zkhi cu dien ha ap_trung cap_nguyenthingocsoan.pdf

Kh c in h p-Nguyn Th Ngc Son

1

TRNG I HC NHA TRANG KHOA IN-IN T

-----------------------

Bi ging

KH C IN H P

BIN SON: G VC NGUYN TH NGC SON

Nha trang, thng 6 nm 2013 LU HNH NI B


2

CHNG 1

KH C IN

I. KHI NIM V PHN LOI 1. Khi nim: Kh c in l nhng thit b dng ng ct, iu khin, iu chnh v bo v cho mch in, li in, my in.

2. Phn loi a. Theo chc nng

- ng ct: cu dao, p t mt, cng tc - iu khin: cng tc t, rle thi gian, b khng ch - Bo v: p t mt, cu ch, rle nhit - Cu to: c tip im, khng tip im.

b. Theo dng in: mt chiu (DC) v xoay chiu (AC) c. Theo nguyn l lm vic: in t, cm ng, nhit, tc d. Theo cch vn hnh: bng tay hoc t ng 3. Yu cu i vi kh c in

- m bo s dng lu di vi cc thng s k thut nh mc. - n inh nhit, n nh ng, vt liu chu nng tt v c bn c kh cao. - Vt liu cch in tt, bo m lm vic chnh xc an ton, kch thc ph hp.

II. KH C IU KHIN BNG TAY 1. CNG TC (Switch) 1.1 nh ngha

Cng tc l mt loi kh c ng ngt dng in bng tay, c hai hoc nhiu trng thi n nh, dng chuyn i, ng ngt mch in cng sut nh.

Hnh 1.1 Cng tc 2 v 3 v tr. Cng tc c th chu c in p mt chiu ln n 440V v in p xoay chiu ln n 500V.

Cng tc c b tr trong hp kn m bo cc yu cu v cch in, chng m, chng du. Cng tc in c b tr c cu l xo nn vic ng ct xy ra nhanh v dt khot, hn ch c h quang. 1.2 Phn loi v cu to

Theo hnh dng: o Loi kn. o Loi h


3

o Loi bo v. Theo s pha:

o Cng tc mt pha o Cng tc ba pha.

Theo cng dng: o Cng tc ng trc tip o Cng tc chuyn mch o Cng tc hnh trnh v cui hnh trnh.

1.3 Cc thng s k thut c bn ca cng tc. in p nh mc Um: l in p lu di ca mch in m cng tc khng ch, in p nh

mc c th l 110V, 220V, 440V mt chiu v 127V, 220V, 380V, 500V xoay chiu. Dng in nh mc Im: l dng in di hn qua tip im ca cng tc m khng lm hng

tip im. Tui th c kh: c tnh bng s ln ng ngt, thng vo khong 1 triu ln ng ngt

khng in v 200 ngn ln ng ngt c dng in nh mc. in p cch in: in p th cch in

1.4 Cc loi cng tc a. Cng tc ngun 1 chiu

Loi cng tc xoay

Hnh 1.2 Cng tc ngun chiu loi vn 4 v tr.

Dng in nh mc lin tc 300A. Dng in nh mc khng lin tc 400A. in p nh mc 36VDC. V ca cng tt c th to sng trong iu kin thiu nh sng gip cho vic vn hnh c

d dng hn. V c lm bng vt liu carbon a phn t nn c th chng chy. Tip im ca loi cng tt ny c thit k c tit din ln, in tr cch in nh, khng

nng khi hot ng v hn ch c hin tng st p. Loi cng tc bt

Hnh 1.3 Cng tc ngun 1 chiu loi bt.


4

in p nh mc 12VDC. Dng in nh mc 25A. Tip im c lm bng bc. C 4 u ni dy. C 2 v tr l ng (on) v ngt (off).

b. C ng tc ngun xoay chiu

Hnh 1.4 Cng tc ngun xoay chiu 2 v tr 4 cc.

Loi cng tc ny cho php kt ni 2 hoc nhiu ngun AC khc nhau vo cng 1 mch in. V tr Shore c th kt ni in p nh mc 120V AC. V tr Gen c th kt ni in p nh mc 120V-240V AC. Dng in nh mc 65A.

c. Cng tc ngun mt chiu (DC) v xoay chiu (AC)

Hnh 1.5 Cng tc ngun DC-AC.

in p xoay chiu nh mc 250VAC. in p 1 chiu nh mc 32VDC. Dng xoay chiu nh mc 10A. Dng 1 chiu nh mc 15A. Loi cng tc ny thng c s dng ni tip vi cc CB (Circuit Breaker). C th c lp t rt nhanh chng. K hiu

c. Cng tc hnh trnh (Limit switch) Cng tc hnh trnh dng ng ngt cc mch in iu khin trong truyn ng in t ng ho, ty thuc v tr c gt cc c cu chuyn ng c kh nhm t ng iu khin hnh trnh lm vic, hay t ng ngt in cui hnh trnh m bo an ton.


5

Hnh 1.6 Cng tc hnh trnh kiu p v kiu con ln V d: Trong h thng li tu thy, yu cu bnh li ch c php quay mt gc 35o tri hoc phi, khi bnh li t n gii hn ny, cng tc hnh trnh s tc ng ngt tn hiu iu khin v bnh li khng th quay hn c na.

2. PHCH CM - CM

Hnh 1.7 Phch cm v cm.

2.1. Phch cm Phch cm thng c ch to vi in p nh mc 250V, dng in nh mc 10A, tui th c

kh khong 5000 ln thao tc.


6

Dng in ng in: 12,5A. Dng in ct: 12,5A. Dng thi gian gia 2 chu k l 2 giy. Dy ni in :

- i vi phch cm: ti thiu 0.75mm2, ti a 1mm2. - L cm ti thiu 1mm2, ti a 2.5mm2.

2.2. cm. cm l thit b thng dng ni chuyn tip v thng c ch to theo cc thng s k

thut sau: in p nh mc 250VAC. Dng in nh mc 10A. Tui th c kh 5.000 ln thao tc. Dng in ng 12.5A. Dng in ct 12.5A. V tr lp t dy dn ni in l thng ng ti 1mm2 2.5mm2.

2.3. Cc loi phch cm v cm thng c dng. a. Phch cm- cm kn nc

Loi phch cm- cm ny c lm t hp kim crm v km. Thng c s dng trn boong tu v n c th kn nc. in p nh mc 1232V DC. Dng in nh mc 15A.

Hnh 1.8 Phch cm - cm kn nc.

C 2 b tip im u ni. Ming cao su nh km dng y v cch ly cm vi nc khi khng c phch cm.

b. Phch cm- cm r nhnh

Hnh 1.9 Phch cm - cm dng hnh Y.

Thit b ny thng c dng chia ngun in lm i cho 2 thit b s dng in khc nhau. Cc u ni c kha bo v. Loi ny cch ly i vi nc nn thch hp s dng nhng ni m c.


7

c. Phch cm- cm tch hp Dng in nh mc ca phch cm l 30A. Dng in nh mc ca cm l 20A.

Hnh 1.10 Phch cm - cm tch hp.

Loi thit b ny gip cho ngi s dng c th la chn loi cm hoc phch cm thch hp khi s dng. Thit b ny c th cch ly i vi nc. Cc tip im, u ni bn trong c cch ly vi bn ngoi nn rt an ton khi s dng.

d. Phch cm- cm AC

Hnh 1.11 Phch cm- cm AC.

