MEMBER OF:
Jaargang 31 - okt/nov/dec 2013
162magazineFEDELEC
Afgiftekantoor Brussel X - BC9646 - Driemaandelijks tijdschrift Verantwoordelijke uitgever: Filip Cossement - Bld. des Canadiens 118 - B-7711 Dottignies
be
RoksWerken uitvoeren in houtskelet vraagt nette werf en doordachte aanpak
VMA knowhow en ervaring realiseren voetbaltempel in recordtempo
Meer info: www.federale.be
Kies Federale Verzekering, de specialist van de bouwsectorFederale Verzekering, opgericht door bouwondernemers, beschermt al vele jaren alle vakmensen van de bouwsector tegen de risico’s van hun activiteiten. Ons eigen netwerk van adviseurs en kantoorhouders staat u rechtstreeks bij met raad en daad. Wij bieden u:
• kwalitatieve dekkingen: wij zijn de enige verzekeraar die specifieke garanties geeft in onze verzekeringen Burgerlijke Aansprakelijkheid Bouwwerken en Alle Risico’s Bouwplaats;
• een gratis preventiedienst;
• voordelige tarieven en exclusieve voorwaarden.
Wij hebben geen externe aandeelhouders en kunnen dus al onze tijd en middelen aan onze klanten voorbehouden. Bovendien delen wij onze winst met hen!
Passie voor vakmanschap,dat verzekeren wij.
De verzekeraar die alles met u deelt, zelfs zijn winst
Om de adviseur uituw streek te ontmoeten:
Electricien A4.indd 2 6/10/09 13:17
LID VAN DE UNIE VAN DE UITGEVERS
VAN DE PERIODIEKE PERS
Colofon
Fedelec Magazine. Vakblad voor de elek-triciteitsector. Gratis verstuurd naar elek-trotechnische ondernemers, architecten, studieburelen, groothandel elektriciteit en industriële bedrijven.
PERIODICITEITDriemaandelijks
REDACTIEFCOmediaT 056 771310 | F 056 [email protected]
RECLAME - ADVIESFCOmedia,Boulevard des Canadiens 118, 7711 DottigniesT 056 771310 | F 056 [email protected]
VORMGEVINGLien [email protected]
Version française: sur simple demande
VERANTWOORDELIJKE UITGEVERFilip CossementBoulevard des Canadiens 118, 7711 Dottignies
OFFICIEEL TIJDSCHRIFT VAN DE NATIONALE FEDERATIE VAN ELEKTROTECHNISCHE ONDERNEMERS
DIRECTEUR FEDELECWilly PauwelsJ. Chantraineplantsoen 1, 3070 KortenbergT 02 757 65 12 | F 02 757 65 41
Niets uit deze uitgave mag worden verveel-voudigd en/of openbaar gemaakt worden door middel van druk, fotokopie, microfilm of op welke wijze ook, zonder voorafgaande schriftelijke toestemming van de uitgever. Voor ondertekende artikels zijn alleen de auteurs aansprakelijk. Voor de inhoud van de advertenties zijn enkel de adverteer-ders aansprakelijk. De uitgever erkent geen enkel verplichting tot opname van aangebo-den advertenties.
Op 27 september 2013 heeft de ministerraad het voorontwerp van wet betreffende de
invoering van het eenheidsstatuut tussen arbeiders en bedienden inzake de opzeggings-
termijnen en de carenzdag goedgekeurd.
Voor een uitvoerige inhoudelijke bespreking van de verschillende bepalingen verwijzen
wij graag naar onze Newsletter (Newsletter 13-2013).
Naast deze inhoudelijke punten, waar Fedelec op het eerste zicht een aantal vraagte-
kens bij plaatst, denken wij dat dit -opnieuw- een gemiste kans is om ons arbeidsrecht te
moderniseren en aan te passen aan de geëvolueerde maatschappij van de 21ste eeuw
waarin wij nu leven.
Ons arbeidsrecht is hopeloos verouderd en star en heeft duidelijk nood aan een vereen-
voudigde, moderne structuur.
Politici en sociale partners hadden met de uitspraak van het Grondwettelijk Hof in hun
achterhoofd van de gelegenheid gebruik moeten maken om een volledig nieuw een-
heidsstatuut uit te werken en van daaruit het hele arbeidsrecht te doen evolueren, liefst
ook door het ambtenarenstatuut erbij te betrekken.
Het omgekeerde doet zich echter voor; een nieuwe algemene regel met vele uitzonderin-
gen, voorbehouden rechten die nog 40 jaar zullen doorwerken, verschillende punten die
uiterst onduidelijk zijn of pas later uitgewerkt zullen worden; kortom, de oh zo bekende
typische ingrediënten waar ons land een patent op lijkt te hebben.
Het nieuwe eenheidsstatuut is zoveel meer dan enkel het bijeenbrengen van een aantal
bepalingen die van toepassing zijn op enerzijds arbeiders en anderzijds bedienden. Dit
maakt deel uit van de essentie van onze maatschappij, want het raakt intrinsiek aan de
sociale structuur ervan.
Dat dit moeilijk is en veel moed vergt, weten wij ook, maar politici moeten verder durven
kijken dan hun eigen achterban en ook denken aan de toekomstige generaties. En men
moet niet met het argument afkomen dat hier geen tijd voor was; reeds in 1993 had het
Grondwettelijk hof (toen nog Arbitragehof) reeds aangegeven dat het onderscheid tussen
beide statuten problematisch was en aangepakt moest worden …
Antoine Van Lierop,
Voorzitter
voorwoorD
product news
- Een 11de Levensverzekeringstrofee op ons palmares! 07- Elektroclub-House maakt jongeren warm voor elektrotechniek 08- Nieuwe leden 09- Laatste nieuwigheden van het sociaal recht! 10- Fiscale controle 12- Kmo’s laaiend enthousiast over BRICS-leertraject 14
- Compatibiliteit tussen bestaande dimmers en retrofit ledlampen 16
- Roks: Werken uitvoeren in houtskelet vraagt nette werf en doordachte aanpak 24
- VMA: Knowhow en ervaring realiseren voetbaltempel in recordtempo 31
- Philips: ‘Connected Living in Livable Cities’ 20- Qbus: Eenvoudige en open domotica voor duurzaam jeugdverblijfcentrum 22- Dobiss: Ambiance PRO 27- Berker by Hager: Nieuwe generatie ronde en functionele schakelaars 28- TELETASK: Naadloze en geluidloze integratie van plafondwaaiers 30- Livingston: Nieuwste test- en meetapparatuur meteen beschikbaar 34- SMA Benelux: Knowhow voor een stabielere PV-markt 36- Socomec: Verhuis zorgt voor nieuwe wind en marktgedreven aanpak 40- Schrack Technik: Databekabeling van A tot Z 42
44
24
31
36
16
INSIDE NEWS 05
TECNOLEC INFORMEERT
FEDELEC - INFO VAN DE FEDERATIE
Projecten
reportageS
inhoud
Dat Fedelec West-Vlaanderen het ritme te pakken heeft werd bewezen door de belangstelling op de infoavond die werd georgani-
seerd op donderdag 3 oktober in de B’aula van Confederatie Bouw te Kortrijk.
In samenwerking met 6 fabrikanten; ABB, GE Energy, HAGER,
LEGRAND, SCHNEIDER Electric en SIEMENS, die elk hun eigen
demostand hadden opgebouwd, werden ‘s namiddags een 160-
tal leerlingen van 8 verschillende lokale scholen ontvangen, die
onder begeleiding van hun leerkrachten interessante en praktijk
gerichte uitleg kregen rond bordenbouw.
’s Avonds was het dan de beurt aan de “echte “ installateurs. Een
100-tal deelnemers hadden zich ingeschreven voor dit netwer-
kingmoment en waren geïnteresseerd in de richtlijnen m.b.t. de
nieuwe norm NBN 61.439 voor bordenbouw.
Tussendoor en nadien bij een goeie babbel onder collega’s en
fabrikanten konden de aanwezigen zich te goed doen aan een
smakelijk pakje friet met lekker sausje en dito “boulet of frikandel”.
FEDELEC WEST-VLAANDEREN ORGANISEERT INFOAVOND ELEKTRISCHE BORDENBOUW VOLGENS DE NIEUWE NORM NBN 61.439
Familiedag FEDELEC OOST-VLAANDEREN ter gelegenheid van 35-jarig bestaan.
Op zondag 1 september had Fedelec Oost-Vlaanderen de leden
uitgenodigd in Provinciaal Domein DE GAVERS te Onkerzele bij
Geraardsbergen voor een gezellige familiedag.
De leden met hun gezin werden er verwelkomd door voorzit-
ter Bernard Van Rysseghem en er werd hen een smakelijk vis/
vlees BBQ aangeboden en een hele namiddag animatie op het
domein. Er was voor elk wat wils zoals; pedalo, surfbike, boog-
schieten, golf, boottocht Gaverveer, gocart, partijtje zwemmen
of gewoon weg een gezellige wandeling op het domein.
Na de zomerse weken konden we het gelukkig droog houden op
zondag en viel de temperatuur al bij al nog mee; ’s middags was
er zelfs een aangenaam zonnetje dat ons toeliet om het aperitief
te nuttigen op het panoramisch balkon van het restaurant.
’s Avonds waren er alleen maar blije gezichten, al moet gezegd
dat toch niet iedereen van de kleinsten het gebrand had op de
eerste schooldag ’s anderdaags.
Met een typisch streekprodukt, zijnde de mattentaart en een
goodiebag gevuld met gadgets van de ondersteunende part-
ners, trok iedereen tevreden en voldaan huiswaarts.
Fedelec Oost-Vlaanderen dankt bij deze nogmaals;
AXIOMA • CONFEDERATIE BOUW OOST VLAANDEREN • FEDERALE VER-
zEKERING • REXEL • SCHNEIDER ELECTRIC • SODISKA • VAN CAUTER
MULTITECHNIEKEN • zUMTOBEL LIGHTING • CEBEO • CHEYNS • GE •
HILTI • KILOWATT • SIEMENS • STAGOBEL
INSIDE NEWS
Fedelec magazine | 5
OPEN BEDRIJVENDAG BIJ ELEKTRO KAMIEL SMET TE SINT-NIKLAAS
Op zondag 6 oktober stonden de deuren wijd open bij voor-
noemd bedrijf, reeds jarenlang trouw Fedelec lid en met zaak-
voerster Els Smet, bestuurster van de regionale Fedelec afdeling
Oost-Vlaanderen.
Reeds op vrijdagavond werden klanten en zakenrelaties uit-
genodigd en kon je op de koppen lopen. Het enthousiaste
team medewerkers van Elektro Kamiel Smet zorgde voor een
gesmaakte rondleiding en boeiende uitleg met betrekking tot de
activiteiten van de firma.
Op zondag werd afgeklokt op bijna 1500 bezoekers wat een
echt succes is!
Proficiat!
inside news
6 | Fedelec magazine
Vermijd hoge energiekosten en slecht of zelfs niet-functionerende installaties. Ook al zijn de basisparameters in orde, toch kunnen verborgen storingen zoals spannings-pieken en onbalans voor heel wat problemen zorgen. Bestrijd ze met de PQA820-serie driefasen netanalysers.
�� Zeer uitgebreide analysemogelijkheden�� Groot touchscreen kleurenscherm�� Nederlands-, Frans- of Engelstalige bediening�� Zeer ruim geheugen, extern uitbreidbaar�� Beoordeelt meetresultaten conform EN50160�� Inclusief o.a. software, meetsnoeren en stroomtangen�� Optionele KWS® service- en kalibratieformule
Vraag nu een gratis demonstratie aan!
Optimaliseer uw energieverbruik
bent een zelfstandig bedrijfsleider? Dan zal dit artikel u vast en zeker interesseren! op 23 oktober 2013 vond
de uitreikingsceremonie van de Levensverzekeringstrofeeën plaats. Wij vielen in de prijzen met F-Manager
VIP, verkozen tot beste product in de categorie “Verzekering van individuele pensioentoezegging”. “U ”
WELKE TROEVEN OVERTUIGDEN
DE JURY?
» Een optimaal rendement
F-Manager VIP, dat is…
• de meest performante individuele pen-
sioentoezegging van de laatste twee
jaar. Oordeel zelf: 3,55% in 2011 en
3,45% in 2012*;
• een concurrentiële jaarlijkse gewaar-
borgde rentevoet: 2,50% op het
moment dat deze editie wordt af-
gesloten;
• het vooruitzicht van hoge winstdeel-
names. Ook al hangt het niveau van
winstdeelnames altijd af van de evolutie
van de financiële markten en de resul-
taten van de maatschappij, het staat
wel vast dat een onderlinge verzeke-
raar die geen externe aandeelhouders
moet vergoeden vrijgeviger kan zijn
dan de meeste van zijn concurrenten.
Bij ons is het altijd de klant die voordeel
haalt uit onze goede resultaten!
Bovendien hebben wij altijd een kosten-
beheersend beleid gevoerd. Een extra
aspect dat een positieve invloed heeft
op de rendabiliteit van de contracten
F-Manager VIP.
» Een dienst met een ISO-9001
certificaat
De dienst voor het beheer van de verze-
keringen van individuele pensioentoe-
zeggingen beschikt sinds 2003 over een
ISO-9001 certificaat. Dit betekent dat het
beheer van de contracten F-Manager VIP
verloopt volgens normen gericht op een
permanente verbetering van de kwaliteit
van de dienstverlening aan de klanten.
F-MANAGER VIP, DAT IS OOK
» Veiligheid
F-Manager VIP is de ideale pensioen-
formule voor u als zelfstandig bedrijfs-
leider. Uw extralegaal pensioenplan
wordt gefinancierd door uw onderne-
ming en u haalt er rechtstreeks voordeel
uit. zo geniet u een volledige juridische
bescherming: u heeft de garantie dat u
altijd kunt beschikken over het gevorm-
de pensioenkapitaal, zelfs wanneer uw
onderneming failliet gaat, een fusie aan-
gaat of overgenomen wordt.
F-Manager VIP biedt u de mogelijkheid
om één of meer aanvullende “voorzorgs-
waarborgen” toe te voegen:
• Een vervangingsinkomen en/of de
autofinanciering van uw pensioenplan
in geval van arbeidsongeschiktheid
• Een vooraf vastgesteld kapitaal om de
door u aangewezen begunstigden te
beschermen bij vroegtijdig overlijden.
» Fiscale voordelen
De premies die uw onderneming stort
in het kader van uw contract F-Manager
VIP, zijn fiscaal aftrekbaar, voor zover de
80%-regel wordt nageleefd**.
Een gunstige forfaitaire aanslagvoet (tus-
sen 20 en 16,5%) wordt toegepast bij de
storting van het pensioenkapitaal. Deze
aanslagvoet kan zelfs worden verlaagd
tot 10%, wanneer het kapitaal ten vroeg-
ste op de wettelijke pensioenleeftijd
wordt uitbetaald, op voorwaarde dat u
tot deze leeftijd professioneel actief bent
gebleven.
Bovendien zijn de winstdeelnames van
de contracten F-Manager VIP vrijgesteld
van belastingen.
» Een nuttig instrument voor een
vastgoedverrichting
Uw contract F-Manager VIP kan nuttig
zijn bij de aankoop, bouw of renovatie van
een woning***. U kunt, zonder negatieve
fiscale gevolgen, hetzij een voorschot op
uw contract F-Manager VIP opnemen,
hetzij het in onderpand geven voor uw
hypothecaire krediet.
Redactie: Federale Verzekering
www.federale.be
* Globaal brutorendement = gewaarborgde ren-tevoet + winstdeelname. De rendementen uit het verleden vormen geen garantie voor de toekomst en houden geen rekening met de kosten. ** De som van uw wettelijke en bovenwettelijke pensioen mag niet hoger liggen dan 80% van uw laatste normale bruto jaarloon voor een volledige loopbaan. *** Gelegen in de Europese Economische Ruimte. Voorwaarden en fiscaliteit van kracht op 21 november 2013.
Een 11de Levensver-zekeringstrofee op ons palmares!
Fedelec magazine | 7
er gelegenheid van de Waalse open Monumentendag, besloot fvb-
ffc Constructiv (het Fonds voor Vakopleiding in de Bouwnijverheid)
om opnieuw uit te pakken met een Building Heroes-village.
Na een geslaagde primeur ter gelegenheid van Euroskills 2012 te
spa-Francorchamps, werd het ‘doe-dorp van de bouwberoepen’ ditmaal
georganiseerd op de historische site van Grand-Hornu. Zo’n 1.600 jongeren
konden zo op een toffe, interactieve en leerrijke manier kennismaken met alle
bouwberoepen.
“T
”Electroclub-House
Eén van de absolute blikvangers op deze
doe-beurs voor kinderen is ongetwijfeld
de stand die Vormelek heeft ontwikkeld
om kinderen te laten kennismaken met
de wereld van de elektriciens. Deze inter-
actieve doe-stand kreeg, naar analogie
met de andere acties naar deze doel-
groep, de naam Elektroclub-House. De
bezoekende kinderen starten steevast
met een boeiend opdrachtenparcours
waarbij ze door de stand worden gegidst.
zo maken ze kennis met diverse licht-
schakelingen, beveiligingstechnieken en
de diversiteit aan beroepsuitwegen met
een diploma elektriciteit. Het meest tot
de verbeelding spreekt de schatkamer,
waar met verschillende beveiligingstech-
nieken een schat wordt bewaakt. Als de
kinderen de opdrachtjes goed uitvoeren,
kunnen ze de code kraken om het alarm
uit te schakelen!
Na het opdrachtenparcours maakt elk
kind, onder begeleiding van studenten
elektriciteit, een ventilator op zonne-
energie. Na afloop mogen ze dit werk-
stukje zelfs mee naar huis nemen. Geen
wonder dat het alweer over de koppen
lopen was in het Electroclub-House!
Building Heroes
Het doe-dorp kadert in een ruimere pro-
motiecampagne van fvb-ffc Constructiv,
genaamd Building Heroes. Ook de
elektriciens zijn hier van meet af aan bij
betrokken. In het online spel op www.
buildingheroes.be werd onlangs ook een
(vrouwelijke!) elektricien geïntegreerd
die de protagonisten van het spel onder
andere helpt bij het installeren van zon-
nepanelen en een windmolen.
Interessante websites:
www.buildingheroes.be – het spel dat
ontwikkeld werd door fvb-ffc Constructiv
www.elektroclub.be – de campagne
waarmee Vormelek kinderen laat kennis-
maken met elektriciteit
Elektroclub-House maakt jongeren warm voor elektrotechniek
fedelec
8 | Fedelec magazine
be8980 ZONNEBEKE (PASSENDALE)
9170 SINT-GILLIS-WAAS
9100 SINT-NIKLAAS
8647 LO-RENINGE
2350 VOSSELAAR
1860 MEISE
8500 KORTRIJK
9800 DEINZE
9000 GENT
1910 KAMPENHOUT
9300 AALST
3470 KORTENAKEN
8800 ROESELARE
3631 MAASMECHELEN
3630 MAASMECHELEN
2900 SCHOTEN
9200 DENDERMONDE
8433 MIDDELKERKE
9240 ZELE
9140 TIELRODE
8000 BRUGGE
1880 KAPELLE-OP-DEN-BOS
3511 HASSELT
8501 KORTRIJK
3200 AARSCHOT
3020 HERENT
7180 SENEFFE
6040 JUMET
7140 MORLANWELZ-MARIEMONT
5651 WALCOURT
7180 SENEFFE
1800 VILVOORDE
7390 QUAREGNON
6600 BASTOGNE
B.V.B.A. A.P.V.C.
