วรนช เกยรตพงษถาวร
วตถประสงค
1 อธบายความหมายของศพทตางๆเกยวกบการจมนาไดถกตอง
2 อธบายสาเหตและปจจยทมผลตอพยาธสภาพของผจมนาได
3 อธบายขนตอนการเกดจมนา และพยาธสภาพของผจมนาได
4 ระบการรกษาพยาบาล ณ ทเกดเหต และในสถานพยาบาลได
5 บอกถงแนวทางในการปองกนการเกดอบตเหตจมนาได
วรนช เกยรตพงษถาวร
สาเหตของการจมนาสาเหตของการจมนา11 การพลดตกนาการพลดตกนา ::
มกพบในเดกอายตากวามกพบในเดกอายตากวา 55 ขวบขวบในผใหญมกเกดจากการขนลงทาเรอในผใหญมกเกดจากการขนลงทาเรอ
22 การเลนนาการเลนนา :: จากตะครวจากตะครว กระโดดนากระโดดนา สาหรายพนตวสาหรายพนตวถกสตวพษในนาถกสตวพษในนา
33 อบตเหตอบตเหต :: การจราจรทางนาการจราจรทางนา อบตเหตตกนาอบตเหตตกนา ดานาดานาลกๆลกๆ การทารายรางกายการทารายรางกาย
วรนช เกยรตพงษถาวร
ความหมายของศพท : การจมนา
Submersion หรอImmersion
Near drowningDelay death after near drowning
Drowning
Secondary drowning
วรนช เกยรตพงษถาวร
ปจจยทมผลตอพยาธสรรภาพของผจมนา
1. สภาพผปวยกอนจมนา ไดแก1.1 อาย 1.2 การสดหายใจเขาปอดเตมทกอนจมนา 1.3 Diving reflexes1.4 สขภาพผจมนา1.5 การรบประทานอาหารทอมใหมๆ
วรนช เกยรตพงษถาวร
ปจจยทมผลตอพยาธสรรภาพของผจมนา
1.6 การมนเมาจากสรา
2. อณหภมของรางกายหลงจมนา 1.7 ความรในการวายนา
การสดสาลกนาเขาปอด จะทาใหอณหภมของรางกายลดลงอยางรวดเรว ทงในเลอดและสมองผลดคอการเผาผลาญลดลง brain anoxia ชาลงผลเสยคอหวใจเตนผดปกต และตายได
วรนช เกยรตพงษถาวร
ปจจยทมผลตอพยาธสรรภาพของผจมนา
3. ชวงเวลาทจมอยใตนา 4. การชวยฟนคนชพไดเรวถกตอง และมประสทธภาพ
CPR ภายใน 10 นาท โอกาสรอด 90%CPR ภายใน 5 นาท โอกาสรอด 96%
วรนช เกยรตพงษถาวร
ขนตอนการจมนา
ระยะท 1 : Surpriseระยะท 2 :Flightingระยะท 3 : Agitation ceasesระยะท 4 : Extinction Reflexesระยะท 5 : Terming phase หรอ Apnea
วรนช เกยรตพงษถาวร
1. การเปลยนแปลงของระบบทางเดนหายใจและปอด
มภาวะ Pulmonary congestion หรอ edema
1.1 ผปวยทมการสดสาลกสารนาเขาไป จะเกดพยาธสภาพกบปอดอยางรนแรง ขนกบนาทสดสาลกเขาไป
วรนช เกยรตพงษถาวร
1. การเปลยนแปลงของระบบทางเดนหายใจและปอด
1.1.1 Tonicity ของสารนาHypotonic solution ไดแก การจมนาจด Hypertonic solution ไดแก การจมนาทะเล
1.1.2 Toxicity1.1.3 Particles และ micro-organism
วรนช เกยรตพงษถาวร
1. การเปลยนแปลงของระบบทางเดนหายใจและปอด
1.2 ผปวยทไมมการสาลกนา ซงพบประมาณ รอยละ 10-15 จะมภาวะสมองขาดออกซเจนและเกด neurogenic pulmonary edema ตามมา
วรนช เกยรตพงษถาวร
Pulmonary edema ในนาจด
Surface tension infection
atelectasis pneumonitis
intrapulmonary shunt diffusion defect
hypoxia
วรนช เกยรตพงษถาวร
Pulmonary edema ในนาเคม
Rupture alveoli lung compliance infection
pulmonary damage intrapulmonary shunt pnuemonitis
diffusion defect
hypoxia
วรนช เกยรตพงษถาวร
Pulmonary edema ในคนทไมไดสาลกนา
