Embed Size (px)
Citation preview
TRUNG TÂM LƯU KÝ CHỨNG KHOÁN &
THANH TOÁN BÙ TRỪ
GVHD:Lê Phương Dung
Chương 15
Danh sách thành viên nhóm
1
2
3
GIỚI THIỆU VỀ HỆ THỐNG LƯU KÝ CHỨNG KHOÁN VÀ THANH TOÁN BÙ TRỪGIỚI THIỆU VỀ HỆ THỐNG LƯU KÝ CHỨNG KHOÁN VÀ THANH TOÁN BÙ TRỪ
TRUNG TÂM LƯU KÝ CHỨNG KHOÁNTRUNG TÂM LƯU KÝ CHỨNG KHOÁN
TRUNG TÂM THANH TOÁN BÙ TRỪTRUNG TÂM THANH TOÁN BÙ TRỪ
Chương 15: Trung tâm lưu lý chứng khoán và thanh toán bù trừ
I. Giới thiệu về hệ thống lưu ký CK và thanh toán bù trừ
1. Khái niệm:
Hệ thống thanh toán bù trừ, lưu ký chứng khoán là tên thông thường của một hệ thống cụ thể các trang thiết bị, con người, các quy định và hoạt động về thanh toán, bù trừ, lưu ký chứng khoán.
Hoạt động đăng ký
Hoạt động lưu ký chứng khoán
Hoạt động bù trừ
Hoạt động thanh toán
Các hoạt động chính
Hoạt động lưu ký chứng khoán
- Là hoạt động cất giữ chứng khoán tại trung tâm lưu giữ chứng khoán. - Là điều kiện để chứng khoán được giao dịch trên thị trường tập trung.
- Tạo điều kiện cho người sở hữu chứng khoán được thực hiện quyền đối với chứng khoán.
Hoạt động bù trừ:
- Xử lý thông tin về các giao dịch chứng khoán. - Từ đó đưa ra một con số ròng cuối cùng mà các đối tác tham gia phải
thanh toán sau khi giao dịch.
Hoạt động thanh toán
Các bên sẽ thực hiện nghĩa vụ của mình: bên phải trả chứng khoán thực hiện việc giao chứng khoán ,bên phải trả tiền thực hiện việc chuyển tiền
Đăng ký các thông tin về chứng khoán và quyền sở Đăng ký các thông tin về chứng khoán và quyền sở hữu chứng khoán của người nắm giữ chứng khoán.hữu chứng khoán của người nắm giữ chứng khoán.
Hoạt động đăng ký:
2. Chức năng của hệ thống lưu ký chứng khoán và thanh toán bù trừ:
a. Chức năng: - Quản lý các chứng khoán lưu ký của khách hàng.
- Ghi nhận quyền sở hữu và các thông tin về tình hình thay đổi của chứng khoán lưu ký cho khách hàng.
- Cung cấp thông tin vế chứng khoán giả mạo bị mất cắp…
- Thực hiện các nghiệp vụ thanh toán tiền và chuyển giao chứng khoán sau khi các giao dịch được thực hiện.
- Xử lý các thông tin về việc thực hiện quyền của sở hữu chứng khoán đối với tổ chức phát hành và giúp khách hàng thực hiện quyền thông qua mạng lưới của hệ thống.
- Phân phối lãi, trả vốn gốc và cổ tức bằng tiền cho người sở hữu chứng khoán.
- Giúp quản lý tỷ lệ nắm giữ của người sở hữu chứng khoán
- Cung cấp các dịch vụ khác liên quan đến chứng khoán lưu ý.
b. Vai trò:- Thanh toán các giao dịch chứng khoán, đảm bảo các giao dịch được hoàn tất.
- Giúp quản lý thị trường chứng khoán.
- Giảm chi phí cho các đối tượng tham gia thị trường.
- Giảm rủi ro cho hoạt động của thị trường.
- Thực hiện việc thanh toán nhanh góp phần giúp các đối tượng của hệ thống tăng vòng vay vốn.
2. Chức năng của hệ thống lưu ký chứng khoán và thanh toán bù trừ:
II. TRUNG TÂM LƯU KÝ CHỨNG KHOÁN
Lưu ký chứng khoán là một khái niệm tổng hợp bao gồm 2 nghiệp vụ: Lưu giữ và điều hành chứng khoán theo ủy thác.
Mô hình quản lý một cấp
Mô hình quản lý hai cấp
Mô hình quản lý tài khoản hỗn hợp
II. TRUNG TÂM LƯU KÝ CHỨNG KHOÁN
• tài khoản của nhà đầu tư được ghi có và ghi nợ trực tiếp tại trung tâm lưu ký.
• Các thành viên lưu ký chỉ đóng vai trò là người theo dõi tài khoản cho nhà đầu tư. Các tài khoản này phải so khớp với tài khoản của nhà đầu tư mở tại trung tâm lưu ký.
• Chỉ có các thành viên lưu ký mới đc mở TK tại Trung tâm lưu ký.
