Żywienie w oparzeniach Żywienie w oparzeniach i stanach pooperacyjnychi stanach pooperacyjnych

Katedra Higieny Żywienia Człowieka, Katedra Higieny Żywienia Człowieka, Wydział Nauk o Żywności i Żywieniu, Wydział Nauk o Żywności i Żywieniu,

Akademia Rolnicza im. Augusta Akademia Rolnicza im. Augusta Cieszkowkiego w PoznaniuCieszkowkiego w Poznaniu

Zabieg operacyjny:Zabieg operacyjny:

Należy do urazów, czyli jest to działanie Należy do urazów, czyli jest to działanie wywołujące rozstrój zdrowia, uszkodzenie wywołujące rozstrój zdrowia, uszkodzenie tkanek, tkanek,

Bodziec powodujący ten uraz jest bodźcem Bodziec powodujący ten uraz jest bodźcem złożonym (uszkodzenie tkanki, zmniejszenie złożonym (uszkodzenie tkanki, zmniejszenie objętości krwi i płynu pozakomórkowego, objętości krwi i płynu pozakomórkowego, głodzenie, ból, strach, możliwe zakażenie, głodzenie, ból, strach, możliwe zakażenie, podawanie leków),podawanie leków),

W odpowiedzi na uraz wytwarza się zespół W odpowiedzi na uraz wytwarza się zespół zmian adaptacyjnych, a im większy jest uraz zmian adaptacyjnych, a im większy jest uraz tym reakcje będą większe.tym reakcje będą większe.

Zmiany zachodzące pod wpływem urazu w Zmiany zachodzące pod wpływem urazu w OUN i układzie hormonalnymOUN i układzie hormonalnym::

Pobudzenie: podwzgórza, układu Pobudzenie: podwzgórza, układu sympatycznego, sympatycznego,

↑ ↑ ADH → ↑ resorpcji wody w kanalikach ADH → ↑ resorpcji wody w kanalikach (przewodnienie)(przewodnienie)

↑ ↑ HGH → ↑ lipolizy, ↓ zużycia glukozy, HGH → ↑ lipolizy, ↓ zużycia glukozy, ↑ ↑ glukoneogenezy (↑ glukozy we krwi),glukoneogenezy (↑ glukozy we krwi),

↑ ↑ A i ↑ NA → ↓ przesączania kłębkowego i A i ↑ NA → ↓ przesączania kłębkowego i ↓ ↓ ilości moczu,ilości moczu,

↑↑T4, T3 → ↑ przemiany podstawowej.T4, T3 → ↑ przemiany podstawowej.

↑ ↑ A i NA oraz ↑T4 i T3 powodują:A i NA oraz ↑T4 i T3 powodują:

↑ ↑ ACTH => ↑ kortyzolu - ↑ glukoneogenezy, ACTH => ↑ kortyzolu - ↑ glukoneogenezy,

↑ ↑ katabolizmu tłuszczu, ↑ reakcji p/zapalnych, katabolizmu tłuszczu, ↑ reakcji p/zapalnych, ↑ ↑ ACTH => ↑ aldosteronu - ↑ wchłaniania ACTH => ↑ aldosteronu - ↑ wchłaniania

zwrotnego Nazwrotnego Na++, H, H22O i HCOO i HCO33-- , , ↑ objętości ↑ objętości

płynów, ↑wydalania Kpłynów, ↑wydalania K++ i H i H++ , , ↑ ↑ glukagonu glukagonu → → ↓ aktywności insuliny,↓ aktywności insuliny,

↑ ↑ glikogenolizy, ↑ glukoneogenezy, ↑ proteolizy glikogenolizy, ↑ glukoneogenezy, ↑ proteolizy mięśni,mięśni,

Zmiany w okresie pooperacyjnym:Zmiany w okresie pooperacyjnym:

Okres kataboliczny: trwa ok. 7 dób, przeważają Okres kataboliczny: trwa ok. 7 dób, przeważają procesy rozpadu białek, tłuszczy i węglowodanów, procesy rozpadu białek, tłuszczy i węglowodanów, woda i sód są zatrzymywane w organizmie, woda i sód są zatrzymywane w organizmie, początkowo obecna jest zasadowica metaboliczna, początkowo obecna jest zasadowica metaboliczna, która może przejść w kwasicę metaboliczną,która może przejść w kwasicę metaboliczną,

