PROGRAM NAUCZANIA PRZEDMIOTU FAKULTATYWNEGO

NA WYDZIALE LEKARSKIM I

ROK AKADEMICKI 2014/2015

PRZEWODNIK DYDAKTYCZNY

1. NAZWA PRZEDMIOTU : FAKULTET „MEDYCYNA LABORATORYJNA”

Cykl pięciu trzygodzinnych spotkań dla studentów II roku studiów Wydziału Lekarskiego I

2. NAZWA JEDNOSTKI (jednostek ) realizującej przedmiot:

ZAKŁAD BIOCHEMII KLINICZNEJ I MEDYCYNY LABORATORYJNEJ

KATEDRY CHEMII I BIOCHEMII KLINICZNEJ

3 . Adres jednostki odpowiedzialnej za dydaktykę:

Adres:

Collegium Chemicum

60-780 Poznań, ul. Grunwaldzka 6

Tel. /Fax

Collegium Chemicum tel. 61 854-6590; fax 61 854-6599,

Strona WWW

chembiochklin@ump.edu.pl

E-mail

sekretariat: barbaras@ump.edu.pl

4. Kierownik jednostki:

prof. dr hab.n. med. Maria Pioruńska - Stolzmann

5. Osoby odpowiedzialne za zajęcia fakultatywne

Osoba zaliczająca przedmiot: prof. zw. dr hab. med. Lech Torliński

Tel. kontaktowy: 61 854-6590

E-mail: barbaras@ump.edu.pl

Osoba odpowiedzialna za organizację zajęć: dr n. med. Kalina Maćkowiak

Tel. kontaktowy: 61 854-6590

E-mail: kmackowiak @ump.edu.pl

6. Miejsce przedmiotu w programie studiów:

Rok: II (dla studentów II roku studiów Wydziału Lekarskiego I)

Semestr: 3 (zimowy)

7. Liczba godzin ogółem : 15 liczba pkt ECTS: 1

Jednostki uczestniczące w nauczaniu

przedmiotu

Semestr zimowy liczba godzin

W Ć Ćwiczenia

kategoria

S

ZAKŁAD BIOCHEMII KLINICZNEJ I MEDYCYNY

LABORATORYJNEJ

MEDYCYNY LABORATORYJNEJ

15

Razem: 15

Jednostki uczestniczące w nauczaniu

przedmiotu

Semestr letni liczba godzin

W Ć Ćwiczenia

kategoria

S

Razem:

8 . Cel nauczania przedmiotu

Po ukończeniu zajęć fakultatywnych z „Medycyny laboratoryjnej” przyszły lekarz

powinien:

E.W07,E.W38 - rozumieć biochemiczne konsekwencje zaburzeń ustrojowych i znać

podstawowe metody analityczne umożliwiające ich śledzenie;

E.W23,E.W24,E.W38 - znać metody doboru badań laboratoryjnych w profilaktyce,

rozpoznawaniu i monitorowaniu chorób cywilizacyjnych;

E.W24, E.W25,E.W26 -rozumieć, że wcześnie rozpoznany rak jest uleczalny oraz

zaproponować screening nowotworowy i profilaktykę antynowotworową;

F.W.9 - rozumieć innowacyjną metodę diagnozowania i leczenia zaburzeń zdrowia

prokreacyjnego „NaProTechnology”, opartą na obserwacjach „Creighton Model System;

B.W02,B.W38 – znać wskazania do testu nietolerancji pokarmowej, wskazać składniki

żywności sprzyjające zdrowiu prokreacyjnemu kobiet i mężczyzn oraz rozumieć mechanizmy

stymulacji odporności naturalnej.

9.SYLABUS

SYLABUS

Nazwa

przedmiotu/modułu Medycyna laboratoryjna

Wydział Lekarski I

Nazwa kierunku studiów Lekarski

Poziom kształcenia Studia magisterskie

Forma studiów Studia stacjonarne

Język przedmiotu polski

Rodzaj przedmiotu obowiązkowy fakultatywny X

Rok studiów/semestr

I IIX III □ IV □ V VI

1 2 3X 4 5 □ 6 7 □8 9 10

11 12

Liczba godzin zajęć

dydaktycznych z

podziałem na formy

prowadzenia zajęć

15, w tym: .... - wykłady, ....15 - seminaria, .... – ćwiczenia, 15 – fakultety

Założenia i cele

przedmiotu

Po ukończeniu zajęć student powinien:

Dokonać uzasadnionego doboru badań laboratoryjnych w profilaktyce, rozpoznawaniu

i monitorowaniu różnych nowotworów, w zależności od stanu klinicznego

Zaplanować postępowanie diagnostyczne dla oceny zdrowia prokreacyjnego i

zinterpretować wyniki w konkretnej sytuacji klinicznej

Symbol

efektów kształcenia

zgodnie ze

standardami

OPIS KIERUNKOWYCH EFEKTÓW KSZTAŁCENIA

Metody weryfikacji

osiągnięcia

zamierzonych

efektów kształcenia:

WIEDZA (ZGODNIE ZE SZCZEGÓŁOWYMI EFEKTAMI

KSZTAŁCENIA)

F.W1E.W 25,

E.W26,E.W38

Zna badania laboratoryjne służące ocenie prawidłowego funkcjonowania

poszczególnych układów ludzkiego organizmu (zdrowie/choroba)

Test wiedzy- analiza

przypadków

klinicznych

E.W24,E.W38E.WO7c

Zna zasady doboru badań laboratoryjnych przydatnych w rozpoznawaniu

i monitorowaniu leczenia wybranych chorób nowotworowych (rak

piersi, jelita grubego i stercza).

j/w

F.W09 Zna funkcje rozrodcze kobiety i podstawowe metody ich diagnostyki j/w

F.W09 Zna i rozumie mechanizmy regulujące zdrowie prokreacyjne (cyklu

miesiączkowego i jego zaburzeń oraż metody regulacji urodzeń) j/w

B.W19,

B.W20,E.W23

Zna i rozumie wpływ stylu życia, czynników fizycznych i

ksenobiotyków na wyniki badań laboratoryjnych j/w

UMIEJĘTNOŚCI (ZGODNIE ZE SZCZEGÓŁOWYMI

EFEKTAMI KSZTAŁCENIA)

E.U16, E.U24,

Potrafi zaplanować i przeprowadzić ocenę czynników ryzyka, a po

uzyskaniu wyników badania przesiewowego podjąć decyzję o dalszym

postępowaniu

Ocena procesu- ocena

formująca

E.U12,E.U.24,E.U32

Potrafi interpretować wyniki badań laboratoryjnych, korelować je ze

stanem klinicznym i innymi badaniami dodatkowymi w omawianych

chorobach nowotworowych (rak piersi, jelita grubego i stercza)

Analiza przypadku

klinicznego – ocena

formująca

E.U12,E.U.24 Potrafi przeprowadzić diagnostykę różnicową wybranych chorób

nowotworowych w oparciu o wyniki badań dodatkowych j/w

E.U16, E.U18, E.U21,

E.U24,

Potrafi dobrać i interpretować zestaw badań laboratoryjnych

stosowanych w rozpoznawaniu i monitorowaniu choroby nowotworowej j/w

F.U12, E.U16, E.U18,

E.U21, E.U24,

Potrafi zaplanować postępowanie diagnostyczne dla oceny zdrowia

prokreacyjnego oraz wdrożyć działania w zależności od stanu

klinicznego pacjenta

Ocena procesu, ocena

formująca

KOMPETENCJE SPOŁECZNE (ZGODNIE Z OGÓLNYMI

EFEKTAMI KSZTAŁCENIA)

D.U2, D.U3, D.U8,

Potrafi zrozumieć oraz przekazać pacjentowi korzyści i ograniczenia

stosowania badań przesiewowych w profilaktyce chorób

nowotworowych

Symulacja sytuacji

typowych

D.U11,

Potrafi zorganizować współpracę specjalistów w programie badań

przesiewowych oraz w procesie diagnozowania i leczenia chorób

nowotworowych.

j/w

D.U11, Potrafi zorganizować współpracę specjalistów i pacjentki w programie

badań dotyczących zdrowia prokreacyjnego. j/w

D.U15,D.U16, Potrafi rozwijać potrzebę samokształcenia i zdolność pracy zespołowej j/w

D.U5, D.U6, D.U7, Posiada umiejętności komunikowania się z pacjentem w zakresie

sytuacji trudnych . j/w

PUNKTY ECTS 1

TREŚCI MERYTORYCZNE PRZEDMIOTU:

Tematyka Forma

Diagnoza lekarska (badanie podmiotowe, badanie przedmiotowe, niezbędne badania dodatkowe).

Biochemiczne kryteria zdrowia (OB, morfologia, badanie moczu). Choroba nowotworowa.

seminaria

Wcześnie rozpoznany rak jest uleczalny (rak piersi , rak stercza i rak jelita grubego). Screening

nowotworowy (markery nowotworowe, profilaktyka antynowotworowa).

seminaria

Przedwczesna niażdżyca . seminaria

Genetyczny wyrok czy grzech zaniedbania.