Loi cm ny thng dng trong h thng in xoay chiu. cm c dng in nh mc 15A. cm c thit b chng nc. Phch cm c dng nh mc 20A. Phch cm c dy dn dnh lin nn an ton khi s dng ni m t. 3. NT NHN (Switch-Push Button)

3.1. nh ngha Nt nhn cn gi l nt iu khin, l mt loi kh c in dng ng ngt t xa cc thit b in t khc nhau, cc dng c bo hiu, v cng chuyn i cc mch in iu khin, tn hiu, lin ng, bo v vv mch in mt chiu in p n 440V v mch xoay chiu in p n 500V, tn s 50Hz.

Nt nhn c dng ph bin trong vic khi ng, dng v o chiu quay ng c in bng cch ng v ngt cc mch cun dy ht ca cc cng tc t, khi ng t mc mch ng lc ca ng c. Nt nhn thng c t trn bng iu khin, t in, trn hp nt n.


8

Nt nhn thng c nghin cu ch to lm vic trong mi trng khng m t, khng c hi ho cht v bi bn. Nt nhn c th bn ti 1.000.000 ln ng khng ti v 200.000 ln ng c ti.

3.2. Phn loi v cu to - Theo hnh dng bn ngoi ta chia nt nhn thnh 4 loi:

Nt nhn kiu h c t trn b mt mt gi t trong bng in, hp nt n hay t in.

Hnh 1.12 Nt n kiu h.

Nt nhn kiu bo v c t trong v nha hay v st c hnh hp. Nt nhn kiu bo v chng nc c t trong mt v kn kht trnh khi nc lt vo.

Nt nhn kiu bo v chng bi, nc c t trong mt v cacbua c kn kht chng m v bi lt vo.

Hnh 1.13 Nt nhn kiu bo v chng nc trn tu.

Nt nhn kiu chng n c dng trong cc hm l, hoc ni c kh n ln khng kh. Cu to ca n c bit kn kht khng lt c tia la ra ngoi v c bit vng chc khng b ph v khi n.

Theo cu to bn trong ta c nt nhn c n bo, khng c n bo.

3.3. Cu to v nguyn l hot ng


9

Nt nhn c c tnh t hon nguyn, c ngha l khi tc ng mt lc ln n th cc tip im ca nt nhn thay i trng thi, khi ngng tc ng th cc tip im t tr v trng thi c.

Loi nt nhn c cht ci th c th s dng nh nt nhn bnh thng (t hon nguyn) hoc s dng ch ci. Sau khi tc ng, cc tip im thay i trng thi, nu ngng tc ng th cc tip im t tr v trng thi c, nhng nu thc hin ci (thng s dng thao tc xoay nt nhn) th cc tip im vn trng thi mi cho n khi c tc ng ngng ci. 3.4. Cc thng s k thut c bn

in p nh mc Um: in p lm vic lu di ca mch in m nt n khng ch, in p nh mc c th l 110V, 220V, 440V mt chiu v 127V, 220V, 380V, 500V xoay chiu. Tui th c kh: c tnh bng s ln ng ngt, thng vo khong 1 triu ln ng ngt

khng in v 200 ngn ln ng ngt c dng nh mc. in p cch in: in p th cch in. K hiu

Nt nhn n Nt nhn kp

4. CU DAO ( THROW KNIFE SWITCH )

4.1 nh ngha Cu dao l mt loi kh c ng ngt dng in bng tay n gin nht c s dng trong cc mch in c in p ngun cung cp n 220V in mt chiu v 380V in xoay chiu.

Cu dao thng c dng ng ngt mch in cng sut nh v khi lm vic khng cn thao tc ng ngt nhiu ln. Nu in p cao hn hoc mch in c cng sut trung bnh v ln th cu dao thng ch lm nhim v ng ngt khng ti. V trong trng hp ny khi ngt mch h quang sinh ra s rt ln, tip xc s b ph hu trong mt thi gian rt ngn v khi mo cho vic pht sinh h quang gia cc pha; t vt liu cch in s b hng, nguy him cho thit b v ngi thao tc. Cu dao cn m bo ngt in tin cy cc thit b dng in ra khi ngun in p.Do khong cch gia tip xc in n v i, tc chiu di li dao cn phi ln hn 50mm. i khi cu dao ngi ta cng b tr c cu ch bo v ngn mch.

4.2 Phn loi v cu to Theo kt cu, ngi ta chia cu dao lm loi 1 cc, 2 cc, 3 cc hoc 4 cc.

Cu dao 1 cc Cu dao c li dao ph

1

2

3


10

Hnh 1.14 Cc loi cu dao Ngi ta cng chia cu dao ra loi c tay nm gia hay tay nm bn. Ngoi ra cn c cu

dao mt ng v cu dao hai ng. Theo in p nh mc: 250V v 500V. Theo dng in nh mc: 15, 25, 30 (40), 60, 75, 100, 150, 350, 600, 1000A. Theo vt liu cch in, c cc loi s nha baklit, . Theo iu kin bo v, c loi khng c hp, c loi c hp che chn ( np nha, np gang,

np st vv). Theo yu cu s dng, ngi ta ch to cu dao c cu ch bo v v loi khng c cu ch bo

v. K hiu

III. KH C IN IU KHIN T NG

1. CU CH (Fuse)

1.1 nh ngha

Cu ch l mt loi kh c dng bo v thit b v li in trnh khi dng in ngn mch. N thng c dng bo v ng dy dn, my bin p, ng c in, thit b in, mch in iu khin, mch in thp sng.T cu ch c ngun gc xut pht t ting latinh l fusus c ngha l tan ra. Cu ch c s dng t khi con ngi pht minh ra in nng.

Cu ch c c im l n gin, kch thc b, kh nng ct ln v gi thnh thp nn ngy nay vn c ng dng rng ri.

Cc phn t c bn ca cu ch l dy chy ( ct mch in cn bo v) v thit b dp tt h quang dp tt h quang pht sinh ra sau khi dy chy b t. mch in h th i khi ngi ta khng cn dng thit b dp tt h quang.

1.2 Cc loi cu ch Cu ch c sn xut di nhiu hnh dng v kch thc khc nhau. Trn th trng hin nay c

rt nhiu loi cu ch, nhng v c bn th c hai loi chnh:

a. Cu ch ng Cu ch ng thng c 4 loi c bn:

Loi 1: hai u c bc st, thn lm bng thu tinh v dy chy c lm bng ch dng ni hai u cu ch li vi nhau.

Loi 2: Tng t nh loi 1 nhng thn c lm bng cc si thu tinh.


11

Loi 3: Tng t nh loi 1 nhng dy chy c lm bng vt liu l ribbon. Loi 4: Dy chy l thanh hp kim mng c lm t km v ng thau.

Loi cu ch ng hin nay c s dng rng ri trong nhiu ng dng khc nhau. Hin nay ngi ta ch to c cu ch c th chu c in p nh mc gn 10.000 volt v dng in nh mc trong khong 0.00210.000ampe. Ngoi ra, cu ch ng cn c dng bo v qu nhit vi nhit trong khong: 65410oF.

Hnh 1.15 Cc loi cu ch hnh ng.

b. Cu ch loi vn (Plug-type fuses) Cu ch loi vn c dy chy c lm bng vt liu ribbon.

Hnh 1.16 Cu ch loi vn.

Hnh 1.17 Cu ch c hp bng bo v lm t lexan.

Cu ch hnh ch T

Hnh 1.18 Cu ch hnh ch T.

