Tools for government intervention in the economy (Greek)

Δημήτριος Κτενίδης [email protected]

1

Ο ΠΑΡΕΜΒΑΤΙΚΟΣ ΡΟΛΟΣ ΤΟΥ ΚΡΑΤΟΥΣ ΣΤΗΝ ΟΙΚΟΝΟΜΙΑΜΕΣΑ ΑΣΚΗΣΗΣ ΠΟΛΙΤΙΚΗΣ

Δημήτριος Κτενίδης

Εσωτερικός Ελεγκτής Δήμου Θεσσαλονίκης

Ηλεκτρονική διεύθυνση:[email protected]


2

Ιστορική αναδρομή κρατικής δημοσιονομικής πολιτικής 9 Μαρτίου 1776:

Πρώτη κυκλοφορία του βιβλίου «Ο Πλούτος των Εθνών» του Άνταμ Σμιθ

Ελευθερία του Ελευθερία του εμπορίου και των εμπορίου και των αγορών και αγορών και αποδέσμευσή τους από αποδέσμευσή τους από τον κρατικό τον κρατικό παρεμβατισμόπαρεμβατισμό

Γιατί έγραψε αυτό το Γιατί έγραψε αυτό το έργο τη συγκεκριμένη έργο τη συγκεκριμένη εποχή ο Σμιθ;εποχή ο Σμιθ;

Για να ασκήσει δριμεία Για να ασκήσει δριμεία κριτική στον κριτική στον μερκαντιλισμόμερκαντιλισμό


3

Κρατικός Προϋπολογισμός Μετά το μεσαίωνα κάποιοι μονάρχες

παραχωρούν στους πολίτες το δικαίωμα να εγκρίνουν τα έσοδα του κράτους (φορολογία)

Αγγλία 17ος αιώνας: Ο λαός αποκτάει το δικαίωμα να εγκρίνει και τις δαπάνες

Γαλλία: Η έγκριση του προϋπολογισμού από το κοινοβούλιο αποτέλεσε πρότυπο για τα δημοκρατικά Ευρωπαϊκά κράτη


4

Κρατικός Προϋπολογισμός

Ελλάδα: Το 1852 ψηφίζεται ο Νόμος ΣΙΒ’ «Περί Δημόσιου Λογιστικού», ο οποίος ίσχυσε μέχρι το 1969

Με το ν.δ. 321/1969 κυρώνεται ο Κώδικας περί Δημόσιου Λογιστικού


5

Η παρέμβαση του κράτους στην οικονομία κατά τον 20ο αιώνα

Σχέδιο Μάρσαλ: Η οικονομική βοήθεια από τις ΗΠΑ στις Ευρωπαϊκές χώρες μετά το τέλος του Β’ Παγκοσμίου Πολέμου

Στόχοι: Η ανοικοδόμηση των οικονομιών τους και η αποφυγή της ένταξής τους στο ανατολικό μπλοκ

Τα ευρωπαϊκά κράτη ακολούθησαν κεϋνσιανή πολιτική για να οδηγήσουν τις οικονομίες τους σε γοργούς ρυθμούς ανάπτυξης


6

Κανόνες Δημοσιονομικής Διαχείρισης (Ν.2362/95 & Ν.3871/10)

Αρχή της χρηστής δημοσιονομικής διαχείρισης

Αρχή της υπευθυνότητας και της λογοδοσίας

Αρχή της διαφάνειας Αρχή της ειλικρίνειας


7


Αρχή της χρηστής δημοσιονομικής διαχείρισης

Η Διαχείριση της κρατικής περιουσίας και των υποχρεώσεων πρέπει να διενεργείται με σωφροσύνη και με γνώμονα τη δημοσιονομική βιωσιμότητα

Υποκατηγορίες:1. Αρχή της οικονομικότητας2. Αρχή της αποδοτικότητας3. Αρχή της αποτελεσματικότητας


8


Αρχή της υπευθυνότητας και της λογοδοσίας

Η κυβέρνηση λογοδοτεί στη Βουλή για τη διαχείριση των δημόσιων οικονομικών των φορέων της Γενικής Κυβέρνησης


9


Αρχή της διαφάνειαςΌλοι οι φορείς και οι λειτουργοί που

διαχειρίζονται πόρους της Γενικής Κυβέρνησης οφείλουν να διασφαλίζουν την έγκαιρη πληροφόρηση – οικονομικής ή άλλης φύσεως - σχετικά με τη διαχείριση της οικονομικής πολιτικής


10


Αρχή της ΕιλικρίνειαςΚάθε οικονομική και δημοσιονομική

πρόβλεψη πρέπει να στηρίζεται σε πραγματικά στοιχεία που αποτυπώνονται σε όλες τις αποφάσεις που έχει ανακοινώσει η κυβέρνηση


11

Ο παρεμβατικός ρόλος του Κράτους στην οικονομία

Ποιο τμήμα του κρατικού προϋπολογισμού φανερώνει την παρέμβαση του κράτους στην οικονομία;

