62
ΣΧΗΜΑΤΑ ΛΟΓΟΥ ΣΧΗΜΑΤΑ ΛΟΓΟΥ Σ ο φ ί α Χ α ν τ ζ ή

σχηματα λογου

Embed Size (px)

DESCRIPTION

ΠΡΟΤΑΣΗ ΔΙΑΔΡΑΣΤΙΚΗΣ ΔΙΔ/ΛΙΑΣ-ΣΧΗΜΑΤΑ ΛΟΓΟΥ-Γ ΓΥΜΝΑΣΙΟΥ

Citation preview

Page 1: σχηματα λογου

ΣΧΗΜΑΤΑ ΛΟΓΟΥ ΣΧΗΜΑΤΑ ΛΟΓΟΥΣ

ο

φ

ί

α

Χ

α

ν

τ

ζ

ή

helliphellipπ ληρότητα

του Λόγου

ΛΕΞΕΩΝΛΕΞΕΩΝ ΔΙΑΝΟΙΑΣΔΙΑΝΟΙΑΣ

helliphellip θέση των λέξεων

helliphellip γραμματική συμφωνία

των λέξεων

Σχετικά με τηhellipΣχετικά με τηhellip Σχετικά με τηhellipΣχετικά με τηhellip Σχετικά με τηhellipΣχετικά με τηhellip Σχετικά με τηhellipΣχετικά με τηhellip

ΣΧΗΜΑΤΑ ΛΟΓΟΥ ΣΧΗΜΑΤΑ ΛΟΓΟΥ

helliphellip Σημασία Σημασία

-λέξεων φράσεων-λέξεων φράσεων

Σ

ο

φ

ί

α

Χ

α

ν

τ

ζ

ή

ΣΧΗΜΑΤΑ ΛΟΓΟΥ ΣΧΗΜΑΤΑ ΛΟΓΟΥ Σχετικά με τη Σημασία των λέξεων και φράσεων

ΑνακαλύπτωΑνακαλύπτω

ΜαθαίνωΜαθαίνω

ΔημιουργώΔημιουργώ

Κλικ στις εικόνες

Κλικ στις εικόνες για συνέχειαhellipγια συνέχειαhellip

Σ

ο

φ

ί

α

Χ

α

ν

τ

ζ

ή

ΣΧΗΜΑΤΑ ΛΟΓΟΥ ΣΧΗΜΑΤΑ ΛΟΓΟΥ Σχετικά με τη Σημασία των λέξεων και φράσεων

1 2 3 4 5 6 7

8 9 10 11 12 13 14

15 16 17 18 19 20 21

22 23 24 25 26 27 28

29 30 31Κλικ στους Κλικ στους

αριθμούς για αριθμούς για

συνέχειαhellipσυνέχειαhellip

ΜεταφοράΜεταφορά

π π Η οίηση είναι μια όρτα ανοιχτή π π Η οίηση είναι μια όρτα ανοιχτή

ΔηλαδήΔηλαδήhelliphellip

ΜεταφοράΜεταφορά

την είδαμε να κάθεταικατατσακισμένηκατατσακισμένη hellipστοκατώφλι

ΔηλαδήΔηλαδήhelliphellip

ΜεταφοράΜεταφορά

π Και ό ως κοιτάγαμε όλο ψηλά τα μάτια μας γεμίζανε ουρανό γεμίζανε ουρανό

hellipανασαίναμε ουρανό hellipανασαίναμε ουρανό

ΔηλαδήΔηλαδήhelliphellip

rsquo Σχήμα κατ rsquo Σχήμα κατεξοχήνεξοχήν

π Α ό την ΠόληΠόλη π άρχοντεςκι α ό τη Χιόπ π π α άδεςκι α ό τα Γεροσόλυμα

να έλθουν οι ψαλτάδες

ΔηλαδήΔηλαδήhelliphellip

rsquo Σχήμα κατ rsquo Σχήμα κατεξοχήνεξοχήν

π laquo π Και όταν λέγουν ερί τινός τον ε ήρε το τοποτάμιποτάμιraquo π εννοούνότι ε νίγηειςαυτόν

τούτον τον χείμαρρον

ΔηλαδήhellipΔηλαδήhellip

ΣυνεκδοχήΣυνεκδοχή

Έρμο τουφέκι σκοτεινό τι σ έχω γω στοχέρι

π Ο ού συ μού γινες βαρύ κι ο Αγαρηνός Αγαρηνός τοξέρει

ΔηλαδήΔηλαδήhelliphellip

ΣυνεκδοχήΣυνεκδοχή

Κάθε βρύση π και φλάμ ουρο κάθε κλαδίκλαδί και

κλέφτης

ΔηλαδήΔηλαδήhelliphellip

ΣυνεκδοχήΣυνεκδοχή Να τρώει η σκουριά το σίδεροσίδερο κι η γηςτον

ανδρειωμένο

π π Εγώ α ό κείνη τη στιγμή δεν έχω λια το χέρι το χέρι π ου αγνάντευεν Αγαρηνό Αγαρηνό κι εγύρευε μαχαίρι μαχαίρι

ΔηλαδήΔηλαδήhelliphellip

ΣυνεκδοχήΣυνεκδοχή

Πάρε το μάτι του αϊτού μάτι του αϊτού και

rsquo τ αλαφιού το αλαφιού το πόδιπόδι

ΔηλαδήΔηλαδήhelliphellip

ΣυνεκδοχήΣυνεκδοχή

Φλωριά ρίχνουν στην ΠαναγιάΠαναγιά φλωριά ρίχνουν στους άγιουςάγιους

ΔηλαδήΔηλαδήhelliphellip

ΜετωνυμίαΜετωνυμία

π Όταν θέλει να χαλαρώσει ροτιμά να ακούει ΜότσαρτΜότσαρτ

ΔηλαδήhellipΔηλαδήhellip

ΜετωνυμίαΜετωνυμία

Χάθηκε ο φάκελος φάκελος του ασθενή

ΔηλαδήhellipΔηλαδήhellip

ΜετωνυμίαΜετωνυμία

Η ΔιεύθυνσηΔιεύθυνση τουσχολείουδεναστειεύεται

ΔηλαδήhellipΔηλαδήhellip

Σχήμα Λιτότητας Σχήμα Λιτότητας

Δεν ήταν και λίγα Δεν ήταν και λίγα πόσα έρασε

ΔηλαδήΔηλαδήhelliphellip

Σχήμα Λιτότητας Σχήμα Λιτότητας

π hellipΕί ε ουκ ολίγαπ hellipΕί ε ουκ ολίγα

ΔηλαδήΔηλαδήhelliphellip

ΕιρωνείαΕιρωνεία

π Τώρα μας έ εισες π Τώρα μας έ εισες

ΔηλαδήhellipΔηλαδήhellip

ΕιρωνείαΕιρωνεία

ΜΑΜΑΜΑΜΑ ΜΗΝ ΑΝΗΣΥΧΕΙΣΜΗΝ ΑΝΗΣΥΧΕΙΣ

ΕΔΩ ΕΔΩ ΠΟΥ ΗΡΘΑΜΕ ΠΟΥ ΗΡΘΑΜΕ

ΟΛΟΚΛΗΡΗ Η ΚΟΙΝΩΝΙΑΟΛΟΚΛΗΡΗ Η ΚΟΙΝΩΝΙΑΑΣΧΟΛΕΙΤΑΙ ΜΑΖΙ ΜΑΣΑΣΧΟΛΕΙΤΑΙ ΜΑΖΙ ΜΑΣ

ΔηλαδήhellipΔηλαδήhellip

ΕυφημισμόςΕυφημισμός

Το ακρωτήριοτης

πΚαλής Ελ ίδας πΚαλής Ελ ίδας

ΔηλαδήhellipΔηλαδήhellip

ΕυφημισμόςΕυφημισμός

π π Στους σύγχρονους ολέμους υ άρχουν και π π παρά λευρεςα ώλειεςπ π παρά λευρεςα ώλειες

ΔηλαδήhellipΔηλαδήhellip

πΥ ερβολήπΥ ερβολή

Κολοκοτρώνης φώναξε κι όλος ο Κολοκοτρώνης φώναξε κι όλος ο κόσμος τρόμαξε κόσμος τρόμαξε

ΔηλαδήhellipΔηλαδήhellip

πΥ ερβολήπΥ ερβολή

Τι της Τι της λείπειhellip λείπειhellip τι της τι της λείπειhellipλείπειhellip

ΔηλαδήhellipΔηλαδήhellip

ΑλληγορίαΑλληγορία

Το ένα χέρι νίβει τ άλλο Το ένα χέρι νίβει τ άλλο π π και τα δυο το ρόσω ο π π και τα δυο το ρόσω ο

ΔηλαδήhellipΔηλαδήhellip

ΑλληγορίαΑλληγορία ΔηλαδήhellipΔηλαδήhellip

π πΠροσω ο οίησπ πΠροσω ο οίησηη ΣτωνΨαρών την ολόμαυρη ράχη

π π ερ ατώνταςη Δόξαπ π ερ ατώνταςη Δόξα μονάχη

ΔηλαδήhellipΔηλαδήhellip

π πΠροσω ο οίησηπ πΠροσω ο οίηση

Νόμιζα πως το

τριαντάφυλλό μου

ήταν μοναδικό και

τώρα να ένας

ολόκληρος κήπος

από

τριαντάφυλλαhellip

Μην κλαις Το δικό σου τριαντάφυλλο

είναι μοναδικό στον κόσμο γιατί το έχεις

εξημερώσει

ΔηλαδήhellipΔηλαδήhellip

ΠαρομοίωσηΠαρομοίωση

Κάτι σα ζεστό κύμα σα ζεστό κύμα π με σκε άζει ξαφνικά

ΔηλαδήhellipΔηλαδήhellip

ΠαρομοίωσηΠαρομοίωση

Πώς Πώς π ο χειμερινός βοριάς σαρώνει στον κάμ ο αγκάθια

π κι αυτά σφιχταγκαλιάζονται και γίνονται ένα ράμα έτσι έτσι και τη σχεδία οι άνεμοι εδώ και εκεί τη φέρναν και

πτην ήγαιναν

ΔηλαδήhellipΔηλαδήhellip

ΚλιμακωτόΚλιμακωτό

π π Όμορφη λούσια κι ά αρτη π π Όμορφη λούσια κι ά αρτη και σεβαστή κι αγία και σεβαστή κι αγία

ΔηλαδήhellipΔηλαδήhellip

ΑντονομασίαΑντονομασία

π Η όλη τουΦωτός π Η όλη τουΦωτός

ΔηλαδήhellipΔηλαδήhellip

ΑντονομασίαΑντονομασία ΔηλαδήhellipΔηλαδήhellip

ΑντονομασίαΑντονομασία ΔηλαδήhellipΔηλαδήhellip

ΣΧΗΜΑΤΑ ΛΟΓΟΥ ΣΧΗΜΑΤΑ ΛΟΓΟΥ Σχετικά με τη Σημασία των λέξεων και φράσεων

ΜεταφοράΜεταφορά rsquo Σχήμα κατ εξοχήν rsquo Σχήμα κατ εξοχήν ΣυνεκδοχήΣυνεκδοχή ΜετωνυμίαΜετωνυμία Σχήμα Λιτότητας Σχήμα Λιτότητας ΕιρωνείαΕιρωνεία

ΕυφημισμόςΕυφημισμός πΥ ερβολήπΥ ερβολή ΑλληγορίαΑλληγορία π πΠροσω ο οίησηπ πΠροσω ο οίηση ΠαρομοίωσηΠαρομοίωση ΚλιμακωτόΚλιμακωτό ΑντονομασίαΑντονομασία

Κλικ στους Κλικ στους

συνδέσμους συνδέσμους

για συνέχειαhellipγια συνέχειαhellip

ΜεταφοράΜεταφορά

οι λέξεις εκτός από την κυριολεκτική τους σημασία χρησιμοποιούνται αναλογικάγια να δηλώσουν και άλλες καταστάσεις ή αντικείμενα

rsquo Σχήμα κατ εξοχήν rsquo Σχήμα κατ εξοχήν

η σημασία μιας λέξης στενεύει τόσο πολύ ώστε συμπίπτει με μια μόνο έννοια και σημασία καθορισμένη

ΣυνεκδοχήΣυνεκδοχή η λέξη δε δηλώνει κυριολεκτικά εκείνο που

κατά πρώτο λόγο φαίνεται αλλάhellip α) το μέρος αντί για το όλο β) το ένα αντί για τα πολλάγ) την ύλη αντί για εκείνο που έχει

κατασκευαστεί από την ύληδ) το όργανο αντί για την ενέργεια που παράγεται

από αυτόε) το όργανο αντί για το πρόσωπο που χειρίζεται

το όργανο αυτό στ) το εικονιζόμενο πρόσωπο αντί για την εικόνα

του

ΜετωνυμίαΜετωνυμία

χρησιμοποιείται α) το όνομα του δημιουργού αντί για το δημιούργημά του

β) εκείνο που περιέχει κάτι αντί για το περιεχόμενο και αντίστροφα

γ) το αφηρημένο αντί για το αντίστοιχο συγκεκριμένο και αντίστροφα

Σχήμα Λιτότητας Σχήμα Λιτότητας

αντί για κάποια λέξη χρησιμοποιείται η αντίθετή της με άρνηση

ΕιρωνείαΕιρωνεία

χρησιμοποιούνται με προσποίηση λέξεις ή φράσεις που έχουν διαφορετική ή αντίθετη σημασία από την πραγματική τους

οι λέξεις χρησιμοποιούνται για περιφρόνηση χλευασμό κτλ

ΕυφημισμόςΕυφημισμός

μια λέξη ή φράση με καλή σημασία χρησιμοποιείται για την ονομασία κακού ή δυσάρεστου πράγματος

πΥ ερβολήπΥ ερβολή

μια κατάσταση μεγαλοποιείται για να προκαλέσει μεγαλύτερη εντύπωση

ΑλληγορίαΑλληγορία

αυτός που μιλάει άλλα λέει κι άλλα εννοεί

είναι μεταφορική φράση που κρύβει διαφορετικό νόημα από αυτό που δηλώνουν οι λέξεις της

Διαφέρει από τη μεταφοράγιατί δεν περιορίζεται σε μια λέξη αλλά αποτελεί συνεχές όλο

π πΠροσω ο οίησηπ πΠροσω ο οίηση

αποδίδονται ανθρώπινες ιδιότητες σε ζώα σε αντικείμενα ή αφηρημένες έννοιες και ιδέες

ΠαρομοίωσηΠαρομοίωσησυγκρίνουμε δύο πρόσωπα πράγματα ιδέες φαινόμενα καταστάσεις ενέργειες που έχουν ομοιότητα μεταξύ τους προκειμένου να τονιστεί η ιδιότητα του ενός

Η παρομοίωση αρχίζει με τις λέξεις σαν καθώς όπως και με το σαν να όταν έχουμε υποθετική παρομοίωση

ΚλιμακωτόΚλιμακωτό

παρατίθενται διάφορα γεγονότα αντικείμενα πρόσωπα έννοιες

με αυξανόμενή ένταση (ανιούσα κλιμάκωση) ή

φθίνουσα πορεία (κατιούσα κλιμάκωση)

ΑντονομασίαΑντονομασία

αντικαθίστανται τα προσηγορικά ονόματα με κύρια ήτα κύρια με προσηγορικά ή τα κύρια και προσηγορικά με άλλες σχετικές λέξεις

ΠΛΗΡΟΦΟΡΙΕΣΠΛΗΡΟΦΟΡΙΕΣ

Αρχική σελίδαΠληροφορίεςΠίσω στη δραστηριότητα-παράδειγμαΠίνακας επιλογής παραδειγμάτωνΠίνακας ΔραστηριότητεςΠίνακας Σχήματα ΛόγουΠροηγούμενη διαφάνειαΚλικΚλικ οπουδήποτε για να δείτε την απάντησηΚλικΚλικ οπουδήποτε για να μεταβείτε στην επόμενη

διαφάνεια ή ακολουθείστε τις υπερσυνδέσεις

ΔραστηριότητεςΔραστηριότητες

Ομάδα Α Ομάδα Α Ομάδα Β Ομάδα Β Ομάδα Γ Ομάδα Γ Ομάδα Δ Ομάδα Δ Ομάδα Ε Ομάδα Ε

Κλικ στους Κλικ στους συνδέσμους συνδέσμους για συνέχειαhellip

για συνέχειαhellip

Ομάδα Α Ομάδα Α

Αφού διαβάσουμε το παραμύθι (κλικ Αφού διαβάσουμε το παραμύθι (κλικ ΕΔΩΕΔΩ)) ας του δώσουμε ένα τίτλο αξιοποιώντας τη

μεταφορά ας αναφερθούμε στα σχήματα λόγου που

αξιοποιεί ο συγγραφέας ας δημιουργήσουμε το δικό μας παραμύθι με

το ίδιο θεματικό κέντρο

Ομάδα Β Ομάδα Β Αφού παρατηρήσουμε την εικόνα (κλικ Αφού παρατηρήσουμε την εικόνα (κλικ ΕΔΩΕΔΩ)) ας της δώσουμε ένα τίτλο Ποιο σχήμα

λόγου μπορούμε να αξιοποιήσουμε ας βρούμε εικόνες στις οποίες μπορούμε να

αξιοποιήσουμε το ίδιο σχήμα λόγου ας δημιουργήσουμε μια μικρή παρουσίαση

Power Point με τα ευρήματά μας

Ομάδα Γ Ομάδα Γ Ας διαβάσουμε το ποίημα (κλικ Ας διαβάσουμε το ποίημα (κλικ ΕΔΩΕΔΩ)) ποιο σχήμα λόγου αξιοποιεί ο ποιητής για

να μιλήσει για την Ειρήνη πώς θα συνέχιζε το ποίημα αν μιλούσε

για τον Πόλεμοαξιοποιώντας το ίδιο σχήμα ας οπτικοποιήσουμε τους στίχους με

πρωταγωνιστές τον Πόλεμο και την Ειρήνη αξιοποιώντας το Power Point ή το Movie

Maker

Ομάδα Δ Ομάδα Δ

Αφού παρατηρήσουμε την εικόνα (κλικ Αφού παρατηρήσουμε την εικόνα (κλικ ΕΔΩΕΔΩ)) ας μιλήσουμε για την ειρωνεία που διακρίνεται

σ΄αυτή ας παρατηρήσουμε με ποιους τρόπους την

επιτυγχάνει ο σκιτσογράφος ας δημιουργήσουμε ένα παρόμοιο σκίτσο-

σχόλιο για κάποιο θέμα κοινωνικού προβληματισμού με ένα εργαλείο δημιουργίας comics

Ομάδα Ε Ομάδα Ε Αφού διαβάσουμε το κείμενο (κλικ Αφού διαβάσουμε το κείμενο (κλικ ΕΔΩΕΔΩ)) ας του δώσουμε ένα τίτλο αξιοποιώντας τη

μεταφοράμεταφορά ας εντοπίσουμε το σχήμα της υπερβολής υπερβολής

που υπάρχει στο κείμενο ας δημιουργήσουμε ένα κολάζ εικόνων-

παρομοίωσηπαρομοίωση του κειμένου αξιοποιώντας κάποιο Διαδικτυακό Εργαλείο ή μια διαφάνεια Power Point

Ένα ποντικάκι κάποτε παρατηρούσε από την τρυπούλα του τον αγρότη και τη γυναίκα του που ξεδίπλωναν ένα πακέτο laquoΤι λιχουδιά άραγε έκρυβε εκείνο το πακέτοraquo αναρωτήθηκε Όταν οι δύο αγρότες άνοιξαν το πακέτο δεν φαντάζεστε πόσο μεγάλο ήταν το σοκ που έπαθε όταν διαπίστωσε πως επρόκειτο για μια ποντικοπαγίδα Τρέχει γρήγορα λοιπόν στον αχυρώνα για να ανακοινώσει το φοβερό νέο -Μια ποντικοπαγίδα μέσα στο σπίτι Μια ποντικοπαγίδα μέσα στο σπίτιΗ κότα κακάρισε έξυσε την πλάτη της και σηκώνοντας το λαιμό της είπε Κύρ Ποντικέ μου καταλαβαίνω πως αυτό αποτελεί πρόβλημα για σας Αλλά δεν βλέπω να έχει καμιά επίπτωση σε μένα Δε με ενοχλεί καθόλου εμένα η ποντικοπαγίδα στο σπίτι Το ποντικάκι γύρισε τότε στο γουρούνι και του φώναξε Έχει μια ποντικοπαγίδα στο σπίτι Έχει μια ποντικοπαγίδα στο σπίτι Το γουρούνι έδειξε συμπόνια αλλά απάντησε Λυπάμαι πολύ κυρ ποντικέ μου αλλά δεν μπορώ να κάνω τίποτα άλλο από το να προσευχηθώ Να είσαι σίγουρος ότι θα το κάνω Θα προσευχηθώ Τότε το ποντίκι στράφηκε προς το βόδι και του φώναξε κρούοντας τον κώδωνα του κινδύνου Έχει μια ποντικοπαγίδα στο σπίτι Έχει μια ποντικοπαγίδα στο σπίτι Και το βόδι απάντησε Κοιτάξτε κύριε ποντικέ μου πολύ λυπάμαι για τον κίνδυνο που διατρέχεις αλλά εμένα η ποντικοπαγίδα το μόνο που μπορεί να μου κάνει είναι ένα τσιμπηματάκι στο δέρμα μου Έτσι ο καλός μας ποντικούλης έφυγε με κατεβασμένο το κεφάλι περίλυπος και απογοητευμένος γιατί θα έπρεπε ΜΟΝΟΣ ΤΟΥ να αντιμετωπίσει τον κίνδυνο της ποντικοπαγίδας (συνέχεια)

laquoΚι όμως απrsquo τις δυο τις λέξεις την καλύτερη όλοι οι άνθρωποι μπορούν να ξεχωρίσουν όπως ξεχωρίζουν τα καλά και τα κακά πόσο ανώτερη απrsquo τον πόλεμο είναι η ειρήνη στους ανθρώπους Είναι αυτή που τα γράμματα αγαπάει τους θρήνους μισεί χαίρεται με τα πολλά παιδιά και με τα πλούτηraquo

(Ευριπίδης)

[hellip]Λίγες μόνο δεκαετίες πριν οι εξετάσεις ήταν ένα φυσικό γεγονός συνδεδεμένο με τις laquoκανονικές λειτουργίεςraquo του σχολείου Ξαφνικά όμως τα πράγματα άλλαξαν Οι εξετάσεις φαίνεται να μην είναι πια κάτι απλό δηλαδή στα μέτρα των παιδιών Καθηγητές γονείς και ΜΜΕ μεταφέρουν στα παιδιά το μήνυμα laquoΔουλέψτε σκληρά γιατί χαθήκατεraquo Και τα παιδιά προσπαθούν και δουλεύουν σκληρά Δεν παρακολουθούν μόνο το πρόγραμμα του σχολείου αλλά είναι υποχρεωμένα να διαβάζουν αρκετές ώρες ενώ τα περισσότερα αναγκάζονται να παρακολουθούν και κάποιο φροντιστήριο Η εποχή της εφηβείας για τα ελληνόπουλα δεν κρύβει μόνο το άγχος για προσαρμογή στην ενήλικη ζωή αλλά laquoπροσφέρειraquo και τον πανικό της επιτυχίας [hellip] Στις πολύβουες και κατειλημμένες από το καυσαέριο μεγαλουπόλεις τα παιδιά επιστρέφουν τρέχοντας από το σχολείο είτε με τα πόδια και τη συνοδεία κάποιου μεγάλου είτε με σχολικά και αυτοκίνητα για να μπουν πάλι τρέχοντας στο ασανσέρ της πολυκατοικίας και να καταλήξουν με βιασύνη σε ένα γεύμα που θα οδηγήσει σε μια γρήγορη πέψη προκειμένου να αρχίσουν οι εξωσχολικές δραστηριότητες Ξένες γλώσσες αθλητικά ωδεία μαθήματα πληροφορικής και πάλι πίσω στο σπίτι για το διάβασμα της επόμενης μέρας Ώσπου κάπου αργά το βράδυ θα κλείσουν οι τηλεοράσεις και θα πέσει σιωπητήριο Ώρες δουλειάς10-12

Σμαρούλα Παντελή Το Βήμα 04-06-2000

Την επόμενη νύχτα ένας παράξενος θόρυβος κάτι σαν το θόρυβο που κάνει η ποντικοπαγίδα όταν κλείνει ξύπνησε τη γυναίκα του αγρότη που έτρεξε να δει τι συνέβη Μέσα στη νύχτα όμως δεν πρόσεξε πως στην παγίδα πιάστηκε από την ουρά ένα φίδι Φοβισμένο το φίδι δάγκωσε τη γυναίκα Ο άντρας της έτρεξε γρήγορα και την πήγε στο νοσοκομείο Αλλοίμονο όμως την έφερε στο σπίτι με πολύ υψηλό πυρετό Ο γιατρός τον συμβούλεψε να της κάνει ζεστές σουπίτσες Έτσι ο αγρότης έσφαξε την κότα για να κάνει μια καλή κοτόσουπα Η γυναίκα όμως πήγαινε από το κακό στο χειρότερο και όλοι οι γείτονες έρχονταν στη φάρμα να βοηθήσουν Ο καθένας με τη σειρά του καθόταν στο προσκεφάλι της γυναίκας από ένα 8ωρο Για να τους ταΐσει όλους αυτούς ο αγρότης αναγκάστηκε να σφάξει το γουρούνι Τελικά όμως η γυναίκα δε τη γλύτωσε Πέθανε Στη κηδεία της ήρθε πάρα πολύς κόσμος γιατί ήταν καλή γυναίκα και την αγαπούσαν όλοι Για να φιλοξενήσει όλον αυτόν τον κόσμο ο αγρότης αναγκάστηκε να σφάξει το βόδι Ο κυρ Ποντικός μας έβλεπε όλο αυτό το πηγαινέλα από την τρυπούλα του με πάρα πολύ μεγάλη θλίψη ( από το Διαδίκτυο( από το Διαδίκτυο)) (αρχή παραμυθιού) (αρχή παραμυθιού)

Page 2: σχηματα λογου

helliphellipπ ληρότητα

του Λόγου

ΛΕΞΕΩΝΛΕΞΕΩΝ ΔΙΑΝΟΙΑΣΔΙΑΝΟΙΑΣ

helliphellip θέση των λέξεων

helliphellip γραμματική συμφωνία

των λέξεων

Σχετικά με τηhellipΣχετικά με τηhellip Σχετικά με τηhellipΣχετικά με τηhellip Σχετικά με τηhellipΣχετικά με τηhellip Σχετικά με τηhellipΣχετικά με τηhellip

ΣΧΗΜΑΤΑ ΛΟΓΟΥ ΣΧΗΜΑΤΑ ΛΟΓΟΥ

helliphellip Σημασία Σημασία

-λέξεων φράσεων-λέξεων φράσεων

Σ

ο

φ

ί

α

Χ

α

ν

τ

ζ

ή

ΣΧΗΜΑΤΑ ΛΟΓΟΥ ΣΧΗΜΑΤΑ ΛΟΓΟΥ Σχετικά με τη Σημασία των λέξεων και φράσεων

ΑνακαλύπτωΑνακαλύπτω

ΜαθαίνωΜαθαίνω

ΔημιουργώΔημιουργώ

Κλικ στις εικόνες

Κλικ στις εικόνες για συνέχειαhellipγια συνέχειαhellip

Σ

ο

φ

ί

α

Χ

α

ν

τ

ζ

ή

ΣΧΗΜΑΤΑ ΛΟΓΟΥ ΣΧΗΜΑΤΑ ΛΟΓΟΥ Σχετικά με τη Σημασία των λέξεων και φράσεων

1 2 3 4 5 6 7

8 9 10 11 12 13 14

15 16 17 18 19 20 21

22 23 24 25 26 27 28

29 30 31Κλικ στους Κλικ στους

αριθμούς για αριθμούς για

συνέχειαhellipσυνέχειαhellip

ΜεταφοράΜεταφορά

π π Η οίηση είναι μια όρτα ανοιχτή π π Η οίηση είναι μια όρτα ανοιχτή

ΔηλαδήΔηλαδήhelliphellip

ΜεταφοράΜεταφορά

την είδαμε να κάθεταικατατσακισμένηκατατσακισμένη hellipστοκατώφλι

ΔηλαδήΔηλαδήhelliphellip

ΜεταφοράΜεταφορά

π Και ό ως κοιτάγαμε όλο ψηλά τα μάτια μας γεμίζανε ουρανό γεμίζανε ουρανό

hellipανασαίναμε ουρανό hellipανασαίναμε ουρανό

ΔηλαδήΔηλαδήhelliphellip

rsquo Σχήμα κατ rsquo Σχήμα κατεξοχήνεξοχήν

π Α ό την ΠόληΠόλη π άρχοντεςκι α ό τη Χιόπ π π α άδεςκι α ό τα Γεροσόλυμα

να έλθουν οι ψαλτάδες

ΔηλαδήΔηλαδήhelliphellip

rsquo Σχήμα κατ rsquo Σχήμα κατεξοχήνεξοχήν

π laquo π Και όταν λέγουν ερί τινός τον ε ήρε το τοποτάμιποτάμιraquo π εννοούνότι ε νίγηειςαυτόν

τούτον τον χείμαρρον

ΔηλαδήhellipΔηλαδήhellip

ΣυνεκδοχήΣυνεκδοχή

Έρμο τουφέκι σκοτεινό τι σ έχω γω στοχέρι

π Ο ού συ μού γινες βαρύ κι ο Αγαρηνός Αγαρηνός τοξέρει

ΔηλαδήΔηλαδήhelliphellip

ΣυνεκδοχήΣυνεκδοχή

Κάθε βρύση π και φλάμ ουρο κάθε κλαδίκλαδί και

κλέφτης

ΔηλαδήΔηλαδήhelliphellip

ΣυνεκδοχήΣυνεκδοχή Να τρώει η σκουριά το σίδεροσίδερο κι η γηςτον

ανδρειωμένο

π π Εγώ α ό κείνη τη στιγμή δεν έχω λια το χέρι το χέρι π ου αγνάντευεν Αγαρηνό Αγαρηνό κι εγύρευε μαχαίρι μαχαίρι

ΔηλαδήΔηλαδήhelliphellip

ΣυνεκδοχήΣυνεκδοχή

Πάρε το μάτι του αϊτού μάτι του αϊτού και

rsquo τ αλαφιού το αλαφιού το πόδιπόδι

ΔηλαδήΔηλαδήhelliphellip

ΣυνεκδοχήΣυνεκδοχή

Φλωριά ρίχνουν στην ΠαναγιάΠαναγιά φλωριά ρίχνουν στους άγιουςάγιους

ΔηλαδήΔηλαδήhelliphellip

ΜετωνυμίαΜετωνυμία

π Όταν θέλει να χαλαρώσει ροτιμά να ακούει ΜότσαρτΜότσαρτ

ΔηλαδήhellipΔηλαδήhellip

ΜετωνυμίαΜετωνυμία

Χάθηκε ο φάκελος φάκελος του ασθενή

ΔηλαδήhellipΔηλαδήhellip

ΜετωνυμίαΜετωνυμία

Η ΔιεύθυνσηΔιεύθυνση τουσχολείουδεναστειεύεται

ΔηλαδήhellipΔηλαδήhellip

Σχήμα Λιτότητας Σχήμα Λιτότητας

Δεν ήταν και λίγα Δεν ήταν και λίγα πόσα έρασε

ΔηλαδήΔηλαδήhelliphellip

Σχήμα Λιτότητας Σχήμα Λιτότητας

π hellipΕί ε ουκ ολίγαπ hellipΕί ε ουκ ολίγα

ΔηλαδήΔηλαδήhelliphellip

ΕιρωνείαΕιρωνεία

π Τώρα μας έ εισες π Τώρα μας έ εισες

ΔηλαδήhellipΔηλαδήhellip

ΕιρωνείαΕιρωνεία

ΜΑΜΑΜΑΜΑ ΜΗΝ ΑΝΗΣΥΧΕΙΣΜΗΝ ΑΝΗΣΥΧΕΙΣ

ΕΔΩ ΕΔΩ ΠΟΥ ΗΡΘΑΜΕ ΠΟΥ ΗΡΘΑΜΕ

ΟΛΟΚΛΗΡΗ Η ΚΟΙΝΩΝΙΑΟΛΟΚΛΗΡΗ Η ΚΟΙΝΩΝΙΑΑΣΧΟΛΕΙΤΑΙ ΜΑΖΙ ΜΑΣΑΣΧΟΛΕΙΤΑΙ ΜΑΖΙ ΜΑΣ

ΔηλαδήhellipΔηλαδήhellip

ΕυφημισμόςΕυφημισμός

Το ακρωτήριοτης

πΚαλής Ελ ίδας πΚαλής Ελ ίδας

ΔηλαδήhellipΔηλαδήhellip

ΕυφημισμόςΕυφημισμός

π π Στους σύγχρονους ολέμους υ άρχουν και π π παρά λευρεςα ώλειεςπ π παρά λευρεςα ώλειες

ΔηλαδήhellipΔηλαδήhellip

πΥ ερβολήπΥ ερβολή

Κολοκοτρώνης φώναξε κι όλος ο Κολοκοτρώνης φώναξε κι όλος ο κόσμος τρόμαξε κόσμος τρόμαξε

ΔηλαδήhellipΔηλαδήhellip

πΥ ερβολήπΥ ερβολή

Τι της Τι της λείπειhellip λείπειhellip τι της τι της λείπειhellipλείπειhellip

ΔηλαδήhellipΔηλαδήhellip

ΑλληγορίαΑλληγορία

Το ένα χέρι νίβει τ άλλο Το ένα χέρι νίβει τ άλλο π π και τα δυο το ρόσω ο π π και τα δυο το ρόσω ο

ΔηλαδήhellipΔηλαδήhellip

ΑλληγορίαΑλληγορία ΔηλαδήhellipΔηλαδήhellip

π πΠροσω ο οίησπ πΠροσω ο οίησηη ΣτωνΨαρών την ολόμαυρη ράχη

π π ερ ατώνταςη Δόξαπ π ερ ατώνταςη Δόξα μονάχη

ΔηλαδήhellipΔηλαδήhellip

π πΠροσω ο οίησηπ πΠροσω ο οίηση

Νόμιζα πως το

τριαντάφυλλό μου

ήταν μοναδικό και

τώρα να ένας

ολόκληρος κήπος

από

τριαντάφυλλαhellip

Μην κλαις Το δικό σου τριαντάφυλλο

είναι μοναδικό στον κόσμο γιατί το έχεις

εξημερώσει

ΔηλαδήhellipΔηλαδήhellip

ΠαρομοίωσηΠαρομοίωση

Κάτι σα ζεστό κύμα σα ζεστό κύμα π με σκε άζει ξαφνικά

ΔηλαδήhellipΔηλαδήhellip

ΠαρομοίωσηΠαρομοίωση

Πώς Πώς π ο χειμερινός βοριάς σαρώνει στον κάμ ο αγκάθια

π κι αυτά σφιχταγκαλιάζονται και γίνονται ένα ράμα έτσι έτσι και τη σχεδία οι άνεμοι εδώ και εκεί τη φέρναν και

πτην ήγαιναν

ΔηλαδήhellipΔηλαδήhellip

ΚλιμακωτόΚλιμακωτό

π π Όμορφη λούσια κι ά αρτη π π Όμορφη λούσια κι ά αρτη και σεβαστή κι αγία και σεβαστή κι αγία

ΔηλαδήhellipΔηλαδήhellip

ΑντονομασίαΑντονομασία

π Η όλη τουΦωτός π Η όλη τουΦωτός

ΔηλαδήhellipΔηλαδήhellip

ΑντονομασίαΑντονομασία ΔηλαδήhellipΔηλαδήhellip

ΑντονομασίαΑντονομασία ΔηλαδήhellipΔηλαδήhellip

ΣΧΗΜΑΤΑ ΛΟΓΟΥ ΣΧΗΜΑΤΑ ΛΟΓΟΥ Σχετικά με τη Σημασία των λέξεων και φράσεων

ΜεταφοράΜεταφορά rsquo Σχήμα κατ εξοχήν rsquo Σχήμα κατ εξοχήν ΣυνεκδοχήΣυνεκδοχή ΜετωνυμίαΜετωνυμία Σχήμα Λιτότητας Σχήμα Λιτότητας ΕιρωνείαΕιρωνεία

ΕυφημισμόςΕυφημισμός πΥ ερβολήπΥ ερβολή ΑλληγορίαΑλληγορία π πΠροσω ο οίησηπ πΠροσω ο οίηση ΠαρομοίωσηΠαρομοίωση ΚλιμακωτόΚλιμακωτό ΑντονομασίαΑντονομασία

Κλικ στους Κλικ στους

συνδέσμους συνδέσμους

για συνέχειαhellipγια συνέχειαhellip

ΜεταφοράΜεταφορά

οι λέξεις εκτός από την κυριολεκτική τους σημασία χρησιμοποιούνται αναλογικάγια να δηλώσουν και άλλες καταστάσεις ή αντικείμενα

rsquo Σχήμα κατ εξοχήν rsquo Σχήμα κατ εξοχήν

η σημασία μιας λέξης στενεύει τόσο πολύ ώστε συμπίπτει με μια μόνο έννοια και σημασία καθορισμένη

ΣυνεκδοχήΣυνεκδοχή η λέξη δε δηλώνει κυριολεκτικά εκείνο που

κατά πρώτο λόγο φαίνεται αλλάhellip α) το μέρος αντί για το όλο β) το ένα αντί για τα πολλάγ) την ύλη αντί για εκείνο που έχει

κατασκευαστεί από την ύληδ) το όργανο αντί για την ενέργεια που παράγεται

από αυτόε) το όργανο αντί για το πρόσωπο που χειρίζεται

το όργανο αυτό στ) το εικονιζόμενο πρόσωπο αντί για την εικόνα

του

ΜετωνυμίαΜετωνυμία

χρησιμοποιείται α) το όνομα του δημιουργού αντί για το δημιούργημά του

β) εκείνο που περιέχει κάτι αντί για το περιεχόμενο και αντίστροφα

γ) το αφηρημένο αντί για το αντίστοιχο συγκεκριμένο και αντίστροφα

Σχήμα Λιτότητας Σχήμα Λιτότητας

αντί για κάποια λέξη χρησιμοποιείται η αντίθετή της με άρνηση

ΕιρωνείαΕιρωνεία

χρησιμοποιούνται με προσποίηση λέξεις ή φράσεις που έχουν διαφορετική ή αντίθετη σημασία από την πραγματική τους

οι λέξεις χρησιμοποιούνται για περιφρόνηση χλευασμό κτλ

ΕυφημισμόςΕυφημισμός

μια λέξη ή φράση με καλή σημασία χρησιμοποιείται για την ονομασία κακού ή δυσάρεστου πράγματος

πΥ ερβολήπΥ ερβολή

μια κατάσταση μεγαλοποιείται για να προκαλέσει μεγαλύτερη εντύπωση

ΑλληγορίαΑλληγορία

αυτός που μιλάει άλλα λέει κι άλλα εννοεί

είναι μεταφορική φράση που κρύβει διαφορετικό νόημα από αυτό που δηλώνουν οι λέξεις της

Διαφέρει από τη μεταφοράγιατί δεν περιορίζεται σε μια λέξη αλλά αποτελεί συνεχές όλο

π πΠροσω ο οίησηπ πΠροσω ο οίηση

αποδίδονται ανθρώπινες ιδιότητες σε ζώα σε αντικείμενα ή αφηρημένες έννοιες και ιδέες

ΠαρομοίωσηΠαρομοίωσησυγκρίνουμε δύο πρόσωπα πράγματα ιδέες φαινόμενα καταστάσεις ενέργειες που έχουν ομοιότητα μεταξύ τους προκειμένου να τονιστεί η ιδιότητα του ενός

Η παρομοίωση αρχίζει με τις λέξεις σαν καθώς όπως και με το σαν να όταν έχουμε υποθετική παρομοίωση

ΚλιμακωτόΚλιμακωτό

παρατίθενται διάφορα γεγονότα αντικείμενα πρόσωπα έννοιες

με αυξανόμενή ένταση (ανιούσα κλιμάκωση) ή

φθίνουσα πορεία (κατιούσα κλιμάκωση)

ΑντονομασίαΑντονομασία

αντικαθίστανται τα προσηγορικά ονόματα με κύρια ήτα κύρια με προσηγορικά ή τα κύρια και προσηγορικά με άλλες σχετικές λέξεις

ΠΛΗΡΟΦΟΡΙΕΣΠΛΗΡΟΦΟΡΙΕΣ

Αρχική σελίδαΠληροφορίεςΠίσω στη δραστηριότητα-παράδειγμαΠίνακας επιλογής παραδειγμάτωνΠίνακας ΔραστηριότητεςΠίνακας Σχήματα ΛόγουΠροηγούμενη διαφάνειαΚλικΚλικ οπουδήποτε για να δείτε την απάντησηΚλικΚλικ οπουδήποτε για να μεταβείτε στην επόμενη

διαφάνεια ή ακολουθείστε τις υπερσυνδέσεις

ΔραστηριότητεςΔραστηριότητες

Ομάδα Α Ομάδα Α Ομάδα Β Ομάδα Β Ομάδα Γ Ομάδα Γ Ομάδα Δ Ομάδα Δ Ομάδα Ε Ομάδα Ε

Κλικ στους Κλικ στους συνδέσμους συνδέσμους για συνέχειαhellip

για συνέχειαhellip

Ομάδα Α Ομάδα Α

Αφού διαβάσουμε το παραμύθι (κλικ Αφού διαβάσουμε το παραμύθι (κλικ ΕΔΩΕΔΩ)) ας του δώσουμε ένα τίτλο αξιοποιώντας τη

μεταφορά ας αναφερθούμε στα σχήματα λόγου που

αξιοποιεί ο συγγραφέας ας δημιουργήσουμε το δικό μας παραμύθι με

το ίδιο θεματικό κέντρο

Ομάδα Β Ομάδα Β Αφού παρατηρήσουμε την εικόνα (κλικ Αφού παρατηρήσουμε την εικόνα (κλικ ΕΔΩΕΔΩ)) ας της δώσουμε ένα τίτλο Ποιο σχήμα

λόγου μπορούμε να αξιοποιήσουμε ας βρούμε εικόνες στις οποίες μπορούμε να

αξιοποιήσουμε το ίδιο σχήμα λόγου ας δημιουργήσουμε μια μικρή παρουσίαση

Power Point με τα ευρήματά μας

Ομάδα Γ Ομάδα Γ Ας διαβάσουμε το ποίημα (κλικ Ας διαβάσουμε το ποίημα (κλικ ΕΔΩΕΔΩ)) ποιο σχήμα λόγου αξιοποιεί ο ποιητής για

να μιλήσει για την Ειρήνη πώς θα συνέχιζε το ποίημα αν μιλούσε

για τον Πόλεμοαξιοποιώντας το ίδιο σχήμα ας οπτικοποιήσουμε τους στίχους με

πρωταγωνιστές τον Πόλεμο και την Ειρήνη αξιοποιώντας το Power Point ή το Movie

Maker

Ομάδα Δ Ομάδα Δ

Αφού παρατηρήσουμε την εικόνα (κλικ Αφού παρατηρήσουμε την εικόνα (κλικ ΕΔΩΕΔΩ)) ας μιλήσουμε για την ειρωνεία που διακρίνεται

σ΄αυτή ας παρατηρήσουμε με ποιους τρόπους την

επιτυγχάνει ο σκιτσογράφος ας δημιουργήσουμε ένα παρόμοιο σκίτσο-

σχόλιο για κάποιο θέμα κοινωνικού προβληματισμού με ένα εργαλείο δημιουργίας comics

Ομάδα Ε Ομάδα Ε Αφού διαβάσουμε το κείμενο (κλικ Αφού διαβάσουμε το κείμενο (κλικ ΕΔΩΕΔΩ)) ας του δώσουμε ένα τίτλο αξιοποιώντας τη

μεταφοράμεταφορά ας εντοπίσουμε το σχήμα της υπερβολής υπερβολής

που υπάρχει στο κείμενο ας δημιουργήσουμε ένα κολάζ εικόνων-

παρομοίωσηπαρομοίωση του κειμένου αξιοποιώντας κάποιο Διαδικτυακό Εργαλείο ή μια διαφάνεια Power Point

Ένα ποντικάκι κάποτε παρατηρούσε από την τρυπούλα του τον αγρότη και τη γυναίκα του που ξεδίπλωναν ένα πακέτο laquoΤι λιχουδιά άραγε έκρυβε εκείνο το πακέτοraquo αναρωτήθηκε Όταν οι δύο αγρότες άνοιξαν το πακέτο δεν φαντάζεστε πόσο μεγάλο ήταν το σοκ που έπαθε όταν διαπίστωσε πως επρόκειτο για μια ποντικοπαγίδα Τρέχει γρήγορα λοιπόν στον αχυρώνα για να ανακοινώσει το φοβερό νέο -Μια ποντικοπαγίδα μέσα στο σπίτι Μια ποντικοπαγίδα μέσα στο σπίτιΗ κότα κακάρισε έξυσε την πλάτη της και σηκώνοντας το λαιμό της είπε Κύρ Ποντικέ μου καταλαβαίνω πως αυτό αποτελεί πρόβλημα για σας Αλλά δεν βλέπω να έχει καμιά επίπτωση σε μένα Δε με ενοχλεί καθόλου εμένα η ποντικοπαγίδα στο σπίτι Το ποντικάκι γύρισε τότε στο γουρούνι και του φώναξε Έχει μια ποντικοπαγίδα στο σπίτι Έχει μια ποντικοπαγίδα στο σπίτι Το γουρούνι έδειξε συμπόνια αλλά απάντησε Λυπάμαι πολύ κυρ ποντικέ μου αλλά δεν μπορώ να κάνω τίποτα άλλο από το να προσευχηθώ Να είσαι σίγουρος ότι θα το κάνω Θα προσευχηθώ Τότε το ποντίκι στράφηκε προς το βόδι και του φώναξε κρούοντας τον κώδωνα του κινδύνου Έχει μια ποντικοπαγίδα στο σπίτι Έχει μια ποντικοπαγίδα στο σπίτι Και το βόδι απάντησε Κοιτάξτε κύριε ποντικέ μου πολύ λυπάμαι για τον κίνδυνο που διατρέχεις αλλά εμένα η ποντικοπαγίδα το μόνο που μπορεί να μου κάνει είναι ένα τσιμπηματάκι στο δέρμα μου Έτσι ο καλός μας ποντικούλης έφυγε με κατεβασμένο το κεφάλι περίλυπος και απογοητευμένος γιατί θα έπρεπε ΜΟΝΟΣ ΤΟΥ να αντιμετωπίσει τον κίνδυνο της ποντικοπαγίδας (συνέχεια)

laquoΚι όμως απrsquo τις δυο τις λέξεις την καλύτερη όλοι οι άνθρωποι μπορούν να ξεχωρίσουν όπως ξεχωρίζουν τα καλά και τα κακά πόσο ανώτερη απrsquo τον πόλεμο είναι η ειρήνη στους ανθρώπους Είναι αυτή που τα γράμματα αγαπάει τους θρήνους μισεί χαίρεται με τα πολλά παιδιά και με τα πλούτηraquo

(Ευριπίδης)

[hellip]Λίγες μόνο δεκαετίες πριν οι εξετάσεις ήταν ένα φυσικό γεγονός συνδεδεμένο με τις laquoκανονικές λειτουργίεςraquo του σχολείου Ξαφνικά όμως τα πράγματα άλλαξαν Οι εξετάσεις φαίνεται να μην είναι πια κάτι απλό δηλαδή στα μέτρα των παιδιών Καθηγητές γονείς και ΜΜΕ μεταφέρουν στα παιδιά το μήνυμα laquoΔουλέψτε σκληρά γιατί χαθήκατεraquo Και τα παιδιά προσπαθούν και δουλεύουν σκληρά Δεν παρακολουθούν μόνο το πρόγραμμα του σχολείου αλλά είναι υποχρεωμένα να διαβάζουν αρκετές ώρες ενώ τα περισσότερα αναγκάζονται να παρακολουθούν και κάποιο φροντιστήριο Η εποχή της εφηβείας για τα ελληνόπουλα δεν κρύβει μόνο το άγχος για προσαρμογή στην ενήλικη ζωή αλλά laquoπροσφέρειraquo και τον πανικό της επιτυχίας [hellip] Στις πολύβουες και κατειλημμένες από το καυσαέριο μεγαλουπόλεις τα παιδιά επιστρέφουν τρέχοντας από το σχολείο είτε με τα πόδια και τη συνοδεία κάποιου μεγάλου είτε με σχολικά και αυτοκίνητα για να μπουν πάλι τρέχοντας στο ασανσέρ της πολυκατοικίας και να καταλήξουν με βιασύνη σε ένα γεύμα που θα οδηγήσει σε μια γρήγορη πέψη προκειμένου να αρχίσουν οι εξωσχολικές δραστηριότητες Ξένες γλώσσες αθλητικά ωδεία μαθήματα πληροφορικής και πάλι πίσω στο σπίτι για το διάβασμα της επόμενης μέρας Ώσπου κάπου αργά το βράδυ θα κλείσουν οι τηλεοράσεις και θα πέσει σιωπητήριο Ώρες δουλειάς10-12

Σμαρούλα Παντελή Το Βήμα 04-06-2000

Την επόμενη νύχτα ένας παράξενος θόρυβος κάτι σαν το θόρυβο που κάνει η ποντικοπαγίδα όταν κλείνει ξύπνησε τη γυναίκα του αγρότη που έτρεξε να δει τι συνέβη Μέσα στη νύχτα όμως δεν πρόσεξε πως στην παγίδα πιάστηκε από την ουρά ένα φίδι Φοβισμένο το φίδι δάγκωσε τη γυναίκα Ο άντρας της έτρεξε γρήγορα και την πήγε στο νοσοκομείο Αλλοίμονο όμως την έφερε στο σπίτι με πολύ υψηλό πυρετό Ο γιατρός τον συμβούλεψε να της κάνει ζεστές σουπίτσες Έτσι ο αγρότης έσφαξε την κότα για να κάνει μια καλή κοτόσουπα Η γυναίκα όμως πήγαινε από το κακό στο χειρότερο και όλοι οι γείτονες έρχονταν στη φάρμα να βοηθήσουν Ο καθένας με τη σειρά του καθόταν στο προσκεφάλι της γυναίκας από ένα 8ωρο Για να τους ταΐσει όλους αυτούς ο αγρότης αναγκάστηκε να σφάξει το γουρούνι Τελικά όμως η γυναίκα δε τη γλύτωσε Πέθανε Στη κηδεία της ήρθε πάρα πολύς κόσμος γιατί ήταν καλή γυναίκα και την αγαπούσαν όλοι Για να φιλοξενήσει όλον αυτόν τον κόσμο ο αγρότης αναγκάστηκε να σφάξει το βόδι Ο κυρ Ποντικός μας έβλεπε όλο αυτό το πηγαινέλα από την τρυπούλα του με πάρα πολύ μεγάλη θλίψη ( από το Διαδίκτυο( από το Διαδίκτυο)) (αρχή παραμυθιού) (αρχή παραμυθιού)

Page 3: σχηματα λογου

ΣΧΗΜΑΤΑ ΛΟΓΟΥ ΣΧΗΜΑΤΑ ΛΟΓΟΥ Σχετικά με τη Σημασία των λέξεων και φράσεων

ΑνακαλύπτωΑνακαλύπτω

ΜαθαίνωΜαθαίνω

ΔημιουργώΔημιουργώ

Κλικ στις εικόνες

Κλικ στις εικόνες για συνέχειαhellipγια συνέχειαhellip

Σ

ο

φ

ί

α

Χ

α

ν

τ

ζ

ή

ΣΧΗΜΑΤΑ ΛΟΓΟΥ ΣΧΗΜΑΤΑ ΛΟΓΟΥ Σχετικά με τη Σημασία των λέξεων και φράσεων

1 2 3 4 5 6 7

8 9 10 11 12 13 14

15 16 17 18 19 20 21

22 23 24 25 26 27 28

29 30 31Κλικ στους Κλικ στους

αριθμούς για αριθμούς για

συνέχειαhellipσυνέχειαhellip

ΜεταφοράΜεταφορά

π π Η οίηση είναι μια όρτα ανοιχτή π π Η οίηση είναι μια όρτα ανοιχτή

ΔηλαδήΔηλαδήhelliphellip

ΜεταφοράΜεταφορά

την είδαμε να κάθεταικατατσακισμένηκατατσακισμένη hellipστοκατώφλι

ΔηλαδήΔηλαδήhelliphellip

ΜεταφοράΜεταφορά

π Και ό ως κοιτάγαμε όλο ψηλά τα μάτια μας γεμίζανε ουρανό γεμίζανε ουρανό

hellipανασαίναμε ουρανό hellipανασαίναμε ουρανό

ΔηλαδήΔηλαδήhelliphellip

rsquo Σχήμα κατ rsquo Σχήμα κατεξοχήνεξοχήν

π Α ό την ΠόληΠόλη π άρχοντεςκι α ό τη Χιόπ π π α άδεςκι α ό τα Γεροσόλυμα

να έλθουν οι ψαλτάδες

ΔηλαδήΔηλαδήhelliphellip

rsquo Σχήμα κατ rsquo Σχήμα κατεξοχήνεξοχήν

π laquo π Και όταν λέγουν ερί τινός τον ε ήρε το τοποτάμιποτάμιraquo π εννοούνότι ε νίγηειςαυτόν

τούτον τον χείμαρρον

ΔηλαδήhellipΔηλαδήhellip

ΣυνεκδοχήΣυνεκδοχή

Έρμο τουφέκι σκοτεινό τι σ έχω γω στοχέρι

π Ο ού συ μού γινες βαρύ κι ο Αγαρηνός Αγαρηνός τοξέρει

ΔηλαδήΔηλαδήhelliphellip

ΣυνεκδοχήΣυνεκδοχή

Κάθε βρύση π και φλάμ ουρο κάθε κλαδίκλαδί και

κλέφτης

ΔηλαδήΔηλαδήhelliphellip

ΣυνεκδοχήΣυνεκδοχή Να τρώει η σκουριά το σίδεροσίδερο κι η γηςτον

ανδρειωμένο

π π Εγώ α ό κείνη τη στιγμή δεν έχω λια το χέρι το χέρι π ου αγνάντευεν Αγαρηνό Αγαρηνό κι εγύρευε μαχαίρι μαχαίρι

ΔηλαδήΔηλαδήhelliphellip

ΣυνεκδοχήΣυνεκδοχή

Πάρε το μάτι του αϊτού μάτι του αϊτού και

rsquo τ αλαφιού το αλαφιού το πόδιπόδι

ΔηλαδήΔηλαδήhelliphellip

ΣυνεκδοχήΣυνεκδοχή

Φλωριά ρίχνουν στην ΠαναγιάΠαναγιά φλωριά ρίχνουν στους άγιουςάγιους

ΔηλαδήΔηλαδήhelliphellip

ΜετωνυμίαΜετωνυμία

π Όταν θέλει να χαλαρώσει ροτιμά να ακούει ΜότσαρτΜότσαρτ

ΔηλαδήhellipΔηλαδήhellip

ΜετωνυμίαΜετωνυμία

Χάθηκε ο φάκελος φάκελος του ασθενή

ΔηλαδήhellipΔηλαδήhellip

ΜετωνυμίαΜετωνυμία

Η ΔιεύθυνσηΔιεύθυνση τουσχολείουδεναστειεύεται

ΔηλαδήhellipΔηλαδήhellip

Σχήμα Λιτότητας Σχήμα Λιτότητας

Δεν ήταν και λίγα Δεν ήταν και λίγα πόσα έρασε

ΔηλαδήΔηλαδήhelliphellip

Σχήμα Λιτότητας Σχήμα Λιτότητας

π hellipΕί ε ουκ ολίγαπ hellipΕί ε ουκ ολίγα

ΔηλαδήΔηλαδήhelliphellip

ΕιρωνείαΕιρωνεία

π Τώρα μας έ εισες π Τώρα μας έ εισες

ΔηλαδήhellipΔηλαδήhellip

ΕιρωνείαΕιρωνεία

ΜΑΜΑΜΑΜΑ ΜΗΝ ΑΝΗΣΥΧΕΙΣΜΗΝ ΑΝΗΣΥΧΕΙΣ

ΕΔΩ ΕΔΩ ΠΟΥ ΗΡΘΑΜΕ ΠΟΥ ΗΡΘΑΜΕ

ΟΛΟΚΛΗΡΗ Η ΚΟΙΝΩΝΙΑΟΛΟΚΛΗΡΗ Η ΚΟΙΝΩΝΙΑΑΣΧΟΛΕΙΤΑΙ ΜΑΖΙ ΜΑΣΑΣΧΟΛΕΙΤΑΙ ΜΑΖΙ ΜΑΣ

ΔηλαδήhellipΔηλαδήhellip

ΕυφημισμόςΕυφημισμός

Το ακρωτήριοτης

πΚαλής Ελ ίδας πΚαλής Ελ ίδας

ΔηλαδήhellipΔηλαδήhellip

ΕυφημισμόςΕυφημισμός

π π Στους σύγχρονους ολέμους υ άρχουν και π π παρά λευρεςα ώλειεςπ π παρά λευρεςα ώλειες

ΔηλαδήhellipΔηλαδήhellip

πΥ ερβολήπΥ ερβολή

Κολοκοτρώνης φώναξε κι όλος ο Κολοκοτρώνης φώναξε κι όλος ο κόσμος τρόμαξε κόσμος τρόμαξε

ΔηλαδήhellipΔηλαδήhellip

πΥ ερβολήπΥ ερβολή

Τι της Τι της λείπειhellip λείπειhellip τι της τι της λείπειhellipλείπειhellip

ΔηλαδήhellipΔηλαδήhellip

ΑλληγορίαΑλληγορία

Το ένα χέρι νίβει τ άλλο Το ένα χέρι νίβει τ άλλο π π και τα δυο το ρόσω ο π π και τα δυο το ρόσω ο

ΔηλαδήhellipΔηλαδήhellip

ΑλληγορίαΑλληγορία ΔηλαδήhellipΔηλαδήhellip

π πΠροσω ο οίησπ πΠροσω ο οίησηη ΣτωνΨαρών την ολόμαυρη ράχη

π π ερ ατώνταςη Δόξαπ π ερ ατώνταςη Δόξα μονάχη

ΔηλαδήhellipΔηλαδήhellip

π πΠροσω ο οίησηπ πΠροσω ο οίηση

Νόμιζα πως το

τριαντάφυλλό μου

ήταν μοναδικό και

τώρα να ένας

ολόκληρος κήπος

από

τριαντάφυλλαhellip

Μην κλαις Το δικό σου τριαντάφυλλο

είναι μοναδικό στον κόσμο γιατί το έχεις

εξημερώσει

ΔηλαδήhellipΔηλαδήhellip

ΠαρομοίωσηΠαρομοίωση

Κάτι σα ζεστό κύμα σα ζεστό κύμα π με σκε άζει ξαφνικά

ΔηλαδήhellipΔηλαδήhellip

ΠαρομοίωσηΠαρομοίωση

Πώς Πώς π ο χειμερινός βοριάς σαρώνει στον κάμ ο αγκάθια

π κι αυτά σφιχταγκαλιάζονται και γίνονται ένα ράμα έτσι έτσι και τη σχεδία οι άνεμοι εδώ και εκεί τη φέρναν και

πτην ήγαιναν

ΔηλαδήhellipΔηλαδήhellip

ΚλιμακωτόΚλιμακωτό

π π Όμορφη λούσια κι ά αρτη π π Όμορφη λούσια κι ά αρτη και σεβαστή κι αγία και σεβαστή κι αγία

ΔηλαδήhellipΔηλαδήhellip

ΑντονομασίαΑντονομασία

π Η όλη τουΦωτός π Η όλη τουΦωτός

ΔηλαδήhellipΔηλαδήhellip

ΑντονομασίαΑντονομασία ΔηλαδήhellipΔηλαδήhellip

ΑντονομασίαΑντονομασία ΔηλαδήhellipΔηλαδήhellip

ΣΧΗΜΑΤΑ ΛΟΓΟΥ ΣΧΗΜΑΤΑ ΛΟΓΟΥ Σχετικά με τη Σημασία των λέξεων και φράσεων

ΜεταφοράΜεταφορά rsquo Σχήμα κατ εξοχήν rsquo Σχήμα κατ εξοχήν ΣυνεκδοχήΣυνεκδοχή ΜετωνυμίαΜετωνυμία Σχήμα Λιτότητας Σχήμα Λιτότητας ΕιρωνείαΕιρωνεία

ΕυφημισμόςΕυφημισμός πΥ ερβολήπΥ ερβολή ΑλληγορίαΑλληγορία π πΠροσω ο οίησηπ πΠροσω ο οίηση ΠαρομοίωσηΠαρομοίωση ΚλιμακωτόΚλιμακωτό ΑντονομασίαΑντονομασία

Κλικ στους Κλικ στους

συνδέσμους συνδέσμους

για συνέχειαhellipγια συνέχειαhellip

ΜεταφοράΜεταφορά

οι λέξεις εκτός από την κυριολεκτική τους σημασία χρησιμοποιούνται αναλογικάγια να δηλώσουν και άλλες καταστάσεις ή αντικείμενα

rsquo Σχήμα κατ εξοχήν rsquo Σχήμα κατ εξοχήν

η σημασία μιας λέξης στενεύει τόσο πολύ ώστε συμπίπτει με μια μόνο έννοια και σημασία καθορισμένη

ΣυνεκδοχήΣυνεκδοχή η λέξη δε δηλώνει κυριολεκτικά εκείνο που

κατά πρώτο λόγο φαίνεται αλλάhellip α) το μέρος αντί για το όλο β) το ένα αντί για τα πολλάγ) την ύλη αντί για εκείνο που έχει

κατασκευαστεί από την ύληδ) το όργανο αντί για την ενέργεια που παράγεται

από αυτόε) το όργανο αντί για το πρόσωπο που χειρίζεται

το όργανο αυτό στ) το εικονιζόμενο πρόσωπο αντί για την εικόνα

του

ΜετωνυμίαΜετωνυμία

χρησιμοποιείται α) το όνομα του δημιουργού αντί για το δημιούργημά του

β) εκείνο που περιέχει κάτι αντί για το περιεχόμενο και αντίστροφα

γ) το αφηρημένο αντί για το αντίστοιχο συγκεκριμένο και αντίστροφα

Σχήμα Λιτότητας Σχήμα Λιτότητας

αντί για κάποια λέξη χρησιμοποιείται η αντίθετή της με άρνηση

ΕιρωνείαΕιρωνεία

χρησιμοποιούνται με προσποίηση λέξεις ή φράσεις που έχουν διαφορετική ή αντίθετη σημασία από την πραγματική τους

οι λέξεις χρησιμοποιούνται για περιφρόνηση χλευασμό κτλ

ΕυφημισμόςΕυφημισμός

μια λέξη ή φράση με καλή σημασία χρησιμοποιείται για την ονομασία κακού ή δυσάρεστου πράγματος

πΥ ερβολήπΥ ερβολή

μια κατάσταση μεγαλοποιείται για να προκαλέσει μεγαλύτερη εντύπωση

ΑλληγορίαΑλληγορία

αυτός που μιλάει άλλα λέει κι άλλα εννοεί

είναι μεταφορική φράση που κρύβει διαφορετικό νόημα από αυτό που δηλώνουν οι λέξεις της

Διαφέρει από τη μεταφοράγιατί δεν περιορίζεται σε μια λέξη αλλά αποτελεί συνεχές όλο

π πΠροσω ο οίησηπ πΠροσω ο οίηση

αποδίδονται ανθρώπινες ιδιότητες σε ζώα σε αντικείμενα ή αφηρημένες έννοιες και ιδέες

ΠαρομοίωσηΠαρομοίωσησυγκρίνουμε δύο πρόσωπα πράγματα ιδέες φαινόμενα καταστάσεις ενέργειες που έχουν ομοιότητα μεταξύ τους προκειμένου να τονιστεί η ιδιότητα του ενός

Η παρομοίωση αρχίζει με τις λέξεις σαν καθώς όπως και με το σαν να όταν έχουμε υποθετική παρομοίωση

ΚλιμακωτόΚλιμακωτό

παρατίθενται διάφορα γεγονότα αντικείμενα πρόσωπα έννοιες

με αυξανόμενή ένταση (ανιούσα κλιμάκωση) ή

φθίνουσα πορεία (κατιούσα κλιμάκωση)

ΑντονομασίαΑντονομασία

αντικαθίστανται τα προσηγορικά ονόματα με κύρια ήτα κύρια με προσηγορικά ή τα κύρια και προσηγορικά με άλλες σχετικές λέξεις

ΠΛΗΡΟΦΟΡΙΕΣΠΛΗΡΟΦΟΡΙΕΣ

Αρχική σελίδαΠληροφορίεςΠίσω στη δραστηριότητα-παράδειγμαΠίνακας επιλογής παραδειγμάτωνΠίνακας ΔραστηριότητεςΠίνακας Σχήματα ΛόγουΠροηγούμενη διαφάνειαΚλικΚλικ οπουδήποτε για να δείτε την απάντησηΚλικΚλικ οπουδήποτε για να μεταβείτε στην επόμενη

διαφάνεια ή ακολουθείστε τις υπερσυνδέσεις

ΔραστηριότητεςΔραστηριότητες

Ομάδα Α Ομάδα Α Ομάδα Β Ομάδα Β Ομάδα Γ Ομάδα Γ Ομάδα Δ Ομάδα Δ Ομάδα Ε Ομάδα Ε

Κλικ στους Κλικ στους συνδέσμους συνδέσμους για συνέχειαhellip

για συνέχειαhellip

Ομάδα Α Ομάδα Α

Αφού διαβάσουμε το παραμύθι (κλικ Αφού διαβάσουμε το παραμύθι (κλικ ΕΔΩΕΔΩ)) ας του δώσουμε ένα τίτλο αξιοποιώντας τη

μεταφορά ας αναφερθούμε στα σχήματα λόγου που

αξιοποιεί ο συγγραφέας ας δημιουργήσουμε το δικό μας παραμύθι με

το ίδιο θεματικό κέντρο

Ομάδα Β Ομάδα Β Αφού παρατηρήσουμε την εικόνα (κλικ Αφού παρατηρήσουμε την εικόνα (κλικ ΕΔΩΕΔΩ)) ας της δώσουμε ένα τίτλο Ποιο σχήμα

λόγου μπορούμε να αξιοποιήσουμε ας βρούμε εικόνες στις οποίες μπορούμε να

αξιοποιήσουμε το ίδιο σχήμα λόγου ας δημιουργήσουμε μια μικρή παρουσίαση

Power Point με τα ευρήματά μας

Ομάδα Γ Ομάδα Γ Ας διαβάσουμε το ποίημα (κλικ Ας διαβάσουμε το ποίημα (κλικ ΕΔΩΕΔΩ)) ποιο σχήμα λόγου αξιοποιεί ο ποιητής για

να μιλήσει για την Ειρήνη πώς θα συνέχιζε το ποίημα αν μιλούσε

για τον Πόλεμοαξιοποιώντας το ίδιο σχήμα ας οπτικοποιήσουμε τους στίχους με

πρωταγωνιστές τον Πόλεμο και την Ειρήνη αξιοποιώντας το Power Point ή το Movie

Maker

Ομάδα Δ Ομάδα Δ

Αφού παρατηρήσουμε την εικόνα (κλικ Αφού παρατηρήσουμε την εικόνα (κλικ ΕΔΩΕΔΩ)) ας μιλήσουμε για την ειρωνεία που διακρίνεται

σ΄αυτή ας παρατηρήσουμε με ποιους τρόπους την

επιτυγχάνει ο σκιτσογράφος ας δημιουργήσουμε ένα παρόμοιο σκίτσο-

σχόλιο για κάποιο θέμα κοινωνικού προβληματισμού με ένα εργαλείο δημιουργίας comics

Ομάδα Ε Ομάδα Ε Αφού διαβάσουμε το κείμενο (κλικ Αφού διαβάσουμε το κείμενο (κλικ ΕΔΩΕΔΩ)) ας του δώσουμε ένα τίτλο αξιοποιώντας τη

μεταφοράμεταφορά ας εντοπίσουμε το σχήμα της υπερβολής υπερβολής

που υπάρχει στο κείμενο ας δημιουργήσουμε ένα κολάζ εικόνων-

παρομοίωσηπαρομοίωση του κειμένου αξιοποιώντας κάποιο Διαδικτυακό Εργαλείο ή μια διαφάνεια Power Point

Ένα ποντικάκι κάποτε παρατηρούσε από την τρυπούλα του τον αγρότη και τη γυναίκα του που ξεδίπλωναν ένα πακέτο laquoΤι λιχουδιά άραγε έκρυβε εκείνο το πακέτοraquo αναρωτήθηκε Όταν οι δύο αγρότες άνοιξαν το πακέτο δεν φαντάζεστε πόσο μεγάλο ήταν το σοκ που έπαθε όταν διαπίστωσε πως επρόκειτο για μια ποντικοπαγίδα Τρέχει γρήγορα λοιπόν στον αχυρώνα για να ανακοινώσει το φοβερό νέο -Μια ποντικοπαγίδα μέσα στο σπίτι Μια ποντικοπαγίδα μέσα στο σπίτιΗ κότα κακάρισε έξυσε την πλάτη της και σηκώνοντας το λαιμό της είπε Κύρ Ποντικέ μου καταλαβαίνω πως αυτό αποτελεί πρόβλημα για σας Αλλά δεν βλέπω να έχει καμιά επίπτωση σε μένα Δε με ενοχλεί καθόλου εμένα η ποντικοπαγίδα στο σπίτι Το ποντικάκι γύρισε τότε στο γουρούνι και του φώναξε Έχει μια ποντικοπαγίδα στο σπίτι Έχει μια ποντικοπαγίδα στο σπίτι Το γουρούνι έδειξε συμπόνια αλλά απάντησε Λυπάμαι πολύ κυρ ποντικέ μου αλλά δεν μπορώ να κάνω τίποτα άλλο από το να προσευχηθώ Να είσαι σίγουρος ότι θα το κάνω Θα προσευχηθώ Τότε το ποντίκι στράφηκε προς το βόδι και του φώναξε κρούοντας τον κώδωνα του κινδύνου Έχει μια ποντικοπαγίδα στο σπίτι Έχει μια ποντικοπαγίδα στο σπίτι Και το βόδι απάντησε Κοιτάξτε κύριε ποντικέ μου πολύ λυπάμαι για τον κίνδυνο που διατρέχεις αλλά εμένα η ποντικοπαγίδα το μόνο που μπορεί να μου κάνει είναι ένα τσιμπηματάκι στο δέρμα μου Έτσι ο καλός μας ποντικούλης έφυγε με κατεβασμένο το κεφάλι περίλυπος και απογοητευμένος γιατί θα έπρεπε ΜΟΝΟΣ ΤΟΥ να αντιμετωπίσει τον κίνδυνο της ποντικοπαγίδας (συνέχεια)

laquoΚι όμως απrsquo τις δυο τις λέξεις την καλύτερη όλοι οι άνθρωποι μπορούν να ξεχωρίσουν όπως ξεχωρίζουν τα καλά και τα κακά πόσο ανώτερη απrsquo τον πόλεμο είναι η ειρήνη στους ανθρώπους Είναι αυτή που τα γράμματα αγαπάει τους θρήνους μισεί χαίρεται με τα πολλά παιδιά και με τα πλούτηraquo

(Ευριπίδης)

[hellip]Λίγες μόνο δεκαετίες πριν οι εξετάσεις ήταν ένα φυσικό γεγονός συνδεδεμένο με τις laquoκανονικές λειτουργίεςraquo του σχολείου Ξαφνικά όμως τα πράγματα άλλαξαν Οι εξετάσεις φαίνεται να μην είναι πια κάτι απλό δηλαδή στα μέτρα των παιδιών Καθηγητές γονείς και ΜΜΕ μεταφέρουν στα παιδιά το μήνυμα laquoΔουλέψτε σκληρά γιατί χαθήκατεraquo Και τα παιδιά προσπαθούν και δουλεύουν σκληρά Δεν παρακολουθούν μόνο το πρόγραμμα του σχολείου αλλά είναι υποχρεωμένα να διαβάζουν αρκετές ώρες ενώ τα περισσότερα αναγκάζονται να παρακολουθούν και κάποιο φροντιστήριο Η εποχή της εφηβείας για τα ελληνόπουλα δεν κρύβει μόνο το άγχος για προσαρμογή στην ενήλικη ζωή αλλά laquoπροσφέρειraquo και τον πανικό της επιτυχίας [hellip] Στις πολύβουες και κατειλημμένες από το καυσαέριο μεγαλουπόλεις τα παιδιά επιστρέφουν τρέχοντας από το σχολείο είτε με τα πόδια και τη συνοδεία κάποιου μεγάλου είτε με σχολικά και αυτοκίνητα για να μπουν πάλι τρέχοντας στο ασανσέρ της πολυκατοικίας και να καταλήξουν με βιασύνη σε ένα γεύμα που θα οδηγήσει σε μια γρήγορη πέψη προκειμένου να αρχίσουν οι εξωσχολικές δραστηριότητες Ξένες γλώσσες αθλητικά ωδεία μαθήματα πληροφορικής και πάλι πίσω στο σπίτι για το διάβασμα της επόμενης μέρας Ώσπου κάπου αργά το βράδυ θα κλείσουν οι τηλεοράσεις και θα πέσει σιωπητήριο Ώρες δουλειάς10-12

Σμαρούλα Παντελή Το Βήμα 04-06-2000

Την επόμενη νύχτα ένας παράξενος θόρυβος κάτι σαν το θόρυβο που κάνει η ποντικοπαγίδα όταν κλείνει ξύπνησε τη γυναίκα του αγρότη που έτρεξε να δει τι συνέβη Μέσα στη νύχτα όμως δεν πρόσεξε πως στην παγίδα πιάστηκε από την ουρά ένα φίδι Φοβισμένο το φίδι δάγκωσε τη γυναίκα Ο άντρας της έτρεξε γρήγορα και την πήγε στο νοσοκομείο Αλλοίμονο όμως την έφερε στο σπίτι με πολύ υψηλό πυρετό Ο γιατρός τον συμβούλεψε να της κάνει ζεστές σουπίτσες Έτσι ο αγρότης έσφαξε την κότα για να κάνει μια καλή κοτόσουπα Η γυναίκα όμως πήγαινε από το κακό στο χειρότερο και όλοι οι γείτονες έρχονταν στη φάρμα να βοηθήσουν Ο καθένας με τη σειρά του καθόταν στο προσκεφάλι της γυναίκας από ένα 8ωρο Για να τους ταΐσει όλους αυτούς ο αγρότης αναγκάστηκε να σφάξει το γουρούνι Τελικά όμως η γυναίκα δε τη γλύτωσε Πέθανε Στη κηδεία της ήρθε πάρα πολύς κόσμος γιατί ήταν καλή γυναίκα και την αγαπούσαν όλοι Για να φιλοξενήσει όλον αυτόν τον κόσμο ο αγρότης αναγκάστηκε να σφάξει το βόδι Ο κυρ Ποντικός μας έβλεπε όλο αυτό το πηγαινέλα από την τρυπούλα του με πάρα πολύ μεγάλη θλίψη ( από το Διαδίκτυο( από το Διαδίκτυο)) (αρχή παραμυθιού) (αρχή παραμυθιού)

Page 4: σχηματα λογου

ΣΧΗΜΑΤΑ ΛΟΓΟΥ ΣΧΗΜΑΤΑ ΛΟΓΟΥ Σχετικά με τη Σημασία των λέξεων και φράσεων

1 2 3 4 5 6 7

8 9 10 11 12 13 14

15 16 17 18 19 20 21

22 23 24 25 26 27 28

29 30 31Κλικ στους Κλικ στους

αριθμούς για αριθμούς για

συνέχειαhellipσυνέχειαhellip

ΜεταφοράΜεταφορά

π π Η οίηση είναι μια όρτα ανοιχτή π π Η οίηση είναι μια όρτα ανοιχτή

ΔηλαδήΔηλαδήhelliphellip

ΜεταφοράΜεταφορά

την είδαμε να κάθεταικατατσακισμένηκατατσακισμένη hellipστοκατώφλι

ΔηλαδήΔηλαδήhelliphellip

ΜεταφοράΜεταφορά

π Και ό ως κοιτάγαμε όλο ψηλά τα μάτια μας γεμίζανε ουρανό γεμίζανε ουρανό

hellipανασαίναμε ουρανό hellipανασαίναμε ουρανό

ΔηλαδήΔηλαδήhelliphellip

rsquo Σχήμα κατ rsquo Σχήμα κατεξοχήνεξοχήν

π Α ό την ΠόληΠόλη π άρχοντεςκι α ό τη Χιόπ π π α άδεςκι α ό τα Γεροσόλυμα

να έλθουν οι ψαλτάδες

ΔηλαδήΔηλαδήhelliphellip

rsquo Σχήμα κατ rsquo Σχήμα κατεξοχήνεξοχήν

π laquo π Και όταν λέγουν ερί τινός τον ε ήρε το τοποτάμιποτάμιraquo π εννοούνότι ε νίγηειςαυτόν

τούτον τον χείμαρρον

ΔηλαδήhellipΔηλαδήhellip

ΣυνεκδοχήΣυνεκδοχή

Έρμο τουφέκι σκοτεινό τι σ έχω γω στοχέρι

π Ο ού συ μού γινες βαρύ κι ο Αγαρηνός Αγαρηνός τοξέρει

ΔηλαδήΔηλαδήhelliphellip

ΣυνεκδοχήΣυνεκδοχή

Κάθε βρύση π και φλάμ ουρο κάθε κλαδίκλαδί και

κλέφτης

ΔηλαδήΔηλαδήhelliphellip

ΣυνεκδοχήΣυνεκδοχή Να τρώει η σκουριά το σίδεροσίδερο κι η γηςτον

ανδρειωμένο

π π Εγώ α ό κείνη τη στιγμή δεν έχω λια το χέρι το χέρι π ου αγνάντευεν Αγαρηνό Αγαρηνό κι εγύρευε μαχαίρι μαχαίρι

ΔηλαδήΔηλαδήhelliphellip

ΣυνεκδοχήΣυνεκδοχή

Πάρε το μάτι του αϊτού μάτι του αϊτού και

rsquo τ αλαφιού το αλαφιού το πόδιπόδι

ΔηλαδήΔηλαδήhelliphellip

ΣυνεκδοχήΣυνεκδοχή

Φλωριά ρίχνουν στην ΠαναγιάΠαναγιά φλωριά ρίχνουν στους άγιουςάγιους

ΔηλαδήΔηλαδήhelliphellip

ΜετωνυμίαΜετωνυμία

π Όταν θέλει να χαλαρώσει ροτιμά να ακούει ΜότσαρτΜότσαρτ

ΔηλαδήhellipΔηλαδήhellip

ΜετωνυμίαΜετωνυμία

Χάθηκε ο φάκελος φάκελος του ασθενή

ΔηλαδήhellipΔηλαδήhellip

ΜετωνυμίαΜετωνυμία

Η ΔιεύθυνσηΔιεύθυνση τουσχολείουδεναστειεύεται

ΔηλαδήhellipΔηλαδήhellip

Σχήμα Λιτότητας Σχήμα Λιτότητας

Δεν ήταν και λίγα Δεν ήταν και λίγα πόσα έρασε

ΔηλαδήΔηλαδήhelliphellip

Σχήμα Λιτότητας Σχήμα Λιτότητας

π hellipΕί ε ουκ ολίγαπ hellipΕί ε ουκ ολίγα

ΔηλαδήΔηλαδήhelliphellip

ΕιρωνείαΕιρωνεία

π Τώρα μας έ εισες π Τώρα μας έ εισες

ΔηλαδήhellipΔηλαδήhellip

ΕιρωνείαΕιρωνεία

ΜΑΜΑΜΑΜΑ ΜΗΝ ΑΝΗΣΥΧΕΙΣΜΗΝ ΑΝΗΣΥΧΕΙΣ

ΕΔΩ ΕΔΩ ΠΟΥ ΗΡΘΑΜΕ ΠΟΥ ΗΡΘΑΜΕ

ΟΛΟΚΛΗΡΗ Η ΚΟΙΝΩΝΙΑΟΛΟΚΛΗΡΗ Η ΚΟΙΝΩΝΙΑΑΣΧΟΛΕΙΤΑΙ ΜΑΖΙ ΜΑΣΑΣΧΟΛΕΙΤΑΙ ΜΑΖΙ ΜΑΣ

ΔηλαδήhellipΔηλαδήhellip

ΕυφημισμόςΕυφημισμός

Το ακρωτήριοτης

πΚαλής Ελ ίδας πΚαλής Ελ ίδας

ΔηλαδήhellipΔηλαδήhellip

ΕυφημισμόςΕυφημισμός

π π Στους σύγχρονους ολέμους υ άρχουν και π π παρά λευρεςα ώλειεςπ π παρά λευρεςα ώλειες

ΔηλαδήhellipΔηλαδήhellip

πΥ ερβολήπΥ ερβολή

Κολοκοτρώνης φώναξε κι όλος ο Κολοκοτρώνης φώναξε κι όλος ο κόσμος τρόμαξε κόσμος τρόμαξε

ΔηλαδήhellipΔηλαδήhellip

πΥ ερβολήπΥ ερβολή

Τι της Τι της λείπειhellip λείπειhellip τι της τι της λείπειhellipλείπειhellip

ΔηλαδήhellipΔηλαδήhellip

ΑλληγορίαΑλληγορία

Το ένα χέρι νίβει τ άλλο Το ένα χέρι νίβει τ άλλο π π και τα δυο το ρόσω ο π π και τα δυο το ρόσω ο

ΔηλαδήhellipΔηλαδήhellip

ΑλληγορίαΑλληγορία ΔηλαδήhellipΔηλαδήhellip

π πΠροσω ο οίησπ πΠροσω ο οίησηη ΣτωνΨαρών την ολόμαυρη ράχη

π π ερ ατώνταςη Δόξαπ π ερ ατώνταςη Δόξα μονάχη

ΔηλαδήhellipΔηλαδήhellip

π πΠροσω ο οίησηπ πΠροσω ο οίηση

Νόμιζα πως το

τριαντάφυλλό μου

ήταν μοναδικό και

τώρα να ένας

ολόκληρος κήπος

από

τριαντάφυλλαhellip

Μην κλαις Το δικό σου τριαντάφυλλο

είναι μοναδικό στον κόσμο γιατί το έχεις

εξημερώσει

ΔηλαδήhellipΔηλαδήhellip

ΠαρομοίωσηΠαρομοίωση

Κάτι σα ζεστό κύμα σα ζεστό κύμα π με σκε άζει ξαφνικά

ΔηλαδήhellipΔηλαδήhellip

ΠαρομοίωσηΠαρομοίωση

Πώς Πώς π ο χειμερινός βοριάς σαρώνει στον κάμ ο αγκάθια

π κι αυτά σφιχταγκαλιάζονται και γίνονται ένα ράμα έτσι έτσι και τη σχεδία οι άνεμοι εδώ και εκεί τη φέρναν και

πτην ήγαιναν

ΔηλαδήhellipΔηλαδήhellip

ΚλιμακωτόΚλιμακωτό

π π Όμορφη λούσια κι ά αρτη π π Όμορφη λούσια κι ά αρτη και σεβαστή κι αγία και σεβαστή κι αγία

ΔηλαδήhellipΔηλαδήhellip

ΑντονομασίαΑντονομασία

π Η όλη τουΦωτός π Η όλη τουΦωτός

ΔηλαδήhellipΔηλαδήhellip

ΑντονομασίαΑντονομασία ΔηλαδήhellipΔηλαδήhellip

ΑντονομασίαΑντονομασία ΔηλαδήhellipΔηλαδήhellip

ΣΧΗΜΑΤΑ ΛΟΓΟΥ ΣΧΗΜΑΤΑ ΛΟΓΟΥ Σχετικά με τη Σημασία των λέξεων και φράσεων

ΜεταφοράΜεταφορά rsquo Σχήμα κατ εξοχήν rsquo Σχήμα κατ εξοχήν ΣυνεκδοχήΣυνεκδοχή ΜετωνυμίαΜετωνυμία Σχήμα Λιτότητας Σχήμα Λιτότητας ΕιρωνείαΕιρωνεία

ΕυφημισμόςΕυφημισμός πΥ ερβολήπΥ ερβολή ΑλληγορίαΑλληγορία π πΠροσω ο οίησηπ πΠροσω ο οίηση ΠαρομοίωσηΠαρομοίωση ΚλιμακωτόΚλιμακωτό ΑντονομασίαΑντονομασία

Κλικ στους Κλικ στους

συνδέσμους συνδέσμους

για συνέχειαhellipγια συνέχειαhellip

ΜεταφοράΜεταφορά

οι λέξεις εκτός από την κυριολεκτική τους σημασία χρησιμοποιούνται αναλογικάγια να δηλώσουν και άλλες καταστάσεις ή αντικείμενα

rsquo Σχήμα κατ εξοχήν rsquo Σχήμα κατ εξοχήν

η σημασία μιας λέξης στενεύει τόσο πολύ ώστε συμπίπτει με μια μόνο έννοια και σημασία καθορισμένη

ΣυνεκδοχήΣυνεκδοχή η λέξη δε δηλώνει κυριολεκτικά εκείνο που

κατά πρώτο λόγο φαίνεται αλλάhellip α) το μέρος αντί για το όλο β) το ένα αντί για τα πολλάγ) την ύλη αντί για εκείνο που έχει

