Vadeli İşlem ve Opsiyon Piyasası Ağustos 2015

Riskinizi VİOP ile Yönetin!

2

İLK BAKIŞTA VİOP

• Borsa İstanbul Vadeli İşlem ve Opsiyon Piyasası (VİOP) bölgenin önde gelen en likit türev ürünler piyasasıdır.

• VİOP; paya, pay endekslerine, döviz kuruna, borsa yatırım fonuna, emtiaya, kıymetli madenlere, enerjiye ve metale dayalı birçok vadeli işlem ve opsiyon sözleşmesi sunmaktadır.

• VİOP sözleşmeleri için Takasbank Merkezi Karşı Taraf hizmeti vermektedir.

• 2016 yılı itibarıyla NASDAQ işlem teknolojisi kullanılması planlanmaktadır.

• Kısaca VİOP;

• 100.000 açık hesap • %28 Yabancı yatırımcı işlem hacmi payı • 2015 ilk yarıda %36 işlem hacim artışı • 2,2 milyar TL günlük işlem hacmi • Merkezi Karşı Taraf güvencesi • 68 aktif üye • FIX Protokol Bağlantısı

3

VİOP

Vadeli İşlem Sözleşmeleri

Pay AKBNK, EREGL, GARAN, ISCTR, SAHOL, TCELL, THYAO, TUPRS, VAKBN, YKBNK

Pay Endeks BIST 30 Endeksi

Döviz Kuru DolarTL, EuroTL, EUR/USD

Kıymetli Madenler

Altın , Dolar/Ons Altın

Emtia Pamuk, Buğday

Enerji Elektrik

Yabancı Endeks

SASX 10 Endeksi

Borsa Yatırım Fonu (BYF)

FBIST BYF

Metal Çelik Hurda

Repo Aylık ve Üç Aylık Gecelik Repo

VİOP’TA VADELİ İŞLEM SÖZLEŞMELERİ

4

VİOP Opsiyon Sözleşmeleri

Pay AKBNK, EREGL, GARAN, ISCTR, SAHOL, TCELL, THYAO,

TUPRS, VAKBN, YKBNK

Pay Endeks BIST 30 Endeksi, Mini BIST 30 Endeksi

Döviz DolarTL

VİOP’TA OPSİYON SÖZLEŞMELERİ

5

VİOP’TA DÖVİZ SÖZLEŞMELERİ

VİOP Döviz Sözleşmeleri

Döviz Vadeli İşlem Sözleşmeleri

DolarTL

EuroTL

EUR/USD

Döviz Opsiyon Sözleşmeleri DolarTL

6

2015’İN REKORLARI

VİOP 2015 yılında da rekorlar kırmaya devam ediyor. Tüm zamanların (2005-2015) aylık/günlük işlem hacmi, emir

adedi ve DolarTL açık pozisyon rekorları

20 Mayıs 2015

Döviz Vadeli İşlem Sözleşmeleri Açık pozisyon sayısı

405,502

27 Şubat 2015

DolarTL Vadeli İşlem Sözleşmeleri

Günlük İşlem Hacmi

1 milyar TL

25 Şubat 2015

Günlük İşlem Hacmi

5 milyar TL

Mart 2015

Döviz Vadeli İşlem Sözleşmeleri Aylık İşlem Hacmi

8.9 milyar TL

Mart 2015

Aylık toplam işlem hacmi

53 milyar TL

8 Mayıs 2015

Günlük girilen emir adedi

691,250

7

İŞLEM HACMİ (TL)

İşlem hacmi 2015 yılı ilk yarısında geçtiğimiz yılın aynı dönemi ile kıyaslandığında %36’lık artış gösterdi.

* 2015 yılının ilk yarı verisidir.

403.933 416.609 435.722

280.943

600.000

0

100.000

200.000

300.000

400.000

500.000

600.000

700.000

2012 2013 2014 2015* 2015E

Mily

on

TL

Yıllık İşlem Hacmi

36%

8

İŞLEM HACMİ 2015*

*2014 yılı ve 2015 yılı ilk yarı verilerini içermektedir.

2015 yılı işlem hacminde %36 yükseliş

Sözleşmeler İşlem Hacmi 1Y 2014 (TL) İşlem Hacmi 1Y 2015 (TL) Değişim

(2014-2015)

Endeks Vadeli 188.166.475.483 231.907.820.260 23%

Endeks Opsiyon 410.503.600 1.172.117.200 186%

Pay Vadeli 5.477.814 930.293.205 16.883%

Pay Opsiyon 266.500 123.126.925 46.101%

Döviz Vadeli 16.263.125,929 45.374.174.675 179%

Döviz Opsiyon 456.425 628.513.250 137.604%

Kıymetli Madenler Vadeli 1.037.851.682 768.951.394 -26%

Borsa Yatırım Fonu - 8.730.498 -

Toplam 205.884.157.433 280.913.727.407 36%

9

İŞLEM HACMİ (ADET)

Sözleşme adedi cinsinden işlem hacmi 2015 yılı ilk yarısında geçtiğimiz yılın aynı dönemi ile kıyaslandığında %44’lük artış gösterdi.

