“Цэцэрлэгийн багшийн интернет хэрэглээ ба түүгээр илрэх ёс зүйн байдалд дүн

шинжилгээ хийх нь”

Илтгэгч: 37-р цэцэрлэг багш Л.Хулан

1. Хураангуй

2. Түлхүүр үг

3. Оршил

4. Онолын хэсэг “Интернетийн ёс зүй”

5. Судалгааны хэсэг

6. Судалгааны дүгнэлт

7. Ерөнхий дүгнэлт

8. Дэвшүүлж буй санал

9. Ном зүй

Түлхүүр үг:

Багшийн ёс зүй

Компьютерийн ёс зүй

Интернетийн ёс зүй

Нэр хүнд

Хураангуй

Интернет хэмээх хүн төрөлхтнийгайхамшйгт зүйл нь олон талын үрөгөөжтэй зүйл билээ. Гэвч бас сөрөг үрдагавар байна. Тухайлбал Давалгаа.мнсайтын жив, жив буланг урвууланашиглаж бусдынхаа нэр хүндийг гутаан,доромжлох өөрийн бухимдал, стрессийгтайлах арга хэрэгсэл болгон ашиглажбайгаа нь харагдаж байна.

ОРШИЛ Мэдээлэл технологийн үсрэнгүй хөгжил21-р зууныг тодорхойлох болсон энэ үеднийгэм, улс төр, эдийн засгийнамьдралыг интернетгүйгээр төсөөлөхийнаргагүй болсон. Анх 1990онд АНУ-ынконгересс интернетийн сүлжээг олоннийтэд өргөн ашиглуулах эрх олгожээ.Анхандаа зөвхөн мэдээлэлдамжуулах,захиа бичилцэх зорилгоорхэрэглэж байсан бол одоо энэсүлжээний боломжийг бүрэн ашиглажинтернетийн үйлчилгээ, бүтээгдэхүүнийгхүртэл бий болгожээ.

Манай улсын хувьд 1995 оноосинтернетийн сүлжээг оруулж ирсэнбөгөөд 2000 оноос хойш интернетийнхэрэглээ эрчимтэй өсөж Улаанбаатархот ба хөдөө орон нутгийг холбосонтомоохон сүлжээний кабелиудтавигджээ. Ийнхүү нийгэм эдийнзасгийн харилцаа, холбоо технологийнхөгжлийг дагаад интернетийн орчинсайжирч, хүн амын дотор интернетхэрэглэгчдийн тоо улам өссөөр байна.

Мэйл болон чат нь хамгийн хямдүнээр харилцах нэг чухалхэрэгсэл бөгөөд харилцагчхүнтэйгээ нүүр, нүүрээ тулжхарьцдаггүй учраас эерэг болонсөрөг талтай байдаг

• Бүрэг ичимхий хүмүүс шууд хэлж чадахгүй асуудлыг шийдэхэд дөхөмтэй, нөгөө хүнийхээ зав гарахыг хүлээхгүйгээр хэлэх үгээ бичээд үлдээчихдэг зэрэг

ЭЕРЭГ

• Цаад хүнийхээ хэрхэн хүлээж авч байгаа сэтгэл санааны байдал,царай төрхийг мэдэх боломжгүй зэрэгСӨРӨГ

Компьютерийн ёс зүйг үндэслэгч

Д.Паркер ”Хүмүүс интернетэд орж ирэхдээ

үүдэнд нь ёс зүйгээ орхиод ороод ирсэн

мэт харагддаг” гэж хэлжээ.

Онолын хэсэг

Компьютерийн ёс зүй гэж юу вэ?

Компьютерийн ёс зүйн үүсэл хөгжил,түүний үндсэн асуудлууд

Компьютер хэрэглээний ёс зүйн үндсэн хэм хэмжээ ямар байх ёстой вэ? зэрэг асуудлыг энэхүү илтгэлдээ тусгаж байна.