κατασκευαστεί από την ύληδ) το όργανο αντί για την ενέργεια που παράγεται

από αυτόε) το όργανο αντί για το πρόσωπο που χειρίζεται

το όργανο αυτό στ) το εικονιζόμενο πρόσωπο αντί για την εικόνα

του

ΜετωνυμίαΜετωνυμία

χρησιμοποιείται α) το όνομα του δημιουργού αντί για το δημιούργημά του

β) εκείνο που περιέχει κάτι αντί για το περιεχόμενο και αντίστροφα

γ) το αφηρημένο αντί για το αντίστοιχο συγκεκριμένο και αντίστροφα

Σχήμα Λιτότητας Σχήμα Λιτότητας

αντί για κάποια λέξη χρησιμοποιείται η αντίθετή της με άρνηση

ΕιρωνείαΕιρωνεία

χρησιμοποιούνται με προσποίηση λέξεις ή φράσεις που έχουν διαφορετική ή αντίθετη σημασία από την πραγματική τους

οι λέξεις χρησιμοποιούνται για περιφρόνηση χλευασμό κτλ

ΕυφημισμόςΕυφημισμός

μια λέξη ή φράση με καλή σημασία χρησιμοποιείται για την ονομασία κακού ή δυσάρεστου πράγματος

πΥ ερβολήπΥ ερβολή

μια κατάσταση μεγαλοποιείται για να προκαλέσει μεγαλύτερη εντύπωση

ΑλληγορίαΑλληγορία

αυτός που μιλάει άλλα λέει κι άλλα εννοεί

είναι μεταφορική φράση που κρύβει διαφορετικό νόημα από αυτό που δηλώνουν οι λέξεις της

Διαφέρει από τη μεταφοράγιατί δεν περιορίζεται σε μια λέξη αλλά αποτελεί συνεχές όλο

π πΠροσω ο οίησηπ πΠροσω ο οίηση

αποδίδονται ανθρώπινες ιδιότητες σε ζώα σε αντικείμενα ή αφηρημένες έννοιες και ιδέες

ΠαρομοίωσηΠαρομοίωσησυγκρίνουμε δύο πρόσωπα πράγματα ιδέες φαινόμενα καταστάσεις ενέργειες που έχουν ομοιότητα μεταξύ τους προκειμένου να τονιστεί η ιδιότητα του ενός

Η παρομοίωση αρχίζει με τις λέξεις σαν καθώς όπως και με το σαν να όταν έχουμε υποθετική παρομοίωση

ΚλιμακωτόΚλιμακωτό

παρατίθενται διάφορα γεγονότα αντικείμενα πρόσωπα έννοιες

με αυξανόμενή ένταση (ανιούσα κλιμάκωση) ή

φθίνουσα πορεία (κατιούσα κλιμάκωση)

ΑντονομασίαΑντονομασία

αντικαθίστανται τα προσηγορικά ονόματα με κύρια ήτα κύρια με προσηγορικά ή τα κύρια και προσηγορικά με άλλες σχετικές λέξεις

ΠΛΗΡΟΦΟΡΙΕΣΠΛΗΡΟΦΟΡΙΕΣ

Αρχική σελίδαΠληροφορίεςΠίσω στη δραστηριότητα-παράδειγμαΠίνακας επιλογής παραδειγμάτωνΠίνακας ΔραστηριότητεςΠίνακας Σχήματα ΛόγουΠροηγούμενη διαφάνειαΚλικΚλικ οπουδήποτε για να δείτε την απάντησηΚλικΚλικ οπουδήποτε για να μεταβείτε στην επόμενη

διαφάνεια ή ακολουθείστε τις υπερσυνδέσεις

ΔραστηριότητεςΔραστηριότητες

Ομάδα Α Ομάδα Α Ομάδα Β Ομάδα Β Ομάδα Γ Ομάδα Γ Ομάδα Δ Ομάδα Δ Ομάδα Ε Ομάδα Ε

Κλικ στους Κλικ στους συνδέσμους συνδέσμους για συνέχειαhellip

για συνέχειαhellip

Ομάδα Α Ομάδα Α

Αφού διαβάσουμε το παραμύθι (κλικ Αφού διαβάσουμε το παραμύθι (κλικ ΕΔΩΕΔΩ)) ας του δώσουμε ένα τίτλο αξιοποιώντας τη

μεταφορά ας αναφερθούμε στα σχήματα λόγου που

αξιοποιεί ο συγγραφέας ας δημιουργήσουμε το δικό μας παραμύθι με

το ίδιο θεματικό κέντρο

Ομάδα Β Ομάδα Β Αφού παρατηρήσουμε την εικόνα (κλικ Αφού παρατηρήσουμε την εικόνα (κλικ ΕΔΩΕΔΩ)) ας της δώσουμε ένα τίτλο Ποιο σχήμα

λόγου μπορούμε να αξιοποιήσουμε ας βρούμε εικόνες στις οποίες μπορούμε να

αξιοποιήσουμε το ίδιο σχήμα λόγου ας δημιουργήσουμε μια μικρή παρουσίαση

Power Point με τα ευρήματά μας

Ομάδα Γ Ομάδα Γ Ας διαβάσουμε το ποίημα (κλικ Ας διαβάσουμε το ποίημα (κλικ ΕΔΩΕΔΩ)) ποιο σχήμα λόγου αξιοποιεί ο ποιητής για

να μιλήσει για την Ειρήνη πώς θα συνέχιζε το ποίημα αν μιλούσε

για τον Πόλεμοαξιοποιώντας το ίδιο σχήμα ας οπτικοποιήσουμε τους στίχους με

πρωταγωνιστές τον Πόλεμο και την Ειρήνη αξιοποιώντας το Power Point ή το Movie

Maker

Ομάδα Δ Ομάδα Δ

Αφού παρατηρήσουμε την εικόνα (κλικ Αφού παρατηρήσουμε την εικόνα (κλικ ΕΔΩΕΔΩ)) ας μιλήσουμε για την ειρωνεία που διακρίνεται

σ΄αυτή ας παρατηρήσουμε με ποιους τρόπους την

επιτυγχάνει ο σκιτσογράφος ας δημιουργήσουμε ένα παρόμοιο σκίτσο-

σχόλιο για κάποιο θέμα κοινωνικού προβληματισμού με ένα εργαλείο δημιουργίας comics

Ομάδα Ε Ομάδα Ε Αφού διαβάσουμε το κείμενο (κλικ Αφού διαβάσουμε το κείμενο (κλικ ΕΔΩΕΔΩ)) ας του δώσουμε ένα τίτλο αξιοποιώντας τη

μεταφοράμεταφορά ας εντοπίσουμε το σχήμα της υπερβολής υπερβολής

που υπάρχει στο κείμενο ας δημιουργήσουμε ένα κολάζ εικόνων-

παρομοίωσηπαρομοίωση του κειμένου αξιοποιώντας κάποιο Διαδικτυακό Εργαλείο ή μια διαφάνεια Power Point

Ένα ποντικάκι κάποτε παρατηρούσε από την τρυπούλα του τον αγρότη και τη γυναίκα του που ξεδίπλωναν ένα πακέτο laquoΤι λιχουδιά άραγε έκρυβε εκείνο το πακέτοraquo αναρωτήθηκε Όταν οι δύο αγρότες άνοιξαν το πακέτο δεν φαντάζεστε πόσο μεγάλο ήταν το σοκ που έπαθε όταν διαπίστωσε πως επρόκειτο για μια ποντικοπαγίδα Τρέχει γρήγορα λοιπόν στον αχυρώνα για να ανακοινώσει το φοβερό νέο -Μια ποντικοπαγίδα μέσα στο σπίτι Μια ποντικοπαγίδα μέσα στο σπίτιΗ κότα κακάρισε έξυσε την πλάτη της και σηκώνοντας το λαιμό της είπε Κύρ Ποντικέ μου καταλαβαίνω πως αυτό αποτελεί πρόβλημα για σας Αλλά δεν βλέπω να έχει καμιά επίπτωση σε μένα Δε με ενοχλεί καθόλου εμένα η ποντικοπαγίδα στο σπίτι Το ποντικάκι γύρισε τότε στο γουρούνι και του φώναξε Έχει μια ποντικοπαγίδα στο σπίτι Έχει μια ποντικοπαγίδα στο σπίτι Το γουρούνι έδειξε συμπόνια αλλά απάντησε Λυπάμαι πολύ κυρ ποντικέ μου αλλά δεν μπορώ να κάνω τίποτα άλλο από το να προσευχηθώ Να είσαι σίγουρος ότι θα το κάνω Θα προσευχηθώ Τότε το ποντίκι στράφηκε προς το βόδι και του φώναξε κρούοντας τον κώδωνα του κινδύνου Έχει μια ποντικοπαγίδα στο σπίτι Έχει μια ποντικοπαγίδα στο σπίτι Και το βόδι απάντησε Κοιτάξτε κύριε ποντικέ μου πολύ λυπάμαι για τον κίνδυνο που διατρέχεις αλλά εμένα η ποντικοπαγίδα το μόνο που μπορεί να μου κάνει είναι ένα τσιμπηματάκι στο δέρμα μου Έτσι ο καλός μας ποντικούλης έφυγε με κατεβασμένο το κεφάλι περίλυπος και απογοητευμένος γιατί θα έπρεπε ΜΟΝΟΣ ΤΟΥ να αντιμετωπίσει τον κίνδυνο της ποντικοπαγίδας (συνέχεια)

laquoΚι όμως απrsquo τις δυο τις λέξεις την καλύτερη όλοι οι άνθρωποι μπορούν να ξεχωρίσουν όπως ξεχωρίζουν τα καλά και τα κακά πόσο ανώτερη απrsquo τον πόλεμο είναι η ειρήνη στους ανθρώπους Είναι αυτή που τα γράμματα αγαπάει τους θρήνους μισεί χαίρεται με τα πολλά παιδιά και με τα πλούτηraquo

(Ευριπίδης)

[hellip]Λίγες μόνο δεκαετίες πριν οι εξετάσεις ήταν ένα φυσικό γεγονός συνδεδεμένο με τις laquoκανονικές λειτουργίεςraquo του σχολείου Ξαφνικά όμως τα πράγματα άλλαξαν Οι εξετάσεις φαίνεται να μην είναι πια κάτι απλό δηλαδή στα μέτρα των παιδιών Καθηγητές γονείς και ΜΜΕ μεταφέρουν στα παιδιά το μήνυμα laquoΔουλέψτε σκληρά γιατί χαθήκατεraquo Και τα παιδιά προσπαθούν και δουλεύουν σκληρά Δεν παρακολουθούν μόνο το πρόγραμμα του σχολείου αλλά είναι υποχρεωμένα να διαβάζουν αρκετές ώρες ενώ τα περισσότερα αναγκάζονται να παρακολουθούν και κάποιο φροντιστήριο Η εποχή της εφηβείας για τα ελληνόπουλα δεν κρύβει μόνο το άγχος για προσαρμογή στην ενήλικη ζωή αλλά laquoπροσφέρειraquo και τον πανικό της επιτυχίας [hellip] Στις πολύβουες και κατειλημμένες από το καυσαέριο μεγαλουπόλεις τα παιδιά επιστρέφουν τρέχοντας από το σχολείο είτε με τα πόδια και τη συνοδεία κάποιου μεγάλου είτε με σχολικά και αυτοκίνητα για να μπουν πάλι τρέχοντας στο ασανσέρ της πολυκατοικίας και να καταλήξουν με βιασύνη σε ένα γεύμα που θα οδηγήσει σε μια γρήγορη πέψη προκειμένου να αρχίσουν οι εξωσχολικές δραστηριότητες Ξένες γλώσσες αθλητικά ωδεία μαθήματα πληροφορικής και πάλι πίσω στο σπίτι για το διάβασμα της επόμενης μέρας Ώσπου κάπου αργά το βράδυ θα κλείσουν οι τηλεοράσεις και θα πέσει σιωπητήριο Ώρες δουλειάς10-12

Σμαρούλα Παντελή Το Βήμα 04-06-2000

Την επόμενη νύχτα ένας παράξενος θόρυβος κάτι σαν το θόρυβο που κάνει η ποντικοπαγίδα όταν κλείνει ξύπνησε τη γυναίκα του αγρότη που έτρεξε να δει τι συνέβη Μέσα στη νύχτα όμως δεν πρόσεξε πως στην παγίδα πιάστηκε από την ουρά ένα φίδι Φοβισμένο το φίδι δάγκωσε τη γυναίκα Ο άντρας της έτρεξε γρήγορα και την πήγε στο νοσοκομείο Αλλοίμονο όμως την έφερε στο σπίτι με πολύ υψηλό πυρετό Ο γιατρός τον συμβούλεψε να της κάνει ζεστές σουπίτσες Έτσι ο αγρότης έσφαξε την κότα για να κάνει μια καλή κοτόσουπα Η γυναίκα όμως πήγαινε από το κακό στο χειρότερο και όλοι οι γείτονες έρχονταν στη φάρμα να βοηθήσουν Ο καθένας με τη σειρά του καθόταν στο προσκεφάλι της γυναίκας από ένα 8ωρο Για να τους ταΐσει όλους αυτούς ο αγρότης αναγκάστηκε να σφάξει το γουρούνι Τελικά όμως η γυναίκα δε τη γλύτωσε Πέθανε Στη κηδεία της ήρθε πάρα πολύς κόσμος γιατί ήταν καλή γυναίκα και την αγαπούσαν όλοι Για να φιλοξενήσει όλον αυτόν τον κόσμο ο αγρότης αναγκάστηκε να σφάξει το βόδι Ο κυρ Ποντικός μας έβλεπε όλο αυτό το πηγαινέλα από την τρυπούλα του με πάρα πολύ μεγάλη θλίψη ( από το Διαδίκτυο( από το Διαδίκτυο)) (αρχή παραμυθιού) (αρχή παραμυθιού)

Page 5: σχηματα λογου

ΜεταφοράΜεταφορά

π π Η οίηση είναι μια όρτα ανοιχτή π π Η οίηση είναι μια όρτα ανοιχτή

ΔηλαδήΔηλαδήhelliphellip

ΜεταφοράΜεταφορά

την είδαμε να κάθεταικατατσακισμένηκατατσακισμένη hellipστοκατώφλι

ΔηλαδήΔηλαδήhelliphellip

ΜεταφοράΜεταφορά

π Και ό ως κοιτάγαμε όλο ψηλά τα μάτια μας γεμίζανε ουρανό γεμίζανε ουρανό

hellipανασαίναμε ουρανό hellipανασαίναμε ουρανό

ΔηλαδήΔηλαδήhelliphellip

rsquo Σχήμα κατ rsquo Σχήμα κατεξοχήνεξοχήν

π Α ό την ΠόληΠόλη π άρχοντεςκι α ό τη Χιόπ π π α άδεςκι α ό τα Γεροσόλυμα

να έλθουν οι ψαλτάδες

ΔηλαδήΔηλαδήhelliphellip

rsquo Σχήμα κατ rsquo Σχήμα κατεξοχήνεξοχήν

π laquo π Και όταν λέγουν ερί τινός τον ε ήρε το τοποτάμιποτάμιraquo π εννοούνότι ε νίγηειςαυτόν

τούτον τον χείμαρρον

ΔηλαδήhellipΔηλαδήhellip

ΣυνεκδοχήΣυνεκδοχή

Έρμο τουφέκι σκοτεινό τι σ έχω γω στοχέρι

π Ο ού συ μού γινες βαρύ κι ο Αγαρηνός Αγαρηνός τοξέρει

ΔηλαδήΔηλαδήhelliphellip

ΣυνεκδοχήΣυνεκδοχή

Κάθε βρύση π και φλάμ ουρο κάθε κλαδίκλαδί και

κλέφτης

ΔηλαδήΔηλαδήhelliphellip

ΣυνεκδοχήΣυνεκδοχή Να τρώει η σκουριά το σίδεροσίδερο κι η γηςτον

ανδρειωμένο

π π Εγώ α ό κείνη τη στιγμή δεν έχω λια το χέρι το χέρι π ου αγνάντευεν Αγαρηνό Αγαρηνό κι εγύρευε μαχαίρι μαχαίρι

ΔηλαδήΔηλαδήhelliphellip

ΣυνεκδοχήΣυνεκδοχή

Πάρε το μάτι του αϊτού μάτι του αϊτού και

rsquo τ αλαφιού το αλαφιού το πόδιπόδι

ΔηλαδήΔηλαδήhelliphellip

ΣυνεκδοχήΣυνεκδοχή

Φλωριά ρίχνουν στην ΠαναγιάΠαναγιά φλωριά ρίχνουν στους άγιουςάγιους

ΔηλαδήΔηλαδήhelliphellip

ΜετωνυμίαΜετωνυμία

π Όταν θέλει να χαλαρώσει ροτιμά να ακούει ΜότσαρτΜότσαρτ

ΔηλαδήhellipΔηλαδήhellip

ΜετωνυμίαΜετωνυμία

Χάθηκε ο φάκελος φάκελος του ασθενή

ΔηλαδήhellipΔηλαδήhellip

ΜετωνυμίαΜετωνυμία

Η ΔιεύθυνσηΔιεύθυνση τουσχολείουδεναστειεύεται

ΔηλαδήhellipΔηλαδήhellip

Σχήμα Λιτότητας Σχήμα Λιτότητας

Δεν ήταν και λίγα Δεν ήταν και λίγα πόσα έρασε

ΔηλαδήΔηλαδήhelliphellip

Σχήμα Λιτότητας Σχήμα Λιτότητας

π hellipΕί ε ουκ ολίγαπ hellipΕί ε ουκ ολίγα

ΔηλαδήΔηλαδήhelliphellip

ΕιρωνείαΕιρωνεία

π Τώρα μας έ εισες π Τώρα μας έ εισες

ΔηλαδήhellipΔηλαδήhellip

ΕιρωνείαΕιρωνεία

ΜΑΜΑΜΑΜΑ ΜΗΝ ΑΝΗΣΥΧΕΙΣΜΗΝ ΑΝΗΣΥΧΕΙΣ

ΕΔΩ ΕΔΩ ΠΟΥ ΗΡΘΑΜΕ ΠΟΥ ΗΡΘΑΜΕ

ΟΛΟΚΛΗΡΗ Η ΚΟΙΝΩΝΙΑΟΛΟΚΛΗΡΗ Η ΚΟΙΝΩΝΙΑΑΣΧΟΛΕΙΤΑΙ ΜΑΖΙ ΜΑΣΑΣΧΟΛΕΙΤΑΙ ΜΑΖΙ ΜΑΣ

ΔηλαδήhellipΔηλαδήhellip

ΕυφημισμόςΕυφημισμός

Το ακρωτήριοτης

πΚαλής Ελ ίδας πΚαλής Ελ ίδας

ΔηλαδήhellipΔηλαδήhellip

ΕυφημισμόςΕυφημισμός

π π Στους σύγχρονους ολέμους υ άρχουν και π π παρά λευρεςα ώλειεςπ π παρά λευρεςα ώλειες

ΔηλαδήhellipΔηλαδήhellip

πΥ ερβολήπΥ ερβολή

Κολοκοτρώνης φώναξε κι όλος ο Κολοκοτρώνης φώναξε κι όλος ο κόσμος τρόμαξε κόσμος τρόμαξε

ΔηλαδήhellipΔηλαδήhellip

πΥ ερβολήπΥ ερβολή

Τι της Τι της λείπειhellip λείπειhellip τι της τι της λείπειhellipλείπειhellip

ΔηλαδήhellipΔηλαδήhellip

ΑλληγορίαΑλληγορία

Το ένα χέρι νίβει τ άλλο Το ένα χέρι νίβει τ άλλο π π και τα δυο το ρόσω ο π π και τα δυο το ρόσω ο

ΔηλαδήhellipΔηλαδήhellip

ΑλληγορίαΑλληγορία ΔηλαδήhellipΔηλαδήhellip

π πΠροσω ο οίησπ πΠροσω ο οίησηη ΣτωνΨαρών την ολόμαυρη ράχη

π π ερ ατώνταςη Δόξαπ π ερ ατώνταςη Δόξα μονάχη

ΔηλαδήhellipΔηλαδήhellip

π πΠροσω ο οίησηπ πΠροσω ο οίηση

Νόμιζα πως το

τριαντάφυλλό μου

ήταν μοναδικό και

τώρα να ένας

ολόκληρος κήπος

από

τριαντάφυλλαhellip

Μην κλαις Το δικό σου τριαντάφυλλο

είναι μοναδικό στον κόσμο γιατί το έχεις

εξημερώσει

ΔηλαδήhellipΔηλαδήhellip

ΠαρομοίωσηΠαρομοίωση

Κάτι σα ζεστό κύμα σα ζεστό κύμα π με σκε άζει ξαφνικά

ΔηλαδήhellipΔηλαδήhellip

ΠαρομοίωσηΠαρομοίωση

Πώς Πώς π ο χειμερινός βοριάς σαρώνει στον κάμ ο αγκάθια

π κι αυτά σφιχταγκαλιάζονται και γίνονται ένα ράμα έτσι έτσι και τη σχεδία οι άνεμοι εδώ και εκεί τη φέρναν και

πτην ήγαιναν

ΔηλαδήhellipΔηλαδήhellip

ΚλιμακωτόΚλιμακωτό

π π Όμορφη λούσια κι ά αρτη π π Όμορφη λούσια κι ά αρτη και σεβαστή κι αγία και σεβαστή κι αγία

ΔηλαδήhellipΔηλαδήhellip

ΑντονομασίαΑντονομασία

π Η όλη τουΦωτός π Η όλη τουΦωτός

ΔηλαδήhellipΔηλαδήhellip

ΑντονομασίαΑντονομασία ΔηλαδήhellipΔηλαδήhellip

ΑντονομασίαΑντονομασία ΔηλαδήhellipΔηλαδήhellip

ΣΧΗΜΑΤΑ ΛΟΓΟΥ ΣΧΗΜΑΤΑ ΛΟΓΟΥ Σχετικά με τη Σημασία των λέξεων και φράσεων

ΜεταφοράΜεταφορά rsquo Σχήμα κατ εξοχήν rsquo Σχήμα κατ εξοχήν ΣυνεκδοχήΣυνεκδοχή ΜετωνυμίαΜετωνυμία Σχήμα Λιτότητας Σχήμα Λιτότητας ΕιρωνείαΕιρωνεία

ΕυφημισμόςΕυφημισμός πΥ ερβολήπΥ ερβολή ΑλληγορίαΑλληγορία π πΠροσω ο οίησηπ πΠροσω ο οίηση ΠαρομοίωσηΠαρομοίωση ΚλιμακωτόΚλιμακωτό ΑντονομασίαΑντονομασία

Κλικ στους Κλικ στους

συνδέσμους συνδέσμους

για συνέχειαhellipγια συνέχειαhellip

ΜεταφοράΜεταφορά

οι λέξεις εκτός από την κυριολεκτική τους σημασία χρησιμοποιούνται αναλογικάγια να δηλώσουν και άλλες καταστάσεις ή αντικείμενα

rsquo Σχήμα κατ εξοχήν rsquo Σχήμα κατ εξοχήν

η σημασία μιας λέξης στενεύει τόσο πολύ ώστε συμπίπτει με μια μόνο έννοια και σημασία καθορισμένη

ΣυνεκδοχήΣυνεκδοχή η λέξη δε δηλώνει κυριολεκτικά εκείνο που

κατά πρώτο λόγο φαίνεται αλλάhellip α) το μέρος αντί για το όλο β) το ένα αντί για τα πολλάγ) την ύλη αντί για εκείνο που έχει

κατασκευαστεί από την ύληδ) το όργανο αντί για την ενέργεια που παράγεται

από αυτόε) το όργανο αντί για το πρόσωπο που χειρίζεται

το όργανο αυτό στ) το εικονιζόμενο πρόσωπο αντί για την εικόνα

του

ΜετωνυμίαΜετωνυμία

χρησιμοποιείται α) το όνομα του δημιουργού αντί για το δημιούργημά του

β) εκείνο που περιέχει κάτι αντί για το περιεχόμενο και αντίστροφα

γ) το αφηρημένο αντί για το αντίστοιχο συγκεκριμένο και αντίστροφα

Σχήμα Λιτότητας Σχήμα Λιτότητας

αντί για κάποια λέξη χρησιμοποιείται η αντίθετή της με άρνηση

ΕιρωνείαΕιρωνεία

χρησιμοποιούνται με προσποίηση λέξεις ή φράσεις που έχουν διαφορετική ή αντίθετη σημασία από την πραγματική τους

οι λέξεις χρησιμοποιούνται για περιφρόνηση χλευασμό κτλ

ΕυφημισμόςΕυφημισμός

μια λέξη ή φράση με καλή σημασία χρησιμοποιείται για την ονομασία κακού ή δυσάρεστου πράγματος

πΥ ερβολήπΥ ερβολή

μια κατάσταση μεγαλοποιείται για να προκαλέσει μεγαλύτερη εντύπωση

ΑλληγορίαΑλληγορία

αυτός που μιλάει άλλα λέει κι άλλα εννοεί

είναι μεταφορική φράση που κρύβει διαφορετικό νόημα από αυτό που δηλώνουν οι λέξεις της

Διαφέρει από τη μεταφοράγιατί δεν περιορίζεται σε μια λέξη αλλά αποτελεί συνεχές όλο

π πΠροσω ο οίησηπ πΠροσω ο οίηση

αποδίδονται ανθρώπινες ιδιότητες σε ζώα σε αντικείμενα ή αφηρημένες έννοιες και ιδέες

ΠαρομοίωσηΠαρομοίωσησυγκρίνουμε δύο πρόσωπα πράγματα ιδέες φαινόμενα καταστάσεις ενέργειες που έχουν ομοιότητα μεταξύ τους προκειμένου να τονιστεί η ιδιότητα του ενός

Η παρομοίωση αρχίζει με τις λέξεις σαν καθώς όπως και με το σαν να όταν έχουμε υποθετική παρομοίωση

ΚλιμακωτόΚλιμακωτό

παρατίθενται διάφορα γεγονότα αντικείμενα πρόσωπα έννοιες

με αυξανόμενή ένταση (ανιούσα κλιμάκωση) ή

φθίνουσα πορεία (κατιούσα κλιμάκωση)

ΑντονομασίαΑντονομασία

αντικαθίστανται τα προσηγορικά ονόματα με κύρια ήτα κύρια με προσηγορικά ή τα κύρια και προσηγορικά με άλλες σχετικές λέξεις

ΠΛΗΡΟΦΟΡΙΕΣΠΛΗΡΟΦΟΡΙΕΣ

Αρχική σελίδαΠληροφορίεςΠίσω στη δραστηριότητα-παράδειγμαΠίνακας επιλογής παραδειγμάτωνΠίνακας ΔραστηριότητεςΠίνακας Σχήματα ΛόγουΠροηγούμενη διαφάνειαΚλικΚλικ οπουδήποτε για να δείτε την απάντησηΚλικΚλικ οπουδήποτε για να μεταβείτε στην επόμενη

διαφάνεια ή ακολουθείστε τις υπερσυνδέσεις

ΔραστηριότητεςΔραστηριότητες

Ομάδα Α Ομάδα Α Ομάδα Β Ομάδα Β Ομάδα Γ Ομάδα Γ Ομάδα Δ Ομάδα Δ Ομάδα Ε Ομάδα Ε

Κλικ στους Κλικ στους συνδέσμους συνδέσμους για συνέχειαhellip

για συνέχειαhellip

Ομάδα Α Ομάδα Α

Αφού διαβάσουμε το παραμύθι (κλικ Αφού διαβάσουμε το παραμύθι (κλικ ΕΔΩΕΔΩ)) ας του δώσουμε ένα τίτλο αξιοποιώντας τη

μεταφορά ας αναφερθούμε στα σχήματα λόγου που

αξιοποιεί ο συγγραφέας ας δημιουργήσουμε το δικό μας παραμύθι με

το ίδιο θεματικό κέντρο

Ομάδα Β Ομάδα Β Αφού παρατηρήσουμε την εικόνα (κλικ Αφού παρατηρήσουμε την εικόνα (κλικ ΕΔΩΕΔΩ)) ας της δώσουμε ένα τίτλο Ποιο σχήμα

λόγου μπορούμε να αξιοποιήσουμε ας βρούμε εικόνες στις οποίες μπορούμε να

αξιοποιήσουμε το ίδιο σχήμα λόγου ας δημιουργήσουμε μια μικρή παρουσίαση

Power Point με τα ευρήματά μας

Ομάδα Γ Ομάδα Γ Ας διαβάσουμε το ποίημα (κλικ Ας διαβάσουμε το ποίημα (κλικ ΕΔΩΕΔΩ)) ποιο σχήμα λόγου αξιοποιεί ο ποιητής για

να μιλήσει για την Ειρήνη πώς θα συνέχιζε το ποίημα αν μιλούσε

για τον Πόλεμοαξιοποιώντας το ίδιο σχήμα ας οπτικοποιήσουμε τους στίχους με

πρωταγωνιστές τον Πόλεμο και την Ειρήνη αξιοποιώντας το Power Point ή το Movie

Maker

Ομάδα Δ Ομάδα Δ

Αφού παρατηρήσουμε την εικόνα (κλικ Αφού παρατηρήσουμε την εικόνα (κλικ ΕΔΩΕΔΩ)) ας μιλήσουμε για την ειρωνεία που διακρίνεται

σ΄αυτή ας παρατηρήσουμε με ποιους τρόπους την

επιτυγχάνει ο σκιτσογράφος ας δημιουργήσουμε ένα παρόμοιο σκίτσο-

σχόλιο για κάποιο θέμα κοινωνικού προβληματισμού με ένα εργαλείο δημιουργίας comics

Ομάδα Ε Ομάδα Ε Αφού διαβάσουμε το κείμενο (κλικ Αφού διαβάσουμε το κείμενο (κλικ ΕΔΩΕΔΩ)) ας του δώσουμε ένα τίτλο αξιοποιώντας τη

μεταφοράμεταφορά ας εντοπίσουμε το σχήμα της υπερβολής υπερβολής

που υπάρχει στο κείμενο ας δημιουργήσουμε ένα κολάζ εικόνων-

παρομοίωσηπαρομοίωση του κειμένου αξιοποιώντας κάποιο Διαδικτυακό Εργαλείο ή μια διαφάνεια Power Point

Ένα ποντικάκι κάποτε παρατηρούσε από την τρυπούλα του τον αγρότη και τη γυναίκα του που ξεδίπλωναν ένα πακέτο laquoΤι λιχουδιά άραγε έκρυβε εκείνο το πακέτοraquo αναρωτήθηκε Όταν οι δύο αγρότες άνοιξαν το πακέτο δεν φαντάζεστε πόσο μεγάλο ήταν το σοκ που έπαθε όταν διαπίστωσε πως επρόκειτο για μια ποντικοπαγίδα Τρέχει γρήγορα λοιπόν στον αχυρώνα για να ανακοινώσει το φοβερό νέο -Μια ποντικοπαγίδα μέσα στο σπίτι Μια ποντικοπαγίδα μέσα στο σπίτιΗ κότα κακάρισε έξυσε την πλάτη της και σηκώνοντας το λαιμό της είπε Κύρ Ποντικέ μου καταλαβαίνω πως αυτό αποτελεί πρόβλημα για σας Αλλά δεν βλέπω να έχει καμιά επίπτωση σε μένα Δε με ενοχλεί καθόλου εμένα η ποντικοπαγίδα στο σπίτι Το ποντικάκι γύρισε τότε στο γουρούνι και του φώναξε Έχει μια ποντικοπαγίδα στο σπίτι Έχει μια ποντικοπαγίδα στο σπίτι Το γουρούνι έδειξε συμπόνια αλλά απάντησε Λυπάμαι πολύ κυρ ποντικέ μου αλλά δεν μπορώ να κάνω τίποτα άλλο από το να προσευχηθώ Να είσαι σίγουρος ότι θα το κάνω Θα προσευχηθώ Τότε το ποντίκι στράφηκε προς το βόδι και του φώναξε κρούοντας τον κώδωνα του κινδύνου Έχει μια ποντικοπαγίδα στο σπίτι Έχει μια ποντικοπαγίδα στο σπίτι Και το βόδι απάντησε Κοιτάξτε κύριε ποντικέ μου πολύ λυπάμαι για τον κίνδυνο που διατρέχεις αλλά εμένα η ποντικοπαγίδα το μόνο που μπορεί να μου κάνει είναι ένα τσιμπηματάκι στο δέρμα μου Έτσι ο καλός μας ποντικούλης έφυγε με κατεβασμένο το κεφάλι περίλυπος και απογοητευμένος γιατί θα έπρεπε ΜΟΝΟΣ ΤΟΥ να αντιμετωπίσει τον κίνδυνο της ποντικοπαγίδας (συνέχεια)

laquoΚι όμως απrsquo τις δυο τις λέξεις την καλύτερη όλοι οι άνθρωποι μπορούν να ξεχωρίσουν όπως ξεχωρίζουν τα καλά και τα κακά πόσο ανώτερη απrsquo τον πόλεμο είναι η ειρήνη στους ανθρώπους Είναι αυτή που τα γράμματα αγαπάει τους θρήνους μισεί χαίρεται με τα πολλά παιδιά και με τα πλούτηraquo

(Ευριπίδης)

[hellip]Λίγες μόνο δεκαετίες πριν οι εξετάσεις ήταν ένα φυσικό γεγονός συνδεδεμένο με τις laquoκανονικές λειτουργίεςraquo του σχολείου Ξαφνικά όμως τα πράγματα άλλαξαν Οι εξετάσεις φαίνεται να μην είναι πια κάτι απλό δηλαδή στα μέτρα των παιδιών Καθηγητές γονείς και ΜΜΕ μεταφέρουν στα παιδιά το μήνυμα laquoΔουλέψτε σκληρά γιατί χαθήκατεraquo Και τα παιδιά προσπαθούν και δουλεύουν σκληρά Δεν παρακολουθούν μόνο το πρόγραμμα του σχολείου αλλά είναι υποχρεωμένα να διαβάζουν αρκετές ώρες ενώ τα περισσότερα αναγκάζονται να παρακολουθούν και κάποιο φροντιστήριο Η εποχή της εφηβείας για τα ελληνόπουλα δεν κρύβει μόνο το άγχος για προσαρμογή στην ενήλικη ζωή αλλά laquoπροσφέρειraquo και τον πανικό της επιτυχίας [hellip] Στις πολύβουες και κατειλημμένες από το καυσαέριο μεγαλουπόλεις τα παιδιά επιστρέφουν τρέχοντας από το σχολείο είτε με τα πόδια και τη συνοδεία κάποιου μεγάλου είτε με σχολικά και αυτοκίνητα για να μπουν πάλι τρέχοντας στο ασανσέρ της πολυκατοικίας και να καταλήξουν με βιασύνη σε ένα γεύμα που θα οδηγήσει σε μια γρήγορη πέψη προκειμένου να αρχίσουν οι εξωσχολικές δραστηριότητες Ξένες γλώσσες αθλητικά ωδεία μαθήματα πληροφορικής και πάλι πίσω στο σπίτι για το διάβασμα της επόμενης μέρας Ώσπου κάπου αργά το βράδυ θα κλείσουν οι τηλεοράσεις και θα πέσει σιωπητήριο Ώρες δουλειάς10-12

Σμαρούλα Παντελή Το Βήμα 04-06-2000

Την επόμενη νύχτα ένας παράξενος θόρυβος κάτι σαν το θόρυβο που κάνει η ποντικοπαγίδα όταν κλείνει ξύπνησε τη γυναίκα του αγρότη που έτρεξε να δει τι συνέβη Μέσα στη νύχτα όμως δεν πρόσεξε πως στην παγίδα πιάστηκε από την ουρά ένα φίδι Φοβισμένο το φίδι δάγκωσε τη γυναίκα Ο άντρας της έτρεξε γρήγορα και την πήγε στο νοσοκομείο Αλλοίμονο όμως την έφερε στο σπίτι με πολύ υψηλό πυρετό Ο γιατρός τον συμβούλεψε να της κάνει ζεστές σουπίτσες Έτσι ο αγρότης έσφαξε την κότα για να κάνει μια καλή κοτόσουπα Η γυναίκα όμως πήγαινε από το κακό στο χειρότερο και όλοι οι γείτονες έρχονταν στη φάρμα να βοηθήσουν Ο καθένας με τη σειρά του καθόταν στο προσκεφάλι της γυναίκας από ένα 8ωρο Για να τους ταΐσει όλους αυτούς ο αγρότης αναγκάστηκε να σφάξει το γουρούνι Τελικά όμως η γυναίκα δε τη γλύτωσε Πέθανε Στη κηδεία της ήρθε πάρα πολύς κόσμος γιατί ήταν καλή γυναίκα και την αγαπούσαν όλοι Για να φιλοξενήσει όλον αυτόν τον κόσμο ο αγρότης αναγκάστηκε να σφάξει το βόδι Ο κυρ Ποντικός μας έβλεπε όλο αυτό το πηγαινέλα από την τρυπούλα του με πάρα πολύ μεγάλη θλίψη ( από το Διαδίκτυο( από το Διαδίκτυο)) (αρχή παραμυθιού) (αρχή παραμυθιού)

Page 6: σχηματα λογου

ΜεταφοράΜεταφορά

την είδαμε να κάθεταικατατσακισμένηκατατσακισμένη hellipστοκατώφλι

ΔηλαδήΔηλαδήhelliphellip

ΜεταφοράΜεταφορά

π Και ό ως κοιτάγαμε όλο ψηλά τα μάτια μας γεμίζανε ουρανό γεμίζανε ουρανό

hellipανασαίναμε ουρανό hellipανασαίναμε ουρανό

ΔηλαδήΔηλαδήhelliphellip

rsquo Σχήμα κατ rsquo Σχήμα κατεξοχήνεξοχήν

π Α ό την ΠόληΠόλη π άρχοντεςκι α ό τη Χιόπ π π α άδεςκι α ό τα Γεροσόλυμα

να έλθουν οι ψαλτάδες

ΔηλαδήΔηλαδήhelliphellip

rsquo Σχήμα κατ rsquo Σχήμα κατεξοχήνεξοχήν

π laquo π Και όταν λέγουν ερί τινός τον ε ήρε το τοποτάμιποτάμιraquo π εννοούνότι ε νίγηειςαυτόν

τούτον τον χείμαρρον

ΔηλαδήhellipΔηλαδήhellip

ΣυνεκδοχήΣυνεκδοχή

Έρμο τουφέκι σκοτεινό τι σ έχω γω στοχέρι

π Ο ού συ μού γινες βαρύ κι ο Αγαρηνός Αγαρηνός τοξέρει

ΔηλαδήΔηλαδήhelliphellip

ΣυνεκδοχήΣυνεκδοχή

Κάθε βρύση π και φλάμ ουρο κάθε κλαδίκλαδί και

κλέφτης

ΔηλαδήΔηλαδήhelliphellip

ΣυνεκδοχήΣυνεκδοχή Να τρώει η σκουριά το σίδεροσίδερο κι η γηςτον

ανδρειωμένο

π π Εγώ α ό κείνη τη στιγμή δεν έχω λια το χέρι το χέρι π ου αγνάντευεν Αγαρηνό Αγαρηνό κι εγύρευε μαχαίρι μαχαίρι

ΔηλαδήΔηλαδήhelliphellip

ΣυνεκδοχήΣυνεκδοχή

Πάρε το μάτι του αϊτού μάτι του αϊτού και

rsquo τ αλαφιού το αλαφιού το πόδιπόδι

ΔηλαδήΔηλαδήhelliphellip

ΣυνεκδοχήΣυνεκδοχή

Φλωριά ρίχνουν στην ΠαναγιάΠαναγιά φλωριά ρίχνουν στους άγιουςάγιους

ΔηλαδήΔηλαδήhelliphellip

ΜετωνυμίαΜετωνυμία

π Όταν θέλει να χαλαρώσει ροτιμά να ακούει ΜότσαρτΜότσαρτ

ΔηλαδήhellipΔηλαδήhellip

ΜετωνυμίαΜετωνυμία

Χάθηκε ο φάκελος φάκελος του ασθενή

ΔηλαδήhellipΔηλαδήhellip

ΜετωνυμίαΜετωνυμία

Η ΔιεύθυνσηΔιεύθυνση τουσχολείουδεναστειεύεται

ΔηλαδήhellipΔηλαδήhellip

Σχήμα Λιτότητας Σχήμα Λιτότητας

Δεν ήταν και λίγα Δεν ήταν και λίγα πόσα έρασε

ΔηλαδήΔηλαδήhelliphellip

Σχήμα Λιτότητας Σχήμα Λιτότητας

π hellipΕί ε ουκ ολίγαπ hellipΕί ε ουκ ολίγα

ΔηλαδήΔηλαδήhelliphellip

ΕιρωνείαΕιρωνεία

π Τώρα μας έ εισες π Τώρα μας έ εισες

ΔηλαδήhellipΔηλαδήhellip

ΕιρωνείαΕιρωνεία

ΜΑΜΑΜΑΜΑ ΜΗΝ ΑΝΗΣΥΧΕΙΣΜΗΝ ΑΝΗΣΥΧΕΙΣ

ΕΔΩ ΕΔΩ ΠΟΥ ΗΡΘΑΜΕ ΠΟΥ ΗΡΘΑΜΕ

ΟΛΟΚΛΗΡΗ Η ΚΟΙΝΩΝΙΑΟΛΟΚΛΗΡΗ Η ΚΟΙΝΩΝΙΑΑΣΧΟΛΕΙΤΑΙ ΜΑΖΙ ΜΑΣΑΣΧΟΛΕΙΤΑΙ ΜΑΖΙ ΜΑΣ

ΔηλαδήhellipΔηλαδήhellip

ΕυφημισμόςΕυφημισμός

Το ακρωτήριοτης

πΚαλής Ελ ίδας πΚαλής Ελ ίδας

ΔηλαδήhellipΔηλαδήhellip

ΕυφημισμόςΕυφημισμός

π π Στους σύγχρονους ολέμους υ άρχουν και π π παρά λευρεςα ώλειεςπ π παρά λευρεςα ώλειες

ΔηλαδήhellipΔηλαδήhellip

πΥ ερβολήπΥ ερβολή

Κολοκοτρώνης φώναξε κι όλος ο Κολοκοτρώνης φώναξε κι όλος ο κόσμος τρόμαξε κόσμος τρόμαξε

ΔηλαδήhellipΔηλαδήhellip

πΥ ερβολήπΥ ερβολή

Τι της Τι της λείπειhellip λείπειhellip τι της τι της λείπειhellipλείπειhellip

ΔηλαδήhellipΔηλαδήhellip

ΑλληγορίαΑλληγορία

Το ένα χέρι νίβει τ άλλο Το ένα χέρι νίβει τ άλλο π π και τα δυο το ρόσω ο π π και τα δυο το ρόσω ο

ΔηλαδήhellipΔηλαδήhellip

ΑλληγορίαΑλληγορία ΔηλαδήhellipΔηλαδήhellip

π πΠροσω ο οίησπ πΠροσω ο οίησηη ΣτωνΨαρών την ολόμαυρη ράχη

π π ερ ατώνταςη Δόξαπ π ερ ατώνταςη Δόξα μονάχη

ΔηλαδήhellipΔηλαδήhellip

π πΠροσω ο οίησηπ πΠροσω ο οίηση

Νόμιζα πως το

τριαντάφυλλό μου

ήταν μοναδικό και

τώρα να ένας

ολόκληρος κήπος

από

τριαντάφυλλαhellip

Μην κλαις Το δικό σου τριαντάφυλλο

είναι μοναδικό στον κόσμο γιατί το έχεις

εξημερώσει

ΔηλαδήhellipΔηλαδήhellip

ΠαρομοίωσηΠαρομοίωση

Κάτι σα ζεστό κύμα σα ζεστό κύμα π με σκε άζει ξαφνικά

ΔηλαδήhellipΔηλαδήhellip

ΠαρομοίωσηΠαρομοίωση

Πώς Πώς π ο χειμερινός βοριάς σαρώνει στον κάμ ο αγκάθια

π κι αυτά σφιχταγκαλιάζονται και γίνονται ένα ράμα έτσι έτσι και τη σχεδία οι άνεμοι εδώ και εκεί τη φέρναν και

πτην ήγαιναν

ΔηλαδήhellipΔηλαδήhellip

ΚλιμακωτόΚλιμακωτό

π π Όμορφη λούσια κι ά αρτη π π Όμορφη λούσια κι ά αρτη και σεβαστή κι αγία και σεβαστή κι αγία

ΔηλαδήhellipΔηλαδήhellip

ΑντονομασίαΑντονομασία

π Η όλη τουΦωτός π Η όλη τουΦωτός

ΔηλαδήhellipΔηλαδήhellip

ΑντονομασίαΑντονομασία ΔηλαδήhellipΔηλαδήhellip

ΑντονομασίαΑντονομασία ΔηλαδήhellipΔηλαδήhellip

ΣΧΗΜΑΤΑ ΛΟΓΟΥ ΣΧΗΜΑΤΑ ΛΟΓΟΥ Σχετικά με τη Σημασία των λέξεων και φράσεων

ΜεταφοράΜεταφορά rsquo Σχήμα κατ εξοχήν rsquo Σχήμα κατ εξοχήν ΣυνεκδοχήΣυνεκδοχή ΜετωνυμίαΜετωνυμία Σχήμα Λιτότητας Σχήμα Λιτότητας ΕιρωνείαΕιρωνεία

ΕυφημισμόςΕυφημισμός πΥ ερβολήπΥ ερβολή ΑλληγορίαΑλληγορία π πΠροσω ο οίησηπ πΠροσω ο οίηση ΠαρομοίωσηΠαρομοίωση ΚλιμακωτόΚλιμακωτό ΑντονομασίαΑντονομασία

Κλικ στους Κλικ στους

συνδέσμους συνδέσμους

για συνέχειαhellipγια συνέχειαhellip

ΜεταφοράΜεταφορά

οι λέξεις εκτός από την κυριολεκτική τους σημασία χρησιμοποιούνται αναλογικάγια να δηλώσουν και άλλες καταστάσεις ή αντικείμενα

rsquo Σχήμα κατ εξοχήν rsquo Σχήμα κατ εξοχήν

η σημασία μιας λέξης στενεύει τόσο πολύ ώστε συμπίπτει με μια μόνο έννοια και σημασία καθορισμένη

ΣυνεκδοχήΣυνεκδοχή η λέξη δε δηλώνει κυριολεκτικά εκείνο που

κατά πρώτο λόγο φαίνεται αλλάhellip α) το μέρος αντί για το όλο β) το ένα αντί για τα πολλάγ) την ύλη αντί για εκείνο που έχει

κατασκευαστεί από την ύληδ) το όργανο αντί για την ενέργεια που παράγεται

από αυτόε) το όργανο αντί για το πρόσωπο που χειρίζεται

το όργανο αυτό στ) το εικονιζόμενο πρόσωπο αντί για την εικόνα

του

ΜετωνυμίαΜετωνυμία

χρησιμοποιείται α) το όνομα του δημιουργού αντί για το δημιούργημά του

β) εκείνο που περιέχει κάτι αντί για το περιεχόμενο και αντίστροφα

γ) το αφηρημένο αντί για το αντίστοιχο συγκεκριμένο και αντίστροφα

Σχήμα Λιτότητας Σχήμα Λιτότητας

αντί για κάποια λέξη χρησιμοποιείται η αντίθετή της με άρνηση

ΕιρωνείαΕιρωνεία

χρησιμοποιούνται με προσποίηση λέξεις ή φράσεις που έχουν διαφορετική ή αντίθετη σημασία από την πραγματική τους

οι λέξεις χρησιμοποιούνται για περιφρόνηση χλευασμό κτλ

ΕυφημισμόςΕυφημισμός

μια λέξη ή φράση με καλή σημασία χρησιμοποιείται για την ονομασία κακού ή δυσάρεστου πράγματος

πΥ ερβολήπΥ ερβολή

μια κατάσταση μεγαλοποιείται για να προκαλέσει μεγαλύτερη εντύπωση

ΑλληγορίαΑλληγορία

αυτός που μιλάει άλλα λέει κι άλλα εννοεί

είναι μεταφορική φράση που κρύβει διαφορετικό νόημα από αυτό που δηλώνουν οι λέξεις της

Διαφέρει από τη μεταφοράγιατί δεν περιορίζεται σε μια λέξη αλλά αποτελεί συνεχές όλο

π πΠροσω ο οίησηπ πΠροσω ο οίηση

αποδίδονται ανθρώπινες ιδιότητες σε ζώα σε αντικείμενα ή αφηρημένες έννοιες και ιδέες

ΠαρομοίωσηΠαρομοίωσησυγκρίνουμε δύο πρόσωπα πράγματα ιδέες φαινόμενα καταστάσεις ενέργειες που έχουν ομοιότητα μεταξύ τους προκειμένου να τονιστεί η ιδιότητα του ενός

Η παρομοίωση αρχίζει με τις λέξεις σαν καθώς όπως και με το σαν να όταν έχουμε υποθετική παρομοίωση

ΚλιμακωτόΚλιμακωτό

παρατίθενται διάφορα γεγονότα αντικείμενα πρόσωπα έννοιες

με αυξανόμενή ένταση (ανιούσα κλιμάκωση) ή

φθίνουσα πορεία (κατιούσα κλιμάκωση)

ΑντονομασίαΑντονομασία

αντικαθίστανται τα προσηγορικά ονόματα με κύρια ήτα κύρια με προσηγορικά ή τα κύρια και προσηγορικά με άλλες σχετικές λέξεις

ΠΛΗΡΟΦΟΡΙΕΣΠΛΗΡΟΦΟΡΙΕΣ

Αρχική σελίδαΠληροφορίεςΠίσω στη δραστηριότητα-παράδειγμαΠίνακας επιλογής παραδειγμάτωνΠίνακας ΔραστηριότητεςΠίνακας Σχήματα ΛόγουΠροηγούμενη διαφάνειαΚλικΚλικ οπουδήποτε για να δείτε την απάντησηΚλικΚλικ οπουδήποτε για να μεταβείτε στην επόμενη

διαφάνεια ή ακολουθείστε τις υπερσυνδέσεις

ΔραστηριότητεςΔραστηριότητες

Ομάδα Α Ομάδα Α Ομάδα Β Ομάδα Β Ομάδα Γ Ομάδα Γ Ομάδα Δ Ομάδα Δ Ομάδα Ε Ομάδα Ε

Κλικ στους Κλικ στους συνδέσμους συνδέσμους για συνέχειαhellip

για συνέχειαhellip

Ομάδα Α Ομάδα Α

Αφού διαβάσουμε το παραμύθι (κλικ Αφού διαβάσουμε το παραμύθι (κλικ ΕΔΩΕΔΩ)) ας του δώσουμε ένα τίτλο αξιοποιώντας τη

μεταφορά ας αναφερθούμε στα σχήματα λόγου που

αξιοποιεί ο συγγραφέας ας δημιουργήσουμε το δικό μας παραμύθι με

το ίδιο θεματικό κέντρο

Ομάδα Β Ομάδα Β Αφού παρατηρήσουμε την εικόνα (κλικ Αφού παρατηρήσουμε την εικόνα (κλικ ΕΔΩΕΔΩ)) ας της δώσουμε ένα τίτλο Ποιο σχήμα

λόγου μπορούμε να αξιοποιήσουμε ας βρούμε εικόνες στις οποίες μπορούμε να

αξιοποιήσουμε το ίδιο σχήμα λόγου ας δημιουργήσουμε μια μικρή παρουσίαση

Power Point με τα ευρήματά μας

Ομάδα Γ Ομάδα Γ Ας διαβάσουμε το ποίημα (κλικ Ας διαβάσουμε το ποίημα (κλικ ΕΔΩΕΔΩ)) ποιο σχήμα λόγου αξιοποιεί ο ποιητής για

να μιλήσει για την Ειρήνη πώς θα συνέχιζε το ποίημα αν μιλούσε

για τον Πόλεμοαξιοποιώντας το ίδιο σχήμα ας οπτικοποιήσουμε τους στίχους με

πρωταγωνιστές τον Πόλεμο και την Ειρήνη αξιοποιώντας το Power Point ή το Movie

Maker

Ομάδα Δ Ομάδα Δ

Αφού παρατηρήσουμε την εικόνα (κλικ Αφού παρατηρήσουμε την εικόνα (κλικ ΕΔΩΕΔΩ)) ας μιλήσουμε για την ειρωνεία που διακρίνεται

σ΄αυτή ας παρατηρήσουμε με ποιους τρόπους την

επιτυγχάνει ο σκιτσογράφος ας δημιουργήσουμε ένα παρόμοιο σκίτσο-

σχόλιο για κάποιο θέμα κοινωνικού προβληματισμού με ένα εργαλείο δημιουργίας comics

Ομάδα Ε Ομάδα Ε Αφού διαβάσουμε το κείμενο (κλικ Αφού διαβάσουμε το κείμενο (κλικ ΕΔΩΕΔΩ)) ας του δώσουμε ένα τίτλο αξιοποιώντας τη

μεταφοράμεταφορά ας εντοπίσουμε το σχήμα της υπερβολής υπερβολής

που υπάρχει στο κείμενο ας δημιουργήσουμε ένα κολάζ εικόνων-

παρομοίωσηπαρομοίωση του κειμένου αξιοποιώντας κάποιο Διαδικτυακό Εργαλείο ή μια διαφάνεια Power Point

Ένα ποντικάκι κάποτε παρατηρούσε από την τρυπούλα του τον αγρότη και τη γυναίκα του που ξεδίπλωναν ένα πακέτο laquoΤι λιχουδιά άραγε έκρυβε εκείνο το πακέτοraquo αναρωτήθηκε Όταν οι δύο αγρότες άνοιξαν το πακέτο δεν φαντάζεστε πόσο μεγάλο ήταν το σοκ που έπαθε όταν διαπίστωσε πως επρόκειτο για μια ποντικοπαγίδα Τρέχει γρήγορα λοιπόν στον αχυρώνα για να ανακοινώσει το φοβερό νέο -Μια ποντικοπαγίδα μέσα στο σπίτι Μια ποντικοπαγίδα μέσα στο σπίτιΗ κότα κακάρισε έξυσε την πλάτη της και σηκώνοντας το λαιμό της είπε Κύρ Ποντικέ μου καταλαβαίνω πως αυτό αποτελεί πρόβλημα για σας Αλλά δεν βλέπω να έχει καμιά επίπτωση σε μένα Δε με ενοχλεί καθόλου εμένα η ποντικοπαγίδα στο σπίτι Το ποντικάκι γύρισε τότε στο γουρούνι και του φώναξε Έχει μια ποντικοπαγίδα στο σπίτι Έχει μια ποντικοπαγίδα στο σπίτι Το γουρούνι έδειξε συμπόνια αλλά απάντησε Λυπάμαι πολύ κυρ ποντικέ μου αλλά δεν μπορώ να κάνω τίποτα άλλο από το να προσευχηθώ Να είσαι σίγουρος ότι θα το κάνω Θα προσευχηθώ Τότε το ποντίκι στράφηκε προς το βόδι και του φώναξε κρούοντας τον κώδωνα του κινδύνου Έχει μια ποντικοπαγίδα στο σπίτι Έχει μια ποντικοπαγίδα στο σπίτι Και το βόδι απάντησε Κοιτάξτε κύριε ποντικέ μου πολύ λυπάμαι για τον κίνδυνο που διατρέχεις αλλά εμένα η ποντικοπαγίδα το μόνο που μπορεί να μου κάνει είναι ένα τσιμπηματάκι στο δέρμα μου Έτσι ο καλός μας ποντικούλης έφυγε με κατεβασμένο το κεφάλι περίλυπος και απογοητευμένος γιατί θα έπρεπε ΜΟΝΟΣ ΤΟΥ να αντιμετωπίσει τον κίνδυνο της ποντικοπαγίδας (συνέχεια)

laquoΚι όμως απrsquo τις δυο τις λέξεις την καλύτερη όλοι οι άνθρωποι μπορούν να ξεχωρίσουν όπως ξεχωρίζουν τα καλά και τα κακά πόσο ανώτερη απrsquo τον πόλεμο είναι η ειρήνη στους ανθρώπους Είναι αυτή που τα γράμματα αγαπάει τους θρήνους μισεί χαίρεται με τα πολλά παιδιά και με τα πλούτηraquo

(Ευριπίδης)

[hellip]Λίγες μόνο δεκαετίες πριν οι εξετάσεις ήταν ένα φυσικό γεγονός συνδεδεμένο με τις laquoκανονικές λειτουργίεςraquo του σχολείου Ξαφνικά όμως τα πράγματα άλλαξαν Οι εξετάσεις φαίνεται να μην είναι πια κάτι απλό δηλαδή στα μέτρα των παιδιών Καθηγητές γονείς και ΜΜΕ μεταφέρουν στα παιδιά το μήνυμα laquoΔουλέψτε σκληρά γιατί χαθήκατεraquo Και τα παιδιά προσπαθούν και δουλεύουν σκληρά Δεν παρακολουθούν μόνο το πρόγραμμα του σχολείου αλλά είναι υποχρεωμένα να διαβάζουν αρκετές ώρες ενώ τα περισσότερα αναγκάζονται να παρακολουθούν και κάποιο φροντιστήριο Η εποχή της εφηβείας για τα ελληνόπουλα δεν κρύβει μόνο το άγχος για προσαρμογή στην ενήλικη ζωή αλλά laquoπροσφέρειraquo και τον πανικό της επιτυχίας [hellip] Στις πολύβουες και κατειλημμένες από το καυσαέριο μεγαλουπόλεις τα παιδιά επιστρέφουν τρέχοντας από το σχολείο είτε με τα πόδια και τη συνοδεία κάποιου μεγάλου είτε με σχολικά και αυτοκίνητα για να μπουν πάλι τρέχοντας στο ασανσέρ της πολυκατοικίας και να καταλήξουν με βιασύνη σε ένα γεύμα που θα οδηγήσει σε μια γρήγορη πέψη προκειμένου να αρχίσουν οι εξωσχολικές δραστηριότητες Ξένες γλώσσες αθλητικά ωδεία μαθήματα πληροφορικής και πάλι πίσω στο σπίτι για το διάβασμα της επόμενης μέρας Ώσπου κάπου αργά το βράδυ θα κλείσουν οι τηλεοράσεις και θα πέσει σιωπητήριο Ώρες δουλειάς10-12

Σμαρούλα Παντελή Το Βήμα 04-06-2000

Την επόμενη νύχτα ένας παράξενος θόρυβος κάτι σαν το θόρυβο που κάνει η ποντικοπαγίδα όταν κλείνει ξύπνησε τη γυναίκα του αγρότη που έτρεξε να δει τι συνέβη Μέσα στη νύχτα όμως δεν πρόσεξε πως στην παγίδα πιάστηκε από την ουρά ένα φίδι Φοβισμένο το φίδι δάγκωσε τη γυναίκα Ο άντρας της έτρεξε γρήγορα και την πήγε στο νοσοκομείο Αλλοίμονο όμως την έφερε στο σπίτι με πολύ υψηλό πυρετό Ο γιατρός τον συμβούλεψε να της κάνει ζεστές σουπίτσες Έτσι ο αγρότης έσφαξε την κότα για να κάνει μια καλή κοτόσουπα Η γυναίκα όμως πήγαινε από το κακό στο χειρότερο και όλοι οι γείτονες έρχονταν στη φάρμα να βοηθήσουν Ο καθένας με τη σειρά του καθόταν στο προσκεφάλι της γυναίκας από ένα 8ωρο Για να τους ταΐσει όλους αυτούς ο αγρότης αναγκάστηκε να σφάξει το γουρούνι Τελικά όμως η γυναίκα δε τη γλύτωσε Πέθανε Στη κηδεία της ήρθε πάρα πολύς κόσμος γιατί ήταν καλή γυναίκα και την αγαπούσαν όλοι Για να φιλοξενήσει όλον αυτόν τον κόσμο ο αγρότης αναγκάστηκε να σφάξει το βόδι Ο κυρ Ποντικός μας έβλεπε όλο αυτό το πηγαινέλα από την τρυπούλα του με πάρα πολύ μεγάλη θλίψη ( από το Διαδίκτυο( από το Διαδίκτυο)) (αρχή παραμυθιού) (αρχή παραμυθιού)

Page 7: σχηματα λογου

ΜεταφοράΜεταφορά

π Και ό ως κοιτάγαμε όλο ψηλά τα μάτια μας γεμίζανε ουρανό γεμίζανε ουρανό

hellipανασαίναμε ουρανό hellipανασαίναμε ουρανό

ΔηλαδήΔηλαδήhelliphellip

rsquo Σχήμα κατ rsquo Σχήμα κατεξοχήνεξοχήν

π Α ό την ΠόληΠόλη π άρχοντεςκι α ό τη Χιόπ π π α άδεςκι α ό τα Γεροσόλυμα

να έλθουν οι ψαλτάδες

ΔηλαδήΔηλαδήhelliphellip

rsquo Σχήμα κατ rsquo Σχήμα κατεξοχήνεξοχήν

π laquo π Και όταν λέγουν ερί τινός τον ε ήρε το τοποτάμιποτάμιraquo π εννοούνότι ε νίγηειςαυτόν

τούτον τον χείμαρρον

ΔηλαδήhellipΔηλαδήhellip

ΣυνεκδοχήΣυνεκδοχή

Έρμο τουφέκι σκοτεινό τι σ έχω γω στοχέρι

π Ο ού συ μού γινες βαρύ κι ο Αγαρηνός Αγαρηνός τοξέρει

ΔηλαδήΔηλαδήhelliphellip

ΣυνεκδοχήΣυνεκδοχή

Κάθε βρύση π και φλάμ ουρο κάθε κλαδίκλαδί και

κλέφτης

ΔηλαδήΔηλαδήhelliphellip

ΣυνεκδοχήΣυνεκδοχή Να τρώει η σκουριά το σίδεροσίδερο κι η γηςτον

ανδρειωμένο

π π Εγώ α ό κείνη τη στιγμή δεν έχω λια το χέρι το χέρι π ου αγνάντευεν Αγαρηνό Αγαρηνό κι εγύρευε μαχαίρι μαχαίρι

ΔηλαδήΔηλαδήhelliphellip

ΣυνεκδοχήΣυνεκδοχή

Πάρε το μάτι του αϊτού μάτι του αϊτού και

rsquo τ αλαφιού το αλαφιού το πόδιπόδι

ΔηλαδήΔηλαδήhelliphellip

ΣυνεκδοχήΣυνεκδοχή

Φλωριά ρίχνουν στην ΠαναγιάΠαναγιά φλωριά ρίχνουν στους άγιουςάγιους

ΔηλαδήΔηλαδήhelliphellip

ΜετωνυμίαΜετωνυμία

π Όταν θέλει να χαλαρώσει ροτιμά να ακούει ΜότσαρτΜότσαρτ

ΔηλαδήhellipΔηλαδήhellip

ΜετωνυμίαΜετωνυμία

Χάθηκε ο φάκελος φάκελος του ασθενή

ΔηλαδήhellipΔηλαδήhellip

ΜετωνυμίαΜετωνυμία

Η ΔιεύθυνσηΔιεύθυνση τουσχολείουδεναστειεύεται

ΔηλαδήhellipΔηλαδήhellip

Σχήμα Λιτότητας Σχήμα Λιτότητας

Δεν ήταν και λίγα Δεν ήταν και λίγα πόσα έρασε

ΔηλαδήΔηλαδήhelliphellip

Σχήμα Λιτότητας Σχήμα Λιτότητας

π hellipΕί ε ουκ ολίγαπ hellipΕί ε ουκ ολίγα

ΔηλαδήΔηλαδήhelliphellip

ΕιρωνείαΕιρωνεία

π Τώρα μας έ εισες π Τώρα μας έ εισες

ΔηλαδήhellipΔηλαδήhellip

ΕιρωνείαΕιρωνεία

ΜΑΜΑΜΑΜΑ ΜΗΝ ΑΝΗΣΥΧΕΙΣΜΗΝ ΑΝΗΣΥΧΕΙΣ

ΕΔΩ ΕΔΩ ΠΟΥ ΗΡΘΑΜΕ ΠΟΥ ΗΡΘΑΜΕ

ΟΛΟΚΛΗΡΗ Η ΚΟΙΝΩΝΙΑΟΛΟΚΛΗΡΗ Η ΚΟΙΝΩΝΙΑΑΣΧΟΛΕΙΤΑΙ ΜΑΖΙ ΜΑΣΑΣΧΟΛΕΙΤΑΙ ΜΑΖΙ ΜΑΣ

ΔηλαδήhellipΔηλαδήhellip

ΕυφημισμόςΕυφημισμός

Το ακρωτήριοτης

πΚαλής Ελ ίδας πΚαλής Ελ ίδας

ΔηλαδήhellipΔηλαδήhellip

ΕυφημισμόςΕυφημισμός

π π Στους σύγχρονους ολέμους υ άρχουν και π π παρά λευρεςα ώλειεςπ π παρά λευρεςα ώλειες

ΔηλαδήhellipΔηλαδήhellip

πΥ ερβολήπΥ ερβολή

Κολοκοτρώνης φώναξε κι όλος ο Κολοκοτρώνης φώναξε κι όλος ο κόσμος τρόμαξε κόσμος τρόμαξε

ΔηλαδήhellipΔηλαδήhellip

πΥ ερβολήπΥ ερβολή

Τι της Τι της λείπειhellip λείπειhellip τι της τι της λείπειhellipλείπειhellip

ΔηλαδήhellipΔηλαδήhellip

ΑλληγορίαΑλληγορία

Το ένα χέρι νίβει τ άλλο Το ένα χέρι νίβει τ άλλο π π και τα δυο το ρόσω ο π π και τα δυο το ρόσω ο

ΔηλαδήhellipΔηλαδήhellip

ΑλληγορίαΑλληγορία ΔηλαδήhellipΔηλαδήhellip

π πΠροσω ο οίησπ πΠροσω ο οίησηη ΣτωνΨαρών την ολόμαυρη ράχη

π π ερ ατώνταςη Δόξαπ π ερ ατώνταςη Δόξα μονάχη

ΔηλαδήhellipΔηλαδήhellip

π πΠροσω ο οίησηπ πΠροσω ο οίηση

Νόμιζα πως το

τριαντάφυλλό μου

ήταν μοναδικό και

τώρα να ένας

ολόκληρος κήπος

από

τριαντάφυλλαhellip

Μην κλαις Το δικό σου τριαντάφυλλο

είναι μοναδικό στον κόσμο γιατί το έχεις

εξημερώσει

ΔηλαδήhellipΔηλαδήhellip

ΠαρομοίωσηΠαρομοίωση

Κάτι σα ζεστό κύμα σα ζεστό κύμα π με σκε άζει ξαφνικά

ΔηλαδήhellipΔηλαδήhellip

ΠαρομοίωσηΠαρομοίωση

Πώς Πώς π ο χειμερινός βοριάς σαρώνει στον κάμ ο αγκάθια

π κι αυτά σφιχταγκαλιάζονται και γίνονται ένα ράμα έτσι έτσι και τη σχεδία οι άνεμοι εδώ και εκεί τη φέρναν και

πτην ήγαιναν

ΔηλαδήhellipΔηλαδήhellip

ΚλιμακωτόΚλιμακωτό

π π Όμορφη λούσια κι ά αρτη π π Όμορφη λούσια κι ά αρτη και σεβαστή κι αγία και σεβαστή κι αγία

ΔηλαδήhellipΔηλαδήhellip

ΑντονομασίαΑντονομασία

π Η όλη τουΦωτός π Η όλη τουΦωτός

ΔηλαδήhellipΔηλαδήhellip

ΑντονομασίαΑντονομασία ΔηλαδήhellipΔηλαδήhellip

ΑντονομασίαΑντονομασία ΔηλαδήhellipΔηλαδήhellip

ΣΧΗΜΑΤΑ ΛΟΓΟΥ ΣΧΗΜΑΤΑ ΛΟΓΟΥ Σχετικά με τη Σημασία των λέξεων και φράσεων

ΜεταφοράΜεταφορά rsquo Σχήμα κατ εξοχήν rsquo Σχήμα κατ εξοχήν ΣυνεκδοχήΣυνεκδοχή ΜετωνυμίαΜετωνυμία Σχήμα Λιτότητας Σχήμα Λιτότητας ΕιρωνείαΕιρωνεία

ΕυφημισμόςΕυφημισμός πΥ ερβολήπΥ ερβολή ΑλληγορίαΑλληγορία π πΠροσω ο οίησηπ πΠροσω ο οίηση ΠαρομοίωσηΠαρομοίωση ΚλιμακωτόΚλιμακωτό ΑντονομασίαΑντονομασία

Κλικ στους Κλικ στους

συνδέσμους συνδέσμους

για συνέχειαhellipγια συνέχειαhellip

ΜεταφοράΜεταφορά

οι λέξεις εκτός από την κυριολεκτική τους σημασία χρησιμοποιούνται αναλογικάγια να δηλώσουν και άλλες καταστάσεις ή αντικείμενα

rsquo Σχήμα κατ εξοχήν rsquo Σχήμα κατ εξοχήν

η σημασία μιας λέξης στενεύει τόσο πολύ ώστε συμπίπτει με μια μόνο έννοια και σημασία καθορισμένη

ΣυνεκδοχήΣυνεκδοχή η λέξη δε δηλώνει κυριολεκτικά εκείνο που

κατά πρώτο λόγο φαίνεται αλλάhellip α) το μέρος αντί για το όλο β) το ένα αντί για τα πολλάγ) την ύλη αντί για εκείνο που έχει

κατασκευαστεί από την ύληδ) το όργανο αντί για την ενέργεια που παράγεται

από αυτόε) το όργανο αντί για το πρόσωπο που χειρίζεται

το όργανο αυτό στ) το εικονιζόμενο πρόσωπο αντί για την εικόνα

του

ΜετωνυμίαΜετωνυμία

χρησιμοποιείται α) το όνομα του δημιουργού αντί για το δημιούργημά του

β) εκείνο που περιέχει κάτι αντί για το περιεχόμενο και αντίστροφα

γ) το αφηρημένο αντί για το αντίστοιχο συγκεκριμένο και αντίστροφα

Σχήμα Λιτότητας Σχήμα Λιτότητας

αντί για κάποια λέξη χρησιμοποιείται η αντίθετή της με άρνηση

ΕιρωνείαΕιρωνεία

χρησιμοποιούνται με προσποίηση λέξεις ή φράσεις που έχουν διαφορετική ή αντίθετη σημασία από την πραγματική τους

οι λέξεις χρησιμοποιούνται για περιφρόνηση χλευασμό κτλ

ΕυφημισμόςΕυφημισμός

μια λέξη ή φράση με καλή σημασία χρησιμοποιείται για την ονομασία κακού ή δυσάρεστου πράγματος

πΥ ερβολήπΥ ερβολή

μια κατάσταση μεγαλοποιείται για να προκαλέσει μεγαλύτερη εντύπωση

ΑλληγορίαΑλληγορία

αυτός που μιλάει άλλα λέει κι άλλα εννοεί

είναι μεταφορική φράση που κρύβει διαφορετικό νόημα από αυτό που δηλώνουν οι λέξεις της

Διαφέρει από τη μεταφοράγιατί δεν περιορίζεται σε μια λέξη αλλά αποτελεί συνεχές όλο

π πΠροσω ο οίησηπ πΠροσω ο οίηση

αποδίδονται ανθρώπινες ιδιότητες σε ζώα σε αντικείμενα ή αφηρημένες έννοιες και ιδέες

ΠαρομοίωσηΠαρομοίωσησυγκρίνουμε δύο πρόσωπα πράγματα ιδέες φαινόμενα καταστάσεις ενέργειες που έχουν ομοιότητα μεταξύ τους προκειμένου να τονιστεί η ιδιότητα του ενός

Η παρομοίωση αρχίζει με τις λέξεις σαν καθώς όπως και με το σαν να όταν έχουμε υποθετική παρομοίωση

ΚλιμακωτόΚλιμακωτό

παρατίθενται διάφορα γεγονότα αντικείμενα πρόσωπα έννοιες

με αυξανόμενή ένταση (ανιούσα κλιμάκωση) ή

φθίνουσα πορεία (κατιούσα κλιμάκωση)

ΑντονομασίαΑντονομασία

αντικαθίστανται τα προσηγορικά ονόματα με κύρια ήτα κύρια με προσηγορικά ή τα κύρια και προσηγορικά με άλλες σχετικές λέξεις

ΠΛΗΡΟΦΟΡΙΕΣΠΛΗΡΟΦΟΡΙΕΣ

Αρχική σελίδαΠληροφορίεςΠίσω στη δραστηριότητα-παράδειγμαΠίνακας επιλογής παραδειγμάτωνΠίνακας ΔραστηριότητεςΠίνακας Σχήματα ΛόγουΠροηγούμενη διαφάνειαΚλικΚλικ οπουδήποτε για να δείτε την απάντησηΚλικΚλικ οπουδήποτε για να μεταβείτε στην επόμενη

διαφάνεια ή ακολουθείστε τις υπερσυνδέσεις

ΔραστηριότητεςΔραστηριότητες

Ομάδα Α Ομάδα Α Ομάδα Β Ομάδα Β Ομάδα Γ Ομάδα Γ Ομάδα Δ Ομάδα Δ Ομάδα Ε Ομάδα Ε

Κλικ στους Κλικ στους συνδέσμους συνδέσμους για συνέχειαhellip

για συνέχειαhellip

Ομάδα Α Ομάδα Α

Αφού διαβάσουμε το παραμύθι (κλικ Αφού διαβάσουμε το παραμύθι (κλικ ΕΔΩΕΔΩ)) ας του δώσουμε ένα τίτλο αξιοποιώντας τη

μεταφορά ας αναφερθούμε στα σχήματα λόγου που

αξιοποιεί ο συγγραφέας ας δημιουργήσουμε το δικό μας παραμύθι με

το ίδιο θεματικό κέντρο

Ομάδα Β Ομάδα Β Αφού παρατηρήσουμε την εικόνα (κλικ Αφού παρατηρήσουμε την εικόνα (κλικ ΕΔΩΕΔΩ)) ας της δώσουμε ένα τίτλο Ποιο σχήμα

λόγου μπορούμε να αξιοποιήσουμε ας βρούμε εικόνες στις οποίες μπορούμε να

αξιοποιήσουμε το ίδιο σχήμα λόγου ας δημιουργήσουμε μια μικρή παρουσίαση

Power Point με τα ευρήματά μας

Ομάδα Γ Ομάδα Γ Ας διαβάσουμε το ποίημα (κλικ Ας διαβάσουμε το ποίημα (κλικ ΕΔΩΕΔΩ)) ποιο σχήμα λόγου αξιοποιεί ο ποιητής για

να μιλήσει για την Ειρήνη πώς θα συνέχιζε το ποίημα αν μιλούσε

για τον Πόλεμοαξιοποιώντας το ίδιο σχήμα ας οπτικοποιήσουμε τους στίχους με

πρωταγωνιστές τον Πόλεμο και την Ειρήνη αξιοποιώντας το Power Point ή το Movie

Maker

Ομάδα Δ Ομάδα Δ

Αφού παρατηρήσουμε την εικόνα (κλικ Αφού παρατηρήσουμε την εικόνα (κλικ ΕΔΩΕΔΩ)) ας μιλήσουμε για την ειρωνεία που διακρίνεται

σ΄αυτή ας παρατηρήσουμε με ποιους τρόπους την

επιτυγχάνει ο σκιτσογράφος ας δημιουργήσουμε ένα παρόμοιο σκίτσο-

σχόλιο για κάποιο θέμα κοινωνικού προβληματισμού με ένα εργαλείο δημιουργίας comics

Ομάδα Ε Ομάδα Ε Αφού διαβάσουμε το κείμενο (κλικ Αφού διαβάσουμε το κείμενο (κλικ ΕΔΩΕΔΩ)) ας του δώσουμε ένα τίτλο αξιοποιώντας τη

μεταφοράμεταφορά ας εντοπίσουμε το σχήμα της υπερβολής υπερβολής

που υπάρχει στο κείμενο ας δημιουργήσουμε ένα κολάζ εικόνων-

παρομοίωσηπαρομοίωση του κειμένου αξιοποιώντας κάποιο Διαδικτυακό Εργαλείο ή μια διαφάνεια Power Point

Ένα ποντικάκι κάποτε παρατηρούσε από την τρυπούλα του τον αγρότη και τη γυναίκα του που ξεδίπλωναν ένα πακέτο laquoΤι λιχουδιά άραγε έκρυβε εκείνο το πακέτοraquo αναρωτήθηκε Όταν οι δύο αγρότες άνοιξαν το πακέτο δεν φαντάζεστε πόσο μεγάλο ήταν το σοκ που έπαθε όταν διαπίστωσε πως επρόκειτο για μια ποντικοπαγίδα Τρέχει γρήγορα λοιπόν στον αχυρώνα για να ανακοινώσει το φοβερό νέο -Μια ποντικοπαγίδα μέσα στο σπίτι Μια ποντικοπαγίδα μέσα στο σπίτιΗ κότα κακάρισε έξυσε την πλάτη της και σηκώνοντας το λαιμό της είπε Κύρ Ποντικέ μου καταλαβαίνω πως αυτό αποτελεί πρόβλημα για σας Αλλά δεν βλέπω να έχει καμιά επίπτωση σε μένα Δε με ενοχλεί καθόλου εμένα η ποντικοπαγίδα στο σπίτι Το ποντικάκι γύρισε τότε στο γουρούνι και του φώναξε Έχει μια ποντικοπαγίδα στο σπίτι Έχει μια ποντικοπαγίδα στο σπίτι Το γουρούνι έδειξε συμπόνια αλλά απάντησε Λυπάμαι πολύ κυρ ποντικέ μου αλλά δεν μπορώ να κάνω τίποτα άλλο από το να προσευχηθώ Να είσαι σίγουρος ότι θα το κάνω Θα προσευχηθώ Τότε το ποντίκι στράφηκε προς το βόδι και του φώναξε κρούοντας τον κώδωνα του κινδύνου Έχει μια ποντικοπαγίδα στο σπίτι Έχει μια ποντικοπαγίδα στο σπίτι Και το βόδι απάντησε Κοιτάξτε κύριε ποντικέ μου πολύ λυπάμαι για τον κίνδυνο που διατρέχεις αλλά εμένα η ποντικοπαγίδα το μόνο που μπορεί να μου κάνει είναι ένα τσιμπηματάκι στο δέρμα μου Έτσι ο καλός μας ποντικούλης έφυγε με κατεβασμένο το κεφάλι περίλυπος και απογοητευμένος γιατί θα έπρεπε ΜΟΝΟΣ ΤΟΥ να αντιμετωπίσει τον κίνδυνο της ποντικοπαγίδας (συνέχεια)

laquoΚι όμως απrsquo τις δυο τις λέξεις την καλύτερη όλοι οι άνθρωποι μπορούν να ξεχωρίσουν όπως ξεχωρίζουν τα καλά και τα κακά πόσο ανώτερη απrsquo τον πόλεμο είναι η ειρήνη στους ανθρώπους Είναι αυτή που τα γράμματα αγαπάει τους θρήνους μισεί χαίρεται με τα πολλά παιδιά και με τα πλούτηraquo

(Ευριπίδης)

[hellip]Λίγες μόνο δεκαετίες πριν οι εξετάσεις ήταν ένα φυσικό γεγονός συνδεδεμένο με τις laquoκανονικές λειτουργίεςraquo του σχολείου Ξαφνικά όμως τα πράγματα άλλαξαν Οι εξετάσεις φαίνεται να μην είναι πια κάτι απλό δηλαδή στα μέτρα των παιδιών Καθηγητές γονείς και ΜΜΕ μεταφέρουν στα παιδιά το μήνυμα laquoΔουλέψτε σκληρά γιατί χαθήκατεraquo Και τα παιδιά προσπαθούν και δουλεύουν σκληρά Δεν παρακολουθούν μόνο το πρόγραμμα του σχολείου αλλά είναι υποχρεωμένα να διαβάζουν αρκετές ώρες ενώ τα περισσότερα αναγκάζονται να παρακολουθούν και κάποιο φροντιστήριο Η εποχή της εφηβείας για τα ελληνόπουλα δεν κρύβει μόνο το άγχος για προσαρμογή στην ενήλικη ζωή αλλά laquoπροσφέρειraquo και τον πανικό της επιτυχίας [hellip] Στις πολύβουες και κατειλημμένες από το καυσαέριο μεγαλουπόλεις τα παιδιά επιστρέφουν τρέχοντας από το σχολείο είτε με τα πόδια και τη συνοδεία κάποιου μεγάλου είτε με σχολικά και αυτοκίνητα για να μπουν πάλι τρέχοντας στο ασανσέρ της πολυκατοικίας και να καταλήξουν με βιασύνη σε ένα γεύμα που θα οδηγήσει σε μια γρήγορη πέψη προκειμένου να αρχίσουν οι εξωσχολικές δραστηριότητες Ξένες γλώσσες αθλητικά ωδεία μαθήματα πληροφορικής και πάλι πίσω στο σπίτι για το διάβασμα της επόμενης μέρας Ώσπου κάπου αργά το βράδυ θα κλείσουν οι τηλεοράσεις και θα πέσει σιωπητήριο Ώρες δουλειάς10-12

Σμαρούλα Παντελή Το Βήμα 04-06-2000

Την επόμενη νύχτα ένας παράξενος θόρυβος κάτι σαν το θόρυβο που κάνει η ποντικοπαγίδα όταν κλείνει ξύπνησε τη γυναίκα του αγρότη που έτρεξε να δει τι συνέβη Μέσα στη νύχτα όμως δεν πρόσεξε πως στην παγίδα πιάστηκε από την ουρά ένα φίδι Φοβισμένο το φίδι δάγκωσε τη γυναίκα Ο άντρας της έτρεξε γρήγορα και την πήγε στο νοσοκομείο Αλλοίμονο όμως την έφερε στο σπίτι με πολύ υψηλό πυρετό Ο γιατρός τον συμβούλεψε να της κάνει ζεστές σουπίτσες Έτσι ο αγρότης έσφαξε την κότα για να κάνει μια καλή κοτόσουπα Η γυναίκα όμως πήγαινε από το κακό στο χειρότερο και όλοι οι γείτονες έρχονταν στη φάρμα να βοηθήσουν Ο καθένας με τη σειρά του καθόταν στο προσκεφάλι της γυναίκας από ένα 8ωρο Για να τους ταΐσει όλους αυτούς ο αγρότης αναγκάστηκε να σφάξει το γουρούνι Τελικά όμως η γυναίκα δε τη γλύτωσε Πέθανε Στη κηδεία της ήρθε πάρα πολύς κόσμος γιατί ήταν καλή γυναίκα και την αγαπούσαν όλοι Για να φιλοξενήσει όλον αυτόν τον κόσμο ο αγρότης αναγκάστηκε να σφάξει το βόδι Ο κυρ Ποντικός μας έβλεπε όλο αυτό το πηγαινέλα από την τρυπούλα του με πάρα πολύ μεγάλη θλίψη ( από το Διαδίκτυο( από το Διαδίκτυο)) (αρχή παραμυθιού) (αρχή παραμυθιού)

Page 8: σχηματα λογου

rsquo Σχήμα κατ rsquo Σχήμα κατεξοχήνεξοχήν

π Α ό την ΠόληΠόλη π άρχοντεςκι α ό τη Χιόπ π π α άδεςκι α ό τα Γεροσόλυμα

να έλθουν οι ψαλτάδες

ΔηλαδήΔηλαδήhelliphellip

rsquo Σχήμα κατ rsquo Σχήμα κατεξοχήνεξοχήν

π laquo π Και όταν λέγουν ερί τινός τον ε ήρε το τοποτάμιποτάμιraquo π εννοούνότι ε νίγηειςαυτόν

τούτον τον χείμαρρον

ΔηλαδήhellipΔηλαδήhellip

ΣυνεκδοχήΣυνεκδοχή

Έρμο τουφέκι σκοτεινό τι σ έχω γω στοχέρι

π Ο ού συ μού γινες βαρύ κι ο Αγαρηνός Αγαρηνός τοξέρει

ΔηλαδήΔηλαδήhelliphellip

ΣυνεκδοχήΣυνεκδοχή

Κάθε βρύση π και φλάμ ουρο κάθε κλαδίκλαδί και

κλέφτης

ΔηλαδήΔηλαδήhelliphellip

ΣυνεκδοχήΣυνεκδοχή Να τρώει η σκουριά το σίδεροσίδερο κι η γηςτον

ανδρειωμένο

π π Εγώ α ό κείνη τη στιγμή δεν έχω λια το χέρι το χέρι π ου αγνάντευεν Αγαρηνό Αγαρηνό κι εγύρευε μαχαίρι μαχαίρι