Dieta sprzyjająca zdrowiu prokreacyjnemu oraz mechanizmy stymulacji odporności naturalnej.

seminaria

Naprotechnologia. Creighton Model System i NaProTechnology w diagnozowaniu i leczeniu zaburzeń

zdrowia prokreacyjnego.

warsztaty

LITERATURA PODSTAWOWA I UZUPEŁNIAJĄCA:

Treści programowe przedstawione w czasie seminarium (prezentacja multimedialna), pliki PDF są udostępniane studentom

Dembińska-KiećA., Naskalski J.W. „Diagnostyka laboratoryjna z elementami biochemii klinicznej” Wydanie III, Urban

&Partner, Wrocław 2010

WARUNKI UZYSKANIA ZALICZENIA PRZEDMIOTU:

1.Zaplanowanie właściwego postępowania diagnostycznego w zależności od stanu klinicznego i rodzaju

nowotworu - test umiejętności.

2.Zaplanowanie właściwego zestawu badań do oceny zdrowia prokreacyjnego – projekt.

3.Udział w minimum czterech 3 godzinnych zajęciach.

10.Tematyka poszczególnych ćwiczeń i seminariów

Ćwiczenia - Semestr zimowy

Tematyka ćwiczeń Osoba

odpowiedzialna

Ćwiczenia - Semestr letni

Tematyka ćwiczeń Osoba

odpowiedzialna

Seminaria - Semestr zimowy

Tematyka seminariów

Imię i nazwisko

osoby

prowadzącej

zajęcia

Seminarium 1.

Diagnoza lekarska (badanie

podmiotowe, badanie przedmiotowe,

niezbędne badania dodatkowe).

prof. zw. dr hab.

med. Lech

Torliński,

Biochemiczne kryteria zdrowia (OB,

morfologia, badanie moczu). Choroba

nowotworowa.

Najczęściej wykrywane nowotwory

złośliwe:

RAK u KOBIET: RAK u MĘŻCZYZN

1/.piersi 1/.płuc

2/.j. grubego 2/.j. grubego

3/.płuc 3/.prostaty

Wczesna diagnoza RAKA szansą na

wyleczenie:

- Choroba nowotworowa - objawy

somatyczne i psychiczne.

- Niekorzystne skutki psychologiczne

rozpoznania raka!

- Wynik jest własnością pacjentów, ale

lekarz powinien informować ich o

rozpoznaniu i szansie wyleczenia w ten

sposób, aby nie doszło do załamania

psychicznego chorych!

Wcześnie rozpoznany rak jest uleczalny:

RAK PIERSI:

1/. Badanie podmiotowe i wywiad

rodzinny;

2/. Samokontrola, BRCA-1, HTZ;

3/. Wyczuwalne zmiany-do lekarza

onkologa;

4/. Screening: USG (do 35 r.ż.),

mammografia;

5/. Biopsja cienkoigłowa czy

mammotomiczna;

6/. Nadekspresja HER-2, ekspresja PgR i

ER;

7/. Systemowe leczenie przedoperacyjne;

8/.Wzaawansowanym raku- amputacja

piersi;

9/. Radioterapia i chemioterapia;

10/. Skuteczność terapii: CA-15.3, CA-

27.29;

11/. Wykrycie wznowy: CA-15.3 i CEA;

12/. Rekonstrukcja piersi (pozwala

zapomnieć!).

dr n. med. Kalina

Maćkowiak

Seminarium 2.

Wcześnie rozpoznany rak jest uleczalny

RAK PROSTATY: 1/. Patomechanizm gruczolakoraka

prostaty;

2/. Czynniki ryzyka AdCaPr

3/. Wywiad rodzinny;

4/. Screening: t PSA i f PSA, diag. różnic.;

prof. zw. dr hab.

med. Lech

Torliński,

dr n. med. Kalina

Maćkowiak

5/. Badanie urologiczne;

6/. TR-USG;

7/. Biopsja gruczołu sterczowego;

8/. Skłonność do przerzutów AdCaPr;

9/. Scyntygrafia kości;

10/. Radykalna prostatectomia;

11/. Radioterapia, powikłania;

12/. Monitorowanie terapii, wznowa.

