PROVINCIAAL TECHNISCH INSTITUUT EEKLO
Roze 131
9900 Eeklo
GEÏNTEGREERDE PROEF Schooljaar 2015-2016
De Smet Emiel
6 EM
Oude Molenweg 9
9990 Maldegem
PROVINCIAAL TECHNISCH INSTITUUT EEKLO
Roze 131
9900 Eeklo
GEÏNTEGREERDE PROEF Schooljaar 2015-2016
Emiel De Smet
6 EM
Oude Molenweg 9
9990 Maldegem
Woord vooraf
Als laatstejaarsstudent Elektro-Mechanica kreeg ik voor zowel Mechanica als Elektriciteit een opdracht voor de
Geïntegreerde Proef. Voor mechanica kregen we de taak om per twee een transportband te maken, daarvoor werkte
ik samen met Lennerd Delcourd. Voor Elektriciteit moesten we een frequentie gestuurde transportband met
aanvoermagazijn maken, deze opdracht was voor heel de klas. De opdracht van dit vak was oorspronkelijk het
automatiseren van de GIP van vorig jaar. Maar door omstandigheden hadden we een te grote achterstand opgelopen
en daardoor hebben we enkel de trechter en de transportband kunnen automatiseren. Bij Mechanica was dit anders,
hierbij kregen we de uiterste maten van de transportband en mochten we hem zelf ontwerpen en maken. Bij elk
groepje was de aandrijving van de transportband anders, bij ons was de aandrijving met een V-riem.
Tijdens het maken van mijn eindwerk kreeg ik veel hulp van verschillende personen en deze wil ik in dit document
bedanken. Eerst en vooral wil ik mijn leraren Mechanica bedanken. Onze praktijk- leerkracht, mr. Van De Geuchte
ben ik zeer dankbaar voor de goede opvolging van het mechanische gedeelte van de GIP. Het enthousiasme waarmee
hij vertelde over het project en de manier waarop hij ons altijd steunde was een enorme motivatie. Ook mr.
Vandewalle ben ik dankbaar voor de hulp bij het ontwerpen van de transportband. Onze klastitularis, mr. Geeraert,
wil ik ook bedanken omdat we bij hem met al onze klachten terecht konden en omdat hij voor ons opkwam. Voor het
elektrische gedeelte dank ik mr. Schrooten voor ons te leren tekenen en mr. Mestchen voor ons te leren
programmeren met PLC . Tot slot ben ik ook Lennerd dankbaar omdat we goed konden samenwerken.
Inhoudsopgave Woord vooraf ................................................................................................................................................................... 4
Inleiding ............................................................................................................................................................................ 9
1 opgave .................................................................................................................................................................... 10
1.1 Inleiding .......................................................................................................................................................... 11
1.2 GIP-draaiboek ................................................................................................................................................. 11
1.3 Mechanisch gedeelte ...................................................................................................................................... 12
1.4 Elektrisch gedeelte ......................................................................................................................................... 14
1.5 Voorbereidend studiewerk (integratie leerstof) ............................................................................................. 16
1.5.1 Technisch Tekenen Mechanica ............................................................................................................... 16
1.5.2 Technologie – praktijk mechanica .......................................................................................................... 16
1.5.3 Laboratorium (meettechniek) ................................................................................................................. 17
1.5.4 Elektriciteit.............................................................................................................................................. 17
1.5.5 Elektronica .............................................................................................................................................. 18
1.5.6 ICT ........................................................................................................................................................... 18
1.6 Taalintegratie.................................................................................................................................................. 23
1.6.1 Nederlands ............................................................................................................................................. 23
1.6.2 Engels...................................................................................................................................................... 23
1.6.3 Frans ....................................................................................................................................................... 25
1.7 Samenbundelen van de oplossingen. ............................................................................................................. 25
2 Voorbereidend studiewerk ..................................................................................................................................... 27
2.1 De V-riem........................................................................................................................................................ 28
2.1.1 Drijver ..................................................................................................................................................... 28
2.1.2 Volger ..................................................................................................................................................... 28
2.1.3 Overbrengingsverhouding ...................................................................................................................... 28
2.1.4 Aanvullende informatie .......................................................................................................................... 28
2.2 Gebruikte materialen ..................................................................................................................................... 29
2.2.1 Constructiestaal ...................................................................................................................................... 29
2.2.2 Algemeen ................................................................................................................................................ 29
2.2.3 Toepassing en eigenschappen van staal: S235, S275, S355 .................................................................... 29
2.2.4 Uitleg begrip S235................................................................................................................................... 30
2.2.5 Chemische samenstelling ....................................................................................................................... 30
2.2.6 Mechanische eigenschappen .................................................................................................................. 31
2.2.7 Vloeigrens S235, S275 en S355 ............................................................................................................... 31
2.2.8 Treksterkte S235, S275 en S355 .............................................................................................................. 32
3 Sterkeleer-mechanica ............................................................................................................................................. 33
3.1 Berekeningen Transportband ......................................................................................................................... 34
3.1.1 Sterkteberekening .................................................................................................................................. 34
3.1.2 Berekeningen van de riemoverbrengingen: ............................................................................................ 36
4 Meettechniek (Labo) .............................................................................................................................................. 37
4.1.1 Passingen ................................................................................................................................................ 38
4.1.2 De nominale maat .................................................................................................................................. 38
4.1.3 ISO-passingstelsel ................................................................................................................................... 38
4.1.4 Waarom gebruiken we passingen .......................................................................................................... 39
4.1.5 Meest voorkomende passingen .............................................................................................................. 40
4.1.6 Keuze van de juiste passing .................................................................................................................... 40
4.1.7 Controleren van passingen ..................................................................................................................... 41
4.1.8 Aanduiding op een tekening ................................................................................................................... 42
4.2 Ruwheden....................................................................................................................................................... 42
4.2.1 Beoordelen van oppervlakteruwheid ..................................................................................................... 42
4.2.2 Soorten ruwheden .............................................................................................................................. 43
4.2.3 Bepalen van ruwheden ...................................................................................................................... 44
5 Technologie ............................................................................................................................................................ 46
5.1 Verbindingen .................................................................................................................................................. 48
5.1.1 Lasverbindingen ...................................................................................................................................... 48
5.1.2 Schroefverbinding ................................................................................................................................... 52
5.1.3 Boutverbinding ....................................................................................................................................... 53
5.1.4 Schroeven of bouten? ............................................................................................................................. 55
....................................................................................................................................................................................... 57
5.1.5 Moer ....................................................................................................................................................... 57
5.2 Lagers ............................................................................................................................................................. 58
5.2.1 Doel van een lager .................................................................................................................................. 58
5.2.2 Lager aanduidingen ................................................................................................................................ 58
5.2.3 Algemene lageraanduidingen ................................................................................................................. 58
5.2.4 Soorten lagers ......................................................................................................................................... 59
5.2.5 Passingen voor lagers ............................................................................................................................. 60
5.2.6 Groefkogellagers ..................................................................................................................................... 60
6 Elektronica .............................................................................................................................................................. 61
6.1 Sensoren ......................................................................................................................................................... 62
6.1.1 Capacitieve sensor .................................................................................................................................. 62
6.1.2 Inductieve sensor .................................................................................................................................... 62
7 Technisch Tekenen ................................................................................................................................................. 64
7.1 Ontwerp van de transportband................................................................................................................... 65
7.1.1 Het eerste ontwerp............................................................................................................................... 65
7.2 Eindontwerp ................................................................................................................................................... 65
7.3 Gebruikte tolerantie ....................................................................................................................................... 66
8 Praktijk mechanica ................................................................................................................................................. 67
8.1 Werkgangen ................................................................................................................................................... 68
8.2 Gebruikte bewerkingstechnieken ................................................................................................................... 68
8.2.1 Draaien ................................................................................................................................................... 68
8.2.2 Frezen ..................................................................................................................................................... 68
8.2.3 CNC ......................................................................................................................................................... 70
8.2.4 Vlakslijpen ............................................................................................................................................... 71
9 Elektriciteit ............................................................................................................................................................. 72
9.1 De Frequentieomvormer ................................................................................................................................ 74
9.1.1 De opbouw ............................................................................................................................................. 74
9.1.2 Besturingsprincipe .................................................................................................................................. 79
9.2 Werking 3F motor ........................................................................................................................................... 81
9.2.1 Opwekken van rotorspanningen ............................................................................................................. 81
9.2.2 Ontstaan van rotorstromen .................................................................................................................... 81
9.3 Ontstaan van Lorentzkrachten ....................................................................................................................... 81
9.3.1 Ontstaan van een moment en toerental ................................................................................................ 82
9.3.2 Ontstaan van de tegen emk .................................................................................................................... 82
9.4 Beveiliging ...................................................................................................................................................... 82
9.4.1 Installatiebeveiliging ............................................................................................................................... 82
9.4.2 Thermische beveiliging of vermogenschakelaar ..................................................................................... 83
9.5 PLC .................................................................................................................................................................. 83
9.5.1 Algemeen ................................................................................................................................................ 83
9.5.2 PLC infrequentie gestuurde transportband met magazijn ...................................................................... 84
9.5.3 Het programma ...................................................................................................................................... 84
10 Integratie Algemene vakken ............................................................................................................................... 85
10.1 Nederlands ..................................................................................................................................................... 86
10.1.1 Aanvraag stageplaats .............................................................................................................................. 87
10.1.2 Aanvraag Informatie ............................................................................................................................... 88
10.1.3 Sollicitatiebrief ........................................................................................................................................ 89
10.2 Frans ............................................................................................................................................................... 90
10.2.1 Demande de documentation .................................................................................................................. 91
10.2.2 Compréhension écrite ............................................................................................................................ 91
10.3 Engels ............................................................................................................................................................. 94
10.3.1 Technical Text ......................................................................................................................................... 95
10.3.2 List of difficult words .............................................................................................................................. 95
10.3.3 10 Questions and answers about the text .............................................................................................. 95
10.3.4 Asking for information ............................................................................................................................ 97
11 Bronnenlijst ........................................................................................................................................................ 98
12 Figurenlijst .......................................................................................................................................................... 98
13 Tabellenlijst ........................................................................................................................................................ 99
14 Bijlagen ............................................................................................................................................................. 101
15 Bijlagen ............................................................................................................................................................. 102
16 Besluit ............................................................................................................................................................... 115
17 De bijlagen ..................................................................................................... Fout! Bladwijzer niet gedefinieerd.
Inleiding
Een transportband is zeer belangrijk voor het vervoeren van goederen in verschillende sectoren,
zoals de voeding- en de auto-industrie. Denk bijvoorbeeld aan een fabriek zoals “Lotus” waar het
koekje op de transportband van de ene machine naar de andere wordt gebracht om zo het afgewerkt
product te realiseren. Mensen die bandwerk doen, halen ook telkens producten van een
transportband om ze in de verpakking te plaatsen. Hoewel onze transportband meer een klein model
is, vind ik het toch leerrijk om te maken.
Om te beginnen aan onze transportband kreeg elke groep de 3d-tekening van de band, die nog
aangepast moest worden voor we er aan konden beginnen in de praktijk. In praktijk mochten we al
onze stukken maken en ook enkele stukken bestellen zoals de band en de lagers. De tekeningen van
de afgewerkte transportband kun je terugvinden bij het onderdeel Technisch Tekenen.
Voor meer informatie over de CNC-programma’s, de werkgangen en gebruikte machines kun je
terecht bij het vak mechanica. In het deel Elektriciteit kun je de Eplan tekening van de frequentie
gestuurde transportband met aanvoermagazijn vinden en het PLC programma.
Voor Nederlands, Engels en Nederlands kregen we ook opdrachten die je achteraan in de GIP-bundel
kunt terugvinden bij integratie van de algemene vakken.
1 opgave
1.1 Inleiding De GIP-opdracht bestaat uit een elektrisch en een mechanisch gedeelte. Beide zullen
praktisch uitgevoerd worden. Het elektrische gedeelte bestaat uit het automatiseren van de
GIP van vorig schooljaar “De frequentie gestuurde transportband met aanvoermagazijn” .
1.2 GIP-draaiboek
Tabel 1 GIP-draaiboek
Datum Opdrachten
September - Opstart
- Bespreking richtlijnen –coördinatie Mech/Elek
- Toewijzing en bespreking van de opdrachten/onderwerpen
Oktober
- Aanmaken van logboek
- Verzamelen van informatie
- De trechter& transportband zie bijlage
- EVALUATIE score
November
- Voorbereiding en studie
- Logboek
- Transportband & draaitafel zie bijlage
- EVALUATIE score
December
- Uitwerking-voorbereiding en studie
- Logboek
- Draaitafel & pers zie bijlage
- EVALUATIE score
Januari
- Uitwerking
- Logboek
- De trechter & transportband & Draaitafel & pers
- EVALUATIE score
Februari
- Uitwerking
- Opbouw GIP-bundel
- Logboek
- De trechter & transportband & Draaitafel & pers
- EVALUATIE score
Maart
- EVALUATIE score
- Logboek
- Feedback
- Bijsturing
April
- GIP-bundel inleveren
- Logboek
Mei
- Logboek
- Oefenpresentatie
Juni
- Oefenpresentatie
- Definitieve versie van GIP-bundel
- Logboek
- Juryexamen
1.3 Mechanisch gedeelte
Voor het mechanisch gedeelte zal elk groepje een transportband maken. Deze wordt volledig
uitgetekend, berekend en vervaardigd vanuit een 3D samenstellingstekening die je krijgt van
de leerkracht. Je zal in functie van jouw opdracht de noodzakelijke aanpassingen moeten
doen en dit uittekenen naar 2D tekeningen om vervolgens te kunnen vervaardigen in de
lessen praktijk.
Figuur 1 afgewerkte transportband
Alle transportbanden worden aangedreven door 1 motor die
100tr/min draait. Elke transportband heeft daarom een centrale V-riemschijf die de hoofdas
doet draaien. Op de hoofdas aan de zijkant van de transportband zit een overbrenging. Die
overbrengen kan variëren volgens de opdracht die je krijgt van je GIP-begeleider. Zo kan de
overbrenging bestaan uit bv. tandwielen, v-riem, kettingwiel, tandriem. In de GIP is er ook
ruimte voor eigen creatie en ontwerp. Zo zal elke leerling individueel een riemsteun en een
voet moeten ontwerpen.
De riemsteun ondersteunt de band tijdens het verplaatsen van de gedreven rol naar de
aangedreven rol. Deze beletten dat de band zal doorbuigen onder het gewicht van het
product dat wordt verplaatst.
Tabel 2 onderverdeling mechanica
Overbrenging: Snelheid band Leerling(en)
Tandwieloverbrenging 30mm/sec - Baeke Lode
- De Baerdemaker Sander
V-riemoverbrenging 40mm/sec - Delcourt Lennerd
- De Smet Emiel
kettingwieloverbrenging 100mm/sec - De Sutter Arne - Mussche Jens
tandriemoverbrenging 60mm/sec - Pauwels Felix
- Plovie Jarne
V-riemoverbrenging 70mm/sec - Ryckaert Thomas
- Temmerman Jarne
Tandwieloverbrenging 80mm/sec - Van Damme Stef
- Van Landschoot Oswald
- Willems Tom
1.4 Elektrisch gedeelte
Indeling van de groepen met hun eindopdracht
Tabel 3 onderverdeling elektriciteit
Opdracht Leerling(en)
Trechter - Baeke Lode
- De Baerdemaker Sander
Transportband - Delcourt Lennerd - De Smet Emiel
Draaitafel - De Sutter Arne - Mussche Jens
Pers - Pauwels Felix
- Plovie Jarne
Schakelkast-sturing-
frequentieomvormer
- Ryckaert Thomas
- Temmerman Jarne
Schakelkast-sturing-plc - Van Damme Stef
- Van Landschoot Oswald
- Willems Tom
De trechter
1. Maak een studie van de mechanische onderdelen en hun bevestiging.( Dhr Van De Walle )
2. Voorzie de mogelijkheid om de aanwezigheid van blikjes te kunnen detecteren. 3. Ga na welke motor gebruikt wordt en hoe deze in principe elektrisch werkt 4. Maak de sturing via Eplan met één of meerdere drukknoppen.
De transportband
1. Maak een studie van de mechanische onderdelen en hun bevestiging. ( Dhr Van De Walle )
2. Voorzie de mogelijkheid om de aanwezigheid van blikjes te kunnen detecteren op de transportband.
3. Ga na welke motor gebruikt wordt en hoe deze in principe elektrisch werkt 4. Maak de sturing via Eplan met één of meerdere drukknoppen.
