(Basic Epidemiolog
y)
ระบาดวิ�ทยาพื้��นฐาน
แนวิคิ�ดพื้��นฐาน
• โรคิมี�ปั�จจ�ยเสี่��ยงและปั�จจ�ยปั�องกั�น
• โรคิมี�ได"เกั�ดขึ้$�นแบบ random
(ท��สี่ามีารถสี่�บคิ"นได"โดยกัารศึ$กัษาวิ�จ�ยอย(าง เปั)นระบบในกัล+(มีย(อยต่(างๆ ขึ้องปัระชากัรหน$�งๆ ท��อาศึ�ยต่(างพื้��นท��หร�อต่(างเวิลากั�น)
Epidemiologic Triad
Host
Vector Agent Environment
สี่��งท��ท0าให"เกั�ดโรคิ(agent) ทางช�วิภาพื้ ทางเคิมี� ทางกัายภาพื้ ทางด"านจ�ต่ใจและสี่�งคิมี เน��องจากักัารขึ้าดสี่ารน��น
โฮสี่ท3หร�อมีน+ษย3 อาย+ เพื้ศึ พื้�นธุ+กัรรมีและเช��อชาต่� ปั�จจ�ยทางสี่ร�รวิ�ทยา ปั�จจ�ยทางด"านจ�ต่ใจ ภาวิะภ5มี�คิ+"มีกั�นขึ้องร(างกัาย พื้ฤต่�กัรรมีอนามี�ย
สี่��งแวิดล"อมี ทางกัายภาพื้ ทางเคิมี� ทางช�วิภาพื้ ทางเศึรษฐกั�จและสี่�งคิมี
คิ0าจ0ากั�ดคิวิามีระบาดวิ�ทยา คิ�อ
กัารศึ$กัษาเกั��ยวิกั�บขึ้นาดและกัารกัระจายขึ้องภาวิะหร�อปั�ญหาสี่+ขึ้ภาพื้ และปั�จจ�ยท��เกั��ยวิขึ้"องในกัล+(มีปัระชากัร เพื้��อจะน0าคิวิามีร5"คิวิามีเขึ้"าใจน�� ไปัใช"ในกัารคิวิบคิ+มีปั�องกั�น และร�กัษาภาวิะหร�อปั�ญหาสี่+ขึ้ภาพื้น��นๆ
กัารกัระจายปั�จจ�ยท��เกั��ยวิขึ้"อง
ขึ้นาด
•เปั)นปัระโยชน3ในกัารจ�ดล0าด�บคิวิามีสี่0าคิ�ญ ขึ้องโรคิ
ขึ้นาด : Frequency
•ต่�วิช��วิ�ดท��ใช" - อ�ต่ราคิวิามีช+กั
(Prevalence rate)- อ�ต่ราอ+บ�ต่�กัารณ์3 (Incidence rate)- อ�ต่ราต่าย (Mortality rate)
กัารกัระจาย : Distribution
กัารศึ$กัษากัารกัระจาย(Distribution)ขึ้องโรคิ
ต่ามี เวิลา (Time
)สี่ถานท�� (Place)บ+คิคิล (Perso
n) โดยกัารเปัร�ยบเท�ยบระหวิ(างปัระชากัร
ต่(างกัล+(มี/กัล+(มีย(อย ต่(างสี่ถานท�� ต่(างเวิลา
Describing the Distribution of a Disease
Person(Who)
Place Time(Where) (When)
Gender
Occupation
Age
Economic group
Ethnicity
Residence
Workplace
At specific events
Geographicsite
Anatomic site
Year
Season
Day
Date of onset
Duration
มี�ปัระโยชน3ในกัาร
•ต่��งสี่มีมีต่�ฐานเกั��ยวิกั�บ ปั�จจ�ยเสี่��ยง และ ปั�จจ�“ ” “ยปั�องกั�น ขึ้องโรคิ”
•ระบ+ปัระชากัรกัล+(มีเสี่��ยง พื้��นท��เสี่��ยง เวิลาวิ�กัฤต่
“แมี"ไมี(ร5"สี่าเหต่+ กั:ปั�องกั�นโรคิได"”