เกดจากสมองขาดออกซเจน
กระตน hypothalamus และ sympathetic system
peripheral vasoconstriction
blood flow ทปอดเพมขน
capillary wall damage capillary pressureทปอด
วรนช เกยรตพงษถาวร
2. การเปลยนแปลงของระบบประสาท
cerebral hypoxia cerebral edema
circuratory aresst cerebral perfusion
diffuse vascular clot
permanent or semipermanent
ischemic brain
วรนช เกยรตพงษถาวร
3. การเปลยนแปลงของระบบการไหลเวยนเลอดและหวใจ
3.1 hypovolemia
นาจด เปนhypotonic solution haemodilution
pulmonary edema hypervolemia
hypovolemia
วรนช เกยรตพงษถาวร
3. การเปลยนแปลงของระบบการไหลเวยนเลอดและหวใจ
นาเคมเปน hypertonic solution
haemoconcentration
hypovolemia
3.2 myocardial anoxia จากภาวะ hypoxemia acidosis,
hyperkalemia , deep hypothermia
วรนช เกยรตพงษถาวร
4. การเปลยนแปลงของเกลอแรและกรดดางในเลอด
4.1 acidosis จาก
เยอบถงลมอกเสบ , ถงลมขาด surfactant ,
atelectasis , pulmpnary edema
PO2 metabolic acidosis
PCO2 respiratory acidosis
วรนช เกยรตพงษถาวร
4. การเปลยนแปลงของเกลอแรและกรดดางในเลอด
4.2 นาจดเกด hyponatremia , hypochloremia ,
hyperkalemia
นาเคมเกด hypernatremia , hyperchloremia ,
hypermagnesemia
วรนช เกยรตพงษถาวร
5. การเปลยนแปลงของระบบทางเดนปสสาวะ
การสาลกนาจดจานวนมาก hyoxemia , acidosis
hemolysis hypotension
coagulation disorder oliguria
hemoglobinurea acute tubular necrosis
renal failure
วรนช เกยรตพงษถาวร
6. การเปลยนแปลงของอณหภมในรางกาย
อณหภมของรางกายลดตาลงตามอณหภมของนาทผปวยแชอย
ในเดกอณหภมของรางกายจะลดลงเรวกวาผใหญมากเพราะพนทผวกายภายนอกตอนาหนกตวเดกตางกบผใหญ
วรนช เกยรตพงษถาวร
ผลกระทบจากอณหภมของรางกายตาผลกระทบจากอณหภมของรางกายตา
T 37 T 37 -- 35 35 องศาองศา หนาวสนหนาวสน ทรงตวไมอยทรงตวไมอยT T 3535 -- 3232 องศาองศา สบสนสบสน หวใจเตนเรวหวใจเตนเรวT 32 T 32 -- 28 28 องศาองศา เกรงเกรง หวใจเตนชาหวใจเตนชา หายใจชาหายใจชาT 28 T 28 -- 25 25 องศาองศา หมดสตหมดสต หวใจเตนผดปกตหวใจเตนผดปกตT 25 T 25 -- 21 21 องศาองศา หยดหายใจหยดหายใจ หวใจหยดเตนหวใจหยดเตน
วรนช เกยรตพงษถาวร
การพยากรณโรค
ปจจยททาใหพยากรณโรคของคนจมนาไมด ไดแก1. จมนานานเกนกวา 10 นาท2. ในชวง 1-2 ชวโมงแรกหลงจมนาพบวาคาความเปนกรดดางของเลอดแดงตากวา 7 และมภาวะขาดออกซเจน3. มอาการโคมา4. มความตองการใชเครองชวยหายใจ
วรนช เกยรตพงษถาวร
การรกษาพยาบาลผปวยจมนา ณ ทเกดเหต
1 กรณทคนจมนารสกตวด สาลกนาไมมาก
กระตนใหหายใจลกๆ
ปลอบโยนใหคลายความตกใจ
ดแลรางกายใหอบอน
แนะนาใหไปพบแพทยเพราะอาจเกดภาวะแทรกซอนได
วรนช เกยรตพงษถาวร
22 กรณทไมรสกตวกรณทไมรสกตว ไมหายใจไมหายใจ หวใจหยดเตนหรอหวใจหยดเตนหรอเตนชาใชหลกเตนชาใชหลก basic life supportbasic life support
