PENGHASILAN PRODUK MINUMAN JUS BUAH NAGA VARIETI PUTIH CAMPURAN MANGGA AIR

YONG KIM CHYE

Q Co

N

LATIHAN ILMIAH INI DIKEMUKAKAN UNTUK :: ý MEMENUHI SEBAHAGIAN DARIPADA SYARAT

MEMPEROLEHI IJAZAH SARJANA MUDA SAINS MAKANAN DENGAN KEPUJIAN (TEKNOLOGI

MAKANAN DAN BIOPROSES)

SEKOLAH SAINS MAKANAN & PEMAKANAN UNIVERSITI MALAYSIA SABAH

2007

IJ tiIVI: K's I CI MA f. A YSIA SA 13; 1II

I3ORANG PENGESAIIAN STATES TESTS

JL: DUL: r'ir 1i(; ºý. ý., . ,. ."r ,. " .. ýý rý ý; ,"(L

--1=" ýý -- -

1'1 N 1S ')9: 1

t, , ýiýl'f ir /\, rºt' 11

"", r" L ii f'U1t H(F ýý, v- ! PN , Nr7A; ti ! ')-9-

I eV eu. nIIA NA f`ýi. PA tifl? Ni ýýA fV n ti (Ttttiv1_C4C, 1 IV/V(nNhN /)/W

SESI PENGAJIAN:

Sava i lJ M`)

l, tiv(, ý "q

CffY L (HURUF BESAR)

rr c( '1, c t(, t)

rncngaku membenarkan tesis (LPS/ Sarjana/ Doktor Falsafah) ini di simpan di Perpustakaan Universiti Malaysia Sabah dengan svarat-syarat kegunaan scperti berikut:

1. Tesis adalah hakmilik Universiti Malaysia Sabah. 2. Perpustakaan Universiti Malaysia Sabah dibenarkan membuat salinan untuk tujuan pengajian sahaja. 3. Perpustakaan dibenarkan membuat salinan tesis ini scbagai bahan pertukaran antara institusi pengajian tinggi. 4. " Sila tandakan (/)

(Mengandungi maklumat yang berdarjah keselamatan

atau kepentingan Malaysia seperti >lang termaktub di SULIT dalam AKTA RAIISIA RASMI 1972)

(Mengandungi maklumat TERHAD yang telah ditentukakan TERI-iAD oleh organisasi/badan di mana penyelidikan dijalankan)

TIDAK TERIiAD

(TANDATANý GAN PENULIS)

Alamat Tetap: /J

`- KL x >1f,

,, ýi.. -ý ý� ý. (� . ý

C 9-c-ý'w'' ý,

ýy,

Disahkan olch

AN(JAN PUSTAKAWAN)

Ma, r"I 1& I. (y1J1

Nama Penvclia

I Tarikh: t(= I rI

-)", I yý ý' ,/I; Iý 'Tarikh:

CATA"fAN: * Potong yang tidak berkenaan. * Jika tesis ini SULIT atau TERHAD, sila lampiran surat daripada pihak berkuasa/organsasi

berkenaan dengan mcnyatakan sekali sebab dan tempoh tesis ini perlu dikelaskan scbagai St; I. IT dan TERIIAI).

* Tesis dimaksudkan sebagai tesis bagi Ijazah Doktor Falsafah dan Sarjana secara penvelidikan, au disertasi bagi pengajian sccara kerja kursus dan penyelidikan, atau Laporan Projek Sarjana Muda (I. PSM),

I'«An A, 'ý

11

PENGAKUAN

Saya mengakui karya ini adalah hasil kerja saya sendiri kecuali nukilan, ringkasan dan rujukan yang setiap satunya telah saya jelaskan sumbernya.

26 Mac 2007

YONG KIM CHYE

HN2004 - 4581

III

DIPERAKUKAN OLEH

1. PENYELIA

(PUAN NOR QNAIRUL IZZREEN BT. MOND NOOR

2. PEMERIKSA I

(MISS HO Al LING)

TANDATANGAN

I 3. PEMERIKSA 2

(ENCIK MANSOOR ABDUL HAMID)

4. DEKAN

(PROF MADYA DR. MOHD. ISMAIL ABDULLAH) ýý

Iv

PENGHARGAAN

Pada mulanya, saya ingin menyampaikan setinggi-tinggi penghargaan kepada Puan

Nor Qhairul Izzreen Bt. Mohd Noor, selaku penyelia penulisan ini, yang telah banyak

membimbing dan meluangkan masa untuk memberi tunjuk ajar kepada saya untuk

menyiapkan kertas penyelidikan ini. Bimbingan beliau membolehkan saya bersiap

sedia untuk menghadapi segala cabaran yang wujud sepanjang penyelidikan ini.