•ได"จากักัารทดสี่อบสี่มีมีต่�ฐาน โดยอาศึ�ย ขึ้"อมี5ลจากัขึ้นาดและกัารกัระจายขึ้องโรคิ (สี่(วินท�� 1 และ สี่(วินท�� 2)
องคิ3ปัระกัอบท��เกั��ยวิขึ้"อง : Determinant
•อาศึ�ยระบาดวิ�ทยาเช�งวิ�เคิราะห3 (มี�กัล+(มีเปัร�ยบเท�ยบ)
คิ0าจ0ากั�ดคิวิามีศึาสี่ต่ร3ท��น0าต่�วิเลขึ้และสี่ถ�ต่�มีาใช"กั�บกัารแพื้ทย3และสี่าธุารณ์สี่+ขึ้ เพื้��อพื้ยายามีอธุ�บายวิ(า อะไร เกั�ดขึ้$�นกั�บ ใคิร ท��ไหน เมี��อไร ท0าไมี จ$งเปั)นเช(นน��น ( อ�นจะเปั)นกัารช(วิยช��แนะวิ(าคิวิรจะมี�มีาต่รกัารปั�องกั�นแกั"ไขึ้อย(างไร ) และมีาต่รกัารปั�องกั�นแกั"ไขึ้ใช"ได"ผลไหมี
ต่�วิเลขึ้และสี่ถ�ต่� อะไร
ใคิร ท��ไหน
เมี��อไร
ท0าไมี
ใช"ได"ผลไหมี ?
องคิ3ปัระกัอบขึ้องระบาดวิ�ทยา
สี่(วินท�� 1 : ขึ้นาด(Frequency)
ปั<วิย หา
ยต่าย
อ+บ�ต่�กัารณ์3คิวิามี
ช+กั
อ�ต่ราอ+บ�ต่�กัารณ์3=
จน .ผปั . ใหมี( ใน 1 ปั=จน .ปัชกั .กัล+(มีเสี่��ยง
x1,000(หน(วิย: ราย /
1,000 / ปั=)•บอกั คิวิามีเสี่��ยง ต่(อ“ ”
กัารเปั)นโรคิขึ้องปัระชากัร•ต่�วิช��วิ�ดปัระสี่�ทธุ�ภาพื้ขึ้องมีาต่รกัารปั�องกั�น
• ได"จากั กัารศึ$กัษา“ต่�ดต่ามีระยะยาวิ”
อ�ต่ราคิวิามีช+กั =
จน .ผปั .ท��งหมีด ณ์ เวิลาหน$�งจน .ปัชกั .ท��งหมีด ณ์ จ+ด
เวิลาน��น
x1,000(หน(วิย: ราย / 1,000
ณ์ ปั= พื้.ศึ.......)•(อาจ)ไมี(สี่ามีารถบอกั คิวิามีเสี่��ยง ต่(อกัารเปั)น“ ”
โรคิขึ้องปัระชากัร•ต่�วิช��วิ�ดปัระสี่�ทธุ�ภาพื้ขึ้องมีาต่รกัารด"านกัารร�กัษาพื้ยาบาล•ขึ้"อมี5ลปัระกัอบกัารวิางแผน/จ�ดสี่รรทร�พื้ยากัรทางสี่าธุารณ์สี่+ขึ้• หาได"จากั กัารสี่0ารวิจภาคิ“
ต่�ดขึ้วิาง”
(เปั)น สี่�ดสี่(วิน “ ”
ไมี(ใช( อ�ต่รา แท"“ ” )
ต่�วิอย(างกัารศึ$กัษา
ระบาดวิ�ทยาขึ้องกัารต่�ดเช��อ Human Papilloma Virus
ขึ้องหญ�งอาย+ 15 ปั=ขึ้$�นไปั จ�งหวิ�ดล0าปัาง
อ�ต่ราช+กั
หญ�งอาย+ 15+ ปั=
(310,790 คิน)
+ve 57 ราย
กัล+(มีต่�วิอย(าง (954 คิน)Pap’s
Smear และ PCR
=57
954
x 100
= 6.0 %
-ve 897 ราย
+ve 5 ราย-ve 892 ราย
Pap’s Smear และ PCR ปัระจ0า
ปั=
อ�ต่ราอ+บ�ต่�กัารณ์3= 5
897
x 1,000
= 5.6 ราย /1,000 คิน / ปั=
ศึ$กัษาต่�ดต่ามี
Probability sampling
คิวิามีช+กั
คิวิามีช+กัอ+บ�ต่�
กัารณ์3
~
อ+บ�ต่�กัารณ์3
>P = I x D
P = I x D
ระหวิ(าง พื้.ศึ -.2 5 3 1 2 535 อ�ต่ราอ+บ�ต่�กัารณ์3