ΔηλαδήΔηλαδήhelliphellip

ΣυνεκδοχήΣυνεκδοχή

Πάρε το μάτι του αϊτού μάτι του αϊτού και

rsquo τ αλαφιού το αλαφιού το πόδιπόδι

ΔηλαδήΔηλαδήhelliphellip

ΣυνεκδοχήΣυνεκδοχή

Φλωριά ρίχνουν στην ΠαναγιάΠαναγιά φλωριά ρίχνουν στους άγιουςάγιους

ΔηλαδήΔηλαδήhelliphellip

ΜετωνυμίαΜετωνυμία

π Όταν θέλει να χαλαρώσει ροτιμά να ακούει ΜότσαρτΜότσαρτ

ΔηλαδήhellipΔηλαδήhellip

ΜετωνυμίαΜετωνυμία

Χάθηκε ο φάκελος φάκελος του ασθενή

ΔηλαδήhellipΔηλαδήhellip

ΜετωνυμίαΜετωνυμία

Η ΔιεύθυνσηΔιεύθυνση τουσχολείουδεναστειεύεται

ΔηλαδήhellipΔηλαδήhellip

Σχήμα Λιτότητας Σχήμα Λιτότητας

Δεν ήταν και λίγα Δεν ήταν και λίγα πόσα έρασε

ΔηλαδήΔηλαδήhelliphellip

Σχήμα Λιτότητας Σχήμα Λιτότητας

π hellipΕί ε ουκ ολίγαπ hellipΕί ε ουκ ολίγα

ΔηλαδήΔηλαδήhelliphellip

ΕιρωνείαΕιρωνεία

π Τώρα μας έ εισες π Τώρα μας έ εισες

ΔηλαδήhellipΔηλαδήhellip

ΕιρωνείαΕιρωνεία

ΜΑΜΑΜΑΜΑ ΜΗΝ ΑΝΗΣΥΧΕΙΣΜΗΝ ΑΝΗΣΥΧΕΙΣ

ΕΔΩ ΕΔΩ ΠΟΥ ΗΡΘΑΜΕ ΠΟΥ ΗΡΘΑΜΕ

ΟΛΟΚΛΗΡΗ Η ΚΟΙΝΩΝΙΑΟΛΟΚΛΗΡΗ Η ΚΟΙΝΩΝΙΑΑΣΧΟΛΕΙΤΑΙ ΜΑΖΙ ΜΑΣΑΣΧΟΛΕΙΤΑΙ ΜΑΖΙ ΜΑΣ

ΔηλαδήhellipΔηλαδήhellip

ΕυφημισμόςΕυφημισμός

Το ακρωτήριοτης

πΚαλής Ελ ίδας πΚαλής Ελ ίδας

ΔηλαδήhellipΔηλαδήhellip

ΕυφημισμόςΕυφημισμός

π π Στους σύγχρονους ολέμους υ άρχουν και π π παρά λευρεςα ώλειεςπ π παρά λευρεςα ώλειες

ΔηλαδήhellipΔηλαδήhellip

πΥ ερβολήπΥ ερβολή

Κολοκοτρώνης φώναξε κι όλος ο Κολοκοτρώνης φώναξε κι όλος ο κόσμος τρόμαξε κόσμος τρόμαξε

ΔηλαδήhellipΔηλαδήhellip

πΥ ερβολήπΥ ερβολή

Τι της Τι της λείπειhellip λείπειhellip τι της τι της λείπειhellipλείπειhellip

ΔηλαδήhellipΔηλαδήhellip

ΑλληγορίαΑλληγορία

Το ένα χέρι νίβει τ άλλο Το ένα χέρι νίβει τ άλλο π π και τα δυο το ρόσω ο π π και τα δυο το ρόσω ο

ΔηλαδήhellipΔηλαδήhellip

ΑλληγορίαΑλληγορία ΔηλαδήhellipΔηλαδήhellip

π πΠροσω ο οίησπ πΠροσω ο οίησηη ΣτωνΨαρών την ολόμαυρη ράχη

π π ερ ατώνταςη Δόξαπ π ερ ατώνταςη Δόξα μονάχη

ΔηλαδήhellipΔηλαδήhellip

π πΠροσω ο οίησηπ πΠροσω ο οίηση

Νόμιζα πως το

τριαντάφυλλό μου

ήταν μοναδικό και

τώρα να ένας

ολόκληρος κήπος

από

τριαντάφυλλαhellip

Μην κλαις Το δικό σου τριαντάφυλλο

είναι μοναδικό στον κόσμο γιατί το έχεις

εξημερώσει

ΔηλαδήhellipΔηλαδήhellip

ΠαρομοίωσηΠαρομοίωση

Κάτι σα ζεστό κύμα σα ζεστό κύμα π με σκε άζει ξαφνικά

ΔηλαδήhellipΔηλαδήhellip

ΠαρομοίωσηΠαρομοίωση

Πώς Πώς π ο χειμερινός βοριάς σαρώνει στον κάμ ο αγκάθια

π κι αυτά σφιχταγκαλιάζονται και γίνονται ένα ράμα έτσι έτσι και τη σχεδία οι άνεμοι εδώ και εκεί τη φέρναν και

πτην ήγαιναν

ΔηλαδήhellipΔηλαδήhellip

ΚλιμακωτόΚλιμακωτό

π π Όμορφη λούσια κι ά αρτη π π Όμορφη λούσια κι ά αρτη και σεβαστή κι αγία και σεβαστή κι αγία

ΔηλαδήhellipΔηλαδήhellip

ΑντονομασίαΑντονομασία

π Η όλη τουΦωτός π Η όλη τουΦωτός

ΔηλαδήhellipΔηλαδήhellip

ΑντονομασίαΑντονομασία ΔηλαδήhellipΔηλαδήhellip

ΑντονομασίαΑντονομασία ΔηλαδήhellipΔηλαδήhellip

ΣΧΗΜΑΤΑ ΛΟΓΟΥ ΣΧΗΜΑΤΑ ΛΟΓΟΥ Σχετικά με τη Σημασία των λέξεων και φράσεων

ΜεταφοράΜεταφορά rsquo Σχήμα κατ εξοχήν rsquo Σχήμα κατ εξοχήν ΣυνεκδοχήΣυνεκδοχή ΜετωνυμίαΜετωνυμία Σχήμα Λιτότητας Σχήμα Λιτότητας ΕιρωνείαΕιρωνεία

ΕυφημισμόςΕυφημισμός πΥ ερβολήπΥ ερβολή ΑλληγορίαΑλληγορία π πΠροσω ο οίησηπ πΠροσω ο οίηση ΠαρομοίωσηΠαρομοίωση ΚλιμακωτόΚλιμακωτό ΑντονομασίαΑντονομασία

Κλικ στους Κλικ στους

συνδέσμους συνδέσμους

για συνέχειαhellipγια συνέχειαhellip

ΜεταφοράΜεταφορά

οι λέξεις εκτός από την κυριολεκτική τους σημασία χρησιμοποιούνται αναλογικάγια να δηλώσουν και άλλες καταστάσεις ή αντικείμενα

rsquo Σχήμα κατ εξοχήν rsquo Σχήμα κατ εξοχήν

η σημασία μιας λέξης στενεύει τόσο πολύ ώστε συμπίπτει με μια μόνο έννοια και σημασία καθορισμένη

ΣυνεκδοχήΣυνεκδοχή η λέξη δε δηλώνει κυριολεκτικά εκείνο που

κατά πρώτο λόγο φαίνεται αλλάhellip α) το μέρος αντί για το όλο β) το ένα αντί για τα πολλάγ) την ύλη αντί για εκείνο που έχει

κατασκευαστεί από την ύληδ) το όργανο αντί για την ενέργεια που παράγεται

από αυτόε) το όργανο αντί για το πρόσωπο που χειρίζεται

το όργανο αυτό στ) το εικονιζόμενο πρόσωπο αντί για την εικόνα

του

ΜετωνυμίαΜετωνυμία

χρησιμοποιείται α) το όνομα του δημιουργού αντί για το δημιούργημά του

β) εκείνο που περιέχει κάτι αντί για το περιεχόμενο και αντίστροφα

γ) το αφηρημένο αντί για το αντίστοιχο συγκεκριμένο και αντίστροφα

Σχήμα Λιτότητας Σχήμα Λιτότητας

αντί για κάποια λέξη χρησιμοποιείται η αντίθετή της με άρνηση

ΕιρωνείαΕιρωνεία

χρησιμοποιούνται με προσποίηση λέξεις ή φράσεις που έχουν διαφορετική ή αντίθετη σημασία από την πραγματική τους

οι λέξεις χρησιμοποιούνται για περιφρόνηση χλευασμό κτλ

ΕυφημισμόςΕυφημισμός

μια λέξη ή φράση με καλή σημασία χρησιμοποιείται για την ονομασία κακού ή δυσάρεστου πράγματος

πΥ ερβολήπΥ ερβολή

μια κατάσταση μεγαλοποιείται για να προκαλέσει μεγαλύτερη εντύπωση

ΑλληγορίαΑλληγορία

αυτός που μιλάει άλλα λέει κι άλλα εννοεί

είναι μεταφορική φράση που κρύβει διαφορετικό νόημα από αυτό που δηλώνουν οι λέξεις της

Διαφέρει από τη μεταφοράγιατί δεν περιορίζεται σε μια λέξη αλλά αποτελεί συνεχές όλο

π πΠροσω ο οίησηπ πΠροσω ο οίηση

αποδίδονται ανθρώπινες ιδιότητες σε ζώα σε αντικείμενα ή αφηρημένες έννοιες και ιδέες

ΠαρομοίωσηΠαρομοίωσησυγκρίνουμε δύο πρόσωπα πράγματα ιδέες φαινόμενα καταστάσεις ενέργειες που έχουν ομοιότητα μεταξύ τους προκειμένου να τονιστεί η ιδιότητα του ενός

Η παρομοίωση αρχίζει με τις λέξεις σαν καθώς όπως και με το σαν να όταν έχουμε υποθετική παρομοίωση

ΚλιμακωτόΚλιμακωτό

παρατίθενται διάφορα γεγονότα αντικείμενα πρόσωπα έννοιες

με αυξανόμενή ένταση (ανιούσα κλιμάκωση) ή

φθίνουσα πορεία (κατιούσα κλιμάκωση)

ΑντονομασίαΑντονομασία

αντικαθίστανται τα προσηγορικά ονόματα με κύρια ήτα κύρια με προσηγορικά ή τα κύρια και προσηγορικά με άλλες σχετικές λέξεις

ΠΛΗΡΟΦΟΡΙΕΣΠΛΗΡΟΦΟΡΙΕΣ

Αρχική σελίδαΠληροφορίεςΠίσω στη δραστηριότητα-παράδειγμαΠίνακας επιλογής παραδειγμάτωνΠίνακας ΔραστηριότητεςΠίνακας Σχήματα ΛόγουΠροηγούμενη διαφάνειαΚλικΚλικ οπουδήποτε για να δείτε την απάντησηΚλικΚλικ οπουδήποτε για να μεταβείτε στην επόμενη

διαφάνεια ή ακολουθείστε τις υπερσυνδέσεις

ΔραστηριότητεςΔραστηριότητες

Ομάδα Α Ομάδα Α Ομάδα Β Ομάδα Β Ομάδα Γ Ομάδα Γ Ομάδα Δ Ομάδα Δ Ομάδα Ε Ομάδα Ε

Κλικ στους Κλικ στους συνδέσμους συνδέσμους για συνέχειαhellip

για συνέχειαhellip

Ομάδα Α Ομάδα Α

Αφού διαβάσουμε το παραμύθι (κλικ Αφού διαβάσουμε το παραμύθι (κλικ ΕΔΩΕΔΩ)) ας του δώσουμε ένα τίτλο αξιοποιώντας τη

μεταφορά ας αναφερθούμε στα σχήματα λόγου που

αξιοποιεί ο συγγραφέας ας δημιουργήσουμε το δικό μας παραμύθι με

το ίδιο θεματικό κέντρο

Ομάδα Β Ομάδα Β Αφού παρατηρήσουμε την εικόνα (κλικ Αφού παρατηρήσουμε την εικόνα (κλικ ΕΔΩΕΔΩ)) ας της δώσουμε ένα τίτλο Ποιο σχήμα

λόγου μπορούμε να αξιοποιήσουμε ας βρούμε εικόνες στις οποίες μπορούμε να

αξιοποιήσουμε το ίδιο σχήμα λόγου ας δημιουργήσουμε μια μικρή παρουσίαση

Power Point με τα ευρήματά μας

Ομάδα Γ Ομάδα Γ Ας διαβάσουμε το ποίημα (κλικ Ας διαβάσουμε το ποίημα (κλικ ΕΔΩΕΔΩ)) ποιο σχήμα λόγου αξιοποιεί ο ποιητής για

να μιλήσει για την Ειρήνη πώς θα συνέχιζε το ποίημα αν μιλούσε

για τον Πόλεμοαξιοποιώντας το ίδιο σχήμα ας οπτικοποιήσουμε τους στίχους με

πρωταγωνιστές τον Πόλεμο και την Ειρήνη αξιοποιώντας το Power Point ή το Movie

Maker

Ομάδα Δ Ομάδα Δ

Αφού παρατηρήσουμε την εικόνα (κλικ Αφού παρατηρήσουμε την εικόνα (κλικ ΕΔΩΕΔΩ)) ας μιλήσουμε για την ειρωνεία που διακρίνεται

σ΄αυτή ας παρατηρήσουμε με ποιους τρόπους την

επιτυγχάνει ο σκιτσογράφος ας δημιουργήσουμε ένα παρόμοιο σκίτσο-

σχόλιο για κάποιο θέμα κοινωνικού προβληματισμού με ένα εργαλείο δημιουργίας comics

Ομάδα Ε Ομάδα Ε Αφού διαβάσουμε το κείμενο (κλικ Αφού διαβάσουμε το κείμενο (κλικ ΕΔΩΕΔΩ)) ας του δώσουμε ένα τίτλο αξιοποιώντας τη

μεταφοράμεταφορά ας εντοπίσουμε το σχήμα της υπερβολής υπερβολής

που υπάρχει στο κείμενο ας δημιουργήσουμε ένα κολάζ εικόνων-

παρομοίωσηπαρομοίωση του κειμένου αξιοποιώντας κάποιο Διαδικτυακό Εργαλείο ή μια διαφάνεια Power Point

Ένα ποντικάκι κάποτε παρατηρούσε από την τρυπούλα του τον αγρότη και τη γυναίκα του που ξεδίπλωναν ένα πακέτο laquoΤι λιχουδιά άραγε έκρυβε εκείνο το πακέτοraquo αναρωτήθηκε Όταν οι δύο αγρότες άνοιξαν το πακέτο δεν φαντάζεστε πόσο μεγάλο ήταν το σοκ που έπαθε όταν διαπίστωσε πως επρόκειτο για μια ποντικοπαγίδα Τρέχει γρήγορα λοιπόν στον αχυρώνα για να ανακοινώσει το φοβερό νέο -Μια ποντικοπαγίδα μέσα στο σπίτι Μια ποντικοπαγίδα μέσα στο σπίτιΗ κότα κακάρισε έξυσε την πλάτη της και σηκώνοντας το λαιμό της είπε Κύρ Ποντικέ μου καταλαβαίνω πως αυτό αποτελεί πρόβλημα για σας Αλλά δεν βλέπω να έχει καμιά επίπτωση σε μένα Δε με ενοχλεί καθόλου εμένα η ποντικοπαγίδα στο σπίτι Το ποντικάκι γύρισε τότε στο γουρούνι και του φώναξε Έχει μια ποντικοπαγίδα στο σπίτι Έχει μια ποντικοπαγίδα στο σπίτι Το γουρούνι έδειξε συμπόνια αλλά απάντησε Λυπάμαι πολύ κυρ ποντικέ μου αλλά δεν μπορώ να κάνω τίποτα άλλο από το να προσευχηθώ Να είσαι σίγουρος ότι θα το κάνω Θα προσευχηθώ Τότε το ποντίκι στράφηκε προς το βόδι και του φώναξε κρούοντας τον κώδωνα του κινδύνου Έχει μια ποντικοπαγίδα στο σπίτι Έχει μια ποντικοπαγίδα στο σπίτι Και το βόδι απάντησε Κοιτάξτε κύριε ποντικέ μου πολύ λυπάμαι για τον κίνδυνο που διατρέχεις αλλά εμένα η ποντικοπαγίδα το μόνο που μπορεί να μου κάνει είναι ένα τσιμπηματάκι στο δέρμα μου Έτσι ο καλός μας ποντικούλης έφυγε με κατεβασμένο το κεφάλι περίλυπος και απογοητευμένος γιατί θα έπρεπε ΜΟΝΟΣ ΤΟΥ να αντιμετωπίσει τον κίνδυνο της ποντικοπαγίδας (συνέχεια)

laquoΚι όμως απrsquo τις δυο τις λέξεις την καλύτερη όλοι οι άνθρωποι μπορούν να ξεχωρίσουν όπως ξεχωρίζουν τα καλά και τα κακά πόσο ανώτερη απrsquo τον πόλεμο είναι η ειρήνη στους ανθρώπους Είναι αυτή που τα γράμματα αγαπάει τους θρήνους μισεί χαίρεται με τα πολλά παιδιά και με τα πλούτηraquo

(Ευριπίδης)

[hellip]Λίγες μόνο δεκαετίες πριν οι εξετάσεις ήταν ένα φυσικό γεγονός συνδεδεμένο με τις laquoκανονικές λειτουργίεςraquo του σχολείου Ξαφνικά όμως τα πράγματα άλλαξαν Οι εξετάσεις φαίνεται να μην είναι πια κάτι απλό δηλαδή στα μέτρα των παιδιών Καθηγητές γονείς και ΜΜΕ μεταφέρουν στα παιδιά το μήνυμα laquoΔουλέψτε σκληρά γιατί χαθήκατεraquo Και τα παιδιά προσπαθούν και δουλεύουν σκληρά Δεν παρακολουθούν μόνο το πρόγραμμα του σχολείου αλλά είναι υποχρεωμένα να διαβάζουν αρκετές ώρες ενώ τα περισσότερα αναγκάζονται να παρακολουθούν και κάποιο φροντιστήριο Η εποχή της εφηβείας για τα ελληνόπουλα δεν κρύβει μόνο το άγχος για προσαρμογή στην ενήλικη ζωή αλλά laquoπροσφέρειraquo και τον πανικό της επιτυχίας [hellip] Στις πολύβουες και κατειλημμένες από το καυσαέριο μεγαλουπόλεις τα παιδιά επιστρέφουν τρέχοντας από το σχολείο είτε με τα πόδια και τη συνοδεία κάποιου μεγάλου είτε με σχολικά και αυτοκίνητα για να μπουν πάλι τρέχοντας στο ασανσέρ της πολυκατοικίας και να καταλήξουν με βιασύνη σε ένα γεύμα που θα οδηγήσει σε μια γρήγορη πέψη προκειμένου να αρχίσουν οι εξωσχολικές δραστηριότητες Ξένες γλώσσες αθλητικά ωδεία μαθήματα πληροφορικής και πάλι πίσω στο σπίτι για το διάβασμα της επόμενης μέρας Ώσπου κάπου αργά το βράδυ θα κλείσουν οι τηλεοράσεις και θα πέσει σιωπητήριο Ώρες δουλειάς10-12

Σμαρούλα Παντελή Το Βήμα 04-06-2000

Την επόμενη νύχτα ένας παράξενος θόρυβος κάτι σαν το θόρυβο που κάνει η ποντικοπαγίδα όταν κλείνει ξύπνησε τη γυναίκα του αγρότη που έτρεξε να δει τι συνέβη Μέσα στη νύχτα όμως δεν πρόσεξε πως στην παγίδα πιάστηκε από την ουρά ένα φίδι Φοβισμένο το φίδι δάγκωσε τη γυναίκα Ο άντρας της έτρεξε γρήγορα και την πήγε στο νοσοκομείο Αλλοίμονο όμως την έφερε στο σπίτι με πολύ υψηλό πυρετό Ο γιατρός τον συμβούλεψε να της κάνει ζεστές σουπίτσες Έτσι ο αγρότης έσφαξε την κότα για να κάνει μια καλή κοτόσουπα Η γυναίκα όμως πήγαινε από το κακό στο χειρότερο και όλοι οι γείτονες έρχονταν στη φάρμα να βοηθήσουν Ο καθένας με τη σειρά του καθόταν στο προσκεφάλι της γυναίκας από ένα 8ωρο Για να τους ταΐσει όλους αυτούς ο αγρότης αναγκάστηκε να σφάξει το γουρούνι Τελικά όμως η γυναίκα δε τη γλύτωσε Πέθανε Στη κηδεία της ήρθε πάρα πολύς κόσμος γιατί ήταν καλή γυναίκα και την αγαπούσαν όλοι Για να φιλοξενήσει όλον αυτόν τον κόσμο ο αγρότης αναγκάστηκε να σφάξει το βόδι Ο κυρ Ποντικός μας έβλεπε όλο αυτό το πηγαινέλα από την τρυπούλα του με πάρα πολύ μεγάλη θλίψη ( από το Διαδίκτυο( από το Διαδίκτυο)) (αρχή παραμυθιού) (αρχή παραμυθιού)

Page 9: σχηματα λογου

rsquo Σχήμα κατ rsquo Σχήμα κατεξοχήνεξοχήν

π laquo π Και όταν λέγουν ερί τινός τον ε ήρε το τοποτάμιποτάμιraquo π εννοούνότι ε νίγηειςαυτόν

τούτον τον χείμαρρον

ΔηλαδήhellipΔηλαδήhellip

ΣυνεκδοχήΣυνεκδοχή

Έρμο τουφέκι σκοτεινό τι σ έχω γω στοχέρι

π Ο ού συ μού γινες βαρύ κι ο Αγαρηνός Αγαρηνός τοξέρει

ΔηλαδήΔηλαδήhelliphellip

ΣυνεκδοχήΣυνεκδοχή

Κάθε βρύση π και φλάμ ουρο κάθε κλαδίκλαδί και

κλέφτης

ΔηλαδήΔηλαδήhelliphellip

ΣυνεκδοχήΣυνεκδοχή Να τρώει η σκουριά το σίδεροσίδερο κι η γηςτον

ανδρειωμένο

π π Εγώ α ό κείνη τη στιγμή δεν έχω λια το χέρι το χέρι π ου αγνάντευεν Αγαρηνό Αγαρηνό κι εγύρευε μαχαίρι μαχαίρι

ΔηλαδήΔηλαδήhelliphellip

ΣυνεκδοχήΣυνεκδοχή

Πάρε το μάτι του αϊτού μάτι του αϊτού και

rsquo τ αλαφιού το αλαφιού το πόδιπόδι

ΔηλαδήΔηλαδήhelliphellip

ΣυνεκδοχήΣυνεκδοχή

Φλωριά ρίχνουν στην ΠαναγιάΠαναγιά φλωριά ρίχνουν στους άγιουςάγιους

ΔηλαδήΔηλαδήhelliphellip

ΜετωνυμίαΜετωνυμία

π Όταν θέλει να χαλαρώσει ροτιμά να ακούει ΜότσαρτΜότσαρτ

ΔηλαδήhellipΔηλαδήhellip

ΜετωνυμίαΜετωνυμία

Χάθηκε ο φάκελος φάκελος του ασθενή

ΔηλαδήhellipΔηλαδήhellip

ΜετωνυμίαΜετωνυμία

Η ΔιεύθυνσηΔιεύθυνση τουσχολείουδεναστειεύεται

ΔηλαδήhellipΔηλαδήhellip

Σχήμα Λιτότητας Σχήμα Λιτότητας

Δεν ήταν και λίγα Δεν ήταν και λίγα πόσα έρασε

ΔηλαδήΔηλαδήhelliphellip

Σχήμα Λιτότητας Σχήμα Λιτότητας

π hellipΕί ε ουκ ολίγαπ hellipΕί ε ουκ ολίγα

ΔηλαδήΔηλαδήhelliphellip

ΕιρωνείαΕιρωνεία

π Τώρα μας έ εισες π Τώρα μας έ εισες

ΔηλαδήhellipΔηλαδήhellip

ΕιρωνείαΕιρωνεία

ΜΑΜΑΜΑΜΑ ΜΗΝ ΑΝΗΣΥΧΕΙΣΜΗΝ ΑΝΗΣΥΧΕΙΣ

ΕΔΩ ΕΔΩ ΠΟΥ ΗΡΘΑΜΕ ΠΟΥ ΗΡΘΑΜΕ

ΟΛΟΚΛΗΡΗ Η ΚΟΙΝΩΝΙΑΟΛΟΚΛΗΡΗ Η ΚΟΙΝΩΝΙΑΑΣΧΟΛΕΙΤΑΙ ΜΑΖΙ ΜΑΣΑΣΧΟΛΕΙΤΑΙ ΜΑΖΙ ΜΑΣ

ΔηλαδήhellipΔηλαδήhellip

ΕυφημισμόςΕυφημισμός

Το ακρωτήριοτης

πΚαλής Ελ ίδας πΚαλής Ελ ίδας

ΔηλαδήhellipΔηλαδήhellip

ΕυφημισμόςΕυφημισμός

π π Στους σύγχρονους ολέμους υ άρχουν και π π παρά λευρεςα ώλειεςπ π παρά λευρεςα ώλειες

ΔηλαδήhellipΔηλαδήhellip

πΥ ερβολήπΥ ερβολή

Κολοκοτρώνης φώναξε κι όλος ο Κολοκοτρώνης φώναξε κι όλος ο κόσμος τρόμαξε κόσμος τρόμαξε

ΔηλαδήhellipΔηλαδήhellip

πΥ ερβολήπΥ ερβολή

Τι της Τι της λείπειhellip λείπειhellip τι της τι της λείπειhellipλείπειhellip

ΔηλαδήhellipΔηλαδήhellip

ΑλληγορίαΑλληγορία

Το ένα χέρι νίβει τ άλλο Το ένα χέρι νίβει τ άλλο π π και τα δυο το ρόσω ο π π και τα δυο το ρόσω ο

ΔηλαδήhellipΔηλαδήhellip

ΑλληγορίαΑλληγορία ΔηλαδήhellipΔηλαδήhellip

π πΠροσω ο οίησπ πΠροσω ο οίησηη ΣτωνΨαρών την ολόμαυρη ράχη

π π ερ ατώνταςη Δόξαπ π ερ ατώνταςη Δόξα μονάχη

ΔηλαδήhellipΔηλαδήhellip

π πΠροσω ο οίησηπ πΠροσω ο οίηση

Νόμιζα πως το

τριαντάφυλλό μου

ήταν μοναδικό και

τώρα να ένας

ολόκληρος κήπος

από

τριαντάφυλλαhellip

Μην κλαις Το δικό σου τριαντάφυλλο

είναι μοναδικό στον κόσμο γιατί το έχεις

εξημερώσει

ΔηλαδήhellipΔηλαδήhellip

ΠαρομοίωσηΠαρομοίωση

Κάτι σα ζεστό κύμα σα ζεστό κύμα π με σκε άζει ξαφνικά

ΔηλαδήhellipΔηλαδήhellip

ΠαρομοίωσηΠαρομοίωση

Πώς Πώς π ο χειμερινός βοριάς σαρώνει στον κάμ ο αγκάθια

π κι αυτά σφιχταγκαλιάζονται και γίνονται ένα ράμα έτσι έτσι και τη σχεδία οι άνεμοι εδώ και εκεί τη φέρναν και

πτην ήγαιναν

ΔηλαδήhellipΔηλαδήhellip

ΚλιμακωτόΚλιμακωτό

π π Όμορφη λούσια κι ά αρτη π π Όμορφη λούσια κι ά αρτη και σεβαστή κι αγία και σεβαστή κι αγία

ΔηλαδήhellipΔηλαδήhellip

ΑντονομασίαΑντονομασία

π Η όλη τουΦωτός π Η όλη τουΦωτός

ΔηλαδήhellipΔηλαδήhellip

ΑντονομασίαΑντονομασία ΔηλαδήhellipΔηλαδήhellip

ΑντονομασίαΑντονομασία ΔηλαδήhellipΔηλαδήhellip

ΣΧΗΜΑΤΑ ΛΟΓΟΥ ΣΧΗΜΑΤΑ ΛΟΓΟΥ Σχετικά με τη Σημασία των λέξεων και φράσεων

ΜεταφοράΜεταφορά rsquo Σχήμα κατ εξοχήν rsquo Σχήμα κατ εξοχήν ΣυνεκδοχήΣυνεκδοχή ΜετωνυμίαΜετωνυμία Σχήμα Λιτότητας Σχήμα Λιτότητας ΕιρωνείαΕιρωνεία

ΕυφημισμόςΕυφημισμός πΥ ερβολήπΥ ερβολή ΑλληγορίαΑλληγορία π πΠροσω ο οίησηπ πΠροσω ο οίηση ΠαρομοίωσηΠαρομοίωση ΚλιμακωτόΚλιμακωτό ΑντονομασίαΑντονομασία

Κλικ στους Κλικ στους

συνδέσμους συνδέσμους

για συνέχειαhellipγια συνέχειαhellip

ΜεταφοράΜεταφορά

οι λέξεις εκτός από την κυριολεκτική τους σημασία χρησιμοποιούνται αναλογικάγια να δηλώσουν και άλλες καταστάσεις ή αντικείμενα

rsquo Σχήμα κατ εξοχήν rsquo Σχήμα κατ εξοχήν

η σημασία μιας λέξης στενεύει τόσο πολύ ώστε συμπίπτει με μια μόνο έννοια και σημασία καθορισμένη

ΣυνεκδοχήΣυνεκδοχή η λέξη δε δηλώνει κυριολεκτικά εκείνο που

κατά πρώτο λόγο φαίνεται αλλάhellip α) το μέρος αντί για το όλο β) το ένα αντί για τα πολλάγ) την ύλη αντί για εκείνο που έχει

κατασκευαστεί από την ύληδ) το όργανο αντί για την ενέργεια που παράγεται

από αυτόε) το όργανο αντί για το πρόσωπο που χειρίζεται

το όργανο αυτό στ) το εικονιζόμενο πρόσωπο αντί για την εικόνα

του

ΜετωνυμίαΜετωνυμία

χρησιμοποιείται α) το όνομα του δημιουργού αντί για το δημιούργημά του

β) εκείνο που περιέχει κάτι αντί για το περιεχόμενο και αντίστροφα

γ) το αφηρημένο αντί για το αντίστοιχο συγκεκριμένο και αντίστροφα

Σχήμα Λιτότητας Σχήμα Λιτότητας

αντί για κάποια λέξη χρησιμοποιείται η αντίθετή της με άρνηση

ΕιρωνείαΕιρωνεία

χρησιμοποιούνται με προσποίηση λέξεις ή φράσεις που έχουν διαφορετική ή αντίθετη σημασία από την πραγματική τους

οι λέξεις χρησιμοποιούνται για περιφρόνηση χλευασμό κτλ

ΕυφημισμόςΕυφημισμός

μια λέξη ή φράση με καλή σημασία χρησιμοποιείται για την ονομασία κακού ή δυσάρεστου πράγματος

πΥ ερβολήπΥ ερβολή

μια κατάσταση μεγαλοποιείται για να προκαλέσει μεγαλύτερη εντύπωση

ΑλληγορίαΑλληγορία

αυτός που μιλάει άλλα λέει κι άλλα εννοεί

είναι μεταφορική φράση που κρύβει διαφορετικό νόημα από αυτό που δηλώνουν οι λέξεις της

Διαφέρει από τη μεταφοράγιατί δεν περιορίζεται σε μια λέξη αλλά αποτελεί συνεχές όλο

π πΠροσω ο οίησηπ πΠροσω ο οίηση

αποδίδονται ανθρώπινες ιδιότητες σε ζώα σε αντικείμενα ή αφηρημένες έννοιες και ιδέες

ΠαρομοίωσηΠαρομοίωσησυγκρίνουμε δύο πρόσωπα πράγματα ιδέες φαινόμενα καταστάσεις ενέργειες που έχουν ομοιότητα μεταξύ τους προκειμένου να τονιστεί η ιδιότητα του ενός

Η παρομοίωση αρχίζει με τις λέξεις σαν καθώς όπως και με το σαν να όταν έχουμε υποθετική παρομοίωση

ΚλιμακωτόΚλιμακωτό

παρατίθενται διάφορα γεγονότα αντικείμενα πρόσωπα έννοιες

με αυξανόμενή ένταση (ανιούσα κλιμάκωση) ή

φθίνουσα πορεία (κατιούσα κλιμάκωση)

ΑντονομασίαΑντονομασία

αντικαθίστανται τα προσηγορικά ονόματα με κύρια ήτα κύρια με προσηγορικά ή τα κύρια και προσηγορικά με άλλες σχετικές λέξεις

ΠΛΗΡΟΦΟΡΙΕΣΠΛΗΡΟΦΟΡΙΕΣ

Αρχική σελίδαΠληροφορίεςΠίσω στη δραστηριότητα-παράδειγμαΠίνακας επιλογής παραδειγμάτωνΠίνακας ΔραστηριότητεςΠίνακας Σχήματα ΛόγουΠροηγούμενη διαφάνειαΚλικΚλικ οπουδήποτε για να δείτε την απάντησηΚλικΚλικ οπουδήποτε για να μεταβείτε στην επόμενη

διαφάνεια ή ακολουθείστε τις υπερσυνδέσεις

ΔραστηριότητεςΔραστηριότητες

Ομάδα Α Ομάδα Α Ομάδα Β Ομάδα Β Ομάδα Γ Ομάδα Γ Ομάδα Δ Ομάδα Δ Ομάδα Ε Ομάδα Ε

Κλικ στους Κλικ στους συνδέσμους συνδέσμους για συνέχειαhellip

για συνέχειαhellip

Ομάδα Α Ομάδα Α

Αφού διαβάσουμε το παραμύθι (κλικ Αφού διαβάσουμε το παραμύθι (κλικ ΕΔΩΕΔΩ)) ας του δώσουμε ένα τίτλο αξιοποιώντας τη

μεταφορά ας αναφερθούμε στα σχήματα λόγου που

αξιοποιεί ο συγγραφέας ας δημιουργήσουμε το δικό μας παραμύθι με

το ίδιο θεματικό κέντρο

Ομάδα Β Ομάδα Β Αφού παρατηρήσουμε την εικόνα (κλικ Αφού παρατηρήσουμε την εικόνα (κλικ ΕΔΩΕΔΩ)) ας της δώσουμε ένα τίτλο Ποιο σχήμα

λόγου μπορούμε να αξιοποιήσουμε ας βρούμε εικόνες στις οποίες μπορούμε να

αξιοποιήσουμε το ίδιο σχήμα λόγου ας δημιουργήσουμε μια μικρή παρουσίαση

Power Point με τα ευρήματά μας

Ομάδα Γ Ομάδα Γ Ας διαβάσουμε το ποίημα (κλικ Ας διαβάσουμε το ποίημα (κλικ ΕΔΩΕΔΩ)) ποιο σχήμα λόγου αξιοποιεί ο ποιητής για

να μιλήσει για την Ειρήνη πώς θα συνέχιζε το ποίημα αν μιλούσε

για τον Πόλεμοαξιοποιώντας το ίδιο σχήμα ας οπτικοποιήσουμε τους στίχους με

πρωταγωνιστές τον Πόλεμο και την Ειρήνη αξιοποιώντας το Power Point ή το Movie

Maker

Ομάδα Δ Ομάδα Δ

Αφού παρατηρήσουμε την εικόνα (κλικ Αφού παρατηρήσουμε την εικόνα (κλικ ΕΔΩΕΔΩ)) ας μιλήσουμε για την ειρωνεία που διακρίνεται

σ΄αυτή ας παρατηρήσουμε με ποιους τρόπους την

επιτυγχάνει ο σκιτσογράφος ας δημιουργήσουμε ένα παρόμοιο σκίτσο-

σχόλιο για κάποιο θέμα κοινωνικού προβληματισμού με ένα εργαλείο δημιουργίας comics

Ομάδα Ε Ομάδα Ε Αφού διαβάσουμε το κείμενο (κλικ Αφού διαβάσουμε το κείμενο (κλικ ΕΔΩΕΔΩ)) ας του δώσουμε ένα τίτλο αξιοποιώντας τη

μεταφοράμεταφορά ας εντοπίσουμε το σχήμα της υπερβολής υπερβολής

που υπάρχει στο κείμενο ας δημιουργήσουμε ένα κολάζ εικόνων-

παρομοίωσηπαρομοίωση του κειμένου αξιοποιώντας κάποιο Διαδικτυακό Εργαλείο ή μια διαφάνεια Power Point

Ένα ποντικάκι κάποτε παρατηρούσε από την τρυπούλα του τον αγρότη και τη γυναίκα του που ξεδίπλωναν ένα πακέτο laquoΤι λιχουδιά άραγε έκρυβε εκείνο το πακέτοraquo αναρωτήθηκε Όταν οι δύο αγρότες άνοιξαν το πακέτο δεν φαντάζεστε πόσο μεγάλο ήταν το σοκ που έπαθε όταν διαπίστωσε πως επρόκειτο για μια ποντικοπαγίδα Τρέχει γρήγορα λοιπόν στον αχυρώνα για να ανακοινώσει το φοβερό νέο -Μια ποντικοπαγίδα μέσα στο σπίτι Μια ποντικοπαγίδα μέσα στο σπίτιΗ κότα κακάρισε έξυσε την πλάτη της και σηκώνοντας το λαιμό της είπε Κύρ Ποντικέ μου καταλαβαίνω πως αυτό αποτελεί πρόβλημα για σας Αλλά δεν βλέπω να έχει καμιά επίπτωση σε μένα Δε με ενοχλεί καθόλου εμένα η ποντικοπαγίδα στο σπίτι Το ποντικάκι γύρισε τότε στο γουρούνι και του φώναξε Έχει μια ποντικοπαγίδα στο σπίτι Έχει μια ποντικοπαγίδα στο σπίτι Το γουρούνι έδειξε συμπόνια αλλά απάντησε Λυπάμαι πολύ κυρ ποντικέ μου αλλά δεν μπορώ να κάνω τίποτα άλλο από το να προσευχηθώ Να είσαι σίγουρος ότι θα το κάνω Θα προσευχηθώ Τότε το ποντίκι στράφηκε προς το βόδι και του φώναξε κρούοντας τον κώδωνα του κινδύνου Έχει μια ποντικοπαγίδα στο σπίτι Έχει μια ποντικοπαγίδα στο σπίτι Και το βόδι απάντησε Κοιτάξτε κύριε ποντικέ μου πολύ λυπάμαι για τον κίνδυνο που διατρέχεις αλλά εμένα η ποντικοπαγίδα το μόνο που μπορεί να μου κάνει είναι ένα τσιμπηματάκι στο δέρμα μου Έτσι ο καλός μας ποντικούλης έφυγε με κατεβασμένο το κεφάλι περίλυπος και απογοητευμένος γιατί θα έπρεπε ΜΟΝΟΣ ΤΟΥ να αντιμετωπίσει τον κίνδυνο της ποντικοπαγίδας (συνέχεια)

laquoΚι όμως απrsquo τις δυο τις λέξεις την καλύτερη όλοι οι άνθρωποι μπορούν να ξεχωρίσουν όπως ξεχωρίζουν τα καλά και τα κακά πόσο ανώτερη απrsquo τον πόλεμο είναι η ειρήνη στους ανθρώπους Είναι αυτή που τα γράμματα αγαπάει τους θρήνους μισεί χαίρεται με τα πολλά παιδιά και με τα πλούτηraquo

(Ευριπίδης)

[hellip]Λίγες μόνο δεκαετίες πριν οι εξετάσεις ήταν ένα φυσικό γεγονός συνδεδεμένο με τις laquoκανονικές λειτουργίεςraquo του σχολείου Ξαφνικά όμως τα πράγματα άλλαξαν Οι εξετάσεις φαίνεται να μην είναι πια κάτι απλό δηλαδή στα μέτρα των παιδιών Καθηγητές γονείς και ΜΜΕ μεταφέρουν στα παιδιά το μήνυμα laquoΔουλέψτε σκληρά γιατί χαθήκατεraquo Και τα παιδιά προσπαθούν και δουλεύουν σκληρά Δεν παρακολουθούν μόνο το πρόγραμμα του σχολείου αλλά είναι υποχρεωμένα να διαβάζουν αρκετές ώρες ενώ τα περισσότερα αναγκάζονται να παρακολουθούν και κάποιο φροντιστήριο Η εποχή της εφηβείας για τα ελληνόπουλα δεν κρύβει μόνο το άγχος για προσαρμογή στην ενήλικη ζωή αλλά laquoπροσφέρειraquo και τον πανικό της επιτυχίας [hellip] Στις πολύβουες και κατειλημμένες από το καυσαέριο μεγαλουπόλεις τα παιδιά επιστρέφουν τρέχοντας από το σχολείο είτε με τα πόδια και τη συνοδεία κάποιου μεγάλου είτε με σχολικά και αυτοκίνητα για να μπουν πάλι τρέχοντας στο ασανσέρ της πολυκατοικίας και να καταλήξουν με βιασύνη σε ένα γεύμα που θα οδηγήσει σε μια γρήγορη πέψη προκειμένου να αρχίσουν οι εξωσχολικές δραστηριότητες Ξένες γλώσσες αθλητικά ωδεία μαθήματα πληροφορικής και πάλι πίσω στο σπίτι για το διάβασμα της επόμενης μέρας Ώσπου κάπου αργά το βράδυ θα κλείσουν οι τηλεοράσεις και θα πέσει σιωπητήριο Ώρες δουλειάς10-12

Σμαρούλα Παντελή Το Βήμα 04-06-2000

Την επόμενη νύχτα ένας παράξενος θόρυβος κάτι σαν το θόρυβο που κάνει η ποντικοπαγίδα όταν κλείνει ξύπνησε τη γυναίκα του αγρότη που έτρεξε να δει τι συνέβη Μέσα στη νύχτα όμως δεν πρόσεξε πως στην παγίδα πιάστηκε από την ουρά ένα φίδι Φοβισμένο το φίδι δάγκωσε τη γυναίκα Ο άντρας της έτρεξε γρήγορα και την πήγε στο νοσοκομείο Αλλοίμονο όμως την έφερε στο σπίτι με πολύ υψηλό πυρετό Ο γιατρός τον συμβούλεψε να της κάνει ζεστές σουπίτσες Έτσι ο αγρότης έσφαξε την κότα για να κάνει μια καλή κοτόσουπα Η γυναίκα όμως πήγαινε από το κακό στο χειρότερο και όλοι οι γείτονες έρχονταν στη φάρμα να βοηθήσουν Ο καθένας με τη σειρά του καθόταν στο προσκεφάλι της γυναίκας από ένα 8ωρο Για να τους ταΐσει όλους αυτούς ο αγρότης αναγκάστηκε να σφάξει το γουρούνι Τελικά όμως η γυναίκα δε τη γλύτωσε Πέθανε Στη κηδεία της ήρθε πάρα πολύς κόσμος γιατί ήταν καλή γυναίκα και την αγαπούσαν όλοι Για να φιλοξενήσει όλον αυτόν τον κόσμο ο αγρότης αναγκάστηκε να σφάξει το βόδι Ο κυρ Ποντικός μας έβλεπε όλο αυτό το πηγαινέλα από την τρυπούλα του με πάρα πολύ μεγάλη θλίψη ( από το Διαδίκτυο( από το Διαδίκτυο)) (αρχή παραμυθιού) (αρχή παραμυθιού)

Page 10: σχηματα λογου

ΣυνεκδοχήΣυνεκδοχή

Έρμο τουφέκι σκοτεινό τι σ έχω γω στοχέρι

π Ο ού συ μού γινες βαρύ κι ο Αγαρηνός Αγαρηνός τοξέρει

ΔηλαδήΔηλαδήhelliphellip

ΣυνεκδοχήΣυνεκδοχή

Κάθε βρύση π και φλάμ ουρο κάθε κλαδίκλαδί και

κλέφτης

ΔηλαδήΔηλαδήhelliphellip

ΣυνεκδοχήΣυνεκδοχή Να τρώει η σκουριά το σίδεροσίδερο κι η γηςτον

ανδρειωμένο

π π Εγώ α ό κείνη τη στιγμή δεν έχω λια το χέρι το χέρι π ου αγνάντευεν Αγαρηνό Αγαρηνό κι εγύρευε μαχαίρι μαχαίρι

ΔηλαδήΔηλαδήhelliphellip

ΣυνεκδοχήΣυνεκδοχή

Πάρε το μάτι του αϊτού μάτι του αϊτού και

rsquo τ αλαφιού το αλαφιού το πόδιπόδι

ΔηλαδήΔηλαδήhelliphellip

ΣυνεκδοχήΣυνεκδοχή

Φλωριά ρίχνουν στην ΠαναγιάΠαναγιά φλωριά ρίχνουν στους άγιουςάγιους

ΔηλαδήΔηλαδήhelliphellip

ΜετωνυμίαΜετωνυμία

π Όταν θέλει να χαλαρώσει ροτιμά να ακούει ΜότσαρτΜότσαρτ

ΔηλαδήhellipΔηλαδήhellip

ΜετωνυμίαΜετωνυμία

Χάθηκε ο φάκελος φάκελος του ασθενή

ΔηλαδήhellipΔηλαδήhellip

ΜετωνυμίαΜετωνυμία

Η ΔιεύθυνσηΔιεύθυνση τουσχολείουδεναστειεύεται

ΔηλαδήhellipΔηλαδήhellip

Σχήμα Λιτότητας Σχήμα Λιτότητας

Δεν ήταν και λίγα Δεν ήταν και λίγα πόσα έρασε

ΔηλαδήΔηλαδήhelliphellip

Σχήμα Λιτότητας Σχήμα Λιτότητας

π hellipΕί ε ουκ ολίγαπ hellipΕί ε ουκ ολίγα

ΔηλαδήΔηλαδήhelliphellip

ΕιρωνείαΕιρωνεία

π Τώρα μας έ εισες π Τώρα μας έ εισες

ΔηλαδήhellipΔηλαδήhellip

ΕιρωνείαΕιρωνεία

ΜΑΜΑΜΑΜΑ ΜΗΝ ΑΝΗΣΥΧΕΙΣΜΗΝ ΑΝΗΣΥΧΕΙΣ

ΕΔΩ ΕΔΩ ΠΟΥ ΗΡΘΑΜΕ ΠΟΥ ΗΡΘΑΜΕ

ΟΛΟΚΛΗΡΗ Η ΚΟΙΝΩΝΙΑΟΛΟΚΛΗΡΗ Η ΚΟΙΝΩΝΙΑΑΣΧΟΛΕΙΤΑΙ ΜΑΖΙ ΜΑΣΑΣΧΟΛΕΙΤΑΙ ΜΑΖΙ ΜΑΣ

ΔηλαδήhellipΔηλαδήhellip

ΕυφημισμόςΕυφημισμός

Το ακρωτήριοτης

πΚαλής Ελ ίδας πΚαλής Ελ ίδας

ΔηλαδήhellipΔηλαδήhellip

ΕυφημισμόςΕυφημισμός

π π Στους σύγχρονους ολέμους υ άρχουν και π π παρά λευρεςα ώλειεςπ π παρά λευρεςα ώλειες

ΔηλαδήhellipΔηλαδήhellip

πΥ ερβολήπΥ ερβολή

Κολοκοτρώνης φώναξε κι όλος ο Κολοκοτρώνης φώναξε κι όλος ο κόσμος τρόμαξε κόσμος τρόμαξε

ΔηλαδήhellipΔηλαδήhellip

πΥ ερβολήπΥ ερβολή

Τι της Τι της λείπειhellip λείπειhellip τι της τι της λείπειhellipλείπειhellip

ΔηλαδήhellipΔηλαδήhellip

ΑλληγορίαΑλληγορία

Το ένα χέρι νίβει τ άλλο Το ένα χέρι νίβει τ άλλο π π και τα δυο το ρόσω ο π π και τα δυο το ρόσω ο

ΔηλαδήhellipΔηλαδήhellip

ΑλληγορίαΑλληγορία ΔηλαδήhellipΔηλαδήhellip

π πΠροσω ο οίησπ πΠροσω ο οίησηη ΣτωνΨαρών την ολόμαυρη ράχη

π π ερ ατώνταςη Δόξαπ π ερ ατώνταςη Δόξα μονάχη

ΔηλαδήhellipΔηλαδήhellip

π πΠροσω ο οίησηπ πΠροσω ο οίηση

Νόμιζα πως το

τριαντάφυλλό μου

ήταν μοναδικό και

τώρα να ένας

ολόκληρος κήπος

από

τριαντάφυλλαhellip

Μην κλαις Το δικό σου τριαντάφυλλο

είναι μοναδικό στον κόσμο γιατί το έχεις

εξημερώσει

ΔηλαδήhellipΔηλαδήhellip

ΠαρομοίωσηΠαρομοίωση

Κάτι σα ζεστό κύμα σα ζεστό κύμα π με σκε άζει ξαφνικά

ΔηλαδήhellipΔηλαδήhellip

ΠαρομοίωσηΠαρομοίωση

Πώς Πώς π ο χειμερινός βοριάς σαρώνει στον κάμ ο αγκάθια

π κι αυτά σφιχταγκαλιάζονται και γίνονται ένα ράμα έτσι έτσι και τη σχεδία οι άνεμοι εδώ και εκεί τη φέρναν και

πτην ήγαιναν

ΔηλαδήhellipΔηλαδήhellip

ΚλιμακωτόΚλιμακωτό

π π Όμορφη λούσια κι ά αρτη π π Όμορφη λούσια κι ά αρτη και σεβαστή κι αγία και σεβαστή κι αγία

ΔηλαδήhellipΔηλαδήhellip

ΑντονομασίαΑντονομασία

π Η όλη τουΦωτός π Η όλη τουΦωτός

ΔηλαδήhellipΔηλαδήhellip

ΑντονομασίαΑντονομασία ΔηλαδήhellipΔηλαδήhellip

ΑντονομασίαΑντονομασία ΔηλαδήhellipΔηλαδήhellip

ΣΧΗΜΑΤΑ ΛΟΓΟΥ ΣΧΗΜΑΤΑ ΛΟΓΟΥ Σχετικά με τη Σημασία των λέξεων και φράσεων

ΜεταφοράΜεταφορά rsquo Σχήμα κατ εξοχήν rsquo Σχήμα κατ εξοχήν ΣυνεκδοχήΣυνεκδοχή ΜετωνυμίαΜετωνυμία Σχήμα Λιτότητας Σχήμα Λιτότητας ΕιρωνείαΕιρωνεία

ΕυφημισμόςΕυφημισμός πΥ ερβολήπΥ ερβολή ΑλληγορίαΑλληγορία π πΠροσω ο οίησηπ πΠροσω ο οίηση ΠαρομοίωσηΠαρομοίωση ΚλιμακωτόΚλιμακωτό ΑντονομασίαΑντονομασία

Κλικ στους Κλικ στους

συνδέσμους συνδέσμους

για συνέχειαhellipγια συνέχειαhellip

ΜεταφοράΜεταφορά

οι λέξεις εκτός από την κυριολεκτική τους σημασία χρησιμοποιούνται αναλογικάγια να δηλώσουν και άλλες καταστάσεις ή αντικείμενα

rsquo Σχήμα κατ εξοχήν rsquo Σχήμα κατ εξοχήν

η σημασία μιας λέξης στενεύει τόσο πολύ ώστε συμπίπτει με μια μόνο έννοια και σημασία καθορισμένη

ΣυνεκδοχήΣυνεκδοχή η λέξη δε δηλώνει κυριολεκτικά εκείνο που

κατά πρώτο λόγο φαίνεται αλλάhellip α) το μέρος αντί για το όλο β) το ένα αντί για τα πολλάγ) την ύλη αντί για εκείνο που έχει

κατασκευαστεί από την ύληδ) το όργανο αντί για την ενέργεια που παράγεται

από αυτόε) το όργανο αντί για το πρόσωπο που χειρίζεται

το όργανο αυτό στ) το εικονιζόμενο πρόσωπο αντί για την εικόνα

του

ΜετωνυμίαΜετωνυμία

χρησιμοποιείται α) το όνομα του δημιουργού αντί για το δημιούργημά του

β) εκείνο που περιέχει κάτι αντί για το περιεχόμενο και αντίστροφα

γ) το αφηρημένο αντί για το αντίστοιχο συγκεκριμένο και αντίστροφα

Σχήμα Λιτότητας Σχήμα Λιτότητας

αντί για κάποια λέξη χρησιμοποιείται η αντίθετή της με άρνηση

ΕιρωνείαΕιρωνεία

χρησιμοποιούνται με προσποίηση λέξεις ή φράσεις που έχουν διαφορετική ή αντίθετη σημασία από την πραγματική τους

οι λέξεις χρησιμοποιούνται για περιφρόνηση χλευασμό κτλ

ΕυφημισμόςΕυφημισμός

μια λέξη ή φράση με καλή σημασία χρησιμοποιείται για την ονομασία κακού ή δυσάρεστου πράγματος

πΥ ερβολήπΥ ερβολή

μια κατάσταση μεγαλοποιείται για να προκαλέσει μεγαλύτερη εντύπωση

ΑλληγορίαΑλληγορία

αυτός που μιλάει άλλα λέει κι άλλα εννοεί

είναι μεταφορική φράση που κρύβει διαφορετικό νόημα από αυτό που δηλώνουν οι λέξεις της

Διαφέρει από τη μεταφοράγιατί δεν περιορίζεται σε μια λέξη αλλά αποτελεί συνεχές όλο

π πΠροσω ο οίησηπ πΠροσω ο οίηση

αποδίδονται ανθρώπινες ιδιότητες σε ζώα σε αντικείμενα ή αφηρημένες έννοιες και ιδέες

ΠαρομοίωσηΠαρομοίωσησυγκρίνουμε δύο πρόσωπα πράγματα ιδέες φαινόμενα καταστάσεις ενέργειες που έχουν ομοιότητα μεταξύ τους προκειμένου να τονιστεί η ιδιότητα του ενός

Η παρομοίωση αρχίζει με τις λέξεις σαν καθώς όπως και με το σαν να όταν έχουμε υποθετική παρομοίωση

ΚλιμακωτόΚλιμακωτό

παρατίθενται διάφορα γεγονότα αντικείμενα πρόσωπα έννοιες

με αυξανόμενή ένταση (ανιούσα κλιμάκωση) ή

φθίνουσα πορεία (κατιούσα κλιμάκωση)

ΑντονομασίαΑντονομασία

αντικαθίστανται τα προσηγορικά ονόματα με κύρια ήτα κύρια με προσηγορικά ή τα κύρια και προσηγορικά με άλλες σχετικές λέξεις

ΠΛΗΡΟΦΟΡΙΕΣΠΛΗΡΟΦΟΡΙΕΣ

Αρχική σελίδαΠληροφορίεςΠίσω στη δραστηριότητα-παράδειγμαΠίνακας επιλογής παραδειγμάτωνΠίνακας ΔραστηριότητεςΠίνακας Σχήματα ΛόγουΠροηγούμενη διαφάνειαΚλικΚλικ οπουδήποτε για να δείτε την απάντησηΚλικΚλικ οπουδήποτε για να μεταβείτε στην επόμενη

διαφάνεια ή ακολουθείστε τις υπερσυνδέσεις

ΔραστηριότητεςΔραστηριότητες

Ομάδα Α Ομάδα Α Ομάδα Β Ομάδα Β Ομάδα Γ Ομάδα Γ Ομάδα Δ Ομάδα Δ Ομάδα Ε Ομάδα Ε

Κλικ στους Κλικ στους συνδέσμους συνδέσμους για συνέχειαhellip

για συνέχειαhellip

Ομάδα Α Ομάδα Α

Αφού διαβάσουμε το παραμύθι (κλικ Αφού διαβάσουμε το παραμύθι (κλικ ΕΔΩΕΔΩ)) ας του δώσουμε ένα τίτλο αξιοποιώντας τη

μεταφορά ας αναφερθούμε στα σχήματα λόγου που

αξιοποιεί ο συγγραφέας ας δημιουργήσουμε το δικό μας παραμύθι με

το ίδιο θεματικό κέντρο

Ομάδα Β Ομάδα Β Αφού παρατηρήσουμε την εικόνα (κλικ Αφού παρατηρήσουμε την εικόνα (κλικ ΕΔΩΕΔΩ)) ας της δώσουμε ένα τίτλο Ποιο σχήμα

λόγου μπορούμε να αξιοποιήσουμε ας βρούμε εικόνες στις οποίες μπορούμε να

αξιοποιήσουμε το ίδιο σχήμα λόγου ας δημιουργήσουμε μια μικρή παρουσίαση

Power Point με τα ευρήματά μας

Ομάδα Γ Ομάδα Γ Ας διαβάσουμε το ποίημα (κλικ Ας διαβάσουμε το ποίημα (κλικ ΕΔΩΕΔΩ)) ποιο σχήμα λόγου αξιοποιεί ο ποιητής για

να μιλήσει για την Ειρήνη πώς θα συνέχιζε το ποίημα αν μιλούσε

για τον Πόλεμοαξιοποιώντας το ίδιο σχήμα ας οπτικοποιήσουμε τους στίχους με

πρωταγωνιστές τον Πόλεμο και την Ειρήνη αξιοποιώντας το Power Point ή το Movie

Maker

Ομάδα Δ Ομάδα Δ

Αφού παρατηρήσουμε την εικόνα (κλικ Αφού παρατηρήσουμε την εικόνα (κλικ ΕΔΩΕΔΩ)) ας μιλήσουμε για την ειρωνεία που διακρίνεται

σ΄αυτή ας παρατηρήσουμε με ποιους τρόπους την

επιτυγχάνει ο σκιτσογράφος ας δημιουργήσουμε ένα παρόμοιο σκίτσο-

σχόλιο για κάποιο θέμα κοινωνικού προβληματισμού με ένα εργαλείο δημιουργίας comics

Ομάδα Ε Ομάδα Ε Αφού διαβάσουμε το κείμενο (κλικ Αφού διαβάσουμε το κείμενο (κλικ ΕΔΩΕΔΩ)) ας του δώσουμε ένα τίτλο αξιοποιώντας τη

μεταφοράμεταφορά ας εντοπίσουμε το σχήμα της υπερβολής υπερβολής

που υπάρχει στο κείμενο ας δημιουργήσουμε ένα κολάζ εικόνων-

παρομοίωσηπαρομοίωση του κειμένου αξιοποιώντας κάποιο Διαδικτυακό Εργαλείο ή μια διαφάνεια Power Point

Ένα ποντικάκι κάποτε παρατηρούσε από την τρυπούλα του τον αγρότη και τη γυναίκα του που ξεδίπλωναν ένα πακέτο laquoΤι λιχουδιά άραγε έκρυβε εκείνο το πακέτοraquo αναρωτήθηκε Όταν οι δύο αγρότες άνοιξαν το πακέτο δεν φαντάζεστε πόσο μεγάλο ήταν το σοκ που έπαθε όταν διαπίστωσε πως επρόκειτο για μια ποντικοπαγίδα Τρέχει γρήγορα λοιπόν στον αχυρώνα για να ανακοινώσει το φοβερό νέο -Μια ποντικοπαγίδα μέσα στο σπίτι Μια ποντικοπαγίδα μέσα στο σπίτιΗ κότα κακάρισε έξυσε την πλάτη της και σηκώνοντας το λαιμό της είπε Κύρ Ποντικέ μου καταλαβαίνω πως αυτό αποτελεί πρόβλημα για σας Αλλά δεν βλέπω να έχει καμιά επίπτωση σε μένα Δε με ενοχλεί καθόλου εμένα η ποντικοπαγίδα στο σπίτι Το ποντικάκι γύρισε τότε στο γουρούνι και του φώναξε Έχει μια ποντικοπαγίδα στο σπίτι Έχει μια ποντικοπαγίδα στο σπίτι Το γουρούνι έδειξε συμπόνια αλλά απάντησε Λυπάμαι πολύ κυρ ποντικέ μου αλλά δεν μπορώ να κάνω τίποτα άλλο από το να προσευχηθώ Να είσαι σίγουρος ότι θα το κάνω Θα προσευχηθώ Τότε το ποντίκι στράφηκε προς το βόδι και του φώναξε κρούοντας τον κώδωνα του κινδύνου Έχει μια ποντικοπαγίδα στο σπίτι Έχει μια ποντικοπαγίδα στο σπίτι Και το βόδι απάντησε Κοιτάξτε κύριε ποντικέ μου πολύ λυπάμαι για τον κίνδυνο που διατρέχεις αλλά εμένα η ποντικοπαγίδα το μόνο που μπορεί να μου κάνει είναι ένα τσιμπηματάκι στο δέρμα μου Έτσι ο καλός μας ποντικούλης έφυγε με κατεβασμένο το κεφάλι περίλυπος και απογοητευμένος γιατί θα έπρεπε ΜΟΝΟΣ ΤΟΥ να αντιμετωπίσει τον κίνδυνο της ποντικοπαγίδας (συνέχεια)

laquoΚι όμως απrsquo τις δυο τις λέξεις την καλύτερη όλοι οι άνθρωποι μπορούν να ξεχωρίσουν όπως ξεχωρίζουν τα καλά και τα κακά πόσο ανώτερη απrsquo τον πόλεμο είναι η ειρήνη στους ανθρώπους Είναι αυτή που τα γράμματα αγαπάει τους θρήνους μισεί χαίρεται με τα πολλά παιδιά και με τα πλούτηraquo

(Ευριπίδης)

[hellip]Λίγες μόνο δεκαετίες πριν οι εξετάσεις ήταν ένα φυσικό γεγονός συνδεδεμένο με τις laquoκανονικές λειτουργίεςraquo του σχολείου Ξαφνικά όμως τα πράγματα άλλαξαν Οι εξετάσεις φαίνεται να μην είναι πια κάτι απλό δηλαδή στα μέτρα των παιδιών Καθηγητές γονείς και ΜΜΕ μεταφέρουν στα παιδιά το μήνυμα laquoΔουλέψτε σκληρά γιατί χαθήκατεraquo Και τα παιδιά προσπαθούν και δουλεύουν σκληρά Δεν παρακολουθούν μόνο το πρόγραμμα του σχολείου αλλά είναι υποχρεωμένα να διαβάζουν αρκετές ώρες ενώ τα περισσότερα αναγκάζονται να παρακολουθούν και κάποιο φροντιστήριο Η εποχή της εφηβείας για τα ελληνόπουλα δεν κρύβει μόνο το άγχος για προσαρμογή στην ενήλικη ζωή αλλά laquoπροσφέρειraquo και τον πανικό της επιτυχίας [hellip] Στις πολύβουες και κατειλημμένες από το καυσαέριο μεγαλουπόλεις τα παιδιά επιστρέφουν τρέχοντας από το σχολείο είτε με τα πόδια και τη συνοδεία κάποιου μεγάλου είτε με σχολικά και αυτοκίνητα για να μπουν πάλι τρέχοντας στο ασανσέρ της πολυκατοικίας και να καταλήξουν με βιασύνη σε ένα γεύμα που θα οδηγήσει σε μια γρήγορη πέψη προκειμένου να αρχίσουν οι εξωσχολικές δραστηριότητες Ξένες γλώσσες αθλητικά ωδεία μαθήματα πληροφορικής και πάλι πίσω στο σπίτι για το διάβασμα της επόμενης μέρας Ώσπου κάπου αργά το βράδυ θα κλείσουν οι τηλεοράσεις και θα πέσει σιωπητήριο Ώρες δουλειάς10-12

Σμαρούλα Παντελή Το Βήμα 04-06-2000

Την επόμενη νύχτα ένας παράξενος θόρυβος κάτι σαν το θόρυβο που κάνει η ποντικοπαγίδα όταν κλείνει ξύπνησε τη γυναίκα του αγρότη που έτρεξε να δει τι συνέβη Μέσα στη νύχτα όμως δεν πρόσεξε πως στην παγίδα πιάστηκε από την ουρά ένα φίδι Φοβισμένο το φίδι δάγκωσε τη γυναίκα Ο άντρας της έτρεξε γρήγορα και την πήγε στο νοσοκομείο Αλλοίμονο όμως την έφερε στο σπίτι με πολύ υψηλό πυρετό Ο γιατρός τον συμβούλεψε να της κάνει ζεστές σουπίτσες Έτσι ο αγρότης έσφαξε την κότα για να κάνει μια καλή κοτόσουπα Η γυναίκα όμως πήγαινε από το κακό στο χειρότερο και όλοι οι γείτονες έρχονταν στη φάρμα να βοηθήσουν Ο καθένας με τη σειρά του καθόταν στο προσκεφάλι της γυναίκας από ένα 8ωρο Για να τους ταΐσει όλους αυτούς ο αγρότης αναγκάστηκε να σφάξει το γουρούνι Τελικά όμως η γυναίκα δε τη γλύτωσε Πέθανε Στη κηδεία της ήρθε πάρα πολύς κόσμος γιατί ήταν καλή γυναίκα και την αγαπούσαν όλοι Για να φιλοξενήσει όλον αυτόν τον κόσμο ο αγρότης αναγκάστηκε να σφάξει το βόδι Ο κυρ Ποντικός μας έβλεπε όλο αυτό το πηγαινέλα από την τρυπούλα του με πάρα πολύ μεγάλη θλίψη ( από το Διαδίκτυο( από το Διαδίκτυο)) (αρχή παραμυθιού) (αρχή παραμυθιού)

Page 11: σχηματα λογου

ΣυνεκδοχήΣυνεκδοχή

Κάθε βρύση π και φλάμ ουρο κάθε κλαδίκλαδί και

κλέφτης

ΔηλαδήΔηλαδήhelliphellip

ΣυνεκδοχήΣυνεκδοχή Να τρώει η σκουριά το σίδεροσίδερο κι η γηςτον

ανδρειωμένο

π π Εγώ α ό κείνη τη στιγμή δεν έχω λια το χέρι το χέρι π ου αγνάντευεν Αγαρηνό Αγαρηνό κι εγύρευε μαχαίρι μαχαίρι

ΔηλαδήΔηλαδήhelliphellip

ΣυνεκδοχήΣυνεκδοχή

Πάρε το μάτι του αϊτού μάτι του αϊτού και

rsquo τ αλαφιού το αλαφιού το πόδιπόδι

ΔηλαδήΔηλαδήhelliphellip

ΣυνεκδοχήΣυνεκδοχή

Φλωριά ρίχνουν στην ΠαναγιάΠαναγιά φλωριά ρίχνουν στους άγιουςάγιους

ΔηλαδήΔηλαδήhelliphellip

ΜετωνυμίαΜετωνυμία

π Όταν θέλει να χαλαρώσει ροτιμά να ακούει ΜότσαρτΜότσαρτ

ΔηλαδήhellipΔηλαδήhellip

ΜετωνυμίαΜετωνυμία

Χάθηκε ο φάκελος φάκελος του ασθενή

ΔηλαδήhellipΔηλαδήhellip

ΜετωνυμίαΜετωνυμία

Η ΔιεύθυνσηΔιεύθυνση τουσχολείουδεναστειεύεται

ΔηλαδήhellipΔηλαδήhellip

Σχήμα Λιτότητας Σχήμα Λιτότητας

Δεν ήταν και λίγα Δεν ήταν και λίγα πόσα έρασε

ΔηλαδήΔηλαδήhelliphellip

Σχήμα Λιτότητας Σχήμα Λιτότητας

π hellipΕί ε ουκ ολίγαπ hellipΕί ε ουκ ολίγα

ΔηλαδήΔηλαδήhelliphellip

ΕιρωνείαΕιρωνεία

π Τώρα μας έ εισες π Τώρα μας έ εισες

ΔηλαδήhellipΔηλαδήhellip

ΕιρωνείαΕιρωνεία

ΜΑΜΑΜΑΜΑ ΜΗΝ ΑΝΗΣΥΧΕΙΣΜΗΝ ΑΝΗΣΥΧΕΙΣ

ΕΔΩ ΕΔΩ ΠΟΥ ΗΡΘΑΜΕ ΠΟΥ ΗΡΘΑΜΕ

ΟΛΟΚΛΗΡΗ Η ΚΟΙΝΩΝΙΑΟΛΟΚΛΗΡΗ Η ΚΟΙΝΩΝΙΑΑΣΧΟΛΕΙΤΑΙ ΜΑΖΙ ΜΑΣΑΣΧΟΛΕΙΤΑΙ ΜΑΖΙ ΜΑΣ

ΔηλαδήhellipΔηλαδήhellip

ΕυφημισμόςΕυφημισμός

Το ακρωτήριοτης

πΚαλής Ελ ίδας πΚαλής Ελ ίδας

ΔηλαδήhellipΔηλαδήhellip

ΕυφημισμόςΕυφημισμός

π π Στους σύγχρονους ολέμους υ άρχουν και π π παρά λευρεςα ώλειεςπ π παρά λευρεςα ώλειες

ΔηλαδήhellipΔηλαδήhellip

πΥ ερβολήπΥ ερβολή

Κολοκοτρώνης φώναξε κι όλος ο Κολοκοτρώνης φώναξε κι όλος ο κόσμος τρόμαξε κόσμος τρόμαξε

ΔηλαδήhellipΔηλαδήhellip

πΥ ερβολήπΥ ερβολή

Τι της Τι της λείπειhellip λείπειhellip τι της τι της λείπειhellipλείπειhellip

ΔηλαδήhellipΔηλαδήhellip

ΑλληγορίαΑλληγορία

Το ένα χέρι νίβει τ άλλο Το ένα χέρι νίβει τ άλλο π π και τα δυο το ρόσω ο π π και τα δυο το ρόσω ο

ΔηλαδήhellipΔηλαδήhellip

ΑλληγορίαΑλληγορία ΔηλαδήhellipΔηλαδήhellip

π πΠροσω ο οίησπ πΠροσω ο οίησηη ΣτωνΨαρών την ολόμαυρη ράχη

π π ερ ατώνταςη Δόξαπ π ερ ατώνταςη Δόξα μονάχη

ΔηλαδήhellipΔηλαδήhellip

π πΠροσω ο οίησηπ πΠροσω ο οίηση

Νόμιζα πως το

τριαντάφυλλό μου

ήταν μοναδικό και

τώρα να ένας

ολόκληρος κήπος

από

τριαντάφυλλαhellip

Μην κλαις Το δικό σου τριαντάφυλλο

είναι μοναδικό στον κόσμο γιατί το έχεις

εξημερώσει

ΔηλαδήhellipΔηλαδήhellip

ΠαρομοίωσηΠαρομοίωση

Κάτι σα ζεστό κύμα σα ζεστό κύμα π με σκε άζει ξαφνικά

ΔηλαδήhellipΔηλαδήhellip

ΠαρομοίωσηΠαρομοίωση

Πώς Πώς π ο χειμερινός βοριάς σαρώνει στον κάμ ο αγκάθια

π κι αυτά σφιχταγκαλιάζονται και γίνονται ένα ράμα έτσι έτσι και τη σχεδία οι άνεμοι εδώ και εκεί τη φέρναν και

πτην ήγαιναν

ΔηλαδήhellipΔηλαδήhellip

ΚλιμακωτόΚλιμακωτό

π π Όμορφη λούσια κι ά αρτη π π Όμορφη λούσια κι ά αρτη και σεβαστή κι αγία και σεβαστή κι αγία

ΔηλαδήhellipΔηλαδήhellip

ΑντονομασίαΑντονομασία

π Η όλη τουΦωτός π Η όλη τουΦωτός

ΔηλαδήhellipΔηλαδήhellip

ΑντονομασίαΑντονομασία ΔηλαδήhellipΔηλαδήhellip

ΑντονομασίαΑντονομασία ΔηλαδήhellipΔηλαδήhellip

ΣΧΗΜΑΤΑ ΛΟΓΟΥ ΣΧΗΜΑΤΑ ΛΟΓΟΥ Σχετικά με τη Σημασία των λέξεων και φράσεων

ΜεταφοράΜεταφορά rsquo Σχήμα κατ εξοχήν rsquo Σχήμα κατ εξοχήν ΣυνεκδοχήΣυνεκδοχή ΜετωνυμίαΜετωνυμία Σχήμα Λιτότητας Σχήμα Λιτότητας ΕιρωνείαΕιρωνεία

ΕυφημισμόςΕυφημισμός πΥ ερβολήπΥ ερβολή ΑλληγορίαΑλληγορία π πΠροσω ο οίησηπ πΠροσω ο οίηση ΠαρομοίωσηΠαρομοίωση ΚλιμακωτόΚλιμακωτό ΑντονομασίαΑντονομασία

Κλικ στους Κλικ στους

συνδέσμους συνδέσμους

για συνέχειαhellipγια συνέχειαhellip

ΜεταφοράΜεταφορά

οι λέξεις εκτός από την κυριολεκτική τους σημασία χρησιμοποιούνται αναλογικάγια να δηλώσουν και άλλες καταστάσεις ή αντικείμενα

rsquo Σχήμα κατ εξοχήν rsquo Σχήμα κατ εξοχήν

η σημασία μιας λέξης στενεύει τόσο πολύ ώστε συμπίπτει με μια μόνο έννοια και σημασία καθορισμένη

ΣυνεκδοχήΣυνεκδοχή η λέξη δε δηλώνει κυριολεκτικά εκείνο που

κατά πρώτο λόγο φαίνεται αλλάhellip α) το μέρος αντί για το όλο β) το ένα αντί για τα πολλάγ) την ύλη αντί για εκείνο που έχει

κατασκευαστεί από την ύληδ) το όργανο αντί για την ενέργεια που παράγεται

από αυτόε) το όργανο αντί για το πρόσωπο που χειρίζεται

το όργανο αυτό στ) το εικονιζόμενο πρόσωπο αντί για την εικόνα

του

ΜετωνυμίαΜετωνυμία

χρησιμοποιείται α) το όνομα του δημιουργού αντί για το δημιούργημά του

β) εκείνο που περιέχει κάτι αντί για το περιεχόμενο και αντίστροφα

γ) το αφηρημένο αντί για το αντίστοιχο συγκεκριμένο και αντίστροφα

Σχήμα Λιτότητας Σχήμα Λιτότητας

αντί για κάποια λέξη χρησιμοποιείται η αντίθετή της με άρνηση

ΕιρωνείαΕιρωνεία

χρησιμοποιούνται με προσποίηση λέξεις ή φράσεις που έχουν διαφορετική ή αντίθετη σημασία από την πραγματική τους

οι λέξεις χρησιμοποιούνται για περιφρόνηση χλευασμό κτλ

ΕυφημισμόςΕυφημισμός

μια λέξη ή φράση με καλή σημασία χρησιμοποιείται για την ονομασία κακού ή δυσάρεστου πράγματος

πΥ ερβολήπΥ ερβολή

μια κατάσταση μεγαλοποιείται για να προκαλέσει μεγαλύτερη εντύπωση

ΑλληγορίαΑλληγορία

αυτός που μιλάει άλλα λέει κι άλλα εννοεί

είναι μεταφορική φράση που κρύβει διαφορετικό νόημα από αυτό που δηλώνουν οι λέξεις της

Διαφέρει από τη μεταφοράγιατί δεν περιορίζεται σε μια λέξη αλλά αποτελεί συνεχές όλο

π πΠροσω ο οίησηπ πΠροσω ο οίηση

αποδίδονται ανθρώπινες ιδιότητες σε ζώα σε αντικείμενα ή αφηρημένες έννοιες και ιδέες

ΠαρομοίωσηΠαρομοίωσησυγκρίνουμε δύο πρόσωπα πράγματα ιδέες φαινόμενα καταστάσεις ενέργειες που έχουν ομοιότητα μεταξύ τους προκειμένου να τονιστεί η ιδιότητα του ενός

Η παρομοίωση αρχίζει με τις λέξεις σαν καθώς όπως και με το σαν να όταν έχουμε υποθετική παρομοίωση

ΚλιμακωτόΚλιμακωτό

παρατίθενται διάφορα γεγονότα αντικείμενα πρόσωπα έννοιες

με αυξανόμενή ένταση (ανιούσα κλιμάκωση) ή

φθίνουσα πορεία (κατιούσα κλιμάκωση)

ΑντονομασίαΑντονομασία

αντικαθίστανται τα προσηγορικά ονόματα με κύρια ήτα κύρια με προσηγορικά ή τα κύρια και προσηγορικά με άλλες σχετικές λέξεις

ΠΛΗΡΟΦΟΡΙΕΣΠΛΗΡΟΦΟΡΙΕΣ

Αρχική σελίδαΠληροφορίεςΠίσω στη δραστηριότητα-παράδειγμαΠίνακας επιλογής παραδειγμάτωνΠίνακας ΔραστηριότητεςΠίνακας Σχήματα ΛόγουΠροηγούμενη διαφάνειαΚλικΚλικ οπουδήποτε για να δείτε την απάντησηΚλικΚλικ οπουδήποτε για να μεταβείτε στην επόμενη

διαφάνεια ή ακολουθείστε τις υπερσυνδέσεις

ΔραστηριότητεςΔραστηριότητες

Ομάδα Α Ομάδα Α Ομάδα Β Ομάδα Β Ομάδα Γ Ομάδα Γ Ομάδα Δ Ομάδα Δ Ομάδα Ε Ομάδα Ε

Κλικ στους Κλικ στους συνδέσμους συνδέσμους για συνέχειαhellip

για συνέχειαhellip

Ομάδα Α Ομάδα Α

Αφού διαβάσουμε το παραμύθι (κλικ Αφού διαβάσουμε το παραμύθι (κλικ ΕΔΩΕΔΩ)) ας του δώσουμε ένα τίτλο αξιοποιώντας τη

μεταφορά ας αναφερθούμε στα σχήματα λόγου που

αξιοποιεί ο συγγραφέας ας δημιουργήσουμε το δικό μας παραμύθι με

το ίδιο θεματικό κέντρο

Ομάδα Β Ομάδα Β Αφού παρατηρήσουμε την εικόνα (κλικ Αφού παρατηρήσουμε την εικόνα (κλικ ΕΔΩΕΔΩ)) ας της δώσουμε ένα τίτλο Ποιο σχήμα

λόγου μπορούμε να αξιοποιήσουμε ας βρούμε εικόνες στις οποίες μπορούμε να

αξιοποιήσουμε το ίδιο σχήμα λόγου ας δημιουργήσουμε μια μικρή παρουσίαση

Power Point με τα ευρήματά μας

Ομάδα Γ Ομάδα Γ Ας διαβάσουμε το ποίημα (κλικ Ας διαβάσουμε το ποίημα (κλικ ΕΔΩΕΔΩ)) ποιο σχήμα λόγου αξιοποιεί ο ποιητής για

να μιλήσει για την Ειρήνη πώς θα συνέχιζε το ποίημα αν μιλούσε

για τον Πόλεμοαξιοποιώντας το ίδιο σχήμα ας οπτικοποιήσουμε τους στίχους με

πρωταγωνιστές τον Πόλεμο και την Ειρήνη αξιοποιώντας το Power Point ή το Movie

Maker

Ομάδα Δ Ομάδα Δ

Αφού παρατηρήσουμε την εικόνα (κλικ Αφού παρατηρήσουμε την εικόνα (κλικ ΕΔΩΕΔΩ)) ας μιλήσουμε για την ειρωνεία που διακρίνεται

σ΄αυτή ας παρατηρήσουμε με ποιους τρόπους την

επιτυγχάνει ο σκιτσογράφος ας δημιουργήσουμε ένα παρόμοιο σκίτσο-

σχόλιο για κάποιο θέμα κοινωνικού προβληματισμού με ένα εργαλείο δημιουργίας comics

Ομάδα Ε Ομάδα Ε Αφού διαβάσουμε το κείμενο (κλικ Αφού διαβάσουμε το κείμενο (κλικ ΕΔΩΕΔΩ)) ας του δώσουμε ένα τίτλο αξιοποιώντας τη

μεταφοράμεταφορά ας εντοπίσουμε το σχήμα της υπερβολής υπερβολής

που υπάρχει στο κείμενο ας δημιουργήσουμε ένα κολάζ εικόνων-

παρομοίωσηπαρομοίωση του κειμένου αξιοποιώντας κάποιο Διαδικτυακό Εργαλείο ή μια διαφάνεια Power Point

Ένα ποντικάκι κάποτε παρατηρούσε από την τρυπούλα του τον αγρότη και τη γυναίκα του που ξεδίπλωναν ένα πακέτο laquoΤι λιχουδιά άραγε έκρυβε εκείνο το πακέτοraquo αναρωτήθηκε Όταν οι δύο αγρότες άνοιξαν το πακέτο δεν φαντάζεστε πόσο μεγάλο ήταν το σοκ που έπαθε όταν διαπίστωσε πως επρόκειτο για μια ποντικοπαγίδα Τρέχει γρήγορα λοιπόν στον αχυρώνα για να ανακοινώσει το φοβερό νέο -Μια ποντικοπαγίδα μέσα στο σπίτι Μια ποντικοπαγίδα μέσα στο σπίτιΗ κότα κακάρισε έξυσε την πλάτη της και σηκώνοντας το λαιμό της είπε Κύρ Ποντικέ μου καταλαβαίνω πως αυτό αποτελεί πρόβλημα για σας Αλλά δεν βλέπω να έχει καμιά επίπτωση σε μένα Δε με ενοχλεί καθόλου εμένα η ποντικοπαγίδα στο σπίτι Το ποντικάκι γύρισε τότε στο γουρούνι και του φώναξε Έχει μια ποντικοπαγίδα στο σπίτι Έχει μια ποντικοπαγίδα στο σπίτι Το γουρούνι έδειξε συμπόνια αλλά απάντησε Λυπάμαι πολύ κυρ ποντικέ μου αλλά δεν μπορώ να κάνω τίποτα άλλο από το να προσευχηθώ Να είσαι σίγουρος ότι θα το κάνω Θα προσευχηθώ Τότε το ποντίκι στράφηκε προς το βόδι και του φώναξε κρούοντας τον κώδωνα του κινδύνου Έχει μια ποντικοπαγίδα στο σπίτι Έχει μια ποντικοπαγίδα στο σπίτι Και το βόδι απάντησε Κοιτάξτε κύριε ποντικέ μου πολύ λυπάμαι για τον κίνδυνο που διατρέχεις αλλά εμένα η ποντικοπαγίδα το μόνο που μπορεί να μου κάνει είναι ένα τσιμπηματάκι στο δέρμα μου Έτσι ο καλός μας ποντικούλης έφυγε με κατεβασμένο το κεφάλι περίλυπος και απογοητευμένος γιατί θα έπρεπε ΜΟΝΟΣ ΤΟΥ να αντιμετωπίσει τον κίνδυνο της ποντικοπαγίδας (συνέχεια)

laquoΚι όμως απrsquo τις δυο τις λέξεις την καλύτερη όλοι οι άνθρωποι μπορούν να ξεχωρίσουν όπως ξεχωρίζουν τα καλά και τα κακά πόσο ανώτερη απrsquo τον πόλεμο είναι η ειρήνη στους ανθρώπους Είναι αυτή που τα γράμματα αγαπάει τους θρήνους μισεί χαίρεται με τα πολλά παιδιά και με τα πλούτηraquo

(Ευριπίδης)

[hellip]Λίγες μόνο δεκαετίες πριν οι εξετάσεις ήταν ένα φυσικό γεγονός συνδεδεμένο με τις laquoκανονικές λειτουργίεςraquo του σχολείου Ξαφνικά όμως τα πράγματα άλλαξαν Οι εξετάσεις φαίνεται να μην είναι πια κάτι απλό δηλαδή στα μέτρα των παιδιών Καθηγητές γονείς και ΜΜΕ μεταφέρουν στα παιδιά το μήνυμα laquoΔουλέψτε σκληρά γιατί χαθήκατεraquo Και τα παιδιά προσπαθούν και δουλεύουν σκληρά Δεν παρακολουθούν μόνο το πρόγραμμα του σχολείου αλλά είναι υποχρεωμένα να διαβάζουν αρκετές ώρες ενώ τα περισσότερα αναγκάζονται να παρακολουθούν και κάποιο φροντιστήριο Η εποχή της εφηβείας για τα ελληνόπουλα δεν κρύβει μόνο το άγχος για προσαρμογή στην ενήλικη ζωή αλλά laquoπροσφέρειraquo και τον πανικό της επιτυχίας [hellip] Στις πολύβουες και κατειλημμένες από το καυσαέριο μεγαλουπόλεις τα παιδιά επιστρέφουν τρέχοντας από το σχολείο είτε με τα πόδια και τη συνοδεία κάποιου μεγάλου είτε με σχολικά και αυτοκίνητα για να μπουν πάλι τρέχοντας στο ασανσέρ της πολυκατοικίας και να καταλήξουν με βιασύνη σε ένα γεύμα που θα οδηγήσει σε μια γρήγορη πέψη προκειμένου να αρχίσουν οι εξωσχολικές δραστηριότητες Ξένες γλώσσες αθλητικά ωδεία μαθήματα πληροφορικής και πάλι πίσω στο σπίτι για το διάβασμα της επόμενης μέρας Ώσπου κάπου αργά το βράδυ θα κλείσουν οι τηλεοράσεις και θα πέσει σιωπητήριο Ώρες δουλειάς10-12

Σμαρούλα Παντελή Το Βήμα 04-06-2000

Την επόμενη νύχτα ένας παράξενος θόρυβος κάτι σαν το θόρυβο που κάνει η ποντικοπαγίδα όταν κλείνει ξύπνησε τη γυναίκα του αγρότη που έτρεξε να δει τι συνέβη Μέσα στη νύχτα όμως δεν πρόσεξε πως στην παγίδα πιάστηκε από την ουρά ένα φίδι Φοβισμένο το φίδι δάγκωσε τη γυναίκα Ο άντρας της έτρεξε γρήγορα και την πήγε στο νοσοκομείο Αλλοίμονο όμως την έφερε στο σπίτι με πολύ υψηλό πυρετό Ο γιατρός τον συμβούλεψε να της κάνει ζεστές σουπίτσες Έτσι ο αγρότης έσφαξε την κότα για να κάνει μια καλή κοτόσουπα Η γυναίκα όμως πήγαινε από το κακό στο χειρότερο και όλοι οι γείτονες έρχονταν στη φάρμα να βοηθήσουν Ο καθένας με τη σειρά του καθόταν στο προσκεφάλι της γυναίκας από ένα 8ωρο Για να τους ταΐσει όλους αυτούς ο αγρότης αναγκάστηκε να σφάξει το γουρούνι Τελικά όμως η γυναίκα δε τη γλύτωσε Πέθανε Στη κηδεία της ήρθε πάρα πολύς κόσμος γιατί ήταν καλή γυναίκα και την αγαπούσαν όλοι Για να φιλοξενήσει όλον αυτόν τον κόσμο ο αγρότης αναγκάστηκε να σφάξει το βόδι Ο κυρ Ποντικός μας έβλεπε όλο αυτό το πηγαινέλα από την τρυπούλα του με πάρα πολύ μεγάλη θλίψη ( από το Διαδίκτυο( από το Διαδίκτυο)) (αρχή παραμυθιού) (αρχή παραμυθιού)