Jasa balk beliau akan sentiasa saya kenangi.

Saya juga ingin mengucapkan ribuan terima kasih kepada dekan Sekolah

Sains Makanan dan Pemakanan (SSMP), Prof. Madya Dr. Mohd. Ismail Abdullah

dan semua pensyarah SSMP yang telah memberi didikan dan ajaran yang amat berguna sepanjang pengajian saya di Universiti Malaysia Sabah (UMS).

Penghargaan khas ditujukan kepada Cik Ho Ai LIng yang telah banyak membantu

untuk menyelesaikan masalah sewaktu saya menjalankan kajian ini.

Di samping itu, saya juga ingin bertenma kasih kepada rakan-rakan saya atas

sokongan moral dan nasihat mereka yang membolehkan saya menyiapkan kajian ini

dengan gembira. Akhimya, ribuan tenma kasih saya ingin sampaikan kepada ahi

keluarga saya yang telah banyak memben kasih sayang yang tidak terhingga

membolehkan saya dapat menyiapkan penyelidikan ins tanpa mengira betapa

susahnya keadaan.

YONG KIM CHYE,

Mac, 2007

V

ABSTRAK

Produk minuman jus buah naga vaneti putih campuran mangga air telah dihasilkan dengan menggunakan kaedah pemprosesan minuman jus yang digunakan oleh MARDI. Sebanyak 13 formulasi bagi produk ini yang dihasilkan. Daripada hasil ujian pemeringkatan BIB, formulasi F2, F3, F6 dan F7 telah dipilih sebagai formulasi terbaik. Bagi ujian hedonik, didapati formulasi F2 merupakan formulasi terbaik dengan memperolehi min skor tertinggi untuk parameter kemasaman ( 4.40 + 1.48), keseimbangan rasa masam-marws (4.90 +1.30) dan penenmaan keseluruhan (5.03 ± 0.96). Produk akhir mempunyai pH sebanyak 4.40, nilai "Bnks sebanyak 12 dan keasidan sebanyak 0.24%. Analisis proksimat menunjukkan produk mempunyai kandungan lembapan sebanyak 84.0 + 0.00%, kandungan abu sebanyak 0.24 + 0.01%, serabut kasar sebanyak 0.23 + 0.01%, protein sebanyak 0.27 + 0.0296, kandungan lemak sebanyak 0.03 + 0.0196, karbohidrat sebanyak 15.23 + 0.00 dan vitamin C sebanyak 0.09 + 0.00%. Bagi ujian mutu simpanan, didapati pH, kandungan pepejal tertarut dan keasidan untuk produk yang disimpan selama 8 minggu masing-masing telah berubah menjadi 4.26 + 0.00,17.0 + 0.1 °Bnks dan 0.72%. Bagi keputusan mikrobiologi, pertumbuhan koloni untuk PCA ialah sebanyak 4.8 x 103 cfu/ml manakala pertumbuhan kolorw untuk PDA ialah sebanyak 6.2 x 102 cfu/mI setelah disimpan setama 8 minggu. Bagi keputusan ujian perbandingan berganda, didapati sampel yang disimpan selama 14 had tidak mempunyai perbezaan sgnifikan (>0.05) dengan sampel R. Manakala sampel yang disimpan selama 28 han mempunyai perbezaan signifikan(<0.05) dengan sampel R untuk parameter wama, kemanisan dan penenmaan keseluruhan. Sampel yang disimpan selama 54 han juga mempunyai perbezaan signifikan (<0.05) dengan sampel R untuk parameter wama, aroma, kemanisan, kemasaman, keseimbangan rasa masam-manis dan penenmaan keseluruhan. Ujian pengguna dijalankan untuk mengetahui penerimaan pengguna terhadap produk yang dihasilkan. Keputusan ujian ini menunjukkan bahawa sebanyak 45% pengguna akan membeli manakala sebanyak 38% dan 17% pengguna mungkin akan membeli dan tidak akan membeli produk ini sekiranya ia dipasarkan.

