινή καταπίπτει αν οοφειλέτης αδυνατεί υπαίτια να εκπληρώσει τηνπαροχή ή αν περιέλθει σε υπερημερία. Η κατά-πτωση της ποινής επέρχεται και αν ακόμη ο δα-νειστής δεν έχει υποστεί καμιά ζημία (άρθρο405). Περαιτέρω κατά τις διατάξεις του άρθρου406 του ίδιου ως άνω Κώδικα, σε περίπτωση πουη ποινή συμφωνήθηκε για την περίπτωση της μηεκπλήρωσης της παροχής, ο δανειστής, αν απαι-τήσει την ποινή που κατέπεσε, αποκλείεται ναζητήσει την εκπλήρωση της παροχής. Από τονσυνδυασμό των διατάξεων των άρθρων αυτώνπροκύπτει ότι ποινική ρήτρα είναι η υπόσχεσηποινής για την περίπτωση κατά την οποία ο υπο-σχεθείς δεν θα εκπληρώσει ή δεν θα εκπληρώσειπροσηκόντως την οφειλόμενη παροχή. Αυτή(ποινική ρήτρα) αποτελεί μέσο εξαναγκασμούτης εκπλήρωσης της σύμβασης και έρχεται,όπως και ο αρραβώνας, σε ενίσχυση της κύριαςενοχής με την μορφή συμπεφωνημένης πρόσθε-της κυρώσεως, για την περίπτωση που αυτή δενθα εκπληρωθεί ή δεν θα εκπληρωθεί κατά τρόποπροσήκοντα. Εάν η ποινή συμφωνήθηκε για τηνπερίπτωση της μη εκπλήρωσης της παροχής καιαυτή κατέπεσε, ο δανειστής δικαιούται να απαι-τήσει την ποινή (ανεξαρτήτως ζημίας), οπότε αναπαιτήσει την ποινή αφενός μεν οφείλει τηναντιπαροχή, αφετέρου δε αποκλείεται να υπανα-χωρήσει από τη σύμβαση ή να ζητήσει την εκ-πλήρωση της παροχής (ΕφΑθ 3264/2003ΝΟΜΟΣ). Επίσης, κατά τις διατάξεις του άρθρου407 του ίδιου κώδικα αν η ποινή συμφωνήθηκεγια την περίπτωση της μη προσήκουσας και ιδίωςτη μη έγκαιρης εκπλήρωσης της παροχής, ο δα-νειστής έχει δικαίωμα να απαιτήσει εκτός απότην ποινή που κατέπεσε και την εκπλήρωση τηςπαροχής.


Επίσης έχει δικαίωμα να απαιτήσει και την επίπλέον αποδεικνυόμενη ζημία από τη μη προσή-κουσα εκπλήρωση της παροχής (ΑΠ 254/1997ΕλλΔνη 38.1848, ΕφΑθ 7647/1990 ΕλλΔνη31.1534). Οι διατάξεις, όμως, περί ποινικής ρή-τρας είναι ενδοτικού δικαίου και εφαρμόζονταιεφόσον κάτι άλλο δεν προκύπτει από τη βούλη-ση των συμβαλλομένων (Μπαλής, ΕνοχΔ, παρ.100 σελ. 338, Γεωργιάδη - Σταθόπουλου: Αστι-κός Κώδιξ άρθ. 406, αριθ. 1, σελ. 415, ΕφΑθ8786/1978 ΝοΒ 20.355). Δεν αποκλείεται τα μέ-ρη να έχουν σκοπό να τάξουν καθαρή ποινή δηλ.να τάξουν υποχρέωση του παραβάτη των υπο-χρεώσεών του όχι μόνο για την ποινή που συμ-φωνήθηκε, αλλά επί πλέον περαιτέρω και γιατην εκπλήρωση της σύμβασης ή για την πλήρηαποζημίωση από τη μη εκπλήρωση, επιπλέοντης ποινής, αφού οι διατάξεις αυτές είναι ενδο-τικού δικαίου και μπορούν οι συμβαλλόμενοι νασυμφωνήσουν (άρθρο 361 ΑΚ) σωρευτικά τιςαξιώσεις του δανειστή (Μπαλής, ό.π., σελ. 338-339, ΑΠ 762/2000 ΕλλΔνη 42.153, ΑΠ 462/1992ΕλλΔνη 34.1338, ΑΠ 94/1974 ΝοΒ 22.908). Ειδι-κότερα δε για την περίπτωση κατά την οποία ηποινή συμφωνήθηκε για την μη έγκαιρη εκπλή-ρωση της παροχής, ο δανειστής δικαιούται ναλάβει την παροχή και την ποινή και αν ακόμη δενζημιώθηκε από την καθυστέρηση και αυτό γιατίκατά την αληθή βούληση των μερών, στην περί-πτωση αυτή, η ποινή συμφωνήθηκε αυτοτελώςκαι μόνο για τη μη έγκαιρη εκπλήρωση της πα-ροχής, ανεξάρτητα από τη μεταγενέστερη εκ-πλήρωσή της (ΕφΑθ 3389/1996 ΕλλΔνη37.1668). Από τις διατάξεις αυτές προκύπτει, ότισε περίπτωση που συντρέξουν οι προϋποθέσειςτων πιο πάνω άρθρων, υφίσταται εναντίον τουοφειλέτη αγώγιμη αξίωση του δανειστή και κατάτις διακρίσεις των άρθρων 406 και 407 ΑΚ (ΑΠ1848/2007 ΕλλΔνη 48.1434, ΑΠ 1460/2005ΕλλΔνη 47.184, ΕφΑθ 249/2007 ΕλλΔνη 49.925,ΕφΑθ 1890/2000 ΕλλΔνη 45.250, ΕφΑθ3264/2003 ΕλλΔνη 45.1508). Η γνήσια δε ωςάνω ποινική ρήτρα, η αποτελούσα παρεπόμενησυμφωνία και μέσο πίεσης προς εξασφάλισητης εκπλήρωσης της κύριας ενοχής (ΑΠ611/1998 ΕλλΔνη 40.141), που θεμελιώνει ενο-χή, η οποία τελεί ως άνω υπό την ιδιόρρυθμη

(αρνητική) αίρεση της μη εκπλήρωσης ή της μηπροσήκουσας εκπλήρωσης της παροχής, πηγά-ζει από την κύρια σύμβαση (ΕφΑθ 249/2007 ό.π.και σ’ αυτή παραπομπές), μπορεί να συμφωνηθείκαι κατά την κατάρτιση προσυμφώνου που κα-ταρτίζεται με συμβολαιογραφικό έγγραφο(ΕφΑθ 1413/2008 ΝΟΜΟΣ). Εξάλλου, από τιςανωτέρω διατάξεις των άρθρων 403, 404 και405 του ΑΚ συνάγεται σαφώς ότι η κατάπτωσηαρραβώνα ή ποινικής ρήτρας επέρχεται μεν κα-ταρχήν με την υπαίτια αθέτηση υποχρεώσεωναπό την κύρια ενοχή (υπαίτια αδυναμία παροχήςυπερημερία οφειλέτη, πλημμελής εκπλήρωση).Ωστόσο, ενόψει του ενδοτικού χαρακτήρα τωνεν λόγω διατάξεων, μπορεί να συμφωνηθεί απότα μέρη (ΑΚ 361) ότι η κατάπτωση θα επέρχεταικαι επί ανυπαίτιας αθέτησης υποχρεώσεων ήυπό διαφορετικούς όρους (Αστ. Γεωργιάδη,Ενοχικό Δίκαιο, Γενικό Μέρος ΙΙ, 2007, σελ. 166επ., Μιχ. Σταθόπουλο, Γενικό Ενοχικό Δίκαιο,2004, σελ. 1259 επ., ΑΠ 1053/2001 ΕλλΔνη44.498, ΕφΘεσ 275/2009 ΝΟΜΟΣ).

Με την υπό κρίση ανταγωγή τους, έτσι όπωςτο περιεχόμενό της εκτιμάται από το Δικαστή-ριο, οι αντενάγοντες εκθέτουν ότι είναι συγκύ-ριοι και δη κατά ποσοστό 99% εξ αδιαιρέτου οπρώτος και 1 % εξ αδιαιρέτου η δεύτερη ενόςοικοπέδου, εκτάσεως 2.142 τ.μ., που προήλθεαπό ενοποίηση δύο γειτονικών οικοπέδων, εκτά-σεως 1.500 τ.μ. και 642 τ.μ., αντίστοιχα, και βρί-σκεται στον συνοικισμό 40 Εκκλησιών Θεσσα-λονίκης, μετά του επ’ αυτού συγκροτήματοςκτηρίων (βομηχανικό κτίσμα), που περιγράφουνλεπτομερώς κατά θέση, έκταση και όρια. Ότι επίτου ανωτέρω οικοπέδου μετά των επ’ αυτού κτι-σμάτων, που περιήλθε στη συγκυριότητα τουςμε τον αναφερόμενο παράγωγο τρόπο, είχε επι-βληθεί παλαιότερα, με το αναφερόμενο ΠΔ(ΦΕΚ 11Δ/23.2.1979), ρυμοτομική απαλλοτρίω-ση με το χαρακτηρισμό του ως χώρου πρασίνου,ενώ στη συνέχεια επιβλήθηκε ρυμοτομικό βά-ρος σ’ ένα μέρος αυτού με τον χαρακτηρισμότου ως χώρου για την ανέγερση πολιτιστικούκέντρου, με την υπ' αριθμ. ΔΠ / ΠΜ / ΟΙΚ / 48889/ 14.9.1994 απόφαση του Νομάρχη Θεσσαλονί-κης. Ότι στη συνέχεια ακυρώθηκε η σιωπηρή άρ-νηση της διοίκησης να άρει την ρυμοτομική


απαλλοτρίωση και το ρυμοτομικό βάρος, λόγωάπρακτης παρόδου των κατά νόμο προθεσμιώνγια τη συντέλεσή τους, με την υπ' αριθμ.1865/2005 απόφαση του Διοικητικού Πρωτοδι-κείου Θεσσαλονίκης και σε εκτέλεσή της τροπο-ποιήθηκε το ρυμοτομικό σχέδιο του Δήμου Θεσ-σαλονίκης με την υπ’ αριθμ. 29 / 41375 / ΠΣΚ /698 / 10.9.2008 απόφαση του Νομάρχη Θεσσα-λονίκης, που δημοσιεύθηκε νόμιμα, και το ωςάνω οικόπεδο εντάχθηκε στο εγκεκριμένο σχέ-διο του παραπάνω συνοικισμού του Δήμου Θεσ-σαλονίκης, κατά τα ειδικότερα αναφερόμενα.Ότι μεταξύ αυτών και των αντεναγομένων προ-συμφωνήθηκε πώληση, με την οποία υποσχέθη-καν να τους πωλήσουν και να τους παραδώ-σουν, κατά πλήρη κυριότητα και κατά ποσοστό25% εξ αδιαιρέτου στον καθένα, το παραπάνωοικόπεδο, εκτάσεως 1.500 τ.μ., μετά των επ’ αυ-τού κτισμάτων, αντί τιμήματος 5.250.000 ευρώ.Ότι για τη σύμβαση αυτή συντάχθηκε το υπ'αριθμ. 10482/5.12.2008 προσύμφωνο πώλησηςτου αναφερόμενου συμβολαιογράφου Θεσσα-λονίκης, κατά την κατάρτιση του οποίου οι αντε-ναγόμενοί τους είχαν προκαταβάλει έναντι τουτιμήματος το ποσό των 800.000 ευρώ, εκ τουοποίου ποσό 300.000 ευρώ είχε καταβληθεί κα-τά το στάδιο των διαπραγματεύσεων και ποσό500.000 ευρώ είχε καταβληθεί με την υπογραφήτου προσυμφώνου, ενώ το υπόλοιπο συμφωνή-θηκε να καταβληθεί σε τέσσερις (4) δόσεις, ήτοι(α) ποσό 1.200.000 ευρώ την 1-01-2009, (β) πο-σό 1.000.000 ευρώ την 10-2-2009, (γ) ποσό1.250.000 ευρώ την 30-4-2009 και δ) ποσό1.000.000 ευρώ την 30-6-2009, σε εκπλήρωσηδε των όρων του προσυμφώνου οι αντεναγόμε-νοι κατέβαλαν εμπρόθεσμα και την 1η δόση του,υπολοίπου τιμήματος και έτσι μέχρι και την10.1.2009 τους κατέβαλαν έναντι του συμφωνη-θέντος τιμήματος το συνολικό ποσό των2.000.000 ευρώ, ενώ το οριστικό συμβόλαιοσυμφωνήθηκε να καταρτισθεί μετά την10.1.2009 και μέχρι την 10.2.2009. Ότι σε συνά-ντηση που είχαν με τους αντεναγομένους, την29.1.2009, οι τελευταίοι τους πληροφόρησανότι κατά της προαναφερόμενης απόφασης τουΝομάρχη Θεσσαλονίκης, δυνάμει της οποίαςεπικυρώθηκε ο αποχαρακτηρισμός του παραπά-

νω ακινήτου ως κοινόχρηστου χώρου και επι-τράπηκε η δόμηση αυτού, ασκήθηκε από κατοί-κους της περιοχής, ενώπιον του Συμβουλίου τηςΕπικρατείας, αίτηση ακυρώσεως αυτής, προσ-διορισθείσα προς εκδίκαση για τη δικάσιμο της22.9.2010, και ότι ενόψει της εξέλιξης αυτήςδεν επρόκειτο να προβούν στην υπογραφή τηςοριστικής συμβάσεως. Ότι κατόπιν τούτου, την6.2.2009, κοινοποίησαν στους αντεναγομένουςτην από 5.2.2009 εξώδικη γνωστοποίηση καιπρόσκληση, με την οποία τους καλούσαν ναπροσέλθουν, την 10.2.2009, ενώπιον του ίδιουως άνω αναφερομένου συμβολαιογράφου γιατην υπογραφή της οριστικής σύμβασης σε εκτέ-λεση του ανωτέρω προσυμφώνου. Ότι ακολού-θως οι αντεναγόμενοι τους κοινοποίησαν, την9.2.2009, την από 6.2.2009 εξώδικη απάντηση,διαμαρτυρία, πρόσκληση και δήλωσή τους, μετην οποία, επικαλούμενοι ότι άσκηση του παρα-πάνω δικογράφου συνιστά νομικό και πραγματι-κό ελάττωμα του προσυμφωνηθέντος να πωλη-θεί ακινήτου, τους κάλεσαν να τους επιστρέ-ψουν το έναντι του τιμήματος καταβληθέν ποσότων 2.000.000 ευρώ και τους δήλωσαν ότι δενέχουν υποχρέωση να ανταποκριθούν στην από5.2.2009 πρόσκλησή τους για την υπογραφή τουοριστικού συμβολαίου. Ότι κατόπιν τούτου, την10.2.2009, προέβησαν ενώπιον του ίδιου ως άνωσυμβολαιογράφου σε σύνταξη πράξης μη εμφά-νισης των αντεναγομένων για την κατάρτισητου οριστικού συμβολαίου, ενώ οι τελευταίοιάσκησαν σε βάρος τους την κρινόμενη αγωγή.Ότι, περαιτέρω, το ποσό των 800.000 ευρώ, πουπροκαταβλήθηκε έναντι του τιμήματος της αγο-ραπωλησίας, δόθηκε και ως αρραβώνας, ενώ μετον 4ο όρο του παραπάνω προσυμφώνου συμ-φωνήθηκε ότι, αν την ημέρα που θα οριστεί γιατην υπογραφή του οριστικού συμβολαίου και σεκάθε περίπτωση την 10.2.2009 δεν προσέλθουνοι αγοραστές, τότε χάνουν τον αρραβώνα των800.000 ευρώ, που κατέβαλαν στους πωλητές,καθώς και κάθε ποσό που θα έχουν καταβάλειμέχρι την ημερομηνία αυτή. Ότι ο παραπάνωόρος του προσυμφώνου αποτελεί συμφωνίαποινικής ρήτρας, που συμφωνήθηκε ότι θα κατα-πίπτει αν δεν προσέλθουν οι αγοραστές προςκατάρτιση του οριστικού συμβολαίου της πώλη-


σης. Ότι περαιτέρω συμφωνήθηκε η κατάπτωσητου αρραβώνα και της ποινικής ρήτρας να επέρ-χεται ανεξαρτήτως υπαιτιότητας, ήτοι ακόμη καιεπί ανυπαίτιας μη εκπλήρωσης της παροχήςτους, σε κάθε περίπτωση, όμως, η άρνησή τουςγια την υπογραφή του οριστικού συμβολαίου εί-ναι υπαίτια, ήτοι συνιστά υπαίτια αδυναμία εκ-πλήρωσης της παροχής τους, επέφερε δε κατά-πτωση του αρραβώνα και της ποινικής ρήτρας,που συμφωνήθηκαν με το ανωτέρω προσύμφω-νο, που επήλθε με την παρέλευση της προθε-σμίας και δήλης ημέρας που είχε οριστεί με τοως άνω προσύμφωνο για την υπογραφή της ορι-στικής σύμβασης (το αργότερο μέχρι 10.2.20-09), οπότε οι ίδιοι δικαιούνται να κρατήσουν ορι-στικά τα παραπάνω καταβληθέντα χρηματικάποσά. Ενόψει τούτων, ζητούν να αναγνωριστείότι έχουν νόμιμο δικαίωμα να κρατήσουν το πο-σό των 800.000 ευρώ ως αρραβώνα και το ποσότων 1.200.000 ευρώ ως ποινική ρήτρα, κατά ταποσοστά συγκυριότητάς τους επί του επιδίκουακινήτου. Τέλος, ζητούν να καταδικαστούν οιεναγόμενοι στα δικαστικά τους έξοδα.

Η ανταγωγή, που ασκήθηκε παραδεκτώς (αρ-θρ. 268 παρ. 4 ΚΠολΔ), αρμοδίως καθ’ ύλη καικατά τόπο φέρεται για να δικαστεί ενώπιον αυ-τού του Δικαστηρίου, στο οποίο εκκρεμεί η κυ-ρία αγωγή (αρθρ. 18 παρ. 1, 34 ΚΠολΔ), με τηνοποία συνεκδικάζεται, όπως προαναφέρθηκε,με την προκειμένη τακτική διαδικασία, για το πα-ραδεκτό της οποίας δεν απαιτείται η τήρηση τηςδιαδικασίας της απόπειρας εξώδικης επίλυσηςτης διαφοράς (ΑΠ 1611/2008 ΝΟΜΟΣ), ούτε ηκαταβολή δικαστικού ενσήμου ενόψει του ανα-γνωριστικού αιτήματός της. Περαιτέρω, όμως, ηανταγωγή, σύμφωνα με όσα αναφέρονται στηνανωτέρω από στοιχείο «IV» νομική σκέψη, πρέ-πει ν’ απορριφθεί ως μη νόμιμη. Και τούτο διότι,κατά τους ισχυρισμούς των αντεναγόντων, α) τοποσό των 800.000 ευρώ δόθηκε ως προκαταβο-λή του συμφωνηθέντος συνολικού τιμήματοςτων 5.250.000 ευρώ, και συνεπώς δεν μπορούσενα συμφωνηθεί ταυτοχρόνως και ως αρραβώ-νας, αφού η έννοια του αρραβώνα προϋποθέτει«δόση» άλλου, διαφορετικού από την παροχήτου ενός συμβαλλόμενου, πράγματος επιφέ-ρουσα μετάθεση της κυριότητας αυτού, ενώ το

δοθέν ως προκαταβολή του τιμήματος ποσό,που με την καταβολή του εξέφυγε πλέον τηςεξουσίας του δίδοντος, δεν μπορεί εκ νέου να«δοθεί» στον αντισυμβαλλόμενο ως αρραβώ-νας, αφού δεν αποτελεί δόση πράγματος αλλάδόθηκε με αιτία την ίδια την εκπλήρωση τηςσυμβατικής παροχής του εκ προσυμφώνου αγο-ραστών προς καταβολή του τιμήματος και β) τοποσό των 1.200.000 ευρώ επίσης δόθηκε απότους αντεναγόμενους και αποτελούσε προκατα-βολή προς εξόφληση του υπολοίπου τιμήματοςτου πωλούμενου ακινήτου, η δε προκαταβολή, ηοποία τελεί υπό τη νομική αίρεση της δημιουρ-γίας στο μέλλον της ενοχής και όχι υπό την αί-ρεση της μη εκπληρώσεως της κύριας ενοχήςκαι δίνεται ενόψει και μόνο των υποχρεώσεωνορισμένης συμβάσεως, δεν δύναται σε καμίαπερίπτωση να είναι ποινική ρήτρα, η οποία απο-τελεί παρεπόμενη και άλλη συμφωνία προς ενί-σχυση και εξασφάλιση της εκπλήρωσης της κύ-ριας ενοχής, που θεμελιώνει διαφορετική ενο-χή, η οποία τελεί υπό την ιδιόρρυθμη (αρνητική)αίρεση της μη εκπλήρωσης ή της μη προσήκου-σας εκπλήρωσης της παροχής. Θα πρέπει δεεπιπρόσθετα να επισημανθεί ότι αν και οι ενάγο-ντες επικαλούνται κατάπτωση αυτών των πο-σών, λόγω της επικαλούμενης από τους ίδιουςιδιότητάς τους ως αρραβώνα και ποινικής ρή-τρας αντίστοιχα, εν τούτοις, κατά τα σχετικάδιαλαμβανόμενα στην ίδια υπό στοιχείο «IV» νο-μική σκέψη, με την πάροδο της αναφερόμενηςστην ανταγωγή προθεσμίας για την κατάρτισητης οριστικής σύμβασης (10.1.2009 - 10.2.2009),η οποία, εφόσον δεν ορίσθηκε διαφορετικά απότους συμβαλλομένους, έχει απλώς τον χαρα-κτήρα προθεσμίας εκπληρώσεως της παροχήςτων συμβληθέντων και δεν επιφέρει ανατροπήτου προσυμφώνου, το επίμαχο προσύμφωνοδεν καταργήθηκε αλλά αντίθετα, παραμένειισχυρό και επομένως ισχυρή παραμένει και ηαπορρέουσα από αυτό ενοχή των μερών προςεκπλήρωση της παροχής τους, δηλαδή προς κα-τάρτιση οριστικής σύμβασης, η οποία δύναται,ως μη καταργηθείσα, να εκπληρωθεί, είτε εκου-σίως είτε εξαναγκαστικά, μέχρι συμπληρώσεωςτου εικοσαετούς χρόνου της παραγραφής τηςσχετικής αξίωσης, ενόψει δε αυτών δεν μπορεί


να γίνει λόγος για μη εκπλήρωση (υπαίτια ή ανυ-παίτια) της υποχρέωσης των αγοραστών (αφούμπορούν να εξαναγκαστούν προς τούτο με τηνάσκηση οικείας αγωγής) και συνακόλουθη κατά-πτωση αρραβώνα ή ποινικής ρήτρας. Κατ’ ακο-λουθία των ανωτέρω, πρέπει και η ανταγωγή ν’απορριφθεί και να συμψηφιστούν τα δικαστικάέξοδα μεταξύ των διαδίκων στο σύνολό τουςλόγω του ότι η ερμηνεία των κανόνων δικαίουπου εφαρμόστηκαν ήταν ιδιαίτερα δυσχερής(άρθρο 179 ΚΠολΔ). […]

ΠΟΛΥΜΕΛΟΥΣ ΠΡΩΤΟΔΙΚΕΙΟΥΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗΣ Υπ’ αριθ. 15163/2012

Οργανισμός Περιθάλψεως και Αποκαταστάσε-ως Ισραηλιτών Ελλάδος. Διαχείριση από τονΟργανισμό των κληρονομικών περιουσιώνΙσραηλιτών που χάθηκαν κατά τη διάρκεια τουφυλετικού διωγμού τους χωρίς να αφήσουνκληρονόμους. Ο Οργανισμός ασκεί και πλα-σματική νομή, αντιτάσσεται κατά τρίτων πουτην προσβάλλουν, συμπεριλαμβανομένου καιτου Ελληνικού Δημοσίου. Τα πράγματα αυτάεξαιρούνται της χρησικτησίας.

[...] Με το άρθρο μόνο παρ. 1 του ν. 846/1946«Περί καταργήσεως του κληρονομικού δικαιώ-ματος του Κράτους επί των εκκειμένων Ισραηλι-τικών περιουσιών (ΦΕΚ 17/Α/22.1.1946) ορίζεταιότι:

«1. Επί κληρονομιών Ισραηλιτών Ελλήνωνυπηκόων απωλεσθέντων κατά τη διάρκεια τουπολέμου συνεπεία των φυλετικών διωγμών εκμέρους του εχθρού εφ’ όσον ούτοι δεν κατέλι-παν εκ διαθήκης κληρονόμους ή συγγενείς εξαδιαθέτου κληρονόμους, δεν εφαρμόζεται τοάρθρον 12 του ν. 2310/1920 «περί της εξ αδιαθέ-του κληρονομικής διαδοχής», οι δε σχολάζου-σες κληρονομιές περιέρχονται εις ιδρυθησόμενοδιά β.δ. νομικό πρόσωπο, το οποίο θα έχει σκοπότην περίθαλψη και αποκατάσταση των Ισραηλι-τών Ελλάδος». Σύμφωνα δε με την παράγραφο 2του άρθρου μόνου του α.ν. 846/1946 «2. Δια β.δ.που εκδίδονται μετά από πρόταση των υπουρ-γών Οικονομικών, Παιδείας και Θρησκευμάτων

θα κανονιστούν οι λεπτομέρειες της εφαρμογήςτου παρόντος». Περαιτέρω, με βάση την ως άνωνομοθετική εξουσιοδότηση του α.ν. 846/1946 εκ-δόθηκε το β.δ. 29/29.3.1949 (ΦΕΚ Α 1949) «ΠερίIδρυσης του Οργανισμού Περιθάλψεως και Απο-καταστάσεως Ισραηλιτών Ελλάδος» (ΟΠΑΙΕ)σύμφωνα με το άρθρο 2 του οποίου σκοπός τουΟργανισμού είναι η περίθαλψη και αποκατάστα-ση των διασωθέντων Ισραηλιτών εκ του Γερμανι-κού Διωγμού, οι οποίοι ήταν μόνιμα εγκατεστη-μένοι στην Ελλάδα την 1η Σεπτεμβρίου 1939. Τοάρθρο δε 7 του ίδιου β.δ. ορίζει ότι:

«1. Εντός προθεσμίας τριών μηνών από τηςδημοσιεύσεως του παρόντος, δυναμένης να πα-ραταθεί επί εξάμηνο με απόφαση του Δ.Σ. τουΟργανισμού, πάντες οι προβάλλοντες κληρονο-μικά δικαιώματα επί περιουσιών απολεσθέντωνΙσραηλιτών υποχρεούνται, όπως υποβάλουνστην διοίκηση του Οργανισμού ή στα κατά τό-πους Διοικητικά Συμβούλια δήλωση, συνοδευό-μενη υπό των νομιμοποιούντων τη σχετική αξίω-ση δικαιολογητικών.

2. Παρεχομένης απράκτου της προθεσμίαςταύτης ή της δηλώσεως ούσης, κατά την κρίσητης διοικήσεως, προφανώς αβασίμου, ο Οργανι-σμός επιλαμβάνεται της νομής και διαχειρίσεωςτης εγκαταλελειμμένης περιουσίας.