AirwayAirway -- จดใหนอนศรษะตาจดใหนอนศรษะตา หรอหรอ เอยงหนาใหนาเอยงหนาใหนา ไหลออกไหลออก และลวงเอาสงแปลกปลอมและลวงเอาสงแปลกปลอม
BreathingBreathing -- mouth to mouth or mouth to nosemouth to mouth or mouth to nose-- subdiaphragmaticsubdiaphragmatic abdominal thrustabdominal thrustถามการอดกนทางเดนหายใจถามการอดกนทางเดนหายใจ
CirculationCirculation -- ถาถาคลาชพจรไมไดหรอเบาใหทาคลาชพจรไมไดหรอเบาใหทาcardiac massagecardiac massage
วรนช เกยรตพงษถาวร
33 กรณทมรถพยาบาลกรณทมรถพยาบาล
AirwayAirway -- ดดเสมหะดวยเครองใหเพยงพอดดเสมหะดวยเครองใหเพยงพอ-- จดทาทางเดนหายใจใหโลงโดยระวงคอจดทาทางเดนหายใจใหโลงโดยระวงคอ
BreathingBreathing -- ใหออกซเจนอตราเรวสงใหออกซเจนอตราเรวสง-- ใสใส ET tube ET tube ถาเสมหะเปนฟองหรอถาเสมหะเปนฟองหรอcyanosiscyanosis-- ถาไมหายใจถาไมหายใจ บบบบ ambuambu bagbag
CirculationCirculation -- ใหให IVF IVF ถามภาวะชอคถามภาวะชอค นวดหวใจถาหยดนวดหวใจถาหยดเตนเตน และใหและให NaHCONaHCO33ถามภาวะกรดถามภาวะกรด
วรนช เกยรตพงษถาวร
การรกษาพยาบาลการรกษาพยาบาล ทหองฉกเฉนทหองฉกเฉน
การแบงกลมผปวย
กลมกลม A:A: AwakeAwake ไดแกไดแก ผปวยทรสกตวดผปวยทรสกตวด พดคยรเรองพดคยรเรอง Glasgow Coma Scale (GCS) = 14Glasgow Coma Scale (GCS) = 14--1515
กลม B: Blunted concions , GCS = 8-13
วรนช เกยรตพงษถาวร
การแบงกลมผปวย
กลม C : Comatose แบง เปน 4 ระดบ คอC1 : Decorticate หายใจชา และเรวสลบกน C2 : Decerebrate หายใจหอบเรวC3 : Flaccid หยดหายใจ เปนพกๆC4 : Decreased flaccid หยดหายใจ
หวใจหยด
วรนช เกยรตพงษถาวร
กลมกลม AA กลมกลมB B กลมกลมCC
ABG ABG ปกตปกต mild,moderate mild,moderate severe hypoxemiasevere hypoxemiaCXR CXR ปกตปกต hypoxemia hypoxemia pulmonary infiltrationpulmonary infiltration
congest lungcongest lungรบไวในรบไวในICUICU
สงเกตสงเกต สงเกตสงเกต ใสใส ET tube, VentilationET tube, Ventilationอาการในอาการในwardward อาการในอาการในICU,ICU,ใหใหOO22, , ใหใหIVF ,NaHCOIVF ,NaHCO33
1212--2424ชมชม.,.,ใหใหOO22,, แกแกacidosis,acidosis,กระตนใหไอกระตนใหไอ HypertherapyHypertherapykeep warmkeep warm และหายใจและหายใจ,,monitoringmonitoring Aggressive monitorAggressive monitor
วรนช เกยรตพงษถาวร
ปญหา : การพยาบาล
1. มการรบกวนการแลกเปลยนแกซ เนองจากการลมเหลวของการหายใจและภาวะปอดบวมจากการจมนา2. มการเปลยนแปลงการกาซาบของเนอเยอสมอง เนองจากภาวะขาด O2 ททาใหสมองบวม3. ปรมาณเลอดไหลเวยนออกจากหวใจลดลง เนองจากกลามเนอหวใจขาดเลอด และความดนภายในปอดสง
วรนช เกยรตพงษถาวร
ปญหา : การพยาบาล
4. อณหภมภายในรางกายตา เนองจากจมอยในนาเยน
5. มภาวะไมสมดลของสารนา เกลอแรและกรดางใน รางกาย
6. มภาวะเสยงตอการตดเชอในระบบทางเดนหายใจ เนองจากการสดสาลกนาทไมสะอาด