Америкийн судлаач У.Маннер“Компьютерийн ёс зүй” хэмээх нэртомъёог анх шинжлэх ухаанд оруулжирсэн.Түүний үзлээр “Компьютерийнхэрэглээнээс болж ёс суртахууныбайдал улам муудаж байна. Иймдкомпьютер хэрэглээний ёс зүйнзарчмуудыг боловсруулж, мөрдөхшаардлагатайг онцлоод үүндээ ямарваамэдээллийг боловсруулах, түгээх,

хэрэглэхэд ч ёс зүйн хариуцлагынасуудал чухал юм гэжээ.

Интернетийг ашиглахад ёс зүйн хувьд доорхи байдлаар хамаатуулж авч үзнэ.

Сүлжээний ёс зүйн асуудал

Интернет хэрэглээний

ёс зүйн асуудал

Хувь хүний нууц ба эрх чөлөөний асуудал

Зохиогчийн эрхийн ёс

зүйн асуудал

Мэргэжлийн хариуцлагын

ёс зүйн асуудал

1990 ээд оноос хойш компьютерийнхэрэглээ улам өргөжиж компьютер ньхүний амьдралын үнэт зүйлс болсон ёссуртахуун, эрүүл мэнд, эрх чөлөө,ардчилал, хувийн нууц зэрэг олон зүйлстшууд нөлөөлөх болсон. Ялангуяамэдээллийг хянах боломж багасаж,мэдээллийн бохирдол ихэссэн ньмэдээллийн бохирдлын төлөө хүлээххариуцлагыг дээшлүүлэх, компьютерхэрэглээний ёс зүйн хэм хэмжээ, зарчмыгмөрдөх шаардлагатай байна. Тэгвэлинтернет хэрэглээний ёс зүйн үндсэн хэмхэмжээ ямар байх ёстой вэ?

Мэдлэгт нэвтрэх зам чөлөөтэй байх

Бодит нотолгоогүй,худал хуурмаг мэдээлэл түгээхийг цээрлэх

Эх хэлний соёлыг эрхэмлэх

Өөрийн үйлдлийн төлөө хариуцлага хүлээх чадвартай

байх

И мэйл болон чатад бүдүүлэг үг хэллэг

хэрэглэхийг цээрлэх

Хувь хүний нэр төр, алдар хүнд, хууль

ёсны ашиг сонирхолыг

эрхэмлэн хүндэтгэх

Хувь хүний нууцад хамаарах

мэдээллийг задруулахгүй байх

Бусдыг гүтгэх,мушгин гуйвуулахыг

цээрлэх

Судалгааны хэсэг

Цэцэрлэгийн багш нарын интернетхэрэглээг тандах зорилгоор ниислэлийнБаянгол, Баянзүрх, Сүхбаатар, Сонгино

хайрхан, Хан-Уул, Чингэлтэй дүүргийнцэцэрлэгүүдийн багш, туслах багш,удирдах ажилтан нийт 34 хүнээс энэхүүсудалгааг авсан.

Судалгаанд оролцсон хүмүүсийг насны

байдлаар авч үзвэл

8

13

12

2

20 сдээш нас

30 сдээш

40 с дээш нас

50 с дээш нас

Боловсролын байдлаар нь авч үзэхэд

28

25

дээд

тусгай дунд

бүрэн дунд

Мэргэжлийн байдлаар нь авч үзэхэд

28

22 4

багш

удирдах ажилтан

туслах багш

туслах ажилтан

Интернет хэрэглээг нь авч үзвэл

өдөр бүр

хааяа

огт үгүй

0

5

10

15

20

25

11

22

3

өдөр бүр

хааяа

огт үгүй

Интернетэд хаанаас холбогддог вэ?

0

2

4

6

8

10

12

14

16

18

ажил дээрээ гэрээсээ интернет кафе

бусад

18

11

4

2

Ямар сайтыг голчллон сонгож хэрэглэдэг вэ?

0

5

10

15

20

25

давалгаа.мн бусад

Сайтад яах гэж ордог вэ?

0

10

20

30

мэдээлэл авах гэж сонирхож

сэтгэгдэл үлдээх гэж туршлага

солилцох нэж

30

18

6

2

Хэрэглэгчдийн бичсэн сэтгэгдэл танд хир их нөлөөлдөг вэ?