Okres przejściowy – trwa ok. 24 – 48 godzin – nadal Okres przejściowy – trwa ok. 24 – 48 godzin – nadal dominuje lipoliza, ale wydala się już nadmiar wody, dominuje lipoliza, ale wydala się już nadmiar wody, sodu i ustala się Równowaga Kwasowo – Zasadowa sodu i ustala się Równowaga Kwasowo – Zasadowa (RKZ)(RKZ)

Okres anaboliczny – może trwać nawet kilka Okres anaboliczny – może trwać nawet kilka miesięcy, w okresie tym przeważa biosynteza miesięcy, w okresie tym przeważa biosynteza białka, białka, ↓ insulinooporność tkankowa, odbudowuje ↓ insulinooporność tkankowa, odbudowuje się tkanka tłuszczowa i normalizuje poziom się tkanka tłuszczowa i normalizuje poziom hormonów. hormonów.

Bilans wodny w okresie pooperacyjnymBilans wodny w okresie pooperacyjnym::

Jeżeli doszło do Jeżeli doszło do ↓ objętości krwi i płynu ↓ objętości krwi i płynu pozakomórkowego to dojdzie do ↓ łożyska pozakomórkowego to dojdzie do ↓ łożyska naczyniowego i zmiany dystrybucji krwi i przesunięcia naczyniowego i zmiany dystrybucji krwi i przesunięcia sodu i wody.sodu i wody.

Początkowo obecna jest hipowolemia – więc działa ukł. Początkowo obecna jest hipowolemia – więc działa ukł. RAA (RAA ( i następuje zwrotne działanie wody),i następuje zwrotne działanie wody), ↑ ADH (↓ ↑ ADH (↓ objętość moczu i ↑ zagęszczanie moczu).objętość moczu i ↑ zagęszczanie moczu).

Przez 2 – 4 doby mamy dodatni bilans wody, po Przez 2 – 4 doby mamy dodatni bilans wody, po procesie katabolicznym wydalany jest nadmiar wody (ok. procesie katabolicznym wydalany jest nadmiar wody (ok. 1,5 – 2l). U chorych, u których powstaje III jama 1,5 – 2l). U chorych, u których powstaje III jama następuje retencja wody i wydalanie jej odbywa się następuje retencja wody i wydalanie jej odbywa się dopiero w okresie anabolicznym.dopiero w okresie anabolicznym.

Równowaga Kwasowo – Równowaga Kwasowo – Zasadowa:Zasadowa:

Początkowo zasadowica: bo Początkowo zasadowica: bo ↑ aldosteronu ↑ aldosteronu powoduje ↑ wchłaniania HCOpowoduje ↑ wchłaniania HCO33

-- , a w czasie , a w czasie

zabiegu dochodzi do hiperwentylacji, zabiegu dochodzi do hiperwentylacji, Zasadowica może przejść w kwasicę bo Zasadowica może przejść w kwasicę bo

rozpadają się białka, tłuszcze, ↑ ACoA (jeśli rozpadają się białka, tłuszcze, ↑ ACoA (jeśli przepływ krwi na obwodzie jest zaburzony przepływ krwi na obwodzie jest zaburzony dochodzi do głębokiej kwasicy).dochodzi do głębokiej kwasicy).

Przemiany metaboliczne- Przemiany metaboliczne- węglowodany:węglowodany:

Głównym źródłem energii jest glukoza (glukagon Głównym źródłem energii jest glukoza (glukagon + glukoneogeneza),+ glukoneogeneza),

Poziom insuliny jest w normie, ale rośnie Poziom insuliny jest w normie, ale rośnie insulinoopornośc tkankowa, insulinoopornośc tkankowa,

↑ ↑ poziom glukozy, bo przebiega glikoliza poziom glukozy, bo przebiega glikoliza beztlenowa (jest to pożądane bo mało zużywa beztlenowa (jest to pożądane bo mało zużywa się tlenu i energii),się tlenu i energii),

Mózg może korzystać z glukozy lub z ciał Mózg może korzystać z glukozy lub z ciał ketonowych, mięśnie wykorzystują dodatkowo ketonowych, mięśnie wykorzystują dodatkowo kwasy tłuszczowe, a kora nadnerczy i serce kwasy tłuszczowe, a kora nadnerczy i serce acetooctan.acetooctan.

