ZA UPVNM ZA TURISTI^KI LOKALITET RAVNA REKA, OP[TINA … · izve[taj za strategiska ocena na @ivotnata sredina za upvnm za turisti^ki lokalitet ravna reka, op[tina peh^evo n a c r

IZVE[TAJ ZA STRATEGISKA OCENA NA

@IVOTNATA SREDINA

ZA

UPVNM ZA TURISTI^KI LOKALITET RAVNA REKA,

OP[TINA PEHÊVO

N A C R T V E R Z I J A

Skopje, Juni 2013 godina

2

So cel navremeno da se sogledaat mo`nite negativni vlijanija vrz

ìvotnata sredina i zdravjeto na lu|eto, kako i socio - ekonomskite aspekti od realizacija na UPVNM za turisti~ki lokalitet Ravna reka, op{tina Peh~evo soglasno ~len 65, stav 2 od Zakonot za ìvotna sredina („Sl. Vesnik na RM” br. 53/05, 81/05, 24/07, 159/08, 83/09, 48/10, 124/10, 51/11 i 123/12), se naloì potrebata za sproveduvawe na Strategiska ocena na ìvotnata sredina. Izve{tajot za Strategiska ocena e potpi{an od Ekspert za Strategiska ocena na vlijanieto vrz ìvotnata sredina (videno od Kopija na potvrda, dadeno vo prilog). Vo podgotovkata na Izve{tajot za Strategiska ocena na vlijanie vrz ìvotnata sredina u~estvuvaa: Emil Stojanovski, dipl. in`. po za{tita na ìvotna sredina, Qup~o Avramovski, dipl. ekonomist, Igor Kukulovski, dipl. in`. po za{tita na ìvotna sredina, Keti Andonova, administrator.

Gorenavedeniot izve{taj za strategiska ocena na ìvotnata sredina soglasno ~len 66 stav (5) od Zakonot za ìvotna sredina e potpi{an od lice koe e vklu~eno vo listata na eksperti za strategiska ocena na vlijanieto vrz ìvotnata sredina koja ja vodi Ministerstvototo za ìvotna sredina i prostorno planirawe. Kako dokaz za istoto vo prilog na izve{tajot e dadena kopija na Potvrdata so broj 07-10997/2 od 26.12.2012 godina dadena od strana na Ministerstvoto za ìvotna sredina i prostorno planirawe.

Enviro Resursi, DOO Skopje

Upravitel

Emil Stojanovski

3

Imaj}i predvid potrebata od izrabotka na Izve{taj za strategiska ocena vrz ìvotnata sredina za UPVNM za turisti~ki lokalitet Ravna reka, op{tina Peh~evo kako i odredbite od Zakonot za ìvotna sredina donesuvam:

R E [ E N I E Za opredeluvawe na ekspert za izrabotka na Izve{taj za strategiska ocena

na ìvotnata sredina Emil Stojanovski, diplomiran inèner, se opredeluva za ovlasten Ekspert za izrabotka na strategiska ocena na ìvotna sredina za UPVNM za turisti~ki lokalitet Ravna reka, op{tina Peh~evo. Obrazloènie: Emil Stojanovski, diplomiran inèner, gi ispolnuva uslovite propi{ani so ~len 68 stav (3) od Zakonot za ìvotna sredina na Republika Makedonija so toa {to ima poloèn ispit za Ekspert za strategiska ocena na ìvotnata sredina kako i e vklu~en vo Listata na eksperti za strategiska ocena vrz ìvotnata sredina {to ja vodi Ministerstvoto za ìvotna sredina i prostorno planirawe. Enviro Resursi, DOO Skopje

Upravitel Emil Stojanovski

4

5

6

7

8

9

Sodrìna: Voved .............................................................................................. 11 1. Celi na Planskiot dokument ................................................... 14 1.1 Celi na za{tita na ìvotnata sredina ................................ 16 1.2 Specifi~ni celi na Strategiskata ocena ........................... 19 1.3 Upotrebena metodologija ......................................................... 19 1.4 Zakonodavna ramka ..................................................................... 21 1.5 Institucionalna ramka ............................................................ 23 1.6 Sodrìna na Izve{tajot za Strategiska ocena na ìvotnata sredina ...................................................................... 24 1.7 Rezime ............................................................................................ 25 2. Pregled na planskiot dokument .............................................. 26 2.1 Osnovi na Planskiot dokument ............................................... 26 2.2 Planski opfat ............................................................................. 28 2.2.1 Geografska i geodetska mestopolo`ba ................................. 28 2.2.2 Namena na upotreba na zemji{teto ............................. .......... 29 3. Kratok opis i obrazloènie na planskite re{enija za izgradba na komunalna i soobra}ajna infrastruktura...... 39 3.1 Soobra}ajno povrzuvawe ........................................................... 39 3.2 Vodosnabditelna mreà ............................................................ 40 3.3 Fekalna i atmosferska kanalizacija .................................... 40 3.4 Elektroenergetska infrastruktura i PTT instalacii.... 41

4. 4.1

Karakteristiki na prostorot i sega{na sostojba so ìvotnata sredina ...................................................................... Karakteristiki na prostorot .................................................

43 43

4.1.1 Soobra}ajna povrzanost ............................................................ 43 4.1.2 Reqefni karakteristiki ......................................................... 44 4.1.3 Hidrotehni~ka struktura ......................................................... 45 4.1.4 Klimatski i mikroklimatski uslovi na regionot ............ 46 4.1.5 Naselenie ..................................................................................... 47 4.1.6 Kulturno nasledstvo .................................................................. 47 4.1.7 Prirodni resursi ....................................................................... 47

4.2 Opis na sega{nata sostojba so ìvotna sredina vo planskiot opfat ..........................................................................

48

4.3 Sega{na sostojba so ìvotnata sredina vo i okolu planskiot opfat ..........................................................................

52

5. Sostojba bez implementacija na planskiot dokument ....... 54 6. Alternativi i ~initeli za izbor na alternativa ............. 55

7. Pretpostaveni vlijanija vrz mediumite na ìvotnata sredina ...........................................................................................

56

8. Merki za za{tita, namaluvawe i neutralizirawe na zna~ajnite vlijanija vrz ìvotnata sredina od implementacija na planskiot dokument ................................ 63

10

9. Plan na merki za monitoring na ìvotnata sredina ......... 73 10. Netehni~ko rezime ..................................................................... 75 11. Prilozi ......................................................................................... 86 Dodatok ........................................................................................... 89 Koristena literatura ................................................................. 90

11

Voved

Istorijatot na planiraweto i ureduvaweto na podra~jeto na planskiot opfat se odviva vo op{testveno-ekonomski uslovi vo koi privatnata inicijativa i pazarnoto stopanstvo imaat zna~ajno mesto i naso~uva~ka uloga vo definiraweto na perspektivniot dolgoro~en prostoren razvoj. Vo toj kontekst, privatnata inicijativa koja se manifestira osobeno niz tendencii za otvarawe na soodvetni turisti~ki kapaciteti, }e pretstavuva dviè~ka sila za pobrz i poramnomeren razvoj pred se na ruralnite naselbi vo neposrednata okolina, a posredno i vrz vkupniot op{testveno ekonomski i urban razvoj i vo po{irokata okolina, odnosno bliskite urbani centri.

Lokalitetot koj e predmet na izrabotka na Urbanisti~ki plan von naseleno mesto se izrabotuva vrz osnova na Generalniot urbanisti~ki plan, preformuliran vo Urbanisti~ki plan von naseleno mesto, soglasno ~len 78 stav 2 od Zakonot za prostorno i urbanisti~ko planirawe, („Sl. Vesnik na RM” br. 60/11), koj e donesen i usvoen vo april 2003 godina, od strana na op{tinskoto sobranie na Peh~evo.

Izgradbata na turisti~kiot lokalitet, }e predizvika pozitivni impulsi i efekti vrz celoto neposredno okruùvawe od aspekt na povisoka organizacija, infrastrukturna opremenost i uredenost na prostorot i se razbira na ekonomski efekti manifistirani preku privlekuvawe na nova rabotna sila i vrabotuvawe, dokolku e bazirana vrz principite na odr`liv razvoj i se odlikuva so maksimalno po~ituvawe i vgraduvawe na normativni i standardi za za{tita na ìvotnata sredina.

Inicijativata za turisti~kiot kompleks na predloènata lokacija e vo nasoka na realizacija na planskiot koncept za integralen i decentraliziran stopanski razvoj. Efikasnata infrastrukturna opremenost na ovoj prostor i negovata povrzanost so okolnite ruralni naselbi i so gradot Peh~evo, treba da bide faktor za afirmacija na kompleksot, no i faktor za gravitacisko vlijanie i povrzanost so po{irokoto opkruùvawe.

So samoto realizirawe na ovaa planska zada~a se dobivaat podatoci za po~vata, vozduhot, vodata, klimatskite faktori, naselenieto, zdravjeto na lu|eto, materijalnite dobra i dr. i se sozdavaat uslovi za iznao|awe na pri~inite vrz osnova na koja se predviduvaat merki za za{tita i namaluvawe na eventualnite vlijanija od sproveduvawe na planot. So identifikacijata na mo`nite problemi treba da se racionaliziraat tro{ocite i da se napravi najsoodveten izbor na merkite za za{tita na ìvotnata sredina. Preku realizacija na planskiot opfat doa|a do podobruvawe na ekonomskite uslovi, odnosno }e se sozdadat uslovi za ekonomsko angaìrawe na naselenieto, a so samoto toa vospostavuvawe na preduslovi za odr`liv ekonomski razvoj.

Ocenata na vlijanieto na opredeleni strategii, planovi i programi vrz ìvotnata sredina i zdravjeto na lu|eto e postapka so koja se procenuvaat efektite vrz ìvotnata sredina i zdravjeto na lu|eto od

12

sproveduvaweto na predloènite dokumenti. Celta e mo`nite efekti da bidat zemeni vo predvid vo ranata faza na podgotovkata na dokumentite vklu~uvaj}i gi i promenite na istite. Isto taka, cel na Strategiskata ocena e da se integrira za{titata na ìvotnata sredina i zdravjeto na lu|eto vo procesot na podgotvuvawe i donesuvawe na planskite dokumenti preku ekspertska procenka i procenka na javnosta pred donesuvawe na istite.

Podgotovkata na planskiot dokument gi definira i jasno gi utvrduva osnovnite, a so tek na vreme i realnite celi i pravci vo domenot na zemjodelstvoto, {umarstvoto, energetikata, industrijata, turizmot, upravuvawe so otpadot, upravuvawe so vodite, prostornoto i urbanisti~ko planirawe i koristewe na zemji{teto, kako i Nacionalniot akcionen plan za ìvotna sredina i lokalnite akcioni planovi za ìvotna sredina koi ja nalaga potrebata soglasno ~len 65 od Zakonot za ìvotna sredina od sproveduvawe na Strategiskata ocena na vlijanieto na ìvotnata sredina na ovie planski i programski re{enija i celi.

Strategiskata ocena na vlijanieto na ìvotnata sredina se sostoi od

nekolku fazi na planirawe: - proverka; - opredeluvawe na opfat; - osnovni podatoci na ìvotnata sredina; - ocena; - podgotovka na izve{tajot za ìvotna sredina;

13

- konsultacija so zasegnatata javnost; - prifa}awe na strategijata i - monitoring. Pri opredeluvawe na obemot i detalnosta na informaciite vo

Izve{tajot za ìvotna sredina, organot koj go podgotvuva planskiot dokument e dolèn da pobara mislewe od organite koi se zasegnati od planskiot dokument. Isto taka, spored Arhuskata Konvencija i Uredbata za u~estvo na javnosta vo tekot na izrabotkata na propisi i drugi akti, kako i planovi i programi od oblasta na ìvotnata sredina („Sl. Vesnik na RM” br. 147/08 i 45/11) ~len 8, organot koj go podgotvuva planskiot dokument e dolèn da go vklu~i u~estvototo na javnosta preku: - }e treba da se utvrdi dinamikata i rokovite {to }e bidat realni za efikasno u~estvo na zasegnatata javnost;

- nacrt-pravilata }e treba da bidat javno raspolo`livi, i - na javnosta }e treba da i se ovozmoì da dade komentar. Ministerstvoto za ìvotna sredina i prostorno planirawe jasno gi

definira osnovnite, a so vreme i ostvarlivite celi i pravci na razvojot, osobeno vo pogled na neophodnite kvalitativni strukturni promeni i za niv relevantni i adaptibilni re{enija i opcii. Neposrednata povrzanost i me|usebnata uslovenost pome|u planskiot opfat i vlijanieto na ìvotnata sredina nametnuva ednovremen, integralen tretman na prostorot i definirawe na dolgoro~na strategija za ureduvawe, opremuvawe i koristewe na prostorot i efikasna za{tita na ìvotnata sredina, prirodata i kulturno-istoriskoto nasledstvo vo regionot.

Posebno vnimanie e posveteno na karakteristikite na koristewe na zemji{teto. Pravnata i administrativna ramka, koja gi opfa}a osnovnite zakoni, strate{ki planovi i standardi na ìvotnata sredina, kako i procedurite za Strategiska ocena na ìvotna sredina obraboteni se vo posebno poglavje od ovoj Izve{taj.

Analizata na alternativite koi se opfateni so ovoj Izve{taj ukaùva na potrebata od neminovno sproveduvawe na Strategiskata ocena na vlijanieto vrz ìvotnata sredina vo procesot na planirawe zaradi pravilna i poefikasna izbrana alternativa. O~ekuvanite rezultati vrz ìvotnata sredina, preporakite i merkite za namaluvawe na vlijanijata, kako i planot za monitoring se prikaàni i objasneti vo posebni segmenti od ovoj Izve{taj.

14

1. Celi na Planskiot dokument

Pri predviduvawe na vkupniot broj naselenie do 2011 godina, respektirani se pove}e pretpostavki. Zemeni se vo predvid dosega{nite tendencii vo dvièweto kaj vkupnoto naselenie. Pri toa e pretpostavena tendencija na postojano namaluvawe na stapkata na natalitet, odnosno priroden prirast. Isto taka, va`na pretpostavka e poklopuvawe na emigracii i migracii, odnosno neutralno i migracisko saldo. Vakvite pretpostavki se baziraat na o~ekuvaniot socio-ekonomski razvoj na gradot i op{tinata vo naredniot period, koj treba da obezbedi relativni pomali teritorijalni dvièwa na naselenieto vo odnos na dosega{nite.

Planiraweto na sodrìnata, brojot i kapacitetot na funkciite na op{testveniot standard i javnite funcii ima za osnovna cel optimalizirawe na ìvotniot standard na naselenieto preku podobruvawe na uslovite za zadovoluvawe na potrebite.

Peh~evo, imaj}i ja previd planiranata populaciska golemina i perspektivata na postojna op{tina, raspolaga so spektar na kapaciteti kako: dom na kultura, biblioteka, penzionerski dom, banka-ekspozitura, i drugi sodrìni i dejnosti od oblasta na zakonodavno-administrativni, zdrastveno-socijalni, kulturno-istoriski i drugi ~initeli koi }e pridonesat za pobrz razvoj na Peh~evo i op{tinata vo celost. Vo ramkite na planskiot opfat, za izrabotka na Urbanisti~ki plan von naseleno mesto za turisti~ki lokalitet Ravna reka, vo Peh~evo, op{tina Peh~evo, za izgradba na turisti~ko ugostitelski komleks (koj }e sodrì: ugostitelstvo, komleks hoteli, moteli, pansioni, preno}i{ta i kampovi so mal kapacitet, vikend ku}i, stopanstvo vo funkcija na odgleduvawe i proizvodstvo na malini, ribizli, aronija i dr., prostori za sport i rekreacija, parking prostori, komercijalni i delovni sodrìni), e vo funcija na vakviot koncept, kako mo`nost za ponuda na kvalitetni uslugi vo funkcija na turisti~ko-ugostitelski razvoj koja se bazira na populacijata i stanbeniot fond vo naselbite vo neposredna blizina.

Opfatot na analiziranoto podra~je vo planskiot opfat e so povr{ina od 44.93 ha, od koi spored kategorijata na sopstvenost e dràvna a mal del vo privatna sopstvenost. Analizata na postojnata sostojba pokaùva deka predmetniot lokalitet, spa|a vo kategorijata na neiskoristeno zemji{te.

Vo lokalitetot {to e predmet na izrabotka na UPVNM, postojat 50 (pedeset) bespravno izgradeni gradbi. Ostanatite objekti evidentirani vo aùriranata geodetska podloga se legalno izgradeni.

Vo planskata dokumentacija, na grade`na parcela 1.02-ribarnik na porane{en „Jugotutun” Peh~evo, na grade`na parcela 3.38 i 3.39-motel „Idila” so ribarnik, na grade`na parcela 9.16, 9.17 i 9.18 objekti za smestuvawe na rabotnici na O[SP „Ravna Reka” , koi se vo faza na raspa|awe, na grade`na parcela 9.19, objekt za smestuvawe na rabotnici na O[SP „Ravna Reka” (pove}e od 20 godini vo temeli) i na grade`na parcela 9.11 urbana oprema za izvidnici, (nastre{nici za odmor na izvidnici i

15

vikenda{i, so fudbalsko igrali{te, polski toaleti i dr.), izgradeni od strana na Dru{tvoto na izvidnici od Peh~evo, a so sredstva od nevladina organizacija.

Vo periodot od 2001 godina e izraboten GUP za turisti~ki lokalitet

„Ravna reka” , vo Peh~evo, op{tina Peh~evo, koj e donesen i usvoen vo april 2003 godina, od strana na op{tinskoto sobranie na Peh~evo, koj vo pogolem del ne e realiziran.

Ureduvaweto na podra~jeto na planskiot opfat so aktuelniot GUP e vo me{ana namenska zona, koja sodrì turisti~ko-ugostitelski komleks (koj }e sodrì: ugostitelstvo, komleks hoteli, moteli, pansioni, preno}i{ta i kampovi so mal kapacitet, vikend ku}i, stopanstvo vo funkcija na odgleduvawe i proizvodstvo na malini, ribizli, aronija i dr., prostori za sport i rekreacija, parking prostori, komercijalni i delovni sodrìni), crkva, kako i infrastruktura vo koja spa|aat soobra}ajnici, parkirali{ta, trafostanici, elektri~na instalacija, i instalacija od oblasta na vodovod i kanalizacija. Vakviot koncept dava mo`nost za ponuda na kvalitetni uslugi vo funkcija na turisti~ko-ugostitelski razvoj koja se bazira na populacijata i stanbeniot fond vo naselbite vo neposredna blizina.

So novite na~ini na stopanisuvawe so grade`noto zemji{te, vo trajna sopstvenost na sopstvenicite na grade`noto zemji{te proizleguva i potrebata na izrabotka na UPVNM, za ovoj lokalitet.

Vo ramkite na nasokite za izrabotka na planovi od ponisko nivo, koi gi dava Prostorniot plan na R. Makedonija, za kompleksi od vakov tip treba da se po~ituva:

16

• Izbor i raspored na aktivnosti soglasno prirodnite uslovi, raspoloìvata rabotna sila i postojnite stopanski kapaciteti;

• Sozdavawe mo`nosti za otvorawe na novi rabotni masta vo naselbi i podra~ja kade treba da se zadrì postojnoto naselenie i da se spre~at migraciite;

• Obezbeduvawe na sproveduvawe na postojnite zakoni i propisi so koi se za{tituva prostorot, resursite i nacionalnoto bogatstvo i se organizira i ureduva prostorot so cel za vkupen razvoj, a osobeno vo odnos na: bespravnata gradba, stopanisuvawe so {umite, zemjodelskoto zemji{te, vodite i drugo, za{tita na sozdadenoto i prirodnoto bogatstvo, nasokite i kriteriumite za ureduvawe na prostorot nadvor od grade`nite podra~ja treba da se utvrdat so pomo{ na stru~ni osnovi i upatstva od resorite na zemjodelstvoto, vodostopanstvoto, {umarstvoto i za{titata na ìvotnata sredina. So analizata na postojnata sostojba, potrebite na ìtelite od

Peh~evo, vo predmetniot lokalitet se definirani namenata na prostorot, pravecot, ograni~uva~ki faktori i realnite ocenki za razvoj na turisti~kiot lokalitet.

• preispituvawe na predvidenite funkcii i ponudi realno, ekonomski izdràno, ekolo{ko kvalitetno re{enie vo oblasta na karakterot i namena na prostorot;

• namenata na karakterot na funkciite na objektite, sistemot na gradba i standardite vo primena na ekonomsko isplatlivi grade`ni zafati;

• povisok standard vo odnos na planiraweto na povr{inite, upotrebeniot materijal, estetskite vrednosti i povrzuvawe so site infrastrukturni sistemi, kako i realizacija na novi sistemi;

• realni mo`nosti za razvoj za lokalitetot prestavuva - gradba na objekti vo oformeni grade`ni parceli.

• ovozmoùvawe na povisok stepen na kooperativnost na turisti~kiot lokalitet so malite i sredni pretprijatija od komercijalni i komunalni uslu`ni dejnosti i kooperantna zastapenost na naselenieto.

1.1 Celi na za{tita na ìvotnata sredina

Za{titata na ìvotnata sredina podrazbira mnoèstvo na razli~ni postapki i merki koi go spre~uvaat zagrozuvaweto na ìvotnata sredina. Pod za{tita na ìvotnata sredina se podrazbira ne samo za{tita na ~ovekot tuku i za{tita na bilnata vegetacija i ìvotinskiot svet. Celite na za{titata na ìvotnata sredina se za{tita na zdravjeto na lu|eto, kvalitetot na ekosistemite, za{tita na rastitelniot i ìvotinskiot svet i kulturni dobra ~ij tvorec e ~ovekot, za~uvuvawe na ramnoteàta i ekolo{kata stabilnost na prirodata, racionalno i adekvatno koristewe na prirodnite resursi.

17

Deklaracijata za ìvotnata sredina e donesena na Svetskata konferencija na Obedinetite dràvi vo 1972 godina. Stokholmskata konferencija za ~ovekovata sredina, odràna 1972 godina ja razbudila svesta i go ozna~ila po~etokot na ekolo{kata era i istovremeno ja inicirala Pariskata konvencija na Pretsedateli na Dràvi i Vladi na zemjite od Evropskata ekonomska zaednica, odràna istata godina. Vo usvoenata deklaracija kako osnovna cel na ekolo{kiot razvoj se naveduva smaluvawe na rizikot vo pogled na uslovite na ìvot, podobruvawe na kvalitetot na ìveewe i da se vo ostvaruvawe na ovie celi posebno vnimanie obrati na za{titata na ìvotnata sredina. Spored toa, Evropskoto zakonodavstvo koe go ima usvoeno Sovetot na Evropskite ekonomski zaednici se naglasi garancijata na pravoto na sekoj gra|anin na ~ista i zdrava ìvotna sredina.

Vo tekot na 1992 godina vo sila stapi Bazelskata Konvencija, ~ija {to cel e smaluvawe na supstanciite odredeni kako opasen otpad. Vo Maj 2004 godina stapi vo sila i Stokholmskata konvencija za perzistentni organski zagaduva~i, so koi gi definira 12 ekstremno otrovni organski zagaduva~i, baraj}i nivna redukcija ili nivno celosno eliminirawe.

Me|unarodnata pravna za{tita na ìvotnata sredina se sveduva vo najgolem del na me|unarodno - pravna akcija protiv zagaduvaweto. Sepak, me|unarodnata regulativa vo oblasta na ìvotnata sredina seu{te ne dostignala na nivo koj bi ovozmoìl miren ìvot na site ìvi su{testva na na{ata planeta. Se donesuvaat razni protokoli, konvencii, deklaracii i dr.