1.3 La chn cu ch


12

c tnh c bn ca cu ch l s ph thuc ca thi gian chy t vi dng in chy qua (c tnh ampe-giy). c tc dng bo v, ng ampe-giy ca cu ch (ng 1, hnh 1.18) ti mi thi im u phi thp hn ng c tnh ca i tng c bo v (ng 2, hnh 1.18).

ng c tnh thc t ca cu ch c biu th bng ng cong 3. Trong min qu ti ln (vng B), cu ch bo v c i tng. Trong min qu ti nh (vng A), cu ch khng bo v c i tng.

Hnh 1.18 c tnh ampe-giy ca cu ch.

Trong thc t, khi qu ti khng ln (1.5-2Im) th s pht nng ca cu ch din ra chm v phn ln nhit lng u ta ra mi trng xung quanh. Do cu ch khng bo v c qu ti nh. Tr s dng in m dy chy ca cu ch b chy t khi t ti nhit gii hn c gi l dng in gii hn (Igh). dy chy ca cu ch khng chy t dng in lm vic nh mc Im, cn phi m bo iu kin Igh > Im . bo v tt v nhy, dng in gii hn phi khng ln hn dng nh mc nhiu.

i vi ng : Igh / Im = 1.62 i vi ch : Igh / Im = 1.251,45 i vi hp kim ch thit : Igh / Im = 1.15

Dng in nh mc ca cu ch c la chn sao cho khi chy lin tc qua dy chy, ch pht nng ln nht ca dy chy khng lm cho kim loi b oxy ha qu mc v bin i c tnh bo v; ng thi nhit pht ra b phn bn ngoi ca cu ch cng khng vt qu tr s n nh.

Khi chn mua cu ch th cn phi ch vo 3 yu t chnh :

- in p nh mc. - Dng in nh mc. - Thi gian tr hon ca cu ch. - Ngoi ra ngi s dng cn phi tham kho phm vi ng dng ca v cc thng tin

hng dn s dng do nh sn xut cung cp. Dng nh mc ca cu ch: l dng in ln nht i qua cu ch m khng lm t cu

ch. Dng nh mc lun lun c ghi trn vng st hai u ca cu ch. Thng thng, cc cu ch c s dng trn tu c dng nh mc c th ln ti 200A, loi cu ch ny c th d dng tm thy trong cc ngun chiu sng khn cp.

in p nh mc ca cu ch: th hin kh nng dp tt h quang tc th khi cu ch b nng chy v n cng chnh l in p ln nht dng ngn hin tng phng in. Ni cch khc, khi cu ch b t th tt c cc in p m nh hn in p nh mc u khng th gy ra hin tng phng


13

in ti khong trng trong cu ch. V vy khi chn cu ch, ta phi chn cu ch c in p nh mc bng hoc cao hn in p bo v trong mch in.

K hiu

2. CB ( CIRCUIT BREAKER)

2.1 nh ngha

CB (circuit breakers) l thit b dng ng ngt v bo v mch in. Chc nng ca CB cng gn ging nh cu ch. CB s t ng ngt mch khi c s c ngn mch gy nn qu dng hay qu nhit, nn c ngi ta cn gi l cu dao t ng hay l aptomat. S khc bit gia CB v cu ch l CB c th s dng li c. CB bo v mch in bng cch ngt mch, nu mun s dng li ta ch cn khi ng li (reset). 2.2 Cu to ca CB CB thng thng c 5 b phn chnh: Sn, tip im c kh, bung dp h quang, cc u ni dy v b phn ng ngt.

1- Can gat 2- Bo truyen ong c kh 3- Tiep iem c kh

4 - Cac au noi 5- Thanh lng kim nhiet 6 - Vt ieu chnh

7- Cuon day in t 8 - Buong dap ho quang

Hnh 1.19 Cu to chi tit ca CB. Bung dp h quang: Dng hn ch, chia nh v dp tt h quang xut hin gia tip im mi khi CB ng ngt dng in. B phn dp h quang thc cht ch l cc ngn nh c t ni tip vi nhau.

Hnh 1.20 Bung dp h quang.

4


14

Cc CB dng trong cc mch cng sut ln thng c bung dp h quang. Cn cc CB dng trong cc mch in cng sut nh nh mch n chiu sng th thng khng c. Cc u ni dy: Dng ni CB vi ngun v ti. B phn ng ngt: rt nhy i vi s c qu ti. B phn ng ngt c th s dng nhit

, t tnh, hoc c hai. 2.3 Cc loi CB

Hnh 1.21 CB c bo v chng dng r. 2.4 Nguyn l lm vic ca CB CB s dng nam chm in mc ni tip vi ti. Khi dng in ti bnh thng, nam chm khng lc t di chuyn thanh ng ngt. V vy tip im vn trng thi ng.

Hnh 1.22 Hnh tip im khi dng ti bnh thng.

Khi dng i qua cun dy tng ln th lc in t cng tng ln, thanh ng ngt s b nam chm ht. Tip im s c m ra v dng in a vo thit b s b ngt.

Hnh 1.23 Hnh tip im khi dng ti tng ln.

2.5 Cc thng s k thut c bn

+ Dong tac ong bao ve qua tai Ir (A): la gia tr dong ngng tac ong cua rle nhiet trong CB. Cac CB cong nghiep cho phep hieu chnh gia tr dong nay trong khoang t (0,7 - 1)In.


15

+ Dong tac ong bao ve ngan mach Im (A): la gia tr dong ngng tac ong cat nhanh cua cuon day ien t trong CB. Tuy theo loai CB ma Im co gia tr khac nhau

+ Kha nang cat ngan mach ICu (A): la gia tr ln nhat cua dong ngan mach ma CB co the cat c ma khong b h hong.

+ Dong ien nh mc In(A): la gia tr dong ien lien tuc ln nhat cho phep qua CB nhiet o moi trng nhat nh ma bo phan bao ve qua dong khong tac ong va nhiet o cac bo phan mang ien khong vt qua gii han cho phep.

+ ien ap nh mc Um (V): la gia tr ien ap ma thiet b co the van hanh trong ieu kien van hanh bnh thng.

+ c tuyn Ampe-giy ca CB

Hnh 1.24 c tnh Ampe-s ca CB Trc gia tr In thng co ch cai B, C, hay D the hien dang ac tuyen cua CB.

oi vi CB dan dung: Ngng thap dang B : Im = (3 5) In ; (In = Ir ) Ngng chuan dang C : Im = (5 10) In; (In = Ir ) Ngng cao dang D : Im = (10 20) In; (In = Ir ) V d: CB B100, CB nay co dong nh mc In la 100A va ac tuyen dang B, Ir = 100A; Im = 300 500A oi vi CB cong nghiep: Ngng thap dang B : Im = (2 5) In; (0.7In Ir In) Ngng chuan dang C : Im = ( 5 10) In; (0.7In Ir In) V d: CB C500: CB nay co dong nh mc la 500A va ac tuyen dang C; Ir = 350A 500A. Im = 2500 5000A

2.6 Cch chn CB: + ien ap nh mc ca CB: Um Umang ien + Dong ien nh mc In ca CB: Inhc Ilvmax (Inhc : dong ien nh mc sau khi hieu chnh, Ilvmax : dong ien tai ln nhat trong mach)

V d: Mot CB co dong ien nh mc la 40A nhiet o moi trng la 300C, ch con 35,6A khi nhiet o moi trng la 500C. Cac CB khi c lap canh nhau trong tu ien th tac dung nhiet gia chung lam cho gia tr dong nh mc cua CB giam xuong.