เฉล��ยขึ้องโรคิมีะเร:งต่�บในเมี�องหน$�ง = 4 5 .9 ราย ต่(อ 100000 และอ�ต่ราช+กัเฉล��ยรายปั=ขึ้องโรคิ = 230. ต่(อ 100,
000 ระยะเวิลากัารปั<วิยโดยเฉล��ยด"วิยโรคิมีะเร:งต่�บคิ�อ ......= 0.5 ปั=
P = I x D
D = P
I
45.9/105/ปั=
23.0/ 105 =
Leading cancers in Thailand, 1996
อ�ต่ราช+กั (Prevalence rate)อ�ต่ราอ+บ�ต่�กัารณ์3 (Incidence rate)
ต่�วิช��วิ�ดกัารปั<วิย (Measures of morbidity)อ�ต่ราต่าย
(Mortality rate)อ�ต่ราปั<วิยต่าย (Case fatality rate)สี่�ดสี่(วินกัารต่าย (Proportionate mortality)ปั=ท��สี่5ญเสี่�ยไปั (Years of potential life loss)
ต่�วิช��วิ�ดกัารต่าย (Measures of mortality)
อ�ต่ราต่ายอย(างหยาบ : Crude death rate
จ0านวินคินต่ายท��งหมีด = ระหวิ(างปั= X 1,000 จ0านวินปัระชากัรกัลางปั= ในปั=เด�ยวิกั�น
(หน(วิย = จ0านวิน ต่(อ ปัระชากัร 1000, คิน ต่(อ ปั=)
สี่าเหต่+ต่าย จ0านวิน อ�ต่รา
รวิมี
3
9
5,3
7
4 635.7
มีะเร:งและเน��องอกั
50 ,
622 81.4
อ+บ�ต่�เหต่+และกัารเปั)นพื้�ษ
35,8
1
8 57.6
คิวิามีด�นเล�อดสี่5งและโรคิหลอดเล�อดในสี่มีอง
18,1
7
1 29.2
โรคิห�วิใจ
17,5
3
9 28.2
ปัอดอ�กัเสี่บและโรคิอ��น ๆ ขึ้องปัอด
13,9
4
6 22.4
ไต่อ�กัเสี่บ กัล+(มีอากัารขึ้องไต่พื้�กัารและไต่พื้�กัาร
12,5
9
1 20.2
โรคิภ5มี�คิ+"มีกั�นบกัพื้ร(องเน��องจากัไวิร�สี่7,949 12.8
กัารบาดเจ:บจากักัารฆ่(าต่�วิต่าย ถ5กัฆ่(าต่าย และอ��น ๆ
7,3
4
2 11.8
โรคิเกั��ยวิกั�บต่�บและต่�บอ(อน
9,0
6
1 14.6
วิ�ณ์โรคิท+กัชน�ด
5,5
3
4 8.9
อ��น ๆ224,623 361.2
รวบรวมและวเคราะห์�โดย : กล��มข้�อม�ลข้�าวสารส�ข้ภาพ ส�านั�กนัโยบายและย�ทธศาสตร�
อ�ต่ราต่ายขึ้องปัระชากัรไทย ปั@ พื้.ศึ . 2548
Prostate Cancer Incidence & Mortality Rates, USA (1990+)
อ�ต่ราปั<วิยต่าย (CaseFata lity Rate)
จ0านวินผ5"ปั<วิยต่าย = ด"วิยโรคิหน$�งในช(วิงเวิลาท��กั0าหนด X 100
จ0านวินผ5"ปั<วิยด"วิยโรคิน��นท��งหมีด ในช(วิงเวิลาเด�ยวิกั�น
(หน(วิย = ร"อยละ)
# Diseases Cases Deaths Caes Fatality Rate(%)
1 Rabies 19 19 100.00
2 Diphtheria 13 4 30.77
3 Meningococcal Meningitis 50 4 8.00
4 Encephalitis -Total 297 14 4.71
5 Tetanus inc.Neo. -Total 210 9 4.29
6 Suicide 4740 153 3.23
7 Acute Flaccid Paralysis 254 7 2.76