3. Κατά της τοιαύτης ενεργείας της Διοικήσε-ως του Οργανισμού επιτρέπεται προσφυγή τουενδιαφερομένου ενώπιον του αρμοδίου Προέ-δρου Πρωτοδικών, κρίνοντος κατά την διαδικα-σίαν του αρθρ. 634 της Πολιτικής Δικονομίαςπερί προσωρινής ρυθμίσεως της διαχειρίσεωςκ.λπ. κληρονομιάς, επιφυλασσομένης της ενώ-πιον των τακτικών δικαστηρίων διαδικασίας».Σύμφωνα δε με το άρθρο 8 του ιδίου β.δ.

«1. Πάσαι οι διατάξεις των Νόμων 2/1944,377/1945 και 808/1945, που αφορούν την υπότου Δημοσίου διαχείριση των εγκαταλελειμμέ-νων Ισραηλιτικών περιουσιών ως και οι σχετικέςαρμοδιότητες, ισχύουν εφεξής υπέρ του διά τουπαρόντος ιδρυομένου Οργανισμού.

2. Οι διαχειριζόμενες εγκαταλελειμμένεςΙσραηλιτικές περιουσίες Δημόσιες Υπηρεσίες,Οργανισμοί και οιαδήποτε νομικά ή φυσικά πρό-σωπα, οφείλουν να παραδώσουν στη Διοίκησητου Οργανισμού τα υπό τη διαχείρισή τους περι-


ουσιακά στοιχεία, ως και κάθε σχετικό έγγραφο,μέχρι όμως πραγματοποιήσεως της παραδόσε-ως εκάστης περιουσίας η διαχείριση θα συνεχί-ζεται κατά τις κείμενες διατάξεις μη δυναμένηνα υπερβεί το τρίμηνο.

3. Οι διατάξεις των ανωτέρω Νόμων, πουαφορούν την εις τους επανεμφανιζόμενουςΙσραηλίτες επιτρόπους, επιμελητές αυτών κ.λπ.απόδοση των μεσεγγυημένων ή άλλως παρα-κρατουμένων Ισραηλιτικών περιουσιών δεν με-ταβάλλονται διά του παρόντος». Κύρια μέσα γιατην επίτευξη του σκοπού του ως άνω Οργανι-σμού είναι η κατάργηση του εξ αδιαθέτου κληρο-νομικού δικαιώματος του Δημοσίου, η περιέλευ-ση στο ιδρυθέν νομικό πρόσωπο δημοσίου δικαί-ου των σχολαζουσών από την ως άνω αιτία κλη-ρονομιών και η αναγνώριση του ιδίου νομικούπροσώπου ως ex lege νομέα των πραγμάτων πουανήκουν στις προαναφερόμενες κληρονομικέςπεριουσίες. Με βάση το γράμμα και το σκοπό τουα.ν. 846/1946 και του β.δ. 29/29.3.1949, επί τωνπραγμάτων που ανήκουν σε κληρονομικές περι-ουσίες Ισραηλιτών που χάθηκαν κατά τη διάρ-κεια του φυλετικού διωγμού τους χωρίς να αφή-σουν κληρονόμους, αναγνωρίζεται στον ως άνωΟργανισμό δικαίωμα αποκλειστικής νομής, ακό-μη κι αν δεν ασκούνται από αυτόν πράξεις φυσι-κής εξουσίασης επί των ενσωμάτων της κληρο-νομιάς ή και αν ακόμη δεν γνωρίζει αυτός τηνύπαρξη των ακινήτων (πλασματική νομή). Απότον σκοπό των ανωτέρω διατάξεων συνάγεταιότι η πλασματική αυτή νομή αντιτάσσεται κατάτρίτων προσβολέων αυτής, περιλαμβανομένουκαι του Ελληνικού Δημοσίου και ως εκ τούτου ταπράγματα αυτά δεν είναι δεκτικά χρησικτησίας,εξαιρούνται δηλαδή της χρησικτησίας από κάθετρίτο (ΜΠρΘεσ 25848/2010 αδημ., βλ. από23.1.2008 γνωμοδότηση του Καθηγητή του Αστι-κού δικαίου Φίλιππου Δωρή). Ο ως άνω Οργανι-σμός δεν είναι υποχρεωμένος να αποδείξει ούτετο θάνατο του Ισραηλίτη δικαιοπαρόχου του, πουτεκμαίρεται ότι έλαβε χώρα κατά μαχητό τεκμή-ριο από την ιδιότυπη μεταχείρισή του, ούτε νατηρήσει τις διατυπώσεις των άρθρων 1868 επ.του ΑΚ, αφού και οι διατυπώσεις αυτές τεκμαί-ρονται από την πάροδο άπρακτης της προθε-σμίας δήλωσης. Ο παραπάνω δηλαδή Οργανι-

σμός καθίσταται κληρονόμος εκ του νόμου τωνκατά τη διάρκεια του Β΄ παγκοσμίου πολέμουαπολεσθέντων Ισραηλιτών που δεν κατέλιπαν εξαδιαθέτου ή εκ διαθήκης κληρονόμους, το δικαί-ωμά του δε αυτό ο ΟΠΑΙΕ δεν μπορεί να το αντι-τάξει μόνο έναντι των τυχόν εκ των υστέρων εμ-φανιζομένων κληρονόμων των απολεσθέντωνΙσραηλιτών, το οποίο όμως είναι αντιτάξιμο ένα-ντι κάθε άλλου προσώπου ακόμη δε και έναντιτου Ελληνικού Δημοσίου (ΑΠ 1227/1975 ΝοΒ24.524, ΑΠ 772/1970 ΝοΒ 19.335, ΕφΙωαν133/2000 αδημ., ΕφΑθ 7955/1974 αδημ). [...]

ΜΟΝΟΜΕΛΟΥΣ ΠΡΩΤΟΔΙΚΕΙΟΥΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗΣ Υπ’ αριθ. 5972/2013

Κτηματολόγιο. Δωρεά αιτία θανάτου. Άρνησητης προϊσταμένης κτηματολογικού γραφείουνα καταχωρίσει δύο διαφορετικά συμβόλαια μετα οποία καταρτίστηκε σύμβαση μεταβίβασηςδικαιώματος επικαρπίας, επειδή η δήλωση τουδωρεοδόχου προς αποδοχή της δωρεάς αιτίαθανάτου έγινε μετά τον θάνατο του δωρητή μεχωριστό συμβόλαιο. Η αποδοχή της δωρεάς αι-τία θανάτου, η οποία αποτελεί δωρεά εν ζωήμπορεί να επέλθει και μετά τον θάνατο του δω-ρητή και να μεταγραφεί οποτεδήποτε. Πρόσθε-τη παρέμβαση του συμβολαιογραφικού συλλό-γου Θεσσαλονίκης. Στοιχεία του έννομου συμ-φέροντος του προσθέτως παρεμβαίνοντος.Δεν αρκεί η επίκληση ότι σε εκκρεμή δίκη επί-κειται λύση νομικού ζητήματος που θα ωφελή-σει ή θα βλάψει τον προσθέτως παρεμβαίνοντασε μελλοντική διαφορά. Πρέπει ο προσθέτωςπαρεμβαίνων να απειλείται από την δεσμευτι-κότητα ή την εκτελεστότητα της απόφασηςπου θα εκδοθεί ή από τις αντανακλαστικές ήτις παρεπόμενες συνέπειες της απόφασης.Δεν υφίσταται έννομο συμφέρον, διότι το επι-διωκόμενο με την πρόσθετη παρέμβαση έννο-μο αποτέλεσμα μπορεί να επέλθει χωρίς τηνάσκηση αυτής. Κάνει δεκτή την αίτηση, απορ-ρίπτει ως απαράδεκτη την παρέμβαση.

[…] 2. Με την κρινόμενη αίτησή της, η αιτούσα


συμβολαιογράφος, επικαλούμενη άμεσο έννομοσυμφέρον, προβάλλει τις αντιρρήσεις της κατάτης από 17.7.2012 αρνητικής αποφάσεως τηςΠροϊσταμένης του Κτηματολογικού ΓραφείουΚαλαμαριάς, που εκδόθηκε επί των υπ’ αριθμ. ...και... αιτήσεών της, καθόσον η τελευταία αρνήθη-κε την καταχώριση στα κτηματολογικά βιβλία τωναναφερόμενων στο δικόγραφο δύο συμβολαίων(ενός ως πρότασης δωρεάς αιτία θανάτου του δι-καιώματος της επικαρπίας και ετέρου ως αποδο-χής της ως άνω πρότασης σύστασης δωρεάς),επικαλούμενη ότι, σε περίπτωση κατάρτισης σύμ-βασης δωρεάς αιτίας θανάτου του δικαιώματοςτης επικαρπίας, δεν δύναται η δήλωση αποδοχήςτης ως άνω δωρεάς να γίνει μετά το θάνατο τουδωρητή με χωριστό συμβόλαιο (ήτοι άλλο για τηνπρόταση και άλλο για την αποδοχή), κατά τα ειδι-κότερα εκτιθέμενα στο δικόγραφο, και ζητεί ναδιαταχθεί η τελευταία να καταχωρίσει στο οικείοκτηματολογικό φύλλο του ακινήτου με ΚΑΕ... τιςως άνω συμβολαιογραφικές πράξεις

3. Με το περιεχόμενο και τα αιτήματα αυτά, η υπόκρίση αίτηση - αντιρρήσεις παραδεκτώς και αρμο-δίως καθ’ ύλην και κατά τόπον εισάγεται προς συ-ζήτηση ενώπιον του Κτηματολογικού Δικαστή,κατά την προκειμένη διαδικασία της εκούσιας δι-καιοδοσίας (άρθρο 16 παρ. 5 του ν. 2664/1998«Εθνικό Κτηματολόγιο και άλλες διατάξεις»,όπως ισχύει σήμερα), δεδομένου ότι για το παρα-δεκτό της εγγράφηκε στο οικείο κτηματολογικόφύλλο του αρμοδίου κτηματολογικού γραφείου,με αριθμό καταχωρίσεως... (βλ το υπ’ αριθμ. ... πι-στοποιητικό καταχώρισης εγγραπτέας πράξεωςτου Κτηματολογικού Γραφείου Καλαμαριάς). Εί-ναι δε επαρκώς ορισμένη και νόμιμη, στηριζόμε-νη στις διατάξεις των άρθρων 11 παρ. 4,12 παρ. 1α΄, 13 παρ. 1, 14 και 16 παρ. 1, 2, 5 του ν.2664/1998, όπως ισχύει και 791 του ΚΠολΔ. Πρέ-πει επομένως, να ερευνηθεί περαιτέρω και ωςπρος την ουσιαστική της βασιμότητα.

4. Περαιτέρω, επί υποθέσεων εκουσίας δικαιο-δοσίας η δικονομία προβλέπει ρητώς τη δυνατό-τητα ασκήσεως πρόσθετης παρεμβάσεως (άρ-θρα 752 παρ. 2, 761, 767 και 769 του ΚΠολΔ) καικατά τη συζήτηση στο ακροατήριο, χωρίς προδι-κασία. Κατά το άρθρο 80 του ΚΠολΔ, νομιμοποι-

είται να ασκήσει πρόσθετη παρέμβαση ο τρίτοςπου έχει έννομο συμφέρον να νικήσει κάποιοςδιάδικος για να υποστηρίξει τον διάδικο αυτόν.Αν ο παρεμβαίνων υποστηρίζει την αίτηση, η πα-ρέμβαση είναι πρόσθετη, ενώ αν αντιδικεί, ζη-τώντας είτε την απόρριψη της αίτησης, είτε τηνπαραδοχή δικού του αιτήματος η παρέμβαση εί-ναι κύρια (βλ. ΑΠ 1076/2002 ΕλλΔνη 43.1690).Το έννομο συμφέρον, το οποίο αποτελεί διαδι-καστική προϋπόθεση της δίκης και η συνδρομήτου ερευνάται αυτεπαγγέλτως, τίθεται ως πρό-σθετη προϋπόθεση και συνίσταται στην ανάγκηπαροχής έννομης προστασίας, δηλαδή στο δι-κονομικό ενδιαφέρον κάθε προσώπου προςπραγμάτωση του δικαίου, με την προσφυγή στααρμόδια όργανα και με την επιλογή της οικείαςδικαστικής οδού. Τα στοιχεία του εννόμου συμ-φέροντος είναι η ατομικότητα, το έννομο και ηαμεσότητα, στη δε πρόσθετη παρέμβαση έχειτην έννοια ότι με αυτή μόνο μπορεί να προστα-τευθεί δικαίωμα του παρεμβαίνοντος ή να απο-τραπεί η δημιουργία σε βάρος του νομικής υπο-χρέωσης. Πρέπει, όμως ταύτη (νομική υποχρέω-ση να απειλείται από τη δεσμευτικότητα ή τηνεκτελεστότητα της εκδοθησομένης απόφασης,ή έστω να υπάρχει κίνδυνος προσβολής των δι-καιωμάτων του παρεμβαίνοντος από τις αντανα-κλαστικές ή τις παρεπόμενες συνέπειες τηςαποφάσεως, όταν δηλαδή η τελευταία χωρίς νααποτελεί και δεδικασμένο, συνιστά όρο δημι-ουργίας ευθύνης του παρεμβαίνοντος (πρβλ.ΟλΑΠ 9/2007 Νόμος, ΑΠ 28/2007 Νόμος). Ηάσκηση πρόσθετης (αλλά και κύριας) παρεμβά-σεως στην εκουσία δικαιοδοσία είναι ασύνηθεςφαινόμενο, πολύ δε περισσότερο στην περίπτω-ση του άρθρου 791 του ΚΠολΔ, στην οποία κατ’αρχήν δεν μπορεί να αποκλειστεί. Με τη διάταξηαυτή προβλέπεται η δυνατότητα άρσης, με δικα-στική άρνηση του τηρούντος δημόσια βιβλία σταοποία καταχωρούνται πράξεις ή αποφάσεις πουέχουν σχέση με τη σύσταση, μεταβίβαση ή κα-τάργηση δικαιωμάτων ιδιωτικού δικαίου κλπ.(υποθηκοφύλακα, νηολόγου κ.λπ.), να ενεργή-σει όπως του ζητείται. Όπως σημειώνει ο Κ.Μπέης στην ερμηνεία της σχετικής διατάξεως(βλ. ΕρμΚΠολΔ, σελ. 651), σκοπός αυτής είναι«να αφαιρέσει από το χώρο των διοικητικών ή


ιδιωτικών διαφορών της αμφισβητούμενης δι-καιοδοσίας την ανωμαλία, που προκαλείται απότην άρνηση του δημόσιου λειτουργού και να επι-διώξει την άρση της ανωμαλίας αυτής με ρυθμι-στικά μέτρα της δικαστικής εκουσίας δικαιοδο-σίας, έτσι ώστε ταχύτερα, αλλά και δίχως αντι-δικία μεταξύ των υπηρεσιών τούτων και των συ-ναλλασσόμενων με αυτές προσώπων, να αποκα-θίσταται η απαιτούμενη βεβαιότητα δικαίου καιασφάλειας των συναλλαγών». Επειδή την αίτη-ση προς το δικαστήριο περί άρσης της εκκρεμό-τητας που δημιουργήθηκε με την άρνηση του τη-ρούντος δημόσια βιβλία, κατ’ άρθρο 791 τουΚΠολΔ, νομιμοποιείται να υποβάλει καθέναςπου έχει έννομο συμφέρον, ήτοι: α) εκείνος πουυπέβαλε την αίτηση προς τον τηρούντα δημόσιαβιβλία και πρόσκοψε στην άρνησή του, ή οι διά-δοχοί του ή ο δανειστής του ή ο υποψήφιος δι-καιοδόχος του, β) ο τηρών τα δημόσια βιβλίαπου αντέταξε την άρνηση και γ) η προϊσταμένηαρχή αυτού, ήτοι ο εισαγγελέας ή ο εποπτεύωνυπουργός (βλ. Κ. Μπέη, ό.π, και Β. Βαθρακοκοί-λης, ΕρμΚΠολΔ, υπό το άρθρο 791, τόμος Δ’,σελ. 534 αρ. 9, καθώς και ΜονΠρΘεσ 26836 /2008 ΝΟΜΟΣ) είναι αυτονόητο ότι, όταν η αίτη-ση ασκείται από κάποιον από τους ανωτέρω, οιυπόλοιποι εξ αυτών έχουν δικαίωμα ακρόασηςκαι μπορούν να προσεπικληθούν ή να παρέμ-βουν (προσθέτως ή κυρίως), εφόσον, όμως, επι-καλούνται και αποδεικνύουν έννομο συμφέρον.

5. Τέλος, για την ύπαρξη εννόμου συμφέροντοςτου (προσθέτως) παρεμβαίνοντος δεν αρκεί τοεπικαλούμενο απ’ αυτόν γεγονός ότι σε εκκρε-μή, μεταξύ άλλων, δίκη επίκειται η λύση νομικούζητήματος, η οποία θα ωφελήσει ή θα βλάψειτον προσθέτως παρεμβαίνοντα σε μέλλουσα ναπροκύψει διαφορά μεταξύ αυτού και κάποιουαπό τους διαδίκους ή τρίτου, αλλά απαιτείται ηέκβαση της δίκης, στην οποία παρεμβαίνει, ναθίγει από της απόψεως του πραγματικού και νο-μικού ζητήματος τα έννομα συμφέροντά του (βλΟλΑΠ 9/2007 Νόμος και ΑΠ 676/1999 ΕλλΔνη40.1052). Τέτοιο δε έννομο συμφέρον κρίθηκεότι υφίσταται επί παρεμβάσεως του συμβολαιο-γραφικού συλλόγου υπέρ των μελών σε δίκηπου αφορά την αμοιβή τους (βλ ΟλΑΠ 8/2012ΧρΙΔ 2012.515).

6. Ωστόσο, τέτοιο έννομο συμφέρον προς άσκη-ση πρόσθετης παρέμβασης από τον συμβολαιο-γραφικό σύλλογο, ως συνδικαλιστικό όργανοτων συμβολαιογράφων (άρθρ. 99 ν. 2830/2000περί του Κώδικα συμβολαιογράφων), με αίτημανα γίνουν δεκτές οι κατά το άρθρο 16 παρ. 5 τουν. 2664/1998 αντιρρήσεις συμβολαιογράφου -μέλους του, με την επίκληση ότι η ερμηνεία τωνδιατάξεων, στις οποίες θα προβεί το δικαστήριο,στην εκκρεμή δίκη, αφορούν την ασφάλεια τουδικαίου, αλλά και την εν γένει οργάνωση και λει-τουργία όλων των συμβολαιογράφων-μελώντου ως άνω συλλόγου, δεν υφίσταται για τονσυμβολαιογραφικό σύλλογο, διότι το επιδιωκό-μενο με την πρόσθετη παρέμβαση έννομο απο-τέλεσμα δύναται να επέλθει και χωρίς την άσκη-ση της παρεμβάσεως (πρβλ. ΜονΠρΘεσ 11125/2008 που εκδόθηκε επί κυρίας παρεμβάσεωςπροϊσταμένης κτηματολογικού γραφείου).

7. Στην προκείμενη υπόθεση, η οποία αφορά τηνεπίλυση του αμιγώς νομικού ζητήματος, αν, σεπερίπτωση κατάρτισης σύμβασης δωρεάς αιτίαςθανάτου του δικαιώματος της επικαρπίας, δύνα-ται η δήλωση αποδοχής της δωρεάς αιτία θανά-του να γίνει μετά το θάνατο του δωρητή, με χω-ριστό συμβόλαιο (ήτοι άλλο για την πρότασηδωρεάς και έτερο για την αποδοχή της πρότα-σης), ώστε, σε περίπτωση αρνητικής απαντήσε-ως στο ως άνω ζήτημα, να δικαιολογείται η άρ-νηση καταχώρισης από τον προϊστάμενο κτημα-τολογικού γραφείου, κατά τον διενεργούμενοαπ’ αυτόν, κατά το άρθρο 16 παρ. 1 του ν.2664/1998, έλεγχο νομιμότητας, στο οικείο κτη-ματολογικό φύλλο, με επίκληση των διατάξεωντων αρθρ. 2032, 1143, 1166, 1167, 185, 188,189, 192 και 194 του ΑΚ, ο προαναφερθείς Συμ-βολαιογραφικός Σύλλογος Θεσσαλονίκης άσκη-σε, κατά τη συζήτηση στο ακροατήριο, με τις νο-μίμως κατατεθείσες προτάσεις του, πρόσθετηπαρέμβαση, με την οποία ζητεί να γίνει δεκτή ηαίτηση-αντιρρήσεις της αιτούσας συμβολαιο-γράφου-μέλους του. Ως έννομο συμφέρον γιατην άσκηση της παρέμβασης επικαλείται ότι ηερμηνεία των διατάξεων, για το προαναφερθένζήτημα, στην οποία θα προβεί το δικαστήριο,στην εκκρεμή δίκη, αφορά την ασφάλεια του δι-καίου, αλλά και την εν γένει οργάνωση και λει-


τουργία όλων των συμβολαιογράφων μελών τουσυλλόγου. Κατ’ ακολουθίαν, όμως, των ανωτέ-ρω και σύμφωνα και με τα διαλαμβανόμενα στηνοικεία μείζονα σκέψη, δεν αρκεί εν προκειμένω,για τη θεμελίωση του εννόμου συμφέροντοςτου προσθέτως παρεμβαίνοντος συμβολαιογρα-φικού συλλόγου, το γεγονός ότι στην παρούσαδίκη επίκειται η επίλυση νομικού ζητήματος, ηοποία θα ωφελήσει ή θα βλάψει, αναλόγως τουαποτελέσματός της, τον προσθέτως παρεμβαί-νοντα (και τα μέλη του) σε μέλλουσα να προκύ-ψει διαφορά μεταξύ αυτού και τρίτου (υποθηκο-φύλακες ή προϊσταμένους κτηματολογικώνγραφείων που εκδίδουν αρνητικές πράξεις) σεκάθε δε περίπτωση το επιδιωκόμενο με την κρι-νόμενη πρόσθετη παρέμβαση έννομο αποτέλε-σμα, δηλαδή η αποδοχή της αιτήσεως της υπέρης η παρέμβαση, δύναται να επέλθει και χωρίςτην άσκηση της παρεμβάσεως, οπότε, εφόσοντο ίδιο έννομο αποτέλεσμα δύναται να επιτευ-χθεί εξωδικαστικώς και χωρίς την άσκηση τηςπαρεμβάσεως, οπότε, εφόσον το ίδιο έννομοαποτέλεσμα δύναται να επιτευχθεί εξωδικαστι-κώς και χωρίς την προβολή αξιώσεως ενώπιοντου Δικαστηρίου εκ μέρους του παρεμβαίνο-ντος, χωρίς διαδικαστικό συμφέρον και χωρίςέννομο συμφέρον επιχειρείται αυτό με την ένδι-κη παρέμβαση είναι δε τελείως διαφορετικό ζή-τημα η ύπαρξη έννομου συμφέροντος επί πα-ρεμβάσεως του συμβολαιογραφικού συλλόγουυπέρ των μελών του σε δίκη που αφορά τηναμοιβή τους, όπου θίγονται άμεσα από απόψεωςπραγματικού και νομικού ζητήματος τα έννομασυμφέροντά τους. Πρέπει, επομένως, να απορ-ριφθεί ως απαράδεκτη η πρόσθετη παρέμβαση,λόγω ελλείψεως εννόμου συμφέροντος του πα-ρεμβαίνοντος.

8. Περαιτέρω, κατά την απολύτως κρατούσαάποψη, την οποία δέχεται και το Δικαστήριοτούτο ως ορθή, η αποδοχή της προτάσεως τηςδωρεάς αιτία θανάτου -η οποία, κατ’ άρθρο 2032ΑΚ, τυγχάνει εν ζωή δικαιοπραξία και η οποίααποτελεί σύμβαση δωρεάς υπό την αναβλητικήαίρεση της προαποβιώσεως του δωρητή ή τηςταυτόχρονης αποβιώσεως αμφοτέρων των συμ-βαλλομένων- μπορεί να τελειωθεί και μετά τοθάνατο του δωρητή και να μεταγραφεί οποτεδή-

ποτε, καθώς από καμία διάταξη δεν απαγορεύε-ται η αποδοχή της ως άνω προτάσεως από τονδωρεοδόχο μετά το θάνατο του δωρητή. Αντιθέ-τως, ρητά αναφέρεται στη διάταξη του άρθρου188 ΑΚ ότι, και μετά το θάνατο του προτείνο-ντος, η πρόταση παραμένει ισχυρή παρά τονεπισυμβάντα θάνατό του. Πράγματι δεν θα είχενόημα η μετά θάνατο ισχύς της προτάσεως, εάνδεν ήταν δυνατή η αποδοχή αυτής από το δωρε-οδόχο μετά το θάνατο του δωρητή (βλ ΟλΝΣΚ562/2004 Νόμος, ΣτΕ 3741/1982, ΕφΠατρ608/1973 ΝοΒ 22.1204, ΜονΠρΤριπ 370/2009ΑρχΝομ 2009.565, ΠρΠατρ 523/1974 ΝοΒ22.1219-1221, ΠρΧανίων 29/1960, ΕΕΝ σελ.883, Γεωργιάδη - Σταθόπουλου, Αστικός Κώδι-κας, 1998, σελ. 902 αριθμ. 2, Βαθρακοκοίλη,Ερμηνεία Αστικού Κώδικα, β΄ τόμος, 1994, σελ.2495, Παπαχρήστου, Κληρονομικό Δίκαιο, 1983,σελ. 571, Σπυριδάκη, Αστικός Κώδιξ, 1997 υπόαρθρ. 2032 αριθμ. 2, Δεληγιάννη - Κορνηλάκη,Ειδικό Ενοχικό, 1992, σελ. 33, Φίλιου, Δωρεά αι-τία θανάτου, 1972, σελ. 82, Γιαννόπουλου, Γενι-κές Αρχές Αστικού Δικαίου παρ. 109, σελ. 571).Και είναι μεν αληθές ότι η επικαρπία παύει με τοθάνατο του αρχικού επικαρπωτή (ΑΚ 1167),πλην όμως τούτο δεν αποκλείει τη μεταγενέ-στερη σύσταση αυτής διά της αποδοχής τηςπροτάσεως του δωρητή από το δωρεοδόχο (βλ.ΟλΝΣΚ 562/2004, ό.π., πρβλ. και ΣτΕ 3741/1982έμμεση κρίση), με την απολύτως αναγκαία προ-ϋπόθεση βεβαίως, για την προστασία της αρχήςτης δημοσιότητας, να μην έχει προηγηθεί, πριντην αποδοχή της προτάσεως, μεταγραφή άλλουτίτλου κτήσης κυριότητας του ιδίου ακινήτουυπέρ άλλου προσώπου (βλ. Γεωργιάδη, Εμπράγ-ματο Δίκαιο 1,1991, παρ. 43 αρ. 25, ΑΠ610/1972, ΝοΒ 21.16). Συνεπώς, η σύμβασηστην ως άνω περίπτωση, συντελείται, κατ’ άρ-θρο 194 ΑΚ, με δύο διαφορετικά συμβολαιογρα-φικά έγγραφα (πράξεις), ήτοι ένα για την πρότα-ση και ένα για την αποδοχή αυτής. […]

ΠΟΛΥΜΕΛΟΥΣ ΠΡΩΤΟΔΙΚΕΙΟΥ ΠΕΙΡΑΙΑΥπ’ αριθ. 1878/2013

Κοινωνία. Διανομή ακινήτου στο οποίο υφί-σταται αυθαίρετη κατασκευή. Τακτοποίηση


των αυθαιρέτων χώρων με το ν. 4014/2011.Εξοιμοιώνονται με νόμιμες κατασκευές καιδιατίθενται ελεύθερα. Είναι δυνατή η διανομήκτίσματος που ανεγέρθηκε με νόμιμη άδεια,έστω και αν στη συνέχεια έγιναν αυθαίρετεςμεταβολές ή προσθήκες. Στη δίκη διανομής ταέξοδα βαρύνουν τη διανεμητέα περιουσία. Τοδικαίωμα του κοινωνού για λύση της κοινω-νίας μπορεί να αποκλεισθεί με συμφωνία γιαδέκα χρόνια. Όταν κοινωνοί είναι οι σύζυγοι,είναι δυνατή η διανομή του κοινού ακινήτουέστω και αν έχει παραχωρηθεί η αποκλειστικήχρήση του, ως οικογενειακής στέγης, στονέναν, μετά τη διακοπή της έγγαμης συμβίω-σης.

