Upload
ha-minh-hoang
View
25
Download
1
Embed Size (px)
Citation preview
1
Copyright © 2004 South-Western
3030T�ng tr��ng Ti�n t� và L�m phát
Bài gi�ng c�a TS Ph�m Th [email protected]
Copyright © 2004 South-Western
KHÁI NI�M V� TI�N
• Ti�n là t�p h�p các tài s�n trong n�n kinh t� mà con ng��i th��ng xuyên s� dng � mua hàng hoá và d�ch v.
Copyright © 2004 South-Western
LÝ THUY�T C� �I�N V� L�M PHÁT
• L m phát là s� gia t�ng c�a m�c giá chung.• Siêu l m phát là khi t� l� l m phát �c bi�t cao.
Copyright © 2004 South-Western
LÝ THUY�T C� �I�N V� L�M PHÁT
• L m phát: Nh�ng khía c nh l�ch s�• Trong h�n 60 n�m qua, giá c� ã t�ng trung bình
kho�ng 5% m�t n�m.• Gi�m phát, có ngh�a là m�c giá trung bình gi�m,
x�y ra � M� trong th� k� 19.• Siêu l m phát ph�n ánh t� l� l m phát cao ví d nh� ã x�y ra � ��c trong nh�ng n�m 1920.
Copyright © 2004 South-Western
LÝ THUY�T C� �I�N V� L�M PHÁT
• L m phát: Nh�ng khía c nh l�ch s�• Trong nh�ng n�m 1970, giá c� t�ng 7%/n�m. • Trong nh�ng n�m 1990, giá c� t�ng trung bình
kho�ng 2%/n�m.
Copyright © 2004 South-Western
LÝ THUY�T C� �I�N V� L�M PHÁT
• Lý thuy�t s� l��ng ti�n t� ��c s� dng � gi�i thích nh�ng nhân t� quy�t �nh m�c giá và t� l� l m phát trong dài h n.
• L m phát là m�t hi�n t��ng ph� bi�n c�a n�n kinh t� liên quan �n giá tr� c�a ph��ng ti�n thanh toán.
• Khi m�c giá chung t�ng, giá tr� c�a ti�n gi�m.
2
Copyright © 2004 South-Western
Cung Ti�n, Cu Ti�n, và Cân bng Ti�n t�
• Cung ti�n là bi�n chính sách ��c ki�m soát b�i NHT�.• Thông qua các công c nh� ho t �ng th� tr��ng
m�, NHT� tr�c ti�p ki�m soát cung ti�n.
Copyright © 2004 South-Western
Cung Ti�n, Cu Ti�n, và Cân bng Ti�n t�
• Có nhi�u nhân t� quy�t �nh c�u ti�n, bao g�m lãi su t và m�c giá trong n�n kinh t�.
Copyright © 2004 South-Western
Cung Ti�n, Cu Ti�n, và Cân bng Ti�n t�
• M!i ng��i gi� ti�n b�i vì nó là ph��ng ti�n thanh toán.• L��ng ti�n mà m!i ng��i l�a ch!n gi� ph thu�c
vào giá c� c�a hàng hoá và d�ch v.
Copyright © 2004 South-Western
Cung Ti�n, Cu Ti�n, và Cân bng Ti�n t�
• Trong dài h n, m�c giá chung i�u ch"nh v� m�c mà t i ó c�u ti�n b#ng v$i cung ti�n.
Hình 1 Cung Ti�n, Cu Ti�n, và M�c Giá Cân bng
Copyright © 2004 South-Western
L�ng ti�n
Giá tr�c�a ti�n, 1/P
M�c giá, P
L �ng c� ��nhb�i NHT�
Cung ti�n
0
1
(Th p)
(Cao)
(Cao)
(Th p)
1/2
1/4
3/4
1
1.33
2
4
Giá tr�cân bngc�a ti�n
M�c giácân bng
Moneydemand
A
Hình 2 Hi�u �ng c�a vi�c t�ng cung ti�n
Copyright © 2004 South-Western
L�ng ti�n
Giá tr�c�a ti�n, 1/P
M�c giá, P
Cu ti�n
0
1
(Th p)
(Cao)
(Cao)
(Th p)
1/2
1/4
3/4
1
1.33
2
4
M1
MS1
M2
MS2
2. . . . làm gi�mgiá tr� c�a ti�n…
3. . . . và làm t�ngm�c giá
1. S� gia t�ngcung ti�n…
A
B
3
Copyright © 2004 South-Western
LÝ THUY�T C� �I�N V� L�M PHÁT
• Lý thuy�t S� l��ng Ti�n t�• Lý thuy�t gi�i thích m�c giá ��c quy�t �nh th�
nào và t i sao nó có th� thay �i theo th�i gian ��c g!i là lý thuy�t s� l��ng ti�n t�.