vi

ABSTRACT

PRODUCING OF MIX DRAGON FRUIT AND MANGO FRUIT JUICE DRINK

The producing of mix ch'agon fruit and mango fruit juice beverage was carried and using a method adapted from the method used by MARDI. A total of 13 formulations were produced. From the result of BIB ranking test, the 4 best formulations (F2, F3, F6, F7) was pick according to the higher rank sum given by panelist. From the result of hedonic, the formulation F2 was the best k mmulahon that gets the highest means score for parameter of sourness (4.40 ± 1.48), balance of sweet and sour (4.90 + 1.30) and overall acceptance (5.03 + 0.96). The best formulation has the pH of 4.40, °Briks value of 12 and acidity of 0.24%. The results of proximal analysis shows that the product has the moisture content of 84.0 + 0.00%, ash content of 0.24 + 0.01 %, fiber content of 0.23 + 0.01%. fat content of 0.03 + 0.01%, total carbohydrate of 15.23 + 0.00 and total vitamin C of 0.09 + 0.00%. For shelf life study, the product will be stored under cool temperature (4°C) for 8 weeks. The result of physicochemistry shows that the pH, °Briks value and acidity decease to the value of 4.26 + 0.00,7.0 + 0.1 °Briks and 0.72% respectively. The results of miaobiology shows that the colony forming unit for PCA was 4.8 x 103 cfwhtl. While the colony loaning unit for PDA was 6.2 x 102 c*WhN. The results of pared comparison test shows that there is no significant different (>O. 05) for the sampel that stored for 14 days with the sample R. But there is significant differece (<0.05) liar the sampel that stored for 28 and 54 days with sample R. The sampel that stored for 28 days has significant different (<O. 05) with sample R in terms of color, sweetness and overall acceptance. While the sampel that stored for 54 days has significant different (<0.05) with sample R in terms of color, aroma, sweetness, sourness, balance of sweet and sour and overall acceptance. Consumer test shows that 45% of consumer will buy the product, 38% maybe will and 17% will not buy the product .

vii

SENARAI KANDUNGAN

TAJUK

PENGAKUAN

PENGESAHAN

PENGHARGAAN

ABSTRAK

ABSTRACT

SENARAI KANDUNGAN

SENARAI JADUAL

SENARAI RAJAH

SENARAI SINGKATAN

SENARAI SIMBOL

SENARAIRUMUS

SENARAI LAMPIRAN

BABI PENDAHULUAN

1.1. Pengenalan

BAB 2 ULASAN PERPUSTAKAAN

2.1. Buah Naga

2.1.1. Latar Belakang

2.1.2. Varieti

2.1.3. Nilai Nutrien

2.1.4. Kegunaan

2.1.5. Kawasan Penanaman

2.1.6. Sifat Tanaman

M/S

I

II

ui N

V VI

Vii XII

xiU XIV

xv

XVI

xvii

1

3

3

4

5

6 7

viii

2.1.7. Faktor Iklim 7

2.1.8. Faktor Tanah 8

2.1.9. Kematangan 8

2.1.10. Penuaian 8

2.1.11. Pengendalian Lepas Tuai 9

2.1.12. Penyimpanan Hasil 9

2.2. Buah Mangga

2.2.1. Pengenalan 10

2.2.2. Latar Belakang 10

2.2.3. Varieti 11

2.2.4. Nilai Nutrien 11

2.2.5. Kegunaan 13

2.2.6. Kematangan 14

2.2.7. Pengendalian Lepas Tuai 14

2.3. Jus 15

2.3.1. Prinsip Asas Pemprosesan Jus 15

2.3.1. a. Penyimpanan Sebelum Pemprosesan 16

2.3.1. b. Pembersihan, Pengasingan Dan Pemeriksaan 16

2.3.1. c. Pengekstrakan Buah 17

2.3.1. d. Penjemihan Jus 18

2.3.1. e. Pengeluarkan Udara Dalam Jus 18

2.3.1. f. Pempasteuran 19

2.3.1. g. Pembungkusan 19

2.3.1. h. Penyimpanan 20

2.3.1.1. Kerosakan Jus 20

IX

BAB 3 BAHAN DAN KAEDAH

3.1. Bahan Dan Radas

3.2. Penyediaan Sampel

3.3. Kaedah Pemprosesan Jus

3.4. Formulasi

3.5. Ujian Sensori

3.5.1. Ujian Pemeringkatan

3.5.2. Ujian Hedonik

3.6. Ujian Fizikokimia

3.6.1. Kandungan Pepejal Terlarut ("Briks)

3.6.2. pH

3.6.3. Kandungan Keasidan

3.7. Malisis Proksimat

3.7.1. Penentuan Kandungan Lembapan

3.7.2. Penentuan Kandungan Abu

3.7.3. Penentuan Kandungan Serabut Kasar

3.7.4. Penentuan Kandungan Protein

3.7.5. Penentuan Kandungan Lemak

3.7.6. Penentuan Kandungan Karbohidrat

3.8. Ujian Kimia

3.8.1. Penentuan Kandungan Vitamin C

3.9. Ujian Mutu Simpanan

3.9.1. Ujian Fizikokimia Penyimpanan

3.9.1. a. Kandungan Pepejal Terlarut (°Briks)