16

+ Dng in tc ng ca CB: Im Inm (Inm l dng in ngn mch ca i tng) + Dng chu ng ca CB: ICu Inmmax (Inmmax: Dong ngan mach ln nhat ca i tng) 2.7 Phi hp bo v nhiu CB Hnh bn di m t cch s dng CB trong h thng phn phi in. CB1 l CB tng, n s chu dng ca ton b 7 ti. CB2 s chu dng ca 4 ti: 1,2,3 v 4. CB3 s chu dng ca 3 ti:5,6 v 7. Nu nh tt c cc CB u c dng in tc ng nh nhau th khi ti 5 qu ti s lm nhy 3 CB l: CB1,CB3 v CB8. Khi tt c 7 ti s b ngt ngun ht mc d ch c ti 5 l qu ti. trnh tnh trng trn xy ra th cn phi chn CB v CB1 c dng in tc ng ln nht, CB2 v CB3 c dng in tc ng va v cc CB cn li c dng in tc ng nh. Khi ti 5 qu ti th CB8 s ngt lin, do CB1 v CB3 khng b nh hng. phi hp bo v chnh xc, cn phi cn c vo c tnh Ampe-s

Hnh 1.25 S cc CB trong h thng.

K hiu:

CB CB CB


17

3. RLE (RELAY) 3.1 nh ngha

Rle l thit b t ng ng, ct cc tip im da trn s thay i ca cc i lng nh: dng in, in p, nhit , in tr

3.2 Phn loi Rle c s dng rng ri trong cc h thng trang b in tu t ng, truyn tin hoc tn hiu. Rle c nhiu loi v c th chia thnh cc loi sau:

Theo nhim v Rle iu khin Rle bo v Rle tn hiu Rle trung gian

Theo nguyn l lm vic Rle in t (electromagnetic relay). Rle nhit (thermal relay ) Rle tc (speed relay ) Rle thi gian (time relay ).

3.3 Rle in t (electromagnetic relay)

a. Khi nim v cng dng Rle in t l mt loi kh c in thng dng ng ngt mch in t ng. Rle in t

thng c dng trong cc mch khi ng ng c, mch iu khin t xa, mch chng trm Rle in t c 2 loi : Rle in t 1 chiu: Dng iu khin trong mch in 1 chiu. Rle in t xoay chiu: Dng iu khin trong mch in xoay chiu.

b. Cu to v nguyn tc hot ng ca rle in t Rle in t c cc b phn sau: li t, cun dy, tip im thng ng, tip im thng

m, phn ng, l xo. Khi dng in chy qua, cun dy s sinh ra lc ht in t ht phn ng v pha tip im C1. Lc ht in t c gi tr t l thun vi bnh phng dng in v t l nghch vi khong cch

khe h mch t:

2

2

ki

=F

Hnh 1.26 Cu to v hnh dng bn ngoi ca rle in t.


18

Khi dng in trong cun dy nh hn dng tc ng i It th lc ht in t nh hn lc ko l xo F Flx, phn ng ng yn. Khi i It th lc ht in t ln hn lc ko l xo F Flx, phn ng b ht v pha lm cho khe h mch t nh nht, tc l b ht v pha C1. Khi khe h mch t nh, lc ht cng tng, phn ng c ht dt khot v pha C1.

Khi dng in trong cun dy gim i It lc l xo s thng lc ht in t. L xo ko tm ng ra khi phn tnh, khe h mch t tng, lc in t cng gim, l xo ko dt khot phn ng v pha C2.

c. Cc thng s c bn in p nh mc cun ht: l in p cp cho cun ht lm vic ch lu di. in p ny

c th l mt chiu 9V, 12V, 24V, 110V, 220V, 440V, v 24V, 110V, 220V, 440V xoay chiu. in p ny ghi trn cun ht.

Dng in nh mc Im: Dng in di hn qua tip im ca rle m khng lm hng tip im.

Tui th c kh: c tnh bng s ln ng ngt, thng l vi trm ngn ln ng ngt khng in v mt trm ngn ln ng ngt c dng nh mc.

in p cch in: in p th cch in. Thi gian tc ng: L khong thi gian tr t lc dng in vt qu gi tr tc ng n lc

phn ng c ht hon ton vo phn tnh, thng vo khong t 220ms. Tn s tc ng: L s ln tc ng trong mt n v thi gian. K hiu:

3.4 Rle nhit (thermal relay)

a. Khi nim v cng dng

Rle nhit l mt loi kh c bo v ng c v mch in khi b qu ti, thng dng km vi khi ng t, cngtct. N c dng in p xoay chiu n 500V, tn s 50Hz. Mt s kt cu mi ca rle nhit c dng in nh mc n 150A, c th dng li in mt chiu, c in p n 440V.

Rle nhit c t trong t in, trn bng in, ng trc hoc ng sau b phn ct dy dn. Rle nhit khng c tc ng tc thi theo tr s dng in v n c qun tnh nhit ln, phi c thi gian pht nng. Do , n lm vic c thi gian t vi giy n vi pht. V vy n khng th dng bo v ngn mch c.

Thng khi dng rle nhit bo v qu ti, ngi ta phi t km vi cu ch bo v ngn mch.

b. Nguyn l lm vic

Nguyn l chung ca rle nhit l da trn c s tc dng nhit ca dng in. Ngy nay ngi ta ng dng rng ri rle nhit c phin kim loi kp.

Nguyn l tc dng ca loi rle ny l da trn s khc nhau v h s gin n di ca hai kim loi khi b t nng. Do phn t c bn ca rle ny l phin kim loi kp (bimtan) cu to t hai tm kim loi. Mt tm c h s gin n di b (thng dng invar c thnh phn 36%Ni, 64% Fe), mt tm c h s gin n di ln hn (thng dng ng thau hoc thp crm-niken). Hai tm kim loi ny c ghp cht vi nhau thnh mt phin hoc bng phng php cn nng, hoc bng phng php hn.

Cun dy

2. Tiep Tip im thng m b t

Tip im thng ng


19

Hnh 1.27 Tip im khi dng ti bnh thng v khi c dng qu ti Khi b t nng, phin kim loi ko un cong v pha kim loi c h s gin n b. S pht nng l do c dng in trc tip i qua phn t in tr pht nng t bao quanh phin kim loi kp. Khi dng ti bnh thng, phin kim loi s khng b nung nng.V vy, n s khng b un cong v tip im s trng thi ng.

Khi dng in ca ti tng ln s nung nng phin kim loi v lm n cong li. Tip im s c m ra.

Hnh 1.28 Hnh dng bn ngoi ca rle nhit

K hiu:

Phn t t nng Tip im thng ng, thng m

3.5 Rle thi gian Rle thi gian l mt rle c chc nng to ra thi gian duy tr cn thit khi truyn tn hiu t

mt thit b ny sang mt thit b khc. Trong h thng iu khin, rle thi gian c s dng to thi gian tr cho c cu tc ng

iu khin, bo vV d trong h thng n xanh mt nt giao thng, rle thi gian duy tr n xanh sng 30 giy, n vng sng 5 giy, n sng 45 giyhoc trong h thng bo v qu ti ca ng c in, khi ng c b qu ti, rle thi gian duy tr vi giy trc khi tc ng bo v dng ng c, cho php loi b qu ti trong thi gian ngn m ng c c th chu c.

C nhiu nguyn tc to tr trong rle thi gian: To tr bng thy lc To tr in t


20

To tr bng mch in t.