De Hr Aertgeerts Frederic
B.V.B.A. Algemene Elektriciteit
Everaert Marc
De Hr Baron Olivier
De Hr Bertels Laurens
De Hr De Kreyger Danny
V.O.F. Dema-Technics
B.V.B.A. Dx Electro
B.V.B.A. Ebm
N.V. Eco Heating Center
B.V.B.A. Electro Projects
B.V.B.A. Electro Schepers Kurt
B.V.B.A. Electromatic
N.V. Elweco
B.V.B.A. Hko Leidingen
N.V. Ikaros Solar Belgium
N.V. Interduct Ventilation
De Hr Marico Pieter-Jan
De Hr Ruben De Keyzer
De Hr Sadones Dirk
De Hr Schram Joeri
E.B.V.B.A. Teletron
B.V.B.A. Trendtech
V.O.F. Trs Projects
B.V.B.A. V & A Technics
De Hr Withof Kristof
M. Canonne Christophe
S.P.R.L.U. Chaveco Refrigeration
M. Davenne Stéphane
S.P.R.L.U. Di Palma
S.P.R.L. Epsilon Technologie
M. Falkowski Zbigniew
M. Gérard Julien
M. Gilles Pierre
Nieuwe leden - 3e trimester 2013
5377 SOMME-LEUZE
7012 MONS
6464 BAILEUX
7301 BOUSSU
7060 SOIGNIES
4031 LIÈGE
6043 CHARLEROI
1210 SAINT-JOSSE-TEN-NOODE
7170 MANAGE
NEDERLANDSTALIGE
FRANSTALIGE
S.A. Hervac
M. Lewuillion Thierry
M. Masson Mickael
S.P.R.L. Nailis Planchers Sureleves
S.P.R.L. Naio
S.P.R.L. Rlc Belgium
S.P.R.L. Rm Elec
S.P.R.L. Visseo
M. Vutera Cuda Francesco
info van de federatie
Fedelec magazine | 9
GRATIS TEL. 0800 857 59fax 0800 857 60 • [email protected]
SHOWROOMATELIER
Sortimo Centrum1800 Vilvoorde
Sortimo West8793 Sint-Eloois-Vijve
Sortimo Oost3980 Tessenderlo
MONTAGE STATION
Nu met gratis montage*
voor al uw Sortimo inrichtingen
vanaf € 1.500 excl. BTW
* montage in één van onze inbouwstations t.w.v. max 10 % van de inrichting/Actie geldig vanaf 1 april tem 30 juni 2013/actie is niet cumuleerbaar met ander mogelijke promoties en/of andere condities
Laatste nieuwigheden van het sociaal recht!
n de afgelopen maanden heeft de overheid diverse maatregelen bekendgemaakt. Wij willen graag de voornaamste
even overlopen. Het gaat om:
- Een vermindering van de loonkost voor laaggeschoolde werknemers
- Educatief verlof: verhogen van loongrens voor terugbetaling door de overheid
- Europese vakantie: ook toegestaan aan deeltijders
“I ”
I. Een vermindering van de loonkost
voor laaggeschoolde werknemers
Wanneer een werkgever een jonge, laag-
geschoolde werknemer in dienst wenst
te nemen, kan dit aanleiding geven tot
een belangrijke vermindering van de
loonkost, die wel tot 1.000 euro per
maand kan bedragen.
Om in aanmerking te komen voor die ver-
mindering, moet de jongere aan enkele
voorwaarden voldoen:
• Op het moment van aanwerving moet
hij jonger zijn dan 27 jaar;
• Op het moment van de aanwerving
moet hij werkzoekend werkloze zijn;
• In de 18 maanden voor de aanwer-
ving moet hij minstens 312 dagen
werkzoekend zijn geweest;
• Hij moet laaggeschoold zijn, m.a.w.
hij heeft geen diploma of getuigschrift
van het hoger secundair onderwijs.
De jongere gaat dit kunnen bewijzen aan
de hand van documenten die de overheid
hem zal geven.
Als hij aan die voorwaarden voldoet,
dan komt de overheid op twee manieren
tussen in de loonkost. Aan de ene kant
is er een doelgroepvermindering. Dit is
een vermindering van de werkgevers-
bijdragen van 1.500 euro per kwartaal.
Deze vermindering wordt toegepast in
het kwartaal van aanwerving en de 11
kwartalen die daar op volgen. Het gaat
bijgevolg om een periode van maximaal
drie jaar. Het is ook interessant een der-
gelijke werknemer aan te werven in het
begin van een kwartaal. Immers, de ver-
mindering wordt maar toegekend in de
mate dat de werknemer ook in dat kwar-
taal gewerkt heeft. Heeft hij bijvoorbeeld
maar de laatste maand voltijds gewerkt
in het kwartaal van aanwerving, dan is
het voordeel geen 1.500 euro meer, maar
ongeveer 500 euro.
Aan de andere kant komt de overheid
tussen in de vorm van een werkuitkering
van 500 euro per maand. Een werkuit-
kering is een tussenkomst van de over-
heid in het nettoloon. Bijvoorbeeld:
wanneer een werknemer 1.400 euro
netto per maand verdient en er mag
een werkuitkering van 500 euro toege-
past worden, dan moet zijn werkgever
slechts 900 euro betalen en de werkuit-
kering wordt rechtstreeks door de RVA
aan de werknemer betaald. Op deze
manier bespaart de werkgever 500 euro
per maand uit. Voor deze categorie van
jongeren komt de overheid tussen in
het nettoloon in maand van aanwerving
en de 35 maanden die volgen op die
aanwerving.
Wanneer het gaat om een voltijdse jon-
gere waarvoor de doelgroepverminde-
ring van 1.500 euro per kwartaal (het-
geen overeenkomst met 500 euro per
maand) wordt toegekend en de werk-
uitkering bedraagt 500 euro per maand,
dan is er gedurende 3 jaar een loonkost-
vermindering mogelijk van 1.000 euro per
maand.
II. Educatief verlof
Educatief verlof is het recht om, met
behoud van loon, een bepaald aantal
uren afwezig te mogen zijn om een oplei-
ding te volgen. Het is een recht van de
werknemer, dus als die werknemer aan
alle voorwaarden voldoet, kan een werk-
gever hem niet verbieden van dit recht
gebruik te maken.
Niet alle cursussen geven aanleiding tot
educatief verlof. De cursussen moeten
erkend zijn door de overheid en min-
stens 32 uren omvatten. Meestal geeft
het attest van de onderwijsinstelling
waar de werknemer de opleiding volgt,
aan, of de opleiding aanleiding geeft tot
educatief verlof.
De werknemer mag deze opleidingen
volgen met behoud van loon. De werkge-
ver mag voor die uren het loon begren-
zen. Voor het schooljaar 2013-2014 is dit
2.760 euro per maand. Dit maandbedrag
wordt omgezet in een normaal week-,
uur-, of dagloon omdat het educatief ver-
lof meestal per week, per uur of per dag
zal opgenomen worden. Opgelet! het
gaat hier nog maar om een indicatie. Het
fedelec
10 | Fedelec magazine
echte bedrag moest op het moment van
redactie nog in het Staatsblad gepubli-
ceerd worden.
Anderzijds kan de werkgever een deel
van het loon dat hij betaalt tijdens het
educatief verlof recupereren bij de over-
heid, met name bij FOD WASO, Dienst
Betaald Educatief Verlof. Het verzoek
om deze terugbetaling te krijgen moet
voor het schooljaar 2013-2014 inge-
diend worden vóór 30 juni 2015. Ook
hier gaat het nog maar om een indicatie
maar verwacht wordt dat een werkgever
per goedgekeurd uur dat de werknemer
educatief verlof nam maximaal 22,09
euro kan terugkrijgen voor het schooljaar
2013-2014!
III. Europese vakantie: ook toestaan
aan deeltijders
Werknemers die in een bepaald jaar
twaalf maanden voltijds hebben gewerkt,
krijgen het jaar dat er op volgt 20 dagen
vakantie als zij in een vijfdagenweek wer-
ken. Aan werknemers die deeltijds wer-
ken in een bepaald jaar, wordt het aan-
tal dagen vakantie in het jaar dat er op
volgt, berekend in verhouding tot hun
deeltijdse tewerkstelling. Bijvoorbeeld:
een werknemer werkt voltijds in 2012 en
blijft voltijds werken in 2013, deze werk-
nemer krijgt 20 dagen vakantie in 2013.
zijn collega werkt halftijds in 2012 maar
voltijds in 2013. Deze collega krijgt maar
10 vakantiedagen in 2013.
Europa vond dat dit niet kan: elke werk-
nemer zou in principe 4 weken vakan-
tie moeten kunnen nemen. België heeft
dan ook zijn wetgeving aangepast: als
een werknemer deeltijds werkte in een
bepaald jaar en meer uren per week of
voltijds gaat werken in het jaar dat er op
volgt, dan moet hij eerst zijn normale
vakantiedagen opmaken. Daarna mag
hij zijn vakantie aanvullen met dagen
Europese vakantie (eigenlijk wordt dit
in de wetgeving aanvullende vakantie
genoemd) totdat hij 4 weken kan nemen.
Tenminste, dit kan voor werknemers die
in het een jaar deeltijds werken en het jaar
dat er op volgt voltijds werken. zij mogen
altijd hun gewone vakantie aanvullen met
dagen Europese vakantie tot 4 weken.
Gaat het om werknemers die deeltijds
werken en het jaar dat er op volgt wel
meer uren gaan werken maar toch nog
niet voltijds, dan mogen zij hun gewone
vakantiedagen aanvullen met dagen
Europese vakantie tot zij vier weken
vakantie hebben voor zover zij minstens
20% stijgen in tewerkstellingsbreuk.
Bijvoorbeeld: een werknemer werkt in
een jaar 50% en het jaar dat er op volgt
werkt hij 80%. Omwille van zijn halftijdse
prestaties krijgt hij 10 dagen vakantie.
Omdat zijn uurrooster met 20% stijgt
mag hij die 10 dagen aanvullen met 6
dagen Europese vakantie.
Het vakantiefonds zal deze dagen
Europese vakantie betalen. Deze bedra-
gen zullen dan later in mindering gebracht
worden het dubbel vakantiegeld.
info van de federatie
Fedelec magazine | 11
Cafca nvRembert Dodoensstraat, 45Indistriezone KristalparkB-3920 Lommel T. 011 55 40 10 CONTACTEER ONS VOOR EEN DEMO [email protected]
Werkbonnen op tablet
Eén pakket voor alle administratieve behoeften van een elektrotechnisch bedrijf
Koppeling groothandels
Calculatie & Dossiers & Projecten
Vorder-ingsstaten
AankopenRegie & Service
Stock Facturen &OpvolgingU en Cafca,
een sterk team
Software voor de Installateur
www.cafca.bewww.cafcatrack.bewww.digabon.be
Bezoek onze websites
Meer dan 2500 gebruikers!
Belgische bouwbedrijven en aanver-
wanten worden spijtig genoeg ook in een
slecht daglicht geplaatst omdat er altijd
malafide ondernemers rondlopen en
voor de fiscus is het niet zo “eenvoudig”
om het kaf van het koren te scheiden.
Sinds een zekere tijd trekken ook buiten-
landse bouwbedrijven de aandacht van
onze fiscale diensten en worden ze dus
vaker gecontroleerd. Dit was dringend
vermits er inderdaad bepaalde buiten-
landse bouwbedrijven zijn die echt een
kwade reputatie aan de sector geven.
De fiscus gaat dus systematischer nakij-
ken of buitenlandse bedrijven niet over
een fiscale zetel in België zouden moeten
beschikken en voor alle bedrijven gaan
de fiscale diensten voornamelijk de fis-
cale aangiften, de BTW- en de bedrijfs-
voorheffingsaangiften alsook de betaling
van de eventuele schulden ervan en de
aangegeven omzet controleren.
De belastingplichtige die zijn aangifte(n)
“vergeet” in te dienen zal er twee keren
over nadenken want nu worden de dos-
siers centraal geregistreerd en behan-
deld. Het betekent dat vanaf de tweede
inbreuk een administratieve boete tussen
50 en 1.250 euro zal worden opgelegd.
Wie de fiscale actualiteit een beetje volgt,
heeft zeker iets gelezen ivm het vrucht-
gebruik waarmee bepaalde bedrijfslei-
ders hun woning via een vennootschap
laten betalen. Minister Geens heeft
meerdere keren het standpunt van de
Administratie laten kennen en wanneer
een te groot fiscaal voordeel in hoofde
van een bedrijfsleider wordt vastgesteld,
zou het voordeel van alle aard zwaarder
moeten worden belast.
De fiscus buigt zich ook over andere enti-
teiten zoals de VzW’s die in bepaalde
gevallen niet meer als vereniging “zonder
winstbejag” kunnen worden beschouwd
aangezien ze meer lucratieve activitei-
ten hebben dan ze laten schijnen, de
managementsvennootschappen die af
en toe gewoon worden opgericht om
personenbelasting te ontwijken (sinds
kort bestaat er een nieuwe sociale ruling
om een herkwalificatie van een manage-
mentovereenkomst te vermijden), de
HoReCa-sector waarin de BTW-tarieven
niet altijd correct worden toegepast en/
of waarin nog te veel zwart werk aanwe-
zig is evenals de multinationals die ook af
en toe in de schijnwerpers staan omdat
ze erin slagen om bijna geen belastingen
aan de Belgische Staat te betalen.
Het gaat er hier al dan niet om de ver-
schillende prioriteiten van de fiscus op te
sommen en het is niet onze bedoeling om
deze te beschouwen als heksenjachten
of niet.
Iedereen heeft zijn mening hierover en
het is nog altijd de belastingplichten die
hun eigen keuzen maken om eventueel
voor de minste belastbare weg te kiezen.
Tegelijkertijd kunnen wij enkel vaststellen
dat de Belgische fiscaliteit zo ingewik-
keld is, dat er zoveel uitzonderingen in
Fiscale controle
e FoD Financiën is al een paar maanden druk bezig met een nieuw systeem om de belastingplichtigen “doel-
treffender” te controleren.
om hun doel te bereiken besteden de fiscale diensten meer aandacht aan een aantal bepaalde punten en in
functie van hun zoekwerk, plannen ze gerichte controles, en zoals te verwachten, staan de bouwbedrijven en aanver-
wanten in de kijker.
“D ”
fedelec
12 | Fedelec magazine
onze aangiften bestaan en dat bepaal-
de belastingplichtigen elke 2 jaar wor-
den gecontroleerd terwijl anderen geen
enkele ambtenaar zien gedurende meer
dan 10 jaar….
Wanneer en wat mag de fiscus
controleren?
Normaal gezien maakt de fiscus een
afspraak met een belastingplichtige om
een controle “ter plaatse” uit te voeren
want U weet waarschijnlijk dat de fiscus
een belastingplichtige niet mag verplich-
ten om zich te laten controleren in de kan-
toren van de Administratie. Met andere
woorden: het is aan de controleur om zich
te verplaatsen en niet omgekeerd. Toch,
vergeet ook niet dat het soms aangera-
den is om tot bij de controleur te gaan
als hij het vraagt en dat men over enkele
hete dossiers beschikt en/of men liever
bepaalde elementen wil “verbergen”.
De controle moet gebeuren gedurende
de normale uren van de activiteit van de
belastingplichtige of met andere woorden
wanneer er wordt gewerkt, dus ook soms
midden in de nacht in bepaalde sectoren.
In geval van een controle bij een particu-
lier (meestal gaat het om een woning die
privé- en beroepsmatig wordt gebruikt)
zijn de regels strikter want de controle
moet tussen 5u en 21u plaatsvinden en
de controleur moet in het bezit zijn van
een machtiging van de politierechter.
Maar het kan ook zijn dat de fiscus onver-
wacht langskomt. De enige uitzonde-
ringen betreffen belastingplichtigen die
aan het beroepsgeheim gehouden zijn
omdat hun patiënten of cliënten niet aan-
wezig mogen zijn op het moment van de
controle.
Wanneer de controleur in het bezit is van
zijn aanstellingsbewijs en als hij die aan
de bevoegde persoon kan voorleggen,
dan mag deze laatste hem de toegang
niet weigeren.
Ingevolge de wet mag een controleur de
aard en de belangrijkheid van de werk-
zaamheden vaststellen en het bestaan,
de aard en de hoeveelheid van de voorra-
den en van de voorwerpen van alle aard
nazien. Stricto senso mag hij alleen de
mappen, boeken en ander documenten
die bij de belastingplichtige openlijk lig-
gen, controleren. Hij heeft met andere
woorden het recht niet om documenten
uit gesloten kasten en/of laden te nemen
om ze te controleren maar meestal laat
de belastingplichtige hem doen. zelfde
verhaal voor het kopiëren van documen-
ten want in de praktijk laten de meeste
belastingplichtigen de controleur toe om
bepaalde stukken te laten kopiëren ter-
wijl de wet zegt dat het niet mag.
Men moet echter ook redelijk blijven
want het heeft niet veel zin om voor het
“plezier” een controleur tegen te werken
omdat hij eerst ook schriftelijk vragen
om inlichtingen kan opstellen (deze vra-
gen kunnen ook vóór een controle wor-
den opgestuurd en het is verplicht om ze
schriftelijk en binnen de maand te beant-
woorden) en ten tweede omdat beide
partijen te veel tijd zouden verliezen en
zoals U weet, tijd kost geld en dit is nog
meer van toepassing voor de belasting-
plichtige dan voor die ambtenaar die in
feite “maar” zijn job uitvoert.
Het zal misschien raar klinken maar vol-
gens een uitspraak van de rechtbank van
Brussel moet een PC die aanstaat wor-
den beschouwd als een openstaande
kast en mag de controleur de bestaan-
den raadplegen en ook kopieën maken
indien nodig.
Wanneer de controleur bijkomende vra-
gen heeft, moet hij ze uitsluitend aan de
belastingplichtige stellen of aan de perso-
nen die bevoegd zijn om de gecontroleer-
de onderneming te vertegenwoordigen.
Een belangrijke bron van informatie voor
de fiscus zijn de gegevensuitwisselin-
gen die zowel nationaal (tussen de ver-
schillende Administraties) als internati-
onaal kunnen gebeuren. Met de jaren
is het inderdaad moeilijker geworden
om buitenlandse inkomsten te verzwij-
gen omdat de Europese Gemeenschap
opgelegd heeft dat de intresten die een
belastingplichtige ontvangen heeft op
een buitenlandse bankrekening automa-
tisch worden uitgewisseld. Op termijn zal
de internationale fiscale samenwerking
nog meer worden uitgebreid.
De fiscus beschikt ook over twee “bizar-
re” bronnen van informatie te weten de
verklikking die sinds een paar jaren fors
toeneemt en die vooral van ontslagende
werknemers of arbeiders komt - en oh
verrassing - bepaalde belastingplichti-
gen zelf die soms een beetje te uitbundig
zijn in de verhalen en/of foto’s die ze op
bepaalde sociale netwerken plaatsen.
Vergeten we niet te melden dat in bepaal-
de gidsen België wordt geroemd voor zijn
chocolade, zijn ellenlange files, maar ook
zijn fiscale fraude….
info van de federatie
Fedelec magazine | 13
Kmo’s laaiend enthousiast over BRICS-leertraject
et BRICs-leertraject krijgt steeds meer weerklank onder zaakvoerders van Vlaamse kmo-bouwbedrijven.
Deelnemers van de voorbije jaren bevorderen spontaan de mond-tot-mondreclame voor dit peterschapspro-
ject van de bouwsector. Gevraagd naar hun eerste indruk, sparen ook de huidige deelnemers de superlatie-
ven niet. “Voor mij is elke BRICs-sessie een openbaring”, vertelt kris Vermeiren van Thiers-Horizon. Hij is een van de
kmo-zaakvoerders die sinds april hun bedrijfsvoering kunnen versterken op het vlak van rekrutering & motivering van
werknemers; kmo-jaarrekeningen; loonbeleid; klantenwerving; juridische aansprakelijkheden en globale bedrijfsstra-
tegie enz. Inschrijven voor het volgende traject kan vanaf voorjaar 2014.
“H
”Sinds de eerste sessie in 2007 heeft BRICS een hele weg afge-
legd. Vandaag kunnen aannemers in heel Vlaanderen deelne-
men aan dit leertraject. Halfweg hun BRICS-ervaring maken
een aantal aannemers uit Antwerpen en Limburg de balans op.
Organisatoren en peters/meters, dat zijn kaderleden uit grote
bouwbedrijven die de sessies helpen begeleiden, krijgen van
hen een pluim.
Lode Hulsbosch, afge-
vaardigde bestuurder van
Hulsbosch Bouwbedrijf nv,
gespecialiseerd in agrari-
sche en industriële gebou-
wen, twijfelt niet om op zijn
beurt BRICS aan collega’s
aan te raden.