Bijlage 3: De draaitafel
1. Maak een studie van de mechanische onderdelen en hun bevestiging. ( Dhr Van De Walle & Dhr Moerman)
2. Maak een studie van de elektro-pneumatische onderdelen. 3. Ga na op welke wijze de aanwezigheid van een blik kan worden gedetecteerd in de
voorziene 4 magazijnen 4. Maak de sturing via Eplan met één of meerdere drukknoppen.
Bijlage 4: De pers
1. Maak een studie van de mechanische onderdelen en hun bevestiging. ( Dhr Van De Walle & Dhr Moerman)
2. Maak een studie van de elektro-pneumatische onderdelen. 3. Ga na op welke wijze de aanwezigheid van een blik kan worden gedetecteerd in het
voorziene magazijn 4. Maak de sturing via Eplan met één of meerdere drukknoppen.
Bijlage 5: De schakelkast-sturing-frequentieomvormer
Bijlage 6: De schakelkast-sturing-PLC
1. Automatiseer de schakeling met de PLC 2. Programmeer de frequentieomvormer 3. Combineer beide toestellen tot een werkend geheel 4. Maak je elektrisch dossier
1.5 Voorbereidend studiewerk (integratie leerstof)
Mechanica-Sterkteleer.
Bepalen van de nodige componenten, aandrijvingen;
Maak de nodige berekeningen waar nodig.
Laboratorium (materialenleer)
Bepalen van de materiaalkeuze van de onderdelen, bevestigingsmaterialen, ...:
Welke functie heeft het stuk in het geheel;
Aan welke belastingen is het stuk onderhevig en welke eigenschappen zijn hiervoor noodzakelijk;
Materiaalaanduiding volgens EN 10020-10025-10027-...;
Samenstelling van het materiaal;
Elasticiteitsgrens,treksterkte, kerfslagwaarde, hardheid, corrosiebestendigheid, bewerkbaarheid, lasbaarheid waar nodig.
1.5.1 Technisch Tekenen Mechanica
Werkgang tekenwerk (3D in Solid Edge):
Tekenen van de principetekening.
Ontwerpen van de samenstelling, hierbij wordt rekening gehouden met de eerder uitgevoerde berekeningen en de esthetische vormgeving van het geheel;
Diverse standaardonderdelen (eventueel te downloaden via www.web2cad.com; www.festo.be, www.traceparts.com, http://www.item-cad.com/, …) plaatsen, rekening houdend met de gemaakte berekeningen.
Van de uiteindelijke samenstelling wordt een 2D samenstellingstekening (evt. voorzien van diverse deelsamenstellingen) gegenereerd met de nodige stukkenlijsten, evt. lasaanduidingen worden eveneens geplaatst;
Van de te vervaardigen onderdelen wordt een werktekening gemaakt met de nodige maataanduidingen, toleranties (evt. lengtetoleranties uitrekenen), vorm-en plaatstoleranties.
1.5.2 Technologie – praktijk mechanica
Van elk te maken onderdeel wordt een werkgang opgesteld.
Uitvoeren van deze onderdelen.
Er wordt een verslag gemaakt van elke computergestuurde machine die gebruikt wordt om deze stukken te vervaardigen.
Programma’s worden uitvoerig besproken.
1.5.3 Laboratorium (meettechniek)
Opmaken van een meetstaat voor het opmeten van de gemaakte onderdelen (zie technologie-praktijk mechanica);
Opmeten;
Detailstudie van de gebruikte ISO-toleranties en hun passing met het element dat erop gemonteerd dient te worden (tandwiel, riemschijf, kettingwiel, lager, ...)
Detailstudie van de gekozen en opgemeten ruwheden;
Opmeten van de afmetingen en vorm & plaatstoleranties op de 3D-meetbank (optisch of met taster).
1.5.4 Elektriciteit
Eigenschappen van de gekozen éénfasige transformator: o Werkingsprincipe bij belasting; o Gekozen type en grootte; o Bepaling van het rendement; o Keuze van de veiligheidstransformator voor bediening op
laagspanning.
Eigenschappen van de gekozen motor (zie eerdere mechanische berekeningen):
o Verklaren van de motorkeuze uit de catalogi; o Elektrische gegevens- en motorkarakteristieken:
Koppel- en snelheidskarakteristiek; Vermogen (mechanisch – elektrisch) en rendement; Toerental en aantal poolparen; Klemmenbord lezen.
o Aanloop asynchrone motor (softstarter, frequentieomvormer,…); o Omkeren draaizin; o Motorbescherming – omgevingstemperatuur: thermische classificatie; o Beveiligingsklasse motor; o Opbouwdossier; o …
EMC richtlijnen;
Arbeidsfactor compensatie;
Logica-sturing: analyseer de in- en uitgangen welke voor uw eigen ontwerp kunnen gebruikt worden;
Technisch dossier, bestaande uit: o Situatieschema; o Stuurstroombaanschema; o Hoofdstroombaanschema; o Bedradingsschema van de schakelkast en schakelpunten; o Bepaling van draaddoorsnede;
o Aansluitschema met nummering van de geleiders; o Aansluitlijst; o Kabellijst; o Materiaallijst; o …
Beveiligingen en bedieningen, zoals: o Noodstop installatie; o Sensoren; o Motorbeveiliging – installatiebeveiliging; o Signalisatie; o Bedieningsknoppen; o Afstandsbediening; o Technische fiche; o …
1.5.5 Elektronica
Werking van de sensoren (inductief en capacitief) begrijpen.
Een keuze kunnen maken tussen diverse soorten sensoren naargelang de
toepassing.
Sensoren kunnen aansluiten in het geheel (stuurschema, PLC, …);
1.5.6 ICT
Voor de ICT-GIP opdracht maak je onder andere een website. Deze moet volledig af zijn na de paasvakantie. De links van alle sites worden doorgegeven aan de jury. De website is het
eerste contact van de jury met jou en jouw project. Je kan maar één keer een eerste indruk maken, het is dus belangrijk dat de site af is, volledig werkt en verzorgd is zonder taal- of technische fouten. Daarnaast maak je ook een GIP document in Word volgens de geldende BIN normen. Voor de verdediging maak je gebruik van een Powerpoint presentatie. Je maakt een planning en houdt een logboek bij in Excel.
1.5.6.1 Algemeen
De site wordt gemaakt in HTML Als basis wordt enkel met Notepad, Notepad++ of Aptana
gewerkt. Programma’s als Dreamweaver, Frontpage en andere WYSIWYG (What You See
Is What You Get) programma’s zijn niet toegelaten. Het is de bedoeling dat we begrijpen
waar we mee bezig zijn.
In elk geval, moeten de HTML tags gekend zijn en toegepast kunnen worden. Je moet de
broncode van je site begrijpen en kunnen aanpassen, je wordt hierop getest..
Het uitlijnen en de opmaak gebeurt met een externe CSS (cascading style sheet). Alle documenten worden elektronisch gezipt ingediend in de maand mei.
1.5.6.2 Structuurvan de website
Hierna zie je enkel de hoofdstructuur van de site. Zo zal/kan de onderverdeling GIP wellicht
bestaan uit meerdere sub-pagina’s. Vanaf elke pagina moet men terug kunnen navigeren
naar de bovenliggende pagina (vorige) en naar de index_nl.
Hoofdstructuur
Startpagina
Verwelkoming – voorstelling van de site Wie ben ik? Een pagina waarin je jezelf voorstelt. Je vertelt iets over je hobby’s, je favoriete films, acteurs, sport…. Vul deze pagina bij voorkeur aan met foto’s, evt. een animatie of film. C.V. Je C.V. in HTML en een link naar het document in PDF formaat. Voorzie het icoontje van PDF naast de link. GIP Een korte beschrijving van je GIP met een paar foto’s. Je voorziet links naar:
javascript. Deze berekening is gerelateerd aan uw GIP opdracht
Stage Een korte beschrijving van uw stage, bij voorkeur met een paar foto’s en/of filmpje(s),
een link naar de PPT presentatie die u gemaakt hebt van uw stage. Deze rubriek kan
meerdere pagina’s bevatten. Ze bevat in elk geval een link naar uw stagedagboek.
index.html
startpagina
Wie ben ik
- Contact
GIP
Stage
Links
Mijn klas
CV
Gastenboe
k
Andere
Links Een pagina met links naar sites in verband met uw GIP, in elk geval sites die u
interesseren. Vermeld : - naam van de site
- korte beschrijving
- gebruikte taal Mijn klas Bevat minstens één pagina met een tabel met links naar de collega’s van de klas. Foto’s van medeleerlingen en foto’s van de klas zijn natuurlijk mooi meegenomen. Leuke anekdotes (mits bepaalde restricties) kunnen ook. Gastenboek Laat hier je collega’s en vrienden iets invullen over je site, je mag hiervoor een bestaand script gebruiken.
Andere Vrije pagina over iets dat je interesseert. Laat je fantasie de vrije loop.
1.5.6.3 Structuur van de site op de harde schijf
Voorzie een website root op een willekeurige plaats van uw schijf.
In de webroot staat enkel de index.html. Van hieruit werk je uiteraard met relatieve
adressering.
Onder de webroot bevindt zich één map ”opmaak” en één map “docs”. In de map “opmaak”
staan alle foto’s en bestanden die gebruikt zijn voor de grafische opmaak van uw site. Hierin
staat ook uw externe css. In de map “docs” komen onder andere de pdf bestanden van:
Figuur 2 website
1.5.6.4 Wat moet er verwerkt zijn in de site
Java-script : bvb teller, klok,… overdrijf niet, in een aparte beschrijving leg je uit hoe het
programma werkt Minimum één foto die je zelf bewerkt hebt, die mag de banner zijn. In een
aparte beschrijving leg je uit wat je gedaan hebt.
Minimum één zelf gemaakt filmpje.
Eén link naar uw e-mail adres via een invulformulier met een verborgen e-mail adres ( via
een script) we verbergen on e-mail adres omdat we niet overladen willen worde met spam.
Een gastenboek. Je mag hiervoor gebruik maken van een externe site: bvb
http://www.tboek.nl of je kan natuurlijk ook op google zoeken naar free “guestbooks”
1.5.6.5 Onderzoek, denk na en plan voor je begint
Onderzoek welke systemen van lay-out er zijn. Dit kan bv. hier.
Kies je voor een vaste resolutie of een variabele? Wat zijn de voor- en nadelen van een
vaste resolutie?
Pixels of percent?
Welke navigatiemogelijkheden zijn er? Waar plaats ik de navigatiebalk? Welke techniek
gebruik ik voor de navigatie? Werk ik met een navigatiesysteem dat verwerkt is in de pagina
of gebruik ik beter een extern navigatiesysteem waar alle pagina’s naar verwijzen? Wat zijn
de voor- en nadelen van een extern navigatiesysteem?
1.5.6.6 Werkwijze
Van bij het begin reserveer je webruimte en maak je één voorlopige pagina waar je jezelf
kort voorstelt (met een deftige foto) en je GIP onderwerp kort beschrijft. Bovendien leg je nu
al de links naar de andere leerlingen van de klas. Je zal dus elkaars adressen moeten
uitwisselen. Je laadt de pagina zo snel als mogelijk op. Als er nieuwe adressen (url’s)
binnenkomen dan maak je een update van deze pagina. Hoe je een pagina uploadt wordt
beschreven in het document “Website online zetten.docx”.
Je webruimte kan je aanvragen bij je provider (Belgacom / Telenet). Bij sommige
abonnementen is er geen (gratis) webruimte beschikbaar. In dit geval kan je gebruik maken
van een gratis web-provider.
Wil je een website met een eigen .be domeinnaam check dan hier de beschikbaarheid. Aan
een eigen domeinnaam zijn kosten verbonden. Maar je kan vrij goedkoop starten bij bv.
Versio
Na de onderzoek- en planningsfase maak je één pagina (je startpagina met naam
index.html) aan. Zorg direct voor de gewenste lay-out en passende, leesbare,
kleurcombinaties. Je bekijkt deze kritisch en past deze desnoods aan. Test de pagina op
geldige html met de validator. Als je tevreden bent met de index.htlm pagina gebruik je deze
als sjabloon voor de overige pagina’s. Kopieer deze pagina, herbenoem naar: stage.html,
gip.html, enz. Bouw de structuur van de site verder op, zorg dat alle links werken. Plaats de
afbeeldingen en documenten direct in de juiste mappen, let op de naamconventies, gebruik
dus direct de juiste naamgeving. Vul de nieuwe pagina’s voorlopig met “hier komt …. “ en
eventueel wat dummy tekst zodat je een zicht hebt op de lay out.
Werk daarna de pagina’s één voor één af.
1.5.6.7 Tips
Eerst oriënteren, plannen, dan beginnen.
Leer eerst html, daarna css, maak eerst kleine oefeningen. Werk stap voor stap. Test het
resultaat (browser weergave) na elke wijziging in je broncode zodat je weet waarom en waar
iets plotseling helemaal fout loopt.
Maak gebruik van één externe css (cascading style sheet). Om te vermijden dat je met twee
documenten moet werken kan je bij de ontwikkeling van het sjabloon de css, voorlopig in de
head sectie opnemen. Als alles ok is verhuis je die naar een extern bestand.
Let op de leesbaarheid (goede kleurcombinaties) Gebruik één stijl, wees consequent in lay-
out en kleurgebruik. Vermijdt schreeuwerige kleuren en drukke achtergronden. Zorg dat je
site er “professioneel” uitziet.
Wees consequent in de naamgeving van je pagina’s. Alles in kleine letters (Linux maakt een
verschil tussen hoofd- en kleine letters, Windows niet”. De meeste webservers zijn Linux,
dus als je link werkt onder Windows en niet onder Linux, kijk dan naar een verschil in hoofd-
en kleine letters!
Stel je OS in zodat je de bestandsextensies ziet. Gebruik steeds dezelfde extensie .html, .jpg en mix geen .htm met .html of.jpg met .jpeg Gebruik bij voorkeur geen spaties in namen Gebruik geen grote afbeeldingen (max 50kB à 100 kB). Bewerk de foto’s desnoods met een grafisch pakket zoals “The Gimp”), anders laadt de pagina te traag en genereer je onnodige bandbreedte. Test de weergave van de pagina’s in verschillende browsers. Test de site op dode links! Zorg dat je e-mail adres verborgen is zodat spammers geen kans krijgen Zorg steeds voor een backup van al je GIP-werk! Doe dit bij voorkeur automatisch. Gebruik
bv. de gratis Cobian, anders wordt de backup toch vergeten of uitgesteld. Zorg, van in het
begin, dat je GIP bestanden geordend zijn op je stick en/of harde schijf.
Hou bij voorkeur meerder versies bij van je werk, bv. solartracker_v01.doc, solartracker_v02.doc. Bij eventuele problemen kan je dan terugvallen op de vorige versie en moet je niet helemaal herbeginnen. Het elektronisch indienen van je volledige GIP gebeurt in ZIP formaat met als naamgeving
“famnaam _voornaam _onderwerp. Je zipt de volledige map. Een voorbeeld van een GIP-
map structuur zie je hieronder.
1.6 Taalintegratie
1.6.1 Nederlands
Verzorging van de algemene lay-out van de bundel, wat betreft: o Woord vooraf, inleiding en besluit; o Inhoudsopgave; o Bronnen- en figurenlijst (technische tekeningen worden hier niet
bijgerekend); o Decimale nummering hoofdstukken + subrubrieken (let op: tekeningen
worden niet opgenomen in de nummering van de bladzijden, de nummering herbegint na de tekeningen);
o Éénvormige structuur betreffende de hoofding voor de goede leesbaarheid;
o Keuze en plaatsing van de leestekens; o Taalzuiverheid.
Korte spreekbeurt betreffende functie (via power-point – zie opgave voor mondelinge verdediging), werking van het ontwerp en keuze van de onderdelen;
Eindcontrole van de afgewerkte bundel qua lay-out en taalgebruik;
Aanvraagbrief voor stageplaats, sollicitatiebrief en CV;
Aanvraag informatie (mail).
1.6.2 Engels
Each student receives a technical English text related to his particular subject. This
text has been approved by his English and technical teacher. The students make up a glossary, i.e. a list of difficult words (+ context) with their explanation and translation
(at least 20 words + alphabetical order). The words are also highlighted or underlined in the text. Each student also makes a list of at least 10 questions
o (+ extended answers) related to the text.
Each student also makes an outline and a summary of that particular technical text (summary = one third of the original text, photos not taken into account).
Each student receives a technical text – approved by his English and technical teacher. Each student translates part of this text.