3.9.1. b. pH

3.9.1. c. Kandungan Keasidan

3.9.2. Ujian Mikrobiologi

22

23

23

24

24

25

25

26

26

26

26

27

27

28

28

29

31

32

32

32

34

34

34

35

35

35

X

3.9.2. a. Media Plate Count Agar

3.9.2. b. Media Potato Dextrose Agar

3.9.2. c. Pengiraan Koloni

3.9.3. Ujian Perbandingan Berganda

4.0. Ujian Pengguna

4.1. Analisis Statistik

36

37

38

38

38

39

BAB 4 HASIL DAN PERBINCANGAN

4.1. Ujian Sensori 40

4.1.1. Ujian Pemeringkatan 40

4.1.2. Ujian Hedonik 44

4.1.2. a. Wama 45

4.1.2. b. Aroma 45

4.1.2. c. Kemanisan 46

4.1.2. d. Kemasaman 47

4.1.2. e. Keseimbangan Rasa Masam-Manis 47

4.1.2. f. Kekeruhan 48

4.1.2. g. Penerimaan Keseluruhan 49

4.1.3. Pemihhan Formulasi Terbaik 49

4.2. Ujian Fizikokimia 50

4.2.1. Kandungan Pepejal Tertarut (°Briks) 49

4.2.2. pH 51

4.2.3. Kandungan Keasidan 51

4.3. Analisis Proksimat 52

4.3.1. Penentuan Kandungan Lembapan 52

4.3.2. Penentuan Kandungan Abu 52

4.3.3. Penentuan Kandungan Serabut Kasar 53

3.6.4. Penentuan Kandungan Protein 53

XI

3.6.5. Penentuan Kandungan Lemak

3.6.6. Penentuan Kandungan Karbohidrat

4.4. Ujian Kimia

4.4.1. Penentuan Kandungan Vitamin C

4.5. Ujian Mutu Simpanan

4.5.1. Ujian Fizikokimia

4.5.1. a. Kandungan Pepejal Terlarut (°Briks)

4.5.1. b. pH

4.5.1. c. Kandungan Keasidan

4.5.2. Ujian Mikrobiologi

4.5.3. Ujian Perbandingan Berganda

4.6. Ujian Pengguna

BAB 5 KESIMPULAN DAN CADANGAN

5.1. Kesimpulan

5.2. Cadangan

RUJUKAN

54

54

54

55

55

55

56

56

57

58

59

61

62

63

LAMPIRAN 67

xii

SENARAI JADUAL

No. Jadual M/S

2.1 Wama kulit dan isi sesetengah spesis buah naga 4

2.2 Kandungan kimia buah naga vaneti putih 5

2.3 Kandungan nutnen buah naga vaneti putih 5

2.4 Keluasan tanaman buah naga di Malaysia 6

2.5 Ntlai nutrien dalam buah mangga 13

2.6 Unit operasi yang terlibat dalam pemprosesan jus 16

2.7 Knteria bagi kualiti buah-buahan yang digunakan untuk pemprosesan jus 17

2.8 Jenis-jenis kerosakan jus dan keputusan kerosakan jus 20

3.1 Peralatan yang digunakan dalam penghasilan jus buah naga vaneti putih

campuran mangga air 23

3.2 Formulasi minuman jus buah naga varieti putih campuran mangga air 24

4.1 Keputusan ujian pemeringkatan 41

4.2 Keputusan yang diperoleh melalui ujian hedonik untuk semua

parameter yang diuji 44

4.3 Keputusan anaBsis fizikokimia 50

4.4 Keputusan anahsis proksimat 52

4.5 Perubahan pH, °Bnks dan keasidan pada sampel yang disimpan selama

8 minggu 55

dalam 10. Om1 produk 54

4.6 Keputusan pertumbuhan bilangan koloni bagi sampel formulasi terbaik 57

4.7 Keputusan yang diperoleh melalui ujian perbandingan berganda 58

XIII

SENARAI RAJAH

No. Rajah ws

4.1 Pendapat pengguna terhadap pembelian produk minuman jus buah

naga varieti putih campuran mangga air 60

XIV

SENARAI SINGKATAN

AOAC Association of Official Analytical Chemist

MARDI Malaysian Agricultural Research and Development Institute

FAMA Lembaga Pemasaran Pertanian Persekutuan (Federal Agricultural

Marketing Authority)