1. Mô hình quản lí một cấp:
II. TRUNG TÂM LƯU KÝ CHỨNG KHOÁN
2. Mô hình quản lí hai cấp:
• Nhà đầu tư mở TK và ký gửi chứng chỉ CK tại thành viên lưu ký và thành viên lưu ký tái lưu ký CK tại Trung tâm lưu ký
3. Mô hình quản lí tài khoản hỗn hợp:• Đây là mô hình cho phép người sở hữu CK được mở TK và lưu ký CK tại hai
nơi: -Tại thành viên lưu ký.- Trực tiếp tại trung tâm lưu ký.
Chức năng:
II. TRUNG TÂM LƯU KÝ CHỨNG KHOÁN
-Nhận lưu ký CK bao gồm các chứng chỉ CK và CK ghi sổ-Tiến hành thanh toán, thực hiện chuyển khoản, cầm cố thông qua các bút toán ghi sổ- Thực hiện quyền của người sở hữu CK đối với CK lưu ký
Trung tâm lưu ký chứng khoán Việt Nam ( VIETNAM SECURITIES DEPOSITORY)
- Theo mô hình quản lý 2 cấp- Trung tâm lưu ký là nơi tập trung lưu trữ CK- Các thành viên lưu ký là các công ty CK thành viên được mở tài khoản tại Trung tâm lưu ký chứng khoán- Người sở hữu mở tài khoản và kí gửi chứng khoán của mình tại thành viên lưu ký và thành viên lưu ký tái lưu ký chứng khoán tập trung tại Trung tâm lưu ký chứng khoán
III. TRUNG TÂM THANH TOÁN BÙ TRỪ:
1. Khái niệm: Hệ thống thanh toán bù trừ là 1 bộ phận cấu thành của CK, đảm bảo chức năng bù trừ và thanh toán cho các giao dịch được thực hiện trên thị trường.
Bù trừ là việc dựa trên kết quả giao dịch để tính
toán theo một số phương pháp nhất định nhằm đưa ra được số lượng chứng khoán và tiền mặt mà các bên
tham gia vào giao dịch sẽ được nhận và phải
trả.
Thanh toán là việc giao nhận chứng khoán cho
bên mua và tiền cho bên bán.
2. Các nguyên tắc thanh toán bù trừ:
Thực hiện thanh
toán theo kết quả bù trừ
Thực hiện thanh
toán theo kết quả bù trừ
Đảm bảo việc giao CK đồng thời với
việc thanh toán tiền
Đảm bảo việc giao CK đồng thời với
việc thanh toán tiền
Thực hiện bù trừ
theo kết quả giao
dịch
Thực hiện bù trừ
theo kết quả giao
dịch
3. Phương thức bù trừ:
• Là việc thanh toán theo từng giao dịch phát sinh.
• Áp dụng cho 1 số giao dịch đặc biệt hoặc trong giao dịch thương mại truyền thống
• Khối lượng giao dịch lớn và có nhiều thành viên => không hiệu quả
• Là việc tính toán số lượng thuần tiền và từng loại chứng khoán mà mỗi thành viên lưu ký phải thanh toán
• Được áp dụng phổ biến nhất hiên nay
• Ưu điểm: giảm tối đa sự luân chuyển tiền và CK => tiết kiệm được chi phí và giảm thiểu rủi ro trong thanh toán.
Phương thức thanh toán từng giao dịch: Phương thức thanh toán từng giao dịch:
Phương thức bù trừ song phương: Phương thức bù
trừ song phương: Phương thức bù
trừ đa phương:Phương thức bù
trừ đa phương:
• Là việc thanh toán số lượng thuần tiền và từng loại CK phải thanh toán giữa các cặp đối tác giao dịch• Thường sử dụng cho số lượng giao dịch,CK và thanh viên lưu ký nhỏ
3. Phương thức bù trừ:
Ví dụ:
Kết quả bù trừ đa phương như sau: Về chứng khoán:
Tự doanh Môi giới Tổng thuần
Mua Bán Thực nhận
Phải giao
Mua Bán Thực nhận
Phải giao
Thực nhận
Phải giao
- 100 - 100 500 400 100 - - -
Công ty Chứng khoán ABC có các lệnh sau đây được khớp: Lệnh môi giới:
A : mua chứng khoán ACB, khối lượng 200, giá 10.000đB : mua chứng khoán ACB, khối lượng 300, giá 10.000đC : bán chứng khoán ACB, khối lượng 400, giá 10.000đ
Lệnh tự doanh: bán chứng khoán ACB, khối lượng 100, giá 10.000đ
Về tiền: (đơn vị : 1000đ)
Tự doanh Môi giới Tổng thuần
Mua Bán Thực nhận
Phải giao
Mua Bán Thực nhận
Phải giao
Thực nhận
Phải giao
- 1000 1000 - 5000 4000 - 1000 - -
4. Tổ chức hoạt động của trung tâm lưu ký CK trên thị trường CK VN
1Trung tâm lưu ký chứng khoán là pháp nhân thành lập và hoạt động theo mô hình công ty trách nhiệm hữu hạn hoặc công ty cổ phần.