Page 12: σχηματα λογου

ΣυνεκδοχήΣυνεκδοχή Να τρώει η σκουριά το σίδεροσίδερο κι η γηςτον

ανδρειωμένο

π π Εγώ α ό κείνη τη στιγμή δεν έχω λια το χέρι το χέρι π ου αγνάντευεν Αγαρηνό Αγαρηνό κι εγύρευε μαχαίρι μαχαίρι

ΔηλαδήΔηλαδήhelliphellip

ΣυνεκδοχήΣυνεκδοχή

Πάρε το μάτι του αϊτού μάτι του αϊτού και

rsquo τ αλαφιού το αλαφιού το πόδιπόδι

ΔηλαδήΔηλαδήhelliphellip

ΣυνεκδοχήΣυνεκδοχή

Φλωριά ρίχνουν στην ΠαναγιάΠαναγιά φλωριά ρίχνουν στους άγιουςάγιους

ΔηλαδήΔηλαδήhelliphellip

ΜετωνυμίαΜετωνυμία

π Όταν θέλει να χαλαρώσει ροτιμά να ακούει ΜότσαρτΜότσαρτ

ΔηλαδήhellipΔηλαδήhellip

ΜετωνυμίαΜετωνυμία

Χάθηκε ο φάκελος φάκελος του ασθενή

ΔηλαδήhellipΔηλαδήhellip

ΜετωνυμίαΜετωνυμία

Η ΔιεύθυνσηΔιεύθυνση τουσχολείουδεναστειεύεται

ΔηλαδήhellipΔηλαδήhellip

Σχήμα Λιτότητας Σχήμα Λιτότητας

Δεν ήταν και λίγα Δεν ήταν και λίγα πόσα έρασε

ΔηλαδήΔηλαδήhelliphellip

Σχήμα Λιτότητας Σχήμα Λιτότητας

π hellipΕί ε ουκ ολίγαπ hellipΕί ε ουκ ολίγα

ΔηλαδήΔηλαδήhelliphellip

ΕιρωνείαΕιρωνεία

π Τώρα μας έ εισες π Τώρα μας έ εισες

ΔηλαδήhellipΔηλαδήhellip

ΕιρωνείαΕιρωνεία

ΜΑΜΑΜΑΜΑ ΜΗΝ ΑΝΗΣΥΧΕΙΣΜΗΝ ΑΝΗΣΥΧΕΙΣ

ΕΔΩ ΕΔΩ ΠΟΥ ΗΡΘΑΜΕ ΠΟΥ ΗΡΘΑΜΕ

ΟΛΟΚΛΗΡΗ Η ΚΟΙΝΩΝΙΑΟΛΟΚΛΗΡΗ Η ΚΟΙΝΩΝΙΑΑΣΧΟΛΕΙΤΑΙ ΜΑΖΙ ΜΑΣΑΣΧΟΛΕΙΤΑΙ ΜΑΖΙ ΜΑΣ

ΔηλαδήhellipΔηλαδήhellip

ΕυφημισμόςΕυφημισμός

Το ακρωτήριοτης

πΚαλής Ελ ίδας πΚαλής Ελ ίδας

ΔηλαδήhellipΔηλαδήhellip

ΕυφημισμόςΕυφημισμός

π π Στους σύγχρονους ολέμους υ άρχουν και π π παρά λευρεςα ώλειεςπ π παρά λευρεςα ώλειες

ΔηλαδήhellipΔηλαδήhellip

πΥ ερβολήπΥ ερβολή

Κολοκοτρώνης φώναξε κι όλος ο Κολοκοτρώνης φώναξε κι όλος ο κόσμος τρόμαξε κόσμος τρόμαξε

ΔηλαδήhellipΔηλαδήhellip

πΥ ερβολήπΥ ερβολή

Τι της Τι της λείπειhellip λείπειhellip τι της τι της λείπειhellipλείπειhellip

ΔηλαδήhellipΔηλαδήhellip

ΑλληγορίαΑλληγορία

Το ένα χέρι νίβει τ άλλο Το ένα χέρι νίβει τ άλλο π π και τα δυο το ρόσω ο π π και τα δυο το ρόσω ο

ΔηλαδήhellipΔηλαδήhellip

ΑλληγορίαΑλληγορία ΔηλαδήhellipΔηλαδήhellip

π πΠροσω ο οίησπ πΠροσω ο οίησηη ΣτωνΨαρών την ολόμαυρη ράχη

π π ερ ατώνταςη Δόξαπ π ερ ατώνταςη Δόξα μονάχη

ΔηλαδήhellipΔηλαδήhellip

π πΠροσω ο οίησηπ πΠροσω ο οίηση

Νόμιζα πως το

τριαντάφυλλό μου

ήταν μοναδικό και

τώρα να ένας

ολόκληρος κήπος

από

τριαντάφυλλαhellip

Μην κλαις Το δικό σου τριαντάφυλλο

είναι μοναδικό στον κόσμο γιατί το έχεις

εξημερώσει

ΔηλαδήhellipΔηλαδήhellip

ΠαρομοίωσηΠαρομοίωση

Κάτι σα ζεστό κύμα σα ζεστό κύμα π με σκε άζει ξαφνικά

ΔηλαδήhellipΔηλαδήhellip

ΠαρομοίωσηΠαρομοίωση

Πώς Πώς π ο χειμερινός βοριάς σαρώνει στον κάμ ο αγκάθια

π κι αυτά σφιχταγκαλιάζονται και γίνονται ένα ράμα έτσι έτσι και τη σχεδία οι άνεμοι εδώ και εκεί τη φέρναν και

πτην ήγαιναν

ΔηλαδήhellipΔηλαδήhellip

ΚλιμακωτόΚλιμακωτό

π π Όμορφη λούσια κι ά αρτη π π Όμορφη λούσια κι ά αρτη και σεβαστή κι αγία και σεβαστή κι αγία

ΔηλαδήhellipΔηλαδήhellip

ΑντονομασίαΑντονομασία

π Η όλη τουΦωτός π Η όλη τουΦωτός

ΔηλαδήhellipΔηλαδήhellip

ΑντονομασίαΑντονομασία ΔηλαδήhellipΔηλαδήhellip

ΑντονομασίαΑντονομασία ΔηλαδήhellipΔηλαδήhellip

ΣΧΗΜΑΤΑ ΛΟΓΟΥ ΣΧΗΜΑΤΑ ΛΟΓΟΥ Σχετικά με τη Σημασία των λέξεων και φράσεων

ΜεταφοράΜεταφορά rsquo Σχήμα κατ εξοχήν rsquo Σχήμα κατ εξοχήν ΣυνεκδοχήΣυνεκδοχή ΜετωνυμίαΜετωνυμία Σχήμα Λιτότητας Σχήμα Λιτότητας ΕιρωνείαΕιρωνεία

ΕυφημισμόςΕυφημισμός πΥ ερβολήπΥ ερβολή ΑλληγορίαΑλληγορία π πΠροσω ο οίησηπ πΠροσω ο οίηση ΠαρομοίωσηΠαρομοίωση ΚλιμακωτόΚλιμακωτό ΑντονομασίαΑντονομασία

Κλικ στους Κλικ στους

συνδέσμους συνδέσμους

για συνέχειαhellipγια συνέχειαhellip

ΜεταφοράΜεταφορά

οι λέξεις εκτός από την κυριολεκτική τους σημασία χρησιμοποιούνται αναλογικάγια να δηλώσουν και άλλες καταστάσεις ή αντικείμενα

rsquo Σχήμα κατ εξοχήν rsquo Σχήμα κατ εξοχήν

η σημασία μιας λέξης στενεύει τόσο πολύ ώστε συμπίπτει με μια μόνο έννοια και σημασία καθορισμένη

ΣυνεκδοχήΣυνεκδοχή η λέξη δε δηλώνει κυριολεκτικά εκείνο που

κατά πρώτο λόγο φαίνεται αλλάhellip α) το μέρος αντί για το όλο β) το ένα αντί για τα πολλάγ) την ύλη αντί για εκείνο που έχει

κατασκευαστεί από την ύληδ) το όργανο αντί για την ενέργεια που παράγεται

από αυτόε) το όργανο αντί για το πρόσωπο που χειρίζεται

το όργανο αυτό στ) το εικονιζόμενο πρόσωπο αντί για την εικόνα

του

ΜετωνυμίαΜετωνυμία

χρησιμοποιείται α) το όνομα του δημιουργού αντί για το δημιούργημά του

β) εκείνο που περιέχει κάτι αντί για το περιεχόμενο και αντίστροφα

γ) το αφηρημένο αντί για το αντίστοιχο συγκεκριμένο και αντίστροφα

Σχήμα Λιτότητας Σχήμα Λιτότητας

αντί για κάποια λέξη χρησιμοποιείται η αντίθετή της με άρνηση

ΕιρωνείαΕιρωνεία

χρησιμοποιούνται με προσποίηση λέξεις ή φράσεις που έχουν διαφορετική ή αντίθετη σημασία από την πραγματική τους

οι λέξεις χρησιμοποιούνται για περιφρόνηση χλευασμό κτλ

ΕυφημισμόςΕυφημισμός

μια λέξη ή φράση με καλή σημασία χρησιμοποιείται για την ονομασία κακού ή δυσάρεστου πράγματος

πΥ ερβολήπΥ ερβολή

μια κατάσταση μεγαλοποιείται για να προκαλέσει μεγαλύτερη εντύπωση

ΑλληγορίαΑλληγορία

αυτός που μιλάει άλλα λέει κι άλλα εννοεί

είναι μεταφορική φράση που κρύβει διαφορετικό νόημα από αυτό που δηλώνουν οι λέξεις της

Διαφέρει από τη μεταφοράγιατί δεν περιορίζεται σε μια λέξη αλλά αποτελεί συνεχές όλο

π πΠροσω ο οίησηπ πΠροσω ο οίηση

αποδίδονται ανθρώπινες ιδιότητες σε ζώα σε αντικείμενα ή αφηρημένες έννοιες και ιδέες

ΠαρομοίωσηΠαρομοίωσησυγκρίνουμε δύο πρόσωπα πράγματα ιδέες φαινόμενα καταστάσεις ενέργειες που έχουν ομοιότητα μεταξύ τους προκειμένου να τονιστεί η ιδιότητα του ενός

Η παρομοίωση αρχίζει με τις λέξεις σαν καθώς όπως και με το σαν να όταν έχουμε υποθετική παρομοίωση

ΚλιμακωτόΚλιμακωτό

παρατίθενται διάφορα γεγονότα αντικείμενα πρόσωπα έννοιες

με αυξανόμενή ένταση (ανιούσα κλιμάκωση) ή

φθίνουσα πορεία (κατιούσα κλιμάκωση)

ΑντονομασίαΑντονομασία

αντικαθίστανται τα προσηγορικά ονόματα με κύρια ήτα κύρια με προσηγορικά ή τα κύρια και προσηγορικά με άλλες σχετικές λέξεις

ΠΛΗΡΟΦΟΡΙΕΣΠΛΗΡΟΦΟΡΙΕΣ

Αρχική σελίδαΠληροφορίεςΠίσω στη δραστηριότητα-παράδειγμαΠίνακας επιλογής παραδειγμάτωνΠίνακας ΔραστηριότητεςΠίνακας Σχήματα ΛόγουΠροηγούμενη διαφάνειαΚλικΚλικ οπουδήποτε για να δείτε την απάντησηΚλικΚλικ οπουδήποτε για να μεταβείτε στην επόμενη

διαφάνεια ή ακολουθείστε τις υπερσυνδέσεις

ΔραστηριότητεςΔραστηριότητες

Ομάδα Α Ομάδα Α Ομάδα Β Ομάδα Β Ομάδα Γ Ομάδα Γ Ομάδα Δ Ομάδα Δ Ομάδα Ε Ομάδα Ε

Κλικ στους Κλικ στους συνδέσμους συνδέσμους για συνέχειαhellip

για συνέχειαhellip

Ομάδα Α Ομάδα Α

Αφού διαβάσουμε το παραμύθι (κλικ Αφού διαβάσουμε το παραμύθι (κλικ ΕΔΩΕΔΩ)) ας του δώσουμε ένα τίτλο αξιοποιώντας τη

μεταφορά ας αναφερθούμε στα σχήματα λόγου που

αξιοποιεί ο συγγραφέας ας δημιουργήσουμε το δικό μας παραμύθι με

το ίδιο θεματικό κέντρο

Ομάδα Β Ομάδα Β Αφού παρατηρήσουμε την εικόνα (κλικ Αφού παρατηρήσουμε την εικόνα (κλικ ΕΔΩΕΔΩ)) ας της δώσουμε ένα τίτλο Ποιο σχήμα

λόγου μπορούμε να αξιοποιήσουμε ας βρούμε εικόνες στις οποίες μπορούμε να

αξιοποιήσουμε το ίδιο σχήμα λόγου ας δημιουργήσουμε μια μικρή παρουσίαση

Power Point με τα ευρήματά μας

Ομάδα Γ Ομάδα Γ Ας διαβάσουμε το ποίημα (κλικ Ας διαβάσουμε το ποίημα (κλικ ΕΔΩΕΔΩ)) ποιο σχήμα λόγου αξιοποιεί ο ποιητής για

να μιλήσει για την Ειρήνη πώς θα συνέχιζε το ποίημα αν μιλούσε

για τον Πόλεμοαξιοποιώντας το ίδιο σχήμα ας οπτικοποιήσουμε τους στίχους με

πρωταγωνιστές τον Πόλεμο και την Ειρήνη αξιοποιώντας το Power Point ή το Movie

Maker

Ομάδα Δ Ομάδα Δ

Αφού παρατηρήσουμε την εικόνα (κλικ Αφού παρατηρήσουμε την εικόνα (κλικ ΕΔΩΕΔΩ)) ας μιλήσουμε για την ειρωνεία που διακρίνεται

σ΄αυτή ας παρατηρήσουμε με ποιους τρόπους την

επιτυγχάνει ο σκιτσογράφος ας δημιουργήσουμε ένα παρόμοιο σκίτσο-

σχόλιο για κάποιο θέμα κοινωνικού προβληματισμού με ένα εργαλείο δημιουργίας comics

Ομάδα Ε Ομάδα Ε Αφού διαβάσουμε το κείμενο (κλικ Αφού διαβάσουμε το κείμενο (κλικ ΕΔΩΕΔΩ)) ας του δώσουμε ένα τίτλο αξιοποιώντας τη

μεταφοράμεταφορά ας εντοπίσουμε το σχήμα της υπερβολής υπερβολής

που υπάρχει στο κείμενο ας δημιουργήσουμε ένα κολάζ εικόνων-

παρομοίωσηπαρομοίωση του κειμένου αξιοποιώντας κάποιο Διαδικτυακό Εργαλείο ή μια διαφάνεια Power Point

Ένα ποντικάκι κάποτε παρατηρούσε από την τρυπούλα του τον αγρότη και τη γυναίκα του που ξεδίπλωναν ένα πακέτο laquoΤι λιχουδιά άραγε έκρυβε εκείνο το πακέτοraquo αναρωτήθηκε Όταν οι δύο αγρότες άνοιξαν το πακέτο δεν φαντάζεστε πόσο μεγάλο ήταν το σοκ που έπαθε όταν διαπίστωσε πως επρόκειτο για μια ποντικοπαγίδα Τρέχει γρήγορα λοιπόν στον αχυρώνα για να ανακοινώσει το φοβερό νέο -Μια ποντικοπαγίδα μέσα στο σπίτι Μια ποντικοπαγίδα μέσα στο σπίτιΗ κότα κακάρισε έξυσε την πλάτη της και σηκώνοντας το λαιμό της είπε Κύρ Ποντικέ μου καταλαβαίνω πως αυτό αποτελεί πρόβλημα για σας Αλλά δεν βλέπω να έχει καμιά επίπτωση σε μένα Δε με ενοχλεί καθόλου εμένα η ποντικοπαγίδα στο σπίτι Το ποντικάκι γύρισε τότε στο γουρούνι και του φώναξε Έχει μια ποντικοπαγίδα στο σπίτι Έχει μια ποντικοπαγίδα στο σπίτι Το γουρούνι έδειξε συμπόνια αλλά απάντησε Λυπάμαι πολύ κυρ ποντικέ μου αλλά δεν μπορώ να κάνω τίποτα άλλο από το να προσευχηθώ Να είσαι σίγουρος ότι θα το κάνω Θα προσευχηθώ Τότε το ποντίκι στράφηκε προς το βόδι και του φώναξε κρούοντας τον κώδωνα του κινδύνου Έχει μια ποντικοπαγίδα στο σπίτι Έχει μια ποντικοπαγίδα στο σπίτι Και το βόδι απάντησε Κοιτάξτε κύριε ποντικέ μου πολύ λυπάμαι για τον κίνδυνο που διατρέχεις αλλά εμένα η ποντικοπαγίδα το μόνο που μπορεί να μου κάνει είναι ένα τσιμπηματάκι στο δέρμα μου Έτσι ο καλός μας ποντικούλης έφυγε με κατεβασμένο το κεφάλι περίλυπος και απογοητευμένος γιατί θα έπρεπε ΜΟΝΟΣ ΤΟΥ να αντιμετωπίσει τον κίνδυνο της ποντικοπαγίδας (συνέχεια)

laquoΚι όμως απrsquo τις δυο τις λέξεις την καλύτερη όλοι οι άνθρωποι μπορούν να ξεχωρίσουν όπως ξεχωρίζουν τα καλά και τα κακά πόσο ανώτερη απrsquo τον πόλεμο είναι η ειρήνη στους ανθρώπους Είναι αυτή που τα γράμματα αγαπάει τους θρήνους μισεί χαίρεται με τα πολλά παιδιά και με τα πλούτηraquo

(Ευριπίδης)

[hellip]Λίγες μόνο δεκαετίες πριν οι εξετάσεις ήταν ένα φυσικό γεγονός συνδεδεμένο με τις laquoκανονικές λειτουργίεςraquo του σχολείου Ξαφνικά όμως τα πράγματα άλλαξαν Οι εξετάσεις φαίνεται να μην είναι πια κάτι απλό δηλαδή στα μέτρα των παιδιών Καθηγητές γονείς και ΜΜΕ μεταφέρουν στα παιδιά το μήνυμα laquoΔουλέψτε σκληρά γιατί χαθήκατεraquo Και τα παιδιά προσπαθούν και δουλεύουν σκληρά Δεν παρακολουθούν μόνο το πρόγραμμα του σχολείου αλλά είναι υποχρεωμένα να διαβάζουν αρκετές ώρες ενώ τα περισσότερα αναγκάζονται να παρακολουθούν και κάποιο φροντιστήριο Η εποχή της εφηβείας για τα ελληνόπουλα δεν κρύβει μόνο το άγχος για προσαρμογή στην ενήλικη ζωή αλλά laquoπροσφέρειraquo και τον πανικό της επιτυχίας [hellip] Στις πολύβουες και κατειλημμένες από το καυσαέριο μεγαλουπόλεις τα παιδιά επιστρέφουν τρέχοντας από το σχολείο είτε με τα πόδια και τη συνοδεία κάποιου μεγάλου είτε με σχολικά και αυτοκίνητα για να μπουν πάλι τρέχοντας στο ασανσέρ της πολυκατοικίας και να καταλήξουν με βιασύνη σε ένα γεύμα που θα οδηγήσει σε μια γρήγορη πέψη προκειμένου να αρχίσουν οι εξωσχολικές δραστηριότητες Ξένες γλώσσες αθλητικά ωδεία μαθήματα πληροφορικής και πάλι πίσω στο σπίτι για το διάβασμα της επόμενης μέρας Ώσπου κάπου αργά το βράδυ θα κλείσουν οι τηλεοράσεις και θα πέσει σιωπητήριο Ώρες δουλειάς10-12

Σμαρούλα Παντελή Το Βήμα 04-06-2000

Την επόμενη νύχτα ένας παράξενος θόρυβος κάτι σαν το θόρυβο που κάνει η ποντικοπαγίδα όταν κλείνει ξύπνησε τη γυναίκα του αγρότη που έτρεξε να δει τι συνέβη Μέσα στη νύχτα όμως δεν πρόσεξε πως στην παγίδα πιάστηκε από την ουρά ένα φίδι Φοβισμένο το φίδι δάγκωσε τη γυναίκα Ο άντρας της έτρεξε γρήγορα και την πήγε στο νοσοκομείο Αλλοίμονο όμως την έφερε στο σπίτι με πολύ υψηλό πυρετό Ο γιατρός τον συμβούλεψε να της κάνει ζεστές σουπίτσες Έτσι ο αγρότης έσφαξε την κότα για να κάνει μια καλή κοτόσουπα Η γυναίκα όμως πήγαινε από το κακό στο χειρότερο και όλοι οι γείτονες έρχονταν στη φάρμα να βοηθήσουν Ο καθένας με τη σειρά του καθόταν στο προσκεφάλι της γυναίκας από ένα 8ωρο Για να τους ταΐσει όλους αυτούς ο αγρότης αναγκάστηκε να σφάξει το γουρούνι Τελικά όμως η γυναίκα δε τη γλύτωσε Πέθανε Στη κηδεία της ήρθε πάρα πολύς κόσμος γιατί ήταν καλή γυναίκα και την αγαπούσαν όλοι Για να φιλοξενήσει όλον αυτόν τον κόσμο ο αγρότης αναγκάστηκε να σφάξει το βόδι Ο κυρ Ποντικός μας έβλεπε όλο αυτό το πηγαινέλα από την τρυπούλα του με πάρα πολύ μεγάλη θλίψη ( από το Διαδίκτυο( από το Διαδίκτυο)) (αρχή παραμυθιού) (αρχή παραμυθιού)

Page 13: σχηματα λογου

ΣυνεκδοχήΣυνεκδοχή

Πάρε το μάτι του αϊτού μάτι του αϊτού και

rsquo τ αλαφιού το αλαφιού το πόδιπόδι

ΔηλαδήΔηλαδήhelliphellip

ΣυνεκδοχήΣυνεκδοχή

Φλωριά ρίχνουν στην ΠαναγιάΠαναγιά φλωριά ρίχνουν στους άγιουςάγιους

ΔηλαδήΔηλαδήhelliphellip

ΜετωνυμίαΜετωνυμία

π Όταν θέλει να χαλαρώσει ροτιμά να ακούει ΜότσαρτΜότσαρτ

ΔηλαδήhellipΔηλαδήhellip

ΜετωνυμίαΜετωνυμία

Χάθηκε ο φάκελος φάκελος του ασθενή

ΔηλαδήhellipΔηλαδήhellip

ΜετωνυμίαΜετωνυμία

Η ΔιεύθυνσηΔιεύθυνση τουσχολείουδεναστειεύεται

ΔηλαδήhellipΔηλαδήhellip

Σχήμα Λιτότητας Σχήμα Λιτότητας

Δεν ήταν και λίγα Δεν ήταν και λίγα πόσα έρασε

ΔηλαδήΔηλαδήhelliphellip

Σχήμα Λιτότητας Σχήμα Λιτότητας

π hellipΕί ε ουκ ολίγαπ hellipΕί ε ουκ ολίγα

ΔηλαδήΔηλαδήhelliphellip

ΕιρωνείαΕιρωνεία

π Τώρα μας έ εισες π Τώρα μας έ εισες

ΔηλαδήhellipΔηλαδήhellip

ΕιρωνείαΕιρωνεία

ΜΑΜΑΜΑΜΑ ΜΗΝ ΑΝΗΣΥΧΕΙΣΜΗΝ ΑΝΗΣΥΧΕΙΣ

ΕΔΩ ΕΔΩ ΠΟΥ ΗΡΘΑΜΕ ΠΟΥ ΗΡΘΑΜΕ

ΟΛΟΚΛΗΡΗ Η ΚΟΙΝΩΝΙΑΟΛΟΚΛΗΡΗ Η ΚΟΙΝΩΝΙΑΑΣΧΟΛΕΙΤΑΙ ΜΑΖΙ ΜΑΣΑΣΧΟΛΕΙΤΑΙ ΜΑΖΙ ΜΑΣ

ΔηλαδήhellipΔηλαδήhellip

ΕυφημισμόςΕυφημισμός

Το ακρωτήριοτης

πΚαλής Ελ ίδας πΚαλής Ελ ίδας

ΔηλαδήhellipΔηλαδήhellip

ΕυφημισμόςΕυφημισμός

π π Στους σύγχρονους ολέμους υ άρχουν και π π παρά λευρεςα ώλειεςπ π παρά λευρεςα ώλειες

ΔηλαδήhellipΔηλαδήhellip

πΥ ερβολήπΥ ερβολή

Κολοκοτρώνης φώναξε κι όλος ο Κολοκοτρώνης φώναξε κι όλος ο κόσμος τρόμαξε κόσμος τρόμαξε

ΔηλαδήhellipΔηλαδήhellip

πΥ ερβολήπΥ ερβολή

Τι της Τι της λείπειhellip λείπειhellip τι της τι της λείπειhellipλείπειhellip

ΔηλαδήhellipΔηλαδήhellip

ΑλληγορίαΑλληγορία

Το ένα χέρι νίβει τ άλλο Το ένα χέρι νίβει τ άλλο π π και τα δυο το ρόσω ο π π και τα δυο το ρόσω ο

ΔηλαδήhellipΔηλαδήhellip

ΑλληγορίαΑλληγορία ΔηλαδήhellipΔηλαδήhellip

π πΠροσω ο οίησπ πΠροσω ο οίησηη ΣτωνΨαρών την ολόμαυρη ράχη

π π ερ ατώνταςη Δόξαπ π ερ ατώνταςη Δόξα μονάχη

ΔηλαδήhellipΔηλαδήhellip

π πΠροσω ο οίησηπ πΠροσω ο οίηση

Νόμιζα πως το

τριαντάφυλλό μου

ήταν μοναδικό και

τώρα να ένας

ολόκληρος κήπος

από

τριαντάφυλλαhellip

Μην κλαις Το δικό σου τριαντάφυλλο

είναι μοναδικό στον κόσμο γιατί το έχεις

εξημερώσει

ΔηλαδήhellipΔηλαδήhellip

ΠαρομοίωσηΠαρομοίωση

Κάτι σα ζεστό κύμα σα ζεστό κύμα π με σκε άζει ξαφνικά

ΔηλαδήhellipΔηλαδήhellip

ΠαρομοίωσηΠαρομοίωση

Πώς Πώς π ο χειμερινός βοριάς σαρώνει στον κάμ ο αγκάθια

π κι αυτά σφιχταγκαλιάζονται και γίνονται ένα ράμα έτσι έτσι και τη σχεδία οι άνεμοι εδώ και εκεί τη φέρναν και

πτην ήγαιναν

ΔηλαδήhellipΔηλαδήhellip

ΚλιμακωτόΚλιμακωτό

π π Όμορφη λούσια κι ά αρτη π π Όμορφη λούσια κι ά αρτη και σεβαστή κι αγία και σεβαστή κι αγία

ΔηλαδήhellipΔηλαδήhellip

ΑντονομασίαΑντονομασία

π Η όλη τουΦωτός π Η όλη τουΦωτός

ΔηλαδήhellipΔηλαδήhellip

ΑντονομασίαΑντονομασία ΔηλαδήhellipΔηλαδήhellip

ΑντονομασίαΑντονομασία ΔηλαδήhellipΔηλαδήhellip

ΣΧΗΜΑΤΑ ΛΟΓΟΥ ΣΧΗΜΑΤΑ ΛΟΓΟΥ Σχετικά με τη Σημασία των λέξεων και φράσεων

ΜεταφοράΜεταφορά rsquo Σχήμα κατ εξοχήν rsquo Σχήμα κατ εξοχήν ΣυνεκδοχήΣυνεκδοχή ΜετωνυμίαΜετωνυμία Σχήμα Λιτότητας Σχήμα Λιτότητας ΕιρωνείαΕιρωνεία

ΕυφημισμόςΕυφημισμός πΥ ερβολήπΥ ερβολή ΑλληγορίαΑλληγορία π πΠροσω ο οίησηπ πΠροσω ο οίηση ΠαρομοίωσηΠαρομοίωση ΚλιμακωτόΚλιμακωτό ΑντονομασίαΑντονομασία

Κλικ στους Κλικ στους

συνδέσμους συνδέσμους

για συνέχειαhellipγια συνέχειαhellip

ΜεταφοράΜεταφορά

οι λέξεις εκτός από την κυριολεκτική τους σημασία χρησιμοποιούνται αναλογικάγια να δηλώσουν και άλλες καταστάσεις ή αντικείμενα

rsquo Σχήμα κατ εξοχήν rsquo Σχήμα κατ εξοχήν

η σημασία μιας λέξης στενεύει τόσο πολύ ώστε συμπίπτει με μια μόνο έννοια και σημασία καθορισμένη

ΣυνεκδοχήΣυνεκδοχή η λέξη δε δηλώνει κυριολεκτικά εκείνο που

κατά πρώτο λόγο φαίνεται αλλάhellip α) το μέρος αντί για το όλο β) το ένα αντί για τα πολλάγ) την ύλη αντί για εκείνο που έχει

κατασκευαστεί από την ύληδ) το όργανο αντί για την ενέργεια που παράγεται

από αυτόε) το όργανο αντί για το πρόσωπο που χειρίζεται

το όργανο αυτό στ) το εικονιζόμενο πρόσωπο αντί για την εικόνα

του

ΜετωνυμίαΜετωνυμία

χρησιμοποιείται α) το όνομα του δημιουργού αντί για το δημιούργημά του

β) εκείνο που περιέχει κάτι αντί για το περιεχόμενο και αντίστροφα

γ) το αφηρημένο αντί για το αντίστοιχο συγκεκριμένο και αντίστροφα

Σχήμα Λιτότητας Σχήμα Λιτότητας

αντί για κάποια λέξη χρησιμοποιείται η αντίθετή της με άρνηση

ΕιρωνείαΕιρωνεία

χρησιμοποιούνται με προσποίηση λέξεις ή φράσεις που έχουν διαφορετική ή αντίθετη σημασία από την πραγματική τους

οι λέξεις χρησιμοποιούνται για περιφρόνηση χλευασμό κτλ

ΕυφημισμόςΕυφημισμός

μια λέξη ή φράση με καλή σημασία χρησιμοποιείται για την ονομασία κακού ή δυσάρεστου πράγματος

πΥ ερβολήπΥ ερβολή

μια κατάσταση μεγαλοποιείται για να προκαλέσει μεγαλύτερη εντύπωση

ΑλληγορίαΑλληγορία

αυτός που μιλάει άλλα λέει κι άλλα εννοεί

είναι μεταφορική φράση που κρύβει διαφορετικό νόημα από αυτό που δηλώνουν οι λέξεις της

Διαφέρει από τη μεταφοράγιατί δεν περιορίζεται σε μια λέξη αλλά αποτελεί συνεχές όλο

π πΠροσω ο οίησηπ πΠροσω ο οίηση

αποδίδονται ανθρώπινες ιδιότητες σε ζώα σε αντικείμενα ή αφηρημένες έννοιες και ιδέες

ΠαρομοίωσηΠαρομοίωσησυγκρίνουμε δύο πρόσωπα πράγματα ιδέες φαινόμενα καταστάσεις ενέργειες που έχουν ομοιότητα μεταξύ τους προκειμένου να τονιστεί η ιδιότητα του ενός

Η παρομοίωση αρχίζει με τις λέξεις σαν καθώς όπως και με το σαν να όταν έχουμε υποθετική παρομοίωση

ΚλιμακωτόΚλιμακωτό

παρατίθενται διάφορα γεγονότα αντικείμενα πρόσωπα έννοιες

με αυξανόμενή ένταση (ανιούσα κλιμάκωση) ή

φθίνουσα πορεία (κατιούσα κλιμάκωση)

ΑντονομασίαΑντονομασία

αντικαθίστανται τα προσηγορικά ονόματα με κύρια ήτα κύρια με προσηγορικά ή τα κύρια και προσηγορικά με άλλες σχετικές λέξεις

ΠΛΗΡΟΦΟΡΙΕΣΠΛΗΡΟΦΟΡΙΕΣ

Αρχική σελίδαΠληροφορίεςΠίσω στη δραστηριότητα-παράδειγμαΠίνακας επιλογής παραδειγμάτωνΠίνακας ΔραστηριότητεςΠίνακας Σχήματα ΛόγουΠροηγούμενη διαφάνειαΚλικΚλικ οπουδήποτε για να δείτε την απάντησηΚλικΚλικ οπουδήποτε για να μεταβείτε στην επόμενη

διαφάνεια ή ακολουθείστε τις υπερσυνδέσεις

ΔραστηριότητεςΔραστηριότητες

Ομάδα Α Ομάδα Α Ομάδα Β Ομάδα Β Ομάδα Γ Ομάδα Γ Ομάδα Δ Ομάδα Δ Ομάδα Ε Ομάδα Ε

Κλικ στους Κλικ στους συνδέσμους συνδέσμους για συνέχειαhellip

για συνέχειαhellip

Ομάδα Α Ομάδα Α

Αφού διαβάσουμε το παραμύθι (κλικ Αφού διαβάσουμε το παραμύθι (κλικ ΕΔΩΕΔΩ)) ας του δώσουμε ένα τίτλο αξιοποιώντας τη

μεταφορά ας αναφερθούμε στα σχήματα λόγου που

αξιοποιεί ο συγγραφέας ας δημιουργήσουμε το δικό μας παραμύθι με

το ίδιο θεματικό κέντρο

Ομάδα Β Ομάδα Β Αφού παρατηρήσουμε την εικόνα (κλικ Αφού παρατηρήσουμε την εικόνα (κλικ ΕΔΩΕΔΩ)) ας της δώσουμε ένα τίτλο Ποιο σχήμα

λόγου μπορούμε να αξιοποιήσουμε ας βρούμε εικόνες στις οποίες μπορούμε να

αξιοποιήσουμε το ίδιο σχήμα λόγου ας δημιουργήσουμε μια μικρή παρουσίαση

Power Point με τα ευρήματά μας

Ομάδα Γ Ομάδα Γ Ας διαβάσουμε το ποίημα (κλικ Ας διαβάσουμε το ποίημα (κλικ ΕΔΩΕΔΩ)) ποιο σχήμα λόγου αξιοποιεί ο ποιητής για

να μιλήσει για την Ειρήνη πώς θα συνέχιζε το ποίημα αν μιλούσε

για τον Πόλεμοαξιοποιώντας το ίδιο σχήμα ας οπτικοποιήσουμε τους στίχους με

πρωταγωνιστές τον Πόλεμο και την Ειρήνη αξιοποιώντας το Power Point ή το Movie

Maker

Ομάδα Δ Ομάδα Δ

Αφού παρατηρήσουμε την εικόνα (κλικ Αφού παρατηρήσουμε την εικόνα (κλικ ΕΔΩΕΔΩ)) ας μιλήσουμε για την ειρωνεία που διακρίνεται

σ΄αυτή ας παρατηρήσουμε με ποιους τρόπους την

επιτυγχάνει ο σκιτσογράφος ας δημιουργήσουμε ένα παρόμοιο σκίτσο-

σχόλιο για κάποιο θέμα κοινωνικού προβληματισμού με ένα εργαλείο δημιουργίας comics

Ομάδα Ε Ομάδα Ε Αφού διαβάσουμε το κείμενο (κλικ Αφού διαβάσουμε το κείμενο (κλικ ΕΔΩΕΔΩ)) ας του δώσουμε ένα τίτλο αξιοποιώντας τη

μεταφοράμεταφορά ας εντοπίσουμε το σχήμα της υπερβολής υπερβολής

που υπάρχει στο κείμενο ας δημιουργήσουμε ένα κολάζ εικόνων-

παρομοίωσηπαρομοίωση του κειμένου αξιοποιώντας κάποιο Διαδικτυακό Εργαλείο ή μια διαφάνεια Power Point

Ένα ποντικάκι κάποτε παρατηρούσε από την τρυπούλα του τον αγρότη και τη γυναίκα του που ξεδίπλωναν ένα πακέτο laquoΤι λιχουδιά άραγε έκρυβε εκείνο το πακέτοraquo αναρωτήθηκε Όταν οι δύο αγρότες άνοιξαν το πακέτο δεν φαντάζεστε πόσο μεγάλο ήταν το σοκ που έπαθε όταν διαπίστωσε πως επρόκειτο για μια ποντικοπαγίδα Τρέχει γρήγορα λοιπόν στον αχυρώνα για να ανακοινώσει το φοβερό νέο -Μια ποντικοπαγίδα μέσα στο σπίτι Μια ποντικοπαγίδα μέσα στο σπίτιΗ κότα κακάρισε έξυσε την πλάτη της και σηκώνοντας το λαιμό της είπε Κύρ Ποντικέ μου καταλαβαίνω πως αυτό αποτελεί πρόβλημα για σας Αλλά δεν βλέπω να έχει καμιά επίπτωση σε μένα Δε με ενοχλεί καθόλου εμένα η ποντικοπαγίδα στο σπίτι Το ποντικάκι γύρισε τότε στο γουρούνι και του φώναξε Έχει μια ποντικοπαγίδα στο σπίτι Έχει μια ποντικοπαγίδα στο σπίτι Το γουρούνι έδειξε συμπόνια αλλά απάντησε Λυπάμαι πολύ κυρ ποντικέ μου αλλά δεν μπορώ να κάνω τίποτα άλλο από το να προσευχηθώ Να είσαι σίγουρος ότι θα το κάνω Θα προσευχηθώ Τότε το ποντίκι στράφηκε προς το βόδι και του φώναξε κρούοντας τον κώδωνα του κινδύνου Έχει μια ποντικοπαγίδα στο σπίτι Έχει μια ποντικοπαγίδα στο σπίτι Και το βόδι απάντησε Κοιτάξτε κύριε ποντικέ μου πολύ λυπάμαι για τον κίνδυνο που διατρέχεις αλλά εμένα η ποντικοπαγίδα το μόνο που μπορεί να μου κάνει είναι ένα τσιμπηματάκι στο δέρμα μου Έτσι ο καλός μας ποντικούλης έφυγε με κατεβασμένο το κεφάλι περίλυπος και απογοητευμένος γιατί θα έπρεπε ΜΟΝΟΣ ΤΟΥ να αντιμετωπίσει τον κίνδυνο της ποντικοπαγίδας (συνέχεια)

laquoΚι όμως απrsquo τις δυο τις λέξεις την καλύτερη όλοι οι άνθρωποι μπορούν να ξεχωρίσουν όπως ξεχωρίζουν τα καλά και τα κακά πόσο ανώτερη απrsquo τον πόλεμο είναι η ειρήνη στους ανθρώπους Είναι αυτή που τα γράμματα αγαπάει τους θρήνους μισεί χαίρεται με τα πολλά παιδιά και με τα πλούτηraquo

(Ευριπίδης)

[hellip]Λίγες μόνο δεκαετίες πριν οι εξετάσεις ήταν ένα φυσικό γεγονός συνδεδεμένο με τις laquoκανονικές λειτουργίεςraquo του σχολείου Ξαφνικά όμως τα πράγματα άλλαξαν Οι εξετάσεις φαίνεται να μην είναι πια κάτι απλό δηλαδή στα μέτρα των παιδιών Καθηγητές γονείς και ΜΜΕ μεταφέρουν στα παιδιά το μήνυμα laquoΔουλέψτε σκληρά γιατί χαθήκατεraquo Και τα παιδιά προσπαθούν και δουλεύουν σκληρά Δεν παρακολουθούν μόνο το πρόγραμμα του σχολείου αλλά είναι υποχρεωμένα να διαβάζουν αρκετές ώρες ενώ τα περισσότερα αναγκάζονται να παρακολουθούν και κάποιο φροντιστήριο Η εποχή της εφηβείας για τα ελληνόπουλα δεν κρύβει μόνο το άγχος για προσαρμογή στην ενήλικη ζωή αλλά laquoπροσφέρειraquo και τον πανικό της επιτυχίας [hellip] Στις πολύβουες και κατειλημμένες από το καυσαέριο μεγαλουπόλεις τα παιδιά επιστρέφουν τρέχοντας από το σχολείο είτε με τα πόδια και τη συνοδεία κάποιου μεγάλου είτε με σχολικά και αυτοκίνητα για να μπουν πάλι τρέχοντας στο ασανσέρ της πολυκατοικίας και να καταλήξουν με βιασύνη σε ένα γεύμα που θα οδηγήσει σε μια γρήγορη πέψη προκειμένου να αρχίσουν οι εξωσχολικές δραστηριότητες Ξένες γλώσσες αθλητικά ωδεία μαθήματα πληροφορικής και πάλι πίσω στο σπίτι για το διάβασμα της επόμενης μέρας Ώσπου κάπου αργά το βράδυ θα κλείσουν οι τηλεοράσεις και θα πέσει σιωπητήριο Ώρες δουλειάς10-12

Σμαρούλα Παντελή Το Βήμα 04-06-2000

Την επόμενη νύχτα ένας παράξενος θόρυβος κάτι σαν το θόρυβο που κάνει η ποντικοπαγίδα όταν κλείνει ξύπνησε τη γυναίκα του αγρότη που έτρεξε να δει τι συνέβη Μέσα στη νύχτα όμως δεν πρόσεξε πως στην παγίδα πιάστηκε από την ουρά ένα φίδι Φοβισμένο το φίδι δάγκωσε τη γυναίκα Ο άντρας της έτρεξε γρήγορα και την πήγε στο νοσοκομείο Αλλοίμονο όμως την έφερε στο σπίτι με πολύ υψηλό πυρετό Ο γιατρός τον συμβούλεψε να της κάνει ζεστές σουπίτσες Έτσι ο αγρότης έσφαξε την κότα για να κάνει μια καλή κοτόσουπα Η γυναίκα όμως πήγαινε από το κακό στο χειρότερο και όλοι οι γείτονες έρχονταν στη φάρμα να βοηθήσουν Ο καθένας με τη σειρά του καθόταν στο προσκεφάλι της γυναίκας από ένα 8ωρο Για να τους ταΐσει όλους αυτούς ο αγρότης αναγκάστηκε να σφάξει το γουρούνι Τελικά όμως η γυναίκα δε τη γλύτωσε Πέθανε Στη κηδεία της ήρθε πάρα πολύς κόσμος γιατί ήταν καλή γυναίκα και την αγαπούσαν όλοι Για να φιλοξενήσει όλον αυτόν τον κόσμο ο αγρότης αναγκάστηκε να σφάξει το βόδι Ο κυρ Ποντικός μας έβλεπε όλο αυτό το πηγαινέλα από την τρυπούλα του με πάρα πολύ μεγάλη θλίψη ( από το Διαδίκτυο( από το Διαδίκτυο)) (αρχή παραμυθιού) (αρχή παραμυθιού)

Page 14: σχηματα λογου

ΣυνεκδοχήΣυνεκδοχή

Φλωριά ρίχνουν στην ΠαναγιάΠαναγιά φλωριά ρίχνουν στους άγιουςάγιους

ΔηλαδήΔηλαδήhelliphellip

ΜετωνυμίαΜετωνυμία

π Όταν θέλει να χαλαρώσει ροτιμά να ακούει ΜότσαρτΜότσαρτ

ΔηλαδήhellipΔηλαδήhellip

ΜετωνυμίαΜετωνυμία

Χάθηκε ο φάκελος φάκελος του ασθενή

ΔηλαδήhellipΔηλαδήhellip

ΜετωνυμίαΜετωνυμία

Η ΔιεύθυνσηΔιεύθυνση τουσχολείουδεναστειεύεται

ΔηλαδήhellipΔηλαδήhellip

Σχήμα Λιτότητας Σχήμα Λιτότητας

Δεν ήταν και λίγα Δεν ήταν και λίγα πόσα έρασε

ΔηλαδήΔηλαδήhelliphellip

Σχήμα Λιτότητας Σχήμα Λιτότητας

π hellipΕί ε ουκ ολίγαπ hellipΕί ε ουκ ολίγα

ΔηλαδήΔηλαδήhelliphellip

ΕιρωνείαΕιρωνεία

π Τώρα μας έ εισες π Τώρα μας έ εισες

ΔηλαδήhellipΔηλαδήhellip

ΕιρωνείαΕιρωνεία

ΜΑΜΑΜΑΜΑ ΜΗΝ ΑΝΗΣΥΧΕΙΣΜΗΝ ΑΝΗΣΥΧΕΙΣ

ΕΔΩ ΕΔΩ ΠΟΥ ΗΡΘΑΜΕ ΠΟΥ ΗΡΘΑΜΕ

ΟΛΟΚΛΗΡΗ Η ΚΟΙΝΩΝΙΑΟΛΟΚΛΗΡΗ Η ΚΟΙΝΩΝΙΑΑΣΧΟΛΕΙΤΑΙ ΜΑΖΙ ΜΑΣΑΣΧΟΛΕΙΤΑΙ ΜΑΖΙ ΜΑΣ

ΔηλαδήhellipΔηλαδήhellip

ΕυφημισμόςΕυφημισμός

Το ακρωτήριοτης

πΚαλής Ελ ίδας πΚαλής Ελ ίδας

ΔηλαδήhellipΔηλαδήhellip

ΕυφημισμόςΕυφημισμός

π π Στους σύγχρονους ολέμους υ άρχουν και π π παρά λευρεςα ώλειεςπ π παρά λευρεςα ώλειες

ΔηλαδήhellipΔηλαδήhellip

πΥ ερβολήπΥ ερβολή

Κολοκοτρώνης φώναξε κι όλος ο Κολοκοτρώνης φώναξε κι όλος ο κόσμος τρόμαξε κόσμος τρόμαξε

ΔηλαδήhellipΔηλαδήhellip

πΥ ερβολήπΥ ερβολή

Τι της Τι της λείπειhellip λείπειhellip τι της τι της λείπειhellipλείπειhellip

ΔηλαδήhellipΔηλαδήhellip

ΑλληγορίαΑλληγορία

Το ένα χέρι νίβει τ άλλο Το ένα χέρι νίβει τ άλλο π π και τα δυο το ρόσω ο π π και τα δυο το ρόσω ο

ΔηλαδήhellipΔηλαδήhellip

ΑλληγορίαΑλληγορία ΔηλαδήhellipΔηλαδήhellip

π πΠροσω ο οίησπ πΠροσω ο οίησηη ΣτωνΨαρών την ολόμαυρη ράχη

π π ερ ατώνταςη Δόξαπ π ερ ατώνταςη Δόξα μονάχη

ΔηλαδήhellipΔηλαδήhellip

π πΠροσω ο οίησηπ πΠροσω ο οίηση

Νόμιζα πως το

τριαντάφυλλό μου

ήταν μοναδικό και

τώρα να ένας

ολόκληρος κήπος

από

τριαντάφυλλαhellip

Μην κλαις Το δικό σου τριαντάφυλλο

είναι μοναδικό στον κόσμο γιατί το έχεις

εξημερώσει

ΔηλαδήhellipΔηλαδήhellip

ΠαρομοίωσηΠαρομοίωση

Κάτι σα ζεστό κύμα σα ζεστό κύμα π με σκε άζει ξαφνικά

ΔηλαδήhellipΔηλαδήhellip

ΠαρομοίωσηΠαρομοίωση

Πώς Πώς π ο χειμερινός βοριάς σαρώνει στον κάμ ο αγκάθια

π κι αυτά σφιχταγκαλιάζονται και γίνονται ένα ράμα έτσι έτσι και τη σχεδία οι άνεμοι εδώ και εκεί τη φέρναν και

πτην ήγαιναν

ΔηλαδήhellipΔηλαδήhellip

ΚλιμακωτόΚλιμακωτό

π π Όμορφη λούσια κι ά αρτη π π Όμορφη λούσια κι ά αρτη και σεβαστή κι αγία και σεβαστή κι αγία

ΔηλαδήhellipΔηλαδήhellip

ΑντονομασίαΑντονομασία

π Η όλη τουΦωτός π Η όλη τουΦωτός

ΔηλαδήhellipΔηλαδήhellip

ΑντονομασίαΑντονομασία ΔηλαδήhellipΔηλαδήhellip

ΑντονομασίαΑντονομασία ΔηλαδήhellipΔηλαδήhellip

ΣΧΗΜΑΤΑ ΛΟΓΟΥ ΣΧΗΜΑΤΑ ΛΟΓΟΥ Σχετικά με τη Σημασία των λέξεων και φράσεων

ΜεταφοράΜεταφορά rsquo Σχήμα κατ εξοχήν rsquo Σχήμα κατ εξοχήν ΣυνεκδοχήΣυνεκδοχή ΜετωνυμίαΜετωνυμία Σχήμα Λιτότητας Σχήμα Λιτότητας ΕιρωνείαΕιρωνεία

ΕυφημισμόςΕυφημισμός πΥ ερβολήπΥ ερβολή ΑλληγορίαΑλληγορία π πΠροσω ο οίησηπ πΠροσω ο οίηση ΠαρομοίωσηΠαρομοίωση ΚλιμακωτόΚλιμακωτό ΑντονομασίαΑντονομασία

Κλικ στους Κλικ στους

συνδέσμους συνδέσμους

για συνέχειαhellipγια συνέχειαhellip

ΜεταφοράΜεταφορά

οι λέξεις εκτός από την κυριολεκτική τους σημασία χρησιμοποιούνται αναλογικάγια να δηλώσουν και άλλες καταστάσεις ή αντικείμενα

rsquo Σχήμα κατ εξοχήν rsquo Σχήμα κατ εξοχήν

η σημασία μιας λέξης στενεύει τόσο πολύ ώστε συμπίπτει με μια μόνο έννοια και σημασία καθορισμένη

ΣυνεκδοχήΣυνεκδοχή η λέξη δε δηλώνει κυριολεκτικά εκείνο που

κατά πρώτο λόγο φαίνεται αλλάhellip α) το μέρος αντί για το όλο β) το ένα αντί για τα πολλάγ) την ύλη αντί για εκείνο που έχει

κατασκευαστεί από την ύληδ) το όργανο αντί για την ενέργεια που παράγεται

από αυτόε) το όργανο αντί για το πρόσωπο που χειρίζεται

το όργανο αυτό στ) το εικονιζόμενο πρόσωπο αντί για την εικόνα

του

ΜετωνυμίαΜετωνυμία

χρησιμοποιείται α) το όνομα του δημιουργού αντί για το δημιούργημά του

β) εκείνο που περιέχει κάτι αντί για το περιεχόμενο και αντίστροφα

γ) το αφηρημένο αντί για το αντίστοιχο συγκεκριμένο και αντίστροφα

Σχήμα Λιτότητας Σχήμα Λιτότητας

αντί για κάποια λέξη χρησιμοποιείται η αντίθετή της με άρνηση

ΕιρωνείαΕιρωνεία

χρησιμοποιούνται με προσποίηση λέξεις ή φράσεις που έχουν διαφορετική ή αντίθετη σημασία από την πραγματική τους

οι λέξεις χρησιμοποιούνται για περιφρόνηση χλευασμό κτλ

ΕυφημισμόςΕυφημισμός

μια λέξη ή φράση με καλή σημασία χρησιμοποιείται για την ονομασία κακού ή δυσάρεστου πράγματος

πΥ ερβολήπΥ ερβολή

μια κατάσταση μεγαλοποιείται για να προκαλέσει μεγαλύτερη εντύπωση

ΑλληγορίαΑλληγορία

αυτός που μιλάει άλλα λέει κι άλλα εννοεί

είναι μεταφορική φράση που κρύβει διαφορετικό νόημα από αυτό που δηλώνουν οι λέξεις της

Διαφέρει από τη μεταφοράγιατί δεν περιορίζεται σε μια λέξη αλλά αποτελεί συνεχές όλο

π πΠροσω ο οίησηπ πΠροσω ο οίηση

αποδίδονται ανθρώπινες ιδιότητες σε ζώα σε αντικείμενα ή αφηρημένες έννοιες και ιδέες

ΠαρομοίωσηΠαρομοίωσησυγκρίνουμε δύο πρόσωπα πράγματα ιδέες φαινόμενα καταστάσεις ενέργειες που έχουν ομοιότητα μεταξύ τους προκειμένου να τονιστεί η ιδιότητα του ενός

Η παρομοίωση αρχίζει με τις λέξεις σαν καθώς όπως και με το σαν να όταν έχουμε υποθετική παρομοίωση

ΚλιμακωτόΚλιμακωτό

παρατίθενται διάφορα γεγονότα αντικείμενα πρόσωπα έννοιες

με αυξανόμενή ένταση (ανιούσα κλιμάκωση) ή

φθίνουσα πορεία (κατιούσα κλιμάκωση)

ΑντονομασίαΑντονομασία

αντικαθίστανται τα προσηγορικά ονόματα με κύρια ήτα κύρια με προσηγορικά ή τα κύρια και προσηγορικά με άλλες σχετικές λέξεις

ΠΛΗΡΟΦΟΡΙΕΣΠΛΗΡΟΦΟΡΙΕΣ

Αρχική σελίδαΠληροφορίεςΠίσω στη δραστηριότητα-παράδειγμαΠίνακας επιλογής παραδειγμάτωνΠίνακας ΔραστηριότητεςΠίνακας Σχήματα ΛόγουΠροηγούμενη διαφάνειαΚλικΚλικ οπουδήποτε για να δείτε την απάντησηΚλικΚλικ οπουδήποτε για να μεταβείτε στην επόμενη

διαφάνεια ή ακολουθείστε τις υπερσυνδέσεις

ΔραστηριότητεςΔραστηριότητες

Ομάδα Α Ομάδα Α Ομάδα Β Ομάδα Β Ομάδα Γ Ομάδα Γ Ομάδα Δ Ομάδα Δ Ομάδα Ε Ομάδα Ε

Κλικ στους Κλικ στους συνδέσμους συνδέσμους για συνέχειαhellip

για συνέχειαhellip

Ομάδα Α Ομάδα Α

Αφού διαβάσουμε το παραμύθι (κλικ Αφού διαβάσουμε το παραμύθι (κλικ ΕΔΩΕΔΩ)) ας του δώσουμε ένα τίτλο αξιοποιώντας τη

μεταφορά ας αναφερθούμε στα σχήματα λόγου που

αξιοποιεί ο συγγραφέας ας δημιουργήσουμε το δικό μας παραμύθι με

το ίδιο θεματικό κέντρο

Ομάδα Β Ομάδα Β Αφού παρατηρήσουμε την εικόνα (κλικ Αφού παρατηρήσουμε την εικόνα (κλικ ΕΔΩΕΔΩ)) ας της δώσουμε ένα τίτλο Ποιο σχήμα

λόγου μπορούμε να αξιοποιήσουμε ας βρούμε εικόνες στις οποίες μπορούμε να

αξιοποιήσουμε το ίδιο σχήμα λόγου ας δημιουργήσουμε μια μικρή παρουσίαση

Power Point με τα ευρήματά μας

Ομάδα Γ Ομάδα Γ Ας διαβάσουμε το ποίημα (κλικ Ας διαβάσουμε το ποίημα (κλικ ΕΔΩΕΔΩ)) ποιο σχήμα λόγου αξιοποιεί ο ποιητής για

να μιλήσει για την Ειρήνη πώς θα συνέχιζε το ποίημα αν μιλούσε

για τον Πόλεμοαξιοποιώντας το ίδιο σχήμα ας οπτικοποιήσουμε τους στίχους με

πρωταγωνιστές τον Πόλεμο και την Ειρήνη αξιοποιώντας το Power Point ή το Movie

Maker

Ομάδα Δ Ομάδα Δ

Αφού παρατηρήσουμε την εικόνα (κλικ Αφού παρατηρήσουμε την εικόνα (κλικ ΕΔΩΕΔΩ)) ας μιλήσουμε για την ειρωνεία που διακρίνεται

σ΄αυτή ας παρατηρήσουμε με ποιους τρόπους την

επιτυγχάνει ο σκιτσογράφος ας δημιουργήσουμε ένα παρόμοιο σκίτσο-

σχόλιο για κάποιο θέμα κοινωνικού προβληματισμού με ένα εργαλείο δημιουργίας comics

Ομάδα Ε Ομάδα Ε Αφού διαβάσουμε το κείμενο (κλικ Αφού διαβάσουμε το κείμενο (κλικ ΕΔΩΕΔΩ)) ας του δώσουμε ένα τίτλο αξιοποιώντας τη

μεταφοράμεταφορά ας εντοπίσουμε το σχήμα της υπερβολής υπερβολής

που υπάρχει στο κείμενο ας δημιουργήσουμε ένα κολάζ εικόνων-

παρομοίωσηπαρομοίωση του κειμένου αξιοποιώντας κάποιο Διαδικτυακό Εργαλείο ή μια διαφάνεια Power Point

Ένα ποντικάκι κάποτε παρατηρούσε από την τρυπούλα του τον αγρότη και τη γυναίκα του που ξεδίπλωναν ένα πακέτο laquoΤι λιχουδιά άραγε έκρυβε εκείνο το πακέτοraquo αναρωτήθηκε Όταν οι δύο αγρότες άνοιξαν το πακέτο δεν φαντάζεστε πόσο μεγάλο ήταν το σοκ που έπαθε όταν διαπίστωσε πως επρόκειτο για μια ποντικοπαγίδα Τρέχει γρήγορα λοιπόν στον αχυρώνα για να ανακοινώσει το φοβερό νέο -Μια ποντικοπαγίδα μέσα στο σπίτι Μια ποντικοπαγίδα μέσα στο σπίτιΗ κότα κακάρισε έξυσε την πλάτη της και σηκώνοντας το λαιμό της είπε Κύρ Ποντικέ μου καταλαβαίνω πως αυτό αποτελεί πρόβλημα για σας Αλλά δεν βλέπω να έχει καμιά επίπτωση σε μένα Δε με ενοχλεί καθόλου εμένα η ποντικοπαγίδα στο σπίτι Το ποντικάκι γύρισε τότε στο γουρούνι και του φώναξε Έχει μια ποντικοπαγίδα στο σπίτι Έχει μια ποντικοπαγίδα στο σπίτι Το γουρούνι έδειξε συμπόνια αλλά απάντησε Λυπάμαι πολύ κυρ ποντικέ μου αλλά δεν μπορώ να κάνω τίποτα άλλο από το να προσευχηθώ Να είσαι σίγουρος ότι θα το κάνω Θα προσευχηθώ Τότε το ποντίκι στράφηκε προς το βόδι και του φώναξε κρούοντας τον κώδωνα του κινδύνου Έχει μια ποντικοπαγίδα στο σπίτι Έχει μια ποντικοπαγίδα στο σπίτι Και το βόδι απάντησε Κοιτάξτε κύριε ποντικέ μου πολύ λυπάμαι για τον κίνδυνο που διατρέχεις αλλά εμένα η ποντικοπαγίδα το μόνο που μπορεί να μου κάνει είναι ένα τσιμπηματάκι στο δέρμα μου Έτσι ο καλός μας ποντικούλης έφυγε με κατεβασμένο το κεφάλι περίλυπος και απογοητευμένος γιατί θα έπρεπε ΜΟΝΟΣ ΤΟΥ να αντιμετωπίσει τον κίνδυνο της ποντικοπαγίδας (συνέχεια)

laquoΚι όμως απrsquo τις δυο τις λέξεις την καλύτερη όλοι οι άνθρωποι μπορούν να ξεχωρίσουν όπως ξεχωρίζουν τα καλά και τα κακά πόσο ανώτερη απrsquo τον πόλεμο είναι η ειρήνη στους ανθρώπους Είναι αυτή που τα γράμματα αγαπάει τους θρήνους μισεί χαίρεται με τα πολλά παιδιά και με τα πλούτηraquo

(Ευριπίδης)

[hellip]Λίγες μόνο δεκαετίες πριν οι εξετάσεις ήταν ένα φυσικό γεγονός συνδεδεμένο με τις laquoκανονικές λειτουργίεςraquo του σχολείου Ξαφνικά όμως τα πράγματα άλλαξαν Οι εξετάσεις φαίνεται να μην είναι πια κάτι απλό δηλαδή στα μέτρα των παιδιών Καθηγητές γονείς και ΜΜΕ μεταφέρουν στα παιδιά το μήνυμα laquoΔουλέψτε σκληρά γιατί χαθήκατεraquo Και τα παιδιά προσπαθούν και δουλεύουν σκληρά Δεν παρακολουθούν μόνο το πρόγραμμα του σχολείου αλλά είναι υποχρεωμένα να διαβάζουν αρκετές ώρες ενώ τα περισσότερα αναγκάζονται να παρακολουθούν και κάποιο φροντιστήριο Η εποχή της εφηβείας για τα ελληνόπουλα δεν κρύβει μόνο το άγχος για προσαρμογή στην ενήλικη ζωή αλλά laquoπροσφέρειraquo και τον πανικό της επιτυχίας [hellip] Στις πολύβουες και κατειλημμένες από το καυσαέριο μεγαλουπόλεις τα παιδιά επιστρέφουν τρέχοντας από το σχολείο είτε με τα πόδια και τη συνοδεία κάποιου μεγάλου είτε με σχολικά και αυτοκίνητα για να μπουν πάλι τρέχοντας στο ασανσέρ της πολυκατοικίας και να καταλήξουν με βιασύνη σε ένα γεύμα που θα οδηγήσει σε μια γρήγορη πέψη προκειμένου να αρχίσουν οι εξωσχολικές δραστηριότητες Ξένες γλώσσες αθλητικά ωδεία μαθήματα πληροφορικής και πάλι πίσω στο σπίτι για το διάβασμα της επόμενης μέρας Ώσπου κάπου αργά το βράδυ θα κλείσουν οι τηλεοράσεις και θα πέσει σιωπητήριο Ώρες δουλειάς10-12

Σμαρούλα Παντελή Το Βήμα 04-06-2000

Την επόμενη νύχτα ένας παράξενος θόρυβος κάτι σαν το θόρυβο που κάνει η ποντικοπαγίδα όταν κλείνει ξύπνησε τη γυναίκα του αγρότη που έτρεξε να δει τι συνέβη Μέσα στη νύχτα όμως δεν πρόσεξε πως στην παγίδα πιάστηκε από την ουρά ένα φίδι Φοβισμένο το φίδι δάγκωσε τη γυναίκα Ο άντρας της έτρεξε γρήγορα και την πήγε στο νοσοκομείο Αλλοίμονο όμως την έφερε στο σπίτι με πολύ υψηλό πυρετό Ο γιατρός τον συμβούλεψε να της κάνει ζεστές σουπίτσες Έτσι ο αγρότης έσφαξε την κότα για να κάνει μια καλή κοτόσουπα Η γυναίκα όμως πήγαινε από το κακό στο χειρότερο και όλοι οι γείτονες έρχονταν στη φάρμα να βοηθήσουν Ο καθένας με τη σειρά του καθόταν στο προσκεφάλι της γυναίκας από ένα 8ωρο Για να τους ταΐσει όλους αυτούς ο αγρότης αναγκάστηκε να σφάξει το γουρούνι Τελικά όμως η γυναίκα δε τη γλύτωσε Πέθανε Στη κηδεία της ήρθε πάρα πολύς κόσμος γιατί ήταν καλή γυναίκα και την αγαπούσαν όλοι Για να φιλοξενήσει όλον αυτόν τον κόσμο ο αγρότης αναγκάστηκε να σφάξει το βόδι Ο κυρ Ποντικός μας έβλεπε όλο αυτό το πηγαινέλα από την τρυπούλα του με πάρα πολύ μεγάλη θλίψη ( από το Διαδίκτυο( από το Διαδίκτυο)) (αρχή παραμυθιού) (αρχή παραμυθιού)

Page 15: σχηματα λογου

ΜετωνυμίαΜετωνυμία

π Όταν θέλει να χαλαρώσει ροτιμά να ακούει ΜότσαρτΜότσαρτ

ΔηλαδήhellipΔηλαδήhellip

ΜετωνυμίαΜετωνυμία

Χάθηκε ο φάκελος φάκελος του ασθενή

ΔηλαδήhellipΔηλαδήhellip

ΜετωνυμίαΜετωνυμία

Η ΔιεύθυνσηΔιεύθυνση τουσχολείουδεναστειεύεται

ΔηλαδήhellipΔηλαδήhellip

Σχήμα Λιτότητας Σχήμα Λιτότητας

Δεν ήταν και λίγα Δεν ήταν και λίγα πόσα έρασε

ΔηλαδήΔηλαδήhelliphellip

Σχήμα Λιτότητας Σχήμα Λιτότητας

π hellipΕί ε ουκ ολίγαπ hellipΕί ε ουκ ολίγα

ΔηλαδήΔηλαδήhelliphellip

ΕιρωνείαΕιρωνεία

π Τώρα μας έ εισες π Τώρα μας έ εισες

ΔηλαδήhellipΔηλαδήhellip

ΕιρωνείαΕιρωνεία

ΜΑΜΑΜΑΜΑ ΜΗΝ ΑΝΗΣΥΧΕΙΣΜΗΝ ΑΝΗΣΥΧΕΙΣ

ΕΔΩ ΕΔΩ ΠΟΥ ΗΡΘΑΜΕ ΠΟΥ ΗΡΘΑΜΕ

ΟΛΟΚΛΗΡΗ Η ΚΟΙΝΩΝΙΑΟΛΟΚΛΗΡΗ Η ΚΟΙΝΩΝΙΑΑΣΧΟΛΕΙΤΑΙ ΜΑΖΙ ΜΑΣΑΣΧΟΛΕΙΤΑΙ ΜΑΖΙ ΜΑΣ

ΔηλαδήhellipΔηλαδήhellip

ΕυφημισμόςΕυφημισμός

Το ακρωτήριοτης

πΚαλής Ελ ίδας πΚαλής Ελ ίδας

ΔηλαδήhellipΔηλαδήhellip

ΕυφημισμόςΕυφημισμός

π π Στους σύγχρονους ολέμους υ άρχουν και π π παρά λευρεςα ώλειεςπ π παρά λευρεςα ώλειες

ΔηλαδήhellipΔηλαδήhellip

πΥ ερβολήπΥ ερβολή

Κολοκοτρώνης φώναξε κι όλος ο Κολοκοτρώνης φώναξε κι όλος ο κόσμος τρόμαξε κόσμος τρόμαξε

ΔηλαδήhellipΔηλαδήhellip

πΥ ερβολήπΥ ερβολή

Τι της Τι της λείπειhellip λείπειhellip τι της τι της λείπειhellipλείπειhellip

ΔηλαδήhellipΔηλαδήhellip

ΑλληγορίαΑλληγορία

Το ένα χέρι νίβει τ άλλο Το ένα χέρι νίβει τ άλλο π π και τα δυο το ρόσω ο π π και τα δυο το ρόσω ο

ΔηλαδήhellipΔηλαδήhellip

ΑλληγορίαΑλληγορία ΔηλαδήhellipΔηλαδήhellip

π πΠροσω ο οίησπ πΠροσω ο οίησηη ΣτωνΨαρών την ολόμαυρη ράχη

π π ερ ατώνταςη Δόξαπ π ερ ατώνταςη Δόξα μονάχη

ΔηλαδήhellipΔηλαδήhellip

π πΠροσω ο οίησηπ πΠροσω ο οίηση

Νόμιζα πως το

τριαντάφυλλό μου

ήταν μοναδικό και

τώρα να ένας

ολόκληρος κήπος

από

τριαντάφυλλαhellip

Μην κλαις Το δικό σου τριαντάφυλλο

είναι μοναδικό στον κόσμο γιατί το έχεις

εξημερώσει

ΔηλαδήhellipΔηλαδήhellip

ΠαρομοίωσηΠαρομοίωση

Κάτι σα ζεστό κύμα σα ζεστό κύμα π με σκε άζει ξαφνικά

ΔηλαδήhellipΔηλαδήhellip

ΠαρομοίωσηΠαρομοίωση

Πώς Πώς π ο χειμερινός βοριάς σαρώνει στον κάμ ο αγκάθια

π κι αυτά σφιχταγκαλιάζονται και γίνονται ένα ράμα έτσι έτσι και τη σχεδία οι άνεμοι εδώ και εκεί τη φέρναν και

πτην ήγαιναν

ΔηλαδήhellipΔηλαδήhellip

ΚλιμακωτόΚλιμακωτό

π π Όμορφη λούσια κι ά αρτη π π Όμορφη λούσια κι ά αρτη και σεβαστή κι αγία και σεβαστή κι αγία

ΔηλαδήhellipΔηλαδήhellip

ΑντονομασίαΑντονομασία

π Η όλη τουΦωτός π Η όλη τουΦωτός

ΔηλαδήhellipΔηλαδήhellip

ΑντονομασίαΑντονομασία ΔηλαδήhellipΔηλαδήhellip

ΑντονομασίαΑντονομασία ΔηλαδήhellipΔηλαδήhellip

ΣΧΗΜΑΤΑ ΛΟΓΟΥ ΣΧΗΜΑΤΑ ΛΟΓΟΥ Σχετικά με τη Σημασία των λέξεων και φράσεων

ΜεταφοράΜεταφορά rsquo Σχήμα κατ εξοχήν rsquo Σχήμα κατ εξοχήν ΣυνεκδοχήΣυνεκδοχή ΜετωνυμίαΜετωνυμία Σχήμα Λιτότητας Σχήμα Λιτότητας ΕιρωνείαΕιρωνεία

ΕυφημισμόςΕυφημισμός πΥ ερβολήπΥ ερβολή ΑλληγορίαΑλληγορία π πΠροσω ο οίησηπ πΠροσω ο οίηση ΠαρομοίωσηΠαρομοίωση ΚλιμακωτόΚλιμακωτό ΑντονομασίαΑντονομασία

Κλικ στους Κλικ στους

συνδέσμους συνδέσμους

για συνέχειαhellipγια συνέχειαhellip

ΜεταφοράΜεταφορά

οι λέξεις εκτός από την κυριολεκτική τους σημασία χρησιμοποιούνται αναλογικάγια να δηλώσουν και άλλες καταστάσεις ή αντικείμενα

rsquo Σχήμα κατ εξοχήν rsquo Σχήμα κατ εξοχήν

η σημασία μιας λέξης στενεύει τόσο πολύ ώστε συμπίπτει με μια μόνο έννοια και σημασία καθορισμένη

ΣυνεκδοχήΣυνεκδοχή η λέξη δε δηλώνει κυριολεκτικά εκείνο που

κατά πρώτο λόγο φαίνεται αλλάhellip α) το μέρος αντί για το όλο β) το ένα αντί για τα πολλάγ) την ύλη αντί για εκείνο που έχει

κατασκευαστεί από την ύληδ) το όργανο αντί για την ενέργεια που παράγεται

από αυτόε) το όργανο αντί για το πρόσωπο που χειρίζεται

το όργανο αυτό στ) το εικονιζόμενο πρόσωπο αντί για την εικόνα

του

ΜετωνυμίαΜετωνυμία

χρησιμοποιείται α) το όνομα του δημιουργού αντί για το δημιούργημά του

β) εκείνο που περιέχει κάτι αντί για το περιεχόμενο και αντίστροφα

γ) το αφηρημένο αντί για το αντίστοιχο συγκεκριμένο και αντίστροφα

Σχήμα Λιτότητας Σχήμα Λιτότητας

αντί για κάποια λέξη χρησιμοποιείται η αντίθετή της με άρνηση

ΕιρωνείαΕιρωνεία

χρησιμοποιούνται με προσποίηση λέξεις ή φράσεις που έχουν διαφορετική ή αντίθετη σημασία από την πραγματική τους

οι λέξεις χρησιμοποιούνται για περιφρόνηση χλευασμό κτλ

ΕυφημισμόςΕυφημισμός

μια λέξη ή φράση με καλή σημασία χρησιμοποιείται για την ονομασία κακού ή δυσάρεστου πράγματος

πΥ ερβολήπΥ ερβολή

μια κατάσταση μεγαλοποιείται για να προκαλέσει μεγαλύτερη εντύπωση

ΑλληγορίαΑλληγορία

αυτός που μιλάει άλλα λέει κι άλλα εννοεί

είναι μεταφορική φράση που κρύβει διαφορετικό νόημα από αυτό που δηλώνουν οι λέξεις της

Διαφέρει από τη μεταφοράγιατί δεν περιορίζεται σε μια λέξη αλλά αποτελεί συνεχές όλο

π πΠροσω ο οίησηπ πΠροσω ο οίηση

αποδίδονται ανθρώπινες ιδιότητες σε ζώα σε αντικείμενα ή αφηρημένες έννοιες και ιδέες

ΠαρομοίωσηΠαρομοίωσησυγκρίνουμε δύο πρόσωπα πράγματα ιδέες φαινόμενα καταστάσεις ενέργειες που έχουν ομοιότητα μεταξύ τους προκειμένου να τονιστεί η ιδιότητα του ενός

Η παρομοίωση αρχίζει με τις λέξεις σαν καθώς όπως και με το σαν να όταν έχουμε υποθετική παρομοίωση

ΚλιμακωτόΚλιμακωτό

παρατίθενται διάφορα γεγονότα αντικείμενα πρόσωπα έννοιες

με αυξανόμενή ένταση (ανιούσα κλιμάκωση) ή

φθίνουσα πορεία (κατιούσα κλιμάκωση)

ΑντονομασίαΑντονομασία

αντικαθίστανται τα προσηγορικά ονόματα με κύρια ήτα κύρια με προσηγορικά ή τα κύρια και προσηγορικά με άλλες σχετικές λέξεις

ΠΛΗΡΟΦΟΡΙΕΣΠΛΗΡΟΦΟΡΙΕΣ

Αρχική σελίδαΠληροφορίεςΠίσω στη δραστηριότητα-παράδειγμαΠίνακας επιλογής παραδειγμάτωνΠίνακας ΔραστηριότητεςΠίνακας Σχήματα ΛόγουΠροηγούμενη διαφάνειαΚλικΚλικ οπουδήποτε για να δείτε την απάντησηΚλικΚλικ οπουδήποτε για να μεταβείτε στην επόμενη

διαφάνεια ή ακολουθείστε τις υπερσυνδέσεις

ΔραστηριότητεςΔραστηριότητες

Ομάδα Α Ομάδα Α Ομάδα Β Ομάδα Β Ομάδα Γ Ομάδα Γ Ομάδα Δ Ομάδα Δ Ομάδα Ε Ομάδα Ε

Κλικ στους Κλικ στους συνδέσμους συνδέσμους για συνέχειαhellip

για συνέχειαhellip

Ομάδα Α Ομάδα Α

Αφού διαβάσουμε το παραμύθι (κλικ Αφού διαβάσουμε το παραμύθι (κλικ ΕΔΩΕΔΩ)) ας του δώσουμε ένα τίτλο αξιοποιώντας τη

μεταφορά ας αναφερθούμε στα σχήματα λόγου που

αξιοποιεί ο συγγραφέας ας δημιουργήσουμε το δικό μας παραμύθι με

το ίδιο θεματικό κέντρο

Ομάδα Β Ομάδα Β Αφού παρατηρήσουμε την εικόνα (κλικ Αφού παρατηρήσουμε την εικόνα (κλικ ΕΔΩΕΔΩ)) ας της δώσουμε ένα τίτλο Ποιο σχήμα

λόγου μπορούμε να αξιοποιήσουμε ας βρούμε εικόνες στις οποίες μπορούμε να

αξιοποιήσουμε το ίδιο σχήμα λόγου ας δημιουργήσουμε μια μικρή παρουσίαση

Power Point με τα ευρήματά μας

Ομάδα Γ Ομάδα Γ Ας διαβάσουμε το ποίημα (κλικ Ας διαβάσουμε το ποίημα (κλικ ΕΔΩΕΔΩ)) ποιο σχήμα λόγου αξιοποιεί ο ποιητής για

να μιλήσει για την Ειρήνη πώς θα συνέχιζε το ποίημα αν μιλούσε

για τον Πόλεμοαξιοποιώντας το ίδιο σχήμα ας οπτικοποιήσουμε τους στίχους με

πρωταγωνιστές τον Πόλεμο και την Ειρήνη αξιοποιώντας το Power Point ή το Movie

Maker

Ομάδα Δ Ομάδα Δ

Αφού παρατηρήσουμε την εικόνα (κλικ Αφού παρατηρήσουμε την εικόνα (κλικ ΕΔΩΕΔΩ)) ας μιλήσουμε για την ειρωνεία που διακρίνεται

σ΄αυτή ας παρατηρήσουμε με ποιους τρόπους την

επιτυγχάνει ο σκιτσογράφος ας δημιουργήσουμε ένα παρόμοιο σκίτσο-

σχόλιο για κάποιο θέμα κοινωνικού προβληματισμού με ένα εργαλείο δημιουργίας comics

Ομάδα Ε Ομάδα Ε Αφού διαβάσουμε το κείμενο (κλικ Αφού διαβάσουμε το κείμενο (κλικ ΕΔΩΕΔΩ)) ας του δώσουμε ένα τίτλο αξιοποιώντας τη

μεταφοράμεταφορά ας εντοπίσουμε το σχήμα της υπερβολής υπερβολής

που υπάρχει στο κείμενο ας δημιουργήσουμε ένα κολάζ εικόνων-

παρομοίωσηπαρομοίωση του κειμένου αξιοποιώντας κάποιο Διαδικτυακό Εργαλείο ή μια διαφάνεια Power Point

Ένα ποντικάκι κάποτε παρατηρούσε από την τρυπούλα του τον αγρότη και τη γυναίκα του που ξεδίπλωναν ένα πακέτο laquoΤι λιχουδιά άραγε έκρυβε εκείνο το πακέτοraquo αναρωτήθηκε Όταν οι δύο αγρότες άνοιξαν το πακέτο δεν φαντάζεστε πόσο μεγάλο ήταν το σοκ που έπαθε όταν διαπίστωσε πως επρόκειτο για μια ποντικοπαγίδα Τρέχει γρήγορα λοιπόν στον αχυρώνα για να ανακοινώσει το φοβερό νέο -Μια ποντικοπαγίδα μέσα στο σπίτι Μια ποντικοπαγίδα μέσα στο σπίτιΗ κότα κακάρισε έξυσε την πλάτη της και σηκώνοντας το λαιμό της είπε Κύρ Ποντικέ μου καταλαβαίνω πως αυτό αποτελεί πρόβλημα για σας Αλλά δεν βλέπω να έχει καμιά επίπτωση σε μένα Δε με ενοχλεί καθόλου εμένα η ποντικοπαγίδα στο σπίτι Το ποντικάκι γύρισε τότε στο γουρούνι και του φώναξε Έχει μια ποντικοπαγίδα στο σπίτι Έχει μια ποντικοπαγίδα στο σπίτι Το γουρούνι έδειξε συμπόνια αλλά απάντησε Λυπάμαι πολύ κυρ ποντικέ μου αλλά δεν μπορώ να κάνω τίποτα άλλο από το να προσευχηθώ Να είσαι σίγουρος ότι θα το κάνω Θα προσευχηθώ Τότε το ποντίκι στράφηκε προς το βόδι και του φώναξε κρούοντας τον κώδωνα του κινδύνου Έχει μια ποντικοπαγίδα στο σπίτι Έχει μια ποντικοπαγίδα στο σπίτι Και το βόδι απάντησε Κοιτάξτε κύριε ποντικέ μου πολύ λυπάμαι για τον κίνδυνο που διατρέχεις αλλά εμένα η ποντικοπαγίδα το μόνο που μπορεί να μου κάνει είναι ένα τσιμπηματάκι στο δέρμα μου Έτσι ο καλός μας ποντικούλης έφυγε με κατεβασμένο το κεφάλι περίλυπος και απογοητευμένος γιατί θα έπρεπε ΜΟΝΟΣ ΤΟΥ να αντιμετωπίσει τον κίνδυνο της ποντικοπαγίδας (συνέχεια)

laquoΚι όμως απrsquo τις δυο τις λέξεις την καλύτερη όλοι οι άνθρωποι μπορούν να ξεχωρίσουν όπως ξεχωρίζουν τα καλά και τα κακά πόσο ανώτερη απrsquo τον πόλεμο είναι η ειρήνη στους ανθρώπους Είναι αυτή που τα γράμματα αγαπάει τους θρήνους μισεί χαίρεται με τα πολλά παιδιά και με τα πλούτηraquo

(Ευριπίδης)

[hellip]Λίγες μόνο δεκαετίες πριν οι εξετάσεις ήταν ένα φυσικό γεγονός συνδεδεμένο με τις laquoκανονικές λειτουργίεςraquo του σχολείου Ξαφνικά όμως τα πράγματα άλλαξαν Οι εξετάσεις φαίνεται να μην είναι πια κάτι απλό δηλαδή στα μέτρα των παιδιών Καθηγητές γονείς και ΜΜΕ μεταφέρουν στα παιδιά το μήνυμα laquoΔουλέψτε σκληρά γιατί χαθήκατεraquo Και τα παιδιά προσπαθούν και δουλεύουν σκληρά Δεν παρακολουθούν μόνο το πρόγραμμα του σχολείου αλλά είναι υποχρεωμένα να διαβάζουν αρκετές ώρες ενώ τα περισσότερα αναγκάζονται να παρακολουθούν και κάποιο φροντιστήριο Η εποχή της εφηβείας για τα ελληνόπουλα δεν κρύβει μόνο το άγχος για προσαρμογή στην ενήλικη ζωή αλλά laquoπροσφέρειraquo και τον πανικό της επιτυχίας [hellip] Στις πολύβουες και κατειλημμένες από το καυσαέριο μεγαλουπόλεις τα παιδιά επιστρέφουν τρέχοντας από το σχολείο είτε με τα πόδια και τη συνοδεία κάποιου μεγάλου είτε με σχολικά και αυτοκίνητα για να μπουν πάλι τρέχοντας στο ασανσέρ της πολυκατοικίας και να καταλήξουν με βιασύνη σε ένα γεύμα που θα οδηγήσει σε μια γρήγορη πέψη προκειμένου να αρχίσουν οι εξωσχολικές δραστηριότητες Ξένες γλώσσες αθλητικά ωδεία μαθήματα πληροφορικής και πάλι πίσω στο σπίτι για το διάβασμα της επόμενης μέρας Ώσπου κάπου αργά το βράδυ θα κλείσουν οι τηλεοράσεις και θα πέσει σιωπητήριο Ώρες δουλειάς10-12

Σμαρούλα Παντελή Το Βήμα 04-06-2000

Την επόμενη νύχτα ένας παράξενος θόρυβος κάτι σαν το θόρυβο που κάνει η ποντικοπαγίδα όταν κλείνει ξύπνησε τη γυναίκα του αγρότη που έτρεξε να δει τι συνέβη Μέσα στη νύχτα όμως δεν πρόσεξε πως στην παγίδα πιάστηκε από την ουρά ένα φίδι Φοβισμένο το φίδι δάγκωσε τη γυναίκα Ο άντρας της έτρεξε γρήγορα και την πήγε στο νοσοκομείο Αλλοίμονο όμως την έφερε στο σπίτι με πολύ υψηλό πυρετό Ο γιατρός τον συμβούλεψε να της κάνει ζεστές σουπίτσες Έτσι ο αγρότης έσφαξε την κότα για να κάνει μια καλή κοτόσουπα Η γυναίκα όμως πήγαινε από το κακό στο χειρότερο και όλοι οι γείτονες έρχονταν στη φάρμα να βοηθήσουν Ο καθένας με τη σειρά του καθόταν στο προσκεφάλι της γυναίκας από ένα 8ωρο Για να τους ταΐσει όλους αυτούς ο αγρότης αναγκάστηκε να σφάξει το γουρούνι Τελικά όμως η γυναίκα δε τη γλύτωσε Πέθανε Στη κηδεία της ήρθε πάρα πολύς κόσμος γιατί ήταν καλή γυναίκα και την αγαπούσαν όλοι Για να φιλοξενήσει όλον αυτόν τον κόσμο ο αγρότης αναγκάστηκε να σφάξει το βόδι Ο κυρ Ποντικός μας έβλεπε όλο αυτό το πηγαινέλα από την τρυπούλα του με πάρα πολύ μεγάλη θλίψη ( από το Διαδίκτυο( από το Διαδίκτυο)) (αρχή παραμυθιού) (αρχή παραμυθιού)

Page 16: σχηματα λογου

ΜετωνυμίαΜετωνυμία

Χάθηκε ο φάκελος φάκελος του ασθενή

ΔηλαδήhellipΔηλαδήhellip

ΜετωνυμίαΜετωνυμία

Η ΔιεύθυνσηΔιεύθυνση τουσχολείουδεναστειεύεται

ΔηλαδήhellipΔηλαδήhellip

Σχήμα Λιτότητας Σχήμα Λιτότητας

Δεν ήταν και λίγα Δεν ήταν και λίγα πόσα έρασε

ΔηλαδήΔηλαδήhelliphellip

Σχήμα Λιτότητας Σχήμα Λιτότητας

π hellipΕί ε ουκ ολίγαπ hellipΕί ε ουκ ολίγα

ΔηλαδήΔηλαδήhelliphellip

ΕιρωνείαΕιρωνεία

π Τώρα μας έ εισες π Τώρα μας έ εισες

ΔηλαδήhellipΔηλαδήhellip

ΕιρωνείαΕιρωνεία

ΜΑΜΑΜΑΜΑ ΜΗΝ ΑΝΗΣΥΧΕΙΣΜΗΝ ΑΝΗΣΥΧΕΙΣ

ΕΔΩ ΕΔΩ ΠΟΥ ΗΡΘΑΜΕ ΠΟΥ ΗΡΘΑΜΕ

ΟΛΟΚΛΗΡΗ Η ΚΟΙΝΩΝΙΑΟΛΟΚΛΗΡΗ Η ΚΟΙΝΩΝΙΑΑΣΧΟΛΕΙΤΑΙ ΜΑΖΙ ΜΑΣΑΣΧΟΛΕΙΤΑΙ ΜΑΖΙ ΜΑΣ

ΔηλαδήhellipΔηλαδήhellip

ΕυφημισμόςΕυφημισμός

Το ακρωτήριοτης

πΚαλής Ελ ίδας πΚαλής Ελ ίδας

ΔηλαδήhellipΔηλαδήhellip

ΕυφημισμόςΕυφημισμός

π π Στους σύγχρονους ολέμους υ άρχουν και π π παρά λευρεςα ώλειεςπ π παρά λευρεςα ώλειες