• L��ng ti�n có trong n�n kinh t� quy�t �nh giá tr� c�a ti�n.
• Nguyên nhân c� b�n gây ra l m phát là s� gia t�ng l��ng ti�n.
Copyright © 2004 South-Western
S� phân �ôi c� �i�n và tính trung l�p c�a ti�n
• Các bi�n danh ngh�a là các bi�n ��c tính theo �n v� ti�n t�.
• Các bi�n th�c t� là các bi�n ��c tính theo �n v� hi�n v�t.
Copyright © 2004 South-Western
S� phân �ôi c� �i�n và tính trung l�p c�a ti�n
• Theo Hume và các nhà kinh t� khác, các bi�n kinh t� th�c t� không thay �i theo s� thay �i c�a cung ti�n.• Theo s� phân ôi c i�n, các l�c l��ng khác nhau
có �nh h��ng �n các bi�n th�c t� và các bi�n danh ngh�a.
• S� thay �i c�a cung ti�n tác �ng �n các bi�n danh ngh�a ch� không ph�i các bi�n th�c t�.
Copyright © 2004 South-Western
S� phân �ôi c� �i�n và tính trung l�p c�a ti�n
• S� �c l�p c�a nh�ng thay �i ti�n t� �i v$i các bi�n th�c t� ��c g!i là tính trung l�p c a ti�n.
Copyright © 2004 South-Western
T�c �� l u chuy�n và ph �ng trình s� l �ng
• T�c � l�u chuy�n c a ti�n ph�n ánh t�c � chu chuy�n c�a �ng ti�n t% ví ng��i này sang ví ng��i khác trong n�n kinh t�.
Copyright © 2004 South-Western
T�c �� l u chuy�n và ph �ng trình s� l �ng
V = (P × Y)/M
• Trong ó: V = t�c � chu chuy�nP = m�c giáY = s�n l��ngM = l��ng ti�n
4
Copyright © 2004 South-Western
T�c �� l u chuy�n và ph �ng trình s� l �ng
• Vi�t l i ph��ng trình trên cho ta ph��ng trình s� l��ng ti�n t�:
M × V = P × Y
Copyright © 2004 South-Western
T�c �� l u chuy�n và ph �ng trình s� l �ng
• Ph��ng trình s� l��ng ph�n ánh m�i liên h� gi�a l��ng ti�n (M) v$i giá tr� danh ngh�a c�a s�n l��ng (P × Y).
Copyright © 2004 South-Western
T�c �� l u chuy�n và ph �ng trình s� l �ng
• Ph��ng trình s� l��ng cho th y s� gia t�ng c�a l��ng ti�n trong n�n kinh t� ph�i ��c ph�n ánh qua m�t trong ba bi�n khác:• m�c giá ph�i t�ng,• s�n l��ng ph�i t�ng, ho�c• t�c � l�u chuy�n ti�n ph�i gi�m.
Hình 3 GDP danh ngh�a, l �ng ti�n, và t�c �� l u chuy�n c�a ti�n
Copyright © 2004 South-Western
Ch� s�(1960 = 100)
2,000
1,000
500
0
1,500
1960 1965 1970 1975 1980 1985 1990 1995 2000
GDP danh ngh�a
T�c �� l u chuy�n
M2
Copyright © 2004 South-Western
T�c �� l u chuy�n và ph �ng trình s� l �ng
• M�c Giá Cân b#ng, T� l� L m phát, và Lý thuy�t S� l��ng Ti�n t�• T�c � l�u chuy�n c�a ti�n là t��ng �i �n �nh
theo th�i gian.• Khi NHT� thay �i l��ng ti�n, nó d&n �n s� thay �i cùng t� l� v� giá tr� danh ngh�a c�a s�n l��ng (P × Y).
• Do ti�n có tính trung l�p, ti�n không �nh h��ng �n s�n l��ng.