Republika Makedonija, vo ramkite na evrointegraciskite procesi vo ìvotnata sredina ima potpi{ano golem broj na me|unarodni konvencii, bilateralni dogovori i protokoli i koi zaedno so nacionalnite propisi ja so~inuvaat pravnata ramka koja go ureduvaat upravuvaweto so mediumite na ìvotnata sredina. Vo procesot na aproksimacijata na EU asquis communautaire (EU zakonodavstvo) od oblasta na ìvotnata sredina preku transponirawe na EU zakonodavstvoto Republika Makedonija gi ima doneseno slednite zakoni:

• Zakon za ìvotna sredina („Sl. Vesnik na RM” br. 53/05, 81/05, 24/07, 159/08, 83/09, 48/10, 124/10, 51/11 i 123/12);

• Zakon za kvalitet na ambientniot vozduh („Sl. Vesnik na RM” br. 67/04, 92/07, 35/10, 47/11 i 100/12);

• Zakon za upravuvawe so otpadot („Sl. Vesnik na RM” br. 68/04, 71/04, 107/07, 102/08, 143/08, 124/10, 51/11 i 123/12);

• Zakon za upravuvawe i pakuvawe i otpad od pakuvawe („Sl. Vesnik na RM” br. 161/09, 17/11, 47/11, 136/11, 6/12 i 39/12);

• Zakon za upravuvawe so baterii i akumulatori i otpadni baterii i akumulatori („Sl. Vesnik na RM” br. 140/10, 47/11 i 148/11);

• Zakon za elektri~na i elektronska oprema i opadna elektri~na i elektronska oprema („Sl. Vesnik na RM” br. 87/08, 6/09, 161/09, 83/10, 51/11 i 6/12);

18

• Zakon za za{tita od bu~avata vo ìvotnata sredina („Sl. Vesnik na RM” br. 79/07);

• Zakon za za{tita na prirodata („Sl. Vesnik na RM” br. 67/04, 92/07, 35/10, 47/11 i 100/12). Procesot na usoglasuvawe so zakonodavstvoto na EU i vo sega{no

vreme e vo tek, posebno vo tehni~kite barawa dadeni vo aneksite na EU Direktivite. Listata na relevantni zakoni i relevantni EU Direktivi i me|unarodni dogovori se dadeni vo to~kata 11 od ovoj Izve{taj. Site obvrski {to proizleguvaat od ovie zakonski i nacionalni strate{ki dokumenti, bea analizirani i zemeni vo predvid pri definirawe na osnovnite celi za za{tita na ìvotnata sredina vo planskiot opfat pri izgotvuvawe na ovoj Izve{taj.

Kako generalni celi utvrdeni po ovie zna~ajni osnovi se slednite: - Obezbeduvawe na preventivni merki na za{tita na vodnite resursi-podzemnite vodi od mo`nite zagaduva~ki emisii na materii od realizirawe na planskiot opfat;

- Iskoristuvawe na solarnata energija - kako ~ista energija, preku implementirawe na konceptot po~ista sredina;

- Vospostavuvawe na permanenten monitoring na kvalitetot na vodata, po~vata i vozduhot;

- Zbogatuvawe na {umskiot fond preku zasaduvawe na pojas od soodvetni drvni rastenija;

- So~uvuvawe na postojniot biodiverzitet i eliminirawe na mo`nite kontaminacii na istiot i negovo is~eznuvawe;

- Vospostavuvawe na permanentna sorabotka vo sledeweto na sostojbite vo oblasta na kvalitetot na vodata, po~vata i drugite mediumi vo ìvotnata sredina od strana na lokalnite i Republi~kite zdrastveni institucii od aspekt na so~uvuvawe na zdravjeto na naselenieto;

- Vklu~uvawe na javnosta vo procesot na monitorirawe na sostojbite i donesuvawe na odluki za mediumite vo ìvotnata sredina;

- Vospostavuvawe na baza na podatoci za sostojbata vo sekoj medium vo ìvotnata sredina po principot DPSIR (dviè~ka sila-pritisok-sostojba na ìvotnata sredina-vlijanie-odgovor) na lokalno i regionalno nivo. Vo ovoj proces se predlaga pocelosno implementirawe na gore

navedenite celi preku realizirawe sistem na predlog merki za za{tita, odbegnuvawe, namaluvawe, neutralizirawe ili kompenzacija na negativnite vlijanija od realizacija na predvidenite sodrìni soglasno urbanisti~kiot plan. Za taa cel vo ponatamo{niot tekst na sodrìnata na ovoj dokument se predlagaat:

⇒ Tehni~ki merki koi treba da se prevzemat za vreme na sproveduvawe na planot;

⇒ Preporaki za podgotvuvawe, donesuvawe i dopolnuvawe na planovite i programite vo ramkite na sproveduvaweto na zakonskite obvrski vo ìvotnata sredina.

19

1.2 Specifi~ni celi na Strategiskata ocena

Specifi~nite celi na Strategiskata ocena na ìvotnata sredina se definirani soglasno nacionalnata i me|unarodna legislativa i se prikaàni preku statusot na biolo{ka raznovidnost, naselenieto, zdravjeto na lu|eto, materijalnite dobra, kulturnoto nasledstvo i predelot: - Za{tita na ìvotnata sredina so implementacija na planskiot dokument;

- Podobruvawe na ekonomskite uslovi i zgolemuvawe na ìvotniot standard;

- Pravilno upravuvawe so prostorot zaradi odrùvawe na postojanoto nivo na flora i fauna;

- Obezbeduvawe na za{titni zeleni pojasi i formirawe na hortikulturni nasadi od aspekt na pojava na bu~ava i vibracii;

- Podobruvawe na kvalitetot na vozduhot; - Za~uvuvawe na kvalitetot na vodata; - Integralno upravuvawe so otpadot i negova selekcija za za~uvuvawe na po~vata, a so toa i minimizirawe na otpadot;

- Minimizirawe na pojavite od nesre}i i havarii; - Za~uvuvawe na karakteristikite na predelot i ìvotnata sredina.

1.3 Upotrebena Metodologija

Pri podgotovkata na Izve{tajot za Strategiska ocena se kreira{e metodologija kompatibilna na karakteristikite na prostorot opfaten so planskiot dokument, planskata zada~a, dostapnite strategii i dokumenti.

Postapno se prevzedoa slednite ~ekori: – Se napravi prvi~en uvid na sega{nite sostojbi vo ìvotnata sredina vo analiziraniot planski opfat, negovata okolina i po{iroko;

– Se ostvari sredba so izrabotuva~ot na planskiot dokument i se realizira razgovor za celite na investicionite aktivnosti i sodrìni koi }e bidat opfateni vo prostorot

– Podetalno se prou~ija sodrìnite {to se predvideni da se lociraat vo planskiot opfat, urbanisti~kiot proekt, namenata i kategorijata na zemji{teto;

– Detalno se razgledaa tehni~kite re{enija predvideni za realizacija na proektnata zada~a;

– Definirani se celite za za{tita na ìvotnata sredina utvrdeni vo strate{kite dokumenti na lokalno, nacionalno i me|unarodno nivo;

– Se napravi uvid na postojnata realizirana urbanisti~ka sostojba na podra~jeto definirano so planskiot opfat (bespravna gradba, soobra}aen pristap, i sl.);

20

– Sogleduvawe na mo`nite negativni vlijanija po ìvotnata sredina od realizacija na sodrìnite predvideni so urbanisti~kiot proekt;

– Nadminuvawe na negativnite vlijanija po ìvotnata sredina od realizacija na sodrìnite predvideni so urbanisti~kiot proekt;

– Nadminuvawe na negativnite vlijanija ili nivno ublaùvawe i za taa cel predlagawe na preventivni i korektivni merki;

– Predlagawe na sistem na permanenten monitoring na sostojbite; – Vklu~uvawe i zapoznavawe na site zainteresirani strani vo procesot na izgotvuvawe na dokumentot i utvrduvawe na sostojbite vo ìvotnata sredina so realizacija na planot.

21

Pri izgotvuvawe na planskiot dokument koristena e stru~na literatura od ovaa oblast, EU Direktivite, nacionalni strate{ki dokumenti, relevantnata zakonska regulativa, me|unarodni dogovori, prostorni i urbanisti~ki planski dokumenti, katastarski skici i drugi dokumenti relevantni za izrabotka na dokumentot.

1.4 Zakonodavna ramka

Izve{tajot za Strategiska ocena na ìvotnata sredina za UPVNM za turisti~ki lokalitet Ravna reka, op{tina Peh~evo e izraboten soglasno postojnata zakonska regulativa vo ìvotnata sredina i prirodata vo Republika Makedonija: Zakon za @ivotna sredina 1. Zakon za ìvotna sredina („Sl. Vesnik na RM” br. 53/05, 81/05, 24/07, 159/08, 83/09, 48/10, 124/10, 51/11 i 123/12).

Strategiska ocena na ìvotnata sredina 1. Uredba za kriteriumite vrz osnova na koi se donesuvaat odlukite dali opredeleni planski dokumenti bi moèle da imaat zna~itelno vlijanie vrz ìvotnata sredina i zdravjeto na lu|eto („Sl. Vesnik na RM” br. 114/07);

2. Uredba za sodrìnata na izve{tajot za strategiska ocena na ìvotnata sredina („Sl. Vesnik na RM” br. 153/07);

3. Uredba za strategiite i programite, vklu~uvaj}i gi i promenite na tie strategii, planovi i programi, za koi zadolìtelno se sproveduva postapka za ocena na nivnoto vlijanie vrz ìvotnata sredina i vrz ìvotot i zdravjeto na lu|eto („Sl. Vesnik na RM” br. 153/07 i 45/11);

4. Uredba za u~estvo na javnosta vo tekot na izrabotkata na propisi i drugi akti, kako i planovi i programi od oblasta na ìvotnata sredina („Sl. Vesnik na RM” br. 147/08 i 45/11);

5. Pravilnik za formata, sodrìnata i obrazecot na Odlukata za sproveduvawe, odnosno nesproveduvawe na strategiska ocena i na formularite za potrebata od sproveduvawe odnosno nesproveduvawe na strategiska ocena („Sl. Vesnik na RM” br. 122/11).

Za{tita na prirodata Zakon za za{tita na prirodata („Sl. Vesnik na RM” br. 67/04, 92/07, 35/10, 47/11 i 100/12). Zakon za kvalitet na ambientniot vozduh Zakon za kvalitet na ambientniot vozduh („Sl. Vesnik na RM” br. 100/12-pre~isten tekst).

22

Upravuvawe so otpadot Zakon za upravuvawe so otpadot („Sl. Vesnik na RM” br. 9/11-pre~isten tekst i 123/12). Za{tita od bu~ava Zakon za za{tita od bu~ava vo ìvotnata sredina („Sl. Vesnik na RM” br. 79/07). Indikatori za bu~ava 1. Pravilnik za primena na indikatorite za bu~ava, dopolnitelni indikatori za bu~ava, na~inot na merewe na bu~ava i metodite za ocenuvawe so indikatorite za bu~ava vo ìvotnata sredina („Sl. Vesnik na RM” br. 107/08);

2. Pravilnik za grani~ni vrednosti na nivoto na bu~ava vo ìvotnata sredina („Sl. Vesnik na RM” br. 147/08).

Monitoring za bu~ava 1. Pravilnik za lokaciite na mernite stanici i mernite mesta („Sl. Vesnik na RM” br. 120/08);

2. Pravilnik za pobliskite uslovi vo pogled na potrebnata oprema koja treba da ja poseduvaat ovlasteni nau~ni stru~ni organizacii i institucii kako i drugi pravni i fizi~ki lica za vr{ewe na opredeleni stru~ni raboti za monitoring na bu~ava („Sl. Vesnik na RM” br. 152/08).

Zakon za voda Zakon za vodi („Sl. Vesnik na RM” br. 87/08, 6/09, 161/09, 83/10, 51/11 i 44/12). Nacionalna strategija za upravuvawe so otpad (2008-2020) Nacionalen plan za upravuvawe so otpad (2009-2015) Zakon za za{tita i spasuvawe Zakon za za{tita i spasuvawe („Sl. Vesnik na RM” br. 93/12-pre~isten tekst). Prostorno planirawe Prostoren plan na Republika Makedonija („Sl. Vesnik na RM” br. 39/04). Zakon za prostorno i urbanisti~ko planirawe Zakon za prostorno i urbanisti~ko planirawe („Sl. Vesnik na RM” br. 51/05, 137/07, 91/09, 124/10, 18/11, 53/11 i 60/11). Pravilnik za ureduvawe na prostorot („Sl. Vesnik na RM” br. 78/06).

23

1.5 Institucionalna ramka

Zakonot za organi na upravata gi definira odgovornostite na Ministerstvoto za ìvotna sredina i prostorno planirawe, kako {to sledi:

• Podgotovka na re{enie vo onie slu~ai vo koi ne se soglasuva so odlukata za sproveduvawe, odnosno nesproveduvawe na SOV@S ili so opredeleniot obem na SOV@S vo odlukata;

• Podgotovka na re{enie za soodvetnosta na izve{tajot na SOV@S za planskiot dokument, i;

• Vospostavuvawe i aùrirawe na listata na eksperti za SOV@S.

Organi na dràvnata uprava/edinicite na lokalna samouprava koi gi

podgotvuvaat-usvojuvaat planskite dokumenti imaat obvrska za:

• Podgotovka na izve{tajot za SOV@S; • Objavuvawe na informacii za otpo~nuvaweto na podgotvuvaweto na planskite dokumenti i za u~estvo na javnosta vo procesot na konsultacii;

24

• Objavuvawe na informacii za nacrt planskiot dokument koj se podgotvuva i za predlog izve{tajot za SOV@S;

• Podgotovka na izve{tajot od konsultacijata so javnosta vrz osnova na dobienite komentari i mislewa od javnite konsultacii;

• Kompletirawe na izve{tajot za SOV@S i na planskite dokumenti so dobieni mislewa i komentari, i

• Monitoring na vlijanijata od implementacijata na planskiot dokument i vo slu~aj na negativni efekti i informirawe na M@SPP. Ministerstvoto za nadvore{ni raboti e odgovorno za sproveduvawe

na prekugrani~ni konsultacii za SOV@S vo odnos na dostavuvawe na izvestuvawe do sosednata dràva koja moè da bide zasegnata od podgotovkata na planskiot dokument ili koga Republika Makedonija moè da bide zasegnata od podgotovka na planski dokument vo sosedna dràva.

Drugi ministerstva i dràvni institucii so odredeni nadle`nosti na poleto na za{tita na ìvotnata sredina se:

• Ministerstvo za zemjodelstvo, {umarstvo i vodostopanstvo; • Ministerstvo za transport i vrski; • Republi~ki Zavod za zdravstvena za{tita; • Ministerstvo za zdravstvo; • Uprava za hidrometerolo{ki raboti i • Edinicite na lokalnata samouprava.

Postoi i Parlamentarna komisija za ìvotna sredina, koja sorabotuva so Ministerstvoto za ìvotna sredina i prostorno planirawe.

1.6 Sodrìna na Izve{tajot za Strategiska ocena na ìvotnata sredina

Sproveduvaweto na Strategiskata ocena na ìvotnata sredina e

interaktiven proces koj treba da se sprovede paralelno so razvojot na planot ili programata. Strategiskata ocena na ìvotnata sredina e proces za da se osigura deka zna~itelen efekt vrz ìvotnata sredina {to proizleguvaat od politiki, planovi i programi se identifikuvaat, ocenuvaat i namaluvaat. Vaèn instrument za da im se pomogne vo postignuvawe na odr`liv razvoj i kreirawe na politikata e Strategiskata ocena na ìvotnata sredina. Posebni beneficii vo Strategiskata ocena vklu~uvaat:

• Poddr{ka na odr`liviot razvoj; • Da se podobrat dokazite kako dobra osnova za strate{kite odluki; • Da se konsultiraat site zasegnati strani vo procesot na izgotvuvawe na dokumentot i utvrduvawe na sostojbite vo ìvotnata sredina so realizacija na planot;

• Da se naso~at na drugi procesi, kako {to se vlijanieto vrz ìvotnata sredina na ocenkite vrz oddelni razvojni proekti.

25

Strategiskata ocena sledej}i gi odredbite za sodrìnata na ovoj Izve{taj, gi obrabotuva slednite sodrìni:

• Karakteristiki na ìvotnata sredina vo oblastite koi bi bile zna~itelno zasegnati;

• Problemi od oblastite koi se od posebno zna~ewe za ìvotnata sredina, a osobeno od aspekt na za{tita na divite ptici i habitatite;

• Celite na za{tita na ìvotnata sredina, odredeni na nacionalno ili me|unarodno nivo, koi se relevantni za planskiot dokument i na~inot na koj ovie celi i site aspekti na ìvotnata sredina se zemeni vo predvid za vreme na nivnite podgotovki;

• Verojatnite zna~ajni vlijanija vrz ìvotnata sredina vo celina, vklu~itelno i vrz biodiverzitetot, naselenieto, zdravjeto na lu|eto, florata, faunata, vodata, vozduhot, po~vata, klimatskite faktori, kulturnoto nasledstvo, pejsaòt i materijalnite pridobivki. Ovie vlijanija vklu~uvaat sekundarni, kratkoro~ni, dolgoro~ni, trajni i privremeno pozitivni i negativni efekti;

• Rezime/kratok pregled na pri~inite na alternativite, opis za toa kako e napravena procenkata, vklu~uvaj}i gi site pote{kotii (kako {to se tehni~kite nedostatoci ili nedostigot na know-how) do koi se do{lo pri sobiraweto na potrebnite informacii;

• Opis na predvidenite merki koi se odnesuvaat na monitoringot vo soglasnost so zakonskite obvrski;

• Ne-tehni~ko rezime na informaciite dadeni vo soglasnost so barawata navedeni vo prethodnite to~ki.

1.7 Rezime Vrz osnova na sprovedenata UPVNM za turisti~ki lokalitet Ravna

reka, op{tina Peh~evo istiot moè da se izraboti i kako takov e prifatliv za implementacija.

26

2. Pregled na Planskiot dokument 2.1 Osnovi na Planskiot dokument

Planot za prostoren razvoj e najzna~ajniot del od izrabotka na

UPVNM za turisti~ki lokalitet Ravna reka, op{tina Peh~evo, a so koj vrz osnova na sostojbite so stopanskata i op{testvenata razvienost, izgradenosta i uredenosta se planira organizacija i ureduvawe na naseleno mesto, von naseleno mesto, grad, turisti~ki kompleks ili na drugi podra~ja predvideni za kompleks na izgradba vo najmalku 10 (deset) godi{en ideen period.

UPVNM za turisti~ki lokalitet Ravna reka, op{tina Peh~evo, preku neposredna realizacija treba da obezbedi prostorni mo`nosti za humano ìveewe i rabota, preku prostoren razvoj na stopanskite i nestopanskite dejnosti, za{titata na nasledenite kulturni i prirodni vrednosti i za{titata na ìvotnata sredina. Pri planiraweto na prostorot, maksimalno se po~ituvani barawata i programskite zada~i.

Kako osnova za izgotvuvawe na ovaa urbanisti~ka dokumentacija posluì Generalniot urbanisti~ki plan, preformuliran vo Urbanisti~ki plan von naseleno mesto, soglasno ~len 78 stav 2 od Zakonot za prostorno i urbanisti~ko planirawe, („Sl. Vesnik na RM” br. 60/11), za turisti~ki lokalitet „Ravna raka” , donesen so Odluka na Sovetot na op{tina Peh~evo, kako i barawata - podatoci od Proeknata programa definirani od Lokalnata samouprava Peh~evo.

Sodrìnata na Planskata dokumentacija e definirana so Zakonot za Prostorno i urbanisti~ko planirawe („Sl. Vesnik na RM” br. 51/05, 137/07) i Zakonot za izmenuvawe i dopolnuvawe na Zakonot za prostorno i urbanisti~ko planirawe („Sl. Vesnik na RM” br. 91/09), Pravilnikot za pobliska sodrìna, razmer i na~in na grafi~ka obrabotka na urbanisti~kite planovi („Sl. Vesnik na RM” br. 78/06) i Pravilnikot za standardi i normativi za urbanisti~ko planirawe („Sl. Vesnik na RM” br. 78/06, 140/07, 12/09 i 93/09)

Vo pogled na karakterot na urbanisti~koto planirawe proizleguva interdisciplinarniot na~in na obrabotka na podatocite pri {to se donesuva metodolo{ki pristap za izrabotka na Urbanisti~ki plan von naseleno mesto za turisti~ki lokalitet „Ravna reka” .

Motivite za izrabotka na UPVNM za ovoj prostor se:

• problemi pri realizacija na invisticioni tehni~ki dokumentacii; • zgolemeniot stepen na urbanizacija - izmeni vo pravilnikot za standardi i normativi za urbanisti~ko planirawe;

• stopanisuvawe so parcelite - izmeni vo Zakona za grade`no zemji{te i èlbi na sopstvenicite za maksimalno koristewe na parcelite.

• ispituvawe na izgradeni i nerealizirani lokacii; • maksimalna racionalizacija vo re{avaweto na prostorot kako: funkcionalnost, pristap do sekoja urbanisti~ka parcela, procent na

27

izgradenost, koeficient na iskoristenost i drugi urbanisti~ki parametri. Prostorniot koncept na lokalitetot e izraboten vo planskite

granici na planskiot opfat. Povr{inata na planiraniot opfat po UPVNM (GUP-ot), e P=46,56 ha, dodeka povr{inata na planiraniot opfat po UPVNM e P=44,93 ha. Razlikata od 1,63 ha, se dolì prvenstveno {to UPVNM (GUP-ot), na nekoi mesta kade ne e definirana granicata na katastarska parcela, granicata na opfatot e po izohipsa. UPVNM (GUP-ot), e raboten na podloga od katastar snimana pred pove}e godini.

Soglasno UPVNM (GUP-ot) na turisti~kiot lokalitet „Ravna reka” , vo op{tina Peh~evo, {to e tema na ovaa zada~a, se predvideni sodrìni koi me|u sebe gi nadopolnuvaat potrebite na ìtelite vo namenskata zona na vikend naselba vo turisti~kiot lokalitet „Ravna reka” , vo Peh~evo, op{tina Peh~evo.

Vo UPVNM (GUP-ot) na turisti~kiot lokalitet „Ravna reka” , vo op{tina Peh~evo, se predvideni sodrìni od oblasta na vikend ku}i, komercijalni objekti (ugostitelstvo, ribarnici, hoteli, moteli, pansioni, preno}i{ta i kampovi so mal kapacitet), stopanstvo vo funkcija na odgleduvawe i proizvodstvo na malini, ribizli, aronija i dr., prostori za sport i rekreacija, parking prostori, komercijalni i delovni sodrìni prostor za izvidnici, izletnici edukacija (nastava) vo priroda, crkva, so mo`nosti za prisustvo na dejnosti i kapaciteti {to ne ja zagrozuvaat ìvotnata sredina i ìvotot na naselenieto vo i nadvor od lokalitetot, a se vo soglanost so svoite finansiski i razvojni politiki.

So odredbite na UPVNM (GUP-ot), se potvrduvaat postojnite lokacii na komercijalni objekti (ugostitelstvo, ribarnici, hotel, motel i preno}i{ta) i mo`nosta za nivno dograduvawe ili nadgraduvawe vo korelacija soglasno Pravilnikot za pobliska sodrìna, razmer i na~in na grafi~ka obrabotka na urbanisti~kite planovi („Sl. Vesnik na RM” br. 78/06) i Pravilnikot za standardi i normativi za urbanisti~ko planirawe - („Sl. Vesnik na RM” br. 78/06, 140/07, 12/09 i 93/09). So realizacija na planskite dokumenti i oformuvawe na kvalitetni prostori se bara izvedba-dooformuvawe na primarnata i sekundarnata mreà na site infrastrukturni sistemi (soobra}aj, fekalna i atmosferska kanalizacija).