62 53

59

42

86

0

20

40

60

80

100

2012 2013 2014 2015* 2015E

Mily

on

Yıllık İşlem Hacmi (Sözleşme Adedi)

11% 44%

* 2015 yılı ilk yarı verileridir.

10

İŞLEM HACMİ DAĞILIMI

* Figure includes the first half data of 2015.

92,02%

0,22%

0,03%

0,01% 7,27%

0,01%

0,42%

İşlem Hacmi Dağılımı 2014

82,56%

0,42%

0,33% 0,04%

16,15%

0,22% 0,27%

İşlem Hacmi Dağılımı 2015*

11

* 2015 yılı ilkyarı verileridir.

YABANCI-YERLİ

2015 yılının ilk yarısında yabancı yatırımcı işlem hacmi payı 28%. Son iki yıl içerisinde yabancı yatırımcı payı ikiye katlanmıştır.

85% 84%

75% 76% 72%

15% 16%

25% 24% 28%

0%

10%

20%

30%

40%

50%

60%

70%

80%

90%

2011 2012 2013 2014 2015*

Domestic Foreign

12

Birleşik Krallık 55.9%

Diğer Ülkeler ( « » gösterilmiştir. ): İsviçre, İzlanda, Almanya, Belize, Panama, Singapur, Bahamalar, Bulgaristan, Hırvatistan, Kanada, Liechtenstein, Marshall Adaları, Romanya, İran, Polonya, İsveç, Lüksemburg, Fransa, Azerbaycan, Yunanistan, KKTC, ABD ve İspanya.

Poland 31

Hollanda 28.3%

İrlanda 0.3%

Malta 11%

G.Afrika 0.3%

Avusturya 0.72%

Avustralya 2.6%

* Yabancı Kurumsal Yatırımcıların 1 Ocak-18 Haziran 2015 dönemi işlem hacmi(TL).

TÜRKİYE DIŞINDA YERLEŞİKLERİN ÜLKELERİNE GÖRE İŞLEM HACMİ DAĞILIMI*

13 * 1 Ocak-18 Haziran 2015 dönemi işlem hacmi(TL).

Yerleşik Ülke İşlem Hacmindeki (TL) Payı*

Birleşik Krallık 55.9% Hollanda 28.3%

Malta 11.0% Avustralya 2.6%

Avusturya 0.7% İrlanda 0.3%

Güney Afrika 0.3% Fransa 0.3%

Cayman Adaları 0.2% İsveç 0.1%

Kurumsal

TÜRKİYE DIŞINDA YERLEŞİKLERİN ÜLKELERİNE GÖRE İŞLEM HACMİ DAĞILIMI

14

15

AÇIK POZİSYON REKORLARI

Tarih Sözleşme Açık Pozisyon Açık Pozisyon Değeri (TL)

25 Mayıs 2015 DolarTL Vadeli İşlem 357.696 965.779.200

25 Mayıs 2015 Döviz Vadeli İşlem 408.735 1.115.017.500

25 Mayıs 2015 Döviz Vadeli İşlem ve Opsiyon

429.457 1.170.966.900

30 Nisan 2015 DolarTL Opsiyon 53.274 141.562.775

Döviz Vadeli İşlem ve Opsiyon Sözleşmelerinde Tüm Zamanların Rekorları

16

2014-2015* DÖVİZ VADELİ İŞLEM SÖZLEŞMELERİ

2015 yılı Ocak-Haziran döneminde döviz vadeli işlem sözleşmeleri toplam işlem hacmi 2014 yılının aynı dönemine göre %179 artarak 45,3 milyar TL oldu. 2014 yılında ise toplam işlem hacmi 2013 yılına göre %41 artarak 31,9 milyar TL oldu.

* 2015 yılı ilk yarı verileridir.

22.727 31.986 45.374

89.000

0

20.000

40.000

60.000

80.000

100.000

120.000

Mily

on

TL

Döviz Vadeli İşlem Sözleşmeleri Yıllık İşlem Hacmi

%179

%41

17

DÖVİZ VADELİ İŞLEM SÖZLEŞMELERİ GÜNLÜK İŞLEM HACMİ

2015 yılında, günlük ortalama işlem hacmi % 184 artarak 363 milyon TL’ye ulaştı.