ΔηλαδήhellipΔηλαδήhellip

πΥ ερβολήπΥ ερβολή

Κολοκοτρώνης φώναξε κι όλος ο Κολοκοτρώνης φώναξε κι όλος ο κόσμος τρόμαξε κόσμος τρόμαξε

ΔηλαδήhellipΔηλαδήhellip

πΥ ερβολήπΥ ερβολή

Τι της Τι της λείπειhellip λείπειhellip τι της τι της λείπειhellipλείπειhellip

ΔηλαδήhellipΔηλαδήhellip

ΑλληγορίαΑλληγορία

Το ένα χέρι νίβει τ άλλο Το ένα χέρι νίβει τ άλλο π π και τα δυο το ρόσω ο π π και τα δυο το ρόσω ο

ΔηλαδήhellipΔηλαδήhellip

ΑλληγορίαΑλληγορία ΔηλαδήhellipΔηλαδήhellip

π πΠροσω ο οίησπ πΠροσω ο οίησηη ΣτωνΨαρών την ολόμαυρη ράχη

π π ερ ατώνταςη Δόξαπ π ερ ατώνταςη Δόξα μονάχη

ΔηλαδήhellipΔηλαδήhellip

π πΠροσω ο οίησηπ πΠροσω ο οίηση

Νόμιζα πως το

τριαντάφυλλό μου

ήταν μοναδικό και

τώρα να ένας

ολόκληρος κήπος

από

τριαντάφυλλαhellip

Μην κλαις Το δικό σου τριαντάφυλλο

είναι μοναδικό στον κόσμο γιατί το έχεις

εξημερώσει

ΔηλαδήhellipΔηλαδήhellip

ΠαρομοίωσηΠαρομοίωση

Κάτι σα ζεστό κύμα σα ζεστό κύμα π με σκε άζει ξαφνικά

ΔηλαδήhellipΔηλαδήhellip

ΠαρομοίωσηΠαρομοίωση

Πώς Πώς π ο χειμερινός βοριάς σαρώνει στον κάμ ο αγκάθια

π κι αυτά σφιχταγκαλιάζονται και γίνονται ένα ράμα έτσι έτσι και τη σχεδία οι άνεμοι εδώ και εκεί τη φέρναν και

πτην ήγαιναν

ΔηλαδήhellipΔηλαδήhellip

ΚλιμακωτόΚλιμακωτό

π π Όμορφη λούσια κι ά αρτη π π Όμορφη λούσια κι ά αρτη και σεβαστή κι αγία και σεβαστή κι αγία

ΔηλαδήhellipΔηλαδήhellip

ΑντονομασίαΑντονομασία

π Η όλη τουΦωτός π Η όλη τουΦωτός

ΔηλαδήhellipΔηλαδήhellip

ΑντονομασίαΑντονομασία ΔηλαδήhellipΔηλαδήhellip

ΑντονομασίαΑντονομασία ΔηλαδήhellipΔηλαδήhellip

ΣΧΗΜΑΤΑ ΛΟΓΟΥ ΣΧΗΜΑΤΑ ΛΟΓΟΥ Σχετικά με τη Σημασία των λέξεων και φράσεων

ΜεταφοράΜεταφορά rsquo Σχήμα κατ εξοχήν rsquo Σχήμα κατ εξοχήν ΣυνεκδοχήΣυνεκδοχή ΜετωνυμίαΜετωνυμία Σχήμα Λιτότητας Σχήμα Λιτότητας ΕιρωνείαΕιρωνεία

ΕυφημισμόςΕυφημισμός πΥ ερβολήπΥ ερβολή ΑλληγορίαΑλληγορία π πΠροσω ο οίησηπ πΠροσω ο οίηση ΠαρομοίωσηΠαρομοίωση ΚλιμακωτόΚλιμακωτό ΑντονομασίαΑντονομασία

Κλικ στους Κλικ στους

συνδέσμους συνδέσμους

για συνέχειαhellipγια συνέχειαhellip

ΜεταφοράΜεταφορά

οι λέξεις εκτός από την κυριολεκτική τους σημασία χρησιμοποιούνται αναλογικάγια να δηλώσουν και άλλες καταστάσεις ή αντικείμενα

rsquo Σχήμα κατ εξοχήν rsquo Σχήμα κατ εξοχήν

η σημασία μιας λέξης στενεύει τόσο πολύ ώστε συμπίπτει με μια μόνο έννοια και σημασία καθορισμένη

ΣυνεκδοχήΣυνεκδοχή η λέξη δε δηλώνει κυριολεκτικά εκείνο που

κατά πρώτο λόγο φαίνεται αλλάhellip α) το μέρος αντί για το όλο β) το ένα αντί για τα πολλάγ) την ύλη αντί για εκείνο που έχει

κατασκευαστεί από την ύληδ) το όργανο αντί για την ενέργεια που παράγεται

από αυτόε) το όργανο αντί για το πρόσωπο που χειρίζεται

το όργανο αυτό στ) το εικονιζόμενο πρόσωπο αντί για την εικόνα

του

ΜετωνυμίαΜετωνυμία

χρησιμοποιείται α) το όνομα του δημιουργού αντί για το δημιούργημά του

β) εκείνο που περιέχει κάτι αντί για το περιεχόμενο και αντίστροφα

γ) το αφηρημένο αντί για το αντίστοιχο συγκεκριμένο και αντίστροφα

Σχήμα Λιτότητας Σχήμα Λιτότητας

αντί για κάποια λέξη χρησιμοποιείται η αντίθετή της με άρνηση

ΕιρωνείαΕιρωνεία

χρησιμοποιούνται με προσποίηση λέξεις ή φράσεις που έχουν διαφορετική ή αντίθετη σημασία από την πραγματική τους

οι λέξεις χρησιμοποιούνται για περιφρόνηση χλευασμό κτλ

ΕυφημισμόςΕυφημισμός

μια λέξη ή φράση με καλή σημασία χρησιμοποιείται για την ονομασία κακού ή δυσάρεστου πράγματος

πΥ ερβολήπΥ ερβολή

μια κατάσταση μεγαλοποιείται για να προκαλέσει μεγαλύτερη εντύπωση

ΑλληγορίαΑλληγορία

αυτός που μιλάει άλλα λέει κι άλλα εννοεί

είναι μεταφορική φράση που κρύβει διαφορετικό νόημα από αυτό που δηλώνουν οι λέξεις της

Διαφέρει από τη μεταφοράγιατί δεν περιορίζεται σε μια λέξη αλλά αποτελεί συνεχές όλο

π πΠροσω ο οίησηπ πΠροσω ο οίηση

αποδίδονται ανθρώπινες ιδιότητες σε ζώα σε αντικείμενα ή αφηρημένες έννοιες και ιδέες

ΠαρομοίωσηΠαρομοίωσησυγκρίνουμε δύο πρόσωπα πράγματα ιδέες φαινόμενα καταστάσεις ενέργειες που έχουν ομοιότητα μεταξύ τους προκειμένου να τονιστεί η ιδιότητα του ενός

Η παρομοίωση αρχίζει με τις λέξεις σαν καθώς όπως και με το σαν να όταν έχουμε υποθετική παρομοίωση

ΚλιμακωτόΚλιμακωτό

παρατίθενται διάφορα γεγονότα αντικείμενα πρόσωπα έννοιες

με αυξανόμενή ένταση (ανιούσα κλιμάκωση) ή

φθίνουσα πορεία (κατιούσα κλιμάκωση)

ΑντονομασίαΑντονομασία

αντικαθίστανται τα προσηγορικά ονόματα με κύρια ήτα κύρια με προσηγορικά ή τα κύρια και προσηγορικά με άλλες σχετικές λέξεις

ΠΛΗΡΟΦΟΡΙΕΣΠΛΗΡΟΦΟΡΙΕΣ

Αρχική σελίδαΠληροφορίεςΠίσω στη δραστηριότητα-παράδειγμαΠίνακας επιλογής παραδειγμάτωνΠίνακας ΔραστηριότητεςΠίνακας Σχήματα ΛόγουΠροηγούμενη διαφάνειαΚλικΚλικ οπουδήποτε για να δείτε την απάντησηΚλικΚλικ οπουδήποτε για να μεταβείτε στην επόμενη

διαφάνεια ή ακολουθείστε τις υπερσυνδέσεις

ΔραστηριότητεςΔραστηριότητες

Ομάδα Α Ομάδα Α Ομάδα Β Ομάδα Β Ομάδα Γ Ομάδα Γ Ομάδα Δ Ομάδα Δ Ομάδα Ε Ομάδα Ε

Κλικ στους Κλικ στους συνδέσμους συνδέσμους για συνέχειαhellip

για συνέχειαhellip

Ομάδα Α Ομάδα Α

Αφού διαβάσουμε το παραμύθι (κλικ Αφού διαβάσουμε το παραμύθι (κλικ ΕΔΩΕΔΩ)) ας του δώσουμε ένα τίτλο αξιοποιώντας τη

μεταφορά ας αναφερθούμε στα σχήματα λόγου που

αξιοποιεί ο συγγραφέας ας δημιουργήσουμε το δικό μας παραμύθι με

το ίδιο θεματικό κέντρο

Ομάδα Β Ομάδα Β Αφού παρατηρήσουμε την εικόνα (κλικ Αφού παρατηρήσουμε την εικόνα (κλικ ΕΔΩΕΔΩ)) ας της δώσουμε ένα τίτλο Ποιο σχήμα

λόγου μπορούμε να αξιοποιήσουμε ας βρούμε εικόνες στις οποίες μπορούμε να

αξιοποιήσουμε το ίδιο σχήμα λόγου ας δημιουργήσουμε μια μικρή παρουσίαση

Power Point με τα ευρήματά μας

Ομάδα Γ Ομάδα Γ Ας διαβάσουμε το ποίημα (κλικ Ας διαβάσουμε το ποίημα (κλικ ΕΔΩΕΔΩ)) ποιο σχήμα λόγου αξιοποιεί ο ποιητής για

να μιλήσει για την Ειρήνη πώς θα συνέχιζε το ποίημα αν μιλούσε

για τον Πόλεμοαξιοποιώντας το ίδιο σχήμα ας οπτικοποιήσουμε τους στίχους με

πρωταγωνιστές τον Πόλεμο και την Ειρήνη αξιοποιώντας το Power Point ή το Movie

Maker

Ομάδα Δ Ομάδα Δ

Αφού παρατηρήσουμε την εικόνα (κλικ Αφού παρατηρήσουμε την εικόνα (κλικ ΕΔΩΕΔΩ)) ας μιλήσουμε για την ειρωνεία που διακρίνεται

σ΄αυτή ας παρατηρήσουμε με ποιους τρόπους την

επιτυγχάνει ο σκιτσογράφος ας δημιουργήσουμε ένα παρόμοιο σκίτσο-

σχόλιο για κάποιο θέμα κοινωνικού προβληματισμού με ένα εργαλείο δημιουργίας comics

Ομάδα Ε Ομάδα Ε Αφού διαβάσουμε το κείμενο (κλικ Αφού διαβάσουμε το κείμενο (κλικ ΕΔΩΕΔΩ)) ας του δώσουμε ένα τίτλο αξιοποιώντας τη

μεταφοράμεταφορά ας εντοπίσουμε το σχήμα της υπερβολής υπερβολής

που υπάρχει στο κείμενο ας δημιουργήσουμε ένα κολάζ εικόνων-

παρομοίωσηπαρομοίωση του κειμένου αξιοποιώντας κάποιο Διαδικτυακό Εργαλείο ή μια διαφάνεια Power Point

Ένα ποντικάκι κάποτε παρατηρούσε από την τρυπούλα του τον αγρότη και τη γυναίκα του που ξεδίπλωναν ένα πακέτο laquoΤι λιχουδιά άραγε έκρυβε εκείνο το πακέτοraquo αναρωτήθηκε Όταν οι δύο αγρότες άνοιξαν το πακέτο δεν φαντάζεστε πόσο μεγάλο ήταν το σοκ που έπαθε όταν διαπίστωσε πως επρόκειτο για μια ποντικοπαγίδα Τρέχει γρήγορα λοιπόν στον αχυρώνα για να ανακοινώσει το φοβερό νέο -Μια ποντικοπαγίδα μέσα στο σπίτι Μια ποντικοπαγίδα μέσα στο σπίτιΗ κότα κακάρισε έξυσε την πλάτη της και σηκώνοντας το λαιμό της είπε Κύρ Ποντικέ μου καταλαβαίνω πως αυτό αποτελεί πρόβλημα για σας Αλλά δεν βλέπω να έχει καμιά επίπτωση σε μένα Δε με ενοχλεί καθόλου εμένα η ποντικοπαγίδα στο σπίτι Το ποντικάκι γύρισε τότε στο γουρούνι και του φώναξε Έχει μια ποντικοπαγίδα στο σπίτι Έχει μια ποντικοπαγίδα στο σπίτι Το γουρούνι έδειξε συμπόνια αλλά απάντησε Λυπάμαι πολύ κυρ ποντικέ μου αλλά δεν μπορώ να κάνω τίποτα άλλο από το να προσευχηθώ Να είσαι σίγουρος ότι θα το κάνω Θα προσευχηθώ Τότε το ποντίκι στράφηκε προς το βόδι και του φώναξε κρούοντας τον κώδωνα του κινδύνου Έχει μια ποντικοπαγίδα στο σπίτι Έχει μια ποντικοπαγίδα στο σπίτι Και το βόδι απάντησε Κοιτάξτε κύριε ποντικέ μου πολύ λυπάμαι για τον κίνδυνο που διατρέχεις αλλά εμένα η ποντικοπαγίδα το μόνο που μπορεί να μου κάνει είναι ένα τσιμπηματάκι στο δέρμα μου Έτσι ο καλός μας ποντικούλης έφυγε με κατεβασμένο το κεφάλι περίλυπος και απογοητευμένος γιατί θα έπρεπε ΜΟΝΟΣ ΤΟΥ να αντιμετωπίσει τον κίνδυνο της ποντικοπαγίδας (συνέχεια)

laquoΚι όμως απrsquo τις δυο τις λέξεις την καλύτερη όλοι οι άνθρωποι μπορούν να ξεχωρίσουν όπως ξεχωρίζουν τα καλά και τα κακά πόσο ανώτερη απrsquo τον πόλεμο είναι η ειρήνη στους ανθρώπους Είναι αυτή που τα γράμματα αγαπάει τους θρήνους μισεί χαίρεται με τα πολλά παιδιά και με τα πλούτηraquo

(Ευριπίδης)

[hellip]Λίγες μόνο δεκαετίες πριν οι εξετάσεις ήταν ένα φυσικό γεγονός συνδεδεμένο με τις laquoκανονικές λειτουργίεςraquo του σχολείου Ξαφνικά όμως τα πράγματα άλλαξαν Οι εξετάσεις φαίνεται να μην είναι πια κάτι απλό δηλαδή στα μέτρα των παιδιών Καθηγητές γονείς και ΜΜΕ μεταφέρουν στα παιδιά το μήνυμα laquoΔουλέψτε σκληρά γιατί χαθήκατεraquo Και τα παιδιά προσπαθούν και δουλεύουν σκληρά Δεν παρακολουθούν μόνο το πρόγραμμα του σχολείου αλλά είναι υποχρεωμένα να διαβάζουν αρκετές ώρες ενώ τα περισσότερα αναγκάζονται να παρακολουθούν και κάποιο φροντιστήριο Η εποχή της εφηβείας για τα ελληνόπουλα δεν κρύβει μόνο το άγχος για προσαρμογή στην ενήλικη ζωή αλλά laquoπροσφέρειraquo και τον πανικό της επιτυχίας [hellip] Στις πολύβουες και κατειλημμένες από το καυσαέριο μεγαλουπόλεις τα παιδιά επιστρέφουν τρέχοντας από το σχολείο είτε με τα πόδια και τη συνοδεία κάποιου μεγάλου είτε με σχολικά και αυτοκίνητα για να μπουν πάλι τρέχοντας στο ασανσέρ της πολυκατοικίας και να καταλήξουν με βιασύνη σε ένα γεύμα που θα οδηγήσει σε μια γρήγορη πέψη προκειμένου να αρχίσουν οι εξωσχολικές δραστηριότητες Ξένες γλώσσες αθλητικά ωδεία μαθήματα πληροφορικής και πάλι πίσω στο σπίτι για το διάβασμα της επόμενης μέρας Ώσπου κάπου αργά το βράδυ θα κλείσουν οι τηλεοράσεις και θα πέσει σιωπητήριο Ώρες δουλειάς10-12

Σμαρούλα Παντελή Το Βήμα 04-06-2000

Την επόμενη νύχτα ένας παράξενος θόρυβος κάτι σαν το θόρυβο που κάνει η ποντικοπαγίδα όταν κλείνει ξύπνησε τη γυναίκα του αγρότη που έτρεξε να δει τι συνέβη Μέσα στη νύχτα όμως δεν πρόσεξε πως στην παγίδα πιάστηκε από την ουρά ένα φίδι Φοβισμένο το φίδι δάγκωσε τη γυναίκα Ο άντρας της έτρεξε γρήγορα και την πήγε στο νοσοκομείο Αλλοίμονο όμως την έφερε στο σπίτι με πολύ υψηλό πυρετό Ο γιατρός τον συμβούλεψε να της κάνει ζεστές σουπίτσες Έτσι ο αγρότης έσφαξε την κότα για να κάνει μια καλή κοτόσουπα Η γυναίκα όμως πήγαινε από το κακό στο χειρότερο και όλοι οι γείτονες έρχονταν στη φάρμα να βοηθήσουν Ο καθένας με τη σειρά του καθόταν στο προσκεφάλι της γυναίκας από ένα 8ωρο Για να τους ταΐσει όλους αυτούς ο αγρότης αναγκάστηκε να σφάξει το γουρούνι Τελικά όμως η γυναίκα δε τη γλύτωσε Πέθανε Στη κηδεία της ήρθε πάρα πολύς κόσμος γιατί ήταν καλή γυναίκα και την αγαπούσαν όλοι Για να φιλοξενήσει όλον αυτόν τον κόσμο ο αγρότης αναγκάστηκε να σφάξει το βόδι Ο κυρ Ποντικός μας έβλεπε όλο αυτό το πηγαινέλα από την τρυπούλα του με πάρα πολύ μεγάλη θλίψη ( από το Διαδίκτυο( από το Διαδίκτυο)) (αρχή παραμυθιού) (αρχή παραμυθιού)

Page 17: σχηματα λογου

ΜετωνυμίαΜετωνυμία

Η ΔιεύθυνσηΔιεύθυνση τουσχολείουδεναστειεύεται

ΔηλαδήhellipΔηλαδήhellip

Σχήμα Λιτότητας Σχήμα Λιτότητας

Δεν ήταν και λίγα Δεν ήταν και λίγα πόσα έρασε

ΔηλαδήΔηλαδήhelliphellip

Σχήμα Λιτότητας Σχήμα Λιτότητας

π hellipΕί ε ουκ ολίγαπ hellipΕί ε ουκ ολίγα

ΔηλαδήΔηλαδήhelliphellip

ΕιρωνείαΕιρωνεία

π Τώρα μας έ εισες π Τώρα μας έ εισες

ΔηλαδήhellipΔηλαδήhellip

ΕιρωνείαΕιρωνεία

ΜΑΜΑΜΑΜΑ ΜΗΝ ΑΝΗΣΥΧΕΙΣΜΗΝ ΑΝΗΣΥΧΕΙΣ

ΕΔΩ ΕΔΩ ΠΟΥ ΗΡΘΑΜΕ ΠΟΥ ΗΡΘΑΜΕ

ΟΛΟΚΛΗΡΗ Η ΚΟΙΝΩΝΙΑΟΛΟΚΛΗΡΗ Η ΚΟΙΝΩΝΙΑΑΣΧΟΛΕΙΤΑΙ ΜΑΖΙ ΜΑΣΑΣΧΟΛΕΙΤΑΙ ΜΑΖΙ ΜΑΣ

ΔηλαδήhellipΔηλαδήhellip

ΕυφημισμόςΕυφημισμός

Το ακρωτήριοτης

πΚαλής Ελ ίδας πΚαλής Ελ ίδας

ΔηλαδήhellipΔηλαδήhellip

ΕυφημισμόςΕυφημισμός

π π Στους σύγχρονους ολέμους υ άρχουν και π π παρά λευρεςα ώλειεςπ π παρά λευρεςα ώλειες

ΔηλαδήhellipΔηλαδήhellip

πΥ ερβολήπΥ ερβολή

Κολοκοτρώνης φώναξε κι όλος ο Κολοκοτρώνης φώναξε κι όλος ο κόσμος τρόμαξε κόσμος τρόμαξε

ΔηλαδήhellipΔηλαδήhellip

πΥ ερβολήπΥ ερβολή

Τι της Τι της λείπειhellip λείπειhellip τι της τι της λείπειhellipλείπειhellip

ΔηλαδήhellipΔηλαδήhellip

ΑλληγορίαΑλληγορία

Το ένα χέρι νίβει τ άλλο Το ένα χέρι νίβει τ άλλο π π και τα δυο το ρόσω ο π π και τα δυο το ρόσω ο

ΔηλαδήhellipΔηλαδήhellip

ΑλληγορίαΑλληγορία ΔηλαδήhellipΔηλαδήhellip

π πΠροσω ο οίησπ πΠροσω ο οίησηη ΣτωνΨαρών την ολόμαυρη ράχη

π π ερ ατώνταςη Δόξαπ π ερ ατώνταςη Δόξα μονάχη

ΔηλαδήhellipΔηλαδήhellip

π πΠροσω ο οίησηπ πΠροσω ο οίηση

Νόμιζα πως το

τριαντάφυλλό μου

ήταν μοναδικό και

τώρα να ένας

ολόκληρος κήπος

από

τριαντάφυλλαhellip

Μην κλαις Το δικό σου τριαντάφυλλο

είναι μοναδικό στον κόσμο γιατί το έχεις

εξημερώσει

ΔηλαδήhellipΔηλαδήhellip

ΠαρομοίωσηΠαρομοίωση

Κάτι σα ζεστό κύμα σα ζεστό κύμα π με σκε άζει ξαφνικά

ΔηλαδήhellipΔηλαδήhellip

ΠαρομοίωσηΠαρομοίωση

Πώς Πώς π ο χειμερινός βοριάς σαρώνει στον κάμ ο αγκάθια

π κι αυτά σφιχταγκαλιάζονται και γίνονται ένα ράμα έτσι έτσι και τη σχεδία οι άνεμοι εδώ και εκεί τη φέρναν και

πτην ήγαιναν

ΔηλαδήhellipΔηλαδήhellip

ΚλιμακωτόΚλιμακωτό

π π Όμορφη λούσια κι ά αρτη π π Όμορφη λούσια κι ά αρτη και σεβαστή κι αγία και σεβαστή κι αγία

ΔηλαδήhellipΔηλαδήhellip

ΑντονομασίαΑντονομασία

π Η όλη τουΦωτός π Η όλη τουΦωτός

ΔηλαδήhellipΔηλαδήhellip

ΑντονομασίαΑντονομασία ΔηλαδήhellipΔηλαδήhellip

ΑντονομασίαΑντονομασία ΔηλαδήhellipΔηλαδήhellip

ΣΧΗΜΑΤΑ ΛΟΓΟΥ ΣΧΗΜΑΤΑ ΛΟΓΟΥ Σχετικά με τη Σημασία των λέξεων και φράσεων

ΜεταφοράΜεταφορά rsquo Σχήμα κατ εξοχήν rsquo Σχήμα κατ εξοχήν ΣυνεκδοχήΣυνεκδοχή ΜετωνυμίαΜετωνυμία Σχήμα Λιτότητας Σχήμα Λιτότητας ΕιρωνείαΕιρωνεία

ΕυφημισμόςΕυφημισμός πΥ ερβολήπΥ ερβολή ΑλληγορίαΑλληγορία π πΠροσω ο οίησηπ πΠροσω ο οίηση ΠαρομοίωσηΠαρομοίωση ΚλιμακωτόΚλιμακωτό ΑντονομασίαΑντονομασία

Κλικ στους Κλικ στους

συνδέσμους συνδέσμους

για συνέχειαhellipγια συνέχειαhellip

ΜεταφοράΜεταφορά

οι λέξεις εκτός από την κυριολεκτική τους σημασία χρησιμοποιούνται αναλογικάγια να δηλώσουν και άλλες καταστάσεις ή αντικείμενα

rsquo Σχήμα κατ εξοχήν rsquo Σχήμα κατ εξοχήν

η σημασία μιας λέξης στενεύει τόσο πολύ ώστε συμπίπτει με μια μόνο έννοια και σημασία καθορισμένη

ΣυνεκδοχήΣυνεκδοχή η λέξη δε δηλώνει κυριολεκτικά εκείνο που

κατά πρώτο λόγο φαίνεται αλλάhellip α) το μέρος αντί για το όλο β) το ένα αντί για τα πολλάγ) την ύλη αντί για εκείνο που έχει

κατασκευαστεί από την ύληδ) το όργανο αντί για την ενέργεια που παράγεται

από αυτόε) το όργανο αντί για το πρόσωπο που χειρίζεται

το όργανο αυτό στ) το εικονιζόμενο πρόσωπο αντί για την εικόνα

του

ΜετωνυμίαΜετωνυμία

χρησιμοποιείται α) το όνομα του δημιουργού αντί για το δημιούργημά του

β) εκείνο που περιέχει κάτι αντί για το περιεχόμενο και αντίστροφα

γ) το αφηρημένο αντί για το αντίστοιχο συγκεκριμένο και αντίστροφα

Σχήμα Λιτότητας Σχήμα Λιτότητας

αντί για κάποια λέξη χρησιμοποιείται η αντίθετή της με άρνηση

ΕιρωνείαΕιρωνεία

χρησιμοποιούνται με προσποίηση λέξεις ή φράσεις που έχουν διαφορετική ή αντίθετη σημασία από την πραγματική τους

οι λέξεις χρησιμοποιούνται για περιφρόνηση χλευασμό κτλ

ΕυφημισμόςΕυφημισμός

μια λέξη ή φράση με καλή σημασία χρησιμοποιείται για την ονομασία κακού ή δυσάρεστου πράγματος

πΥ ερβολήπΥ ερβολή

μια κατάσταση μεγαλοποιείται για να προκαλέσει μεγαλύτερη εντύπωση

ΑλληγορίαΑλληγορία

αυτός που μιλάει άλλα λέει κι άλλα εννοεί

είναι μεταφορική φράση που κρύβει διαφορετικό νόημα από αυτό που δηλώνουν οι λέξεις της

Διαφέρει από τη μεταφοράγιατί δεν περιορίζεται σε μια λέξη αλλά αποτελεί συνεχές όλο

π πΠροσω ο οίησηπ πΠροσω ο οίηση

αποδίδονται ανθρώπινες ιδιότητες σε ζώα σε αντικείμενα ή αφηρημένες έννοιες και ιδέες

ΠαρομοίωσηΠαρομοίωσησυγκρίνουμε δύο πρόσωπα πράγματα ιδέες φαινόμενα καταστάσεις ενέργειες που έχουν ομοιότητα μεταξύ τους προκειμένου να τονιστεί η ιδιότητα του ενός

Η παρομοίωση αρχίζει με τις λέξεις σαν καθώς όπως και με το σαν να όταν έχουμε υποθετική παρομοίωση

ΚλιμακωτόΚλιμακωτό

παρατίθενται διάφορα γεγονότα αντικείμενα πρόσωπα έννοιες

με αυξανόμενή ένταση (ανιούσα κλιμάκωση) ή

φθίνουσα πορεία (κατιούσα κλιμάκωση)

ΑντονομασίαΑντονομασία

αντικαθίστανται τα προσηγορικά ονόματα με κύρια ήτα κύρια με προσηγορικά ή τα κύρια και προσηγορικά με άλλες σχετικές λέξεις

ΠΛΗΡΟΦΟΡΙΕΣΠΛΗΡΟΦΟΡΙΕΣ

Αρχική σελίδαΠληροφορίεςΠίσω στη δραστηριότητα-παράδειγμαΠίνακας επιλογής παραδειγμάτωνΠίνακας ΔραστηριότητεςΠίνακας Σχήματα ΛόγουΠροηγούμενη διαφάνειαΚλικΚλικ οπουδήποτε για να δείτε την απάντησηΚλικΚλικ οπουδήποτε για να μεταβείτε στην επόμενη

διαφάνεια ή ακολουθείστε τις υπερσυνδέσεις

ΔραστηριότητεςΔραστηριότητες

Ομάδα Α Ομάδα Α Ομάδα Β Ομάδα Β Ομάδα Γ Ομάδα Γ Ομάδα Δ Ομάδα Δ Ομάδα Ε Ομάδα Ε

Κλικ στους Κλικ στους συνδέσμους συνδέσμους για συνέχειαhellip

για συνέχειαhellip

Ομάδα Α Ομάδα Α

Αφού διαβάσουμε το παραμύθι (κλικ Αφού διαβάσουμε το παραμύθι (κλικ ΕΔΩΕΔΩ)) ας του δώσουμε ένα τίτλο αξιοποιώντας τη

μεταφορά ας αναφερθούμε στα σχήματα λόγου που

αξιοποιεί ο συγγραφέας ας δημιουργήσουμε το δικό μας παραμύθι με

το ίδιο θεματικό κέντρο

Ομάδα Β Ομάδα Β Αφού παρατηρήσουμε την εικόνα (κλικ Αφού παρατηρήσουμε την εικόνα (κλικ ΕΔΩΕΔΩ)) ας της δώσουμε ένα τίτλο Ποιο σχήμα

λόγου μπορούμε να αξιοποιήσουμε ας βρούμε εικόνες στις οποίες μπορούμε να

αξιοποιήσουμε το ίδιο σχήμα λόγου ας δημιουργήσουμε μια μικρή παρουσίαση

Power Point με τα ευρήματά μας

Ομάδα Γ Ομάδα Γ Ας διαβάσουμε το ποίημα (κλικ Ας διαβάσουμε το ποίημα (κλικ ΕΔΩΕΔΩ)) ποιο σχήμα λόγου αξιοποιεί ο ποιητής για

να μιλήσει για την Ειρήνη πώς θα συνέχιζε το ποίημα αν μιλούσε

για τον Πόλεμοαξιοποιώντας το ίδιο σχήμα ας οπτικοποιήσουμε τους στίχους με

πρωταγωνιστές τον Πόλεμο και την Ειρήνη αξιοποιώντας το Power Point ή το Movie

Maker

Ομάδα Δ Ομάδα Δ

Αφού παρατηρήσουμε την εικόνα (κλικ Αφού παρατηρήσουμε την εικόνα (κλικ ΕΔΩΕΔΩ)) ας μιλήσουμε για την ειρωνεία που διακρίνεται

σ΄αυτή ας παρατηρήσουμε με ποιους τρόπους την

επιτυγχάνει ο σκιτσογράφος ας δημιουργήσουμε ένα παρόμοιο σκίτσο-

σχόλιο για κάποιο θέμα κοινωνικού προβληματισμού με ένα εργαλείο δημιουργίας comics

Ομάδα Ε Ομάδα Ε Αφού διαβάσουμε το κείμενο (κλικ Αφού διαβάσουμε το κείμενο (κλικ ΕΔΩΕΔΩ)) ας του δώσουμε ένα τίτλο αξιοποιώντας τη

μεταφοράμεταφορά ας εντοπίσουμε το σχήμα της υπερβολής υπερβολής

που υπάρχει στο κείμενο ας δημιουργήσουμε ένα κολάζ εικόνων-

παρομοίωσηπαρομοίωση του κειμένου αξιοποιώντας κάποιο Διαδικτυακό Εργαλείο ή μια διαφάνεια Power Point

Ένα ποντικάκι κάποτε παρατηρούσε από την τρυπούλα του τον αγρότη και τη γυναίκα του που ξεδίπλωναν ένα πακέτο laquoΤι λιχουδιά άραγε έκρυβε εκείνο το πακέτοraquo αναρωτήθηκε Όταν οι δύο αγρότες άνοιξαν το πακέτο δεν φαντάζεστε πόσο μεγάλο ήταν το σοκ που έπαθε όταν διαπίστωσε πως επρόκειτο για μια ποντικοπαγίδα Τρέχει γρήγορα λοιπόν στον αχυρώνα για να ανακοινώσει το φοβερό νέο -Μια ποντικοπαγίδα μέσα στο σπίτι Μια ποντικοπαγίδα μέσα στο σπίτιΗ κότα κακάρισε έξυσε την πλάτη της και σηκώνοντας το λαιμό της είπε Κύρ Ποντικέ μου καταλαβαίνω πως αυτό αποτελεί πρόβλημα για σας Αλλά δεν βλέπω να έχει καμιά επίπτωση σε μένα Δε με ενοχλεί καθόλου εμένα η ποντικοπαγίδα στο σπίτι Το ποντικάκι γύρισε τότε στο γουρούνι και του φώναξε Έχει μια ποντικοπαγίδα στο σπίτι Έχει μια ποντικοπαγίδα στο σπίτι Το γουρούνι έδειξε συμπόνια αλλά απάντησε Λυπάμαι πολύ κυρ ποντικέ μου αλλά δεν μπορώ να κάνω τίποτα άλλο από το να προσευχηθώ Να είσαι σίγουρος ότι θα το κάνω Θα προσευχηθώ Τότε το ποντίκι στράφηκε προς το βόδι και του φώναξε κρούοντας τον κώδωνα του κινδύνου Έχει μια ποντικοπαγίδα στο σπίτι Έχει μια ποντικοπαγίδα στο σπίτι Και το βόδι απάντησε Κοιτάξτε κύριε ποντικέ μου πολύ λυπάμαι για τον κίνδυνο που διατρέχεις αλλά εμένα η ποντικοπαγίδα το μόνο που μπορεί να μου κάνει είναι ένα τσιμπηματάκι στο δέρμα μου Έτσι ο καλός μας ποντικούλης έφυγε με κατεβασμένο το κεφάλι περίλυπος και απογοητευμένος γιατί θα έπρεπε ΜΟΝΟΣ ΤΟΥ να αντιμετωπίσει τον κίνδυνο της ποντικοπαγίδας (συνέχεια)

laquoΚι όμως απrsquo τις δυο τις λέξεις την καλύτερη όλοι οι άνθρωποι μπορούν να ξεχωρίσουν όπως ξεχωρίζουν τα καλά και τα κακά πόσο ανώτερη απrsquo τον πόλεμο είναι η ειρήνη στους ανθρώπους Είναι αυτή που τα γράμματα αγαπάει τους θρήνους μισεί χαίρεται με τα πολλά παιδιά και με τα πλούτηraquo

(Ευριπίδης)

[hellip]Λίγες μόνο δεκαετίες πριν οι εξετάσεις ήταν ένα φυσικό γεγονός συνδεδεμένο με τις laquoκανονικές λειτουργίεςraquo του σχολείου Ξαφνικά όμως τα πράγματα άλλαξαν Οι εξετάσεις φαίνεται να μην είναι πια κάτι απλό δηλαδή στα μέτρα των παιδιών Καθηγητές γονείς και ΜΜΕ μεταφέρουν στα παιδιά το μήνυμα laquoΔουλέψτε σκληρά γιατί χαθήκατεraquo Και τα παιδιά προσπαθούν και δουλεύουν σκληρά Δεν παρακολουθούν μόνο το πρόγραμμα του σχολείου αλλά είναι υποχρεωμένα να διαβάζουν αρκετές ώρες ενώ τα περισσότερα αναγκάζονται να παρακολουθούν και κάποιο φροντιστήριο Η εποχή της εφηβείας για τα ελληνόπουλα δεν κρύβει μόνο το άγχος για προσαρμογή στην ενήλικη ζωή αλλά laquoπροσφέρειraquo και τον πανικό της επιτυχίας [hellip] Στις πολύβουες και κατειλημμένες από το καυσαέριο μεγαλουπόλεις τα παιδιά επιστρέφουν τρέχοντας από το σχολείο είτε με τα πόδια και τη συνοδεία κάποιου μεγάλου είτε με σχολικά και αυτοκίνητα για να μπουν πάλι τρέχοντας στο ασανσέρ της πολυκατοικίας και να καταλήξουν με βιασύνη σε ένα γεύμα που θα οδηγήσει σε μια γρήγορη πέψη προκειμένου να αρχίσουν οι εξωσχολικές δραστηριότητες Ξένες γλώσσες αθλητικά ωδεία μαθήματα πληροφορικής και πάλι πίσω στο σπίτι για το διάβασμα της επόμενης μέρας Ώσπου κάπου αργά το βράδυ θα κλείσουν οι τηλεοράσεις και θα πέσει σιωπητήριο Ώρες δουλειάς10-12

Σμαρούλα Παντελή Το Βήμα 04-06-2000

Την επόμενη νύχτα ένας παράξενος θόρυβος κάτι σαν το θόρυβο που κάνει η ποντικοπαγίδα όταν κλείνει ξύπνησε τη γυναίκα του αγρότη που έτρεξε να δει τι συνέβη Μέσα στη νύχτα όμως δεν πρόσεξε πως στην παγίδα πιάστηκε από την ουρά ένα φίδι Φοβισμένο το φίδι δάγκωσε τη γυναίκα Ο άντρας της έτρεξε γρήγορα και την πήγε στο νοσοκομείο Αλλοίμονο όμως την έφερε στο σπίτι με πολύ υψηλό πυρετό Ο γιατρός τον συμβούλεψε να της κάνει ζεστές σουπίτσες Έτσι ο αγρότης έσφαξε την κότα για να κάνει μια καλή κοτόσουπα Η γυναίκα όμως πήγαινε από το κακό στο χειρότερο και όλοι οι γείτονες έρχονταν στη φάρμα να βοηθήσουν Ο καθένας με τη σειρά του καθόταν στο προσκεφάλι της γυναίκας από ένα 8ωρο Για να τους ταΐσει όλους αυτούς ο αγρότης αναγκάστηκε να σφάξει το γουρούνι Τελικά όμως η γυναίκα δε τη γλύτωσε Πέθανε Στη κηδεία της ήρθε πάρα πολύς κόσμος γιατί ήταν καλή γυναίκα και την αγαπούσαν όλοι Για να φιλοξενήσει όλον αυτόν τον κόσμο ο αγρότης αναγκάστηκε να σφάξει το βόδι Ο κυρ Ποντικός μας έβλεπε όλο αυτό το πηγαινέλα από την τρυπούλα του με πάρα πολύ μεγάλη θλίψη ( από το Διαδίκτυο( από το Διαδίκτυο)) (αρχή παραμυθιού) (αρχή παραμυθιού)

Page 18: σχηματα λογου

Σχήμα Λιτότητας Σχήμα Λιτότητας

Δεν ήταν και λίγα Δεν ήταν και λίγα πόσα έρασε

ΔηλαδήΔηλαδήhelliphellip

Σχήμα Λιτότητας Σχήμα Λιτότητας

π hellipΕί ε ουκ ολίγαπ hellipΕί ε ουκ ολίγα

ΔηλαδήΔηλαδήhelliphellip

ΕιρωνείαΕιρωνεία

π Τώρα μας έ εισες π Τώρα μας έ εισες

ΔηλαδήhellipΔηλαδήhellip

ΕιρωνείαΕιρωνεία

ΜΑΜΑΜΑΜΑ ΜΗΝ ΑΝΗΣΥΧΕΙΣΜΗΝ ΑΝΗΣΥΧΕΙΣ

ΕΔΩ ΕΔΩ ΠΟΥ ΗΡΘΑΜΕ ΠΟΥ ΗΡΘΑΜΕ

ΟΛΟΚΛΗΡΗ Η ΚΟΙΝΩΝΙΑΟΛΟΚΛΗΡΗ Η ΚΟΙΝΩΝΙΑΑΣΧΟΛΕΙΤΑΙ ΜΑΖΙ ΜΑΣΑΣΧΟΛΕΙΤΑΙ ΜΑΖΙ ΜΑΣ

ΔηλαδήhellipΔηλαδήhellip

ΕυφημισμόςΕυφημισμός

Το ακρωτήριοτης

πΚαλής Ελ ίδας πΚαλής Ελ ίδας

ΔηλαδήhellipΔηλαδήhellip

ΕυφημισμόςΕυφημισμός

π π Στους σύγχρονους ολέμους υ άρχουν και π π παρά λευρεςα ώλειεςπ π παρά λευρεςα ώλειες

ΔηλαδήhellipΔηλαδήhellip

πΥ ερβολήπΥ ερβολή

Κολοκοτρώνης φώναξε κι όλος ο Κολοκοτρώνης φώναξε κι όλος ο κόσμος τρόμαξε κόσμος τρόμαξε

ΔηλαδήhellipΔηλαδήhellip

πΥ ερβολήπΥ ερβολή

Τι της Τι της λείπειhellip λείπειhellip τι της τι της λείπειhellipλείπειhellip

ΔηλαδήhellipΔηλαδήhellip

ΑλληγορίαΑλληγορία

Το ένα χέρι νίβει τ άλλο Το ένα χέρι νίβει τ άλλο π π και τα δυο το ρόσω ο π π και τα δυο το ρόσω ο

ΔηλαδήhellipΔηλαδήhellip

ΑλληγορίαΑλληγορία ΔηλαδήhellipΔηλαδήhellip

π πΠροσω ο οίησπ πΠροσω ο οίησηη ΣτωνΨαρών την ολόμαυρη ράχη

π π ερ ατώνταςη Δόξαπ π ερ ατώνταςη Δόξα μονάχη

ΔηλαδήhellipΔηλαδήhellip

π πΠροσω ο οίησηπ πΠροσω ο οίηση

Νόμιζα πως το

τριαντάφυλλό μου

ήταν μοναδικό και

τώρα να ένας

ολόκληρος κήπος

από

τριαντάφυλλαhellip

Μην κλαις Το δικό σου τριαντάφυλλο

είναι μοναδικό στον κόσμο γιατί το έχεις

εξημερώσει

ΔηλαδήhellipΔηλαδήhellip

ΠαρομοίωσηΠαρομοίωση

Κάτι σα ζεστό κύμα σα ζεστό κύμα π με σκε άζει ξαφνικά

ΔηλαδήhellipΔηλαδήhellip

ΠαρομοίωσηΠαρομοίωση

Πώς Πώς π ο χειμερινός βοριάς σαρώνει στον κάμ ο αγκάθια

π κι αυτά σφιχταγκαλιάζονται και γίνονται ένα ράμα έτσι έτσι και τη σχεδία οι άνεμοι εδώ και εκεί τη φέρναν και

πτην ήγαιναν

ΔηλαδήhellipΔηλαδήhellip

ΚλιμακωτόΚλιμακωτό

π π Όμορφη λούσια κι ά αρτη π π Όμορφη λούσια κι ά αρτη και σεβαστή κι αγία και σεβαστή κι αγία

ΔηλαδήhellipΔηλαδήhellip

ΑντονομασίαΑντονομασία

π Η όλη τουΦωτός π Η όλη τουΦωτός

ΔηλαδήhellipΔηλαδήhellip

ΑντονομασίαΑντονομασία ΔηλαδήhellipΔηλαδήhellip

ΑντονομασίαΑντονομασία ΔηλαδήhellipΔηλαδήhellip

ΣΧΗΜΑΤΑ ΛΟΓΟΥ ΣΧΗΜΑΤΑ ΛΟΓΟΥ Σχετικά με τη Σημασία των λέξεων και φράσεων

ΜεταφοράΜεταφορά rsquo Σχήμα κατ εξοχήν rsquo Σχήμα κατ εξοχήν ΣυνεκδοχήΣυνεκδοχή ΜετωνυμίαΜετωνυμία Σχήμα Λιτότητας Σχήμα Λιτότητας ΕιρωνείαΕιρωνεία

ΕυφημισμόςΕυφημισμός πΥ ερβολήπΥ ερβολή ΑλληγορίαΑλληγορία π πΠροσω ο οίησηπ πΠροσω ο οίηση ΠαρομοίωσηΠαρομοίωση ΚλιμακωτόΚλιμακωτό ΑντονομασίαΑντονομασία

Κλικ στους Κλικ στους

συνδέσμους συνδέσμους

για συνέχειαhellipγια συνέχειαhellip

ΜεταφοράΜεταφορά

οι λέξεις εκτός από την κυριολεκτική τους σημασία χρησιμοποιούνται αναλογικάγια να δηλώσουν και άλλες καταστάσεις ή αντικείμενα

rsquo Σχήμα κατ εξοχήν rsquo Σχήμα κατ εξοχήν

η σημασία μιας λέξης στενεύει τόσο πολύ ώστε συμπίπτει με μια μόνο έννοια και σημασία καθορισμένη

ΣυνεκδοχήΣυνεκδοχή η λέξη δε δηλώνει κυριολεκτικά εκείνο που

κατά πρώτο λόγο φαίνεται αλλάhellip α) το μέρος αντί για το όλο β) το ένα αντί για τα πολλάγ) την ύλη αντί για εκείνο που έχει

κατασκευαστεί από την ύληδ) το όργανο αντί για την ενέργεια που παράγεται

από αυτόε) το όργανο αντί για το πρόσωπο που χειρίζεται

το όργανο αυτό στ) το εικονιζόμενο πρόσωπο αντί για την εικόνα

του

ΜετωνυμίαΜετωνυμία

χρησιμοποιείται α) το όνομα του δημιουργού αντί για το δημιούργημά του

β) εκείνο που περιέχει κάτι αντί για το περιεχόμενο και αντίστροφα

γ) το αφηρημένο αντί για το αντίστοιχο συγκεκριμένο και αντίστροφα

Σχήμα Λιτότητας Σχήμα Λιτότητας

αντί για κάποια λέξη χρησιμοποιείται η αντίθετή της με άρνηση

ΕιρωνείαΕιρωνεία

χρησιμοποιούνται με προσποίηση λέξεις ή φράσεις που έχουν διαφορετική ή αντίθετη σημασία από την πραγματική τους

οι λέξεις χρησιμοποιούνται για περιφρόνηση χλευασμό κτλ

ΕυφημισμόςΕυφημισμός

μια λέξη ή φράση με καλή σημασία χρησιμοποιείται για την ονομασία κακού ή δυσάρεστου πράγματος

πΥ ερβολήπΥ ερβολή

μια κατάσταση μεγαλοποιείται για να προκαλέσει μεγαλύτερη εντύπωση

ΑλληγορίαΑλληγορία

αυτός που μιλάει άλλα λέει κι άλλα εννοεί

είναι μεταφορική φράση που κρύβει διαφορετικό νόημα από αυτό που δηλώνουν οι λέξεις της

Διαφέρει από τη μεταφοράγιατί δεν περιορίζεται σε μια λέξη αλλά αποτελεί συνεχές όλο

π πΠροσω ο οίησηπ πΠροσω ο οίηση

αποδίδονται ανθρώπινες ιδιότητες σε ζώα σε αντικείμενα ή αφηρημένες έννοιες και ιδέες

ΠαρομοίωσηΠαρομοίωσησυγκρίνουμε δύο πρόσωπα πράγματα ιδέες φαινόμενα καταστάσεις ενέργειες που έχουν ομοιότητα μεταξύ τους προκειμένου να τονιστεί η ιδιότητα του ενός

Η παρομοίωση αρχίζει με τις λέξεις σαν καθώς όπως και με το σαν να όταν έχουμε υποθετική παρομοίωση

ΚλιμακωτόΚλιμακωτό

παρατίθενται διάφορα γεγονότα αντικείμενα πρόσωπα έννοιες

με αυξανόμενή ένταση (ανιούσα κλιμάκωση) ή

φθίνουσα πορεία (κατιούσα κλιμάκωση)

ΑντονομασίαΑντονομασία

αντικαθίστανται τα προσηγορικά ονόματα με κύρια ήτα κύρια με προσηγορικά ή τα κύρια και προσηγορικά με άλλες σχετικές λέξεις

ΠΛΗΡΟΦΟΡΙΕΣΠΛΗΡΟΦΟΡΙΕΣ

Αρχική σελίδαΠληροφορίεςΠίσω στη δραστηριότητα-παράδειγμαΠίνακας επιλογής παραδειγμάτωνΠίνακας ΔραστηριότητεςΠίνακας Σχήματα ΛόγουΠροηγούμενη διαφάνειαΚλικΚλικ οπουδήποτε για να δείτε την απάντησηΚλικΚλικ οπουδήποτε για να μεταβείτε στην επόμενη

διαφάνεια ή ακολουθείστε τις υπερσυνδέσεις

ΔραστηριότητεςΔραστηριότητες

Ομάδα Α Ομάδα Α Ομάδα Β Ομάδα Β Ομάδα Γ Ομάδα Γ Ομάδα Δ Ομάδα Δ Ομάδα Ε Ομάδα Ε

Κλικ στους Κλικ στους συνδέσμους συνδέσμους για συνέχειαhellip

για συνέχειαhellip

Ομάδα Α Ομάδα Α

Αφού διαβάσουμε το παραμύθι (κλικ Αφού διαβάσουμε το παραμύθι (κλικ ΕΔΩΕΔΩ)) ας του δώσουμε ένα τίτλο αξιοποιώντας τη

μεταφορά ας αναφερθούμε στα σχήματα λόγου που

αξιοποιεί ο συγγραφέας ας δημιουργήσουμε το δικό μας παραμύθι με

το ίδιο θεματικό κέντρο

Ομάδα Β Ομάδα Β Αφού παρατηρήσουμε την εικόνα (κλικ Αφού παρατηρήσουμε την εικόνα (κλικ ΕΔΩΕΔΩ)) ας της δώσουμε ένα τίτλο Ποιο σχήμα

λόγου μπορούμε να αξιοποιήσουμε ας βρούμε εικόνες στις οποίες μπορούμε να

αξιοποιήσουμε το ίδιο σχήμα λόγου ας δημιουργήσουμε μια μικρή παρουσίαση

Power Point με τα ευρήματά μας

Ομάδα Γ Ομάδα Γ Ας διαβάσουμε το ποίημα (κλικ Ας διαβάσουμε το ποίημα (κλικ ΕΔΩΕΔΩ)) ποιο σχήμα λόγου αξιοποιεί ο ποιητής για

να μιλήσει για την Ειρήνη πώς θα συνέχιζε το ποίημα αν μιλούσε

για τον Πόλεμοαξιοποιώντας το ίδιο σχήμα ας οπτικοποιήσουμε τους στίχους με

πρωταγωνιστές τον Πόλεμο και την Ειρήνη αξιοποιώντας το Power Point ή το Movie

Maker

Ομάδα Δ Ομάδα Δ

Αφού παρατηρήσουμε την εικόνα (κλικ Αφού παρατηρήσουμε την εικόνα (κλικ ΕΔΩΕΔΩ)) ας μιλήσουμε για την ειρωνεία που διακρίνεται

σ΄αυτή ας παρατηρήσουμε με ποιους τρόπους την

επιτυγχάνει ο σκιτσογράφος ας δημιουργήσουμε ένα παρόμοιο σκίτσο-

σχόλιο για κάποιο θέμα κοινωνικού προβληματισμού με ένα εργαλείο δημιουργίας comics

Ομάδα Ε Ομάδα Ε Αφού διαβάσουμε το κείμενο (κλικ Αφού διαβάσουμε το κείμενο (κλικ ΕΔΩΕΔΩ)) ας του δώσουμε ένα τίτλο αξιοποιώντας τη

μεταφοράμεταφορά ας εντοπίσουμε το σχήμα της υπερβολής υπερβολής

που υπάρχει στο κείμενο ας δημιουργήσουμε ένα κολάζ εικόνων-

παρομοίωσηπαρομοίωση του κειμένου αξιοποιώντας κάποιο Διαδικτυακό Εργαλείο ή μια διαφάνεια Power Point

Ένα ποντικάκι κάποτε παρατηρούσε από την τρυπούλα του τον αγρότη και τη γυναίκα του που ξεδίπλωναν ένα πακέτο laquoΤι λιχουδιά άραγε έκρυβε εκείνο το πακέτοraquo αναρωτήθηκε Όταν οι δύο αγρότες άνοιξαν το πακέτο δεν φαντάζεστε πόσο μεγάλο ήταν το σοκ που έπαθε όταν διαπίστωσε πως επρόκειτο για μια ποντικοπαγίδα Τρέχει γρήγορα λοιπόν στον αχυρώνα για να ανακοινώσει το φοβερό νέο -Μια ποντικοπαγίδα μέσα στο σπίτι Μια ποντικοπαγίδα μέσα στο σπίτιΗ κότα κακάρισε έξυσε την πλάτη της και σηκώνοντας το λαιμό της είπε Κύρ Ποντικέ μου καταλαβαίνω πως αυτό αποτελεί πρόβλημα για σας Αλλά δεν βλέπω να έχει καμιά επίπτωση σε μένα Δε με ενοχλεί καθόλου εμένα η ποντικοπαγίδα στο σπίτι Το ποντικάκι γύρισε τότε στο γουρούνι και του φώναξε Έχει μια ποντικοπαγίδα στο σπίτι Έχει μια ποντικοπαγίδα στο σπίτι Το γουρούνι έδειξε συμπόνια αλλά απάντησε Λυπάμαι πολύ κυρ ποντικέ μου αλλά δεν μπορώ να κάνω τίποτα άλλο από το να προσευχηθώ Να είσαι σίγουρος ότι θα το κάνω Θα προσευχηθώ Τότε το ποντίκι στράφηκε προς το βόδι και του φώναξε κρούοντας τον κώδωνα του κινδύνου Έχει μια ποντικοπαγίδα στο σπίτι Έχει μια ποντικοπαγίδα στο σπίτι Και το βόδι απάντησε Κοιτάξτε κύριε ποντικέ μου πολύ λυπάμαι για τον κίνδυνο που διατρέχεις αλλά εμένα η ποντικοπαγίδα το μόνο που μπορεί να μου κάνει είναι ένα τσιμπηματάκι στο δέρμα μου Έτσι ο καλός μας ποντικούλης έφυγε με κατεβασμένο το κεφάλι περίλυπος και απογοητευμένος γιατί θα έπρεπε ΜΟΝΟΣ ΤΟΥ να αντιμετωπίσει τον κίνδυνο της ποντικοπαγίδας (συνέχεια)

laquoΚι όμως απrsquo τις δυο τις λέξεις την καλύτερη όλοι οι άνθρωποι μπορούν να ξεχωρίσουν όπως ξεχωρίζουν τα καλά και τα κακά πόσο ανώτερη απrsquo τον πόλεμο είναι η ειρήνη στους ανθρώπους Είναι αυτή που τα γράμματα αγαπάει τους θρήνους μισεί χαίρεται με τα πολλά παιδιά και με τα πλούτηraquo

(Ευριπίδης)

[hellip]Λίγες μόνο δεκαετίες πριν οι εξετάσεις ήταν ένα φυσικό γεγονός συνδεδεμένο με τις laquoκανονικές λειτουργίεςraquo του σχολείου Ξαφνικά όμως τα πράγματα άλλαξαν Οι εξετάσεις φαίνεται να μην είναι πια κάτι απλό δηλαδή στα μέτρα των παιδιών Καθηγητές γονείς και ΜΜΕ μεταφέρουν στα παιδιά το μήνυμα laquoΔουλέψτε σκληρά γιατί χαθήκατεraquo Και τα παιδιά προσπαθούν και δουλεύουν σκληρά Δεν παρακολουθούν μόνο το πρόγραμμα του σχολείου αλλά είναι υποχρεωμένα να διαβάζουν αρκετές ώρες ενώ τα περισσότερα αναγκάζονται να παρακολουθούν και κάποιο φροντιστήριο Η εποχή της εφηβείας για τα ελληνόπουλα δεν κρύβει μόνο το άγχος για προσαρμογή στην ενήλικη ζωή αλλά laquoπροσφέρειraquo και τον πανικό της επιτυχίας [hellip] Στις πολύβουες και κατειλημμένες από το καυσαέριο μεγαλουπόλεις τα παιδιά επιστρέφουν τρέχοντας από το σχολείο είτε με τα πόδια και τη συνοδεία κάποιου μεγάλου είτε με σχολικά και αυτοκίνητα για να μπουν πάλι τρέχοντας στο ασανσέρ της πολυκατοικίας και να καταλήξουν με βιασύνη σε ένα γεύμα που θα οδηγήσει σε μια γρήγορη πέψη προκειμένου να αρχίσουν οι εξωσχολικές δραστηριότητες Ξένες γλώσσες αθλητικά ωδεία μαθήματα πληροφορικής και πάλι πίσω στο σπίτι για το διάβασμα της επόμενης μέρας Ώσπου κάπου αργά το βράδυ θα κλείσουν οι τηλεοράσεις και θα πέσει σιωπητήριο Ώρες δουλειάς10-12

Σμαρούλα Παντελή Το Βήμα 04-06-2000

Την επόμενη νύχτα ένας παράξενος θόρυβος κάτι σαν το θόρυβο που κάνει η ποντικοπαγίδα όταν κλείνει ξύπνησε τη γυναίκα του αγρότη που έτρεξε να δει τι συνέβη Μέσα στη νύχτα όμως δεν πρόσεξε πως στην παγίδα πιάστηκε από την ουρά ένα φίδι Φοβισμένο το φίδι δάγκωσε τη γυναίκα Ο άντρας της έτρεξε γρήγορα και την πήγε στο νοσοκομείο Αλλοίμονο όμως την έφερε στο σπίτι με πολύ υψηλό πυρετό Ο γιατρός τον συμβούλεψε να της κάνει ζεστές σουπίτσες Έτσι ο αγρότης έσφαξε την κότα για να κάνει μια καλή κοτόσουπα Η γυναίκα όμως πήγαινε από το κακό στο χειρότερο και όλοι οι γείτονες έρχονταν στη φάρμα να βοηθήσουν Ο καθένας με τη σειρά του καθόταν στο προσκεφάλι της γυναίκας από ένα 8ωρο Για να τους ταΐσει όλους αυτούς ο αγρότης αναγκάστηκε να σφάξει το γουρούνι Τελικά όμως η γυναίκα δε τη γλύτωσε Πέθανε Στη κηδεία της ήρθε πάρα πολύς κόσμος γιατί ήταν καλή γυναίκα και την αγαπούσαν όλοι Για να φιλοξενήσει όλον αυτόν τον κόσμο ο αγρότης αναγκάστηκε να σφάξει το βόδι Ο κυρ Ποντικός μας έβλεπε όλο αυτό το πηγαινέλα από την τρυπούλα του με πάρα πολύ μεγάλη θλίψη ( από το Διαδίκτυο( από το Διαδίκτυο)) (αρχή παραμυθιού) (αρχή παραμυθιού)

Page 19: σχηματα λογου

Σχήμα Λιτότητας Σχήμα Λιτότητας

π hellipΕί ε ουκ ολίγαπ hellipΕί ε ουκ ολίγα

ΔηλαδήΔηλαδήhelliphellip

ΕιρωνείαΕιρωνεία

π Τώρα μας έ εισες π Τώρα μας έ εισες

ΔηλαδήhellipΔηλαδήhellip

ΕιρωνείαΕιρωνεία

ΜΑΜΑΜΑΜΑ ΜΗΝ ΑΝΗΣΥΧΕΙΣΜΗΝ ΑΝΗΣΥΧΕΙΣ

ΕΔΩ ΕΔΩ ΠΟΥ ΗΡΘΑΜΕ ΠΟΥ ΗΡΘΑΜΕ

ΟΛΟΚΛΗΡΗ Η ΚΟΙΝΩΝΙΑΟΛΟΚΛΗΡΗ Η ΚΟΙΝΩΝΙΑΑΣΧΟΛΕΙΤΑΙ ΜΑΖΙ ΜΑΣΑΣΧΟΛΕΙΤΑΙ ΜΑΖΙ ΜΑΣ

ΔηλαδήhellipΔηλαδήhellip

ΕυφημισμόςΕυφημισμός

Το ακρωτήριοτης

πΚαλής Ελ ίδας πΚαλής Ελ ίδας

ΔηλαδήhellipΔηλαδήhellip

ΕυφημισμόςΕυφημισμός

π π Στους σύγχρονους ολέμους υ άρχουν και π π παρά λευρεςα ώλειεςπ π παρά λευρεςα ώλειες

ΔηλαδήhellipΔηλαδήhellip

πΥ ερβολήπΥ ερβολή

Κολοκοτρώνης φώναξε κι όλος ο Κολοκοτρώνης φώναξε κι όλος ο κόσμος τρόμαξε κόσμος τρόμαξε

ΔηλαδήhellipΔηλαδήhellip

πΥ ερβολήπΥ ερβολή

Τι της Τι της λείπειhellip λείπειhellip τι της τι της λείπειhellipλείπειhellip

ΔηλαδήhellipΔηλαδήhellip

ΑλληγορίαΑλληγορία

Το ένα χέρι νίβει τ άλλο Το ένα χέρι νίβει τ άλλο π π και τα δυο το ρόσω ο π π και τα δυο το ρόσω ο

ΔηλαδήhellipΔηλαδήhellip

ΑλληγορίαΑλληγορία ΔηλαδήhellipΔηλαδήhellip

π πΠροσω ο οίησπ πΠροσω ο οίησηη ΣτωνΨαρών την ολόμαυρη ράχη

π π ερ ατώνταςη Δόξαπ π ερ ατώνταςη Δόξα μονάχη

ΔηλαδήhellipΔηλαδήhellip

π πΠροσω ο οίησηπ πΠροσω ο οίηση

Νόμιζα πως το

τριαντάφυλλό μου

ήταν μοναδικό και

τώρα να ένας

ολόκληρος κήπος

από

τριαντάφυλλαhellip

Μην κλαις Το δικό σου τριαντάφυλλο

είναι μοναδικό στον κόσμο γιατί το έχεις

εξημερώσει

ΔηλαδήhellipΔηλαδήhellip

ΠαρομοίωσηΠαρομοίωση

Κάτι σα ζεστό κύμα σα ζεστό κύμα π με σκε άζει ξαφνικά

ΔηλαδήhellipΔηλαδήhellip

ΠαρομοίωσηΠαρομοίωση

Πώς Πώς π ο χειμερινός βοριάς σαρώνει στον κάμ ο αγκάθια

π κι αυτά σφιχταγκαλιάζονται και γίνονται ένα ράμα έτσι έτσι και τη σχεδία οι άνεμοι εδώ και εκεί τη φέρναν και

πτην ήγαιναν

ΔηλαδήhellipΔηλαδήhellip

ΚλιμακωτόΚλιμακωτό

π π Όμορφη λούσια κι ά αρτη π π Όμορφη λούσια κι ά αρτη και σεβαστή κι αγία και σεβαστή κι αγία

ΔηλαδήhellipΔηλαδήhellip

ΑντονομασίαΑντονομασία

π Η όλη τουΦωτός π Η όλη τουΦωτός

ΔηλαδήhellipΔηλαδήhellip

ΑντονομασίαΑντονομασία ΔηλαδήhellipΔηλαδήhellip

ΑντονομασίαΑντονομασία ΔηλαδήhellipΔηλαδήhellip

ΣΧΗΜΑΤΑ ΛΟΓΟΥ ΣΧΗΜΑΤΑ ΛΟΓΟΥ Σχετικά με τη Σημασία των λέξεων και φράσεων

ΜεταφοράΜεταφορά rsquo Σχήμα κατ εξοχήν rsquo Σχήμα κατ εξοχήν ΣυνεκδοχήΣυνεκδοχή ΜετωνυμίαΜετωνυμία Σχήμα Λιτότητας Σχήμα Λιτότητας ΕιρωνείαΕιρωνεία

ΕυφημισμόςΕυφημισμός πΥ ερβολήπΥ ερβολή ΑλληγορίαΑλληγορία π πΠροσω ο οίησηπ πΠροσω ο οίηση ΠαρομοίωσηΠαρομοίωση ΚλιμακωτόΚλιμακωτό ΑντονομασίαΑντονομασία

Κλικ στους Κλικ στους

συνδέσμους συνδέσμους

για συνέχειαhellipγια συνέχειαhellip

ΜεταφοράΜεταφορά

οι λέξεις εκτός από την κυριολεκτική τους σημασία χρησιμοποιούνται αναλογικάγια να δηλώσουν και άλλες καταστάσεις ή αντικείμενα

rsquo Σχήμα κατ εξοχήν rsquo Σχήμα κατ εξοχήν

η σημασία μιας λέξης στενεύει τόσο πολύ ώστε συμπίπτει με μια μόνο έννοια και σημασία καθορισμένη

ΣυνεκδοχήΣυνεκδοχή η λέξη δε δηλώνει κυριολεκτικά εκείνο που

κατά πρώτο λόγο φαίνεται αλλάhellip α) το μέρος αντί για το όλο β) το ένα αντί για τα πολλάγ) την ύλη αντί για εκείνο που έχει

κατασκευαστεί από την ύληδ) το όργανο αντί για την ενέργεια που παράγεται

από αυτόε) το όργανο αντί για το πρόσωπο που χειρίζεται

το όργανο αυτό στ) το εικονιζόμενο πρόσωπο αντί για την εικόνα

του

ΜετωνυμίαΜετωνυμία

χρησιμοποιείται α) το όνομα του δημιουργού αντί για το δημιούργημά του

β) εκείνο που περιέχει κάτι αντί για το περιεχόμενο και αντίστροφα

γ) το αφηρημένο αντί για το αντίστοιχο συγκεκριμένο και αντίστροφα

Σχήμα Λιτότητας Σχήμα Λιτότητας

αντί για κάποια λέξη χρησιμοποιείται η αντίθετή της με άρνηση

ΕιρωνείαΕιρωνεία

χρησιμοποιούνται με προσποίηση λέξεις ή φράσεις που έχουν διαφορετική ή αντίθετη σημασία από την πραγματική τους

οι λέξεις χρησιμοποιούνται για περιφρόνηση χλευασμό κτλ

ΕυφημισμόςΕυφημισμός

μια λέξη ή φράση με καλή σημασία χρησιμοποιείται για την ονομασία κακού ή δυσάρεστου πράγματος

πΥ ερβολήπΥ ερβολή

μια κατάσταση μεγαλοποιείται για να προκαλέσει μεγαλύτερη εντύπωση

ΑλληγορίαΑλληγορία

αυτός που μιλάει άλλα λέει κι άλλα εννοεί

είναι μεταφορική φράση που κρύβει διαφορετικό νόημα από αυτό που δηλώνουν οι λέξεις της

Διαφέρει από τη μεταφοράγιατί δεν περιορίζεται σε μια λέξη αλλά αποτελεί συνεχές όλο

π πΠροσω ο οίησηπ πΠροσω ο οίηση

αποδίδονται ανθρώπινες ιδιότητες σε ζώα σε αντικείμενα ή αφηρημένες έννοιες και ιδέες

ΠαρομοίωσηΠαρομοίωσησυγκρίνουμε δύο πρόσωπα πράγματα ιδέες φαινόμενα καταστάσεις ενέργειες που έχουν ομοιότητα μεταξύ τους προκειμένου να τονιστεί η ιδιότητα του ενός

Η παρομοίωση αρχίζει με τις λέξεις σαν καθώς όπως και με το σαν να όταν έχουμε υποθετική παρομοίωση

ΚλιμακωτόΚλιμακωτό

παρατίθενται διάφορα γεγονότα αντικείμενα πρόσωπα έννοιες

με αυξανόμενή ένταση (ανιούσα κλιμάκωση) ή

φθίνουσα πορεία (κατιούσα κλιμάκωση)

ΑντονομασίαΑντονομασία

αντικαθίστανται τα προσηγορικά ονόματα με κύρια ήτα κύρια με προσηγορικά ή τα κύρια και προσηγορικά με άλλες σχετικές λέξεις

ΠΛΗΡΟΦΟΡΙΕΣΠΛΗΡΟΦΟΡΙΕΣ

Αρχική σελίδαΠληροφορίεςΠίσω στη δραστηριότητα-παράδειγμαΠίνακας επιλογής παραδειγμάτωνΠίνακας ΔραστηριότητεςΠίνακας Σχήματα ΛόγουΠροηγούμενη διαφάνειαΚλικΚλικ οπουδήποτε για να δείτε την απάντησηΚλικΚλικ οπουδήποτε για να μεταβείτε στην επόμενη

διαφάνεια ή ακολουθείστε τις υπερσυνδέσεις

ΔραστηριότητεςΔραστηριότητες

Ομάδα Α Ομάδα Α Ομάδα Β Ομάδα Β Ομάδα Γ Ομάδα Γ Ομάδα Δ Ομάδα Δ Ομάδα Ε Ομάδα Ε

Κλικ στους Κλικ στους συνδέσμους συνδέσμους για συνέχειαhellip

για συνέχειαhellip

Ομάδα Α Ομάδα Α

Αφού διαβάσουμε το παραμύθι (κλικ Αφού διαβάσουμε το παραμύθι (κλικ ΕΔΩΕΔΩ)) ας του δώσουμε ένα τίτλο αξιοποιώντας τη

μεταφορά ας αναφερθούμε στα σχήματα λόγου που

αξιοποιεί ο συγγραφέας ας δημιουργήσουμε το δικό μας παραμύθι με

το ίδιο θεματικό κέντρο

Ομάδα Β Ομάδα Β Αφού παρατηρήσουμε την εικόνα (κλικ Αφού παρατηρήσουμε την εικόνα (κλικ ΕΔΩΕΔΩ)) ας της δώσουμε ένα τίτλο Ποιο σχήμα

λόγου μπορούμε να αξιοποιήσουμε ας βρούμε εικόνες στις οποίες μπορούμε να

αξιοποιήσουμε το ίδιο σχήμα λόγου ας δημιουργήσουμε μια μικρή παρουσίαση

Power Point με τα ευρήματά μας

Ομάδα Γ Ομάδα Γ Ας διαβάσουμε το ποίημα (κλικ Ας διαβάσουμε το ποίημα (κλικ ΕΔΩΕΔΩ)) ποιο σχήμα λόγου αξιοποιεί ο ποιητής για

να μιλήσει για την Ειρήνη πώς θα συνέχιζε το ποίημα αν μιλούσε

για τον Πόλεμοαξιοποιώντας το ίδιο σχήμα ας οπτικοποιήσουμε τους στίχους με

πρωταγωνιστές τον Πόλεμο και την Ειρήνη αξιοποιώντας το Power Point ή το Movie

Maker

Ομάδα Δ Ομάδα Δ

Αφού παρατηρήσουμε την εικόνα (κλικ Αφού παρατηρήσουμε την εικόνα (κλικ ΕΔΩΕΔΩ)) ας μιλήσουμε για την ειρωνεία που διακρίνεται

σ΄αυτή ας παρατηρήσουμε με ποιους τρόπους την

επιτυγχάνει ο σκιτσογράφος ας δημιουργήσουμε ένα παρόμοιο σκίτσο-

σχόλιο για κάποιο θέμα κοινωνικού προβληματισμού με ένα εργαλείο δημιουργίας comics

Ομάδα Ε Ομάδα Ε Αφού διαβάσουμε το κείμενο (κλικ Αφού διαβάσουμε το κείμενο (κλικ ΕΔΩΕΔΩ)) ας του δώσουμε ένα τίτλο αξιοποιώντας τη

μεταφοράμεταφορά ας εντοπίσουμε το σχήμα της υπερβολής υπερβολής

που υπάρχει στο κείμενο ας δημιουργήσουμε ένα κολάζ εικόνων-

παρομοίωσηπαρομοίωση του κειμένου αξιοποιώντας κάποιο Διαδικτυακό Εργαλείο ή μια διαφάνεια Power Point

Ένα ποντικάκι κάποτε παρατηρούσε από την τρυπούλα του τον αγρότη και τη γυναίκα του που ξεδίπλωναν ένα πακέτο laquoΤι λιχουδιά άραγε έκρυβε εκείνο το πακέτοraquo αναρωτήθηκε Όταν οι δύο αγρότες άνοιξαν το πακέτο δεν φαντάζεστε πόσο μεγάλο ήταν το σοκ που έπαθε όταν διαπίστωσε πως επρόκειτο για μια ποντικοπαγίδα Τρέχει γρήγορα λοιπόν στον αχυρώνα για να ανακοινώσει το φοβερό νέο -Μια ποντικοπαγίδα μέσα στο σπίτι Μια ποντικοπαγίδα μέσα στο σπίτιΗ κότα κακάρισε έξυσε την πλάτη της και σηκώνοντας το λαιμό της είπε Κύρ Ποντικέ μου καταλαβαίνω πως αυτό αποτελεί πρόβλημα για σας Αλλά δεν βλέπω να έχει καμιά επίπτωση σε μένα Δε με ενοχλεί καθόλου εμένα η ποντικοπαγίδα στο σπίτι Το ποντικάκι γύρισε τότε στο γουρούνι και του φώναξε Έχει μια ποντικοπαγίδα στο σπίτι Έχει μια ποντικοπαγίδα στο σπίτι Το γουρούνι έδειξε συμπόνια αλλά απάντησε Λυπάμαι πολύ κυρ ποντικέ μου αλλά δεν μπορώ να κάνω τίποτα άλλο από το να προσευχηθώ Να είσαι σίγουρος ότι θα το κάνω Θα προσευχηθώ Τότε το ποντίκι στράφηκε προς το βόδι και του φώναξε κρούοντας τον κώδωνα του κινδύνου Έχει μια ποντικοπαγίδα στο σπίτι Έχει μια ποντικοπαγίδα στο σπίτι Και το βόδι απάντησε Κοιτάξτε κύριε ποντικέ μου πολύ λυπάμαι για τον κίνδυνο που διατρέχεις αλλά εμένα η ποντικοπαγίδα το μόνο που μπορεί να μου κάνει είναι ένα τσιμπηματάκι στο δέρμα μου Έτσι ο καλός μας ποντικούλης έφυγε με κατεβασμένο το κεφάλι περίλυπος και απογοητευμένος γιατί θα έπρεπε ΜΟΝΟΣ ΤΟΥ να αντιμετωπίσει τον κίνδυνο της ποντικοπαγίδας (συνέχεια)

laquoΚι όμως απrsquo τις δυο τις λέξεις την καλύτερη όλοι οι άνθρωποι μπορούν να ξεχωρίσουν όπως ξεχωρίζουν τα καλά και τα κακά πόσο ανώτερη απrsquo τον πόλεμο είναι η ειρήνη στους ανθρώπους Είναι αυτή που τα γράμματα αγαπάει τους θρήνους μισεί χαίρεται με τα πολλά παιδιά και με τα πλούτηraquo

(Ευριπίδης)

[hellip]Λίγες μόνο δεκαετίες πριν οι εξετάσεις ήταν ένα φυσικό γεγονός συνδεδεμένο με τις laquoκανονικές λειτουργίεςraquo του σχολείου Ξαφνικά όμως τα πράγματα άλλαξαν Οι εξετάσεις φαίνεται να μην είναι πια κάτι απλό δηλαδή στα μέτρα των παιδιών Καθηγητές γονείς και ΜΜΕ μεταφέρουν στα παιδιά το μήνυμα laquoΔουλέψτε σκληρά γιατί χαθήκατεraquo Και τα παιδιά προσπαθούν και δουλεύουν σκληρά Δεν παρακολουθούν μόνο το πρόγραμμα του σχολείου αλλά είναι υποχρεωμένα να διαβάζουν αρκετές ώρες ενώ τα περισσότερα αναγκάζονται να παρακολουθούν και κάποιο φροντιστήριο Η εποχή της εφηβείας για τα ελληνόπουλα δεν κρύβει μόνο το άγχος για προσαρμογή στην ενήλικη ζωή αλλά laquoπροσφέρειraquo και τον πανικό της επιτυχίας [hellip] Στις πολύβουες και κατειλημμένες από το καυσαέριο μεγαλουπόλεις τα παιδιά επιστρέφουν τρέχοντας από το σχολείο είτε με τα πόδια και τη συνοδεία κάποιου μεγάλου είτε με σχολικά και αυτοκίνητα για να μπουν πάλι τρέχοντας στο ασανσέρ της πολυκατοικίας και να καταλήξουν με βιασύνη σε ένα γεύμα που θα οδηγήσει σε μια γρήγορη πέψη προκειμένου να αρχίσουν οι εξωσχολικές δραστηριότητες Ξένες γλώσσες αθλητικά ωδεία μαθήματα πληροφορικής και πάλι πίσω στο σπίτι για το διάβασμα της επόμενης μέρας Ώσπου κάπου αργά το βράδυ θα κλείσουν οι τηλεοράσεις και θα πέσει σιωπητήριο Ώρες δουλειάς10-12

Σμαρούλα Παντελή Το Βήμα 04-06-2000

Την επόμενη νύχτα ένας παράξενος θόρυβος κάτι σαν το θόρυβο που κάνει η ποντικοπαγίδα όταν κλείνει ξύπνησε τη γυναίκα του αγρότη που έτρεξε να δει τι συνέβη Μέσα στη νύχτα όμως δεν πρόσεξε πως στην παγίδα πιάστηκε από την ουρά ένα φίδι Φοβισμένο το φίδι δάγκωσε τη γυναίκα Ο άντρας της έτρεξε γρήγορα και την πήγε στο νοσοκομείο Αλλοίμονο όμως την έφερε στο σπίτι με πολύ υψηλό πυρετό Ο γιατρός τον συμβούλεψε να της κάνει ζεστές σουπίτσες Έτσι ο αγρότης έσφαξε την κότα για να κάνει μια καλή κοτόσουπα Η γυναίκα όμως πήγαινε από το κακό στο χειρότερο και όλοι οι γείτονες έρχονταν στη φάρμα να βοηθήσουν Ο καθένας με τη σειρά του καθόταν στο προσκεφάλι της γυναίκας από ένα 8ωρο Για να τους ταΐσει όλους αυτούς ο αγρότης αναγκάστηκε να σφάξει το γουρούνι Τελικά όμως η γυναίκα δε τη γλύτωσε Πέθανε Στη κηδεία της ήρθε πάρα πολύς κόσμος γιατί ήταν καλή γυναίκα και την αγαπούσαν όλοι Για να φιλοξενήσει όλον αυτόν τον κόσμο ο αγρότης αναγκάστηκε να σφάξει το βόδι Ο κυρ Ποντικός μας έβλεπε όλο αυτό το πηγαινέλα από την τρυπούλα του με πάρα πολύ μεγάλη θλίψη ( από το Διαδίκτυο( από το Διαδίκτυο)) (αρχή παραμυθιού) (αρχή παραμυθιού)

Page 20: σχηματα λογου

ΕιρωνείαΕιρωνεία

π Τώρα μας έ εισες π Τώρα μας έ εισες

ΔηλαδήhellipΔηλαδήhellip

ΕιρωνείαΕιρωνεία

ΜΑΜΑΜΑΜΑ ΜΗΝ ΑΝΗΣΥΧΕΙΣΜΗΝ ΑΝΗΣΥΧΕΙΣ

ΕΔΩ ΕΔΩ ΠΟΥ ΗΡΘΑΜΕ ΠΟΥ ΗΡΘΑΜΕ

ΟΛΟΚΛΗΡΗ Η ΚΟΙΝΩΝΙΑΟΛΟΚΛΗΡΗ Η ΚΟΙΝΩΝΙΑΑΣΧΟΛΕΙΤΑΙ ΜΑΖΙ ΜΑΣΑΣΧΟΛΕΙΤΑΙ ΜΑΖΙ ΜΑΣ

ΔηλαδήhellipΔηλαδήhellip

ΕυφημισμόςΕυφημισμός

Το ακρωτήριοτης

πΚαλής Ελ ίδας πΚαλής Ελ ίδας

ΔηλαδήhellipΔηλαδήhellip

ΕυφημισμόςΕυφημισμός

π π Στους σύγχρονους ολέμους υ άρχουν και π π παρά λευρεςα ώλειεςπ π παρά λευρεςα ώλειες

ΔηλαδήhellipΔηλαδήhellip

πΥ ερβολήπΥ ερβολή

Κολοκοτρώνης φώναξε κι όλος ο Κολοκοτρώνης φώναξε κι όλος ο κόσμος τρόμαξε κόσμος τρόμαξε

ΔηλαδήhellipΔηλαδήhellip

πΥ ερβολήπΥ ερβολή

Τι της Τι της λείπειhellip λείπειhellip τι της τι της λείπειhellipλείπειhellip

ΔηλαδήhellipΔηλαδήhellip

ΑλληγορίαΑλληγορία

Το ένα χέρι νίβει τ άλλο Το ένα χέρι νίβει τ άλλο π π και τα δυο το ρόσω ο π π και τα δυο το ρόσω ο

ΔηλαδήhellipΔηλαδήhellip

ΑλληγορίαΑλληγορία ΔηλαδήhellipΔηλαδήhellip

π πΠροσω ο οίησπ πΠροσω ο οίησηη ΣτωνΨαρών την ολόμαυρη ράχη

π π ερ ατώνταςη Δόξαπ π ερ ατώνταςη Δόξα μονάχη

ΔηλαδήhellipΔηλαδήhellip

π πΠροσω ο οίησηπ πΠροσω ο οίηση

Νόμιζα πως το

τριαντάφυλλό μου

ήταν μοναδικό και

τώρα να ένας

ολόκληρος κήπος

από

τριαντάφυλλαhellip

Μην κλαις Το δικό σου τριαντάφυλλο

είναι μοναδικό στον κόσμο γιατί το έχεις

εξημερώσει

ΔηλαδήhellipΔηλαδήhellip

ΠαρομοίωσηΠαρομοίωση

Κάτι σα ζεστό κύμα σα ζεστό κύμα π με σκε άζει ξαφνικά

ΔηλαδήhellipΔηλαδήhellip

ΠαρομοίωσηΠαρομοίωση

Πώς Πώς π ο χειμερινός βοριάς σαρώνει στον κάμ ο αγκάθια

π κι αυτά σφιχταγκαλιάζονται και γίνονται ένα ράμα έτσι έτσι και τη σχεδία οι άνεμοι εδώ και εκεί τη φέρναν και

πτην ήγαιναν

ΔηλαδήhellipΔηλαδήhellip

ΚλιμακωτόΚλιμακωτό

π π Όμορφη λούσια κι ά αρτη π π Όμορφη λούσια κι ά αρτη και σεβαστή κι αγία και σεβαστή κι αγία

ΔηλαδήhellipΔηλαδήhellip

ΑντονομασίαΑντονομασία

π Η όλη τουΦωτός π Η όλη τουΦωτός

ΔηλαδήhellipΔηλαδήhellip

ΑντονομασίαΑντονομασία ΔηλαδήhellipΔηλαδήhellip

ΑντονομασίαΑντονομασία ΔηλαδήhellipΔηλαδήhellip

ΣΧΗΜΑΤΑ ΛΟΓΟΥ ΣΧΗΜΑΤΑ ΛΟΓΟΥ Σχετικά με τη Σημασία των λέξεων και φράσεων

ΜεταφοράΜεταφορά rsquo Σχήμα κατ εξοχήν rsquo Σχήμα κατ εξοχήν ΣυνεκδοχήΣυνεκδοχή ΜετωνυμίαΜετωνυμία Σχήμα Λιτότητας Σχήμα Λιτότητας ΕιρωνείαΕιρωνεία

ΕυφημισμόςΕυφημισμός πΥ ερβολήπΥ ερβολή ΑλληγορίαΑλληγορία π πΠροσω ο οίησηπ πΠροσω ο οίηση ΠαρομοίωσηΠαρομοίωση ΚλιμακωτόΚλιμακωτό ΑντονομασίαΑντονομασία

Κλικ στους Κλικ στους

συνδέσμους συνδέσμους

για συνέχειαhellipγια συνέχειαhellip

ΜεταφοράΜεταφορά

οι λέξεις εκτός από την κυριολεκτική τους σημασία χρησιμοποιούνται αναλογικάγια να δηλώσουν και άλλες καταστάσεις ή αντικείμενα

rsquo Σχήμα κατ εξοχήν rsquo Σχήμα κατ εξοχήν

η σημασία μιας λέξης στενεύει τόσο πολύ ώστε συμπίπτει με μια μόνο έννοια και σημασία καθορισμένη

ΣυνεκδοχήΣυνεκδοχή η λέξη δε δηλώνει κυριολεκτικά εκείνο που

κατά πρώτο λόγο φαίνεται αλλάhellip α) το μέρος αντί για το όλο β) το ένα αντί για τα πολλάγ) την ύλη αντί για εκείνο που έχει