Kako prioritetni potrebi se:

• oformuvawe na celokupnata soobra}ajna infrastruktura, kolovoz, trotoari, pe{a~kite pateki, povrzuvawe na deniveliranite povr{ini so rampi i skali{en prostor, so definirawe na oskite na dvièwe i rekonstrukcija na postojnite pateki od sosednite urbani blokovi;

• atmosferskata voda so barawe za nejzino priklu~uvawe vo novoizgradena kanalizacija so glavniot recepient, reka Bregalnica;

• soobra}ajot vo miruvawe da se re{ava parcijalno, za sekoja parcela zasebno;

• izgradba na objekti vo oformeni grade`ni parceli;

28

• izedna~en sistem na gradba vo celiot lokalitet soglasno sodvetnata zakonska i tehni~ka normativa. Planot predviduva urbanizacija so po~ituvawe na site zakonski

opredelbi i normativi. So donesuvaweto na Programa - Odluka za izrabotka Urbanisti~ki

plan von naseleno mesto za turisti~ki lokalitet „Ravna reka” , vo op{tina Peh~evo, od strana na Sovetot na op{tina Peh~evo za period od 2010 do 2015 godina, se trgna od potrebite za urbanizacija na predmetniot planski opfat so obrazloènie deka na lokalitetot, {to e predmet za izrabotka na urbanisti~ka dokumetacija postoi zainteresiranost i spremnost od Sovetot na op{tina Peh~evo i sopstvenicite na katastarski parceli za izgradba na objekti od osnovna klasa na nameni A-domuvawe, odnosno objekti od klasa na nameni A1 - domuvawe vo stanbeni ku}i (vili i vikend ku}i), klasa na nameni A4 - vremeno smestuvawe (hoteli so mal kapacitet, pansioni, preno}i{ta i kampovi), klasa na nameni B1 - mali komercijalni i delovni dejnosti, klasa na nameni V5 - verski institucii vo koi spa|a i crkva, klasa na nameni D3 - sport i rekreacija (aktivnosti na sport, zabava na otvoreno, izletnici, izvidnici i edukacija), klasa na nameni E2 - komunalna suprastruktura vo koja spa|aat trafostanici-planirani i od klasa na nameni E1 - komunalna infrastruktura vo koja spa|aat soobra}ajnici, pe{a~ki ulici, trotoari i parking prostori.

Seto toa pak povlekuva novi vrabotuvawa, so koe }e se zabrza stopanskiot razvoj na op{tina Peh~evo.

2.2 Planski opfat 2.2.1 Geografska i geodetska mestopolo`ba

Turisti~kiot lokalitet „Ravna reka” se nao|a jugoisto~no od gradot

Peh~evo i e oddale~en okolu 10 km. Se prostira po padinite na planinata, dol` rekata Ravna reka, (r. Bregalnica) na 1000 - 1100 mnv, opkolen so gusta borova i bukova {uma.

Vlezot vo ovoj turisti~ki lokalitet e od jugozapad, od patot Peh~evo - Ravna reka koj pretstavuva i edinstven pat koj vodi vo kawonot na ovaa reka, zavzemaj}i povr{ina od 44.93 ha. Granicite na opfatot se slednite:

• Na sever granicata zapo~nuva pokraj postojniot ribarnik so objekt za mrestewe na ribite (sopstvenost na fizi~ko lice), prodolùva pokraj rekata Bregalnica (vo ovoj del se vika Ravna reka i ja tangira istata nasproti te~enieto), prodolùva pokraj m.v. Zagazo i se dviì pokraj parcelata so KP 3638, KP 3630, KP 3629 (toa e postojniot motel „Idila” so ve}e legalno izgraden ribarnik i drugi prate~ki objekti), prodolùva pokraj KP 3539, KP 3533, KP 3530 i KP 3531, prodolùva pokraj postojniot pat, pominuva pokraj KP 1805/1, KP i KP 1805/2, prodolùva kon istok pokraj KP 3497 i KP 3493 se do lokacijata na postojni baraki.

• Na istok granicata prodolùva pokraj rekata go opfa}a prostorot vikan „Bancik” na koj postoi eden objekt koj momentalno ne e vo

29

funkcija, no porano funkcioniral kako pilana za gruba obrabotka na drvoto.

• Na jug granicata prodolùva pokraj m.v. „Bajrev ~ukar” , se dviì pokraj te~enieto na rekata Bregalnica, minuva pokraj KP 3518, KP 3517 i KP 3513, se dviì kon jug pokraj KP 3543, KP 3502, KP 3627, KP 3639/1, KP 3632/2 i KP 3642, do vlezot na lokacijata na motelot „Idila” , prodolùva pokraj te~enieto na rekata Bregalnica se do lokacijata na drugiot ribarnik, od kade opfatot i zapo~nuva do zapadniot del na opfatot na planot.

• Na jugozapadnata strana od lokalitetot, na patot od Peh~evo i Berovo, grani~i so ribarnik vo sopstvenost na porane{en „Jugotutun” - Peh~evo. Turisti~kiot lokalitet „Ravna reka” pretstavuva planinski prostor

(na padinite na Male{evskite planini). Osnovni reqefni formi se karakteriziraat so zastapenost glavno na

vertikalna razvienost i horizontalna dinami~nost vo Male{evskata kotlina, ~ie dno gravitira na sever po dolinata na Bregalnica kon Pijanec. Kotlinskite strani se silno disecirani so golem broj re~ni dolini koi pretstavuvaat izvori{ni delovi na r. Bregalnica.

2.2.2 Namena na upotreba na zemji{teto

Povr{inata vo granicata na planskiot opfat na UPVNM za

turisti~ki lokalitet Ravna reka, op{tina Peh~evo, za izgradba na komleksot, iznesuva 44,93 ha.

Namenata na prostorot na lokalitetot za izgradba na objekti od osnovna klasa na nameni A-domuvawe, odnosno objekti od klasa na nameni A1 - domuvawe vo stanbeni ku}i (vili i vikend ku}i), klasa na nameni A4 - vremeno smestuvawe (hoteli so mal kapacitet, pansioni, preno}i{ta i kampovi), klasa na nameni B1 - mali komercijalni i delovni dejnosti, klasa na nameni V5 - verski institucii, vo koi spa|a i crkva, klasa na nameni G2 - lesna i nezagaduva~ka industrija (za odgleduvawe i proizvodstvo na malini, ribizli, aronija i dr, sklad so gruba obrabotka na drvena masa), klasa na nameni E2 - komunalna suprastruktura vo koja spa|aat trafostanici-planirani, D2 - za{titno zelenilo - {uma, klasa na nameni D3 - sport i rekreacija (aktivnosti na sport, zabava na otvoreno, detski zabaven park, izletnici, izvidnici i edukacija), klasa na nameni E1 - komunalna infrastruktura vo koja spa|aat soobra}ajnici, pe{a~ki ulici, trim pateki pokraj rekata, trotoari i parking prostori) i klasa na nameni E3 - nekompatibilna infrastruktura - pre~istitelna stanica.

Za{titnoto zelenilo vo lokalitetot moè da se podeli vo soglasnost so negovata osnovna namena:

• za{titni zeleni povr{ini so linearno zelenilo, • zelenilo vo sostav na parceli, • ostanati zeleni povr{ini - {uma.

30

Hortikulturnoto re{enie i izborot i tipot na zelenilo vo parcelite se ostava na izbor za podetalni razrabotuvawa na samite sopstvenici na parcelite i instituciite koi se vo sklop na lokalnata samouprava pri op{tina Peh~evo.

Dejnostite vo objektite da korespondira so barawata od invistitorite, a vo soglasnost so Zakonot za Prostorno i urbanisti~ko planirawe („Sl. Vesnik na RM” br. 51/05, 137/07, i 91/09), Pravilnikot za pobliska sodrìna, razmer i na~in na grafi~ka obrabotka na urbanisti~kite planovi („Sl. Vesnik na RM” br. 78/06) i Pravilnikot za standardi i normativi za urbanisti~ko planirawe („Sl. Vesnik na RM” br. 78/06, 140/07, 12/09 i 93/09). Blok 1 so povr{ina od P=2.84 ha

• klasa na nameni E3 -nekompatibilna infrastruktura - pre~istitelna stanica, klasa na nameni G2 - lesna i nezagaduva~ka industrija (za odgleduvawe i proizvodstvo na malini, rebizli, aronija i dr., klasa na nameni D2 - za{titno zelenilo - {uma, klasa na nameni E2 - komunalna suprastruktura vo koja spa|aat trafostanica-planirana i klasa na nameni E1 - komunalna infrastruktura vo koja spa|aat soobra}ajnici, pe{a~ka ulica, trim pateki pokraj rekata, trotoari i parking prostori.

Bilansni pokazateli za blok 1:

• procent na izgradenost na nivo na blok 1 (bruto) 39,08% • koeficient na iskoristenost na nivo na blok 1 (bruto) 0,51 • procent na izgradenost na nivo na blok 1 (neto) 70,33% • koeficient na iskoristenost na nivo na blok 1 (neto) 0,92

31

Blok 2 so povr{ina od P=3.84 ha

• klasa na nameni A-domuvawe, odnosno objekti od klasa na nameni A1 - domuvawe vo stanbeni ku}i (vili i vikend ku}i), klasa na nameni G2 - lesna i nezagaduva~ka industrija (za odgleduvawe i proizvodstvo na malini, rebizli, aronija i dr., klasa na nameni D2 - za{titno zelenilo - {uma, i klasa na nameni E1 - komunalna infrastruktura vo koja spa|aat soobra}ajnici, pe{a~ka ulica, trim pateki pokraj rekata, trotoari i parking prostori.




• klasa na nameni A-domuvawe, odnosno objekti od klasa na nameni A1 - domuvawe vo stanbeni ku}i (vili i vikend ku}i), klasa na nameni A4 - vremeno smestuvawe (hoteli so mal kapacitet, pansioni, preno}i{ta i kampovi), klasa na nameni G2 - lesna i nezagaduva~ka industrija (za odgleduvawe i proizvodstvo na malini, ribizli, aronija i dr.), klasa na nameni E2 - komunalna suprastruktura vo koja spa|aat trafostanica-planirana, klasa na nameni D2 - za{titno zelenilo - {uma, D3 - sport i rekreacija (aktivnosti na sport, detski zabaven park) i klasa na nameni E1 - komunalna infrastruktura vo koja spa|aat soobra}ajnici, trim pateki pokraj rekata i trotoari.

32




• klasa na nameni A-domuvawe, odnosno objekti od klasa na nameni A1 - domuvawe vo stanbeni ku}i (vili i vikend ku}i), klasa na nameni A4 - vremeno smestuvawe (hoteli so mal kapacitet, pansioni, preno}i{ta i kampovi), klasa na nameni D2 - za{titno zelenilo - {uma, i klasa na nameni E1 - komunalna infrastruktura vo koja spa|aat soobra}ajnici, trim pateki pokraj rekata i trotoari.

33




• klasa na nameni A-domuvawe, odnosno objekti od klasa na nameni A1 - domuvawe vo stanbeni ku}i (vili i vikend ku}i), klasa na nameni D2 - za{titno zelenilo - {uma, i klasa na nameni E1 - komunalna infrastruktura vo koja spa|aat soobra}ajnici, pe{a~ka ulica, trim pateki pokraj rekata i trotoari, klasa na nameni E2 - komunalna suprastruktura vo koja spa|aat trafostanica-planirana.


• procent na izgradenost na nivo na blok 5 (bruto) 8,07% • koeficient na iskoristenost na nivo na blok 5 (bruto) 0,16 • procent na izgradenost na nivo na blok 5 (neto) 24,83%

34

• koeficient na iskoristenost na nivo na blok 5 (neto) 0,49 Blok 6 so povr{ina od P=5.72 ha

• klasa na nameni A-domuvawe, odnosno objekti od klasa na nameni A1 - domuvawe vo stanbeni ku}i (vili i vikend ku}i), klasa na nameni A4 - vremeno smestuvawe (hoteli so mal kapacitet, pansioni, preno}i{ta i kampovi), klasa na nameni D2 - za{titno zelenilo - {uma, klasa na nameni D3 - sport i rekreacija (aktivnosti na sport, zabava na otvoreno) i klasa na nameni E1 - komunalna infrastruktura vo koja spa|aat soobra}ajnici, trim pateki pokraj rekata i trotoari.




• klasa na nameni A-domuvawe, odnosno objekti od klasa na nameni A1 - domuvawe vo stanbeni ku}i (vili i vikend ku}i), i klasa na nameni E1 - komunalna infrastruktura vo koja spa|aat soobra}ajnici, trotoari i parking.

35




• klasa na nameni A-domuvawe, odnosno objekti od klasa na nameni A1 - domuvawe vo stanbeni ku}i (vili i vikend ku}i), klasa na nameni, klasa na nameni E1 - komunalna infrastruktura vo koja spa|aat soobra}ajnici, trim pateki pokraj rekata i trotoari, klasa na nameni E2 - komunalna suprastruktura vo koja spa|aat trafostanica-planirana i klasa na nameni D2 - za{titno zelenilo - {uma.


• procent na izgradenost na nivo na blok 8 (bruto) 8,18%

• koeficient na iskoristenost na nivo na blok 8 (bruto) 0,17 • procent na izgradenost na nivo na blok 8 (neto) 24,52%

• koeficient na iskoristenost na nivo na blok 8 (neto) 0,49 Blok 9 so povr{ina od P=5.91 ha

• klasa na nameni A-domuvawe, odnosno objekti od klasa na nameni A1 - domuvawe vo stanbeni ku}i (vili i vikend ku}i), klasa na nameni A4 - vremeno smestuvawe (hoteli so mal kapacitet, pansioni, preno}i{ta

36

i kampovi), klasa na nameni B1 - mali komercijalni i delovni dejnosti, (prodavnici za sendvi~, tost skara, suveniri i dr.), klasa na nameni V5 - verski institucii, vo koi spa|a i crkva, klasa na nameni G2 - lesna i nezagaduva~ka industrija (sklad so gruba obrabotka na drvena masa), klasa na nameni E2 - komunalna suprastruktura vo koja spa|aat trafostanica-planirana, klasa na nameni D2 - za{titno zelenilo - {uma, klasa na nameni D3 - sport i rekreacija (aktivnosti na sport, zabava na otvoreno, izletnici, izvidnici i edukacija) i klasa na nameni E1 - komunalna infrastruktura vo koja spa|aat soobra}ajnici, trim pateki pokraj rekata, trotoari i parking prostor.




• klasa na nameni A-domuvawe, odnosno objekti od klasa na nameni A1 - domuvawe vo stanbeni ku}i (vili i vikend ku}i), klasa na nameni D2 - za{titno zelenilo - {uma, i klasa na nameni E1 - komunalna infrastruktura vo koja spa|aat soobra}ajnici i trotoari.

37



Vkupni bilansni pokazateli na nivo na planski opfat (urbana edinica) so P=44,93 ha

• procent na izgradenost na nivo na planski opfat 19,99% • koeficient na iskoristenost na nivo na planski opfat 0,41

38

• procent na izgradenost na nivo na planski opfat 19,99% • koeficient na iskoristenost na nivo na planski opfat 0,41.

39

3. Kratok opis i obrazloènie na planskite re{enija za izgradba na komunalna i soobra}ajna

infrastruktura

3.1 Soobra}ajno povrzuvawe

Lokalitetot koj e predmet na izrabotka na Urbanisti~ki plan von naseleno mesto za turisti~ki lokalitet „Ravna reka” vo op{tina Peh~evo, vo odnos na soobra}ajnata mreà e povrzan so:

Ulicata br. „1” koja pominuva niz celiot lokalitet (kategorizirana kako servisna ulica so aktuelniot UPVNM (GUP) e glavna soobra}ajnica, vo lokalitetot od koja se ra~vaat ostanatite ulici. Istata e so popre~en profil od 2h1,5 m trotoari, 2h3.25 m soobra}ajni lenti ili so vkupen popre~en profil od 9,5 m'. Kracite na ulicata br. „1” se vo pravec jugo-istok, severo-zapad i se pristapni ulici so popre~en profil od 5,5 m', koi soobra}ajot go prenaso~uvaat prema ulicata br. „1” .

Ulicata br. „2” koja e granica pome|u blok 2 i blok 3, se dviì vo severen pravec i e pristapna ulica so popre~en profil od 5,5 m', dodeka kracite na ulicata br. „2” se pristapni ulici vo pravec zapad-istok, so popre~en profil od 5,5 m'.

Ulicata br. „3” koja pominuva vo blok 4, vo pravec sever-severoistok, so popre~en profil od 5,5 m', dodeka kracite na ulicata br. „3” se vo pravec severo-zapad, pristapni so popre~en profil od 5,5 m'.

Ulicata br. „4” koja pominuva vo blok 4, vo pravec severo-zapad, pristapna so popre~en profil od 5,5 m', dodeka krakot na ulicata br. „4” e vo pravec severo-istok pristapna so popre~en profil od 5,5 m' i pe{a~kata ulica e so popre~en profil od 4,0 m'.

Ulicata br. „5” koja pominuva vo blok 5 i blok 6, koja e skoro paralelna so ulicata br. „1” , vo pravec istok-zapad, stanbena so popre~en profil od 2h1,5 m trotoari, 2h2,75 m soobra}ajni lenti ili so vkupni popre~ni profili od 8,5 m', dodeka kracite na ulicata br. „5” se vo pravec jug-jugozapad, pristapni so popre~en profil od 5,5 m'.

Ulicata br. „6” koja pominuva vo blok 6 i blok 7 e vo pravec sever severo-istok, pristapna so popre~en profil od 5,5 m, dodeka kracite na ulicata br. „6” se pristapni so popre~en profil od 5,5 m'.

Ulicata br. „7” koja pominuva vo blok 8 i blok 10, koja e skoro paralelna so ulicata br. „1” , od desnata strana na rekata Bregalnica, vo pravec jug-jugozapad e pristapna so popre~en profil od 5,5 m', dodeka kracite na ulicata br. „7” se vo pravec jug jugo-zapad, pristapni so popre~en profil od 5,5 m'.

I ulicata br. „8” koja pominuva vo blok 9, so severen pravec, pristapna so popre~en profil od 5,5 m'.

Kracite na pristapnite ulici zavr{uvaat slepo so pro{iruvawe, koe proizleguva od konfiguracijata na terenot (lokalitetot „Ravna reka” e vo klisura, ograden so del od Male{evskite planini).

40

So ogled na nepovolnata konfiguracija na terenot (strmen, planinski i {umski teren), ne postoi ekonomsko opravduvawe pristapnite ulici da se kategoriziraat kako stanbeni ulici, soglasno ~len 63 od Pravilnikot za standardi i normativi za urbanisti~ko planirawe („Sl. Vesnik na RM” br. 78/06, 140/07, 12/09 i 93/09)

Parkiraweto na lesni i tovarni vozila }e bide vo sekoja grade`na parcela posebno, a opredelen, soglasno ~len 59 od Pravilnikot za standardi i normativi za urbanisti~ko planirawe („Sl. Vesnik na RM” br. 78/06; 140/07, 12/09 i 93/09).

Procentualnata zastapenost na soobra}ajnicata i trotoarite, zastapeni se so povr{ina od 7,16 ha ili so 15,94%.

3.2 Vodosnabditelna mreà

Vodosnabduvaweto na turisti~kiot lokalitet „Ravna reka” }e bide od lokalni izvori. Koncepcijata za vodosnabduvawe e so plasti~ni cevki F100 mm, F80 mm do F60 mm do predvideni potro{uva~ki mesta.

Niz urbaniot opfat, pokraj ulica br. „1” pominuva tranzitniot vod za vodosnabduvawe na Peh~evo i okolnite selski naselbi. Istiot e od ~eli~ni cevki F323,9 mm - „11-ti Oktomvri” - Kumanovo.

Predvideni se maksimalni povr{ini za gradba i toa pretstavuva maksimalen kapacitet na prostorot.

Vo planskiot period na ovoj lokalitet se prognozira da egzistiraat 1800 ìteli, od koi 450 postojani ìteli i 1350 vikenda{i.

Vodosnabditelnata norma treba da iznesuva 500 l/den/ìt. Vo planskiot period se planira zafa}awe na vodite od vodotecite:

Ravna reka, Preslap i Crni dol. Razvodnata mreà e predviden grankast sistem od plasti~ni cevki

PVC (plasti~ni) so dimenzii od F100-F80 do F-60mm. Na razvodnata mreà e predvideno da se postavat priklu~oci, protivpoàrni hidranti, vozdu{ni ventili, ispusni ventili i drugi objekti potrebni za normalno funkcionirawe na mreàta.

3.3 Fekalna i atmosferska kanalizacija

So organiziranoto vodosnabduvawe na turisti~kiot lokalitet se planira i organizirano odveduvawe na otpadnite fekalni vodi. Se planira separaten kanalizacionen sistem. Oddelnite kanalizacioni sistemi vo lokalitetot se usvoeni od nadmorskata viso~ina od polo`bata vo odnos na reki i od ekspozicijata na terenot. Fekalnata kanalizaciona mreà }e se sostoi od mreà predvidena po soobra}ajnicite, od dvete strani na rekata kako bi bile vo funkcija na ostanatite sekundarni mreì. Za odreduvawe na koli~inata na otpadni vodi se zema 80% od upotrebenata voda i 25% od podzemni vodi koi se infiltriraat vo kanalite:

41

Kanalizacionata mreà }e se sotoi od kanalizacioni - betonski cevki, F 200 mm do F700 mm kako i arm.betonski revizioni {ahti. Otpadnite fekalni vodi od celiot urban opfat }e se usmerat kon lokacijata predvidena za tretman na otpadni vodi - pro~istitelna stanica ispod ribarnikot na „Jugotutun” na dale~ina od 300 m od postoe~kiot ribarnik.

Od analizata na postojnata sostojba konstatirano e deka nema atmosferska kanalizaciona mreà. So Urbanisti~kiot plan von naseleno mesto se predviduva proekcija na komplet atmosferska kanalizaciona mreà i toa od otvoren tip (so dijametar od F200 mm do F400 mm). Kanalskata mreà }e se predvidi so profili na kanali, koj }e se dobie po empiriski formuli koi se vo funkcija od namenata, goleminata i vidot na pripadnite slivni povr{ini koi se odvodnuvaat, a pred se od intenzitetot na do`dot, a voedno }e gi prifatat i tranzitnite koli~ini na atmosferski otpadni vodi od pripadnite lokaliteti.

3.4 Elektroenergetska infrastruktura i PTT instalacii

Tehni~koto re{enie dadeno vo ovoj elaborat pretstavuva samo pojdovna osnova koja moè da se iskoristi pri izrabotka na Osnoven proekt koj }e gi sodrì site relevantni faktori za izbor na izvedbenoto tehni~ko re{enie za napojuvawe so elektri~na energija na turisti~kiot lokalitet „Ravna reka” . Elektri~nata mreà i potrebata od ednovremena el. snaga za novopredvidenite objekti se dimenzionira prema slednite elektro-enegetski parametri so napomena deka se predvideni maksimalni povr{ini za gradba i toa pretstavuva maksimalen kapacitet na prostorot vo momentot:

• Brojot na trafostanici se odreduva na TS oprema so energetski maslen transformator od 630KW.

Vo lokalitetot predvideni se pet novo planirani trafostanici so mo}nost na energetski maslen transformator od 630KW, koja lokalitetot vo idnina }e go napojuva so elektri~na energija. Kablovskoto napojuvawe so srednonaponskata i niskonaponskata el. mreà }e se opredeli i }e se razviva vo natamo{niot tek na razrabotka na tehni~kata dokumentacija, odnosno so izrabotka na urbanisti~ki proekti i idejni i osnovni proekti za elektri~na mreà od strana na stru~nite slu`bi na EVN -Skopje, Podru`nica Elektrodistribucija-Berovo.

Za definirawe na potrebniot broj na telefonski priklu~oci, od prvo stepeno zna~ewe e namenata na objektite. So ogled deka vo ponovo vreme se koristi mobilnata telefonija smetame deka eden telefonski priklu~oci na edna lokacija (vikend ku}a) i dva telefonski priklu~oci na edna lokacija (stopanstvo i objekti od vremeno smestuvawe - hotel, motel i dr.), }e gi zadovoluva potrebite od telefonija.

Telefonskata instalacija se predviduva vozdu{na.

42

Samoto priklu~uvawe vo postojnata telefonskata mreà na planiraniit telefonski korisnik }e se izvr{i do najbliskata reonska telefonska centrala.

Priklu~uvaweto da se izvr{i vo soglasnost so AD EVN - Skopje, rabotna edinica Berovo.

43

4. Karakteristiki na prostorot i sega{na sostojba so ìvotnata sredina

4.1 Karakteristiki na prostorot

Vo isto~niot del na Republika Makedonija, vo Male{evskata kotlina t.e. vo nejziniot severo-isto~en del, na granicata so R. Bugarija se nao|a op{tina Peh~evo. Op{tinata so nejzinata po{iroka okolina se nao|a pome|u 41˚ 41˚ i 41˚ 51˚ severna geografska {irina i 22˚ 47° i 23˚ 03˚ isto~na geografska dolìna, so sredna nadmorska visina od 1000 metri.