Deadlines
Tabel 4 draaiboek Engels
Version Date
Translation (part of) text 14/11/2014
List of difficult words
(glossary) – 1st version
21/11/2014
10 questions + answers
about the text – 1st version
28/11/2014
Corrected and final glossary
(with correct header/footer) –
2nd version
23/01/2015
Outline and summary text –
1st version
06/02/2015
Corrected and final
questions and answers (with
correct header/ footer) – 2nd
version
27/02/2015
Corrected and final
translation (with correct
header/ footer) – 2nd version
13/03/2015
Corrected and final outline
and summary (with correct
header/footer) – 2nd version
20/03/2015
1.6.3 Frans
Documentatie aanvragen, zowel schriftelijk (brief volgens BIN-normen) als mondeling (telefoongesprek);
Tekstfragmenten uit de vakliteratuur vertalen aan de hand van een tweetalige technische woordenlijst en de woordenlijst instuderen;
Een stageverslag schrijven en een sollicitatiegesprek voeren waarbij de stageperiode mondeling besproken wordt.
1.7 Samenbundelen van de oplossingen.
Van de bekomen resultaten wordt een bundel gemaakt in een uniforme map, gebruik de onderstaande indelingen. Het is evenwel niet de bedoeling dat deze bundel een samenraapsel is van diverse cursussen. Enkel wat je ondernomen hebt om tot het resultaat te komen, wordt hierin opgenomen.
Opgave (deze mag van het netwerk op de g-schijf, Smartschool of van internet gekopieerd worden);
Voorwoord;
Inleiding;
Logboek (uit ‘Smartschool’)
Het voorbereidend studiewerk: o Resultaten van de berekeningen uit vakmodule Mechanica-sterkteleer; o Keuze van de materialen.
Technisch Tekenen mechanica (de tekeningen worden niet opgenomen in de nummering van de bladen):
o Montagetekening; o Onderdelentekeningen, deze worden zoveel mogelijk per nummer
geklasseerd.
Technologie-praktijk mechanica: o Werkvoorbereiding; o CNC programma’s +verklaring
Meettechniek: o Detailstudie van de gebruikte ISO-toleranties op de as en hun passing
met het te monteren element; o Detailstudie van de gekozen en opgemeten ruwheden; o Detailstudie van de diverse meetopstellingen; o Meetstaat (tabel) waarbij de vereiste afmetingen uit de tekening
vergeleken wordt met de opgemeten en waarbij de nodige conclusie getrokken wordt (goed- of afkeuren);
Elektriciteit – Elektronica: o De resultaten van de verantwoorde motorkeuze en schakeling; o De aansluitschema’s; o PLC-sturing; o Beveiligingen.
Taalintegratie:
o Nederlands: Woord vooraf; Inhoudsopgave; Inleiding; Besluit; Bronnenlijst; Figurenlijst; Aanvraagbrief voor stageplaats, sollicitatie en CV; Zakelijke briefwisseling per brief of mail.
o Engels: Schematiseren en samenvatten van zakelijke tekst; Opstellen van woordenlijst met vertaling; Vragen- en antwoordenlijst bij de zakelijke tekst;
o Frans: Brief voor aanvraag documentatie; Zelf op te stellen vertalende woordenlijst; Kopie van de daarvoor gebruikte documentatie.
2 Voorbereidend studiewerk
6-TSO-EM Voorbereidend studiewerk 28
Elektromechanica schooljaar 2015-2016
2.1 De V-riem
De naam V-riem komt van de doorsnede van deze riem, die een V-vorm heeft. Hierdoor is het
makkelijker de spanning te handhaven en ook heeft de riem een groter aangrijpend oppervlak op de
poelies. Deze slipt nauwelijks meer, omdat de riem zich in de V-groef vastdrukt als de trekkracht
groter wordt. Vaak worden ook meerdere riemen naast elkaar gebruikt om de krachten te verdelen.
De gewone V-snaar kunnen we opdelen in drie onderdelen:
1. het onderste deel gemaakt uit een kunststof of rubber die goed drukkrachten kan
opnemen omdat de riem sterk wordt gebogen rond de poelie. In sommige gevallen is
de riem hierom ook voorzien van inkepingen, die hier echter alleen de buigzaamheid
vergroten en niet zoals bij een tandriem voor de overbrenging van kracht zorgen.
2. het centrale deel dat uit vezels kan bestaan die de trekkracht opvangen. Hiervoor
worden katoen, staaldraadjes of aramidevezel gebruikt.
3. een rubbersoort die een goede trekkracht heeft om de trekkrachten van de buiging op
te nemen.
2.1.1 Drijver
De naam van een riemschijf, dat wordt rondgedraaid door een kracht van buiten (zoals van
een motor of van iemand die aan een zwengel draait), en indirecte aandrijving zelf tenminste
een ander riemschijf via een snaar of riem aandrijft.
2.1.2 Volger
De naam van een riemschijf, dat wordt rondgedraaid door een ander riemschijf.
2.1.3 Overbrengingsverhouding
Een maat om te vergelijken hoe snel twee riemschijven, die via een riem aan elkaar
gekoppeld zijn, ten opzichte van elkaar ronddraaien. Om de overbrengingsverhouding te
berekenen. kunt u de diameter van de volger delen door die van de drijver.
2.1.4 Aanvullende informatie
Twee riemschijven, die via een riem met elkaar verbonden zijn, draaien in dezelfde richting
behalve wanneer de riem gekruist is. Als twee riemschijven van verschillend formaat via een
riem met elkaar zijn verbonden, draait het grotere exemplaar langzamer rond dan het
kleinere. Als twee riemschijven op dezelfde as zijn gemonteerd, draaien ze met dezelfde
snelheid rond, onafhankelijk van hun grootte. Het slip beïnvloedt de prestatie van een
riemschijf. Hoe meer een snaar slipt, des te langzamer draait hij rond. Bij riemschijven die via
een riem met elkaar verbonden zijn, is sprake van een verband tussen draaikracht en
draaisnelheid. Over het algemeen geldt, dat je verliest aan draaikracht wat je wint aan
draaisnelheid, of omgekeerd. Als je bijvoorbeeld een reeks riemschijven zo rangschikt, dat
de laatste volger met grote snelheid ronddraait, dan is zijn draaikracht klein. Bij zowel vaste
6-TSO-EM Voorbereidend studiewerk 29
Elektromechanica schooljaar 2015-2016
als losse katrollen is er een verband tussen kracht of afstand. In het algemeen geldt, dat wat
je aan afstand verliest, gewonnen wordt aan kracht, of omgekeerd. Als je bijvoorbeeld een
combinatie van losse of vaste katrollen gebruikt, waarbij u een zware vracht gemakkelijk
omhoog krijgt, dan moet je het touw over een grotere afstand aantrekken dan die waarover
de vracht in hoogte wordt verplaatst.
2.2 Gebruikte materialen
Mijn volledige eindwerk is vervaardigt uit staal, meer bepaald constructiestaal (S235JR).
2.2.1 Constructiestaal
2.2.2 Algemeen
Constructiestaal, ook wel gewoon staal genoemd is
vooral terug te vinden bij statische constructies. Er is
maximaal 0,25% koolstof aanwezig, dit is afhankelijk
van de chemische samenstelling en de toepassing van
het materiaal. De meest gebruikte staalsoorten zijn
S235, S275 en S355, toch bestaan er nog veel meer
soorten. In Europa moet staal voldoen aan de
kwaliteitseisen volgens de Europese Standaard EN
10025.
Hieronder een opsomming van de globale eigenschappen van constructiestaal:
Laag koolstofgehalte
Relatief zacht materiaal
Goed koud en warm te vormen
Goede lasbaarheid
Grote rek
2.2.3 Toepassing en eigenschappen van staal: S235, S275, S355
Staal is één van de meest gebruikte metalen voor plaatbewerking. Het kent veel
verschillende toepassingen en is verkrijgbaar in buizen, kokers, profielen en in plaat.
Er zijn verschillende staalsoorten waaronder; constructie-, machine, en
gereedschapsstaal. In dit artikel zal constructiestaal het meest uitgebreid behandeld
worden. De laatste twee hebben een andere toepassing en worden aan het eind kort
besproken. Hoewel de verschillen niet extreem zijn wordt vanaf hier enkel nog
gesproken over constructiestaal in plaatvorm, tenzij anders aangegeven.
Enkele toepassingen van staal zijn: onderdelen in bruggen, machines, schepen,
landbouwwerktuigen, kraanonderdelen, trailers, graafmachines, gebouwen,
Figuur 3 Constructiestaal
6-TSO-EM Voorbereidend studiewerk 30
Elektromechanica schooljaar 2015-2016
constructies etc. Om tot een eindproduct te komen is er vaak een serie van
metaalbewerkingen nodig. Enkele voorbeelden hiervan zijn: plasmasnijden,
lasersnijden, frezen en kanten.
2.2.4 Uitleg begrip S235
S235 is een samenvatting van een aantal eigenschappen die het materiaal heeft. Zo duidt de S op ”structural”, vrij vertaald constructiestaal of staal. De “235” geeft de vloeigrens in MPa (megapascal in N/mm²) aan bij een dikte van 16 mm. Dit is een belangrijke waarde: zodra een trekkracht van 235 megapascal wordt bereikt zal het staal gaan vloeien, waardoor een blijvend plastische vervorming optreedt. Staal kent vaak nog een aantal toevoegingen die iets over het materiaal en het productieproces zeggen, bijv.: ‘J2’ ‘K2’ ‘C’ ‘Z’ ‘W’ ‘JR’ ‘JO’ ‘N’ of ‘NL’ ‘Q’ of ‘QL’ en ‘M’ of ‘ML’
S = Staal
275 / 355 = De vloeigrens bij een bepaalde spanning in MPa (gegeven in in
N/mm²)
J2 / K2 / JR / JO = De hardheid volgens een kerfslagtest
W = Geeft aan dat de plaat weerbestendig is
Z = Een verhoogde hardheid aan de oppervlakte
C = Geschikt voor koudwalsen of staal met een hoog (C) = Koolstofgehalte
N = Gegloeid en normaliserend gewalst staal
NL = Gegloeid en normaliserend gewalst staal met min. gespecificeerde
kerfslagwaarden onder -50°
Q = Gehard en ontlaten staal
QL = Gehard en ontlaten staal met min. gespecificeerde kerfslagwaarden
onder -50°
M = Thermo mechanisch gewalst staal
ML = Thermo mechanisch gewalst staal met min. gespecificeerde
kerfslagwaarden onder -50°
2.2.5 Chemische samenstelling
De chemische samenstelling van staal is extreem belangrijk. Deze samenstelling
bepaald namelijk in sterke mate de mechanische eigenschappen van het staal. Door
deze belangrijke rol, wordt er streng toegezien op de productie van staal volgens de
Europese normen. Elke toepassing heeft een ideale samenstelling, deze chemische
samenstelling is dus anders bij elke toepassing. Zo is S235J2 een staalsoort met een
verhoogde hardheid (J2). De chemische samenstelling van het staal is dan ook net
iets anders dan standaard S235. De constructeur moet altijd rekening houden met de
exacte chemische samenstelling en de toepassing van het materiaal.
In de onderstaande tabel staan de maximale waarden voor de elementen die aan
S235, S275 en S355 zijn toegevoegd:
6-TSO-EM Voorbereidend studiewerk 31
Elektromechanica schooljaar 2015-2016
Tabel 5: Chemische samenstelling
2.2.6 Mechanische eigenschappen
De mechanische eigenschappen worden voor een groot deel bepaald door de
chemische samenstelling van het staal, zoals hierboven is vermeld. Deze
eigenschappen zeggen veel over de toepasbaarheid van het constructiestaal. Er
zijn heel veel mechanische eigenschappen, zoals hardheid en taaiheid. De
belangrijkste voor staal zijn de vloeigrens en treksterkte. Om precies te zijn,
ontlenen S235, S275 en S355 hun naam zelfs aan één van de belangrijkste
mechanische eigenschappen: De vloeigrens.
2.2.7 Vloeigrens S235, S275 en S355
De vloeigrens (punt 3) is één van de belangrijkste mechanische eigenschappen van staal, ongeacht de toepassing. De vloeigrens wordt berekend doormiddel van een trekproef en is af te lezen uit het spannings-trekdiagram. De vloeigrens is het punt waarop het materiaal begint te vloeien. Het is de minimale kracht die nodig is om een materiaal blijvend plastisch vervormen. Het belang van de vloeigrens is voor zowel de plaatbewerker als voor de constructeur van belang. De plaatbewerker kan zo de minimale kracht bepalen die nodig is om het materiaal te kanten/zetten in de gewenste vorm. En de constructeur kan bepalen welke krachten de constructie / het materiaal maximaal kan verdragen voordat er ongewenste vervorming optreedt.
Figuur 4 De vloeigrens (punt 3) is één van de belangrijkste mechanische eigenschappen van staal
6-TSO-EM Voorbereidend studiewerk 32
Elektromechanica schooljaar 2015-2016
Figuur 5 Het spanning-rekdiagram geeft in één oogopslag de machanische eigenschappen wan staal weer
2.2.8 Treksterkte S235, S275 en S355
De treksterkte of ultimate tensile strength (punt 4) is de maximale mechanische
spanning die een materiaal bereikt om plastisch te vervormen. Praktisch gezien is de vloeigrens veel meer van belang. Immers, als het materiaal tot de treksterkte komt, is het al sterk plastisch vervormd. Bij een langdurige spanning zal het materiaal uiteindelijk zelfs breken. De treksterkte is niet eenduidig aan te geven maar ligt tussen de waarden die in de onderstaande tabel worden weergegeven. Ook de treksterkte wordt berekend doormiddel van een trekproef en is af te lezen uit het spanning-rekdiagram
Structural Steel vloeigrens en treksterkte bij 16mm staal:
Staalsoort Vloeigrens in N/mm² Max. Treksterkte in N/mm²
S235 235 N/mm² 310 - 510 N/mm²
S275 275 N/mm² 370 - 530 N/mm²
S355 355 N/mm² 470 - 630 N/mm²
3 Sterkeleer-mechanica
6-TSO-EM Sterkteleer 34
Elektromechanica schooljaar 2015-2016
3.1 Berekeningen Transportband
3.1.1 Sterkteberekening
Gegeven: (P) Vermogen van de motor in watt= 180W
(n) Toerental van de as (omw/sec)= 100 min-1 (= 5/3 sec-1)
(ReH) Maximale vloeispanning van het materiaal in N/mm²= 235 N/mm²
( Fbel) Belastingfactor= 1
Belasting: 10kg
Materiaal= S235jr
Bij een belastingsfactor zijn er 4 mogelijkheden namelijk:
1 = Constante belasting
⁄ = Schommelende belasting
⁄ = Sprong belasting
⁄ = Wisselende belasting
Oplossing:
- Wringend moment:
Mw: P/(2.π.n) = 180/(2.π. (5/3 sec-1)) = 17,1887 Nm
= 17188,7 Nmm
- Wriningspanning materiaal:
τw: 0,4. ReH.Fbel = 0,4 .235 . 1 = 94 N/mm²
- Weerstandmoment bij wringing:
Ww: Mw/τw = 17188,7 Nmm/ 94N/mm² = 182,859mm³
-Asdiameter:
d: 3√Ww/(π/16) = 3√ 182,859/ (π/16) = 9,766 mm
Dit betekent dat de as van de transportband minimaal 9,766 mm moet zijn om de
wringspanning op te vangen.