DCPIP 2.6- diklorofinolindofinol

xv

SENARAI SIMBOL

m meter

°C Darjah Celsius

g gram

Mg milligram

% peratus

XVI

SENARAI RUMUS

No. Rumus

3.1 Pengiraan peratus kandungan asid sitrik

3.2 Pengiraan peratus kandungan lembapan

3.3 Pengiraan peratus kandungan abu

3.4 Pengiraan peratus kandungan serabut kasar

3.5 Pengiraan peratus kandungan protein

3.6 Pengiraan peratus kandungan lemak

3.7 Pengiraan peratus kandungan karbohidrat

3.8 Pengiraan peratus kandungan vitamin C

3.9 Pengiraan koloni

M/S

27

28

28

29

29

32

32

33

38

XVII

SENARAI LAMPIRAN

LAMPIRAN MIS

A Carta alir proses pengeluaran minuman jus buah naga varieti putih dan

mangga air

B Jadual perancangan BIB 11.22

C Borang ujian pemeringkatan

D Borang ujian skala hedonik

E Borang ujian perbandingan berganda

F Borang ujian pengguna

G Pengiraan ujian pemeringkatan

H Graf °Briks lawan had

I Graf pH lawan had

J Keputusan ujian hedonik

K Keputusan ujian perbandingan berganda

67 68

69

70

72

74

75

77

78

79

85

BAB 1

PENDAHULUAN

1.1. PENGENALAN

Jus adalah sejenis minuman buah-buahan yang diperbuat danpada puri buah-

buahan ash. la boleh diperbuat daripada perahan pun buah-buahan sepenuhnya

stau dicampur dengan nisbah air yang telah ditetapkan (Bates et al., 2001).

Menurut akta dan peraturan makanan 1983, jus merupakan minuman terus

yang boleh dikategorikan kepada bga jenis, iaitu jus buah, minuman jus buah dan

minuman buah. Ketiga-liga jenis minuman terus ini mempunyai kandungan buah

yang berbeza. Jus buah merupakan hasil perahan buah atau bancuhan jus pekat

dengan air. Manakala rninuman jus buah dan minuman buah pula masing-masing

mengandungi tidak kurang daripada 35% dan 5% buah. Jus boleh mengandungi

bahan tambahan seperti pewama, pengawet, kondisioner dan perisa yang

dibenarkan.

Kini, jus dianggap sebagai minuman bemutrien yang lebih mudah

dihidangkan berbanding buah-buahan segar dengan tidak payah membuang kulit.

Oleh itu, jus adalah amat sesuai dengan pengguna yang mempunyai kehidupan

sibuk dan juga gobngan yang tidak berupaya untuk menyediakan buah-buahan

untuk dimakan.

Pasaran jus adalah amat menguntungkan. Pada tahun 1993, dianggarkan

pasaran jus buah-buahan antarabangsa adalah sebanyak RM11 biNion (Anon, 1994).

Keadaan ini telah menggalakkan usahawan tempatan berusaha uMuk menerokai

pasaran jus global. Di antara usaha yang telah dilakukan oleh syarikat minuman

tempatan ialah bekerjasama dengan MARDI untuk mengkaji buah-buahan tropika

yang berpotensi diproses menjadi jus.

Salah satu buah-buahan yang dikaji adalah buah naga yang kini sedang

ditanam secara komersial di negara kita (FAMA. 2006). Buah naga adalah sejenis

buah yang eksotik dengan isi buahnya mempunyai biji-biji kecil berwama hitam yang

boleh dimakan bersama. Buah ini adalah amat sesuai diproses menjadi jus kerana

mengandungi kandungan air yang tinggi. Setain itu, bunga dan batang bagi tanaman

ini boleh dimakan secara mentah dan juga berpotensi dijadikan minuman.

Diharapkan kajian yang dijalankan dapat menghasilkan produk minuman buah dan

bunga naga yang dapat dieksport ke luar negara.

Dalam usaha mempergiatkan pembangunan indusiri berorientasikan eksport,

negara kita perlu meninggikan tahap teknologi, kemahiran keusahawanan, kualiti

pekerja dan pengurusan untuk membolehkan negara kita bersaing dalam ekonomi

dunia.

Objekti( kajian kertas penyelidikan ini ialah:

1. Menghasilkan satu formulasi terbaik untuk minuman jus buah naga varieti

putih campuran mangga air melalui ujian penilaian sensori.