Na padinite na Male{evskite planini so pozna~ajnite planinski visovi Golem Trebomir 1620 m i êngino Kale 1750 m (najisto~na to~ka na Republika Makedonija, se nao|a gradot Peh~evo (980 m nadmorska viso~ina) raspoloèn na dvete strani na Peh~evska reka koja izvira od pod vrvot Kadiica 1.932 m.

Op{tina Peh~evo

4.1.1 Soobra}ajna povrzanost

Op{tina Peh~evo so svojata mestopolo`ba se nao|a nadvor od atraktivnite magistralni pati{ta. So vnatre{nosta na Republikata i ostanatite administrativni, stopanski i kulturni centri op{tina Peh~evo komunicira preku dva regionalni patni pravci:

• Berovo-Vinica-Ko~ani M 527; • Del~evo-Peh~evo-Berovo-Strumica M 523.

44

Vo faza na izgradba e i me|unaroden paten pravec Ajdu~ki kladenec

(M 525) na relacija Peh~evo (R. Makedonija) - Simitli (R. Bugarija) so ~ie zaokruùvawe }e se podobri komunikacijata so sosednite dràvi, no i so Turcija i zemjite od Mala Azija.

[to se odnesuva do patnata mreà na op{tina Peh~evo site ruralni

naselbi se povrzani so asfalten pat so op{tinskiot centar, odnosno raspolaga so 31,1 km lokalna patna mreà od koi 28 km asfalten pat i 3,1 km zemjen pat. Uli~nata mreà vo Peh~evo e so vkupna dolìna od 13 km od koi 9,6 km se asvalten pat a 3,4 km se tamponirani povr{ini i 1600 m2 se trotoari so sovremena podloga. Uli~nata mreà vo ruralnite naselbi e so vkupna dolìna od 15 km od koi 5 km se asfaltni pati{ta, 2 km se tamponirani povr{ini i 8 km se zemjina podloga.

4.1.2 Reqefni karakteristiki

Rasposlano na dvata brega na Peh~evska Reka, pod padinite na

planinata Vlaina na nadmorska viso~ina od 1000 m, se nao|a Peh~evo, ìvopisno mesto opkoleno so golemi i dlaboki borovi {umi, ladni potoci, i ~ist planinski vozduh. Iako malo, ova grat~e ima dolga istorija. Postanokot na Peh~evo spored narodnite predanija i raspolo`livite pi{uvani dokumenti e povrzan so doa|aweto na Turcite na Balkanskiot

45

poluostrov. Za postoeweto na ovaa starata naselba zboruvaat i mnogute imiwa i temelite na starata rimska naselba vo koja se topela rudata od okolnite rudnici.

4.1.3 Hidrotehni~ka struktura Hidrografskata mreà na op{tina Peh~evo e solidno razviena. Vo hidrolo{ki pogled ovoj teren ~ini bazen koj mu pripa|a na slivot na rekata Bregalnica. Bregalnica izvira na 1690 m nadmorska viso~ina, vo mesnosta êngino Kale i so eden del od tekot se prostira vo granocite na op{tina Peh~evo.

Terenot na op{tina Peh~evo se karakterizira so strmni i dlaboki useci vo povisokite delovi na terenot pri {to pove}eto od niv pretstavuvaat suvodolici koi vo letniot period presu{uvaat. Edinstveni reki koi ne presu{uvaat se Peh~evska Reka (Pisa), Negrevska reka i Umlenska koi se desni prioki na rekata Bregalnica.

Vodostojot na ovie reki e maksimalen vo April, Maj i Oktomvri, a minimalen vo letnite meseci.

Najzna~aen hidrografski objekt, pokraj rekata Bregalnica e

Peh~evska Reka koja izvira pod vrvot Kadiica na nadmorska viso~ina od 1560 m.

Na teritorijata na Peh~evo nema ezera, iako postoi razrabotena studija za iskoristuvawe na vodniot potencijal, spored koja se predviduva izgradba na ve{ta~ka akumulacija na edna od pritokite na rekata Bregalnica. Vodniot potencijal vo Op{tina Peh~evo se odlikuva so ~ista i bakteriolo{ki ~ista voda za piewe.

46

4.1.4 Klimatski i mikroklimatski uslovi na regionot

Reqefnite uslovi i nadmorskata viso~ina uslovuvaat frontalen karakter na vozdu{nite masi koi naj~esto doa|aat od severniot kvadrant. Tie imaat golemo zna~ewe za termi~kiot i pluviometriskiot reìm. Na vtoro mesto po zastapenost se vozdu{nite masi od jug i od jugo-zapad koi obi~no gi poka~uvaat temperaturite i nosat vrneì. Spored prose~nata godi{na temperatura Male{evskata kotlina se vbrojuva vo umereno studeni kontinentalni sredini. Najstuden mesec vo godinata e januari so prose~na vrednost od -1.2°S koja vo odredeni godini varira. Apsolutno minimalnata temperatura iznesuva -31,5°S. Prose~niot datum na esenskiot mraz e 5 oktomvri, a na proletniot e 27 april, dodeka pak najdocniot datum e 25 maj. Vegetaciskiot period prose~no trae od 26 april do 8 oktomvri. Najtopol mesec e juli so prose~na vrednost od 18,2 do 19,8°S. Apsolutnata maksimalna temperatura e so vrednost od 36,2°S, ili amplituda od 67,7°S. Prose~nata godi{na temperatura iznesuva 8,7°S.

Prose~nata godi{na suma na vrneì iznesuva 672,2 mm, od koi 60%

pa|aat vo vegetaciskiot period. Najmnogu vrneì pa|aat vo prolet i toa vo maj so 76,8 mm.

Vo prose~nata suma na vrneì snegot u~estvuva so 15% i toj se javuva od oktomvri do maj. Prose~no godi{no ima 42,2 dena so sneèn pokriva~.

Relativnata vla`nost e so godi{na vrednost od 76% i se namaluva od januari do avgust, a potoa se zgolemuva do dekemvri. Pojavata na magla vo Male{evskata Kotlina e mnogu retka. Prose~no godi{no se pojavuva 8,4 dena, a maksimumot go dostignuva vo dekemvri so prosek od 2,5 dena.

Vo kotlinata duvaat vetrovi od site pravci, no preovladuvaat severniot i severozapadniot veter. Prose~nata godi{na brzina na vetrot od severen pravec iznesuva 2.4 m/sek a maksimalnata e 19 m/sek. Severo-zapadniot veter e so prose~na godi{na brzina od 2 m/sek, a maksimalno dostignuva 12,3 m/sek i se javuva vo site meseci vo godinata.

47

4.1.5 Naselenie

Op{tina Peh~evo ima 5.517 ìteli. Pogolemiot del od ìtelite se naseleni vo op{tinskiot centar Peh~evo (3.237 ìteli), a ostanatiot del vo drugite selski naselbi: Nagrevo (170 ìteli), Umlena (391 ìtel), Robovo (470 ìteli), Crnik (752 ìteli) i Pan~arevo (467 ìteli). Pogolem del od naselenieto (58,7%) ìvee vo urbani, a pomal del (41,3%) vo ruralni naselbi. Od vkupniot broj ìteli 51% se maì, a 49% se èni. Vo odnos na etni~kata struktura na naselenieto, dominantno e makedonskoto naselenie (85,86%), a od drugite etni~ki zaednici ima Turci (6,47%), Romi (7,07%), Vlasi (0,04 %), Srbi (0,22%) i ostanati (0,34%).

4.1.6 Kulturno nasledstvo

Na 4 km od Peh~evo, vo mesnosta „Sveta Petka” se nao|a

arheolo{kiot lokalitet so istoto ime. Stanuva zbor za staro-hristijanska crkva so dimenzii 7h13 m. Spored lokalnoto veruvawe i legendi stanuvalo zbor za impozanten kompleks so kambanarija ~ij zvuk se slu{al duri vo Berovo i Carevo selo (Del~evo).

4.1.7 Prirodni resursi

Istraùvaweto na prirodnite ubavini, spojot na prirodata i tradicijata se predizvici na koi retko koj moè da im odolee.

Razvojot na turizmot i ugostitelstvoto vo posledno vreme go ima glavnoto mesto vo razvojot na op{tinata Peh~evo. Kako turisti~ka naselba se izdvojuva „Ravna reka” vo ~ija {to blizina se nao|aat i„Peh~evskite vodopadi” (âbukovski vodopadi, Debel rid i Crn dol).

48

Vo blizina se nao|a i {umskiot park „Skokoto” . Vo ramkite na naselbata „Ravna reka” se nao|a i motel „Zagorka” i motel „Idila” koj {to, pokraj turisti~ko-ugostitelskite kapaciteti raspolagaat i so sopstveni ribnici vo koi se odgleduva kaliforniska pastrmka.

Turisti~kata naselba raspolaga i so privatni vili za smestuvawe, sportsko igrali{te za fudbal i ko{arka, bazen vo ramkite na motelot „Idila” i mesto za piknik (letnikovci), pateki za velosipedi, pe{a~ki pateki.

Na teritorijata na Male{evijata ima markirano pet pe{a~ki pateki. Del od pe{a~kite pateki moè da se iskoristat i za sportski velosipedizam. Dokolku nemate sopstven velosiped, moè da se iznajmi vo gradot-vo turisti~kiot centar.

Na oddale~enost od samo nekolku kilometri od Peh~evo smesten vo pazuvite na planinata Vlaina vo podno`jeto na planinata Bukovik se nao|a parkot na prirodata „Judovi livadi” i se odlikuva so edinstvena flora na teritorijata na op{tina Peh~evo i po{iroko. Stanuva zbor za rastenieto Drosera Rotundiflora, mesojadno rastenie. Ovaa rastenie pretstavuva lokalen endem koj mnogu retko se sre}ava na teritorijata na Republika Makedonija, no i na Balkanot.

Izvori{niot dela na rekata Breglnica (Izvira od podnoìeto na Male{evskite Planini na teritorijata na op{tina Peh~evo) obiluva so prekrasna priroda na nedopreni {umski predeli, brojni vodoteci koi plenat so svojata bistrina i sveìna. Po te~enieto na gorniot del od rekata Bregalnica, odnosno po te~enieto na nejzinite pritoki postojat 4 pogolemi vodopadi i brojni pomali kaskadi kade ~istata i studena voda veselo ùborej}i go prenesuva zborot na ubavinite na Peh~evo.

Vo nedoprenite {umski predeli na Male{evskite planini, Bukovik i Kadiica, niz gornoto te~enie na rekata Bregalnica vgnezden e nev~ekoren priroden raj.

Na 15 km od Peh~evo vo delot na turisti~kata naselba „Ravna Reka” se nao|a izletni~ko mesto „Baraki” i okolu nego se vgnezdeni 50-tina privatni vili i dva moteli, Motel „Idila” i Motel „Zagorka” koi raspolagaat so sopstveni ribnici i koi nudat smestuva~ki i ugostitelski kapaciteti.

4.2 Opis na sega{nata sostojba so ìvotnata sredina vo planskiot opfat

Osnoven preduslov za identifikacija na problemite so ìvotnata

sredina i postavuvawe na strate{ki celi za nadminuvawe i unapreduvawe na istite e identifikacijata i ocenata na sega{nata sostojba so mediumi na ìvotnata sredina (vozduh, voda, otpad, po~va, biodiverzitet, bu~ava), kako i so koristeweto na zemji{teto i prirodnite resursi vo op{tinata.

So ogled na toa {to vo planiraniot prostor do sega ne se vr{eni merewa, sledewa i istraùvawa na osnovnite vitalni komponenti vozduhot, vodata, tloto, bu~avata i tvrdiot otpadok, poremetuvawata vo ekosistemot

49

vo celost ne moàt da se otkrijat, a ocenkata za sostojbite proizleguva isklu~ivo od dejstuvaweto na ~ovekot i negovite aktivnosti vo ovoj prostor.

Kvalitet na vozduhot Glaven izvor na zagaduvawe e industrijata koja vo ekosistemot

emitira, gasovi, parei, ~ad magla, pra{ina i areosoli. Zagaduvaweto na vozduhot najpove}e e rezultat na prerabotka na sulfidni koncentracii na oboeni metali, kako i na sogoruvawe na koks i drugi karbofilni goriva vo industrijata i doma}instvata.

Na zagaduvawata na vozduhot mnogu vlijae topografijata na terenot, visinata na industriskite oxaci i atmosferskite uslovi. Najkriti~no zagaduvawe e vo uslovi na otsustvo na horizontalno i vertikalno struewe na vozduhot, osobeno koga e istoto prosledeno so temperaturni inverzii.

Maksimalno dozvoleni koli~ini na {tetni materii spored zakonskata regulativa treba da se dviàt vo slednite granici:

Komponenti Emisiono koli~estvo Emisioni koncentracii

MKD (g/h) MKD (mg/m3)

olovo 25 5

azotni oksidi 5000 500-800

jaglevodorodi / 500

formaldehid 100 20

cvrsti ~esti~ki / 130

jaglen monoksid / 650

jaglen dioksid / 2,5

Maksimalno dozvoleni granici na {tetni materii Najracionalen i efikasen na~in za za{tita na ìvotnata sredina od

{tetnite vlijanija vrz vozduhot e preventivnoto deluvawe i spre~uvawe na produkcija na {tetni emisii vo samite izvori na nivno sozdavawe. Kvalitetot na vozduhot najmnogu go naru{uva prisustvoto na gasovi, pra{ini i drugi {tetni materii koi negativno vlijaat vrz zdravjeto na lu|eto, ekosistemite i prirodnite sozdadeni vrednosti.

Edna od merkite za realizacija na preventivniot pristap vo za{titata na vozduhot e obezbeduvawe na solidno sogorevawe vo ogni{tata na raznite gorivni instalacii i dobra karburacija na gorivata vo motorite so vnatre{no sogoruvawe.

Isto taka, zna~ajni merki koi pridonesuvaat za nadminuvawe na problemot so zagaduvawe na vozduhot se:

• izgradba na {iroki ulici koi ovozmoùvaat brzo provetruvawe; • zgolemuvawe na povr{inite so zeleni nasadi i drvoredi; • podobruvawe na koeficientot pome|u izgradenite i slobodnite povr{ini;

• podigawe zeleni pojasi okolu industriskite zoni, proizvodnite kapaciteti i dr.

50

Vo Peh~evo osnovni zagaduva~i se soobra}ajot, instalaciite koi poseduvaat kotlarnici i individualni loì{ta. Najgolem pridones za zagaduvaweto na vozduhot imaat doma}instvata, od koi emisijata na zagaduva~ki materii e rezultat na upotrebata na odreden vid na gorivo (drva, nafta itn). Vo op{tinata Peh~evo ne postoi merno mesto za ispituvawe na kvalitetot na vozduhot. Kvalitetot na vozduhot se meri od strana na upravata za hidrometerolo{ki raboti vo Berovo.

Kvalitet na vodite Kolku vodite vo odreden prostor moè da se smetaat za voden resurs

zavisi od mo`nosta za nivno iskoristuvawe, odnosno od mo`nosta za realizirawe na vodostopanski re{enija so koi vodite }e se iskoristat za pokrivawe na potrebite od voda za naselenieto, zemjodelstvoto, industrijata i za{titata na ìviot svet. Vodata kako resurs ja ima mnogu pomalku od prisutnite vodi {to treba da se ima sekoga{ vo predvid pri planiraweto za nejzino iskoristuvawe.

Za podmiruvawe na potrebite na voda najzna~ajni se povr{inskite vodi, bidej}i tie se najrasprostraneti, najbliski se do mestata na ~ovekovata aktivnost, obezbeduvaat ìvot i razvoj na ekosistemot.

Izda{nosta na podzemnite vodi zavisi od klimatskite, morfolo{kite i hidrogeolo{kite karakteristiki na prostorot. Ovie vodi poradi posebniot kvalitet se zna~ajni i moè da bidat korisni za pokrivawe na potrebite od voda.

Vo op{tinata seu{te e prisuten problemot za obezbeduvawe kontinuiran reìm na snabduvawe na naselenieto so kvalitetna voda za piewe. Od aspekt na ìvotnata sredina, najkriti~no e vodosnabduvaweto od podzemnite vodi, od bunarite zaradi mo`nost za zagaduvawe na podzemnite vodi ~ij kvalitet ne se kontrolira.

Zdrastvenite aspekti na lo{iot kvalitet na vodata najmnogu se odrazuva vrz pojavata na zgolemen broj zarazni zaboluvawa koi se posledica od neispravnata voda za piewe. Dezinfekcijata na vodata ima odredeno vlijanie vrz mikro florata i mikro faunata. Namaluvaweto na protokot na vodotecite zaradi naso~uvawe na vodata vo akomulacii ima negativno vlijanie vrz vodnite ekosistemi.

Isto taka, problemite so vodosnabduvaweto predizvikuvaat pred se ekonomski posledici, so toa {to op{tinata e primorana da vloùva dodatni finansiski sredstva za odrùvawe i rekonstrukcija na sistemot za vodosnabduvawe, kako i za pro~istuvawe i dezinfekcija na vodata za piewe.

Otpad

ôvekot so svojata aktivnost producira golemi koli~ini na cvrst

otpad. So procesot na industrijalizacijata, urbanizacijata i zgolemuvawe na standardot na ìveewe, ovie koli~ini pokaùvaat trend na porast. Komunalniot i tehnolo{kiot-neopasen otpad e vo korelacija so razvojot na

51

Op{tinata. Pogolem del od komunalniot otpad se sozdava od ~ovekot i tercijarnite dejnosti (trgovija, ugostitelstvo i turizam), a tehnolo{kiot-neopasen otpad se producira od proizvodnite dejnosti.

êsta e pojavata na samozapaluvawe na divite deponii od koi se {iri ~ad so neprijatna mirizba, letaat ~esti~ki od sogoreniot materijal, se osloboduvaat {tetni gasovi so negativno dejstvo vrz atmosferata i zdravjeto na lu|eto.

Proceduvaweto na {tetni materii vo po~venite sloevi trajno ja zagaduvaat po~vata, a ednovremeno ovie iscedoci gi zagrozuvaat podzemnite vodi i osobeno gi zagaduvaat vodotecite i go zagrozuvaat kako ìviot svet vo vodite, taka indirektno i zdravjeto na ~ovekot. Deponiraweto na otpadot na neuredeni povr{ini go degradira prostorot i ja uni{tuva vegetacijata.

Vo Peh~evo odlagaweto na otpadot se vr{i na kontrolirana deponija koja se nao|a na 2,5 km od gradot, vo mesnosta Suvi dol, od desna strana na patot kon turisti~kata naselba Ravna reka. Strukturata na zemji{teto e nepogodna i dozvoluva ponirawe na otpadot i zagaduvawe na podzemnite vodi i degradacija na prirodata. So ogled na nesoodvetnata lokacija na glavnata deponija neophodna e nejzina dislokacija i izgradba na sanitarna deponija.

Nesoodvetniot tretman na cvrstiot otpad direktno go zagrozuva zdravjeto na lu|eto. Divite deponii se pri~ina za {irewe na zaraznite bolesti, crevni i ko`ni zaboluvawa. Posebno, medicinskiot otpad moè da bide izvor na infekcii i ko`ni zaboluvawa.

Isto taka, so ponirawe na toksi~nite materii se zagaduvaat vodotecite i ìviot svet. Poradi nesoodvetniot transport pri prenesuvaweto na otpadot na deponija se slu~uva otpadot da pa|a od voziloto pri {to se sozdava neprijatna slika.

Rastitelen i ìvotinski svet

Kvalitetot na po~vite pretstavuva osnoven preduslov za ostvaruvawe

na odr`liviot razvoj. Sovremenite procesi na urbanizacija i osobeno koristeweto na zemji{teto za stopanski celi najdirektno vlijae vrz intenzitetot na koristewe na zemji{teto i promenata na negoviot kvalitet. Postojat mnogu pri~initeli koi predizvikuvaat o{tetuvawe i zagrozuvawe na zemji{teto: zagadenite otpadni vodi, istaloènite ~estici od vozduhot (te{ki metali i sl.), erozijata, neracionalnoto koristewe na hemiski sredstva vo zemjodelstvoto, soobra}ajnicite, deponiite, urbanite i ruralnite naselbi, dobito~nite farmi so nesoodvetna izgradba na pomo{ni objekti, vikend naselbite, infrastrukturnite sistemi i dr.

Koristeweto na zemji{teto za zemjodelski celi go zgolemuva rizikot za negova devastacija. Razoruvawe na kvalitetot na po~veniot sloj se javuva pod vlijanie na pogolemata i nekontrolirana upotreba na agrohemiski sredstva. Koristeweto na arsko i ve{ta~ko |ubre i pesticidi se odviva bez soodvetna kontrola. Nekoi pesticidi imaat visoka toksi~nost so golem rizik po zdravjeto na ~ovekot i negativni vlijanija vrz rastenijata, ìvotnite i ekosistemot.

52

Za da se spre~at negativnite posledici od primenata na hemiskite preparati i ve{ta~kite |ubriva vo zemjodelieto, neophodne e da se namalat koli~inite na optimalnoto nivo i ednovremeno nivno supstituirawe so voveduvawe i primena na bio pesticidi i organski |ubriva so koi se obezbeduva produkcija na zdravi i ekolo{ki ~isti proizvodi.

Biopesticidite pretstavuvaat ìvi organizmi, mikroorganizmi ili proizvodi na nivnite ìvotni procesi. Higienskite prednosti od upotreba na biopesticidite se:

• otsustvo na negativni efekti vrz florata i faunata, • otsustvo na zagaduvawe na ìvotnata sredina, • otsustvo na rezidui (ostatoci) vo hranlivite produkti, • neregistrirana otpornost kon niv.

Bu~ava

Na nivo na Republika Makedonija mereweto na nivoto na bu~ava se

meri od strana na Ministerstvoto za ìvotna sredina i prostorno planirawe i Republi~kiot Zavod za zdravstvena za{tita so svojata mreà na regionalni zavodi.

Bu~avata proizleguva od urbanite aktivnosti i toa: - Soobra}aj; - Proizvodni i delovni procesi; - Bu~ava od enterierno poteklo (stambeni zgradi, trgovsko delovni centri i sl). Koncentracijata na transportnite sredstva koi se dviàt niz

glavniot pat na op{tinata se pri~ina za pojava na bu~ava. Negativnoto vlijanie na bu~avata se odrazuva direktno vrz zdravjeto na lu|eto, ìvotniskiot svet, a so toa i vrz kvalitetot na ìvotot. So cel sledewe na sostojbata so bu~avata vo op{tinata, potrebno e voveduvawe na kontinuirano merewe (monitoring).

4.3. Sega{ni problemi so ìvotnata sredina vo i okolu planskiot opfat

Problemite so ìvotnata sredina vo op{tina Peh~evo i predmetniot

opfat, bea identifikuvani preku analiza na postoe~kata sostojba so ìvotnata sredina kade se evidentirani klu~nite problemi i predloèni se merki vo oblik na Akcionen plan za nivno nadminuvawe. Najosetlivi elementi na ìvotnata sredina vo predmetniot opfat (Elementi na SO@S)

Vodi Vozduh Otpad Klimatski Naselenie Materijalni

faktori dobra

Problemite so generirawe na otpadot se razgleduvaat kako vlijanie vrz povr{inskite i podzemnite vodi, vlijanie na zagaduvaweto na po~vite i indirektno kako vlijanie vrz kvalitetot na vozduhot i po~vite i

53

indirektno kako vlijanie vrz kvalitetot na vozduhot i sozdavaweto na stakleni~ki gasovi (klimatski promeni).

Vrz osnova na evidentirawe na najosetlivite elementi na ìvotnata sredina vo planskiot opfat koi se narekuvaat i elementi na Strategiska ocena na ìvotnata sredina (Elementi na SO@S) se vospostavuvaat celi na strategiska ocena na ìvotna sredina (Celi na SO@S) i se definirani mo`ni indikatori za sekoja cel.

Vo procesot na Strategiska ocena na vlijanie na planskiot dokument vrz ìvotnata sredina va`no e da se vidi kako, na koj na~in, so koja ja~ina i intenzitet celite na planskiot dokument vlijaat vrz celite na SO@S so cel da se predvidat merki za spre~uvawe na vlijanijata i da se predloì soodveten plan za monitoring na indikatorite za sekoja cel na SO@S.