LH: “BRICS werd ook mij aan-
geraden door een bevriende
ondernemer. Daarnaast had
ik het leertraject al leren kennen via een aantal publicaties van
de Confederatie Bouw. Vooral de mogelijkheid om een bredere
opleiding te volgen, specifiek gericht op de bouwsector, trok mij
aan en de kans om contacten te leggen met collega’s. Halfweg
het traject heb ik ontdekt dat BRICS de mogelijkheid biedt om
in een ongedwongen sfeer nieuwe inzichten te verwerven in de
verschillende domeinen van het ondernemen. In tegenstelling tot
andere opleidingen is BRICS nauw verbonden met de bouw. Dat
maakt het vrijwel meteen toepasbaar in je eigen onderneming.”
Hoe verlopen de contacten in je groep?
LH: “Informeel en vriendschappelijk. Na de sessies diepen we
tussen pot en pint de onderwerpen verder uit. Het is duidelijk
een meerwaarde om je eigen ideeën af te toetsen bij collega-
zaakvoerders en tips uit te wisselen. En je merkt snel dat we
vaak met dezelfde uitdagingen te kampen hebben. Daarnaast
is de rol van de peters niet te onderschatten. Met al hun erva-
ring hebben zij een zekere wijsheid en rust opgebouwd. zij laten
zich minder leiden door de waan van de dag en slagen erin alles
in een ruimer perspectief te plaatsen. zij wisselen graag van
gedachten met ons en doen concrete aanbevelingen. Mijn bij-
zondere dank gaat daarom naar hen uit.”
Heeft BRICS je nu al aangezet tot grote veranderingen in
je bedrijfsvoering?
LH: “Elke samenkomst levert me twee à drie bruikbare ideeën,
die van pas komen bij mijn dagdagelijkse beslissingen. Maar
halfweg het traject is te snel voor grote aanpassingen. Immers,
voor een kmo blijft het lastig er snel tijd voor vrij te maken. Je
wordt vaak opgeslorpt door het dagelijkse werk en urgenties.”
De lokale confederaties bouw lanceren elk jaar opnieuw een
verschillend BRICS-traject, aangezien zij zich op de speci-
fieke noden richten van de nieuwe deelnemers. Het resultaat
is telkens een manage-
mentopleiding op maat
van de selecte groep van
20 aannemers. Herman
Vorselmans, zaakvoerder
van KA-construct gespe-
cialiseerd in aluminium
schrijnwerk, ziet daarom
een speciale rol wegge-
legd voor de lokale BRICS-
coördinatoren in het welsla-
fedelec
14 | Fedelec magazine
gen van het project.
“Niet alleen biedt BRICS mij een breed algemeen kader, maar
vooral managementtechnieken gericht op een bouwonderne-
ming. Tegelijk kan ik van ideeën wisselen met gelijkgestemde
ondernemers die in dezelfde werkomstandigheden functio-
neren. De onderlinge gesprekken binnen en buiten de ses-
sies leveren me informatie die ik zo kan toepassen in mijn eigen
bedrijf. Ook voor mijn persoonlijke ontwikkeling zijn de kennisuit-
wisseling en onverwachte visies van mijn BRICS-collega’s een
meerwaarde. In combinatie met de goede begeleiding van de
BRICS-coördinatoren maakt dit van elke sessie een plezier.”
Katleen Adriaensens van
het gelijknamige familie-
bedrijf in sanitair, verwar-
ming en dakwerken, is
vooral te spreken over de
interactie met de andere
deelnemers tijdens en
buiten de sessies. Elke
keer opnieuw stemmen de
verschillende reacties tot
nadenken en leveren zij nieu-
we invalshoeken en oplossingen. “Als jonge vrouw in de sector
sta ik open voor de ervaring van doorgewinterde bouwonder-
nemers. In ons familiebedrijf heb ik mij intussen heel wat vaar-
digheden van mijn vader eigen gemaakt, maar de verschillende
meningen en visies in mijn BRICS-groep op het ondernemer-
schap in de bouw zijn ronduit boeiend en leerzaam. Vooral de
persoonlijke invalshoek van elke deelnemer bij de aanpak van
tegenslagen, problemen en opportuniteiten. De peters vormen
hierbij een goede ‘brug’ om de contacten tussen de deelnemers
te stroomlijnen. Onder meer op het vlak van financiële bedrijfs-
voering heb ik al heel wat opgestoken en ik hoop de volgende
sessies dieper in te gaan op ‘omgaan met personeel & leveran-
ciers’ en ‘sociaal ondernemen met alle partijen’.“
www.brics-vlaanderen.be
BRICS is een peterschapsproject dat tot stand komt met de steun van het Agentschap Ondernemen.
BRICs-deelnemers verzamelen in sint-NiklaasOp 3 oktober jl. leerden een tachtigtal BRICS’ers uit alle windstreken elkaar beter kennen tijdens een overkoe-pelende netwerksessie ingeleid door key note speaker Frederik Imbo. Een communicatie-expert en animator bij uitstek die hen expertise en inzicht in communica-tievaardigheden op de werkvloer bijbracht. Het ideale opstapje om samen met hun peters/meters, directeurs en coördinatoren van de lokale confederaties bouw in een informeel kader te netwerken over onder meer hun BRICS-ervaringen van de afgelopen zes maanden.
kris Vermeiren, zaakvoerder van het bedrijf Thiers-Horizon gespecialiseerd in plat-dak isolatie en thermische en akoestische isolatie voor vloeren, ontbreekt bij geen enkele BRICs-sessie:“Tot dusver ging het dan ook om een divers aanbod aan onderwerpen: van leiderschap en coaching tot financiële expertise geënt op kmo’s en een high tech simulatie specifiek gericht op de bouwsector waarbij we in groepjes het hele proces van een bouwproject in al zijn facet-ten konden doorlopen. De interactie met de andere BRICS’ers en de peters, die dicht bij de deelnemers staan, is voor mij de grote meerwaarde aan dit leertraject. Het is gewoonweg top om deze nieuwe groep te leren kennen.”
info van de federatie
Fedelec magazine | 15
Tecnolec informeert
Compatibiliteit tussen bestaande dimmers en retrofit ledlampen
Integratie van energiezuinige lampen
Door de toenemende aandacht voor energiezuinigheid en de
snelle ontwikkeling van leds zijn er vandaag reeds verschillende
ledlampen in de handel verkrijgbaar. Een gedeelte van deze lam-
pen is bestemd om bestaande gloei- en halogeenlampen te ver-
vangen. Men spreekt in dit geval over retrofitlampen. Het is niet
onwaarschijnlijk dat dergelijke lampen in een bestaande installa-
tie terechtkomen waar de verlichting wordt gedimd. In de praktijk
blijkt dat dergelijke combinaties niet altijd even goed werken. De
nieuwe lampen in combinatie met bestaande dimmers vertonen
vaak een afwijkend gedrag zoals flikkering, onstabiliteit, te hoge
minimale verlichtingssterkte, verkorte levensduur van lamp en/of
dimmer tot zelfs het weigeren van dienst. In deze gevallen spre-
ken we dan ook terecht van een compatibiliteitsprobleem. In dit
artikel trachten we deze problematiek enigszins toe te lichten.
Niet lineaire karakter
Een retrofit ledlamp lijkt op het eerste gezicht erg op een gloei-
of halogeenlamp. De vorm van de lamp en ook de lamp voet
zijn identiek. Je kunt ze zonder meer in een bestaande armatuur
plaatsen en aansluiten. De lamptechnologie is echter totaal ver-
schillend. Bij een warmtestraler (zoals gloei- en halogeenlam-
pen) wordt licht verkregen door het opwarmen van een gloei-
draad. Dit is een zuiver resistieve belasting waardoor de stroom
door de lamp perfect gelijkvormig (sinusvormig in geval van het
gewone distributienet) en in fase is met de aangelegde span-
ning. De volgende figuren geven het verloop van de netspanning
(blauwe curve) en de stroom door de lamp (rode curve) in functie
van de tijd.
Figuur 1: Stroom en spanning van een 40 W gloeilamp Figuur 2: Stroom en spanning van een 8W vervangingsled
Als we dezelfde karakteristiek van een ledlamp bekijken (zie
figuur 2) dan blijkt dat de stroomcurve sterk afwijkt van deze in
figuur 1. De vorm is niet sinusvormig en loopt evenmin in fase met
de spanning.
Terwijl een gloeidraadlamp schematisch voorgesteld kan wor-
den door een weerstand kan een ledlamp rudimentair worden
voorgesteld als een gelijkrichterbrug, gevolgd door een conden-
sator (energiebuffer) en vervolgens het lichtgevend element. Het
lichtgevend element bestaat uit een ledmodule en bijhorende
driver. Deze driver stuurt de ledmodule aan waarbij de helder-
heid van de led (dimniveau) afhankelijk is van de gemiddelde
stroom door de led.
Figuur 3: Rudimentair schema van een ledlamp
De ledmodule en bijhorende driver worden gevoed door de con-
densator die als energiebuffer functioneert. De spanning over de
condensator is bijgevolg afhankelijk van de stroom, die door de
led gevraagd wordt, en deze stroom is dan weer functie van de
gewenste helderheid van de led (=gewenste dimming). Wanneer
de netspanning groter is dan de condensatorspanning wordt
16 | Fedelec magazine
Figuur 5: Meest voorkomende dimtechnieken
Figuur 4: Voorbeelden van (al dan niet) dimbaarheidssymbolen Figuur 6: Tweedraadsdimmer
Figuur 7: Driedraadsdimmer
er stroom uit het net getrokken om de condensator bij te laden.
zodra de netspanning onder de condensatorspanning daalt,
wordt er geen stroom meer uit het net getrokken. Deze fenome-
nen die gelijktijdig optreden, verklaren het niet lineaire karakter
alsook de faseverschuiving van de stroom t.o.v. de spanning.
Dimmen en topologie
Om een ledlamp te kunnen dimmen moet je eerst nagaan of de
lamp wel degelijk dimbaar is. Elke fabrikant kan dat op zijn eigen
manier weergeven.
Naast de dimwijze bestaan er ook twee bekabelingstopologieën
nl. tweedraads- en driedraadsdimmers. Bij de tweedraadscon-
figuratie staat de dimmer in serie met de lamp en is de stroom
door de dimmer steeds afhankelijk van de lamp. Bij het drie-
draadssysteem heeft de dimmer steeds een connectie met het
voedingsnet.
Voor de goede werking heeft elke dimmer netsynchronisatie
nodig. Dit wil zeggen dat de dimmer in staat moet zijn om de
nuldoorgang van de netspanning te detecteren waardoor hij zijn
ingestelde fasesnijdingshoek kan bepalen ten opzichte van die
nuldoorgang. Alleen op die manier laat de dimmer in de tijd een
constante hoeveelheid energie door naar de belasting met een
stabiele werking van het geheel tot gevolg.
Bij het gebruik van ledlampen geniet een driedraadssysteem
de voorkeur vermits een perfecte netsynchronisatie mogelijk
blijft omdat de nuldoorgangen van de spanning voor de dimmer
detecteerbaar blijven. Daarenboven kan de dimmer onafhanke-
In ons land vinden we zowel fase-aansnijdingsdimmers, fase-
afsnijdingsdimmers als universele dimmers terug. Omwille van
kostprijs zijn de fase-aansnijdingsdimmers het meest voorko-
mend. Deze kunnen zowel in een verdeelbord geplaatst worden
als in een inbouwdoos in de muur. Een fase-aansnijdingsdimmer
wordt gebruikt voor resistieve en inductieve lasten (bv. elektro-
magnetische transformator voor halogeenverlichting), terwijl de
fase-afsnijdingsdimmer geschikt is voor resistieve en capacitie-
ve lasten (bv. elektronische transformator voor halogeenverlich-
ting). De universele dimmer controleert automatisch welke soort
belasting aangesloten is en kiest op basis daarvan de dimwijze.
Fase-aansnijding Fase-afsnijding
Fedelec magazine | 17
Tecnolec informeert
lijk van de stroom die de belasting vraagt, gevoed worden. In een
tweedraadssysteem zal er omwille van de eigen noodzakelijke
voeding van de dimmer immers steeds een kleine stroom door
de belasting moeten blijven vloeien (serieschakeling van dimmer
en lamp). Als de belasting een ledlamp is die reeds bij een kleine
stroom oplicht, dan zou het kunnen dat de lamp niet helemaal
gedoofd kan worden (tenzij er een aan/uit schakelaar in de kring
voorzien wordt).
Compatibiliteit
In hoeverre combinaties van bestaande dimmers met één of
meerdere ledlampen nu compatibel zijn, is moeilijk te definiëren.
Vóór het ledtijdperk waren goed werkbare combinaties eenvou-
digweg in een tabel te gieten. (zie tabel 1)
Vandaag merken we dat men deze tabel niet zonder meer kan
aanvullen met retrofit led- lampen, zeker als het gaat over com-
binaties met fase-snijdende dimmers. Er zijn led-drivers verkrijg-
baar die uitgerust zijn met een 1..10V of DALI-ingang maar die
komen we vooral tegen bij volledige systemen (driver en ledmo-
dule) en niet in de retrofitmarkt.
Uit de praktijk blijkt dat twee identieke types van ledlampen met
een gelijkaardig vermogen maar van een andere fabrikant soms
anders reageren met een welbepaalde dimmer. Het kan zelfs
zo ver gaan dat de lampen van het ene merk werken met een
bepaalde dimmer en deze van het andere merk niet. Dit heeft
vooral te maken met het feit dat een ledlamp eigenlijk een elek-
tronische schakeling is waarvan de componenten per fabrikant
verschillen.
GloeilampHalogeen
230V
Halogeen met
gewikkelde transfo
Halogeen met elektronische
transfo
Hulpapparaat of vermogencomponent
met 1-10V ingang
Hulpapparaat of vermogencomponent
met DALI ingang
Fase-aansnijding X X X
Fase-afsnijding X X X
Universeel (= keuzemogelijkheid) X X X X
1..10V stuurapparaat X
DALI stuurapparaat X
Tabel 1: compatibiliteit tussen dimmers en lampen
Hulpmiddelen of oplossingen?
Om de problematiek van de compatibiliteit enigszins op te los-
sen bestaan er diverse hulpmiddelen. zo bestaan er vuistregels
die door fabrikanten worden gebruikt om het minimum en maxi-
mum aantal ledlampen op dimmers te bepalen. Eén voorbeeld
hiervan is de 10%-vuistregel die zegt dat in geval van het aanslui-
ten van ledlampen op bestaande dimmers, het totaal vermogen
van de ledlampen niet groter mag zijn dan 10% van het maximaal
aangegeven dimmervermogen. Op een dimmer met een maxi-
maal vermogen van 300W mag dan maximaal 30W aan ledlam-
pen worden aangesloten. Deze regel wordt gehanteerd om te
voorkomen dat te hoge piekstromen eventueel schade aan de
dimmer veroorzaken.
Diverse fabrikanten van retrofitlampen en/of dimmers publiceren
op hun website een lijst waarop verschillende combinaties met
lampen en dimmers vermeld worden. Per combinatie beoor-
deelt de desbetreffende fabrikant op basis van zijn eigen geko-
zen criteria in hoeverre deze compatibel is en of er bepaalde
beperkingen gelden. Qua beperkingen gaat het dan vaak over
het minimum en maximum aantal lampen dat aangesloten mag
worden. Het mag duidelijk zijn dat dergelijke lijsten een hulpmid-
del zijn maar ze kunnen onmogelijk alle combinaties bevatten.
Bij elke combinatie dient een installateur vooraf na te gaan in
hoeverre deze compatibel is.
Uit voorgaande blijkt dat zowel vuistregels als compatibiliteits-
lijsten weliswaar een hulpmiddel zijn maar dat ze geen alge-
mene richtlijnen vormen om zeker te zijn van compatibiliteit tus-
18 | Fedelec magazine
sen dimmer en lamp. Op Europees niveau is men bezig met het
opstellen van standaarddocumenten die een oplossing willen
bieden voor de compatibiliteitsproblematiek. Binnen het tech-
nische comité CLC/TC 23BX van CENELEC werkt men aan de
aanpassing van de norm EN60669-2-1:2004: schakelaars voor
huishoudelijk en soortgelijk gebruik in vaste elektrische installa-
ties deel 2-1: bijzondere eisen – elektronische schakelaars. Deze
norm heeft enkel betrekking op dimmers voor ledlampen, cfl en
gloeidraadlampen maar niet op de lampen zelf en hun voorscha-
kelapparatuur. Wat lampen betreft zijn het de normen IEC 62612,
62663-2, 62717, 60969 en 61347-1 die de nodige aanpassingen
moeten ondergaan. Het uiteindelijke doel van deze aanpassin-
gen is het verkrijgen van een eenduidige compatibiliteit zodanig
dat toekomstige installaties minder problemen genereren dan
vandaag. De aanpassing van deze normen bieden alvast oplos-
singen voor toekomstige producten.
Stilaan verschijnen er in de markt ook producten die de compa-
tibiliteitskwestie trachten op te lossen. Diverse chipfabrikanten
hebben intelligente IC’s ontwikkeld die in lampen kunnen geïn-
tegreerd worden en waardoor de dimproblematiek met fase-
snijdende dimmers zou verdwijnen. Kijk bij de aankoop van een
ledlamp, die je wilt gaan dimmen, goed na of hieromtrent iets
gespecifieerd staat in de technische informatie.
Andere fabrikanten ontwikkelen een communicatiestandaard
die zowel door de dimmer als de lamp verstaanbaar is zodat er
tussen beide compatibiliteit wordt verkregen. In dit laatste geval
dienen zowel dimmer als lamp vervangen te worden en bijgevolg
valt dit buiten de compatibiliteitsproblematiek tussen bestaande
dimmers en ledlampen.
Indien u meer wenst te weten over deze problematiek kan u
een uitgebreid document (zie referenties) downloaden via onze
website:
www.tecnolec.be
Referenties:Dimmen van verlichting – Classificatie van lampen, dimsystemen en de pro-blematiek van compatibiliteit - IWT-project Groen Licht Vlaanderen 2020 – maart 2012
Philips ‘Connected Living in Livable Cities’
In het internetgebeuren zorgt Philips voor
een nieuwe mijlpaal in het personalise-
ren en connecteren van verlichting met
de introductie van Hue, een persoonlijke
draadloze verlichting die men kan contro-
leren en programmeren door middel van
een eenvoudige app op de smartpho-
ne. Samen met Disney lanceert Philips
zelfs een Philips Disney StoryLight en
Mickey-armatuur, die gekleurd licht
slim synchroniseert met de klassieke
‘verhalen’ via een interactief e-book op
een iPad, gebruikmakend van de Hue-
technologie. Ook huishoudtoestellen
zoals koffiemachines worden slimmer
en zijn doorgedreven personaliseerbaar.
De Connected Living-trend is een feit
geworden. Met nieuwe, geavanceerde
beeldvormingstechnologieën maakt
Philips ook een betere cardiologische
zorg mogelijk.
Leefbare steden
De uitdagingen van de groeiende verste-
delijking zijn niet gering met een stijgen-
de vraag naar o.m. energie, voedsel en
water. Verlichting is verantwoordelijk voor
19% van het wereldwijd elektriciteitsver-
bruik, 60% hiervan wordt gebruikt voor
commerciële en publieke gebouwen in
steden, en ongeveer 15% voor straat-
verlichting. Een overschakeling op ener-
gie-efficiënte verlichtingstechnologieën,
zoals LED, maakt een significant verschil
voor steden op het vlak van energiecon-
sumptie, maar ook op het vlak van o.m.
veiligheid. Met een telemanagement-sys-
teem zoals CityTouch van Philips bijvoor-
beeld kan stedelijke verlichting individu-
eel aangestuurd en aangepast worden
in functie van de noden van het moment.