2. Menjalankan analisis proksimat dan ananNsis kimia untuk mendapatkan nilai

kandungan nutrien dalam produk yang dihasilkan.

3. Mengkaji jangka hayat penyimpanan minuman jus melalui ujian fizikokimia,

ujian mikrobiologi dan ujian perbandingan berganda.

4. Menentukan penerimaan pengguna tefiadap minuman jus buah naga varieti

putih dan mangga air yang dihasilkan melalui ujian pengguna.

BAB2

ULASAN PERPUSTAKAAN

2.1. Buah Naga

2.1.1. Latar Belakang

Buah naga juga dikenali sebagai pitaya, pitahaya, pitajaya, pitaya roja, pitalla,

pitahaya de Cardbn (Luders, 2004). Selain itu, nama tempatan buah naga adalah

berlainan di negara yang bertainan. la dipanggil sebagai Huo long guo di Taiwan,

Queen of the night di North America clan Fire dragon fruit di Asia (Zainudin, 2005). la

merupakan salah satu tumbuhan kaktus dalam famili cetaceae yang bertabur secara

meluas (Anon, 2006).

Buah ini telah dibawa ke Vietnam untuk menjadi tanaman hiasan kerana

mempunyai bentuk yang eksotik dan kemudian ditanam secara besar-besaran

setelah diketahui keenakan isi buahnya (Zainudin, 2005b). Oleh itu, Vietnam kini

telah menjadi pengeluar terbesar dan pengeksport utama buah naga (Zainudin,

2005b). Buah naga juga ditanam secara komersial di negara lain seperti Australia,

Cambodia, Columbia, Indonesia, Israel, Jepun. Laos dan Me)dco (Zainudin, 2005a).

2.1.2. Vsrietl

Terdapat tiga jenis varieti buah naga, iaitu merah, putih dan kuning yang masing-

masing mempunyai nama saintifik Hyloceneus undatus. Hyloceieus polyrhizus, dan

Selenicereus megalanthus (Zainudin, 2005b). Spesis-spesis buah ini dibezakan

dengan wama kulit dan isinya. Hibrid untuk ketiga-tiga spesis buah ini telah

4

dihasilkan dan ditanam secara komersial di seluruh dunia. Wama dan isi sesetengah

spesis buah naga telah ddunjukkan dalam jadual seperti di bawah.

Jadual 2.1 Wama kulit dan isi sesetengah spesis buah naga

Spesis Wama Kulit Wama Isi Hylocereus polyrhizus Merah Merah

Selenicereus megalanthus Kuning Putih Cereus triangularis Kuning Putih

Hylooereus ttriangularis Kuning Putih Cereus oca is Merah Merah

(Sumber. Crane & Balerdi, 2006)

Terdapat 20 Iebih spesis Hylooereus, di mana semuanya berasal daripada

Latin America (Anon, 2005). H. undatus, buah nage varieti putih ialah buah yang

paling dikenali ramai dan bertumbuh secara besar-besaran di Asia, terutamanya

Vietnam, Taiwan, dan Thailand.

2.1.3. Niiai Nutrien

Buah naga kaya dengan zat vitamin dan mineral seperti vitamin A karotena dan fiber

terlarut. Karotena mempunyai fungsi seperti menguatkan sistem keimunan badan,

mengurangkan tekanan emosi serta meneutralkan toksik di dalam badan (Zainudin,

2005b). Fiber terfarut adalah baik untuk penglihatan. Dari segi nilai perubatan, ia

mempunyai captin yang boleh menjadi ubat untuk mengubati penyakit jantung

(Crane & Balerdi, 2006).

Selain itu, pitaya juga baik untuk sistem peredaran darah dan penghadaman

serta dapat mengurangkan risiko mendapat kanser kolon dan penyakit diabetis.

Playa dapat membantu meneutralkan bahan tosik dalam badan seperti logam berat,

mengurangkan tahap kolestrol dan tekanan darah tinggi (Mon, 2004). Kandungan

5

kimia dan kandungan nutrien buah naga adala seperti yang ditunjukkan dalam jadual

berikut.