Na slednata tabela se prikaàni sega{nite problemi so elementite na ìvotnata sredina:

Elementi na Strategiskata Problem

Relevantno opften

ocena na ìvotna sredina problem

Vozduh

Naru{en kvalitet na vozduhot od drva i nafta kako agens za zatopluvawe, zgolemen soobra}aj h

Nemawe kvalitetna medicinska baza na podatoci vo odnos na zaboluvawata predizvikani od zagaduvaweto na vozduhot h

Voda Nekontrolirano tro{ewe na pitka voda h

Necelosen monitoring za kvalitetot i kvantitetot na povr{inskite, podzemnite i otpadnite vodi h

Otpad Postoewe na divi deponii h

Po~va

Naru{en kvalitet na po~vata kako rezultat na postoewe na septi~ki jami, odnosno ne tretirawe na otpadnite vodi h

Divi deponii na teritorijata h

Predel Uzurpacija i degradacija na prostorot h

Nedovolna zastapenost na parkovi i zeleni povr{ini h

Naselenie Niska ekolo{ka svest kaj gra|anite vo op{tinata h

Nevrabotenost h

Klimatski faktori Koristewe na ogrevno drvo za zatopluvawe h

Ne koristewe na obnovlivi izvori na energija h

Sega{nite problemi so elementite na ìvotnata sredina

54

5. Sostojba bez implementacija na planskiot dokument

Pri realizacija na Planskiot dokument za UPVNM za turisti~ki

lokalitet Ravna reka, op{tina Peh~evo, se razgleduva opcijata bez da se sprovede (bussiness as usual) planska aktivnost, odnosno rabotite da ostanat vo prvobitnata polo`ba.

Vo konkretniov slu~aj dokolku UPVNM za turisti~ki lokalitet Ravna reka, op{tina Peh~evo ne se sprovede, se o~ekuvaat slednive posledici:

• Pojava na nekompatibilni dejnosti; • Zemji{teto i ponatamu }e ostane zemji{te so pomala ekonomska vrednost;

• Nekontrolirana izgradba na bespravni objekti; • Naru{uvawe na kvalitetot na mediumite vo ìvotnata sredina; • Intenzivno zagaduvawe so otpadni materii (cvrst, komunalen i drugi vidovi otpad) i postoewe na divi deponii;

• Intenzivno zagaduvawe na podzemnite vodi i po~vata; • Nema razvoj na stopanstvoto; • Namaleni prihodi vo buxetot; • Otsustvo na finansiski investirawa {to bi se dovelo do slab ekonomski razvoj na stopanstvoto;

• Nema razvoj na turizmot; • Naru{eno zdravje na naselenieto; • Namalena mo`nost za vrabotuvawe; • Porast na migracija; • Namalen ìvoten standard; • Nerealizacijata na planskiot opfat }e se ispu{ti mo`nosta za ekonomski-odr`liv razvoj.

55

6. Alternativi i ~initeli za izbor na alternativa

Realizacijata na UPVNM za turisti~ki lokalitet Ravna reka, op{tina Peh~evo, e od osobeno zna~ewe za realizirawe namenski sodrìni i funkcionalna operacionalizacija za razvoj na planskiot opfat i op{tinata. So izrabotkata na ovoj UP prostorot dobiva nova mo`nost za urbanisti~ka razrabotka i realizacija.

Od osobeno zna~ewe za izgotvuvawe na Strategiskata ocena, a voedno i standardna postapka e da se izanalizira varijantata (Bussines as usual scenario), odnosno opcijata od nesproveduvawe na planskoto re{enie so {to sostojbata bi ostanala vo prvobitnata sostojba. Vo toj slu~aj se o~ekuva deka fakti~kata sostojba na terenot voop{to nema da se promeni, i ekonomskata pasivnost }e prodolì.

Vo slu~aj na nerealizirawe na planskiot opfat se o~ekuva da:

• Socijalno-ekonomskiot status na naselenieto }e inicira pogolema stagnacija;

• Prodolùvawe na trendot migracija na naselenieto; • Namaluvawe na vrednosta na zemji{teto; • Uzurpacija na prostorot so divogradbi i drugi neplanski i nekompatibilni sodrìni;

• Otsustvo na kvalitetna turisti~ka ponuda; • Neplansko i neorganizirano ureduvawe na prostorot so {to negativno }e se odrazi vrz mediumite vo ìvotnata sredina. Vo slu~aj na realizirawe na planskiot opfat se o~ekuvaat nekolku

pozitivni aspekti: - Povolna geografska polo`ba; - Dobri mikroklimatski uslovi; - Mo`nost za koristewe na obnovlivi izvori na energija; - Povolna dispozicija vo odnos na soobra}ajnici; - Minimizirawe na sozdavaweto na otpad; - Stavaweto vo funkcija na objektite }e se prodolì trendot na dobra turisti~ka ponuda vo regionot i dràvata. So realizacija na planot se ovozmoùva realizacija na turisti~ki

lokalitet kako edinstvena prostorna i funkcionalna celina zaradi otvarawe mo`nost za intenziven razvoj na turizmot kako edna od va`nite stopanski granki vo regionot, istovremeno imaj}i go za cel animiraweto na interesot na stranski investitori za realizacija na predloènata programa kako orientacija vo aktuelnite ekonomski tendencii na dràvata.

56

7. Pretpostaveni vlijanija vrz mediumite na ìvotnata sredina

Pojavite koi kako pretpostavka moè da se javat od implementacijata

na UPVNM za turisti~ki lokalitet Ravna reka, op{tina Peh~evo, moè da se analiziraat od negativen i pozitiven aspekt. Izve{tajot za Strategiska ocena gi zema vo predvid vlijanijata vrz site mediumi na ìvotnata sredina, biolo{kata raznovidnost, prirodata, predelot, kulturnoto nasledstvo, lu|eto kako i vlijanijata vrz socio-ekonomskite mo`nosti vo op{tina Peh~evo.

Izve{tajot za Сtrategiska ocena ne gi analizira poedine~nite razvojni proekti, tuku vlijanijata vrz mediumite na ìvotnata sredina od globalen aspekt. Zna~i, so izve{tajot se pravi samo procenka na mo`nite negativni vlijanija vrz ìvotnata sredina, dodeka vo podocne`nite fazi, preku Studiite za ocena na vlijanie vrz ìvotnata sredina ili Elaboratite za za{tita na ìvotnata sredina {to se zakonska obvrska na osnova na ukaànite rizici se pravat detalni analizi i preporaki.

Soglasno Zakonot za ìvotna sredina i Uredbata za opredeluvawe na kriteriumite vrz osnova na koi se utvrduva potrebata za sproveduvawe na postapkata za ocenka na vlijanijata vrz ìvotnata sredina potrebno e da se utvrdi potreba za sproveduvawe na postapka za ocenka na vlijanieto na proektot vrz ìvotnata sredina. Potrebata od ocena na vlijanijata vrz ìvotnata sredina ja donesuva Organot na dràvnata uprava nadleèn za rabotite od oblasta na ìvotnata sredina. Soglasno Zakonot za ìvotna sredina, kako i Zakonot za za{tita na prirodata, pravnite ili fizi~kite lica koj vr{at dejnosti ili aktivnosti koi ne spa|aat vo proektite za koi se sproveduva postapka za ocena na vlijanieto vrz ìvotnata sredina se dol`ni da izgotvat Elaborat za za{tita na ìvotnata sredina, so cel da se oceni vlijanieto na dejnostite ili aktivnostite vrz ìvotnata sredina, pred da zapo~nat so sproveduvawe na proektot i istiot da go dostavat do organot nadleèn za odobruvawe na sproveduvaweto na proektot.

Vlijanie vrz demografskiot faktor

Realizacijata na predvidenata sodrìna od planskiot opfat ne samo {to }e ja zapre ekonomskata migracijata na lokalnoto naselenie, tuku i }e pretstavuva pozitiven stimul za demografskiot razvoj. Isto taka, }e ima pozitivni vlijanija na dolgoro~na osnova za razvoj na regionot, zgolemuvawe na natalitetot, odnosno zapirawe na ekonomskata migracija i zbogatuvawe na turisti~kite potencijali i sodrìni, kako u{te eden pozitiven element za sozdavawe na povolen ekonomski i odr`liv ambient.

57

Vlijanie vrz ~ovekovoto zdravje

Vo odnos na vlijanieto vrz ~ovekovoto zdravje ne se o~ekuvaat negativni vlijanija imaj}i ja, pred se, vo predvid namenata. Mo`ni vlijanija bi imalo pri izgradba i rekonstrukcija na objektite, no toa }e bide samo vo period na izgradbata za {to }e se predvidat posebni merki vo Studijata za ocenka na vlijanie vrz ìvotnata sredina.

So implementacijata na planot moè da se predizvikaaat eventualno odredeni negativni vlijanija vrz zdravjeto na lu|eto od aspekt na:

• Nepravilno upravuvawe so ìvotnata sredina; • Nepravilno postapuvawe so otpadot od ras~istuvaweto na terenot vo podgotvitelnite aktivnosti. Poradi transportot na gradeèn materijal, rabotnata sila, kako i

bu~avata predizvikana od zgolemeniot soobra}aj koja moè da se poka~i, no samo vo periodot na grade`nata faza. Emisijata na pra{ina i izduvni gasovi od motornite vozila i te{kata mehanizacija }e se poka~at poradi izveduvawe na grade`ni aktivnosti.

Obezbeduvaweto na parkovsko i za{titno zelenilo i ostanato hortiklulturno ureduvawe na prostorot }e bide vo funkcija na podobruvawe na zdravjeto na lu|eto {to e opfateno i so planskata sodrìna vo planskiot opfat kade }e se implementira planot.

Podetalna analiza od eventualnite vlijanija vrz ~ovekovoto zdravje }e se razgledaat vo ponatamo{nite fazi preku izrabotkata na studiite za ocenka za vlijanieto na ìvotnata sredina ili elaboratite za za{tita na ìvotnata sredina od razli~ni aspekti na mediumite na ìvotnata sredina {to e i zakonska obvrska.

Vlijanie vrz socio-ekonomskata sostojba

Implementacijata na UPVNM za turisti~ki lokalitet Ravna reka, op{tina Peh~evo }e ima pozitivno vlijanie vrz socio-ekonomskite razvoj na op{tinata i voop{to za vkupniot odr`liv razvoj na regionot. Ekonomskoto obrazloènie za na~inot i dinamikata na realizacija na planskoto re{enie gi opfa}a site tro{oci za planirawe, ureduvawe na zemji{teto za izgradba na objektite, infrastrukturnite sistemi i parterno ureduvawe.

Vlijanie vrz kvalitetot na ambientniot vozduh

Osnovni zagaduva~i na prostorot }e pretstavuvaat postoeweto na motoren soobra}aj, naselenieto, zagaduvaweto od na~inot na zagrevawe na objektite, no nemoàt da se zapostavat i drugite zagaduva~i koi negativno vlijaat vrz ambientniot vozduh. Do vakva konstatacija moè da se dojde vrz osnova na analizata na predvideniot razvoj na regionot. Vo op{tina brojot

58

na registrirani motorni vozila od godina vo godina se zgolemuva toga{ moè da se kaè deka frekfencijata na soobra}aj e dosta golema.

Se smeta deka vo izduvnite gasovi na vozilata ima duri 180 organski komponenti kako {tetni materii, ~ija koncentracija e najgolema na mesta so zgolemen broj na vozila i rabota na motorite vo mesto ili zapirawe, koga emisijata na toksi~ni materii vo odnos na brzinite na dvièwe od 70 km/~as, e pogolema za 2,5 pati. Spored istraùvawata vo ovoj domen, se ceni deka na 1000 litri sogoren benzin vo motornite vozila, vo atmosferata se emitira 98 kg jaglen monoksid, 6-8 kg azotni oksidi, 4-5 kg sulfurni soedinenija i 0,5 kg olovo.

Vlijanieto na toksi~nite gasovi moè da ostavi posledici na lu|eto koi se direktno i dolgovremeno izloèni na istite i toa preku nivnoto direktno dejstvo (vdi{uvawe) i indirektno. âdot, na primer dejstvuva prete`no na di{nite organi, na koàta i sli~no, a jaglenorodnite oksidi deluvaat kako silni otrovi i antioksidanti.

Olovoto koe vo benzinot se dodava vo vid na tetraetilolovo, kako antidetonator, osobeno e {tetno za respiratornite i digestivnite organi, za nervniot sistem a duri i vo dozvolenite koncentracii moè negativno da deluva na krvotvornite tkiva.

Odredeni kratkoro~ni vlijanija vrz kvalitetot na vozduhot se o~ekuvaat i vo vreme na gradbata-izvedbata na zemjeni i grade`ni raboti pri {to se o~ekuva pojava na pra{ina, kako fugitivna emisija na najsitni ~esti~ki na pra{ina i pesok.

Kako seriozen problem se nametnuva postoeweto na divi deponii vo pogolem broj na naseleni mesta koi divi deponii vo ogromna merka ja zagaduvaat ìvotnata sredina so paleweto na istite, pa neminovno e nivni re{avawe. Posebna opasnost od ovie deponii doa|a od inkorporiranosta na razli~ni elementi i soedinenija so razli~na toksi~nost i razli~en period na raspa|awe, osobeno poradi faktot {to na deponijata ~esto po hrana odat i pogolem broj na doma{ni ìvotni koi moàt da bidat pri~ina za prenos na razli~ni zaboluvawa.

Prekumernata i nekontrolirana upotreba na drvoto kako energetsko gorivo ili surovina za zatopluvawe na individualnite stanovi kako i odreden broj na pomali pretprijatija i institucii e seriozen izvor na zagaduvaweto na vozduhot. Ispituvawata pokaùvaat deka duri 90% od naselenieto upotrebuva drvo za zatopluvawe vo period od septemvri do maj. So sogoruvaweto na drvoto vo atmosferata se ispu{taat ogromni koli~estva ~ad, pepel, jagleroddioksid i nesogorlivi ~esti~ki. Od druga strana, pak naru{uvaweto na kvalitetot na vozduhot se sozdava so namaluvaweto na {umata, poradi prekumernata i neplanskata se~a od strana na lokalnoto naselenie.

Eventualnite vlijanija vrz kvalitetot na ambientniot vozduh }e bidat detalno analizirani pri izrabotkata na studiite za Ocenka za vlijanieto na ìvotnata sredina ili elaboratite za za{tita na ìvotnata sredina {to se zakonska obvrska koja treba da se realizira vo podocne`nata faza na realizacija.

59

Vlijanie vrz klimatski promeni

So ogled na lokacijata na koja se predviduva realizacijata na ovaa planska sodrìna ne se o~ekuva deka }e ima naru{uvawe na kvalitetot na vozduhot vo po{irokiot region ili klimatski promeni. Vakviot tip na objekti ne spa|a vo grupata na golemi i direktni zagaduva~i na ìvotnata sredina. Imaj}i ja vo predvid namenata na klasi za ovoj planski opfat ne se o~ekuvaat golemi sogoruva~ki procesi (osven upotrebata na kotli so mali kapaciteti koi bi se koristele sezonski za greewe). Vlijanieto na fugitivnite emisii vo vozduhot od izduvnite gasovi od vozilata }e se ublaì so planiranoto za{titno zelenilo. Predvidenoto plansko re{enie za soobra}ajnata infrastruktura so obezbeduvawe na za{titno zelenilo i bogato hortikulturno ureduvawe vo i okolu samiot kompleks }e pretstavuva osnova da se o~ekuva deka toa nema da pridonese kon zna~ajni naru{uvawa na kvalitetot na vozduhot vo po{irokoto podra~je ili da dovede do klimatski promeni.

Postoi opcija od iskoristuvawe na obnovlivi izvori na energija, solarnata energija kako energetski resurs koj }e gi koristat objektite.

Vlijanie predizvikano od zgolemena bu~ava

Vo faza na implementacija na planiranite aktivnosti za infrastrukturno opremuvawe na planskiot opfat i izgradba na infrastrukturnata mreà treba da se o~ekuva zgolemena bu~ava. Kako izvori na bu~ava }e se javi rabotata na grade`nata mehanizacija.

Dokolku pri implementacija na planskiot opfat se primenat merkite definirani soglasno Сtrategiskata ocena na vlijanijata vrz ìvotnata sredina od sekoja posebna aktivnost }e se namalat o~ekuvanite efekti od zgolemena bu~ava i }e se svedat na dozvolenite nivoa, vo soglasnost so Zakonot za bu~ava.

Vlijanie od vibracii

Vo planskata zada~a za realizacijata na planskiot opfat ne se predvideni dejnosti koj }e produciraat postojani izvori na vibracii, osven vo periodot na izgradba na novi objektite i postavuvawe na infrastruktura.

Vlijanie vrz kvalitetot na vodite

Identifikuvani izvori na emisii na otpadni vodi vo opfatot se sanitarnite i otpadnite vodi. Ako nepravilno se upravuva so istite moè negativno da vlijaat vrz povr{inskite i podzemnite vodi i da go zagrozat kvalitetot na okolnoto zemji{te.

Vodosnabduvaweto na turisti~kiot lokalitet „Ravna reka” }e bide od lokalni izvori.

60

Kanalizacijata se planira so posebni odvodni kanali za prifa}awe na otpadnite fekalni vodi i posebni odvodni kanali za prifa}awe na otpadnite atmosferski vodi.

So organiziranoto vodosnabduvawe na turisti~kiot lokalitet se planira i organizirano odveduvawe na otpadnite fekalni vodi. Se planira separaten kanalizacionen sistem. Oddelnite kanalizacioni sistemi vo lokalitetot se usvoeni od nadmorskata viso~ina od polo`bata vo odnos na reki i od ekspozicijata na terenot. Fekalnata kanalizaciona mreà }e se sostoi od mreà predvidena po soobra}ajnicite, od dvete strani na rekata kako bi bile vo funkcija na ostanatite sekundarni mreì.

Otpadnite fekalni vodi od celiot urban opfat }e se usmerat kon lokacijata predvidena za tretman na otpadni vodi - pro~istitelna stanica ispod ribarnikot na „Jugotutun” , na dale~ina od 300 m od postoe~kiot ribarnik.


Naru{uvaweto na kvalitetot na vodite moè da bide rezultat od nepravilno upravuvawe so otpad.

Pocelosna analiza od site aspekti na vlijanijata od vrz kvalitetot na povr{inskite i podzemnite vodi }e bidat predmet na posebni Studii ili Elaborati soglasno Zakonot.

Vlijanie vrz po~vata

Nesoodvetnoto upravuvawe so otpadnite vodi i generiraniot otpad moè da predizvika negativni vlijanija vrz po~vata.

Zna~ajni vlijanija vrz po~vata ne se o~ekuvaat, bidej}i vo Planot se predvideni merki i aktivnosti za upravuvawe so otpadnite vodi i otpadot, kako i planskite re{enija za komunalnata infrastruktura. So vakvite re{enija se dava mo`nost na site korisnici i operatori da gi ostvaruvaat svoite aktivnosti pri toa dosledno da gi sproveduvaat zakonskite obvrski so koi }e ovozmoàt bilo kakvo zagaduvawe na po~vata.

Vlijanie vrz predelot

Implementacijata na planot nema da ima negativno vlijanie vrz predelot od pri~ina {to celta na ovoj plan e da se sozdadat realni uslovi za

61

odr`liv razvoj i podobro ìveewe. Vo sega{na sostojba predelot e vo nefunkcionalna sostojba.

Realiziraweto na osmislenata planska sodrìna vo planskiot opfat e karakteristi~en izgled za ovoj tip na objekti i asocira na atraktivna povrzanost na urbanite so prirodnite podra~ja, {to vsu{nost pretstavuva osnovna funkcija na vakvite objekti. Implementacijata na planot }e ima pozitivno vlijanie na predelot, pred se, od pri~ina {to deluva kako edna osmislena urbana celina vo koja pokraj objektite se predvideni i zeleni povr{ini so hortikulturno ureduvawe i drugi za taa cel i funkcija planski sodrìni.

Predelot se o~ekuva da se naru{i vo vreme na aktivnostite pri izgradba na novi objekti i infrastrukturata, no so ograni~en vremenski period bidej}i site planirani proekti nema da se izvedat vo isto vreme.

Vlijanie vrz kulturnoto nasledstvo

Kulturnoto nasledstvo na regionot e simbioza na neprocenlivi materijalni i duhovni vrednosti vo edna urbanisti~ko-arhitektonska celina so~inuvaj}i neraskinlivo edinstvo na tradicionalni i umetni~ki vrednosti i knièvni, dokumentacioni fondovi, po~nuvaj}i od praistorijata do denes.

Na samiot planski opfat ne se evidentirani arheolo{ki ili kulturni spomenici i spored toa ne se o~ekuvaat negativni vlijanija vrz kulturnoto nasledstvo.

Spored Zakonot, dokolku se pojavi nekoe arheolo{ko nao|ali{te }e se postapi soglasno odredbite od ~len 65 od Zakonot za za{tita na kulturnoto nasledstvo („Sl. Vesnik na RM” br. 20/04, 115/07 i 18/11).

Vlijanie vrz biodiverzitetot (flora i fauna)

Implementacijata na urbanisti~kiot plan, moè da predizvika odredeni vlijanija vrz florata i faunata, zaradi degradirawe na ìveali{tata. Golem broj na aktivnosti koi bi se odvivale so realizacijata na planskiot opfat moè da predizvikaat naru{uvawe na biolo{kata ramnoteà vo oblastite kade {to tie se odvivaat i da imaat direktno ili indirektno vlijanie. Potencijalni vlijanija moàt da se javat kako rezultat na prekumernata urbanizacija, lo{ata komunalna infrasturktura, nesoodvetnoto deponirawe na otpadni materii i sl.

Pocelosna analiza od site aspekti na eventualnite vlijanija vrz biodiverzitetot }e bidat predmet na posebni studii ili elaborati soglasno Zakonot.

62

Vlijanie vrz materijalnite dobra

Implementacijata na planot, }e ja zgolemi ekonomskata vrednost na zemji{teto vo planskiot opfat i po{iroko. So ova se o~ekuva pozitivno vlijanie vrz materijalnite dobra preku planiranite sodrìni, odnosno planskiot opfat vo celost.

Vlijanie po odnos na generirawe na otpad

Koga se raboti za problemot na zagaduvawe na ìvotnata sredina neizbeèn e podatokot deka cvrstiot komunalen otpad pretstavuva direkten zagaduva~ na ìvotnata sredina i zatoa treba da mu se dade edno od prioritetnite mesta za negovo re{avawe. So pravilen pristap i iznao|awe na soodvetni tehni~ki re{enija za sobirawe, iznesuvawe i tretirawe na cvrstiot komunalen otpad }e se podobrat op{tite uslovi za ìveewe, istovremeno direktno }e vlijae na za{titata na ìvotnata sredina.

Mo{ne seriozen i alarmanten problem pretstavuva prisustvoto na razni predmeti i materijali koi nemaat svojstvo na komunalen otpad, kako havarisani vozila i nivni delovi, metalni predmeti, star mebel, bela tehnika, sanitarni uredi, gumi, gradeèn {ut i drugi sli~ni otpadoci. Ovoj vid na otpad se nao|a nasekade vo op{tinata, naj~esto na mesta predvideni za zelenilo, vo re~nite korita, pokraj lokalnite pati{ta i na drugi mesta.

Silnoto negativno i {tetno vlijanie od necelosnoto i nesoodvetnoto tretirawe na cvrstiot komunalen, industrisko-tehnolo{ki, medicinsko-veterinaren i ìvotinski otpad se odrazuva vrz: vlijanie po ~ovekovoto zdravje, zagaduvawe na podzemnata voda, po~vata i vozduhot, uni{tuvawe na plodnoto zemji{te, mo`no vlijanie vrz florata i faunata, degradacija na ìvotnata sredina, uzurpacija na prostorot.

Celokupniot otpad {to se sobira od strana na javnoto pretprijatie se transportira na komunalna deponija.

