Zieleń miejska a transport drogowy

Magdalena Kita Magdalena Kita

Polski Klub EkologicznyPolski Klub Ekologiczny

ZieleZieleńń miejska miejska

ZieleZieleńń miejska (wg Ustawy o Ochronie i miejska (wg Ustawy o Ochronie i Kształtowaniu Środowiska) sKształtowaniu Środowiska) sąą to to zespoły rozespoły rośślinności, znajdujlinności, znajdująące sice sięę na na terenach przeznaczonych w planie terenach przeznaczonych w planie zagospodarowania przestrzennego na zagospodarowania przestrzennego na cele wypoczynkowe, zdrowotne i cele wypoczynkowe, zdrowotne i estetyczne, w szczególnoestetyczne, w szczególnośści parki, ci parki, zielezieleńńce, zielece, zieleńń na ulicach placach, na ulicach placach, zielezieleńń izolacyjn izolacyjnąą, pracownicze ogrody , pracownicze ogrody działkowe. działkowe.

Tereny zielone w mieTereny zielone w mieśście to:cie to: parkiparki zielezieleńńcece zielezieleńń szlaków szlaków

komunikacyjnychkomunikacyjnych zielezieleńń ochronna ochronna pracownicze ogrody działkowe pracownicze ogrody działkowe pnpnąącza cza a taka takżże: zielee: zieleńń przycmentarna, przycmentarna,

rolne łrolne łąąki, zaroki, zarośśla (łla (łęęgi, gi, krzewy) zielekrzewy) zieleńń towarzysz towarzysząąca ca urzurząądzeniom sportowym, forty, dzeniom sportowym, forty, nieunieużżytki zielone, wody otwarte ytki zielone, wody otwarte z zielenią. z zielenią.

4827,254827,25OgółemOgółem

51,0051,003774,013774,01Pozostałe Pozostałe rodzaje rodzaje zieleni zieleni

5,585,58412,10412,10Zieleń Zieleń przyuliczna przyuliczna

4,414,41326,10326,10Zieleńce Zieleńce

4,274,27315,04315,04Parki Parki

Powierzchnia Powierzchnia przypadająca przypadająca na jednego na jednego mieszkańca mieszkańca w m2w m2

PowierzchniaPowierzchnia/ha/ /ha/

Typ zieleni Typ zieleni

Powierzchnia terenów zieleni w Krakowie w roku 2001(Wg. „Raport o stanie środowiska naturalnego za lata 1999 – 2001” Wojewódzki Inspektorat Ochrony Środowiska Urząd Miasta Krakowa, Kraków 2002)

Funkcja techniczna zieleni Funkcja techniczna zieleni miejskiej:miejskiej:

tłumienia hałasu (główne tłumienia hałasu (główne źźródła hałasu w ródła hałasu w miemieśście to hałas pochodzcie to hałas pochodząący z transportu, cy z transportu, i komunikacji i tzw. hałas „podwórkowy”)i komunikacji i tzw. hałas „podwórkowy”)

zapobieganie tworzeniu sizapobieganie tworzeniu sięę zasp zasp śśnienieżżnych na szlakach komunikacyjnychnych na szlakach komunikacyjnych

osłona przeciw olosłona przeciw olśśnieniomnieniom funkcje znaków ostrzegawczychfunkcje znaków ostrzegawczych

Odpowiednio posadzone drzewa mogą pełnić funkcje znaków ostrzegawczych

Wpływ zieleni na Wpływ zieleni na zanieczyszczenia powietrzazanieczyszczenia powietrza

zielezieleńń miejska wpływa na wymin miejska wpływa na wyminęę gazow gazowąą w atmosferze w atmosferze

zmniejszanie zanieczyszczezmniejszanie zanieczyszczeńń gazowych w gazowych w powietrzupowietrzu

zmniejszanie zanieczyszczezmniejszanie zanieczyszczeńń pyłowych w pyłowych w powietrzu powietrzu

Wyniki badaWyniki badańń ró różżnych autorów nych autorów dotyczdotycząące ce pochłanianiapochłaniania CO2 i CO2 i

wydalania O2 wydalania O2 przezprzez rorośślinyliny 1m2 trawnika w okresie wegetacji pobiera 48 do 768 g 1m2 trawnika w okresie wegetacji pobiera 48 do 768 g

CO2, a wydziela od 35 do 560g O2 (Zimny, 1978) . CO2, a wydziela od 35 do 560g O2 (Zimny, 1978) . hektar zieleni miejskiej wchłania w ciągu 1 godziny ok. 8 hektar zieleni miejskiej wchłania w ciągu 1 godziny ok. 8

kg CO2 (Kawoń, Żmuda,1977). kg CO2 (Kawoń, Żmuda,1977). zapotrzebowanie roczne przecizapotrzebowanie roczne przecięętnego człowieka (o tnego człowieka (o

wadze 60 kg) na tlen (182 kg/ rok) może zapewnić wadze 60 kg) na tlen (182 kg/ rok) może zapewnić fotosynteza zachodzfotosynteza zachodząąca na 70 m2 powierzchni liści (Ewa ca na 70 m2 powierzchni liści (Ewa Gackiej – Grzesikiewicz, 1976).Gackiej – Grzesikiewicz, 1976).

w jednym okresie wegetacyjnym 1m2 liści drzew w jednym okresie wegetacyjnym 1m2 liści drzew produkuje tlen w iloprodukuje tlen w ilośści od 0,33 do 1,10 kg (Myczkowski, ci od 0,33 do 1,10 kg (Myczkowski, 1976). 1976).