Przemiany metaboliczne – tłuszcze i Przemiany metaboliczne – tłuszcze i białka:białka:

Ze względu na małą ilość glukagonu, proces Ze względu na małą ilość glukagonu, proces glukoneogenezy zachodzi masywna lipoliza, z glukoneogenezy zachodzi masywna lipoliza, z której powstają związki ketonowe,której powstają związki ketonowe,

Białka rozpadają się główne w mięśniach, Białka rozpadają się główne w mięśniach, αα – – ketokwasy przechodzą do toru metabolicznego ketokwasy przechodzą do toru metabolicznego kwasów tłuszczowych (glukoneogeneza), więc kwasów tłuszczowych (glukoneogeneza), więc rośnie ilość mocznika.rośnie ilość mocznika.

Białka osocza - ↓ ilość białka w wyniku Białka osocza - ↓ ilość białka w wyniku krwotoków, przesunięcia albumin do przestrzeni krwotoków, przesunięcia albumin do przestrzeni pozakomórkowej, później ↑ białka ostrej fazy pozakomórkowej, później ↑ białka ostrej fazy (CRP, (CRP, αα-antytrypsyna, haptoglobina)-antytrypsyna, haptoglobina)

Powikłania pooperacyjne:Powikłania pooperacyjne: Zaburzenia oddychania- zasadowica lub kwasica Zaburzenia oddychania- zasadowica lub kwasica

oddechowa, spowodowana przez zator, zawał płuc,oddechowa, spowodowana przez zator, zawał płuc, Ostra anemia pokrwotoczna- występuje głównie w Ostra anemia pokrwotoczna- występuje głównie w

operacjach na naczyniach, wypadkach, po krwotokach z operacjach na naczyniach, wypadkach, po krwotokach z dróg rodnych, operacjach śledziony,dróg rodnych, operacjach śledziony,

Zakażenia, posocznice- występują najczęściej po Zakażenia, posocznice- występują najczęściej po operacjach jamy brzusznej, z zakażonych ran,operacjach jamy brzusznej, z zakażonych ran,

DIC – jest głównym powikłaniem położniczym, przy DIC – jest głównym powikłaniem położniczym, przy przedwczesnym odklejaniu się łożyska, ale może też przedwczesnym odklejaniu się łożyska, ale może też występować w posocznicy,występować w posocznicy,

Wstrząs- septyczny, hipowolemiczny.Wstrząs- septyczny, hipowolemiczny.

Oparzenia:Oparzenia:

To uszkodzenie tkanek wywołane działaniem To uszkodzenie tkanek wywołane działaniem wysokiej temperatury,wysokiej temperatury,

Uszkadzający wpływ rozpoczyna się już przy Uszkadzający wpływ rozpoczyna się już przy temperaturze 42temperaturze 42ooC, graniczną temperaturą jest C, graniczną temperaturą jest 5555ooC (przy niej następuje nieodwracalne C (przy niej następuje nieodwracalne uszkodzenie białka tkankowego), każda wyższa uszkodzenie białka tkankowego), każda wyższa temperatura powoduje uszkodzenie skóry, temperatura powoduje uszkodzenie skóry, tkanek głębszych, uszkodzenie nieodwracalne, tkanek głębszych, uszkodzenie nieodwracalne, czyli martwicę.czyli martwicę.

Wyróżnia się trzy Wyróżnia się trzy stopnie oparzenia:stopnie oparzenia:

Stopień I – zaczerwienienie skóry, połączone z Stopień I – zaczerwienienie skóry, połączone z obrzękiem i bolesnym pieczeniem, utrzymuje się obrzękiem i bolesnym pieczeniem, utrzymuje się zazwyczaj kilka dni i goi się po złuszczeniu naskórka bez zazwyczaj kilka dni i goi się po złuszczeniu naskórka bez pozostawienia blizny (krótkotrwałe działanie pary pozostawienia blizny (krótkotrwałe działanie pary wodnej, niezbyt gorącej wody, zbyt silne opalanie),wodnej, niezbyt gorącej wody, zbyt silne opalanie),

Stopień II – oprócz zaczerwienienia i obrzęku powstają Stopień II – oprócz zaczerwienienia i obrzęku powstają też pęcherze wypełnione żółtawym płynem surowiczym; też pęcherze wypełnione żółtawym płynem surowiczym; pęcherze to martwy naskórek uniesiony przez pęcherze to martwy naskórek uniesiony przez gromadzący się pod nim płyn tkankowy, towarzyszy gromadzący się pod nim płyn tkankowy, towarzyszy temu silny ból. Rany goją się po upływie ok. 2 tygodni temu silny ból. Rany goją się po upływie ok. 2 tygodni (oblanie się wrzątkiem, gorącym olejem, pod wpływem (oblanie się wrzątkiem, gorącym olejem, pod wpływem pary wodnej),pary wodnej),