2
Trung tâm lưu ký chứng khoán có chức năng tổ chức và giám sát hoạt động đăng ký, lưu ký , bù trừ và thanh toán chứng khoán.
3
Trung tâm lưu ký chứng khoán chịu sự quản lý và giám sát của Ủy ban chứng khoán Nhà nước.
Đặc điểm chính của Trung tâm lưu ký chứng khoán ở Việt Nam:
5. Quyền của trung tâm lưu ký CK:
- Ban hành quy chế đăng ký, lưu ký, bù trừ và thanh toán chứng khoán sau khi được Ủy ban Chứng khoán Nhà nước chấp nhận.
- Chấp thuận, hủy bỏ tư cách thành viên lưu ký, giám sát việc tuân thủ quy định của thành viên lưu ký theo Quy chế của Trung tâm lưu ký Chứng khoán.
- Cung cấp dịch vụ đăng ký, lưu ký, bù trừ và thanh toán chứng khoán và giao dịch khác có liên quan đến lưu ký chứng khoán theo yêu cầu của khách hàng.
6. Nghĩa vụ của trung tâm lưu ký CK:
Bảo đảm cơ sở vật chất, kỹ thuật phục vụ cho các hoạt động đăng ký, lưu ký, bù trừ và thanh toán chứng khoán.
Xây dựng quy trình hoạt động và quản lý rủi ro cho từng nghiệp vụ.
Quản lý tách biệt tài sản của khách hàng.
Bồi thường thiệt hại cho khách hàng...
Cung cấp các thông tin liên quan đến việc sở hữu chứng khoán của khách hàng theo yêu cầu của công ty đại chúng, tổ chức phát hành.
Chịu trách nhiệm về hoạt động lưu ký, thanh toán tại trụ sở chính, chi nhánh đã đăng ký hoạt động lưu ký.
...
7. Thành viên lưu ký:
Quyền: Nghĩa vụ:
Cung cấp dịch vụ lưu ký và thanh toán các giao dịch chứng khoán cho khách hàng; Thu phí theo quy định của Bộ Tài chính; Các quyền khác theo quy định của pháp luật và theo quy chế của Trung tâm lưu ký chứng khoán.
Đóng góp quỹ hỗ trợ thanh toán theo quy định tại quy chế của Trung tâm lưu ký chứng khoán; Các nghĩa vụ khác theo quy định của pháp luật và theo quy chế của Trung tâm lưu ký chứng khoán.
Thành viên lưu ký phải là công ty chứng khoán, ngân hàng thương mại hoạt động tại Việt Nam.
8. Đăng ký chứng khoán:
Chứng khoán của công ty đại chúng phải được đăng ký tập trung tại trung tâm lưu ký chứng khoán
Công ty đại chúng, tổ chức phát hành thực hiện đăng ký loại chứng khoán và thông tin về người sở hữu chứng khoán với trung tâm lưu ký chứng khoán.
Chứng khoán của tổ chức phát hành khác ủy quyền cho trung tâm lưu ký chứng khoán làm đại lý chuyển nhượng được đăng ký làm tại trung tâm lưu ký chứng khoán.
9. Lưu ký chứng khoán
Chứng khoán của công ty đại chúng phải được lưu ký
tập trung tại Trung tâm lưu ký chứng khoán trước khi thực hiện giao
dịch.
Chứng khoán lưu ký tại Trung tâm
lưu ký chứng khoán dưới hình thức lưu ký tổng
hợp
Trung tâm lưu ký chứng khoán được nhận lưu ký riêng biệt đối với chứng khoán ghi danh và các tài sản khác theo yêu cầu của
người sở hữu.
10. Chuyển quyền sở hữu chứng khoán:
Việc chuyển quyền sở hữu đối với các loại chứng khoán đã đăng kí tại Trung tâm lưu kí chứng khoán được thực hiện qua Trung tâm lưu kí chứng khoán
11. Bù trừ thanh toán giao dịch chứng khoán:
Việc bù trừ và thanh toán giao dịch chứng khoán được thực hiện theo quy chế của Trung tâm lưu kí chứng khoán.
Thanh toán chứng khoán được thực hiện qua Trung tâm lưu kí chứng khoán, thanh toán tiền giao dịch chứng khoán được thực hiện qua ngân hàng và phải tuân thủ nguyên tắc chuyển giao chứng khoán đồng thời với thanh toán tiền.
12.Bảo vệ tài sản của khách hàng:
13.Bảo mật:
Trung tâm lưu kí chứng khoán và thành viên lưu kí có trách nhiệm bảo mật các thông tin liên quan đến sở hữu chứng khoán của khách hàng, từ chối việc điều tra, phong tỏa, cầm giữ, trích chuyển tài sản của khách hàng mà không có sự đồng ý của khách hàng.
14. Quỹ hỗ trợ thanh toán:
Thực hiện theo quy chế
của Trung tâm lưu kí
chứng khoán.Do Trung tâm lưu kí chứng khoán quản lí và phải được tách biệt với tài sản của
Trung tâm lưu kí chứng khoán
Quỹ hỗ trợ thanh toán
hình thành từ sự đóng góp của các thành
viên lưu kí