Το Πρόγραμμα Δημοσίων Επενδύσεων

Για ποιο όμως λόγο επενδύει το κράτος και δεν αφήνει αυτές τις δραστηριότητες στους ιδιώτες;


12

Πρόγραμμα Δημοσίων Επενδύσεων Δημόσιες επενδύσεις θεωρούνται όλες οι πάγιες και

άϋλες επενδυτικές δραστηριότητες του Δημοσίου, οι οποίες στοχεύουν στην αναδιανομή του εθνικού εισοδήματος προς όφελος του κοινωνικού συνόλου

Το Πρόγραμμα Δημοσίων Επενδύσεων (ΠΔΕ) αποτελεί το σημαντικότερο μέσο άσκησης αναπτυξιακής πολιτικής της χώρας και καλείται να συμβάλλει

- στην περαιτέρω σύγκλιση των περιφερειών, - στην ενίσχυση της κοινωνικής συνοχής με στοχευόμενες

δράσεις και παρεμβάσεις για την τόνωση της ενεργού ζήτησης,

- στην προώθηση της βιώσιμης ανάπτυξης, - στην ενίσχυση της απασχόλησης, - στην ενίσχυση της οικονομικής και κοινωνικής

δικαιοσύνης και- στη στήριξη της ανταγωνιστικότητας


13

Σύμφωνο Σταθερότητας και Ανάπτυξης

Το Σύμφωνο Σταθερότητας και Ανάπτυξης (ΣΣΑ) είναι ένα κανονιστικό πλαίσιο που παροτρύνει τα κράτη μέλη να διατηρούν υγιή δημόσια οικονομικά

Τι εννοούμε με τον όρο «υγιή δημόσια οικονομικά;»

Προληπτικό σκέλος ΣΣΑ Διορθωτικό σκέλος ΣΣΑ


14


Προληπτικό σκέλος: απαιτεί από τα κράτη μέλη να υποβάλλουν κάθε χρόνο Πρόγραμμα Σταθερότητας (οι χώρες της ευρωζώνης) ή Σύγκλισης (τα άλλα κράτη μέλη), μαζί με το Εθνικό Πρόγραμμα Μεταρρυθμίσεων.

Το πρόγραμμα αυτό καθορίζει τους τρόπους με τους οποίους κάθε κράτος - μέλος σκοπεύει να επιτύχει και να διατηρήσει υγιή δημόσια οικονομικά, μεσοπρόθεσμα.


15


Διορθωτικό σκέλος: διέπει τη διαδικασία υπερβολικού ελλείμματος (ΔΥΕ). Αν το δημοσιονομικό έλλειμμα ενός κράτους μέλους υπερβεί το όριο του 3% που προβλέπει η Συνθήκη, το Συμβούλιο θα εκδώσει συστάσεις για το πώς θα πρέπει να αντιμετωπιστεί το πρόβλημα.

Τι είναι το δημοσιονομικό έλλειμμα;


16

Κριτήρια υγειών δημόσιων οικονομικών

Ποσοστό ελλείμματος στο ΑΕΠ έως 3% Ποσοστό χρέους στο ΑΕΠ έως 60%


17

Προτεινόμενες αλλαγές στο ΣΣΑ

Να ληφθεί ιδιαιτέρως υπόψη, στο πλαίσιο του διορθωτικού σκέλους του ΣΣΑ, η στενή σχέση μεταξύ του χρέους και του ελλείμματος, κυρίως σε χώρες με υψηλό χρέος


18


Να επιταχυνθεί η διαδικασία υπερβολικού ελλείμματος και να καταστεί η επιβολή κυρώσεων στα κράτη μέλη ημιαυτόματη, δηλαδή να απαιτείται ειδική πλειοψηφία στο Συμβούλιο για την απόρριψη πρότασης της Επιτροπής σχετικά με την επιβολή κυρώσεων, αλλά όχι και για την έγκρισή της


19


να βελτιωθούν τα εθνικά δημοσιονομικά πλαίσια, με ιδιαίτερη έμφαση σε θέματα λογιστικής και στατιστικών, καθώς και σε μεθόδους προγνώσεων


20

Σημεία προβληματισμού για το ΣΣΑ Περιορισμένος αριθμός κριτηρίων για

την πραγματοποίηση στόχων ευρέος φάσματος

Περιορισμός της ευελιξίας στον προϋπολογισμό

Απουσία επιβράβευσης της καλής δημοσιονομικής συμπεριφοράς

Ελλιπής και άνιση εφαρμογή των κυρώσεων


21

Εφαρμογή του ΣΣΑ στην Ελλάδα Η Ελλάδα με την ένταξη της στην ΟΝΕ δεν

τηρούσε τα κριτήρια του ΣΣΑ Υποβολή επικαιροποιημένου προγράμματος

σταθερότητας για την περίοδο 2003-2006 Μεγάλες αποκλίσεις ανάμεσα στα

δημοσιονομικά μεγέθη που εμφάνιζε η Ελλάδα και αυτά που προέκυψαν από τους ελέγχους των οργάνων της ΕΕ (δημιουργική λογιστική)