Series 1

0

5

10

15

20

25

10

24

16

3

Судалгаа-1-ын дүгнэлт:

Судалгаанд оролцсон дийлэнх нь буюу 91%нь интернетэд хааяа буюу өдөр тутам ордоггэсэн байна. Голчлон ажил болон гэрээсээинтернетэд холбогдох боломжтой байгаа ньцэцэрлэгүүдийн ихэнх нь компьютерээрхангагдаж, интернет орчин бүрдүүлжчадсан, нөгөө талаас гэрээсээ интернетийгөргөн ашиглаж байгаа нь харагдаж байна.Давалгаа.мн сайт- 21 хүн буюу 65%Жив жив- 24 оролцогчХэлэлцүүлэг-4

Сайтад яах гэж ордог вэ?

Давхардсан тоогоор мэдээлэл авах гэж30

Сонирхох гэж-18

Сэтгэгдэл үлдээх гэж-6

Туршлага солилцох гэж-2

Давалгаа.мн сайтад тавигдсан сэтгэгдэлд ёс зүйн талаас тандалт хийх судалгаа

Судалгаанд Давалгаа.мн сайтад сэтгэгдлээ бичсэн 192 оролцогчдын сүүлийн 9,10-р сарын байдлаар авч

үзлээ.

0

5

10

15

Багш багшдаа амжилт хүссэн сэтгэгдэл Эцэг эхээс багш нарт

амжилт хүссэн сэтгэгдэл

14

7

0

0.2

0.4

0.6

0.8

1

эцэг эхээс арга зүйн зөвлөгөө

хүссэн

сэтгэгдэл

арга зүйн зөвлөгөө

хүссэн багш

арга зүйн зөвлөгөө

тавьсан багш

11

1

График 1,2-т

Амжилт хүссэн 21 буюу 11,4%

Зөвлөгөө хүссэн 1,6% эерэг уур амьсгалаар хандсан сэтгэгдлүүд байлаа.

13

18

21

26

эцэг эхээс багш нарын харилцааны талаар бичсэн гомдол

Удирдах ажилтан болон багш нарын хоорондын харилцааны талаарх

зөрчилтэй холбоотой сэтгэгдэлУдирдах ажилтан ,багш нартай холбоотой мөнгө санхүүгийн асуудлаар

гаргасан гомдол

Бусад, санал уриалга

График 3-т:

Эцэг эхээс багш нарын сөрөг харилцааны талаар бичсэн гомдол 13буюу 6,8%

Удирдах ажилтан болон багш нарын хоорондын харилцааны талаарх зөрчилтэй холбоотой сэтгэгдэл 18 буюу 9,4% -ийг эзэлж байна.

Судалгаа- 2 ын дүгнэлт:

Давалгаа.мн сайтад сэтгэгдэл үлдээсэн байдлыг дүүргээр нь диаграммаар

үзүүлбэл

14

3

15

5

31БГД

БЗД

СБД

СХД

ЧД

ХУД

Үүнээс үзэхэд ЧД 31 буюу 46% манайдүүргийн багш нар илүүтэй сөрөг талынмэдээлэл, сэтгэгдэл үлдээж байгаа ньбусад дүүргээс ажлын амжилт, багшнарыгаа хөгжүүлсэн байдал, олон сайханажлыг цэцэрлэг болон дүүргийнболовсролын хэлтэстэй хамтран явуулждадсан, энэ талаараа манлайлдаг багшнарын тухайд зохисгүй, хэт ардчилсанүзлээр байх гэсэн хандлагатай байгаа ньхарагдаж байна. Энэ нь нэг талаас удирдахажилтан, багш нарын биесээ ойлголцох,хүндэтгэх зөв харилцах, удирдах баудирдуулах ёс алдагдаж байгаагийн илрэл,нөгөө талаас хувь хүний ёс зүйн хэмхэмжээтэй холбоотой юм.