Loi to tr bng c kh v thy lc c kch thc cng knh v gi thnh t nn ngy nay t c s dng. Hin nay loi rle thi gian in t v in t c s dng rng ri

3.5.1 Rle thi gian kiu thu lc Cun ht 1 qun trn li t 2 (Hnh 1.36) c cp in s ht np t ng 3. L xo 4 b ko cng

nhng tip im 5 khng ng ngay v Pt tng 6 chuyn ng chm do du nhn trong xilanh cn li. Do tip im ng chm (hoc nh chm)

Khi cun ht 1 b ct in th qu trnh nh din ra cng chm. Loi ny dng c cho cun ht xoay chiu v mt chiu.

3.5.2 Rle thi gian kiu in t Loi ny s dng dng DC (Hnh 1.37). Mch t tr 3 v mch t ch nht dt u c t vng

ngn mch 2 bao quanh. Tip im rle gn trn np t ng 5. Khi ng hay ct in cun ht 4, t thng trong li t bin thin lm xut hin dng in cm ng

trong cc vng ngn mch. T trng ca cc vng ngn mch chng li t trng sinh ra n, do tc bin thin ca t thng trong cun ht chm li. Kt qu thi gian tc ng ca rle cng chm li.

Chnh nh thi gian bng cch: chnh cng ca l xo 6, cng ca l xo 7, khe h gia np t ng 5 v tr 3.

Hnh 1.36. Rle thi gian thy lc Hnh 1.37 Rle thi gian in t 3.5.3 Rle thi gian in t

Hnh 1.38 Rle thi gian to tr bng mch in t. K hiu:


21

4. CNGTCT 4.1. nh ngha

Cng tc t l mt loi kh c in dng ng ct t xa t ng hoc bng nt n cc mch ng lc c in p n 500V, dng in n 600A.

4.2 c im ca cngtct Cng tc t c hai v tr: ng -ct, c ch to c s ln ng ct ln, tn s ng ct c th ln

n 1500 ln trong 1 gi.

4.3. Cu to v nguyn tc hot ng cngtct in t a. Loi c l so dng p

Hnh 1.39 Cu to cngtct in t c l so dng p.

Cngtct kiu in t c cc b phn chnh sau: H thng tip im chnh, h thng dp h quang, c cu in t v h thng tip im ph.

Khi khng c dng in chy qua, tip im trng thi m do b l so y ra. Khi c dng in chy qua cun dy, cun dy s sinh ra t trng ht phn ng ln. Nu

lc ht thng lc p ca l xo th tip im s c ng li. Khi ngt in th khng c t trng sinh ra v lc ht cng s khng cn, tip im s b l

so y xung li.

d. Loi c l so dng ko Khi khng c dng in chy qua cun dy th khng c lc in t sinh ra, l so co li v tip

im trng thi ng. Khi c dng in chy qua cun dy, nu lc ht thng c lc ko ca l so th tip im s

c ngt ra. Khi ngt in, l so s co li v ko tip im v ch c.

Hnh 1.40 Cngtct in t c l so dng ko.


22

4.4 Cc thng s c bn a. in p nh mc Um

in p nh mc c cc cp 110V, 220V, 440V mt chiu v 127V, 220V, 380V, 500V xoay chiu.

Cun dy ht c th lm vic bnh thng in p trong gii hn 85105% in p nh mc ca cun dy.

b. Dng in nh mc Im in p nh mc l dng in nh mc i qua tip im chnh trong ch lm vic gin

on-lu di, ngha l ch ny, thi gian cngtct trng thi ng khng lu qu 8 gi. Dng in nh mc ca cngtct h p thng dng c cc cp 10, 20, 25, 40, 60, 75, 100, 150,

250, 600A. Nu cngtct c t trong t th in th dng in nh mc phi ly thp hn 10% v lm

mt km. c. Kh nng ct v kh nng ng

l dng in cho php i qua tip im chnh khi ct hoc khi ng mch. Kh nng ct i vi cngtct in xoay t bi s n 10 ln dng in nh mc vi ph ti

in cm. d. Tui th ca cngtct

c tnh bng s ln ng m. Sau s ln ng m y, cngtct s hng khng dng c na. S h hng ca n c th l do mt bn c kh hay bn in.

bn in c xc nh bi s ln ng ct cc tip im c ti nh mc. Hin c cngtct t tui th v in ti 3 triu lm thao tc.

e. Tnh n nh ca lc in ng, n nh nhit Cngtct c tnh n nh lc in ng c ngha l tip im chnh ca n cho php mt dng

in ln nht i qua m lc in ng sinh ra khng lm tch ri tip im. Thng qui nh ly dng in th bng 10 ln dng in nh mc. Khi c dng in ngn mch chy qua trong mt khong thi gian cho php, cc tip im

khng b h hng.

Hnh 1.41 Hnh dng bn ngoi ca Cngtct in t K hiu


23

Hnh 1.42 Nguyn l ng ct ca Cngtct in t

5. KHI NG T

5.1. nh ngha

Khi ng t l mt loi kh c in dng iu khin t xa vic ng ngt, o chiu v bo v qu ti (nu c lp thm rle nhit) cc ng c in khng ng b ba pha c rotor lng sc.

5.2. Cc loi khi ng t

Khi ng t c mt cngtct, mt rle nhit, hai nt nhn gi l khi ng t n, thng c dng iu khin ng ngt v bo v qu ti cho ng c in. Khi ng t c hai cngtct mt rle nhit, ba nt nhn gi l khi ng t kp (hoc cn gi l khi ng t o chiu) dng thay i chiu quay ca ng c in trong iu khin. Mun bo v ngn mch thng lp thm cu ch. Cch phn loi khi ng t :

Theo in p nh mc ca cun dy ht: 36V, 127V, 220V, 380V v 500V. Theo kt cu bo v chng cc tc ng bi mi trng xung quanh: h, bo v, chng bi,

nc, chng n. Theo kh nng lm bin i chiu quay ng c in: khng o chiu v o chiu. Theo s lng loi tip im thng m, thng ng.

5.4 Nguyn l lm vic

Hnh 1.43 Cu to v nguyn tc hot ng ca khi ng t.


24

Khi nhn nt Start, cun dy M c cung cp in p. Khi phn ng s b ht v li thp tnh

lm ng cc tip im chnh thng m cung cp in cho ng c khi ng, ng thi cng ng cc tip im ph thng m duy tr in p khi cho cun dy khi bung tay khi nt n khi ng. Cc tip im ph thng ng lc ny m ra. Khi ng c s quay

Khi nhn nt Stop, cun nam chm in mt in. Khi cc tip im chnh v tip im ph thng m s m ra, cn cc tip im ph thng ng s ng li. Khi ng c s dng li.

Khi c qu ti ng c, rle nhit s thao tc lm ngt mch in cun dy, do cng ngt khi ng t v dng ng c in.


25

CHNG 2 IU KHIN MY IN

I. KHI NIM 1. Khi nim

iu khin my in l thc hin vic m my, iu chnh tc , hm my, o chiu quay v duy tr ch lm vic ca ng c in theo cc yu cu t ra bng cc kh c in v thit b in. 2. Nguyn tc c v phn tch mch iu khin

Trn s in tt c cc thit b u c th hin trng thi khng chu kch thch v c, in,

nhit bn ngoi tc ng vo. V d: cng tc t, rle c th hin trng thi khng c dng in chy qua cun dy, b khng ch c th hin trng thi tay quay v tr 0, nt nhn th hin trng thi khng c lc n tc dng ln n.