22

Εφαρμογή του ΣΣΑ στην Ελλάδα Νέο επικαιροποιημένο πρόγραμμα

σταθερότητας για την περίοδο 2004-2007 Σημαντική συρρίκνωση της Ελληνικής

οικονομίας κατά την περίοδο 2008-2009 15-1-2010: Υποβολή επικαιροποιημένου

προγράμματος σταθερότητας Μετά από μια σειρά από συστάσεις του

Συμβουλίου και της Ευρωπαϊκής Επιτροπής για αναθεώρηση του προγράμματος και τον στόχων και δυσμενείς οικονομικές εξελίξεις, η Ελλάδα οδηγείται στο Μηχανισμό Χρηματοδοτικής Συνδρομής (πρώτο Μνημόνιο)


23

Μνημόνιο

Ν.3485/2010 (δημοσιεύτηκε στις 6-5-2010)

Στόχος, η μείωση του ελλείμματος από το 13,6% του ΑΕΠ το 2009 σε ποσοστό κάτω του 3% το 2014


24

Μνημόνιο

Έγκριση οικονομικής βοήθειας 110 δις ευρώ του Eurogroup από κοινού με το ΔΝΤ

Έγκριση διμερών δανείων της Ελλάδας με χώρες της ευρωζώνης, ύψους 80 δις ευρώ


25

Χρήσιμοι ηλεκτρονικοί σύνδεσμοιΓια την παρέμβαση του κράτους στην οικονομία Ελληνική Στατιστική Υπηρεσία www.elstat.gr Γενική Γραμματεία Επενδύσεων www.ggea.gr

Για το ΣΣΑ και το Μνημόνιο Ευρωπαϊκή Επιτροπή

http://ec.europa.eu/europe2020/europe-2020-in-a-nutshell/priorities/economic-governance/index_el.htm

Διπλωματική εργασία Μ. Βαργεμιτζίδου «Τα κριτήρια δημοσιονομικής πειθαρχίας κατά το Σύμφωνο Σταθερότητας και Ανάπτυξης», Αθήνα 2011, http://invenio.lib.auth.gr/record/126903/files/GRI-2011-6962.pdf


26

Κρατικός προϋπολογισμός

Ν.2362/95 άρθ.1Β & 6, Ν.3871/10 Είναι επομένως ο νόμος στον οποίο

προσδιορίζονται τα δημόσια έσοδα και καθορίζονται τα όρια των εξόδων του κράτους, καθώς και οι πηγές χρηματοδότησης ενός εκάστου οικονομικού έτους


27

Κρατικός προϋπολογισμός Νόμος που παράγει κανόνες δικαίου; Ιδιότυπος νόμος Αποτελεί μια αριθμητική απεικόνιση των

εσόδων και των εξόδων του κράτους. Επομένως, γίνεται εφαρμογή των ήδη ισχυόντων κανόνων δικαίου

Νόμος περιορισμένης ισχύος: Η ισχύς του διαρκεί για ένα ή το πολύ για δύο έτη όπως προβλέπεται στο άρθρο 76 του Συντάγματος


28


Σύνταγμα 'Άρθρο 79: (Προϋπολογισμός, απολογισμός, γενικός ισολογισμός)

***1. H Bουλή κατά την τακτική ετήσια σύνοδο της ψηφίζει τον προϋπολογισμό των εσόδων και εξόδων του Kράτους για τo επόμενο έτος.

Η Βουλή μπορεί να υποβάλλει προτάσεις τροποποίησης επιμέρους κονδυλίων του προϋπολογισμού κατά τη συζήτηση του Προσχεδίου της παραγράφου 3, οι οποίες εισάγονται στην Ολομέλεια και τίθενται σε ψηφοφορία, εφόσον οι τροποποιήσεις δεν έχουν επιπτώσεις στο σύνολο των δαπανών και των εσόδων του Κράτους. Στον Κανονισμό της Βουλής προβλέπεται η ειδικότερη διαδικασία παρακολούθησης από τη Βουλή της εκτέλεσης του προϋπολογισμού.

2. Όλα τα έσοδα και έξοδα του Kράτους πρέπει να αναγράφονται στον ετήσιο προϋπολογισμό και τον απολογισμό.


29


**3. Προσχέδιο του προϋπολογισμού κατατίθεται από τον Υπουργό Οικονομικών στην αρμόδια διαρκή κοινοβουλευτική επιτροπή την πρώτη Δευτέρα του Οκτωβρίου και συζητείται, όπως ορίζει ο Κανονισμός. Ο Υπουργός Οικονομικών, λαμβάνοντας υπόψη και τις παρατηρήσεις της επιτροπής, εισάγει τον προϋπολογισμό στη Βουλή σαράντα τουλάχιστον ημέρες πριν αρχίσει το οικονομικό έτος. Ο προϋπολογισμός συζητείται και ψηφίζεται από την Ολομέλεια σύμφωνα με όσα ορίζει ο Κανονισμός, ο οποίος και εξασφαλίζει το δικαίωμα να εκφράζουν τις απόψεις τους όλες οι πολιτικές μερίδες της Βουλής.