RAK JELITA GRUBEGO:

1/. EPIDEMIOLOGIA:

Druga częstość i śmiertelność z chorób

nowotworowych.;

Wywiad rodzinny;

Wiek: częstość wzrasta, szczyt 60-70 r.ż.;

Płeć

2/. DWA OBJAWY KLINICZNE:

- Zmiana rytmu wypróżnień i ↓objętości

stolca;

- Męczliwość, osłabienie, ↓masy

ciała:

3/. BADANIE PRZESIEWOWE I

ROZPOZNANIE:

- Co rok badanie przedmiotowe z badaniem

per rectum;

- Co rok badanie kału na krew utajoną;

- Po 50 roku życia: sigmoidoskopia co 3-5

lat oraz kolonoskopia co 10 lat;

4/. TERAPIA i ROKOWANIE:

- Operacja-rokowanie zależne od

zaawansowania;

- Marker nowotworowy CEA :

NIE: w badaniach przesiewowych i

rozpoznaniu;

TAK: w monitorowaniu skuteczności

terapii, wznowy i przerzutów.

Screening nowotworowy.

Badania przesiewowe w kierunku

nowotworów (w zależności od płci, wieku,

obciążenia rodzinnego),

Profilaktyka antynowotworowa.

MARKERY NOWOTWOROWE:

- Brak 100% czułości diagnostycznej

[prawidłowe lub nieoznaczalne stężenie

markera NIE WYKLUCZA

podejrzenia guza];

- Ocena postępu/cofania choroby

nowotworowej i potwierdzenie wstępnej

diagnozy;

- Monitorowanie skuteczności terapii i

szybkie wykrycie wznowy.

Seminarium 3.

PRZEDWCZESNA MIAŻDŻYCA .

Genetyczny wyrok czy grzech

zaniedbania.

I.CHOROBA NIEDOKRWIENNA

SERCA-(CNS)

- Objawy poprzedzające ZAWAŁ (1-2

tyg).

- Rozkurcz naczynia wieńcowego:

(prostacyklina, EDRF – NO)

- Przedwczesna miażdżyca (kogo chroni

Opatrzność / natura?) :

NIEWIASTY przed 65 rokiem życia;

MĘŻCZYŹNI przed 55 rokiem życia.

II. INNE CZYNNIKI RYZYKA

przedwczesnej miażdżycy i zawału serca

(ICR):

1. Choroba niedokrwienna serca lub

choroba innych tętnic u członków

rodziny (przedwcześnie!!!)

2. Płeć męska

3. Młody wiek

4. HIPERLIPOPROTEINEMIA:

- Apo A, Apo A-I , Apo B100

- Całkowity cholesterol

- TAG

- Cholesterol LDL

- Cholesterol HDL

- LP(a)

- Typ HLP: IIa, IIb, IV 5. NADCIŚNIENIE:

- Prawidłowe ciśnienie krwi:

skurczowe 130-140 mmHg

rozkurczowe <85 mmHg.

6. CUKRZYCA: - Klasyczne objawy

- Potwierdzenie laboratoryjne

- OGTT

- Stany przedcukrzycowe: IFG, IGT,

IFG& IGT.

- Kryteria dobrej terapii cukrzycy

- Makroangiopatia ( zawał serca, udar

mózgu )

- Mikroangiopatia ( nefropatia, retinopatia,

neuropatia ).

7. OTYŁOŚĆ („Ludzie otyli żyją krócej,

ale o ile przyjemniej”):

Wskaźniki należnej masy ciała: BMI ,

zawartość tkanki tłuszczowej, obwód w

talii, WHR (stosunek obwodu talia/b

prof. zw. dr hab.

med. Lech

Torliński, dr n.

med. Kalina

Maćkowiak

8. PALENIE PAPIEROSÓW

9. KORZYŚCI WYSIŁKU

FIZYCZNEGO

10.Typ zachowania A

Seminarium 4.

Dieta sprzyjająca zdrowiu.

Stymulacja odporności naturalnej oraz

dieta sprzyjająca zdrowiu ogólnemu i

prokreacyjnemu.

1.Zasady zdrowego i racjonalnego

odżywiania na podstawie wytycznych IŻŻ;

2. Składniki żywności, które sprzyjają

zdrowiu prokreacyjnemu kobiet i

mężczyzn;

3. Jakich składników żywności unikać, a

jakie polecać?. Czy dieta ta naprawdę

działa? Testy w kierunku wykrywania

nietolerancji pokarmowych;

4. Stymulacja odporności: kilka słów o

Linusie Paulingu oraz o witaminie C,

wspaniałym składniku codziennej diety;

5. Naturalne, tradycyjne metody stymulacji

odporności-bańki bezogniowe,

podciśnieniowe;

6. „Praktyka czyni mistrza” – dla chętnych

możliwość nauki stawiania baniek.

dr n. med. Kalina

Maćkowiak

Seminarium 5.

(warsztaty)

Naprotechnologia.

„Creighton Model System” i

„NaProTECHNOLOGY” w

diagnozowaniu i leczeniu zaburzeń

zdrowia prokreacyjnego.