วรนช เกยรตพงษถาวร
ปญหา : การพยาบาล
7. มภาวะเสยงตอการตกเลอดไดงาย เนองจากมการรบกวน กลไกการแขงตวของเลอด ภาวะขาด O2 และเลอดเปนกรด8. มการเปลยนแปลงการกาซาบของเนอเยอไต เนองจากภาวะความดนโลหตตา และมการแขงตวของเลอดภายในหลอดเลอดทไปเลยงไต
วรนช เกยรตพงษถาวร
1.มการแลกเปลยนแกซอยางเพยงพอ การหายใจมประสทธภาพด
1. ตดตามและบนทก HR, RR, BP, Temp. Lung expand, Breath Sound. และความจของปอดทก 2-4 ชม.2. ตดตาม Chest x-ray ทกวน3. สงเกตภาวะแทรกซอนของปอด
4. ใส N-G Tube ในรายทไมรสกตว
วรนช เกยรตพงษถาวร
1.มการแลกเปลยนแกซอยางเพยงพอ การหายใจมประสทธภาพด
5. ดแลการระบายอากาศใหเพยงพอ 5.1 ตดตาม ABG, วด Pulse oximetry5.2 ดแล ET Tube, NG Tube5.3 หมน Suction & Lavage ET Tube 5.4 เตรยม ambu bag, mask, O25.5 Postural drainage ทก 2-4 ชวโมง5.6 พลกตะแคงตว ทก 2 ชวโมง5.7 ไอ และ Deep breathing exercise 5.8 ยกหวเตยงสง 30o
วรนช เกยรตพงษถาวร
1.มการแลกเปลยนแกซอยางเพยงพอ การหายใจมประสทธภาพด
5.9 บนทกและรายงานเกยวกบ Parameter ของการหายใจ เมอมอาหารเปลยนแปลง5.10 เตรยม ICD หรอ Mediasthenal tap ถาผดปกต5.11 ให Nebulized bronchodiators v หรอ o Aminophilline ถาพบBronchospasm5.12 ดแลใหไดรบเครองชวยหายใจในรายทการหายใจเลวลงและไมสามารถรกษา ระดบ PaO2 ได โดยวธธรรมดา และอาจตองไดรบ PEEP
วรนช เกยรตพงษถาวร
2.การกาซาบเนอเยอสมองเพมขน
1. ยกหวเตยงสง 30o จดใหศรษะตรง2. ตดตามประเมน Neuro signs
2.1 ประเมน LOC ใช GCS2.2 ประเมน VS2.3 ประเมน Pupils & Motor response2.4 ประเมน อาการชก
3. ให Anticonvulsants4. ปองกนอนตรายจากภาวะชก
วรนช เกยรตพงษถาวร
2.การกาซาบเนอเยอสมองเพมขน
5. ดดเสมหะเทาทจาเปน 6. ให Barbiturate Coma 7. Hyperventilation8. ควบคม Decerebrate activity โดยใช muscle paralyti agents9. ให Corticosteroids , Furosemide , Manitol10. ลดปจจยเสยงตอการเพมสงกระตนโดยไมจาเปน
วรนช เกยรตพงษถาวร
2.การกาซาบเนอเยอสมองเพมขน
11. ดแลรกษาอณหภมของรางกายใหอยท 30o ดวย Cooling/Warming blankets12. บนทกปรมาณ ปสสาวะทกชวโมง
วรนช เกยรตพงษถาวร
3.ประสทธภาพการทางานของหวใจดขนปรมาณเลอดออกจากหวใจเพยงพอ
1. ประเมน T ทก 4 ชวโมง, VS. ทก 1-2 ชวโมง2. ประเมนอณหภมของผวกายและชพจรทสวนปลายทกชม.3. ประเมนระดบความรสกตวทกชวโมง4. ชวยแพทยในการประเมน Haemodynamic : CVP, PAP, PCWP5. สงเกตและบนทก Capillary refill time ทก 2-4 ชวโมง6. สงเกต Pulsus paradoxus ถา > 15 มม. ปรอทใหรายงานแพทย
วรนช เกยรตพงษถาวร
3.ประสทธภาพการทางานของหวใจดขนปรมาณเลอดออกจากหวใจเพยงพอ
7. Monitor EKG8. ตดตาม Chist x-ray ทกวน9. Monitor urine output ทกชวโมง10. Keep warm11. ใหยา Inotropic agents :
Dobutamide HCl, Dopamine,Digoxin12. รกษา Acidosis ดวย NaHCo3
วรนช เกยรตพงษถาวร
4.ไมเกดอนตรายจากอณหภมรางกายตา