- Gewichtskracht van het voorwerp:
FG: G . belasting = 10N/kg . 10kg = 100N
- Statische glijweerstand:
Fstat: FG. µ = 100N .0,25 = 25N
- Kracht in aflopend part:
Ft: Fstat/ efa-1 = 25N/ 1,57 = 15,924 N
Tabel 6 tabel verhoudingsgetal
Tabel Verhoudingsgetal Fo / Ft
6-TSO-EM Sterkteleer 35
Elektromechanica schooljaar 2015-2016
Wrijvings-coefficientf (ef.α – 1)bij omspannen boogα
150o 180o 210o
2,618 rad 3,14 rad 3,665 rad
0,15 0,48 0,6 0,73
0,20 0,69 0,67 1,08
0,25 0,92 1,19 1,50
0,30 1,19 1,57 2,00
0,35 1,50 2,00 2,60
0,40 1,85 2,51 3,33
0,45 2,25 3,11 4,21
0,50 2,71 3,81 5,25
0,55 3,22 4.63 6,52
0,60 3,82 5,58 8,01
De µ ( statische glijweerstand) waarde komt uit de volgende tabel;
Tabel 7 glijweerstand
Materiaal
geleider Materiaal band Minimale waarde
Maximale
waarde
Staal Staal 0,08 0,5
Staal Kunststof 0,18 0,35
Staal Kunststof riem 0,25
Hout Staal 0,3 0,6
- Kracht in trekkende part:
FT: Fstat + Ft = 25 + 15,924 = 40,924 N
- Totale spankracht op rol:
Fs: FT + Ft = 40,924 + 15,924 = 56,848 N
Figuur 6 v-riem overbrenging
6-TSO-EM Sterkteleer 36
Elektromechanica schooljaar 2015-2016
-Buigend moment:
Mb: Fs . L = 56,848 . 0,080 = 4,5478 Nm
= 4547,8 Nmm
-Weerstandmoment tegen buiging (massieve as):
Wb: 0,1 . D³ = 0,1 . 9,766³ = 93,143 mm³
- Optredende buigspanning:
σb1: Mb/Wb = 4547,8 Nmm/ 93,143 mm³ = 48,826 N/mm²
- Materiaal weerstand tegen buiging:
σb2: ReH . 0,4 . Fbel = 235 . 0,4 . 1 = 94 N/mm²
Zoals we zien is σb2 groter dan σb1 en kan de as de belasting zonder problemen dragen. Dit
betekent dus ook dat er voor de as mogelijk een ander, goedkoper/ beter te verspanen/ etc.,
materiaal gekozen kan worden met een lagere Reh
3.1.2 Berekeningen van de riemoverbrengingen:
- Gegeven:
- V2: 40 mm/s (=2400 mm/min = 2,4 m/min)
- n1: 100min-1
- d1: 49mm
- oplossing:
V1: π .d1 .n1 = π . 49 . 100min-1 = 15,393 m/min
i: V1/V2 = 15,393/2,4 = 6,414
n2: n1/i = 100 min-1 / 6,414 = 15,59 min-1
Stel we nemen een aandrijfschijf van 20mm: d2 = i. 20mm = 128,28 mm
Meneer van de Geuchte zei dat deze overbrenging praktisch niet mogelijk was bij onze
transportband en daarom kiezen we voor een schijf van Ø40 en Ø70. Hieronder volgens de
foto's van de overbrenging en het gehele project.
Ø40
Ø70
Figuur 7 tekening riemschijven
4 Meettechniek (Labo)
6-TSO-EM Meettechniek(labo) 38
Elektromechanica schooljaar 2015-2016
4.1.1 Passingen
Wij gebruikten een passing bij onder andere de meelooprol.
Bij de meelooprol gebruiken we lagers en deze moeten tot op een honderdste gedraaid
worden want als de boring te groot is er kans dat ze te veel gaan slippen, is ze te klein gaat
ze te veel geklemd worden waardoor er beschadiging kan zijn aan de lagers. De
tolerantielijst wordt bijgevoegd in bijlage.
Figuur 8 passing
4.1.2 De nominale maat
Nominale maten zijn de maten waarmee het werkstuk ontworpen is. Dit zijn in feite de maten
die op de tekening zijn aangegeven waarop de machine of het werktuig wordt gevisualiseerd.
Omdat de maten zoals eerder genoemd nooit helemaal exact kunnen worden behaald in de
praktijk, worden bij de nominale maten ook de toleranties aangegeven. Hierdoor weet de
werknemer welke afwijking een werkstuk maximaal mag hebben ten opzichte van de nominale
maat. Hoe groter de toegestane afwijking hoe goedkoper het product in de praktijk kan
worden vervaardigd. Een grotere tolerantie zorgt er namelijk voor dat er minder nauwkeurig
gewerkt hoeft te worden aan het werkstuk. Dit scheelt tijd en inspanning. Wanneer producten
echter een kleine tolerantie hebben moet er zeer precies worden gewerkt. Hierbij kan gedacht
worden aan onderdelen voor uurwerken en specialistische machineonderdelen voor
bijvoorbeeld de medische sector. Deze onderdelen zijn vanwege de kleine tolerantie heel
kostbaar.
4.1.3 ISO-passingstelsel
Het is voor bedrijven belangrijk om te weten welke toleranties zijn toegestaan en welke
afgekeurd worden. Om dit inzichtelijk te maken zijn de toleranties genormaliseerd en
vastgelegd in een internationaal ISO-passingstelsel. Binnen het ISO-passingstelsel is
aangegeven wat de maximaal toegestane afwijking is. Niet alleen deze grote van de afwijking
wordt in het ISO-passingstelsel aangegeven ook de ligging van de afwijking staat er in
6-TSO-EM Meettechniek(labo) 39
Elektromechanica schooljaar 2015-2016
beschreven. Deze informatie is aangegeven door een nominale maat een letter en een cijfer.
Met de letter wordt de ligging van de tolerantie aangeven. De binnenmaat wordt aangegeven
met een hoofdletter en de buitenmaat met een kleine letter. Daarnaast geeft het getal de
grootte van de tolerantie aan. Hoe kleiner het getal in het ISO-passingstelsel hoe kleiner de
toegestane tolerantie is en hoe duurder het werkstuk is. Er worden 3 groepen passingen
onderscheiden de losse, de vaste den de overgangspassing. Is de grootst mogelijke
grenswaarde van een as kleiner dan de kleinst mogelijke grenswaarde van een gat, dan spreekt
men van een losse passing. Is de kleinst mogelijke grenswaarde van een as groter dan de
grootst mogelijke grenswaarde van een gat, dan spreekt men van een vaste passing. Is sprake
van een mogelijke positieve of negatieve speling, dan spreekt men van een overgangspassing.
4.1.4 Waarom gebruiken we passingen
Onderdelen van machines en andere werktuigen moeten goed in elkaar passen.
Wanneer bedrijven onderling onderdelen verhandelen moeten bedrijven er zeker van
zijn dat ze onderdelen van de juiste maat ontvangen zodat de werktuigen goed
geassembleerd kunnen worden. Het is echter in theorie onmogelijk om werkstukken
allemaal van exact dezelfde maat te vervaardigen. Er zal altijd een kleine afwijking
tussen de werkstukken onderling aanwezig zijn. Deze afwijkingen ontstaan onder
andere door het materiaal dat gebruikt wordt, het gereedschap waarmee de
werkstukken vervaardigd zijn, de temperatuurverschillen tijdens het productieproces
en het vakmanschap van de werknemer die ze vervaardigd.
Figuur 9 uitleg passing
As
minimale maat= 34.950 mm
maximale maat= 34.975 mm
Boring
6-TSO-EM Meettechniek(labo) 40
Elektromechanica schooljaar 2015-2016
Minimale maat= 35 mm
Maximale maat= 35.039
Dit wil dus zeggen dat de as altijd kleiner zal zijn dan de boring. We spreken van een losse
passing.
De maximale speling van de as in de boring is de maximale maat van de boring min de
minimale maat van de as. In dit geval dus 0,089 mm.
De minimale speling van de as in de boring is de minimale maat van de boring min de
maximale maat van de as. In dit geval dus 0,025 mm.
4.1.5 Meest voorkomende passingen
Soort toepassing
Eenheids as stelsel
Eenheids gat stelsen
Toepassingsvoorbeeld
Losse passingen
H6/h5 H6/h5 -Tandwielen op as
G7/h6 H7/g6> - Schuivende onderdelen
F8/h7 H8/f7 - Dubbel gelagerde onderdelen - Geleidingen - Stelringen
D10/h9 H10/d9 - Lagers in landbouwmachines
C11/h11 H11/c11 - Sleutervlakken
Overgangs
passingen
J7/h6 K7/h6 N7/h6
H7/j6 H7/k6 H7/n6
-Centreerbussen - Passtiften
J8/h7 H8/j7 - Assen in naven met spieverbinding
Vaste passingen
P7/h6 S7/h6
H7/p6 H7/s6
Lagerbussen in een huis - Onderdelen zonder borging (Kracht nodig voor het opbrengen van onderdeel)
Figuur 10 meest voorkomende passingen
4.1.6 Keuze van de juiste passing
De keuze van een passing biedt weinig ruimte voor vergissingen. Om de correcte keuze te
kunnen maken is het belangrijk de volgende uitgangsprincipes te begrijpen. Bij de
rotatieverhouding gaat het om de beweging van de lagerring (binnen- of buitenring) ten
opzichte van de richting van de belasting.
Men spreekt van een roterende belasting als de ring stilstaat en de belasting roteert of als
de ring roteert en de belasting stilstaat.
6-TSO-EM Meettechniek(labo) 41
Elektromechanica schooljaar 2015-2016
Een stilstaande belasting is de situatie waarbij zowel de ring als de belasting stilstaat of als
beide met dezelfde snelheid roteren.
De derde mogelijkheid is een onbepaalde belasting indien de richting van de belasting
varieert, bijvoorbeeld door stoten en trillingen.
4.1.7 Controleren van passingen
Er zijn verschillende mogelijkheden voor een werktuigbouwkundige om de maten van
een werkstuk te controleren. Wanneer er sprake is van een grote tolerantie hoeven de
meetgereedschappen minder nauwkeurig te zijn en voldoet vaak een schuifmaat.
Wanneer de toleranties kleiner zijn wordt vaak gebruik gemaakt van een micrometer.
Een micrometer wort ook wel een schroefmaat genoemd en is een meetinstrument
Figuur 11 passing lagers roerende binnenring
Figuur 12 passing lagers stilstaande binnenring
6-TSO-EM Meettechniek(labo) 42
Elektromechanica schooljaar 2015-2016
waarmee tot op 0,01 mm, 0,005 mm of tot op 1 µm nauwkeurig gemeten kan worden.
Een werktuigbouwkundige kan daarnaast gebruik maken van een kaliber. Bij kalibreren
wordt een gereedschap gebruikt waarbij materialen of werkstukken met elkaar kunnen
worden vergeleken.
Figuur 13 kaliber
4.1.8 Aanduiding op een tekening
Op een tekening wordt de passing bij de maat geschreven. Bv: Ø35 H7. Op de
tekening zet je bij de maat niet van de daarbij horende passing van de as of boor.
4.2 Ruwheden Tijdens het vervaardigen van een onderdeel ontstaat naast maatafwijkingen, plaats
afwijking en vormafwijking ook een zekere onregelmatigheid aan een werkstukoppervlak
ofwel oppervlakteruwheid. Oppervlakteruwheid is een onregelmatigheid van het
werkstukoppervlak en wordt veroorzaakt door het vormgevend middel. Het
werkstukoppervlak is dus in feite een afspiegeling van de bewerkingsmethode. De
oppervlakteruwheid is een belangrijke factor voor de functie van een werkstuk. Deze
heeft invloed op:
Slijtagegedrag
Wrijvings- en glijeigenschappen
Smeereigenschappen
Het passingsgedrag
Vermoeiingsvastheid
4.2.1 Beoordelen van oppervlakteruwheid
Met behulp van ruwheidsmonsters
Deze methode is gebaseerd op visuele en manuele beoordeling. Door aftasting en
vergelijking middels gestandaardiseerde vergelijkingsplaatjes kan het best passende
plaatje worden om zodoende de beoogde oppervlakteruwheid van het werkstuk ten
naaste te bepalen.
6-TSO-EM Meettechniek(labo) 43
Elektromechanica schooljaar 2015-2016
Figuur 14 ruwheidsmonsters
Met behulp van elektronische oppervlakteruwheidsmeter
Een genormaliseerde elektronische ruwheidsmeter tast het oppervlak af met een
diamanten naaldje. De gegevens worden elektronisch verwerkt en de berekende
ruwheidswaarde wordt gepresenteerd op een scherm of op een papierstrook met
getallen en/of grafisch afgebeeld.
Figuur 15 elektronische oppervlakteruwheidsmeter
4.2.2 Soorten ruwheden
4.2.2.1 Ra
De ruwheidswaarde kan op verschillende manieren worden berekend. De meest
voorkomende ruwheid is de Ra-waarde.
Ra berekent het rekenkundig gemiddelde van absolute coördinaten, profielordinaten
over de meetlengte of Rugosité moyenne arithmetique. Deze parameter wordt overal
gebruikt en brengt geen moeilijkheden mee daar alle normen met de ISO definitie
overeenstemmen. De ruwheid wordt uitgedrukt in micrometer, algemeen een micron
genoemd en afgekort als mu (µm).
4.2.2.2 Rz: maximale profielhoogte
Rz is de som van de grootste profielpiekhoogte (Zp) en de grootste
profieldaldiepte (Zv) binnen de basismeetlengte.
Rz geeft uitsluitsel over de oppervlaktebeschadigingen binnen de basislengte.
Rz kan men toepassen in alle gevallen waarbij uitschieters de functie van het
werkstuk nauwelijks beïnvloeden.
De Rz waarde is een verbeterde waardebepaling voor de Rmax, doordat
uitschieters minder sterk in de waarde tot uitdrukking komen.
6-TSO-EM Meettechniek(labo) 44
Elektromechanica schooljaar 2015-2016
4.2.2.3 Rt: totale hoogte
Rt is de som van de grootste profielpiekhoogte (Zp) en de grootste
profieldaldiepte (Zv) binnen de meetlengte.
Rt geeft uitsluitsel over de oppervlaktebeschadigingen binnen de meetlengte.
Rt moet men alleen in die gevallen toepassen, waar een enkele uitschieter de
functie van het werkstuk beslist aantast.
Rt moet men enkel toepassen als niet alleen de ruwheid van belang is maar
ook golving invloed heeft op de werking van het onderdeel.
4.2.2.4 Rp: afvlakdiepte
Betekent profondeur moyenne de rugosité. is de afstand van de middelijn tot het
hoogste punt van het oppervlakteruwheidsprofiel.
4.2.2.5 Rq waarde
Betekent kwadratisch gemiddelde afwijking van het beschouwde profiel. Is de
meetkundig gemiddelde afstand (volgens kwadranten) van het oppervlakteprofiel tot
de middelijn. De Rq waarde geeft ongeveer 1,1 maal hogere uitkomsten dan de Ra
waarde. De Rq waarde is interessant voor statische berekeningen.
4.2.2.6 Tp: draagverhouding
Is de verhouding tussen de meetlengte Lm en de som van de lengtes die zouden als
men het profiel zou snijden op diepte “e”. (procentueel uitgedrukt)
4.2.3 Bepalen van ruwheden
De ruwheid die een bepaald stuk moet hebben kan je afleiden van een ruwheidstabel.
Hierbij kan je kijken welke bewerking je moet uitvoeren om de gevraagde ruwheid te
bekomen.
Eindafwerking
door
materiaalafname
Ruwheid Ra in μm
<0,012 <0,025 <0,05 <0,1 <0,2 <0,4 <0,8 <1,6 <3,2 <6,3 <12,5 <25 <50
Autogeen
snijden
2 |
Zagen 2 | | |
Schaven 2 | | | $
Stampen 2 | $
Vonkerosie 2 | | $
Boren 2 | | $
Ruimen 2 | | $
Frezen 2 | | | $ $
Draaien 2 | | | $
Brootsen 2 | | $
6-TSO-EM Meettechniek(labo) 45
Elektromechanica schooljaar 2015-2016
Kotteren 2 | | $
Vijlen 2 | | $
Slijpen 2 | | | | $
Polieren 2 2 2 | | $
Pasta-roderen 2 2 | | | $
Glanspolijsten 2 2 | | $ $
Eindafwerking
zonder
materiaalafname
Ruwheid in micro-inch
<0,5 <1 <2 <4 <8 <16 <32 <63 <125 <250 <500 <1000 <2000
Zandgieten 2 | $
Warmwalsen 2 | $
Stampen 2 2 | | $
Ingot gieten 2 | $
Wasgieten 2 | | $
Extruderen 2 | | $
Koudwalsen 2 | | | $
Spuitgieten 2 | $
Figuur 16 Ra bij verschillende bewerkingen
5 Technologie
6-TSO-EM Technologie 48
Elektromechanica schooljaar 2015-2016
5.1 Verbindingen
Er zijn verschillende soorten verbindingen. Ik som er een paar even op.
Bout- en schroefdraadverbinding
Lasverbinding
Lijmverbinding
Spie- en penverbinding
Klinkverbinding
…
Deze worden dan nog eens verdeeld in twee grootte groepen.
Vaste verbindingen
Demonteerbate verbindingen
Een voorbeeld van een vaste verbinding is een lasverbinding. Een voorbeeld van een
demonteerbare verbinding is een bout- en schroefdraadverbinding.
5.1.1 Lasverbindingen
Lassen is het verbinden van materialen door druk en/of warmte, waarbij het materiaal
op de verbindingsplaats in vloeibare of deegachtige toestand wordt gebracht (hoewel
er ook uitzonderingen zijn, zie koud druklassen), terwijl al of niet materiaal met
ongeveer dezelfde samenstelling wordt toegevoegd, waarbij continuïteit ontstaat
tussen de te verbinden delen.
Anders dan bij solderen smelt bij lassen ook het materiaal van het werkstuk, dus niet
alleen het toevoegmateriaal.
Figuur 17 lassen
Er bestaan verschillende soorten lastechnieken. Dit zijn de bekendste.