Standaryzacja sposobu obserwacji, zapisu

obserwacji na karcie cyklu oraz sposob

uczenia metody czyni kartę cyklu

CREIGHTON MODEL System (CrMS)

bardzo dobrym narzędziem

diagnostycznym. CrMS jest podstawą

NaProTECHNOLOGY, innowacyjnej

metody diagnozowania i leczenia zaburzeń

zdrowia prokreacyjnego, znanej i

rozwijanej w USA od ponad 30tu lat, w

Polsce znanej już od ponad trzech lat.

Prowadzona przez kobietę obserwacja

cyklu w CrMS umożliwia lekarzowi

wykonanie badań diagnostycznych oraz

wdrożenie leczenia w odpowiednim czasie

cyklu. Karta cyklu zarazem jest

doskonałym monitorowaniem, czy i jak

organizm kobiety na leczenie odpowiada.

prof. zw. dr hab.

med. Lech

Torliński, dr n.

med. Kalina

Maćkowiak , mgr

Mirosława

Szymaniak FCP

Znaczenie nasienia mężczyzny dla

organizmu kobiety.

Dylematy etyczne związane z płodnością

(członkowie Koła Katolickiego

Stowarzyszenia Młodzieży UMP).

Seminaria - Semestr letni

Tematyka seminariów

Imię i nazwisko

osoby

prowadzącej

zajęcia

11. Organizacja zajęć:

Aktualny podział grupy studenckiej na stronie internetowej jednostki :

(proszę wpisać) www. chembiochklin.ump.edu.pl

REGULAMIN ZAJĘĆ:

PROGRAM ZAJĘĆ:

PROGRAM NAUCZANIA

1.Zajęcia fakultatywne z medycyny laboratoryjnej dla studentów II roku studiów

Wydziału Lekarskiego I odbywają się w semestrze zimowym w liczbie 15 godzin

dydaktycznych, za 1 punkt kredytowy.

2. Studenci zapisują się na zajęcia fakultatywne poprzez system APAP.

3.Zagadnienia objęte fakultetem stanowią część programu zajęć z „Diagnostyki

laboratoryjnej i klinicznej” II roku studiów lekarskich.

4.Zaliczenie fakultetu po stwierdzeniu: umiejętności zaplanowania właściwego

postępowania diagnostycznego w zależności od stanu klinicznego i rodzaju nowotworu i

właściwego zestawu badań do oceny zdrowia prokreacyjnego (warsztaty) oraz udziału w

minimum czterech 3 godzinnych zajęciach.

1.Diagnoza lekarska (badanie podmiotowe, badanie przedmiotowe, niezbędne badania

dodatkowe). Biochemiczne kryteria zdrowia (OB, morfologia, badanie moczu). Choroba

nowotworowa.

2.Wcześnie rozpoznany rak jest uleczalny (rak piersi , rak stercza i rak jelita grubego)

Screening nowotworowy (markery nowotworowe, profilaktyka antynowotworowa).

3. Przedwczesna niażdżyca .

Genetyczny wyrok czy grzech zaniedbania.

4.Dieta sprzyjająca zdrowiu prokreacyjnemu oraz mechanizmy stymulacji odporności

naturalnej.

5.Naprotechnologia. Creighton Model System i NaProTechnology w diagnozowaniu i

leczeniu zaburzeń zdrowia prokreacyjnego. /warsztaty/

Wymagania wstępne dobra znajomość fizjologii i biochemii człowieka

Przygotowanie do zajęć Dembińska-Kieć A., Naskalski J. Diagnostyka laboratoryjna z

elementami biochemii klinicznej. Elsevier Urban&Partner, Wrocław 2010.

Wymagania końcowe dobre zrozumienie omawianych zagadnień

12.Kryteria zaliczenia przedmiotu:

Zaliczenie – kryterium zaliczenia Zaliczenie fakultetu z „Medycyny Laboratoryjnej” po

stwierdzeniu umiejętności:

1.Zaplanowania właściwego postępowania diagnostycznego w zależności od stanu

klinicznego i rodzaju nowotworu - test umiejętności.

2.Zaplanowania właściwego zestawu badań do oceny zdrowia prokreacyjnego – projekt.

3.Udział w minimum czterech 3 godzinnych zajęciach.

13 Literatura:

Zalecana literatura:

Dembińska-Kieć A., Naskalski J. Diagnostyka laboratoryjna z elementami biochemii

klinicznej. Elsevier Urban&Partner, Wrocław 2010.

14. Podpis osoby odpowiedzialnej za nauczanie przedmiotu lub koordynatora