Voetbal- én lichttempel
Deze Philips Innovation Experience vond
plaats in de Ghelamco Arena, het gloed-
nieuwe voetbalstadion van KAA Gent. Dit
stadion is een voorbeeld van hoe inno-
vatieve LED-verlichting een stad nieuw
leven kan inblazen, en dat op een duur-
zame manier, met een minimaal ener-
gieverbruik. De Philips LED-oplossing
voor de buitengevels zorgt ervoor dat de
energie die er in het stadion heerst, tot ver
buiten het stadion merkbaar is. 500.000
LED-lichtpunten maken het mogelijk op
een dynamische manier – in alle moge-
lijke kleuren – boodschappen te projec-
teren die verband houden met wat er op
dat moment in het stadion gebeurt. Het
dak sluit daar vrijwel naadloos bij aan.
Deze techniek werd zelfs ‘geoefend’ op
het Empire State Building in New York.
(meer over het Ghelamco Arena project
leest u elders in deze editie).
The Edge & Lunavision
Een ander opmerkelijk Philips-project
is The Edge in Amsterdam - binnenkort
één van de meest innovatieve kantoor-
gebouwen ter wereld. Philips voorziet
dit gebouw van een intelligent verlich-
tingssysteem dat verbonden is met het
IT-systeem van het gebouw; elk lichtpunt
heeft zelfs een eigen IP-adres. Het hele
lichtsysteem kan op afstand worden
gestuurd, de lichtbehoefte kan steeds
worden aangepast aan het gebruik, per
minuut, per uur, per dag. Dat maakt het
systeem flexibel maar ook energiezui-
nig en klantvriendelijk. Het systeem ver-
zamelt allerlei voor de klant/gebruiker
relevante data. Data voor bijvoorbeeld
onderhoud en facility management die
kunnen bijdragen aan een zo efficiënt
mogelijk beheer van de ruimte.
In samenspraak met de stad Mechelen
ontwikkelde Philips vorig jaar een op
maat gemaakte LED-armatuur voor
de binnenstad, met de toepasselijke
naam Lunavision. Samen met professor
Malaika Brengman van de VUB onder-
zoekt Philips de invloed van licht op het
koopgedrag van mensen.
www.philips.be
nlangs vond in de nieuwe Gentse Ghelamco Arena de ‘Philips Innovation Experience 2013’ plaats. “Met recen-
te en toekomstige innovaties kan een reële bijdrage worden geleverd aan een betaalbare, betere gezondheids-
zorg, leefbare en duurzame steden en een aangename moderne levensstijl, daarbij gebruik makend van de
laatste nieuwe technologie”, aldus Hans de Jong, CEo Philips Benelux.
“O ”
reportage
20 | Fedelec magazine
In nieuwe woningen worden steeds meer domotica-
systemen geïnstalleerd. Klanten willen inderdaad hun
verschillende woningfuncties op afstand kunnen
bedienen – en op die manier heel wat energie
besparen – vanaf touchscreens in huis of vanaf
hun mobiele toestellen. Domintell, dat al vele
jaren lang een referentie is op dat gebied,
besteedt al zijn kennis en een belangrijk deel van
zijn middelen aan onderzoek en ontwikkeling om
producten te kunnen ontwikkelen die nog beter,
persoonlijker en toegankelijker zijn. Resultaat:
de markt van de domotica explodeert en de
behoefte aan gespecialiseerde installateurs groeit.
Waarom wordt u niet een van onze erkende partners-
installateurs? Een gratis opleiding van twee dagen
is voldoende om volop te profiteren van de groei
van deze nieuwe markt. Geïnteresseerd? Aarzel niet
ons te bellen voor een demonstratie. 067 88 82 50
[email protected] - www.domintell.com
1 NIEUWE WONING OP 5WORDT UITGERUST MET DOMOTICALAAT DIE KANS NIET VOORBIJGAAN:WORD DOMINTELL INSTALLATEUR w
ww
.avv
isi.c
omar
ch: F
ranç
ois
Mar
tens
QbusEenvoudige en open domotica voor duurzaam jeugdverblijfcentrum
e Hagaard is een nieuw en duurzaam jeugdverblijfcentrum, gebouwd midden in het groen op een boogscheut
van het centrum van overijse. In dit nieuwbouwproject van Toerisme Vlaanderen installeerde de firma De Moor
Electronics het tweedraadse bussysteem van Qbus.“D ”
De bouwwerken aan het jeugdverblijf-
centrum werden opgestart in januari
2012. Het gebouw omvat twee niveaus,
goed voor een capaciteit van 96 bed-
den, in de midweek uitbreidbaar tot een
maximale capaciteit van 108 personen.
Daarnaast zijn er 6 ruime werklokalen
voor 20 tot 25 personen, één grote zaal
en één combinatie zelfkookkeuken/
werklokaal, een refter en een volpen-
sionkeuken. Op de twee niveaus zijn er
slaapkamers van 3 tot 12 bedden. Vlotte
toegankelijkheid voor mensen met een
beperking en duurzaamheid lagen mee
aan de grondslag van het ontwerp.
Hoewel het gebouw slechts 2 bouwla-
gen bevat, werd - omwille van de eerst
vernoemde factor - in een personenlift
voorzien. Aan de ingang van het domein
gelegen langs de Hagaardbosweg, werd
een duplex-conciërgewoning gebouwd
die evenwel geen deel uitmaakt van het
bouwproject van Toerisme Vlaanderen.
De eerste verblijvers in De Hagaard – een
groep van Chiro Vlaanderen –, namen
begin september 2013 hun tijdelijke
intrek in het gebouw.
Zonneboiler en groen dak
Het jeugdverblijfcentrum werd ontwor-
pen door studiebureau Goedgebeur,
een architecten- en ingenieursbureau
uit Aalst. Pilootaannemer was de fir-
ma MORTI uit Drongen. Het gebouw
heeft een L-vormige structuur en is vol-
ledig onderkelderd. Het heeft een elek-
trisch vermogen van 400 A. De naar het
gebouw getrokken voedingskabels zijn
tweemaal 240 mm². Aan de ingang van
het domein De Hagaard werd een hoog-
spanningscabine geïnstalleerd waarvan
de transfo op 400 kVA berekend werd.
Het totale kostenplaatje van het project
bedraagt om en bij de 4 miljoen euro.
Voor bouwheer Toerisme Vlaanderen
waren de ecologische insteek en de bud-
getvriendelijkheid essentieel. Er werd
dan ook in ruime mate gebruik gemaakt
van materialen die niet noodzakelijk
verdere afwerking behoeven: beton en
hout. In de slaapkamers bijvoorbeeld
werd gewerkt met houten voorzetwan-
den. Er werd geopteerd voor een venti-
latiesysteem D (6 luchtgroepen). Onder
meer in de gangen en de sanitaire ruim-
tes werden de plafonds verlaagd om de
leidingen en verluchtingskanalen aan
het zicht te onttrekken. Op het vlak van
hernieuwbare energie zijn de toepassin-
gen vooralsnog beperkt tot een zonne-
boiler met enkele zonnepanelen op het
plat dak, dit voor de productie van warm
water. Bedoeling is om in de toekomst
met fotovoltaïsche zonnepanelen uit te
breiden. Er werd tevens geopteerd voor
een groendak.
Installateur van bij opstart bij
project betrokken
De firma De Moor Electronics stond in
voor het leggen van de bekabeling, de
elektriciteitswerken en het integreren van
de domotica. Dit bedrijf uit Ressegem
(Herzele) werd 16 jaar geleden opgericht
door Koen De Moor en telt momenteel
een viertal medewerkers. Deze elektro-
installateur voert zowel kleine als grotere
projecten uit, hoofdzakelijk in de residen-
tiële sfeer, met inmiddels een doorge-
dreven specialisatie richting domotica.
zaakvoerder Koen De Moor: “We wer-
den als installatiebedrijf zeer vroeg bij
project De Hagaard betrokken, en dat
was ook een noodzaak. Alle muren – blij-
vend zichtbaar metselwerk – zijn slechts
een (beton)steen dik. Er werden geen
leidingen ingewerkt. Er werd een eerste
rij stenen onder de vloerhoogte gemet-
seld, waarin de buizen met diverse leidin-
gen werden aangebracht. Daarna werd
telkens een holle steen over de buizen
gemetseld, waardoor de draden en lei-
dingen werden getrokken. Wanneer de
muur de gewenste hoogte van zowel
stopcontact als drukknop bereikte,
werd door ons een opening geklokt op
de juiste plaats en werd de leiding erdoor
gehaald. Hierdoor is er in dit gebouw
geen enkele buis of kabelgoot te zien.
Deze werkwijze was mee ingegeven door
reportage
22 | Fedelec magazine
het feit dat de bouwheer wou vermijden
dat toekomstige verblijvers – meestal
jonge kinderen op vakantie – ‘al spelend’
aan de buizen en dergelijke zouden han-
gen en eventuele schade berokkenen.
Ook op het dak kon er niet op de klassie-
ke manier worden gewerkt: bij het leggen
van de gewelven, moesten we onmiddel-
lijk doorboringen uitvoeren. Wat de ver-
lichting betreft, werden er - met het oog
op de budgetvriendelijkheid - spaarlam-
pen en TL 5 lampen geïnstalleerd.”
Eenvoudige bekabeling, flexibel
systeem
Er werd geopteerd voor het integreren
van domotica via een tweedraadse bus-
bekabeling van Qbus, middels een cen-
trale controller met USB en ethernet.
Over het gebouw verspreid bevinden
zich 6 elektrische borden, aan het Qbus-
systeem verbonden, en met mekaar
gelinkt. De Moor: “Tot op vandaag heeft
ons bedrijf een dertigtal projecten op
basis van Qbus gerealiseerd wat impli-
ceert dat we inmiddels zeer goed ver-
trouwd zijn met dit domotica-systeem. In
dit jeugdverblijfcentrum lopen alle leidin-
gen in ster naar één van de zes elektrische
borden. Alle drukknoppen en sensoren
zijn evenwel in busstructuur met elkaar
verbonden. Dit betekent dat er – in ver-
houding tot de grote oppervlakte – veel
minder meters moeten bekabeld worden
– een aanzienlijke kostenbesparing – en
dat de bekabeling een stuk eenvoudiger
wordt. De buskabel moet bijvoorbeeld
enkel tot op de hoogte van de schake-
laars worden gebracht. In de gangen
en toiletten van het gebouw werden ook
aanwezigheidsmelders met ingebouwde
schemerschakelaar geïnstalleerd. Ook
deze zijn via ethernet controleerbaar
zodat de conciërge de controle over het
gebouw van op haar pc, laptop of pda
kan uitvoeren. Overal in het jeugdverblijf-
centrum werden UTP-kabels getrokken.
Wireless applicaties als dusdanig zijn er
(nog) niet, behalve draadloos internet.”
Open en aanpasbaar
Dirk Jaspaert, sales Qbus: “Momenteel
zijn verlichting en energiemeting – de
opvolging van het elektrisch verbruik
– de enige functies die aan het domoti-
casysteem gekoppeld zijn. Wat de ven-
tilatie betreft, wordt enkel het brandvei-
ligheidsaspect mee gestuurd door ons
domoticasysteem. Qbus is zeer flexibel:
door eenvoudige herprogrammatie kan
ook deze installatie andere functionali-
teiten krijgen. Het betreft een zeer open
en aanpasbaar systeem. zo waren er,
bijvoorbeeld, in het oorspronkelijke ont-
werp per gang 2 detectoren voor aanwe-
zigheidsdetectie voorzien. In de loop van
het project werd beslist dit op te trekken
tot 3 of 4. Het volstond een bijkomende
aftakking te voorzien ter hoogte van de
buskabel, zonder extra voeding even-
wel. Wijzigingen aan de installatie kun-
nen op die manier snel worden doorge-
voerd indien de noodzaak zich voordoet.
Het geeft niet enkel de bouwheer maar
ook de installateur een goed gevoel dat
hij met Qbus nooit ‘vast’ komt te zitten.
Afstandsbesturing, bijvoorbeeld, zou
één van de bijkomende functies kunnen
zijn, net als het meten van de opbrengst
van de zonnepanelen via het systeem.
Ook aanwezigheidssimulatie met het
oog op inbraakpreventie – bv. in de win-
termaanden als het gebouw niet gebruikt
wordt – zou een bijkomende functie kun-
nen zijn.”
Basic versus toeters en bellen
Bij dit project stond de functionaliteit
voorop. Koen De Moor: “Er werd gewerkt
met standaard drukknoppen van Niko
– voorzien van een Qbus interface. Het
aantal componenten en de tussenaf-
standen zijn hier uiteraard groter dan bij
een residentieel project waar met design
drukknoppen en kleuren gewerkt wordt,
en waar het systeem vaak ook met toe-
ters en bellen is uitgerust. Maar de basis
van het Qbus systeem blijft identiek. Op
het vlak van techniciteit hebben we uit dit
Qbus-project meer geleerd dan uit een
doorsnee particulier project: wat is de
belastbaarheid van de buskabel? Wat
is de maximale mogelijke kabellengte?
Wanneer opsplitsen om ‘onbalans’ met
de buskabel te voorkomen…? Dankzij de
Qbus software kan dit ook allemaal gevi-
sualiseerd en in kaart gebracht worden.”
www.qbus.be
www.demoorelectronics.be
Fedelec magazine | 23
RoksWerken uitvoeren in houtskelet vraagt nette werf en doordachte aanpak
Het woonzorgcentrum betreft een vol-
ledig nieuwbouwproject. Voorheen was
het rusthuis gelegen achter het zieken-
huis van Libramont-Chevigny. Door uit-
breidingsplannen en een gebrek aan
voldoende beschikbare ruimte diende
uitgekeken te worden naar een nieuwe,
geschikte locatie. In de onmiddellijke
omgeving kon een bouwperceel van om
en bij de 7.000 m² worden aangekocht
waar het nieuwbouwproject voor een
home met 110 kamers kon worden gere-
aliseerd.
Wie is wie?
Bouwheer van het nieuwe woonzorg-
centrum ‘Résidence bois de Bernihe’
was de heer Frank Geuens van de firma
Dermedil uit Libramont. Het ontwerp is
van de hand van het architectenbureau
Architecture Christian Robin uit Dalhem,
studiebureau bij het project betrokken,
was GN (Gontran-Ninauve) Expertises uit
Libramont. De onderkelderingswerken
werden uitgevoerd door de firma Batifer
uit Transinne (gemeente Libin in de provin-
cie Luxemburg), de houtskeletbouw werd
opgetrokken door de firma Grossmann
Bau uit het Duitse Rosenheim. Het elek-
tro-installatiebedrijf J. Roks bvba uit
Aubel stond in voor de bekabelings- en
elektriciteitswerken - zie verder.
Voor 130 personen
Het gebouw telt – naast het gelijkvloers
– vier verdiepingen en heeft een totale
oppervlakte van 5.500 m², onderkel-
derde ruimtes inbegrepen. Het rusthuis
moet ongeveer 130 personen kunnen
huisvesten, en bestaat uit kamers van
15 m² op 20 m², enerzijds, en kleine seni-
orenflats van 36 m² op 42 m², anderzijds.
De houtskeletconstructie werd bedekt
met een geprefabriceerd en in het atelier
voorgeïsoleerd dak met een oppervlakte
van 1500 m², die bedekt werd met leiste-
nen. De voorbereiding en de productie
namen 16 weken in beslag, het water-
dicht maken van de structuur van het
gebouw nog eens 12 weken. Enkele cij-
fers geven een goed beeld van de groot-
schaligheid van dit project in Libramont.
In het gebouw zitten ongeveer 11.500 m²
voorgelijmde houten panelen verwerkt,
ongeveer 1.500 m² dakbedekking en
zo’n 20 ton staal.
Houtskelet op 7 weken klaar
Bouwheer Frank Geuens verduidelijkt
het opzet: “Voor mezelf was het milieu-
vriendelijke aspect zeer belangrijk in dit
project. Een ander doorslaggevend ele-
ment was de tijdsdruk, en bijgevolg de
snelheid van uitvoering. Daarom zijn we
in zee gegaan met het GN, een studiebu-
reau dat op het gebied van nieuwe tech-
nieken en energiebesparing inmiddels
een en ander heeft bewezen. In amper
7 weken werd het volledige gebouw in
massief hout opgetrokken. In de zorg-
sector betreft dit rusthuis wellicht het
grootste gebouw op basis van houtske-
nlangs werd in Libramont het nieuwe woonzorgcentrum ‘Résidence bois de Bernihe’, één van de grootste
gebouwen in Europa opgetrokken in houtskeletbouw, en wellicht het grootste in de zorgsector, gerealiseerd. In
dit energievriendelijke en duurzame verzorgingstehuis werden de bekabelings- en elektriciteitswerken uitge-
voerd door het installatiebedrijf J. Roks bvba uit Aubel.
“O ”
PROJECT
24 | Fedelec magazine
letbouw in Europa. De buitenzijde werd
voorzien van een 12 cm dikke isolatielaag
en werd afgewerkt met een laag crépi.”
Eén jaar tijdswinst
Ook de muren in de kamers hebben een
houten afwerking. Twee van de vier muren
zijn dubbelwandig, waarbij de tweede
wand uit gyproc bestaat. In de holle ruim-
tes werden de leidingen voor de nuts-
voorzieningen (elektriciteit, water, venti-
latiesysteem….) ondergebracht. Frank
Geuens: “In vergelijking met de klassieke
bouwtechnieken – en tegen een kostprijs
in dezelfde grootteorde – resulteert dit in
een tijdswinst van één jaar. Vermits het
gebouw uiteraard niet hoeft uit te dro-
gen, is er een bijkomende besparing van
30.000 euro op de post verwarming. Het
droge type dekvloer, waarvoor geopteerd
werd, genereert eveneens winst op het
vlak van tijd en energie.
Mechanische ventilatie
Het gebouw wordt mechanisch geven-
tileerd. De warme lucht wordt via een
kanaal in de dubbele wand en een ven-
tilatierooster tegen de vloer in de kamer
geblazen, de afvoer gebeurt bovenaan
in de badkamer. De aanvoer van warme
lucht gebeurt via ronde aanvoerkanalen,
de afvoer via rechthoekige kanalen. Dit
om te vermijden dat er met verlaagde pla-
fonds zou moeten worden gewerkt. Met
het oog op de brandveiligheid werden
er – ter hoogte van de brandveilige deu-
ren – RF afsluiters gemonteerd voor de
luchtkanalen.
WKK met condensatie
Aan de inkom van het gebouw werd een
luchtgordijn geïnstalleerd. In de stook-
plaats werd eveneens voldoende ruimte
voorzien om een koelbatterij te plaatsen
die kan zorgen voor koeling in de zomer.
De energie voor het verwarmen van de
lokalen en het produceren van SWW is
afkomstig van een warmtekrachtkoppe-
ling met condensatie, op basis van aard-
gas, met een elektrisch vermogen van
33 kW, en een thermisch vermogen van
70,5 kW. Bij een eventuele panne zorgt
een noodgroep voor de voeding van de
verlichting, de liften en de andere - voor
het optimaal functioneren van het rust-
huis - cruciale elektrische toestellen.
Eerste kennismaking met
houtskeletbouw
Voor installateursbedrijf J. Roks bvba uit
Aubel – zie kaderstuk – dat de bekabelin-
gs- en elektriciteitswerkzaamheden uit-
voerde in het woonzorgcentrum, was het
een eerste kennismaking met houtske-
letbouw. zaakvoerder Jean Roks duidt
de verschillen met de klassieke bouw-
methodes: “Een eerste groot verschil met
klassieke massiefbouw projecten was
het feit dat er geen enkele gleuf moest
worden aangebracht. De inbouwdozen
dienden vastgehecht te worden met spe-
ciale vijzen, enkel bedoeld voor dit soort
projecten. Eén op de twee tussenwan-
den was bedekt door middel van pro-
fielen en een gyproc-bedekking. In deze
compacte ruimte moest de bekabeling
voor de twee zijden van de enkelvoudige
scheidingsmuur worden aangebracht.”
Voorzichtigheid en nauwkeurigheid
geboden
Jean Roks verduidelijkt de manier waar-
op dit project in Libramont werd aange-
pakt: “Deze manier van bouwen – nvdr
houtskeletbouw dus – vereenvoudigde
de werkzaamheden van onze mede-
werkers in niet geringe mate, gezien
het feit dat er geen kabelgoten waren.