Tüm Zamanların Rekoru(2005-2015) 27 Şubat 2015: Döviz Vadeli İşlem Sözleşmeleri Günlük İşlem Hacmi 1 milyar TL

* 2015 ilk yarı verileridir.

40%

184%

91

127

363

0

50

100

150

200

250

300

350

400

2013 2014 2015*

Mily

on

TL

Döviz Vadeli İşlem Sözleşmeleri Günlük Ortalama İşlem Hacmi

18

YABANCI YATIRIMCILARIN HACMİ

2015 yılı ilk yarısında yabancı yatırımcıların işlem hacmi 30.4 milyar TL’ye ulaştı. Son iki yıl içerisinde yabancı yatırımcı işlem hacmi 49 kat yükseldi.

* 2015 yılı ilk yarı verileridir. * İşlem hacmi verileri çift taraflı işlem hacmi verisidir.

18.484

57.064 58.741

614

5.425

30.403

0

10.000

20.000

30.000

40.000

50.000

60.000

70.000

2013 2014 2015*

Mily

on

TL

Domestic

Foreign

%460

%783

19

DÜNYA’DA FAİZ SÖZLEŞMELERİ-I

20

DÜNYA’DA FAİZ SÖZLEŞMELERİ-II

21

DÜNYA’DA FAİZ SÖZLEŞMELERİ-III

22

AYLIK GECELİK REPO VADELİ İŞLEM SÖZLEŞMELERİ

Dayanak Varlık Borsa İstanbul Bankalararası Repo-Ters Repo Pazarı’nda gerçekleşen aynı gün valörlü gecelik miktar ağırlıklı ortalama basit faiz oranının aylık bileşik ortalaması

Fiyat Kotasyonu (Faiz oranı*100) (Örn: 7,60 veya 7,64)

Sözleşme Büyüklüğü 3.000.000 TL

Vade Ayları Yılın tüm ayları. (Aynı anda içinde bulunulan ay ve en yakın iki vade ayı olmak üzere toplam 3 vade ayı.)

Min. Fiyat Adımı 0,01

Son İşlem Günü Her bir vade ayının son iş günü

Uzlaşma Şekli Nakdi uzlaşma

Vade Sonu Uzlaşma Fiyatı

N : vade ayındaki takvim günü sayısı No: hesaplama periyodundaki iş günü sayısı ni : ri faiz oranının geçerli olduğu takvim günü sayısı ri : i günü için Bankalararası Repo-Ters Repo Pazarı’nda oluşan miktar ağırlıklı ortalama basit faiz oranı

İşlem Saatleri 09:10 - 17:45 İstanbul saati (GMT+2)

Merkezi Karşı Taraf Takasbank

Takas Süresi T+1

İşlem Teminatları Başlangıç Teminatı: SPAN portföy bazında teminatlandırma yöntemi kullanılarak belirlenir. Sürdürme Teminatı: Bulunması gereken teminatın %75’idir.

23

3 AYLIK GECELİK REPO VADELİ İŞLEM SÖZLEŞMELERİ

Dayanak Varlık Borsa İstanbul Bankalararası Repo-Ters Repo Pazarı’nda gerçekleşen aynı gün valörlü gecelik miktar ağırlıklı ortalama basit faiz oranının üç aylık bileşik ortalaması

Fiyat Kotasyonu (Faiz oranı*100) (Örn: 7,60 veya 7,64)

Sözleşme Büyüklüğü 3.000.000 TL

Vade Ayları İçinde bulunulan aya en yakın üç ay ve üçüncü ayı izleyen ilk üç çeyrek ay.

Min. Fiyat Adımı 0,01

Son İşlem Günü Her bir vade ayının son iş günü

Uzlaşma Şekli Nakdi uzlaşma

Vade Sonu Uzlaşma Fiyatı

N : vade ayındaki takvim günü sayısı N0: hesaplama periyodundaki iş günü sayısı ni : ri faiz oranının geçerli olduğu takvim günü sayısı ri : i günü için Bankalararası Repo-Ters Repo Pazarı’nda oluşan miktar ağırlıklı ortalama basit faiz oranı

İşlem Saatleri 09:10 - 17:45 İstanbul saati (GMT+2)

Merkezi Karşı Taraf Takasbank

Takas Süresi T+1

İşlem Teminatları Başlangıç Teminatı: SPAN portföy bazında teminatlandırma yöntemi kullanılarak belirlenir. Sürdürme Teminatı: Bulunması gereken teminatın %75’idir.