Сайтад сэтгэгдэл үлдээсэн байдлыг хүснэгтээр үзүүлбэл

Цэцэр

лэг

11 33 37 42 56 70 82 89 95 10

3

11

1

11

5

13

5

14

3

СБ

Д

мэр

ЧД

мэ

р

СӨ

Б

сур

НБГ

мэ

р

Су

р

54

Хув

сур

Хув

цэ

ц

Ний

т

тоо

Эцэг

эх

3 0 2 7 2 2 2 3 1 3 1 2 1 1 30

Зочин 2 2 5 6 1 6 1 1 24

Цэцэр

лэгээс

2 4 5 1 1 2 3 1 19

Бүгд 7 6 2 5 18 2 2 2 3 1 4 1 2 1 7 2 4 1 1 1 1 73

Эерэг 1 8 1 1 1 1 3 1 1 18

Сөрөг 7 6 1 5 10 2 2 2 4 2 4 2 4 1 1 53

Дээрх нэр заагдсан цэцэрлэг, хувьхүнтэй холбоотой гэгдэх 72 сэтгэгдлээс

18 буюу 25% - эерэг

52 буюу 75%- сөрөг сэтгэгдэл байгаа ньхарамсал, эмзэглэл төрүүлэхээр байна.Та бүхэнд сайтад зөвхөн нэг өдрийнбичигдсэн сэтгэгдлийг жишээ болгонүзүүлбэл:

012 оны 10 дугаар сарын 11 МӨНХАМГАЛАН ЭЭ ХӨӨРХИЙЙ ЛАМ ОЛДОХГҮЙ БОЛ БУЦАХДАА ЗАЛНА ГЭГЧЭЭР НӨГӨӨ ГЭРЛЭЭГЭЭ

АВЧИХСАН УУ? ДАЛД ОР ГЭХЭЭР ДАЛД ОРООЛ ИЛ ГАР ГЭХЭЭР ИЛ ГАРААД Л ЗЭРЭГ НЭМЭХИЙН ӨМНӨ КИНОГ АМЬДААР НЬ 33 ААС ҮЗЧИХ ЮМ БАЙНА Л ДАА. ТА 3 ЦЭЦЭРЛЭГҮҮДЭЭР ТОГЛОЛТ ХИЙВЭЛ АШИГ ОРЛОГО НЭМЭГДЭНЭ ДЭЭ. АЙН МӨНХАМГАЛААН ТҮВШИНЖАРГАЛАА ГЭРЭЛТУЯА

2012 оны 10 дугаар сарын 11 ЕРТӨНЦИЙН 3 БАЛАА ХАМХУУЛ ШИГ ХИЙСЭХ МӨНХАМГАЛАН НЭГ БАЛАА ХУУРАМЧ ДҮР ГАРГАЖ

ДОЛДОЙДОХ ТҮВШИНЖАРГАЛ НЭГ БАЛАА ХАМАР ДОРОХ ХАГАРХАЙГАА МЭДЭХГҮЙ БУРАХ ГЭРЛЭЭ НЭГ БАЛАА.......

2012 оны 10 дугаар сарын 11 ЗОЧИН 33-Р ЦЭцЭрЛЭГиЙН хӨГшИн нОхОЙ ШИг ТүВшИНжАРгаЛ, ЭмСхИЙ ГэРЛээ, гАЛзУУ

МөНхамгалан 3 ЯаГ тААрсан ТааР шууДАЙНУУд шҮҮ ДэЭ. 2012 оны 10 дугаар сарын 11 БАГШ БАААААААААААА чИНГЭЛТЭЙ ДҮҮРГИЙН 33-Р ЦЭЦЭРЛЭГИЙН ХАГАС ГАЛЗУУ МӨНХ-АМГАЛАН АВГАЙ

ӨӨР ШИГЭЭ ТОГЛОЛТ БЭЛДЭЭД НҮГЛИЙН НҮДИЙГ ГУРИЛААР ХУУРЧ САЯ ТӨГРӨГ ЗАВШААД Л ӨӨРТЭЙ НЬ ТААРСАН 70-ИЙНХАА ХОГ ШААР ХЭН Ч АВАХГҮЙ АМСГАЙ ХЭРҮҮЛЧ ГЭРЛЭЭ АВГАЙ МЭТИЙН ХҮМҮҮСЭЭР ӨӨРИЙГӨӨ ХҮРЭЭЛҮҮЛЭЭД ТААРЧ ДЭЭ ХӨӨРХИЙ.