8 Leptospirosis 3199 45 1.41
9 Meningitis - Total 1542 21 1.36
10 Melioidosis 402 5 1.24
Ranking of Case Fatality Rate (%)of Diseases under Surveillance,
Thailand, 2 0 0 4 (2 5 4 7 )
สี่�ดสี่(วินกัารต่าย (Proportionate
mortality)จ0านวินผ5"ต่ายจากัโรคิ....ในปั=........จ0านวินผ5"ต่ายท��งหมีดในปั=......
x 100
=
หน(วิยเปั)น ร"อยละ
13%
9%
5%
4%
3%3%
2%2%2%1%
56%
มะ เร#งและ เนั%&องอกท�กชนัด อ�บ�ตเห์ต�และการเป็)นัพษ ความด�นัเล%อดส�งและ โ รคห์ลอดเล%อดใ นัสมอง โ รคห์�วใ จ
ป็อดอ�กเสบและ โ รคอ%- นั ไ ตอ�กเสบ กล��มอาการข้องไ ตพการและ ไ ตพการ โ รคภ�มค��มก�นับกพร�องเนั%-องจากไ วร�ส การบาดเจ#บจากการฆ่�าต�วตาย ถู�กฆ่�าตาย และอ%- นั ๆ
โ รคเก2-ยวก�บต�บและต�บอ�อนั ว�ณโ รคท�กชนัด อ%- นั ๆ (Others)
สี่าเหต่+กัารต่ายขึ้องปัระชากัรไทยปั= 2548
Age(years)
00
20
40
6
08
01
00
1
0
20
3
0
40
50
6
0
70
8
0
9
0
1
00
% S
urv
ival
Years of Potential Life Loss
อาย+ขึ้�ยเฉล��ย(65 ปั=)
YPLL
YPLL YPLL Cause-Specific
Cause of Death for Persons for Persons Crude Death
(ICD-9 Codes) Dying in 1989 Dying in 1990 Rate, 1990
All causes (total) 12,339,045 12,083,228 861.9Unintentional injuries 2,235,335 2,147,094 37.3Malignant neoplasms 1,832,039 1,839,900 210.7Suicide/homicide 1,402,524 1,520,780 22.5Diseases of the heart 1,411,399 1,349,027 289.0Congenital anomalies 660,346 644,651 5.3HIV infection 585,992 644,245 5.3Prematurity 487,749 415,638 2.5Sudden infant death synd. 363,393 347,713 2.2Cerebrovascular disease 237,898 244,366 57.9
อ�ต่ราอย(างหยาบ (Crude rate)
อ�ต่ราจ0าเพื้าะ (Specific rate)
อ�ต่ราปัร�บใหมี(หร�อ อ�ต่รามีาต่รฐาน (Adjusted or Standardized rate)
(สี่าเหต่+ เพื้ศึ เช��อชาต่� กัล+(มีอาย+ อาช�พื้ฯ)
สี่(วินท�� 2 : กัารกัระจาย(Distribution)
อ�ต่ราปั<วิย/ต่ายจ0าเพื้าะจ0าเพื้าะสี่าเหต่+ = จ0านวินคินปั<วิย/ต่าย ด"วิยสี่าเหต่+ท��กั0าหนดในระหวิ(างปั=X 1,000 จ0านวินปัระชากัรกัลางปั=จ0าเพื้าะกัล+(มีอาย+
= จ0านวินคินปั<วิย/ต่าย ในกัล+(มีอาย+ท��กั0าหนดในระหวิ(างปั= X 1000,จ0านวินปัระชากัรกัลางปั=ในกัล+(มีอาย+ท��กั0าหนด(หน(วิย = จ0านวิน ต่(อ ปัระชากัร