Με την υπό κρίση αγωγή του -όπως αυτή παρα-δεκτά, κατ’ αρθρ. 224 ΚΠολΔ, διορθώθηκε ωςπρος το επώνυμο της εναγομένης, καθόσον απότην γενομένη διόρθωση δεν προκαλείται σύγχυ-ση ή αμφιβολία ως προς την ταυτότητά της (βλ.ΑΠ 854/1994 ΕλλΔνη 37/1996. 292, ΕφΑθ5328/1997 ΕλλΔνη 38/1997.1898) -ο ενάγωνισχυρίζεται ότι με την εναγομένη, εν διαστάσεισύζυγό του, έχουν καταστεί κατά τον εκτιθέμε-νο παράγωγο τρόπο (αγορά παρά κυρίων μεσυμβολαιογραφική πράξη μεταγεγραμμένη) καιείναι συγκύριοι κατά ποσοστό ενός δευτέρου(1/2) εξ αδιαιρέτου ο καθένας του επαρκώς πε-ριγραφομένου κατά θέση, έκταση και όρια ακι-νήτου (οριζόντιας ιδιοκτησίας και χώρου στάθ-μευσης) που βρίσκεται σε πολυώροφη οικοδομήστη θέση «Τηλέγραφος ή Σκοπιά Πλοίων» Πει-ραιά, συνολικής αξίας 98.860,5 ευρώ, καθώς καιότι η εναγομένη δεν συμφωνεί για την εξώδικηδιανομή του. Με βάση το ιστορικό αυτό ζητεί ναδιαταχθεί η λύση της μεταξύ τους υφισταμένηςκοινωνίας με τη διά πλειστηριασμού πώλησητου κοινού ακινήτου προκειμένου κάθε κοινω-νός να λάβει μέρος του πλειστηριάσματος ανά-λογο προς τη μερίδα του, να διοριστεί υπάλλη-λος επί του πλειστηριασμού και να επιβληθούντα δικαστικά του έξοδα σε βάρος της εναγομέ-νης. Με τέτοιο περιεχόμενο και αιτήματα η αγω-γή αυτή, περίληψη της οποίας έχει εγγραφεί νό-

μιμα και εμπρόθεσμα, κατ’ άρθ. 220 § 1 ΚΠολΔ,στα οικεία βιβλία του αρμόδιου Υποθηκοφυλα-κείου Πειραιά, αρμόδια και παραδεκτά εισάγεταιενώπιον του παρόντος Δικαστηρίου, στην περι-φέρεια του οποίου βρίσκονται τα προς διανομήακίνητα (άρθρα 7, 8, 10, 11 αριθ. 5, 12 § 1, 13, 18αριθ. 1 σε συνδ. με 14 § 2, όπως η τελευταίαίσχυε κατά το χρόνο άσκησης της αγωγής, και29 § 1 ΚΠολΔ), προκειμένου να συζητηθεί κατάτην τακτική διαδικασία με παράλληλη εφαρμογήτων περί διανομής διατάξεων του ΚΠολΔ. Είναιορισμένη, απορριπτόμενου του περί του αντιθέ-του ισχυρισμού της εναγομένης, διότι η επίκοι-νη οριζόντια ιδιοκτησία περιγράφεται επαρκώςέτσι ώστε να καθίσταται δυνατή η εξακρίβωσητης ταυτότητάς της και να μην καταλείπεται κα-μία αμφιβολία για αυτήν, γεγονός που και η ίδιαη εναγομένη δεν αμφισβητεί, τυχόν δε μεταβο-λές αυτής ανάγονται στην ουσιαστική βασιμότη-τα της αγωγής (βλ. σχετ. ΑΠ 1427/2011, ΕφΛαρ179/2007, ΕφΔυτΜακ 325/2006 ΤΝΠ Νόμος).Περαιτέρω η αγωγή αυτή είναι και νόμιμη, κατάτο κύριο αίτημά της, στηριζόμενη στις διατάξειςτων άρθρων 785, 795, 798, 799, 800, 801, 1033,1192 και 1198 του ΑΚ, 478 επ., 480 και 484 τουΚΠολΔ. Ο ισχυρισμός της εναγομένης ότι η αι-τουμένη διανομή είναι μη νόμιμη για το λόγο ότιστο κοινό διαμέρισμα υπάρχει αυθαίρετη επέ-κταση, η οποία δεν έχει τακτοποιηθεί κατά το ν.4014/2011 και κατά συνέπεια δεν είναι επιτρε-πτή η μεταβίβασή του, κατ’ άρθ. 23 § 4 του νό-μου αυτού, είναι αβάσιμος και απορριπτέος. Καιτούτο διότι σύμφωνα με την § 2 του άρθρου αυ-τού από την θεσπιζόμενη διά της § 1 απαγόρευ-ση μεταβίβασης ή σύστασης εμπράγματου δικαι-ώματος εξαιρούνται αυθαίρετες κατασκευές γιατις οποίες έχει περατωθεί η διαδικασία καταβο-λής του ενιαίου ειδικού προστίμου ή η καταβολήποσοστού 30% του συνολικού ποσού προστίμουέως 31.1.2013 και ήδη έως 31.5.2013 (άρθ. 4 § 1ν. 4117/2013) όπως ορίζεται στην § 6 του επόμε-νου άρθρου 24 και για το προβλεπόμενο χρονικόδιάστημα. Τη διαδικασία αυτή μπορεί να ακολου-θήσει, κατά την § 2 άρθρου 24 ν. 4014/2011, οφερόμενος ως ιδιοκτήτης ή συνιδιοκτήτης τουακινήτου στο οποίο έχει εκτελεστεί η αυθαίρετηκατασκευή ή έχει εγκατασταθεί η αυθαίρετη


χρήση, ο οποίος υποβάλει στην αρμόδια πολεο-δομική υπηρεσία φάκελο με τα απαιτούμενα κα-τά νόμο δικαιολογητικά. Σύμφωνα δε με την §11 άρθρου 24 του αυτού ως άνω νόμου μετά τηνολοσχερή εξόφληση του ενιαίου ειδικού προστί-μου ή την εξόφληση του 30% έως 31.5.2013 επι-τρέπεται για το ίδιο χρονικό διάστημα των τριά-ντα ετών, κατ’ εξαίρεση, η μεταβίβαση ή η σύ-σταση εμπράγματου δικαιώματος, συμπεριλαμ-βανομένης της αρχικής ή της τροποποιητικήςσύστασης οριζοντίων ή κάθετων ιδιοκτησιώνστο ακίνητο στο οποίο έχει εκτελεστεί η αυθαί-ρετη κατασκευή ή έχει εγκατασταθεί αυθαίρετηχρήση, σύμφωνα και με την § 2 περ. στ΄ άρθρου23. Κατά συνέπεια, με βάση τις προαναφερόμε-νες διατάξεις, δίνεται η δυνατότητα στους ιδιο-κτήτες ακινήτων με αυθαίρετες κατασκευές ναθέσουν αυτές εντός συναλλαγής για το αντί-στοιχο χρονικό διάστημα διατήρησής τους, συ-στήνοντας εμπράγματα δικαιώματα επ’ αυτών.Με άλλα λόγια η κατά τα ανωτέρω τακτοποίησητων αυθαίρετων χώρων τους εξομοιώνει με νό-μιμες κατασκευές, οι οποίες μπορούν να διατί-θενται ελεύθερα (Γνμδ. ΝΣΚ 263/2012 ΤΝΠ Νό-μος).

Εξάλλου, από το συνδυασμό των προαναφε-ρόμενων διατάξεων προς εκείνες των άρθρων17 ν. 1337/1983 και 1 π.δ. 5/1983 προκύπτει ότιγια να χαρακτηριστεί ένα κτίσμα ή μια κατα-σκευή ως αυθαίρετη πρέπει να προηγηθεί η δια-πίστωση και ο χαρακτηρισμός αυτής ως αυθαί-ρετης κατόπιν αυτοψίας υπαλλήλου της κατάτόπον αρμόδιας πολεοδομικής υπηρεσίας, οοποίος συντάσσει επιτόπου σχετική έκθεσηυποκείμενη σε ένσταση εκ μέρους του θιγόμε-νου εντός της οριζόμενης στο νόμο προθε-σμίας. Κατά συνέπεια, οι έννομες συνέπειες τουαυθαίρετου χαρακτήρα ενός κτίσματος ή μιαςκατασκευής, μεταξύ των οποίων και οι οριζόμε-νες από τη διάταξη του άρθρου 17 § 10 ν.1337/1983 και 23 § 1 ν. 4014/2011, δεν επέρχο-νται αν δεν προηγηθεί η ως άνω έκθεση αυτο-ψίας, η οποία συνιστά διαπιστωτική ατομική διοι-κητική πράξη (ΕφΑθ 1676/2009, ΕφΑθ6957/2008, ΕφΙωαν 73/2006 ΤΝΠ Νόμος). Περαι-τέρω, η απαγόρευση διάθεσης ή σύστασηςεμπράγματου δικαιώματος δεν εκτείνεται και

στα οικοδομήματα εκείνα, τα οποία έχουν ανε-γερθεί νομίμως, στη συνέχεια όμως έγιναν σ’αυτά, για την καλύτερη εξυπηρέτηση του σκο-πού για τον οποίο προορίζονταν από την κατα-σκευή τους, μεταβολές, διαρρυθμίσεις ή προ-σθήκες χωρίς την απαιτούμενη προς τούτο πο-λεοδομική άδεια. Και τούτο διότι στις περιπτώ-σεις αυτές το αυθαίρετο περιορίζεται σε μόνητην χωρίς άδεια προσθήκη κ.λπ., η οποία και μό-νον υπόκειται σε κατεδάφιση, αν δεν νομιμοποι-ηθεί ή δεν συντρέχει περίπτωση νομιμοποιήσε-ώς της. Στις περιπτώσεις αυτές είναι δυνατή καινόμιμη η διανομή του κτίσματος που ανεγέρθη-κε βάσει νόμιμης οικοδομικής άδειας, το οποίοκαθεαυτό δεν έχει ελάττωμα (ΑΠ 304/1988 ΝοΒ38.59, ΕφΘεσ 2007/2006, ΕφΙωαν 73/2006 ΤΝΠΝόμος). Κατά συνέπεια, με βάση όλα τα ανωτέ-ρω ο ισχυρισμός της εναγομένης ότι η ένδικηαγωγή είναι μη νόμιμη λόγω αυθαίρετης προ-σθήκης δεν στηρίζεται στο νόμο και πρέπει νααπορριφθεί. Περαιτέρω, το αίτημα της αγωγήςπερί καταδίκης της εναγομένης στα δικαστικάέξοδα του ενάγοντος είναι μη νόμιμο και απορ-ριπτέο, διότι στη δίκη διανομής τα έξοδα βαρύ-νουν τη διανεμητέα περιουσία, όπως κάθε δαπά-νη για το κοινό πράγμα (ΑΚ 794) με την έννοιατου καταλογισμού τους σε βάρος όλων των δια-δίκων ανάλογα με το ποσοστό συγκυριότηταςκαθενός επί του διανεμητέου, ανεξάρτητα απότο εαν είναι ενάγοντες ή εναγόμενοι (ΕφΔωδ139/2006, 115/2006 ΤΝΠ ΝΟΜΟΣ). Νόμιμο,όμως, είναι το εμπεριεχόμενο σε αυτό ως έλασ-σον αίτημα περί επιβολής των δικαστικών εξό-δων σε βάρος της διανεμητέας περιουσίας, κατάτα ανωτέρω. Πρέπει, συνεπώς, η ένδικη αγωγή,κατά το μέρος που κρίθηκε νόμιμη, να ερευνηθείπεραιτέρω κατ’ ουσίαν, δεδομένου ότι έχει κα-ταβληθεί το απαιτούμενο για το αντικείμενο τηςτέλος δικαστικού ενσήμου με τις νόμιμες υπέρτρίτων προσαυξήσεις [βλ. το υπ’ αριθ.4581172/30.1.2013 διπλότυπο είσπραξης τηςΔ.Ο.Υ Γ΄ Πειραιά με τα επ’ αυτού επικολληθένταυπέρ τρίτων κινητά ένσημα], προσκομίζονται δε(ως εκ περισσού) και (α) η από 30.6.2011 δήλω-ση της πληρεξούσιας δικηγόρου του ενάγοντοςπερί αποτυχίας απόπειρας εξώδικης επίλυσηςτης διαφοράς, η οποία μετά την αντικατάσταση


της διάταξης του άρθρου 214 Α ΚΠολΔ με το άρ-θρο 19 ν. 3994/2011 (ΦΕΚ Α 165/25.7.2011),που, σύμφωνα με το άρθρο 72 § 3 του αυτού νό-μου, εφαρμόζεται και σε αγωγές που ασκήθη-καν πριν από την έναρξη ισχύος τους και δενέχουν ακόμα κατά το χρόνο αυτό συζητηθεί,όπως η υπό κρίση, δεν απαιτείται πλέον και (β)το υπ’ αριθ. 3159/19-12-2012 πιστοποιητικό τουυποθηκοφυλακείου Πειραιά, από το οποίο προ-κύπτει η ανυπαρξία βαρών και διεκδικήσεων επίτων επικοίνων ακινήτων (το οποίο δεν αποτελείστοιχείο της ιστορικής βάσης της αγωγής διανο-μής, ανεξαρτήτως της κατ’ αρθρ. 491 ΚΠολΔυποχρέωσης προσεπίκλησης των οριζόμενωνστη διάταξη αυτή τρίτων, αλλά το Δικαστήριομπορεί σε περίπτωση προβολής σχετικού ισχυ-ρισμού να διερευνήσει στο πλαίσιο των άρθρων232 και 245 ΚΠολΔ την ύπαρξη τυχόν δανει-στών που προσεπικαλούνται (βλ. Κεραμεύς /Κονδύλης / Νίκας, Ερμηνεία ΚΠολΔ, υπ’ άρθ.491, αρ. 6).

Κατά το άρθρο 795 ΑΚ κάθε κοινωνός έχει δι-καίωμα να απαιτήσει οποτεδήποτε τη λύση τηςκοινωνίας, εφόσον το δικαίωμα αυτό δεν απο-κλείεται από δικαιοπραξία ή από τον προορισμότου κοινού πράγματος για κάποιο διαρκή σκοπό.Με δικαιοπραξία μπορεί να αποκλειστεί η λύσητης κοινωνίας το πολύ για δέκα χρόνια. Από τοάρθρο αυτό συνάγεται σαφώς ότι το δικαίωματου κοινωνού για λύση της κοινωνίας μπορεί νααποκλεισθεί είτε με συμφωνία όλων των κοινω-νών να μη λυθεί η κοινωνία για χρονικό διάστη-μα μέχρι δέκα ετών, είτε με συμφωνία αυτών ότιτο κοινό πράγμα εξυπηρετεί κάποιο διαρκή σκο-πό, που δεν αποκλείεται να είναι και η ενοίκησησ’ αυτό των κοινωνών, όταν το κοινό είναι κατοι-κία και οι κοινωνοί σύζυγοι, φαινόμενο που είναισυνηθισμένο για τις αγοραζόμενες από κοινούυπό των συζύγων κατοικίες, προς τον σκοπό ναστεγασθούν σ’ αυτές. Αλλά η συμφωνία αυτή,με την οποία οι σύζυγοι κοινωνοί προσδίδουνστην κοινή κατοικία το διαρκή τούτο σκοπό τηςενοικήσεώς τους σ’ αυτήν, τελεί κατά τη σαφήέννοια αυτής υπό την εξυπακουόμενη για τηνεξακολούθηση της ισχύος της προϋπόθεση ότιοι σύζυγοι θα εξακολουθήσουν να συμβιούν καιπαύει να ισχύει διότι πληρώθηκε η διαλυτική αί-

ρεση (άρθρ. 202 ΑΚ) όταν επέλθει οριστική διά-σπαση της εγγάμου συμβιώσεως. Και τούτοανεξάρτητα από την τελεσιδικία ή μη της σχετι-κής δικαστικής απόφασης περί παραχώρησηςτης χρήσης της οικογενειακής στέγης (ΕφΔωδ139/2006, ΕφΠειρ 389/1997 ΕλλΔνη 37/1996.1620, ΕφΘεσ 2190/1990 Αρμ 1990. 629). Εξάλ-λου, κατά τη διάταξη του άρθρου 1393 εδ. α΄ ΑΚσε περίπτωση διακοπής της συμβίωσης το δικα-στήριο μπορεί, εφόσον το επιβάλλουν λόγοι επι-είκειας ενόψει των ειδικών συνθηκών του καθε-νός από τους συζύγους και του συμφέροντοςτων τέκνων, να παραχωρήσει στον ένα σύζυγοτην αποκλειστική χρήση ολόκληρου ή τμήματοςτου ακινήτου που χρησιμεύει για κύρια διαμονήτων ίδιων (οικογενειακή στέγη), ανεξάρτητααπό το ποιος από αυτούς είναι κύριος ή έχειαπέναντι στον κύριο το δικαίωμα της χρήσηςτου. Με τη διάταξη αυτή θεσπίζεται ενδοτικούδικαίου ρύθμιση που στηρίζεται στην αρχή τηςεπιείκειας και αποκλίνει από τις γενικές διατά-ξεις του ενοχικού και εμπράγματου δικαίου. Ηπαραχώρηση της χρήσεως του ακινήτου στονένα σύζυγο, ενώ τούτο ανήκει αποκλειστικά ήκατά ποσοστό στον άλλο σύζυγο, δημιουργείμια ιδιόρρυθμη σχέση, η οποία δεν μπορεί ναυπαχθεί στις ειδικότερες ρυθμίσεις καταστρω-μένων στον Αστικό Κώδικα έννομων σχέσεων,σε σχέση με τη χρήση ακινήτου, διότι αυτέςέχουν μορφή συμβάσεως και στηρίζονται στηναρχή της ελευθερίας των συμβάσεων (ΑΚ 361).Η σχέση αυτή δεν στερεί από τον άλλο σύζυγοτην εξουσία διάθεσης του ακινήτου, το οποίομπορεί και να εκποιήσει σε τρίτο, με τον κίνδυνομόνο ενδεχόμενης ευθύνης του έναντι του δι-καιούχου της χρήσεως συζύγου σε αποζημίωση(ΑΚ 919), εφόσον συντρέχουν οι κατά νόμο σχε-τικές προϋποθέσεις. Έτσι, σύμφωνα με όλα ταανωτέρω είναι δυνατή και νόμιμη η λόγω διανο-μής πώληση με πλειστηριασμό ακινήτου πουανήκε κατά το ήμισυ εξ αδιαιρέτου σε καθένααπό τους δύο διαδίκους συζύγους, που διατε-λούν σε διάσταση, παρότι το ακίνητο τούτο έχειπαραχωρηθεί με δικαστική απόφαση (ασφαλι-στικών μέτρων ή οριστικής επί κύριας αγωγής)στην αποκλειστική χρήση του ενός εν διαστάσεισυζύγου-συγκυρίου (ΑΠ 219/1999, ΕφΑθ


159/2008 ΤΝΠ Νόμος). Τέλος, κατά το άρθρο281 ΑΚ, η εφαρμογή του οποίου δεν αποκλείε-ται επί αγωγής διανομής ακινήτου, που αποτε-λεί μορφή άσκησης του δικαιώματος συγκυριό-τητας που κατάγεται στη δίκη (ΟλΑΠ 7/2002ΝοΒ 2003.648, ΑΠ 1274/2007 ΝοΒ 2008.173), ηάσκηση δικαιώματος απαγορεύεται αν υπερβαί-νει προφανώς τα όρια που επιβάλλουν η καλήπίστη ή τα χρηστά ήθη ή ο κοινωνικός ή οικονο-μικός σκοπός του δικαιώματος. Από τη διάταξηαυτή προκύπτει σαφώς ότι για την εφαρμογήτης απαιτείται η συνδρομή περιστατικών, με βά-ση τα οποία θα κριθεί η συμπεριφορά του δικαι-ούχου που προηγήθηκε της ασκήσεως του δικαι-ώματος, και η πραγματική κατάσταση που έχειδιαμορφωθεί, η οποία δεν δικαιολογεί την άσκη-σή του, επειδή αυτή υπερβαίνει προφανώς (κα-ταδήλως) τα όρια που καθορίζονται στη συγκε-κριμένη διάταξη. Η υπέρβαση αυτή είναι προφα-νής, όταν προκαλείται η εντύπωση έντονης αδι-κίας σε σχέση με το όφελος του δικαιούχου απότην άσκηση του δικαιώματος (ΑΠ 1047/2007ό.π., ΕφΘεσ 301/2010 ΤΝΠ Νόμος). Πότε συ-ντρέχει προφανής υπέρβαση των ορίων του άρ-θρου 281 ΑΚ θα κριθεί από τις συγκεκριμένεςκατά περίπτωση περιστάσεις, ενώ τέτοια δενσυντρέχει για μόνο το λόγο ότι η λύση της κοι-νωνίας δεν εξυπηρετεί έναν από τους κοινω-νούς ή προσκρούει στα συμφέροντα του (ΑΠ1034/2002, ΑΠ 1361/1996) ή όταν, προκειμένουπερί κοινωνών πρώην συζύγων ή τελούντων σεδιάσταση, η λύση της κοινωνίας θα έχει ως επα-κόλουθο ο ένας να μείνει χωρίς στέγη (ΑΠ219/1999, ΕφΑθ 6546/2008 ΤΝΠ Νόμος).

Στην προκειμένη υπόθεση η εναγομένη συ-νομολογεί τη συγκυριότητα των διαδίκων επίτου επικοίνου (οριζόντιας ιδιοκτησίας και χώρουστάθμευσης αυτοκινήτου) κατά τα αναφερόμε-να στην αγωγή ποσοστά εξ αδιαιρέτου, καθώςκαι τον τρόπο κτήσεως αυτού, περαιτέρω δεπρος απόκρουση της κρινόμενης αγωγής ισχυ-ρίζεται ότι (α) η διανεμητέα οριζόντια ιδιοκτη-σία-διαμέρισμα αγοράστηκε από τους διαδί-κους-εν διαστάσει συζύγους με σκοπό να χρησι-μοποιηθεί ως οικογενειακή στέγη -όπως καιπράγματι χρησιμοποιήθηκε μέχρι τον Μάρτιοτου έτους 2010, οπότε διασπάστηκε η έγγαμη

συμβίωσή τους- αποκλειομένου έτσι του δικαιώ-ματος των κοινωνών για λύση της κοινωνίας,ήδη δε της έχει παραχωρηθεί η αποκλειστικήχρήση της με την αναφερόμενη απόφαση τουΜονομελούς Πρωτοδικείου Πειραιά (διαδικασίαδιατροφών), η οποία δεν έχει καταστεί τελεσίδι-κη, καθόσον έχει προσβληθεί με έφεση από αμ-φότερους τους διαδίκους και κατά συνέπεια δενέχει εκλείψει ο προορισμός του κοινού πράγμα-τος και (β) η ένδικη αγωγή ασκείται κατά κατά-χρηση δικαιώματος διότι η διάσπαση της έγγα-μης συμβίωσης των διαδίκων οφείλεται σε απο-κλειστική υπαιτιότητα του ενάγοντος, η ίδιααδυνατεί να εργαστεί λόγω της ηλικίας της καιτων προβλημάτων υγείας που αντιμετωπίζει καιπου συνδέονται με τη διάσπαση της έγγαμηςσυμβίωσης και η διά πλειστηριασμού πώλησητου κοινού ακινήτου και μάλιστα πριν να κριθείτελεσίδικα η οριστική διάσπαση της έγγαμηςσυμβίωσης και να λυθεί αμετάκλητα ο γάμοςτους ζητείται από τον ενάγοντα από λόγους εκ-δίκησης και ειδικότερα λόγω της παραχώρησηςτης χρήσης της οικογενειακής στέγης στην ίδιααπό λόγους επιείκειας. Από τους ισχυρισμούςαυτούς ο πρώτος περί προορισμού του κοινούπράγματος προς εξυπηρέτηση διαρκούς σκοπούκαι δη της ενοίκησης των συζύγων αποτελεί έν-σταση κατ’ άρθ. 795 ΑΚ, πλην, όμως, είναι μη νό-μιμη και απορριπτέα, διότι, όπως συνομολογεί-ται, ήδη προ της ασκήσεως της ένδικης αγωγής(που κατατέθηκε στις 27.5.2011) και δη από αρ-χές Απριλίου 2010 οι διάδικοι σύζυγοι έπαυσαννα συμβιούν, επήλθε δε οριστική διάσπαση τηςέγγαμης συμβίωσής τους, γεγονός που επίσηςσυνομολογείται, ανεξαρτήτως του γεγονότοςαφενός μεν ότι η σχετική δικαστική απόφασηδεν έχει καταστεί τελεσίδικη και αφετέρου ότι ηχρήση της οικογενειακής στέγης έχει παραχω-ρηθεί δυνάμει οριστικής δικαστικής απόφασηςστην εναγομένη εν διαστάσει σύζυγο, κατά τααναλυτικά εκτιθέμενα στην προπαραταθείσαμείζονα σκέψη. Ομοίως μη νόμιμη και απορρι-πτέα είναι, κατά τις ανωτέρω νομικές σκέψεις,και η υποβληθείσα ένσταση καταχρηστικήςασκήσεως δικαιώματος, διότι τα επικαλούμενααπό την εναγομένη πραγματικά περιστατικά καιαληθή υποτιθέμενα δεν αρκούν για να καταστή-


σουν την άσκηση της ένδικης αγωγής διανομήςκαταχρηστική και ως εκ τούτου μη νόμιμη, ούτεμπορεί να θεωρηθεί καταχρηστική η λύση τηςκοινωνίας επειδή δεν εξυπηρετεί ή προσκρούειστα συμφέροντα της εναγομένης ή έχει σαν συ-νέπεια την απώλεια του ποσοστού συγκυριότη-τας και τη μεταβολή των οικονομικών όρων της,πολλώ δε μάλλον ενόψει της δυνατότητάς τηςνα λάβει μέρος στον πλειστηριασμό και να ανα-δειχθεί υπερθεματίστρια αποκτώντας την απο-κλειστική κυριότητα του επιδίκου (βλ. ΕφΠειρ805/1998 ΤΝΠ Νόμος). […]

ΜΟΝΟΜΕΛΟΥΣ ΠΡΩΤΟΔΙΚΕΙΟΥ ΠΕΙΡΑΙΑΥπ’ αριθ. 5721/2013

Εκουσία δικαιοδοσία. Άδεια αποποιήσεωςκληρονομίας για λογαριασμό ανήλικου τέ-κνου. Η αποποίηση πρέπει να αφορά τη συγκε-κριμένη επαγωγή και δεν μπορεί να είναι γενι-κή. Η κατά προσαύξηση μερίδα δεν συνιστάιδιαίτερη κληρονομική μερίδα και δεν επιδέχε-ται ιδιαίτερη αποποίηση. Προθεσμία. Αναστο-λή μέχρι την έκδοση της απόφασης επί τηςκρινόμενης αιτήσεως. Οι αιτούντες ως ασκού-ντες την γονική μέριμνα της ανήλικης ζητούνάδεια του δικαστηρίου για γενική αποποίησηκαι για αποποίηση της κατά προσαύξηση μερί-δας από την κληρονομιά του παππού της.Έχουν ήδη αποποιηθεί η μητέρα και τα αδέλ-φια της ανήλικης προσαυξάνοντας την κληρο-νομική της μερίδα. Υπήρχε οφειλή περίπου 19χιλιάδων ευρώ και είχε στην κυριότητά του το1/6 σε αρκετά μικρά ακίνητα η αντικειμενικήαξία των οποία ως προς το ποσοστό του ανερ-χόταν στο ποσό των 35.000 ευρώ. Έχουν απο-ποιηθεί όλοι οι προηγούμενοι κληρονόμοι. Δε-κτή η αίτηση κατά το μέρος που ζητείται ηαποποίηση της κληρονομιάς λόγω της εξ αδια-θέτου διαδοχής. Απορρίπτεται το αίτημα γιαγενική αποποίηση και για ιδιαίτερη αποποίησηλόγω προσαύξησης της μερίδας.