Anderzijds werd er een zeer grote voor-
zichtigheid en nauwkeurigheid gevraagd
Fedelec magazine | 25
voor wat betreft het installeren van de
inbouwdozen, alsook voor het boren van
de lichtpunten en de branddetectiepun-
ten. Voor het installeren van de detecto-
ren, voor noodhulp en voor andere voor-
zieningen, moesten onze medewerkers
geen boringen uitvoeren. Alle inbouwdo-
zen waren RF-bestendig.”
Een zeer nette werf
“We zijn onze werkzaamheden gestart
met het boren van de gaten voor alle
inbouwdozen, het ging over om en bij de
1.200 stuks”, legt Jean Roks uit. “Daarna
werden alle boringen voor de lichtpun-
ten, detectiesystemen en andere tech-
nieken uitgevoerd. Door middel van
bekabeling hebben we het installeren
van schakelaars en stopcontacten ver-
bonden. Daarna werden alle brandde-
tectoren en beveiligingssystemen geïn-
stalleerd. Onze laatste activiteit op deze
werf was het plaatsen van de elektrische
kasten. zowel het architectenbureau als
het studiebureau technieken hadden er
op aangedrongen om de werf zo net en
zo overzichtelijk mogelijk te houden, ver-
mits het de bedoeling is om de houten
wanden achteraf niet meer te behande-
len. Deze wanden zouden dus in de origi-
nele staat behouden blijven. Daardoor is
J. Roks bvba kortDe geschiedenis van het elektro-installatiebedrijf van de familie Roks gaat terug tot 1933, het jaar waarin de vader van Jean Roks de gelijkna-mige firma oprichtte in Aubel, nabij Luik. In 1966 deed Jean Roks – die zijn vakkennis opbouwde middels het volgen van een systeem van leercontract bij een ‘patron’ en zijn kennis van het metier verder actuali-seerde via het volgen van avondop-leidingen - zijn intrede in het bedrijf. In 1971 nam hij de fakkel van zijn vader over. Momenteel telt het be-drijf, gevestigd in Aubel, een tiental medewerkers. Ons werkterrein situ-eert zich hoofdzakelijk in de industri-ele sector, de dienstensector – denk onder meer aan woonzorgcentra en ziekenhuizen – en de banksector. De firma J. Roks bvba is sinds 1983 lid van Fedelec – regio Luik. Welke is de grootste uitdaging die de elektro-in-stallateur van morgen staat te wach-ten? De mening van Jean Roks: “Ik denk dat in de toekomst elk elektro-installatiebedrijf zal verplicht zijn zich te specialiseren in bepaalde, speci-fieke vakniches. De toekomst is aan de gespecialiseerde vaklui.”
er ook geen sprake van het aanbrengen
van tracering door middel van cordex op
de muren en de plafonds.” We vermelden
nog in de rand dat in het woonzorgcen-
trum te Libramont geen domotica-sys-
teem werd geïntegreerd.
Het project in cijfers
Enkele cijfers geven een goed beeld van
de grootschaligheid van dit zorgproject.
Wat de bekabeling betreft, bijvoorbeeld,
ging het om ongeveer 53.000 meter
xvb en SVV kabels, 11.800 meter UTP
cat. 6 kabels, en 6.500 meter gewone
bekabeling. Daarnaast werden er 2.200
schakelaars en evenveel stopcontac-
ten geplaatst. In het woonzorgcentrum
werden tevens 135 punten voor teledis-
tributie, 305 RJ 45 aansluitdozen en om
en bij de 1.225 lichtpunten geïnstalleerd.
Op de plafonds werden – met het oog op
optimale energiezuinigheid – eco-lampen
gemonteerd. Verder werden er 85 nood-
verlichtingsarmaturen van verlichtings-
fabrikant Blessing geïnstalleerd in het
gebouw. Het branddetectiesysteem –
gebaseerd op een Diana III centrale –werd
uitgerust met elektrisch materieel van
Bemac: 355 detectoren en analoge BP’s,
alsook met een teletransmissie systeem
voor de brandweer en voor het personeel.
PROJECT
26 | Fedelec magazine
p 28 juni ’13 werd in Affligem
de Dobiss Happening geor-
ganiseerd, met als centrale
gast de vernieuwde Ambiance PRo
serie. Deze overtreft zijn voorgan-
ger sX Ambiance op alle vlakken.
Een nieuwe combinatie bus tus-
sen de verschillende modules en
het gebruik van digitale drukknop-
lijnen zorgt er onder meer voor dat
het aantal mogelijkheden gevoelig
is uitgebreid. of anders gezegd, met
de Ambiance PRo kan de installa-
teur zijn klant een budgetvriendelijk
instapsysteem aanbieden met maxi-
maal comfort.
“O
”
DobissAmbiance PRO
“Ambiance PRO maakt met zijn basis-
concept het verschil in voordeel in verge-
lijk met een traditionele elektro-installatie
of teleruptoren zo groot, dat het voor de
installateur steeds eenvoudiger wordt
om bij de eindgebruiker de kleine meer-
prijs te verrechtvaardigen”, vertelt David
Vaeremans, zaakvoerder van Dobiss
Domotics bvba, de Belgische domotica-
fabrikant die al sinds 1995 een voortrek-
kersrol speelt op het vlak van de woning-
automatisatie. “Het systeem is geschikt
voor iedere woning of appartement en
kan later verder worden uitgebreid met
bijkomende applicaties.”
De communicatiebus tussen de modu-
les onderling en de bus voor de druk-
knoppen is volledig vernieuwd. Voor het
aansluiten van de drukknoppen wordt
voortaan gebruik gemaakt van dezelfde
digitale drukknoplijnen die al succesvol
worden toegepast in de performante SX
Evolution met Max200. “Hierdoor kan
voortaan iedere Dobiss installatie dezelf-
de topologie gebruiken en dit ongeacht
het aantal outputmodules,“vervolgt
David Vaeremans. “zowel in Ambiance
PRO als SX Evolution wordt voor de druk-
knopidentificatie nog slechts gebruik
gemaakt van vier verschillende digi-
tale input-id’s die eenvoudig achter een
drukknop naar keuze worden geplaatst.
Concreet betekent dit een nog groter
installatievoordeel en een vereenvoudi-
ging van het stockbeheer.”
De communicatie tussen de modu-
les onderling gebeurt via de CAN-bus
(Controller Area Network). Deze com-
municatiebus maakt slechts gebruik
van twee draden, namelijk de CAN-high
en de CAN-low aansluitingen. Dankzij
de CAN-bus kan elke Dobissmodule
onbeperkt en zonder vertraging data
versturen (en ontvangen) naar de andere
deelnemers. Iedere module kan dan zelf
bepalen welke informatie voor hem is
bestemd en welke niet. Door de snelheid
van datatransfer over de CAN-bus is er
geen zichtbare vertraging bij bediening
van de drukknoppen of andere acties.
David Vaeremans: “Een Dobiss Ambiance
PRO kan tot maximaal 82 modules bevat-
ten in één installatie. Elke relais- of dim-
module moet een uniek adres krijgen,
maar de adressering van de modules
gebeurt volledig automatisch. De instal-
lateur bepaalt de volgorde waarin de
modules hun adres wordt toegewezen.
In de basisconfiguratie zijn er 48 sferen
met maximaal 64 acties per sfeer voor-
zien. De acties worden ingesteld via drag
& drop. Voor onbeperkte mogelijkheden
is het zelfs mogelijk om een ‘sfeer in sfeer’
te voorzien. Via de software worden de
sferen benoemd en getest.”
De Dobiss basiskits kunnen steeds uit-
gebreid worden. Maar ook kunnen meer-
dere kits in één installatie worden geïnte-
greerd. Wanneer extra uitgangsmodules
worden toegevoegd (relais en/of dim)
moet dan wel het vermogen van de voe-
ding gecontroleerd worden. Indien nodig
bestaat de oplossing erin om een extra
module bij te plaatsen zodat de installa-
tie niet wordt overbelast. Uiteraard kun-
nen ook steeds digitale id’s units op de
ingangslijnen worden toegevoegd. Maar
het systeem kan ook meegroeien met de
behoeften. zo kan de Dobiss Ambiance
PRO steeds worden opgewaardeerd
naar een Dobiss Evolution Pro!
www.dobiss.com
reportage
Fedelec magazine | 27
Berker by HagerNieuwe generatie ronde en functionele schakelaars
egin 2010 nam Hager Group de fabrikant van
schakelaars en systemen Berker, gelegen
te schalksmühle, over. Door de overname
van deze Europese marktspeler kan de Hager Group
zijn aanbod strategisch uitbreiden en zijn klan-
ten complete elektrische installatiesystemen voor
gebouwen aanbieden.
“B
”
Net als Hager is Berker een familiebedrijf
dat een sterke internationale reputatie
geniet. Sinds 1919 worden schakelaars
vervaardigd van hoge kwaliteit: van de
tijdloze eenvoudige schakelaar tot meer
geavanceerde automatiseringssystemen
voor gebouwen. De focus op design,
kwaliteit en innovatie werd bekroond met
verschillende prijzen, zowel in Duitsland
als elders.
Nieuwe afwerkingen én innovaties
2 September 2013 was een mijlpaal in
de geschiedenis van Hager Modulec.
Vanaf die datum worden de producten
Berker by Hager namelijk gecommerci-
aliseerd via het uitgebreid netwerk van
Hager-partners. De producten kunnen
met andere woorden op dezelfde manier
als de Hager producten besteld worden.
De lancering van Berker by Hager gaat
gepaard met een reeks nieuwigheden.
zo zijn er bijvoorbeeld nieuwe afwer-
kingen voor de serie B.IQ. Daarnaast is
er de Berker Generation R. (R.1, R.3 en
R. classic) alsook speciale uitvoeringen
voor de TS Sensor. Verder zijn er nog
nieuwe KNX-Hager producten en toe-
behoren voor wandapparatuur (touch
radio, VGA-wandcontactdozen, USB-
oplader, …). Al deze innovaties en het
volledige assortiment kan men terug-
vinden in de nieuwe catalogus Berker
by Hager.
GENERATION R.: rond en
functioneel
Met GENERATION R. presenteert Berker
drie nieuwe schakelaarprogramma’s. De
ontwikkeling van ronde schakelaars kent
reeds een lange traditie bij Berker. Met de
nieuwe schakelaarprogramma’s R.1, R.3
en de Serie R.classic brengt Berker een
nieuwe, aantrekkelijke ‘generatie scha-
kelaars’ op de markt waarbij de cirkel
het bepalende element is. Deze desig-
nreeks, onder de naam ‘GENERATION
R.’, biedt talrijke functionaliteiten en een
innovatieve mix van materialen. De nieu-
we schakelaars worden aangevuld met
bijpassende KNX-drukknopsensoren en
Touch Sensoren.
Berker R.1 & Berker R.3
Kenmerkend voor Berker R.1 is de zacht
afgeronde afdekplaat in combinatie met
een rond centraalstuk. Berker R.3 com-
bineert ronde centraalstukken met een
hoekige afdekplaat, wat een krachtig
contrast oplevert. Deze vorm vereenvou-
digt de installatie in kabelkanalen waar-
door de serie geschikt is voor gebruik in
commerciële gebouwen. Beide series zijn
beschikbaar als volledige schakelaarpro-
gramma’s met standaard inbouwelemen-
ten evenals KNX-drukknopsensoren. De
series bieden een platform dat individueel
kan worden uitgerust met verschillende
centraalstukken, en aangepast is aan de
regionale markten.
Hedendaagse klassieker
Talrijke functionele varianten, beschik-
baar met een- tot vijfvoudige afdekpla-
ten, in combinatie met het tijdloos klas-
reportage
28 | Fedelec magazine
sieke design, maken de schakelaars
geschikt voor elk interieur en design-
project. Het derde nieuwe design in de
reeks is de Berker Serie R.classic. Een
draaischakelaar in een eenvoudige
vorm, beschikbaar in vier materiaalvari-
anten van hoge kwaliteit, net als de Serie
1930. Met zijn mooie ronde vorm en een
eenvoudige draaiknop zorgt deze scha-
kelaar voor een architectonisch verfijnde
toets in gebouwen.
Nieuwe combinaties in design
In de basisversie zijn al de Generation
R. schakelaarprogramma’s beschik-
baar in kunststof, zwart glanzend of wit
glanzend, met een opbouwhoogte van
10 mm. Als alternatief kan voor glas,
aluminium of inox van 3 mm dikte geop-
teerd worden op een 7 mm dikke, witte
of zwarte, kunststof bodemplaat. Dit cre-
eert volledig nieuwe combinaties in het
design van de schakelaar en biedt een
grote diversiteit. De basisversie in kunst-
stof biedt een goede prijs/kwaliteitsver-
houding en geeft de mogelijkheid om op
een later tijdstip de schakelaars te voor-
zien van andere, duurzamere kwaliteits-
materialen.
Intelligente interface
Om compatibel te zijn met de schake-
laarprogramma’s (R.1 en R.3) van het R.
design, zijn de KNX - drukknopsenso-
ren (een- en tweevoudig) en de Berker
KNX - Touch Sensoren (een- tot vier-
voudig) nu beschikbaar met afgeronde
(R.1) of rechte (R.3) hoeken, alsook met
glasoppervlakken in zwart of polarwit.
ze zijn eenvoudig te bedienen en heb-
ben dezelfde opbouwhoogte (10 mm)
als de stopcontacten. Een aanraking van
het sensoroppervlak volstaat om talrijke
functies te activeren - verlichting, rollui-
ken, verwarming, alarmsysteem… - of
om één van de scenario’s op te halen. Via
een geïntegreerde buskoppelaar kunnen
intelligente interfaces gekoppeld worden
aan talrijke gebouwfuncties.
www.hager.be
Fedelec magazine | 29
1210
0394
› Europa’s grootste verhuurder van
test- en meetapparatuur
› Meer dan 5.000 instrumenten uit
voorraad leverbaar
› Leverbaar binnen 24 uur
› Attractieve prijzen voor elke huurperiode
› Ready to use, voorzien van de juiste acces-
soires, handleiding en kalibratie-certificaat
Livingston.com
Livingston Belgium Grote Steenweg 48, B-2550 Kontich, Tel.: +32 (0) 15 286 281, Fax: +32 (0) 15 286 287
[email protected], www.livingston.be
Verhuur van meetapparatuur
InstallatIon testers
Dataloggers FIber InstallatIon tools
Cable testersPower QualIty analysers
InFrareD Camera’s
12100394 LIV ADV A5 Fedelec BE.indd 1 15-11-12 09:30
TELETASKNaadloze en geluidloze integratie van plafond-waaiers
e nieuwe TELETAsk
plafondwaaier inter-
face vervangt de typi-
sche meerstandenschakelaar
om de waaier te bedienen. Deze
module maakt het mogelijk pla-
fondwaaiers naadloos, of nog
beter: geluidloos, te integreren in
het TELETAsk domotica systeem.
“D
”Eigenzinnige touch aan interieur
In het Midden- en het Verre Oosten beho-
ren plafondwaaiers tot de standaard uit-
rusting van een moderne woning. Maar
ook in België zijn deze waaiers helemaal
in. ze zorgen niet alleen voor een eigen-
zinnige touch in het interieur, maar ook
voor aangename afkoeling op warme
zomerdagen. Indien de woning voorzien
is van airconditioning, verdeelt de pla-
fondwaaier de koele lucht efficiënt over
de hele ruimte. Dit zelfde effect kan in de
winter benut worden om de opgestegen,
warme lucht beter te verspreiden.
Snelheidsregeling met 5 standen
Speciaal voor de integratie van deze
plafondwaaiers lanceert TELETASK,
Belgische producent van high end
domotica, een nieuwe DIN-rail interface
(ref. TDS13522). Deze is voorzien van
een snelheidsregeling met 5 standen.
Op die manier vermijdt men storende
zoemgeluiden bij het gebruik van een
vermogensdimmer. De bediening van
de plafondwaaiers is naadloos geïnte-
greerd. Het bedienen kan zowel gebeu-
ren vanop een toetsenpaneel, een aan-
raakscherm, een smartphone, een
tablet, een PC,…
Waaier integreerbaar in intelligente
functies van de woning
De nieuwe DIN-rail interface vervangt de
typische meerstandenschakelaar om de
plafondwaaier te bedienen. Thomas Van
Maele, Sales & Business Development
TELETASK, schetst de mogelijkheden:
“zo kan je de waaier bedienen vanop het
domotica bedieningspaneel of de app
waarmee ook de verlichting, de verwar-
ming, de muziek en dergelijke worden
bediend. En de waaier kan uiteraard ook
geïntegreerd worden in de intelligente
functies in de woning zoals ‘alles uit’,
‘thuis komen’, …”
Installateur hoeft niet te sleutelen
Wat is het voordeel van deze nieuwe
TELETASK-module? Thomas Van Maele
verduidelijkt: “Bij de meeste plafond-
waaiers worden twee capaciteiten mee-
geleverd om een perfecte regeling met
meerdere standen op te bouwen. Deze
capaciteiten kunnen nu eenvoudig op
de plafondwaaier interface aangesloten
worden zodat men een mooi gebalan-
ceerde regeling krijgt. zo hoeft de instal-
lateur niet zelf te sleutelen en worden pro-
blemen of tijdverlies vermeden. Mogelijke
standen zijn: uit, 100% aan, en drie tus-
senstanden. De tussenstanden worden
verkregen door de twee capaciteiten
afzonderlijk te gebruiken en een combi-
natie van de twee capaciteiten te maken.
Dit resulteert in drie tussenstanden: low,
medium en high. De integratie van de pla-
fondwaaiers gebeurt vervolgens in enke-
le klikken met de gratis TELETASK con-
figuratie software, met name PROSOFT
Suite. Dit softwarepakket maakt op grafi-
sche wijze alle instellingen mogelijk. Er is
dus geen programmeerkennis vereist om
het TELETASK systeem te kunnen con-
figureren”. De TELETASK plafondwaaier
interface is leverbaar uit voorraad.
www.teletask.be
reportage
30 | Fedelec magazine
VMA Knowhow en ervaring realiseren voetbaltempel in recordtempo
Aan de bouw van het nieuwe voetbalsta-
dion van AA Gent is een lange geschie-
denis voorafgegaan. Pas toen aanne-
mersbedrijf Ghelamco uit Ieper, actief
in diverse Europese landen, in de dans
sprong, kwam het project in een stroom-
versnelling. Inmiddels is het voetbal-
gerelateerde gedeelte van het nieuwe
stadion, omgedoopt tot de Ghelamco
Arena, operationeel. Andere gedeeltes
zoals o.m. kantoorruimtes voor externe
bedrijven, een fitness-ruimte en zelfs een
Albert Heijn supermarkt zijn nog in afwer-
king. De Ghelamco Arena is een ont-
werp van het Gentse architectenbureau
Bontinck, met als bouwheer de CVBA
Artevelde en hoofdaannemer Ghelamco.
Voor diverse technieken werd beroep
gedaan op de firma VMA (zie kaderstuk).
zo werkte dit bedrijf uit Sint-Martens-
Latem mee aan de algemene elektrici-
teitswerken, de hoog en laagspanning,
UPS en noodstroomaggregaten, het
datanetwerk, de branddetectie, de alge-
mene verlichting, de toegangscontrole,
CCTV en de geluidsinstallatie.
‘Planning leefde’
Nicolas Nicolaus, Directeur BU Infra
VMA: “De opdracht voor de algeme-
ne elektriciteitswerken en de bekabe-
ling werd ons toegekend in de maand
februari 2013; eind dezelfde maand
hebben we de werkzaamheden aange-
vat. Oorspronkelijk waren de voorziene
opdrachten beperkter, maar in de loop
van het project zijn er heel wat meer-
werken bijgekomen. Aanvankelijk waren
er om en bij de 40 VMA-werknemers
gestart met het plaatsen van de kabel-
goten – van Stagobel-makelij - en de
bekabeling. Het totale Ghelamco pro-
ject omvat om en bij de 10 km kabel-
goten. Vooral in de nok van de tribunes
– waarvan het hoogste punt 35 meter
is – was het installeren van deze kabel-
goten een huzarenstukje. Twee werflei-
ders waren hier quasi constant aanwe-
zig. De snelheid waarmee dit project
diende te worden gerealiseerd, eiste
een zeer flexibele planning die bijna con-
stant leefde. Werfvergaderingen vonden
hier niet wekelijks maar dagelijks plaats.