Wyróżnia się trzy stopnie Wyróżnia się trzy stopnie oparzenia:oparzenia:

Stopień III – zniszczenie pełnej grubości skóry, Stopień III – zniszczenie pełnej grubości skóry, często także tkanek leżących głębiej (aż do kości), często także tkanek leżących głębiej (aż do kości), część martwiczej skóry wysycha i powstają część martwiczej skóry wysycha i powstają białoszare strupy; oparzenie powoduje bardzo silny białoszare strupy; oparzenie powoduje bardzo silny ból, choć powierzchnia oparzona jest niewrażliwa na ból, choć powierzchnia oparzona jest niewrażliwa na dotyk, później następuje oddzielenie części dotyk, później następuje oddzielenie części obumarłych, wytworzenie ziarniny i blizny. Takie obumarłych, wytworzenie ziarniny i blizny. Takie oparzenia wymagają często leczenia operacyjnego oparzenia wymagają często leczenia operacyjnego z przeszczepami skóry (otwarty ogień, dłuższe z przeszczepami skóry (otwarty ogień, dłuższe działanie wrzątku lub gorącego oleju).działanie wrzątku lub gorącego oleju).

Konsekwencje Konsekwencje oparzenia:oparzenia:

Choroba oparzeniowa – wywołana jest Choroba oparzeniowa – wywołana jest bólem, utratą osocza krwi, zatruciem bólem, utratą osocza krwi, zatruciem

organizmu wchłanianymi produktami rozpadu organizmu wchłanianymi produktami rozpadu białka tkankowego. Natężenie tych zmian jest białka tkankowego. Natężenie tych zmian jest proporcjonalne do powierzchni oparzenia. Im proporcjonalne do powierzchni oparzenia. Im rozleglejsze jest oparzenie , tym większa jest rozleglejsze jest oparzenie , tym większa jest

ucieczka z krwi płynu wraz z białkiem do ucieczka z krwi płynu wraz z białkiem do obrzękłych tkanek i pęcherzy oraz wzrasta obrzękłych tkanek i pęcherzy oraz wzrasta niebezpieczeństwo wystąpienia wstrząsuniebezpieczeństwo wystąpienia wstrząsu

Rozległość oparzenia:Rozległość oparzenia:

Każde oparzenie II i III stopnia obejmujące 15 – Każde oparzenie II i III stopnia obejmujące 15 – 20% powierzchni ciała u człowieka dorosłego i 20% powierzchni ciała u człowieka dorosłego i 10% u dziecka lub człowieka w starszym wieku 10% u dziecka lub człowieka w starszym wieku powoduje znaczną utratę płynu i wstrząs powoduje znaczną utratę płynu i wstrząs oparzeniowy,oparzeniowy,

Oparzenia obejmujące ponad 50% powierzchni Oparzenia obejmujące ponad 50% powierzchni ciała u dzieci i ludzi starszych prowadzą zwykle ciała u dzieci i ludzi starszych prowadzą zwykle do śmierci (u małych dzieci zgon obserwuje się do śmierci (u małych dzieci zgon obserwuje się już po oparzeniu 15% ciała)już po oparzeniu 15% ciała)

Ocena rozległości Ocena rozległości oparzeń:oparzeń:

Tablica Berkowa, wykazująca odsetkowy stosunek powierzchni poszczególnych części ciała do ogólnej powierzchni ciała u dzieci.

Uproszczony sposób obliczania odsetka powierzchni oparzenia, tzw. reguła 9.

Postępowanie w Postępowanie w oparzeniu:oparzeniu:

W przypadku każdego oparzenia należy przyjąć W przypadku każdego oparzenia należy przyjąć zasadę, że jest ono cięższe, niż się wydaje. zasadę, że jest ono cięższe, niż się wydaje.