1000, คิน ต่(อ ปั=)
Crude Rate ปัระชากัร
ผ5"ปั<วิย
อ�ต่ราปั<วิย
200,000
500
250
อ�ต่ราต่(อ 100000,
ปัระชากัร
ผ5"ปั<วิย
อ�ต่ราปั<วิย
10
0,000
400
400
ปัระชากัร
ผ5"ปั<วิย
อ�ต่ราปั<วิย
10
0,000
1
00
10
0กัล+(มีอาย+
ปัระชากัร
ผ5"ปั<วิย
อ�ต่ราปั<วิย
20-29 ปั=
10,00
0
1
0
10
0
30
-3 9 ปั=
30,00
0
8
0
26
7
40-49 ปั=
5 5 ,00
0
2
3
0
41
8
50
-5 9 ปั=
50,00
8
0
16,00
ชาย
หญ�ง
กัล+(มีอาย+
ปัระชากัร
ผ5"ปั<วิย
อ�ต่ราปั<วิย
20-29 ปั=
10,00
0
8 80
30
-3 9 ปั=
30,00
0
2
5
83
3
40-49 ปั=
5 5 ,00
0
6
0
10
9
50
-5 9 ปั=
50,00
7 14
0
Specific Rate
Female MaleLiver
Lung
Colon & rectum
Oral cavity & pharynx
Bladder
Non-Hodgkin lymphoma
Skin & melanoma
Stomach
Leukemia
Thyroid
010203040
Gender-Specific Cancer Incidence Rates in Thailand, 1996
ASR (World)
16.0
10.0
7.3
3.6
3.6
3.5
4.8
1.1
3.1
2.6
403020100
ASR (World)
37.6
25.9
10.8
6.8
4.6
4.2
4.9
4.1
3.9
1.1
0
100
200
300
400
500
600
20-24 25-29 30-34 35-39 40-44 45-49 50-54 55-59 60-64 65-69 70-74 75+
กัทมี.ขึ้อนแกั(นเช�ยงใหมี(สี่งขึ้ลา
อ�ต่ราอ+บ�ต่�กัารณ์3ขึ้องโรคิมีะเร:งต่�บ ปั= พื้.ศึ - . 2536 2538
(ต่(อ10
0000
คิน )
Geographic distribution of oral cancer mortality in Thailand
http://epid.moph.go.th/ncdweb2/study_rate/CA_Mouth_Rate/CA_Mouth_Rate.html
อ�ต่ราต่ายอย(างหยาบกัารเปัร�ยบเท�ยบอ�ต่ราต่ายขึ้องคินย+คิกั(อนและ
ย+คิปั�จจ+บ�น
คินย+คิกั(อน คินย+คิปั�จจ+บ�น จ0านวิน จ0านวิน อ�ต่ราต่าย จ0านวิน จ0านวิน อ�ต่ราต่ายปัระชากัร คินต่าย ต่(อ 100 000,ปัระชากัร คินต่าย ต่(อ 100 000,
900000 862 96
900000 1130
126
อ�ต่ราต่ายจ0าเพื้าะ(กัล+(มีอาย+)
คินย+คิกั(อน คินย+คิปั�จจ+บ�นกัล+(มีอาย+ จ0านวิน จ0านวิน อ�ต่ราต่าย จ0านวิน จ0านวิน อ�ต่ราต่าย (ปั= ) ปัระชากัร คินต่าย ต่(อ 100 000,ปัระชากัร คินต่าย ต่(อ 100 000,
รวิมี 900 000 862 96,
900 000 1 130 12, ,
6
- 3049 500 000 60,12
300 000 30 10,- 50 69 300,000 396 132 400,000 400 100
70+ 100,000 406 406 200,000 700 350
กัารเปัร�ยบเท�ยบอ�ต่ราต่ายขึ้องคินย+คิกั(อนและย+คิปั�จจ+บ�น