2012 оны 10 дугаар сарын 11 bagsh oron nutgin songuulid tsetserlegin emchig avch ajiluulna geh yum yaj boloh yum be

ter olon huuhed, deerees ni haniad ih baihad jaahan bodoltoi baimaar yum a

Ийм байгаа нь бид хүүхэд хүмүүжүүлэх,төлөвшүүлэх, хөгжүүлэх сайхансэтгэлтэй багш нар мөн гэж үү, биднийүгсийн санд эдгээр үгс багтдаг билүүгэсэн харуусал төрж байна.Эрхлэгч арга зүйч нар ажилтнаа ойлгонхүндлэх,ухаалаг шаардлага тавих,дэмжиж ажиллах, ёс суртахуунызөрчлийг тайван замаар шийдвэрлэх,зөвлөн туслах харин багш нар ёс зүйнталаар цаг ямагт анхаарч ёс зүйн алдаагаргахаас сэргийлж байх нь чухалбайна.

Ерөнхий дүгнэлт

Дэлхий нийтэд багшийн нэр хүнд, ёс зүйн асуудлыг ОУББ-аас гаргасан “Мэргэжлийн ёс зүйн тунхаглал” ба 1996 онд Парис хотноо Засгийн газар хоорондын тусгай хурлаас баталсан “Багшийн статусын тухай зөвлөмж”-ийн хүрээнд зохицуулж байдаг.Энэхүү тунхаглал болон “ЕБС, цэцэрлэгийн багшийн ёс зүйн дүрэм”-д багш хүний :

Мэргэжлийнхээ өмнө

Хамтран ажиллагчдын

өмнө

Шавийнхаа өмнө

Мэргэжил нэгтнүүдийнхээ

өмнө

Удирдах ажилтны өмнө

Эцэг эхчүүдийн өмнө

Дүрмийн хэрэгжилтийн тухайд заримнэг заалтыг зөрчсөн цөөн нэгтохиолдол байхаас нийтийг хамарсаналдаа эндэгдэл төдийлөн гаргалгүй,үүрэг хариуцлагаа ухамсарлан,тодорхой хэмжээнд хэрэгжүүлжбайдаг гэж илтгэгч миний бие үзэжбайна. Тэгтэл бидний интернетхэрэглээгээр илэрч байгаа дийлэнхсөрөг байдал нь ёс зүйн дүрмийнтухайлбал:

2.3.1 Хамтран ажиллагчдынхаа нас, хүйс, хувийнонцлог, албан тушаал, мэдлэг туршлагаар ньялгаварлахгүйгээр хүндэтгэлтэй харьцах

2.3.2 Өөрийн болон байгууллагын нэр хүнд,амжилтын төлөө хамт олон, хувь хүний нэр төр,эрүүл мэнд, сэтгэл санаа, хувийн өмчид хохиролучруулахгүй байх

2.3.4 Байгууллага шийдвэр гаргах үйлажиллагаанд оролцохдоо хариуцлагатай хандаж,хамтын хариуцлага хүлээн,хөдөлмөрийн сахилгыгчанд сахин ажиллах

2.3.6 Удирдлага хамт олон,суралцагч, эцэг эх, олоннийтийн зүгээс учруулж болзошгүй зүй бусэрсдлээс хамт олны болон өөрийн нэр төрийгхамгаалахзэрэг заалтуудыг харгалзан үзэлгүйгээр хандаххандлага ажиглагдаж байна.