24

GECELİK REPO ÖRNEĞİ

25

AYLIK GECELİK REPO VADELİ İŞLEM SÖZLEŞMELERİ TAKVİMİ

Ay Vade Ayı İlk İşlem Günü Son İşlem Günü

Ağustos

Ağustos 03.08.2015 31.08.2015

Eylül 03.08.2015 30.09.2015

Ekim 03.08.2015 30.10.2015

Eylül

Eylül 03.08.2015 30.09.2015

Ekim 03.08.2015 30.10.2015

Kasım 01.09.2015 30.11.2015

Ekim

Ekim 03.08.2015 30.10.2015

Kasım 01.09.2015 30.11.2015

Aralık 01.10.2015 31.12.2015

Kasım

Kasım 01.09.2015 30.11.2015

Aralık 01.10.2015 31.12.2015

Ocak 02.11.2015 29.01.2016

Aralık

Aralık 01.10.2015 31.12.2015

Ocak 02.11.2015 29.01.2016

Şubat 01.12.2015 29.02.2016

26

YAZILIMCILAR

27

VERİ YAYINCILAR

28

KULLANIM YETKİSİ VE UYARI

Bu kitapçık/sunum/broşür, Borsa İstanbul A.Ş. tarafından bilgilendirme amacı ile hazırlanmıştır. İşbu kitapçıkta/sunumda/broşürde yer alan bilgiler, herhangi bir yatırım aracının alım-satım teklifi, tavsiyesi veya getiri vaadi olarak yorumlanamaz. Bu kitapçıkta/sunumda/broşürde yer alan bilgilere dayanılarak üçüncü kişiler tarafından alınacak yatırım ya da benzeri kararların sonucunda bir zarar doğması halinde Borsa İstanbul A.Ş. hiçbir şekilde sorumlu tutulamaz. Burada yer alan bilgiler, Borsa İstanbul A.Ş. tarafından güvenilir olduğuna inanılan kaynaklardan alınmış olmakla beraber, Borsa İstanbul A.Ş. tarafından, bu bilgilerin doğru, güncel, güvenilir, eksiksiz veya hatasız olduğuna dair bir açıkça veya zımnen beyanda veya taahhütte bulunmamaktadır. Şüpheye mahal vermemek adına, Borsa İstanbul A.Ş.’nin söz konusu kaynakları kullanmasından dolayı üçüncü kişiler tarafından yöneltilen herhangi bir hak veya iddia olması halinde Borsa İstanbul A.Ş.’nin herhangi bir sorumluluğu bulunmamaktadır. Borsa İstanbul A.Ş., söz konusu bilgileri, bu bilgilerin sebep olduğu, bu bilgilerin kullanımından kaynaklanan veya bu bilgilere dayanan, doğrudan veya dolaylı, dolayısıyla ya da fiili hiç bir zarar veya kayıptan dolayı, Borsa İstanbul A.Ş.’ye hiçbir şekilde sorumluluk veya yükümlülük yüklenmemesi yönündeki açık şartı ile yayınlamaktadır ve bu şartı, söz konusu bilgileri kullanan herkes kabul etmiş sayılacaktır. Borsa İstanbul A.Ş., insan hatası ve/veya teknik hatalar veya sair etkenlerin doğması ihtimali karşısında, kendisinin veya bilgi sağlayıcının yapabileceği hiçbir hata veya ihmalden sorumlu değildir. İşbu kitapçığın/sunumun/broşürün 5846 sayılı Fikir ve Sanat Eserleri Kanunu’ndan doğan tüm mali haklar ve diğer mevzuatlardan doğan sınai haklar Borsa İstanbul A.Ş.’ye aittir. Şüpheye mahal vermemek adına, üçüncü kişilerin fikri hak iddiaları karşısında Borsa İstanbul A.Ş.’nin, üçüncü kişiler tarafından yöneltilen herhangi bir hak veya iddia olması halinde herhangi bir sorumluluğu bulunmamaktadır. İşbu kitapçığın/sunumun/broşürün tüm hakları Borsa İstanbul A.Ş.’ye ait olup, içerdiği bilgiler, Borsa İstanbul A.Ş.’nin önceden yazılı izni olmaksızın, kısmen veya tamamen, hiçbir surette kopyalanamaz, ifa edilemez, dağıtılamaz, kiralanamaz, çoğaltılamaz, alt lisans verilemez, değiştirilemez, sonraki kullanımlar için depolanamaz ve benzeri işlemlere tabi tutulamaz. Borsa İstanbul A.Ş.’nin tüm imajları Tescilli Hizmet Markası’dır ve Borsa İstanbul A.Ş.’nin önceden yazılı izni olmaksızın ticari amaçlar için kullanılamaz.

29

TEŞEKKÜRLER…

Muammer ÇAKIR VİOP Grup Müdürü Muammer.cakir@borsaistanbul.com Tel: 0 212 298 25 80

Vadeli İşlem ve Opsiyon Piyasası Tel: 0 212 298 24 27-3 viop@borsaistanbul.com