Należy pamiętać, że głębokie oparzenia są nieraz Należy pamiętać, że głębokie oparzenia są nieraz prawie niebolesne z powodu natychmiastowego prawie niebolesne z powodu natychmiastowego

zniszczenia zakończeń nerwowych i dlatego mogą zniszczenia zakończeń nerwowych i dlatego mogą wydawać się bezpośrednio po wypadku mniej wydawać się bezpośrednio po wypadku mniej

groźne. Stąd oprócz oparzeń zupełnie błahych, groźne. Stąd oprócz oparzeń zupełnie błahych, każde oparzenie powinien ocenić lekarz i każde oparzenie powinien ocenić lekarz i odpowiednio pokierować jego leczeniem.odpowiednio pokierować jego leczeniem.

Postępowanie u oparzeniu:Postępowanie u oparzeniu: W każdym przypadku rozległego i ciężkiego oparzenia ciała należy W każdym przypadku rozległego i ciężkiego oparzenia ciała należy

dążyć do jak najszybszego dostarczenia chorego do szpitala. dążyć do jak najszybszego dostarczenia chorego do szpitala. Bezpośrednio po wypadku należy obnażyć oparzone części ciała. Bezpośrednio po wypadku należy obnażyć oparzone części ciała. W razie trudności z rozebraniem — rozciąć odzież i obuwie. Jeśli W razie trudności z rozebraniem — rozciąć odzież i obuwie. Jeśli odzież przylgnęła do ciała, należy ją odciąć dokoła, ale odzież przylgnęła do ciała, należy ją odciąć dokoła, ale nie odrywać nie odrywać od skóry.od skóry.

W razie oparzenia ręki należy pamiętać, aby natychmiast zdjąć z W razie oparzenia ręki należy pamiętać, aby natychmiast zdjąć z palców pierścionki lub obrączkę, nawet je przecinając. palców pierścionki lub obrączkę, nawet je przecinając. Pozostawienie biżuterii na palcach oparzonej ręki grozi ich martwicą Pozostawienie biżuterii na palcach oparzonej ręki grozi ich martwicą na skutek narastającego obrzęku.na skutek narastającego obrzęku.

Jeśli oparzony odczuwa silne bóle, należy mu podać środki Jeśli oparzony odczuwa silne bóle, należy mu podać środki przeciwbólowe, Każdemu choremu, zwłaszcza z rozległym przeciwbólowe, Każdemu choremu, zwłaszcza z rozległym oparzeniem, należy podawać jak najwięcej napojów —mleko lub oparzeniem, należy podawać jak najwięcej napojów —mleko lub lekko osoloną wodę.lekko osoloną wodę.

Zadaniem osoby udzielającej pierwszej pomocy nie jest leczenie, Zadaniem osoby udzielającej pierwszej pomocy nie jest leczenie, lecz uchronienie tkanek przed zakażeniem i powiększeniem się lecz uchronienie tkanek przed zakażeniem i powiększeniem się martwicy. Najczęściej popełnianym błędem jest stosowanie na martwicy. Najczęściej popełnianym błędem jest stosowanie na powierzchnię oparzoną wszelkiego rodzaju maści tub płynów.powierzchnię oparzoną wszelkiego rodzaju maści tub płynów.

Oparzenia chemiczne:Oparzenia chemiczne: Wiele środków chemicznych o żrącym działaniu Wiele środków chemicznych o żrącym działaniu

wywołuje zmiany na skórze i błonach śluzowych wywołuje zmiany na skórze i błonach śluzowych przypominające oparzenia wywołane czynnikiem przypominające oparzenia wywołane czynnikiem cieplnym. Dotyczy to głównie działania kwasów, cieplnym. Dotyczy to głównie działania kwasów, ługów (zasad) i soli metali ciężkich. Oparzenia te ługów (zasad) i soli metali ciężkich. Oparzenia te mają jednak swą specyfikę z uwagi na mnogość i mają jednak swą specyfikę z uwagi na mnogość i różnorodność związków chemicznych o wczesnym i różnorodność związków chemicznych o wczesnym i opóźnionym działaniu żrącym i ogólnie toksycznym.opóźnionym działaniu żrącym i ogólnie toksycznym.

Oparzenie kwasem charakteryzuje się Oparzenie kwasem charakteryzuje się wytworzeniem na skórze suchego strupa o różnym wytworzeniem na skórze suchego strupa o różnym zabarwieniu, zaś oparzenie ługiem powoduje zabarwieniu, zaś oparzenie ługiem powoduje powstanie na skórze miękkiego, wilgotnego strupa o powstanie na skórze miękkiego, wilgotnego strupa o zabarwieniu białawym (martwica rozpływna).zabarwieniu białawym (martwica rozpływna).