6-TSO-EM Technologie 49
Elektromechanica schooljaar 2015-2016
Autogeen lassen
MIG/MAG lassen (deze methode heb ik toegepast)
TIG lassen
Puntlassen
Rolnaadlassen
5.1.1.1 Voor- en nadelen van lassen
5.1.1.1.1 Voordelen
Sterk
Goedkoper en sneller dan andere verbindingen
Bestand tegen hoge temperaturen
Geen verzwakking van de constructie
5.1.1.1.2 Nadelen
Niet demonteerbaar
Bij het lassen treed structuurverandering op waardoor de hardheid en sterkte
veranderd wordt.
Lassen kan de gezondheid schaden
Vervorming van het materiaal
5.1.1.2 Lasbare materialen
De belangrijkste voorwaarde van een materiaal om te lassen is dat het materiaal
smeltbaar moet zijn. Thermoharde kunststoffen kunnen dus niet gelast worden.
Sommige materialen eisen een bepaalde voorzorgsmaatregel. Je moet het materiaal
eerst voorverwarmen. Je kunt ook niet met elk lasproces elk materiaal lassen. De
meest voorkomende materialen zijn staal en non-ferro metaal, maar ook
thermoplastische kunststoffen en glasvezels zijn lasbaar.
5.1.1.3 Toevoegmaterialen
Toevoegmaterialen dienen niet enkel om de twee stukken metaal aan elkaar te
houden maar speelt ook een belangrijke rol in het lasproces.
5.1.1.3.1 Functies van toevoegmaterialen tijdens het lassen
Bescherming tegen verbranding
Betere stabiliteit van de lasboog, dit zorgt voor een betere en nauwkeurigere
inbranding
Zorgt ervoor dat het smeltbad niet wegloopt bij verticaal lassen
Verbeterd de kwaliteit van het gelaste materiaal
6-TSO-EM Technologie 50
Elektromechanica schooljaar 2015-2016
5.1.1.4 Wat heb ik toegepast?
a) 141 betekend dat we het met de TIG moeten lassen.
b) de driehoek betekend dat het om een hoeklas gaat, 2 is de grootte hiervan namelijk 2mm.
c) de pijl heeft de positie van de las weer.
d): de cirkel betekend dat het stuk volledig rond moet gelast worden.
5.1.1.5 TIG-lassen
TIG-lassen is een specifieke lastechniek. De naam is een afkorting en staat voor Tungsten Inert Gas en
dankt zijn naam aan de Engelse naam voor wolfraam (tungsten) en het gebruik van een inert gas.
Figuur 18 TIG-lassen
5.1.1.5.1 Proces
TIG-lassen behoort tot de categorie 'elektrisch booglassen'. De techniek werkt met een niet-
afsmeltende elektrode. Deze is gemaakt van wolfraam, waaraan soms kleine hoeveelheden
andere stoffen worden toegevoegd om de kwaliteit van de lasboog te verbeteren.
Lastoevoegmateriaal wordt apart, handmatig, in het smeltbad toegevoegd. Bij dit lasproces
wordt een constante stroomsterkte gebruikt (een zogenaamde vallende of verticale
stroombronkarakteristiek), in tegenstelling tot MIG/MAG-lassen of OP-lassen, waar een
constante spanning wordt gebruikt (een vlakke of horizontale stroombronkarakteristiek). Er
wordt een stabiele plasmaboog opgebouwd tussen elektrode en werkstuk, waarbij dezen
elkaar nooit aanraken. Er kan gelast worden met gelijkstroom (dan is de elektrode altijd
6-TSO-EM Technologie 51
Elektromechanica schooljaar 2015-2016
negatief, anders zou hij smelten) of met wisselstroom. In tegenstelling tot MAG-lassen wordt
hier als beschermgas altijd een inert gas (edelgas) gebruikt, omdat andere gassen bij de
zeer hoge temperaturen ontleden en reactieve stoffen geven die het materiaal aantasten. Bij
TIG-lassen wordt de warmte verkregen door een kortsluitingsboog te trekken tussen de
wolfraamelektrode en het werkstuk. Doorgaans wordt die boog gestart door een kortdurende
hoogspanningsontlading; vroeger ontbrak die voorziening bij goedkopere apparaten en
moest de boog ontstoken worden door het werkstuk aan te strijken, wat als nadeel had dat
beiden soms versmolten raakten en de laselektrode verontreinigd werd. Als er met
wisselstroom wordt gelast, wordt de elektrode aanmerkelijk heter en vormt zich een
bolvormig puntje aan de wolfraam elektrode. Bij TIG-lassen met wisselstroom bestaat de
elektrode uit zuiver wolfraam, omdat eventuele toevoegingen er bij die temperaturen uit
zouden dampen.
Figuur 19 tekening TIG-lassen
5.1.1.6 Voor- en nadelen
5.1.1.6.1 Voordelen
Zeer hoge laskwaliteit. De kans op insluitsels is nagenoeg nihil en de lasser heeft
uitstekend zicht op het smeltbad. Alle lasparameters zijn onafhankelijk van elkaar te
optimaliseren.
6-TSO-EM Technologie 52
Elektromechanica schooljaar 2015-2016
Doordat toevoeging van materiaal handmatig gebeurt en onafhankelijk is van de
plasmaboog, kan de toevoegsnelheid helemaal vrij bepaald worden. Eventueel kan er
ook voor gekozen worden om niets toe te voegen en alleen twee onderdelen van het
werkstuk aan elkaar te lassen.
Het lasproces geeft geen spatten. Dit heeft als voordeel dat de lasser een zeer goed
zicht heeft op het smeltbad, maar ook dat er geen lasspatten aan het werkstuk en de
omgeving vast smelten.
Er wordt geen of nauwelijks lasrook geproduceerd. Het is dus een vrij schoon proces.
Samen met het feit dat er geen spatten zijn, is het dus zelfs mogelijk 'op de keukentafel'
te TIG-lassen.
Er kan in alle posities gelast worden.
Feitelijk alle smeltbare metalen kunnen met dit proces gelast worden.
5.1.1.6.2 Nadelen
Het is een relatief langzaam lasproces. Het is daarom minder geschikt voor
werkzaamheden waarbij productietijd van belang is of bij dikke lasnaden.
Vanwege het gebruik van edelgassen in combinatie met de lage lassnelheid, en omdat
er nogal wat regelelektronica nodig is, is het duur.
Door de zeer grote warmte-inbreng is er een groot risico op kromtrekken van het
werkstuk. Het vergt kennis en ervaring van de lasser om hiermee om te gaan.
5.1.2 Schroefverbinding
Een schroef is een middel om voorwerpen met elkaar te verbinden. Een
schroef bestaat uit een cilindervormig of conisch deel (de spil) waaromheen
een schroefdraad is aangebracht, met aan één uiteinde een verbreding(
de kop) waarin op het uiteinde een sleuf of een anders gevormde verdieping
is aangebracht. Hierin past een schroevendraaier.
Een schroef wordt met een schroevendraaier of een schroefboormachine aan
de bovenzijde van de kop aangedraaid. Als de aandraaikracht op de
buitenzijde van de kop wordt uitgeoefend, spreken we van een bout.
In Europa en Azië worden de maten van schroeven en bouten doorgaans
aangegeven in de vorm Metrisch (diameter van de spil in mm) x (lengte van
de spil in mm), bijvoorbeeld M5 x 15. De maten worden dus gemeten exclusief
de kop. Alleen bij een verzonken schroef, waarbij de kop aan de onderkant
conisch en een de bovenkant plat is, wordt de kop meegerekend in de
aangegeven lengte (15 mm). Bij een M5 x 15 inbus schroef kan de cilindrische
kop wel 5 mm lengte toevoegen aan het totaal.
6-TSO-EM Technologie 53
Elektromechanica schooljaar 2015-2016
Schroeven met een draadeinde dat langs de gehele lengte gelijk van diameter
is, worden in moeren of tapgaten gedraaid; schroeven met een puntig uiteinde
worden rechtstreeks in het te bevestigen materiaal gedraaid.
Figuur 20 schroef
5.1.2.1 Soorten schroefverbindingen
Er zijn verschillende soorten schroefverbindingen. Afhankelijk van de toepassing
waarvoor je deze gaar gebruiken. Deze worden onderverdeeld in twee groepen
genaamd bevestigingsschroefdraad en bewegingsschroefdraad. Het doel van
bevestigingsschroefdraad is dat op de plaats van de verbinding de onderdelen niet
mogen bewegen te opzichte van elkaar.
Het doel van bewegingsschroefdraad, is het de bedoeling dat op de plaats van de
verbinding de onderdelen kunnen bewegen ten opzichte van elkaar.
Linkse en rechtse schroefdraad (fiets pedalen)
Meergangige schroefdraad(snel verplaatsen van iets)
Binnen- en buitendraad (moer, bout)
5.1.3 Boutverbinding
Om te bepalen welke bouten we gaan gebruiken in ons project moeten we eerst de
normering kennen. Deze kunt u hieronder terugvinden. Hierna kunnen we overgaan
tot de sterkteleer om de bouten te berekenen.
5.1.3.1 Berekening Treksterkte en Vloeigrens
Bijvoorbeeld, voor een staalkwaliteit 12.9:
Berekening treksterkte (met getal vóór de punt):
Berekening vloeispanning (met getal achter de punt):
6-TSO-EM Technologie 54
Elektromechanica schooljaar 2015-2016
5.1.3.2 Wat houdt de normering voor bouten en moeren in?
Bij bouten en moeren wordt onderscheid gemaakt in :
1. Niet-voorgespannen boutverbinding voor staalconstructies, vastgelegd
in de Europese norm EN 15048.
2. Voorgespannen boutverbinding voor staalconstructies, vastgelegd in
de Europese norm EN 14399.
Figuur 21 bouten
o Niet-voorgespannen boutverbinding EN 15048
5.1.3.2.1 De belangrijkste eisen uit de EN 15048 zijn :
EN 15048 bepaalt dat bout en moer afkomstig moet zijn van één fabrikant.
De fabrikant moet beschikken over een gecertificeerd productiesysteem. (=
CE-conformiteitcertificaat). –
Bouten en moeren zijn met elkaar verpakt in één verpakking en dienen te
worden geleverd in de originele, ongeopende verpakking van de fabrikant.
Oppervlakte behandeling (thermisch of elektrolytisch verzinken) mag
uitsluitend worden verricht onder controle van de fabrikant.
5.1.3.2.1.1 Verpakking moet zijn voorzien van :
CE markering
identificatie van de fabrikant
de letters “SB” (structural bolting)
identificatienummer van de instantie (Notified Body) die CE certificaat heeft
afgegeven.
nummer en het jaar van uitreiking van
het CE certificaat
verwijzing naar EN 15048
sterkte klasse bout en moer
een verwijzing naar de productnorm van
de bout en moer :
ISO 4014 (borstbout) / ISO 4032 (moer)
ISO 4017 (tapbout) / ISO 4032 (moer)
5.1.3.2.1.2 Bouten moeten zijn gemerkt met
sterkteklasse ( bijv. 8.8, 10.9)
identificatie fabrikant
“SB” (Structural bolting)
Figuur 22 bout 8.8
6-TSO-EM Technologie 55
Elektromechanica schooljaar 2015-2016
5.1.3.2.1.3 Moeren moeten zijn gemerkt met
sterkteklasse (bijv. 8, 10)
identificatie van de fabrikant
“SB” (structural bolting)
5.1.3.2.2 De belangrijkste eisen uit de EN 14399 zijn
EN 14399 bepaalt dat bout, moer en sluitring afkomstig moet zijn van één
fabrikant. Bout, moer en ring worden apart verpakt, doch worden als garnituur
geleverd.
Bout, moer en ring worden uitsluitend geleverd in volle verpakking.
de fabrikant moet beschikken over een gecertificeerd productiesysteem. (CE-
conformiteitcertificaat).
oppervlakte behandeling (thermisch verzinken) mag uitsluitend worden
verricht onder controle van de fabrikant.
5.1.3.2.2.1 Verpakking moet voorzien zijn van:
CE markering
identificatie van de fabrikant
de letters “HV” of “HR” (HR= Franse norm)
identificatie nummer van de instantie (Notified Body) die CE certificaat heeft
afgegeven.
sterkteklasse van de bout / moer
de K-klasse van het materiaal (wrijvingscoëfficiënt)
verwijzing naar EN14399-1
lot- of batchnummer
5.1.3.2.2.2 Bouten moeten zijn gemerkt met:
sterkteklasse (8.8 of 10.9)
identificatie van de fabrikant
“HR” (indien geproduceerd vlgs. EN 14399-3)
“HV” (indien geproduceerd vlgs. EN 14399-4)
5.1.3.2.2.3 Moeren moeten zijn gemerkt met:
sterkteklasse (8 of 10)
identificatie fabrikant
“HR” (indien vlgs. EN 14399-3)
“HV” (indien vlgs. EN 14399-4)
5.1.3.2.2.4 Sluitringen moeten zijn gemerkt met:
Identificatie fabrikant
“H” (indien vlgs. EN 14399-5 of EN 14399-6)
5.1.4 Schroeven of bouten?
In de volksmond is het verschil tussen een schroef en een bout het verschil tussen een
verlopende schroefdraad en een gelijkblijvende schroefdraad-diameter over de lengte
6-TSO-EM Technologie 56
Elektromechanica schooljaar 2015-2016
van de bout. De 'juiste' definitie is echter dat bij een bout de steel voorzien is van een
kop die meestal zeskantig is en waarmee de bout aan de buitenkant aangedraaid kan
worden (volgens NEN 5501). Wordt de mogelijkheid tot aandraaien verkregen door een
uitsparing in de kop, dan spreekt men van een schroef. De uitsparing daarbij kan
bijvoorbeeld zijn een rechte sleuf, een kruissleuf, een binnen vierkant of -zeskant, een
zes puntige ster of een twaalfpuntige ster. Bijvoorbeeld: een "moerbout" en een
"houtschroef"
5.1.4.1 De kop
Figuur 23 koppen van bouten
5.1.4.1.1 Verschillende vormen van de kop
Zeskant, is bovenaan zichtbaar in de vorm van een zeskant, (zie a)
Bol, is bovenaan zichtbaar in de vorm van een halve bol, (zie b)
Verzonken, de onderzijde is kegelvormig, (zie c,d,e,f)
Cilindrisch, is bovenaan zichtbaar in de vorm van een cilinder, (zie d,g)
Kartelschroeven, om vast te draaien met je handen
5.1.4.1.2 Verschillende gleuven van de kop
a) gleuf: voor een platte schroevendraaier
b) Kruis(phillips): voor een schroevendraaier met sterkop
c) Kruis(pozidriv): voor een schroevendraaier met sterkop
d) Torx: voor torxsleutels
e) Inbus, voor inbussen
f) Robertson: schroeven die je enkel maar kunt vastdraaien, voor een platte
schroevendraaier
g) Tri-wing: voor maar één bit te gebruiken
h) Torq-set: voor maar één bit te gebruiken
i) Spanner, wordt vaak gebruikt bij slijpmachines
Op dit moment is de torx de sterkste omdat je daar de meeste grip hebt op je schroef met
de bit.
6-TSO-EM Technologie 57
Elektromechanica schooljaar 2015-2016
5.1.4.2 Wat heb ik gebruikt?
Ikzelf heb uitsluitend gebruik gemaakt van imbusschroeven, M5x30 en M8x40. M5 gebruikte
ik om mijn lagersteunen aan mijn zijplaat te kunnen bevestigen en M8 gebruikte ik om de rol
op te spannen en mijn onderplaat te kunnen bevestigen.
5.1.5 Moer
Een moer is een metalen, houten of kunststoffen ring, met meestal een zeshoekige of
vierkante omtrek; en een holte die van schroefdraad voorzien is. In combinatie met
een bout, draadeind of een ander voorwerp waarop schroefdraad is aangebracht, is
het een middel om twee of meer voorwerpen met elkaar te verbinden.
Figuur 25 moer
In tegenstelling tot de kop van een bout, bestaat een moer bijna altijd uit een zeshoek
die met een sleutel moet worden aangedraaid. Uitzondering zijn de 'kartelmoer' met
een gekartelde buitenrand, de vierkante moer en de 'vleugelmoer' die is voorzien van
vleugeltjes: deze kunnen met de vingers worden vastgedraaid. De vierkante moer
werd veel bij slotbouten toegepast. De inschroefmoer en deinslagmoer zijn speciale
moeren die bedoeld zijn om bouten aan hout te bevestigen.
Figuur 24 verschillende koppen van bouten
6-TSO-EM Technologie 58
Elektromechanica schooljaar 2015-2016
5.2 Lagers
5.2.1 Doel van een lager
Een lager is een constructie die ervoor zorgt dat verschillende delen van die constructie
beter ten opzichte van elkaar kunnen bewegen door het verlagen van de wrijving. Deze
beweging is doorgaans een roterende of een lineaire beweging. Lagers kunnen bewegen
volgens radiale of axiale krachten, in sommige gevallen beiden.