Jadual 2.2: Kandungan kimia buah naga varieti putih

Parameter pH

Jumlah pepejal terlarut (°Brix) Keasidan (%)

Kandungan gula (96) Kandungan air (96)

Kandungan kanji (96) (Sumber: Zainudin, 2005b)

Buah Naga Vaneti Putih 4.7 13.7 0.35 7.5

83.5 6.5

Jadual 2.3: Kandungan nutrien buah naga varieti putih

Kom osisi Protein (g) Lemak (g) Serat (g)

Karotena (mg) Kalsium (mg) Fosforus (mg)

Iron (mg) Niacin (mg)

Vitamin C (mg) (Sumber: Crane & Balerdi, 2006)

Bagi setiap 100g 0.5 0.1 0.3

0.004 6.0 19.0 0.4 0.2

25.0

2.1.4. Kegunaan

Dalam industri makanan, isi buah naga yang segar atau yang sudah disejukbekukan

boleh digunakan untuk membuat aiskrim, yoglrurt, jell, jus, gula, jem, arak dan kordial.

Kulitnya boleh digunakan untuk menjadi penghias pada makanan yang dihidang

kerana wamanya yang cantik dan menarik. Wama merah pada isi dan kulit buah

pdaya boleh diekstrak untuk menghasdkan pewama makanan semulajadi yang tidak

membawa mudarat kepada kesihatan (Zainudin, 2005b). Wama merah tersebut juga

digunakan untuk membuat gincu bibir dalam industri kosmetik

h

Selain buahnya, bunga dan batang buah naga juga boleh dimakan (Anon,

2005). Bunganya boleh dimasak menjadi sayuran dan diproses menjadi minuman

teh. Ekstrak batang pokok buah naga pula boleh diproses menjadi minuman (TFNet,

2005). Batang da bunga tumbuhan ini boleh dicampur dengan salad untuk membuat

salad sayur-sayuran. Rupa buah naga yang unik pula membolehkan buah ini

menjadi barang hiasan. Pitaya juga boleh digunakan untuk membuat arak yang

sedap dan bemutrien. Produk ini adalah produk baru keluaran tempatan dan dikenali

sebagai minuman enzim fermentasi (Anon, 2005).

2.1.5. Kawasan Penanaman

Walaupun buah naga masih baru di Malaysia tetapi ia telah ditanam di hampir semua

negeri (FAMA, 2006). Ketiga-bga jenis varieti buah naga boleh ditanam di negara kita

tetapi varieti putih dan varieti merah saja yang lebih sesuai ditanam di negara ini

(2inudin, 2005b). Negari-Hegen yang menanam buah Wega den a

penanamannya adalah seperti yang ditunjukkan dalam jadual berikut.

Jadual 2.4: Keluasan tanaman buah naga di Malaysia

Negeri Melaka

N. Sembilan Selangor

Perak Pulau Pinang

Kedah Perlis

Kelantan Terengganu

Pahang Sarawak Sabah Jumlah

Keluasan 56 30 12 16 3 2 1 5 1

14 10 10

280

keluasan

(Sumber Zainudin, 2005)

63

RUJUKAN

Abraham, A., Manzanas, J., Gregoris, R. & Mercado, J. R. 2004. Peai12 Project: State of me Sector Report on Philippine Pnxessed Mango. http: //www. peart2. net. 16 December 2006.

Ahmad, T. S. 2006. Kematangan, Penuaian don Pengendalian di Ladang Buah-Buahan den Sayur-sayuran. Senffang: Institut Penyelidikan dan Kemajuan Pertanian Malaysia (MARDI).

Mon. 2003. FreshMango. scorn: Facts & Myths. http: Nwww. freshmangoes. comnactsmyths. 19 December 2006.

Anon. 2004. A Resewch and Development Center for PITAYA (Dragon Fruit). http: /Iiilovepitaya. com. 7 Ogos 2006.

Anon. 2005a. Dehydrated Exotic Tropical Fruit. httpJ/www. paradasio. com. 2 May 2006.

Aron. 2005b. Fruit Juke Processing. http: //prac icalactionpubkshing. orgf? id=foodchain index 16 December 2006.

Anon. 2006. The Legend of Dragon Fruit. httpJ/www. tropicalfrui nursery. ca Jdragon/Pdf/ legend -of-dragon-fruit. pdf. 30 May 2006.

Akta Makanan dan Peattmw42eratwan. 2006. MDC Publishers Sdn. Bhd.

AOAC. 1990. Official Methods of Anaysis. 15'" Edition. New York: Association of Official Analytical Chemist Inc.

gates, R. P., Morris, J. R. & Crandall, P. G. 2001. Princgles and Practices of SmaL - and Medium - Scale Fruit Juice Processing. New York: Food Agricultural Organization (FAO).

Cochran, W. G. & Cox, G. M. 1957. Experimental Design. Canada: John Wiley & Sons, Fuc.

Crane, J. & Baierdi, C. 2006. The Pitaya (Hyloce, eus undatus and other spp. ) In Florida. http: //mami-ade. ifas. ufl. edu/programsltropicalfruit/PublicabonsfrHE%20Pitaya20in% 20 Florida pdf. 13 September 2006.