4. Αν για οποιονδήποτε λόγο είναι ανέφικτη η διοίκηση των εσόδων και των εξόδων βάσει του προϋπολογισμού, αυτή ενεργείται με βάση ειδικό κάθε φορά νόμο.


30


5. Αν δεν είναι δυνατή, επειδή έληξε η περίοδος της Βουλής, η ψήφιση του προϋπολογισμού ή του ειδικού νόμου που προβλέπεται στην προηγούμενη παράγραφο, παρατείνεται για τέσσερις μήνες η ισχύς του προϋπολογισμού του οικονομικού έτους που έληξε ή που λήγει, με διάταγμα το οποίο εκδίδεται ύστερα από πρόταση του Υπουργικού Συμβουλίου.

6. Με νόμο μπορεί να καθιερωθεί η σύνταξη προϋπολογισμού για διετή χρήση.

**7. Το αργότερο μέσα σε ένα έτος από τη λήξη του οικονομικού έτους κατατίθεται στη Βουλή ο απολογισμός, καθώς και ο γενικός ισολογισμός του Κράτους, που συνοδεύονται υποχρεωτικά από την κατά το άρθρο 98 παράγραφος 1 περίπτωση ε΄ έκθεση του Ελεγκτικού Συνεδρίου, εξετάζονται από ειδική επιτροπή βουλευτών και κυρώνονται από την Ολομέλεια της Βουλής, σύμφωνα με όσα ορίζει ο Κανονισμός.


31

Στοιχεία της έννοιας του κρατικού προϋπολογισμού

Πρόβλεψη Εξουσιοδότηση


32


Πρόβλεψη: Η αριθμητική απεικόνιση των εσόδων και εξόδων του κράτους για το επόμενο οικονομικό έτος.

Επιχειρείται επομένως μια εκ των προτέρων εκτίμηση των δημοσιονομικών μεγεθών με τη μεγαλύτερη δυνατή ακρίβεια.

Επίσης πρέπει να ληφθεί υπόψη ότι τα έσοδα πρέπει να είναι ίσα με τα έξοδα


33

Κρατικός Προϋπολογισμός

Εξουσιοδότηση: Η άδεια που παρέχει η Βουλή στην κυβέρνηση και ταυτόχρονα η υποχρέωση της τελευταίας να ενεργήσει κατάλληλα για την είσπραξη των εσόδων και την καταβολή των δαπανών του κράτους για το έτος αναφοράς.

Η εξουσιοδότηση αποτελεί το νομικό στοιχείο της έννοιας του κρατικού προϋπολογισμού.

Μπορεί να υπάρχει πρόβλεψη χωρίς εξουσιοδότηση ή το αντίστροφο;


34

Αρχές κρατικού προϋπολογισμού

Αρχή της ετήσιας διάρκειας Αρχή της ενότητας και της

καθολικότητας Αρχή της ειδίκευσης του

προϋπολογισμού και της ειδικότητας των πιστώσεων

Αρχή της ειλικρίνειας και της ακρίβειας του προϋπολογισμού


35

Κρατικός προϋπολογισμόςΑρχή της ετήσιας διάρκειας: Η πρώτη αρχή που καθιερώθηκε χρονολογικά στα δημοσιονομικά συστήματα των χωρών της Ευρώπης.

Οι δημοσιονομικές πράξεις του προϋπολογισμού αναφέρονται σε ένα οικονομικό έτος που ξεκινάει την 1η Ιανουαρίου και τελειώνει την 31η Δεκεμβρίου του ίδιου έτους

Συνεπώς:

•Η διαδικασία έγκρισης του προϋπολογισμού πρέπει να επαναλαμβάνεται κάθε έτος

•Η εξουσιοδότηση της Βουλής προς την κυβέρνηση ισχύει για ένα μόνο οικονομικό έτος

•Η κυβέρνηση οφείλει να εκτελέσει την εξουσιοδότηση της Βουλής εντός του οικονομικού έτους αναφοράς

Τι συμβαίνει με τα έσοδα που έχουν βεβαιωθεί αλλά δεν εισπράχθηκαν;


36


Παρεκκλίσεις από την αρχή του ενιαύσιου:

1. Μη έγκαιρη ψήφιση του προϋπολογισμού: Το Σύνταγμα και ο Ν.2362/95 δίνουν τη δυνατότητα παράτασης ισχύος του προϋπολογισμού για 4 επιπλέον μήνες

2. Ανεπάρκεια των πιστώσεων: Όπως προβλέπεται από τον Ν.2362/95, για περίπτωση κάλυψης επειγουσών δαπανών χρησιμοποιείται είτε η χορήγηση νέων πιστώσεων από το λογαριασμό του Υπουργείου Οικονομικών «Αποθεματικό πιστώσεων», είτε η μεταφορά πιστώσεων από κωδικό που διαθέτει επαρκές χρηματικό ποσό, είτε η έκδοση προσωρινών χρηματικών ενταλμάτων


37


Αρχής της ενότητας: Όλα τα δημόσια έσοδα και έξοδα εγγράφονται σε έναν ενιαίο προϋπολογισμό.