S in th hin ba dng: S ni dy, s nguyn l v s khai trin a. S ni dy: l s thi cng lp t. b. S nguyn l: Mi quan h v in ca h thng truyn ng c th hin trn s

nguyn l, n th hin y cc phn t ca h thng v khng xt n v tr tng quan thc t ca chng m ch yu ch xt n v tr thc hin chc nng ca n.

Trong s nguyn l c hai loi mch in: - Mch ng lc: bao gm mch phn ng ca cc my in DC, mch rto , mch stato ca cc

ng c in AC, mch u ra ca b bin i ng lc. - Mch iu khin: Bao gm mch ca cc cun dy, cng tc t, rle, nt n iu khin, cc kh

c ch huy, k c mch tn hiu v bo v. c. S khai trin: S nguyn l ch yu tm hiu nguyn l lm vic ca mch in, nguyn

tc lm vic ca h thng, do vy trong nhng h thng phc tp khi thit k c th b bt i nhng phn ph, phn o lng, tn hiuS khai trin th hin y tt c cc chi tit ny v s nguyn l.

i vi h thng dng cc phn t logic, s ny phi th hin lun phn cp ngun v ni mass. II. CC NGUYN TC IU KHIN NG C IN XOAY CHIU, KHNG NG B 3 PHA 1. Mch iu khin ng c quay mt chiu.

Hnh 2.1 M my trc tip ng c khng ng b 3 pha


26

Trong mch cng tc t K c nhim v cung cp in cho dy qun stato ca ng c in,

rle nhit bo v qu ti, trong tip im thng ng ca role nhit lm nhim v ct in, tip im thn m cung cp in cho n bo qu ti 2, n 1 bo ngun. 2. Khi ng trc tip c o chiu

Hnh 2.2 S khi ng trc tip c o chiu

Khi ng theo chiu thun nhn MT. T c in ng c c tip im T thng m ng li duy tr. Tip im T thng ng m ra khng cho N lm vic khi T ang lm vic. Mun o chiu ng c phi n nt dng D lc T mt in ct ng c ra khi li. Cn tip im T thng ng T ng li chun b khi ng ngc.

Nhn MM, N c in ng ng c theo th t pha ngc. Tip im thng ng N lm nhim v kha ln.


27

Hnh 2.3 S ni dy mch m my trc tip ng c khng ng b 3 pha 2. Khi ng trc tip c o chiu

Hnh 2.3 S khi ng trc tip c o chiu


28

Khi ng theo chiu thun nhn MT. T c in ng c c tip im T thng m ng li duy tr. Tip im T thng ng m ra khng cho N lm vic khi T ang lm vic. Mun o chiu ng c phi n nt dng D lc T mt in ct ng c ra khi li. Cn tip im T thng ng T ng li chun b khi ng ngc.

Nhn MM, N c in ng ng c theo th t pha ngc. Tip im thng ng N lm nhim v kha ln.

Hnh 2.4 S ni dy mch khi ng trc tip c o chiu 3. Khi ng c hn ch dng khi ng

Nhn M, K v Rth c in ng thi in p khi m my tiu hao mt phn trn in tr ph R. Sau thi gian chnh nh Rth (5 7) ng, G c in, ng cc tip im thng m G, ct R ra khi stato, ng c lm vic n nh. Thi gian chnh nh Rth cho dng khi ng gim xung


29

K

D M

Rth

RthG

RN RN1 2

CC

K

C

K

G

RN1 RN2

rp

Hnh 2.5 S khi ng gin tip vi in tr ph ni vo Stato 4. Khi ng Y -

Trn hnh v, vic ng in cho ng c nh cc tip im chnh ca cng tc t K. Ni cun dy pha ca stato (A X) (B Y) (C Z) theo hnh sao nh cng tc t KY, theo hnh tam gic nh K.

trng thi ban u ca s , tt c cc thit b u cha c in, do tip im thng ng

m chm ca rle thi gian Rth1 ng v tip im thng ng K ng. Khi ng nt khi ng M th cun dy Rth, K, Ky c in. K a in vo ng c, Ky ni dy qun ng c thnh hnh Y. Khi ht thi gian chnh nh tip im Rth1 thng ng m ra, tip im Rth2 thng m ng li, K c in ni dy qun li hnh .

III. NGUYN TC T NG IU KHIN NG C IN MT CHIU

1. M my - Nu ng c in mt chiu c cng sut P < 1/10 cng sut ca ngun th ta c th m my trc

tip c, nu ng c c cng sut ln, ta nn m my gin tip gim dng m my ban u.

Hnh 2.6 S khi ng gin tip theo phng phpY -

K

AB C

X Y Z

K

K

Y

RN1 2

RN

2

R

D

K

M

Th1

thR

K

1 RNRN

CC

KY K

KYK

RTh2


30

T phng trnh cn bng in p ca phn ng ng c: U = E+I.r, vi sc in ng phn

ng: E = Ke.n., ta thy khi tc quay ca ng c: n = 0, lc E = 0 nn dng in m my ng c in mt chiu: I = U/r = (1030)Im rt ln.

gim dng m my i vi ng c in mt chiu, ta ni thm vo phn ng ca ng c mt s in tr ph ni tip v sau khi m my xong ta phi loi b cc in tr ny tc quay ca ng c t nh mc.

a. iu khin m my theo nguyn tc thi gian m bo c s cp m my ta cn phi tnh thi gian ca tng cp v chnh nh rle thi

gian tc ng chnh xc. Trong mch ng lc, phn ng ng c ni tip vi hai cp in tr ph r1 v r2, m bo qu

trnh m my qua hai cp in tr ph theo c tnh c v c tnh thi gian n(t), i(t).

Hnh 2.7: M my ng c in mt chiu theo nguyn tc thi gian

Nguyn l lm vic ca mch: Khi cha n nt M, tip im K (5-6). ng nn cun dy rle thi gian Rth1 c in m tip im

ca n (9-11). n nt M, cun dy cng tc t K (5-4) c in s ng tip im duy tr (3-5) v u ng c vo li in c hai in tr ph r1 v r2 tham gia vo mch phn ng, c tnh c 1 c on lm vic AB. Mt khc, tip im K(7-4) cng ng li nhng cun dy cng tc t gia tc G1 cha c in. Tip im K (5-6) m ra nn cun dy Rth1 mt in v tip im Rth1 (9-11) sau mt thi gian t1 ng li. Khi cun dy G1 c in v ng tip im ca n trong mch phn ng ct in tr ph r1 khi phn ng, im lm vic trn c tnh c chuyn t B sang ng 2 (im C).

Ngay t khi ng K trong mch ng lc, dng in m my ca ng c tng ln nn ri in p Ir1 trn in tr r1 ln cun dy Rth2 tc ng v m ngay tip im Rth2 (11 13) khng cho

M

-

13

n

Mc I2 I1

A

C

E

B

D

F

o

CD +

1

5

7

RTh2

K

RTh1

G1

G2

K

K K

K 9 RTh1 11

RTh2

D 3 M

5

r1 r2 C

G2 G1

CKT

10

8

6

4

2

0 0 0 0


31

cng tc t G2 tc ng trc G1, ch n khi G1 ct r1 ra th lp tc cun dy Rth2 b ngn mch (URth2 = 0) nn tip im Rth2 sau thi gian t2 ng li v G2 c in ng tip im ca n trong mch ng lc, ct in tr r2 khi mch phn ng, im lm vic trn c tnh c chuyn t D sang E, ng 3 l c tnh c t nhin v ng c lm vic n nh ti im F.

c. iu khin m my theo nguyn tc dng in n nt M, cng tc t K c in ng ng c vo li vi hai in tr ph. Khi rle dng

in RI c in v m ngay RI(7 9), K(6 8) ng cun dy RTr c in ng RTr(6 7) nhng cun G1 cha c in.