Ekolo{kite problemi koi se nametnati od nesoodvetnoto tretirawe na otpadot se od visok rizik bidej}i vlijaat vrz samoto naselenie posebno vrz mladata populacija, nivnoto zdravje, ìvotnata sredina i op{tiot progres.

63

8. Merki za za{tita, namaluvawe i neutralizirawe na zna~ajnite vlijanija vrz ìvotnata sredina od

implementacija na planskiot dokument

So Zakonot na ìvotna sredina kako i ostanatite zakoni i podzakonski akti se uredeni pravata i dol`nostite na na Republika Makedonija i na op{tina Peh~evo, kako i pravata i dol`nostite na pravnite i fizi~kite lica, vo obezbeduvaweto uslovi za za{tita i za unapreduvawe na ìvotnata sredina, zaradi ostvaruvawe na pravoto na gra|anite na zdrava i ìvotna sredina.

Ovoj Izve{taj, koj se bazira na relevantnite podatoci od Prostorniot plan, Nacionalniot Ekolo{ki Akcionen Plan, sektorskite studii, za odredeni oblasti, kako i podatoci utvrdeni na samiot opfat, predviduva i merki za za{tita na ìvotnata sredina od vlijanijata koi se o~ekuvaat so implementacijata na planskata dokumentacija.

Osnovni zagaduva~i na prostorot pretstavuvaat postoeweto na motoren soobra}aj i zagaduvawe predizvikano od na~inot na zagrevawe na objektite.

Osnovni zagaduva~i na prostorot }e pretstavuvaat postoeweto na motoren soobra}aj i zagaduvawe predizvikano od na~inot na zagrevawe na objektite. Za realizacija na sistemot za za{tita na ìvotnata sredina potrebno e da se po~ituva: - Integrirano upravuvawe so komunalniot otpad; - Ozelenuvawe na dvornite povr{ini; - Za~uvuvawe na ambientalnite, estetskite i rekreativnite potencijali na prostorot;

- Izgradba na sovremena infrastruktura; - Iskoristuvawe na solarnata energija, preku implementirawe na konceptot neograni~en izvor na energija;

- Zagaduva~ot e dolèn da gi nadomesti tro{ocite za otstranuvawe na opasnosta od zagaduvawe na ìvotnata sredina, da gi podnese tro{ocite za sanacija, kako i da ja stavi vo funkcija ìvotnata sredina vo sostojba kako pred o{tetuvaweto;

- Dosledno sproveduvawe na planskite re{enija. Vo pogled na ozelenuvaweto, da se planiraat soodvetni profili na

drvoredi pokraj soobra}ajnicite kako i pokraj drugite infrastrukturni objekti koi moàt negativno da vlijaat na kvalitetot na ìvotnata sredina. Izborot na zelenilo treba da se usoglasi so uslovite za za{tita i negova namena. Dispozicijata na visokite drvja da bide usoglasena so trasite na podzemnite instalacii, dodeka izborot na vidot na ozelenuvaweto da bide vo soglasnost so uslovite vo rabotnata sredina, odnosno sposobnosta na pove}e apsorpcija na {tetni gasovi i koi nemaat poseben tretman za odrùvawe.

Terenskite uslovi ovozmoùvaat dobra pogodnost za kanalizacionata mreà i pre~istitelnata stanica so {to }e se spre~i ispu{taweto na vodi.

64

Kanalizacionata otpadna voda potrebno e da se tretira so pre~istitelnata stanica, dodeka atmosferskite vodi direktno da se ispu{taat vo krajniot recipient. So pre~istitelnata stanica }e se vr{i pro~istuvawe na otpadnite vodi pred nivno ispu{tawe vo recipientot so {to }e se za{titi ìvotnata sredina od ekolo{ki aspekt.

Vo pogled na sozdavawe na otpad, bu~ava, zagaduvawe na vozduhot, zagaduvawe na po~vata od rabotata na trafostanicata, podetalna analiza }e se razgleda vo ponatamo{nite fazi preku izrabotkata na studiite za Ocenka za vlijanieto na ìvotnata sredina ili elaboratite za za{tita na ìvotnata sredina {to se zakonska obvrska. - Merki za namaluvawe na vlijanijata vrz demografskiot faktor

Implementacijata na planskiot dokument pozitivno }e vlijae na

demografskiot razvoj i zatoa ne se predviduvaat merki za za{tita. - Merki za namaluvawe na vlijanijata vrz ~ovekovoto zdravje

Integralnata realizacija na predloènite merki vo site fazi na

investicioniot ciklus e vo nasoka na namaluvawe na mo`nite negativni vlijanija vrz ìvotnata sredina koi moè na direkten ili indirekten na~in da se reflektiraat vrz zdravjeto na lu|eto. Dosledno sproveduvawe na planskite re{enija za soobra}ajnata i komunalnata infrastruktura }e bidat dovolna garancija za direktna za{tita na ~ovekovoto zdravje.

Cvrstiot otpad i otpadot od grade`nite aktivnosti {to bi se javil vo ramkite na planiraniot opfat e potencijalna opasnost. Zatoa se predlaga (integrirano upravuvawe) organizirano sobirawe i transportirawe do mestoto nameneto za otpad, pojasi so za{titno zelenilo i hortikulturno ureduvawe, izvedba na vodovodni i kanalizacioni mreì i dr. i vo tekot na grade`nite postapki, istite da se planiraat soodvetno za da se reducira vremeto na koristewe na opremata koja sozdava zgolemena bu~ava.

- Merki za namaluvawe na vlijanijata vrz socio-ekonomskata

sostojba

Realizacijata na planskiot dokument pozitivno }e vlijae na socio-ekonomskata sostojba na naselenieto, }e go podobri kvalitetot na ìveeweto i }e go zgolemi standardot na naselenieto. So planskiot prostor }e se zgolemi ekonomskiot rast i }e se namali brojot na nevraboteni vo regionot.

65

- Merki za namaluvawe na vlijanijata vrz ambientniot vozduh Najracionalen i najefikasen na~in za za{tita na ìvotnata sredina

e spre~uvawe na obrazuvawe na {tetni materii u{te vo nivnite izvori. Potrebno e zgolemuvawe na povr{inite so zeleni nasadi.

Na za{titata i unapreduvaweto na kvalitetot na vozduhot treba da se primenuvaat i odredbite na Zakonot za kvalitet na ambientniot vozduh („Sl. Vesnik na RM” br. 67/04, 92/07, 35/10, 47/11 i 100/12).

Za namaluvawe na vlijanijata vrz ambientniot vozduh od implementacijata na urbanisti~kiot plan se predlagaat slednite merki:

• Koristewe na sovremeni transportni sredstva i mehanizacija pri vr{ewe na grade`nite raboti, soglasno standardite na EU;

• Site vozila da bidat tehni~ki odrùvani; • Izbegnuvawe na koristeweto na drvata i fosilnite goriva kako energetski resurs;

• Koristewe na mali kotli za zagrevawe so najsovremeni gorilnici i upotreba na gorivo so mala sodrìna na sulfur ili koristewe na elektri~na energija kako energens za zatopluvawe pri {to nema da ima nikakvi zagaduva~ki emisii ili koristewe na obnovlivite izvori na energija kako energetski resursi koi {to se vo direktna nasoka na podobruvaweto na kvalitetot na ambientniot vozduh;

• Primena na sovremeni tehnolo{ki re{enija i najdobri dostapni tehniki pri planiraweto i izgradbata na objektite i proizvodnite procesi vo istite. Vakvite postapki zna~itelno }e pridonesat kon za~uvuvawe na kvalitetot na ambientalniot vozduh;

• Soodveten soobra}aen reìm; • Zasaduvawe na nisko i visoko zelenilo soglasno planskata dokumentacija. Vo kompleksite da se predvidi formirawe na pojasi so za{titno

zelenilo, nisko i sredno, so dolg vegetaciski period se so cel nivno funkcionalno razvivawe kako i dodatno namaluvawe na aerozagaduvaweto.

- Merki za namaluvawe od zgolemena bu~ava

Pra{aweto za namaluvawe na problemite so bu~avata treba da se

re{ava so obezbeduvawe na linearno zelenilo, odnosno drvoredi pokraj soobra}ajnicite. Isto taka, vo opfatot se predviduva za{titni zeleni pojasi i formirawe na hortikulturni nasadi za dodatno smaluvawe na aerozagaduvaweto i bu~avata.

Pri planiraweto na objektite e potrebno da se predviduvaat tehnologii i tehniki koi }e doprinesuvaat za redukcija na zagaduvaweto so bu~ava i doveduvawe na istoto vo zakonski dozvolenite parametri. Izrabotkata na akcioni planovi, kako i vospostavuvawe na katastar na sozdava~ite na bu~ava vo ìvotnata sredina, a }e pridonese kon reducirawe na bu~avata na kriti~nite mesta vo gradot.

66

Pogolemo vnimanie pri izbor na novoplaniranite ulici i pateki }e bide vo nasoka na namaluvawe na soobra}ajnata bu~ava.

Dokolku vo vremeto na implementacija na planot se uvidi potreba od voveduvawe na dopolnitelni merki na za{tita od bu~ava, istite }e se sprovedat.

- Merki za namaluvawe na vlijanijata vrz po~vata

Deponiraweto na otpadot treba da bide re{eno so opredeluvawe na punktovi za negovo sobirawe, kako i ponatamo{na negova evakuacija od strana na nadle`nata komunalna slu`ba. Vo planot da se predvidat poplo~eni mesta za deponirawe na otpadocite vo kontejneri, a istite }e se transportiraat vo deponijata. Planskite re{enija za komunalnata infrastruktura pretstavuva osnoven preduslov da rizikot od zagaduvawe na po~vata da bide sveden na minimum. Doslednoto sproveduvawe na planskite re{enija vo ramkite na planskiot opfat }e bide dovolna garancija za spre~uvawe na bilo kakvo zagaduvawe na po~vata. Ras~istuvawe na divite deponii i izvr{uvawe na sanacija na po~vata za mo`nost za nejzina povtorna upotreblivost za podobruvawe na ìvotnata sredina i podobruvawe na kvalitetot na po~vata.

Za namaluvawe na vlijanijata vrz po~vata se predlagaat slednite elementi: - pred zapo~nuvawe na investicijata, investitorot da organizira sobirawe na grade`niot otpad, negovo deponirawe ili iskoristuvawe vo investicionite aktivnosti;

- integralno upravuvawe so komunalniot otpad i negova selekcija; - izgradba na separatna kanalizaciona mreà; - sobiraweto na otpadnite vodi da se vr{i vo kanalizacioni cevki, koi }e gi nosat vodite do pre~istitelnata stanica;

- zadolìtelno ispituvawe na pre~istenite otpadni vodi pred ispu{tawe vo najbliskiot recipient so cel da se usoglasat vrednostite na koncentracijata na materiite prisutni vo pre~istenata otpadna voda so grani~nite vrednosti na maksimalno dozvolenite koncentracii na materiite prisutni vo recipientot dadeni vo Uredbata za klasifikacija na vodite („Sl. Vesnik na RM” br. 18/99), ~len 4;

- Potencijalno zamastenite vodi vo krugot na rabotnite zoni, koi {to imaat manipulativni povr{ini, soobra}ajnici i parkinzi, preku prelivni re{etki, so poseben drenaèn sistem da se sprovedat do talo`nik na separator na maslo i masti kade }e se izvr{i niven tretman;

- Milta od ta`nicite, preku predviden i odreden vremenski interval da se iznese i da se postapi soglasno Glava V od Zakonot za upravuvawe so otpad („Sl. Vesnik na RM” br. 09/11);

67

- za prifa}awe na mo`ni istekuvawa od transformatorskoto maslo treba da se postavat betonski korita za prifa}awe na istoto, a se dimenzionirani za prifa}awe na celokupnoto maslo.

- Merki za namaluvawe na vlijanijata vrz florata i faunata

Osnoven uslov za namaluvawe na vlijanijata vrz florata i faunata se

primenata na predvidenite merki za pravilno upravuvawe so prostorot, otpadnite vodi, otpadot, bu~avata, po~vata, vozduhot i sl. Dokolku vo planskiot opfat ili pri ureduvawe na prostorot se dojde do odredeni novi soznanija za prirodnoto nasledstvo koi moàt da bidat zagrozeni so urbanizacijata na ovoj prostor, potrebno e da se prevzemat slednite merki na za{tita na prirodnoto nasledstvo:

• Utvrduvawe na granicite i ozna~uvawe na delovite proglaseni i predloèni kako prirodno nasledstvo;

• Vo podra~jata i zonite so stroga za{tita da se dozvolat samo nau~no-istraùva~ki aktivnosti;

• Na mestata so karakter na prirodno nasledstvo dozvoleno e koristewe na rastitelni i ìvotinski vidovi samo vo sanitarno-zdravstveni celi so specijalna dozvola od nadleèn organ;

• Na podra~jata koi se predloèni za za{tita kako prirodno nasledstvo, izgradbata i ureduvaweto do proglasuvaweto na istite mora da se vr{i samo so specijalna dozvola od nadleèn organ;

• Magistralnata i ostanatata infrastruktura (nadzemna i podzemna) da se vodi nadvor od objektite so prirodni vrednosti, a pri pomali zafati potrebno e nejzino estetsko vklopuvawe vo prirodniot pejsa`;

• Vospostavuvawe na monitoring, permanentna kontrola i nadzor na objektite so prirodni vrednosti i prevzemawe na stru~ni i upravni postapki za sanirawe na negativnite pojavi;

• Vospostavuvawe na stru~na sorabotka so soodvetnite institucii vo okruùvaweto. - Merki za namaluvawe na vlijanijata vrz predelot

Dene{niot stepen na razvitok na site nau~ni granki na tehnikata i

hemijata, apsolutno ovozmoùva zdrav i ~ist ìvoten ambient. Predvidenite planski sodrìni vo planskata dokumentacija da bidat

implementirani i da se vo funkcija i nasoka na za~uvuvawe i podobruvawe na estetskite potencijali na predelot, kako bi se nadminale sostojbite na degradirawe na prostorot. So izrabotka na ovoj UPVNM za turisti~ki lokalitet Ravna reka, op{tina Peh~evo prostorot dobiva nova mo`nost za urbanisti~ka razrabotka i realizacija na novi planski sodrìni kompatibilni na prostorot.

Osobeno vnimanie pri za{titata na prirodata, treba da se obrne na na~inot i vidot na planskata sodrìna {to se predviduva da se realizira vo

68

prostorot od aspekt na negovo ukonponirawe vo prirodniot ambient na predelot. Za taa cel e neophodno po~ituvawe na slednite principi:

⇒ Optimalna za{tita na prostorite so isklu~itelna vrednost; ⇒ Optimalna za{tita na proizvodnite prirodni potencijali i unapreduvawe na prirodnite blaga;

⇒ Za~uvuvawe na dominantnite karakteristiki na postojnata sostojba; ⇒ Racionalna izgradba na infrastrukturata; ⇒ Optimalno ureduvawe so hortikulturni povr{ini i zelenila na prostorot;

⇒ Izbor na soodvetna lokacija, odnosno dosledno sproveduvawe na planot. Spored Zakonot za za{tita na prirodata („Sl.Vesnik na RM” br.

67/04, 92/07, 35/10, 47/11 i 100/12) i Zakonot za ìvotnata sredina („Sl. Vesnik na RM” br. 53/05, 81/05, 24/07, 159/08, 83/09, 48/10, 124/10, 51/11 i 123/12) potrebno e vnesuvawe na merki za za{tita na prirodata pri planiraweto i ureduvaweto na prostorot koi treba strogo da se po~ituvaat.

Vakviot izgled e karakteristi~en za vakov tip na urbanizacija i asocira na atraktivna povrzanost na urbanite so prirodnite podra~ja, koe vsu{nost pretstavuva osnovna funkcija na vakvite objekti. Implementacijata na planot }e ima pozitivno vlijanie na predelot, }e deluva kako edna osmislena urbanizirana celina vo koja pokraj objektite se predvideni zeleni povr{ini so hortikulturno ureduvawe.

- Merki za namaluvawe na vlijanijata vrz materijalnite dobra

Implementacijata na planskiot dokument ima pozitivno vlijanie vrz

materijalnite dobra i zatoa ne se prepora~uvaat merki za vlijanijata.

- Merki za namaluvawe na vlijanijata vrz kulturnoto nasledstvo

Soglasno Zakonot za za{tita na kulturnoto nasledstvo se ureduvaat vidovite, kategoriite, identifikacijata, na~inot na stavawe pod za{tita i drugite instrumenti za za{tita i koristeweto na kulturnoto nasledstvo, pravata i dol`nostite na imatelite i ograni~uvawata na pravata na sopstvenost na kulturnoto nasledstvo vo javen interes.

Vo ramkite na planskiot opfat ne se evidentirani spomeni~ki celini i gradbi od kulturno istorisko zna~ewe. Vo tekot na realizacija na predvidenite povr{ini za gradba od ovoj plan, pri nivnoto temelewe dokolku se naide na arheolo{ki ostatoci zaradi prevzemawe na za{titni merki, potrebno e da se informiraat slu`bite nadle`ni za za{tita na kulturno-istoriskoto nasledstvo koi }e propi{at posebni uslovi i reìm za nivna za{tita.

69

- Merki za namaluvawe na vlijanijata od upravuvawe so otpad

Soglasno ~len 7 od Zakonot za upravuvawe so otpad („Sl. Vesnik na RM” br. 9/11-pre~isten tekst, 51/11 i 123/12), sozdava~ite na otpad se dol`ni vo najgolema mo`na mera, da go izbegnat sozdavaweto na otpad i da gi namalat {tetnite vlijanija na otpadot vrz ìvotnata sredina, ìvotot i zdravjeto na lu|eto. - Ne se dozvoluva deponirawe na gradeèn otpad vo ramkite na opfatot; - Grade`niot {ut treba da se transportira direktno na deponijata za koj }e se predvidi prostor za negovo skladirawe. [utot moè da se koristi kako agregat pri izgradba na pati{ta, za pokrivawe na divite deponii pri nivna rekultivacija, izdroben ili vo sostojba kakov {to e;

- Vo operativnata faza na novo planiranite objekti otpadot da se sobira, selektira i istiot koj }e nema upotrebna vrednost da se prevzema od strana na komunalnoto pretprijatie;

- Vo opfatot da se predvidat poplo~eni mesta za deponirawe na otpadocite vo kontejneri;

- Tvrdiot otpad }e se sobira vo kontejneri, a potoa komunalnoto pretprijatie }e vr{i evakuacija. Vo pogled na sozdavawe na otpad od rabotata na transformatorskite

stanici, nema da ima. Pojava na otpad, mo`na e samo pri promena na funkcijata na transformatorskata stanica (promena na o{teten ili pojava na defekt na nekoj element od stanicata). Istite tie delovi }e bidat soodvetno deponirani od lokacijata od strana na ~lenovite koi }e ja vr{at nivnata promena i odrùvawe.

- Merki za namaluvawe na vlijanijata vrz kvalitetot na povr{inskite i podzemnite vodi

Razvivaweto na vodovodnata infrastruktura, zna~itelno }e vlijae na

efikasno koristewe na vodata, a so toa i namaluvawe na zagubite na voda. Preku racionalno koristewe na vodata za polevawe na zeleniloto }e

bide vo nasoka na za{tita na vodite. Otpadnite vodi (sanitarnite), zadolìtelno treba da se pro~istat

pred ispu{tawe vo recipientot. So definirawe na trasata na vodovodnata i kanalizaciona mreà treba sekoj objekt da dobie priklu~ok na uli~nata mreà, pri toa trasite da bidat izgradeni nadvor od soobra}ajnicite;

• Kanalizacioniot sistem da bide re{en po separaciski sistem (da bide odvoeno odveduvaweto na fekalni i atmosferski vodi);

• Terenskite uslovi ovozmoùvaat dobra pogodnost za kanalizacionata mreà i pre~istitelnata stanica so {to }e se spre~i ispu{taweto na vodi. Kanalizacionata otpadna voda potrebno e da se tretira preku pre~istitelnata stanica;

• Potencijalnite zamasteni atmosferski vodi, vo krugot na rabotnite zoni, od manipulativnite povr{ini, soobra}ajnici i parkinzi preku slivnite re{etki, preku posebni drena`ni sistemi da se sprovedat do

70

talo`nikot (separatorot) na masla i posle niven predtretman da se ispu{tat so kvalitet koj nema da ja naru{i kategorijata na voda na recipientot;

• Izvedba na atmosferskata kanalizaciona mreà so koja }e se sobiraat do`dovnite vodi da se sobira i preku najbliskata trasa gravitaciono da se odveduva do recipientot;

• Soodvetno upravuvawe so otpadot (site vidovi na otpad). - Merki za namaluvawe na vlijanijata od nesre}i i havarii

Za efikasna za{tita na naselenieto i materijalnite dobra,

zadolìtelno treba da se obezbedat sredstva za li~na i kolektivna za{tita, materijalno-tehni~ki sredstva potrebni za sproveduvawe na merkite za za{tita i spasuvawe, obuka za primena na sredstvata za za{tita i spasuvawe vo za toa predvidenite centri.

Obvrskata za planirawe i izgradba na zasolni{ta zaradi za{tita na naselenieto od voeni razurnuvawa vo stanbenite, stopanskite, delovnite javnite i drugite vidovi na grade`ni objekti e uredeno so pove}e zakoni i podzakonski akti i toa:

• Zakonot za odbrana („Sl. Vesnik na RM” br. 42/01, 05/03, 58/06 i 110/08); • Zakonot za za{tita i spasuvawe („Sl. Vesnik na RM” br. 36/04, 49/04, 86/06 i 124/10);

• Zakonot za upravuvawe so krizi („Sl. Vesnik na RM” br. 29/05), • Zakonot za prostorno i urbanisti~ko planirawe („Sl. Vesnik na RM” 51/05, 137/07, 91/09, 124/10, 18/11, 53/11 i 60/11);

• Uredba za na~inot na izgradbata, odrùvaweto i koristeweto na zasolni{tata i drugite za{titni objekti i opredeluvaweto na potrebniot broj zasolni{ni mesta („Sl. Vesnik na RM” br. 80/05);

• Uredba za sproveduvawe na zasolnuvaweto („Sl. Vesnik na RM” br. 93/05);

• Uredba za na~inot na primenuvaweto na merkite za za{tita i spasuvawe, pri planiraweto i ureduvaweto na prostorot i naselbite, vo proektite i pri izgradba na objektite, kako i u~estvo vo tehni~kiot pregled („Sl. Vesnik na RM” br. 105/05);

• Odluka za utvrduvawe na zagrozeni zoni („Sl. Vesnik na RM” br. 105/05).

- Merki za za{tita i spasuvawe

Merkite za za{tita i spasuvawe zadolìtelno se primenuvaat pri

planiraweto i ureduvaweto na prostorot, a na~inot na primena so uredba go ureduva Vladata. Kako poseben vid na za{tita treba da se tretira i zasolni{teto koe treba da se predvidi vo objektite kako vtorostepena funkcija na nekoj prostor dovolno dimenzioniran po site standardi i lesno pristapen i adaptabilen za kus period.

71

Soglasno Zakonot za za{tita i spasuvawe („Sl. Vesnik na RM” br. 36/04, 49/04, 86/06 i 124/10) zadolìtelno treba da se primenuvaat merkite za za{tita i spasuvawe pri planirawe i ureduvawe na prostorot. Toa opfa}a pred se: izgradba na objekti otporni na seizmi~ki dejstvija, regulirawe na vodotecite i izgradba na sistem na odbrambeni nasipi, izgradba na snegoza{titni pojasi i po{umuvawe na golinite, obezbeduvawe na protivpoàrni pre~ki, izgradba na objekti i za{tita i izgradba na potrebnata infrastruktura vo soglasnost so ~len 54 od Zakonot za za{tita i spasuvawe („Sl. Vesnik na RM” br. 36/04, 49/04 i 86/08).

- Merki za za{tita od poàr

Soglasno Zakonot za za{tita i spasuvawe („Sl. Vesnik na RM” br. 36/04, 49/04, 86/06 i 124/10), merkite i aktivnostite za za{tita na ìvotot i imotot na lu|eto od poàri, opfa}aat otstranuvawe na pri~inite za nastanuvawe na poàri, otkrivawe, spre~uvawe na {irewe i gasewe na poàri, utvrduvawe na pri~inite za nastanuvawe na poàr, kako i davawe na pomo{ pri otstranuvawe na posledicite predizvikani od poàr.