Copyright © 2004 South-Western
Tình hu�ng: Ti�n và Giá c� trong 4 th�i k� Siêu l m phát
• Siêu l m phát là l m phát v��t m�c 50%/tháng. • Siêu l m phát x�y ra � m�t s� n�$c do chính
ph� in quá nhi�u ti�n � trang tr�i cho chi tiêu c�a h!.
5
Hình 4 Ti�n và Giá c� � 4 n !c có Siêu l m phát
Copyright © 2004 South-Western
(a) Austria (b) Hungary
Cung ti�n
M�c giá
Ch� s�(01/1921 = 100)
Ch� s�(07/1921 = 100)
M�c giá
100,000
10,000
1,000
10019251924192319221921
Cung ti�n
100,000
10,000
1,000
10019251924192319221921
Hình 4 Ti�n và Giá c� � 4 n !c có Siêu l m phát
Copyright © 2004 South-Western
(c) Germany
1
Ch� s�(01/1921 = 100)
(d) Poland
100,000,000,000,000
1,000,000
10,000,000,0001,000,000,000,000
100,000,000
10,000100
Cung ti�n
M�c giá
19251924192319221921
M�c giáCung ti�n
Ch� s�(01/1921 = 100)
100
10,000,000
100,000
1,000,000
10,000
1,000
19251924192319221921
Copyright © 2004 South-Western
Thu" L m phát
• Khi chính ph� t�ng doanh thu b#ng cách in ti�n, t�c là chính ph� ã ánh thu� l�m phát.
• L m phát gi�ng nh� thu� ánh vào các cá nhân gi� ti�n.
• L m phát k�t thúc khi chính ph� th�c thi các c�i cách tài chính ví d nh� c't gi�m chi tiêu.
Copyright © 2004 South-Western
Hi�u �ng Fisher
• Hi�u �ng Fisher ph�n ánh s� i�u ch"nh m�t m�t c�a lãi su t danh ngh�a v$i t� l� l m phát.
• Theo hi�u �ng Fisher, khi t� l� l m phát t�ng, lãi su t danh ngh�a t�ng cùng m�t l��ng.
• Lãi su t th�c t� không �i.
Hình 5 Lãi su#t danh ngh�a và t$ l� l m phát
Copyright © 2004 South-Western
% n�m
1960 1965 1970 1975 1980 1985 1990 1995 20000
3
6
9
12
15
L m phát
Lãi su#t danh ngh�a
Copyright © 2004 South-Western
CHI PHÍ C%A L�M PHÁT
• S�c mua gi�m?• L m phát b�n thân nó không làm gi�m s�c mua
th�c t� c�a ng��i dân.
6
Copyright © 2004 South-Western
CHI PHÍ C%A L�M PHÁT
• Chi phí gi�y da• Chi phí th�c �n• Bi�n �ng giá c� t��ng �i• Sai l�ch v� thu�• R'c r�i và b t ti�n• Tu( ti�n tái phân ph�i c�a c�i
Copyright © 2004 South-Western
Chi phí giy da
• Chi phí gi�y da là các ngu�n l�c b� lãng phí khi l m phát khi�n cho nhi�u ng��i gi�m l��ng ti�n n'm gi�.
• L m phát làm gi�m giá tr� th�c c�a ti�n, do v�y m!i ng��i có �ng c� t�i thi�u hoá l��ng ti�n m�t mà h! n'm gi�.
Copyright © 2004 South-Western
Chi phí giy da
• Ti�n m�t tí h�n òi h)i m!i ng��i ph�i �n ngân hàng th��ng xuyên h�n � rút ti�n t% nh�ng tài kho�n có lãi su t.
• Chi phí c�a vi�c gi�m l��ng ti�n n'm gi� ó là th�i gian và s� ti�n l�i mà b n ph�i t% b) khi gi� ít ti�n m�t h�n.
• Vi�c �n ngân hàng th��ng xuyên h�n c*ng làm gi�m th�i gian dành cho các ho t �ng s�n xu t.
Copyright © 2004 South-Western
Chi phí th�c ��n
• Chi phí th�c �n là chi phí i�u ch"nh giá c�.• Trong nh�ng th�i k( l m phát, c�n ph�i c�p
nh�t �n giá và các lo i giá c� ã niêm y�t.• �ây là m�t quá trình tiêu t�n ngu�n l�c �i v$i
các ho t �ng s�n xu t khác.