Η ενιαία εγγραφή εσόδων και εξόδων παρέχει μια γενική εικόνα της δημοσιονομικής κατάστασης και συμβάλλει στη χρηστή διαχείριση του δημόσιου χρήματος

Περιπτώσεις παρεκκλίσεων:

1. Η ψήφιση συμπληρωματικού ή διορθωτικού προϋπολογισμού

2. Η κατάρτιση του προϋπολογισμού δημοσίων επενδύσεων

3. Η τήρηση ειδικών λογαριασμών εκτός του προϋπολογισμού

Οι προϋπολογισμοί των ΟΤΑ εντάσσονται στον κρατικό προϋπολογισμό;


38


Αρχή της καθολικότητας: Όλα τα έσοδα και τα έξοδα του κράτους πρέπει να εμφανίζονται στο σύνολό τους και χωρίς συμψηφισμούς μεταξύ τους στο ενιαίο κείμενο του προϋπολογισμού.

Κάθε δημόσια υπηρεσία πρέπει να εμφανίζει στον κρατικό προϋπολογισμό τα έσοδα και τις δαπάνες με λεπτομέρεια και όχι τη διαφορά ανάμεσά τους.

Έσοδα που προέρχονται από ορισμένη προέλευση ενδέχεται να μπορούν να διατεθούν για την κάλυψη συγκεκριμένων μόνο αναγκών και όχι κάποιων άλλων

Κανένα έσοδο δεν μπορεί να εισπραχθεί και καμία δαπάνη δεν μπορεί να πραγματοποιηθεί αν δεν αντιστοιχεί σε συγκεκριμένο κωδικό αριθμό εσόδου ή εξόδου


39


Αρχή της ειλικρίνειας και της ακρίβειας του προϋπολογισμού: Κάθε πρόβλεψη εσόδων και εξόδων πρέπει να είναι ειλικρινής και ακριβής στο μέτρο του εφικτού και να μην υπερεκτιμά ή υποτιμά τα πραγματικά στοιχεία στα οποία βασίζονται οι προβλέψεις.


40


Αρχή της ειδίκευσης του προϋπολογισμού και της ειδικότητας των πιστώσεων: Τα δημόσια έσοδα και έξοδα του προϋπολογισμού ορίζονται και ταξινομούνται με ορισμένη εκ των προτέρων κωδική κατάταξη.

Πίστωση είναι το ποσό που αναγράφεται στον προϋπολογισμό για την αντιμετώπιση συγκεκριμένης δαπάνης, όπως αυτή προσδιορίζεται στο πλέον αναλυτικό επίπεδο

Απαγορεύεται η χρήση πίστωσης για την ικανοποίηση διαφορετικής ανάγκης από αυτή που αναγράφεται στον προϋπολογισμό.


41



42

Κατάρτιση κρατικού προϋπολογισμού

Πως το ΓΛΚ επεξεργάζεται τα προσχέδια των προϋπολογισμών;


43



44


Σύμφωνα με τον Ν.2362/95 όπως τροποποιήθηκε με τον 3871/10 άρθ.6Δ, ο ετήσιος κρατικός προϋπολογισμός καταρτίζεται, εγκρίνεται και εκτελείται σε απόλυτη συμμόρφωση προς τους δημοσιονομικούς στόχους και τις προβλέψεις του Μεσοπρόθεσμου Πλαισίου Δημοσιονομικής Στρατηγικής


45


Ν.2362/95 άρθ.6Ε: Για την κατάρτιση του κρατικού προϋπολογισμού χρησιμοποιείται η μέθοδος του καθορισμού εκ των προτέρων ανώτατων δεσμευτικών ορίων δαπανών ανά φορέα της Κεντρικής Διοίκησης.


46


Περιλαμβάνει υποχρεωτικά:1. Τις προβλέψεις εσόδων και εξόδων2. Τα συνολικά όρια δαπανών εκτός από τις

δαπάνες εξυπηρέτησης του δημόσιου χρέους

3. Τα ετήσια ανώτατα όρια δαπανών ανά φορέα Κεντρικής Διοίκησης και ανά κατηγορία

4. Το ύψος του αποθεματικού5. Τη χρήση ενδεχόμενου πλεονάσματος


47

Κρατικός προϋπολογισμόςΠεριλαμβάνει υποχρεωτικά: (συνέχεια)6. Το μέγιστο ύψος δανεισμού που μπορεί να

προβεί ο Υπουργός Οικονομικών εκ μέρους του Δημοσίου με εξουσιοδότηση της Βουλής

7. Τη μεταφορά πόρων οποιουδήποτε είδους8. Τις εγγυήσεις του Δημοσίου που πρόκειται να

δοθούν κατά τη διάρκεια του έτους9. Την κατάσταση του ανεξόφλητου χρέους10. Το μέγιστο ύψος δανεισμού που ο Υπουργός