Poradi toa, predvideni se slednite planski merki za za{tita od poàr:

• Objektite da se predvideni so ognootporni materijali; • Site objekti da se locirani taka da se pristapni za poàrnite vozila, a {irinata na pristapot ne smee da bide pomala od propi{niot so {to se ovozmoùva lesna podgotovka i stavawe vo dejstvo na potrebnata oprema za borba protiv poàrot i spasuvawe na lu|eto;

• Soobra}ajnicite da se so dovolna {irina, so {to se ovozmoùva nepre~eno i brzo dvièwe na protivpoàrnite vozila;

• Pri planirawe na hidrantskata mreà potrebno e da e obezbedeno dovolno koli~ina na voda za gasnewe na poàri.

- Merki za za{tita od prirodni katastrofi

So ogled deka teritorijata e izloèna na seizmi~ko dejstvo so

intenzitet od 90 spored MCS skala, potrebno e primenuvawe na principite na aseizmi~ko gradewe na objektite.

Gustinata na objektite, odnosno nivnoto rastojanie e planirano vo domenot za seizmi~koto proektirawe so pomali visini na objektite i so pogolemi popre~ni profili na soobra}ajnicite, so {to vo slu~aj na seizmi~ko ru{ewe moè da se obezbedi protok na lu|e i vozila.

- Merki za za{tita od tehnolo{kite katastrofi

Pod tehni~ki katastrofi se podrazbiraat poàri, eksplozii, kontaminacija na vozduhot i vodata, hemiski zagaduvawa i drugi nesre}i i

72

drugi pri~ini koi moàt da dovedat do masovni nesre}i, gubitoci na ~ove~ki ìvoti i materijalni bogatstva.

Po odnos na za{tita od tehnolo{ki katastrofi treba da se prevzemat site merki za za{tita so izrabotka na proektna dokumentacija i izgotvuvawe na soodvetni elaborati za za{tita.

So zakonot za za{tita na prirodata („Sl. Vesnik na RM” br. 67/04, 92/07, 35/10, 47/11 i 100/12) se ureduva za{titata na prirodata preku za{tita na biolo{kata i predelskata raznovidnost i za{titata na prirodnoto nasledstvo vo za{titeni podra~ja i nadvor od za{titeni podra~ja.

73

9. Plan na merki za monitoring na ìvotnata sredina

Za izrabotka na efektiven plan za upravuvawe, neophodno e najnapred da se sprovede ocena na statusot na site prirodni vrednosti vklu~uvaj}i go i zdravjeto na ~ovekot. Vo sledniot ~ekor se opredeluvaat celi i prioriteti za upravuvawe. Dali prevzemenite merki i aktivnosti gi davaat posakuvanite rezultati se utvrduva preku kontinuiran monitoring. Podatocite od monitoringot }e bidat osnova za izrabotka na sledniot plan za upravuvawe. Spored toa, monitoringot e sostaven del od kru`niot proces na planirawe na upravuvaweto.

Osnovni celi na planot za monitoring se:

• Podobruvawe na kvalitetot na ìveewe i zgolemuvawe na ìvotniot standard;

• Za{tita na ìvotnata sredina so implementacija na Planot; • Odrùvawe na postojano nivo na flora i fauna; • Podobruvawe na kvalitetot na vozduhot; • Za~uvuvawe na kvalitetot na po~vata; • Minimizirawe na otpadot, reciklirawe i negova povtorna upotreba; • Minimizirawe na pojavi od nesre}i i havarii. Sepak, toa naj~esto se postignuva niz osmisleni nau~ni istraùvawa

~ija glavna cel e da gi opi{at procesite na eko sistemite vklu~uvaj}i gi i zakonite koi vlijaat vrz niv.

Ekolo{kiot monitoring se odnesuva na posledovatelni merewa vo ekosistemite so glavna cel opredeluvawe na trendovi vo komponentite, procesite ili funkciite.

So sekoj predlog merki za za{titata na ìvotnata sredina potrebno e da se izgotvi plan za monitoring na predloènite merki i monitoring na ìvotnata sredina. Vo sovremenoto planirawe na prostorot, zada~ite na za{tita na prirodata se usmereni osobeno na aktivno ureduvawe i za{tita na prirodata i ìvotnata sredina, sanirawe na mo`nite {teti i povtorno vospostavuvawe na prirodnata sredina.

Dokolku pri izrabotka na planot i ureduvaweto na prostorot se dojde do odredeni novi soznanija za prirodni retkosti koi moè da bidat zagrozeni potrebno e da se prezemat merki za za{tita soglasno Zakonot.

Planot na monitoring predviduva sledewe na slednite parametri vo ìvotnata sredina: - Sledewe na kvalitetot i kvantitetot na vodite; - Sledewe na kvalitetot na vozduhot; - Sledewe na kvalitetot na po~vata; - Sledewe na bu~avata.

So ovoj plan }e se ovozmoì:

• Potvrda deka dogovorenite uslovi pri odobruvawe na proektot se soodvetno sprovedeni;

• Upravuvawe so nepredvideni vlijanija i promeni;

74

• Potvrda deka vlijanijata vrz mediumite na ìvotnata sredina se vo ramkite na predvideni ili dozvoleni grani~ni vrednosti;

• Potvrda deka so primena na merkite se vr{i za{tita na ìvotnata sredina, odnosno namaluvawe na negativnite vlijanija.

75

10. Netehni~ko rezime

So samoto realizirawe na ovaa planska zada~a se dobivaat podatoci za po~vata, vozduhot, vodata, klimatskite faktori, naselenieto, zdravjeto na lu|eto, materijalnite dobra i dr. i se sozdavaat uslovi za iznao|awe na pri~inite vrz osnova na koja se predviduvaat merki za za{tita i namaluvawe na eventualnite vlijanija od sproveduvawe na planot. So identifikacijata na mo`nite problemi treba da se racionaliziraat tro{ocite i da se napravi najsoodveten izbor na merkite za za{tita na ìvotnata sredina. Preku realizacija na planskiot opfat doa|a do podobruvawe na ekonomskite uslovi, odnosno }e se sozdadat uslovi za ekonomsko angaìrawe na naselenieto, a so samoto toa vospostavuvawe na preduslovi za odr`liv ekonomski razvoj.

Istorijatot na planiraweto i ureduvaweto na podra~jeto na planskiot opfat se odviva vo op{testveno-ekonomski uslovi vo koi privatnata inicijativa i pazarnoto stopanstvo imaat zna~ajno mesto i naso~uva~ka uloga vo definiraweto na perspektivniot dolgoro~en prostoren razvoj. Vo toj kontekst, privatnata inicijativa koja se manifestira osobeno niz tendencii za otvarawe na soodvetni turisti~ki kapaciteti, }e pretstavuva dviè~ka sila za pobrz i poramnomeren razvoj pred se na ruralnite naselbi vo neposrednata okolina, a posredno i vrz vkupniot op{testveno ekonomski i urban razvoj i vo po{irokata okolina, odnosno bliskite urbani centri.

Lokalitetot koj e predmet na izrabotka na Urbanisti~ki plan von naseleno mesto se izrabotuva vrz osnova na Generalniot urbanisti~ki plan, preformuliran vo Urbanisti~ki plan von naseleno mesto, soglasno ~len 78 stav 2 od Zakonot za prostorno i urbanisti~ko planirawe, („Sl. Vesnik na RM” br. 60/11), koj e donesen i usvoen vo april 2003 godina, od strana na op{tinskoto sobranie na Peh~evo.

Izgradbata na turisti~kiot lokalitet, }e predizvika pozitivni impulsi i efekti vrz celoto neposredno okruùvawe od aspekt na povisoka organizacija, infrastrukturna opremenost i uredenost na prostorot i se razbira na ekonomski efekti manifistirani preku privlekuvawe na nova rabotna sila i vrabotuvawe, dokolku e bazirana vrz principite na odr`liv razvoj i se odlikuva so maksimalno po~ituvawe i vgraduvawe na normativni i standardi za za{tita na ìvotnata sredina.

Inicijativata za turisti~kiot kompleks na predloènata lokacija e vo nasoka na realizacija na planskiot koncept za integralen i decentraliziran stopanski razvoj. Efikasnata infrastrukturna opremenost na ovoj prostor i negovata povrzanost so okolnite ruralni naselbi i so gradot Peh~evo, treba da bide faktor za afirmacija na kompleksot, no i faktor za gravitacisko vlijanie i povrzanost so po{irokoto opkruùvawe.

Pri predviduvawe na vkupniot broj naselenie do 2011 godina, respektirani se pove}e pretpostavki. Zemeni se vo predvid dosega{nite

76

tendencii vo dvièweto kaj vkupnoto naselenie. Pri toa e pretpostavena tendencija na postojano namaluvawe na stapkata na natalitet, odnosno priroden prirast. Isto taka, va`na pretpostavka e poklopuvawe na emigracii i migracii, odnosno neutralno i migracisko saldo. Vakvite pretpostavki se baziraat na o~ekuvaniot socio-ekonomski razvoj na gradot i op{tinata vo naredniot period, koj treba da obezbedi relativni pomali teritorijalni dvièwa na naselenieto vo odnos na dosega{nite.

Planiraweto na sodrìnata, brojot i kapacitetot na funkciite na op{testveniot standard i javnite funcii ima za osnovna cel optimalizirawe na ìvotniot standard na naselenieto preku podobruvawe na uslovite za zadovoluvawe na potrebite.

Peh~evo, imaj}i ja previd planiranata populaciska golemina i perspektivata na postojna op{tina, raspolaga so spektar na kapaciteti kako: dom na kultura, biblioteka, penzionerski dom, banka-ekspozitura, i drugi sodrìni i dejnosti od oblasta na zakonodavno-administrativni, zdrastveno-socijalni, kulturno-istoriski i drugi ~initeli koi }e pridonesat za pobrz razvoj na Peh~evo i op{tinata vo celost. Vo ramkite na planskiot opfat, za izrabotka na Urbanisti~ki plan von naseleno mesto za turisti~ki lokalitet Ravna reka, vo Peh~evo, op{tina Peh~evo, za izgradba na turisti~ko ugostitelski komleks (koj }e sodrì: ugostitelstvo, komleks hoteli, moteli, pansioni, preno}i{ta i kampovi so mal kapacitet, vikend ku}i, stopanstvo vo funkcija na odgleduvawe i proizvodstvo na malini, ribizli, aronija i dr., prostori za sport i rekreacija, parking prostori, komercijalni i delovni sodrìni), e vo funcija na vakviot koncept, kako mo`nost za ponuda na kvalitetni uslugi vo funkcija na turisti~ko-ugostitelski razvoj koja se bazira na populacijata i stanbeniot fond vo naselbite vo neposredna blizina.

Opfatot na analiziranoto podra~je vo planskiot opfat e so povr{ina od 44.93 ha, od koi spored kategorijata na sopstvenost e dràvna a mal del vo privatna sopstvenost. Analizata na postojnata sostojba pokaùva deka predmetniot lokalitet, spa|a vo kategorijata na neiskoristeno zemji{te.

Vo lokalitetot {to e predmet na izrabotka na UPVNM, postojat 50 (pedeset) bespravno izgradeni gradbi. Ostanatite objekti evidentirani vo aùriranata geodetska podloga se legalno izgradeni.

Vo planskata dokumentacija, na grade`na parcela 1.02-ribarnik na porane{en „Jugotutun” Peh~evo, na grade`na parcela 3.38 i 3.39-motel „Idila” so ribarnik, na grade`na parcela 9.16, 9.17 i 9.18 objekti za smestuvawe na rabotnici na O[SP „Ravna Reka” , koi se vo faza na raspa|awe, na grade`na parcela 9.19, objekt za smestuvawe na rabotnici na O[SP „Ravna Reka” (pove}e od 20 godini vo temeli) i na grade`na parcela 9.11 urbana oprema za izvidnici, (nastre{nici za odmor na izvidnici i vikenda{i, so fudbalsko igrali{te, polski toaleti i dr.), izgradeni od strana na Dru{tvoto na izvidnici od Peh~evo, a so sredstva od nevladina organizacija.

77

Vo periodot od 2001 godina e izraboten GUP za turisti~ki lokalitet

„Ravna reka” , vo Peh~evo, op{tina Peh~evo, koj e donesen i usvoen vo april 2003 godina, od strana na op{tinskoto sobranie na Peh~evo, koj vo pogolem del ne e realiziran.

Ureduvaweto na podra~jeto na planskiot opfat so aktuelniot GUP e vo me{ana namenska zona, koja sodrì turisti~ko-ugostitelski komleks (koj }e sodrì: ugostitelstvo, komleks hoteli, moteli, pansioni, preno}i{ta i kampovi so mal kapacitet, vikend ku}i, stopanstvo vo funkcija na odgleduvawe i proizvodstvo na malini, ribizli, aronija i dr., prostori za sport i rekreacija, parking prostori, komercijalni i delovni sodrìni), crkva, kako i infrastruktura vo koja spa|aat soobra}ajnici, parkirali{ta, trafostanici, elektri~na instalacija, i instalacija od oblasta na vodovod i kanalizacija. Vakviot koncept dava mo`nost za ponuda na kvalitetni uslugi vo funkcija na turisti~ko-ugostitelski razvoj koja se bazira na populacijata i stanbeniot fond vo naselbite vo neposredna blizina.

So novite na~ini na stopanisuvawe so grade`noto zemji{te, vo trajna sopstvenost na sopstvenicite na grade`noto zemji{te proizleguva i potrebata na izrabotka na UPVNM, za ovoj lokalitet.

Vo ramkite na nasokite za izrabotka na planovi od ponisko nivo, koi gi dava Prostorniot plan na R. Makedonija, za kompleksi od vakov tip treba da se po~ituva:

• Izbor i raspored na aktivnosti soglasno prirodnite uslovi, raspoloìvata rabotna sila i postojnite stopanski kapaciteti;

78

• Sozdavawe mo`nosti za otvorawe na novi rabotni masta vo naselbi i podra~ja kade treba da se zadrì postojnoto naselenie i da se spre~at migraciite;

• Obezbeduvawe na sproveduvawe na postojnite zakoni i propisi so koi se za{tituva prostorot, resursite i nacionalnoto bogatstvo i se organizira i ureduva prostorot so cel za vkupen razvoj, a osobeno vo odnos na: bespravnata gradba, stopanisuvawe so {umite, zemjodelskoto zemji{te, vodite i drugo, za{tita na sozdadenoto i prirodnoto bogatstvo, nasokite i kriteriumite za ureduvawe na prostorot nadvor od grade`nite podra~ja treba da se utvrdat so pomo{ na stru~ni osnovi i upatstva od resorite na zemjodelstvoto, vodostopanstvoto, {umarstvoto i za{titata na ìvotnata sredina. So analizata na postojnata sostojba, potrebite na ìtelite od

Peh~evo, vo predmetniot lokalitet se definirani namenata na prostorot, pravecot, ograni~uva~ki faktori i realnite ocenki za razvoj na turisti~kiot lokalitet.

• preispituvawe na predvidenite funkcii i ponudi realno, ekonomski izdràno, ekolo{ko kvalitetno re{enie vo oblasta na karakterot i namena na prostorot;

• namenata na karakterot na funkciite na objektite, sistemot na gradba i standardite vo primena na ekonomsko isplatlivi grade`ni zafati;

• povisok standard vo odnos na planiraweto na povr{inite, upotrebeniot materijal, estetskite vrednosti i povrzuvawe so site infrastrukturni sistemi, kako i realizacija na novi sistemi;

• realni mo`nosti za razvoj za lokalitetot prestavuva - gradba na objekti vo oformeni grade`ni parceli.

• ovozmoùvawe na povisok stepen na kooperativnost na turisti~kiot lokalitet so malite i sredni pretprijatija od komercijalni i komunalni uslu`ni dejnosti i kooperantna zastapenost na naselenieto. Planot za prostoren razvoj e najzna~ajniot del od izrabotka na

UPVNM za turisti~ki lokalitet Ravna reka, op{tina Peh~evo, a so koj vrz osnova na sostojbite so stopanskata i op{testvenata razvienost, izgradenosta i uredenosta se planira organizacija i ureduvawe na naseleno mesto, von naseleno mesto, grad, turisti~ki kompleks ili na drugi podra~ja predvideni za kompleks na izgradba vo najmalku 10 (deset) godi{en ideen period.

UPVNM za turisti~ki lokalitet Ravna reka, op{tina Peh~evo, preku neposredna realizacija treba da obezbedi prostorni mo`nosti za humano ìveewe i rabota, preku prostoren razvoj na stopanskite i nestopanskite dejnosti, za{titata na nasledenite kulturni i prirodni vrednosti i za{titata na ìvotnata sredina. Pri planiraweto na prostorot, maksimalno se po~ituvani barawata i programskite zada~i.

Kako osnova za izgotvuvawe na ovaa urbanisti~ka dokumentacija posluì Generalniot urbanisti~ki plan, preformuliran vo Urbanisti~ki

79

plan von naseleno mesto, soglasno ~len 78 stav 2 od Zakonot za prostorno i urbanisti~ko planirawe, („Sl. Vesnik na RM” br. 60/11), za turisti~ki lokalitet „Ravna raka” , donesen so Odluka na Sovetot na op{tina Peh~evo, kako i barawata - podatoci od Proeknata programa definirani od Lokalnata samouprava Peh~evo.

Sodrìnata na Planskata dokumentacija e definirana so Zakonot za Prostorno i urbanisti~ko planirawe („Sl. Vesnik na RM” br. 51/05, 137/07) i Zakonot za izmenuvawe i dopolnuvawe na Zakonot za prostorno i urbanisti~ko planirawe („Sl. Vesnik na RM” br. 91/09), Pravilnikot za pobliska sodrìna, razmer i na~in na grafi~ka obrabotka na urbanisti~kite planovi („Sl. Vesnik na RM” br. 78/06) i Pravilnikot za standardi i normativi za urbanisti~ko planirawe („Sl. Vesnik na RM” br. 78/06, 140/07, 12/09 i 93/09)

Vo pogled na karakterot na urbanisti~koto planirawe proizleguva interdisciplinarniot na~in na obrabotka na podatocite pri {to se donesuva metodolo{ki pristap za izrabotka na Urbanisti~ki plan von naseleno mesto za turisti~ki lokalitet „Ravna reka” .

Motivite za izrabotka na UPVNM za ovoj prostor se:

• problemi pri realizacija na invisticioni tehni~ki dokumentacii; • zgolemeniot stepen na urbanizacija - izmeni vo pravilnikot za standardi i normativi za urbanisti~ko planirawe;

• stopanisuvawe so parcelite - izmeni vo Zakona za grade`no zemji{te i èlbi na sopstvenicite za maksimalno koristewe na parcelite.

• ispituvawe na izgradeni i nerealizirani lokacii; • maksimalna racionalizacija vo re{avaweto na prostorot kako: funkcionalnost, pristap do sekoja urbanisti~ka parcela, procent na izgradenost, koeficient na iskoristenost i drugi urbanisti~ki parametri. Prostorniot koncept na lokalitetot e izraboten vo planskite

granici na planskiot opfat. Povr{inata na planiraniot opfat po UPVNM (GUP-ot), e P=46,56 ha, dodeka povr{inata na planiraniot opfat po UPVNM e P=44,93 ha. Razlikata od 1,63 ha, se dolì prvenstveno {to UPVNM (GUP-ot), na nekoi mesta kade ne e definirana granicata na katastarska parcela, granicata na opfatot e po izohipsa. UPVNM (GUP-ot), e raboten na podloga od katastar snimana pred pove}e godini.

Soglasno UPVNM (GUP-ot) na turisti~kiot lokalitet „Ravna reka” , vo op{tina Peh~evo, {to e tema na ovaa zada~a, se predvideni sodrìni koi me|u sebe gi nadopolnuvaat potrebite na ìtelite vo namenskata zona na vikend naselba vo turisti~kiot lokalitet „Ravna reka” , vo Peh~evo, op{tina Peh~evo.

Vo UPVNM (GUP-ot) na turisti~kiot lokalitet „Ravna reka” , vo op{tina Peh~evo, se predvideni sodrìni od oblasta na vikend ku}i, komercijalni objekti (ugostitelstvo, ribarnici, hoteli, moteli, pansioni, preno}i{ta i kampovi so mal kapacitet), stopanstvo vo funkcija na odgleduvawe i proizvodstvo na malini, ribizli, aronija i dr., prostori za sport i rekreacija, parking prostori, komercijalni i delovni sodrìni

80

prostor za izvidnici, izletnici edukacija (nastava) vo priroda, crkva, so mo`nosti za prisustvo na dejnosti i kapaciteti {to ne ja zagrozuvaat ìvotnata sredina i ìvotot na naselenieto vo i nadvor od lokalitetot, a se vo soglanost so svoite finansiski i razvojni politiki.

So odredbite na UPVNM (GUP-ot), se potvrduvaat postojnite lokacii na komercijalni objekti (ugostitelstvo, ribarnici, hotel, motel i preno}i{ta) i mo`nosta za nivno dograduvawe ili nadgraduvawe vo korelacija soglasno Pravilnikot za pobliska sodrìna, razmer i na~in na grafi~ka obrabotka na urbanisti~kite planovi („Sl. Vesnik na RM” br. 78/06) i Pravilnikot za standardi i normativi za urbanisti~ko planirawe - („Sl. Vesnik na RM” br. 78/06, 140/07, 12/09 i 93/09). So realizacija na planskite dokumenti i oformuvawe na kvalitetni prostori se bara izvedba-dooformuvawe na primarnata i sekundarnata mreà na site infrastrukturni sistemi (soobra}aj, fekalna i atmosferska kanalizacija).

Kako prioritetni potrebi se:

• oformuvawe na celokupnata soobra}ajna infrastruktura, kolovoz, trotoari, pe{a~kite pateki, povrzuvawe na deniveliranite povr{ini so rampi i skali{en prostor, so definirawe na oskite na dvièwe i rekonstrukcija na postojnite pateki od sosednite urbani blokovi;

• atmosferskata voda so barawe za nejzino priklu~uvawe vo novoizgradena kanalizacija so glavniot recepient, reka Bregalnica;

• soobra}ajot vo miruvawe da se re{ava parcijalno, za sekoja parcela zasebno;

• izgradba na objekti vo oformeni grade`ni parceli; • izedna~en sistem na gradba vo celiot lokalitet soglasno sodvetnata zakonska i tehni~ka normativa. Planot predviduva urbanizacija so po~ituvawe na site zakonski

opredelbi i normativi. So donesuvaweto na Programa - Odluka za izrabotka Urbanisti~ki

plan von naseleno mesto za turisti~ki lokalitet „Ravna reka” , vo op{tina Peh~evo, od strana na Sovetot na op{tina Peh~evo za period od 2010 do 2015 godina, se trgna od potrebite za urbanizacija na predmetniot planski opfat so obrazloènie deka na lokalitetot, {to e predmet za izrabotka na urbanisti~ka dokumetacija postoi zainteresiranost i spremnost od Sovetot na op{tina Peh~evo i sopstvenicite na katastarski parceli za izgradba na objekti od osnovna klasa na nameni A-domuvawe, odnosno objekti od klasa na nameni A1 - domuvawe vo stanbeni ku}i (vili i vikend ku}i), klasa na nameni A4 - vremeno smestuvawe (hoteli so mal kapacitet, pansioni, preno}i{ta i kampovi), klasa na nameni B1 - mali komercijalni i delovni dejnosti, klasa na nameni V5 - verski institucii vo koi spa|a i crkva, klasa na nameni D3 - sport i rekreacija (aktivnosti na sport, zabava na otvoreno, izletnici, izvidnici i edukacija), klasa na nameni E2 - komunalna suprastruktura vo koja spa|aat trafostanici-planirani i od klasa na

81

nameni E1 - komunalna infrastruktura vo koja spa|aat soobra}ajnici, pe{a~ki ulici, trotoari i parking prostori.

Seto toa pak povlekuva novi vrabotuvawa, so koe }e se zabrza stopanskiot razvoj na op{tina Peh~evo.