1. ตดตาม Temp. อยางตอเนอง2. ตดตาม LOC ทกชวโมง3. Keep warm4. ให Heated humidified O25. ให IVF อน6. NG lavage ดวยนาอนทก 15 นาท7. หลกเลยงและระวงการใหยาเกยวกบหวใจ
วรนช เกยรตพงษถาวร
5.มภาวะสมดลของสารนา เกลอแรและกรดดาง
1. ตดตามประเมน VS1.1 นาจด ทาให Bl.Vol. และ BP 1.2 นาเคม นาจะเขาสถงลม ทาให Bl.Vol. และ BP
2. ตดตามประเมน HR/rhythm3. สงเลอดตรวจ Serial electrolytes และด ABG 4. เจาะ Hct เพอดระดบของความเขมขนของเลอด5. บนทก Urine q 1 hr. เพอดสมดล I/O6. ตรวจ Sp.Gr. ของ Urine
วรนช เกยรตพงษถาวร
5.มภาวะสมดลของสารนา เกลอแรและกรดดาง
7. ชวยแพทยในการใส CVP line และ Arterial line8. ตดตามคา CVP
8.1 ถา Severe hypovolemia CVP จาเปนตองใหสารนา Volume expanders
8.2 ถาฟงเสยงพบ Carackles หรอ Pulmonary Congestion จาก x-ray แสดงวาม Fluid overload9. ดแลให IVF เพอแกไขภาวะขาด10. ให NaHCO3 ในรายทพบภาวะ Metabolic acidosis
วรนช เกยรตพงษถาวร
6.ไมเกดการตดเชอในระบบทางเดนหายใจ
1. ดดเสมหะเมอมเสยงครดคราด สงเกตลกษณะของเสมหะ สงเสมหะ C/S2. ให Antibiotic3. เปลยนทาผปวยเพอใหปอดขยายตวด4. Postural drainage ปรกษา PT ถาจาเปน
วรนช เกยรตพงษถาวร
6.ไมเกดการตดเชอในระบบทางเดนหายใจ
5. ในรายท Nerological stable กระตนใหใช Incentive spirometer6. Record Temp. q 4 hr.7. ตดตามผล Sputum C/S & WBC8. สงเกตอาการแสดงของ ARDS และ รายงาน แพทย9. ตดตาม Chest x-ray.
วรนช เกยรตพงษถาวร
7.ไมเกดอนตรายจากากรตกเลอด
1. ตดตามอาการแสดงของการตกเลอดโดยสงเกตจากเสมหะ ปสสาวะ อจจาระ2. สงเกตภาวะเลอดออกงาย จาก ตาแหนงทแทงเขมเขาหลอดเลอดดา หรอ แดง3. ตดตาม Clotting factors, ระดบเกลดเลอด PT, PTT, Fibrinogen, Hct q 4 hr.4. ดแลการใหเลอด5. สงเกตผวหนง เชน จดเลอดออกผนแดง6. รายงานแพทยทนททพบแนวโนมทจะตกเลอด
วรนช เกยรตพงษถาวร
8.การกาซาบของเนอเยอไตเพยงพอ
1. บนทกจานวนปสสาวะตอชวโมง ถา <1 ml/Kg/hr ควรรายงานแพทย2. สงเกตส 4 ความขนของปสสาวะทกชวโมง3. ตดตามคา Osmolality & Sp. Gr. q 4 hr.4. ตดตามคาเกลอแร กรดดาง5. ดหนาทของไต (BUN,Cr)6. Retained Foley,s Cath. ระวงการตดเชอ ดแลใหปสสาวะไหลไดสะดวก
วรนช เกยรตพงษถาวร
การปองกนการเกดจมนา
1. ใหการศกษาแกชมชนใหตระหนกถงอบตการ อตราการตายและความพการทหลงเหลอจากการจมนา2. ดแลเดกทเลนนาในสระวายนา คลอง แมนา ทะเลอยางใกลชด3. สอนใหเดกทกคนวายนาเปน หรอสามารถลอยตวได4. สอนวธการชวยกชวตใหประชาชนทวไปทราบ โดยเฉพาะเจาหนาทประจาสระวายนา
วรนช เกยรตพงษถาวร
การปองกนการเกดจมนา
5. ใหความรทวไปเกยวกบการวายนา5.1 ไมควรเลนนาหลงรบประทานอาหารไมเกน 1 ชม.5.2 ไมเลนนาในขณะมนเมา5.3 ไมเลนนาตามลาพง หรอ ดานาลกๆ ในทไมคนเคย5.4 รางกายไมสมบรณควรงดวายนา5.5 ควรวายนาขนานไปกบฝงจะปลอดภยด
6. ควรสวมเสอชชพในกรณทไปเทยวทางนาและเดกควรสวมไวตลอด เพราะเดกอาจพลดตก จากแคมเรอได