Давлагаа.мн сайтын сэтгэгдлээилэрхийлэх боломж олгосон Жив живбуланд цэцэрлэгийн удирдах ажилтан,арга зүйч, багш, мэргэжилтэн нарынталаарх өөрийн үзэл бодол, ойлгуулахсанаагаа илэрхиилэхдээ шүүмжлэлтэйхандах нь зөв боловч зарим нь хэтэрхийбүдүүлгээр бусдыгаа доромжлох ньнийгэмд буруу ойлголт төрүүлэхээрбайна.

Бид өөрсдийгөө ойлгож, бид өөрсдийгөөдэмжиж, бид өөрсдийгөө ууч сэтгэлээрхнадахгүй бол хэн биднийг ойлгож,дэмжиж, хандах юм бэ? Тухайнбайгуулгад алдаатай оноотой зүйлбайгааг ойлгуулах гэснийг удирдлагамэдрэхгүй дахин дахин бичүүлэх,өөрийнхөө хэн болохыг мэдэгдэхгүйболомжийг ихээр ашиглан бусдынхаанэр хүндэд бүдүүлгээр халдах энэсоёлгүй байдлыг халах зорилгоор доорхсаналыг дэвшүүлж байна.

Үүнд:

1. Мэргэжил нэгт нэгнээсээ тусламж, зөвлөгөө хүссэннэгэндээ сэтгэл харамгүй туршлагаасаа сайтад тавих

-Туршлагаа хуваалцсан, түгээсэн багшид сайтынхантодорхой хэмжээнд урамшуулал үзүүлэх байдлаарбодлогондоо тусгах

-Туршлагыг уншиж, танилцсан хүний тоогоор угбагшийн туршлага түгээгдлээ гэх утгаар ажлынх ньүнэлэмжинд оруулах

2. Хэлэлцүүлэг буланг ихээр ашиглаж, нэгэнт л олон хүнхарилцаж санаа бодлоо солилцох боломж байгаа тулбайгууллага, дүүргийнхээ тулгамдаж байгаа асуудлыншийдэл, гарцыг олох хэрэглүүр болгох

3. Дүүрэг болон нэр хүндийг өргөхийн тулд хамт олон,эцэг эхийн хүрээнд хийгдсэн сайн сайхан ажил,амжилтуудаа ихээхэн сурталчилж, энэ байдлаар ньтухайн байгууллагын ажлыг үнэлж, дүгнэхэдхамаатуулах

4. Удирдах ажилтан, багш нарын сэтгэлгээ, хандлага,үзэл бодлоо өөрчлөх сургалт семинарыгхарилцааны ёс зүй сэдвээр зохионбайгуулах,шинэ эерэг мэдээллээр хангах,өөрсдийн үзэл бодлоо чөлөөтэй илэрхийлэхөдөрийг байгууллага дээрээ зохион байгуулжявуулах

5. Техник хэрэгсэлийг ашиглаж сурсан чадвараа уламбататгаж, интернетийн ёс зүйд суралцан,интернетээр нэгийгээ гутаан, доромжлон гомдоохбус урамшуулах, дэмжих зуун зуун сайхан үгсийгхарамгүй бэлэглэж, гадаад болон дотоодсайтуудаас өөрийн ажилдаа хэрэгцээтэйматериалаа авч, өөрийгөө хөгжүүлэх зөв хэрэгсэлболгоосой гэсэн бодлыг тээж байна.

Хүмүүсээ бие биедээ урам хайрла

Хүсэл сэтгэл догдлуулсан

халуун дулаан үг хайрла!

Анхаарлаар шагнасан та бүхэнд баярллаа

1.Мэргэжлийн ба хэрэглээний ёс зүй” УБ.,2012. Эмхтгэсэн Тунгалаг.Д2. Infortations ethic. \IRIE\.2004.3.Интернэтийн ёс зүй” УБ.,2012. Дорждагва.Т,Дарьхүү.Р, Болд.З,

4.Sait-www.davlagaa.mn5.Боловсрол судлал сэтгүүл” УБ.,2005.6.Боловсролын мэдээлэл УБ., 2007. №6.7. Google.mn Интернэт хэрэглэгч судалгаанытайлан

НОМ ЗҮЙ