Figuur 26 radiaal-axiaal
5.2.2 Lager aanduidingen
Voor standaardlagers werken de meeste fabrikanten met aanduidingen die gebaseerd zijn op de normalisaties. Dit wordt als algemene lageraanduiding vermeld. DIN 616, 623, ISO 15, 104
5.2.3 Algemene lageraanduidingen
De volledige aanduiding van wentellagers onderdelen van wentellagers en toebehoren bestaan uit een basisaanduiding waaraan één of meerdere hulpaanduidingen kunnen toegevoegd zijn.
6-TSO-EM Technologie 59
Elektromechanica schooljaar 2015-2016
Voorvoegsels worden gebruikt om (grote) onderdelen van een lager aan te geven en worden dan meestal gevolgd door de aanduiding van het complete lager De basisaanduiding
5.2.4 Soorten lagers
Figuur 28 soorten lagers
Figuur 27 uitleg lagerbenaming
6-TSO-EM Technologie 60
Elektromechanica schooljaar 2015-2016
5.2.5 Passingen voor lagers
.
Figuur 29 passingen lagers
5.2.6 Groefkogellagers
Bij de transportband maakten we gebruik van groefkogellagers. Groefkogellagers hebben
diepe ononderbroken loopbanen. Deze lagers zijn in staat om naast radiale belastingen ook
axiale belastingen (in beide richtingen) op te nemen. Weinig wrijving.
Figuur 30 groefkogellager
6 Elektronica
6-TSO-EM Elektronica 62
Elektromechanica schooljaar 2015-2016
6.1 Sensoren
Voor te kunnen kijken of er blikjes in het magazijn zaten en of ze dan ook op de
transportband terecht kwamen maakten we gebruik van capacitieve en inductieve sensoren.
6.1.1 Capacitieve sensor
Een capacitieve nabijheidschakelaar is een sensor, die bij het naderen van een geleidende
of niet geleidende tussenstof (ook vloeistoffen), bewegingsloos, zonder direct contact met
het te detecteren lichaam reageert of schakelt.
Figuur 31 capacitieve sensor
6.1.1.1 Werking
De capaciteit tussen de actieve elektrode van de sensor en het elektrisch massapotentiaal wordt gemeten. Het naderend object beïnvloedt het oscillatieveld tussen deze twee condensatorplaten en bijgevolg de capaciteit. Dit is geldig voor metalen en niet-metalen objecten. De potentiometer of de druktoetsen laten de gebruiker toe om de gevoeligheid in te stellen.
6.1.1.2 Toepassing
Capacitieve sensoren worden gebruikt voor een contactloze detectie van verschillende objecten en niveaucontrole. In vergelijking met inductieve sensoren, die enkel detecteren op metalen objecten, kunnen capacitieve sensoren ook niet-metalen objecten detecteren. Typische toepassingen zijn terug te vinden in hout, papier, plastiek, voedings- en chemische industrie. In verpakkingssystemen kunnen capacitieve sensoren de aanwezigheid van kartonnen dozen controleren of het bewaken van het niveau van een medium in een verpakking (bijv. een melkkarton). Een ander voorbeeld is de detectie van glas of houtpanelen op een transportband.
6.1.2 Inductieve sensor
6-TSO-EM Elektronica 63
Elektromechanica schooljaar 2015-2016
Figuur 32 inductieve sensor
Een inductieve nabijheidsensor is een sensor die werkt volgens het principe van verandering van inductie. Dit type sensor wordt gebruikt als nabijheidsschakelaar. Wanneer deze sensor dicht bij een metalen object komt, verandert de impedantie in de spoel. De verandering van deze impedantie hangt af van de afstand tussen het metalen object en de sensor. Deze sensor heeft als voordeel dat hij niet beïnvloed wordt door niet-geleidende materialen zoals kunststof of hout.
6.1.2.1 Twee werkingsprincipes
Het eerste werkingsprincipe van inductieve nabijheidsensor detecteert de
verandering van permeabiliteit. Normaal staat er lucht voor de sensor. Wanneer er
een metaal voor komt, verandert de permeabiliteit. Een wisselend continu magnetisch
veld wordt opgewekt met een oscillator door de spoel van de sensor. De kern van
ferriet begeleidt de magnetische veldlijnen naar buiten. Dit magnetisch circuit
probeert zich buiten de sensor te sluiten. Wanneer een metalen object dicht bij de
sensor komt, wordt het magnetische circuit verstoord of worden de veldlijnen op het
externe traject verstoord. De bundel van veldlijnen wordt vervormd. De nabije
metalen plaat zorgt ervoor dat de veldlijnen door de metalen plaat gaan en er meer
veldlijnen terugkeren naar de sensor. Hierdoor wordt de schijnweerstand Z van de
spoel lager. De verandering van de impedantie is niet lineair met de afstand tussen
de sensor en het metalen object.
Het tweede werkingsprincipe werkt met een pulserend veld. De wervelstroomsensor
werkt met behulp van wervelstromen. Een pulserend magnetisch veld wordt
opgewekt door de spoel van de sensor. De kern van ferriet begeleidt de magnetische
veldlijnen naar buiten. Dit magnetisch veld genereert in een passerend metaal een
wervelstroom. eventjes wervelstromen navloeien. Deze stromen wekken nu een
secundair magnetisch veld op in het metalen plaatje dat door de sensor kan
gedetecteerd worden.
6.1.2.2 Toepassingen
De sensor wordt gebruikt voor detectie van het wel of niet aanwezig zijn van een metalen object. Meestal in de vorm van een eindeloopschakelaar. Bijvoorbeeld voor het detecteren of een lift op de juiste etage staat. Bij ons in de GIP wordt het gebruikt voor blikken te detecteren.
7 Technisch Tekenen
6-TSO-EM Technisch Tekenen 65
Elektromechanica schooljaar 2015-2016
7.1 Ontwerp van de transportband
7.1.1 Het eerste ontwerp
Van onze leraar kregen we een 1e schets van hoe onze transportband er uiteindelijk moest
uitzien. We werden verder verdeelt in groepjes van 2 of 3 personen en moesten dan volgens
onze opgegeven snelheid en overbrenging een ontwerp uitwerken dat voldeed aan al deze
zaken. Aan dit originele ontwerpen mochten we enkele eigen ontwerpen aan toe voegen
zoals een opspanmechanisme voor de v-riem en de onderplaat.
Figuur 33: onderplaat
Figuur 34: opspanmechanisme
7.2 Eindontwerp De afgewerkte 2D tekeningen kun je vinden in de bijlage
6-TSO-EM Technisch Tekenen 66
Elektromechanica schooljaar 2015-2016
7.3 Gebruikte tolerantie Voor het maken van onze transportband maakten we gebruik van de tolerantie ISO 2768 (f)
Tabel 8 tolerantie ISO 2768
8 Praktijk mechanica
6-TSO-EM Praktijk mechanica 68
Elektromechanica schooljaar 2015-2016
8.1 Werkgangen Deze kun je terugvinden in de bijlage
8.2 Gebruikte bewerkingstechnieken
8.2.1 Draaien
Draaien is een verspaningstechniek, waarbij het product ronddraait en daarmee de
snijbeweging uitvoert. De beweging in langsrichting en dwarsrichting wordt uitgevoerd door
de beitel. Draaien wordt uitgevoerd op een draaibank. Er zijn allerlei vormen van draaien.
8.2.1.1 Langsdraaien
Bij het langsdraaien verplaatst de beitel zich in een rechte lijn, parallel aan de as van het
product. Dit proces wordt toegepast voor het vervaardigen van cilindrische assen, die op
deze manier op een bepaalde diameter worden gebracht.
8.2.1.2 Dwarsdraaien
Bij het dwarsdraaien verplaatst de beitel zich uitsluitend dwars op het product. Dit kan
worden gebruikt voor eindvlakken of voor een vertrapping naar een andere diameter. Bij het
voordraaien beweegt de beitel zich meestal in de richting van de as van het product, bij het
nadraaien er juist vanaf, naar buiten toe.
8.2.1.3 Steken
Bij het steken beweegt het gereedschap zich dwars op of parallel aan de as van het product.
In tegenstelling tot langs en of dwarsdraaien wordt er niet een laag van het product
afgedraaid, maar er een groef in gemaakt. Steekbewerkingen worden doorgaans in een
beweging uitgevoerd. Dit deden we om onze lagersteunen af te steken.
8.2.2 Frezen
Frezen is een verspanende bewerking waarbij met gebruik van een roterend gereedschap,
de frees, materiaal wordt verwijderd. Frezen is een bewerking die met name wordt gebruikt
in de metaal-, hout- en kunststofverwerkende industrie. Frezen wordt gedaan op een
freesmachine, die tegenwoordig vaak computergestuurd is (CNC). De uitvoeringsvormen van
frezen zijn erg divers. Ruwfrezen, spiebaanfrezen, zaagfrezen enz. Ook varianten met
hardmetalen inzetplaatjes worden gebruikt. Daarnaast is de koelmethode van de frezen ook
afhankelijk van het te bewerken materiaal. Metaal wordt met koelvloeistof gekoeld
(koelvloeistof op organische of synthetische basis), kunststof wordt vaak met perslucht
gekoeld.
6-TSO-EM Praktijk mechanica 69
Elektromechanica schooljaar 2015-2016
8.2.2.1 Spiebaanfrezen
Spiebaanfrezen worden gebruikt om spiebanen te maken in een as. Als er dan in de tweede
as of een naaf ook een spiebaan gemaakt is kan men er een spie tussen steken. Deze zorgt
dan dat de rotatie van de ene as wordt overgebracht op een andere as. In sommige gevallen
is het zo dat deze spiebaan niet te lang mag zijn (onder andere voor de verzwakking van de
as) en in het midden van de lengte van de as ligt. Men moet dus een frees hebben die kan
boren en centrumsnijdend is. De spiebaanfrees kan dit omdat de top van de frees hoger ligt
dan de rest van het snijvlak van de frees, dus omgekeerd aan de vingerfrees. Gebruikten we
voor het maken van meeloopas en meeneemas.
8.2.2.2 Meelopend frezen
Men spreekt van meelopend frezen als de rotatie van het gereedschap (frees) en de
voeding in dezelfde richting gebeurt (vb: frees draait in uurwijzerzin en de tafel (met het
werkstuk) gaat naar links). Spaanafvoer vindt plaats in tegenovergestelde richting van de
freesvoeding.
Figuur 35 meeloopfrezen
8.2.2.2.1 Voordelen
de frees wil het werkstuk niet doen loskomen uit de spanschroef
gemakkelijke spaanafvoer
minder slijtage
betere oppervlakteruwheid dan bij tegenlopend frezen
zuiverder werk
8.2.2.2.2 Nadelen
Moer aandrijfspindel moet minimale speling hebben, anders kunnen de tanden van
de frees
te veel materiaal grijpen en afbreken.
8.2.2.3 Tegenlopend frezen
Tegenlopend frezen is dat de rotatie van het snijgereedschap (de frees) en de voeding in
tegenstelde richting gebeurt. Spaanafvoer vindt plaats in de richting van de freesvoeding.
6-TSO-EM Praktijk mechanica 70
Elektromechanica schooljaar 2015-2016
Figuur 36 tegenloopfrezen
8.2.2.3.1 Voordelen:
Drukt speling van de bewegingsmoer tegen de flank van de spil waar de
bewegingskracht wordt veroorzaakt. Bij machines die geen spelingsvrije
bewegingsmoer hebben, (Conventionele draai-freesmachines) krijgen dan een heen
en weer getrek wat veroorzaakt wordt doordat de frees het werkstuk naar zich
toetrekt en de bewegingsspil het werkstuk van zich afduwt.
8.2.2.3.2 Nadelen
Meer kans op trillingen
Snellere slijtage dan bij meelopend frezen
Ongunstige spaanafvoer
Meer vermogen nodig
8.2.3 CNC
Om bepaalde werkstukken te maken, hebben we gebruikt gemaakt van CNC machines,
hieronder vind je 2 CNC machines die we gebruikt hebben.
8.2.3.1 Kern
Figuur 37 Kern
De kern is een CNC-draaibank die met behulp van een programma assen op zelfstandige
basis kan vervaardigen. Met behulp van deze CNC-machine hebben we de meelooprol op
diametergedraaid en de trekrol bol gezet. De boog was heel gemakkelijk te maken met deze
6-TSO-EM Praktijk mechanica 71
Elektromechanica schooljaar 2015-2016
machine.
8.2.3.2 Bridgeport
Dit is een CNC-freesmachine, we hebben deze cnc machine gebruikt om onze zijplaten te
maken. Je kunt op voorhand een programma maken en dat doorsturen naar de machine.
8.2.4 Vlakslijpen
Bij het vlakslijpen wordt een vlak van het product geslepen. Dit kan op meerdere manieren
gebeuren. Er kan worden geslepen met de omtrek van de slijpschijf, waarbij het snijvlak
recht over het product schuurt. Dit wordt "omtrekslijpen" genoemd. Er kan ook geslepen met
de zijkant van de schijf. In dat geval maakt de schijf een roterende beweging over het
product en is het contactvlak groot. Dit wordt "kopslijpen" genoemd. Ten slotte is er het
"profielslijpen", waarbij de slijpschijf de vorm van het te vervaardigen profiel als rand heeft of
deze leest vanaf een sjabloon. Dit profiel wordt dan in het product geslepen. Het proces
wordt toegepast voor het vervaardigen van planparallelle vlakken.
Deze machine werd gebruikt voor het maken van de onderplaat, deze moest nauwkeurig
afgewerkt worden omdat bij een belasting op de band de band over de plaat zou schuren.
Indien er hierop bramen zouden staan zou de band beschadigt worden, door dit te slijpen
hadden we een zuiver oppervlak en kon dit niet gebeuren.
Op de onderstaande foto zie je een vlakslijpmachine. De plaat wordt door middel van een
sterke magneet op gespannen op de machine. Daarna geef je alle parameters in op de
machine, dit zijn dan hoeveel honderdsten per pas de slijpsteen moet af nemen en de totale
afname door de slijpsteen. Wij hebben per zijde 4 tiende af genomen van de plaat.
Figuur 38 Vlakslijpmachine
9 Elektriciteit
6-TSO-EM Elektriciteit 74
9.1 De Frequentieomvormer
9.1.1 De opbouw
De frequentieomvormer bestaat uit 4 basiscomponenten
Figuur 39 opbouwschema van een frequentieomvormer
1. Als we de frequentieomvormer aansluiten aan het net dan is het eerste
component dat de wisselstoom tegenkomt is de gelijkrichter. Dit component
zorgt dat de wisselspanning omgezet word naar puslerende gelijkspanning
2. Hierna hebben we de tussenkring. Deze gaat de pulserende gelijkspanning
afvlakken met behulp van condensatoren. Zo krijgen we een mooie
afgevlakte gelijkspanning.
3. Nu word de gelijkspanning terug omgezet naar wisselspanning. Maar waarbij
de wisselstroom word onderverdeelt in blokken. Die blokken rekt hij uit of
drukt hij in elkaar. Zo krijg je een lagere of hogere frequentie waarbij de
spanning evenredig is mee verdeelt. Als de frequentie daalt dan daalt de
spanning ook. Omgekeerd juist hetzelfde.
4. Het laatste component is de bijhorende elektronica die alles registreren en
regelen. Zo kan je een aanzetten , remmen enz van de motor regelen.
6-TSO-EM Elektriciteit 75
9.1.1.1 Gelijkrichters
De voedingsspanning die op de frequentieomvormer toe komt, komt van het net wat een
driefasige of eenfasige wisselspanning kan zijn met een frequentie van 50Hz ( bv.
3x400V/50Hz of 1x 240V/50Hz).
Uit de afbeelding blijkt dat de drie fasen in tijd verschoven zijn. De fasespanning verandert
voortdurend van richting en de frequentie geeft aan hoe vaak dat gebeurt. Een frequentie
van 50 Hz betekent dat er 50 perioden per seconde zijn (50 X T), d.w.z. dat één periode 20
milliseconden duurt.
De gelijkrichter zijn eigenlijk 4 diodes die in een zo opgestelde kring staan dat ze maar in een
richting spanning kunnen geven. Een doide heeft namelijk als eigenschap maar in een
richting geleidbaar te kunnen zijn. Als de wisselspanning negatief word laat de diode deze
niet door.