Οικονομικών μπορεί να εγκρίνει για τους λοιπούς φορείς της Γενικής Κυβέρνησης


48

Εκτέλεση δαπανών του κρατικού προϋπολογισμού

Διατάκτης: Το όργανο του φορέα της Γενικής Κυβέρνησης που αποφασίζει την πραγματοποίηση μιας δαπάνης του προϋπολογισμού, που υπολογίζει το ακριβές ύψος αυτής σε βάρος της αντίστοιχης πίστωσης και που διατάσσει την καταβολή της δαπάνης


49

Εκτέλεση δαπανών του κρατικού προϋπολογισμού Κύριος διατάκτης: Ο διατάκτης που αναλαμβάνει

υποχρεώσεις σε βάρος των πιστώσεων, οι οποίες τίθενται στη διάθεσή του απευθείας από τον προϋπολογισμό του φορέα του

Δευτερεύων διατάκτης: Ο διατάκτης που αναλαμβάνει υποχρεώσεις σε βάρος πιστώσεων, οι οποίες τίθενται στη διάθεσή του κατ’εντολή του κύριου διατάκτη

Υπόλογοι: Τα δημόσια όργανα που είναι αποκλειστικά αρμόδια να διαχειρίζονται χρήματα του δημοσίου είτε με τη μορφή πληρωμών και εισπράξεων, είτε με τη μορφή των εγγραφών και τηρήσεως λογαριασμών

Οι δημόσιοι ταμίες είναι υπόλογοι; Ο διατάκτης μπορεί να είναι και υπόλογος; (άρθρα 20 &

55 του Ν.2362/95


50

Διαδικασία εκτέλεσης δαπανών Διοικητικό στάδιο

Ανάληψη υποχρέωσης

Έλεγχος δαπάνης

Εκκαθάριση δαπάνης

Πληρωμή δαπάνης


51

Διαδικασία εκτέλεσης δαπανών

Ανάληψη υποχρέωσης: Γενεσιουργό γεγονός της δαπάνης. Η διοικητική πράξη με την οποία γεννάται ή βεβαιώνεται οικονομική υποχρέωση του Δημοσίου.

Ποιος εμπλέκεται σε αυτό το στάδιο; Ο διατάκτης ή ο υπόλογος;


52


Έλεγχος δαπάνης: Από τις Υ.Δ.Ε. διενεργείται έλεγχος νομιμότητας και κανονικότητας των δαπανών.

Έλεγχος νομιμότητας: α) να προβλέπεται από διάταξη τυπικού νόμου ή κανονιστικής διοικητικής πράξης, β) να υπάρχει σχετική πίστωση εγγεγραμμένη στον προϋπολογισμό

Έλεγχος κανονικότητας: α) να επισυνάπτονται τα απαραίτητα δικαιολογητικά, β) η απαίτηση να μην έχει υποπέσει σε παραγραφή


53


Εκκαθάριση δαπάνης: Οι Υ.Δ.Ε. παραλαμβάνουν τα νόμιμα δικαιολογητικά από τους διατάκτες, εκκαθαρίζουν τη δαπάνη και εκδίδουν τίτλο πληρωμής (χρηματικό ένταλμα ή άλλο αντίστοιχο παραστατικό)


54


Πληρωμή δαπάνης: Ο διατάκτης δίνει έγγραφη εντολή στον υπόλογο να πληρώσει μια δαπάνη η οποία έχει ελεγχθεί και εκκαθαριστεί.


55


Δαπάνες που υπόκεινται σε ειδική διαδικασία πληρωμής:

Δαπάνες διαρκούς ή περιοδικού χαρακτήρα

Προπληρωμές Πάγιες προκαταβολές


56

Το Ελεγκτικό Συνέδριο

Το Ελεγκτικό Συνέδριο ασκεί δικαστικό προληπτικό έλεγχο των δημοσίων δαπανών. Συγκεκριμένα, ο επίτροπος του Ελεγκτικού Συνεδρίου ελέγχει τις δαπάνες για τις οποίες έχει εκδοθεί τακτικό χρηματικό ένταλμα και οι αρμόδιες Υ.Δ.Ε. έχουν ασκήσει διοικητικό προληπτικό έλεγχο.

Ποιες δαπάνες δεν υπόκεινται σε έλεγχο από το Ελεγκτικό Συνέδριο;


57

Το Ελεγκτικό Συνέδριο

Το Ελεγκτικό Συνέδριο ασκεί δικαστικό κατασταλτικό έλεγχο επί της διαχείρισης του δημοσίου χρήματος από τους υπολόγους με βάση τους δημοσιονομικούς νόμους και τους κανόνες της χρηστής διαχείρισης.