Onze werfleiders zorgden er voor dat alle
materialen hier tijdig op de werf waren,
dat de planning werd nageleefd en dat de
geplande werkzaamheden mekaar zon-
der onderbreking konden opvolgen. De
werfbezetting liep bij momenten op tot
boven de 100 man.”
In kwadranten en helften opgedeeld
Om een snelle en kwalitatieve uitvoering
van de werkzaamheden te garanderen
diende een zeer efficiënte planning te
worden gehanteerd. Hoe werd dit aan-
gepakt? Wim Van de Walle, Projectleider
BU VMA Infra: “Het stadiongebouw werd
van gelijkvloers tot de tweede verdieping
in kwadranten opgedeeld om de werk-
zaamheden zo efficiënt mogelijk te orga-
niseren. Vanaf de derde tot en met de vijf-
de verdieping werd het gebouw in helften
opgedeeld. In dit bouwwerk werden 6
hoogspanningstransfo’s van Schneider
Electric geïnstalleerd: vier van 630 kVA
op het gelijkvloers (1 per kwadrant) en
twee op het dak: één van 1600 kVA op
het dak van de zuid tribune, en één van
et nieuwe voetbalstadion van AA Gent - de Ghelamco Arena - moet uitgroeien tot een soort microkosmos
waar elke voetbalminded Gentenaar zijn of haar gading kan vinden. In dit prestigieuze project van bouwheer
CVBA Artevelde stond installatiebedrijf VMA onder meer in voor de algemene elektriciteitswerken. “H ”
PROJECT
Fedelec magazine | 31
1000 kVA op het dak van de noord tribu-
ne. Er staan ook nog drie dieselgroepen
op het dak opgesteld: één van 130 kVA
en twee van 250 kVA, alsook twee UPS-
systemen van 40 kVA van Socomec. De
noodstroomaggregaten werden gele-
verd en geplaatst door de firma E. Van
Wingen uit Evergem. In deze technische
materies heeft de knowhow van VMA er
mee voor gezorgd dat de werking van de
diverse installaties verder kon worden
geperfectioneerd door in een optimale
verdeling te voorzien.”
Datanetwerk
Ook het datanetwerk werd door VMA op
punt gesteld. Van de Walle: “Hier werd
vooral de logica van de elektriciteitsvoor-
zieningen gevolgd. Op elk kwadrant wer-
den dataracks geïnstalleerd die redun-
dant verbonden zijn door middel van
glasvezelbekabeling en actieve appara-
tuur. Op dit datanetwerk is onder meer
het Cashless-betaalsysteem aangeslo-
ten. Via dit systeem kunnen wedstrijd-
tickets - zowel via internet, via een bar-
code systeem, als aan de diverse balies
van het stadion - besteld worden. Ook
onder meer drank en voedsel kunnen via
dit systeem worden betaald. De camera-
bewaking en het internetgebruik voor het
personeel zijn eveneens op dit datanet-
werk aangesloten, net zoals de geluids-
installatie van Bose. Deze heeft niet enkel
een geluidsfunctie, maar voldoet tevens
aan de evacuatienormen – in geval van
calamiteiten. De bekabeling van dit sys-
teem is redundant en brandbestendig.
De installatie is uitgevoerd door de firma
Play, in opdracht van VMA. De geluids-
installatie moet ten allen tijde het lawaai
van (maximaal) 20.000 bezoekers kun-
nen overstijgen. Het installeren van de
geluidsbekabeling in de luifels van het
stadion was evenmin een sinecure voor
onze medewerkers.”
6.000 verlichtingsarmaturen
Over de binnenverlichting van de
Ghelamco Arena werd pas in de laat-
ste week van juni beslist. Wim Van de
Walle: “Toen hadden we welgeteld nog
drie weken om de circa 6.000 voorzie-
ne verlichtingsarmaturen te plaatsen.
De galamatch voor de opening van de
Ghelamco Arena vond namelijk plaats
op 17 juli. Tot op de dag zelf zijn er nog
armaturen geïnstalleerd. De binnenver-
lichting is vrij gevarieerd: van klassieke
verlichting tot led, het betreft bijna inte-
graal Philips-oplossingen. Er werden
een veertigtal soorten verlichtingsarma-
turen van deze fabrikant geïnstalleerd.
Op de eerste verdieping wordt er gebruik
gemaakt van led-verlichting. Vanaf de
tweede verdieping werd er gewerkt met
klassieke down lights, PL-verlichting zeg
maar. De ledverlichting op de buitenge-
vels werden door Philips – in samenwer-
king met een partner-bedrijf - geïnstal-
leerd. Op de buitengevel die uitgeeft op
de Ottergemsesteenweg, werden drie
reuze led-lichtschermen aangebracht,
met het oog op het brengen van wisse-
lende publicitaire boodschappen.”
Toegangscontrole, CCTV &
branddetectie
Voor het integreren van de toegangs-
controle deed bouwheer Ghelamco een
beroep op de firma Starnet, de bekabe-
ling voor dit systeem werd evenwel door
VMA Infra gelegd. “Op zich geen com-
plexe opdracht maar door de snelheid
waarmee een en ander diende te worden
gerealiseerd, was extra omzichtigheid
geboden. Vooral het op punt stellen en
optimaal laten functioneren van de tour-
niquet deuren, was geen evidentie. Ook
wat het CCTV-circuit betreft, stond VMA
Infra in voor de bekabeling en de actieve
apparatuur”, aldus Nicolaus. Het brand-
detectiesysteem werd volledig geïnstal-
leerd en in bedrijf gesteld door VMA Infra
in samenwerking met Argina, dat instond
voor de toelevering van de materialen.
In het voetbalgerelateerde gedeelte van
het stadion alleen werden reeds 1.200
detectoren geplaatst. Tevens werden er
180 sirenes en een identiek aantal hand-
brandmelders geïnstalleerd, conform de
normen. Voor de aanvang van elke wed-
strijd dient het stadion trouwens vrijge-
geven te worden door de Gentse brand-
weer en de burgemeester.
PROJECT
32 | Fedelec magazine
Buitenverlichting
De buitenverlichting van de parkings
rond het stadion was het werk van de
firma Trilux die in een 90-tal verlichtings-
palen en 180 verlichtingsarmaturen voor-
zag. Deze armaturen zijn uitgerust met
HIT-lampen van 150 watt, identiek aan
het verlichtingssysteem van de grote,
deels ondergrondse, parking – aan de
BRICO-Planet-winkel - aan de overzijde
van de Ottergemsesteenweg, eveneens
gerealiseerd door VMA. Rondom het
stadion werden ook 8 skytracers – een
soort kunstlichtprojectoren met een spe-
ciaal design – geïnstalleerd, met het oog
op het creëren van special effects. VMA
Infra stond verder in voor de voeding van
de elektrische kasten voor de verlichting
op het voetbalterrein zelf. Ook de elek-
triciteits- en verlichtingswerken aan de
twee nog in aanbouw zijnde kantoorto-
rens – in de onmiddellijke omgeving van
de Ghelamco Arena – worden uitgevoerd
door VMA Infra.
De complexere projecten
“Voor ons is dit uiteraard een bijzonder
project, gezien er sinds jaren een stevige
blauw-witte band bestaat tussen VMA
en AA Gent”, aldus Nicolas Nicolaus.
“Verder zijn we momenteel vooral actief
in de zorgsector, met projecten in onder
meer de Gentse ziekenhuizen Jan Palfijn
en Maria Middelares. De zorgsector is de
sector bij uitstek waar we onze naam-
bekendheid, onze uitstraling en onze
knowhow inzake complexere projecten
ten volle kunnen uitspelen. Daarnaast
zijn er de meest uiteenlopende projec-
ten: kantoorgebouwen in het Brusselse,
het nieuwe datacenter van de UGent, het
AA-gebouw op het Technologiepark te
zwijnaarde - dat doorgaat als het kleine-
re broertje van de MG-Tower ofte KBC-
toren -, en het ‘Waalse Krook’ bibliotheek
annex mediacenter project in het Gentse
stadscentrum.”
www.vma.be
Vlnr Wim Van de Walle, Projectleider BU VMA Infra, Michel Louagie, manager van AA Gent, en Nicolas Nicolaus, Directeur BU Infra VMA
VMA in een notendopVMA is een technologiegedreven installatiebedrijf, gevestigd in Sint-Martens-Latem. De onderneming telt 2 business units - VMA Industrie en VMA Infra - en stelt in ons land zo’n 170 personen te werk. Sinds kort maakt VMA deel uit van CFE, één van de grootste bouwondernemingen van ons land. VMA beschikt over een sterk uitgebouwd ontwerpbureau en is in de meeste diverse projecten actief, zo realiseert het bedrijf o.m. spoortunnels in Nederland. Nicolaus: “We streven klantentevredenheid op lange termijn na, door oplossingsgericht te den-ken, constructief samen te werken en ons flexibel op te stellen. Het respecteren van de planning is voor ons prioritair.” Het bedrijf is lid van Fedelec sinds 1983. “Bij Fedelec kunnen wij terecht voor de laatste stand van zaken in verband met wijzigingen inzake wetgeving, CAO, lonen en normering: ik denk bijvoorbeeld aan de recente wijzigingen aan het AREI die voor onze projecten toch een voor-name impact hebben. Idem wat betreft nichegebonden wetgevende materies die in werkgroepen worden voorbereid, en wat betreft de recente wijzigingen aan de wetgeving inzake overheidsopdrachten. Maar ik vermoed dat we - deels uit onwetendheid - nog te weinig uit onze samenwerking met Fedelec halen.”
officeboxesInmiddels is de Ghelamco Arena nog niet volledig operationeel. Enkel het voet-balgerelateerde gebouw is inmiddels – van het gelijkvloers tot de vijfde verdie-ping – afgewerkt. Ook de rondgang rond het stadion op de tweede verdieping is afgewerkt. Op de derde verdieping bevinden zich de Business Seats en een restaurant, de vierde verdieping omvat de loges, de Executive Club (sponsors-bedrijven), en de kantoren van AA Gent. Vooral aan de noordkant en aan de twee kopse kanten is er nog heel wat werk aan de winkel. Daar worden de kantoorruimtes voor het ontwerp- en architectenbureau Bontinck uit Gent en bouwheer Ghelamco nog in een latere fase afgewerkt. De officeboxes, een com-binatie tussen gehuurde kantoorruimte met uitzicht op het veld én een set van 24 zitplaatsen voor de thuiswedstrijden van AA Gent, werden op 4 oktober in gebruik genomen. Momenteel hebben nog een 40-tal medewerkers van VMA Infra de handen vol met allerhande afwerkingen en meerwerken.
Fedelec magazine | 33
Livingston Nieuwste test- en meetapparatuur meteen beschikbaar
oede test- en meetapparatuur is vaak kostbaar en veroudert
snel. Daarom kan men in de meeste gevallen beter de benodig-
de instrumenten huren of leasen. Als The Test Equipment Rental
Company biedt Livingston een breed assortiment voor de elektrotechni-
sche sector en de data- en telecommunicatiebranche.
“G ”
In deze tijd van economische onzeker-
heid zijn veel bedrijven huiverig om zelf
grote investeringen te doen in test- en
meetapparatuur, weet Reinier Treur,
general manager bij Livingston. ‘ze heb-
ben het benodigde werkkapitaal niet of
ze hebben het er niet voor over. Lenen
is eveneens moeilijk geworden, nu de
banken strenger zijn geworden’, zegt hij.
‘Daarbij komt dat de technologische ont-
wikkelingen heel snel gaan. Wat vandaag
state-of-the-art is, kan morgen verou-
derd zijn. Het is dus maar de vraag of een
investering in dure apparatuur zichzelf
terugverdient. Ook om die reden kiezen
veel ondernemingen ervoor om te huren
bij Livingston. Wij leveren apparaten van
hoge kwaliteit voor een scherpe prijs.
Livingston investeert jaarlijks miljoenen
euro’s in de nieuwste test- en meetap-
paratuur. Daardoor is de apparatuur van
morgen vandaag bij wijze van spreken al
te huur.’
Flexibiliteit
Ook bedrijven die projectmatig werken,
hebben meetinstrumenten meestal maar
voor een bepaalde tijd nodig, en opte-
ren vaak voor huren, merkt Treur: “Bij de
start van het project weten ze dan pre-
cies wat de kosten zijn om de apparatuur
te gebruiken. Huurkosten worden veelal
geboekt als kosten, niet als investering.
De return on investment ratio´s worden
dus gunstiger. Mocht een onderneming
na afloop van de huurperiode de appa-
ratuur alsnog willen kopen, dan kan dat
tegen gunstige voorwaarden. In veel
gevallen is het ook mogelijk om instru-
menten langer te huren of het huurcon-
tract zelfs voortijdig te beëindigen. Dit
biedt ondernemers flexibiliteit. Steeds
meer bedrijven zien dan ook de voorde-
len en kiezen ervoor om test- en meetap-
paratuur bij ons te huren óf te leasen.”
De nieuwste apparatuur Fluke en 3M
Om de klanten optimaal te kunnen
bedienen zorgt Livingston altijd dat het
beschikt over de nieuwste apparatuur.
Hieronder volgen een aantal voorbeel-
den van instrumenten die onlangs aan
de verhuurinventaris werden toege-
voegd. Reinier Treur: “De Fluke DSX-
5000 cable-certifier is de langverwachte
opvolger van de bekende Fluke DTX-
1800. De DSX-5000 is niet alleen een
snellere, modernere tester, maar is met
name ook bedoeld om gemakkelijker
verschillende projecten te meten. Via
eenvoudige project-management soft-
ware ProjX genaamd, kan een plannings-
lijst of diverse meetprojecten eenvoudig
in het toestel geladen worden. Uiteraard
zijn de meetresultaten compatibel met de
meetresultaten zoals die in het verleden
met de Fluke DTX-1800 zijn gemeten. Net
als de Fluke DTX-1800 werkt de Fluke
DSX-5000 met het softwareprogramma
Linkware. Waar de Fluke DTX-1800 nog
met separate opzetmodules werkte,
heeft Fluke nu een compleet nieuwe lijn
met glasvezelmeetinstrumenten geïntro-
duceerd, met name de Fluke Certifiber.
Met behulp van deze testset kunnen zeer
snel glasvezelnetwerken doorgemeten
worden Ook de meetresultaten van de
Fluke Certifiber kunnen in het program-
ma Linkware verwerkt worden.”
Een ander instrument voor de verhuur dat
goed in de markt ligt, is de 3M Dynatel
cable fault finder. Met dit instrument kun-
nen kabel fouten eenvoudig opgespoord
worden. Of het nu gaat om kabel breuken,
kortsluitingen of isolatiefouten, deze tester
geeft nauwkeurig aan waar en op welke
diepte in de grond de kabel zich bevindt,
en waar de fout in de kabel zich bevindt.
GMC MavoWatt 40 Power Quality
Analyser
Netspanningverstoringen kunnen soms
grote problemen veroorzaken. “Niet
alleen kan het wegvallen van de spanning
tot stilstand leiden, maar kleine “spikes”
op de netspanning kunnen grote schade
veroorzaken aan IT-systemen met alle
gevolgen van dien. De GMC MavoWatt
40 is een slimme netspannings analy-
ser, die gedurende lange tijd een groot
aantal elektrische parameters kan moni-
toren. zaken als spanningspieken of
spanningsdips, harmonischen en tran-
cienten, power-factor, blindstroom en
flicker worden nauwkeurig en in de tijd in
Fluke DSX-5000
reportage
34 | Fedelec magazine
kaart gebracht. Op deze manier krijgt de
gebruiker een perfect overzicht wanneer
er zich welke storing voordoet.”
Fluke 5523 Calibrator
Meten is weten, wordt er vaak gezegd.
“Dan moeten de gebruikte meetinstru-
menten wel over de verwachte nauw-
keurigheid beschikken. Om dat te
controleren dienen meetinstrumenten
periodiek geijkt te worden. Er kan voor
gekozen worden om de instrumenten
terug te sturen naar de fabrikant en deze
daar te laten ijken. In veel gevallen is het
echter veel efficiënter om zelf de instru-
menten te ijken. Een toestel dat gebruikt
kan worden als referentie voor het ijken
van multimeters, stroomtangen en kleine
oscilloscopen, is de Fluke 5523. Door op
deze manier te werken bespaart de klant
veel geld en verkort hij de doorlooptijd tot
slechts een aantal minuten per instru-
ment”, aldus Treur.
“Dit zijn slechts een aantal voorbeelden
van nieuwe instrumenten in de verhuur-
pool. Op jaarbasis worden er voor vele
miljoenen euro’s aan nieuwe apparatuur
aangekocht. Het assortiment bestaat uit
zo’n twaalfduizend verschillende test- en
meetapparaten, veelal meteen uit voor-
raad leverbaar. Het bedrijf verhuurt alle
gerenommeerde merken, zoals Agilent,
Tektronix, Yokogawa, Fluke, GMC,
Chauvin Arnoux en Fujikura. Er wordt
samengewerkt met een honderdtal leve-
ranciers. We adviseren echter merkonaf-
hankelijk”, benadrukt Treur. “We zijn aan
geen enkele partij gebonden. Dit waar-
borgt dat wij onze klanten merkonafhan-
kelijk kunnen adviseren.”
Services
Op de huur- en lease-apparatuur van
Livingston zit altijd garantie. “Wij zorgen
binnen 24 uur voor vervangende instru-
menten indien dat nodig is, zodat pro-
ductieprocessen niet stilvallen”, aldus
Treur. “De test- en meetapparatuur die
Livingston levert, wordt vooraf geijkt,
gereinigd en, inclusief accessoires, ter
plekke afgeleverd. We werken nauw
samen met fabrikanten en distributeurs,
en volgen regelmatig trainingen, zodat
onze medewerkers altijd de eerstelijns
support kunnen leveren. Bovendien
geven onze medewerkers hun kennis
graag door aan klanten. Dit alles wordt
gewaardeerd. We horen regelmatig van
klanten dat de kwaliteit van onze produc-
ten en diensten hoger is dan men aan-
vankelijk verwachtte. Ook onze no-non-
sense-aanpak wordt op prijs gesteld. Het
is onze ambitie om onze klanten ook in
de toekomst de huidige kwaliteit te blij-
ven leveren.”
www.livingston.be
Fedelec magazine | 35
De Duitse fabrikant van omvormers SMA
werd in 1981 opgericht door drie visio-
naire pioniers in hernieuwbare energie
als een spin-off van de universiteit van
Kassel (Midden-Duitsland). Momenteel
telt het bedrijf wereldwijd meer dan 5.000
medewerkers, waarvan een 1.000-tal
ingenieurs en een identiek aantal werk-
nemers, actief in buitenlandse filialen.
Sinds 2005 is het bedrijf beursgenoteerd.
Jan Van Laethem, Managing Director
SMA Benelux & UK: “De vroeger eerder
subsidiegedreven PV-markt maakt met
rasse schreden plaats voor een markt
die activiteiten ontplooit daar waar zich
geografisch nieuwe opportuniteiten aan-
dienen. Ook SMA is niet immuun voor de
crisis – er wordt een stevige afslanking
uitgevoerd tegen eind 2014 – wat niet
belet heeft dat de onderneming – zoals
de meeste Duitse technologiebedrijven
– stevig blijft investeren in onderzoek en
ontwikkeling. Op de Belgische markt was
SMA reeds geruime tijd actief via service-
techniekers. In 2009 werd beslist een
Benelux-filiaal op te richten, gevestigd
in Mechelen. Inmiddels telt ons team 22
medewerkers, waarvan de helft gericht
op service, en de andere helft actief in het
verkoopstraject. Onze klanten-afnemers
zijn voornamelijk elektrogroothandels en
groothandels, gespecialiseerd in her-
nieuwbare energie. De verkopers van
deze groothandels noemen wij dan ook
ons ’extern verkoopsteam’. We onder-
steunen ook onze installateurs, onder
meer door hen te adviseren bij configu-
raties.”