อ�ต่ราต่ายมีาต่รฐานอ�ต่ราต่ายท��ได"ปัร�บผลขึ้องคิวิามีแต่กัต่(างขึ้องปัระชากัรหร�อองคิ3ปัระกัอบอ��นๆ ท��จะมี�อ�ทธุ�พื้ลต่(อกัารเปัร�ยบเท�ยบ
ต่�วิแปัรท��ต่"องปัร�บ (เช(น )อาย+ เพื้ศึ เช��อชาต่�
วิ�ธุ�กัารปัร�บDirect method อาศึ�ยปัระชากัรมีาต่รฐานมีาปัร�บคิวิามีแต่กัต่(าง
Indirect method อาศึ�ย
อ�ต่ราต่ายจ0าเพื้าะ
กัล+(มีอาย+มีาปัร�บคิวิามีแต่กัต่(าง
Direct Adjustment
วิ�ธุ�กัาร1 .เล�อกัปัระชากัรมีาต่รฐาน2. หาจ0านวินคินต่ายท��ปัร�บใหมี(3. คิ0านวิณ์อ�ต่ราต่ายในกัล+(มี
ปัระชากัรท��เปัร�ยบเท�ยบ
500
ล"าน x 0 0.921
447
สี่กั+ลเง�น
มีาต่รฐาน
(U.S. Dollar)
($ 0 09.214
47)
($ 0 02.812
94)
10
00
ล"าน x 0 0.281
294
$ 460.
723
ล"าน
$ 281.
294
ล"าน
ผมีมี� 500
ล"าน เปัโซ
แต่(ผมีมี�ต่��ง 100,
0 ล"านบาท
คินย+คิกั(อน กัล+(มีอาย+ จ0านวิน จ0านวิน อ�ต่ราต่าย (ปั= ) ปัระชากัร คินต่าย ต่(อ 100000,
- 3049 500000 60, 12
- 5069 300000, 396 132
70 100000, 406 406
รวิมี 900000, 862 96
คินย+คิปั�จจ+บ�นกัล+(มีอาย+ จ0านวิน จ0านวิน อ�ต่ราต่าย (ปั= ) ปัระชากัร คินต่าย ต่(อ 100000,
- 3049 300000 30, 10- 5069 400000 400, 100
70 20000+ , 0 700 350
รวิมี 900000, 1130 126,กัล+(มีอาย+ จ0านวิน (ปั= )ปัระชากัร
- 3049 8000, 00
- 5069 7000, 00
70+3000, 00
รวิมี 1800, , 000
96
9241218,
80300
1050,1430,2238, 1243. 794.
คินย+คิกั(อน จ0านวิน อ�ต่ราต่าย คินต่าย ต่(อ 10000,0
คินย+คิปั�จจ+บ�น จ0านวิน อ�ต่ราต่าย คินต่าย ต่(อ 10000,0
Adjusted Rate
Adjusted Rate
ปัระชากัรอ"างอ�ง
เปัร�ยบ เท�ยบ
คินย+คิกั(อน คินย+คิปั�จจ+บ�นกัล+(มีอาย+ จ0านวิน จ0านวิน อ�ต่ราต่าย จ0านวิน จ0านวิน อ�ต่ราต่าย (ปั= ) ปัระชากัร คินต่าย ต่(อ 100000,ปัระชากัร คินต่าย ต่(อ 100000,
- 3049 500000 60,12 300000 30 10,
- 5069 300000 396, 132 400000 400, 100
70 100000 406 4+ , 06 200000 700 3,50
รวิมี 900000 862 96, 900000 1130 126, ,
ปัระชากัรอ"างอ�ง กัล+(มีอาย+ จ0านวิน (ปั= )ปัระชากัร
- 3049 80000, 0
- 5069 70000, 0
7030000, 0
รวิมี 1800, , 000
1 คินย+คิกั(อน คินย+คิปั�จจ+บ�นจ0านวิน อ�ต่ราต่าย จ0านวิน อ�ต่ราต่าย คินต่าย ต่(อ 100000, คินต่าย ต่(อ 100000,
2 2
96
9241218,
80300
1050,1430,2238, 1243 794.