Copyright © 2004 South-Western
S� bi"n ��ng giá c� t �ng ��i và s� phân b� ngu&n l�c kém hi�u qu�
• L m phát bóp méo giá c� t��ng �i. • Các quy�t �nh c�a ng��i tiêu dùng b� bóp méo,
và th� tr��ng ít có kh� n�ng phân b� ngu�n l�c m�t cách t�t nh t.
Copyright © 2004 South-Western
S� sai l�ch c�a thu" do l m phát gây ra
• L m phát phóng i l�i t�c t� b�n và t�ng gánh n�ng thu� �i v$i lo i thu nh�p này.
• V$i thu� lu+ ti�n, l�i t�c t� b�n b� ánh thu� n�ng h�n.
7
Copyright © 2004 South-Western
S� sai l�ch c�a thu" do l m phát gây ra
• Thu� thu nh�p coi ti�n lãi danh ngh�a c�a ti�t ki�m là thu nh�p, m�c dù m�t ph�n c�a lãi su t danh ngh�a thu�n tuý � bù 'p cho l m phát.
• Lãi su t th�c t� sau thu� gi�m, khi�n cho ti�t ki�m ít h p d&n h�n.
B�ng 1 L m phát làm t�ng gánh n'ng thu" ��i v!i ti"t ki�m
Copyright©2004 South-Western
Copyright © 2004 South-Western
R(c r�i và b#t ti�n
• Khi NHT� t�ng cung ti�n và gây ra l m phát, nó bào mòn giá tr� th�c t� c�a �n v� h ch toán.
• L m phát khi�n cho �ng ti�n có giá tr� th�c t� khác nhau � các th�i i�m khác nhau.
• Do v�y, khi giá c� t�ng, s, khó so sánh doanh thu, chi phí, l�i nhu�n th�c t� theo th�i gian h�n.
Copyright © 2004 South-Western
M�t chi phí �'c bi�t c�a l m phát không d� ki"n: Tái phân ph�i c�a c�i m�t cách tùy ti�n
• L m phát không d� ki�n tái phân ph�i c�a c�i trong công chúng theo h�$ng không có l�i và c*ng không c�n thi�t.
• S� tái phân ph�i này x�y ra b�i vì nhi�u kho�n vay trong n�n kinh t� ��c tính theo �n v� h ch toán—ti�n.
Copyright © 2004 South-Western
Tóm t(t ch �ng
• M�c giá chung trong n�n kinh t� i�u ch"nh � cân b#ng cung ti�n và c�u ti�n.
• Khi ngân hàng trung ��ng t�ng cung ti�n, nó khi�n cho m�c giá t�ng.
• S� gia t�ng liên tc c�a cung ti�n gây ra l m phát kéo dài.
Copyright © 2004 South-Western
Tóm t(t ch �ng
• Nguyên lý v� tính trung l�p c�a ti�n kh-ng �nh r#ng nh�ng thay �i c�a cung ti�n ch" �nh h��ng �n các bi�n danh ngh�a ch� không �nh h��ng �n các bi�n th�c t�.
• Chính ph� có th� trang tr�i cho chi tiêu c�a mình b#ng cách in thêm ti�n.
• �i�u này có th� d&n �n “thu� l m phát” và siêu l m phát.
8
Copyright © 2004 South-Western
Tóm t(t ch �ng
• Theo hi�u �ng Fisher, khi t� l� l m phát t�ng, lãi su t danh ngh�a t�ng m�t l��ng t��ng �ng, và lãi su t th�c t� không �i.
• Nhi�u ng��i ngh� r#ng l m phát làm cho h! nghèo i b�i vì nó làm t�ng chi phí c�a nh�ng gì mà h! mua.
• Quan i�m này là m�t sai l�m vì l m phát c*ng làm t�ng thu nh�p danh ngh�a.
Copyright © 2004 South-Western
Tóm t(t ch �ng
• Các nhà kinh t� ã phân lo i 6 chi phí c�a l m phát:• Chi phí gi�y da• Chi phí th�c �n• Gia t�ng bi�n �ng giá c� t��ng �i• Nh�ng thay �i không d� ki�n v� ngh�a v thu�• R'c r�i và b t ti�n• Tái phân ph�i c�a c�i m�t cách tu( ti�n