Το Ελεγκτικό Συνέδριο έχει το δικαίωμα να επιβάλλει ποινές;


58

Απολογισμός - Ισολογισμός Απολογισμός είναι ο νόμος στον οποίο

εμφανίζονται τα αποτελέσματα εκτέλεσης του Προϋπολογισμού του Κράτους κάθε οικονομικού έτους καθώς και οι υπερβάσεις πιστώσεων που σημειώθηκαν

Ισολογισμός είναι ο νόμος στον οποίο εμφανίζεται με διαφάνεια και αξιοπιστία μια σαφής εικόνα της χρηματοοικονομικής θέσης της Κεντρικής Διοίκησης


59

Χρήσιμες ιστοσελίδες

Για τον κρατικό προϋπολογισμό, τον ισολογισμό και τον απολογισμό: Υπουργείο Οικονομικών www.minfin.gr

Για το Ελεγκτικό Συνέδριο: Ελεγκτικό Συνέδριο www.elsyn.gr


60

ΕΣΠΑ Εθνικό Στρατηγικό Πλαίσιο Αναφοράς:

αποτελεί το έγγραφο αναφοράς για τον προγραμματισμό των Ταμείων της Ευρωπαϊκής Ένωσης σε εθνικό επίπεδο για την περίοδο 2007-2013

Ποιος καταρτίζει αυτό το έγγραφο; Το Υπουργείο Οικονομίας και Οικονομικών με

τη συνεργασία των συναρμόδιων Υπουργείων, περιφερειών και των λοιπών οικείων εταίρων, σε διάλογο με την Επιτροπή των Ευρωπαϊκών Κοινοτήτων (Ν.3614/2007)


61

ΕΣΠΑ

Εξασφαλίζει ότι η συνδρομή από τα Ταμεία συμβαδίζει με τις κοινοτικές στρατηγικές κατευθυντήριες γραμμές για τη συνοχή και προσδιορίζει το σύνδεσμο μεταξύ των κοινοτικών προτεραιοτήτων αφενός και του εθνικού προγράμματος μεταρρυθμίσεων αφετέρου


62

ΕΣΠΑ Το ΕΣΠΑ αποτελεί το νέο μεγάλο

αναπτυξιακό πρόγραμμα για την περίοδο 2007-2013, το οποίο διαδέχθηκε το Γ’ Κοινοτικό Πλαίσιο Στήριξης που αφορούσε στην περίοδο 2000-2006

Επικεντρώνεται στην προώθηση της καινοτομίας, της έρευνας, της επιχειρηματικότητας και της κοινωνίας της γνώσης, στην επένδυση στο ανθρώπινο κεφάλαιο και σε βιώσιμες υποδομές, καθώς και στην αναβάθμιση της δημόσιας διοίκησης


63

ΕΣΠΑ Επιχειρησιακό Πρόγραμμα: έγγραφο το οποίο

καταρτίζεται από τα αρμόδια Υπουργεία, περιφέρειες και τους λοιπούς αρμόδιους φορείς, υποβάλλεται από το Υπουργείο Οικονομίας και Οικονομικών και εγκρίνεται από την Επιτροπή και το οποίο καθορίζει μια αναπτυξιακή στρατηγική με τη χρήση ενός συνεκτικού συνόλου προτεραιοτήτων, που θα επιτευχθεί με τη συνδρομή ενός Ταμείου ή, στην περίπτωση του στόχου "Σύγκλιση" και ειδικότερα για τα Επιχειρησιακά Προγράμματα "Ενίσχυση της Προσπελασιμότητας" και "Περιβάλλον -Αειφόρος Ανάπτυξη", με τη συνδρομή του Ταμείου Συνοχής και του ΕΤΠΑ.


64

ΕΣΠΑ Πως υλοποιείται; Ο στρατηγικός σχεδιασμός της

χώρας για την περίοδο 2007-2013 υλοποιείται μέσω Τομεακών Επιχειρησιακών Προγραμμάτων, Περιφερειακών Επιχειρησιακών Προγραμμάτων και Προγραμμάτων Ευρωπαϊκής Εδαφικής Συνεργασίας

Οι φορείς που αναλαμβάνουν τις αρμοδιότητες διαχείρισης, πιστοποίησης και ελέγχου σύμφωνα με τις απαιτήσεις του Καν. (ΕΚ) 1083/2006 και του Καν. (ΕΚ) 1828/2006 προσδιορίζονται στο Ν. 3614/2007 «Διαχείριση, έλεγχος και εφαρμογή αναπτυξιακών παρεμβάσεων για την προγραμματική περίοδο 2007-2013»


65

ΕΣΠΑΕμπλεκόμενες αρχές στη διαχείριση και στον έλεγχο των ΕΠ Αρχή πιστοποίησης των επιχειρησιακών

προγραμμάτων του ΕΣΠΑ ορίζεται η ειδική υπηρεσία Αρχή Πληρωμής του ΚΠΣ, των κοινοτικών πρωτοβουλιών και του Ταμείου Συνοχής που συστάθηκε με την υπ` αριθμ. 43491.ΔΙΟΕ.789/29.12.2000 ΚΥΑ (ΦΕΚ 1639 Β`) "Σύσταση ειδικής υπηρεσίας στο Υπουργείο Εθνικής Οικονομίας με τίτλο Αρχή Πληρωμής του ΚΠΣ, των κοινοτικών πρωτοβουλιών και του Ταμείου Συνοχής (άρθ.13)