Από τον συνδυασμό των διατάξεων των άρθρων1710, 1711, 1846, 1847, 1848, 1854 και 1856 ΑΚ

συνάγονται τα ακόλουθα: α) κατά τον χρόνο τουθανάτου προσώπου η περιουσία του επάγεταιαυτοδικαίως στους κληρονόμους του, οι οποίοιμπορούν να την αποποιηθούν μέσα σε προθε-σμία τεσσάρων μηνών, που αρχίζει από τότε πουέμαθαν την επαγωγή και το λόγο της, β) η απο-ποίηση αυτή γίνεται με δήλωση στη γραμματείατου δικαστηρίου της κληρονομιάς (άρθρο 812ΚΠολΔ), γ) αν ο κληρονόμος αποποιηθεί την κλη-ρονομιά, η επαγωγή σε εκείνον που αποποιήθη-κε θεωρείται ότι δεν έγινε και στην περίπτωσηαυτή επάγεται σε εκείνον που θα είχε κληθεί, αναυτός που αποποιήθηκε δεν ζούσε κατά το χρό-νο θανάτου του κληρονομουμένου. Στην τελευ-ταία αυτή περίπτωση η προθεσμία των τεσσάρωνμηνών αρχίζει από την γνώση της αποποίησηςτου προηγούμενου και της εξαιτίας αυτής κλή-σης του κληρονόμου. Η προθεσμία της αποποίη-σης τρέχει, εφόσον ο νόμος δεν διακρίνει, καικατά προσώπων ανίκανων προς δικαιοπραξία,όμως αυτή αναστέλλεται, κατά την ρητή διατύ-πωση του άρθρου 1847 παρ. 3 ΑΚ, για τους ίδι-ους λόγους που αναστέλλεται και η παραγραφήμε ανάλογη εφαρμογή των διατάξεων των άρ-θρων 255 και 258 ΑΚ. Εξάλλου, όπως προκύπτειαπό τις διατάξεις των άρθρων 1526, 1625 περ. 1ΑΚ και 797 ΚΠολΔ, για την αποποίηση κληρονο-μίας για λογαριασμό ανηλίκου, πρέπει να υπο-βληθεί στο αρμόδιο Δικαστήριο αίτηση από τουςασκούντες την γονική αυτού μέριμνα γονείς καινα χορηγηθεί η σχετική άδεια. Κατά τον χρόνοτούτο, δηλαδή από την υποβολή της αίτησης γιατην παροχή άδειας για αποποίηση κληρονομίας,που γίνεται για λογαριασμό ανηλίκου και μέχριτην δημοσίευση της σχετικής απόφασης ανα-στέλλεται, κατ’ άρθρο 255 εδ. α΄ ΑΚ, η προθε-σμία προς αποποίηση λόγω ανωτέρας βίας,αφού η αποποίηση της κληρονομίας που θα γίνειαπό τους ασκούντες την γονική μέριμνα γονείς,εξαρτάται από γεγονός που δεν μπορεί να απο-τραπεί ακόμη, και με την λήψη μέτρων άκραςεπιμέλειας και δη από την παροχή άδειας εκ μέ-ρους του δικαστηρίου (Βλ. ΑΠ 338/2004 ΤΝΠNOMOS). Περαιτέρω, τα γεγονότα της γνώσηςτης επαγωγής με την έννοια της βάσιμης πληρο-φόρησης της ύπαρξης των πραγματικών και νο-μικών προϋποθέσεων, η συνδρομή των οποίων


επιφέρει την αυτοδίκαιη κτήση της κληρονομίαςκαι, αθροιστικά, του λόγου της επαγωγής -δηλα-δή της κλήσης εκ διαθήκης ή εκ του νόμου ως εξαδιαθέτου κληρονόμος- ερευνώνται αν συντρέ-χουν στο πρόσωπο του εκπροσωπούντος τονανίκανο. Τέλος, αντικείμενο της αποποίησης εί-ναι η επαγωγή της κληρονομιάς από ορισμένολόγο, η δε αποποίηση πρέπει να αφορά την συ-γκεκριμένη επαγωγή, να μην είναι δηλαδή γενι-κή (Βλ. Γεωργιάδη Απόστολου, Κληρονομικό Δί-καιο, Εκδόσεις Σάκκουλα 2010, § 39, σελ. 661),ενώ κατά την άποψη που υιοθετεί το παρόν Δικα-στήριο, η κατά προσαύξηση μερίδα δεν συνιστάιδιαίτερη κληρονομική μερίδα και δεν έχει αυτο-τέλεια σε σχέση με την αρχική μερίδα του ωφε-λούμενου, με βασική συνέπεια αυτή να μην επι-δέχεται ιδιαίτερη αποποίηση, αλλά τυχόν απο-ποίηση της αρχικής μερίδας να ενεργεί και γιααυτήν (Βλ. Γεωργιάδη Απόστολου, ό.π., § 30 σελ.482). Στην προκείμενη περίπτωση, οι αιτούντεςμε την κρινόμενη αίτησή τους και υπό την ιδιότη-τά τους ως ασκούντες από κοινού τη γονική μέ-ριμνα της ανήλικης θυγατέρας τους..., ζητούν,κατ’ εκτίμηση του αιτήματός τους, να τους παρα-σχεθεί από το Δικαστήριο η άδεια να προβούνγια λογαριασμό της σε γενική αποποίηση ωςπρος κάθε λόγο επαγωγής, καθώς και ως προςκάθε κατά προσαύξηση μερίδα της κληρονομίαςτου... πατέρα της πρώτης των αιτούντων καιπάππου της ανήλικης από την μητρική γραμμή, οοποίος απεβίωσε την 19-10-2012 δίχως να αφή-σει διαθήκη, για τον λόγο ότι η άδεια αυτή είναιαναγκαία και ωφέλιμη για την διοίκηση της περι-ουσίας της ανήλικης. Με αυτό το περιεχόμενοκαι αίτημα, η κρινόμενη αίτηση αρμόδια καθ’ύλην και κατά τόπο (άρθρα 740 παρ. 1 ΚΠολΔόπως ίσχυε κατά τον χρόνο άσκησης της αίτη-σης, 797 ΚΠολΔ και 56 παρ. 1 εδ. α΄ ΑΚ) εισάγε-ται για να συζητηθεί ενώπιον αυτού του Δικαστη-ρίου, κατά την διαδικασία της εκούσιας δικαιοδο-σίας (άρθρα 739 έως 781 ΚΠολΔ). Η αίτηση είναινόμιμη, στηριζόμενη στις διατάξεις των άρθρων127 (εξ αντιδ.), 130, 1510 παρ. 1, 1511, 1526,1528, 1625 αρ. 1, 1630, 1710, 1846, 1847 παρ. 1εδ. α΄ και παρ. 3 σε συνδ. με 214 και 255, 1813,1856 ΑΚ και 62, 64 αρ. 1 ΚΠολΔ, μόνο κατά τοσκέλος που ζητείται με αυτήν η άδεια για απο-

ποίηση με λόγο επαγωγής την εξ αδιαθέτου δια-δοχή, καθώς οι αιτούντες εκθέτουν ότι ο κληρο-νομούμενος δεν άφησε διαθήκη κατά τον χρόνοθανάτου του, η δε αποποίηση δεν δύναται να εί-ναι γενική, σύμφωνα με την νομική σκέψη πουπροηγήθηκε. Εξάλλου, μη νόμιμο είναι και το αί-τημα να χορηγηθεί άδεια για αποποίηση ως προςτην κατά προσαύξηση μερίδα που τυχόν θα πε-ριέλθει στην ανήλικη, καθώς αυτή δεν επιδέχεταιιδιαίτερη αποποίηση, σύμφωνα με την νομικήσκέψη που προηγήθηκε. Συνεπώς, με δεδομένοότι έχει τηρηθεί η προβλεπόμενη στο άρθρο 748παρ. 2 και 4 ΚΠολΔ προδικασία, με την νομότυπηκαι εμπρόθεσμη επίδοση αντιγράφου της αίτη-σης στον Εισαγγελέα Πρωτοδικών Πειραιώς (Βλ.την υπ’ αριθμ. 9720 Γ΄/27-02-2013 έκθεση επίδο-σης του δικαστικού επιμελητή στο ΠρωτοδικείοΠειραιώς, Α. Δ.), πρέπει η κρινόμενη αίτηση κατάτο σκέλος που κρίθηκε νόμιμη να ερευνηθεί πε-ραιτέρω και ως προς την ουσιαστική της βασιμό-τητα.

Από την ένορκη εξέταση στο ακροατήριο τηςμάρτυρα των αιτούντων, η οποία περιέχεται σταταυτάριθμα με την παρούσα απόφαση πρακτικάδημόσιας συνεδρίασης αυτού του Δικαστηρίουκαι από όλα τα έγγραφα που οι αιτούντες νόμι-μα προσκομίζουν με επίκληση, μερικά από ταοποία μνημονεύονται ειδικότερα στη συνέχεια,χωρίς, ωστόσο, να παραλείπεται κανένα κατάτην ουσιαστική εκτίμηση της υπόθεσης, αποδει-κνύονται τα ακόλουθα πραγματικά περιστατικά:Οι αιτούντες ασκούν από κοινού την γονική μέ-ριμνα της ανήλικης θυγατέρας τους... η οποίαγεννήθηκε την 11-10-1996. Την 19-10-2012 απε-βίωσε στον Πειραιά ο... (Βλ. την υπ’ αριθμ.297/2012 ληξιαρχική πράξη θανάτου, η οποίασυντάχθηκε από την Ληξίαρχο της ΔημοτικήςΕνότητας Σαλαμίνας... και καταχωρήθηκε στονΤόμο 4ο, Έτους 2012), χωρίς να αφήσει διαθήκη(βλ. το υπ’ αριθμ. 708/31-01-2013 πιστοποιητικόμη δημοσίευσης διαθήκης, το οποίο συντάχθηκεαπό την Γραμματέα αυτού του Πρωτοδικείου, Β.Σ.). Ο θανών κατέλιπε κατά τον χρόνο θανάτουτου ως μόνους πλησιέστερους συγγενείς και εξαδιαθέτου κληρονόμους του, την σύζυγό τουαπό τον δεύτερο γάμο του..., τα ανήλικα τέκνατους: α) ..., β) ..., γ) ..., καθώς και τα ενήλικα τέ-


κνα του από τον πρώτο γάμο του με την...: α) ...(πρώτη των αιτούντων), και β) ... (Βλ. το υπ’αριθμ. πρωτ. 33395/29-11-2012 πιστοποιητικόπλησιέστερων συγγενών του Γραφείου Δημοτο-λογίου Δήμου Σαλαμίνος). Η πρώτη των αιτού-ντων - θυγατέρα του θανόντος αποποιήθηκε νό-μιμα και εμπρόθεσμα την επαχθείσα σε αυτήνκληρονομιά (Βλ. την υπ’ αριθμ. πρωτ. ..../31-10-2012 δήλωση αποποίησης κληρονομιάς ενώπιοντου Γραμματέα αυτού του Πρωτοδικείου). Μετάτην ως άνω αποποίηση, η επαγωγή της κληρο-νομίας προς αυτήν θεωρείται ως μη γενομένη,επήλθε διαδοχή κατά ρίζες και η κληρονομικήτης μερίδα επήχθη στα τέκνα της..., ... και... (Βλ.το υπ’ αριθμ. πρωτ. 69529/30-11-2012 πιστοποι-ητικό οικογενειακής κατάστασης του ΤμήματοςΈκδοσης Πιστοποιητικών Δήμου Πειραιά).Ωστόσο, με δεδομένο ότι τα παραπάνω ενήλικατέκνα των αιτούντων... και..., αποποιήθηκαν νό-μιμα και εμπρόθεσμα την επαχθείσα σε αυτούςκληρονομική μερίδα της πρώτης των αιτούντωνστην οποία υπεισήλθαν με την διαδοχή κατά ρί-ζες (Βλ. την υπ’ αριθμ. πρωτ. .../20-12-2012 δή-λωση αποποίησης κληρονομιάς ενώπιον τουΓραμματέα αυτού του Πρωτοδικείου), η κληρο-νομική μερίδα τους περιήλθε στην ομόρριζηανήλικη αδελφή τους. Η ανήλικη θυγατέρα τωναιτούντων στερείται την αναγκαία δικαιοπρακτι-κή ικανότητα προκειμένου να αποποιηθεί τηνεπαχθείσα σε αυτήν κληρονομιά, η προθεσμίααποποίησης της οποίας ξεκίνησε την επομένητης ημερομηνίας αποποίησης από την μητέρατης (01-11-2012) και έχει ανασταλεί ήδη απότην 21-02-2013 (ημεροχρονολογία κατάθεσηςτης κρινόμενης αίτησης) και μέχρι την έκδοσηοριστικής αποφάσεως επ’ αυτής, καθώς χωρίςτην άδεια του Δικαστηρίου δεν δύνανται να τηναποποιηθούν για λογαριασμό της οι αιτούντεςγονείς της, που ασκούν από κοινού την γονικήαυτής μέριμνα, η γνώση δε περί της επαγωγής(θάνατος του πάππου της) και του λόγου αυτής(αφενός η συγγενική της σχέση με τον αποβιώ-σαντα, αφετέρου η επακολουθήσασα αποποίη-ση της μητέρας της), κρίνεται στο πρόσωπο τωννομίμων αντιπροσώπων της, ήτοι των αιτούντωνγονέων της. Εξάλλου, αποδείχθηκε ότι η κληρο-νομιά του αποβιώσαντος εμφανίζει παθητικό, το

οποίο ανέρχεται στο συνολικό ποσό των19.414,33 ευρώ και συνίσταται: α) σε οφειλήπρος την ΔΟΥ Σαλαμίνας ποσού 916,22 ευρώ(Βλ. την υπ’ αριθμ. πρωτ. 1281/04-02-2013 βε-βαίωση της ΔΟΥ Σαλαμίνας), β) σε οφειλή προςτην Τράπεζα..., από σύμβαση δανείου δυνάμειτης υπ’ αριθμ. ... σύμβασης ύψους 7.500 με χρε-ωστικό υπόλοιπο ποσού 8.898,04 ευρώ, γ) σεοφειλή προς την παραπάνω Τράπεζα από σύμ-βαση δανείου δυνάμει της υπ’ αριθμ. ... σύμβα-σης ύψους 1.500 με χρεωστικό υπόλοιπο ποσού2.668,58 ευρώ, δ) σε οφειλή προς την παραπά-νω Τράπεζα από σύμβαση χορήγησης της υπ’αριθμ. ... πιστωτικής κάρτας... με χρεωστικόυπόλοιπο ποσού 5.406,90 ευρώ και, ε) σε οφει-λή προς την παραπάνω Τράπεζα από σύμβασηχορήγησης της υπ’ αριθμ. ... πιστωτικής κάρ-τας... με χρεωστικό υπόλοιπο ποσού 1.524,59ευρώ (για τις υπό στοιχ. β-ε οφειλές βλ. την από04-03-2013 και υπ’ αριθμ. πρωτ. ... ενημέρωσηοφειλής, η οποία εκδόθηκε από την Υποδιεύθυν-ση Υποστήριξης Τραπεζικών Εργασιών της πα-ραπάνω Τράπεζας). Περαιτέρω, αποδείχθηκε ότιο θανών κατά τον χρόνο θανάτου του ήταν συ-γκύριος κατά ποσοστό 1/6 εξ αδιαιρέτου σταακόλουθα ακίνητα σε οικοδομή που ανεγέρθηκετο έτος 1985, επί της οδού..., αριθμ. ... στην νή-σο Κω νομού Δωδεκανήσων: α) ένα ακίνητο ισο-γείου επιφάνειας 25 τ.μ., β) ένα ακίνητο ισογεί-ου επιφάνειας 28 τ.μ., γ) ένα ακίνητο 1ου ορό-φου επιφάνειας 52 τ.μ., γ) ένα δώμα 5ου ορό-φου επιφάνειας 12 τ.μ.. Επίσης, ο θανών κατάτον χρόνο θανάτου του ήταν συγκύριος σε πο-σοστό 1/6 εξ αδιαιρέτου σε ένα ακίνητο ισογεί-ου επί της οδού..., αριθμ. ... στην νήσο Κω νομούΔωδεκανήσων. Περαιτέρω, ο θανών ήταν συ-γκύριος κατά το προαναφερόμενο ποσοστό, σεένα ακίνητο επιφάνειας 54 τμ στον 2ο όροφο οι-κοδομής επί της οδού..., αριθμ. ... στον ΔήμοΠειραιώς, καθώς και σε ένα οικόπεδο έκτασης250 τ.μ. στη θέση... στην Σαλαμίνα Αττικής (ωςπρος το ποσοστό συγκυριότητας του αποβιώσα-ντος στα παραπάνω ακίνητα βλ. τα υπ’ αριθμ. 8και 9 πιστοποιητικά για το κληρονομικό δικαίω-μά του, τα οποία εκδόθηκαν από την Γραμματέατου Πρωτοδικείου Κω δυνάμει της υπ’ αριθμ.115/2004 απόφασης του Μονομελούς Πρωτοδι-


κείου Κω, βλ. επίσης προσκομιζόμενα αντίγρα-φα μερίδας του Κτηματολογικού ΓραφείουΚω/Λέρου σε συνδυασμό με το με ημεροχρονο-λογία έκδοσης 08-06- 2012 προσκομιζόμενο εκ-καθαριστικό σημείωμα ενιαίου τέλους ακινή-των). Λαμβάνοντας υπόψη την αντικειμενικήαξία του ποσοστού συνιδιοκτησίας του αποβιώ-σαντος στα παραπάνω ακίνητα, η οποία δενυπερβαίνει το ποσό των 35.000 ευρώ (βλ. προ-σκομιζόμενα φύλλα υπολογισμού αξίας ακινή-του), την εμπορική τους αξία, η οποία υπολείπε-ται σε σημαντικό βαθμό της αντικειμενικής, σεσυνδυασμό με το γεγονός ότι τα παραπάνω πε-ριουσιακά στοιχεία δεν μπορούν ευχερώς ναρευστοποιηθούν, καθώς, σύμφωνα με την κατά-θεση της μάρτυρα στο ακροατήριο εκκρεμούνδικαστικές διαμάχες μεταξύ των συγκυρίων, κα-θίσταται σαφές ότι τα παραπάνω περιουσιακάστοιχεία δεν επαρκούν για να καλύψουν το πα-θητικό της κληρονομιάς. Προκύπτει, συνεπώς,ότι καθίσταται εξαιρετικά δυσχερής η εκποίησητων παραπάνω περιουσιακών στοιχείων, η οποίαακόμη και αν επιτευχθεί, δεν επαρκεί για να κα-λυφθεί το παθητικό της κληρονομίας. Η κρίσηαυτή του Δικαστηρίου ενισχύεται από το γεγο-νός ότι, εκτός από την πρώτη των αιτούντων...,προέβησαν σε δήλωση αποποίησης κληρονο-μιάς και όλοι οι λοιποί εξ αδιαθέτου κληρονόμοιτου αποβιώσαντος στην πρώτη τάξη. Ειδικότε-ρα, την επαχθείσα σε αυτούς κληρονομιά απο-ποιήθηκαν η σύζυγος του αποβιώσαντος... (Βλτην υπ’ αριθμ. .../23-01-2013 δήλωση αποποίη-σης κληρονομίας ενώπιον του Γραμματέα αυτούτου Πρωτοδικείου), ο ενήλικος υιός του από τονπρώτο του γάμο... (Βλ. την υπ’ αριθμ. 118/2013απόφαση του Μονομελούς Πρωτοδικείου Αλε-ξανδρούπολης, από την οποία προκύπτει ότι αυ-τός αποποιήθηκε δυνάμει της υπ’ αριθμ. .../03-11-2012 δήλωσης αποποίησης κληρονομίαςενώπιον του Γραμματέα αυτού του Πρωτοδικεί-ου), ενώ εκκρεμούν δηλώσεις αποποίησης καιγια λογαριασμό των ανηλίκων τέκνων του απο-βιώσαντος, καθώς έχει ήδη εκδοθεί η υπ’ αριθμ.8/2013 απόφαση του Ειρηνοδικείου Σαλαμίνας,η οποία παρέχει την άδεια στην μητέρα να προ-βεί σε δήλωση αποποίησης για λογαριασμό τωνανήλικων τέκνων της..., ... και... . Συνεπώς, η

αποδοχή της επαχθείσας κληρονομίας στην πα-ραπάνω ανήλικη, ακόμα και με το ευεργέτηματης απογραφής, κρίνεται άσκοπη και μη συνά-δουσα προς το συμφέρον της, με αποτέλεσμανα συντρέχει περίπτωση προφανούς ωφέλειάςτης, αν παρασχεθεί η άδεια στους αιτούντες γο-νείς της να την αποποιηθούν για λογαριασμότης. Πρέπει, επομένως, η κρινόμενη αίτηση ναγίνει δεκτή και ως ουσιαστικά βάσιμη, σύμφωναμε όσα ειδικότερα ορίζονται στο διατακτικό. […]

ΜΟΝΟΜΕΛΟΥΣ ΠΡΩΤΟΔΙΚΕΙΟΥ ΠΑΤΡΩΝ Υπ’ αριθ. 23/2013

Κτηματολόγιο. Αγωγή για αναγνώριση κυριό-τητας σε ακίνητο και για διόρθωση ανακρι-βούς εγγραφής στα κτηματολογικά βιβλία.Ερημοδικία εναγομένου. Τεκμήριο ομολογίας.(Δέχεται την αγωγή).

Από τον συνδυασμό των διατάξεων του άρθρου271 του ΚΠολΔ, όπως αυτές αντικαταστάθηκαναπό το άρθρο 29 του ν. 3994/25.7.2011, οι διατά-ξεις του οποίου ισχύουν εν προκειμένω σύμφω-να με τη μεταβατική διάταξη του άρθρου 72 § 2του ως άνω Νόμου, κατά την οποία αν η δίκη εί-ναι εκκρεμής στον πρώτο βαθμό, οι διαδικαστι-κές πράξεις ρυθμίζονται από τις διατάξεις τουνόμου αυτού), προκύπτει ότι αν δεν εμφανιστείο εναγόμενος στη συζήτηση, κατά την οποία ηυπόθεση εκφωνήθηκε από τη σειρά του πινακί-ου, δικάζεται ερήμην (άρθρο 271 § 1 και § 2 εδβ΄ ΚΠολΔ) υπό την προϋπόθεση ότι η αγωγή καιη κλήση για συζήτηση επιδόθηκαν σε αυτόν νό-μιμα και εμπρόθεσμα (αφού στην αντίθετη περί-πτωση, θα πρέπει να κηρυχθεί απαράδεκτη η συ-ζήτηση), κατά δε τη διάταξη του άρθρου 271 § 3ΚΠολΔ, σε περίπτωση ερημοδικίας του εναγο-μένου, οι πραγματικοί ισχυρισμοί του ενάγο-ντος, που περιέχονται στην αγωγή, θεωρούνταιομολογημένοι, εκτός αν πρόκειται για γεγονόταγια τα οποία δεν επιτρέπεται ομολογία και ηαγωγή γίνεται δεκτή, εφόσον κρίνεται νομικάβάσιμη και δεν υπάρχει ένσταση που εξετάζεταιαυτεπαγγέλτως. [...].