Zmniejszanie zanieczyszczeń Zmniejszanie zanieczyszczeń gazowych w powietrzugazowych w powietrzu

Pas zieleni miejskiej o szerokości 500m 3-krotnie Pas zieleni miejskiej o szerokości 500m 3-krotnie zmniejsza stężenie dwutlenku siarki i siarkowodoru i zmniejsza stężenie dwutlenku siarki i siarkowodoru i 75% tlenków azotu (Kawoń i Żmuda, 1977) . 75% tlenków azotu (Kawoń i Żmuda, 1977) .

Badania przeprowadzone w drzewostanach śląskich Badania przeprowadzone w drzewostanach śląskich wykazały, że zawartość dwutlenku siarki w powietrzu wykazały, że zawartość dwutlenku siarki w powietrzu nad koronami drzew jest wyższa o ok. 12% od nad koronami drzew jest wyższa o ok. 12% od zawartości w koronach lub poniżej koronzawartości w koronach lub poniżej koron (Wójcicka (Wójcicka 19711971))

Średniej wielkości drzewo liściaste w jednym sezonie Średniej wielkości drzewo liściaste w jednym sezonie wegetacyjnym może wchłonąć składniki toksyczne wegetacyjnym może wchłonąć składniki toksyczne pochodzące ze spalania ok. 130 kg paliwa (Kawoń, pochodzące ze spalania ok. 130 kg paliwa (Kawoń, Żmuda, 1977) Żmuda, 1977)

W Warszawie stwierdzono w blaszkach liściowych 60 W Warszawie stwierdzono w blaszkach liściowych 60 ppm ołowiu i ponad 15 ppm chromu (Czarnowska, ppm ołowiu i ponad 15 ppm chromu (Czarnowska, Konecka – Betley, 1984). Konecka – Betley, 1984).

Zmniejszanie zanieczyszczeń Zmniejszanie zanieczyszczeń pyłowychpyłowych

Zwarta dobrze funkcjonująca zieleń zmniejsza trzykrotnie Zwarta dobrze funkcjonująca zieleń zmniejsza trzykrotnie stężenie pyłów zawieszonych w powietrzu(Zimny, 1978).stężenie pyłów zawieszonych w powietrzu(Zimny, 1978).

W otoczeniu tras komunikacyjnych o dużym natężeniu ruchu W otoczeniu tras komunikacyjnych o dużym natężeniu ruchu ciągi roślinne drzew i krzewów mogą pochłaniać ponad 60 % ciągi roślinne drzew i krzewów mogą pochłaniać ponad 60 % pyłów (Zasady ochrony środowiska w pojektowaniu, budowie i pyłów (Zasady ochrony środowiska w pojektowaniu, budowie i utrzymaniu dróg,1989).utrzymaniu dróg,1989).

Ilość pyłu zatrzymywanego przez poszczególne gatunki drzew Ilość pyłu zatrzymywanego przez poszczególne gatunki drzew waha się od 0,55 g/m2 dla topoli do 3,39 g/m2 dla wiązu waha się od 0,55 g/m2 dla topoli do 3,39 g/m2 dla wiązu (Kawoń, Żmuda, 1977)(Kawoń, Żmuda, 1977)

przy 65% pokrycia terenu przez trawnik zmniejsza się zapylenie przy 65% pokrycia terenu przez trawnik zmniejsza się zapylenie w warstwie przyziemnej o 95% (Zimny, 1978)w warstwie przyziemnej o 95% (Zimny, 1978)

Kształtowanie czynników Kształtowanie czynników klimatycznychklimatycznych

Wpływ na temperaturę powietrza Wpływ na temperaturę powietrza Wpływ na ruch powietrza Wpływ na ruch powietrza

Należy podkreślić, że według niektórych Należy podkreślić, że według niektórych autorów ulice o stosunku wysokości zabudowy do autorów ulice o stosunku wysokości zabudowy do szerokości ulicy 1:2 i intensywnej zieleni wysokiej są szerokości ulicy 1:2 i intensywnej zieleni wysokiej są wentylowane głównie na skutek termicznej siły wyporu wentylowane głównie na skutek termicznej siły wyporu ciepłego powietrza i spalin gromadzącego się pod ciepłego powietrza i spalin gromadzącego się pod koronami drzew. Obecność zieleni wysokiej w takich koronami drzew. Obecność zieleni wysokiej w takich miejscach utrudnia wentylację ulic (Kotowski, 1984; miejscach utrudnia wentylację ulic (Kotowski, 1984; Chłobowski, Zgud, 1992). Chłobowski, Zgud, 1992).

Negatywny wpływ transportu Negatywny wpływ transportu na zieleń miejskąna zieleń miejską

Oddziaływanie zanieczyszczeń gazowych Oddziaływanie zanieczyszczeń gazowych na roślinyna rośliny

Oddziaływanie soli używanych do Oddziaływanie soli używanych do zwalczania gołoledzi zwalczania gołoledzi

WnioskiWnioski

Istnieje ścisłe wzajemne oddziaływanie Istnieje ścisłe wzajemne oddziaływanie transportu i zieleni w mieście. transportu i zieleni w mieście. Odpowiednio zaprojektowana zieleń Odpowiednio zaprojektowana zieleń miejska może poprawiać warunki jazdy, miejska może poprawiać warunki jazdy, przyczyniać się do eliminacji przyczyniać się do eliminacji zanieczyszczeń powietrza powstałych zanieczyszczeń powietrza powstałych oraz wymiany gazowej. Obserwowany oraz wymiany gazowej. Obserwowany wzrost ilości pojazdów stanowi zagrożenie wzrost ilości pojazdów stanowi zagrożenie dla miejskiej zieleni. dla miejskiej zieleni.