Postępowanie w oparzeniu Postępowanie w oparzeniu chemicznym:chemicznym:

W takich przypadkach bardzo ważne jest szybkie spłukanie W takich przypadkach bardzo ważne jest szybkie spłukanie skóry wodą, bieżącym strumieniem, przez minimum 10- 20 skóry wodą, bieżącym strumieniem, przez minimum 10- 20 minut; minut;

Gdy chemikalia dostaną się do oka, wtedy również Gdy chemikalia dostaną się do oka, wtedy również pierwszym postępowaniem jest przemywanie worka pierwszym postępowaniem jest przemywanie worka spojówkowego wodą; spojówkowego wodą;

Jeżeli substancja chemiczna ma postać stałą (np. proszku), Jeżeli substancja chemiczna ma postać stałą (np. proszku), można ją najpierw usunąć mechanicznie. Zobojętnianie można ją najpierw usunąć mechanicznie. Zobojętnianie kwasów 3% roztworem sody oczyszczonej, a zasad 3% kwasów 3% roztworem sody oczyszczonej, a zasad 3% roztworem kwasu borowego, 1% octowego lub cytrynowym roztworem kwasu borowego, 1% octowego lub cytrynowym jest dopuszczalne tylko wtedy, gdy mamy stuprocentową jest dopuszczalne tylko wtedy, gdy mamy stuprocentową pewność, jaka substancja wywołała oparzenie; pewność, jaka substancja wywołała oparzenie;

Tragiczne w skutkach może być zastosowanie na Tragiczne w skutkach może być zastosowanie na poparzoną kwasem skórę dodatkowo roztworu innego poparzoną kwasem skórę dodatkowo roztworu innego kwasu.kwasu.

Oparzenia prądem:Oparzenia prądem:Dotyczą zwykle nie tylko naskórka i skóry, ale także tkanki Dotyczą zwykle nie tylko naskórka i skóry, ale także tkanki

podskórnej, mięśni, kości. Zmiany skórne zależą od napięcia podskórnej, mięśni, kości. Zmiany skórne zależą od napięcia prądu, czasu jego działania na skórę i oporności powłok. Prąd o prądu, czasu jego działania na skórę i oporności powłok. Prąd o

niskim napięciu raczej nie powoduje rozległych uszkodzeń.niskim napięciu raczej nie powoduje rozległych uszkodzeń.

Prąd o wysokim napięciu wywołuje rozległe zmiany w tzw. miejscu Prąd o wysokim napięciu wywołuje rozległe zmiany w tzw. miejscu wejścia i wyjścia. Stopień uszkodzenia zależy od grubości wejścia i wyjścia. Stopień uszkodzenia zależy od grubości

naskórka i wilgotności skóry (skóra sucha jest bardziej odporna niż naskórka i wilgotności skóry (skóra sucha jest bardziej odporna niż wilgotna). Oparzenia mają postać nieregularnych owrzodzeń wilgotna). Oparzenia mają postać nieregularnych owrzodzeń

wyraźnie odgraniczonych od otoczenia i początkowo niebolesnych, wyraźnie odgraniczonych od otoczenia i początkowo niebolesnych, co jest spowodowane zniszczeniem zakończeń nerwów co jest spowodowane zniszczeniem zakończeń nerwów

czuciowych skóry. Owrzodzenia mają charakter martwiczy, nie czuciowych skóry. Owrzodzenia mają charakter martwiczy, nie towarzyszy im stan zapalny ani tworzenie się pęcherzy. Inną towarzyszy im stan zapalny ani tworzenie się pęcherzy. Inną

charakterystyczną cechą oparzeń jest fakt, że martwica - charakterystyczną cechą oparzeń jest fakt, że martwica - początkowo nawet niewielka - stopniowo poszerza się, mimo że początkowo nawet niewielka - stopniowo poszerza się, mimo że

nie działa już czynnik uszkadzający. Jest to wywołane nie działa już czynnik uszkadzający. Jest to wywołane zaburzeniami krążenia spowodowanymi zakrzepami wewnątrz zaburzeniami krążenia spowodowanymi zakrzepami wewnątrz

naczyń krwionośnych. Postępująca martwica tkanek i uwalnianie naczyń krwionośnych. Postępująca martwica tkanek i uwalnianie się toksyn może być także powodem ciężkich zaburzeń się toksyn może być także powodem ciężkich zaburzeń

ogólnoustrojowych.ogólnoustrojowych.