Kijken, observeren én beheren
Omvormertechnologie is de kernacti-
viteit van SMA. “Een omvormer is het
kloppend hart van een zonnestroom-
installatie. Onze core business is het zo
kostenefficiënt mogelijk omzetten van
gelijkstroom in voor het elektriciteitsnet
geschikte wisselstroom, dit uiteraard
met minimale omzettingsverliezen. We
behalen hierbij rendementen van 97 tot
99 procent”, aldus Van Laethem. “Onze
toestellen zijn robuust, en ontworpen
om minstens 20 jaar lang, dag in dag uit,
stroom te leveren. Aardig detail: de toe-
stellen zijn niet uitgerust met storingsge-
voelige drukknoppen, het display wordt
geactiveerd door er lichtjes op te tikken.“
Technologisch dienen zich nieuwe hori-
zonten aan. Van Laethem: “We evolueren
in de richting van een hechtere integra-
tie van het zonnestroomsysteem in het
huisnetwerk, waarbij de eindklant per-
soonlijk kan inloggen, en de opbreng-
sten van zijn zonnepanelen kan monito-
ren en aansturen. We spreken niet langer
enkel van kijken en observeren, wel van
kijken, observeren én beheren. Beheren
betekent dat men de energieverbruiks-
instrumenten kan sturen in functie van
de zonne-opbrengst. Onze omvormers
kunnen zowel enkele losse zonnepane-
len als installaties tot enkele 100-en MW
aansturen.”
Nederland, gidsland?
“Het systeem van de groenestroomcer-
tificaten was op zich een goed systeem
voor ons land. Maar de kostprijs van de
fotovoltaïsche installaties was de voor-
bije jaren aanzienlijk gedaald, terwijl
de subsidiëringspolitiek niet navenant
werd bijgestuurd”, aldus Van Laethem.
“Een gematigde, geprogrammeerde
afbouw van de subsidiëringspolitiek
ware beter geweest. Helaas liet de over-
heid dit na wat uiteindelijk resulteeerde
in een drastisch terugschroeven van de
ondersteuning. Al te drastisch, en vooral
al te abrupt, want ondertussen liggen de
markten in België zo goed als stil. Dit stelt
de overheid op zijn beurt weer voor een
levensgroot probleem: hoe moeten de
EU doelstellingen nu gehaald worden?
SMA Benelux Knowhow voor een stabielere PV-markt
MA kan vanuit haar ervaring en technologische kennis mee voor
stabielere elektriciteitsnetwerken én voor een stabielere zonne-
energiemarkt zorgen. Als volumespeler wil het bedrijf zo kostenef-
ficiënt mogelijk blijven produceren in Europa”, aldus Jan Van Laethem van
sMA Benelux.
“S ”
Jan Van Laethem
reportage
36 | Fedelec magazine
Het kan anders … “Terwijl de mees-
te Europese landen subsidiegedre-
ven bezig waren met zonne-energie,
keek Nederland de kat uit de boom. De
Nederlandse markt kende reeds een
kleine boom in zonne-energie in 2005
die evenwel - om budgettaire rede-
nen - gestopt werd. Recent heeft de
Nederlandse markt de draad weer opge-
nomen. Die gaat nu in spectaculair stij-
gende lijn.. Vermits wij in het Benelux-
verband actief zijn, werken we ook nauw
samen met Nederlandse vakgroothan-
dels die op de Belgische markt actief
zijn. Meestal betreft het filialen van Duitse
groothandelsbedrijven, maar in elke
regio hebben we ook een aantal sterke
lokale spelers.”
‘Eenmalige investeringssubsidie’
“Momenteel groeit SMA Benelux
voorzichtig, vooral dankzij de goede
Nederlandse markt. In Nederland zweert
de overheid bij hybride energie-oplos-
singen en wordt er geen subsidiepo-
litiek gevoerd. Recent hebben we bij
onze noorderburen de eindgebruikers-
site ‘www.zonnestroomWerkt.nl’ gelan-
ceerd waarin we uitleggen hoe zonne-
energie werkt”, aldus Jan Van Laethem
die overigens ervoor pleit om in ons land -
zoals in Nederland het geval is – een een-
malige investeringssubsidie in te voeren:
“Het huidige systeem is immers ‘overkill’
geworden voor zowat alle betrokken par-
tijen en kost meer dan het oplevert. Het
ultieme doel blijft uiteraard een markt die
zich op eigen kracht verder ontwikkelt,
maar momenteel blijft een kleine onder-
steuning gepast – meer hoeft niet. Met
zonnestroom investeert men immers een
bedrag dat men hoe dan ook kan terug-
verdienen. Het laat toe om de elektrici-
teitskosten voorspelbaar te maken en
op energie te bezuinigen. Tenslotte zou
men er goed aan doen de ondersteuning
te differentiëren in functie van de grootte
van de zonnestroominstallatie, en zo een
duidelijk onderscheid te creëren tussen
residentiële installaties en grotere instal-
laties – waar allicht andere vormen van
ondersteuning de markt kunnen helpen.”
Webconnect & Smart Home
concept
Een recente SMA-ontwikkeling die
vooral in Nederland goed aanslaat, is
Webconnect. Van Laethem: “Het betreft
een monitoringconcept (opbrengstbe-
waking) dat via een ethernet-kaart en een
kabel met het internet verbonden is. Door
de omvormer zich te laten aanmelden bij
de Sunny Portal beheerssite, kan men
later via de smartphone aan energiebe-
heer doen, ongeacht de tijd of de plaats
waar men zich bevindt. Een volgende
logische stap is het Smart Home con-
cept, waardoor men aan energiebeheer
doet door bijvoorbeeld piekverbruiken
te verschuiven. Dit kan door de energie-
gebruikers in de woning intelligent aan
te sturen, en te laten functioneren op die
ogenblikken waarop de zon schijnt. zo
kan een vaatwasmachine bijvoorbeeld ’s
morgens opgestart worden, maar door
de Sunny Home Manager onmiddellijk
weer uitgeschakeld worden, en later op
de dag - op het meest gunstige moment
– automatisch terug opgestart worden.
Op die manier wordt het zogenaamde
“eigenverbruik” aan zonnestroom opge-
dreven, waardoor er minder energie van
het net moet worden aangekocht.”
Stroomoverschot opslaan
Een andere, innovatieve SMA-omvormer
oplossing, is de Sunny Boy Smart
Energy, een omvormer waarin batterijen
met een capaciteit van 2,4kWh geïnte-
greerd zijn. Van Laethem: “Deze oplos-
sing werd recent op Intersolar voorge-
steld en wordt momenteel enkel op de
Duitse markt gecommercialiseerd. Een
omvormer met een geïntegreerde bat-
terij, zeg maar. Een overdag opgewekt
stroomoverschot kan dan gewoon ’s
avonds verbruikt worden. Daarna kan
men – indien nog noodzakelijk – op net-
Monitoring wordt doorgedreven domoticaDe omvormertechnologie is in volle evolutie. “Momenteel werkt de R&D-af-deling van SMA in Kassel aan de ontwikkeling van een centrale omvormer voor grote installaties die gelijkspanningen aankan tot 1500V. Hierdoor zal er aanzienlijk kunnen worden bespaard op bekabeling. Pas na een uitgebreide testfase zal dit nieuwe product op de markt worden gebracht”, aldus Van Laethem. “Omvormers zijn onze kerntechnologie, maar monitoringsystemen om het energieverbruik optimaal te beheren, zijn een belangrijke complemen-taire business. In feite zijn deze systemen een vorm van doorgedreven do-motica. Waar een monitoringsysteem vroeger een ‘scherm op afstand’ was, biedt een dergelijk systeem nu de mogelijkheid om aan actief energiebeheer te doen. Monitoringsystemen zitten momenteel in een overgangsfase die ver-gelijkbaar is met die van de GSM naar de smartphone. Om het met Jeremy Rifkin te zeggen: de volgende industriële revolutie is de energierevolutie…”
Fedelec magazine | 37
stroom terugvallen. “De prijsdalingen
van de zonnestroominstallaties hebben
er bovendien voor gezorgd dat zelfs ver-
warmen met zonnestroom interessant
wordt. Momenteel wordt deze oplossing
nog fiscaal afgestraft. Een andere moge-
lijkheid is om een warmwaterboiler met
een verwarmingsspiraal uit te rusten, die
kan aangestuurd worden met een over-
schot aan zonnestroom. Op deze manier
kan men de productie van sanitair warm
water via de zon op peil houden”, aldus
Jan Van Laethem.
Stabiliserende invloed op de markt
uitoefenen
Met dergelijke oplossingen wil SMA,
in zijn hoedanigheid van marktleider
in de branche, mee een stabiliserende
invloed uitoefenen op de zonne-energie
markt. Ook wat Off-Grid of eilandsyste-
men betreft, - autonome systemen die
plaatsen, waar er geen elektriciteitsnet
is, van elektriciteit voorzien - speelt SMA
een richtinggevende rol op wereldvlak.
Ook hier ontwikkelt SMA mee een sta-
bielere en wereldwijde markt voor her-
nieuwbare energie. En, niet onbelangrijk,
is het feit dat SMA een volumespeler is
die zo kostenefficiënt mogelijk wil blijven
produceren in Europa. Van de automa-
tische bestukking van printplaten over
de eindassemblage tot het testen van de
omvormers: alles gebeurt in Duitsland.
Ons productieproces vertoont nogal wat
parallellen met dat van de automobiel
sector. Elke geproduceerde omvormer
wordt individueel getest met het oog op
kwaliteitscontrole. SMA is als fabrikant
overigens zelf-gecertificeerd voor CE- en
UL-markering, en beschikt tevens over
uitgebreide testfaciliteiten.
SMA Kenniscentrum en Solar
Academy
SMA Benelux beschikt in Mechelen
over een eigen Kenniscentrum waar alle
know-how die in het hoofdkantoor in
Kassel wordt verzameld, en, ten behoeve
van de installateurs, actief in de Benelux,
wordt gebundeld: van kennisartikels
over omvormertechnologie tot algemene
informatie over, pakweg, de schaduw-
problematiek. In haar bedrijfsgebouw
beschikt SMA Benelux ook over eigen
opleidingsfaciliteiten. Er is een oplei-
dingslokaal voor groepen tot maximum
25 installateurs. “Op jaarbasis komen
er zo’n 1.500 installateurs langs. In het
praktijklokaal staan up to date omvor-
mers en monitoringapparatuur opge-
steld die de installateurs in comfortabele
omstandigheden, -op de begane grond
Projecten, groot en klein De voorbije jaren werden tal van opmerkelijke projecten met SMA omvormers in ons land gerealiseerd, zoals bijvoorbeeld bij Audi in Vorst. In het Gentse was er recent het project Kluizen, naar het gelijknamige, reusachtige waterbekken, waar een mega zonnestroo-minstallatie, uitgerust met SMA omvormers, werd in gebruik genomen. Maar het overgro-te deel van de zonnestroominstallaties waarin SMA-omvormers worden geïntegreerd, be-treft uiteraard residentiële toepassingen.
in plaats van op een dak-, kunnen uitpro-
beren. We mogen immers niet van elke
elektricien verwachten dat hij uit zichzelf
een IT-specialist wordt... Deze opleidin-
gen zijn gratis. Ook in Nederland is er
opmerkelijke interesse voor onze Solar
Academy. We hadden zelfs reeds instal-
lateurs uit o.m. Groningen over de vloer.
Daarom hebben we onlangs besloten om
ook opleidingsdagen in Utrecht te orga-
niseren”, aldus Van Laethem.
www.SMA-Benelux.com
reportage
38 | Fedelec magazine
• Hoogste lumen per watt
• DALI (bi-directionele aansturing)
• Verblindingsvrij (lage UGR)
• 5 jaar garantie
• Resistent tegen water én stof (IP66)
• Slagvast en schokbestendig (IK 10+)
• Zeer snel te installeren
• Bestand tegen zeer lage
temperaturen
• Bekabeling geïntegreerd
• Traploos dimbaar
BB-Ledlightpipes, een nieuw ledverlichtingssysteem voor ondergrondse bouwwerken zoals parkeergarages, voetgangers- en verkeerstunnels, metro- en treinstations, ....
Deze onderhoudsvrije ledverlichting is uiterst zuinig in verbruik. BB-Ledlightpipes garanderen meer dan 100.000 branduren, is een bijzonder duurzame oplossing en cradle to cradle vervaardigd.www.technospecials.be
“Duurzame, energiezuinige en innovatieve ledverlichting”
Socomec Verhuis zorgt voor nieuwe wind en marktgedreven aanpak
Na enkele tientallen jaren gevestigd te zijn
geweest op de – inmiddels te krap beme-
ten – locatie langs de Schaatsstraat in
Vorst, is het bedrijf nu gelocaliseerd in
het hart van het Anderlechtse industri-
ele weefsel. Socomec België werd in
1975 opgericht als het eerste buiten-
landse filiaal van de groep Socomec,
en wordt geleid door managing director
Vincent Bellefontaine. Het bedrijf telt een
30-tal medewerkers. Er zijn 5 commer-
ciële medewerkers, waarvan er 2 enkel
focussen op projecten. Bart Verplancke,
Operational Marketing Assistant
Socomec België: “Het Belgisch filiaal is
vaak een testmarkt voor interne verande-
ringen bij de groep. Vele (proef)projecten
– die een gunstig verloop kennen – wor-
den later ook in andere buitenlandse fili-
alen doorgevoerd. zo zijn we het eerste
filiaal dat recent overgeschakeld is op
het besturingssysteem Windows 7, op
basis waarvan we onze diverse databan-
ken in één zelf ontwikkeld systeem zullen
onderbrengen.”
Kruisbestuiving moet cross selling
genereren
Bart Verplancke: “zowel onze kantoor-
ruimtes als onze stockageruimtes waren
te klein en niet meer aangepast aan de
moderne noden. Omwille van de steeds
verder uitbreiding nemende service-
activiteiten werd hier ook een ruimere
stock aan wisselstukken voorzien dan
op de vroegere locatie. Van de verhuis-
gelegenheid werd ook gebruik gemaakt
om alle interne procedures opnieuw door
te nemen. De twee bestaande divisies,
Socomec Schakel- en meetapparatuur
en Socomec UPS – elk met een eigen
budget en directie -, werden versmol-
ten tot Socomec België as such. zo ver-
dwijnt de vermelding UPS in de nieuwe
benaming van het bedrijf. De diverse
functies in de beide afdelingen werden in
grote lijnen behouden, maar de betrok-
ken medewerkers delen nu wel dezelfde
kantoorruimtes. De medewerkers van
Socomec UPS kregen intern opleidin-
gen over de werking en de producten
van Socomec Schakel- en meetappa-
ratuur, en vice versa. Dit samensmelten
geldt voor al onze diensten. Dit impliceert
onder meer dat onze klanten voortaan
bij Socomec slechts één aanspreek-
persoon hebben, wat op termijn meer
onderlinge kruisbestuiving en cross sel-
ling moet genereren. Deze manier van
werken is bovendien een stuk transpa-
ranter en kostenefficiënter.”
Maatwerk voor externe projecten
Socomec is een bedrijf met Franse roots,
dat nog steeds in handen is van de fami-
lie Steyert. “Als sterk technologiegedre-
ven bedrijf hecht Socomec veel belang
aan onderzoek en ontwikkeling. Daar
plukken we nu ook de vruchten van. Om
een voorbeeld te geven: bepaalde recht-
streekse concurrenten zijn ook klant bij
ons. Indien zij de vraag krijgen om een
bepaald product op maat te maken,
waarvoor het hen aan knowhow en/of
voldoende tijd ontbreekt, kopen ze die
oplossing vaak bij ons in. Daarna bren-
gen ze die onder private label op de
markt. Socomec doet heel wat maat-
werk voor externe projecten”, aldus
Verplancke. (zie ook kaderstuk)
‘Showroom’ ruimt plaats voor
interactieve events
Ook de marketing bij Socomec onder-
gaat grondige veranderingen. “Dit jaar
organiseren we geen open deur, omdat
we onze klanten pas willen uitnodigen
eens de afwerking van het gebouw vol-
ledig op punt staat. We zijn afgestapt
van het oude showroom concept. In
onze huidige branche is dit namelijk
weinig zinvol, omdat de technologie en
de toestellen zo snel wijzigen dat men
de showroom moeilijk up to date kan
houden. Bedoeling is om dit gebouw
op zich als een referentieproject-show-
room in te richten. zo zal o.m. de grote
vergaderzaal uitgerust worden met een
groot, interactief scherm, waarop alle
informatie, afkomstig van onze interne
meettoestellen, zal kunnen getoond
worden. Socomec heeft onder meer
micro-UPS ontwikkeld die zowel bij par-
ticulieren als bij KMO’s kunnen worden
toegepast. Deze oplossingen zullen ook
n juni nam socomec België haar intrek in een nieuw gebouw in het
Anderlechtse Paepsempark. Van de verhuis werd gebruik gemaakt
om ook de commerciële, logistieke en administratieve organisatie ver-
der op punt te stellen. Met een deelname als hoofdsponsor aan de volgen-
de Batibouw en het sponsoren van o.m. events voor datacenters, profileert
socomec België zich als een open en toekomstgerichte marktspeler.
“I
”
reportage
40 | Fedelec magazine
hier kunnen getoond worden. Via moni-
toren zullen alle mogelijke applicaties
live kunnen gevolgd worden door onze
klanten-bezoekers. Ook nieuw is het feit
dat Socomec bij dergelijke events zal
samenwerken met een aantal partners,
toonaangevende technologiebedrijven
zoals bv. Legrand en GE, die marktleider
zijn in hun respectievelijke marktniches.”
Datacenters: dé groeimarkt
In de nieuwe, compacte en handige
Socomec-catalogi wordt elk marktseg-
ment in een duidelijk herkenbare kleur
gestoken wat de klant toelaat sneller
en gerichter op zoek te gaan naar de
gewenste informatie. Datacenters vor-
men één van de voornaamste groei-
markten voor Socomec, ook in ons
land. Reden waarom er voor het eerst
een afzonderlijke cataloog voor dit spe-
cifieke marktsegment wordt gepre-
senteerd. Verplancke: “Momenteel
werkt Socomec België in opdracht van
Fabricom Suez mee aan het grootste
datacenter van Europa, het Crealys-
project, dat in Bergen stilaan vorm krijgt.
Ook een ander datacenter project – in
opdracht van één van de wereldspelers
uit de internetmarkt -, zit in de pipeline, en
zal eveneens op Belgische bodem wor-
den gevestigd.”
Service-activiteit neemt toe
Op de nieuwe locatie beschikt Socomec
België ook voor het eerst over een klein
testlabo, waar bepaalde routinetes-
ten kunnen worden uitgevoerd. Voor
de meer specifieke, doorgedreven tes-
ten kan men terugvallen op het testla-
boratorium in Benfeld (Straatsburg),
dat Asefa gekeurd en Coffrac gecerti-
ficeerd is. Dienstverlening naar de klant
wordt steeds belangrijker in de branche.
Verplancke: “De redenen liggen voor
de hand: er is vooreerst het schrijnend
gebrek aan voldoende goed opgeleide
medewerkers. Bovendien worden steeds
meer oplossingen via een computersys-
teem of elektronisch gestuurd, waar-
door de klant sneller geneigd is om een
interventie te vragen. Onze servicedienst
telt momenteel zes medewerkers maar
we zoeken dringend 3 bijkomende ser-
vicemensen.” Naast de teleservice – het
inbellen op het toestel bij de klant ingeval
van defect – is er eveneens het wacht-
dienst systeem dat 24 uur op 24 opera-
tioneel is. Van zodra de klant belt, wordt
de lijn overgenomen door het centrale
systeem en vandaar automatisch door-
gestuurd naar de technieker van wacht.