Από το συνδυασμό των διατάξεων των άρ-


θρων 1 § 2 εδ. α΄ και 3, 6 § 1 και 2, 7 § 3 και 7α §1 περ. α΄ εδ. α΄ και β΄ του ν. 2664/1998, όπωςισχύει, προκύπτει ότι:

α) στο Κτηματολόγιο καταχωρούνται νομικέςκαι τεχνικές πληροφορίες που αποσκοπούνστον ακριβή καθορισμό των ορίων των ακινήτωνκαι στη δημοσιότητα των εγγραπτέων στα κτη-ματολογικά βιβλία δικαιωμάτων και βαρών, μετρόπο που διασφαλίζει τη δημόσια πίστη, προ-στατεύοντας κάθε καλόπιστο συναλλασσόμενοπου στηρίζεται στις κτηματολογικές εγγραφές,

β) από την έναρξη ισχύος του Κτηματολογίουσε καθεμία από τις κατά το ν. 2308/1995 κτημα-τογραφηθείσες περιοχές αντικαθίσταται το υφι-στάμενο έως τότε στις περιοχές αυτές σύστημαμεταγραφών και υποθηκών. Η ημερομηνία έναρ-ξης ισχύος του ορίζεται για καθεμία από τις κτη-ματογραφηθείσες περιοχές με απόφαση τουΟργανισμού Κτηματολογίου και Χαρτογραφήσε-ων Ελλάδος (ΟΚΧΕ), αμέσως μετά την ολοκλή-ρωση των πρώτων εγγραφών στα κτηματολογι-κά βιβλία και την τήρηση των προβλεπόμενωνστη διάταξη αυτή διατυπώσεων,

γ) πρώτες εγγραφές είναι εκείνες που κατα-χωρούνται ως αρχικές εγγραφές στο κτηματο-λογικό βιβλίο, κατά μεταφορά από τους κτημα-τολογικούς πίνακες,

δ) οι πρώτες εγγραφές, επί των οποίων στη-ρίζεται κάθε μεταγενέστερη εγγραφή, αποτε-λούν πράξη δημόσιας αρχής με διαπιστωτικόχαρακτήρα των υφισταμένων, κατά το χρόνοέναρξης του Κτηματολογίου σε μία περιοχή,εμπράγματων δικαιωμάτων, που μετά την ορι-στικοποίησή τους παράγουν αμάχητο τεκμήριοακριβείας,

ε) σε περίπτωση ανακριβούς πρώτης εγγρα-φής στα κτηματολογικά βιβλία, αναφορικά με τοδικαιούχο κυριότητας ενός ακινήτου, μπορεί,όποιος έχει έννομο συμφέρον (ο πραγματικόςκύριος, ο καθολικός ή ειδικός διάδοχος αυτού, οδανειστής του κ.λπ.), να ζητήσει με αγωγή, πουαπευθύνεται ενώπιόν του κατά τις γενικές δια-τάξεις αρμοδίου καθ’ ύλην και κατά τόπο (Μονο-μελούς ή Πολυμελούς) Πρωτοδικείου, την ανα-γνώριση του προσβαλλόμενου με την ανακριβήεγγραφή δικαιώματος και τη διόρθωση της πρώ-της εγγραφής. Η αγωγή αυτή στρέφεται κατά

του (ανακριβώς) αναγραφομένου στο κτηματο-λογικό φύλλο ως δικαιούχου κυριότητας τουεπιδίκου ακινήτου ή των καθολικών του διαδό-χων και σε περίπτωση μεταβίβασης του επιδίκουκαι κατά του ειδικού διαδόχου, δημιουργείται δεεκ του νόμου (άρθρο 6 § 2 εδ. δ΄ και ε΄ του ν.2664/ 1998) σχέση αναγκαστικής ομοδικίας με-ταξύ των εναγομένων, καθολικών και ειδικώνδιαδόχων, διότι προβλέπεται η υποχρεωτική κοι-νή παθητική νομιμοποίησή τους. Περαιτέρω, ηεν λόγω αγωγή πρέπει να ασκηθεί εντός απο-κλειστικής προθεσμίας 8 ετών, ή 10 ετών ανενάγων είναι το Ελληνικό Δημόσιο ή μόνιμοςκάτοικος εξωτερικού, αρχομένης από τη δημο-σίευση στην Εφημερίδα της Κυβερνήσεως τηςπρορρηθείσης αποφάσεως του ΟΚΧΕ, δικάζεταικατά την τακτική διαδικασία και κοινοποιείται μεποινή απαραδέκτου της συζητήσεώς της στονΠροϊστάμενο του οικείου Κτηματολογικού Γρα-φείου. Επίσης, κατά τις § 1 περ. ιβ΄ και 5 του άρ-θρου 12 και 2 εδ. 4 του άρθρου 13 του ιδίου νό-μου, σε συνδυασμό με το άρθρο 220 του ΚΠολΔ,η σχετική αγωγή πρέπει να καταχωρείται στο οι-κείο κτηματολογικό φύλλο μέσα σε προθεσμία,κατ’ ανώτατο όριο, τριάντα (30) ημερών από τηνκατάθεσή της, αλλιώς απορρίπτεται ως απαρά-δεκτη,

στ) οι πρώτες εγγραφές, των οποίων δεν αμ-φισβητήθηκε η ακρίβεια δικαστικά εντός τηςπρορρηθείσης αποκλειστικής προθεσμίας, καθί-στανται άμεσα οριστικές και παράγουν αμάχητοτεκμήριο ακριβείας υπέρ των αναγραφομένωνως δικαιούχων κυριότητας, ενώ σε περίπτωσηδικαστικής τους αμφισβήτησης, οριστικοποιού-νται μόλις καταστεί αμετάκλητη η δικαστικήαπόφαση που απορρίπτει την αγωγή, αν αντίθε-τα, γίνει ολικά ή μερικά δεκτή η ασκηθείσα αγω-γή, μόλις καταστεί αμετάκλητη η σχετικώς εκ-δοθείσα απόφαση, διορθώνονται αντίστοιχα οιπρώτες εγγραφές και έκτοτε παράγουν αμάχη-το τεκμήριο ακριβείας.

[...] Η αγωγή παραδεκτά και αρμόδια εισάγε-ται ενώπιον του Δικαστηρίου τούτου (άρθρα 1στοιχ. α΄, 2, 3§1, 9 εδ. α΄, β΄, 10, 11 αρ. 1, 12 §1, 13, 14 § 2, 18 § 1, 29 ΚΠολΔ, 6 § 2 εδ. α΄ ν.2664/1998) προκειμένου να εκδικασθεί κατά τηντακτική διαδικασία (άρθρα 215 επ. ΚΠολΔ σε


συνδυασμό με το άρθρο 17 § 4 εδ. α΄ ν.2664/1998). Επιπλέον, για το παραδεκτό της συ-ζητήσεώς της αντίγραφο της αγωγής καταχω-ρήθηκε νόμιμα και εμπρόθεσμα, ήτοι μέσα σετριάντα μέρες από την κατάθεσή της (6.6.2012),στο τηρούμενο κτηματολογικό φύλλο του ακινή-του, κατ’ άρθρο 220 § 1 του ΚΠολΔ σε συνδυα-σμό με το άρθρο 12 § 5 του ν. 2664/1998 (βλ. τουπ’ αριθ. πρωτ. 4687/28.6. 2012 πιστοποιητικόκαταχώρησης εγγραπτέας πράξης του Κτηματο-λογικού Γραφείου Πατρών). Περαιτέρω, δεναπαιτείται να τηρηθεί η προδικασία με την ανα-κοίνωση της δίκης εντός δέκα (10) ημερών απότην κατάθεση του δικογράφου στο Ελληνικό Δη-μόσιο και στον Προϊστάμενο του Κτηματολογι-κού Γραφείου Πατρών καθότι το άρθρο 6 §§ 2, 3του ν. 2664/1998, όπως αντικαταστάθηκε με την§ 1 του άρθρου 24 ν. 3983/2011, δεν προβλέπειπλέον τέτοιου είδους προδικασία. Επίσης, ηαγωγή ασκήθηκε εμπρόθεσμα, εντός της δεκαε-τούς προθεσμίας του άρθρ. 6 § 2 του ν. 2664/1998, καθότι σύμφωνα με τη σχετική απόφασητου ΔΣ του ΟΚΧΕ, ορίστηκε ημερομηνία έναρ-ξης του Κτηματολογίου στην περιοχή Πατρών,του Νομού Αχαΐας, όπου βρίσκεται το επίδικοακίνητο, η 29η.3.2004 (ΦΕΚ Β΄ 535/29.3.2004).Επιπλέον, είναι ορισμένη (άρθρο 216 ΚΠολΔ)καθότι το πιο πάνω ακίνητο, περιγράφεται, σεσχέση με το όλο ακίνητο, στο αγωγικό δικόγρα-φο, κατά είδος, θέση, έκταση, όρια, πλευρικέςδιαστάσεις και προσανατολισμό, κατονομάζο-νται δε στο ίδιο δικόγραφο και οι ιδιοκτήτες τωνόμορων ακινήτων, εξατομικεύεται πλήρως ώστεκαμιά αμφιβολία να μην υπάρχει ως προς τηνταυτότητά του. Εξάλλου, η μη ενσωμάτωση το-πογραφικού διαγράμματος στο αγωγικό δικό-γραφο δεν επέφερε σύγχυση ως προς την ταυ-τότητα του επίδικου εδαφικού τμήματος αφού,όπως ήδη ειπώθηκε, η περιγραφή τόσον του τε-λευταίου, όσον και του μεγαλύτερου ακινήτουτων εναγομένων είναι πλήρης και ακριβής (ΑΠ2002/2006, ΤΝΠ ΝΟΜΟΣ, ΕφΔ 848/2009, ΤΝΠΝΟΜΟΣ, ΕφΠατ 892/2009, ΤΝΠ ΝΟΜΟΣ). Περαι-τέρω, είναι νόμιμη, στηριζόμενη στις διατάξειςτων άρθρων 6 §§ 2, 3 ν. 2664/1998, όπως αντικα-ταστάθηκε από το άρθρο 2 § 3 του ν. 3127/ 2003,7 περ. α΄ και 9§1 του ν. 2664/1998, 361, 1045

ΑΚ, 68, 70, 74, 176, 191 § 2 και 218 ΚΠολΔ. Πρέ-πει, επομένως, να ερευνηθεί περαιτέρω για νακριθεί αν είναι βάσιμη και από ουσιαστική άπο-ψη, δεδομένου ότι απαιτείται πλέον η καταβολήαπό την ενάγουσα του τέλους δικαστικού ενσή-μου με τις νόμιμες επ’ αυτού επιβαρύνσεις υπέρτρίτων και για τις αναγνωριστικές αγωγές, διότισύμφωνα με το άρθρο 70 σε συνδυασμό με τοάρθρο 72 § 14 του ν. 3994/25.7.2011, στην κατα-βολή δικαστικού ενσήμου υπόκεινται πλέον καιοι αναγνωριστικές αγωγές, όσες έχουν ασκηθεί(κατάθεση και επίδοση του δικογράφου για τηνολοκλήρωση της άσκησης της αγωγής) μετά τηνέναρξη ισχύος του προαναφερόμενου νόμου,δηλαδή μετά την 25η.7.2011 (βλ. τα προσκομι-ζόμενα υπ’ αριθ. 141068, 283931 Σειράς Α΄ δι-καστικά ένσημα (αγωγόσημο) με τις νόμιμες επ’αυτού επιβαρύνσεις υπέρ τρίτων, μετά των επι-κολληθέντων κινητών ενσήμων υπέρ του Τ.Ν.,καθώς και το αριθ. πρωτ. 18315/18.12.2012 δι-πλότυπο της Γ΄ ΔΟΥ Πατρών).

Από την ερημοδικία των εναγομένων συνά-γεται τεκμήριο περί ομολογίας απ’ αυτούς τωνπραγματικών περιστατικών που συγκροτούν τηνιστορική βάση της αγωγής και είναι δεκτικά ομο-λογίας, ήτοι της ύπαρξης των στοιχείων ταοποία προσπορίζουν στην ενάγουσα το υπόαναγνώριση δικαίωμα, καθώς και των πραγματι-κών περιστατικών που θεμελιώνουν το έννομοσυμφέρον της ενάγουσας. Σημειώνεται ότι ταπεριστατικά τα οποία θεμελιώνουν τη βάση τηςαγωγής αυτής, ήτοι ότι το επίδικο ακίνητο φέρε-ται εγγεγραμμένο στα Κτηματολογικά βιβλίαυπέρ των εναγομένων ως κυρίων, καθώς και ηνομική φύση του ακινήτου, αποδεικνύονται μό-νο διά της προσαγωγής αντιγράφου του κτημα-τολογικού τίτλου, όπως άλλωστε έχει προσκομι-στεί εν προκειμένω με επίκληση... (βλ. προσκο-μιζόμενο κτηματολογικό φύλλο και απόσπα-σμα), καθόσον είναι εξηρημένα από την (δικα-στική ή εξώδικη) ομολογία (ΕφΔ 287/1991ΕλλΔνη 33 [1992].1268). Αφού λοιπόν, δενυπάρχει κάποια ένσταση που να εξετάζεται αυ-τεπαγγέλτως από το Δικαστήριο, πρέπει να γίνειδεκτή η αγωγή, ως βάσιμη και από ουσιαστικήάποψη (άρθρα 271 § 3 και 352 § 1 ΚΠολΔ) διότι,εφόσον οι εναγόμενοι ερημοδικούν, αποδει-


κνύονται πλήρως οι πραγματικοί ισχυρισμοί πουπεριέχονται στο δικόγραφό της, δεδομένου ότιθεωρούνται ως ομολογημένοι εκ μέρους τωνερημοδικαζομένων εναγομένων.

Κατ’ ακολουθίαν των ανωτέρω, η υπό κρίσηαγωγή πρέπει να γίνει δεκτή ως κατ’ ουσίαν βά-σιμη και, αφού αναγνωριστεί ότι η ενάγουσα εί-ναι η αποκλειστική κυρία του περιγραφόμενουστο ιστορικό της παρούσας ακινήτου, να διατα-χθεί η διόρθωση της ανακριβούς πρώτης εγγρα-φής στο κτηματολογικό φύλλο των βιβλίων τουοικείου Κτηματολογικού Γραφείου που αφοράτο επίδικο ακίνητο, το οποίο αποτελεί διακριτότμήμα του ακινήτου με Κωδικό Αριθμό ΕθνικούΚτηματολογίου (ΚΑΕΚ)… με καταχώριση τηςενάγουσας ως αποκλειστικής κυρίας αυτού κα-τά τα ειδικότερα οριζόμενα στο διατακτικό. Τέ-λος, πρέπει να ορισθεί και το νόμιμο παράβολογια την περίπτωση ασκήσεως ανακοπής ερημο-δικίας κατά της παρούσας απόφασης από τουςεναγόμενους (άρθρα 501, 502 § 1 και 505 § 2ΚΠολΔ), τα δικαστικά έξοδα πρέπει να επιβλη-θούν σε βάρος των εναγομένων λόγω της ήτταςτους (άρθρο 176 ΚΠολΔ), κατά τα ειδικότεραδιαλαμβανόμενα στο διατακτικό.

ΕΙΡΗΝΟΔΙΚΕΙΟΥ ΝΙΓΡΙΤΑΣΥπ’ αριθ.106/2013

Πραγματική δουλεία. Κτήση πραγματικής δου-λείας με χρησικτησία. Προϋποθέτει ότι αυτόςπου ασκεί την οιονεί νομή δουλείας είναι κύ-ριος του δεσπόζοντος ακινήτου. Αν ο επικα-λούμενος κτήση πραγματικής δουλείας μεέκτακτη χρησικτησία επικαλείται και κτήσηκυριότητας επί του δεσπόζοντος με έκτακτηχρησικτησία, απαιτείται να συμπληρωθεί πρώ-τα ο χρόνος της έκτακτης χρησικτησίας γιατην κτήση της κυριότητας. Μετά την κτήσητης κυριότητας διά χρησικτησίας αρχίζει οχρόνος της έκτακτης χρησικτησίας για τηνκτήση της πραγματικής δουλείας. Νομιμοποί-ηση. Η εξουσία διεξαγωγής της δίκης ανήκειστον φορέα της επίδικης ουσιαστικής έννομηςσχέσης που καθορίζεται από το ουσιαστικό δί-καιο. Η αμφισβήτηση του δικαιώματος του

ενάγοντος από τον εναγόμενο δεν συνιστά έν-σταση αλλά άρνηση της βάσης της αγωγής.

[…] Όπως συνάγεται από τις διατάξεις των άρ-θρων 1118, 1121 και 1045 ΑΚ, η έκτακτη χρησι-κτησία προς κτήση πραγματικής δουλείας, ο χρό-νος της οποίας είναι 20ετής, προϋποθέτει ότι οασκών την οιονεί νομή δουλείας είναι κύριος τουδεσπόζοντος ακινήτου. Εάν τυχόν αυτός ασκείχρησικτησία και επί του δεσπόζοντος τότε ηέναρξη της χρησικτησίας προς κτήση της πραγ-ματικής δουλείας δεν μπορεί να γίνει πριν ο χρη-σιδεσπόζων καταστεί κύριος του δεσπόζοντοςακινήτου, δηλαδή, αν αυτό γίνεται με έκτακτηχρησικτησία, πριν συμπληρωθεί εικοσαετής νομήαυτού επί του δεσπόζοντος (ΑΠ 1575/2007).

Με την κρινόμενη αγωγή ο ενάγων εκθέτει ότιείναι κύριος, με τα προσόντα της έκτακτης χρησι-κτησίας, ενός διαιρετού τμήματος εμβαδού404,00 τ.μ. ενός οικοπέδου εκτάσεως 969 τ.μ.,που βρίσκεται εντός του οικισμού «Βέργη» τηςΤοπικής Κοινότητας Βέργης της Δημοτικής Ενό-τητας Βισαλτίας του Δήμου Βισαλτίας της Περιφε-ρειακής Ενότητας Σερρών, που συνορεύει νότιαμε κοινόχρηστο δημοτικό δρόμο, βόρεια με οικό-πεδο Π. Μ., ανατολικά με το ακίνητο των εναγό-μενων και δυτικά με ιδιοκτησία Ε. Γ. και Α.Β. Ότιτο οικόπεδο αυτό περιήλθε στον πατέρα του, Ε.Μ. του Γ., δυνάμει του υπ’ αριθ. 454/1977 αγορα-πωλητήριου συμβολαίου της συμβολαιογράφουΝιγρίτας Ε. Μ.. Ότι το έτος 1986 ο πατέρας του,για την άσκηση του επαγγέλματός του και για τηνκαλύτερη εξυπηρέτηση των γεωργο-κτηνοτροφι-κών του αναγκών, του παραχώρησε άτυπα λόγωδωρεάς το άνω διαιρετό τμήμα εμβαδού 404,00τ.μ. από τη βόρεια πλευρά του όλου οικοπέδου, μετην αποθήκη που βρίσκεται σε αυτό, που συνο-ρεύει νότια με το υπόλοιπο οικόπεδο του πατέρατου και Β. Κ. καθ’ όλον το μήκος της πλευράς αυ-τής κατά 22,91 γραμμικά μέτρα, βόρεια με οικόπε-δο Π. Μ. και καθ’ όλον το μήκος της πλευράς αυ-τής κατά 25,27 γραμμικά μέτρα, ανατολικά με οι-κόπεδο των εναγομένων 15,02 γραμμικά μέτρακαι δυτικά με οικόπεδο Α. Β. κατά 16,96 γραμμικάμέτρα. Ότι αποδέχθηκε την άνω δωρεά και έκτοτενέμεται το άνω διαιρετό τμήμα και συνεπώς έγινε


κύριος αυτού με τα προσόντα και τις προϋποθέ-σεις της έκτακτης χρησικτησίας. Ότι η αποκλει-στική του επικοινωνία προς πραγματοποίηση τηςκυκλοφορίας όλων των γεωργικών του μηχανη-μάτων και εξαρτημάτων για την εισαγωγή και τηνεξαγωγή αυτών προς και από το άνω οικόπεδο γι-νόταν από το 1986 και μέχρι τα μέσα Φεβρουάρι-ου του έτους 2011 από μία οικοπεδική λωρίδα πουκαταλάμβανε όλο το βόρειο τμήμα του οικοπέδουτων εναγομένων, οριζόμενης νότια με οικόπεδοΚ. Β. κατά 4 γραμμικά μέτρα, ανατολικά με οικό-πεδο των εναγομένων επί 28,47 γραμμικά μέτρακαι 28.63 γραμ. μέτρα με οικόπεδο Π. Κ., δυτικά μετο δικό του οικόπεδο 15,02 γραμ. μέτρα και με οι-κόπεδο Π. Μ. επί 42,56 γραμ. μέτρα. Ότι το συνο-λικό εμβαδό της άνω λωρίδας είναι 228,4 τ.μ. καιαποτυπώνεται στο προσαρτημένο στην αγωγή το-πογραφικό διάγραμμα υπό στοιχείαα,β,γ,Β,δ,Α,ε,ζ,η,α. Ότι οι εναγόμενοι στα μέσαΦεβρουάριου του έτους 2011 διά του Χ. Ζ. του Κ.,για πρώτη φορά, τοποθέτησαν πόρτα στο Βόρειατμήμα της οικοπεδικής λωρίδας που καταλήγειστη δημοτική οδό, την κλείδωσαν και απέκλεισανκάθε χρήση και επικοινωνία του με το κτήμα τουμέσω της ανωτέρω λωρίδας. Ότι από τότε μέχρικαι σήμερα στερείται, τη χρήση αυτής για κάθεεπαγγελματική του δραστηριότητα, όπως έκανεαπό το έτος 1986 έως το Φεβρουάριο του 2011.Ότι απέκτησε με τα προσόντα της έκτακτης χρη-σικτησίας το εμπράγματο δικαίωμα δουλείας διό-δου επί της προαναφερόμενης οικοπεδικής λωρί-δας των εναγομένων, δικαίωμα το οποίο προσε-βλήθη από τους εναγόμενους. Ότι η αξία του επί-δικου τμήματος προσδιορίζεται στο ποσό των2.000,00 ευρώ. Ζητά δε να αναγνωρισθεί το περι-γραφόμενο στο ιστορικό δικαίωμα δουλείας διό-δου, όπου αυτό περιγράφεται κατά θέση, όρια καιεμβαδό, να υποχρεωθούν οι εναγόμενοι στην άρ-ση της προσβολής του δικαιώματός του και στηναφαίρεση κάθε εμποδίου προς ελεύθερη και αδια-κώλυτη άσκησή του. Να υποχρεωθούν οι εναγό-μενοι στη συμμόρφωση της εκδοθησόμενης από-φασης και σε παράλειψη κάθε μελλοντικής προ-σβολής του δικαιώματός του καθώς και να καταδι-κασθούν στη δικαστική του δαπάνη και την αμοιβήτης πληρεξούσιας δικηγόρου του. Με αυτό το πε-ριεχόμενο η κρινόμενη αγωγή αρμοδίως καθ’ ύλη

και κατά τόπο φέρεται προς συζήτηση ενώπιοντου Δικαστηρίου αυτού κατά την τακτική διαδικα-σία σύμφωνα με τα άρθρα 9, 14 § 1α και 29 ΚΠολΔκαι είναι νόμιμη, σύμφωνα με τα άρθρα 1045,1118, 1119, 1121 και 1132ΑΚ, 907, 908 και 176ΚΠολΔ. Επίσης για το παραδεκτό της αγωγής πε-ρίληψη της εγγράφηκε κατ’ άρθρο 220 ΚΠολΔεμπρόθεσμα στα οικεία βιβλία διεκδικήσεων τουΥποθηκοφυλακείου Νιγρίτας, στον τόμο... καιαριθ.... όπως προκύπτει από το υπ' αριθ..../5.4.2012 πιστοποιητικό της ΥποθηκοφύλακοςΝιγρίτας. Όσον αφορά τον ισχυρισμό περί απαρα-δέκτου της αγωγής λόγω έλλειψης ενεργητικήςνομιμοποίησης και κυριότητας του ενάγοντος πουπρόβαλαν οι εναγόμενοι, θα πρέπει να απορρι-φθεί κατά τα εκτεθέντα στη μείζονα σκέψη τηςπαρούσας, διότι ο ενάγων επικαλείται κυριότηταεπί του ακινήτου, ισχυρισμός ο οποίος αρκεί γιατη νομιμοποίησή του ακόμη και αν είναι αναληθής.Ομοίως θα πρέπει να απορριφθεί και ο ισχυρισμόςπερί απαραδέκτου της αγωγής λόγω δεδικασμέ-νου, καθώς το δεδικασμένο ισχύει είτε υπέρ τωνιδίων διαδίκων, προϋπόθεση που δεν συντρέχειστην προκείμενη περίπτωση καθώς δεν υπάρχειταυτότητα διαδίκων, είτε υπέρ των διαδόχων τουςή εκείνων που νέμονται ή κατέχουν το επίδικο στοόνομα διαδίκου ή διαδόχου, προϋπόθεση που επί-σης δεν συντρέχει στην προκείμενη περίπτωση,καθώς ο ενάγων επικαλείται ότι είναι κύριος τουεπιδίκου με πρωτότυπο τρόπο κτήσης κυριότητας,ήτοι με έκτακτη χρησικτησία, και συνεπώς δεν κα-λύπτεται από το δεδικασμένο. Πρέπει, επομένως,να ερευνηθεί περαιτέρω κατ’ ουσίαν, δεδομένουότι προσκομίζεται το νόμιμο τέλος δικαστικού εν-σήμου με τα ανάλογα ποσοστά υπέρ τρίτων (βλ.το υπ’ αριθ. .../4.4.2013 διπλότυπο είσπραξης τηςΔΟΥ Α΄ Σερρών και το με αριθμό No... γραμμάτιοείσπραξης της Ε.Τ.Ε.). Οι εναγόμενοι από τηνπλευρά τους αρνήθηκαν την αγωγή ισχυριζόμενοιότι ο ενάγων δεν είναι κύριος του ακινήτου και ότισε κάθε περίπτωση δεν έχει αποκτήσει το δικαίω-μα δουλείας διόδου με τα προσόντα της έκτακτηςχρησικτησίας.