Η αρχή πιστοποίησης έχει ως σκοπό την εξασφάλιση των χρηματοδοτικών ροών από το ΕΤΠΑ, το ΕΚΤ και το Ταμείο Συνοχής για τα επιχειρησιακά προγράμματα του ΕΣΠΑ


66

ΕΣΠΑΕμπλεκόμενες αρχές στη διαχείριση και στον έλεγχο των

ΕΠ Αρχή ελέγχου για όλα τα επιχειρησιακά

προγράμματα του ΕΣΠΑ ορίζεται η Επιτροπή Δημοσιονομικού Ελέγχου (ΕΔΕΛ), η οποία συγκροτείται με απόφαση του Υπουργού Οικονομίας και Οικονομικών και υπάγεται στη Γενική Γραμματεία Δημοσιονομικής Πολιτικής του Υπουργείου Οικονομίας και Οικονομικών (αρθ.15)

Η ΕΔΕΛ έχει την ευθύνη για τον έλεγχο της ουσιαστικής λειτουργίας του συστήματος διαχείρισης και ελέγχου των επιχειρησιακών προγραμμάτων του ΕΣΠΑ


67

ΕΣΠΑΕμπλεκόμενες αρχές στη διαχείριση και στον έλεγχο των ΕΠ Εθνική Αρχή Συντονισμού με τις ειδικές υπηρεσίες της

(Γενική Διεύθυνση Αναπτυξιακού Προγραμματισμού, Περιφερειακής Πολιτικής και Δημοσίων Επενδύσεων) συντονίζει τον προγραμματισμό, την εφαρμογή όλων των ΕΠ και καθοδηγεί τις ΕΥΔ.

Ειδική Υπηρεσία Διαχείρισης (Διαχειριστική Αρχή) εθνική, περιφερειακή ή τοπική δημόσια αρχή ή δημόσιος ή ιδιωτικός φορέας που ορίζεται από το κράτος µέλος για τη διαχείριση του επιχειρησιακού προγράμματος)

Ενδιάμεσος Φορέας Διαχείρισης κάθε δημόσιος ή ιδιωτικός φορέας ή υπηρεσία η οποία ενεργεί υπό την ευθύνη διαχειριστικής αρχής η οποία εκτελεί καθήκοντα για λογαριασμό μιας τέτοιας αρχής σε σχέση µε δικαιούχους που υλοποιούν πράξεις. Οι Ενδιάμεσες Διαχειριστικές Αρχές που ορίζονται στο Ν.3614/07 νοούνται ως ΕΦΔ.


68

Ευρωπαϊκή Επιτροπή

ΑρχήΑρχήΠιστοποίησηςΠιστοποίησης

Διαχειριστική Διαχειριστική ΑρχήΑρχή

ΔικαιούχοςΔικαιούχος

ΑρχήΑρχήΕλέγχουΕλέγχου

Εθνική Εθνική Αρχή Αρχή

ΣυντονισμούΣυντονισμού

Επίβλεψη

Συντονισμός

Επαλήθευση

Επαλήθευση

Έλεγχος

Έργο

Ενδιάμεσος Φορέας ΔιαχείρισηςΕνδιάμεσος Φορέας Διαχείρισης

Επιθεώρηση

Συνεργασία


69

ΕΣΠΑ

Ποιοί μπορεί να είναι οι δικαιούχοι;Οι δικαιούχοι είναι δημόσιοι ή ιδιωτικοί

οργανισμοί, φορείς ή επιχειρήσεις αρμόδιοι για την έναρξη ή την έναρξη και υλοποίηση πράξεων. Στα πλαίσια των καθεστώτων ενίσχυσης δυνάμει του άρθρου 87 της Συνθήκης, οι δικαιούχοι είναι δημόσιες ή ιδιωτικές επιχειρήσεις που εκτελούν μεμονωμένο έργο και λαμβάνουν δημόσια ενίσχυση.


70

Συμβολή του ΕΣΠΑ στην Ελληνική οικονομία

Συμβολή του ΕΣΠΑ στην αύξηση του ΑΕΠ: 0,5%-0,6% ετησίως

Ποσό διάθεσης: 5,01 δις. ευρώ για την ενίσχυση 109.729 δικαιούχων μικρών και μεσαίων επιχειρήσεων

Μέχρι σήμερα έχουν εκταμιευτεί 2,84 δις ευρώ

Ποσοστό απορρόφησης ΕΣΠΑ (Απρίλιος 2013): 56,7%


71

ΕΣΠΑ

Χρήσιμες ιστοσελίδες: ΕΣΠΑ (2007-2013):

www.espa.gr/el/Pages/Default.aspx Συνέντευξη Γ.Γ. Επενδύσεων & ΕΣΠΑ

κ. Γ. Γιαννούση στο CFO AGENDA (26-06-2013): www.cfoagenda.gr/default.asp?pid=9&la=1&arId=562&pg=1&ss=


72

Economy & Finance

Tools for government intervention in the economy (Greek)