Figuur 40 Eén- en driefasigewisselspanning
Figuur 41 De werking van een diode
6-TSO-EM Elektriciteit 76
Elektromechanica Shooljaar 2015-2016
Als we nu de diodes nu zo plaatsen dat deze spanning aangevuld word in alleen maar
positieve richting dan krijgen we een pulserende gelijkspanning.
Bij een driefasige wisselspanning worden de punten waar er geen spanning is minder tot
zelfs niets. Door de vele wisselingen van de verschillende fasen worden de gaten mooi
opgevuld.
Figuur 42 voorbeeld van een pulserende gelijkspanning (éénfasigwisselspanning)
Figuur 43 voorbeeld van een pulserende gelijkspanning (driefasigewisselspaning)
6-TSO-EM Elektriciteit 77
Elektromechanica Shooljaar 2015-2016
9.1.1.2 De tussenkring
Hier word de pulserende gelijkspanning van de gelijkrichter omgevormd tot een zeer
constante gelijkspanning. Door de hulp van de condensator die als eigenschap heeft snelle
spaninningsverschillen niet te waarnemen. Zo vult hij de spannings verschillen die er zijn op
men zijn eigen geladen spanning. Ool is er een spoel aanwezig die als eigenschap heeft zich
te verzetten tegen een wisselend veld.
Ook heeft de tussenkring nog andere functies.
Het is een ontkoppeling tussen de gelijkrichter en de omvormer een tussenstap
waardoor je en fase bij krijgt om extra te kunnen gaan controlleren.
Het is een soort van opslag waarbij je de schokbelasting kan opvangen.
Ook verkleint het je netterugwerking.
Figuur 44 omvormen tot constante gelijkspanning
6-TSO-EM Elektriciteit 78
Elektromechanica Shooljaar 2015-2016
9.1.1.3 De omvormer
Dit gedeelte is de laatste schakel in de frequentieomvormer naar de motor toe. Hier bevind
zich de laatste stap voor de uitgangsspanning. Door dat we de uitgangsspanning aan passen
kunnen we de motor in ideaale manieren regelen zonder veel verlies te leiden.
De omvormer dient om de frequentie van de motorspanning te genereren. Hoe de omvormer
gestuurd wordt hangt er van af of deze een variabele of constante grootheid ontvangt. Bij
een variabele stroom of spanning behoeft de omvormer alleen de frequentie te regelen. Bij
een constante spanning moet de omvormer zowel de frequentie als de amplitude van die
spanning genereren.
De omvormer werkt op het principe van halfgeleiders die op drie verschillende aftakkingen
zijn aangesloten. Die alfgeleiders schakelen om na een bepaalde tijd waadoor je eigenlijk
een wisslende blokspanning creërd. De omschakelingen zijn afhankelijk naar welke soort
frequentie er gevraagd word.
In principe bestaat een omvormer uit zes dioden, zes thyristors en zes condensatoren. De
condensatoren moeten de elektrische lading vasthouden die voor het uitschakelen (wissen)
van de thyristors nodig is en dienen daarom aan de grootte van de motor te zijn aangepast.
De condensatoren maken het de thyristors mogelijk in en uit te schakelen om de stroom in
de fasenwikkelingen 120° te verschuiven. Door het periodieke en om beurten aanleggen van
een stroom aan de motorklemmen U-V, V-W, W-U, U-V verandert het draaiveld abrupt met
de gewenste frequentie in de stator. Ook al wordt de motorstroom daardoor blokvormig dan
blijft de motorspanning toch vrijwel sinusvormig. Telkens als de stroom in- of uitgeschakeld
wordt is er echter wel een spanningspiek. De dioden scheiden de condensatoren van de
belastingsstroom van de motor.
Figuur 45 gelijkspanning omvormen tot wisselende blokspanning
6-TSO-EM Elektriciteit 79
Elektromechanica Shooljaar 2015-2016
9.1.2 Besturingsprincipe
9.1.2.1 Transistoren
Tegenwoordig zijn er ook transistors voor grote stromen en hoge spanningen en
schakelfrequenties – hebben de plaats ingenomen van de thyristors die vroeger in de
omvormers van frequentie-omvormers toegepast werden. In tegenstelling tot thyristors en
dioden zijn transistors niet afhankelijk van de nuldoorgang van de stroom. Door de polariteit
van de stuurklemmente wijzigen kunnen transistors op ieder gewenst moment geleiden of
blokkeren. Dankzij de ontwikkelingen die in de laatste jaren in de halfgeleidertechniek
hebben plaatsgevonden is de schakelfrequentie van transistors aanzienlijk verhoogd. De
bovenste schakelgrens ligt tegenwoordig bij enkele honderden kilohertz. De magnetische
storingen door ‘impuls’-magnetisering in de motor worden daardoor minder. Een ander
voordeel van de hoge schakelfrequentie is de variabele modulatie van de uitgangsspanning
van de frequentieomvormer. Op deze wijze kan een sinusvormige motorstroom
verkregen worden. De aansturing van de frequentie-omvormer behoeft alleen maar de
transistors van de omvormer volgens een passend patroon uit en in te schakelen.
Figuur 46 de invloed van de schakelfrequentie op de motorstroom
6-TSO-EM Elektriciteit 80
9.1.2.2 Sinusgestuurde pulsbreedtemodulatie
Dit besturingsprincipe maakt gebruik van een sinusvormige referentiespanning (US) voor
iedere uitgang van de frequentieomvormer. De periode van de sinusspanning komt overeen
metde gewenste grondfrequentie van de uitgangsspanning. De drie referentiespanningen
worden onderdrukt door een driehoekspanning.
De halfgeleiders van de omvormer worden in- of uitgeschakeld in de snijpunten van de
driehoekspanning en de sinusreferenties. De snijpunten worden door de elektronica van de
aansturing gecontroleerd. Als de driehoekspanning groter is dan de sinusspanning
wordt de uitgangsimpuls negatief en bij een lagere driekhoekspanning positief. De maximale
uitgangsspanning van de frequentie-omvormer wordt dus door de tussenkringspanning
bepaald. De uitgangsfrequentie wordt veranderd door de motor gedurende kortere of langere
tijd aan de halve tussenkringspanning aan te leggen.
Figuur 47 Sinusgestuurde pulsbreedtemodulatie
6-TSO-EM Elektriciteit 81
9.2 Werking 3F motor
Figuur 48: Driefasenspanning
9.2.1 Opwekken van rotorspanningen
Binnen de stator bevindt zich de rotor. Wanneer deze stilstaat worden de staven van de
kooirotor of de wikkelingen van de gewikkelde rotor gesneden door het draaiveld. Hierdoor
zal er een spanning worden opgewekt van erotor= Bstator x Irotor
spanning bepalen we met de RHR en we houden rekening met de schijnbare beweging.
Figuur 49: Rechterhandregel
9.2.2 Ontstaan van rotorstromen
Bij een kooirotor zijn de rotorstaven door middel van kortsluitingen kortgesloten. Hierdoor zal
er door de opgewekte rotorspanningen een rotorstroom gaan vloeien met als grootte irotor =
. Bij een gewikkelde rotor zijn de rotorwikkelingen extern kortgesloten. Hierbij kunnen er
extra weerstanden geplaatst worden. De grootte van de rotorstroom is nu ook irotor =
.
9.3 Ontstaan van Lorentzkrachten De stroom voerende rotorstaven of geleiders bevinden zich nu in een magnetisch veld.
Hierdoor ontstaat er een Lorentzkracht met als grootte F = Bstator x lrotor x irotor. De zin van de
6-TSO-EM Elektriciteit 82
Lorentzkracht bepalen we met de LHR en we kunnen vaststellen dat de zin van de rotor
overeenkomt met de draairichting van het draaiveld van de stator.
Figuur 50: Linkerhandregel
9.3.1 Ontstaan van een moment en toerental
De krachten op de rotorstaven of de geleiders vormen een moment waardoor de rotor gaat
draaien. We merken nogmaals op de draairichting van de rotor hetzelfde is als deze van het
draaiveld.
9.3.2 Ontstaan van de tegen emk
Een stroom voerende geleider die beweegt in een magnetische veld wekt een tegen emk op
die zodanig gericht is dat hij zijn ontstaansoorzaak tegen werkt waardoor we nu opnieuw de
RHR kunnen toepassen en daaruit kunnen we vaststellen dat de tegenwerking tot gevolg
heeft dat de aanzetstroom zal verkleinen tot In.
9.4 Beveiliging
9.4.1 Installatiebeveiliging
9.4.1.1 Automaat
Een zekering wordt ook wel overstroombeveiliging of installatieautomaat genoemd. Het is
een automatische stroomkringonderbreker die ervoor zorgt dat de stroom uitvalt bij
overbelasting of kortsluiting. Dit gebeurt thermisch bij overbelasting en elektromagnetisch
tegen kortsluiting.
Figuur 51: Automaat
6-TSO-EM Elektriciteit 83
9.4.1.1.1 Curves
9.4.1.1.1.1 Curve B (huisinstalaties)
De B-curve is de meest gevoelige en wordt dan ook enkel gebruikt voor lichtbeveiliging en
leidingbeveiliging. De elektromagnetische beveiliging zal ingeschakeld blijven tot 3 à 5 maal
de nominale stroom gedurende een bepaalde tijd. Deze beveiligingen zijn nodig bij
elektronische toestellen, schakelingen omdat deze zeer gevoelig kunnen zijn voor fouten en
dus snel moeten uitschakelen.
9.4.1.1.1.2 Curve C industriële toepassingen (motoren)
Dit type automaat wordt gebruikt voor kringen waar er regelmatig een (licht) inductieve
belasting wordt aangesloten. Ze wordt dan ook zeer vaak gebruikt in huishoudelijke
toepassingen. Zoals bijvoorbeeld stopcontacten waar bijvoorbeeld een wasmachine,
droogkast, stofzuiger op aangesloten zit. Deze toestellen bevatten allemaal een motor die bij
opstart grotere stroompieken vraagt van het net. De automaat zal bij 5 à 10 maal de
nominale ingeschakeld blijven voor een bepaalde tijd.
9.4.1.1.1.3 Curve D: Transformatoren
Deze uitvoering van automaat wordt vooral gebruikt bij het beveiligen van stroomkringen met
motoren die een grote aanloopstroom hebben. De automaat zal ingeschakeld blijven bij 10 à
20 maal de nominale stroom gedurende een bepaalde tijd.
9.4.2 Thermische beveiliging of vermogenschakelaar
Voor de beveiliging van een motor zijn er twee technologieën beschikbaar: beveiliging met behulp van zekeringen (automaten) of met behulp van een vermogenschakelaar. Zekeringen
bieden niet zoveel voordelen met betrekking tot de beveiliging van de motor, vandaar dat we ons gaan toeleggen op de vermogenschakelaar.
Een vermogenschakelaar beschermt de motor door het zeer snel uitschakelen van de stroom die bij een kortsluiting de motor dreigt te belasten. Het begrip “uitschakelvermogen” bepaalt de maximale stroom waarbij de vermogenschakelaar verondersteld wordt te schakelen. Deze waarde is functie van de nominale spanning. Wanneer een vermogenschakelaar schakelt, openen zich gelijktijdig de 3 fasen (omnipolair schakelen). De stroomdrempelwaarde bij
korstsluiting is over het algemeen niet instelbaar: in de praktijk schommelt deze waarde tussen 12 en 14 Inominaal.
9.5 PLC
9.5.1 Algemeen
Een Programmable Logic Controller (PLC, Programmeerbare Logische Eenheid) is een
elektronisch apparaat met een microprocessor dat op basis van de informatie op zijn diverse
ingangen, zijn uitgangen aanstuurt. In de industrie worden machines over het algemeen
Figuur 52 thermische beveiliging
6-TSO-EM Elektriciteit 84
aangestuurd met PLC’s en die zijn daarmee een belangrijk onderdeel in de automatisering.
Hoe de PLC zijn gegevens precies inleest, hangt af van de geïnstalleerde interfacekaarten,
en van de veldbusnetwerken waarlangs verschillende apparaten met elkaar gegevens
uitwisselen.
9.5.2 PLC infrequentie gestuurde transportband met magazijn
Wij hebben in onze GIP gebruik gemaakt van een PLC namelijk siemens S7-200. Waarom
we een PLC gebruiken is omdat we zo heel snel en eenvoudig het volledige konden sturen.
Door het gebruik van een PLC konden we alles op een gestructureerde manier aan sturen.
We hebben het programma in verschillende stappen geschreven. Zo hadden we kortere
programmatjes die achter elkaar geplaatst worden en die dan stap voor stap afgelopen
worden.
Figuur 53 PLC
9.5.3 Het programma
In bijlage vindt u ons PLC-programma terug.
10 Integratie Algemene vakken
10.1 Nederlands
6-TSO-EM Algemene vakken 87
Elektromechanica schooljaar 2015-2016
10.1.1 Aanvraag stageplaats
Emiel De Smet
Oude Molenweg 9
9990 MALDEGEM
0476 00 00 00 EEKLO
29 oktober 2015
Meneer Van Hoecke
Roxell
Industrielaan 13
9990 MALDEGEM
Aanvraag stageplaats
Geachte heer Van Hoecke
Graag zou ik eens informeren of u een stageplaats voor mij heeft. De stage loopt van 14
maart tot 25 maart.
Ik ben een laatstejaarsstudent Elektromechanica in het PTI te Eeklo. In deze richting wordt
ons veel geleerd over de mechanische en elektrische componenten in machines en mijn doel
is om later ook aan machines te werken of misschien zelf machines te bouwen. Daarom zou
ik graag bij u stage lopen om meer te weten te komen over het onderhoud van de machines.
Ik hoop ook bij u te leren werken met de machines. Mijn vader is een trappenmaker die ik
help met het grove onderhoud van de schaafmachines en schuurmachine. Ik leerde van hem
hoe ik tandwielen en kettingen moet smeren. Uw bedrijf ligt bovendien op ongeveer 500
meter van mijn woonplaats.
Voor meer informatie over de verwachtingen van de school over de stage moet u bij mijn
stage- coördinator mr. Van De Geüchte zijn. Indien ik voor 1 december geen antwoord van u
verkrijg zal ik eens langskomen op het bedrijf. Alvast bedankt.
Met vriendelijke groeten
Emiel De Smet
6-TSO-EM Algemene vakken 88
Elektromechanica schooljaar 2015-2016
10.1.2 Aanvraag Informatie
10.1.2.1 Bouwplan
Alinea 1: Datum van het gebeuren, plaats, aanleiding verzoek.
Alinea 2: Zeggen wat het verzoek is.
Alinea 3: Over hoeveel het gaat en details voor het verzoek.
Alinea 4: Deadline opgeven, dankwoord.
10.1.2.2 Aanvraag
Van: [email protected]
Aan: [email protected]
Onderwerp: aanvraag info
Geachte heer Regelbrugge
Op dinsdag 11 maart organiseert het PTI EEKLO een afstudeermarkt voor de leerlingen. Ik
heb vernomen dat er door de regering beslist is dat pas afgestudeerden langer moeten
wachten op hun wachtuitkering als zij geen werk hebben en ik wil de leerlingen daarover
informeren. Daarom het volgende verzoek.
Zou u brochures kunnen doorsturen die meer informatie bevatten over de veranderingen van
de wachttijd? Ik zou deze graag meegeven met de leerlingen zodat zij ook op de hoogte zijn
van de wachtuitkering als zij geen werk vinden. De brochures zijn vooral bestemd voor de
leerlingen van het BSO en het TSO die niet verder studeren.
Op onze school studeren 800 leerlingen en 150 daarvan zitten in het laatste jaar. We hebben
verschillende richtingen waarin de leerlingen zitten. Zo zijn er zowel in BSO als TSO de
richtingen bouw, hout en mechanica. In TSO zijn er nog de richtingen Elektriciteit, Elektro-
Mechanica, Elektriciteit-Elektronica en Industriële Wetenschappen. Daarom zou ik graag 170
brochures bestellen.
Ik ben de hele week aanwezig op het PTI in EEKLO van acht tot vijf uur, behalve in het
weekend. Ik hoop dat u mij voor 21 maart contacteert. Alvast bedankt voor uw moeite.