Από τις ένορκες καταθέσεις των μαρτύρωνπου εξετάστηκαν στο ακροατήριο του Δικαστηρί-ου, οι οποίες περιέχονται στα ταυτάριθμα με τηνπαρούσα απόφαση πρακτικά και τα νομίμως προ-


σκομιζόμενα και επικαλούμενα έγγραφα, την υπ’αριθ. 5/2013 ένορκη βεβαίωση που συντάχθηκεενώπιον της Ειρηνοδίκη Νιγρίτας, μετά από νόμι-μη κλήτευση των εναγομένων με δήλωση τηςπληρεξούσιας δικηγόρου του ενάγοντα που κα-ταχωρήθηκε στα πρακτικά, η οποία λαμβάνεταιυπ’ όψιν μόνο προς αντίκρουση των ισχυρισμώνπου προτάθηκαν για πρώτη φορά κατά τη συζή-τηση (238 ΚΠολΔ) καθώς και από όλη γενικά τηδιαδικασία, αποδείχθηκαν τα παρακάτω πραγμα-τικά περιστατικά: Ο πατέρας του ενάγοντος, Ε.Μ., με το υπ’ αριθ. 454/1977 αγοραπωλητήριοσυμβόλαιο της συμβολαιογράφου Νιγρίτας Ε.Μ., που μεταγράφηκε στον τόμο... και α/α... τωνβιβλίων μεταγραφών του Υποθηκοφυλακείου Νι-γρίτας, κατέστη κύριος ενός οικοπέδου, εκτάσε-ως 969 τ.μ., κειμένου εντός του οικισμού «Βέρ-γη» της Τοπικής Κοινότητας Βέργης, της Δημοτι-κής Ενότητας Βισαλτίας, του Δήμου Βισαλτίαςτης Περιφερειακής Ενότητας Σερρών, που συνο-ρεύει νότια με κοινόχρηστο δημοτικό δρόμο, βό-ρεια με οικόπεδο Π. Μ., ανατολικά με το ακίνητοτων εναγομένων-συγκυρίων και δυτικά με ιδιο-κτησία Ε. Γ. και Α. Β.. Στη νότια πλευρά του ανω-τέρω οικοπέδου, ο πατέρας του ενάγοντος ανέ-γειρε κατάστημα κατά τα έτη 1982-1983. απο-κλείοντας την πρόσβαση που είχε το ακίνητό τουστο δρόμο. Κατά το έτος 1993, επειδή ο πατέραςτου ενάγοντος Ε. Μ., διήρχετο από την οικοπεδι-κή λωρίδα των εναγομένων, ο δικαιοπάροχοςτων τριών πρώτων των εναγομένων, Κ. Ζ, τουαπέστειλε εξώδικο που τον καλούσε μα σταμα-τήσει να διέρχεται από αυτήν. Ο πατέρας τουενάγοντος όμως, δεν συμμορφώθηκε με συνέ-πεια να ξεκινήσει μια δικαστική διαμάχη που έλη-ξε με την έκδοση της υπ’ αριθ. 2271/2004 απόφα-σης του Εφετείου Θεσσαλονίκης που απαγόρευ-σε στον Ε. Μ. και σε οποιονδήποτε έλκει δικαιώ-ματα από αυτόν να διέρχεται από το οικόπεδοτων εναγομένων, οι οποίοι έγιναν κύριοι οι τρειςπρώτοι μετά από αποδοχή της κληρονομιάς τουΚ. Ζ., με την υπ’ αριθ. 14.635/2011 αποδοχή κλη-ρονομιάς και οι λοιποί μετά από αποδοχή τηςκληρονομιάς του Δ. Ζ.. Κατά τη διάρκεια της δι-καστικής διαμάχης, ως διάδικος στο Δικαστήριοεμφανιζόταν πάντα ο πατέρας του ενάγοντος, Ε.Μ., ως αληθής κύριος και νομέας του γειτονικού

ακινήτου των εναγομένων. Ουδέποτε επικαλέ-στηκε ότι από το έτος 1986 έχει δωρίσει διαιρετότμήμα του ακινήτου του στον υιό του Γ. Μ., ούτεο τελευταίος εμφανίσθηκε ποτέ ως διάδικος επι-καλούμενος κυριότητα επί διαιρετού τμήματοςτου ακινήτου του πατέρα του. Πλην της κατάθε-σης του μάρτυρα ο οποίος κατέθεσε αόριστα ότιο πατέρας του ενάγοντος του δώρισε το οικόπε-δο εδώ και πολλά χρόνια, και των όσων αναφέ-ρουν οι μάρτυρες στην ένορκη βεβαίωση, απόκανένα άλλο αποδεικτικό μέσο δεν αποδείχθηκεη άτυπη δωρεά του πατέρα Ε. Μ. προς τον ενά-γοντα, ούτε αποδείχθηκαν πράξεις νομής του τε-λευταίου στο οικόπεδο. Αντιθέτως, όπως ανα-φέρθηκε ανωτέρω, ο πατέρας του ενάγοντος εμ-φανιζόταν τουλάχιστον έως το έτος 2004 ως κύ-ριος του οικοπέδου και μάλιστα ενώπιον των Δι-καστηρίων, κατά τη διάρκεια της δικαστικής δια-μάχης με τους δικαιοπαρόχους των εναγομένων,χωρίς ουδέποτε να ισχυριστεί ότι δεν είναι πλέ-ον κύριος του γειτονικού ακινήτου. Κατόπιν τού-του, κατά την κρίση του δικαστηρίου, δεν απο-δείχθηκε ότι ενάγων είναι κύριος του διαιρετούτμήματος του ακινήτου που συνορεύει με το ακί-νητο των εναγομένων με τα προσόντα της έκτα-κτης χρησικτησίας και συνεπώς η αγωγή θα πρέ-πει να απορριφθεί ως ουσία αβάσιμη. Σε κάθε πε-ρίπτωση όμως, ακόμη κι αν γινόταν δεκτό ότι οενάγων είναι κύριος του διαιρετού τμήματος τουοικοπέδου με τα προσόντα της έκτακτης χρησι-κτησίας, η αγωγή θα έπρεπε να απορριφθεί ωςουσία αβάσιμη, διότι επικαλείται ότι απέκτησε τοεμπράγματο δικαίωμα δουλείας διόδου επί τηςοικοπεδικής λωρίδας των εναγομένων με ταπροσόντα της έκτακτης χρησικτησίας. Σύμφωναμε τα όσα εκτέθηκαν στη μείζονα σκέψη της πα-ρούσας, πραγματική δουλεία διόδου, όμως, νοεί-ται μόνο υπέρ του κυρίου του δεσπόζοντος ακι-νήτου. Ο ενάγων όμως, που επικαλείται κτήσηκυριότητας με έκτακτη χρησικτησία, θα γινότανκύριος του οικοπέδου το έτος 2003 και αφού γι-νόταν κύριος του οικοπέδου, θα μπορούσε στησυνέχεια να αποκτήσει και δουλεία διόδου μεχρησικτησία. Συνεπώς η έκτακτη χρησικτησίαγια την κτήση της δουλείας διόδου θα συμπλη-ρωνόταν το 2023, καθώς τότε θα συμπληρωνό-ταν 20ετία. Εξάλλου, όπως αποδείχθηκε, ήδη


από το έτος 1993, και όχι το έτος 2011 όπωςισχυρίζεται ο ενάγων, είχε τοποθετηθεί σιδερέ-νια πόρτα, που εμπόδιζε τη διέλευση τρίτων απότην επίδικη οικοπεδική λωρίδα, επομένως σε κα-μία περίπτωση δεν μπορεί να γίνει δεκτή συνε-χής και ανενόχλητη νομή, ενώ εξάλλου δεν μπο-ρεί να συνυπολογισθεί και ο διαδρομών χρόνοςστο πρόσωπο του Κ. Β., καθώς δεν αποδείχθηκεότι διερχόταν συνεχώς και αδιαλείπτως από τηνεπίδικη λωρίδα. Εξάλλου ο ισχυρισμός του ενά-γοντος ότι ήδη το έτος 1986 το σχετικό εμπράγ-ματο δικαίωμα ήταν κεκτημένο στο πρόσωπο τουδικαιοπαρόχου πατέρα του, δεν μπορεί να γίνειδεκτός, καθώς σε αντίθεση με τα όσα υποστηρί-ζει ο ενάγων, στον πατέρα του απαγορεύθηκε δι-καστικά η χρήση της διόδου. Κατόπιν όλων τωνανωτέρω, πρέπει να απορριφθεί η αγωγή ωςαβάσιμη κατά την ουσία της και να καταδικασθείκατ’ άρθρο 176 ΚΠολΔ ο ενάγων ένεκα της ήτ-τας του στα δικαστικά έξοδα των εναγομένων,όπως αναφέρεται ειδικότερα στο διατακτικό. […]

ΕΙΡΗΝΟΔΙΚΕΙΟΥ ΣΙΚΥΩΝΟΣΥπ’ αριθ. 237/2013 (Ασφ. μέτρα)

Υπερχρεωμένα φυσικά πρόσωπα. Υπαγωγήστον Ν. 3869/2010. Απαγόρευση λήψης κατα-διωκτικών μέτρων. Απόρριψη αίτησης τράπε-ζας περί εγγραφής προσημείωσης, λόγω τουότι ο καθ’ ου οφειλέτης έχει ήδη καταθέσει αί-τηση του Ν. 3869/2010, η οποία είναι εκκρεμής.Βάσει του αρθρ. 4 παρ. εδ. δ΄ Ν. 3869/2010, Ν.4161/2013, απαγορεύεται οποιαδήποτε νομικήμεταβολή του ακινήτου κατά το χρονικό διά-στημα από την κατάθεση της αίτησης μέχριτην εκδίκαση της προσωρινής διαταγής. Στηνομική μεταβολή περιλαμβάνεται και η προση-μείωση υποθήκης.

Με την κρινόμενη αίτηση, κατόπιν παραδεκτήςβελτίωσης του δικογράφου της με προφορική δή-λωση της πληρεξούσιας δικηγόρου της αιτούσαςπου καταχωρίστηκε στα πρακτικά, η αιτούσα επι-καλούμενη επικείμενο κίνδυνο βλάβης των συμ-φερόντων της, ζητάει να διαταχθεί, ως ασφαλι-στικό μέτρο, η εγγραφή προσημείωσης υποθήκης

στο ακίνητο ιδιοκτησίας της καθ’ ης που περιγρά-φεται στην αίτηση μέχρι του ποσού των 19.000ευρώ, προκειμένου να εξασφαλιστεί η απαίτησήτης κατά της τελευταίας που πηγάζει από καταρ-τισθείσα μεταξύ τους σύμβαση πίστωσης, στηνοποία η καθ’ ης συμβλήθηκε ως εγγυήτρια τουπρωτοφειλέτη συζύγου της, διότι η απαίτηση τηςαιτούσας τράπεζας κινδυνεύει λόγω της ελαττω-μένης περιουσιακής κατάστασης και της οικονο-μικής αφερεγγυότητας της καθ’ ης.

Με το παραπάνω περιεχόμενο και αιτήματα,η κρινόμενη αίτηση αρμόδια καθ’ ύλην και κατάτόπον εισάγεται ενώπιον του παρόντος Δικα-στηρίου (άρθρα 683 παρ. 2, 22 και 33 ΚΠολΔ) γιανα δικαστεί κατά τη διαδικασία των ασφαλιστι-κών μέτρων (άρθρα 686 επ. ΚΠολΔ). Είναι νόμι-μη, ως στηριζόμενη στα άρθρα 1274 ΑΚ., όπωςαντικαταστάθηκε από το άρθρο 56 παρ. 1ΕισΝΚΠολΔ, 682 παρ. 1 και 706 ΚΠολΔ και πρέ-πει να εξετασθεί περαιτέρω ως προς την ουσια-στική της βασιμότητα, αφού ακριβές αντίγραφοτης κρινόμενης αίτησης μετά της από 26-7-2013προσωρινής διαταγής της Ειρηνοδίκη Υπηρε-σίας, επιδόθηκε νομότυπα και εμπρόθεσμα στηνΥποθηκοφύλακα Σικυώνος προς εγγραφή τηςστα οικεία βιβλία.

Η πληρεξούσια δικηγόρος της καθ’ ης, πουπαραστάθηκε στη συζήτηση της υπόθεσης, αρ-νήθηκε αιτιολογημένα την αίτηση και ζήτησετην απόρριψη της προβάλλοντας ειδικότερα ταεξής:

1) Ισχυρισμό περί απαραδέκτου της αίτησηςλόγω πρόσκρουσης της σε απαγορευτική διάτα-ξη νόμου και συγκεκριμένα στη διάταξη του άρ-θρου 4 παρ. 3 του Ν. 3869/2010, όπως τροποποι-ήθηκε με το Ν. 4161/2013, σύμφωνα με το οποίομέχρι την ημέρα επικύρωσης δεν επιτρέπεται ηλήψη καταδιωκτικών μέτρων κατά του οφειλέτη,καθώς καν η μεταβολή της πραγματικής και νο-μικής κατάστασης της περιουσίας του, δεδομέ-νου ότι η καθ’ ης έχει καταθέσει αίτηση περίυπαγωγής της στον ως άνω νόμο και δεν έχειεπέλθει ακόμα η ημερομηνία επικύρωσης. Οισχυρισμός αυτός νόμιμα προβάλλεται ως στη-ριζόμενος στο άρθρο 4 παρ. 3 Ν. 3869/2010 καιπρέπει να εξετασθεί στην ουσία.

2) Ισχυρισμό περί απαραδέκτου της αίτησης


λόγω αοριστίας, ο οποίος είναι απορριπτέος ωςμη νόμιμος, αφού στην κρινόμενη αίτηση περι-λαμβάνονται όλα τα απαιτούμενα στοιχεία απότο άρθρο 216 ΚΠολΔ και από τις διατάξεις τωνάρθρων 1274 ΑΚ και 706 ΚΠολΔ για τη θεμελίω-ση του ασκούμενου δικαιώματος, η δε συμπλή-ρωση της αίτησης που έλαβε χώρα στο ακροα-τήριο του Δικαστηρίου με προφορική δήλωσητης πληρεξούσιας δικηγόρου της αιτούσας πουκαταχωρίστηκε στα πρακτικά αλλά και με το ση-μείωμά της είναι καθόλα παραδεκτή κατ’ άρθρα686 παρ. 5 και 6, 688 και 236 ΚΠολΔ,

3) Ένσταση καταχρηστικής άσκησης της αί-τησης διότι αφενός η αιτούσα επιχείρησε τοπρώτον να πετύχει την εγγραφή προσημείωσηςυποθήκης προς εξασφάλιση της απαίτησής της,ενώ η καθ’ ης είχε ξεκινήσει διαδικασία εξωδικα-στικού συμβιβασμού με σκοπό την υπαγωγή τηςστη ρύθμιση του Ν. 3869/2010 για τα υπερχρεω-μένα φυσικά πρόσωπα, η δε πρόταση για εξωδι-καστικό συμβιβασμό είχε ήδη κοινοποιηθεί στηναιτούσα τράπεζα και αφετέρου διότι η αιτούσαέχει ήδη εγγράψει προσημείωση υποθήκης σεβάρος της περιουσίας της καθ’ ης προς εξασφά-λιση απαίτησής της. Η ένσταση αυτή πρέπει νααπορριφθεί ως μη νόμιμη και κατά τα δύο σκέλητης, καθόσον τα πραγματικά περιστατικά πουεκθέτει η καθ’ ης, και αληθή υποτιθέμενα, δενθεμελιώνουν σε καμία περίπτωση την έννοιατου άρθρου 281 ΑΚ.

4) Ένσταση έλλειψης κατεπείγοντος διότι ηαιτούσα έχει ήδη εγγράψει και άλλη προσημείω-ση υποθήκης σε βάρος της περιουσίας της καθ’ης προς εξασφάλισή της. Η ένσταση αυτή είναινόμιμη ως στηριζόμενη στο άρθρο 682 παρ. 1ΚΠολΔ και πρέπει να εξετασθεί στην ουσία.

Από την εκτίμηση της ένορκης κατάθεσηςτης μάρτυρα της αιτούσας και των εγγράφωνπου οι διάδικοι προσκομίζουν και επικαλούνταιπιθανολογήθηκαν τα εξής: Η αιτούσα τράπεζαέχει κατά της καθ’ ης απαίτηση που πηγάζει απότην με αριθμό 33010814/9-5-2005 σύμβαση πί-στωσης που καταρτίστηκε στο υποκατάστηματης αιτούσας στο Κιάτο Κορινθίας, δυνάμει τηςοποίας η αιτούσα χορήγησε στον σύζυγο τηςκαθ’ ης - πρωτοφειλέτη πίστωση ποσού 15.000ευρώ, διεπόμενη από τους ειδικούς όρους που

περιέχονται στο κείμενο της σύμβασης και χω-ρίς να εξασφαλιστεί η απαίτησή της εμπραγμά-τως, ενώ η καθ’ ης συμβλήθηκε με την αιτούσαως εγγυήτρια του συζύγου της. Προς εξυπηρέ-τηση της εν λόγω σύμβασης ανοίχτηκε ο μεαριθμό 002603240300014803 λογαριασμός απότον οποίο προκύπτει η κίνηση της πίστωσης καιειδικότερα των χρεώσεων, πιστώσεων του λο-γαριασμού και του χρεωστικού υπολοίπου. Ηκαθ’ ης, η οποία απασχολείται με τα οικιακά καιο σύζυγός της, επαγγελματίας οδηγός φορτη-γού, κάτοικοι αμφότεροι Κιάτου του Δήμου Σι-κυωνίων Κορινθίας, κατέβαλαν για τελευταίαφορά σε πίστωση του ως άνω λογαριασμού τοποσό των 170 ευρώ στις 16-5-2013, έκτοτεέπαυσαν να προβαίνουν σε οποιαδήποτε πλη-ρωμή προς εξυπηρέτηση της σύμβασης πίστω-σης και η απαίτηση της αιτούσας τράπεζας ενα-ντίον τους κατέστη ληξιπρόθεσμη. Ήδη κατά τις16-5-2013 ο επίδικος λογαριασμός παρουσίαζεχρεωστικό υπόλοιπο ύψους 15.779,64 ευρώ.Ενόψει αυτών, η αιτούσα τράπεζα κάλεσε επα-νειλημμένα την καθ’ ης και τον σύζυγό της ναπροσέλθουν στο κατάστημά της προκειμένου ναγίνει ρύθμιση της οφειλής τους αλλά δεν κατήγ-γειλε τη σύμβαση πίστωσης. Όμως η καθ’ ης πα-ρόλο που αρχικά ενδιαφέρθηκε να προβεί σερύθμιση, εν τέλει δεν ανταποκρίθηκε στην πρό-ταση της αιτούσας τράπεζας να προβεί η τελευ-ταία σε εγγραφή προσημείωσης σε βάρος τηςακίνητης περιουσίας της προς μελλοντική εξα-σφάλισή της. Αντιθέτως, προτίμησε να ξεκινή-σει τον Ιούλιο του 2013 την προδικασία για τηνένταξή της στη ρύθμιση του Ν. 3869/2010 για ταυπερχρεωμένα φυσικά πρόσωπα, καλώντας με-ταξύ άλλων δανειστών της και την αιτούσα τρά-πεζα να της χορηγήσει αναλυτική κατάστασηοφειλών. Λόγω της ανωτέρω ενέργειάς της, πι-θανολογήθηκε ότι η καθ’ ης βρίσκεται πράγματισε επισφαλή οικονομική και περιουσιακή κατά-σταση, αφού για να υπαχθεί κάποιο φυσικό πρό-σωπο στην εν λόγω διαδικασία προϋποτίθεταιότι τελεί σε αδυναμία πληρωμών. Στην κρίση τουΔικαστηρίου περί της οικονομικής αφερεγγυό-τητας της καθ’ ης συνέτεινε και το γεγονός ότισύμφωνα με πληροφορίες που έλαβε η αιτούσααπό τον «ΤΕΙΡΕΣΙΑ» έχει ήδη βεβαιωθεί με δια-


ταγή πληρωμής και άλλη ληξιπρόθεσμη οφειλήτης καθ’ ης και του συζύγου της προς την τράπε-ζα «...», η οποία μάλιστα έχει προσημειώσει έτε-ρο ακίνητο ιδιοκτησίας της καθ’ ης προς εξα-σφάλιση των απαιτήσεών της. Η παραπάνω πι-θανολογούμενη μειωμένη ρευστότητα, η αφε-ρεγγυότητα και η επισφαλής περιουσιακή κατά-σταση της καθ’ ης δημιουργούν κίνδυνο για τηνικανοποίηση της απαίτησης της αιτούσας.Άλλωστε, πιθανολογήθηκε ότι η αιτούσα έχειεγγράψει προσημείωση υποθήκης σε βάρος τηςπεριουσίας της καθ’ ης προκειμένου να εξασφα-λίσει έτερη απαίτησή της έναντι αυτής, από στε-γαστικό δάνειο στο οποίο η καθ’ ης είναι πρωτο-φειλέτης, όπως συνομολογεί και η ίδια στην αί-τησή της του άρθρου 4 Ν. 3869/2010, ενώ καιμόνο η άσκηση της ανωτέρω αίτησης συνιστάπεραιτέρω κίνδυνο και επείγουσα περίπτωση ναμην ικανοποιηθεί η ανέγγυα επί του παρόντοςαπαίτηση της καθ’ ης, που κινδυνεύει με διαγρα-φή μεγάλου μέρους της. Συνεπώς, πρέπει νααπορριφθεί η προβληθείσα ένσταση της καθ’ ηςπερί έλλειψης κατεπείγοντος ως ουσία αβάσιμη.Πλην όμως, όπως προαναφέρθηκε, ενόσω η υπόκρίση αίτηση ασφαλιστικών μέτρων ήταν εκκρε-μής, η καθ’ ης κατέθεσε την από 26-9-2013 καιμε αριθμό κατάθεσης 131/17-10-2013 αίτηση πε-ρί υπαγωγής της στη ρύθμιση του Ν. 3869/2010,η οποία επιδόθηκε στην αιτούσα στις 22-10-2013, όπως προκύπτει από την προσκομιζόμενηυπ’ αριθ. ... έκθεση επίδοσης της διορισμένηςστο Πρωτοδικείο Αθηνών δικαστικής επιμελή-τριας..., ημέρα δε επικύρωσης τυχόν προδικα-στικού συμβιβασμού ή χορήγησης προσωρινήςδιαταγής ορίστηκε η 24-1-2014, ενώ δικάσιμοςτης αίτησης ορίστηκε η 26-9-2014, Όπως προκύ-πτει από τη ρητή διάταξη του άρθρου 4 παρ. 3εδ. δ΄ του Ν. 3869/2010, όπως τροποποιήθηκεμε το Ν. 4161/2013, «μέχρι την ημέρα επικύρω-σης δεν επιτρέπεται η λήψη καταδιωκτικών μέ-τρων κατά του οφειλέτη, καθώς και η μεταβολήτης πραγματικής και νομικής κατάστασης τηςπεριουσίας του». Όσον αφορά δε την εγγραφήπροσημείωσης υποθήκης, κατά την άποψη τηςνομολογίας που θεωρεί ορθότερη το παρόν Δι-καστήριο και υιοθετεί, το εν λόγω ασφαλιστικόμέτρο δεν υπάγεται μεν στα ατομικά διωκτικά

μέτρα, αφού δε συγκαταλέγεται μεταξύ τωνεκτελεστών τίτλων του άρθρου 904 ΚΠολΔ πουστηρίζουν αναγκαστική εκτέλεση σε βάρος τουοφειλέτη, αλλά παρά ταύτα αποτελεί επιβάρυν-ση της περιουσίας του και συγκεκριμένα νομικήμεταβολή αυτής, τυγχάνον μάλιστα το περισσό-τερο εξασφαλιστικό μέτρο για τον δανειστή καιτο πλέον επαχθές για τον οφειλέτη (ΜΠρΘεσ15240/2011, ΜΠρΠατρ 3054/2010, ΜΠρΗρακλ3440/2010, ΕιρΚορινθ 165/2013, άπασες Δημο-σίευση ΝΟΜΟΣ). Τέτοια όμως μεταβολή απαγο-ρεύεται ρητώς από την ως άνω διάταξη νόμου,μάλιστα αυτοδικαίως (ex lege) από τον χρόνοκατάθεσης της αίτησης και μέχρι την ημερομη-νία επικύρωσης του συμβιβασμού των αντίδικωνμερών, χωρίς να εξετάζεται κάποια άλλη προϋ-πόθεση, όπως π.χ. η κοινοποίηση της αίτησης,αφού στόχος του Ν. 3869/2010 είναι να αποτρα-πεί κάθε επιζήμια για τους πιστωτές μεταβολήτης περιουσίας του οφειλέτη ή η μείωση τηςαξίας της μέχρι να δημοσιευθεί η απόφαση επίτης αιτήσεως, χωρίς να αλλοιώνεται η θέση τωνπιστωτών και χωρίς να αποκτούν ευκαιριακόπροβάδισμα ικανοποίησης από τον οφειλέτη σεανταγωνισμό με τους άλλους πιστωτές (Ι. Βενιέ-ρης - Θ. Κατσάς, Εφαρμογή του Ν. 3869/2010για τα Υπερχρεωμένα Φυσικά Πρόσωπα, έκδοση2011, σελ. 177-179 και έκδοση 2013, σελ. 189-190). Επομένως, πρέπει να γίνει δεκτός ο σχετι-κός ισχυρισμός της καθ’ ης ως ουσιαστικά βάσι-μος και συνακόλουθα η υπό κρίση αίτηση πρέπεινα απορριφθεί ως αβάσιμη στην ουσία, κατά ταοριζόμενα στο διατακτικό. Δικαστικά έξοδα δενεπιδικάζονται λόγω του αντικειμένου της αίτη-σης (άρθρο 178 παρ. 3 Κώδικα Δικηγόρων).

ΕΙΡΗΝΟΔΙΚΕΙΟΥ ΧΑΝΙΩΝΥπ’ αριθ. 811/2013 (Διαδικασία εκούσ. δικαιοδ.)Αποποίηση κληρονομίας επαχθείσας σε ανήλι-κο τέκνο από τους ασκούντες τη γονική μέρι-μνα αυτού. Απαραίτητη η χορήγηση άδειαςαπό το δικαστήριο. Αρμοδιότητα του Ειρηνοδι-κείου της συνήθους διαμονής του ανηλίκου,το οποίο δικάζει κατά τη διαδικασία της εκού-σιας δικαιοδοσίας. Η κατόπιν άδειας αποποίη-ση της κληρονομίας γίνεται από τους γονείς


του τέκνου στο όνομα αυτού ως νόμιμοι αντι-πρόσωποί του και όχι στο δικό τους όνομα.Επαγωγή της κληρονομίας στα ανήλικα τέκνατων αιτούντων κατόπιν διαδοχικών αποποιή-σεων της κληρονομίας από τους πλησιέστε-ρους του αδιάθετου αποβιώσαντος συγγενείςτου. Παθητική η επαχθείσα κληρονομία περι-λαμβάνουσα μόνο χρέη προς το Δημόσιο καιπρος ιδιώτες. Το δικαστήριο δέχεται την αίτη-ση.

Επειδή, από τον συνδυασμό των διατάξεων τωνάρθρων 1510, 1526 και 1625 ΑΚ συνάγεται ότι οιγονείς ή ο γονέας (σε περίπτωση θανάτου τουάλλου γονέα) δεν έχουν το δικαίωμα στο όνοματου ανηλίκου τέκνου τους, χωρίς την άδεια τουΔικαστηρίου, να αποποιούνται κληρονομία πουεπάγεται στον ανήλικο. Αρμόδιο Δικαστήριο γιατη χορήγηση της άδειας είναι το Ειρηνοδικείοτης συνήθους διαμονής του ανηλίκου (άρθρο797 ΚΠολΔ), που δικάζει κατά τη διαδικασία τηςεκούσιας δικαιοδοσίας (άρθρο 121 ΕισΝΑΚ). Πε-ραιτέρω, στην μετά από τη χορήγηση της άδειαςτου Δικαστηρίου αποποίηση της κληρονομίαςπροβαίνουν οι γονείς ως νόμιμοι αντιπρόσωποιτου τέκνου στο όνομά του και όχι υπό άλλη ιδιό-τητά τους ή στο δικό τους όνομα (βλ. Πουλιάδησε ΑΚ Γεωργιάδη - Σταθόπουλου άρθρο 1526,αρ. 7).

Επειδή, με την υπό κρίση αίτηση οι αιτούντεςεκθέτουν, ότι ασκούν από κοινού τη γονική μέρι-μνα των ανήλικων τέκνων τους. Με την ιδιότητάτους αυτή ζητούν να τους δοθεί η άδεια να απο-ποιηθούν, για λογαριασμό των προαναφερθέ-ντων ανηλίκων, την επαχθείσα σ' αυτούς κληρο-νομία του..., ο οποίος ήταν θείος του πρώτου αι-τούντα, που απεβίωσε στο Βάμο Αποκορώνουστις 13-03-2013, λόγω των χρεών της εν λόγωκληρονομίας και της έλλειψης ενεργητικού καικατά συνέπεια λόγω του ότι η αποδοχή της,ακόμη και με το ευεργέτημα της απογραφής, κα-θίσταται άσκοπη και μη συνάδουσα προς συμφέ-ρον των ανηλίκων τέκνων τους.

Επειδή, με το περιεχόμενο αυτό και αίτημα, ηαίτηση παραδεκτώς και αρμοδίως καθ’ ύλην καικατά τόπον εισάγεται για να συζητηθεί ενώπιον

του Δικαστηρίου τούτου κατά τη διαδικασία τηςεκούσιας δικαιοδοσίας (άρθρα 69 παρ. 1δ', 739,740 παρ. 1, 797 ΚΠολΔ, 1526 ΑΚ και 121ΕισΝΑΚ) και είναι νόμιμη, στηριζόμενη στις δια-τάξεις των άρθρων 1510, 1511 παρ. 2, 1526,1527, 1623, 1625 αρ. 1, 1813 επ., 1847, 1848,1856 ΑΚ και 812 ΚΠολΔ και πρέπει, επομένως,να ερευνηθεί περαιτέρω για να κριθεί και ωςπρος την ουσιαστική βασιμότητά της, δεδομέ-νου ότι για το παραδεκτό της συζήτησής τηςέχει τηρηθεί η προβλεπόμενη από τη διάταξητου άρθρου 748 παρ. 2 ΚΠολΔ προδικασία μετην επίδοση αντιγράφου της υπό κρίση αίτησηςστον αρμόδιο Εισαγγελέα Πρωτοδικών Χανίων(βλ. την υπ’ αριθ. 1971Γ΄/08-11-2013 έκθεσηεπίδοσης της δικαστικής επιμελήτριας στο Πρω-τοδικείο Χανίων Ε. Κ.Π.).