κατασκευαστεί από την ύληδ) το όργανο αντί για την ενέργεια που παράγεται

από αυτόε) το όργανο αντί για το πρόσωπο που χειρίζεται

το όργανο αυτό στ) το εικονιζόμενο πρόσωπο αντί για την εικόνα

του

ΜετωνυμίαΜετωνυμία

χρησιμοποιείται α) το όνομα του δημιουργού αντί για το δημιούργημά του

β) εκείνο που περιέχει κάτι αντί για το περιεχόμενο και αντίστροφα

γ) το αφηρημένο αντί για το αντίστοιχο συγκεκριμένο και αντίστροφα

Σχήμα Λιτότητας Σχήμα Λιτότητας

αντί για κάποια λέξη χρησιμοποιείται η αντίθετή της με άρνηση

ΕιρωνείαΕιρωνεία

χρησιμοποιούνται με προσποίηση λέξεις ή φράσεις που έχουν διαφορετική ή αντίθετη σημασία από την πραγματική τους

οι λέξεις χρησιμοποιούνται για περιφρόνηση χλευασμό κτλ

ΕυφημισμόςΕυφημισμός

μια λέξη ή φράση με καλή σημασία χρησιμοποιείται για την ονομασία κακού ή δυσάρεστου πράγματος

πΥ ερβολήπΥ ερβολή

μια κατάσταση μεγαλοποιείται για να προκαλέσει μεγαλύτερη εντύπωση

ΑλληγορίαΑλληγορία

αυτός που μιλάει άλλα λέει κι άλλα εννοεί

είναι μεταφορική φράση που κρύβει διαφορετικό νόημα από αυτό που δηλώνουν οι λέξεις της

Διαφέρει από τη μεταφοράγιατί δεν περιορίζεται σε μια λέξη αλλά αποτελεί συνεχές όλο

π πΠροσω ο οίησηπ πΠροσω ο οίηση

αποδίδονται ανθρώπινες ιδιότητες σε ζώα σε αντικείμενα ή αφηρημένες έννοιες και ιδέες

ΠαρομοίωσηΠαρομοίωσησυγκρίνουμε δύο πρόσωπα πράγματα ιδέες φαινόμενα καταστάσεις ενέργειες που έχουν ομοιότητα μεταξύ τους προκειμένου να τονιστεί η ιδιότητα του ενός

Η παρομοίωση αρχίζει με τις λέξεις σαν καθώς όπως και με το σαν να όταν έχουμε υποθετική παρομοίωση

ΚλιμακωτόΚλιμακωτό

παρατίθενται διάφορα γεγονότα αντικείμενα πρόσωπα έννοιες

με αυξανόμενή ένταση (ανιούσα κλιμάκωση) ή

φθίνουσα πορεία (κατιούσα κλιμάκωση)

ΑντονομασίαΑντονομασία

αντικαθίστανται τα προσηγορικά ονόματα με κύρια ήτα κύρια με προσηγορικά ή τα κύρια και προσηγορικά με άλλες σχετικές λέξεις

ΠΛΗΡΟΦΟΡΙΕΣΠΛΗΡΟΦΟΡΙΕΣ

Αρχική σελίδαΠληροφορίεςΠίσω στη δραστηριότητα-παράδειγμαΠίνακας επιλογής παραδειγμάτωνΠίνακας ΔραστηριότητεςΠίνακας Σχήματα ΛόγουΠροηγούμενη διαφάνειαΚλικΚλικ οπουδήποτε για να δείτε την απάντησηΚλικΚλικ οπουδήποτε για να μεταβείτε στην επόμενη

διαφάνεια ή ακολουθείστε τις υπερσυνδέσεις

ΔραστηριότητεςΔραστηριότητες

Ομάδα Α Ομάδα Α Ομάδα Β Ομάδα Β Ομάδα Γ Ομάδα Γ Ομάδα Δ Ομάδα Δ Ομάδα Ε Ομάδα Ε

Κλικ στους Κλικ στους συνδέσμους συνδέσμους για συνέχειαhellip

για συνέχειαhellip

Ομάδα Α Ομάδα Α

Αφού διαβάσουμε το παραμύθι (κλικ Αφού διαβάσουμε το παραμύθι (κλικ ΕΔΩΕΔΩ)) ας του δώσουμε ένα τίτλο αξιοποιώντας τη

μεταφορά ας αναφερθούμε στα σχήματα λόγου που

αξιοποιεί ο συγγραφέας ας δημιουργήσουμε το δικό μας παραμύθι με

το ίδιο θεματικό κέντρο

Ομάδα Β Ομάδα Β Αφού παρατηρήσουμε την εικόνα (κλικ Αφού παρατηρήσουμε την εικόνα (κλικ ΕΔΩΕΔΩ)) ας της δώσουμε ένα τίτλο Ποιο σχήμα

λόγου μπορούμε να αξιοποιήσουμε ας βρούμε εικόνες στις οποίες μπορούμε να

αξιοποιήσουμε το ίδιο σχήμα λόγου ας δημιουργήσουμε μια μικρή παρουσίαση

Power Point με τα ευρήματά μας

Ομάδα Γ Ομάδα Γ Ας διαβάσουμε το ποίημα (κλικ Ας διαβάσουμε το ποίημα (κλικ ΕΔΩΕΔΩ)) ποιο σχήμα λόγου αξιοποιεί ο ποιητής για

να μιλήσει για την Ειρήνη πώς θα συνέχιζε το ποίημα αν μιλούσε

για τον Πόλεμοαξιοποιώντας το ίδιο σχήμα ας οπτικοποιήσουμε τους στίχους με

πρωταγωνιστές τον Πόλεμο και την Ειρήνη αξιοποιώντας το Power Point ή το Movie

Maker

Ομάδα Δ Ομάδα Δ

Αφού παρατηρήσουμε την εικόνα (κλικ Αφού παρατηρήσουμε την εικόνα (κλικ ΕΔΩΕΔΩ)) ας μιλήσουμε για την ειρωνεία που διακρίνεται

σ΄αυτή ας παρατηρήσουμε με ποιους τρόπους την

επιτυγχάνει ο σκιτσογράφος ας δημιουργήσουμε ένα παρόμοιο σκίτσο-

σχόλιο για κάποιο θέμα κοινωνικού προβληματισμού με ένα εργαλείο δημιουργίας comics

Ομάδα Ε Ομάδα Ε Αφού διαβάσουμε το κείμενο (κλικ Αφού διαβάσουμε το κείμενο (κλικ ΕΔΩΕΔΩ)) ας του δώσουμε ένα τίτλο αξιοποιώντας τη

μεταφοράμεταφορά ας εντοπίσουμε το σχήμα της υπερβολής υπερβολής

που υπάρχει στο κείμενο ας δημιουργήσουμε ένα κολάζ εικόνων-

παρομοίωσηπαρομοίωση του κειμένου αξιοποιώντας κάποιο Διαδικτυακό Εργαλείο ή μια διαφάνεια Power Point

Ένα ποντικάκι κάποτε παρατηρούσε από την τρυπούλα του τον αγρότη και τη γυναίκα του που ξεδίπλωναν ένα πακέτο laquoΤι λιχουδιά άραγε έκρυβε εκείνο το πακέτοraquo αναρωτήθηκε Όταν οι δύο αγρότες άνοιξαν το πακέτο δεν φαντάζεστε πόσο μεγάλο ήταν το σοκ που έπαθε όταν διαπίστωσε πως επρόκειτο για μια ποντικοπαγίδα Τρέχει γρήγορα λοιπόν στον αχυρώνα για να ανακοινώσει το φοβερό νέο -Μια ποντικοπαγίδα μέσα στο σπίτι Μια ποντικοπαγίδα μέσα στο σπίτιΗ κότα κακάρισε έξυσε την πλάτη της και σηκώνοντας το λαιμό της είπε Κύρ Ποντικέ μου καταλαβαίνω πως αυτό αποτελεί πρόβλημα για σας Αλλά δεν βλέπω να έχει καμιά επίπτωση σε μένα Δε με ενοχλεί καθόλου εμένα η ποντικοπαγίδα στο σπίτι Το ποντικάκι γύρισε τότε στο γουρούνι και του φώναξε Έχει μια ποντικοπαγίδα στο σπίτι Έχει μια ποντικοπαγίδα στο σπίτι Το γουρούνι έδειξε συμπόνια αλλά απάντησε Λυπάμαι πολύ κυρ ποντικέ μου αλλά δεν μπορώ να κάνω τίποτα άλλο από το να προσευχηθώ Να είσαι σίγουρος ότι θα το κάνω Θα προσευχηθώ Τότε το ποντίκι στράφηκε προς το βόδι και του φώναξε κρούοντας τον κώδωνα του κινδύνου Έχει μια ποντικοπαγίδα στο σπίτι Έχει μια ποντικοπαγίδα στο σπίτι Και το βόδι απάντησε Κοιτάξτε κύριε ποντικέ μου πολύ λυπάμαι για τον κίνδυνο που διατρέχεις αλλά εμένα η ποντικοπαγίδα το μόνο που μπορεί να μου κάνει είναι ένα τσιμπηματάκι στο δέρμα μου Έτσι ο καλός μας ποντικούλης έφυγε με κατεβασμένο το κεφάλι περίλυπος και απογοητευμένος γιατί θα έπρεπε ΜΟΝΟΣ ΤΟΥ να αντιμετωπίσει τον κίνδυνο της ποντικοπαγίδας (συνέχεια)

laquoΚι όμως απrsquo τις δυο τις λέξεις την καλύτερη όλοι οι άνθρωποι μπορούν να ξεχωρίσουν όπως ξεχωρίζουν τα καλά και τα κακά πόσο ανώτερη απrsquo τον πόλεμο είναι η ειρήνη στους ανθρώπους Είναι αυτή που τα γράμματα αγαπάει τους θρήνους μισεί χαίρεται με τα πολλά παιδιά και με τα πλούτηraquo

(Ευριπίδης)

[hellip]Λίγες μόνο δεκαετίες πριν οι εξετάσεις ήταν ένα φυσικό γεγονός συνδεδεμένο με τις laquoκανονικές λειτουργίεςraquo του σχολείου Ξαφνικά όμως τα πράγματα άλλαξαν Οι εξετάσεις φαίνεται να μην είναι πια κάτι απλό δηλαδή στα μέτρα των παιδιών Καθηγητές γονείς και ΜΜΕ μεταφέρουν στα παιδιά το μήνυμα laquoΔουλέψτε σκληρά γιατί χαθήκατεraquo Και τα παιδιά προσπαθούν και δουλεύουν σκληρά Δεν παρακολουθούν μόνο το πρόγραμμα του σχολείου αλλά είναι υποχρεωμένα να διαβάζουν αρκετές ώρες ενώ τα περισσότερα αναγκάζονται να παρακολουθούν και κάποιο φροντιστήριο Η εποχή της εφηβείας για τα ελληνόπουλα δεν κρύβει μόνο το άγχος για προσαρμογή στην ενήλικη ζωή αλλά laquoπροσφέρειraquo και τον πανικό της επιτυχίας [hellip] Στις πολύβουες και κατειλημμένες από το καυσαέριο μεγαλουπόλεις τα παιδιά επιστρέφουν τρέχοντας από το σχολείο είτε με τα πόδια και τη συνοδεία κάποιου μεγάλου είτε με σχολικά και αυτοκίνητα για να μπουν πάλι τρέχοντας στο ασανσέρ της πολυκατοικίας και να καταλήξουν με βιασύνη σε ένα γεύμα που θα οδηγήσει σε μια γρήγορη πέψη προκειμένου να αρχίσουν οι εξωσχολικές δραστηριότητες Ξένες γλώσσες αθλητικά ωδεία μαθήματα πληροφορικής και πάλι πίσω στο σπίτι για το διάβασμα της επόμενης μέρας Ώσπου κάπου αργά το βράδυ θα κλείσουν οι τηλεοράσεις και θα πέσει σιωπητήριο Ώρες δουλειάς10-12

Σμαρούλα Παντελή Το Βήμα 04-06-2000

Την επόμενη νύχτα ένας παράξενος θόρυβος κάτι σαν το θόρυβο που κάνει η ποντικοπαγίδα όταν κλείνει ξύπνησε τη γυναίκα του αγρότη που έτρεξε να δει τι συνέβη Μέσα στη νύχτα όμως δεν πρόσεξε πως στην παγίδα πιάστηκε από την ουρά ένα φίδι Φοβισμένο το φίδι δάγκωσε τη γυναίκα Ο άντρας της έτρεξε γρήγορα και την πήγε στο νοσοκομείο Αλλοίμονο όμως την έφερε στο σπίτι με πολύ υψηλό πυρετό Ο γιατρός τον συμβούλεψε να της κάνει ζεστές σουπίτσες Έτσι ο αγρότης έσφαξε την κότα για να κάνει μια καλή κοτόσουπα Η γυναίκα όμως πήγαινε από το κακό στο χειρότερο και όλοι οι γείτονες έρχονταν στη φάρμα να βοηθήσουν Ο καθένας με τη σειρά του καθόταν στο προσκεφάλι της γυναίκας από ένα 8ωρο Για να τους ταΐσει όλους αυτούς ο αγρότης αναγκάστηκε να σφάξει το γουρούνι Τελικά όμως η γυναίκα δε τη γλύτωσε Πέθανε Στη κηδεία της ήρθε πάρα πολύς κόσμος γιατί ήταν καλή γυναίκα και την αγαπούσαν όλοι Για να φιλοξενήσει όλον αυτόν τον κόσμο ο αγρότης αναγκάστηκε να σφάξει το βόδι Ο κυρ Ποντικός μας έβλεπε όλο αυτό το πηγαινέλα από την τρυπούλα του με πάρα πολύ μεγάλη θλίψη ( από το Διαδίκτυο( από το Διαδίκτυο)) (αρχή παραμυθιού) (αρχή παραμυθιού)

Page 21: σχηματα λογου

ΕιρωνείαΕιρωνεία

ΜΑΜΑΜΑΜΑ ΜΗΝ ΑΝΗΣΥΧΕΙΣΜΗΝ ΑΝΗΣΥΧΕΙΣ

ΕΔΩ ΕΔΩ ΠΟΥ ΗΡΘΑΜΕ ΠΟΥ ΗΡΘΑΜΕ

ΟΛΟΚΛΗΡΗ Η ΚΟΙΝΩΝΙΑΟΛΟΚΛΗΡΗ Η ΚΟΙΝΩΝΙΑΑΣΧΟΛΕΙΤΑΙ ΜΑΖΙ ΜΑΣΑΣΧΟΛΕΙΤΑΙ ΜΑΖΙ ΜΑΣ

ΔηλαδήhellipΔηλαδήhellip

ΕυφημισμόςΕυφημισμός

Το ακρωτήριοτης

πΚαλής Ελ ίδας πΚαλής Ελ ίδας

ΔηλαδήhellipΔηλαδήhellip

ΕυφημισμόςΕυφημισμός

π π Στους σύγχρονους ολέμους υ άρχουν και π π παρά λευρεςα ώλειεςπ π παρά λευρεςα ώλειες

ΔηλαδήhellipΔηλαδήhellip

πΥ ερβολήπΥ ερβολή

Κολοκοτρώνης φώναξε κι όλος ο Κολοκοτρώνης φώναξε κι όλος ο κόσμος τρόμαξε κόσμος τρόμαξε

ΔηλαδήhellipΔηλαδήhellip

πΥ ερβολήπΥ ερβολή

Τι της Τι της λείπειhellip λείπειhellip τι της τι της λείπειhellipλείπειhellip

ΔηλαδήhellipΔηλαδήhellip

ΑλληγορίαΑλληγορία

Το ένα χέρι νίβει τ άλλο Το ένα χέρι νίβει τ άλλο π π και τα δυο το ρόσω ο π π και τα δυο το ρόσω ο

ΔηλαδήhellipΔηλαδήhellip

ΑλληγορίαΑλληγορία ΔηλαδήhellipΔηλαδήhellip

π πΠροσω ο οίησπ πΠροσω ο οίησηη ΣτωνΨαρών την ολόμαυρη ράχη

π π ερ ατώνταςη Δόξαπ π ερ ατώνταςη Δόξα μονάχη

ΔηλαδήhellipΔηλαδήhellip

π πΠροσω ο οίησηπ πΠροσω ο οίηση

Νόμιζα πως το

τριαντάφυλλό μου

ήταν μοναδικό και

τώρα να ένας

ολόκληρος κήπος

από

τριαντάφυλλαhellip

Μην κλαις Το δικό σου τριαντάφυλλο

είναι μοναδικό στον κόσμο γιατί το έχεις

εξημερώσει

ΔηλαδήhellipΔηλαδήhellip

ΠαρομοίωσηΠαρομοίωση

Κάτι σα ζεστό κύμα σα ζεστό κύμα π με σκε άζει ξαφνικά

ΔηλαδήhellipΔηλαδήhellip

ΠαρομοίωσηΠαρομοίωση

Πώς Πώς π ο χειμερινός βοριάς σαρώνει στον κάμ ο αγκάθια

π κι αυτά σφιχταγκαλιάζονται και γίνονται ένα ράμα έτσι έτσι και τη σχεδία οι άνεμοι εδώ και εκεί τη φέρναν και

πτην ήγαιναν

ΔηλαδήhellipΔηλαδήhellip

ΚλιμακωτόΚλιμακωτό

π π Όμορφη λούσια κι ά αρτη π π Όμορφη λούσια κι ά αρτη και σεβαστή κι αγία και σεβαστή κι αγία

ΔηλαδήhellipΔηλαδήhellip

ΑντονομασίαΑντονομασία

π Η όλη τουΦωτός π Η όλη τουΦωτός

ΔηλαδήhellipΔηλαδήhellip

ΑντονομασίαΑντονομασία ΔηλαδήhellipΔηλαδήhellip

ΑντονομασίαΑντονομασία ΔηλαδήhellipΔηλαδήhellip

ΣΧΗΜΑΤΑ ΛΟΓΟΥ ΣΧΗΜΑΤΑ ΛΟΓΟΥ Σχετικά με τη Σημασία των λέξεων και φράσεων

ΜεταφοράΜεταφορά rsquo Σχήμα κατ εξοχήν rsquo Σχήμα κατ εξοχήν ΣυνεκδοχήΣυνεκδοχή ΜετωνυμίαΜετωνυμία Σχήμα Λιτότητας Σχήμα Λιτότητας ΕιρωνείαΕιρωνεία

ΕυφημισμόςΕυφημισμός πΥ ερβολήπΥ ερβολή ΑλληγορίαΑλληγορία π πΠροσω ο οίησηπ πΠροσω ο οίηση ΠαρομοίωσηΠαρομοίωση ΚλιμακωτόΚλιμακωτό ΑντονομασίαΑντονομασία

Κλικ στους Κλικ στους

συνδέσμους συνδέσμους

για συνέχειαhellipγια συνέχειαhellip

ΜεταφοράΜεταφορά

οι λέξεις εκτός από την κυριολεκτική τους σημασία χρησιμοποιούνται αναλογικάγια να δηλώσουν και άλλες καταστάσεις ή αντικείμενα

rsquo Σχήμα κατ εξοχήν rsquo Σχήμα κατ εξοχήν

η σημασία μιας λέξης στενεύει τόσο πολύ ώστε συμπίπτει με μια μόνο έννοια και σημασία καθορισμένη

ΣυνεκδοχήΣυνεκδοχή η λέξη δε δηλώνει κυριολεκτικά εκείνο που

κατά πρώτο λόγο φαίνεται αλλάhellip α) το μέρος αντί για το όλο β) το ένα αντί για τα πολλάγ) την ύλη αντί για εκείνο που έχει

κατασκευαστεί από την ύληδ) το όργανο αντί για την ενέργεια που παράγεται

από αυτόε) το όργανο αντί για το πρόσωπο που χειρίζεται

το όργανο αυτό στ) το εικονιζόμενο πρόσωπο αντί για την εικόνα

του

ΜετωνυμίαΜετωνυμία

χρησιμοποιείται α) το όνομα του δημιουργού αντί για το δημιούργημά του

β) εκείνο που περιέχει κάτι αντί για το περιεχόμενο και αντίστροφα

γ) το αφηρημένο αντί για το αντίστοιχο συγκεκριμένο και αντίστροφα

Σχήμα Λιτότητας Σχήμα Λιτότητας

αντί για κάποια λέξη χρησιμοποιείται η αντίθετή της με άρνηση

ΕιρωνείαΕιρωνεία

χρησιμοποιούνται με προσποίηση λέξεις ή φράσεις που έχουν διαφορετική ή αντίθετη σημασία από την πραγματική τους

οι λέξεις χρησιμοποιούνται για περιφρόνηση χλευασμό κτλ

ΕυφημισμόςΕυφημισμός

μια λέξη ή φράση με καλή σημασία χρησιμοποιείται για την ονομασία κακού ή δυσάρεστου πράγματος

πΥ ερβολήπΥ ερβολή

μια κατάσταση μεγαλοποιείται για να προκαλέσει μεγαλύτερη εντύπωση

ΑλληγορίαΑλληγορία

αυτός που μιλάει άλλα λέει κι άλλα εννοεί

είναι μεταφορική φράση που κρύβει διαφορετικό νόημα από αυτό που δηλώνουν οι λέξεις της

Διαφέρει από τη μεταφοράγιατί δεν περιορίζεται σε μια λέξη αλλά αποτελεί συνεχές όλο

π πΠροσω ο οίησηπ πΠροσω ο οίηση

αποδίδονται ανθρώπινες ιδιότητες σε ζώα σε αντικείμενα ή αφηρημένες έννοιες και ιδέες

ΠαρομοίωσηΠαρομοίωσησυγκρίνουμε δύο πρόσωπα πράγματα ιδέες φαινόμενα καταστάσεις ενέργειες που έχουν ομοιότητα μεταξύ τους προκειμένου να τονιστεί η ιδιότητα του ενός

Η παρομοίωση αρχίζει με τις λέξεις σαν καθώς όπως και με το σαν να όταν έχουμε υποθετική παρομοίωση

ΚλιμακωτόΚλιμακωτό

παρατίθενται διάφορα γεγονότα αντικείμενα πρόσωπα έννοιες

με αυξανόμενή ένταση (ανιούσα κλιμάκωση) ή

φθίνουσα πορεία (κατιούσα κλιμάκωση)

ΑντονομασίαΑντονομασία

αντικαθίστανται τα προσηγορικά ονόματα με κύρια ήτα κύρια με προσηγορικά ή τα κύρια και προσηγορικά με άλλες σχετικές λέξεις

ΠΛΗΡΟΦΟΡΙΕΣΠΛΗΡΟΦΟΡΙΕΣ

Αρχική σελίδαΠληροφορίεςΠίσω στη δραστηριότητα-παράδειγμαΠίνακας επιλογής παραδειγμάτωνΠίνακας ΔραστηριότητεςΠίνακας Σχήματα ΛόγουΠροηγούμενη διαφάνειαΚλικΚλικ οπουδήποτε για να δείτε την απάντησηΚλικΚλικ οπουδήποτε για να μεταβείτε στην επόμενη

διαφάνεια ή ακολουθείστε τις υπερσυνδέσεις

ΔραστηριότητεςΔραστηριότητες

Ομάδα Α Ομάδα Α Ομάδα Β Ομάδα Β Ομάδα Γ Ομάδα Γ Ομάδα Δ Ομάδα Δ Ομάδα Ε Ομάδα Ε

Κλικ στους Κλικ στους συνδέσμους συνδέσμους για συνέχειαhellip

για συνέχειαhellip

Ομάδα Α Ομάδα Α

Αφού διαβάσουμε το παραμύθι (κλικ Αφού διαβάσουμε το παραμύθι (κλικ ΕΔΩΕΔΩ)) ας του δώσουμε ένα τίτλο αξιοποιώντας τη

μεταφορά ας αναφερθούμε στα σχήματα λόγου που

αξιοποιεί ο συγγραφέας ας δημιουργήσουμε το δικό μας παραμύθι με

το ίδιο θεματικό κέντρο

Ομάδα Β Ομάδα Β Αφού παρατηρήσουμε την εικόνα (κλικ Αφού παρατηρήσουμε την εικόνα (κλικ ΕΔΩΕΔΩ)) ας της δώσουμε ένα τίτλο Ποιο σχήμα

λόγου μπορούμε να αξιοποιήσουμε ας βρούμε εικόνες στις οποίες μπορούμε να

αξιοποιήσουμε το ίδιο σχήμα λόγου ας δημιουργήσουμε μια μικρή παρουσίαση

Power Point με τα ευρήματά μας

Ομάδα Γ Ομάδα Γ Ας διαβάσουμε το ποίημα (κλικ Ας διαβάσουμε το ποίημα (κλικ ΕΔΩΕΔΩ)) ποιο σχήμα λόγου αξιοποιεί ο ποιητής για

να μιλήσει για την Ειρήνη πώς θα συνέχιζε το ποίημα αν μιλούσε

για τον Πόλεμοαξιοποιώντας το ίδιο σχήμα ας οπτικοποιήσουμε τους στίχους με

πρωταγωνιστές τον Πόλεμο και την Ειρήνη αξιοποιώντας το Power Point ή το Movie

Maker

Ομάδα Δ Ομάδα Δ

Αφού παρατηρήσουμε την εικόνα (κλικ Αφού παρατηρήσουμε την εικόνα (κλικ ΕΔΩΕΔΩ)) ας μιλήσουμε για την ειρωνεία που διακρίνεται

σ΄αυτή ας παρατηρήσουμε με ποιους τρόπους την

επιτυγχάνει ο σκιτσογράφος ας δημιουργήσουμε ένα παρόμοιο σκίτσο-

σχόλιο για κάποιο θέμα κοινωνικού προβληματισμού με ένα εργαλείο δημιουργίας comics

Ομάδα Ε Ομάδα Ε Αφού διαβάσουμε το κείμενο (κλικ Αφού διαβάσουμε το κείμενο (κλικ ΕΔΩΕΔΩ)) ας του δώσουμε ένα τίτλο αξιοποιώντας τη

μεταφοράμεταφορά ας εντοπίσουμε το σχήμα της υπερβολής υπερβολής

που υπάρχει στο κείμενο ας δημιουργήσουμε ένα κολάζ εικόνων-

παρομοίωσηπαρομοίωση του κειμένου αξιοποιώντας κάποιο Διαδικτυακό Εργαλείο ή μια διαφάνεια Power Point

Ένα ποντικάκι κάποτε παρατηρούσε από την τρυπούλα του τον αγρότη και τη γυναίκα του που ξεδίπλωναν ένα πακέτο laquoΤι λιχουδιά άραγε έκρυβε εκείνο το πακέτοraquo αναρωτήθηκε Όταν οι δύο αγρότες άνοιξαν το πακέτο δεν φαντάζεστε πόσο μεγάλο ήταν το σοκ που έπαθε όταν διαπίστωσε πως επρόκειτο για μια ποντικοπαγίδα Τρέχει γρήγορα λοιπόν στον αχυρώνα για να ανακοινώσει το φοβερό νέο -Μια ποντικοπαγίδα μέσα στο σπίτι Μια ποντικοπαγίδα μέσα στο σπίτιΗ κότα κακάρισε έξυσε την πλάτη της και σηκώνοντας το λαιμό της είπε Κύρ Ποντικέ μου καταλαβαίνω πως αυτό αποτελεί πρόβλημα για σας Αλλά δεν βλέπω να έχει καμιά επίπτωση σε μένα Δε με ενοχλεί καθόλου εμένα η ποντικοπαγίδα στο σπίτι Το ποντικάκι γύρισε τότε στο γουρούνι και του φώναξε Έχει μια ποντικοπαγίδα στο σπίτι Έχει μια ποντικοπαγίδα στο σπίτι Το γουρούνι έδειξε συμπόνια αλλά απάντησε Λυπάμαι πολύ κυρ ποντικέ μου αλλά δεν μπορώ να κάνω τίποτα άλλο από το να προσευχηθώ Να είσαι σίγουρος ότι θα το κάνω Θα προσευχηθώ Τότε το ποντίκι στράφηκε προς το βόδι και του φώναξε κρούοντας τον κώδωνα του κινδύνου Έχει μια ποντικοπαγίδα στο σπίτι Έχει μια ποντικοπαγίδα στο σπίτι Και το βόδι απάντησε Κοιτάξτε κύριε ποντικέ μου πολύ λυπάμαι για τον κίνδυνο που διατρέχεις αλλά εμένα η ποντικοπαγίδα το μόνο που μπορεί να μου κάνει είναι ένα τσιμπηματάκι στο δέρμα μου Έτσι ο καλός μας ποντικούλης έφυγε με κατεβασμένο το κεφάλι περίλυπος και απογοητευμένος γιατί θα έπρεπε ΜΟΝΟΣ ΤΟΥ να αντιμετωπίσει τον κίνδυνο της ποντικοπαγίδας (συνέχεια)

laquoΚι όμως απrsquo τις δυο τις λέξεις την καλύτερη όλοι οι άνθρωποι μπορούν να ξεχωρίσουν όπως ξεχωρίζουν τα καλά και τα κακά πόσο ανώτερη απrsquo τον πόλεμο είναι η ειρήνη στους ανθρώπους Είναι αυτή που τα γράμματα αγαπάει τους θρήνους μισεί χαίρεται με τα πολλά παιδιά και με τα πλούτηraquo

(Ευριπίδης)

[hellip]Λίγες μόνο δεκαετίες πριν οι εξετάσεις ήταν ένα φυσικό γεγονός συνδεδεμένο με τις laquoκανονικές λειτουργίεςraquo του σχολείου Ξαφνικά όμως τα πράγματα άλλαξαν Οι εξετάσεις φαίνεται να μην είναι πια κάτι απλό δηλαδή στα μέτρα των παιδιών Καθηγητές γονείς και ΜΜΕ μεταφέρουν στα παιδιά το μήνυμα laquoΔουλέψτε σκληρά γιατί χαθήκατεraquo Και τα παιδιά προσπαθούν και δουλεύουν σκληρά Δεν παρακολουθούν μόνο το πρόγραμμα του σχολείου αλλά είναι υποχρεωμένα να διαβάζουν αρκετές ώρες ενώ τα περισσότερα αναγκάζονται να παρακολουθούν και κάποιο φροντιστήριο Η εποχή της εφηβείας για τα ελληνόπουλα δεν κρύβει μόνο το άγχος για προσαρμογή στην ενήλικη ζωή αλλά laquoπροσφέρειraquo και τον πανικό της επιτυχίας [hellip] Στις πολύβουες και κατειλημμένες από το καυσαέριο μεγαλουπόλεις τα παιδιά επιστρέφουν τρέχοντας από το σχολείο είτε με τα πόδια και τη συνοδεία κάποιου μεγάλου είτε με σχολικά και αυτοκίνητα για να μπουν πάλι τρέχοντας στο ασανσέρ της πολυκατοικίας και να καταλήξουν με βιασύνη σε ένα γεύμα που θα οδηγήσει σε μια γρήγορη πέψη προκειμένου να αρχίσουν οι εξωσχολικές δραστηριότητες Ξένες γλώσσες αθλητικά ωδεία μαθήματα πληροφορικής και πάλι πίσω στο σπίτι για το διάβασμα της επόμενης μέρας Ώσπου κάπου αργά το βράδυ θα κλείσουν οι τηλεοράσεις και θα πέσει σιωπητήριο Ώρες δουλειάς10-12

Σμαρούλα Παντελή Το Βήμα 04-06-2000

Την επόμενη νύχτα ένας παράξενος θόρυβος κάτι σαν το θόρυβο που κάνει η ποντικοπαγίδα όταν κλείνει ξύπνησε τη γυναίκα του αγρότη που έτρεξε να δει τι συνέβη Μέσα στη νύχτα όμως δεν πρόσεξε πως στην παγίδα πιάστηκε από την ουρά ένα φίδι Φοβισμένο το φίδι δάγκωσε τη γυναίκα Ο άντρας της έτρεξε γρήγορα και την πήγε στο νοσοκομείο Αλλοίμονο όμως την έφερε στο σπίτι με πολύ υψηλό πυρετό Ο γιατρός τον συμβούλεψε να της κάνει ζεστές σουπίτσες Έτσι ο αγρότης έσφαξε την κότα για να κάνει μια καλή κοτόσουπα Η γυναίκα όμως πήγαινε από το κακό στο χειρότερο και όλοι οι γείτονες έρχονταν στη φάρμα να βοηθήσουν Ο καθένας με τη σειρά του καθόταν στο προσκεφάλι της γυναίκας από ένα 8ωρο Για να τους ταΐσει όλους αυτούς ο αγρότης αναγκάστηκε να σφάξει το γουρούνι Τελικά όμως η γυναίκα δε τη γλύτωσε Πέθανε Στη κηδεία της ήρθε πάρα πολύς κόσμος γιατί ήταν καλή γυναίκα και την αγαπούσαν όλοι Για να φιλοξενήσει όλον αυτόν τον κόσμο ο αγρότης αναγκάστηκε να σφάξει το βόδι Ο κυρ Ποντικός μας έβλεπε όλο αυτό το πηγαινέλα από την τρυπούλα του με πάρα πολύ μεγάλη θλίψη ( από το Διαδίκτυο( από το Διαδίκτυο)) (αρχή παραμυθιού) (αρχή παραμυθιού)

Page 22: σχηματα λογου

ΕυφημισμόςΕυφημισμός

Το ακρωτήριοτης

πΚαλής Ελ ίδας πΚαλής Ελ ίδας

ΔηλαδήhellipΔηλαδήhellip

ΕυφημισμόςΕυφημισμός

π π Στους σύγχρονους ολέμους υ άρχουν και π π παρά λευρεςα ώλειεςπ π παρά λευρεςα ώλειες

ΔηλαδήhellipΔηλαδήhellip

πΥ ερβολήπΥ ερβολή

Κολοκοτρώνης φώναξε κι όλος ο Κολοκοτρώνης φώναξε κι όλος ο κόσμος τρόμαξε κόσμος τρόμαξε

ΔηλαδήhellipΔηλαδήhellip

πΥ ερβολήπΥ ερβολή

Τι της Τι της λείπειhellip λείπειhellip τι της τι της λείπειhellipλείπειhellip

ΔηλαδήhellipΔηλαδήhellip

ΑλληγορίαΑλληγορία

Το ένα χέρι νίβει τ άλλο Το ένα χέρι νίβει τ άλλο π π και τα δυο το ρόσω ο π π και τα δυο το ρόσω ο

ΔηλαδήhellipΔηλαδήhellip

ΑλληγορίαΑλληγορία ΔηλαδήhellipΔηλαδήhellip

π πΠροσω ο οίησπ πΠροσω ο οίησηη ΣτωνΨαρών την ολόμαυρη ράχη

π π ερ ατώνταςη Δόξαπ π ερ ατώνταςη Δόξα μονάχη

ΔηλαδήhellipΔηλαδήhellip

π πΠροσω ο οίησηπ πΠροσω ο οίηση

Νόμιζα πως το

τριαντάφυλλό μου

ήταν μοναδικό και

τώρα να ένας

ολόκληρος κήπος

από

τριαντάφυλλαhellip

Μην κλαις Το δικό σου τριαντάφυλλο

είναι μοναδικό στον κόσμο γιατί το έχεις

εξημερώσει

ΔηλαδήhellipΔηλαδήhellip

ΠαρομοίωσηΠαρομοίωση

Κάτι σα ζεστό κύμα σα ζεστό κύμα π με σκε άζει ξαφνικά

ΔηλαδήhellipΔηλαδήhellip

ΠαρομοίωσηΠαρομοίωση

Πώς Πώς π ο χειμερινός βοριάς σαρώνει στον κάμ ο αγκάθια

π κι αυτά σφιχταγκαλιάζονται και γίνονται ένα ράμα έτσι έτσι και τη σχεδία οι άνεμοι εδώ και εκεί τη φέρναν και

πτην ήγαιναν

ΔηλαδήhellipΔηλαδήhellip

ΚλιμακωτόΚλιμακωτό

π π Όμορφη λούσια κι ά αρτη π π Όμορφη λούσια κι ά αρτη και σεβαστή κι αγία και σεβαστή κι αγία

ΔηλαδήhellipΔηλαδήhellip

ΑντονομασίαΑντονομασία

π Η όλη τουΦωτός π Η όλη τουΦωτός

ΔηλαδήhellipΔηλαδήhellip

ΑντονομασίαΑντονομασία ΔηλαδήhellipΔηλαδήhellip

ΑντονομασίαΑντονομασία ΔηλαδήhellipΔηλαδήhellip

ΣΧΗΜΑΤΑ ΛΟΓΟΥ ΣΧΗΜΑΤΑ ΛΟΓΟΥ Σχετικά με τη Σημασία των λέξεων και φράσεων

ΜεταφοράΜεταφορά rsquo Σχήμα κατ εξοχήν rsquo Σχήμα κατ εξοχήν ΣυνεκδοχήΣυνεκδοχή ΜετωνυμίαΜετωνυμία Σχήμα Λιτότητας Σχήμα Λιτότητας ΕιρωνείαΕιρωνεία

ΕυφημισμόςΕυφημισμός πΥ ερβολήπΥ ερβολή ΑλληγορίαΑλληγορία π πΠροσω ο οίησηπ πΠροσω ο οίηση ΠαρομοίωσηΠαρομοίωση ΚλιμακωτόΚλιμακωτό ΑντονομασίαΑντονομασία

Κλικ στους Κλικ στους

συνδέσμους συνδέσμους

για συνέχειαhellipγια συνέχειαhellip

ΜεταφοράΜεταφορά

οι λέξεις εκτός από την κυριολεκτική τους σημασία χρησιμοποιούνται αναλογικάγια να δηλώσουν και άλλες καταστάσεις ή αντικείμενα

rsquo Σχήμα κατ εξοχήν rsquo Σχήμα κατ εξοχήν

η σημασία μιας λέξης στενεύει τόσο πολύ ώστε συμπίπτει με μια μόνο έννοια και σημασία καθορισμένη

ΣυνεκδοχήΣυνεκδοχή η λέξη δε δηλώνει κυριολεκτικά εκείνο που

κατά πρώτο λόγο φαίνεται αλλάhellip α) το μέρος αντί για το όλο β) το ένα αντί για τα πολλάγ) την ύλη αντί για εκείνο που έχει

κατασκευαστεί από την ύληδ) το όργανο αντί για την ενέργεια που παράγεται

από αυτόε) το όργανο αντί για το πρόσωπο που χειρίζεται

το όργανο αυτό στ) το εικονιζόμενο πρόσωπο αντί για την εικόνα

του

ΜετωνυμίαΜετωνυμία

χρησιμοποιείται α) το όνομα του δημιουργού αντί για το δημιούργημά του

β) εκείνο που περιέχει κάτι αντί για το περιεχόμενο και αντίστροφα

γ) το αφηρημένο αντί για το αντίστοιχο συγκεκριμένο και αντίστροφα

Σχήμα Λιτότητας Σχήμα Λιτότητας

αντί για κάποια λέξη χρησιμοποιείται η αντίθετή της με άρνηση

ΕιρωνείαΕιρωνεία

χρησιμοποιούνται με προσποίηση λέξεις ή φράσεις που έχουν διαφορετική ή αντίθετη σημασία από την πραγματική τους

οι λέξεις χρησιμοποιούνται για περιφρόνηση χλευασμό κτλ

ΕυφημισμόςΕυφημισμός

μια λέξη ή φράση με καλή σημασία χρησιμοποιείται για την ονομασία κακού ή δυσάρεστου πράγματος

πΥ ερβολήπΥ ερβολή

μια κατάσταση μεγαλοποιείται για να προκαλέσει μεγαλύτερη εντύπωση

ΑλληγορίαΑλληγορία

αυτός που μιλάει άλλα λέει κι άλλα εννοεί

είναι μεταφορική φράση που κρύβει διαφορετικό νόημα από αυτό που δηλώνουν οι λέξεις της

Διαφέρει από τη μεταφοράγιατί δεν περιορίζεται σε μια λέξη αλλά αποτελεί συνεχές όλο

π πΠροσω ο οίησηπ πΠροσω ο οίηση

αποδίδονται ανθρώπινες ιδιότητες σε ζώα σε αντικείμενα ή αφηρημένες έννοιες και ιδέες

ΠαρομοίωσηΠαρομοίωσησυγκρίνουμε δύο πρόσωπα πράγματα ιδέες φαινόμενα καταστάσεις ενέργειες που έχουν ομοιότητα μεταξύ τους προκειμένου να τονιστεί η ιδιότητα του ενός

Η παρομοίωση αρχίζει με τις λέξεις σαν καθώς όπως και με το σαν να όταν έχουμε υποθετική παρομοίωση

ΚλιμακωτόΚλιμακωτό

παρατίθενται διάφορα γεγονότα αντικείμενα πρόσωπα έννοιες

με αυξανόμενή ένταση (ανιούσα κλιμάκωση) ή

φθίνουσα πορεία (κατιούσα κλιμάκωση)

ΑντονομασίαΑντονομασία

αντικαθίστανται τα προσηγορικά ονόματα με κύρια ήτα κύρια με προσηγορικά ή τα κύρια και προσηγορικά με άλλες σχετικές λέξεις

ΠΛΗΡΟΦΟΡΙΕΣΠΛΗΡΟΦΟΡΙΕΣ

Αρχική σελίδαΠληροφορίεςΠίσω στη δραστηριότητα-παράδειγμαΠίνακας επιλογής παραδειγμάτωνΠίνακας ΔραστηριότητεςΠίνακας Σχήματα ΛόγουΠροηγούμενη διαφάνειαΚλικΚλικ οπουδήποτε για να δείτε την απάντησηΚλικΚλικ οπουδήποτε για να μεταβείτε στην επόμενη

διαφάνεια ή ακολουθείστε τις υπερσυνδέσεις

ΔραστηριότητεςΔραστηριότητες

Ομάδα Α Ομάδα Α Ομάδα Β Ομάδα Β Ομάδα Γ Ομάδα Γ Ομάδα Δ Ομάδα Δ Ομάδα Ε Ομάδα Ε

Κλικ στους Κλικ στους συνδέσμους συνδέσμους για συνέχειαhellip

για συνέχειαhellip

Ομάδα Α Ομάδα Α

Αφού διαβάσουμε το παραμύθι (κλικ Αφού διαβάσουμε το παραμύθι (κλικ ΕΔΩΕΔΩ)) ας του δώσουμε ένα τίτλο αξιοποιώντας τη

μεταφορά ας αναφερθούμε στα σχήματα λόγου που

αξιοποιεί ο συγγραφέας ας δημιουργήσουμε το δικό μας παραμύθι με

το ίδιο θεματικό κέντρο

Ομάδα Β Ομάδα Β Αφού παρατηρήσουμε την εικόνα (κλικ Αφού παρατηρήσουμε την εικόνα (κλικ ΕΔΩΕΔΩ)) ας της δώσουμε ένα τίτλο Ποιο σχήμα

λόγου μπορούμε να αξιοποιήσουμε ας βρούμε εικόνες στις οποίες μπορούμε να

αξιοποιήσουμε το ίδιο σχήμα λόγου ας δημιουργήσουμε μια μικρή παρουσίαση

Power Point με τα ευρήματά μας

Ομάδα Γ Ομάδα Γ Ας διαβάσουμε το ποίημα (κλικ Ας διαβάσουμε το ποίημα (κλικ ΕΔΩΕΔΩ)) ποιο σχήμα λόγου αξιοποιεί ο ποιητής για

να μιλήσει για την Ειρήνη πώς θα συνέχιζε το ποίημα αν μιλούσε

για τον Πόλεμοαξιοποιώντας το ίδιο σχήμα ας οπτικοποιήσουμε τους στίχους με

πρωταγωνιστές τον Πόλεμο και την Ειρήνη αξιοποιώντας το Power Point ή το Movie

Maker

Ομάδα Δ Ομάδα Δ

Αφού παρατηρήσουμε την εικόνα (κλικ Αφού παρατηρήσουμε την εικόνα (κλικ ΕΔΩΕΔΩ)) ας μιλήσουμε για την ειρωνεία που διακρίνεται

σ΄αυτή ας παρατηρήσουμε με ποιους τρόπους την

επιτυγχάνει ο σκιτσογράφος ας δημιουργήσουμε ένα παρόμοιο σκίτσο-

σχόλιο για κάποιο θέμα κοινωνικού προβληματισμού με ένα εργαλείο δημιουργίας comics

Ομάδα Ε Ομάδα Ε Αφού διαβάσουμε το κείμενο (κλικ Αφού διαβάσουμε το κείμενο (κλικ ΕΔΩΕΔΩ)) ας του δώσουμε ένα τίτλο αξιοποιώντας τη

μεταφοράμεταφορά ας εντοπίσουμε το σχήμα της υπερβολής υπερβολής

που υπάρχει στο κείμενο ας δημιουργήσουμε ένα κολάζ εικόνων-

παρομοίωσηπαρομοίωση του κειμένου αξιοποιώντας κάποιο Διαδικτυακό Εργαλείο ή μια διαφάνεια Power Point

Ένα ποντικάκι κάποτε παρατηρούσε από την τρυπούλα του τον αγρότη και τη γυναίκα του που ξεδίπλωναν ένα πακέτο laquoΤι λιχουδιά άραγε έκρυβε εκείνο το πακέτοraquo αναρωτήθηκε Όταν οι δύο αγρότες άνοιξαν το πακέτο δεν φαντάζεστε πόσο μεγάλο ήταν το σοκ που έπαθε όταν διαπίστωσε πως επρόκειτο για μια ποντικοπαγίδα Τρέχει γρήγορα λοιπόν στον αχυρώνα για να ανακοινώσει το φοβερό νέο -Μια ποντικοπαγίδα μέσα στο σπίτι Μια ποντικοπαγίδα μέσα στο σπίτιΗ κότα κακάρισε έξυσε την πλάτη της και σηκώνοντας το λαιμό της είπε Κύρ Ποντικέ μου καταλαβαίνω πως αυτό αποτελεί πρόβλημα για σας Αλλά δεν βλέπω να έχει καμιά επίπτωση σε μένα Δε με ενοχλεί καθόλου εμένα η ποντικοπαγίδα στο σπίτι Το ποντικάκι γύρισε τότε στο γουρούνι και του φώναξε Έχει μια ποντικοπαγίδα στο σπίτι Έχει μια ποντικοπαγίδα στο σπίτι Το γουρούνι έδειξε συμπόνια αλλά απάντησε Λυπάμαι πολύ κυρ ποντικέ μου αλλά δεν μπορώ να κάνω τίποτα άλλο από το να προσευχηθώ Να είσαι σίγουρος ότι θα το κάνω Θα προσευχηθώ Τότε το ποντίκι στράφηκε προς το βόδι και του φώναξε κρούοντας τον κώδωνα του κινδύνου Έχει μια ποντικοπαγίδα στο σπίτι Έχει μια ποντικοπαγίδα στο σπίτι Και το βόδι απάντησε Κοιτάξτε κύριε ποντικέ μου πολύ λυπάμαι για τον κίνδυνο που διατρέχεις αλλά εμένα η ποντικοπαγίδα το μόνο που μπορεί να μου κάνει είναι ένα τσιμπηματάκι στο δέρμα μου Έτσι ο καλός μας ποντικούλης έφυγε με κατεβασμένο το κεφάλι περίλυπος και απογοητευμένος γιατί θα έπρεπε ΜΟΝΟΣ ΤΟΥ να αντιμετωπίσει τον κίνδυνο της ποντικοπαγίδας (συνέχεια)

laquoΚι όμως απrsquo τις δυο τις λέξεις την καλύτερη όλοι οι άνθρωποι μπορούν να ξεχωρίσουν όπως ξεχωρίζουν τα καλά και τα κακά πόσο ανώτερη απrsquo τον πόλεμο είναι η ειρήνη στους ανθρώπους Είναι αυτή που τα γράμματα αγαπάει τους θρήνους μισεί χαίρεται με τα πολλά παιδιά και με τα πλούτηraquo

(Ευριπίδης)

[hellip]Λίγες μόνο δεκαετίες πριν οι εξετάσεις ήταν ένα φυσικό γεγονός συνδεδεμένο με τις laquoκανονικές λειτουργίεςraquo του σχολείου Ξαφνικά όμως τα πράγματα άλλαξαν Οι εξετάσεις φαίνεται να μην είναι πια κάτι απλό δηλαδή στα μέτρα των παιδιών Καθηγητές γονείς και ΜΜΕ μεταφέρουν στα παιδιά το μήνυμα laquoΔουλέψτε σκληρά γιατί χαθήκατεraquo Και τα παιδιά προσπαθούν και δουλεύουν σκληρά Δεν παρακολουθούν μόνο το πρόγραμμα του σχολείου αλλά είναι υποχρεωμένα να διαβάζουν αρκετές ώρες ενώ τα περισσότερα αναγκάζονται να παρακολουθούν και κάποιο φροντιστήριο Η εποχή της εφηβείας για τα ελληνόπουλα δεν κρύβει μόνο το άγχος για προσαρμογή στην ενήλικη ζωή αλλά laquoπροσφέρειraquo και τον πανικό της επιτυχίας [hellip] Στις πολύβουες και κατειλημμένες από το καυσαέριο μεγαλουπόλεις τα παιδιά επιστρέφουν τρέχοντας από το σχολείο είτε με τα πόδια και τη συνοδεία κάποιου μεγάλου είτε με σχολικά και αυτοκίνητα για να μπουν πάλι τρέχοντας στο ασανσέρ της πολυκατοικίας και να καταλήξουν με βιασύνη σε ένα γεύμα που θα οδηγήσει σε μια γρήγορη πέψη προκειμένου να αρχίσουν οι εξωσχολικές δραστηριότητες Ξένες γλώσσες αθλητικά ωδεία μαθήματα πληροφορικής και πάλι πίσω στο σπίτι για το διάβασμα της επόμενης μέρας Ώσπου κάπου αργά το βράδυ θα κλείσουν οι τηλεοράσεις και θα πέσει σιωπητήριο Ώρες δουλειάς10-12

Σμαρούλα Παντελή Το Βήμα 04-06-2000

Την επόμενη νύχτα ένας παράξενος θόρυβος κάτι σαν το θόρυβο που κάνει η ποντικοπαγίδα όταν κλείνει ξύπνησε τη γυναίκα του αγρότη που έτρεξε να δει τι συνέβη Μέσα στη νύχτα όμως δεν πρόσεξε πως στην παγίδα πιάστηκε από την ουρά ένα φίδι Φοβισμένο το φίδι δάγκωσε τη γυναίκα Ο άντρας της έτρεξε γρήγορα και την πήγε στο νοσοκομείο Αλλοίμονο όμως την έφερε στο σπίτι με πολύ υψηλό πυρετό Ο γιατρός τον συμβούλεψε να της κάνει ζεστές σουπίτσες Έτσι ο αγρότης έσφαξε την κότα για να κάνει μια καλή κοτόσουπα Η γυναίκα όμως πήγαινε από το κακό στο χειρότερο και όλοι οι γείτονες έρχονταν στη φάρμα να βοηθήσουν Ο καθένας με τη σειρά του καθόταν στο προσκεφάλι της γυναίκας από ένα 8ωρο Για να τους ταΐσει όλους αυτούς ο αγρότης αναγκάστηκε να σφάξει το γουρούνι Τελικά όμως η γυναίκα δε τη γλύτωσε Πέθανε Στη κηδεία της ήρθε πάρα πολύς κόσμος γιατί ήταν καλή γυναίκα και την αγαπούσαν όλοι Για να φιλοξενήσει όλον αυτόν τον κόσμο ο αγρότης αναγκάστηκε να σφάξει το βόδι Ο κυρ Ποντικός μας έβλεπε όλο αυτό το πηγαινέλα από την τρυπούλα του με πάρα πολύ μεγάλη θλίψη ( από το Διαδίκτυο( από το Διαδίκτυο)) (αρχή παραμυθιού) (αρχή παραμυθιού)

Page 23: σχηματα λογου

ΕυφημισμόςΕυφημισμός

π π Στους σύγχρονους ολέμους υ άρχουν και π π παρά λευρεςα ώλειεςπ π παρά λευρεςα ώλειες

ΔηλαδήhellipΔηλαδήhellip

πΥ ερβολήπΥ ερβολή

Κολοκοτρώνης φώναξε κι όλος ο Κολοκοτρώνης φώναξε κι όλος ο κόσμος τρόμαξε κόσμος τρόμαξε

ΔηλαδήhellipΔηλαδήhellip

πΥ ερβολήπΥ ερβολή

Τι της Τι της λείπειhellip λείπειhellip τι της τι της λείπειhellipλείπειhellip

ΔηλαδήhellipΔηλαδήhellip

ΑλληγορίαΑλληγορία

Το ένα χέρι νίβει τ άλλο Το ένα χέρι νίβει τ άλλο π π και τα δυο το ρόσω ο π π και τα δυο το ρόσω ο

ΔηλαδήhellipΔηλαδήhellip

ΑλληγορίαΑλληγορία ΔηλαδήhellipΔηλαδήhellip

π πΠροσω ο οίησπ πΠροσω ο οίησηη ΣτωνΨαρών την ολόμαυρη ράχη

π π ερ ατώνταςη Δόξαπ π ερ ατώνταςη Δόξα μονάχη

ΔηλαδήhellipΔηλαδήhellip

π πΠροσω ο οίησηπ πΠροσω ο οίηση

Νόμιζα πως το

τριαντάφυλλό μου

ήταν μοναδικό και

τώρα να ένας

ολόκληρος κήπος

από

τριαντάφυλλαhellip

Μην κλαις Το δικό σου τριαντάφυλλο

είναι μοναδικό στον κόσμο γιατί το έχεις

εξημερώσει

ΔηλαδήhellipΔηλαδήhellip

ΠαρομοίωσηΠαρομοίωση

Κάτι σα ζεστό κύμα σα ζεστό κύμα π με σκε άζει ξαφνικά

ΔηλαδήhellipΔηλαδήhellip

ΠαρομοίωσηΠαρομοίωση

Πώς Πώς π ο χειμερινός βοριάς σαρώνει στον κάμ ο αγκάθια

π κι αυτά σφιχταγκαλιάζονται και γίνονται ένα ράμα έτσι έτσι και τη σχεδία οι άνεμοι εδώ και εκεί τη φέρναν και

πτην ήγαιναν

ΔηλαδήhellipΔηλαδήhellip

ΚλιμακωτόΚλιμακωτό

π π Όμορφη λούσια κι ά αρτη π π Όμορφη λούσια κι ά αρτη και σεβαστή κι αγία και σεβαστή κι αγία

ΔηλαδήhellipΔηλαδήhellip

ΑντονομασίαΑντονομασία

π Η όλη τουΦωτός π Η όλη τουΦωτός

ΔηλαδήhellipΔηλαδήhellip

ΑντονομασίαΑντονομασία ΔηλαδήhellipΔηλαδήhellip

ΑντονομασίαΑντονομασία ΔηλαδήhellipΔηλαδήhellip

ΣΧΗΜΑΤΑ ΛΟΓΟΥ ΣΧΗΜΑΤΑ ΛΟΓΟΥ Σχετικά με τη Σημασία των λέξεων και φράσεων

ΜεταφοράΜεταφορά rsquo Σχήμα κατ εξοχήν rsquo Σχήμα κατ εξοχήν ΣυνεκδοχήΣυνεκδοχή ΜετωνυμίαΜετωνυμία Σχήμα Λιτότητας Σχήμα Λιτότητας ΕιρωνείαΕιρωνεία

ΕυφημισμόςΕυφημισμός πΥ ερβολήπΥ ερβολή ΑλληγορίαΑλληγορία π πΠροσω ο οίησηπ πΠροσω ο οίηση ΠαρομοίωσηΠαρομοίωση ΚλιμακωτόΚλιμακωτό ΑντονομασίαΑντονομασία

Κλικ στους Κλικ στους

συνδέσμους συνδέσμους

για συνέχειαhellipγια συνέχειαhellip

ΜεταφοράΜεταφορά

οι λέξεις εκτός από την κυριολεκτική τους σημασία χρησιμοποιούνται αναλογικάγια να δηλώσουν και άλλες καταστάσεις ή αντικείμενα

rsquo Σχήμα κατ εξοχήν rsquo Σχήμα κατ εξοχήν

η σημασία μιας λέξης στενεύει τόσο πολύ ώστε συμπίπτει με μια μόνο έννοια και σημασία καθορισμένη

ΣυνεκδοχήΣυνεκδοχή η λέξη δε δηλώνει κυριολεκτικά εκείνο που

κατά πρώτο λόγο φαίνεται αλλάhellip α) το μέρος αντί για το όλο β) το ένα αντί για τα πολλάγ) την ύλη αντί για εκείνο που έχει

κατασκευαστεί από την ύληδ) το όργανο αντί για την ενέργεια που παράγεται

από αυτόε) το όργανο αντί για το πρόσωπο που χειρίζεται

το όργανο αυτό στ) το εικονιζόμενο πρόσωπο αντί για την εικόνα

του

ΜετωνυμίαΜετωνυμία

χρησιμοποιείται α) το όνομα του δημιουργού αντί για το δημιούργημά του

β) εκείνο που περιέχει κάτι αντί για το περιεχόμενο και αντίστροφα

γ) το αφηρημένο αντί για το αντίστοιχο συγκεκριμένο και αντίστροφα

Σχήμα Λιτότητας Σχήμα Λιτότητας

αντί για κάποια λέξη χρησιμοποιείται η αντίθετή της με άρνηση

ΕιρωνείαΕιρωνεία

χρησιμοποιούνται με προσποίηση λέξεις ή φράσεις που έχουν διαφορετική ή αντίθετη σημασία από την πραγματική τους

οι λέξεις χρησιμοποιούνται για περιφρόνηση χλευασμό κτλ

ΕυφημισμόςΕυφημισμός

μια λέξη ή φράση με καλή σημασία χρησιμοποιείται για την ονομασία κακού ή δυσάρεστου πράγματος

πΥ ερβολήπΥ ερβολή

μια κατάσταση μεγαλοποιείται για να προκαλέσει μεγαλύτερη εντύπωση

ΑλληγορίαΑλληγορία

αυτός που μιλάει άλλα λέει κι άλλα εννοεί

είναι μεταφορική φράση που κρύβει διαφορετικό νόημα από αυτό που δηλώνουν οι λέξεις της

Διαφέρει από τη μεταφοράγιατί δεν περιορίζεται σε μια λέξη αλλά αποτελεί συνεχές όλο

π πΠροσω ο οίησηπ πΠροσω ο οίηση

αποδίδονται ανθρώπινες ιδιότητες σε ζώα σε αντικείμενα ή αφηρημένες έννοιες και ιδέες

ΠαρομοίωσηΠαρομοίωσησυγκρίνουμε δύο πρόσωπα πράγματα ιδέες φαινόμενα καταστάσεις ενέργειες που έχουν ομοιότητα μεταξύ τους προκειμένου να τονιστεί η ιδιότητα του ενός

Η παρομοίωση αρχίζει με τις λέξεις σαν καθώς όπως και με το σαν να όταν έχουμε υποθετική παρομοίωση

ΚλιμακωτόΚλιμακωτό

παρατίθενται διάφορα γεγονότα αντικείμενα πρόσωπα έννοιες

με αυξανόμενή ένταση (ανιούσα κλιμάκωση) ή

φθίνουσα πορεία (κατιούσα κλιμάκωση)

ΑντονομασίαΑντονομασία

αντικαθίστανται τα προσηγορικά ονόματα με κύρια ήτα κύρια με προσηγορικά ή τα κύρια και προσηγορικά με άλλες σχετικές λέξεις

ΠΛΗΡΟΦΟΡΙΕΣΠΛΗΡΟΦΟΡΙΕΣ

Αρχική σελίδαΠληροφορίεςΠίσω στη δραστηριότητα-παράδειγμαΠίνακας επιλογής παραδειγμάτωνΠίνακας ΔραστηριότητεςΠίνακας Σχήματα ΛόγουΠροηγούμενη διαφάνειαΚλικΚλικ οπουδήποτε για να δείτε την απάντησηΚλικΚλικ οπουδήποτε για να μεταβείτε στην επόμενη

διαφάνεια ή ακολουθείστε τις υπερσυνδέσεις

ΔραστηριότητεςΔραστηριότητες

Ομάδα Α Ομάδα Α Ομάδα Β Ομάδα Β Ομάδα Γ Ομάδα Γ Ομάδα Δ Ομάδα Δ Ομάδα Ε Ομάδα Ε

Κλικ στους Κλικ στους συνδέσμους συνδέσμους για συνέχειαhellip

για συνέχειαhellip

Ομάδα Α Ομάδα Α

Αφού διαβάσουμε το παραμύθι (κλικ Αφού διαβάσουμε το παραμύθι (κλικ ΕΔΩΕΔΩ)) ας του δώσουμε ένα τίτλο αξιοποιώντας τη

μεταφορά ας αναφερθούμε στα σχήματα λόγου που

αξιοποιεί ο συγγραφέας ας δημιουργήσουμε το δικό μας παραμύθι με

το ίδιο θεματικό κέντρο

Ομάδα Β Ομάδα Β Αφού παρατηρήσουμε την εικόνα (κλικ Αφού παρατηρήσουμε την εικόνα (κλικ ΕΔΩΕΔΩ)) ας της δώσουμε ένα τίτλο Ποιο σχήμα

λόγου μπορούμε να αξιοποιήσουμε ας βρούμε εικόνες στις οποίες μπορούμε να

αξιοποιήσουμε το ίδιο σχήμα λόγου ας δημιουργήσουμε μια μικρή παρουσίαση

Power Point με τα ευρήματά μας

Ομάδα Γ Ομάδα Γ Ας διαβάσουμε το ποίημα (κλικ Ας διαβάσουμε το ποίημα (κλικ ΕΔΩΕΔΩ)) ποιο σχήμα λόγου αξιοποιεί ο ποιητής για

να μιλήσει για την Ειρήνη πώς θα συνέχιζε το ποίημα αν μιλούσε

για τον Πόλεμοαξιοποιώντας το ίδιο σχήμα ας οπτικοποιήσουμε τους στίχους με

πρωταγωνιστές τον Πόλεμο και την Ειρήνη αξιοποιώντας το Power Point ή το Movie

Maker

Ομάδα Δ Ομάδα Δ

Αφού παρατηρήσουμε την εικόνα (κλικ Αφού παρατηρήσουμε την εικόνα (κλικ ΕΔΩΕΔΩ)) ας μιλήσουμε για την ειρωνεία που διακρίνεται

σ΄αυτή ας παρατηρήσουμε με ποιους τρόπους την

επιτυγχάνει ο σκιτσογράφος ας δημιουργήσουμε ένα παρόμοιο σκίτσο-

σχόλιο για κάποιο θέμα κοινωνικού προβληματισμού με ένα εργαλείο δημιουργίας comics

Ομάδα Ε Ομάδα Ε Αφού διαβάσουμε το κείμενο (κλικ Αφού διαβάσουμε το κείμενο (κλικ ΕΔΩΕΔΩ)) ας του δώσουμε ένα τίτλο αξιοποιώντας τη

μεταφοράμεταφορά ας εντοπίσουμε το σχήμα της υπερβολής υπερβολής

που υπάρχει στο κείμενο ας δημιουργήσουμε ένα κολάζ εικόνων-

παρομοίωσηπαρομοίωση του κειμένου αξιοποιώντας κάποιο Διαδικτυακό Εργαλείο ή μια διαφάνεια Power Point

Ένα ποντικάκι κάποτε παρατηρούσε από την τρυπούλα του τον αγρότη και τη γυναίκα του που ξεδίπλωναν ένα πακέτο laquoΤι λιχουδιά άραγε έκρυβε εκείνο το πακέτοraquo αναρωτήθηκε Όταν οι δύο αγρότες άνοιξαν το πακέτο δεν φαντάζεστε πόσο μεγάλο ήταν το σοκ που έπαθε όταν διαπίστωσε πως επρόκειτο για μια ποντικοπαγίδα Τρέχει γρήγορα λοιπόν στον αχυρώνα για να ανακοινώσει το φοβερό νέο -Μια ποντικοπαγίδα μέσα στο σπίτι Μια ποντικοπαγίδα μέσα στο σπίτιΗ κότα κακάρισε έξυσε την πλάτη της και σηκώνοντας το λαιμό της είπε Κύρ Ποντικέ μου καταλαβαίνω πως αυτό αποτελεί πρόβλημα για σας Αλλά δεν βλέπω να έχει καμιά επίπτωση σε μένα Δε με ενοχλεί καθόλου εμένα η ποντικοπαγίδα στο σπίτι Το ποντικάκι γύρισε τότε στο γουρούνι και του φώναξε Έχει μια ποντικοπαγίδα στο σπίτι Έχει μια ποντικοπαγίδα στο σπίτι Το γουρούνι έδειξε συμπόνια αλλά απάντησε Λυπάμαι πολύ κυρ ποντικέ μου αλλά δεν μπορώ να κάνω τίποτα άλλο από το να προσευχηθώ Να είσαι σίγουρος ότι θα το κάνω Θα προσευχηθώ Τότε το ποντίκι στράφηκε προς το βόδι και του φώναξε κρούοντας τον κώδωνα του κινδύνου Έχει μια ποντικοπαγίδα στο σπίτι Έχει μια ποντικοπαγίδα στο σπίτι Και το βόδι απάντησε Κοιτάξτε κύριε ποντικέ μου πολύ λυπάμαι για τον κίνδυνο που διατρέχεις αλλά εμένα η ποντικοπαγίδα το μόνο που μπορεί να μου κάνει είναι ένα τσιμπηματάκι στο δέρμα μου Έτσι ο καλός μας ποντικούλης έφυγε με κατεβασμένο το κεφάλι περίλυπος και απογοητευμένος γιατί θα έπρεπε ΜΟΝΟΣ ΤΟΥ να αντιμετωπίσει τον κίνδυνο της ποντικοπαγίδας (συνέχεια)

laquoΚι όμως απrsquo τις δυο τις λέξεις την καλύτερη όλοι οι άνθρωποι μπορούν να ξεχωρίσουν όπως ξεχωρίζουν τα καλά και τα κακά πόσο ανώτερη απrsquo τον πόλεμο είναι η ειρήνη στους ανθρώπους Είναι αυτή που τα γράμματα αγαπάει τους θρήνους μισεί χαίρεται με τα πολλά παιδιά και με τα πλούτηraquo

(Ευριπίδης)

[hellip]Λίγες μόνο δεκαετίες πριν οι εξετάσεις ήταν ένα φυσικό γεγονός συνδεδεμένο με τις laquoκανονικές λειτουργίεςraquo του σχολείου Ξαφνικά όμως τα πράγματα άλλαξαν Οι εξετάσεις φαίνεται να μην είναι πια κάτι απλό δηλαδή στα μέτρα των παιδιών Καθηγητές γονείς και ΜΜΕ μεταφέρουν στα παιδιά το μήνυμα laquoΔουλέψτε σκληρά γιατί χαθήκατεraquo Και τα παιδιά προσπαθούν και δουλεύουν σκληρά Δεν παρακολουθούν μόνο το πρόγραμμα του σχολείου αλλά είναι υποχρεωμένα να διαβάζουν αρκετές ώρες ενώ τα περισσότερα αναγκάζονται να παρακολουθούν και κάποιο φροντιστήριο Η εποχή της εφηβείας για τα ελληνόπουλα δεν κρύβει μόνο το άγχος για προσαρμογή στην ενήλικη ζωή αλλά laquoπροσφέρειraquo και τον πανικό της επιτυχίας [hellip] Στις πολύβουες και κατειλημμένες από το καυσαέριο μεγαλουπόλεις τα παιδιά επιστρέφουν τρέχοντας από το σχολείο είτε με τα πόδια και τη συνοδεία κάποιου μεγάλου είτε με σχολικά και αυτοκίνητα για να μπουν πάλι τρέχοντας στο ασανσέρ της πολυκατοικίας και να καταλήξουν με βιασύνη σε ένα γεύμα που θα οδηγήσει σε μια γρήγορη πέψη προκειμένου να αρχίσουν οι εξωσχολικές δραστηριότητες Ξένες γλώσσες αθλητικά ωδεία μαθήματα πληροφορικής και πάλι πίσω στο σπίτι για το διάβασμα της επόμενης μέρας Ώσπου κάπου αργά το βράδυ θα κλείσουν οι τηλεοράσεις και θα πέσει σιωπητήριο Ώρες δουλειάς10-12

Σμαρούλα Παντελή Το Βήμα 04-06-2000

Την επόμενη νύχτα ένας παράξενος θόρυβος κάτι σαν το θόρυβο που κάνει η ποντικοπαγίδα όταν κλείνει ξύπνησε τη γυναίκα του αγρότη που έτρεξε να δει τι συνέβη Μέσα στη νύχτα όμως δεν πρόσεξε πως στην παγίδα πιάστηκε από την ουρά ένα φίδι Φοβισμένο το φίδι δάγκωσε τη γυναίκα Ο άντρας της έτρεξε γρήγορα και την πήγε στο νοσοκομείο Αλλοίμονο όμως την έφερε στο σπίτι με πολύ υψηλό πυρετό Ο γιατρός τον συμβούλεψε να της κάνει ζεστές σουπίτσες Έτσι ο αγρότης έσφαξε την κότα για να κάνει μια καλή κοτόσουπα Η γυναίκα όμως πήγαινε από το κακό στο χειρότερο και όλοι οι γείτονες έρχονταν στη φάρμα να βοηθήσουν Ο καθένας με τη σειρά του καθόταν στο προσκεφάλι της γυναίκας από ένα 8ωρο Για να τους ταΐσει όλους αυτούς ο αγρότης αναγκάστηκε να σφάξει το γουρούνι Τελικά όμως η γυναίκα δε τη γλύτωσε Πέθανε Στη κηδεία της ήρθε πάρα πολύς κόσμος γιατί ήταν καλή γυναίκα και την αγαπούσαν όλοι Για να φιλοξενήσει όλον αυτόν τον κόσμο ο αγρότης αναγκάστηκε να σφάξει το βόδι Ο κυρ Ποντικός μας έβλεπε όλο αυτό το πηγαινέλα από την τρυπούλα του με πάρα πολύ μεγάλη θλίψη ( από το Διαδίκτυο( από το Διαδίκτυο)) (αρχή παραμυθιού) (αρχή παραμυθιού)

Page 24: σχηματα λογου

πΥ ερβολήπΥ ερβολή

Κολοκοτρώνης φώναξε κι όλος ο Κολοκοτρώνης φώναξε κι όλος ο κόσμος τρόμαξε κόσμος τρόμαξε

ΔηλαδήhellipΔηλαδήhellip

πΥ ερβολήπΥ ερβολή

Τι της Τι της λείπειhellip λείπειhellip τι της τι της λείπειhellipλείπειhellip

ΔηλαδήhellipΔηλαδήhellip

ΑλληγορίαΑλληγορία

Το ένα χέρι νίβει τ άλλο Το ένα χέρι νίβει τ άλλο π π και τα δυο το ρόσω ο π π και τα δυο το ρόσω ο

ΔηλαδήhellipΔηλαδήhellip

ΑλληγορίαΑλληγορία ΔηλαδήhellipΔηλαδήhellip

π πΠροσω ο οίησπ πΠροσω ο οίησηη ΣτωνΨαρών την ολόμαυρη ράχη

π π ερ ατώνταςη Δόξαπ π ερ ατώνταςη Δόξα μονάχη

ΔηλαδήhellipΔηλαδήhellip

π πΠροσω ο οίησηπ πΠροσω ο οίηση

Νόμιζα πως το

τριαντάφυλλό μου

ήταν μοναδικό και

τώρα να ένας

ολόκληρος κήπος

από

τριαντάφυλλαhellip

Μην κλαις Το δικό σου τριαντάφυλλο

είναι μοναδικό στον κόσμο γιατί το έχεις

εξημερώσει

ΔηλαδήhellipΔηλαδήhellip

ΠαρομοίωσηΠαρομοίωση

Κάτι σα ζεστό κύμα σα ζεστό κύμα π με σκε άζει ξαφνικά

ΔηλαδήhellipΔηλαδήhellip

ΠαρομοίωσηΠαρομοίωση

Πώς Πώς π ο χειμερινός βοριάς σαρώνει στον κάμ ο αγκάθια

π κι αυτά σφιχταγκαλιάζονται και γίνονται ένα ράμα έτσι έτσι και τη σχεδία οι άνεμοι εδώ και εκεί τη φέρναν και

πτην ήγαιναν

ΔηλαδήhellipΔηλαδήhellip

ΚλιμακωτόΚλιμακωτό

π π Όμορφη λούσια κι ά αρτη π π Όμορφη λούσια κι ά αρτη και σεβαστή κι αγία και σεβαστή κι αγία

ΔηλαδήhellipΔηλαδήhellip

ΑντονομασίαΑντονομασία

π Η όλη τουΦωτός π Η όλη τουΦωτός

ΔηλαδήhellipΔηλαδήhellip

ΑντονομασίαΑντονομασία ΔηλαδήhellipΔηλαδήhellip

ΑντονομασίαΑντονομασία ΔηλαδήhellipΔηλαδήhellip

ΣΧΗΜΑΤΑ ΛΟΓΟΥ ΣΧΗΜΑΤΑ ΛΟΓΟΥ Σχετικά με τη Σημασία των λέξεων και φράσεων

ΜεταφοράΜεταφορά rsquo Σχήμα κατ εξοχήν rsquo Σχήμα κατ εξοχήν ΣυνεκδοχήΣυνεκδοχή ΜετωνυμίαΜετωνυμία Σχήμα Λιτότητας Σχήμα Λιτότητας ΕιρωνείαΕιρωνεία

ΕυφημισμόςΕυφημισμός πΥ ερβολήπΥ ερβολή ΑλληγορίαΑλληγορία π πΠροσω ο οίησηπ πΠροσω ο οίηση ΠαρομοίωσηΠαρομοίωση ΚλιμακωτόΚλιμακωτό ΑντονομασίαΑντονομασία

Κλικ στους Κλικ στους

συνδέσμους συνδέσμους

για συνέχειαhellipγια συνέχειαhellip

ΜεταφοράΜεταφορά

οι λέξεις εκτός από την κυριολεκτική τους σημασία χρησιμοποιούνται αναλογικάγια να δηλώσουν και άλλες καταστάσεις ή αντικείμενα

rsquo Σχήμα κατ εξοχήν rsquo Σχήμα κατ εξοχήν

η σημασία μιας λέξης στενεύει τόσο πολύ ώστε συμπίπτει με μια μόνο έννοια και σημασία καθορισμένη

ΣυνεκδοχήΣυνεκδοχή η λέξη δε δηλώνει κυριολεκτικά εκείνο που

κατά πρώτο λόγο φαίνεται αλλάhellip α) το μέρος αντί για το όλο β) το ένα αντί για τα πολλάγ) την ύλη αντί για εκείνο που έχει

κατασκευαστεί από την ύληδ) το όργανο αντί για την ενέργεια που παράγεται

από αυτόε) το όργανο αντί για το πρόσωπο που χειρίζεται

το όργανο αυτό στ) το εικονιζόμενο πρόσωπο αντί για την εικόνα

του

ΜετωνυμίαΜετωνυμία

χρησιμοποιείται α) το όνομα του δημιουργού αντί για το δημιούργημά του

β) εκείνο που περιέχει κάτι αντί για το περιεχόμενο και αντίστροφα

γ) το αφηρημένο αντί για το αντίστοιχο συγκεκριμένο και αντίστροφα

Σχήμα Λιτότητας Σχήμα Λιτότητας

αντί για κάποια λέξη χρησιμοποιείται η αντίθετή της με άρνηση

ΕιρωνείαΕιρωνεία

χρησιμοποιούνται με προσποίηση λέξεις ή φράσεις που έχουν διαφορετική ή αντίθετη σημασία από την πραγματική τους

οι λέξεις χρησιμοποιούνται για περιφρόνηση χλευασμό κτλ

ΕυφημισμόςΕυφημισμός

μια λέξη ή φράση με καλή σημασία χρησιμοποιείται για την ονομασία κακού ή δυσάρεστου πράγματος

πΥ ερβολήπΥ ερβολή

μια κατάσταση μεγαλοποιείται για να προκαλέσει μεγαλύτερη εντύπωση

ΑλληγορίαΑλληγορία

αυτός που μιλάει άλλα λέει κι άλλα εννοεί

είναι μεταφορική φράση που κρύβει διαφορετικό νόημα από αυτό που δηλώνουν οι λέξεις της

Διαφέρει από τη μεταφοράγιατί δεν περιορίζεται σε μια λέξη αλλά αποτελεί συνεχές όλο

π πΠροσω ο οίησηπ πΠροσω ο οίηση

αποδίδονται ανθρώπινες ιδιότητες σε ζώα σε αντικείμενα ή αφηρημένες έννοιες και ιδέες

ΠαρομοίωσηΠαρομοίωσησυγκρίνουμε δύο πρόσωπα πράγματα ιδέες φαινόμενα καταστάσεις ενέργειες που έχουν ομοιότητα μεταξύ τους προκειμένου να τονιστεί η ιδιότητα του ενός

Η παρομοίωση αρχίζει με τις λέξεις σαν καθώς όπως και με το σαν να όταν έχουμε υποθετική παρομοίωση

ΚλιμακωτόΚλιμακωτό

παρατίθενται διάφορα γεγονότα αντικείμενα πρόσωπα έννοιες

με αυξανόμενή ένταση (ανιούσα κλιμάκωση) ή

φθίνουσα πορεία (κατιούσα κλιμάκωση)

ΑντονομασίαΑντονομασία

αντικαθίστανται τα προσηγορικά ονόματα με κύρια ήτα κύρια με προσηγορικά ή τα κύρια και προσηγορικά με άλλες σχετικές λέξεις

ΠΛΗΡΟΦΟΡΙΕΣΠΛΗΡΟΦΟΡΙΕΣ

Αρχική σελίδαΠληροφορίεςΠίσω στη δραστηριότητα-παράδειγμαΠίνακας επιλογής παραδειγμάτωνΠίνακας ΔραστηριότητεςΠίνακας Σχήματα ΛόγουΠροηγούμενη διαφάνειαΚλικΚλικ οπουδήποτε για να δείτε την απάντησηΚλικΚλικ οπουδήποτε για να μεταβείτε στην επόμενη

διαφάνεια ή ακολουθείστε τις υπερσυνδέσεις

ΔραστηριότητεςΔραστηριότητες

Ομάδα Α Ομάδα Α Ομάδα Β Ομάδα Β Ομάδα Γ Ομάδα Γ Ομάδα Δ Ομάδα Δ Ομάδα Ε Ομάδα Ε

Κλικ στους Κλικ στους συνδέσμους συνδέσμους για συνέχειαhellip

για συνέχειαhellip

Ομάδα Α Ομάδα Α

Αφού διαβάσουμε το παραμύθι (κλικ Αφού διαβάσουμε το παραμύθι (κλικ ΕΔΩΕΔΩ)) ας του δώσουμε ένα τίτλο αξιοποιώντας τη

μεταφορά ας αναφερθούμε στα σχήματα λόγου που

αξιοποιεί ο συγγραφέας ας δημιουργήσουμε το δικό μας παραμύθι με

το ίδιο θεματικό κέντρο

Ομάδα Β Ομάδα Β Αφού παρατηρήσουμε την εικόνα (κλικ Αφού παρατηρήσουμε την εικόνα (κλικ ΕΔΩΕΔΩ)) ας της δώσουμε ένα τίτλο Ποιο σχήμα

λόγου μπορούμε να αξιοποιήσουμε ας βρούμε εικόνες στις οποίες μπορούμε να

αξιοποιήσουμε το ίδιο σχήμα λόγου ας δημιουργήσουμε μια μικρή παρουσίαση

Power Point με τα ευρήματά μας

Ομάδα Γ Ομάδα Γ Ας διαβάσουμε το ποίημα (κλικ Ας διαβάσουμε το ποίημα (κλικ ΕΔΩΕΔΩ)) ποιο σχήμα λόγου αξιοποιεί ο ποιητής για

να μιλήσει για την Ειρήνη πώς θα συνέχιζε το ποίημα αν μιλούσε

για τον Πόλεμοαξιοποιώντας το ίδιο σχήμα ας οπτικοποιήσουμε τους στίχους με

πρωταγωνιστές τον Πόλεμο και την Ειρήνη αξιοποιώντας το Power Point ή το Movie

Maker

Ομάδα Δ Ομάδα Δ

Αφού παρατηρήσουμε την εικόνα (κλικ Αφού παρατηρήσουμε την εικόνα (κλικ ΕΔΩΕΔΩ)) ας μιλήσουμε για την ειρωνεία που διακρίνεται

σ΄αυτή ας παρατηρήσουμε με ποιους τρόπους την

επιτυγχάνει ο σκιτσογράφος ας δημιουργήσουμε ένα παρόμοιο σκίτσο-

σχόλιο για κάποιο θέμα κοινωνικού προβληματισμού με ένα εργαλείο δημιουργίας comics

Ομάδα Ε Ομάδα Ε Αφού διαβάσουμε το κείμενο (κλικ Αφού διαβάσουμε το κείμενο (κλικ ΕΔΩΕΔΩ)) ας του δώσουμε ένα τίτλο αξιοποιώντας τη

μεταφοράμεταφορά ας εντοπίσουμε το σχήμα της υπερβολής υπερβολής

που υπάρχει στο κείμενο ας δημιουργήσουμε ένα κολάζ εικόνων-

παρομοίωσηπαρομοίωση του κειμένου αξιοποιώντας κάποιο Διαδικτυακό Εργαλείο ή μια διαφάνεια Power Point

Ένα ποντικάκι κάποτε παρατηρούσε από την τρυπούλα του τον αγρότη και τη γυναίκα του που ξεδίπλωναν ένα πακέτο laquoΤι λιχουδιά άραγε έκρυβε εκείνο το πακέτοraquo αναρωτήθηκε Όταν οι δύο αγρότες άνοιξαν το πακέτο δεν φαντάζεστε πόσο μεγάλο ήταν το σοκ που έπαθε όταν διαπίστωσε πως επρόκειτο για μια ποντικοπαγίδα Τρέχει γρήγορα λοιπόν στον αχυρώνα για να ανακοινώσει το φοβερό νέο -Μια ποντικοπαγίδα μέσα στο σπίτι Μια ποντικοπαγίδα μέσα στο σπίτιΗ κότα κακάρισε έξυσε την πλάτη της και σηκώνοντας το λαιμό της είπε Κύρ Ποντικέ μου καταλαβαίνω πως αυτό αποτελεί πρόβλημα για σας Αλλά δεν βλέπω να έχει καμιά επίπτωση σε μένα Δε με ενοχλεί καθόλου εμένα η ποντικοπαγίδα στο σπίτι Το ποντικάκι γύρισε τότε στο γουρούνι και του φώναξε Έχει μια ποντικοπαγίδα στο σπίτι Έχει μια ποντικοπαγίδα στο σπίτι Το γουρούνι έδειξε συμπόνια αλλά απάντησε Λυπάμαι πολύ κυρ ποντικέ μου αλλά δεν μπορώ να κάνω τίποτα άλλο από το να προσευχηθώ Να είσαι σίγουρος ότι θα το κάνω Θα προσευχηθώ Τότε το ποντίκι στράφηκε προς το βόδι και του φώναξε κρούοντας τον κώδωνα του κινδύνου Έχει μια ποντικοπαγίδα στο σπίτι Έχει μια ποντικοπαγίδα στο σπίτι Και το βόδι απάντησε Κοιτάξτε κύριε ποντικέ μου πολύ λυπάμαι για τον κίνδυνο που διατρέχεις αλλά εμένα η ποντικοπαγίδα το μόνο που μπορεί να μου κάνει είναι ένα τσιμπηματάκι στο δέρμα μου Έτσι ο καλός μας ποντικούλης έφυγε με κατεβασμένο το κεφάλι περίλυπος και απογοητευμένος γιατί θα έπρεπε ΜΟΝΟΣ ΤΟΥ να αντιμετωπίσει τον κίνδυνο της ποντικοπαγίδας (συνέχεια)

laquoΚι όμως απrsquo τις δυο τις λέξεις την καλύτερη όλοι οι άνθρωποι μπορούν να ξεχωρίσουν όπως ξεχωρίζουν τα καλά και τα κακά πόσο ανώτερη απrsquo τον πόλεμο είναι η ειρήνη στους ανθρώπους Είναι αυτή που τα γράμματα αγαπάει τους θρήνους μισεί χαίρεται με τα πολλά παιδιά και με τα πλούτηraquo

(Ευριπίδης)

[hellip]Λίγες μόνο δεκαετίες πριν οι εξετάσεις ήταν ένα φυσικό γεγονός συνδεδεμένο με τις laquoκανονικές λειτουργίεςraquo του σχολείου Ξαφνικά όμως τα πράγματα άλλαξαν Οι εξετάσεις φαίνεται να μην είναι πια κάτι απλό δηλαδή στα μέτρα των παιδιών Καθηγητές γονείς και ΜΜΕ μεταφέρουν στα παιδιά το μήνυμα laquoΔουλέψτε σκληρά γιατί χαθήκατεraquo Και τα παιδιά προσπαθούν και δουλεύουν σκληρά Δεν παρακολουθούν μόνο το πρόγραμμα του σχολείου αλλά είναι υποχρεωμένα να διαβάζουν αρκετές ώρες ενώ τα περισσότερα αναγκάζονται να παρακολουθούν και κάποιο φροντιστήριο Η εποχή της εφηβείας για τα ελληνόπουλα δεν κρύβει μόνο το άγχος για προσαρμογή στην ενήλικη ζωή αλλά laquoπροσφέρειraquo και τον πανικό της επιτυχίας [hellip] Στις πολύβουες και κατειλημμένες από το καυσαέριο μεγαλουπόλεις τα παιδιά επιστρέφουν τρέχοντας από το σχολείο είτε με τα πόδια και τη συνοδεία κάποιου μεγάλου είτε με σχολικά και αυτοκίνητα για να μπουν πάλι τρέχοντας στο ασανσέρ της πολυκατοικίας και να καταλήξουν με βιασύνη σε ένα γεύμα που θα οδηγήσει σε μια γρήγορη πέψη προκειμένου να αρχίσουν οι εξωσχολικές δραστηριότητες Ξένες γλώσσες αθλητικά ωδεία μαθήματα πληροφορικής και πάλι πίσω στο σπίτι για το διάβασμα της επόμενης μέρας Ώσπου κάπου αργά το βράδυ θα κλείσουν οι τηλεοράσεις και θα πέσει σιωπητήριο Ώρες δουλειάς10-12