De interventie bij de klant vindt plaats bin-
nen de contractueel overeengekomen en
door de klant gekozen periode.
www.socomec.be
Gamma UPS met het nieuwe gamma micro-UPS
Testlabo
Zes marktsegmentenMet het oog op een optimale markt- en klantenbenadering zijn de activiteiten van Socomec in vier strategisch georiënteerde Business Applications opge-splitst: Energy-efficiency, Solar Power, Critical Power en Power, Control & Safety. Onder Ener-gy-efficiency ressorteren het Diris en Countis materiaal en de bijbehorende software, en alles wat retrofit en energiebeheer betreft. ‘Solar Power’ groepeert niet enkel alle knowhow rond fo-tovoltaïsche toepassingen maar tevens de Combiner Box en Sun-sys oplossingen. Onder ‘Critical Power’ ressorteren alle UPS-systemen en ATyS-systemen + by-pass. Denk bijvoorbeeld aan Flywheel. Onder ‘Power, Con-trol & Safety’ tenslotte groepeert Socomec de specifieke toepas-singen met het Sirco-materiaal. Bedoeling is vanuit deze 4 busi-ness-applicaties 6 marktseg-menten zeer actief te bewerken. Het betreft Hernieuwbare Ener-gie, Gebouwen (vooral kantoor-gebouwen), Industrie, OEM’s (die Socomec-apparatuur in hun toepassingen integreren), Infrastructuur (transportwereld, luchthavens, spoorwegen…) en Kritieke Omgevingen (banken en verzekeringsmaatschappijen, datacenters).
Fedelec magazine | 41
Schrack Technik Databekabeling van A tot Z
en zeer breed assortiment hoog kwalitatief elektrisch materieel
zorgt ervoor dat schrack Technik het installatiebedrijf totaalpak-
ketten op maat kan aanbieden. Databekabeling en verlichting zijn
de groeimarkten bij uitstek.
“E ”
Vorig jaar realiseerde de Schrack Technik
Group een totale omzet van om en bij
de 200 miljoen euro, vooral op de thuis-
markt – Oostenrijk – en in Oost-Europa.
In België is Schrack Technik gevestigd in
Sint-Denijs-Westrem. Naast o.m. scha-
kelmaterialen, modulaire apparatuur en
aansluitklare borden, inclusief schema’s
en layout, heeft Schrack Technik ook
een volledig gamma verlichtingsarma-
turen – inclusief de lampen – in het aan-
bod. Inzake LED heeft Schrack Technik
de meest geavanceerde toestellen in
huis. In grote lijnen is het bedrijf actief in
4 marktsegmenten: gebouwentechniek,
industrie, verlichting en databekabeling.
Marc Steenssens, zaakvoerder Schrack
Technik bvba: “We leveren rechtstreeks
aan installateurs, bordenbouwers, IT-
specialisten en industriële klanten. Ons
team van specialisten zoekt samen met
de klant naar de beste oplossing. Klanten
kunnen zowel bestellen via telefoon, fax
of via onze sterk uitgebouwde on line
webshop. Daar kunnen ze nagaan wat er
precies in stock is, en – via een APP – op
hun I-Phone de netto-prijzen raadple-
gen. Onze service is sterk adviesgericht,
het opleidingsaanbod zorgt ervoor dat al
onze producten volgens de voorschriften
kunnen worden geïnstalleerd.”
‘Afgemonteerde glasvezelkabels’
Databekabeling is een voornaam markt-
segment voor Schrack Technik. Marc
Steenssens: “We focussen vooral op
de passieve componenten van datanet-
werken, zeg maar de infrastructuur van
gebouwen. Hiervoor hebben we o.m.
een zeer performante datakabel op de
markt. Ons assortiment datakasten
omvat zowel datakasten voor server-
rooms als gewone kabelverdeelkasten
voor data-installaties. Ook voor het leg-
gen van backbone verbindingen van
de ene naar de nadere dataroom heb-
ben wij de benodigde glasvezelkabel
in huis. Schrack Technik beschikt over
het complete gamma glasvezelbekabe-
ling, met o.m. de multimode OM4 stan-
daard glasvezelkabel. Afgemonteerde
glasvezelkabels, met alle types connec-
toren en kabels, - inclusief een test-rap-
port voor de eindklant - behoren tot de
mogelijkheden.”
Energieverbruik monitoren en
eventueel switchen
“Daarnaast heeft Schrack Technik
wandkasten en bestaande kasten voor
serverrooms in het aanbod. In het gam-
ma bestaande kasten – met een diepte
van 1200mm – is er een range aan data-
kasten, specifiek bedoeld om blade ser-
vers in serverlokalen in onder te brengen.
Deze modellen worden niet met een gla-
zen deur en volle rugwand geleverd, wel
met een dubbele, geperforeerde ach-
terdeur. Bovendien zijn ze robuuster en
zwaarder dan een klassieke datakast”,
aldus Dominique Van Hecke, Product
Manager Data-Techniek. “Het aspect
energieverdeling sluit hier naadloos bij
aan. Ook hier zijn er nieuwe ontwikke-
lingen zoals de IT Meter Line producten
die zorgen voor de energieverdeling in de
datakast en tegelijkertijd het energiever-
bruik monitoren. Wat niet wegneemt dat
we ook de klassieke verdeelblokken – al
dan niet met meteropname – in ons gam-
ma hebben, die kunnen uitgelezen wor-
den in het netwerk. Dit stelt de beheerder
in staat om het stroomverbruik te monito-
ren en eventueel te switchen. Daarnaast
heeft Schrack Technik oplossingen voor
kleinere installaties, denk aan de 10 inch-
oplossingen voor netwerken die bv. in
een dokterspraktijk, een notariaat of de
betere residentiële woning kunnen wor-
den geïmplementeerd.”
Toolless connectorIn ons land maakt de koperen Cat 6
UTP kabel nog steeds 80 tot 90 pro-
cent van de bekabeling uit, al zit de
Cat6A bekabeling duidelijk in de lift. Qua
afmetingen zijn cat 6 en cat 6A iden-
tiek. Deze laatste is bij Schrack Technik
zowel in enkel- als dubbelvoudige ver-
sie beschikbaar. Op deze kabel wordt
standaard een gelijkaardige, toolless
reportage
42 | Fedelec magazine
connector gemonteerd, ongeacht het
type datainstallatie. Een toolless ver-
binding kan op nauwelijks 90 secon-
den worden gerealiseerd. De kabel kan
worden ingepland in een volledig scha-
kelgamma, hetzij bv. het Visio-gamma
van Schrack Technik, hetzij dat van een
andere marktspeler. Dominique Van
Hecke over eventuele foutieve aanslui-
tingen bij databekabeling: “Deze heb-
ben bijna altijd te maken met de wire-
map. zo’n 80 procent van de huidige
data-installaties zijn UTP, al merken we
dat studiebureaus tegenwoordig vaker
cat 6A (10 Gb over koper) voorschrijven.
We kiezen bij 10 GB-oplossingen altijd
voor afgeschermde bekabeling (cat 6A).
In dat geval werken we namelijk met fre-
quenties tot 500 megahertz. Hogere
frequenties geven aanleiding tot storin-
gen tussen de paren in de kabel, maar
ook tussen de kabels onderling. Er zijn
twee mogelijke kabeloplossingen: FFTP
en SFTP.” Schrack Technik beschikt
tevens over een productsegment voor
IT-verantwoordelijken. Denk aan patch-
snoeren met LED-functionaliteit. Deze
hebben aan beide zijden een led die de
uiteinden van het snoer laat oplichten.
Daarnaast is er het LED LINK LINE Cat
6A materieel dat - volledig afgemonteerd
- op de werf wordt geleverd, en vooral
bedoeld is voor kantooromgevingen met
verhoogde vloeren.
Goed thuis in tertiaire sector
Installatiebedrijven maken gebruik van
Schrack Technik-materieel voor projec-
ten met schakelmaterialen of datamateri-
aal, of een combinatie van deze beide. zo
werd recent de Kanselarij van de Eerste
Minister (‘Wetstraat 16’) volledig ‘tool-
less’ met Cat 6A bekabeling uitgerust.
‘Maar Schrack Technik grossiert vooral
projecten in de tertiaire sector: kantoor-
gebouwen, scholen, wzc… Voor quasi
elk project leveren we ongeveer 80 pro-
cent van het elektrotechnisch materieel,
behoudens de installatiekabel”, besluit
Marc Steenssens.
www.schrack.be
Fedelec magazine | 43
BEKIJK, BESTEL EN VINDT TECHNISCHE INFORMATIE OP ONZE OVERZICHTELIJKE WEBSHOP
WWW.SCHRACK.BE
Twaalfapostelenstraat 14, 9051 Sint-Denijs-Westrem, TELEFOON 09/384 79 92, E-MAIL [email protected]
ENERGIETECHNIEKINDUSTRIE EN VERDEELKASTENINSTALLATIETECHNIEKENNOODVERLICHTING
NETWERKTECHNIEKVERLICHTING
VAKBEKWAAMHEID VERENIGT.
HAGER: UV-bestendige kabelkanalen van het type tehalit.LFEHager heeft een nieuw verdeelkanaal ontwikkeld, specifiek
voor buitenopstelling. De voornaamste pluspunten zijn de
UV-bestendigheid, de stabiliteit en de bestendigheid tegen
vandalisme (grote mechanische weerstand: 20 Joule bij -20 °C
- equivalent IK10). De zuiver wit gekleurde kabelkanalen zijn
gemakkelijk te zagen en te bewerken, en kunnen niet roesten.
Deze LFE-kanalen hebben een goede prijs/kwaliteitsverhou-
ding in vergelijking met glasvezelversterkte polyester, alumini-
um of RVS kabelkanalen, en vinden vooral hun toepassingen
in het geleiden van kabels naar zonnepanelen, warmtepompen
en voedingskabels op gevels en daken. Ondanks het feit dat ze
blootgesteld worden aan UV-stralen en grote temperatuurver-
schillen behouden ze hun mechanische eigenschappen. Er zijn
2 standaardafmetingen: 40 x 60mm en 60 x 110mm. De kabel-
kanalen zijn bestand
tegen lage tempera-
turen tot -20 °C. Hun
werkingstempera-
tuur gaat van -20 °C
tot +60 °C.
www.hager.be
SIEmENS en ABm lanceren ‘Simogear Assembly Center’ Sinds begin juni staat ABM (Atelier Belge de la Manutention)
in België in voor de assemblage en distributie van de reeks
Simogear-motorreductoren vanuit het nieuwe assemblagecen-
ter in Fleurus, nabij Charleroi. Dankzij dit assemblagecenter kan
Siemens samen met zijn partner ABM een aanzienlijke inkorting
van de leveringstermijnen realiseren, evenals een verhoging van
de capaciteit, de productiviteit en de flexibiliteit voor de levering
van deze performante aandrijfsystemen. Het nieuwe assem-
blagecenter kreeg de naam ‘Simogear Assembly Center’ toe-
gewezen. Sinds 10 juni jongstleden wordt de Simogear-reeks
van voor de Belgische markt door dit Siemens-partnerbedrijf
geassembleerd. Hun Siemens Assembly Center in het Waalse
Fleurus kreeg een
officiële Siemens-
certificering. ABM is
tevens actief op het
vlak van herstelling
en onderhoud van
mechanische aan-
drijfsystemen.
www.siemens.be
BTICINO lanceert voorbekabelde kast myHome
Met de introductie van de MyHome voorbekabelde kast wil BTicino de drempel naar domotica voor de
installateurs verlagen. In deze kast – die aangewezen is voor de standaardwoning en in flatgebouwen –
werden differentieelschakelaars, automaten en schakelcomponenten voor MyHome geïntegreerd.
Hiermee kunnen 18 lichtkringen geschakeld worden, waarvan er 2 dimbaar zijn. Alle contacten op de actu-
atoren zijn 16 A. De scenariomodule bij deze voorbekabelde kast biedt de mogelijkheid om 16 scenario’s
vrij te programmeren. Gebruiksgemak is een voorname troef. Eens de kast gemonteerd zijn alle MyHome-
functies vlot combineerbaar. Op ieder moment kan de kast worden uitgebreid in functie van een groter
domoticasysteem.
www.bticino.be
Product News
44 | Fedelec magazine 44 | Fedelec magazine
SIEmENS levert aandrijfsysteem voor diesel-hybride bussen in metz
De Siemens-divisie Drive Technologies levert een hybride aandrijfsysteem voor het innovatieve Mettis-transportproject, dat het
probleem van de verkeersopstoppingen in Metz aanpakt. Van Hool integreert in 27 bussen de aandrijfmotoren, generatoren, ver-
mogenselektronica en stuursoftware van Siemens. Een dieselgeneratorset voedt de elektromotoren van de uitstootarme, brand-
stofefficiënte diesel-hybride voertuigen, terwijl een batterijsysteem de overtollige energie opslaat. De tandwielloze motorinstallatie
vermindert lawaai en trillingen, wat het comfort voor de reizigers verhoogt. Een permanent bekrachtigde aandrijfmotor verzekert een
betrouwbare werking met gering onderhoud. De remenergie wordt door de aandrijfmotor gerecupereerd en naar het batterijsysteem
gevoerd. Voordien werd in hybride aandrijfsystemen slechts één batterij gebruikt. Voor dit project werd het batterijsysteem redundant
uitgevoerd waardoor de levensduur van de individuele batterijen wordt verlengd. Het systeem is perfect afgestemd op de start- en
remcycli van bussen in het openbaar vervoer.
www.siemens.com
De slimme teleruptor van QBUS Qbus lanceert het Qbus Stand-Alone gamma, waarvan de nieu-
we gepatenteerde Stand-Alone uitgangsmodule – de REL04SA –
de basis is. De REL04SA DIN-rail uitgangsmodule heeft 4 uitgan-
gen en 5 ingangen. Op deze ingangen kunnen standaard druk-
knoppen worden aangesloten, waarbij de vijfde ingang een alles
uit- en een alles aan-sfeer (paniektoets) oproept. De module kan
zowel op zichzelf – dus zonder de Qbus Controller en zonder
externe voeding – werken, als op een Qbus controller aangeslo-
ten worden om deel uit te maken van een volledige domotica-
installatie. zo kan de installateur dezelfde module gebruiken als
een teleruptor-oplossing én als deel van een Qbus domotica-
installatie. In zijn Stand-Alone functie hoeft deze relaismodule niet
geprogrammeerd te worden en kunnen via de knoppen op de
module de uitgangen in aan/uit of in rolluikmode geplaatst wor-
den. Via een externe voe-
ding is LED-feedback naar
de drukknoppen mogelijk.
Qbus heeft ook een Stand-
Alone Dimmermodule en
een Qbus-driver aan het
gamma toegevoegd.
www.qbus.be
SCHREDER: HAPILED voor park in AndenneAls onderdeel
van een renova-
tieplan werd het
Dieudonné Park
in het centrum
van Andenne
omgetoverd in
een ontspan-
ningsplaats voor
de oudere bewoners. zo werd de toegankelijkheid verbeterd,
en werd het park ook uitgerust met nieuwe sportelementen,
speciaal voor ouderen. Het welslagen van een dergelijk project
wordt tevens mee bepaald door de verlichting die voor de nodi-
ge veiligheid en comfort moet zorgen. De HapiLED van Schréder
bleek een geschikte oplossing voor dit park. Het toestel ver-
spreidt een wit licht en creëert zo een gevoel van veiligheid met
een groot visueel comfort voor een warme avondlijke sfeer. zijn
elegant design past perfect bij het landschap zowel overdag als
's nachts. De verlichtingstoestellen zijn erg energiezuinig en wor-
den van middernacht tot 6 uur 's morgens gedimd om zo een
bijkomende energiebesparing te realiseren.
www.schreder.com
Fedelec magazine | 45 Fedelec magazine | 45
ERCO: energiezuinige LED-downlights ERCO biedt een uitgebreid programma van oplossingen voor plafondinbouwarmaturen aan. Alle voordelen van een in het plafond
geïntegreerde montage worden gecombineerd, zonder op het ontwerp van gedifferentieerde lichtconcepten te moeten inboeten.
Plafondinbouw-armaturen zijn energiezuinig én flexibel in kantoor- en architectuurverlichting. ERCO heeft in de laatste jaren 100-en
nieuwe LED-downlights voor diverse toepassings-gebieden ontwikkeld. Het gamma van de ERCO-plafondinbouwarmaturen omvat
vijf specialistische productfamilies die elk voor een lichtoplossing op maat en efficiënt visueel comfort zorgen. zo is Spherolit LED
downlight een nieuw instapproduct in de ERCO LED-verlichting
(20 W) voor ruimtes met een beperkte tot gemiddelde hoogte.
Compact LED zijn compacte downlights met geringe inbouw-
hoogte voor algemene verlichting met wide flood, verkeerszones
en werkplekken door ovale lichtsterkteverdeling. Quadra biedt de
lichttechniek van de Compact LED-downlights in vierkante vorm
bij hoge architectonische eisen. Quintessence LED staat voor
systeemdownlights in ronde en vierkante uitvoering.
www.erco.com
HAGER: multimediakasten vega DDe wereld van de multimedia, en de systemen in het bijzonder,
worden steeds flexibeler. Een degelijk netwerk voorzien in de
woning is dus belangrijk. Het aanbod van de marktoperatoren
is uitgebreid, hun componenten zijn zeer verschillend. Daarom
lanceert Hager de nieuwe kast vega D multimedia. Deze multi-
mediakast is een universeel systeem dat veel installatieplaats
biedt en openstaat voor alle VDI zwakstroomcomponenten van
alle operatoren en providers van de markt. Geïsoleerde stop-
contacten zorgen voor de elektrische voeding van deze compo-
nenten. De multimediakasten bieden een hoge capaciteit voor
modulaire componenten zoals RJ45 connectoren en telefoon-
splitters. ze zijn robuust - uit metaal vervaardigd - en compatibel
met de modulaire verdeelkasten vega D aangezien ze hetzelf-
de design en identieke afmetingen hebben. Een geperforeer-
de deur zorgt voor een
betere afkoeling binnen
de kast. Er is keuze uit
verschillende modulaire
componenten, patch-
snoeren en andere toe-
behoren van Hager om
deze kasten naar wens
uit te rusten.
www.hager.be
LEGRAND lanceert zwarte DLP-kabelgoten Speciaal voor Apple Stores ontwikkelde Legrand zwarte DLP-
wandgoten. Daarmee lanceert het bedrijf een oplossing die de
functionaliteit van een wandgootsysteem koppelt aan modern
design. Dankzij het directe klikbevestigingssysteem is de
nieuwe wandgoot makkelijk en snel te installeren. Met behulp
van een eenvoudig “klik-in”-principe worden de gewenste
functies Mosaic gewoon in de goot geklikt en aangesloten.
Het stijlvolle zwart van de DLP-wandgoten wordt doorgetrok-
ken naar alle toebehoren. De kabelgoten kunnen worden uit-
gerust met contactdozen 230 V~ en RJ45-datacontactdozen
Mosaic. Ook in zwart, voor de realisatie van een mooi geheel.
De DLP-wandgoot wordt aangeboden in een uitvoering
met één compartiment (50 x 80 mm) en een model met twee
compartimenten (50 x 130 mm).
www.legrand.be
Product News
46 | Fedelec magazine 46 | Fedelec magazine
Ook voor zelfstandigen en KMO’s zijn onze prijzen zeer competitief. Vergelijk.
Speciaal voor u heeft Electrabel Easy pro vast ontwikkeld. Een scherpe vaste energieprijs zonder verrassingen en met gratis services. Zo bent u zeker dat u bespaart op uw energiebudget en dat u de kosten van uw zaak makkelijker onder controle houdt. Maak nu zelf de vergelijking op electrabel.be/vergelijkpro en stel vast dat onze prijzen tot de beste van de markt behoren.
Ontdek onze scherpe “Easy pro vast” prijs.
www.electrabel.be/vergelijkpro
13009_ADV_PrijsVergelijk_SME_297x210_NL.indd 1 31/05/13 12:49
www.SMA-Benelux.com/Webconnect
SUNNY PORTAL APP
Gratis energie, daar krijgen je klanten nooit genoeg van.
Klanten weten graag wat hun zonnestroominstallatie werkelijk opbrengt. Daarom ontwikkelde SMA de Webconnect. Die module verzamelt alle data van de zonnestroominstallatie en stuurt die naar
de gratis Sunny Portal van SMA. De betrouwbare netwerkconnectie garandeert een effi ciënte gegevensoverdracht. Net wat je van SMA verwacht. En van een helder zicht op de energieopbrengst,
daar krijgen je klanten echt nooit genoeg van, toch?Kiezen voor een SMA omvormer is kiezen voor kwaliteit, duurzaamheid en een goede service. Ook daar krijgen je klanten nooit genoeg van.
7118_SMA_pub Fedelec_01.indd 4 30/09/13 15:59