Επειδή, από την εκτίμηση της ένορκης κατά-θεσης της μάρτυρος που εξετάστηκε στο ακρο-ατήριο του Δικαστηρίου τούτου και της οποίας ηκατάθεση εμπεριέχεται στα ταυτάριθμα με τηνπαρούσα απόφαση τηρούμενα πρακτικά δημο-σίας συνεδριάσεως, η οποία εκτιμάται μόνη κα-τά το λόγο γνώσεως και βαθμό αξιοπιστίας αυ-τής, αλλά και σε συσχετισμό προς τις υπόλοιπεςαποδείξεις (340 ΚΠολΔ), από την εκτίμηση όλωνανεξαιρέτως των δημοσίων και ιδιωτικών εγγρά-φων, που οι αιτούντες μετ’ επικλήσεως προσκο-μίζουν, από τους ισχυρισμούς των τελευταίων,από τα διδάγματα της κοινής πείρας και λογι-κής, που λαμβάνονται υπόψη αυτεπαγγέλτωςαπό το Δικαστήριο και χωρίς απόδειξη (άρθρο336 παρ. 4 ΚΠολΔ), καθώς και την εν γένει δια-δικασία, κατά την κρίση αυτού του Δικαστηρίου,αποδείχθηκαν τα ακόλουθα πραγματικά περι-στατικά: Την 13η- 03-2013 απεβίωσε στο ΒάμοΑποκορώνου ο... (βλ. το με αριθμό 84/αριθμόςπράξης 12/τομος Α/έτος 2013 απόσπασμα λη-ξιαρχικής πράξης θανάτου της Ληξιάρχου Δημο-τικής Ενότητας Βάμου), κάτοικος εν ζωή Βάμου,χωρίς να αφήσει διαθήκη (βλ. το με αριθμό226/12-11- 2013 πιστοποιητικό της γραμματέωςτου Ειρηνοδικείου Βάμου) καταλείποντας ωςπλησιέστερους συγγενείς και κληρονόμους, α)τη σύζυγό του... χήρα... το γένος... και β) το γιοτου... . Οι τελευταίοι αποποιήθηκαν την επαχθεί-σα σ’ αυτούς κληρονομία του αποθανόντος συ-


ζύγου και πατέρα, αντίστοιχα (βλ. τις με αριθ-μούς 4/01-07-2013 και 5/01-07-2013 εκθέσειςαποποιήσεως κληρονομίας της γραμματέως τουΕιρηνοδικείου Βάμου). Οι ως άνω νόμιμες καιεμπρόθεσμες αποποιήσεις των μοναδικών κλη-ρονόμων της πρώτης τάξης, είχαν ως συνέπειαη επαγωγή προς αυτούς να θεωρηθεί ως μη γε-νομένη και η κληρονομία να επαχθεί στους συγ-γενείς του αποβιώσαντος της δεύτερης τάξης(1814 ΑΚ), μεταξύ των οποίων και η αδερφή τουθανόντος... χήρα... το γένος..., η οποία και απο-ποιήθηκε την επαχθείσα σ’ αυτήν κληρονομία(βλ. τη με αριθμό 10/30-07-2013 έκθεση αποποι-ήσεως κληρονομίας της γραμματέως του Ειρη-νοδικείου Βάμου). Επομένως, στη θέση της κλή-θηκαν, σύμφωνα με την κατά ρίζες διαδοχή, τατέκνα της, ήτοι ο πρώτος των αιτούντων... και ηαδερφή του..., οι οποίοι και αποποιήθηκαν τηνεπαχθείσα σ’ αυτούς κληρονομία (βλ. τις μεαριθμούς 20/25-09-2013 και 21/25-09-2013 εκ-θέσεις αποποιήσεως κληρονομίας της γραμμα-τέως του Ειρηνοδικείου Βάμου). Στη θέση τουαιτούντος κλήθηκαν, σύμφωνα με την κατά ρί-ζες διαδοχή, τα ανήλικα τέκνα του... και... (αβά-πτιστο), των οποίων τη γονική μέριμνα ασκούναπό κοινού οι αιτούντες γονείς τους. Περαιτέ-ρω, αποδείχθηκε ότι η επαχθείσα στους προα-ναφερόμενους ανηλίκους κληρονομία στερείταιπαντελώς ενεργητικού, όντας παθητική και πε-

ριλαμβάνουσα μόνο χρέη προς τρίτους, δεδομέ-νου ότι ο αποβιώσας είχε χρέη τόσο προς το Δη-μόσιο όσο και προς ιδιώτες. Το τελευταίο απο-δεικνύεται πολλαπλώς δηλ. τόσο από το γεγο-νός ότι το σύνολο σχεδόν των κληρονόμων τηςδεύτερης τάξης έχουν προβεί σε αποποιήσειςτης επαχθείσας σ' αυτούς κληρονομίας (βλ. τιςμε αριθμούς 11/30-07-2013, 14/13-09-2013,15/13-09-2013, 16/13-09-2013, 17/13-09-2013και 21/25-09-2013 εκθέσεις αποποιήσεως κλη-ρονομίας της γραμματέως του ΕιρηνοδικείουΒάμου) όσο και από την ένορκη κατάθεση τηςμάρτυρος που εξετάστηκε στο ακροατήριο τουΔικαστηρίου τούτου, η οποία επιβεβαίωσε τηνύπαρξη οφειλών του θανόντος στο Δημόσιο, σετράπεζες και ιδιώτες (βλ. τα ταυτάριθμα με τηνπαρούσα απόφαση τηρούμενα πρακτικά δημο-σίας συνεδριάσεως).

Επειδή, μετά ταύτα, κατά την κρίση του Δικα-στηρίου τούτου, λαμβανομένων υπόψη τωνανωτέρω και των διδαγμάτων της κοινής πείρας,συντρέχει περίπτωση προφανούς ωφέλειας τωνως άνω ανηλίκων, για τη χορήγηση της αδείαςστους αιτούντες να αποποιηθούν την επαχθείσασ’ αυτά κληρονομία ενόψει του κατάχρεου αυ-τής και της παντελούς έλλειψης ενεργητικούτης. Κατά συνέπεια, πρέπει να γίνει δεκτή η κρι-νόμενη αίτηση ως βάσιμη και από ουσιαστικήάποψη […].


ΤΡΟΠΟΠΟΙΗΣΗ ΚΑΤΑΣΤΑΤΙΚΟΥ ΕΤΑΙΡΕΙΑΣΣΥΜΒΟΛΑΙΟΓΡΑΦΩΝ

Με την από 14-1-2014 απόφαση του Δ.Σ. τουΣυλλόγου, εγκρίθηκε, σύμφωνα με τις διατάξειςτου Π.Δ. 284/1993 (Φ.Ε.Κ. 123/27.7.1993, τ. Α΄),η τροποποίηση των άρθρων 2, 3, 4, 8, 11 και 29και η κωδικοποίηση σε ενιαίο κείμενο του κατα-στατικού της εταιρείας με την επωνυμία «Συμ-βολαιογραφική Εταιρεία Αθηνών Χ. ΣΤΕΙΡΟΣ, Φ.ΚΤΕΝΑ, Α. ΚΩΣΤΟΠΑΝΑΓΙΩΤΟΥ», η οποία θαονομάζεται πλέον μετά την συνταξιοδότηση τηςΑ. Κωστοπαναγιώτου «Συμβολαιογραφική Εται-ρεία Αθηνών Χ. ΣΤΕΙΡΟΣ – Φ. ΚΤΕΝΑ». Η τρο-ποποίηση έχει ως εξής:

α) ΑΡΘΡΟ 2ο ΕΔΡΑ

Έδρα της εταιρείας ορίζεται η Αθήνα και γρα-φεία της επί της οδού Βαλαωρίτου, αρ. 9β.

ΑΡΘΡΟ 3ο ΕΠΩΝΥΜΙΑ

Η εταιρική επωνυμία είναι «ΣυμβολαιογραφικήΕταιρεία Αθηνών Χ. ΣΤΕΙΡΟΣ – Φ. ΚΤΕΝΑ».

ΑΡΘΡΟ 4ο ΔΙΑΡΚΕΙΑ ΤΗΣ ΕΤΑΙΡΕΙΑΣ

Χρόνος διάρκειας της εταιρείας δεν προβλέπε-ται και ως εκ τούτου θεωρείται αόριστης διάρ-κειας.

ΑΡΘΡΟ 8ο ΕΤΑΙΡΙΚΕΣ ΜΕΡΙΔΕΣ – ΠΟΣΟΣΤΑΣΥΜΜΕΤΟΧΗΣ

Οι μερίδες των εταίρων ορίζονται υποχρεωτικάσε εκατοστιαία ποσοστά. Με βάση τα ποσοστάαυτά οι εταίροι μετέχουν στα κέρδη και τις ζη-μίες ως εξής:

Ο εκ των εταίρων Χρήστος Στείρος μετέχειμε ποσοστό ενενήντα τοις εκατό (90%).

Η εκ των εταίρων Φραγκίσκη Κτενά μετέχειμε ποσοστό δέκα τοις εκατό (10%).

ΑΡΘΡΟ 11ο ΔΙΟΙΚΗΣΗ – ΕΚΠΡΟΣΩΠΗΣΗ

Η εταιρεία διοικείται υποχρεωτικά από ένα δια-χειριστή και ένα αναπληρωτή διαχειριστή. Σανδιαχειριστής ορίζεται για αόριστο χρόνο η εκτων εταίρων Φραγκίσκη ΚΤΕΝΑ. Ο διαχειριστήςέχει την διοίκηση του νομικού προσώπου τηςεταιρείας, φροντίζει και διαχειρίζεται τις υποθέ-σεις της και αντιπροσωπεύει δικαστικά και εξώ-δικα. Αναπληρωτής διαχειριστής ορίζεται ο Χρή-στος Στείρος που αναπληρώνει το διαχειριστήσε κάθε περίπτωση.

β) Τα Άρθρα 29ο και 30ό απαλείφονται ολόκλη-ρα και το Άρθρο 31ο αναριθμείται σε 29ο καιέχει ως εξής:

ΑΡΘΡΟ 29ο

Για όσα θέματα δεν προβλέπονται στο παρόνκαταστατικό έχουν εφαρμογή οι διατάξεις τουΠ.Δ. 284/1993.



ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΑ

ΝΟΜΟΙ

ΝΟΜΟΣ ΥΠ’ ΑΡΙΘ. 4239 (ΦΕΚ Α΄ 43/20-2-2014). Δίκαιη ικανοποίηση λόγω υπέρβασηςτης εύλογης διάρκειας της δίκης, στα πολιτικά και ποινικά δικαστήρια και στο Ελεγκτι-κό Συνέδριο και άλλες διατάξεις. .........................................................................................

ΥΠΟΥΡΓΙΚΕΣ ΑΠΟΦΑΣΕΙΣ

ΕΓΚΥΚΛΙΟΣ ΥΠ’ ΑΡΙΘ. ΠΟΛ. 1008 (ΦΕΚ Β΄ 3/3-1-2014). Καθορισμός τιμών κτήσης ακίνη-της περιουσίας σε ειδικές περιπτώσεις όπου δεν είναι δυνατό να προσδιοριστούν, σύμ-φωνα με την παρ. 11 του άρθρου 41 του ν. 4172/2013. .......................................................

ΕΓΚΥΚΛΙΟΣ ΥΠ’ ΑΡΙΘ. ΠΟΛ. 1012/3-1-2014 (ΦΕΚ Β΄ 8/8-1-2014). Καθορισμός του χρόνουυποβολής της δήλωσης απόδοσης του φόρου που παρακρατείται με βάση τις διατάξειςτου άρθρου 64 του ν. 4172/2013. ..........................................................................................

ΑΠΟΦΑΣΗ ΥΠ’ ΑΡΙΘ. ΟΙΚ. 1450/26 10.1.14 (ΦΕΚ Β΄ 31/14.1.2014). Σύσταση, διαχείρισηκαι λειτουργία Εθνικού Μητρώου Σημείων Υδροληψίας (Ε.Μ.Σ.Υ.) από Επιφανειακά καιΥπόγεια Υδατικά Συστήματα. ..............................................................................................

ΕΓΚΥΚΛΙΟΙ - ΕΓΓΡΑΦΑ

ΕΓΚΥΚΛΙΟΣ ΥΠ’ ΑΡΙΘ. ΠΟΛ. 1011/2.1.2014 (ΦΕΚ Β΄ 8/8.1.2014). Καθορισμός του τρόπουυποβολής, καθώς και του τύπου και περιεχομένου της δήλωσης απόδοσης του παρα-κρατούμενου φόρου στα εισοδήματα από μερίσματα, τόκους και δικαιώματα με βάση τιςδιατάξεις του άρθρου 64 του ν. 4172/2013. ..........................................................................

ΕΓΚΥΚΛΙΟΣ ΥΠ’ ΑΡΙΘ. ΠΟΛ. 1014/7.1.2014. Τύπος και περιεχόμενο της δήλωσης απόδο-σης του παρακρατούμενου φόρου 15% επί της υπεραξίας από μεταβίβαση ακίνητης πε-ριουσίας του άρθρου 41 του ν. 4172/2013 και καθορισμός του τρόπου υποβολής της δή-λωσης και απόδοσης του φόρου. .........................................................................................

ΕΓΚΥΚΛΙΟΣ ΥΠ’ ΑΡΙΘ. ΠΟΛ. 1020/17.1.2014 (ΦΕΚ Β΄ 74/20-1-2014). Συμπλήρωση τηςΠΟΛ 1279/2013 απόφασης του Γενικού Γραμματέα Δημοσίων Εσόδων «Πιστοποιητικότου άρθρου 54Α του Κώδικα Φορολογικής Διαδικασίας, για το έτος 2014». .....................

ΕΓΚΥΚΛΙΟΣ ΥΠ’ ΑΡΙΘ. ΠΟΛ. 1041/3.2.2014. Κοινοποίηση της υπ’ αριθμ. 416/2010 γνωμο-δότησης του Νομικού Συμβουλίου του Κράτους. ................................................................

3

4

4

5

15

22

27

32


ΓΝΩΜΟΔΟΤΗΣΗ Υπ’ αριθ. 416/6.12.2010. Ν.Σ.Κ. (Τμ. Α΄). Αριθμ. Ερωτήματος: Το υπ’αριθμ. Πρωτ. Δ. ΤΕΦ Α΄ 1085413ΕΞ 2010/22-6-2010 έγγραφο της Γενικής ΓραμματείαςΦορολογιών και Τελωνειακών Θεμάτων (Γενική Δ/νση Φορολογίας - Δ/νση Τελών και Ει-δικών Φορολογιών) Υπουργείου Οικονομικών. Περίληψη Ερωτήματος: Ερωτάται εάν οιεγγράφως καταρτιζόμενες συμβάσεις χρησιδανείου υπάγονται στις γενικές διατάξειςτης παρ. 1α του άρθρ. 13 και του άρθρ. 15 του Κώδικα Τελών Χαρτοσήμου, οι οποίεςεφαρμόζονται επί των αστικών και εμπορικών εγγράφων, κατά περίπτωση, ή στηναπαλλακτική διάταξη της περ. ια΄ του άρθρ. 20 του ίδιου Κώδικα, όπως ισχύει μετά τηναντικατάστασή του με τις διατάξεις του άρθρ. 25 ν. 2830/2000, που αφορά τη σύμβασηδωρεάς εν ζωή ή αιτία θανάτου και στις συμβάσεις γονικής παροχής. .............................

ΕΓΚΥΚΛΙΟΣ ΥΠ’ ΑΡΙΘ. ΠΟΛ. 1052/17.2.2014 (ΦΕΚ Β΄ 389/19.2.2014). Τύπος και περιεχό-μενο της δήλωσης στοιχείων ακινήτων (Ε9) φυσικών και νομικών προσώπων έτους2014, τρόπος αναγραφής των ακινήτων, δικαιολογητικά που συνυποβάλλονται και δια-δικασία υποβολής της. .........................................................................................................

ΝΟΜΟΛΟΓΙΑ ΔΙΚΑΣΤΗΡΙΩΝ

ΑΡΕΙΟΥ ΠΑΓΟΥ Υπ’ αριθ. 320/2011 (Τμ. Δ΄ Πολ.). Σύσταση κάθετης ιδιοκτησίας. Συνιδιο-κτησία. Δικαίωμα χρήσης των κοινών στην κάθετη συνιδιοκτησία. Ανακατασκευή διώ-ροφης κατοικίας. Και επί κάθετης συνιδιοκτησίας, κάθε συνιδιοκτήτης δικαιούται στηναπόλυτη χρήση των κοινών πραγμάτων, καθώς και στη χρήση σύμφωνα με τον κανονι-σμό, σε περίπτωση δε που προσβάλλεται στη χρήση αυτή δικαιούται να ζητήσει την άρ-ση της προσβολής και την παράλειψη αυτής στο μέλλον (ΑΠ 91/2010, 40/2007). Δέχεταιτην αναίρεση και παραπέμπει για περαιτέρω εκδίκαση. ....................................................

ΑΡΕΙΟΥ ΠΑΓΟΥ Υπ’ αριθ. 502/2011 (Τμ. Γ΄ Πολ.). Ιδιόγραφη και μυστική διαθήκη. Στοι-χεία εγκυρότητάς τους. Η άκυρη λόγω έλλειψης ημεροχρονολογίας σύνταξής της, μυ-στική διαθήκη δεν ισχύει ως ιδιόγραφη, διότι η έλλειψη αυτή δεν αναπληρώνεται απότην πράξη κατάθεσης της διαθήκης σε συμβολαιογράφο. Ως εκ τούτου, η μυστική αυτήδιαθήκη, όντας άκυρη, δεν επέχει θέση μεταγενέστερης της ένδικης ιδιόγραφης διαθή-κης της ίδιας θανούσας, με αποτέλεσμα να μην είναι νόμιμη η προσφυγή σε ερμηνείατης δήλωσης βούλησης της θανούσας βάσει στοιχείων εκτός του κειμένου της διαθή-κης προς το σκοπό αναπλήρωσης της ελλείπουσας χρονολογίας της. (Αναιρεί την υπ’αριθμ. 2436/2004 απόφαση ΕφετΘεσ.). ...............................................................................

ΑΡΕΙΟΥ ΠΑΓΟΥ Υπ’ αριθ. 746/2011 (Τμ. A1 Πoλ.). Ανώνυμη εταιρεία. Συγχώνευση ανω-νύμων εταιρειών. Αυτή επιτυγχάνεται είτε με απορρόφηση είτε με σύσταση νέας εται-ρείας. Έννοια και διαδικασία της απορρόφησης. Μεταξύ των συγχωνευομένων εταιρει-ών υπάρχει καθολική διαδοχή. Νόμιμη η συμβατική ρύθμιση με την οποία αναφέρεταιότι οι μέτοχοι της απορροφωμένης εταιρείας, ευθύνονται για ζημίες παρελθόντος χρο-νικού διαστήματος της ολοκλήρωσης της συγχώνευσης. (Επικυρώνει την υπ’ αριθμ.3583/2007 απόφαση ΕφετΑθ). ..............................................................................................

32

35

44

51

53


ΑΡΕΙΟΥ ΠΑΓΟΥ Υπ’ αριθ. 1512/2011 (Τμ. Α2 Πολ.). Ανώνυμη εταιρεία. Απαγόρευση χο-ρήγησης δανείων, παροχής πιστώσεων και εγγυήσεων προς τους ιδρυτές, μέλη τουΔ.Σ. κ.λπ., βάσει του αρ. 23Α του ν. 2190/1920. Προϋποθέσεις εγκυρότητας σύναψήςτους. Η απαγόρευση καταλαμβάνει και τις συμβάσεις που συνάπτονται μεταξύ εταιρεί-ας και τρίτων, οι οποίοι ενεργούν ως παρένθετα πρόσωπα των διευθυντών κ.λπ., αφούαληθινά αντισυμβαλλόμενος είναι όχι το παρένθετο πρόσωπο, αλλά το κρυπτόμενο. Τέ-τοιο παρένθετο πρόσωπο είναι και μία ομόρρυθμη εταιρεία της οποίας ομόρρυθμο μέ-λος είναι κάποιο από τα ως άνω πρόσωπα (μέλη διοικήσεως κ.λπ.). .................................

ΑΡΕΙΟΥ ΠΑΓΟΥ Υπ’ αριθ. 1544/2012 (Τμ. Δ΄ Πολ.). Τελεσίδικη διαταγή πληρωμής. Εκτε-λεστός τίτλος. Τροπή προσημείωσης σε υποθήκη. Αποσβεστική προθεσμία των 90 ημε-ρών για την τροπή. Μη τελεσίδικη διαταγή πληρωμής δεν οδηγεί σε τροπή της προση-μείωσης σε υποθήκη, ούτε και θέτει σε κίνηση την ως άνω προθεσμία. Λόγοι ανωτέραςβίας. Αναστολή της προθεσμίας σε περίπτωση ανωτέρας βίας. Αδυναμία εξασφάλισηςεπικυρωμένου αντιγράφου της διαταγής πληρωμής αποτελεί λόγο ανωτέρας βίας. Χρό-νος καθαρογραφής απόφασης και υπογραφής της. Τα γεγονότα αυτά αναστέλλουν τηνως άνω αποσβεστική προθεσμία. Πολιτική Δικονομία. Αναίρεση. Λόγοι. Ευθεία παραβία-ση ουσιαστικού κανόνα δικαίου. Αναιρεί την υπ’ αριθ. 705/2010 απόφαση ΕφετΘεσ. ......

ΑΡΕΙΟΥ ΠΑΓΟΥ Υπ’ αριθ. 766/2013 (Tμ. Γ΄ Πολ.). Εγκατάσταση κληρονόμου επί δήλουπράγματος. Ισχυρή αυτή στην περίπτωση που συνάγεται από τη διαθήκη θέληση τουδιαθέτη να εγκαταστήσει τον τιμώμενο ως άμεσο καθολικό του διάδοχο σε όλη την κλη-ρονομιά του ή σε ποσοστό αυτής. Έννομη συνέπεια του χαρακτηρισμού ως κληρονόμουεκείνου που μόνος ή μαζί με άλλους εγκαταστάθηκε επί ειδικού αντικειμένου. Μόνο εναμφιβολία αυτός που τιμήθηκε με το δήλον πράγμα θεωρείται κληροδόχος. Παράλληληεγκατάσταση σε ποσοστό του κλήρου και εξ αδιαθέτου κληρονομική διαδοχή. Προϋπο-θέσεις. Ερμηνεία διαθήκης λόγω ασάφειας αυτής. Αναζήτηση της αληθινής βούλησηςτου διαθέτη, η οποία αναζητείται χωρίς προσήλωση στις λέξεις σύμφωνα με τα άρθρα173 και 1781 ΑΚ. Εγκατάσταση των τιμηθέντων επί δήλων ακινήτων, τα οποία δεν εξα-ντλούσαν τον κλήρο. Αδιάθετα κληρονομιαία στοιχεία. Τραπεζικές καταθέσεις. Εκ πα-ραδρομής παράλειψη της διαθέτιδος και όχι εκ μέρους της διάθεση αποκλεισμού τωνκληρονόμων της από τις καταθέσεις, ούτε επιθυμία αυτής να χωρήσει η εξ αδιαθέτουδιαδοχή υπέρ του Δημοσίου. Το δικαστήριο απορρίπτει την αναίρεση κατά της υπ’αριθμ. 5887/2009 απόφασης ΕφετΑθ. ..................................................................................

ΑΡΕΙΟΥ ΠΑΓΟΥ Υπ’ αριθ. 1176/2013 (Tμ. Γ΄ Πολ.). Μεταβίβαση της κυριότητος των κλή-ρων των δημοσίων κτημάτων της Ηπείρου και Δυτικής Μακεδονίας (ιμλιάκια), από τουςσυνεταιρισμούς των κληρονομικών νομέων (μπασταινούχοι) στους οποίους είχαν παρα-χωρηθεί. Προϋποθέσεις. Μπασταινουχικά κτήματα. Έννοια αυτών. Παραχώρηση ατύ-πως από κληρονόμο του μπασταινούχου, του επίδικου κληροτεμαχίου (μπάσταινα) ωςπροίκα, στην ενάγουσα θυγατέρα του. Μη κτήση της νομής από αυτήν καθώς μόνον οκληρούχος και οι κληρονόμοι του θεωρούνταν πλασματικοί νομείς του κληροτεμαχίου,ακόμα και επί ειδικής διαδοχής. Ανίσχυρη η ανωτέρω εν ζωή διάθεση λόγω της έλλει-ψης κυριότητας στο πρόσωπο του κληρούχου. Ισχυρή, όμως η διάταξη διαθήκης αυτού,

54

55

59


με την οποία ο διαθέτης κατέλιπε στην θυγατέρα του τη νομή επί του επίδικου κλήρου,καθώς δεν αφορούσε περιουσιακό στοιχείο που κατά το χρόνο της σύνταξης της διαθή-κης και επαγωγής της κληρονομιάς ανήκε στην ενάγουσα. Δεν απαιτείται από το δικα-στήριο η προσφυγή στις ερμηνευτικές διατάξεις για την αναζήτηση της αληθινής βού-λησης του διαθέτη. Το δικαστήριο απορρίπτει την αναίρεση κατά της υπ’ αριθμ.185/2010 απόφασης του ΠολΠρωτοδικείου Ιωαννίνων, που δίκασε ως Εφετείο. ..............

ΑΡΕΙΟΥ ΠΑΓΟΥ Υπ’ αριθ. 1281/2013 (Τμ. Γ΄ Πολ.). Ερμηνεία των συμβάσεων σύμφωναμε τους ερμηνευτικούς κανόνες των άρθρων 173 και 200 ΑΚ. Προϋπόθεση για την προ-σφυγή στις σχετικές διατάξεις αποτελεί η ύπαρξη αμφιβολίας και κενού στη δήλωσηβούλησης του δικαιοπρακτούντα. Τέτοια περίπτωση δεν υφίσταται είτε όταν ο δηλώνεκφράστηκε σαφώς και περιέλαβε στη δήλωσή του όλα όσα θέλησε, είτε όταν στη ρητήδήλωση της βούλησης του συμβαλλομένου επί διάταξης νόμου που περιέχει κανόνααναγκαστικού δικαίου προσδίδονται έννομες συνέπειες και επί πραγμάτων που δεν πε-ριελήφθησαν στη δήλωση. Μεταβίβαση ακινήτου. Η μη αναφορά στη μεταβιβαστική τηςκυριότητας ακινήτου σύμβαση των πάνω σε αυτό υφιστάμενων κτισμάτων, δεν αποτελείκενό της σύμβασης που να δικαιολογεί ερμηνεία αυτής, επειδή η δηλωθείσα βούλησηγια τη μεταβίβαση της κυριότητας ακινήτου περιλαμβάνει και τα πάνω σε αυτό κτίσμα-τα, δυνάμει της ρητής και αναγκαστικού δικαίου διάταξης νόμου. Μη αναγκαία για τηνπληρότητα της δήλωσης βούλησης του δωρητή η μνεία της επί του μεταβιβαζομένουακινήτου υπάρχουσας οικίας, δεδομένου ότι η δηλωθείσα βούληση αυτού περί μεταβι-βάσεως της κυριότητας ακινήτου περιλαμβάνει, σύμφωνα με το άρθρο 953 ΑΚ και τηνυπάρχουσα σε αυτή οικία. Το δικαστήριο απορρίπτει την αναίρεση κατά της υπ’ αριθμ.787/2009 απόφασης ΕφετΠατρ. ...........................................................................................