3 3
จน .ปัระชากัร
จน .ต่าย
อ�ต่ราต่าย ต่(อ 1000,
250,0 0
20 0.8
จน .ปัระชากัร
จน .ต่าย
อ�ต่ราต่าย ต่(อ 1000,
50 5 100
จ0านวินต่�วิอย(าง “มีากั”
จ0านวินต่�วิอย(าง “น"อย”
Statistically stable
Statistically unstable
19 0.7621 0.84
4 806 1 20
Indirect Adjustment
1 .เล�อกัอ�ต่ราต่ายมีาต่รฐาน จ0าเพื้าะกัล+(มีอาย+
2 .หาจ0านวินคินต่ายท��ปัร�บใหมี(3 .คิ0านวิณ์อ�ต่ราต่ายมีาต่รฐาน
(Standardized Mortality Ratio; SMR)
4. เปัร�ยบเท�ยบ SMR ขึ้องปัระชากัรในแต่(ละกัล+(มี
วิ�ชาช�พื้ จ0านวิน
(คิน)
วิ�ณ์โรคิ
(ราย/2ปั=)
EXP No.
SMR
พื้ยาบาล 3
0
1
ผช .พื้ยาบาล
21 2
คินงาน 6 -รวิมี 57 3
(OBS No.)
อ�ต่รามีาต่รฐาน (Reference or Standard Rate)= 36 ราย ต่(อ
100,000 คิน ต่(อปั=
TB SMRs in Trauma Ward During 2004-2005
0.022
0.016
0.004
0.042
45.42
129.75
0
71.7
(OBS / EXP)
กัารต่ายด"วิยวิ�ณ์โรคิในคินงานเหมี�องแร(กัล+(มีอาย+ จ0านวิน จ0านวิน (ปั= ) คินงาน คินต่ายจร�ง (Observed #)
- 20 24 74,598 10
- 25 29 85,077 20- 3034 80 845 22, - 3544 148 870, 98
- 45 54 102,649 174
- 55 59 42,494 112
รวิมี 436
1 2
3
อ�ต่ราต่าย มีาต่รฐาน ต่(อ 100,0 0 0 12.
26 16. 12
21.54 33. 96
56.82 73.23
จ0านวินคินต่ายท��คิ0านวิณ์ได" (Expected #)9 14.13 71.17 41.
50.5558.3231 96.181 09.
Observed # of deaths S
MR
=Expected # of deaths
x 100
= 436181
.09
x 100
= 241
ต่�วิช��วิ�ดคิวิามีสี่�มีพื้�นธุ3ระหวิ(างปั�จจ�ย
• Relative risk• Odds ratio
• (Attributable risk)
สี่(วินท�� 3 : ปั�จจ�ยท��เกั��ยวิขึ้"อง(Determinant)
ต่�วิช��วิ�ดคิวิามีสี่�มีพื้�นธุ3ระหวิ(างปั�จจ�ย
• Relative risk• Odds ratio
• (Attributable risk)
Relative Risk (RR)เปั)นอ�ต่ราสี่(วินระหวิ(างอ�ต่รากัารเกั�ดโรคิในกัล+(มีปัระชากัรท��มี�ปั�จจ�ยเสี่��ยง ต่(อ อ�ต่รากัารเกั�ดโรคิในกัล+(มีปัระชากัรท��ไมี(มี�ปั�จจ�ยเสี่��ยงน��นRR =
Ie
Io
Io = อ�ต่รากัารเกั�ดโรคิในกัล+(มีปัระชากัรท��ไมี(มี�ปั�จจ�ยเสี่��ยงIe = อ�ต่รากัารเกั�ดโรคิในกัล+(มีปัระชากัรท��มี�ปั�จจ�ยเสี่��ยง
อ�ต่ราเสี่��ยง (RelativeRisk)