Turisti~kiot lokalitet „Ravna reka” se nao|a jugoisto~no od gradot Peh~evo i e oddale~en okolu 10 km. Se prostira po padinite na planinata, dol` rekata Ravna reka, (r. Bregalnica) na 1000 - 1100 mnv, opkolen so gusta borova i bukova {uma.

Vlezot vo ovoj turisti~ki lokalitet e od jugozapad, od patot Peh~evo - Ravna reka koj pretstavuva i edinstven pat koj vodi vo kawonot na ovaa reka, zavzemaj}i povr{ina od 44.93 ha. Granicite na opfatot se slednite:

• Na sever granicata zapo~nuva pokraj postojniot ribarnik so objekt za mrestewe na ribite (sopstvenost na fizi~ko lice), prodolùva pokraj rekata Bregalnica (vo ovoj del se vika Ravna reka i ja tangira istata nasproti te~enieto), prodolùva pokraj m.v. Zagazo i se dviì pokraj parcelata so KP 3638, KP 3630, KP 3629 (toa e postojniot motel „Idila” so ve}e legalno izgraden ribarnik i drugi prate~ki objekti), prodolùva pokraj KP 3539, KP 3533, KP 3530 i KP 3531, prodolùva pokraj postojniot pat, pominuva pokraj KP 1805/1, KP i KP 1805/2, prodolùva kon istok pokraj KP 3497 i KP 3493 se do lokacijata na postojni baraki.

• Na istok granicata prodolùva pokraj rekata go opfa}a prostorot vikan „Bancik” na koj postoi eden objekt koj momentalno ne e vo funkcija, no porano funkcioniral kako pilana za gruba obrabotka na drvoto.

• Na jug granicata prodolùva pokraj m.v. „Bajrev ~ukar” , se dviì pokraj te~enieto na rekata Bregalnica, minuva pokraj KP 3518, KP 3517 i KP 3513, se dviì kon jug pokraj KP 3543, KP 3502, KP 3627, KP 3639/1, KP 3632/2 i KP 3642, do vlezot na lokacijata na motelot „Idila” , prodolùva pokraj te~enieto na rekata Bregalnica se do lokacijata na drugiot ribarnik, od kade opfatot i zapo~nuva do zapadniot del na opfatot na planot.

• Na jugozapadnata strana od lokalitetot, na patot od Peh~evo i Berovo, grani~i so ribarnik vo sopstvenost na porane{en „Jugotutun” - Peh~evo. Turisti~kiot lokalitet „Ravna reka” pretstavuva planinski prostor

(na padinite na Male{evskite planini). Osnovni reqefni formi se karakteriziraat so zastapenost glavno na

vertikalna razvienost i horizontalna dinami~nost vo Male{evskata kotlina, ~ie dno gravitira na sever po dolinata na Bregalnica kon Pijanec. Kotlinskite strani se silno disecirani so golem broj re~ni dolini koi pretstavuvaat izvori{ni delovi na r. Bregalnica.

Povr{inata vo granicata na planskiot opfat na UPVNM za turisti~ki lokalitet Ravna reka, op{tina Peh~evo, za izgradba na komleksot, iznesuva 44,93 ha.

82

Namenata na prostorot na lokalitetot za izgradba na objekti od osnovna klasa na nameni A-domuvawe, odnosno objekti od klasa na nameni A1 - domuvawe vo stanbeni ku}i (vili i vikend ku}i), klasa na nameni A4 - vremeno smestuvawe (hoteli so mal kapacitet, pansioni, preno}i{ta i kampovi), klasa na nameni B1 - mali komercijalni i delovni dejnosti, klasa na nameni V5 - verski institucii, vo koi spa|a i crkva, klasa na nameni G2 - lesna i nezagaduva~ka industrija (za odgleduvawe i proizvodstvo na malini, ribizli, aronija i dr, sklad so gruba obrabotka na drvena masa), klasa na nameni E2 - komunalna suprastruktura vo koja spa|aat trafostanici-planirani, D2 - za{titno zelenilo - {uma, klasa na nameni D3 - sport i rekreacija (aktivnosti na sport, zabava na otvoreno, detski zabaven park, izletnici, izvidnici i edukacija), klasa na nameni E1 - komunalna infrastruktura vo koja spa|aat soobra}ajnici, pe{a~ki ulici, trim pateki pokraj rekata, trotoari i parking prostori) i klasa na nameni E3 - nekompatibilna infrastruktura - pre~istitelna stanica.

Lokalitetot koj e predmet na izrabotka na Urbanisti~ki plan von naseleno mesto za turisti~ki lokalitet „Ravna reka” vo op{tina Peh~evo, vo odnos na soobra}ajnata mreà e povrzan so:

Ulicata br. „1” koja pominuva niz celiot lokalitet (kategorizirana kako servisna ulica so aktuelniot UPVNM (GUP) e glavna soobra}ajnica, vo lokalitetot od koja se ra~vaat ostanatite ulici. Istata e so popre~en profil od 2h1,5 m trotoari, 2h3.25 m soobra}ajni lenti ili so vkupen popre~en profil od 9,5 m'. Kracite na ulicata br. „1” se vo pravec jugo-istok, severo-zapad i se pristapni ulici so popre~en profil od 5,5 m', koi soobra}ajot go prenaso~uvaat prema ulicata br. „1” .

Ulicata br. „2” koja e granica pome|u blok 2 i blok 3, se dviì vo severen pravec i e pristapna ulica so popre~en profil od 5,5 m', dodeka kracite na ulicata br. „2” se pristapni ulici vo pravec zapad-istok, so popre~en profil od 5,5 m'.

Ulicata br. „3” koja pominuva vo blok 4, vo pravec sever-severoistok, so popre~en profil od 5,5 m', dodeka kracite na ulicata br. „3” se vo pravec severo-zapad, pristapni so popre~en profil od 5,5 m'.

Ulicata br. „4” koja pominuva vo blok 4, vo pravec severo-zapad, pristapna so popre~en profil od 5,5 m', dodeka krakot na ulicata br. „4” e vo pravec severo-istok pristapna so popre~en profil od 5,5 m' i pe{a~kata ulica e so popre~en profil od 4,0 m'.

Ulicata br. „5” koja pominuva vo blok 5 i blok 6, koja e skoro paralelna so ulicata br. „1” , vo pravec istok-zapad, stanbena so popre~en profil od 2h1,5 m trotoari, 2h2,75 m soobra}ajni lenti ili so vkupni popre~ni profili od 8,5 m', dodeka kracite na ulicata br. „5” se vo pravec jug-jugozapad, pristapni so popre~en profil od 5,5 m'.

Ulicata br. „6” koja pominuva vo blok 6 i blok 7 e vo pravec sever severo-istok, pristapna so popre~en profil od 5,5 m, dodeka kracite na ulicata br. „6” se pristapni so popre~en profil od 5,5 m'.

Ulicata br. „7” koja pominuva vo blok 8 i blok 10, koja e skoro paralelna so ulicata br. „1” , od desnata strana na rekata Bregalnica, vo

83

pravec jug-jugozapad e pristapna so popre~en profil od 5,5 m', dodeka kracite na ulicata br. „7” se vo pravec jug jugo-zapad, pristapni so popre~en profil od 5,5 m'.

I ulicata br. „8” koja pominuva vo blok 9, so severen pravec, pristapna so popre~en profil od 5,5 m'.

Kracite na pristapnite ulici zavr{uvaat slepo so pro{iruvawe, koe proizleguva od konfiguracijata na terenot (lokalitetot „Ravna reka” e vo klisura, ograden so del od Male{evskite planini).

So ogled na nepovolnata konfiguracija na terenot (strmen, planinski i {umski teren), ne postoi ekonomsko opravduvawe pristapnite ulici da se kategoriziraat kako stanbeni ulici, soglasno ~len 63 od Pravilnikot za standardi i normativi za urbanisti~ko planirawe („Sl. Vesnik na RM” br. 78/06, 140/07, 12/09 i 93/09)

Parkiraweto na lesni i tovarni vozila }e bide vo sekoja grade`na parcela posebno, a opredelen, soglasno ~len 59 od Pravilnikot za standardi i normativi za urbanisti~ko planirawe („Sl. Vesnik na RM” br. 78/06; 140/07, 12/09 i 93/09).

Procentualnata zastapenost na soobra}ajnicata i trotoarite, zastapeni se so povr{ina od 7,16 ha ili so 15,94%.

Vodosnabduvaweto na turisti~kiot lokalitet „Ravna reka” }e bide od lokalni izvori. Koncepcijata za vodosnabduvawe e so plasti~ni cevki F100 mm, F80 mm do F60 mm do predvideni potro{uva~ki mesta.

Niz urbaniot opfat, pokraj ulica br. „1” pominuva tranzitniot vod za vodosnabduvawe na Peh~evo i okolnite selski naselbi. Istiot e od ~eli~ni cevki F323,9 mm - „11-ti Oktomvri” - Kumanovo.

Predvideni se maksimalni povr{ini za gradba i toa pretstavuva maksimalen kapacitet na prostorot.

Vo planskiot period na ovoj lokalitet se prognozira da egzistiraat 1800 ìteli, od koi 450 postojani ìteli i 1350 vikenda{i.

Vodosnabditelnata norma treba da iznesuva 500 l/den/ìt. Vo planskiot period se planira zafa}awe na vodite od vodotecite:

Ravna reka, Preslap i Crni dol. Razvodnata mreà e predviden grankast sistem od plasti~ni cevki

PVC (plasti~ni) so dimenzii od F100-F80 do F-60mm. Na razvodnata mreà e predvideno da se postavat priklu~oci, protivpoàrni hidranti, vozdu{ni ventili, ispusni ventili i drugi objekti potrebni za normalno funkcionirawe na mreàta.

So organiziranoto vodosnabduvawe na turisti~kiot lokalitet se planira i organizirano odveduvawe na otpadnite fekalni vodi. Se planira separaten kanalizacionen sistem. Oddelnite kanalizacioni sistemi vo lokalitetot se usvoeni od nadmorskata viso~ina od polo`bata vo odnos na reki i od ekspozicijata na terenot. Fekalnata kanalizaciona mreà }e se sostoi od mreà predvidena po soobra}ajnicite, od dvete strani na rekata kako bi bile vo funkcija na ostanatite sekundarni mreì.

84

Za odreduvawe na koli~inata na otpadni vodi se zema 80% od upotrebenata voda i 25% od podzemni vodi koi se infiltriraat vo kanalite:

Kanalizacionata mreà }e se sotoi od kanalizacioni - betonski cevki, F 200 mm do F700 mm kako i arm.betonski revizioni {ahti. Otpadnite fekalni vodi od celiot urban opfat }e se usmerat kon lokacijata predvidena za tretman na otpadni vodi - pro~istitelna stanica ispod ribarnikot na „Jugotutun” na dale~ina od 300 m od postoe~kiot ribarnik.


Tehni~koto re{enie dadeno vo ovoj elaborat pretstavuva samo pojdovna osnova koja moè da se iskoristi pri izrabotka na Osnoven proekt koj }e gi sodrì site relevantni faktori za izbor na izvedbenoto tehni~ko re{enie za napojuvawe so elektri~na energija na turisti~kiot lokalitet „Ravna reka” . Elektri~nata mreà i potrebata od ednovremena el. snaga za novopredvidenite objekti se dimenzionira prema slednite elektro-enegetski parametri so napomena deka se predvideni maksimalni povr{ini za gradba i toa pretstavuva maksimalen kapacitet na prostorot vo momentot:

• Brojot na trafostanici se odreduva na TS oprema so energetski maslen transformator od 630KW.

Vo lokalitetot predvideni se pet novo planirani trafostanici so mo}nost na energetski maslen transformator od 630KW, koja lokalitetot vo idnina }e go napojuva so elektri~na energija. Kablovskoto napojuvawe so srednonaponskata i niskonaponskata el. mreà }e se opredeli i }e se razviva vo natamo{niot tek na razrabotka na tehni~kata dokumentacija, odnosno so izrabotka na urbanisti~ki proekti i idejni i osnovni proekti za elektri~na mreà od strana na stru~nite slu`bi na EVN -Skopje, Podru`nica Elektrodistribucija-Berovo.

Za definirawe na potrebniot broj na telefonski priklu~oci, od prvo stepeno zna~ewe e namenata na objektite. So ogled deka vo ponovo vreme se koristi mobilnata telefonija smetame deka eden telefonski priklu~oci na edna lokacija (vikend ku}a) i dva telefonski priklu~oci na edna lokacija (stopanstvo i objekti od vremeno smestuvawe - hotel, motel i dr.), }e gi zadovoluva potrebite od telefonija.

Telefonskata instalacija se predviduva vozdu{na.

85

Samoto priklu~uvawe vo postojnata telefonskata mreà na planiraniit telefonski korisnik }e se izvr{i do najbliskata reonska telefonska centrala.

Priklu~uvaweto da se izvr{i vo soglasnost so AD EVN - Skopje, rabotna edinica Berovo.

Koga stanuva zbor za monitoring za ìvotnata sredina se dava mo`nost za ispituvawe, ocenuvawe i sistemsko nabquduvawe na zagaduvaweto i sostojbata na mediumite vo ìvotnata sredina kako i identifikacija i registracija na izvorite na zagaduvawe. Planot na monitoringot pretstavuva alka pome|u site vklu~eni strani i pretstavuva osnova za nadle`nite institucii vo koj }e go kontroliraat procesot na sproveduvawe na zakonskata regulativa i da donesuvaat odluki.

Najgolem benefit vo sproveduvaweto na strategiskata ocena na ìvotnata sredina e vo vklu~uvawe na aspektite od poleto na socijalata, ekonomijata i ìvotnata sredina, me|usebnata sorabotka, razvoj na regionalnite celi i celite za odr`liv razvoj i za{tita na ìvotnata sredina i lu|eto.

86

11. Prilozi Lista na nacionalna zakonska regulativa 1. Zakon za ìvotna sredina („Sl. Vesnik na RM” br. 81/05, 24/07, 159/08, 83/09, 48/10, 124/10, 51/11 i 132/12);

2. Uredba za opredeluvawe na proektite i za kriteriumite vrz osnova na koi se utvrduva potrebata za sproveduvawe na postapkata za ocena na vlijanijata vrz ìvotnata sredina („Sl. Vesnik na RM” br. 74/05);

3. Pravilnik za sodrìnata na barawata {to treba da gi ispolnuva studijata za ocena na vlijanieto na proektot vrz ìvotnata sredina („Sl. Vesnik na RM” br. 33/06);

4. Uredba za strategiite, planovite i programite, vklu~uvaj}i gi i promenite na tie strategii, planovi i programi, za koi zadolìtelno se sproveduva postapkata za ocena na nivnoto vlijanie vrz ìvotnata sredina i vrz ìvotot i zdravjeto na lu|eto („Sl. Vesnik na RM” br. 153/07);

5. Uredba za sodrìnata na izve{tajot za strategiska ocena na ìvotnata sredina („Sl. Vesnik na RM” br. 153/07);

6. Pravilnik za vospostavuvawe na listata na eksperti za SO@S, procedurata za sproveduvawe na ispitot za eksperti za SO@S, vospostavuvawe komisijata za ocenka na znaeweto na ekspertite za SO@S („Sl. Vesnik na RM” br. 129/07);

7. Uredba za kriteriumite vrz osnova na koi se donesuvaat odlukite dali opredeleni planski dokumenti bi moèle da imaat zna~itelno vlijanie vrz ìvotnata sredina i vrz zdravjeto na lu|eto („Sl. Vesnik na RM” br. 144/07);

8. Uredba za u~estvo na javnosta vo tekot na izrabotkata na propisi i drugi akti, kako i planovi i programi od oblasta na ìvotnata sredina („Sl. Vesnik na RM” br. 147/2008);

9. Pravilnik za standardi i normativi za planirawe na prostorot („Sl. Vesnik na RM” br. 69/99);

10. Zakon za prostorno i urbanisti~ko planirawe („Sl. Vesnik na RM” br. 51/05; izmeni 137/07 i 24/08-pre~isten tekst, 91/09);

11. Zakon za gradewe („Sl. Vesnik na RM” br. 51/05); 12. Zakonot za kvalitet na ambientniot vozduh („Sl. Vesnik na RM” br. 67/04; izmeni 92/07);

13. Pravilnik za kriteriumite, metodite i postapkite za ocenuvawe na kvalitetot na ambientalniot vozduh („Sl. Vesnik na RM” br. 67/04);

14. Zakon za vodi („Sl. Vesnik na RM” br. 87/08, 6/09, 161/09, 83/10, 51/11 i 44/12);

15. Uredba za klasifikacija na vodite („Sl. Vesnik na RM” br. 18/99); 16. Uredba za kategorizacija na vodotecite, ezerata, akumulaciite i podzemnite vodi („Sl. Vesnik na RM” br. 18/1999, 71/99);

17. Uredba za klasifikacija na vodite („Sl. Vesnik na RM” br. 18/99);

87

18. Zakon za otpad („Sl. Vesnik na RM” br. 68/04, 107/07, 102/08, 143/08, 124/10, 9/11 i 123/12);

19. Lista na otpadi („Sl. Vesnik na RM” br. 100/05); 20. Zakon za za{tita od bu~ava vo ìvotnata sredina („Sl. Vesnik na RM” br. 79/07);

21. Odluka za utvrduvawe vo koi slu~ai i pod koi uslovi se smeta deka e naru{en mirot na gra|anite od {tetna bu~ava („Sl. Vesnik na RM” br. 64/93);

22. Zakon za za{tita na kulturnoto nasledstvo („Sl. Vesnik na RM” br. 20/04; izmeni 115/07);

23. Zakon za za{tita na prirodata („Sl. Vesnik na RM” br. 67/04; izmeni 14/06; 84/07);

24. Zakon za blagosostojba na ìvotnite („Sl. Vesnik na RM” br. 113/07); 25. Zakon za blagosostojba na rastenijata („Sl. Vesnik na RM” br. 25/98; 06/00);

26. Zakon za za{tita na rastenijata („Sl. Vesnik na RM” br.25/98; izmeni 06/00);

27. Zakon za za{tita pri rabota („Sl. Vesnik na RM” br. 13/98; 33/00; 29/02);

28. Zakon za energetika („Sl. Vesnik na RM” br. 63/06, 36/07); 29. Zakon za eksproprijacija („Sl. Vesnik na RM” br. 33/95, izmeni 20/98, 40/99, 31/03, 46/05 i 10/08);

Lista na relevantni EU direktivi

Direktivi na EU ipfateni vo Nacionalna strategija za aproksimacija vo ìvotnata sredina (2008). Relevantni se i nivnite izmeni i dopolnuvawa: 1. Ramkovna direktiva za otpad (2006/12/ES) 2. Direktiva za deponii (99/31/ES) dopolneta so Regulativa (ES) 1882/2003

3. Regulativa za prenos na otpad (EES) 259/93 dopolneta so Odlukite 94/721/ES, 96/660/ES, 98/368/ES i 99/816/ES, i Regulativite (ES) 2408/98, (ES) 120/97 i (ES) 2557/2001

4. Direktiva za upravuvawe so otpadot od industrija za ekstrakcija na mineralni surovini (2006/21/ES)

5. Ramkovna direktiva za kvalitet na ambienten vozduh (96/62/ES), dopolneta so Regulativata (ES) 1882/2003

6. Direktiva za nacionalni plafoni na emisii (2001/81/ES) 7. Direktiva za benzen i jaglerod monoksid (2000/69/ES) 8. Direktiva za ozon vo ambientniot vozduh 2002/3/ES 9. Direktiva 2004/107/ES za arsen, kadmium, ìva, nikel i policikli~ni jaglevodorodi vo ambientniot vozduh

10. Direktiva za informirawe na korisnici (1999/94/ES) dopolneta so Direktivata 2003/73/ES

88

11. Ramkovna Direktiva za voda (2006/60/ES) dopolneta so Odlukata 2455/2001/ES

12. Direktiva za urbani otpadni vodi (91/271/EES) dopolneta so Direktivata 98/15/ES i Regulativata (ES) 1882/2003

13. Direktiva za voda za piewe (98/83/ES) dopolneta so Regulativata (ES) 1882/2003

14. Direktiva za povr{inska voda za apstrakcija (75/440/ES) dopolneta so Direktivite 79/869/EES i 91/692 EES (}e bide otpovikana so Ramkovnata direktiva za vodi (2006/60/ES) od 22.12.2007

15. Direktiva za voda za kapewe (2006/7/ES) 16. Direktiva za ispu{tawe na opasni supstancii vo vodite (76/464/EES) dopolneta so Direktivata (91/692/EES i 2000/60/ES) e bide otpovikana so Ramkovnata direktiva za vodi (2000/60/ES) od 22.12.2007, osven ~len 6, koj be{e otpovikan na 22.12.2000.

17. Direktiva za merewe na kvalitetot na vodata za piewe (79/869/EES) dopolneta so Direktivite 81/855/EES, 91/692/EES, i Regulativata (ES) 807/2003 }e bide otpovikana so Ramkovnata direktiva za vodi (2000/60/ES) od 22.12.2007)

18. Direktiva za podzemni vodi (80/68/EES) dopolneta so Direktivata 91/692/EES

19. Direktiva za voda za ribi (78/659/EES) dopolneta so Direktivata 91/692/EES i Regulativata (ES) 807/2003

20. Direktiva za Strate{ka ocena na ìvotna sredina (2001/42/ES) 21. Direktiva za pristap na informacii za ìvotnata sredina (2003/4/ES)

22. Direktiva za Ocenka na vlijanieto vrz ìvotnata sredina (85/337/EES) dopolneta so Direktivite 97/11/ES i 2003/35/ES

89

Dodatok

90

Koristena literatura

• Prostorniot plan na RM, 2004 • Planska dokumentacija za UPVNM za turisti~ki lokalitet Ravna reka, op{tina Peh~evo;

• LEAP Peh~evo; • Pregled na za{titni podra~ja vo RM (2008) i Izve{taj na me|unaroden konsultant za za{titeni podra~ja vo ramki na UNDP/GEF/M@SSP proektot: Zajaknuvawe na ekolo{kata, institucionalnata i finansiskata odr`livost na sistemot na za{titeni podra~ja vo Makedonija;

• Nacionalna strategija za odr`liv razvoj, 2009; • Vtor Nacionalen izve{taj za klimatski promeni, 2008 • Nacionalna strategija za mehanizmot za ~ist razvoj za prviot period na obvrski spored protokolot od Kjoto 2008-2012, 2007;

• Vtor Nacionalen Ekolo{ki akcionen plan na RM, 2006 • Nacionalna strategija za biolo{ka raznovidnost, 2004; • Strategija za upravuvawe so otpad vo RM 2008-2020; • Nacionalna transportna strategija za patniot prevoz, 2008; • Strategija za demografski razvoj na RM 2008-2015; • Nacionalna programa za usvojuvawe na pravoto na EU (NPPA II , 2007);

• Nacionalna strategija za monitoring na ìvotnata sredina, 2004; • Strategija za upravuvawe so ìvotnata sredina, 2005; • Strategija za podigawe na javnata svest vo ìvotnata sredina, 2005; • Strategija i akcionen plan za implementacija na Arhuskata konvencija, 2005;

• Nacionalen zdrastveno-ekolo{ki akcionen plan (NZEAP), 1999; • Direktiva za stani{ta (92/43/EES); • Direktiva za divi ptici (79/409/EES); • Ramkovna direktiva za voda (2000/60/ES); • Ramkovna direktiva za kvalitet na ambienten vozduh (96/62/ES); • Ramkovna direktiva za otpad (2006/12/ES); • Ramkovna direktiva za bu~ava (2002/49/ES); • Direktiva za ocenka na vlijanieto vrz ìvotnata sredina (85/537/EES);

• Direktiva za strategiska ocena na ìvotna sredina (2001/42/ES); • EU [estiot Akcionen Plan za ìvotna sredina (2001/42/ES); • Direktivata na sovetot 96/61/ES od 24.09.1996 god. za integrirana kontrola i prevencija od zagaduvaweto;

• Dostapni iskustva i praktiki.

Documents

ZA UPVNM ZA TURISTI^KI LOKALITET RAVNA REKA, OP[TINA … · izve[taj za strategiska ocena na @ivotnata sredina za upvnm za turisti^ki lokalitet ravna reka, op[tina peh^evo n a c r