Σμαρούλα Παντελή Το Βήμα 04-06-2000

Την επόμενη νύχτα ένας παράξενος θόρυβος κάτι σαν το θόρυβο που κάνει η ποντικοπαγίδα όταν κλείνει ξύπνησε τη γυναίκα του αγρότη που έτρεξε να δει τι συνέβη Μέσα στη νύχτα όμως δεν πρόσεξε πως στην παγίδα πιάστηκε από την ουρά ένα φίδι Φοβισμένο το φίδι δάγκωσε τη γυναίκα Ο άντρας της έτρεξε γρήγορα και την πήγε στο νοσοκομείο Αλλοίμονο όμως την έφερε στο σπίτι με πολύ υψηλό πυρετό Ο γιατρός τον συμβούλεψε να της κάνει ζεστές σουπίτσες Έτσι ο αγρότης έσφαξε την κότα για να κάνει μια καλή κοτόσουπα Η γυναίκα όμως πήγαινε από το κακό στο χειρότερο και όλοι οι γείτονες έρχονταν στη φάρμα να βοηθήσουν Ο καθένας με τη σειρά του καθόταν στο προσκεφάλι της γυναίκας από ένα 8ωρο Για να τους ταΐσει όλους αυτούς ο αγρότης αναγκάστηκε να σφάξει το γουρούνι Τελικά όμως η γυναίκα δε τη γλύτωσε Πέθανε Στη κηδεία της ήρθε πάρα πολύς κόσμος γιατί ήταν καλή γυναίκα και την αγαπούσαν όλοι Για να φιλοξενήσει όλον αυτόν τον κόσμο ο αγρότης αναγκάστηκε να σφάξει το βόδι Ο κυρ Ποντικός μας έβλεπε όλο αυτό το πηγαινέλα από την τρυπούλα του με πάρα πολύ μεγάλη θλίψη ( από το Διαδίκτυο( από το Διαδίκτυο)) (αρχή παραμυθιού) (αρχή παραμυθιού)

Page 25: σχηματα λογου

πΥ ερβολήπΥ ερβολή

Τι της Τι της λείπειhellip λείπειhellip τι της τι της λείπειhellipλείπειhellip

ΔηλαδήhellipΔηλαδήhellip

ΑλληγορίαΑλληγορία

Το ένα χέρι νίβει τ άλλο Το ένα χέρι νίβει τ άλλο π π και τα δυο το ρόσω ο π π και τα δυο το ρόσω ο

ΔηλαδήhellipΔηλαδήhellip

ΑλληγορίαΑλληγορία ΔηλαδήhellipΔηλαδήhellip

π πΠροσω ο οίησπ πΠροσω ο οίησηη ΣτωνΨαρών την ολόμαυρη ράχη

π π ερ ατώνταςη Δόξαπ π ερ ατώνταςη Δόξα μονάχη

ΔηλαδήhellipΔηλαδήhellip

π πΠροσω ο οίησηπ πΠροσω ο οίηση

Νόμιζα πως το

τριαντάφυλλό μου

ήταν μοναδικό και

τώρα να ένας

ολόκληρος κήπος

από

τριαντάφυλλαhellip

Μην κλαις Το δικό σου τριαντάφυλλο

είναι μοναδικό στον κόσμο γιατί το έχεις

εξημερώσει

ΔηλαδήhellipΔηλαδήhellip

ΠαρομοίωσηΠαρομοίωση

Κάτι σα ζεστό κύμα σα ζεστό κύμα π με σκε άζει ξαφνικά

ΔηλαδήhellipΔηλαδήhellip

ΠαρομοίωσηΠαρομοίωση

Πώς Πώς π ο χειμερινός βοριάς σαρώνει στον κάμ ο αγκάθια

π κι αυτά σφιχταγκαλιάζονται και γίνονται ένα ράμα έτσι έτσι και τη σχεδία οι άνεμοι εδώ και εκεί τη φέρναν και

πτην ήγαιναν

ΔηλαδήhellipΔηλαδήhellip

ΚλιμακωτόΚλιμακωτό

π π Όμορφη λούσια κι ά αρτη π π Όμορφη λούσια κι ά αρτη και σεβαστή κι αγία και σεβαστή κι αγία

ΔηλαδήhellipΔηλαδήhellip

ΑντονομασίαΑντονομασία

π Η όλη τουΦωτός π Η όλη τουΦωτός

ΔηλαδήhellipΔηλαδήhellip

ΑντονομασίαΑντονομασία ΔηλαδήhellipΔηλαδήhellip

ΑντονομασίαΑντονομασία ΔηλαδήhellipΔηλαδήhellip

ΣΧΗΜΑΤΑ ΛΟΓΟΥ ΣΧΗΜΑΤΑ ΛΟΓΟΥ Σχετικά με τη Σημασία των λέξεων και φράσεων

ΜεταφοράΜεταφορά rsquo Σχήμα κατ εξοχήν rsquo Σχήμα κατ εξοχήν ΣυνεκδοχήΣυνεκδοχή ΜετωνυμίαΜετωνυμία Σχήμα Λιτότητας Σχήμα Λιτότητας ΕιρωνείαΕιρωνεία

ΕυφημισμόςΕυφημισμός πΥ ερβολήπΥ ερβολή ΑλληγορίαΑλληγορία π πΠροσω ο οίησηπ πΠροσω ο οίηση ΠαρομοίωσηΠαρομοίωση ΚλιμακωτόΚλιμακωτό ΑντονομασίαΑντονομασία

Κλικ στους Κλικ στους

συνδέσμους συνδέσμους

για συνέχειαhellipγια συνέχειαhellip

ΜεταφοράΜεταφορά

οι λέξεις εκτός από την κυριολεκτική τους σημασία χρησιμοποιούνται αναλογικάγια να δηλώσουν και άλλες καταστάσεις ή αντικείμενα

rsquo Σχήμα κατ εξοχήν rsquo Σχήμα κατ εξοχήν

η σημασία μιας λέξης στενεύει τόσο πολύ ώστε συμπίπτει με μια μόνο έννοια και σημασία καθορισμένη

ΣυνεκδοχήΣυνεκδοχή η λέξη δε δηλώνει κυριολεκτικά εκείνο που

κατά πρώτο λόγο φαίνεται αλλάhellip α) το μέρος αντί για το όλο β) το ένα αντί για τα πολλάγ) την ύλη αντί για εκείνο που έχει

κατασκευαστεί από την ύληδ) το όργανο αντί για την ενέργεια που παράγεται

από αυτόε) το όργανο αντί για το πρόσωπο που χειρίζεται

το όργανο αυτό στ) το εικονιζόμενο πρόσωπο αντί για την εικόνα

του

ΜετωνυμίαΜετωνυμία

χρησιμοποιείται α) το όνομα του δημιουργού αντί για το δημιούργημά του

β) εκείνο που περιέχει κάτι αντί για το περιεχόμενο και αντίστροφα

γ) το αφηρημένο αντί για το αντίστοιχο συγκεκριμένο και αντίστροφα

Σχήμα Λιτότητας Σχήμα Λιτότητας

αντί για κάποια λέξη χρησιμοποιείται η αντίθετή της με άρνηση

ΕιρωνείαΕιρωνεία

χρησιμοποιούνται με προσποίηση λέξεις ή φράσεις που έχουν διαφορετική ή αντίθετη σημασία από την πραγματική τους

οι λέξεις χρησιμοποιούνται για περιφρόνηση χλευασμό κτλ

ΕυφημισμόςΕυφημισμός

μια λέξη ή φράση με καλή σημασία χρησιμοποιείται για την ονομασία κακού ή δυσάρεστου πράγματος

πΥ ερβολήπΥ ερβολή

μια κατάσταση μεγαλοποιείται για να προκαλέσει μεγαλύτερη εντύπωση

ΑλληγορίαΑλληγορία

αυτός που μιλάει άλλα λέει κι άλλα εννοεί

είναι μεταφορική φράση που κρύβει διαφορετικό νόημα από αυτό που δηλώνουν οι λέξεις της

Διαφέρει από τη μεταφοράγιατί δεν περιορίζεται σε μια λέξη αλλά αποτελεί συνεχές όλο

π πΠροσω ο οίησηπ πΠροσω ο οίηση

αποδίδονται ανθρώπινες ιδιότητες σε ζώα σε αντικείμενα ή αφηρημένες έννοιες και ιδέες

ΠαρομοίωσηΠαρομοίωσησυγκρίνουμε δύο πρόσωπα πράγματα ιδέες φαινόμενα καταστάσεις ενέργειες που έχουν ομοιότητα μεταξύ τους προκειμένου να τονιστεί η ιδιότητα του ενός

Η παρομοίωση αρχίζει με τις λέξεις σαν καθώς όπως και με το σαν να όταν έχουμε υποθετική παρομοίωση

ΚλιμακωτόΚλιμακωτό

παρατίθενται διάφορα γεγονότα αντικείμενα πρόσωπα έννοιες

με αυξανόμενή ένταση (ανιούσα κλιμάκωση) ή

φθίνουσα πορεία (κατιούσα κλιμάκωση)

ΑντονομασίαΑντονομασία

αντικαθίστανται τα προσηγορικά ονόματα με κύρια ήτα κύρια με προσηγορικά ή τα κύρια και προσηγορικά με άλλες σχετικές λέξεις

ΠΛΗΡΟΦΟΡΙΕΣΠΛΗΡΟΦΟΡΙΕΣ

Αρχική σελίδαΠληροφορίεςΠίσω στη δραστηριότητα-παράδειγμαΠίνακας επιλογής παραδειγμάτωνΠίνακας ΔραστηριότητεςΠίνακας Σχήματα ΛόγουΠροηγούμενη διαφάνειαΚλικΚλικ οπουδήποτε για να δείτε την απάντησηΚλικΚλικ οπουδήποτε για να μεταβείτε στην επόμενη

διαφάνεια ή ακολουθείστε τις υπερσυνδέσεις

ΔραστηριότητεςΔραστηριότητες

Ομάδα Α Ομάδα Α Ομάδα Β Ομάδα Β Ομάδα Γ Ομάδα Γ Ομάδα Δ Ομάδα Δ Ομάδα Ε Ομάδα Ε

Κλικ στους Κλικ στους συνδέσμους συνδέσμους για συνέχειαhellip

για συνέχειαhellip

Ομάδα Α Ομάδα Α

Αφού διαβάσουμε το παραμύθι (κλικ Αφού διαβάσουμε το παραμύθι (κλικ ΕΔΩΕΔΩ)) ας του δώσουμε ένα τίτλο αξιοποιώντας τη

μεταφορά ας αναφερθούμε στα σχήματα λόγου που

αξιοποιεί ο συγγραφέας ας δημιουργήσουμε το δικό μας παραμύθι με

το ίδιο θεματικό κέντρο

Ομάδα Β Ομάδα Β Αφού παρατηρήσουμε την εικόνα (κλικ Αφού παρατηρήσουμε την εικόνα (κλικ ΕΔΩΕΔΩ)) ας της δώσουμε ένα τίτλο Ποιο σχήμα

λόγου μπορούμε να αξιοποιήσουμε ας βρούμε εικόνες στις οποίες μπορούμε να

αξιοποιήσουμε το ίδιο σχήμα λόγου ας δημιουργήσουμε μια μικρή παρουσίαση

Power Point με τα ευρήματά μας

Ομάδα Γ Ομάδα Γ Ας διαβάσουμε το ποίημα (κλικ Ας διαβάσουμε το ποίημα (κλικ ΕΔΩΕΔΩ)) ποιο σχήμα λόγου αξιοποιεί ο ποιητής για

να μιλήσει για την Ειρήνη πώς θα συνέχιζε το ποίημα αν μιλούσε

για τον Πόλεμοαξιοποιώντας το ίδιο σχήμα ας οπτικοποιήσουμε τους στίχους με

πρωταγωνιστές τον Πόλεμο και την Ειρήνη αξιοποιώντας το Power Point ή το Movie

Maker

Ομάδα Δ Ομάδα Δ

Αφού παρατηρήσουμε την εικόνα (κλικ Αφού παρατηρήσουμε την εικόνα (κλικ ΕΔΩΕΔΩ)) ας μιλήσουμε για την ειρωνεία που διακρίνεται

σ΄αυτή ας παρατηρήσουμε με ποιους τρόπους την

επιτυγχάνει ο σκιτσογράφος ας δημιουργήσουμε ένα παρόμοιο σκίτσο-

σχόλιο για κάποιο θέμα κοινωνικού προβληματισμού με ένα εργαλείο δημιουργίας comics

Ομάδα Ε Ομάδα Ε Αφού διαβάσουμε το κείμενο (κλικ Αφού διαβάσουμε το κείμενο (κλικ ΕΔΩΕΔΩ)) ας του δώσουμε ένα τίτλο αξιοποιώντας τη

μεταφοράμεταφορά ας εντοπίσουμε το σχήμα της υπερβολής υπερβολής

που υπάρχει στο κείμενο ας δημιουργήσουμε ένα κολάζ εικόνων-

παρομοίωσηπαρομοίωση του κειμένου αξιοποιώντας κάποιο Διαδικτυακό Εργαλείο ή μια διαφάνεια Power Point

Ένα ποντικάκι κάποτε παρατηρούσε από την τρυπούλα του τον αγρότη και τη γυναίκα του που ξεδίπλωναν ένα πακέτο laquoΤι λιχουδιά άραγε έκρυβε εκείνο το πακέτοraquo αναρωτήθηκε Όταν οι δύο αγρότες άνοιξαν το πακέτο δεν φαντάζεστε πόσο μεγάλο ήταν το σοκ που έπαθε όταν διαπίστωσε πως επρόκειτο για μια ποντικοπαγίδα Τρέχει γρήγορα λοιπόν στον αχυρώνα για να ανακοινώσει το φοβερό νέο -Μια ποντικοπαγίδα μέσα στο σπίτι Μια ποντικοπαγίδα μέσα στο σπίτιΗ κότα κακάρισε έξυσε την πλάτη της και σηκώνοντας το λαιμό της είπε Κύρ Ποντικέ μου καταλαβαίνω πως αυτό αποτελεί πρόβλημα για σας Αλλά δεν βλέπω να έχει καμιά επίπτωση σε μένα Δε με ενοχλεί καθόλου εμένα η ποντικοπαγίδα στο σπίτι Το ποντικάκι γύρισε τότε στο γουρούνι και του φώναξε Έχει μια ποντικοπαγίδα στο σπίτι Έχει μια ποντικοπαγίδα στο σπίτι Το γουρούνι έδειξε συμπόνια αλλά απάντησε Λυπάμαι πολύ κυρ ποντικέ μου αλλά δεν μπορώ να κάνω τίποτα άλλο από το να προσευχηθώ Να είσαι σίγουρος ότι θα το κάνω Θα προσευχηθώ Τότε το ποντίκι στράφηκε προς το βόδι και του φώναξε κρούοντας τον κώδωνα του κινδύνου Έχει μια ποντικοπαγίδα στο σπίτι Έχει μια ποντικοπαγίδα στο σπίτι Και το βόδι απάντησε Κοιτάξτε κύριε ποντικέ μου πολύ λυπάμαι για τον κίνδυνο που διατρέχεις αλλά εμένα η ποντικοπαγίδα το μόνο που μπορεί να μου κάνει είναι ένα τσιμπηματάκι στο δέρμα μου Έτσι ο καλός μας ποντικούλης έφυγε με κατεβασμένο το κεφάλι περίλυπος και απογοητευμένος γιατί θα έπρεπε ΜΟΝΟΣ ΤΟΥ να αντιμετωπίσει τον κίνδυνο της ποντικοπαγίδας (συνέχεια)

laquoΚι όμως απrsquo τις δυο τις λέξεις την καλύτερη όλοι οι άνθρωποι μπορούν να ξεχωρίσουν όπως ξεχωρίζουν τα καλά και τα κακά πόσο ανώτερη απrsquo τον πόλεμο είναι η ειρήνη στους ανθρώπους Είναι αυτή που τα γράμματα αγαπάει τους θρήνους μισεί χαίρεται με τα πολλά παιδιά και με τα πλούτηraquo

(Ευριπίδης)

[hellip]Λίγες μόνο δεκαετίες πριν οι εξετάσεις ήταν ένα φυσικό γεγονός συνδεδεμένο με τις laquoκανονικές λειτουργίεςraquo του σχολείου Ξαφνικά όμως τα πράγματα άλλαξαν Οι εξετάσεις φαίνεται να μην είναι πια κάτι απλό δηλαδή στα μέτρα των παιδιών Καθηγητές γονείς και ΜΜΕ μεταφέρουν στα παιδιά το μήνυμα laquoΔουλέψτε σκληρά γιατί χαθήκατεraquo Και τα παιδιά προσπαθούν και δουλεύουν σκληρά Δεν παρακολουθούν μόνο το πρόγραμμα του σχολείου αλλά είναι υποχρεωμένα να διαβάζουν αρκετές ώρες ενώ τα περισσότερα αναγκάζονται να παρακολουθούν και κάποιο φροντιστήριο Η εποχή της εφηβείας για τα ελληνόπουλα δεν κρύβει μόνο το άγχος για προσαρμογή στην ενήλικη ζωή αλλά laquoπροσφέρειraquo και τον πανικό της επιτυχίας [hellip] Στις πολύβουες και κατειλημμένες από το καυσαέριο μεγαλουπόλεις τα παιδιά επιστρέφουν τρέχοντας από το σχολείο είτε με τα πόδια και τη συνοδεία κάποιου μεγάλου είτε με σχολικά και αυτοκίνητα για να μπουν πάλι τρέχοντας στο ασανσέρ της πολυκατοικίας και να καταλήξουν με βιασύνη σε ένα γεύμα που θα οδηγήσει σε μια γρήγορη πέψη προκειμένου να αρχίσουν οι εξωσχολικές δραστηριότητες Ξένες γλώσσες αθλητικά ωδεία μαθήματα πληροφορικής και πάλι πίσω στο σπίτι για το διάβασμα της επόμενης μέρας Ώσπου κάπου αργά το βράδυ θα κλείσουν οι τηλεοράσεις και θα πέσει σιωπητήριο Ώρες δουλειάς10-12

Σμαρούλα Παντελή Το Βήμα 04-06-2000

Την επόμενη νύχτα ένας παράξενος θόρυβος κάτι σαν το θόρυβο που κάνει η ποντικοπαγίδα όταν κλείνει ξύπνησε τη γυναίκα του αγρότη που έτρεξε να δει τι συνέβη Μέσα στη νύχτα όμως δεν πρόσεξε πως στην παγίδα πιάστηκε από την ουρά ένα φίδι Φοβισμένο το φίδι δάγκωσε τη γυναίκα Ο άντρας της έτρεξε γρήγορα και την πήγε στο νοσοκομείο Αλλοίμονο όμως την έφερε στο σπίτι με πολύ υψηλό πυρετό Ο γιατρός τον συμβούλεψε να της κάνει ζεστές σουπίτσες Έτσι ο αγρότης έσφαξε την κότα για να κάνει μια καλή κοτόσουπα Η γυναίκα όμως πήγαινε από το κακό στο χειρότερο και όλοι οι γείτονες έρχονταν στη φάρμα να βοηθήσουν Ο καθένας με τη σειρά του καθόταν στο προσκεφάλι της γυναίκας από ένα 8ωρο Για να τους ταΐσει όλους αυτούς ο αγρότης αναγκάστηκε να σφάξει το γουρούνι Τελικά όμως η γυναίκα δε τη γλύτωσε Πέθανε Στη κηδεία της ήρθε πάρα πολύς κόσμος γιατί ήταν καλή γυναίκα και την αγαπούσαν όλοι Για να φιλοξενήσει όλον αυτόν τον κόσμο ο αγρότης αναγκάστηκε να σφάξει το βόδι Ο κυρ Ποντικός μας έβλεπε όλο αυτό το πηγαινέλα από την τρυπούλα του με πάρα πολύ μεγάλη θλίψη ( από το Διαδίκτυο( από το Διαδίκτυο)) (αρχή παραμυθιού) (αρχή παραμυθιού)

Page 26: σχηματα λογου

ΑλληγορίαΑλληγορία

Το ένα χέρι νίβει τ άλλο Το ένα χέρι νίβει τ άλλο π π και τα δυο το ρόσω ο π π και τα δυο το ρόσω ο

ΔηλαδήhellipΔηλαδήhellip

ΑλληγορίαΑλληγορία ΔηλαδήhellipΔηλαδήhellip

π πΠροσω ο οίησπ πΠροσω ο οίησηη ΣτωνΨαρών την ολόμαυρη ράχη

π π ερ ατώνταςη Δόξαπ π ερ ατώνταςη Δόξα μονάχη

ΔηλαδήhellipΔηλαδήhellip

π πΠροσω ο οίησηπ πΠροσω ο οίηση

Νόμιζα πως το

τριαντάφυλλό μου

ήταν μοναδικό και

τώρα να ένας

ολόκληρος κήπος

από

τριαντάφυλλαhellip

Μην κλαις Το δικό σου τριαντάφυλλο

είναι μοναδικό στον κόσμο γιατί το έχεις

εξημερώσει

ΔηλαδήhellipΔηλαδήhellip

ΠαρομοίωσηΠαρομοίωση

Κάτι σα ζεστό κύμα σα ζεστό κύμα π με σκε άζει ξαφνικά

ΔηλαδήhellipΔηλαδήhellip

ΠαρομοίωσηΠαρομοίωση

Πώς Πώς π ο χειμερινός βοριάς σαρώνει στον κάμ ο αγκάθια

π κι αυτά σφιχταγκαλιάζονται και γίνονται ένα ράμα έτσι έτσι και τη σχεδία οι άνεμοι εδώ και εκεί τη φέρναν και

πτην ήγαιναν

ΔηλαδήhellipΔηλαδήhellip

ΚλιμακωτόΚλιμακωτό

π π Όμορφη λούσια κι ά αρτη π π Όμορφη λούσια κι ά αρτη και σεβαστή κι αγία και σεβαστή κι αγία

ΔηλαδήhellipΔηλαδήhellip

ΑντονομασίαΑντονομασία

π Η όλη τουΦωτός π Η όλη τουΦωτός

ΔηλαδήhellipΔηλαδήhellip

ΑντονομασίαΑντονομασία ΔηλαδήhellipΔηλαδήhellip

ΑντονομασίαΑντονομασία ΔηλαδήhellipΔηλαδήhellip

ΣΧΗΜΑΤΑ ΛΟΓΟΥ ΣΧΗΜΑΤΑ ΛΟΓΟΥ Σχετικά με τη Σημασία των λέξεων και φράσεων

ΜεταφοράΜεταφορά rsquo Σχήμα κατ εξοχήν rsquo Σχήμα κατ εξοχήν ΣυνεκδοχήΣυνεκδοχή ΜετωνυμίαΜετωνυμία Σχήμα Λιτότητας Σχήμα Λιτότητας ΕιρωνείαΕιρωνεία

ΕυφημισμόςΕυφημισμός πΥ ερβολήπΥ ερβολή ΑλληγορίαΑλληγορία π πΠροσω ο οίησηπ πΠροσω ο οίηση ΠαρομοίωσηΠαρομοίωση ΚλιμακωτόΚλιμακωτό ΑντονομασίαΑντονομασία

Κλικ στους Κλικ στους

συνδέσμους συνδέσμους

για συνέχειαhellipγια συνέχειαhellip

ΜεταφοράΜεταφορά

οι λέξεις εκτός από την κυριολεκτική τους σημασία χρησιμοποιούνται αναλογικάγια να δηλώσουν και άλλες καταστάσεις ή αντικείμενα

rsquo Σχήμα κατ εξοχήν rsquo Σχήμα κατ εξοχήν

η σημασία μιας λέξης στενεύει τόσο πολύ ώστε συμπίπτει με μια μόνο έννοια και σημασία καθορισμένη

ΣυνεκδοχήΣυνεκδοχή η λέξη δε δηλώνει κυριολεκτικά εκείνο που

κατά πρώτο λόγο φαίνεται αλλάhellip α) το μέρος αντί για το όλο β) το ένα αντί για τα πολλάγ) την ύλη αντί για εκείνο που έχει

κατασκευαστεί από την ύληδ) το όργανο αντί για την ενέργεια που παράγεται

από αυτόε) το όργανο αντί για το πρόσωπο που χειρίζεται

το όργανο αυτό στ) το εικονιζόμενο πρόσωπο αντί για την εικόνα

του

ΜετωνυμίαΜετωνυμία

χρησιμοποιείται α) το όνομα του δημιουργού αντί για το δημιούργημά του

β) εκείνο που περιέχει κάτι αντί για το περιεχόμενο και αντίστροφα

γ) το αφηρημένο αντί για το αντίστοιχο συγκεκριμένο και αντίστροφα

Σχήμα Λιτότητας Σχήμα Λιτότητας

αντί για κάποια λέξη χρησιμοποιείται η αντίθετή της με άρνηση

ΕιρωνείαΕιρωνεία

χρησιμοποιούνται με προσποίηση λέξεις ή φράσεις που έχουν διαφορετική ή αντίθετη σημασία από την πραγματική τους

οι λέξεις χρησιμοποιούνται για περιφρόνηση χλευασμό κτλ

ΕυφημισμόςΕυφημισμός

μια λέξη ή φράση με καλή σημασία χρησιμοποιείται για την ονομασία κακού ή δυσάρεστου πράγματος

πΥ ερβολήπΥ ερβολή

μια κατάσταση μεγαλοποιείται για να προκαλέσει μεγαλύτερη εντύπωση

ΑλληγορίαΑλληγορία

αυτός που μιλάει άλλα λέει κι άλλα εννοεί

είναι μεταφορική φράση που κρύβει διαφορετικό νόημα από αυτό που δηλώνουν οι λέξεις της

Διαφέρει από τη μεταφοράγιατί δεν περιορίζεται σε μια λέξη αλλά αποτελεί συνεχές όλο

π πΠροσω ο οίησηπ πΠροσω ο οίηση

αποδίδονται ανθρώπινες ιδιότητες σε ζώα σε αντικείμενα ή αφηρημένες έννοιες και ιδέες

ΠαρομοίωσηΠαρομοίωσησυγκρίνουμε δύο πρόσωπα πράγματα ιδέες φαινόμενα καταστάσεις ενέργειες που έχουν ομοιότητα μεταξύ τους προκειμένου να τονιστεί η ιδιότητα του ενός

Η παρομοίωση αρχίζει με τις λέξεις σαν καθώς όπως και με το σαν να όταν έχουμε υποθετική παρομοίωση

ΚλιμακωτόΚλιμακωτό

παρατίθενται διάφορα γεγονότα αντικείμενα πρόσωπα έννοιες

με αυξανόμενή ένταση (ανιούσα κλιμάκωση) ή

φθίνουσα πορεία (κατιούσα κλιμάκωση)

ΑντονομασίαΑντονομασία

αντικαθίστανται τα προσηγορικά ονόματα με κύρια ήτα κύρια με προσηγορικά ή τα κύρια και προσηγορικά με άλλες σχετικές λέξεις

ΠΛΗΡΟΦΟΡΙΕΣΠΛΗΡΟΦΟΡΙΕΣ

Αρχική σελίδαΠληροφορίεςΠίσω στη δραστηριότητα-παράδειγμαΠίνακας επιλογής παραδειγμάτωνΠίνακας ΔραστηριότητεςΠίνακας Σχήματα ΛόγουΠροηγούμενη διαφάνειαΚλικΚλικ οπουδήποτε για να δείτε την απάντησηΚλικΚλικ οπουδήποτε για να μεταβείτε στην επόμενη

διαφάνεια ή ακολουθείστε τις υπερσυνδέσεις

ΔραστηριότητεςΔραστηριότητες

Ομάδα Α Ομάδα Α Ομάδα Β Ομάδα Β Ομάδα Γ Ομάδα Γ Ομάδα Δ Ομάδα Δ Ομάδα Ε Ομάδα Ε

Κλικ στους Κλικ στους συνδέσμους συνδέσμους για συνέχειαhellip

για συνέχειαhellip

Ομάδα Α Ομάδα Α

Αφού διαβάσουμε το παραμύθι (κλικ Αφού διαβάσουμε το παραμύθι (κλικ ΕΔΩΕΔΩ)) ας του δώσουμε ένα τίτλο αξιοποιώντας τη

μεταφορά ας αναφερθούμε στα σχήματα λόγου που

αξιοποιεί ο συγγραφέας ας δημιουργήσουμε το δικό μας παραμύθι με

το ίδιο θεματικό κέντρο

Ομάδα Β Ομάδα Β Αφού παρατηρήσουμε την εικόνα (κλικ Αφού παρατηρήσουμε την εικόνα (κλικ ΕΔΩΕΔΩ)) ας της δώσουμε ένα τίτλο Ποιο σχήμα

λόγου μπορούμε να αξιοποιήσουμε ας βρούμε εικόνες στις οποίες μπορούμε να

αξιοποιήσουμε το ίδιο σχήμα λόγου ας δημιουργήσουμε μια μικρή παρουσίαση

Power Point με τα ευρήματά μας

Ομάδα Γ Ομάδα Γ Ας διαβάσουμε το ποίημα (κλικ Ας διαβάσουμε το ποίημα (κλικ ΕΔΩΕΔΩ)) ποιο σχήμα λόγου αξιοποιεί ο ποιητής για

να μιλήσει για την Ειρήνη πώς θα συνέχιζε το ποίημα αν μιλούσε

για τον Πόλεμοαξιοποιώντας το ίδιο σχήμα ας οπτικοποιήσουμε τους στίχους με

πρωταγωνιστές τον Πόλεμο και την Ειρήνη αξιοποιώντας το Power Point ή το Movie

Maker

Ομάδα Δ Ομάδα Δ

Αφού παρατηρήσουμε την εικόνα (κλικ Αφού παρατηρήσουμε την εικόνα (κλικ ΕΔΩΕΔΩ)) ας μιλήσουμε για την ειρωνεία που διακρίνεται

σ΄αυτή ας παρατηρήσουμε με ποιους τρόπους την

επιτυγχάνει ο σκιτσογράφος ας δημιουργήσουμε ένα παρόμοιο σκίτσο-

σχόλιο για κάποιο θέμα κοινωνικού προβληματισμού με ένα εργαλείο δημιουργίας comics

Ομάδα Ε Ομάδα Ε Αφού διαβάσουμε το κείμενο (κλικ Αφού διαβάσουμε το κείμενο (κλικ ΕΔΩΕΔΩ)) ας του δώσουμε ένα τίτλο αξιοποιώντας τη

μεταφοράμεταφορά ας εντοπίσουμε το σχήμα της υπερβολής υπερβολής

που υπάρχει στο κείμενο ας δημιουργήσουμε ένα κολάζ εικόνων-

παρομοίωσηπαρομοίωση του κειμένου αξιοποιώντας κάποιο Διαδικτυακό Εργαλείο ή μια διαφάνεια Power Point

Ένα ποντικάκι κάποτε παρατηρούσε από την τρυπούλα του τον αγρότη και τη γυναίκα του που ξεδίπλωναν ένα πακέτο laquoΤι λιχουδιά άραγε έκρυβε εκείνο το πακέτοraquo αναρωτήθηκε Όταν οι δύο αγρότες άνοιξαν το πακέτο δεν φαντάζεστε πόσο μεγάλο ήταν το σοκ που έπαθε όταν διαπίστωσε πως επρόκειτο για μια ποντικοπαγίδα Τρέχει γρήγορα λοιπόν στον αχυρώνα για να ανακοινώσει το φοβερό νέο -Μια ποντικοπαγίδα μέσα στο σπίτι Μια ποντικοπαγίδα μέσα στο σπίτιΗ κότα κακάρισε έξυσε την πλάτη της και σηκώνοντας το λαιμό της είπε Κύρ Ποντικέ μου καταλαβαίνω πως αυτό αποτελεί πρόβλημα για σας Αλλά δεν βλέπω να έχει καμιά επίπτωση σε μένα Δε με ενοχλεί καθόλου εμένα η ποντικοπαγίδα στο σπίτι Το ποντικάκι γύρισε τότε στο γουρούνι και του φώναξε Έχει μια ποντικοπαγίδα στο σπίτι Έχει μια ποντικοπαγίδα στο σπίτι Το γουρούνι έδειξε συμπόνια αλλά απάντησε Λυπάμαι πολύ κυρ ποντικέ μου αλλά δεν μπορώ να κάνω τίποτα άλλο από το να προσευχηθώ Να είσαι σίγουρος ότι θα το κάνω Θα προσευχηθώ Τότε το ποντίκι στράφηκε προς το βόδι και του φώναξε κρούοντας τον κώδωνα του κινδύνου Έχει μια ποντικοπαγίδα στο σπίτι Έχει μια ποντικοπαγίδα στο σπίτι Και το βόδι απάντησε Κοιτάξτε κύριε ποντικέ μου πολύ λυπάμαι για τον κίνδυνο που διατρέχεις αλλά εμένα η ποντικοπαγίδα το μόνο που μπορεί να μου κάνει είναι ένα τσιμπηματάκι στο δέρμα μου Έτσι ο καλός μας ποντικούλης έφυγε με κατεβασμένο το κεφάλι περίλυπος και απογοητευμένος γιατί θα έπρεπε ΜΟΝΟΣ ΤΟΥ να αντιμετωπίσει τον κίνδυνο της ποντικοπαγίδας (συνέχεια)

laquoΚι όμως απrsquo τις δυο τις λέξεις την καλύτερη όλοι οι άνθρωποι μπορούν να ξεχωρίσουν όπως ξεχωρίζουν τα καλά και τα κακά πόσο ανώτερη απrsquo τον πόλεμο είναι η ειρήνη στους ανθρώπους Είναι αυτή που τα γράμματα αγαπάει τους θρήνους μισεί χαίρεται με τα πολλά παιδιά και με τα πλούτηraquo

(Ευριπίδης)

[hellip]Λίγες μόνο δεκαετίες πριν οι εξετάσεις ήταν ένα φυσικό γεγονός συνδεδεμένο με τις laquoκανονικές λειτουργίεςraquo του σχολείου Ξαφνικά όμως τα πράγματα άλλαξαν Οι εξετάσεις φαίνεται να μην είναι πια κάτι απλό δηλαδή στα μέτρα των παιδιών Καθηγητές γονείς και ΜΜΕ μεταφέρουν στα παιδιά το μήνυμα laquoΔουλέψτε σκληρά γιατί χαθήκατεraquo Και τα παιδιά προσπαθούν και δουλεύουν σκληρά Δεν παρακολουθούν μόνο το πρόγραμμα του σχολείου αλλά είναι υποχρεωμένα να διαβάζουν αρκετές ώρες ενώ τα περισσότερα αναγκάζονται να παρακολουθούν και κάποιο φροντιστήριο Η εποχή της εφηβείας για τα ελληνόπουλα δεν κρύβει μόνο το άγχος για προσαρμογή στην ενήλικη ζωή αλλά laquoπροσφέρειraquo και τον πανικό της επιτυχίας [hellip] Στις πολύβουες και κατειλημμένες από το καυσαέριο μεγαλουπόλεις τα παιδιά επιστρέφουν τρέχοντας από το σχολείο είτε με τα πόδια και τη συνοδεία κάποιου μεγάλου είτε με σχολικά και αυτοκίνητα για να μπουν πάλι τρέχοντας στο ασανσέρ της πολυκατοικίας και να καταλήξουν με βιασύνη σε ένα γεύμα που θα οδηγήσει σε μια γρήγορη πέψη προκειμένου να αρχίσουν οι εξωσχολικές δραστηριότητες Ξένες γλώσσες αθλητικά ωδεία μαθήματα πληροφορικής και πάλι πίσω στο σπίτι για το διάβασμα της επόμενης μέρας Ώσπου κάπου αργά το βράδυ θα κλείσουν οι τηλεοράσεις και θα πέσει σιωπητήριο Ώρες δουλειάς10-12

Σμαρούλα Παντελή Το Βήμα 04-06-2000

Την επόμενη νύχτα ένας παράξενος θόρυβος κάτι σαν το θόρυβο που κάνει η ποντικοπαγίδα όταν κλείνει ξύπνησε τη γυναίκα του αγρότη που έτρεξε να δει τι συνέβη Μέσα στη νύχτα όμως δεν πρόσεξε πως στην παγίδα πιάστηκε από την ουρά ένα φίδι Φοβισμένο το φίδι δάγκωσε τη γυναίκα Ο άντρας της έτρεξε γρήγορα και την πήγε στο νοσοκομείο Αλλοίμονο όμως την έφερε στο σπίτι με πολύ υψηλό πυρετό Ο γιατρός τον συμβούλεψε να της κάνει ζεστές σουπίτσες Έτσι ο αγρότης έσφαξε την κότα για να κάνει μια καλή κοτόσουπα Η γυναίκα όμως πήγαινε από το κακό στο χειρότερο και όλοι οι γείτονες έρχονταν στη φάρμα να βοηθήσουν Ο καθένας με τη σειρά του καθόταν στο προσκεφάλι της γυναίκας από ένα 8ωρο Για να τους ταΐσει όλους αυτούς ο αγρότης αναγκάστηκε να σφάξει το γουρούνι Τελικά όμως η γυναίκα δε τη γλύτωσε Πέθανε Στη κηδεία της ήρθε πάρα πολύς κόσμος γιατί ήταν καλή γυναίκα και την αγαπούσαν όλοι Για να φιλοξενήσει όλον αυτόν τον κόσμο ο αγρότης αναγκάστηκε να σφάξει το βόδι Ο κυρ Ποντικός μας έβλεπε όλο αυτό το πηγαινέλα από την τρυπούλα του με πάρα πολύ μεγάλη θλίψη ( από το Διαδίκτυο( από το Διαδίκτυο)) (αρχή παραμυθιού) (αρχή παραμυθιού)

Page 27: σχηματα λογου

ΑλληγορίαΑλληγορία ΔηλαδήhellipΔηλαδήhellip

π πΠροσω ο οίησπ πΠροσω ο οίησηη ΣτωνΨαρών την ολόμαυρη ράχη

π π ερ ατώνταςη Δόξαπ π ερ ατώνταςη Δόξα μονάχη

ΔηλαδήhellipΔηλαδήhellip

π πΠροσω ο οίησηπ πΠροσω ο οίηση

Νόμιζα πως το

τριαντάφυλλό μου

ήταν μοναδικό και

τώρα να ένας

ολόκληρος κήπος

από

τριαντάφυλλαhellip

Μην κλαις Το δικό σου τριαντάφυλλο

είναι μοναδικό στον κόσμο γιατί το έχεις

εξημερώσει

ΔηλαδήhellipΔηλαδήhellip

ΠαρομοίωσηΠαρομοίωση

Κάτι σα ζεστό κύμα σα ζεστό κύμα π με σκε άζει ξαφνικά

ΔηλαδήhellipΔηλαδήhellip

ΠαρομοίωσηΠαρομοίωση

Πώς Πώς π ο χειμερινός βοριάς σαρώνει στον κάμ ο αγκάθια

π κι αυτά σφιχταγκαλιάζονται και γίνονται ένα ράμα έτσι έτσι και τη σχεδία οι άνεμοι εδώ και εκεί τη φέρναν και

πτην ήγαιναν

ΔηλαδήhellipΔηλαδήhellip

ΚλιμακωτόΚλιμακωτό

π π Όμορφη λούσια κι ά αρτη π π Όμορφη λούσια κι ά αρτη και σεβαστή κι αγία και σεβαστή κι αγία

ΔηλαδήhellipΔηλαδήhellip

ΑντονομασίαΑντονομασία

π Η όλη τουΦωτός π Η όλη τουΦωτός

ΔηλαδήhellipΔηλαδήhellip

ΑντονομασίαΑντονομασία ΔηλαδήhellipΔηλαδήhellip

ΑντονομασίαΑντονομασία ΔηλαδήhellipΔηλαδήhellip

ΣΧΗΜΑΤΑ ΛΟΓΟΥ ΣΧΗΜΑΤΑ ΛΟΓΟΥ Σχετικά με τη Σημασία των λέξεων και φράσεων

ΜεταφοράΜεταφορά rsquo Σχήμα κατ εξοχήν rsquo Σχήμα κατ εξοχήν ΣυνεκδοχήΣυνεκδοχή ΜετωνυμίαΜετωνυμία Σχήμα Λιτότητας Σχήμα Λιτότητας ΕιρωνείαΕιρωνεία

ΕυφημισμόςΕυφημισμός πΥ ερβολήπΥ ερβολή ΑλληγορίαΑλληγορία π πΠροσω ο οίησηπ πΠροσω ο οίηση ΠαρομοίωσηΠαρομοίωση ΚλιμακωτόΚλιμακωτό ΑντονομασίαΑντονομασία

Κλικ στους Κλικ στους

συνδέσμους συνδέσμους

για συνέχειαhellipγια συνέχειαhellip

ΜεταφοράΜεταφορά

οι λέξεις εκτός από την κυριολεκτική τους σημασία χρησιμοποιούνται αναλογικάγια να δηλώσουν και άλλες καταστάσεις ή αντικείμενα

rsquo Σχήμα κατ εξοχήν rsquo Σχήμα κατ εξοχήν

η σημασία μιας λέξης στενεύει τόσο πολύ ώστε συμπίπτει με μια μόνο έννοια και σημασία καθορισμένη

ΣυνεκδοχήΣυνεκδοχή η λέξη δε δηλώνει κυριολεκτικά εκείνο που

κατά πρώτο λόγο φαίνεται αλλάhellip α) το μέρος αντί για το όλο β) το ένα αντί για τα πολλάγ) την ύλη αντί για εκείνο που έχει

κατασκευαστεί από την ύληδ) το όργανο αντί για την ενέργεια που παράγεται

από αυτόε) το όργανο αντί για το πρόσωπο που χειρίζεται

το όργανο αυτό στ) το εικονιζόμενο πρόσωπο αντί για την εικόνα

του

ΜετωνυμίαΜετωνυμία

χρησιμοποιείται α) το όνομα του δημιουργού αντί για το δημιούργημά του

β) εκείνο που περιέχει κάτι αντί για το περιεχόμενο και αντίστροφα

γ) το αφηρημένο αντί για το αντίστοιχο συγκεκριμένο και αντίστροφα

Σχήμα Λιτότητας Σχήμα Λιτότητας

αντί για κάποια λέξη χρησιμοποιείται η αντίθετή της με άρνηση

ΕιρωνείαΕιρωνεία

χρησιμοποιούνται με προσποίηση λέξεις ή φράσεις που έχουν διαφορετική ή αντίθετη σημασία από την πραγματική τους

οι λέξεις χρησιμοποιούνται για περιφρόνηση χλευασμό κτλ

ΕυφημισμόςΕυφημισμός

μια λέξη ή φράση με καλή σημασία χρησιμοποιείται για την ονομασία κακού ή δυσάρεστου πράγματος

πΥ ερβολήπΥ ερβολή

μια κατάσταση μεγαλοποιείται για να προκαλέσει μεγαλύτερη εντύπωση

ΑλληγορίαΑλληγορία

αυτός που μιλάει άλλα λέει κι άλλα εννοεί

είναι μεταφορική φράση που κρύβει διαφορετικό νόημα από αυτό που δηλώνουν οι λέξεις της

Διαφέρει από τη μεταφοράγιατί δεν περιορίζεται σε μια λέξη αλλά αποτελεί συνεχές όλο

π πΠροσω ο οίησηπ πΠροσω ο οίηση

αποδίδονται ανθρώπινες ιδιότητες σε ζώα σε αντικείμενα ή αφηρημένες έννοιες και ιδέες

ΠαρομοίωσηΠαρομοίωσησυγκρίνουμε δύο πρόσωπα πράγματα ιδέες φαινόμενα καταστάσεις ενέργειες που έχουν ομοιότητα μεταξύ τους προκειμένου να τονιστεί η ιδιότητα του ενός

Η παρομοίωση αρχίζει με τις λέξεις σαν καθώς όπως και με το σαν να όταν έχουμε υποθετική παρομοίωση

ΚλιμακωτόΚλιμακωτό

παρατίθενται διάφορα γεγονότα αντικείμενα πρόσωπα έννοιες

με αυξανόμενή ένταση (ανιούσα κλιμάκωση) ή

φθίνουσα πορεία (κατιούσα κλιμάκωση)

ΑντονομασίαΑντονομασία

αντικαθίστανται τα προσηγορικά ονόματα με κύρια ήτα κύρια με προσηγορικά ή τα κύρια και προσηγορικά με άλλες σχετικές λέξεις

ΠΛΗΡΟΦΟΡΙΕΣΠΛΗΡΟΦΟΡΙΕΣ

Αρχική σελίδαΠληροφορίεςΠίσω στη δραστηριότητα-παράδειγμαΠίνακας επιλογής παραδειγμάτωνΠίνακας ΔραστηριότητεςΠίνακας Σχήματα ΛόγουΠροηγούμενη διαφάνειαΚλικΚλικ οπουδήποτε για να δείτε την απάντησηΚλικΚλικ οπουδήποτε για να μεταβείτε στην επόμενη

διαφάνεια ή ακολουθείστε τις υπερσυνδέσεις

ΔραστηριότητεςΔραστηριότητες

Ομάδα Α Ομάδα Α Ομάδα Β Ομάδα Β Ομάδα Γ Ομάδα Γ Ομάδα Δ Ομάδα Δ Ομάδα Ε Ομάδα Ε

Κλικ στους Κλικ στους συνδέσμους συνδέσμους για συνέχειαhellip

για συνέχειαhellip

Ομάδα Α Ομάδα Α

Αφού διαβάσουμε το παραμύθι (κλικ Αφού διαβάσουμε το παραμύθι (κλικ ΕΔΩΕΔΩ)) ας του δώσουμε ένα τίτλο αξιοποιώντας τη

μεταφορά ας αναφερθούμε στα σχήματα λόγου που

αξιοποιεί ο συγγραφέας ας δημιουργήσουμε το δικό μας παραμύθι με

το ίδιο θεματικό κέντρο

Ομάδα Β Ομάδα Β Αφού παρατηρήσουμε την εικόνα (κλικ Αφού παρατηρήσουμε την εικόνα (κλικ ΕΔΩΕΔΩ)) ας της δώσουμε ένα τίτλο Ποιο σχήμα

λόγου μπορούμε να αξιοποιήσουμε ας βρούμε εικόνες στις οποίες μπορούμε να

αξιοποιήσουμε το ίδιο σχήμα λόγου ας δημιουργήσουμε μια μικρή παρουσίαση

Power Point με τα ευρήματά μας

Ομάδα Γ Ομάδα Γ Ας διαβάσουμε το ποίημα (κλικ Ας διαβάσουμε το ποίημα (κλικ ΕΔΩΕΔΩ)) ποιο σχήμα λόγου αξιοποιεί ο ποιητής για

να μιλήσει για την Ειρήνη πώς θα συνέχιζε το ποίημα αν μιλούσε

για τον Πόλεμοαξιοποιώντας το ίδιο σχήμα ας οπτικοποιήσουμε τους στίχους με

πρωταγωνιστές τον Πόλεμο και την Ειρήνη αξιοποιώντας το Power Point ή το Movie

Maker

Ομάδα Δ Ομάδα Δ

Αφού παρατηρήσουμε την εικόνα (κλικ Αφού παρατηρήσουμε την εικόνα (κλικ ΕΔΩΕΔΩ)) ας μιλήσουμε για την ειρωνεία που διακρίνεται

σ΄αυτή ας παρατηρήσουμε με ποιους τρόπους την

επιτυγχάνει ο σκιτσογράφος ας δημιουργήσουμε ένα παρόμοιο σκίτσο-

σχόλιο για κάποιο θέμα κοινωνικού προβληματισμού με ένα εργαλείο δημιουργίας comics

Ομάδα Ε Ομάδα Ε Αφού διαβάσουμε το κείμενο (κλικ Αφού διαβάσουμε το κείμενο (κλικ ΕΔΩΕΔΩ)) ας του δώσουμε ένα τίτλο αξιοποιώντας τη

μεταφοράμεταφορά ας εντοπίσουμε το σχήμα της υπερβολής υπερβολής

που υπάρχει στο κείμενο ας δημιουργήσουμε ένα κολάζ εικόνων-

παρομοίωσηπαρομοίωση του κειμένου αξιοποιώντας κάποιο Διαδικτυακό Εργαλείο ή μια διαφάνεια Power Point

Ένα ποντικάκι κάποτε παρατηρούσε από την τρυπούλα του τον αγρότη και τη γυναίκα του που ξεδίπλωναν ένα πακέτο laquoΤι λιχουδιά άραγε έκρυβε εκείνο το πακέτοraquo αναρωτήθηκε Όταν οι δύο αγρότες άνοιξαν το πακέτο δεν φαντάζεστε πόσο μεγάλο ήταν το σοκ που έπαθε όταν διαπίστωσε πως επρόκειτο για μια ποντικοπαγίδα Τρέχει γρήγορα λοιπόν στον αχυρώνα για να ανακοινώσει το φοβερό νέο -Μια ποντικοπαγίδα μέσα στο σπίτι Μια ποντικοπαγίδα μέσα στο σπίτιΗ κότα κακάρισε έξυσε την πλάτη της και σηκώνοντας το λαιμό της είπε Κύρ Ποντικέ μου καταλαβαίνω πως αυτό αποτελεί πρόβλημα για σας Αλλά δεν βλέπω να έχει καμιά επίπτωση σε μένα Δε με ενοχλεί καθόλου εμένα η ποντικοπαγίδα στο σπίτι Το ποντικάκι γύρισε τότε στο γουρούνι και του φώναξε Έχει μια ποντικοπαγίδα στο σπίτι Έχει μια ποντικοπαγίδα στο σπίτι Το γουρούνι έδειξε συμπόνια αλλά απάντησε Λυπάμαι πολύ κυρ ποντικέ μου αλλά δεν μπορώ να κάνω τίποτα άλλο από το να προσευχηθώ Να είσαι σίγουρος ότι θα το κάνω Θα προσευχηθώ Τότε το ποντίκι στράφηκε προς το βόδι και του φώναξε κρούοντας τον κώδωνα του κινδύνου Έχει μια ποντικοπαγίδα στο σπίτι Έχει μια ποντικοπαγίδα στο σπίτι Και το βόδι απάντησε Κοιτάξτε κύριε ποντικέ μου πολύ λυπάμαι για τον κίνδυνο που διατρέχεις αλλά εμένα η ποντικοπαγίδα το μόνο που μπορεί να μου κάνει είναι ένα τσιμπηματάκι στο δέρμα μου Έτσι ο καλός μας ποντικούλης έφυγε με κατεβασμένο το κεφάλι περίλυπος και απογοητευμένος γιατί θα έπρεπε ΜΟΝΟΣ ΤΟΥ να αντιμετωπίσει τον κίνδυνο της ποντικοπαγίδας (συνέχεια)

laquoΚι όμως απrsquo τις δυο τις λέξεις την καλύτερη όλοι οι άνθρωποι μπορούν να ξεχωρίσουν όπως ξεχωρίζουν τα καλά και τα κακά πόσο ανώτερη απrsquo τον πόλεμο είναι η ειρήνη στους ανθρώπους Είναι αυτή που τα γράμματα αγαπάει τους θρήνους μισεί χαίρεται με τα πολλά παιδιά και με τα πλούτηraquo

(Ευριπίδης)

[hellip]Λίγες μόνο δεκαετίες πριν οι εξετάσεις ήταν ένα φυσικό γεγονός συνδεδεμένο με τις laquoκανονικές λειτουργίεςraquo του σχολείου Ξαφνικά όμως τα πράγματα άλλαξαν Οι εξετάσεις φαίνεται να μην είναι πια κάτι απλό δηλαδή στα μέτρα των παιδιών Καθηγητές γονείς και ΜΜΕ μεταφέρουν στα παιδιά το μήνυμα laquoΔουλέψτε σκληρά γιατί χαθήκατεraquo Και τα παιδιά προσπαθούν και δουλεύουν σκληρά Δεν παρακολουθούν μόνο το πρόγραμμα του σχολείου αλλά είναι υποχρεωμένα να διαβάζουν αρκετές ώρες ενώ τα περισσότερα αναγκάζονται να παρακολουθούν και κάποιο φροντιστήριο Η εποχή της εφηβείας για τα ελληνόπουλα δεν κρύβει μόνο το άγχος για προσαρμογή στην ενήλικη ζωή αλλά laquoπροσφέρειraquo και τον πανικό της επιτυχίας [hellip] Στις πολύβουες και κατειλημμένες από το καυσαέριο μεγαλουπόλεις τα παιδιά επιστρέφουν τρέχοντας από το σχολείο είτε με τα πόδια και τη συνοδεία κάποιου μεγάλου είτε με σχολικά και αυτοκίνητα για να μπουν πάλι τρέχοντας στο ασανσέρ της πολυκατοικίας και να καταλήξουν με βιασύνη σε ένα γεύμα που θα οδηγήσει σε μια γρήγορη πέψη προκειμένου να αρχίσουν οι εξωσχολικές δραστηριότητες Ξένες γλώσσες αθλητικά ωδεία μαθήματα πληροφορικής και πάλι πίσω στο σπίτι για το διάβασμα της επόμενης μέρας Ώσπου κάπου αργά το βράδυ θα κλείσουν οι τηλεοράσεις και θα πέσει σιωπητήριο Ώρες δουλειάς10-12

Σμαρούλα Παντελή Το Βήμα 04-06-2000

Την επόμενη νύχτα ένας παράξενος θόρυβος κάτι σαν το θόρυβο που κάνει η ποντικοπαγίδα όταν κλείνει ξύπνησε τη γυναίκα του αγρότη που έτρεξε να δει τι συνέβη Μέσα στη νύχτα όμως δεν πρόσεξε πως στην παγίδα πιάστηκε από την ουρά ένα φίδι Φοβισμένο το φίδι δάγκωσε τη γυναίκα Ο άντρας της έτρεξε γρήγορα και την πήγε στο νοσοκομείο Αλλοίμονο όμως την έφερε στο σπίτι με πολύ υψηλό πυρετό Ο γιατρός τον συμβούλεψε να της κάνει ζεστές σουπίτσες Έτσι ο αγρότης έσφαξε την κότα για να κάνει μια καλή κοτόσουπα Η γυναίκα όμως πήγαινε από το κακό στο χειρότερο και όλοι οι γείτονες έρχονταν στη φάρμα να βοηθήσουν Ο καθένας με τη σειρά του καθόταν στο προσκεφάλι της γυναίκας από ένα 8ωρο Για να τους ταΐσει όλους αυτούς ο αγρότης αναγκάστηκε να σφάξει το γουρούνι Τελικά όμως η γυναίκα δε τη γλύτωσε Πέθανε Στη κηδεία της ήρθε πάρα πολύς κόσμος γιατί ήταν καλή γυναίκα και την αγαπούσαν όλοι Για να φιλοξενήσει όλον αυτόν τον κόσμο ο αγρότης αναγκάστηκε να σφάξει το βόδι Ο κυρ Ποντικός μας έβλεπε όλο αυτό το πηγαινέλα από την τρυπούλα του με πάρα πολύ μεγάλη θλίψη ( από το Διαδίκτυο( από το Διαδίκτυο)) (αρχή παραμυθιού) (αρχή παραμυθιού)

Page 28: σχηματα λογου

π πΠροσω ο οίησπ πΠροσω ο οίησηη ΣτωνΨαρών την ολόμαυρη ράχη

π π ερ ατώνταςη Δόξαπ π ερ ατώνταςη Δόξα μονάχη

ΔηλαδήhellipΔηλαδήhellip

π πΠροσω ο οίησηπ πΠροσω ο οίηση

Νόμιζα πως το

τριαντάφυλλό μου

ήταν μοναδικό και

τώρα να ένας

ολόκληρος κήπος

από

τριαντάφυλλαhellip

Μην κλαις Το δικό σου τριαντάφυλλο

είναι μοναδικό στον κόσμο γιατί το έχεις

εξημερώσει

ΔηλαδήhellipΔηλαδήhellip

ΠαρομοίωσηΠαρομοίωση

Κάτι σα ζεστό κύμα σα ζεστό κύμα π με σκε άζει ξαφνικά

ΔηλαδήhellipΔηλαδήhellip

ΠαρομοίωσηΠαρομοίωση

Πώς Πώς π ο χειμερινός βοριάς σαρώνει στον κάμ ο αγκάθια

π κι αυτά σφιχταγκαλιάζονται και γίνονται ένα ράμα έτσι έτσι και τη σχεδία οι άνεμοι εδώ και εκεί τη φέρναν και

πτην ήγαιναν

ΔηλαδήhellipΔηλαδήhellip

ΚλιμακωτόΚλιμακωτό

π π Όμορφη λούσια κι ά αρτη π π Όμορφη λούσια κι ά αρτη και σεβαστή κι αγία και σεβαστή κι αγία

ΔηλαδήhellipΔηλαδήhellip

ΑντονομασίαΑντονομασία

π Η όλη τουΦωτός π Η όλη τουΦωτός

ΔηλαδήhellipΔηλαδήhellip

ΑντονομασίαΑντονομασία ΔηλαδήhellipΔηλαδήhellip

ΑντονομασίαΑντονομασία ΔηλαδήhellipΔηλαδήhellip

ΣΧΗΜΑΤΑ ΛΟΓΟΥ ΣΧΗΜΑΤΑ ΛΟΓΟΥ Σχετικά με τη Σημασία των λέξεων και φράσεων

ΜεταφοράΜεταφορά rsquo Σχήμα κατ εξοχήν rsquo Σχήμα κατ εξοχήν ΣυνεκδοχήΣυνεκδοχή ΜετωνυμίαΜετωνυμία Σχήμα Λιτότητας Σχήμα Λιτότητας ΕιρωνείαΕιρωνεία

ΕυφημισμόςΕυφημισμός πΥ ερβολήπΥ ερβολή ΑλληγορίαΑλληγορία π πΠροσω ο οίησηπ πΠροσω ο οίηση ΠαρομοίωσηΠαρομοίωση ΚλιμακωτόΚλιμακωτό ΑντονομασίαΑντονομασία

Κλικ στους Κλικ στους

συνδέσμους συνδέσμους

για συνέχειαhellipγια συνέχειαhellip

ΜεταφοράΜεταφορά

οι λέξεις εκτός από την κυριολεκτική τους σημασία χρησιμοποιούνται αναλογικάγια να δηλώσουν και άλλες καταστάσεις ή αντικείμενα

rsquo Σχήμα κατ εξοχήν rsquo Σχήμα κατ εξοχήν

η σημασία μιας λέξης στενεύει τόσο πολύ ώστε συμπίπτει με μια μόνο έννοια και σημασία καθορισμένη

ΣυνεκδοχήΣυνεκδοχή η λέξη δε δηλώνει κυριολεκτικά εκείνο που

κατά πρώτο λόγο φαίνεται αλλάhellip α) το μέρος αντί για το όλο β) το ένα αντί για τα πολλάγ) την ύλη αντί για εκείνο που έχει

κατασκευαστεί από την ύληδ) το όργανο αντί για την ενέργεια που παράγεται

από αυτόε) το όργανο αντί για το πρόσωπο που χειρίζεται

το όργανο αυτό στ) το εικονιζόμενο πρόσωπο αντί για την εικόνα

του

ΜετωνυμίαΜετωνυμία

χρησιμοποιείται α) το όνομα του δημιουργού αντί για το δημιούργημά του

β) εκείνο που περιέχει κάτι αντί για το περιεχόμενο και αντίστροφα

γ) το αφηρημένο αντί για το αντίστοιχο συγκεκριμένο και αντίστροφα

Σχήμα Λιτότητας Σχήμα Λιτότητας

αντί για κάποια λέξη χρησιμοποιείται η αντίθετή της με άρνηση

ΕιρωνείαΕιρωνεία

χρησιμοποιούνται με προσποίηση λέξεις ή φράσεις που έχουν διαφορετική ή αντίθετη σημασία από την πραγματική τους

οι λέξεις χρησιμοποιούνται για περιφρόνηση χλευασμό κτλ

ΕυφημισμόςΕυφημισμός

μια λέξη ή φράση με καλή σημασία χρησιμοποιείται για την ονομασία κακού ή δυσάρεστου πράγματος

πΥ ερβολήπΥ ερβολή

μια κατάσταση μεγαλοποιείται για να προκαλέσει μεγαλύτερη εντύπωση

ΑλληγορίαΑλληγορία

αυτός που μιλάει άλλα λέει κι άλλα εννοεί

είναι μεταφορική φράση που κρύβει διαφορετικό νόημα από αυτό που δηλώνουν οι λέξεις της

Διαφέρει από τη μεταφοράγιατί δεν περιορίζεται σε μια λέξη αλλά αποτελεί συνεχές όλο

π πΠροσω ο οίησηπ πΠροσω ο οίηση

αποδίδονται ανθρώπινες ιδιότητες σε ζώα σε αντικείμενα ή αφηρημένες έννοιες και ιδέες

ΠαρομοίωσηΠαρομοίωσησυγκρίνουμε δύο πρόσωπα πράγματα ιδέες φαινόμενα καταστάσεις ενέργειες που έχουν ομοιότητα μεταξύ τους προκειμένου να τονιστεί η ιδιότητα του ενός

Η παρομοίωση αρχίζει με τις λέξεις σαν καθώς όπως και με το σαν να όταν έχουμε υποθετική παρομοίωση

ΚλιμακωτόΚλιμακωτό

παρατίθενται διάφορα γεγονότα αντικείμενα πρόσωπα έννοιες

με αυξανόμενή ένταση (ανιούσα κλιμάκωση) ή

φθίνουσα πορεία (κατιούσα κλιμάκωση)

ΑντονομασίαΑντονομασία

αντικαθίστανται τα προσηγορικά ονόματα με κύρια ήτα κύρια με προσηγορικά ή τα κύρια και προσηγορικά με άλλες σχετικές λέξεις

ΠΛΗΡΟΦΟΡΙΕΣΠΛΗΡΟΦΟΡΙΕΣ

Αρχική σελίδαΠληροφορίεςΠίσω στη δραστηριότητα-παράδειγμαΠίνακας επιλογής παραδειγμάτωνΠίνακας ΔραστηριότητεςΠίνακας Σχήματα ΛόγουΠροηγούμενη διαφάνειαΚλικΚλικ οπουδήποτε για να δείτε την απάντησηΚλικΚλικ οπουδήποτε για να μεταβείτε στην επόμενη

διαφάνεια ή ακολουθείστε τις υπερσυνδέσεις

ΔραστηριότητεςΔραστηριότητες

Ομάδα Α Ομάδα Α Ομάδα Β Ομάδα Β Ομάδα Γ Ομάδα Γ Ομάδα Δ Ομάδα Δ Ομάδα Ε Ομάδα Ε

Κλικ στους Κλικ στους συνδέσμους συνδέσμους για συνέχειαhellip

για συνέχειαhellip

Ομάδα Α Ομάδα Α

Αφού διαβάσουμε το παραμύθι (κλικ Αφού διαβάσουμε το παραμύθι (κλικ ΕΔΩΕΔΩ)) ας του δώσουμε ένα τίτλο αξιοποιώντας τη

μεταφορά ας αναφερθούμε στα σχήματα λόγου που

αξιοποιεί ο συγγραφέας ας δημιουργήσουμε το δικό μας παραμύθι με

το ίδιο θεματικό κέντρο

Ομάδα Β Ομάδα Β Αφού παρατηρήσουμε την εικόνα (κλικ Αφού παρατηρήσουμε την εικόνα (κλικ ΕΔΩΕΔΩ)) ας της δώσουμε ένα τίτλο Ποιο σχήμα

λόγου μπορούμε να αξιοποιήσουμε ας βρούμε εικόνες στις οποίες μπορούμε να

αξιοποιήσουμε το ίδιο σχήμα λόγου ας δημιουργήσουμε μια μικρή παρουσίαση

Power Point με τα ευρήματά μας

Ομάδα Γ Ομάδα Γ Ας διαβάσουμε το ποίημα (κλικ Ας διαβάσουμε το ποίημα (κλικ ΕΔΩΕΔΩ)) ποιο σχήμα λόγου αξιοποιεί ο ποιητής για

να μιλήσει για την Ειρήνη πώς θα συνέχιζε το ποίημα αν μιλούσε

για τον Πόλεμοαξιοποιώντας το ίδιο σχήμα ας οπτικοποιήσουμε τους στίχους με

πρωταγωνιστές τον Πόλεμο και την Ειρήνη αξιοποιώντας το Power Point ή το Movie

Maker

Ομάδα Δ Ομάδα Δ

Αφού παρατηρήσουμε την εικόνα (κλικ Αφού παρατηρήσουμε την εικόνα (κλικ ΕΔΩΕΔΩ)) ας μιλήσουμε για την ειρωνεία που διακρίνεται

σ΄αυτή ας παρατηρήσουμε με ποιους τρόπους την

επιτυγχάνει ο σκιτσογράφος ας δημιουργήσουμε ένα παρόμοιο σκίτσο-

σχόλιο για κάποιο θέμα κοινωνικού προβληματισμού με ένα εργαλείο δημιουργίας comics

Ομάδα Ε Ομάδα Ε Αφού διαβάσουμε το κείμενο (κλικ Αφού διαβάσουμε το κείμενο (κλικ ΕΔΩΕΔΩ)) ας του δώσουμε ένα τίτλο αξιοποιώντας τη

μεταφοράμεταφορά ας εντοπίσουμε το σχήμα της υπερβολής υπερβολής

που υπάρχει στο κείμενο ας δημιουργήσουμε ένα κολάζ εικόνων-

παρομοίωσηπαρομοίωση του κειμένου αξιοποιώντας κάποιο Διαδικτυακό Εργαλείο ή μια διαφάνεια Power Point

Ένα ποντικάκι κάποτε παρατηρούσε από την τρυπούλα του τον αγρότη και τη γυναίκα του που ξεδίπλωναν ένα πακέτο laquoΤι λιχουδιά άραγε έκρυβε εκείνο το πακέτοraquo αναρωτήθηκε Όταν οι δύο αγρότες άνοιξαν το πακέτο δεν φαντάζεστε πόσο μεγάλο ήταν το σοκ που έπαθε όταν διαπίστωσε πως επρόκειτο για μια ποντικοπαγίδα Τρέχει γρήγορα λοιπόν στον αχυρώνα για να ανακοινώσει το φοβερό νέο -Μια ποντικοπαγίδα μέσα στο σπίτι Μια ποντικοπαγίδα μέσα στο σπίτιΗ κότα κακάρισε έξυσε την πλάτη της και σηκώνοντας το λαιμό της είπε Κύρ Ποντικέ μου καταλαβαίνω πως αυτό αποτελεί πρόβλημα για σας Αλλά δεν βλέπω να έχει καμιά επίπτωση σε μένα Δε με ενοχλεί καθόλου εμένα η ποντικοπαγίδα στο σπίτι Το ποντικάκι γύρισε τότε στο γουρούνι και του φώναξε Έχει μια ποντικοπαγίδα στο σπίτι Έχει μια ποντικοπαγίδα στο σπίτι Το γουρούνι έδειξε συμπόνια αλλά απάντησε Λυπάμαι πολύ κυρ ποντικέ μου αλλά δεν μπορώ να κάνω τίποτα άλλο από το να προσευχηθώ Να είσαι σίγουρος ότι θα το κάνω Θα προσευχηθώ Τότε το ποντίκι στράφηκε προς το βόδι και του φώναξε κρούοντας τον κώδωνα του κινδύνου Έχει μια ποντικοπαγίδα στο σπίτι Έχει μια ποντικοπαγίδα στο σπίτι Και το βόδι απάντησε Κοιτάξτε κύριε ποντικέ μου πολύ λυπάμαι για τον κίνδυνο που διατρέχεις αλλά εμένα η ποντικοπαγίδα το μόνο που μπορεί να μου κάνει είναι ένα τσιμπηματάκι στο δέρμα μου Έτσι ο καλός μας ποντικούλης έφυγε με κατεβασμένο το κεφάλι περίλυπος και απογοητευμένος γιατί θα έπρεπε ΜΟΝΟΣ ΤΟΥ να αντιμετωπίσει τον κίνδυνο της ποντικοπαγίδας (συνέχεια)

laquoΚι όμως απrsquo τις δυο τις λέξεις την καλύτερη όλοι οι άνθρωποι μπορούν να ξεχωρίσουν όπως ξεχωρίζουν τα καλά και τα κακά πόσο ανώτερη απrsquo τον πόλεμο είναι η ειρήνη στους ανθρώπους Είναι αυτή που τα γράμματα αγαπάει τους θρήνους μισεί χαίρεται με τα πολλά παιδιά και με τα πλούτηraquo

(Ευριπίδης)

[hellip]Λίγες μόνο δεκαετίες πριν οι εξετάσεις ήταν ένα φυσικό γεγονός συνδεδεμένο με τις laquoκανονικές λειτουργίεςraquo του σχολείου Ξαφνικά όμως τα πράγματα άλλαξαν Οι εξετάσεις φαίνεται να μην είναι πια κάτι απλό δηλαδή στα μέτρα των παιδιών Καθηγητές γονείς και ΜΜΕ μεταφέρουν στα παιδιά το μήνυμα laquoΔουλέψτε σκληρά γιατί χαθήκατεraquo Και τα παιδιά προσπαθούν και δουλεύουν σκληρά Δεν παρακολουθούν μόνο το πρόγραμμα του σχολείου αλλά είναι υποχρεωμένα να διαβάζουν αρκετές ώρες ενώ τα περισσότερα αναγκάζονται να παρακολουθούν και κάποιο φροντιστήριο Η εποχή της εφηβείας για τα ελληνόπουλα δεν κρύβει μόνο το άγχος για προσαρμογή στην ενήλικη ζωή αλλά laquoπροσφέρειraquo και τον πανικό της επιτυχίας [hellip] Στις πολύβουες και κατειλημμένες από το καυσαέριο μεγαλουπόλεις τα παιδιά επιστρέφουν τρέχοντας από το σχολείο είτε με τα πόδια και τη συνοδεία κάποιου μεγάλου είτε με σχολικά και αυτοκίνητα για να μπουν πάλι τρέχοντας στο ασανσέρ της πολυκατοικίας και να καταλήξουν με βιασύνη σε ένα γεύμα που θα οδηγήσει σε μια γρήγορη πέψη προκειμένου να αρχίσουν οι εξωσχολικές δραστηριότητες Ξένες γλώσσες αθλητικά ωδεία μαθήματα πληροφορικής και πάλι πίσω στο σπίτι για το διάβασμα της επόμενης μέρας Ώσπου κάπου αργά το βράδυ θα κλείσουν οι τηλεοράσεις και θα πέσει σιωπητήριο Ώρες δουλειάς10-12

Σμαρούλα Παντελή Το Βήμα 04-06-2000

Την επόμενη νύχτα ένας παράξενος θόρυβος κάτι σαν το θόρυβο που κάνει η ποντικοπαγίδα όταν κλείνει ξύπνησε τη γυναίκα του αγρότη που έτρεξε να δει τι συνέβη Μέσα στη νύχτα όμως δεν πρόσεξε πως στην παγίδα πιάστηκε από την ουρά ένα φίδι Φοβισμένο το φίδι δάγκωσε τη γυναίκα Ο άντρας της έτρεξε γρήγορα και την πήγε στο νοσοκομείο Αλλοίμονο όμως την έφερε στο σπίτι με πολύ υψηλό πυρετό Ο γιατρός τον συμβούλεψε να της κάνει ζεστές σουπίτσες Έτσι ο αγρότης έσφαξε την κότα για να κάνει μια καλή κοτόσουπα Η γυναίκα όμως πήγαινε από το κακό στο χειρότερο και όλοι οι γείτονες έρχονταν στη φάρμα να βοηθήσουν Ο καθένας με τη σειρά του καθόταν στο προσκεφάλι της γυναίκας από ένα 8ωρο Για να τους ταΐσει όλους αυτούς ο αγρότης αναγκάστηκε να σφάξει το γουρούνι Τελικά όμως η γυναίκα δε τη γλύτωσε Πέθανε Στη κηδεία της ήρθε πάρα πολύς κόσμος γιατί ήταν καλή γυναίκα και την αγαπούσαν όλοι Για να φιλοξενήσει όλον αυτόν τον κόσμο ο αγρότης αναγκάστηκε να σφάξει το βόδι Ο κυρ Ποντικός μας έβλεπε όλο αυτό το πηγαινέλα από την τρυπούλα του με πάρα πολύ μεγάλη θλίψη ( από το Διαδίκτυο( από το Διαδίκτυο)) (αρχή παραμυθιού) (αρχή παραμυθιού)

Page 29: σχηματα λογου

π πΠροσω ο οίησηπ πΠροσω ο οίηση

Νόμιζα πως το

τριαντάφυλλό μου

ήταν μοναδικό και

τώρα να ένας

ολόκληρος κήπος

από

τριαντάφυλλαhellip

Μην κλαις Το δικό σου τριαντάφυλλο

είναι μοναδικό στον κόσμο γιατί το έχεις

εξημερώσει

ΔηλαδήhellipΔηλαδήhellip

ΠαρομοίωσηΠαρομοίωση

Κάτι σα ζεστό κύμα σα ζεστό κύμα π με σκε άζει ξαφνικά

ΔηλαδήhellipΔηλαδήhellip

ΠαρομοίωσηΠαρομοίωση

Πώς Πώς π ο χειμερινός βοριάς σαρώνει στον κάμ ο αγκάθια

π κι αυτά σφιχταγκαλιάζονται και γίνονται ένα ράμα έτσι έτσι και τη σχεδία οι άνεμοι εδώ και εκεί τη φέρναν και

πτην ήγαιναν

ΔηλαδήhellipΔηλαδήhellip

ΚλιμακωτόΚλιμακωτό

π π Όμορφη λούσια κι ά αρτη π π Όμορφη λούσια κι ά αρτη και σεβαστή κι αγία και σεβαστή κι αγία

ΔηλαδήhellipΔηλαδήhellip

ΑντονομασίαΑντονομασία

π Η όλη τουΦωτός π Η όλη τουΦωτός

ΔηλαδήhellipΔηλαδήhellip

ΑντονομασίαΑντονομασία ΔηλαδήhellipΔηλαδήhellip

ΑντονομασίαΑντονομασία ΔηλαδήhellipΔηλαδήhellip

ΣΧΗΜΑΤΑ ΛΟΓΟΥ ΣΧΗΜΑΤΑ ΛΟΓΟΥ Σχετικά με τη Σημασία των λέξεων και φράσεων

ΜεταφοράΜεταφορά rsquo Σχήμα κατ εξοχήν rsquo Σχήμα κατ εξοχήν ΣυνεκδοχήΣυνεκδοχή ΜετωνυμίαΜετωνυμία Σχήμα Λιτότητας Σχήμα Λιτότητας ΕιρωνείαΕιρωνεία

ΕυφημισμόςΕυφημισμός πΥ ερβολήπΥ ερβολή ΑλληγορίαΑλληγορία π πΠροσω ο οίησηπ πΠροσω ο οίηση ΠαρομοίωσηΠαρομοίωση ΚλιμακωτόΚλιμακωτό ΑντονομασίαΑντονομασία

Κλικ στους Κλικ στους

συνδέσμους συνδέσμους

για συνέχειαhellipγια συνέχειαhellip

ΜεταφοράΜεταφορά

οι λέξεις εκτός από την κυριολεκτική τους σημασία χρησιμοποιούνται αναλογικάγια να δηλώσουν και άλλες καταστάσεις ή αντικείμενα

rsquo Σχήμα κατ εξοχήν rsquo Σχήμα κατ εξοχήν

η σημασία μιας λέξης στενεύει τόσο πολύ ώστε συμπίπτει με μια μόνο έννοια και σημασία καθορισμένη

ΣυνεκδοχήΣυνεκδοχή η λέξη δε δηλώνει κυριολεκτικά εκείνο που

κατά πρώτο λόγο φαίνεται αλλάhellip α) το μέρος αντί για το όλο β) το ένα αντί για τα πολλάγ) την ύλη αντί για εκείνο που έχει

κατασκευαστεί από την ύληδ) το όργανο αντί για την ενέργεια που παράγεται

από αυτόε) το όργανο αντί για το πρόσωπο που χειρίζεται

το όργανο αυτό στ) το εικονιζόμενο πρόσωπο αντί για την εικόνα

του

ΜετωνυμίαΜετωνυμία

χρησιμοποιείται α) το όνομα του δημιουργού αντί για το δημιούργημά του

β) εκείνο που περιέχει κάτι αντί για το περιεχόμενο και αντίστροφα

γ) το αφηρημένο αντί για το αντίστοιχο συγκεκριμένο και αντίστροφα

Σχήμα Λιτότητας Σχήμα Λιτότητας

αντί για κάποια λέξη χρησιμοποιείται η αντίθετή της με άρνηση

ΕιρωνείαΕιρωνεία

χρησιμοποιούνται με προσποίηση λέξεις ή φράσεις που έχουν διαφορετική ή αντίθετη σημασία από την πραγματική τους

οι λέξεις χρησιμοποιούνται για περιφρόνηση χλευασμό κτλ

ΕυφημισμόςΕυφημισμός

μια λέξη ή φράση με καλή σημασία χρησιμοποιείται για την ονομασία κακού ή δυσάρεστου πράγματος

πΥ ερβολήπΥ ερβολή

μια κατάσταση μεγαλοποιείται για να προκαλέσει μεγαλύτερη εντύπωση

ΑλληγορίαΑλληγορία

αυτός που μιλάει άλλα λέει κι άλλα εννοεί

είναι μεταφορική φράση που κρύβει διαφορετικό νόημα από αυτό που δηλώνουν οι λέξεις της

Διαφέρει από τη μεταφοράγιατί δεν περιορίζεται σε μια λέξη αλλά αποτελεί συνεχές όλο

π πΠροσω ο οίησηπ πΠροσω ο οίηση

αποδίδονται ανθρώπινες ιδιότητες σε ζώα σε αντικείμενα ή αφηρημένες έννοιες και ιδέες

ΠαρομοίωσηΠαρομοίωσησυγκρίνουμε δύο πρόσωπα πράγματα ιδέες φαινόμενα καταστάσεις ενέργειες που έχουν ομοιότητα μεταξύ τους προκειμένου να τονιστεί η ιδιότητα του ενός

Η παρομοίωση αρχίζει με τις λέξεις σαν καθώς όπως και με το σαν να όταν έχουμε υποθετική παρομοίωση

ΚλιμακωτόΚλιμακωτό

παρατίθενται διάφορα γεγονότα αντικείμενα πρόσωπα έννοιες

με αυξανόμενή ένταση (ανιούσα κλιμάκωση) ή

φθίνουσα πορεία (κατιούσα κλιμάκωση)

ΑντονομασίαΑντονομασία

αντικαθίστανται τα προσηγορικά ονόματα με κύρια ήτα κύρια με προσηγορικά ή τα κύρια και προσηγορικά με άλλες σχετικές λέξεις

ΠΛΗΡΟΦΟΡΙΕΣΠΛΗΡΟΦΟΡΙΕΣ

Αρχική σελίδαΠληροφορίεςΠίσω στη δραστηριότητα-παράδειγμαΠίνακας επιλογής παραδειγμάτωνΠίνακας ΔραστηριότητεςΠίνακας Σχήματα ΛόγουΠροηγούμενη διαφάνειαΚλικΚλικ οπουδήποτε για να δείτε την απάντησηΚλικΚλικ οπουδήποτε για να μεταβείτε στην επόμενη

διαφάνεια ή ακολουθείστε τις υπερσυνδέσεις

ΔραστηριότητεςΔραστηριότητες

Ομάδα Α Ομάδα Α Ομάδα Β Ομάδα Β Ομάδα Γ Ομάδα Γ Ομάδα Δ Ομάδα Δ Ομάδα Ε Ομάδα Ε

Κλικ στους Κλικ στους συνδέσμους συνδέσμους για συνέχειαhellip

για συνέχειαhellip

Ομάδα Α Ομάδα Α

Αφού διαβάσουμε το παραμύθι (κλικ Αφού διαβάσουμε το παραμύθι (κλικ ΕΔΩΕΔΩ)) ας του δώσουμε ένα τίτλο αξιοποιώντας τη

μεταφορά ας αναφερθούμε στα σχήματα λόγου που

αξιοποιεί ο συγγραφέας ας δημιουργήσουμε το δικό μας παραμύθι με

το ίδιο θεματικό κέντρο

Ομάδα Β Ομάδα Β Αφού παρατηρήσουμε την εικόνα (κλικ Αφού παρατηρήσουμε την εικόνα (κλικ ΕΔΩΕΔΩ)) ας της δώσουμε ένα τίτλο Ποιο σχήμα

λόγου μπορούμε να αξιοποιήσουμε ας βρούμε εικόνες στις οποίες μπορούμε να

αξιοποιήσουμε το ίδιο σχήμα λόγου ας δημιουργήσουμε μια μικρή παρουσίαση

Power Point με τα ευρήματά μας

Ομάδα Γ Ομάδα Γ Ας διαβάσουμε το ποίημα (κλικ Ας διαβάσουμε το ποίημα (κλικ ΕΔΩΕΔΩ)) ποιο σχήμα λόγου αξιοποιεί ο ποιητής για

να μιλήσει για την Ειρήνη πώς θα συνέχιζε το ποίημα αν μιλούσε

για τον Πόλεμοαξιοποιώντας το ίδιο σχήμα ας οπτικοποιήσουμε τους στίχους με

πρωταγωνιστές τον Πόλεμο και την Ειρήνη αξιοποιώντας το Power Point ή το Movie

Maker

Ομάδα Δ Ομάδα Δ

Αφού παρατηρήσουμε την εικόνα (κλικ Αφού παρατηρήσουμε την εικόνα (κλικ ΕΔΩΕΔΩ)) ας μιλήσουμε για την ειρωνεία που διακρίνεται

σ΄αυτή ας παρατηρήσουμε με ποιους τρόπους την

επιτυγχάνει ο σκιτσογράφος ας δημιουργήσουμε ένα παρόμοιο σκίτσο-

σχόλιο για κάποιο θέμα κοινωνικού προβληματισμού με ένα εργαλείο δημιουργίας comics

Ομάδα Ε Ομάδα Ε Αφού διαβάσουμε το κείμενο (κλικ Αφού διαβάσουμε το κείμενο (κλικ ΕΔΩΕΔΩ)) ας του δώσουμε ένα τίτλο αξιοποιώντας τη

μεταφοράμεταφορά ας εντοπίσουμε το σχήμα της υπερβολής υπερβολής

που υπάρχει στο κείμενο ας δημιουργήσουμε ένα κολάζ εικόνων-

παρομοίωσηπαρομοίωση του κειμένου αξιοποιώντας κάποιο Διαδικτυακό Εργαλείο ή μια διαφάνεια Power Point

Ένα ποντικάκι κάποτε παρατηρούσε από την τρυπούλα του τον αγρότη και τη γυναίκα του που ξεδίπλωναν ένα πακέτο laquoΤι λιχουδιά άραγε έκρυβε εκείνο το πακέτοraquo αναρωτήθηκε Όταν οι δύο αγρότες άνοιξαν το πακέτο δεν φαντάζεστε πόσο μεγάλο ήταν το σοκ που έπαθε όταν διαπίστωσε πως επρόκειτο για μια ποντικοπαγίδα Τρέχει γρήγορα λοιπόν στον αχυρώνα για να ανακοινώσει το φοβερό νέο -Μια ποντικοπαγίδα μέσα στο σπίτι Μια ποντικοπαγίδα μέσα στο σπίτιΗ κότα κακάρισε έξυσε την πλάτη της και σηκώνοντας το λαιμό της είπε Κύρ Ποντικέ μου καταλαβαίνω πως αυτό αποτελεί πρόβλημα για σας Αλλά δεν βλέπω να έχει καμιά επίπτωση σε μένα Δε με ενοχλεί καθόλου εμένα η ποντικοπαγίδα στο σπίτι Το ποντικάκι γύρισε τότε στο γουρούνι και του φώναξε Έχει μια ποντικοπαγίδα στο σπίτι Έχει μια ποντικοπαγίδα στο σπίτι Το γουρούνι έδειξε συμπόνια αλλά απάντησε Λυπάμαι πολύ κυρ ποντικέ μου αλλά δεν μπορώ να κάνω τίποτα άλλο από το να προσευχηθώ Να είσαι σίγουρος ότι θα το κάνω Θα προσευχηθώ Τότε το ποντίκι στράφηκε προς το βόδι και του φώναξε κρούοντας τον κώδωνα του κινδύνου Έχει μια ποντικοπαγίδα στο σπίτι Έχει μια ποντικοπαγίδα στο σπίτι Και το βόδι απάντησε Κοιτάξτε κύριε ποντικέ μου πολύ λυπάμαι για τον κίνδυνο που διατρέχεις αλλά εμένα η ποντικοπαγίδα το μόνο που μπορεί να μου κάνει είναι ένα τσιμπηματάκι στο δέρμα μου Έτσι ο καλός μας ποντικούλης έφυγε με κατεβασμένο το κεφάλι περίλυπος και απογοητευμένος γιατί θα έπρεπε ΜΟΝΟΣ ΤΟΥ να αντιμετωπίσει τον κίνδυνο της ποντικοπαγίδας (συνέχεια)

laquoΚι όμως απrsquo τις δυο τις λέξεις την καλύτερη όλοι οι άνθρωποι μπορούν να ξεχωρίσουν όπως ξεχωρίζουν τα καλά και τα κακά πόσο ανώτερη απrsquo τον πόλεμο είναι η ειρήνη στους ανθρώπους Είναι αυτή που τα γράμματα αγαπάει τους θρήνους μισεί χαίρεται με τα πολλά παιδιά και με τα πλούτηraquo