Hoogachtend
Emiel De Smet
Leerlingenbegeleiding
6-TSO-EM Algemene vakken 89
Elektromechanica schooljaar 2015-2016
10.1.3 Sollicitatiebrief
Emiel De Smet 2016-01-18 Oude Molenweg 9 9990 MALDEGEM [email protected] 0476 00 00 00 Elisa Wittevrongel Flexibility Plantinkaai 24/8 2000 ANTWERPEN [email protected] 03 707 25 80
Onderhoudstechnieker elektromechanica
Geachte mevrouw Wittevrongel Op 18 januari 2016 zag ik op de website van Vacature.com dat u iemand zocht voor de functie van onderhoudstechnieker in de elektromechanica. Met deze brief stel ik me kandidaat voor deze functie. Deze job interesseert me omdat ik graag aan machines werk en wil leren hoe ze in elkaar zitten. Ik zie deze functie als de ideale manier om mij te ontwikkelen tot een goede technieker. Ik ben afgestudeerd als bachelor in de richting Elektromechanica en heb al enige ervaring met het onderhoud van machines zoals freesmachines en schaafmachines. Deze ervaring
heb ik verworven bij mijn vader die zelfstandig trappenmaker is en me dat leerde en nu smeer ik al zelf de ketting en lagers en vervang ik ze indien nodig. Ik sta open voor ploegenwerk en ben ook in het bezit van zowel een rijbewijs B als een hoogtewerker attest. Daarnaast heb ik tijdens de vakantie gewerkt bij een drukkerij, waar ik ook meer geleerd heb over het onderhoud van de drukpersen. Indien u mij geschikt vindt, wil ik graag mijn kandidatuur komen toelichten. Mijn cv is te vinden in de bijlage. Met vriendelijke groeten Emiel De Smet
10.2 Frans
6-TSO-EM Algemene vakken 91
Elektromechanica schooljaar 2015-2016
10.2.1 Demande de documentation
Voir lettre en annexe. 10.2.2 Compréhension écrite
Voir texte source en annexe. 10.2.2.1 Le convoyeur à bande : questionnaire technique
Que faut-il actionner avant de brancher la machine ? Il faut actionner le frein des roues pivotantes avant de brancher la machine. Qu’est-ce qui doit être installé si on utilise la machine dans un environnement humide ? S'il est inévitable d'utiliser la machine dans un environnement humide, un disjoncteur différentiel doit être installé. Par quoi est-ce que les instructions du manuel doivent être complétées ? Les instructions du manuel d'utilisation doivent être complétées par la réglementation générale légale ou applicable concernant la prévention des accidents et la protection de l'environnement. Comment doit-on couper la tension d’alimentation (réseau) avant d’effectuer une inspection ou un entretien ? Avant d'effectuer une inspection ou un entretien, on doit couper la tension d'alimentation (réseau) en coupant et verrouillant l'interrupteur principal et en débranchant la fiche électrique de la prise réseau. Quel convoyeur est entraîné par 1 ou 2 moteurs ? Le convoyeur de façade est un convoyeur à bande entraîné par 1 ou 2 moteurs. De quoi est-ce que le convoyeur à axe d’accouplement est équipé (2 possibilités) ? Selon la version, le convoyeur à axe d'accouplement est équipé d'un interrupteur principal ou d'une armoire électrique pour le régulateur de fréquence et l'interrupteur principal. A quoi sert le couvercle de protection au-dessus du convoyeur en auge ?
6-TSO-EM Algemene vakken 92
Elektromechanica schooljaar 2015-2016
Le couvercle de protection au-dessus du convoyeur en auge sert a éviter un dessèchement du substrat. Quels organes de commande permettent de réguler la vitesse des convoyeurs ? Un variateur mécanique ou un régulateur de fréquence permettent de réguler la vitesse. Quelle est une cause possible d’une panne du moteur électrique ? Si la tension du réseau dévie de plus de 10% par rapport à la tension nominale du moteur, cela peut causer une panne du moteur électrique. Qu’est-ce qu’un câblage trop long peut provoquer, et avec quelle conséquence ? Une longueur de câblage trop importante peut provoquer une perte de tension avec pour conséquence que la machine ne démarre pas.
6-TSO-EM Algemene vakken 93
Elektromechanica schooljaar 2015-2016
10.2.2.2 Le convoyeur à bande : lexique bilingue
français néerlandais
air de refroidissement koellucht
armoire électrique schakelkast
barre de guidage geleidingsstang
bobinage wikkeling
bouton (d’arrêt d’urgence) (noodstop)knop
branchement aftakking
câble d’alimentation stroomkabel
commande aansturing
convoyeur à bande transportband
coude de courroie snaarbocht
courroie band
démarrage (automatique) (automatisch) starten
disjoncteur de protection beveiligingsschakelaar
disjoncteur différentiel aardlekschakelaar / verliesstroomschakelaar
entraînement aandrijving
équipement uitrusting
fiche stekker / contactstop
fluctuation de tension spanningswisseling
fusible zekering
interrupteur (principal) (hoofd)schakelaar
limiteur de couple koppelbegrenzer
manuel d’utilisation gebruikershandleiding
marche / arrêt aan / uit
mise en service ingebruikname
panneau de commande bedieningspaneel
perte de tension spanningsverlies
(pré)tension (voor)spanning
prise wandcontactdoos / stopcontact
raccordement / connexion aansluiting
régulateur de fréquence frequentieregelaar
réinitialisation reset
réseau net
suspension (à angle droit) (haakse) ophanging
tension (d’alimentation) (voedings)spanning
vitesse snelheid
10.3 Engels
6-TSO-EM Lijsten 95
10.3.1 Technical Text
Object in annex added
10.3.2 List of difficult words
Object in annex added
10.3.3 10 Questions and answers about the text
1. In which modern industrial enterprises do they use a belt conveyor?
It is widely used in modern industrial enterprises such as: mine tunnel, mine surface
transportation system, open-pit and concentrator.
2. Why has a belt conveyor become the key equipment for coal mining?
A belt conveyor is the best efficient continuous coal transportation equipment with
advantages of long transmission distance, large volume, continuous conveyor, etc.,
and operate reliably, easy to implement automation and centralization control;
especially for high yield and efficient mine.
3. Which are the main characteristics of a belt conveyor?
The body can flex easily with a belt-warehousing, the tail can elongate or shorten
complying with the coal face; directly lay on the roadway floor without setting up
foundation; compact structure, light and handy rack and convenient disassembly.
4. What are the most important features of a belt conveyor?
The features are big conveying capacity, simple structure, easy-to- maintenance, low
cost and versatility.
5. Why do we use gears?
Gears are very versatile and can help produce a range of movements that can be
used to control the speed of action.
6. How do you know what the input gear is and how does it rotate?
The gear wheel being turned is called the input gear and the the one it drives is called
the output gear.
- The drive gear (A) is known as the input gear.
- The gear that is being turned (B) is referred to as the output gear.
Gears also alter the direction of rotation. In the above example gear wheel A is
rotating clock wise but as it turns, gear wheel B is moved anti-clockwise.
6-TSO-EM Lijsten 96
7. How do you calculate a gear ratio?
The following example shows how the ratios are calculated. If the input gear (A) has 10 teeth and the output gear (B) 30 teeth, then the ratio is
termed 3 to 1and is written down as 3:1
Ratio = number of teeth on the output gear B (30)
number of teeth on the input gear A (10)
= 3 and is written down as 3:1
8. What does the engineering term “stepping up” mean?
Stepping up produces a much faster output speed, but mechanically delivers less power. Be aware of this as you may find that your Automata doesn’t work properly or the handle is very hard to turn. However it is useful if you want something to move more quickly in relation to other things or just to go very fast. This Automaton has gear ratio of 3:1. So for every 1 turn of the handle the drive shift turns1/3 of a revolution.
9. What is a bearing?
Bearings make use of a relatively simple structure: a ball with internal and external
smooth metal surfaces, to aid in rolling. The ball itself carries the weight of the load—
the force of the load’s weight is what drives the bearing’s rotation.
10. Which kinds of loading do you have?
There are two different kinds of loading: radial and thrust. A radial load, as in a pulley,
simply puts weight on the bearing in a manner that causes the bearing to roll or rotate
as a result of tension. A thrust load is significantly different, and puts stress on the
bearing in an entirely different way. If a bearing (think of a tire) is flipped on its side
(think now of a tire swing) and subject to complete force at that angle (think of three
children sitting on the tire swing), this is called thrust load.
6-TSO-EM Lijsten 97
10.3.4 Asking for information
The Barden Corporation 28 October 2015
Estover Plymouth, Devon
PL6 7LH
United Kingdom
Dear Sir or Madam
I am writing to inquire whether it would possible to send me some documentation about ball
bearings?
I am a last year student of the electromechanical section at a Flemish school in Eeklo,
Belgium. At this time, I am preparing a final project about a conveyor. Your documentation
about ball bearings could be very useful to me. I would like to thank you in advance for the
response that you could give to my request.
I am looking forward to hearing from you.
Yours faithfully
Emiel De Smet
6-TSO-EM Lijsten 98
11 Bronnenlijst www.ifm.com
http://cms.vdlgroep.com/
www.mechanismen.be
https://nl.wikipedia.org
www.verspaningstechniekenblockx.be
www.tosec.nl
www.conrad.be
Cursus Meneer Van de Geüchte
Cursus Meneer Schrooten
Cursus Meneer Geeraert
Cursus Meneer Mestchen
12 Figurenlijst Figuur 1 afgewerkte transportband ..................................................................................................... 13
Figuur 2 website ................................................................................................................................... 20
Figuur 3 Constructiestaal...................................................................................................................... 29
Figuur 4 De vloeigrens (punt 3) is één van de belangrijkste mechanische
eigenschappen van staal ............................................................................................................... 31
Figuur 5 Het spanning-rekdiagram geeft in één oogopslag de machanische
eigenschappen wan staal weer .................................................................................................... 32
Figuur 6 v-riem overbrenging ............................................................................................................... 35
Figuur 7 tekening riemschijven ............................................................................................................ 36
Figuur 8 passing .................................................................................................................................... 38
Figuur 9 uitleg passing .......................................................................................................................... 39
Figuur 10 meest voorkomende passingen ............................................................................................ 40
Figuur 11 passing lagers roerende binnenring ..................................................................................... 41
Figuur 12 passing lagers stilstaande binnenring ................................................................................... 41
Figuur 13 kaliber ................................................................................................................................... 42
Figuur 14 ruwheidsmonsters ................................................................................................................ 43
Figuur 15 elektronische oppervlakteruwheidsmeter ........................................................................... 43
Figuur 16 Ra bij verschillende bewerkingen ......................................................................................... 45
Figuur 17 lassen.................................................................................................................................... 48
Figuur 18 TIG-lassen ............................................................................................................................. 50
6-TSO-EM Lijsten 99
Figuur 19 tekening TIG-lassen .............................................................................................................. 51
Figuur 20 schroef .................................................................................................................................. 53
Figuur 21 bouten .................................................................................................................................. 54
Figuur 22 bout 8.8 ................................................................................................................................ 54
Figuur 23 koppen van bouten .............................................................................................................. 56
Figuur 24 verschillende koppen van bouten ........................................................................................ 57
Figuur 25 moer ..................................................................................................................................... 57
Figuur 26 radiaal-axiaal ........................................................................................................................ 58
Figuur 27 uitleg lagerbenaming ............................................................................................................ 59
Figuur 28 soorten lagers ....................................................................................................................... 59
Figuur 29 passingen lagers ................................................................................................................... 60
Figuur 30 groefkogellager .................................................................................................................... 60
Figuur 31 capacitieve sensor ................................................................................................................ 62
Figuur 32 inductieve sensor ................................................................................................................. 63
Figuur 33: onderplaat ........................................................................................................................... 65
Figuur 34: opspanmechanisme ............................................................................................................ 65
Figuur 35 meeloopfrezen ..................................................................................................................... 69
Figuur 36 tegenloopfrezen ................................................................................................................... 70
Figuur 37 Kern ...................................................................................................................................... 70
Figuur 38 Vlakslijpmachine ................................................................................................................... 71
Figuur 39 opbouwschema van een frequentieomvormer .................................................................... 74
Figuur 40 Eén- en driefasigewisselspanning ......................................................................................... 75
Figuur 41 De werking van een diode .................................................................................................... 75
Figuur 42 voorbeeld van een pulserende gelijkspanning (éénfasigwisselspanning) ............................. 76
Figuur 43 voorbeeld van een pulserende gelijkspanning (driefasigewisselspaning) ............................ 76
Figuur 44 omvormen tot constante gelijkspanning .............................................................................. 77
Figuur 45 gelijkspanning omvormen tot wisselende blokspanning ...................................................... 78
Figuur 46 de invloed van de schakelfrequentie op de motorstroom.................................................... 79
Figuur 47 Sinusgestuurde pulsbreedtemodulatie................................................................................ 80
Figuur 48: Driefasenspanning .............................................................................................................. 81
Figuur 49: Rechterhandregel ............................................................................................................... 81
Figuur 50: Linkerhandregel .................................................................................................................. 82
Figuur 51: Automaat ............................................................................................................................ 82
Figuur 52 thermische beveiliging ......................................................................................................... 83
Figuur 53 PLC ....................................................................................................................................... 84
13 Tabellenlijst
Tabel 1 GIP-draaiboek
Tabel 2 onderverdeling mechanica
Tabel 3 onderverdeling elektriciteit
6-TSO-EM Lijsten 100
Tabel 4 draaiboek Engels
Tabel 5: Chemische samenstelling
Tabel 6 tabel verhoudingsgetal
Tabel 7 glijweerstand
6-TSO-EM Bijlagen 101
14 Bijlagen
6-TSO-EM Bijlagen 102
14.1 Technisch tekenen
6-TSO-EM Bijlagen 103
14.2 Praktijk Mechanica
6-TSO-EM Bijlagen 104
14.2.1 Werkgangen
6-TSO-EM Bijlagen 105
14.2.2 CNC-programma
6-TSO-EM Bijlagen 106
14.3 Elektriciteit
6-TSO-EM Bijlagen 107
14.3.1 Eplan dossier
6-TSO-EM Bijlagen 108
14.3.2 PLC-programma
6-TSO-EM Bijlagen 109
14.4 Frans
6-TSO-EM Bijlagen 110
14.4.1 Demande de documentation
6-TSO-EM Bijlagen 111
14.4.2 Compréhension écrite
6-TSO-EM Bijlagen 112
14.5 Engels
6-TSO-EM Bijlagen 113
14.5.1 Technical Text
6-TSO-EM Bijlagen 114
14.5.2 List of difficult words
6-TSO-EM Het besluit 115
15 Besluit
Op voorhand had ik meer verwacht van de GIP van Elektriciteit. In september beloofde meneer
Schrooten nog dat we heel de blikjespers zouden automatiseren en dat leek me wel interessant.
Maar hoe verder we kwamen in het schooljaar, hoe kleiner onze opdracht werd en uiteindelijk is het
een frequentie gestuurde transportband met aanvoermagazijn geworden die we enkel theoretisch
hebben verwezenlijkt. Voor Mechanica had ik eerst gehoopt dat ik zelf een onderwerp zou mogen
kiezen maar dit was jammer genoeg niet zo. Het maken van een transportband was wel een leuk
alternatief.
Bij elektriciteit heb ik bijgeleerd in Eplan tekenen en programmeren in PLC. Van Eplan wist ik nog
niets maar over PLC hadden we wel al les gekregen maar lang geleden waardoor ik er niet veel meer
van wist. Mechanisch heb ik vooral geleerd zelf iets ontwerpen en het ontwerp dan te realiseren in
de praktijk. Over het besturen van CNC-machines en het programmeren van CNC-programma’s heb
ik ook veel bijgeleerd.
Het grootste probleem was dat we eigenlijk niets af wisten van in Eplan tekenen en dat we hierdoor
onze GIP niet volledig hebben kunnen verwezenlijken. Dit kwam doordat we dit jaar 2 maanden geen
les hebben gehad over Elektriciteit. Het verwachtingspatroon dat de leerkracht Elektriciteit stelde
was ook veel te hoog, hij verwachtte dat we in september al konden zeggen hoe de blikjespers
elektrisch in elkaar zat. De planning voor Elektriciteit was ook niet goed doordacht. Elke les zei
meneer Schrooten hoe weinig tijd we over hadden maar toch liet hij ons weinig ruimte om aan ons
eindwerk te werken. Het laatste probleem was de slechte communicatie tussen de afdeling
Elektriciteit en Mechanica. Telkens er een probleem was of er moest iets aangepast worden,
moesten wij dat doorvertellen. Normaal zou je toch denken dat de leerkrachten wel met elkaar
kunnen overleggen, maar dit bleek moeilijk.
Over mezelf heb ik geleerd door deze GIP dat ik meer praktisch gericht ben dan theoretisch. Bij het
maken van de transportband hield ik me bezig met vervaardigen van de stukken en Lennerd met de
tekeningen. Bij het maken van de GIP-opdrachten heb ik er ook op proberen letten om niet te veel
uit te stellen. Dit zorgt enkel voor meer problemen doordat alles in één keer op je afkomt. Dit
schooljaar ben ik ook te weten gekomen dat Mechanica me meer boeit dan Elektriciteit en dat ik
later ook graag in deze sector zou willen werken.
6-TSO-EM De bijlagen 116
6-TSO-EM De bijlagen 117