Sau mt thi gian khi dng in khi ng gim n dng in nh ca rle RI th tip im RI (7 9) ng li v G1 c in ct in tr r1 khi mch phn ng v ng G1 (7 9) duy tr, ng G1 (9 11) cho G2 chun b lm vic tip. Khi tip im G1 ng, ngn mch in tr ph r1 th dng in tc ng li tng ln n tr s I1 lm cho rle RI tc ng ngay v m RI (11 13) khng cho G2 lm vic ngay, ch n khi dng in li gim xung n tr s RI nh v ng tip im RI (11 13) li G2 c in ct r2 khi nch phn ng. Khi ng c c m my xong v chuyn sang lm vic trn ng c tnh c t nhin.

Hnh 2.8 S iu khin ng c in DC theo nguyn tc dng in 2. Cc trng thi hm ca ng c mt chiu Trang thi l trng thi lm vic m ng c sinh ra mmen in t ngc vi chiu quay ca

rto. ng c in lm trng thi hm vi nhng trng hp sau: - Gim tc hay ngng h thng. - Gi cho h thng lm vic n nh khi mmen ph ti mang tnh th nng (h ti trng trong c

cu cn trc). - Ghm cho h thng ng im khi n chu mt lc tc dng c xu hng chuyn ng.

CC

G2

8

4

2

K

G1

RI 13 11

G1

9 RI 7 Rtr 6

K

K

RN 5

M 3 D

CKT

RN

G2 CC

K

+

Rtr

G1

G2

RI C

R1

G1

R2


32

a. Hm ngc * Hm bng cch i cc tnh ca in p t vo phn ng Khi i cc tnh, mmen in t i chiu, do ng nng tch tr trong h thng m ng c vn

tip tc quay theo chiu c. Mnen in t ngc chiu quay ng c v lm ng c quay chm li. Khi ndc = 0 ta ct phn

ng ra khi li in. Phng php ny thng dng hm dng ng c trong c cu nng cn trc. Hnh 2.9 S hm ngc ng c in DC khi i cc tnh phn ng b. Hm ng nng

Khi ang lm vic trng thi ng c, nu ct phn ng ca ng c ra khi li in v ng kn vi mt in tr ph, ng c s lm vic vi trng thi hm ng nng. Lc ny nh ng nng tch tr trong h thng truyn ng m rto ng c tip tc quay.

ng c lm vic nh mt my pht in cung cp in cho in tr hm rh, dng in I lc ny s ngc chiu vi trng thi lm vic ban u.

Sc in ng E ban u t ln RH ln lm r le RH tc ng, tip im RH ng cung cp in cho cng tc t H, tip im cng tc t H ng ni in tr hm rh vo hai u phn ng. in tr rh c tr s ln nn ng c b qu ti, tc gim nhanh. Khi tc ng c gim, sc in ng E gim, RH khng lm vic, cng tc t H mt in, loi in tr hm ra, kt thc qu trnh hm ng nng.

n

+ M

C

Rc

CKT

Rp

+ f

M

n

-M M

n

M

nm

n M

Hnh 2.10 S hm ng nng ng c in DC

HN

n

M

f

K

K K

RH

D M

rh H

+ CKT

K

H

0 0 0 0

-

K RH

+

K


33

3. i chiu ng c in DC Mun o chiu quay ca ng c in phi i du trong mt hai i lng: in p U t ln

phn ng ca ng c hay t thng kch t. Thng phng php i cc tnh in p phn ng c p dng ph bin hn phng php i t thng.

Do cun dy kch t c nhiu vng, h s t cm qu ln lm thi gian qu khi i chiu tng ln. Mt khc khi ng c ang quay nu vn t in p ln cun dy phn ng m ta o chiu t thng, th trong qu trnh i du, t thng s bin thin qua nhng gi tr rt b gy nn hin tng qu tc lm vt qu iu kin bn ca c gp v cc ai chm ca cun dy phn ng.

Hnh 2.11 S i chiu ng c in DC

IV. CC NGUYN TC IU KHIN TC QUAY CA NG C IN 1. iu chnh tc quay ca ng c in mt chiu

Tc quay ca ng c c tnh bng cng thc: thay i tc quay ca ng c c th thay i R, U hoc KT. a. Thay i R

- Phm vi iu chnh: 15

D (vng iu chnh rng)

- C kh nng thay i nhiu vn tc, d iu khin. * Nhc im: - dc c tnh c gim. - Hng iu chnh di ng c tnh c. - Tiu hao nng lng trn in tr ph.

KTe

uu

KRIUn

..


34

b. Thay i t thng kch t - Khi s dng phng php ny phi m bo iu kin: 0 v khi nmax 3nm lc li tm s lm

hng roto, vic i chiu kh khn. - C th iu chnh v cp bng cch chnh bin tr iu chnh t thng. - c tnh c cng mm khi tc cng cao. c. Thay i in p U Um > U1 > U2 > U3 Suy ra nm > nm1 > nm2 > nm3 - cng ca c tnh c khng thay i khi iu chnh. - Ch cho tc n < nm.

M

nm

Mc

n1

n2

n3

n

Um

U1 U2

U3

CKT

BA CA

CL C

A +

n

M

n1 n2 n3

2

1

m

m > 1 > 2

C

+

CKT

RC IKT

I

+

C

CKT R2 R1

M

N

R + R2 + R1

R + R2 G2 G1

R


35

2. iu khin tc cho ng c xoay chiu khng ng b

Tc quay ca ng c xoay chiu 3 pha khng ng b c tnh bng cng thc:

)1(.60 Sp

fn .

a. Thay i in tr roto Ch thc hin cho ng c roto dy qun: - Vng iu chnh rng - D dng iu chnh. - Mmax khng thay i

dm

maxqt M

MK Kqt khng i

- Mkhi ng tng - Tn hao nng lng trn in tr ph

b. Thay i in p thay i in p ta thm vo mch stato bin p t ngu hay R, X nhm mc ch gim in p

t vo stato. - c tnh mm i - Mnm gim - Khng an ton nn t s dng

c. Thay i s cc: S cc ca t trng quay stator ty thuc cch u dy qun stator. Bng cch u dy li i chiu dng in, mt ng c hai cc c th thnh bn cc, nh trn Hnh 2.2. Ta c hai c tnh M1(n) v M2(n) ng vi hai tc ng b n11 v n12. Vic thay i s cp cc c th thc hin bng i ni /YY (Hnh 2.18) v Y/YY

Mmm3 Mmm2

n1

nm

R0 + R2 +R1

R0 + R2

M MC Mmm1

R0

n2

r2 r1

n

n n11 n12 A

M

M1max

M2max M2 : 4 cc

M1 : 2 cc

A1 Mc

0

Hnh 2.12 Cc im lm vic A1 v A2 ng vi hai cc v bn cc


36

Hnh 2.13 u dy i ni tam gic sao kp

Hnh 2.14 i ni sao sao kp, mmen cc i khng i

Ch : Cch ny ch dng vi rotor lng sc. Mun dng vi rotor dy qun phi i lun s cc ca rotor

d. Thay i tn s ngun in

Phm vi iu chnh rng. Tnh n nh cao, iu chnh c hai hng. B bin tn phc tp, t tin.(Hnh 2.22)

a) (p1 = 4) b) YY(p2 = 2) c)

a) Y(p1 = 4) b) YY(p2 = 2) c)