กัล+(มีปัระชากัร เกั�ดโรคิ(คิน ) อ+บ�ต่�กัารณ์3
ศึ$กัษาต่�ดต่ามี
ปั�จจ�ยเสี่��ยง
มี�ปั�จจ�ยเสี่��ยง
(10,00 0 คิน)
ไมี(มี�ปั�จจ�ยเสี่��ยง
(10,000คิน)
2
0
5
2 0./ 10,00
0 5./ 10,00
4RR
=Ie
2 / 1,000
(Ie)
(Io)
Io = 0 5./ 10,00
=
อ�ต่ราเสี่��ยง ( Relative R isk )
ศึ$กัษาต่�ดต่ามี
ปั�จจ�ยปั�องกั�น
3
3
0
0 3. /10,00
30. /1000,
(Ie)
(Io)
0.1
RR
=Ie
0.3 / 1,000Io = 30. /1000,
=
กัล+(มีปัระชากัร เกั�ดโรคิ(คิน ) อ+บ�ต่�กัารณ์3ได"ร�บวิ�คิซ�น
(10,00 0 คิน)
ไมี(ได"ร�บวิ�คิซ�น
(10,000คิน)
อ�ต่ราเสี่��ยง ( Relative R isk )กัารแปัล
ผลRR = 1
RR > 1
RR < 1
ไมี(มี�คิวิามีสี่�มีพื้�นธุ3ระหวิ(างปั�จจ�ยท��ผ$�งเผยและกัารเกั�ดโรคิปั�จจ�ยท��ผ$�งเผยเปั)นปั�จจ�ยเสี่��ยงต่(อกัารเกั�ดโรคิปั�จจ�ยท��ผ$�งเผยเปั)นปั�จจ�ยปั�องกั�น
กัารเกั�ดโรคิ
ต่�วิช��วิ�ดคิวิามีสี่�มีพื้�นธุ3ระหวิ(างปั�จจ�ย
• Relative risk• Odds ratio
• (Attributable risk)
แต่"มีต่(อ (Odds Ratio)
เปั)นอ�ต่ราสี่(วินระหวิ(างสี่�ดสี่(วินกัารสี่�มีผ�สี่ปั�จจ�ยเสี่��ยงในกัล+(มีปัระชากัรท��เปั)นโรคิ ต่(อ สี่�ดสี่(วินกัารสี่�มีผ�สี่ปั�จจ�ยเสี่��ยงในกัล+(มีปัระชากัรท��ไมี(เปั)นโรคิ = Odds of Exposure
ในกัล+(มี CasesOdds of Exposure ในกัล+(มี Controls
OR
# ผ5"สี่�มีผ�สี่ปั�จจ�ยเสี่��ยง
# ผ5"ท��ไมี(ได"สี่�มีผ�สี่ปั�จจ�ยเสี่��ยง
OR = # ผ5"สี่�มีผ�สี่
ปั�จจ�ยเสี่��ยง # ผ5"ท��ไมี(ได"สี่�มีผ�สี่
ปั�จจ�ยเสี่��ยง
ในกัล+(มีท��เปั)นโรคิ
ในกัล+(มีท��ไมี(เปั)นโรคิ
แต่"มีต่(อ (Odds Ratio)กัล+(มีปัระชากัร
(คิน)
ศึ$กัษาย"อนหล�ง
มี�ปั�จจ�ยเสี่��ยง
(คิน)
ผ5"ท��เปั)นโรคิ 200 ผ5"ท��ไมี(เปั)น
โรคิ
200
(Cases)
(Controls)
80
20
8012020180
Odds of
Exposure
/ 0.67=
0.11
OROdds of Exposure ใน CasesOdds of Exposure ใน Controls
= 6.09
/ =
= =0.670.11
/200200
/200
200
แต่"มีต่(อ (Odds Ratio)
พื้�สี่5จน3ได"วิ(าOR = OR of Exposure of Disease Occurrence
ด�งน��น ORexposure = 6.09 = ORdisease
Reference
Hennekens CH, Buring JE. Epidemiology in Medicine. Boston, MA: Little, Brown and Company 1987.
Recommended
