Narzędzia do analizy biznesowej: wady i zalety. Plan analizy biznesowej w praktyce

Jarosław Żeliński – analityk biznesowy, projektant systemów

O mnie…

Od 1991 roku w branży IT i zarządzania jako analityk projektant rozwiązań Od 1998 – 2004 doradca IT w kilku spółkach akcyjnych Od 2004 roku jako niezależny ekspert i analityk Dziesiątki publikacji w prasie branżowej IT i gospodarczej Członek stowarzyszenia doradców gospodarczych Były wykładowca katedry systemów informacyjnych wydziału przedsiębiorczości Akademii Morskiej w Gdyni Kilkudziesięciu odbiorców usług doradczych, małe, średnie i duże firmy zarówno informatyczne jak i ich klienci. Poświadczenie bezpieczeństwa wydane przez ABW Były ekspert analityk biznesowy przy gabinecie komisji nadzoru finansowego Wykładowca Wyższej Szkoły Informatyki Stosowanej i Zarządzania pod auspicjami Polskiej Akademii Nauk

Projekty analityczne między innymi dla…

Publikacje między innymi w …

2016-03-10 © Jarosław Żeliński IT-Consulting 2

Agenda

• Analiza Biznesowa jako złożoność treści jej produktu

• Spójny, niesprzeczny i Kompletny czyli jaki?

• Czym jest plan pracy AB czyli struktura modelu biznesowego

• Realia korzystania z narzędzi CASE zwinny vs. mało ryzykowny

• Narzędzia CASE dobre praktyki

2016-03-10 © Jarosław Żeliński IT-Consulting 3

Analiza biznesowa czy …systemowa

…jest formalnym i jawnym badaniem wspomagającym działania osób odpowiedzialnych za decyzje lub linie postępowania w określonej sytuacji charakteryzującej się niepewnością. Ma ona na celu określenie pożądanego działania lub linii postępowania przez rozpoznanie i rozważenie dostępnych wariantów i oraz porównanie ich przewidywanych następstw (Edward S. Quade, Wydanie Praca zbiorowa Findejsen 1985). Zbiór metod i technik analitycznych, ocenowych i decyzyjnych służących racjonalnemu rozwiązywaniu systemowych sytuacji decyzyjnych; jest badaniem wspomagającym działania osób odpowiedzialnych za decyzje lub linie postępowania w warunkach niepewności i ryzyka; ma na celu określenie pożądanego postępowania przez rozpoznanie i rozważenie dostępnych wariantów oraz porównanie przewidywanych ich bliższych i dalszych następstw; podstawowe pytania w analizie systemowej to: jak jest i dlaczego jest tak jak jest oraz jak powinno być i co należy uczynić, aby było tak jak być powinno (Sienkiewicz, 1994).

2016-03-10 © Jarosław Żeliński IT-Consulting 4

Model i modelowanie

• Model: «konstrukcja, schemat lub opis ukazujący działanie, budowę, cechy, zależności jakiegoś zjawiska lub obiektu»

• Notacje to zamknięte systemy pojęciowe (semantyka) zawierającym określoną syntaktykę (składnię)

• Diagramy to zdania wrażone z użyciem tych pojęć (możliwe jest więc dowodzenie ich poprawności)

• Analiza systemowa każdej organizacji wymaga doprecyzowania semantyki i syntaktyki, takim doprecyzowaniem jest budowany słownik pojęć biznesowych i reguł biznesowych.

• Rzecz w tym, że każdy model, dla swej użyteczności do dalszych analiz, musi być poprawnym modelem, a będzie takim, jeżeli będzie zamkniętym systemem pojęciowym i syntaktycznym (czyli będzie możliwe budowanie zdań i stwierdzanie ich prawdziwości, takimi zdaniami są w tym przypadku diagramy)

Jeżeli nie jesteśmy w stanie dowieść poprawności stworzonego modelu (np. procesów biznesowych) danej organizacji, model ten jest bezużyteczny do jakichkolwiek analiz.

Źr. Alfed Tarski, Życie i Logika

2016-03-10 © Jarosław Żeliński IT-Consulting 5

Miejsce modeli…

2016-03-10 © Jarosław Żeliński IT-Consulting 6

Transformacja od biznesu do aplikacji biznesowych

Organizacja OMG zmierza do uporządkowania pojęć wszystkich notacji jakimi zarządza, praktycznie zrównano już definicje pojęć: • aktywność w

BPMN, • usługa

aplikacyjna w SoaML i

• przypadek użycia w UML

BPMN UML

2016-03-10 © Jarosław Żeliński IT-Consulting 7

Architektura Biznesowa (Korporacyjna) a SOA czyli model biznesowy

Ten model obejmuje zawsze całość, musi być spójny, kompletny i niesprzeczny

2016-03-10 © Jarosław Żeliński IT-Consulting 8

Trudność z określaniem wymagań stawianych systemowi

• Problemy, w których rozwiązaniu mają pomóc budowane złożone systemy są zwykle „problemami złośliwymi” (Rittel i Webber, 1973). „Problem złośliwy” to taki skomplikowany problem, w którym jest tak wiele powiązanych ze sobą bytów, że nie istnieje jego ostateczna specyfikacja.