ΑΡΕΙΟΥ ΠΑΓΟΥ Υπ’ αριθ. 2124/2013 (Tμ. Γ΄ Πολ.). Τακτική χρησικτησία επί ακινήτου .Νόμιμο τίτλο προς απόκτηση κυριότητας ακινήτου με τακτική χρησικτησία αποτελεί καιη κληρονομία υπό την προϋπόθεση ότι έχει μεταγραφεί η δήλωση αποδοχής της κληρο-νομίας ή το σχετικό κληρονομητήριο. Δεδομένου δε ότι εδώ η μεταγραφή ενεργεί ανα-δρομικά, αρκεί αυτή να γίνει και μεταγενεστέρως και δεν εμποδίζεται η χρησικτησίαεξαιτίας του ότι δεν υπήρχε κατά το χρόνο της κτήσεως της νομής (ΑΠ 1789/2012,485/2010, 849/2007, 448/2001, 408/1985). Συνεπώς και εφόσον, προκειμένου περί ακινή-του, επακολουθήσει μεταγραφή της αποδοχής της κληρονομίας, η τακτική χρησικτησίαυπολογίζεται από τη στιγμή κατά την οποία ο κάτοχος με καλή πίστη θα αρχίσει ναεξουσιάζει φυσικώς το πράγμα με διάνοια κυρίου (ΑΠ 448/2001). (Αναιρεί και παραπέ-μπει στο ίδιο δικαστήριο για περαιτέρω εκδίκαση). ...........................................................

ΔΙΟΙΚΗΤΙΚΟΥ ΕΦΕΤΕΙΟΥ ΑΘΗΝΩΝ Υπ’ αριθ. 4417/2013 (Τμ. 7ο Τριμ.). Φορολογία. Τεκ-μήριο άτυπης δωρεάς. Βάρος απόδειξης. Κατά την έννοια των διατάξεων των άρθρ. 1παρ. 1 και 34 παρ. 1 του ν.δ. 118/1973 και των αντίστοιχων διατάξεων του κυρωθέντοςμε το ν. 2961/2001 Κώδικα Φορολογίας Κληρονομιών, Δωρεών, Γονικών Παροχών, Προι-κών και Κερδών από Λαχεία, η απόδειξη της χωρίς αντάλλαγμα παραχώρησης ή μεταβι-βάσεως περιουσιακού στοιχείου, για την οποία δεν καταρτίστηκε έγγραφο, βαρύνει τηνβεβαιούσα τον φόρο φορολογική αρχή, πλην όμως, λόγω του ιδιαίτερης δυσκολίας της

62

66

67


απόδειξης, είναι ανεκτή η συναγωγή τεκμηρίου δωρεάς μεταξύ προσώπων, τα οποίασυνδέονται με ιδιαίτερο, και μάλιστα συγγενικό ή συζυγικό δεσμό, αλλά μόνο εφόσονσυντρέχουν σωρευτικά δύο προϋποθέσεις, δηλ. αφενός να έχει αποκλεισθεί κάθε άλληπηγή προέλευσης των χρημάτων, κατά το ποσό που λογίζεται ότι αυξήθηκε η περιουσίααυτού που φέρεται ως δωρεοδόχος και αφετέρου να διαπιστωθεί αιτιολογημένα ότι ηοικονομική κατάσταση εκείνου που φέρεται ως δωρητής επιτρέπει σε αυτόν την πραγ-ματοποίηση δωρεάς κατά το ίδιο ποσό. Απορρίπτει την έφεση. ........................................

ΕΦΕΤΕΙΟΥ ΑΘΗΝΩΝ Υπ’ αριθ. 4183/2011. ΕΥΔΑΠ. Στην κυριότητα του ΟΑΠ ή της διαδόχουτου ΕΥΔΑΠ περιέρχονται οι εκτάσεις που προέκυψαν ή μέλλονται να προκύψουν από τηνεκτέλεση τεχνικών έργων στην παλαιά κοίτη ρεμάτων, εφόσον τα έργα εκτελέστηκαν απότον ΟΑΠ και όχι από οποιοδήποτε άλλο φυσικό ή νομικό πρόσωπο. Κυριότητα επί της κοί-της χειμάρρου που κατακλύζεται περιοδικά με νεροβροχή. Στην κυριότητα του ΟAΠ ή τηςΕΥΔΑΠ περιέρχονται οι εκτάσεις που δημιουργήθηκαν ή δημιουργούνται μετά το έτος1950 πάνω από την παλαιά κοίτη ρεμάτων με την εκτέλεση τεχνικών έργων κάλυψης, διαρ-ρύθμισης ή μετατόπισής τους, εφόσον τα ρέματα είναι κοινής χρήσης. .................................

ΕΦΕΤΕΙΟΥ ΑΘΗΝΩΝ Υπ’ αριθ. 2844/2012 (Τμ. 14ο). Πώληση. Ευθύνη του πωλητή λόγωύπαρξης νομικών ελαττωμάτων. Απαλλαγή του πωλητή κατά το άρθρο 515 παρ. 1 ΑΚ.Όρος στο πωλητήριο συμβόλαιο ότι το πωλούμενο μεταβιβάζεται «ελεύθερο διεκδική-σεως ή δικαιώματος τρίτου». Ο πωλητής οφείλει να αποζημιώσει τον αγοραστή ακόμακαι αν ο τελευταίος γνώριζε τα ελαττώματα. Αξιώσεις του αγοραστή και εκ των άρθρων380, 382 ΑΚ. Ζημία που αποκαθίσταται. Πώληση ακινήτου χωρίς ο πωλητής να είναι κύ-ριος αυτού. Δεν ασκήθηκε καταχρηστικά η ένδικη αξίωση. Ο όρος που περιελήφθη στοσυμβόλαιο αγοραπωλησίας δεν ήταν εικονικός ούτε αντίκειται στα χρηστά ήθη. Απορρί-πτεται η έφεση. ....................................................................................................................

ΕΦΕΤΕΙΟΥ ΑΘΗΝΩΝ Υπ’ αριθ. 5200/2012. Κληρονομία. Αγωγή εξ αδιαθέτου κληρονό-μου του διαθέτη να αναγνωριστεί η ακυρότητα της διαθήκης λόγω πλαστότητας. Άμεσοέννομο συμφέρον για την άσκηση της αγωγής έχουν οι εξ αδιαθέτου κληρονόμοι τουδιαθέτη και οι κληρονόμοι του εξ αδιαθέτου κληρονόμου. Δεν είναι υποχρεωτικό η αγω-γή να στρέφεται κατά των περισσοτέρων εγκατάστατων με διαθήκη, αφού οι περισσότε-ροι ενάγοντες ή εναγόμενοι δεν είναι αναγκαίοι ομόδικοι. Πότε υφίσταται υποχρέωσηπροαπόδειξης της πλαστότητας. Η αναγνώριση άκυρης διαθήκης ως έγκυρης από τρί-τον, δεν επικυρώνει την άκυρη διαθήκη. Αν η παραίτηση αφορά κληρονομιαία ακίνητα,πρέπει να γίνεται με συμβολαιογραφικό έγγραφο. .............................................................

ΜΟΝΟΜΕΛΟΥΣ ΕΦΕΤΕΙΟΥ ΑΘΗΝΩΝ Υπ’ αριθ. 7268/2013. Κληρονομητήριο. Το κληρονο-μικό δικαίωμα ως προδικαστικό ζήτημα στην δίκη του κληρονομητηρίου. Δεδικασμένοπολιτικών δικαστηρίων για τις κληρονομικές σχέσεις. Απόρριψη αίτησης ανάκλησης κλη-ρονομητηρίου βασισμένου στην αμετάκλητη αναγνώριση του κληρονομικού δικαιώματοςτων καθ’ ων. Θετική λειτουργία του δεδικασμένου από δίκη αναγνωριστική του κληρονο-μικού δικαιώματος, στην δίκη της αίτησης ανάκλησης κληρονομητηρίου. Μεταγενέστερηυπουργική απόφαση που μεταβάλλει την ιθαγένεια του κληρονομούμενου. Ακυρωτικός

70

74

75

80


δικαστικός έλεγχος. Δεδικασμένο απόφασης του ΣτΕ. Δεν παράγεται δεδικασμένο για τοζήτημα της ιθαγένειας, εφόσον το ΣτΕ δεν εισήλθε στην ουσία της υπόθεσης, απορρίπτο-ντας την αίτηση ακύρωσης ως απαράδεκτη. (Απορρίπτει την έφεση). .................................

ΕΦΕΤΕΙΟΥ ΔΥΤΙΚΗΣ ΜΑΚΕΔΟΝΙΑΣ Υπ’ αριθ. 31/2013. Κυριότητα. Αναγνώριση του δι-καιώματος συγκυριότητας που αποκτήθηκε λόγω κληρονομικής διαδοχής. Διαθήκη απότον ένα κληρονόμο με την οποία αυτός κατέλειπε στους δικούς του κληρονόμους καιξένο μερίδιο, δηλαδή το μερίδιο συγκληρονόμου του. .......................................................

ΕΦΕΤΕΙΟΥ ΛΑΡΙΣΑΣ Υπ’ αριθ. 87/2012. Επί ιδιόγραφης διαθήκης η ελλιπής ή ατελήςχρονολογία επάγεται ακυρότητά της. Αν το στοιχείο που λείπει μπορεί να αναπληρωθείεπιτρεπτά από το όλο περιεχόμενο της διαθήκης ή σε συνάρτηση με άλλα εκτός αυτούστοιχεία, λαμβανόμενα υπόψη προς αποσαφήνιση εκείνων που συνάγονται από το κεί-μενο, ώστε να προκύπτουν η μέρα, ο μήνας και το έτος, η διαθήκη έχει πλήρη χρονολο-γία και δεν τίθεται θέμα ακυρότητας. ..................................................................................

ΕΦΕΤΕΙΟΥ ΛΑΡΙΣΑΣ Υπ’ αριθ. 343/2012. Αγωγή κληρονόμων δωρητή για αναγνώρισηακυρότητας δωρητηρίου συμβολαίου και απόδοση του δωρηθέντος. Υπέρβαση από τοναντιπρόσωπο της χορηγηθείσας από το δωρητή έγγραφης πληρεξουσιότητας εν γνώσειτων δωρεοδόχων και αφ’ ενός μεν μεταβίβαση σε αυτούς υπέρτερων από τα ορισθένταστο πληρεξούσιο ποσοστών κυριότητας επί ακινήτου, αφ’ ετέρου δε μνεία στο δωρητή-ριο συμβόλαιο δηλώσεων ότι ο αντιπροσωπευόμενος προέβη στη δωρεά από ιδιαίτεροηθικό καθήκον και παραιτείται από το δικαίωμα ανάκλησης. Ακυρότητα δωρεάς, λόφωυπέρβασης της πληρεξουσιότητας, κατά παράβαση της καλής πίστης και κατά κατάχρη-ση δικαιώματος. Αναγκαστική ομοδικία όταν ενάγονται ο καθ’ υπέρβαση της πληρεξου-σιότητας ενεργήσας αντιπρόσωπος και ο τρίτος αντισυμβαλλόμενος με αίτημα την ανα-γνώριση ακυρότητας της μεταξύ τους σύμβασης. .............................................................

ΠΟΛΥΜΕΛΟΥΣ ΠΡΩΤΟΔΙΚΕΙΟΥ ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗΣ Υπ’ αριθ. 20525/2011 (Τακτική Διαδι-κασία). Προσύμφωνο πώλησης. Νομικά και πραγματικά ελαττώματα. Δικαιώματα τουαγοραστή στην περίπτωση αυτή. Σε τι συνίσταται η σχετική αποζημίωσή του. Απρόοπτημεταβολή συνθηκών. Προϋποθέσεις για την εφαρμογή της σχετικής ρύθμισης. Δικαιο-πρακτικό θεμέλιο και ανατροπή αυτού. Πώληση οικοπέδου με προσύμφωνο σε εργολά-βους. Μετέπειτα άσκηση, από τρίτα πρόσωπα, αίτησης ακύρωσης κατά απόφασης τουΝομάρχη περί τροποποίησης του ρυμοτομικού σχεδίου του Ο.Τ. στο οποίο βρίσκεται τοεπίδικο ακίνητο και αντίστοιχης αίτησης αναστολής, με αποτέλεσμα την απαγόρευσηεκτέλεσης οποιασδήποτε οικοδομικής εργασίας. Μόνη η άσκηση των ως άνω ενδίκωνμέσων από τρίτους, καθώς και οι περιορισμοί δόμησης, δεν συνιστούν νομικό ελάττωμαπου δημιουργεί ευθύνη του πωλητή. Ο προβαλλόμενος με τις προτάσεις ισχυρισμός πε-ρί μεταβολής των συνθηκών είναι απαράδεκτος γιατί μεταβάλλει τη βάση της αγωγής.Απορρίπτεται η βάση περί αδικαιολογήτου πλουτισμού. Προκαταβολή και αρραβώνας.Έννοια και διάκριση. Ποινική ρήτρα. Πότε συμφωνείται, προϋποθέσεις για την κατά-πτωσή της. Απορρίπτει αγωγή και ανταγωγή. ...................................................................

83

86

89

92

97


ΠΟΛΥΜΕΛΟΥΣ ΠΡΩΤΟΔΙΚΕΙΟΥ ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗΣ Υπ’ αριθ. 15163/2012. Οργανισμός Πε-ριθάλψεως και Αποκαταστάσεως Ισραηλιτών Ελλάδος. Διαχείριση από τον Οργανισμότων κληρονομικών περιουσιών Ισραηλιτών που χάθηκαν κατά τη διάρκεια του φυλετι-κού διωγμού τους χωρίς να αφήσουν κληρονόμους. Ο Οργανισμός ασκεί και πλασματι-κή νομή, αντιτάσσεται κατά τρίτων που την προσβάλλουν, συμπεριλαμβανομένου καιτου Ελληνικού Δημοσίου. Τα πράγματα αυτά εξαιρούνται της χρησικτησίας. ..................

ΜΟΝΟΜΕΛΟΥΣ ΠΡΩΤΟΔΙΚΕΙΟΥ ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗΣ Υπ’ αριθ. 5972/2013. Κτηματολόγιο.Δωρεά αιτία θανάτου. Άρνηση της προϊσταμένης κτηματολογικού γραφείου να καταχω-ρίσει δύο διαφορετικά συμβόλαια με τα οποία καταρτίστηκε σύμβαση μεταβίβασης δικαι-ώματος επικαρπίας, επειδή η δήλωση του δωρεοδόχου προς αποδοχή της δωρεάς αιτίαθανάτου έγινε μετά τον θάνατο του δωρητή με χωριστό συμβόλαιο. Η αποδοχή της δωρε-άς αιτία θανάτου, η οποία αποτελεί δωρεά εν ζωή μπορεί να επέλθει και μετά τον θάνατοτου δωρητή και να μεταγραφεί οποτεδήποτε. Πρόσθετη παρέμβαση του συμβολαιογρα-φικού συλλόγου Θεσσαλονίκης. Στοιχεία του έννομου συμφέροντος του προσθέτως πα-ρεμβαίνοντος. Δεν αρκεί η επίκληση ότι σε εκκρεμή δίκη επίκειται λύση νομικού ζητήμα-τος που θα ωφελήσει ή θα βλάψει τον προσθέτως παρεμβαίνοντα σε μελλοντική διαφο-ρά. Πρέπει ο προσθέτως παρεμβαίνων να απειλείται από την δεσμευτικότητα ή την εκτε-λεστότητα της απόφασης που θα εκδοθεί ή από τις αντανακλαστικές ή τις παρεπόμενεςσυνέπειες της απόφασης. Δεν υφίσταται έννομο συμφέρον, διότι το επιδιωκόμενο με τηνπρόσθετη παρέμβαση έννομο αποτέλεσμα μπορεί να επέλθει χωρίς την άσκηση αυτής.Κάνει δεκτή την αίτηση, απορρίπτει ως απαράδεκτη την παρέμβαση. ................................

ΠΟΛΥΜΕΛΟΥΣ ΠΡΩΤΟΔΙΚΕΙΟΥ ΠΕΙΡΑΙΑ Υπ’ αριθ. 1878/2013. Κοινωνία. Διανομή ακινήτουστο οποίο υφίσταται αυθαίρετη κατασκευή. Τακτοποίηση των αυθαιρέτων χώρων με το ν.4014/2011. Εξοιμοιώνονται με νόμιμες κατασκευές και διατίθενται ελεύθερα. Είναι δυνατήη διανομή κτίσματος που ανεγέρθηκε με νόμιμη άδεια, έστω και αν στη συνέχεια έγιναναυθαίρετες μεταβολές ή προσθήκες. Στη δίκη διανομής τα έξοδα βαρύνουν τη διανεμητέαπεριουσία. Το δικαίωμα του κοινωνού για λύση της κοινωνίας μπορεί να αποκλεισθεί μεσυμφωνία για δέκα χρόνια. Όταν κοινωνοί είναι οι σύζυγοι, είναι δυνατή η διανομή του κοι-νού ακινήτου έστω και αν έχει παραχωρηθεί η αποκλειστική χρήση του, ως οικογενειακήςστέγης, στον έναν, μετά τη διακοπή της έγγαμης συμβίωσης. ................................................

ΜΟΝΟΜΕΛΟΥΣ ΠΡΩΤΟΔΙΚΕΙΟΥ ΠΕΙΡΑΙΑ Υπ’ αριθ. 5721/2013. Εκουσία δικαιοδοσία.Άδεια αποποιήσεως κληρονομίας για λογαριασμό ανήλικου τέκνου. Η αποποίηση πρέ-πει να αφορά τη συγκεκριμένη επαγωγή και δεν μπορεί να είναι γενική. Η κατά προσαύ-ξηση μερίδα δεν συνιστά ιδιαίτερη κληρονομική μερίδα και δεν επιδέχεται ιδιαίτερηαποποίηση. Προθεσμία. Αναστολή μέχρι την έκδοση της απόφασης επί της κρινόμενηςαιτήσεως. Οι αιτούντες ως ασκούντες την γονική μέριμνα της ανήλικης ζητούν άδειατου δικαστηρίου για γενική αποποίηση και για αποποίηση της κατά προσαύξηση μερί-δας από την κληρονομιά του παππού της. Έχουν ήδη αποποιηθεί η μητέρα και τα αδέλ-φια της ανήλικης προσαυξάνοντας την κληρονομική της μερίδα. Υπήρχε οφειλή περί-που 19 χιλιάδων ευρώ και είχε στην κυριότητά του το 1/6 σε αρκετά μικρά ακίνητα ηαντικειμενική αξία των οποία ως προς το ποσοστό του ανερχόταν στο ποσό των 35.000

111

112

115


ευρώ. Έχουν αποποιηθεί όλοι οι προηγούμενοι κληρονόμοι. Δεκτή η αίτηση κατά το μέ-ρος που ζητείται η αποποίηση της κληρονομιάς λόγω της εξ αδιαθέτου διαδοχής. Απορ-ρίπτεται το αίτημα για γενική αποποίηση και για ιδιαίτερη αποποίηση λόγω προσαύξη-σης της μερίδας. ..................................................................................................................

ΜΟΝΟΜΕΛΟΥΣ ΠΡΩΤΟΔΙΚΕΙΟΥ ΠΑΤΡΩΝ Υπ’ αριθ. 23/2013. Κτηματολόγιο. Αγωγή γιααναγνώριση κυριότητας σε ακίνητο και για διόρθωση ανακριβούς εγγραφής στα κτηματο-λογικά βιβλία. Ερημοδικία εναγομένου. Τεκμήριο ομολογίας. (Δέχεται την αγωγή). ..........

ΕΙΡΗΝΟΔΙΚΕΙΟΥ ΝΙΓΡΙΤΑΣ Υπ’ αριθ.106/2013. Πραγματική δουλεία. Κτήση πραγματικήςδουλείας με χρησικτησία. Προϋποθέτει ότι αυτός που ασκεί την οιονεί νομή δουλείας εί-ναι κύριος του δεσπόζοντος ακινήτου. Αν ο επικαλούμενος κτήση πραγματικής δουλεί-ας με έκτακτη χρησικτησία επικαλείται και κτήση κυριότητας επί του δεσπόζοντος μεέκτακτη χρησικτησία, απαιτείται να συμπληρωθεί πρώτα ο χρόνος της έκτακτης χρησι-κτησίας για την κτήση της κυριότητας. Μετά την κτήση της κυριότητας διά χρησικτη-σίας αρχίζει ο χρόνος της έκτακτης χρησικτησίας για την κτήση της πραγματικής δου-λείας. Νομιμοποίηση. Η εξουσία διεξαγωγής της δίκης ανήκει στον φορέα της επίδικηςουσιαστικής έννομης σχέσης που καθορίζεται από το ουσιαστικό δίκαιο. Η αμφισβήτη-ση του δικαιώματος του ενάγοντος από τον εναγόμενο δεν συνιστά ένσταση αλλά άρνη-ση της βάσης της αγωγής. ...................................................................................................

ΕΙΡΗΝΟΔΙΚΕΙΟΥ ΣΙΚΥΩΝΟΣ Υπ’ αριθ. 237/2013 (Ασφ. μέτρα). Υπερχρεωμένα φυσικάπρόσωπα. Υπαγωγή στον Ν. 3869/2010. Απαγόρευση λήψης καταδιωκτικών μέτρων.Απόρριψη αίτησης τράπεζας περί εγγραφής προσημείωσης, λόγω του ότι ο καθ’ ουοφειλέτης έχει ήδη καταθέσει αίτηση του Ν. 3869/2010, η οποία είναι εκκρεμής. Βάσειτου αρθρ. 4 παρ. εδ. δ΄ Ν. 3869/2010, Ν. 4161/2013, απαγορεύεται οποιαδήποτε νομική με-ταβολή του ακινήτου κατά το χρονικό διάστημα από την κατάθεση της αίτησης μέχρι τηνεκδίκαση της προσωρινής διαταγής. Στη νομική μεταβολή περιλαμβάνεται και η προση-μείωση υποθήκης. ................................................................................................................

ΕΙΡΗΝΟΔΙΚΕΙΟΥ ΧΑΝΙΩΝ Υπ’ αριθ. 811/2013 (Διαδικασία εκούσ. δικαιοδ.). Αποποίησηκληρονομίας επαχθείσας σε ανήλικο τέκνο από τους ασκούντες τη γονική μέριμνα αυ-τού. Απαραίτητη η χορήγηση άδειας από το δικαστήριο. Αρμοδιότητα του Ειρηνοδικείουτης συνήθους διαμονής του ανηλίκου, το οποίο δικάζει κατά τη διαδικασία της εκούσιαςδικαιοδοσίας. Η κατόπιν άδειας αποποίηση της κληρονομίας γίνεται από τους γονείςτου τέκνου στο όνομα αυτού ως νόμιμοι αντιπρόσωποί του και όχι στο δικό τους όνομα.Επαγωγή της κληρονομίας στα ανήλικα τέκνα των αιτούντων κατόπιν διαδοχικών απο-ποιήσεων της κληρονομίας από τους πλησιέστερους του αδιάθετου αποβιώσαντος συγ-γενείς του. Παθητική η επαχθείσα κληρονομία περιλαμβάνουσα μόνο χρέη προς το Δη-μόσιο και προς ιδιώτες. Το δικαστήριο δέχεται την αίτηση. ..............................................

120

123

126

129

131


ΤΡΟΠΟΠΟΙΗΣΗ ΚΑΤΑΣΤΑΤΙΚΟΥ ΕΤΑΙΡΕΙΑΣ ΣΥΜΒΟΛΑΙΟΓΡΑΦΩΝ

Με την από 14-1-2014 απόφαση του Δ.Σ. του Συλλόγου, εγκρίθηκε, σύμφωνα με τις δια-τάξεις του Π.Δ. 284/1993 (Φ.Ε.Κ. 123/27.7.1993, τ. Α΄), η τροποποίηση των άρθρων 2, 3,4, 8, 11 και 29 και η κωδικοποίηση σε ενιαίο κείμενο του καταστατικού της εταιρείας μετην επωνυμία «Συμβολαιογραφική Εταιρεία Αθηνών Χ. ΣΤΕΙΡΟΣ, Φ. ΚΤΕΝΑ, Α.ΚΩΣΤΟΠΑΝΑΓΙΩΤΟΥ», η οποία θα ονομάζεται πλέον μετά την συνταξιοδότηση της Α.Κωστοπαναγιώτου «Συμβολαιογραφική Εταιρεία Αθηνών Χ. ΣΤΕΙΡΟΣ – Φ. ΚΤΕΝΑ». ..... 134

ΣΥΜΒOΛΑΙOΓΡΑΦΙΚΗ ΕΠΙΘΕΩΡΗΣΗΔΙΜΗΝΙΑΙO ΠΕΡΙOΔΙΚO

Kωδικός 6064

ΕΚΔOΤΗΣ - ΥΠΕΥΘΥΝOΣ ΣΥΝΤΑΞΗΣ: ΚΩΝΣΤΑΝΤΙΝΟΣ ΒΛΑΧΑΚΗΣ

Πρόεδρος Συντονιστικής ΕπιτροπήςΣυμβολαιογραφικών Συλλόγων ΕλλάδοςΑφροδίτης 1, Βάρκιζα Αττικής 166 72Τηλ. 210 8970054, 210 8971939

ΙΔΙOΚΤΗΤΗΣ: ΣΥΜΒOΛΑΙOΓΡΑΦΙΚOΣ ΣΥΛΛOΓOΣ EΦETEIΩN

ΑΘΗΝΩΝ-ΠEIPAIΩΣ-AIΓAIOY KAI ΔΩΔEKANHΣOY

Γ. Γενναδίου 4 – Αθήνα 106 78Τηλ. 210 33 07 450, 210 33 07 460Fax: 210 38 48 335, 210 38 12 249E-mail: [email protected]

ΕΠΙΜΕΛΕΙΑ ΥΛΗΣ: ΠOΛΥΧΡOΝΗΣ ΜΠΙΡΗΣ

Νομικός Σύμβουλος του Συμβολαιογραφικού ΣυλλόγουΕφετείων Αθηνών-Πειραιώς-Αιγαίου και ΔωδεκανήσουΓ. Γενναδίου 4 – Αθήνα 106 78Τηλ. 210 33 07 470, 210 33 07 480

ΕΚΔOΤΙΚΗ ΠΑΡΑΓΩΓΗ: Κ. ΠΛΕΤΣΑΣ – Ζ. ΚΑΡΔΑΡΗ O.Ε.

Χαρ. Τρικούπη 107, Αθήνα 114 73Τηλ: 210 36 07 132, 210 38 20 148Fax: 210 38 20 148e-mail: [email protected]

Μετά την κατάργηση του Ειδικού Λογαριασμού του άρθρου 30 του Ν. 4507/1966 , η δαπάνη εκτύ-

πωσης της Συμβολαιογραφικής Επιθεώρησης βαρύνει τον κρατικό προϋπολογισμό, στον φορέα

17-130 (υποθηκοφυλακεία) και τον ΚΑΕ 08000843.

Documents

ΣYMBOΛAIOΓPAΦIKH EΠIΘEΩPHΣHenotariat.gr/wp-content/uploads/2016/03/01_2014.pdf · ΝΟΜΟΙ ΝΟΜΟΣ ΥΠ’ ΑΡΙΘ. 4239 (ΦΕΚ Α΄ 43/20-2-2014) Δίκαιη ικανοποίηση