Oparzenia słoneczne:Oparzenia słoneczne:

Oparzenia słoneczne są w istocie nasilonym odczynem Oparzenia słoneczne są w istocie nasilonym odczynem rumieniowym wywołanym przez promienie UVB widma rumieniowym wywołanym przez promienie UVB widma światła słonecznego. Rozwijają się one zwykle po 1-4 światła słonecznego. Rozwijają się one zwykle po 1-4

godzin od nasłonecznienia. W zależności od natężenia godzin od nasłonecznienia. W zależności od natężenia odczynu, na skórze pojawiają się: rumień, obrzęk, a odczynu, na skórze pojawiają się: rumień, obrzęk, a

nawet pęcherze, podobnie jak w oparzeniu termicznym nawet pęcherze, podobnie jak w oparzeniu termicznym I i II stopnia. Zmiany zwykle ustępują po 1-2 dniach, I i II stopnia. Zmiany zwykle ustępują po 1-2 dniach,

pozostawiając złuszczający się naskórek i pozostawiając złuszczający się naskórek i przebarwienia skóry. Pod kontrolą lekarza można przebarwienia skóry. Pod kontrolą lekarza można

stosować specjalne maści i okłady. Oczywiście należy stosować specjalne maści i okłady. Oczywiście należy wtedy bezwzględnie unikać słońca. Jeżeli oparzenie wtedy bezwzględnie unikać słońca. Jeżeli oparzenie

słoneczne jest bardzo rozległe, może ono doprowadzić słoneczne jest bardzo rozległe, może ono doprowadzić nawet do wstrząsu i wówczas wymaga szybkiej nawet do wstrząsu i wówczas wymaga szybkiej

interwencji lekarskiejinterwencji lekarskiej..

Oparzenia prądem i laserem:Oparzenia prądem i laserem:

Zmiany skórne wywołane rażeniem piorunem mają Zmiany skórne wywołane rażeniem piorunem mają zawsze charakter oparzeń III stopnia i charakterystyczny, zawsze charakter oparzeń III stopnia i charakterystyczny,

drzewkowaty rysunek. Objawy zapalne i bolesność są drzewkowaty rysunek. Objawy zapalne i bolesność są minimalne. Często jednak rażenie piorunem kończy się minimalne. Często jednak rażenie piorunem kończy się

zejściem śmiertelnym z powodu zaburzeń zejściem śmiertelnym z powodu zaburzeń ogólnoustrojowych wywołanych urazem (zatrzymanie akcji ogólnoustrojowych wywołanych urazem (zatrzymanie akcji

serca, wstrząs urazowy, skurcz mięśni szkieletowych, w serca, wstrząs urazowy, skurcz mięśni szkieletowych, w tym oddechowych).tym oddechowych).

Laser może rozmaicie oddziaływać na skórę, w zależności Laser może rozmaicie oddziaływać na skórę, w zależności od rodzaju promieniowania emitowanego przez dany od rodzaju promieniowania emitowanego przez dany

rodzaj lasera i czasu jego działania. Najcięższym rodzaj lasera i czasu jego działania. Najcięższym powikłaniem jest oparzenie i głębokie zniszczenie skóry. powikłaniem jest oparzenie i głębokie zniszczenie skóry.

W tego typu oparzeniach jest konieczne leczenie W tego typu oparzeniach jest konieczne leczenie szpitalne.szpitalne.

Powikłania o oparzeniach:Powikłania o oparzeniach:

Częstym powikłaniem po wyleczeniu oparzeń Częstym powikłaniem po wyleczeniu oparzeń termicznych jest skłonność do powstawania termicznych jest skłonność do powstawania przerośniętych blizn, keloidów, przykurczów. przerośniętych blizn, keloidów, przykurczów.

Czasami zmiany te wymagają przeprowadzania Czasami zmiany te wymagają przeprowadzania wielokrotnych operacji plastycznych i wielokrotnych operacji plastycznych i rekonstrukcyjnych. rekonstrukcyjnych.

Leczeniem ciężkich oparzeń skóry, nierzadko Leczeniem ciężkich oparzeń skóry, nierzadko wymagających zastosowania przeszczepów wymagających zastosowania przeszczepów skóry, a także usuwaniem późniejszych skóry, a także usuwaniem późniejszych powikłań zajmują się wyspecjalizowane ośrodki powikłań zajmują się wyspecjalizowane ośrodki medyczne.medyczne.