64

FAMA (Lembaga Pemasaran Pertanian Persekutuan). 2006. Sri Panduan Kualiti Pitaya. Selangor: Kementerian Pertanian Dan Industri Asas Tani Malaysia.

FAMA (Lembaga Pemasaran Pertanian Persekutuan). 2007. Menuju Ke Areh Kualiti Malaysia's Best: Mangga. Selangor: Kementerian Pertanian Dan Industri Asas Tani Malaysia.

George, D. & Roger, P. 2001. Encyclopedia of Foods and Their Healing Power. A Guide To Food Science and Diet Therapy. Volume 2. Canada: Editorial Safeli¢, S. L.

Hamdzah, A. R. 2002. Pemp+osesan Kordial dan Jus Bush-Buchan. Serdang: Institut Penyelidikan dan Kemajuan Pertanian Malaysia (MARDI).

Horner, T. & Edward, M. 1978. Nor}-Aicohokc Food Service Beverage Handbook. New York: The AV] Publishing Company, INC.

Kwee, L. T. & Chong, K. K. 1985. Disease and Disorders Of Mango in Malyasia. Kuala Lumpur. Tropical Press Sdn. Bhd.

Luders, L. 2004. Altnote: The playa or dragon flat (Hyboeisus Undatus). 30 may 2006.

Meilgaard, M., Civille, G. V. & Can. B. T. 1999. Sensory Evaluation Techniques. London: CRC Press LLC.

Mizrahi, Y., Nerd, A. & Sitrit, Y. 2002. New Fruits for Arid Climates. Alexandria: ASHS Press.

Mumtaz, K. I. 2006. Mango: The King of Frutis. http: www. batirarchi. comIhea th/mango. htrnl. 15 November 2006.

Marlon. J., Julia, F. & Miami. 1987. Mangflera indica L, Mango. In: Fruits of warm climates. httpJ/edis. ifas. ufl. edu/ST404 p. 221-239.16 December 2006.

Morton, J. F. 1993. Encyckpedia of Food Science, Food Technology and Nutrition. New York: Academic Press.

Mumtaz, K. I. 2006. Mango: The King of Feud. httpwww. bawaýhi. ccmThealWmango 15 November 2006.

html.

65

Murano, P. S. 2003. Understanding Food Science and Technorogy. Canada: Thomson Wadsworth.

Nerda, A., Sitrita, Y., Kaushika, R. A. & Mizrahia, Y. 2002. High summer temperatures inhibit flowering in vine pitaya crops (Hylocereus spp. ). Scientia Horticulturae. 96 (2002): 343-350.

Nitissewojo, P. 1995. Prins Analisis Makanan. Bangi: Penerbitan Universiö Kebangsaan Malaysia.

Paull, R. E. 2006. Dragon Fruit. hftpJhvww. ctahr. hawaii. edu/ocKmepubsW/FN9. pdf. 15 November 2006.

Rafter, J. J. 1995. The Role of Lactic Acid Bacteria in Colon Cancer P Scandinavian journal of Gastroenterology. 30: 497-502.

Robert, E. P. 2006. Dragon Fruit. Manoa: Department of Tropical Plant and Soil Sciences.

Sizer, F. & Whitney, E. 2000. Nutrition Concepts 8 Can&oversies. 8" Edition. Belmont: Wadsworth, Thomson Learning.

TFNet. 2005. Cooling Fruit With A Fiery Name: The dragon fruit. http: ihvww. itfnet. org. 2 May 2006.

TFNet. 2006. Malaysia's Best Mango. http: //www. famaxchange. orgllndex. php? ch=15&pg= 32&ac=62&bbz65.16 December 2006.

Tressler, D. K. & Nelson, P. E. 1961. Fruit and Vegetable Juice Processing. Technology. 3i' Edition. New York: Avi Publishing Company.

Wu, J. S. B. 2006. Mango Juice Processing. Institute of Food Science & Technoiogy. Taiwan: National Taiwan University.

Zubaidah, H. A. R. 1992. Pemakanan Pendekatan Dan Segi Biokir i a. Kuala Lumpur. Dewan Bahasa dan Pustaka.

Zainudin, H. M. 2005a. Buah Naga Tanaman Betpolensi Tinggi. ARajalah TeMmbsi makanan MARDI. BO. 19.

66

Zainudin, H. M. 2005b. Potensi Penanaman Buah Naga di Malaysia. Buletin Teknologi Tanaman. Bil. 1.