• Prawdziwy charakter problemu objawia się dopiero w miarę opracowywania rozwiązania.

2016-03-10 © Jarosław Żeliński IT-Consulting 9

Czego wymagać od analityka a czego od dostawcy?

?

wymaganie «warunek lub zespół warunków, którym ktoś lub coś musi odpowiadać» (SJP)

Podaj listę tego CO można zrobić takim młotkiem?

Podaj listę tego CO można zrobić

w tym mieszkaniu?

2016-03-10 © Jarosław Żeliński IT-Consulting 10

Narzędzia analizy… dla analityków

• Kluczowe jest przestrzeganie systemów pojęciowych (notacji) aby modele faktycznie były modelami wykonanymi z ich użyciem, a nie tylko rysunkami.

• Z uwagi na paradygmaty: – UML to z zasady obiektowy paradygmat (kluczowe pojęcia to obiekt i

klasa obiektów), przeznaczony do modelowania struktury i współdziałania (system to zespół elementów współdziałających),

– BPMN to z zasady procesowy paradygmat (kluczowe pojęcia to łańcuch aktywności i ich produkty), przeznaczony do modelowania wewnętrznych łańcuchów wartości w organizacjach czyli procesów biznesowych.

• UML (w analizie wymagań) ma zastosowanie do modelowania dziedziny systemu czyli modelu logiki biznesowej realizowanej przez aplikacje (wzorce analityczne w UML takie jak DDD i BCE)

• Powyższe ma szczególne zastosowanie do specyfikowania wymagań poprzez modele a nie listy cech (projekt jako wymaganie)

2016-03-10 © Jarosław Żeliński IT-Consulting 11

CASE czyli co? (źr. Wikipedia)

CASE (Computer-Aided Software Engineering, Computer-Aided Systems Engineering) - oprogramowanie używane do komputerowego wspomagania projektowania oprogramowania. Funkcje CASE-a to:

– analiza, – projektowanie – Programowanie (???)

• Narzędzia CASE automatyzują metody projektowania, dokumentacji oraz tworzenia struktury kodu programu w wybranym języku programowania, najczęściej w programowaniu obiektowym.

• Typowymi narzędziami CASE są: – narzędzia do modelowania w języku UML i podobnych, – narzędzia do zarządzania konfiguracją zawierające system kontroli

wersji, – narzędzia do refactoringu.

??? Raczej jednak automatyzuje żmudne prace, walidacje i testy

2016-03-10 © Jarosław Żeliński IT-Consulting 12

TYPOWY PROCES ANALIZY I JEJ PRODUKTY…

2016-03-10 © Jarosław Żeliński IT-Consulting 13

BPMN Model procesów biznesowych

2016-03-10 © Jarosław Żeliński IT-Consulting 14

Kontrola kompletności Macierz RACI

2016-03-10 © Jarosław Żeliński IT-Consulting 15

UML Przypadki użycia

2016-03-10 © Jarosław Żeliński IT-Consulting 16

Kontrola kompletności i niesprzeczności – macierz śladowania

2016-03-10 © Jarosław Żeliński IT-Consulting 17

UML Model logiki biznesowej – dziedzina systemu

2016-03-10 © Jarosław Żeliński IT-Consulting 18

UML Scenariusze PU Kontrola kompletności

2016-03-10 © Jarosław Żeliński IT-Consulting 19

Kontrola spójności i niesprzeczności Analiza wpływu

2016-03-10 © Jarosław Żeliński IT-Consulting 20

CASE dobre praktyki a zwinność

• Zaczynać od planowania struktury docelowego modelu (zakres analizy należy ustalić na początku projektu)

• Wystrzegać się syndromu młotka (człowiek z młotkiem w ręku wszędzie widzi wystające gwoździe)

• Tworzyć modele potrzebne a nie wszystkie jakie możemy (każdy model powinien wnosić wartość do projektu, są to z reguły dokumentowanie pomysłów, ich testowanie i obniżenie ryzyka pomyłki lub zaniedbania)

• Model niezrozumiałe dla ich odbiorców są złymi modelami (analityk nie pisze tylko dla siebie)

• Zawsze korzystać z wersjonowania w zarządzaniu zmianą

2016-03-10 © Jarosław Żeliński IT-Consulting 21

I NIE ZAPOMINAJMY, ŻE ANALIZA BIZNESOWA/SYSTEMOWA TO NIE TYLKO OPROGRAMOWANIE! ONO JEST WYŁĄCZNIE NARZĘDZIEM… DLA BIZNESU

2016-03-10 © Jarosław Żeliński IT-Consulting 22

PYTANIA…?

Dziękuję za uwagę…

© Jarosław Żeliński IT-Consulting 23 2016-03-10