Gi nguyn in p stator: Lc , nu f gim th n1 gim, cn Mmax v Mm tng (hnh 5.5). Cc c tnh ny thch hp vi loi ti cn mmen ln lc khi ng v nh lc bnh thng. iu chnh in p stator theo tn s: T thng m

t l vi t s U1/f. V vy nu mun gi m khng i khi gim f, ta phi ng thi gim U1 sao cho t s U1/f khng i. Cc c tnh ny thch hp vi loi ti cn mmen

khng i khi tc thay i Hnh 2.15

S dng b bin tn (inverter)

Bo bien tan

C 3

f f=50Hz

B

C

A

C


37

Hnh 2.16 iu chnh tc bng cch thay i tn s ngun in

a) U1 khng i; b) U1/f khng i V d 2: S iu khin o chiu ng c khng ng b 2 tc Nguyn l hot ng:

Vic chn chiu quay ng c thc hin bng nt n MT v MN. Khi n MT, KT c in a vo

stato chun b cho ng c lm vic. Mun ng c quay tc nh th nhn TT v mun dng ng c

quay tc cao nhn TC, nt nht c lin ng bo v.

- Bo v ngn mch: cu ch

V. CC NGUYN TC BO V TRONG MCH KHNG CH V TN HIU

H thng bo v v tn hiu bo m vn hnh an ton cho my mc thit b, phng, hn ch v loi tr nhng s c hoc ch lm vic xu ca h thng dn ti h hng my mc thit b, ri lon qu trnh lm vic. 1. Bo v ngn mch

Trnh cc hin tng gy nn chy hng cch in a. Dng cu ch u: n gin, r tin Khuyt: Tc ng khng chnh xc, khng bo v c s c t 1 pha, sa cha lu.


38

b. Bng ptmt C c tnh bo v hon thin hn cu ch. Vic ng li cc ptmt ct cng nhanh, khng

cn ct in p. N c kh nng ct dng in ln hng trm ln Im. Khi qu ti hoc ngn mch ptmt s ct c 3 pha trnh c ch lm vic hai pha.

Khuyt: Kch thc ln, gi thnh cao. c. Bo v bng rle dng in cc i tc ng nhanh It rle = Ingm v ch t rle trn hai pha ng c xoay chiu, mt cc ng c mt chiu.

2. Bo v qu ti Dng rle nhit. Rle nhit tc ng nhit pht nng nht nh. N c nhim v ct ng c

ra khi li khi xy ra hin tng qu ti lu di gy nn s pht nng qu nhit cho php i vi dy qun ng c.

Rle nhit khng phn ng vi cc qu ti ngn hn v khi ng v n c qun tnh nhit cng do c qun tnh nhit nn n khng bo v ngn mch c.

Phn t t nng ca rle nhit thng c mc trn hai pha ca ng c 3 pha v 1 cc mch DC pha sau tip im ca cng tc t ng dy. Tip im ca n ct mch cng tc t ng dy khi n tc ng. Tip im ca rle nhit thuc loi khng t phc hi nn sau khi n lm vic, mun tr v trng thi c phi n bng tay. 3. Bo v dng in cc i

Nhng qu ti ngn hn c th gy ra dng in qu mc lm hng c gp ca my in, h hng cc phn t ca c cu truyn ng, cho nn cng phi ct ng c khi li cung cp. Vi nhng nhit qu ti ngn hn cng hon ton khng nguy him. trong trng hp ny ngi ta dng rle dng in cc i v ptmt bo v. Nu ngun cung cp cho ng c t bin th c trung tnh ni t th rle phi t trn c ba pha. 4. Bo v th t khng v bo v cc tiu

Thit b bo m ngt ng c khi in p li gim thp v loi tr s t ng li ca ng c sau khi ngng cung cp in mt cch ngu nhin c gi l thit b khng.

Bo v khng v cc tiu c th thc hin bng rle in p nu in p li th rle in p ht tip im ca n ng in cho php mch khng ch v ton mch lm vic bnh thng. Nu in p li gim n tr s nh nht cho php hay mt in p th rle in p ct mch khng ch v dng ng c. Sau khi in p c li cng khng th t ng khi ng c.

Trng hp dng cng tc t hay khi ng t, nu in p li th khi n nt khi ng tip im chnh ca n ng mch ng lc v tip im ph duy tr cung cp in cho mch khng ch. Trong qu trnh lm vic, nu in p li gim thp hoc mt th tip im ca n m ra ct in ton mch. Khi in p c li cng khng th t khi ng c, mun khi ng phi n li nt bm khi ng. 5. Bo v mt t trng

Khi ng c in mt chiu kch thch c lp ang lm vic, nu dng kch thch gim nh qu tr s cho php s lm tc ng c tng qu ln dn n h hng dy qun phn ng.

trnh trng hp trn, mch kch thch phi c bo v mt t trng bng rle dng in. Cun dy ca n mc ni tip trong mch kch thch, cn tip im thng m ca n mc trong mch khng


39

ch khi mt t trng th ct ng c ra khi li. Ch khi ng c c kch thch vi dng in trn tr s cc tiu th tip im thng m ca n mi ng li cho php mch khng ch lm vic.

Cn ch thc hin ng cc qui nh sau y i vi mch kch t: - Khi dng cu ch bo v mch kch thch th nht thit mch khng ch cng phi c cung cp

qua cu ch , khi xy ra ngn mch cu ch ct mch kch t th cng ct lun c mch khng ch dng ng c.

- Phi c in tr phng in cho cun kch t song song ca ng c v s vng dy v in cm ca n ln, khi ct mch kch thch trong cun dy s xut hin sc in ng t cm ln c th chc thng cch in ca cun kch t. 6. Cc khu lin ng lm chc nng bo v

Hnh 2.17 Dng tip im thng ng kho ln

Trong truyn ng o chiu thng dng cc tip im thng ng ca cng tc t T v N

kha cho nhau. Khi mt cng tc t lm vic th cng tc t kia khng th c in ( Hnh 2.22 ) Trng hp yu cu sn xut khng cho php ngng my, v nu lm vic gin on c th gy ra

s c hoc nguy him i vi ngi vn hnh th cc mch c b tr kho lin ng t ng ng ng c d tr 2 khi mt nguyn nhn no ng c chnh 1 b ngng lm vic.

ng cng tc 1CT, ng c 1 lm vic. Sau khi ng c 1 lm vic , ng cng tc d tr

2CT chun b cung cp in cho cun dy cng tc t 2K. Khi no ng c chnh 1 b hng hoc nhng nguyn nhn no ct n ra khi li th b tip

im thng ng 1K to ra mch kn cp in cho cun dy 2K v ng c d tr 2 t ng ng vo li.Ngng truyn ng bng cch m 1CT v 2CT.

Hnh 2.18 T ng ng ng c d tr

T N

o o o o o o o T

o o o o N

N

T

MN MT D

T

N o


40

Bi tp 1: Mch ng lc v mch iu khin ng c xoay chiu ba pha khng ng b roto lng sc, quay hai chiu, m my bng nt nhn n, m my gin tip qua 1 in tr ph ni vo mi pha Stato, ct in tr ph ra theo thi gian.

Bi tp 2: Mch ng lc v mch iu khin ng c xoay chiu ba pha khng ng b roto lng sc, quay hai chiu, m my bng nt nhn n, m my gin tip bng phng php sao tam gic.

Documents

zkhi cu dien ha ap_trung cap_nguyenthingocsoan.pdf