(Ευριπίδης)

[hellip]Λίγες μόνο δεκαετίες πριν οι εξετάσεις ήταν ένα φυσικό γεγονός συνδεδεμένο με τις laquoκανονικές λειτουργίεςraquo του σχολείου Ξαφνικά όμως τα πράγματα άλλαξαν Οι εξετάσεις φαίνεται να μην είναι πια κάτι απλό δηλαδή στα μέτρα των παιδιών Καθηγητές γονείς και ΜΜΕ μεταφέρουν στα παιδιά το μήνυμα laquoΔουλέψτε σκληρά γιατί χαθήκατεraquo Και τα παιδιά προσπαθούν και δουλεύουν σκληρά Δεν παρακολουθούν μόνο το πρόγραμμα του σχολείου αλλά είναι υποχρεωμένα να διαβάζουν αρκετές ώρες ενώ τα περισσότερα αναγκάζονται να παρακολουθούν και κάποιο φροντιστήριο Η εποχή της εφηβείας για τα ελληνόπουλα δεν κρύβει μόνο το άγχος για προσαρμογή στην ενήλικη ζωή αλλά laquoπροσφέρειraquo και τον πανικό της επιτυχίας [hellip] Στις πολύβουες και κατειλημμένες από το καυσαέριο μεγαλουπόλεις τα παιδιά επιστρέφουν τρέχοντας από το σχολείο είτε με τα πόδια και τη συνοδεία κάποιου μεγάλου είτε με σχολικά και αυτοκίνητα για να μπουν πάλι τρέχοντας στο ασανσέρ της πολυκατοικίας και να καταλήξουν με βιασύνη σε ένα γεύμα που θα οδηγήσει σε μια γρήγορη πέψη προκειμένου να αρχίσουν οι εξωσχολικές δραστηριότητες Ξένες γλώσσες αθλητικά ωδεία μαθήματα πληροφορικής και πάλι πίσω στο σπίτι για το διάβασμα της επόμενης μέρας Ώσπου κάπου αργά το βράδυ θα κλείσουν οι τηλεοράσεις και θα πέσει σιωπητήριο Ώρες δουλειάς10-12

Σμαρούλα Παντελή Το Βήμα 04-06-2000

Την επόμενη νύχτα ένας παράξενος θόρυβος κάτι σαν το θόρυβο που κάνει η ποντικοπαγίδα όταν κλείνει ξύπνησε τη γυναίκα του αγρότη που έτρεξε να δει τι συνέβη Μέσα στη νύχτα όμως δεν πρόσεξε πως στην παγίδα πιάστηκε από την ουρά ένα φίδι Φοβισμένο το φίδι δάγκωσε τη γυναίκα Ο άντρας της έτρεξε γρήγορα και την πήγε στο νοσοκομείο Αλλοίμονο όμως την έφερε στο σπίτι με πολύ υψηλό πυρετό Ο γιατρός τον συμβούλεψε να της κάνει ζεστές σουπίτσες Έτσι ο αγρότης έσφαξε την κότα για να κάνει μια καλή κοτόσουπα Η γυναίκα όμως πήγαινε από το κακό στο χειρότερο και όλοι οι γείτονες έρχονταν στη φάρμα να βοηθήσουν Ο καθένας με τη σειρά του καθόταν στο προσκεφάλι της γυναίκας από ένα 8ωρο Για να τους ταΐσει όλους αυτούς ο αγρότης αναγκάστηκε να σφάξει το γουρούνι Τελικά όμως η γυναίκα δε τη γλύτωσε Πέθανε Στη κηδεία της ήρθε πάρα πολύς κόσμος γιατί ήταν καλή γυναίκα και την αγαπούσαν όλοι Για να φιλοξενήσει όλον αυτόν τον κόσμο ο αγρότης αναγκάστηκε να σφάξει το βόδι Ο κυρ Ποντικός μας έβλεπε όλο αυτό το πηγαινέλα από την τρυπούλα του με πάρα πολύ μεγάλη θλίψη ( από το Διαδίκτυο( από το Διαδίκτυο)) (αρχή παραμυθιού) (αρχή παραμυθιού)

Page 30: σχηματα λογου

ΠαρομοίωσηΠαρομοίωση

Κάτι σα ζεστό κύμα σα ζεστό κύμα π με σκε άζει ξαφνικά

ΔηλαδήhellipΔηλαδήhellip

ΠαρομοίωσηΠαρομοίωση

Πώς Πώς π ο χειμερινός βοριάς σαρώνει στον κάμ ο αγκάθια

π κι αυτά σφιχταγκαλιάζονται και γίνονται ένα ράμα έτσι έτσι και τη σχεδία οι άνεμοι εδώ και εκεί τη φέρναν και

πτην ήγαιναν

ΔηλαδήhellipΔηλαδήhellip

ΚλιμακωτόΚλιμακωτό

π π Όμορφη λούσια κι ά αρτη π π Όμορφη λούσια κι ά αρτη και σεβαστή κι αγία και σεβαστή κι αγία

ΔηλαδήhellipΔηλαδήhellip

ΑντονομασίαΑντονομασία

π Η όλη τουΦωτός π Η όλη τουΦωτός

ΔηλαδήhellipΔηλαδήhellip

ΑντονομασίαΑντονομασία ΔηλαδήhellipΔηλαδήhellip

ΑντονομασίαΑντονομασία ΔηλαδήhellipΔηλαδήhellip

ΣΧΗΜΑΤΑ ΛΟΓΟΥ ΣΧΗΜΑΤΑ ΛΟΓΟΥ Σχετικά με τη Σημασία των λέξεων και φράσεων

ΜεταφοράΜεταφορά rsquo Σχήμα κατ εξοχήν rsquo Σχήμα κατ εξοχήν ΣυνεκδοχήΣυνεκδοχή ΜετωνυμίαΜετωνυμία Σχήμα Λιτότητας Σχήμα Λιτότητας ΕιρωνείαΕιρωνεία

ΕυφημισμόςΕυφημισμός πΥ ερβολήπΥ ερβολή ΑλληγορίαΑλληγορία π πΠροσω ο οίησηπ πΠροσω ο οίηση ΠαρομοίωσηΠαρομοίωση ΚλιμακωτόΚλιμακωτό ΑντονομασίαΑντονομασία

Κλικ στους Κλικ στους

συνδέσμους συνδέσμους

για συνέχειαhellipγια συνέχειαhellip

ΜεταφοράΜεταφορά

οι λέξεις εκτός από την κυριολεκτική τους σημασία χρησιμοποιούνται αναλογικάγια να δηλώσουν και άλλες καταστάσεις ή αντικείμενα

rsquo Σχήμα κατ εξοχήν rsquo Σχήμα κατ εξοχήν

η σημασία μιας λέξης στενεύει τόσο πολύ ώστε συμπίπτει με μια μόνο έννοια και σημασία καθορισμένη

ΣυνεκδοχήΣυνεκδοχή η λέξη δε δηλώνει κυριολεκτικά εκείνο που

κατά πρώτο λόγο φαίνεται αλλάhellip α) το μέρος αντί για το όλο β) το ένα αντί για τα πολλάγ) την ύλη αντί για εκείνο που έχει

κατασκευαστεί από την ύληδ) το όργανο αντί για την ενέργεια που παράγεται

από αυτόε) το όργανο αντί για το πρόσωπο που χειρίζεται

το όργανο αυτό στ) το εικονιζόμενο πρόσωπο αντί για την εικόνα

του

ΜετωνυμίαΜετωνυμία

χρησιμοποιείται α) το όνομα του δημιουργού αντί για το δημιούργημά του

β) εκείνο που περιέχει κάτι αντί για το περιεχόμενο και αντίστροφα

γ) το αφηρημένο αντί για το αντίστοιχο συγκεκριμένο και αντίστροφα

Σχήμα Λιτότητας Σχήμα Λιτότητας

αντί για κάποια λέξη χρησιμοποιείται η αντίθετή της με άρνηση

ΕιρωνείαΕιρωνεία

χρησιμοποιούνται με προσποίηση λέξεις ή φράσεις που έχουν διαφορετική ή αντίθετη σημασία από την πραγματική τους

οι λέξεις χρησιμοποιούνται για περιφρόνηση χλευασμό κτλ

ΕυφημισμόςΕυφημισμός

μια λέξη ή φράση με καλή σημασία χρησιμοποιείται για την ονομασία κακού ή δυσάρεστου πράγματος

πΥ ερβολήπΥ ερβολή

μια κατάσταση μεγαλοποιείται για να προκαλέσει μεγαλύτερη εντύπωση

ΑλληγορίαΑλληγορία

αυτός που μιλάει άλλα λέει κι άλλα εννοεί

είναι μεταφορική φράση που κρύβει διαφορετικό νόημα από αυτό που δηλώνουν οι λέξεις της

Διαφέρει από τη μεταφοράγιατί δεν περιορίζεται σε μια λέξη αλλά αποτελεί συνεχές όλο

π πΠροσω ο οίησηπ πΠροσω ο οίηση

αποδίδονται ανθρώπινες ιδιότητες σε ζώα σε αντικείμενα ή αφηρημένες έννοιες και ιδέες

ΠαρομοίωσηΠαρομοίωσησυγκρίνουμε δύο πρόσωπα πράγματα ιδέες φαινόμενα καταστάσεις ενέργειες που έχουν ομοιότητα μεταξύ τους προκειμένου να τονιστεί η ιδιότητα του ενός

Η παρομοίωση αρχίζει με τις λέξεις σαν καθώς όπως και με το σαν να όταν έχουμε υποθετική παρομοίωση

ΚλιμακωτόΚλιμακωτό

παρατίθενται διάφορα γεγονότα αντικείμενα πρόσωπα έννοιες

με αυξανόμενή ένταση (ανιούσα κλιμάκωση) ή

φθίνουσα πορεία (κατιούσα κλιμάκωση)

ΑντονομασίαΑντονομασία

αντικαθίστανται τα προσηγορικά ονόματα με κύρια ήτα κύρια με προσηγορικά ή τα κύρια και προσηγορικά με άλλες σχετικές λέξεις

ΠΛΗΡΟΦΟΡΙΕΣΠΛΗΡΟΦΟΡΙΕΣ

Αρχική σελίδαΠληροφορίεςΠίσω στη δραστηριότητα-παράδειγμαΠίνακας επιλογής παραδειγμάτωνΠίνακας ΔραστηριότητεςΠίνακας Σχήματα ΛόγουΠροηγούμενη διαφάνειαΚλικΚλικ οπουδήποτε για να δείτε την απάντησηΚλικΚλικ οπουδήποτε για να μεταβείτε στην επόμενη

διαφάνεια ή ακολουθείστε τις υπερσυνδέσεις

ΔραστηριότητεςΔραστηριότητες

Ομάδα Α Ομάδα Α Ομάδα Β Ομάδα Β Ομάδα Γ Ομάδα Γ Ομάδα Δ Ομάδα Δ Ομάδα Ε Ομάδα Ε

Κλικ στους Κλικ στους συνδέσμους συνδέσμους για συνέχειαhellip

για συνέχειαhellip

Ομάδα Α Ομάδα Α

Αφού διαβάσουμε το παραμύθι (κλικ Αφού διαβάσουμε το παραμύθι (κλικ ΕΔΩΕΔΩ)) ας του δώσουμε ένα τίτλο αξιοποιώντας τη

μεταφορά ας αναφερθούμε στα σχήματα λόγου που

αξιοποιεί ο συγγραφέας ας δημιουργήσουμε το δικό μας παραμύθι με

το ίδιο θεματικό κέντρο

Ομάδα Β Ομάδα Β Αφού παρατηρήσουμε την εικόνα (κλικ Αφού παρατηρήσουμε την εικόνα (κλικ ΕΔΩΕΔΩ)) ας της δώσουμε ένα τίτλο Ποιο σχήμα

λόγου μπορούμε να αξιοποιήσουμε ας βρούμε εικόνες στις οποίες μπορούμε να

αξιοποιήσουμε το ίδιο σχήμα λόγου ας δημιουργήσουμε μια μικρή παρουσίαση

Power Point με τα ευρήματά μας

Ομάδα Γ Ομάδα Γ Ας διαβάσουμε το ποίημα (κλικ Ας διαβάσουμε το ποίημα (κλικ ΕΔΩΕΔΩ)) ποιο σχήμα λόγου αξιοποιεί ο ποιητής για

να μιλήσει για την Ειρήνη πώς θα συνέχιζε το ποίημα αν μιλούσε

για τον Πόλεμοαξιοποιώντας το ίδιο σχήμα ας οπτικοποιήσουμε τους στίχους με

πρωταγωνιστές τον Πόλεμο και την Ειρήνη αξιοποιώντας το Power Point ή το Movie

Maker

Ομάδα Δ Ομάδα Δ

Αφού παρατηρήσουμε την εικόνα (κλικ Αφού παρατηρήσουμε την εικόνα (κλικ ΕΔΩΕΔΩ)) ας μιλήσουμε για την ειρωνεία που διακρίνεται

σ΄αυτή ας παρατηρήσουμε με ποιους τρόπους την

επιτυγχάνει ο σκιτσογράφος ας δημιουργήσουμε ένα παρόμοιο σκίτσο-

σχόλιο για κάποιο θέμα κοινωνικού προβληματισμού με ένα εργαλείο δημιουργίας comics

Ομάδα Ε Ομάδα Ε Αφού διαβάσουμε το κείμενο (κλικ Αφού διαβάσουμε το κείμενο (κλικ ΕΔΩΕΔΩ)) ας του δώσουμε ένα τίτλο αξιοποιώντας τη

μεταφοράμεταφορά ας εντοπίσουμε το σχήμα της υπερβολής υπερβολής

που υπάρχει στο κείμενο ας δημιουργήσουμε ένα κολάζ εικόνων-

παρομοίωσηπαρομοίωση του κειμένου αξιοποιώντας κάποιο Διαδικτυακό Εργαλείο ή μια διαφάνεια Power Point

Ένα ποντικάκι κάποτε παρατηρούσε από την τρυπούλα του τον αγρότη και τη γυναίκα του που ξεδίπλωναν ένα πακέτο laquoΤι λιχουδιά άραγε έκρυβε εκείνο το πακέτοraquo αναρωτήθηκε Όταν οι δύο αγρότες άνοιξαν το πακέτο δεν φαντάζεστε πόσο μεγάλο ήταν το σοκ που έπαθε όταν διαπίστωσε πως επρόκειτο για μια ποντικοπαγίδα Τρέχει γρήγορα λοιπόν στον αχυρώνα για να ανακοινώσει το φοβερό νέο -Μια ποντικοπαγίδα μέσα στο σπίτι Μια ποντικοπαγίδα μέσα στο σπίτιΗ κότα κακάρισε έξυσε την πλάτη της και σηκώνοντας το λαιμό της είπε Κύρ Ποντικέ μου καταλαβαίνω πως αυτό αποτελεί πρόβλημα για σας Αλλά δεν βλέπω να έχει καμιά επίπτωση σε μένα Δε με ενοχλεί καθόλου εμένα η ποντικοπαγίδα στο σπίτι Το ποντικάκι γύρισε τότε στο γουρούνι και του φώναξε Έχει μια ποντικοπαγίδα στο σπίτι Έχει μια ποντικοπαγίδα στο σπίτι Το γουρούνι έδειξε συμπόνια αλλά απάντησε Λυπάμαι πολύ κυρ ποντικέ μου αλλά δεν μπορώ να κάνω τίποτα άλλο από το να προσευχηθώ Να είσαι σίγουρος ότι θα το κάνω Θα προσευχηθώ Τότε το ποντίκι στράφηκε προς το βόδι και του φώναξε κρούοντας τον κώδωνα του κινδύνου Έχει μια ποντικοπαγίδα στο σπίτι Έχει μια ποντικοπαγίδα στο σπίτι Και το βόδι απάντησε Κοιτάξτε κύριε ποντικέ μου πολύ λυπάμαι για τον κίνδυνο που διατρέχεις αλλά εμένα η ποντικοπαγίδα το μόνο που μπορεί να μου κάνει είναι ένα τσιμπηματάκι στο δέρμα μου Έτσι ο καλός μας ποντικούλης έφυγε με κατεβασμένο το κεφάλι περίλυπος και απογοητευμένος γιατί θα έπρεπε ΜΟΝΟΣ ΤΟΥ να αντιμετωπίσει τον κίνδυνο της ποντικοπαγίδας (συνέχεια)

laquoΚι όμως απrsquo τις δυο τις λέξεις την καλύτερη όλοι οι άνθρωποι μπορούν να ξεχωρίσουν όπως ξεχωρίζουν τα καλά και τα κακά πόσο ανώτερη απrsquo τον πόλεμο είναι η ειρήνη στους ανθρώπους Είναι αυτή που τα γράμματα αγαπάει τους θρήνους μισεί χαίρεται με τα πολλά παιδιά και με τα πλούτηraquo

(Ευριπίδης)

[hellip]Λίγες μόνο δεκαετίες πριν οι εξετάσεις ήταν ένα φυσικό γεγονός συνδεδεμένο με τις laquoκανονικές λειτουργίεςraquo του σχολείου Ξαφνικά όμως τα πράγματα άλλαξαν Οι εξετάσεις φαίνεται να μην είναι πια κάτι απλό δηλαδή στα μέτρα των παιδιών Καθηγητές γονείς και ΜΜΕ μεταφέρουν στα παιδιά το μήνυμα laquoΔουλέψτε σκληρά γιατί χαθήκατεraquo Και τα παιδιά προσπαθούν και δουλεύουν σκληρά Δεν παρακολουθούν μόνο το πρόγραμμα του σχολείου αλλά είναι υποχρεωμένα να διαβάζουν αρκετές ώρες ενώ τα περισσότερα αναγκάζονται να παρακολουθούν και κάποιο φροντιστήριο Η εποχή της εφηβείας για τα ελληνόπουλα δεν κρύβει μόνο το άγχος για προσαρμογή στην ενήλικη ζωή αλλά laquoπροσφέρειraquo και τον πανικό της επιτυχίας [hellip] Στις πολύβουες και κατειλημμένες από το καυσαέριο μεγαλουπόλεις τα παιδιά επιστρέφουν τρέχοντας από το σχολείο είτε με τα πόδια και τη συνοδεία κάποιου μεγάλου είτε με σχολικά και αυτοκίνητα για να μπουν πάλι τρέχοντας στο ασανσέρ της πολυκατοικίας και να καταλήξουν με βιασύνη σε ένα γεύμα που θα οδηγήσει σε μια γρήγορη πέψη προκειμένου να αρχίσουν οι εξωσχολικές δραστηριότητες Ξένες γλώσσες αθλητικά ωδεία μαθήματα πληροφορικής και πάλι πίσω στο σπίτι για το διάβασμα της επόμενης μέρας Ώσπου κάπου αργά το βράδυ θα κλείσουν οι τηλεοράσεις και θα πέσει σιωπητήριο Ώρες δουλειάς10-12

Σμαρούλα Παντελή Το Βήμα 04-06-2000

Την επόμενη νύχτα ένας παράξενος θόρυβος κάτι σαν το θόρυβο που κάνει η ποντικοπαγίδα όταν κλείνει ξύπνησε τη γυναίκα του αγρότη που έτρεξε να δει τι συνέβη Μέσα στη νύχτα όμως δεν πρόσεξε πως στην παγίδα πιάστηκε από την ουρά ένα φίδι Φοβισμένο το φίδι δάγκωσε τη γυναίκα Ο άντρας της έτρεξε γρήγορα και την πήγε στο νοσοκομείο Αλλοίμονο όμως την έφερε στο σπίτι με πολύ υψηλό πυρετό Ο γιατρός τον συμβούλεψε να της κάνει ζεστές σουπίτσες Έτσι ο αγρότης έσφαξε την κότα για να κάνει μια καλή κοτόσουπα Η γυναίκα όμως πήγαινε από το κακό στο χειρότερο και όλοι οι γείτονες έρχονταν στη φάρμα να βοηθήσουν Ο καθένας με τη σειρά του καθόταν στο προσκεφάλι της γυναίκας από ένα 8ωρο Για να τους ταΐσει όλους αυτούς ο αγρότης αναγκάστηκε να σφάξει το γουρούνι Τελικά όμως η γυναίκα δε τη γλύτωσε Πέθανε Στη κηδεία της ήρθε πάρα πολύς κόσμος γιατί ήταν καλή γυναίκα και την αγαπούσαν όλοι Για να φιλοξενήσει όλον αυτόν τον κόσμο ο αγρότης αναγκάστηκε να σφάξει το βόδι Ο κυρ Ποντικός μας έβλεπε όλο αυτό το πηγαινέλα από την τρυπούλα του με πάρα πολύ μεγάλη θλίψη ( από το Διαδίκτυο( από το Διαδίκτυο)) (αρχή παραμυθιού) (αρχή παραμυθιού)

Page 31: σχηματα λογου

ΠαρομοίωσηΠαρομοίωση

Πώς Πώς π ο χειμερινός βοριάς σαρώνει στον κάμ ο αγκάθια

π κι αυτά σφιχταγκαλιάζονται και γίνονται ένα ράμα έτσι έτσι και τη σχεδία οι άνεμοι εδώ και εκεί τη φέρναν και

πτην ήγαιναν

ΔηλαδήhellipΔηλαδήhellip

ΚλιμακωτόΚλιμακωτό

π π Όμορφη λούσια κι ά αρτη π π Όμορφη λούσια κι ά αρτη και σεβαστή κι αγία και σεβαστή κι αγία

ΔηλαδήhellipΔηλαδήhellip

ΑντονομασίαΑντονομασία

π Η όλη τουΦωτός π Η όλη τουΦωτός

ΔηλαδήhellipΔηλαδήhellip

ΑντονομασίαΑντονομασία ΔηλαδήhellipΔηλαδήhellip

ΑντονομασίαΑντονομασία ΔηλαδήhellipΔηλαδήhellip

ΣΧΗΜΑΤΑ ΛΟΓΟΥ ΣΧΗΜΑΤΑ ΛΟΓΟΥ Σχετικά με τη Σημασία των λέξεων και φράσεων

ΜεταφοράΜεταφορά rsquo Σχήμα κατ εξοχήν rsquo Σχήμα κατ εξοχήν ΣυνεκδοχήΣυνεκδοχή ΜετωνυμίαΜετωνυμία Σχήμα Λιτότητας Σχήμα Λιτότητας ΕιρωνείαΕιρωνεία

ΕυφημισμόςΕυφημισμός πΥ ερβολήπΥ ερβολή ΑλληγορίαΑλληγορία π πΠροσω ο οίησηπ πΠροσω ο οίηση ΠαρομοίωσηΠαρομοίωση ΚλιμακωτόΚλιμακωτό ΑντονομασίαΑντονομασία

Κλικ στους Κλικ στους

συνδέσμους συνδέσμους

για συνέχειαhellipγια συνέχειαhellip

ΜεταφοράΜεταφορά

οι λέξεις εκτός από την κυριολεκτική τους σημασία χρησιμοποιούνται αναλογικάγια να δηλώσουν και άλλες καταστάσεις ή αντικείμενα

rsquo Σχήμα κατ εξοχήν rsquo Σχήμα κατ εξοχήν

η σημασία μιας λέξης στενεύει τόσο πολύ ώστε συμπίπτει με μια μόνο έννοια και σημασία καθορισμένη

ΣυνεκδοχήΣυνεκδοχή η λέξη δε δηλώνει κυριολεκτικά εκείνο που

κατά πρώτο λόγο φαίνεται αλλάhellip α) το μέρος αντί για το όλο β) το ένα αντί για τα πολλάγ) την ύλη αντί για εκείνο που έχει

κατασκευαστεί από την ύληδ) το όργανο αντί για την ενέργεια που παράγεται

από αυτόε) το όργανο αντί για το πρόσωπο που χειρίζεται

το όργανο αυτό στ) το εικονιζόμενο πρόσωπο αντί για την εικόνα

του

ΜετωνυμίαΜετωνυμία

χρησιμοποιείται α) το όνομα του δημιουργού αντί για το δημιούργημά του

β) εκείνο που περιέχει κάτι αντί για το περιεχόμενο και αντίστροφα

γ) το αφηρημένο αντί για το αντίστοιχο συγκεκριμένο και αντίστροφα

Σχήμα Λιτότητας Σχήμα Λιτότητας

αντί για κάποια λέξη χρησιμοποιείται η αντίθετή της με άρνηση

ΕιρωνείαΕιρωνεία

χρησιμοποιούνται με προσποίηση λέξεις ή φράσεις που έχουν διαφορετική ή αντίθετη σημασία από την πραγματική τους

οι λέξεις χρησιμοποιούνται για περιφρόνηση χλευασμό κτλ

ΕυφημισμόςΕυφημισμός

μια λέξη ή φράση με καλή σημασία χρησιμοποιείται για την ονομασία κακού ή δυσάρεστου πράγματος

πΥ ερβολήπΥ ερβολή

μια κατάσταση μεγαλοποιείται για να προκαλέσει μεγαλύτερη εντύπωση

ΑλληγορίαΑλληγορία

αυτός που μιλάει άλλα λέει κι άλλα εννοεί

είναι μεταφορική φράση που κρύβει διαφορετικό νόημα από αυτό που δηλώνουν οι λέξεις της

Διαφέρει από τη μεταφοράγιατί δεν περιορίζεται σε μια λέξη αλλά αποτελεί συνεχές όλο

π πΠροσω ο οίησηπ πΠροσω ο οίηση

αποδίδονται ανθρώπινες ιδιότητες σε ζώα σε αντικείμενα ή αφηρημένες έννοιες και ιδέες

ΠαρομοίωσηΠαρομοίωσησυγκρίνουμε δύο πρόσωπα πράγματα ιδέες φαινόμενα καταστάσεις ενέργειες που έχουν ομοιότητα μεταξύ τους προκειμένου να τονιστεί η ιδιότητα του ενός

Η παρομοίωση αρχίζει με τις λέξεις σαν καθώς όπως και με το σαν να όταν έχουμε υποθετική παρομοίωση

ΚλιμακωτόΚλιμακωτό

παρατίθενται διάφορα γεγονότα αντικείμενα πρόσωπα έννοιες

με αυξανόμενή ένταση (ανιούσα κλιμάκωση) ή

φθίνουσα πορεία (κατιούσα κλιμάκωση)

ΑντονομασίαΑντονομασία

αντικαθίστανται τα προσηγορικά ονόματα με κύρια ήτα κύρια με προσηγορικά ή τα κύρια και προσηγορικά με άλλες σχετικές λέξεις

ΠΛΗΡΟΦΟΡΙΕΣΠΛΗΡΟΦΟΡΙΕΣ

Αρχική σελίδαΠληροφορίεςΠίσω στη δραστηριότητα-παράδειγμαΠίνακας επιλογής παραδειγμάτωνΠίνακας ΔραστηριότητεςΠίνακας Σχήματα ΛόγουΠροηγούμενη διαφάνειαΚλικΚλικ οπουδήποτε για να δείτε την απάντησηΚλικΚλικ οπουδήποτε για να μεταβείτε στην επόμενη

διαφάνεια ή ακολουθείστε τις υπερσυνδέσεις

ΔραστηριότητεςΔραστηριότητες

Ομάδα Α Ομάδα Α Ομάδα Β Ομάδα Β Ομάδα Γ Ομάδα Γ Ομάδα Δ Ομάδα Δ Ομάδα Ε Ομάδα Ε

Κλικ στους Κλικ στους συνδέσμους συνδέσμους για συνέχειαhellip

για συνέχειαhellip

Ομάδα Α Ομάδα Α

Αφού διαβάσουμε το παραμύθι (κλικ Αφού διαβάσουμε το παραμύθι (κλικ ΕΔΩΕΔΩ)) ας του δώσουμε ένα τίτλο αξιοποιώντας τη

μεταφορά ας αναφερθούμε στα σχήματα λόγου που

αξιοποιεί ο συγγραφέας ας δημιουργήσουμε το δικό μας παραμύθι με

το ίδιο θεματικό κέντρο

Ομάδα Β Ομάδα Β Αφού παρατηρήσουμε την εικόνα (κλικ Αφού παρατηρήσουμε την εικόνα (κλικ ΕΔΩΕΔΩ)) ας της δώσουμε ένα τίτλο Ποιο σχήμα

λόγου μπορούμε να αξιοποιήσουμε ας βρούμε εικόνες στις οποίες μπορούμε να

αξιοποιήσουμε το ίδιο σχήμα λόγου ας δημιουργήσουμε μια μικρή παρουσίαση

Power Point με τα ευρήματά μας

Ομάδα Γ Ομάδα Γ Ας διαβάσουμε το ποίημα (κλικ Ας διαβάσουμε το ποίημα (κλικ ΕΔΩΕΔΩ)) ποιο σχήμα λόγου αξιοποιεί ο ποιητής για

να μιλήσει για την Ειρήνη πώς θα συνέχιζε το ποίημα αν μιλούσε

για τον Πόλεμοαξιοποιώντας το ίδιο σχήμα ας οπτικοποιήσουμε τους στίχους με

πρωταγωνιστές τον Πόλεμο και την Ειρήνη αξιοποιώντας το Power Point ή το Movie

Maker

Ομάδα Δ Ομάδα Δ

Αφού παρατηρήσουμε την εικόνα (κλικ Αφού παρατηρήσουμε την εικόνα (κλικ ΕΔΩΕΔΩ)) ας μιλήσουμε για την ειρωνεία που διακρίνεται

σ΄αυτή ας παρατηρήσουμε με ποιους τρόπους την

επιτυγχάνει ο σκιτσογράφος ας δημιουργήσουμε ένα παρόμοιο σκίτσο-

σχόλιο για κάποιο θέμα κοινωνικού προβληματισμού με ένα εργαλείο δημιουργίας comics

Ομάδα Ε Ομάδα Ε Αφού διαβάσουμε το κείμενο (κλικ Αφού διαβάσουμε το κείμενο (κλικ ΕΔΩΕΔΩ)) ας του δώσουμε ένα τίτλο αξιοποιώντας τη

μεταφοράμεταφορά ας εντοπίσουμε το σχήμα της υπερβολής υπερβολής

που υπάρχει στο κείμενο ας δημιουργήσουμε ένα κολάζ εικόνων-

παρομοίωσηπαρομοίωση του κειμένου αξιοποιώντας κάποιο Διαδικτυακό Εργαλείο ή μια διαφάνεια Power Point

Ένα ποντικάκι κάποτε παρατηρούσε από την τρυπούλα του τον αγρότη και τη γυναίκα του που ξεδίπλωναν ένα πακέτο laquoΤι λιχουδιά άραγε έκρυβε εκείνο το πακέτοraquo αναρωτήθηκε Όταν οι δύο αγρότες άνοιξαν το πακέτο δεν φαντάζεστε πόσο μεγάλο ήταν το σοκ που έπαθε όταν διαπίστωσε πως επρόκειτο για μια ποντικοπαγίδα Τρέχει γρήγορα λοιπόν στον αχυρώνα για να ανακοινώσει το φοβερό νέο -Μια ποντικοπαγίδα μέσα στο σπίτι Μια ποντικοπαγίδα μέσα στο σπίτιΗ κότα κακάρισε έξυσε την πλάτη της και σηκώνοντας το λαιμό της είπε Κύρ Ποντικέ μου καταλαβαίνω πως αυτό αποτελεί πρόβλημα για σας Αλλά δεν βλέπω να έχει καμιά επίπτωση σε μένα Δε με ενοχλεί καθόλου εμένα η ποντικοπαγίδα στο σπίτι Το ποντικάκι γύρισε τότε στο γουρούνι και του φώναξε Έχει μια ποντικοπαγίδα στο σπίτι Έχει μια ποντικοπαγίδα στο σπίτι Το γουρούνι έδειξε συμπόνια αλλά απάντησε Λυπάμαι πολύ κυρ ποντικέ μου αλλά δεν μπορώ να κάνω τίποτα άλλο από το να προσευχηθώ Να είσαι σίγουρος ότι θα το κάνω Θα προσευχηθώ Τότε το ποντίκι στράφηκε προς το βόδι και του φώναξε κρούοντας τον κώδωνα του κινδύνου Έχει μια ποντικοπαγίδα στο σπίτι Έχει μια ποντικοπαγίδα στο σπίτι Και το βόδι απάντησε Κοιτάξτε κύριε ποντικέ μου πολύ λυπάμαι για τον κίνδυνο που διατρέχεις αλλά εμένα η ποντικοπαγίδα το μόνο που μπορεί να μου κάνει είναι ένα τσιμπηματάκι στο δέρμα μου Έτσι ο καλός μας ποντικούλης έφυγε με κατεβασμένο το κεφάλι περίλυπος και απογοητευμένος γιατί θα έπρεπε ΜΟΝΟΣ ΤΟΥ να αντιμετωπίσει τον κίνδυνο της ποντικοπαγίδας (συνέχεια)

laquoΚι όμως απrsquo τις δυο τις λέξεις την καλύτερη όλοι οι άνθρωποι μπορούν να ξεχωρίσουν όπως ξεχωρίζουν τα καλά και τα κακά πόσο ανώτερη απrsquo τον πόλεμο είναι η ειρήνη στους ανθρώπους Είναι αυτή που τα γράμματα αγαπάει τους θρήνους μισεί χαίρεται με τα πολλά παιδιά και με τα πλούτηraquo

(Ευριπίδης)

[hellip]Λίγες μόνο δεκαετίες πριν οι εξετάσεις ήταν ένα φυσικό γεγονός συνδεδεμένο με τις laquoκανονικές λειτουργίεςraquo του σχολείου Ξαφνικά όμως τα πράγματα άλλαξαν Οι εξετάσεις φαίνεται να μην είναι πια κάτι απλό δηλαδή στα μέτρα των παιδιών Καθηγητές γονείς και ΜΜΕ μεταφέρουν στα παιδιά το μήνυμα laquoΔουλέψτε σκληρά γιατί χαθήκατεraquo Και τα παιδιά προσπαθούν και δουλεύουν σκληρά Δεν παρακολουθούν μόνο το πρόγραμμα του σχολείου αλλά είναι υποχρεωμένα να διαβάζουν αρκετές ώρες ενώ τα περισσότερα αναγκάζονται να παρακολουθούν και κάποιο φροντιστήριο Η εποχή της εφηβείας για τα ελληνόπουλα δεν κρύβει μόνο το άγχος για προσαρμογή στην ενήλικη ζωή αλλά laquoπροσφέρειraquo και τον πανικό της επιτυχίας [hellip] Στις πολύβουες και κατειλημμένες από το καυσαέριο μεγαλουπόλεις τα παιδιά επιστρέφουν τρέχοντας από το σχολείο είτε με τα πόδια και τη συνοδεία κάποιου μεγάλου είτε με σχολικά και αυτοκίνητα για να μπουν πάλι τρέχοντας στο ασανσέρ της πολυκατοικίας και να καταλήξουν με βιασύνη σε ένα γεύμα που θα οδηγήσει σε μια γρήγορη πέψη προκειμένου να αρχίσουν οι εξωσχολικές δραστηριότητες Ξένες γλώσσες αθλητικά ωδεία μαθήματα πληροφορικής και πάλι πίσω στο σπίτι για το διάβασμα της επόμενης μέρας Ώσπου κάπου αργά το βράδυ θα κλείσουν οι τηλεοράσεις και θα πέσει σιωπητήριο Ώρες δουλειάς10-12

Σμαρούλα Παντελή Το Βήμα 04-06-2000

Την επόμενη νύχτα ένας παράξενος θόρυβος κάτι σαν το θόρυβο που κάνει η ποντικοπαγίδα όταν κλείνει ξύπνησε τη γυναίκα του αγρότη που έτρεξε να δει τι συνέβη Μέσα στη νύχτα όμως δεν πρόσεξε πως στην παγίδα πιάστηκε από την ουρά ένα φίδι Φοβισμένο το φίδι δάγκωσε τη γυναίκα Ο άντρας της έτρεξε γρήγορα και την πήγε στο νοσοκομείο Αλλοίμονο όμως την έφερε στο σπίτι με πολύ υψηλό πυρετό Ο γιατρός τον συμβούλεψε να της κάνει ζεστές σουπίτσες Έτσι ο αγρότης έσφαξε την κότα για να κάνει μια καλή κοτόσουπα Η γυναίκα όμως πήγαινε από το κακό στο χειρότερο και όλοι οι γείτονες έρχονταν στη φάρμα να βοηθήσουν Ο καθένας με τη σειρά του καθόταν στο προσκεφάλι της γυναίκας από ένα 8ωρο Για να τους ταΐσει όλους αυτούς ο αγρότης αναγκάστηκε να σφάξει το γουρούνι Τελικά όμως η γυναίκα δε τη γλύτωσε Πέθανε Στη κηδεία της ήρθε πάρα πολύς κόσμος γιατί ήταν καλή γυναίκα και την αγαπούσαν όλοι Για να φιλοξενήσει όλον αυτόν τον κόσμο ο αγρότης αναγκάστηκε να σφάξει το βόδι Ο κυρ Ποντικός μας έβλεπε όλο αυτό το πηγαινέλα από την τρυπούλα του με πάρα πολύ μεγάλη θλίψη ( από το Διαδίκτυο( από το Διαδίκτυο)) (αρχή παραμυθιού) (αρχή παραμυθιού)

Page 32: σχηματα λογου

ΚλιμακωτόΚλιμακωτό

π π Όμορφη λούσια κι ά αρτη π π Όμορφη λούσια κι ά αρτη και σεβαστή κι αγία και σεβαστή κι αγία

ΔηλαδήhellipΔηλαδήhellip

ΑντονομασίαΑντονομασία

π Η όλη τουΦωτός π Η όλη τουΦωτός

ΔηλαδήhellipΔηλαδήhellip

ΑντονομασίαΑντονομασία ΔηλαδήhellipΔηλαδήhellip

ΑντονομασίαΑντονομασία ΔηλαδήhellipΔηλαδήhellip

ΣΧΗΜΑΤΑ ΛΟΓΟΥ ΣΧΗΜΑΤΑ ΛΟΓΟΥ Σχετικά με τη Σημασία των λέξεων και φράσεων

ΜεταφοράΜεταφορά rsquo Σχήμα κατ εξοχήν rsquo Σχήμα κατ εξοχήν ΣυνεκδοχήΣυνεκδοχή ΜετωνυμίαΜετωνυμία Σχήμα Λιτότητας Σχήμα Λιτότητας ΕιρωνείαΕιρωνεία

ΕυφημισμόςΕυφημισμός πΥ ερβολήπΥ ερβολή ΑλληγορίαΑλληγορία π πΠροσω ο οίησηπ πΠροσω ο οίηση ΠαρομοίωσηΠαρομοίωση ΚλιμακωτόΚλιμακωτό ΑντονομασίαΑντονομασία

Κλικ στους Κλικ στους

συνδέσμους συνδέσμους

για συνέχειαhellipγια συνέχειαhellip

ΜεταφοράΜεταφορά

οι λέξεις εκτός από την κυριολεκτική τους σημασία χρησιμοποιούνται αναλογικάγια να δηλώσουν και άλλες καταστάσεις ή αντικείμενα

rsquo Σχήμα κατ εξοχήν rsquo Σχήμα κατ εξοχήν

η σημασία μιας λέξης στενεύει τόσο πολύ ώστε συμπίπτει με μια μόνο έννοια και σημασία καθορισμένη

ΣυνεκδοχήΣυνεκδοχή η λέξη δε δηλώνει κυριολεκτικά εκείνο που

κατά πρώτο λόγο φαίνεται αλλάhellip α) το μέρος αντί για το όλο β) το ένα αντί για τα πολλάγ) την ύλη αντί για εκείνο που έχει

κατασκευαστεί από την ύληδ) το όργανο αντί για την ενέργεια που παράγεται

από αυτόε) το όργανο αντί για το πρόσωπο που χειρίζεται

το όργανο αυτό στ) το εικονιζόμενο πρόσωπο αντί για την εικόνα

του

ΜετωνυμίαΜετωνυμία

χρησιμοποιείται α) το όνομα του δημιουργού αντί για το δημιούργημά του

β) εκείνο που περιέχει κάτι αντί για το περιεχόμενο και αντίστροφα

γ) το αφηρημένο αντί για το αντίστοιχο συγκεκριμένο και αντίστροφα

Σχήμα Λιτότητας Σχήμα Λιτότητας

αντί για κάποια λέξη χρησιμοποιείται η αντίθετή της με άρνηση

ΕιρωνείαΕιρωνεία

χρησιμοποιούνται με προσποίηση λέξεις ή φράσεις που έχουν διαφορετική ή αντίθετη σημασία από την πραγματική τους

οι λέξεις χρησιμοποιούνται για περιφρόνηση χλευασμό κτλ

ΕυφημισμόςΕυφημισμός

μια λέξη ή φράση με καλή σημασία χρησιμοποιείται για την ονομασία κακού ή δυσάρεστου πράγματος

πΥ ερβολήπΥ ερβολή

μια κατάσταση μεγαλοποιείται για να προκαλέσει μεγαλύτερη εντύπωση

ΑλληγορίαΑλληγορία

αυτός που μιλάει άλλα λέει κι άλλα εννοεί

είναι μεταφορική φράση που κρύβει διαφορετικό νόημα από αυτό που δηλώνουν οι λέξεις της

Διαφέρει από τη μεταφοράγιατί δεν περιορίζεται σε μια λέξη αλλά αποτελεί συνεχές όλο

π πΠροσω ο οίησηπ πΠροσω ο οίηση

αποδίδονται ανθρώπινες ιδιότητες σε ζώα σε αντικείμενα ή αφηρημένες έννοιες και ιδέες

ΠαρομοίωσηΠαρομοίωσησυγκρίνουμε δύο πρόσωπα πράγματα ιδέες φαινόμενα καταστάσεις ενέργειες που έχουν ομοιότητα μεταξύ τους προκειμένου να τονιστεί η ιδιότητα του ενός

Η παρομοίωση αρχίζει με τις λέξεις σαν καθώς όπως και με το σαν να όταν έχουμε υποθετική παρομοίωση

ΚλιμακωτόΚλιμακωτό

παρατίθενται διάφορα γεγονότα αντικείμενα πρόσωπα έννοιες

με αυξανόμενή ένταση (ανιούσα κλιμάκωση) ή

φθίνουσα πορεία (κατιούσα κλιμάκωση)

ΑντονομασίαΑντονομασία

αντικαθίστανται τα προσηγορικά ονόματα με κύρια ήτα κύρια με προσηγορικά ή τα κύρια και προσηγορικά με άλλες σχετικές λέξεις

ΠΛΗΡΟΦΟΡΙΕΣΠΛΗΡΟΦΟΡΙΕΣ

Αρχική σελίδαΠληροφορίεςΠίσω στη δραστηριότητα-παράδειγμαΠίνακας επιλογής παραδειγμάτωνΠίνακας ΔραστηριότητεςΠίνακας Σχήματα ΛόγουΠροηγούμενη διαφάνειαΚλικΚλικ οπουδήποτε για να δείτε την απάντησηΚλικΚλικ οπουδήποτε για να μεταβείτε στην επόμενη

διαφάνεια ή ακολουθείστε τις υπερσυνδέσεις

ΔραστηριότητεςΔραστηριότητες

Ομάδα Α Ομάδα Α Ομάδα Β Ομάδα Β Ομάδα Γ Ομάδα Γ Ομάδα Δ Ομάδα Δ Ομάδα Ε Ομάδα Ε

Κλικ στους Κλικ στους συνδέσμους συνδέσμους για συνέχειαhellip

για συνέχειαhellip

Ομάδα Α Ομάδα Α

Αφού διαβάσουμε το παραμύθι (κλικ Αφού διαβάσουμε το παραμύθι (κλικ ΕΔΩΕΔΩ)) ας του δώσουμε ένα τίτλο αξιοποιώντας τη

μεταφορά ας αναφερθούμε στα σχήματα λόγου που

αξιοποιεί ο συγγραφέας ας δημιουργήσουμε το δικό μας παραμύθι με

το ίδιο θεματικό κέντρο

Ομάδα Β Ομάδα Β Αφού παρατηρήσουμε την εικόνα (κλικ Αφού παρατηρήσουμε την εικόνα (κλικ ΕΔΩΕΔΩ)) ας της δώσουμε ένα τίτλο Ποιο σχήμα

λόγου μπορούμε να αξιοποιήσουμε ας βρούμε εικόνες στις οποίες μπορούμε να

αξιοποιήσουμε το ίδιο σχήμα λόγου ας δημιουργήσουμε μια μικρή παρουσίαση

Power Point με τα ευρήματά μας

Ομάδα Γ Ομάδα Γ Ας διαβάσουμε το ποίημα (κλικ Ας διαβάσουμε το ποίημα (κλικ ΕΔΩΕΔΩ)) ποιο σχήμα λόγου αξιοποιεί ο ποιητής για

να μιλήσει για την Ειρήνη πώς θα συνέχιζε το ποίημα αν μιλούσε

για τον Πόλεμοαξιοποιώντας το ίδιο σχήμα ας οπτικοποιήσουμε τους στίχους με

πρωταγωνιστές τον Πόλεμο και την Ειρήνη αξιοποιώντας το Power Point ή το Movie

Maker

Ομάδα Δ Ομάδα Δ

Αφού παρατηρήσουμε την εικόνα (κλικ Αφού παρατηρήσουμε την εικόνα (κλικ ΕΔΩΕΔΩ)) ας μιλήσουμε για την ειρωνεία που διακρίνεται

σ΄αυτή ας παρατηρήσουμε με ποιους τρόπους την

επιτυγχάνει ο σκιτσογράφος ας δημιουργήσουμε ένα παρόμοιο σκίτσο-

σχόλιο για κάποιο θέμα κοινωνικού προβληματισμού με ένα εργαλείο δημιουργίας comics

Ομάδα Ε Ομάδα Ε Αφού διαβάσουμε το κείμενο (κλικ Αφού διαβάσουμε το κείμενο (κλικ ΕΔΩΕΔΩ)) ας του δώσουμε ένα τίτλο αξιοποιώντας τη

μεταφοράμεταφορά ας εντοπίσουμε το σχήμα της υπερβολής υπερβολής

που υπάρχει στο κείμενο ας δημιουργήσουμε ένα κολάζ εικόνων-

παρομοίωσηπαρομοίωση του κειμένου αξιοποιώντας κάποιο Διαδικτυακό Εργαλείο ή μια διαφάνεια Power Point

Ένα ποντικάκι κάποτε παρατηρούσε από την τρυπούλα του τον αγρότη και τη γυναίκα του που ξεδίπλωναν ένα πακέτο laquoΤι λιχουδιά άραγε έκρυβε εκείνο το πακέτοraquo αναρωτήθηκε Όταν οι δύο αγρότες άνοιξαν το πακέτο δεν φαντάζεστε πόσο μεγάλο ήταν το σοκ που έπαθε όταν διαπίστωσε πως επρόκειτο για μια ποντικοπαγίδα Τρέχει γρήγορα λοιπόν στον αχυρώνα για να ανακοινώσει το φοβερό νέο -Μια ποντικοπαγίδα μέσα στο σπίτι Μια ποντικοπαγίδα μέσα στο σπίτιΗ κότα κακάρισε έξυσε την πλάτη της και σηκώνοντας το λαιμό της είπε Κύρ Ποντικέ μου καταλαβαίνω πως αυτό αποτελεί πρόβλημα για σας Αλλά δεν βλέπω να έχει καμιά επίπτωση σε μένα Δε με ενοχλεί καθόλου εμένα η ποντικοπαγίδα στο σπίτι Το ποντικάκι γύρισε τότε στο γουρούνι και του φώναξε Έχει μια ποντικοπαγίδα στο σπίτι Έχει μια ποντικοπαγίδα στο σπίτι Το γουρούνι έδειξε συμπόνια αλλά απάντησε Λυπάμαι πολύ κυρ ποντικέ μου αλλά δεν μπορώ να κάνω τίποτα άλλο από το να προσευχηθώ Να είσαι σίγουρος ότι θα το κάνω Θα προσευχηθώ Τότε το ποντίκι στράφηκε προς το βόδι και του φώναξε κρούοντας τον κώδωνα του κινδύνου Έχει μια ποντικοπαγίδα στο σπίτι Έχει μια ποντικοπαγίδα στο σπίτι Και το βόδι απάντησε Κοιτάξτε κύριε ποντικέ μου πολύ λυπάμαι για τον κίνδυνο που διατρέχεις αλλά εμένα η ποντικοπαγίδα το μόνο που μπορεί να μου κάνει είναι ένα τσιμπηματάκι στο δέρμα μου Έτσι ο καλός μας ποντικούλης έφυγε με κατεβασμένο το κεφάλι περίλυπος και απογοητευμένος γιατί θα έπρεπε ΜΟΝΟΣ ΤΟΥ να αντιμετωπίσει τον κίνδυνο της ποντικοπαγίδας (συνέχεια)

laquoΚι όμως απrsquo τις δυο τις λέξεις την καλύτερη όλοι οι άνθρωποι μπορούν να ξεχωρίσουν όπως ξεχωρίζουν τα καλά και τα κακά πόσο ανώτερη απrsquo τον πόλεμο είναι η ειρήνη στους ανθρώπους Είναι αυτή που τα γράμματα αγαπάει τους θρήνους μισεί χαίρεται με τα πολλά παιδιά και με τα πλούτηraquo

(Ευριπίδης)

[hellip]Λίγες μόνο δεκαετίες πριν οι εξετάσεις ήταν ένα φυσικό γεγονός συνδεδεμένο με τις laquoκανονικές λειτουργίεςraquo του σχολείου Ξαφνικά όμως τα πράγματα άλλαξαν Οι εξετάσεις φαίνεται να μην είναι πια κάτι απλό δηλαδή στα μέτρα των παιδιών Καθηγητές γονείς και ΜΜΕ μεταφέρουν στα παιδιά το μήνυμα laquoΔουλέψτε σκληρά γιατί χαθήκατεraquo Και τα παιδιά προσπαθούν και δουλεύουν σκληρά Δεν παρακολουθούν μόνο το πρόγραμμα του σχολείου αλλά είναι υποχρεωμένα να διαβάζουν αρκετές ώρες ενώ τα περισσότερα αναγκάζονται να παρακολουθούν και κάποιο φροντιστήριο Η εποχή της εφηβείας για τα ελληνόπουλα δεν κρύβει μόνο το άγχος για προσαρμογή στην ενήλικη ζωή αλλά laquoπροσφέρειraquo και τον πανικό της επιτυχίας [hellip] Στις πολύβουες και κατειλημμένες από το καυσαέριο μεγαλουπόλεις τα παιδιά επιστρέφουν τρέχοντας από το σχολείο είτε με τα πόδια και τη συνοδεία κάποιου μεγάλου είτε με σχολικά και αυτοκίνητα για να μπουν πάλι τρέχοντας στο ασανσέρ της πολυκατοικίας και να καταλήξουν με βιασύνη σε ένα γεύμα που θα οδηγήσει σε μια γρήγορη πέψη προκειμένου να αρχίσουν οι εξωσχολικές δραστηριότητες Ξένες γλώσσες αθλητικά ωδεία μαθήματα πληροφορικής και πάλι πίσω στο σπίτι για το διάβασμα της επόμενης μέρας Ώσπου κάπου αργά το βράδυ θα κλείσουν οι τηλεοράσεις και θα πέσει σιωπητήριο Ώρες δουλειάς10-12

Σμαρούλα Παντελή Το Βήμα 04-06-2000

Την επόμενη νύχτα ένας παράξενος θόρυβος κάτι σαν το θόρυβο που κάνει η ποντικοπαγίδα όταν κλείνει ξύπνησε τη γυναίκα του αγρότη που έτρεξε να δει τι συνέβη Μέσα στη νύχτα όμως δεν πρόσεξε πως στην παγίδα πιάστηκε από την ουρά ένα φίδι Φοβισμένο το φίδι δάγκωσε τη γυναίκα Ο άντρας της έτρεξε γρήγορα και την πήγε στο νοσοκομείο Αλλοίμονο όμως την έφερε στο σπίτι με πολύ υψηλό πυρετό Ο γιατρός τον συμβούλεψε να της κάνει ζεστές σουπίτσες Έτσι ο αγρότης έσφαξε την κότα για να κάνει μια καλή κοτόσουπα Η γυναίκα όμως πήγαινε από το κακό στο χειρότερο και όλοι οι γείτονες έρχονταν στη φάρμα να βοηθήσουν Ο καθένας με τη σειρά του καθόταν στο προσκεφάλι της γυναίκας από ένα 8ωρο Για να τους ταΐσει όλους αυτούς ο αγρότης αναγκάστηκε να σφάξει το γουρούνι Τελικά όμως η γυναίκα δε τη γλύτωσε Πέθανε Στη κηδεία της ήρθε πάρα πολύς κόσμος γιατί ήταν καλή γυναίκα και την αγαπούσαν όλοι Για να φιλοξενήσει όλον αυτόν τον κόσμο ο αγρότης αναγκάστηκε να σφάξει το βόδι Ο κυρ Ποντικός μας έβλεπε όλο αυτό το πηγαινέλα από την τρυπούλα του με πάρα πολύ μεγάλη θλίψη ( από το Διαδίκτυο( από το Διαδίκτυο)) (αρχή παραμυθιού) (αρχή παραμυθιού)

Page 33: σχηματα λογου

ΑντονομασίαΑντονομασία

π Η όλη τουΦωτός π Η όλη τουΦωτός

ΔηλαδήhellipΔηλαδήhellip

ΑντονομασίαΑντονομασία ΔηλαδήhellipΔηλαδήhellip

ΑντονομασίαΑντονομασία ΔηλαδήhellipΔηλαδήhellip

ΣΧΗΜΑΤΑ ΛΟΓΟΥ ΣΧΗΜΑΤΑ ΛΟΓΟΥ Σχετικά με τη Σημασία των λέξεων και φράσεων

ΜεταφοράΜεταφορά rsquo Σχήμα κατ εξοχήν rsquo Σχήμα κατ εξοχήν ΣυνεκδοχήΣυνεκδοχή ΜετωνυμίαΜετωνυμία Σχήμα Λιτότητας Σχήμα Λιτότητας ΕιρωνείαΕιρωνεία

ΕυφημισμόςΕυφημισμός πΥ ερβολήπΥ ερβολή ΑλληγορίαΑλληγορία π πΠροσω ο οίησηπ πΠροσω ο οίηση ΠαρομοίωσηΠαρομοίωση ΚλιμακωτόΚλιμακωτό ΑντονομασίαΑντονομασία

Κλικ στους Κλικ στους

συνδέσμους συνδέσμους

για συνέχειαhellipγια συνέχειαhellip

ΜεταφοράΜεταφορά

οι λέξεις εκτός από την κυριολεκτική τους σημασία χρησιμοποιούνται αναλογικάγια να δηλώσουν και άλλες καταστάσεις ή αντικείμενα

rsquo Σχήμα κατ εξοχήν rsquo Σχήμα κατ εξοχήν

η σημασία μιας λέξης στενεύει τόσο πολύ ώστε συμπίπτει με μια μόνο έννοια και σημασία καθορισμένη

ΣυνεκδοχήΣυνεκδοχή η λέξη δε δηλώνει κυριολεκτικά εκείνο που

κατά πρώτο λόγο φαίνεται αλλάhellip α) το μέρος αντί για το όλο β) το ένα αντί για τα πολλάγ) την ύλη αντί για εκείνο που έχει

κατασκευαστεί από την ύληδ) το όργανο αντί για την ενέργεια που παράγεται

από αυτόε) το όργανο αντί για το πρόσωπο που χειρίζεται

το όργανο αυτό στ) το εικονιζόμενο πρόσωπο αντί για την εικόνα

του

ΜετωνυμίαΜετωνυμία

χρησιμοποιείται α) το όνομα του δημιουργού αντί για το δημιούργημά του

β) εκείνο που περιέχει κάτι αντί για το περιεχόμενο και αντίστροφα

γ) το αφηρημένο αντί για το αντίστοιχο συγκεκριμένο και αντίστροφα

Σχήμα Λιτότητας Σχήμα Λιτότητας

αντί για κάποια λέξη χρησιμοποιείται η αντίθετή της με άρνηση

ΕιρωνείαΕιρωνεία

χρησιμοποιούνται με προσποίηση λέξεις ή φράσεις που έχουν διαφορετική ή αντίθετη σημασία από την πραγματική τους

οι λέξεις χρησιμοποιούνται για περιφρόνηση χλευασμό κτλ

ΕυφημισμόςΕυφημισμός

μια λέξη ή φράση με καλή σημασία χρησιμοποιείται για την ονομασία κακού ή δυσάρεστου πράγματος

πΥ ερβολήπΥ ερβολή

μια κατάσταση μεγαλοποιείται για να προκαλέσει μεγαλύτερη εντύπωση

ΑλληγορίαΑλληγορία

αυτός που μιλάει άλλα λέει κι άλλα εννοεί

είναι μεταφορική φράση που κρύβει διαφορετικό νόημα από αυτό που δηλώνουν οι λέξεις της

Διαφέρει από τη μεταφοράγιατί δεν περιορίζεται σε μια λέξη αλλά αποτελεί συνεχές όλο

π πΠροσω ο οίησηπ πΠροσω ο οίηση

αποδίδονται ανθρώπινες ιδιότητες σε ζώα σε αντικείμενα ή αφηρημένες έννοιες και ιδέες

ΠαρομοίωσηΠαρομοίωσησυγκρίνουμε δύο πρόσωπα πράγματα ιδέες φαινόμενα καταστάσεις ενέργειες που έχουν ομοιότητα μεταξύ τους προκειμένου να τονιστεί η ιδιότητα του ενός

Η παρομοίωση αρχίζει με τις λέξεις σαν καθώς όπως και με το σαν να όταν έχουμε υποθετική παρομοίωση

ΚλιμακωτόΚλιμακωτό

παρατίθενται διάφορα γεγονότα αντικείμενα πρόσωπα έννοιες

με αυξανόμενή ένταση (ανιούσα κλιμάκωση) ή

φθίνουσα πορεία (κατιούσα κλιμάκωση)

ΑντονομασίαΑντονομασία

αντικαθίστανται τα προσηγορικά ονόματα με κύρια ήτα κύρια με προσηγορικά ή τα κύρια και προσηγορικά με άλλες σχετικές λέξεις

ΠΛΗΡΟΦΟΡΙΕΣΠΛΗΡΟΦΟΡΙΕΣ

Αρχική σελίδαΠληροφορίεςΠίσω στη δραστηριότητα-παράδειγμαΠίνακας επιλογής παραδειγμάτωνΠίνακας ΔραστηριότητεςΠίνακας Σχήματα ΛόγουΠροηγούμενη διαφάνειαΚλικΚλικ οπουδήποτε για να δείτε την απάντησηΚλικΚλικ οπουδήποτε για να μεταβείτε στην επόμενη

διαφάνεια ή ακολουθείστε τις υπερσυνδέσεις

ΔραστηριότητεςΔραστηριότητες

Ομάδα Α Ομάδα Α Ομάδα Β Ομάδα Β Ομάδα Γ Ομάδα Γ Ομάδα Δ Ομάδα Δ Ομάδα Ε Ομάδα Ε

Κλικ στους Κλικ στους συνδέσμους συνδέσμους για συνέχειαhellip

για συνέχειαhellip

Ομάδα Α Ομάδα Α

Αφού διαβάσουμε το παραμύθι (κλικ Αφού διαβάσουμε το παραμύθι (κλικ ΕΔΩΕΔΩ)) ας του δώσουμε ένα τίτλο αξιοποιώντας τη

μεταφορά ας αναφερθούμε στα σχήματα λόγου που

αξιοποιεί ο συγγραφέας ας δημιουργήσουμε το δικό μας παραμύθι με

το ίδιο θεματικό κέντρο

Ομάδα Β Ομάδα Β Αφού παρατηρήσουμε την εικόνα (κλικ Αφού παρατηρήσουμε την εικόνα (κλικ ΕΔΩΕΔΩ)) ας της δώσουμε ένα τίτλο Ποιο σχήμα

λόγου μπορούμε να αξιοποιήσουμε ας βρούμε εικόνες στις οποίες μπορούμε να

αξιοποιήσουμε το ίδιο σχήμα λόγου ας δημιουργήσουμε μια μικρή παρουσίαση

Power Point με τα ευρήματά μας

Ομάδα Γ Ομάδα Γ Ας διαβάσουμε το ποίημα (κλικ Ας διαβάσουμε το ποίημα (κλικ ΕΔΩΕΔΩ)) ποιο σχήμα λόγου αξιοποιεί ο ποιητής για

να μιλήσει για την Ειρήνη πώς θα συνέχιζε το ποίημα αν μιλούσε

για τον Πόλεμοαξιοποιώντας το ίδιο σχήμα ας οπτικοποιήσουμε τους στίχους με

πρωταγωνιστές τον Πόλεμο και την Ειρήνη αξιοποιώντας το Power Point ή το Movie

Maker

Ομάδα Δ Ομάδα Δ

Αφού παρατηρήσουμε την εικόνα (κλικ Αφού παρατηρήσουμε την εικόνα (κλικ ΕΔΩΕΔΩ)) ας μιλήσουμε για την ειρωνεία που διακρίνεται

σ΄αυτή ας παρατηρήσουμε με ποιους τρόπους την

επιτυγχάνει ο σκιτσογράφος ας δημιουργήσουμε ένα παρόμοιο σκίτσο-

σχόλιο για κάποιο θέμα κοινωνικού προβληματισμού με ένα εργαλείο δημιουργίας comics

Ομάδα Ε Ομάδα Ε Αφού διαβάσουμε το κείμενο (κλικ Αφού διαβάσουμε το κείμενο (κλικ ΕΔΩΕΔΩ)) ας του δώσουμε ένα τίτλο αξιοποιώντας τη

μεταφοράμεταφορά ας εντοπίσουμε το σχήμα της υπερβολής υπερβολής

που υπάρχει στο κείμενο ας δημιουργήσουμε ένα κολάζ εικόνων-

παρομοίωσηπαρομοίωση του κειμένου αξιοποιώντας κάποιο Διαδικτυακό Εργαλείο ή μια διαφάνεια Power Point

Ένα ποντικάκι κάποτε παρατηρούσε από την τρυπούλα του τον αγρότη και τη γυναίκα του που ξεδίπλωναν ένα πακέτο laquoΤι λιχουδιά άραγε έκρυβε εκείνο το πακέτοraquo αναρωτήθηκε Όταν οι δύο αγρότες άνοιξαν το πακέτο δεν φαντάζεστε πόσο μεγάλο ήταν το σοκ που έπαθε όταν διαπίστωσε πως επρόκειτο για μια ποντικοπαγίδα Τρέχει γρήγορα λοιπόν στον αχυρώνα για να ανακοινώσει το φοβερό νέο -Μια ποντικοπαγίδα μέσα στο σπίτι Μια ποντικοπαγίδα μέσα στο σπίτιΗ κότα κακάρισε έξυσε την πλάτη της και σηκώνοντας το λαιμό της είπε Κύρ Ποντικέ μου καταλαβαίνω πως αυτό αποτελεί πρόβλημα για σας Αλλά δεν βλέπω να έχει καμιά επίπτωση σε μένα Δε με ενοχλεί καθόλου εμένα η ποντικοπαγίδα στο σπίτι Το ποντικάκι γύρισε τότε στο γουρούνι και του φώναξε Έχει μια ποντικοπαγίδα στο σπίτι Έχει μια ποντικοπαγίδα στο σπίτι Το γουρούνι έδειξε συμπόνια αλλά απάντησε Λυπάμαι πολύ κυρ ποντικέ μου αλλά δεν μπορώ να κάνω τίποτα άλλο από το να προσευχηθώ Να είσαι σίγουρος ότι θα το κάνω Θα προσευχηθώ Τότε το ποντίκι στράφηκε προς το βόδι και του φώναξε κρούοντας τον κώδωνα του κινδύνου Έχει μια ποντικοπαγίδα στο σπίτι Έχει μια ποντικοπαγίδα στο σπίτι Και το βόδι απάντησε Κοιτάξτε κύριε ποντικέ μου πολύ λυπάμαι για τον κίνδυνο που διατρέχεις αλλά εμένα η ποντικοπαγίδα το μόνο που μπορεί να μου κάνει είναι ένα τσιμπηματάκι στο δέρμα μου Έτσι ο καλός μας ποντικούλης έφυγε με κατεβασμένο το κεφάλι περίλυπος και απογοητευμένος γιατί θα έπρεπε ΜΟΝΟΣ ΤΟΥ να αντιμετωπίσει τον κίνδυνο της ποντικοπαγίδας (συνέχεια)

laquoΚι όμως απrsquo τις δυο τις λέξεις την καλύτερη όλοι οι άνθρωποι μπορούν να ξεχωρίσουν όπως ξεχωρίζουν τα καλά και τα κακά πόσο ανώτερη απrsquo τον πόλεμο είναι η ειρήνη στους ανθρώπους Είναι αυτή που τα γράμματα αγαπάει τους θρήνους μισεί χαίρεται με τα πολλά παιδιά και με τα πλούτηraquo

(Ευριπίδης)

[hellip]Λίγες μόνο δεκαετίες πριν οι εξετάσεις ήταν ένα φυσικό γεγονός συνδεδεμένο με τις laquoκανονικές λειτουργίεςraquo του σχολείου Ξαφνικά όμως τα πράγματα άλλαξαν Οι εξετάσεις φαίνεται να μην είναι πια κάτι απλό δηλαδή στα μέτρα των παιδιών Καθηγητές γονείς και ΜΜΕ μεταφέρουν στα παιδιά το μήνυμα laquoΔουλέψτε σκληρά γιατί χαθήκατεraquo Και τα παιδιά προσπαθούν και δουλεύουν σκληρά Δεν παρακολουθούν μόνο το πρόγραμμα του σχολείου αλλά είναι υποχρεωμένα να διαβάζουν αρκετές ώρες ενώ τα περισσότερα αναγκάζονται να παρακολουθούν και κάποιο φροντιστήριο Η εποχή της εφηβείας για τα ελληνόπουλα δεν κρύβει μόνο το άγχος για προσαρμογή στην ενήλικη ζωή αλλά laquoπροσφέρειraquo και τον πανικό της επιτυχίας [hellip] Στις πολύβουες και κατειλημμένες από το καυσαέριο μεγαλουπόλεις τα παιδιά επιστρέφουν τρέχοντας από το σχολείο είτε με τα πόδια και τη συνοδεία κάποιου μεγάλου είτε με σχολικά και αυτοκίνητα για να μπουν πάλι τρέχοντας στο ασανσέρ της πολυκατοικίας και να καταλήξουν με βιασύνη σε ένα γεύμα που θα οδηγήσει σε μια γρήγορη πέψη προκειμένου να αρχίσουν οι εξωσχολικές δραστηριότητες Ξένες γλώσσες αθλητικά ωδεία μαθήματα πληροφορικής και πάλι πίσω στο σπίτι για το διάβασμα της επόμενης μέρας Ώσπου κάπου αργά το βράδυ θα κλείσουν οι τηλεοράσεις και θα πέσει σιωπητήριο Ώρες δουλειάς10-12

Σμαρούλα Παντελή Το Βήμα 04-06-2000

Την επόμενη νύχτα ένας παράξενος θόρυβος κάτι σαν το θόρυβο που κάνει η ποντικοπαγίδα όταν κλείνει ξύπνησε τη γυναίκα του αγρότη που έτρεξε να δει τι συνέβη Μέσα στη νύχτα όμως δεν πρόσεξε πως στην παγίδα πιάστηκε από την ουρά ένα φίδι Φοβισμένο το φίδι δάγκωσε τη γυναίκα Ο άντρας της έτρεξε γρήγορα και την πήγε στο νοσοκομείο Αλλοίμονο όμως την έφερε στο σπίτι με πολύ υψηλό πυρετό Ο γιατρός τον συμβούλεψε να της κάνει ζεστές σουπίτσες Έτσι ο αγρότης έσφαξε την κότα για να κάνει μια καλή κοτόσουπα Η γυναίκα όμως πήγαινε από το κακό στο χειρότερο και όλοι οι γείτονες έρχονταν στη φάρμα να βοηθήσουν Ο καθένας με τη σειρά του καθόταν στο προσκεφάλι της γυναίκας από ένα 8ωρο Για να τους ταΐσει όλους αυτούς ο αγρότης αναγκάστηκε να σφάξει το γουρούνι Τελικά όμως η γυναίκα δε τη γλύτωσε Πέθανε Στη κηδεία της ήρθε πάρα πολύς κόσμος γιατί ήταν καλή γυναίκα και την αγαπούσαν όλοι Για να φιλοξενήσει όλον αυτόν τον κόσμο ο αγρότης αναγκάστηκε να σφάξει το βόδι Ο κυρ Ποντικός μας έβλεπε όλο αυτό το πηγαινέλα από την τρυπούλα του με πάρα πολύ μεγάλη θλίψη ( από το Διαδίκτυο( από το Διαδίκτυο)) (αρχή παραμυθιού) (αρχή παραμυθιού)

Page 34: σχηματα λογου

ΑντονομασίαΑντονομασία ΔηλαδήhellipΔηλαδήhellip

ΑντονομασίαΑντονομασία ΔηλαδήhellipΔηλαδήhellip

ΣΧΗΜΑΤΑ ΛΟΓΟΥ ΣΧΗΜΑΤΑ ΛΟΓΟΥ Σχετικά με τη Σημασία των λέξεων και φράσεων

ΜεταφοράΜεταφορά rsquo Σχήμα κατ εξοχήν rsquo Σχήμα κατ εξοχήν ΣυνεκδοχήΣυνεκδοχή ΜετωνυμίαΜετωνυμία Σχήμα Λιτότητας Σχήμα Λιτότητας ΕιρωνείαΕιρωνεία

ΕυφημισμόςΕυφημισμός πΥ ερβολήπΥ ερβολή ΑλληγορίαΑλληγορία π πΠροσω ο οίησηπ πΠροσω ο οίηση ΠαρομοίωσηΠαρομοίωση ΚλιμακωτόΚλιμακωτό ΑντονομασίαΑντονομασία

Κλικ στους Κλικ στους

συνδέσμους συνδέσμους

για συνέχειαhellipγια συνέχειαhellip

ΜεταφοράΜεταφορά

οι λέξεις εκτός από την κυριολεκτική τους σημασία χρησιμοποιούνται αναλογικάγια να δηλώσουν και άλλες καταστάσεις ή αντικείμενα

rsquo Σχήμα κατ εξοχήν rsquo Σχήμα κατ εξοχήν

η σημασία μιας λέξης στενεύει τόσο πολύ ώστε συμπίπτει με μια μόνο έννοια και σημασία καθορισμένη

ΣυνεκδοχήΣυνεκδοχή η λέξη δε δηλώνει κυριολεκτικά εκείνο που

κατά πρώτο λόγο φαίνεται αλλάhellip α) το μέρος αντί για το όλο β) το ένα αντί για τα πολλάγ) την ύλη αντί για εκείνο που έχει

κατασκευαστεί από την ύληδ) το όργανο αντί για την ενέργεια που παράγεται

από αυτόε) το όργανο αντί για το πρόσωπο που χειρίζεται

το όργανο αυτό στ) το εικονιζόμενο πρόσωπο αντί για την εικόνα

του

ΜετωνυμίαΜετωνυμία

χρησιμοποιείται α) το όνομα του δημιουργού αντί για το δημιούργημά του

β) εκείνο που περιέχει κάτι αντί για το περιεχόμενο και αντίστροφα

γ) το αφηρημένο αντί για το αντίστοιχο συγκεκριμένο και αντίστροφα

Σχήμα Λιτότητας Σχήμα Λιτότητας

αντί για κάποια λέξη χρησιμοποιείται η αντίθετή της με άρνηση

ΕιρωνείαΕιρωνεία

χρησιμοποιούνται με προσποίηση λέξεις ή φράσεις που έχουν διαφορετική ή αντίθετη σημασία από την πραγματική τους

οι λέξεις χρησιμοποιούνται για περιφρόνηση χλευασμό κτλ

ΕυφημισμόςΕυφημισμός

μια λέξη ή φράση με καλή σημασία χρησιμοποιείται για την ονομασία κακού ή δυσάρεστου πράγματος

πΥ ερβολήπΥ ερβολή

μια κατάσταση μεγαλοποιείται για να προκαλέσει μεγαλύτερη εντύπωση

ΑλληγορίαΑλληγορία

αυτός που μιλάει άλλα λέει κι άλλα εννοεί

είναι μεταφορική φράση που κρύβει διαφορετικό νόημα από αυτό που δηλώνουν οι λέξεις της

Διαφέρει από τη μεταφοράγιατί δεν περιορίζεται σε μια λέξη αλλά αποτελεί συνεχές όλο

π πΠροσω ο οίησηπ πΠροσω ο οίηση

αποδίδονται ανθρώπινες ιδιότητες σε ζώα σε αντικείμενα ή αφηρημένες έννοιες και ιδέες

ΠαρομοίωσηΠαρομοίωσησυγκρίνουμε δύο πρόσωπα πράγματα ιδέες φαινόμενα καταστάσεις ενέργειες που έχουν ομοιότητα μεταξύ τους προκειμένου να τονιστεί η ιδιότητα του ενός

Η παρομοίωση αρχίζει με τις λέξεις σαν καθώς όπως και με το σαν να όταν έχουμε υποθετική παρομοίωση

ΚλιμακωτόΚλιμακωτό

παρατίθενται διάφορα γεγονότα αντικείμενα πρόσωπα έννοιες

με αυξανόμενή ένταση (ανιούσα κλιμάκωση) ή

φθίνουσα πορεία (κατιούσα κλιμάκωση)

ΑντονομασίαΑντονομασία

αντικαθίστανται τα προσηγορικά ονόματα με κύρια ήτα κύρια με προσηγορικά ή τα κύρια και προσηγορικά με άλλες σχετικές λέξεις

ΠΛΗΡΟΦΟΡΙΕΣΠΛΗΡΟΦΟΡΙΕΣ

Αρχική σελίδαΠληροφορίεςΠίσω στη δραστηριότητα-παράδειγμαΠίνακας επιλογής παραδειγμάτωνΠίνακας ΔραστηριότητεςΠίνακας Σχήματα ΛόγουΠροηγούμενη διαφάνειαΚλικΚλικ οπουδήποτε για να δείτε την απάντησηΚλικΚλικ οπουδήποτε για να μεταβείτε στην επόμενη

διαφάνεια ή ακολουθείστε τις υπερσυνδέσεις

ΔραστηριότητεςΔραστηριότητες

Ομάδα Α Ομάδα Α Ομάδα Β Ομάδα Β Ομάδα Γ Ομάδα Γ Ομάδα Δ Ομάδα Δ Ομάδα Ε Ομάδα Ε

Κλικ στους Κλικ στους συνδέσμους συνδέσμους για συνέχειαhellip

για συνέχειαhellip

Ομάδα Α Ομάδα Α

Αφού διαβάσουμε το παραμύθι (κλικ Αφού διαβάσουμε το παραμύθι (κλικ ΕΔΩΕΔΩ)) ας του δώσουμε ένα τίτλο αξιοποιώντας τη

μεταφορά ας αναφερθούμε στα σχήματα λόγου που

αξιοποιεί ο συγγραφέας ας δημιουργήσουμε το δικό μας παραμύθι με

το ίδιο θεματικό κέντρο

Ομάδα Β Ομάδα Β Αφού παρατηρήσουμε την εικόνα (κλικ Αφού παρατηρήσουμε την εικόνα (κλικ ΕΔΩΕΔΩ)) ας της δώσουμε ένα τίτλο Ποιο σχήμα

λόγου μπορούμε να αξιοποιήσουμε ας βρούμε εικόνες στις οποίες μπορούμε να

αξιοποιήσουμε το ίδιο σχήμα λόγου ας δημιουργήσουμε μια μικρή παρουσίαση

Power Point με τα ευρήματά μας

Ομάδα Γ Ομάδα Γ Ας διαβάσουμε το ποίημα (κλικ Ας διαβάσουμε το ποίημα (κλικ ΕΔΩΕΔΩ)) ποιο σχήμα λόγου αξιοποιεί ο ποιητής για

να μιλήσει για την Ειρήνη πώς θα συνέχιζε το ποίημα αν μιλούσε

για τον Πόλεμοαξιοποιώντας το ίδιο σχήμα ας οπτικοποιήσουμε τους στίχους με

πρωταγωνιστές τον Πόλεμο και την Ειρήνη αξιοποιώντας το Power Point ή το Movie

Maker

Ομάδα Δ Ομάδα Δ

Αφού παρατηρήσουμε την εικόνα (κλικ Αφού παρατηρήσουμε την εικόνα (κλικ ΕΔΩΕΔΩ)) ας μιλήσουμε για την ειρωνεία που διακρίνεται

σ΄αυτή ας παρατηρήσουμε με ποιους τρόπους την

επιτυγχάνει ο σκιτσογράφος ας δημιουργήσουμε ένα παρόμοιο σκίτσο-

σχόλιο για κάποιο θέμα κοινωνικού προβληματισμού με ένα εργαλείο δημιουργίας comics

Ομάδα Ε Ομάδα Ε Αφού διαβάσουμε το κείμενο (κλικ Αφού διαβάσουμε το κείμενο (κλικ ΕΔΩΕΔΩ)) ας του δώσουμε ένα τίτλο αξιοποιώντας τη

μεταφοράμεταφορά ας εντοπίσουμε το σχήμα της υπερβολής υπερβολής

που υπάρχει στο κείμενο ας δημιουργήσουμε ένα κολάζ εικόνων-

παρομοίωσηπαρομοίωση του κειμένου αξιοποιώντας κάποιο Διαδικτυακό Εργαλείο ή μια διαφάνεια Power Point

Ένα ποντικάκι κάποτε παρατηρούσε από την τρυπούλα του τον αγρότη και τη γυναίκα του που ξεδίπλωναν ένα πακέτο laquoΤι λιχουδιά άραγε έκρυβε εκείνο το πακέτοraquo αναρωτήθηκε Όταν οι δύο αγρότες άνοιξαν το πακέτο δεν φαντάζεστε πόσο μεγάλο ήταν το σοκ που έπαθε όταν διαπίστωσε πως επρόκειτο για μια ποντικοπαγίδα Τρέχει γρήγορα λοιπόν στον αχυρώνα για να ανακοινώσει το φοβερό νέο -Μια ποντικοπαγίδα μέσα στο σπίτι Μια ποντικοπαγίδα μέσα στο σπίτιΗ κότα κακάρισε έξυσε την πλάτη της και σηκώνοντας το λαιμό της είπε Κύρ Ποντικέ μου καταλαβαίνω πως αυτό αποτελεί πρόβλημα για σας Αλλά δεν βλέπω να έχει καμιά επίπτωση σε μένα Δε με ενοχλεί καθόλου εμένα η ποντικοπαγίδα στο σπίτι Το ποντικάκι γύρισε τότε στο γουρούνι και του φώναξε Έχει μια ποντικοπαγίδα στο σπίτι Έχει μια ποντικοπαγίδα στο σπίτι Το γουρούνι έδειξε συμπόνια αλλά απάντησε Λυπάμαι πολύ κυρ ποντικέ μου αλλά δεν μπορώ να κάνω τίποτα άλλο από το να προσευχηθώ Να είσαι σίγουρος ότι θα το κάνω Θα προσευχηθώ Τότε το ποντίκι στράφηκε προς το βόδι και του φώναξε κρούοντας τον κώδωνα του κινδύνου Έχει μια ποντικοπαγίδα στο σπίτι Έχει μια ποντικοπαγίδα στο σπίτι Και το βόδι απάντησε Κοιτάξτε κύριε ποντικέ μου πολύ λυπάμαι για τον κίνδυνο που διατρέχεις αλλά εμένα η ποντικοπαγίδα το μόνο που μπορεί να μου κάνει είναι ένα τσιμπηματάκι στο δέρμα μου Έτσι ο καλός μας ποντικούλης έφυγε με κατεβασμένο το κεφάλι περίλυπος και απογοητευμένος γιατί θα έπρεπε ΜΟΝΟΣ ΤΟΥ να αντιμετωπίσει τον κίνδυνο της ποντικοπαγίδας (συνέχεια)

laquoΚι όμως απrsquo τις δυο τις λέξεις την καλύτερη όλοι οι άνθρωποι μπορούν να ξεχωρίσουν όπως ξεχωρίζουν τα καλά και τα κακά πόσο ανώτερη απrsquo τον πόλεμο είναι η ειρήνη στους ανθρώπους Είναι αυτή που τα γράμματα αγαπάει τους θρήνους μισεί χαίρεται με τα πολλά παιδιά και με τα πλούτηraquo

(Ευριπίδης)

[hellip]Λίγες μόνο δεκαετίες πριν οι εξετάσεις ήταν ένα φυσικό γεγονός συνδεδεμένο με τις laquoκανονικές λειτουργίεςraquo του σχολείου Ξαφνικά όμως τα πράγματα άλλαξαν Οι εξετάσεις φαίνεται να μην είναι πια κάτι απλό δηλαδή στα μέτρα των παιδιών Καθηγητές γονείς και ΜΜΕ μεταφέρουν στα παιδιά το μήνυμα laquoΔουλέψτε σκληρά γιατί χαθήκατεraquo Και τα παιδιά προσπαθούν και δουλεύουν σκληρά Δεν παρακολουθούν μόνο το πρόγραμμα του σχολείου αλλά είναι υποχρεωμένα να διαβάζουν αρκετές ώρες ενώ τα περισσότερα αναγκάζονται να παρακολουθούν και κάποιο φροντιστήριο Η εποχή της εφηβείας για τα ελληνόπουλα δεν κρύβει μόνο το άγχος για προσαρμογή στην ενήλικη ζωή αλλά laquoπροσφέρειraquo και τον πανικό της επιτυχίας [hellip] Στις πολύβουες και κατειλημμένες από το καυσαέριο μεγαλουπόλεις τα παιδιά επιστρέφουν τρέχοντας από το σχολείο είτε με τα πόδια και τη συνοδεία κάποιου μεγάλου είτε με σχολικά και αυτοκίνητα για να μπουν πάλι τρέχοντας στο ασανσέρ της πολυκατοικίας και να καταλήξουν με βιασύνη σε ένα γεύμα που θα οδηγήσει σε μια γρήγορη πέψη προκειμένου να αρχίσουν οι εξωσχολικές δραστηριότητες Ξένες γλώσσες αθλητικά ωδεία μαθήματα πληροφορικής και πάλι πίσω στο σπίτι για το διάβασμα της επόμενης μέρας Ώσπου κάπου αργά το βράδυ θα κλείσουν οι τηλεοράσεις και θα πέσει σιωπητήριο Ώρες δουλειάς10-12

Σμαρούλα Παντελή Το Βήμα 04-06-2000

Την επόμενη νύχτα ένας παράξενος θόρυβος κάτι σαν το θόρυβο που κάνει η ποντικοπαγίδα όταν κλείνει ξύπνησε τη γυναίκα του αγρότη που έτρεξε να δει τι συνέβη Μέσα στη νύχτα όμως δεν πρόσεξε πως στην παγίδα πιάστηκε από την ουρά ένα φίδι Φοβισμένο το φίδι δάγκωσε τη γυναίκα Ο άντρας της έτρεξε γρήγορα και την πήγε στο νοσοκομείο Αλλοίμονο όμως την έφερε στο σπίτι με πολύ υψηλό πυρετό Ο γιατρός τον συμβούλεψε να της κάνει ζεστές σουπίτσες Έτσι ο αγρότης έσφαξε την κότα για να κάνει μια καλή κοτόσουπα Η γυναίκα όμως πήγαινε από το κακό στο χειρότερο και όλοι οι γείτονες έρχονταν στη φάρμα να βοηθήσουν Ο καθένας με τη σειρά του καθόταν στο προσκεφάλι της γυναίκας από ένα 8ωρο Για να τους ταΐσει όλους αυτούς ο αγρότης αναγκάστηκε να σφάξει το γουρούνι Τελικά όμως η γυναίκα δε τη γλύτωσε Πέθανε Στη κηδεία της ήρθε πάρα πολύς κόσμος γιατί ήταν καλή γυναίκα και την αγαπούσαν όλοι Για να φιλοξενήσει όλον αυτόν τον κόσμο ο αγρότης αναγκάστηκε να σφάξει το βόδι Ο κυρ Ποντικός μας έβλεπε όλο αυτό το πηγαινέλα από την τρυπούλα του με πάρα πολύ μεγάλη θλίψη ( από το Διαδίκτυο( από το Διαδίκτυο)) (αρχή παραμυθιού) (αρχή παραμυθιού)

Page 35: σχηματα λογου

ΑντονομασίαΑντονομασία ΔηλαδήhellipΔηλαδήhellip

ΣΧΗΜΑΤΑ ΛΟΓΟΥ ΣΧΗΜΑΤΑ ΛΟΓΟΥ Σχετικά με τη Σημασία των λέξεων και φράσεων

ΜεταφοράΜεταφορά rsquo Σχήμα κατ εξοχήν rsquo Σχήμα κατ εξοχήν ΣυνεκδοχήΣυνεκδοχή ΜετωνυμίαΜετωνυμία Σχήμα Λιτότητας Σχήμα Λιτότητας ΕιρωνείαΕιρωνεία

ΕυφημισμόςΕυφημισμός πΥ ερβολήπΥ ερβολή ΑλληγορίαΑλληγορία π πΠροσω ο οίησηπ πΠροσω ο οίηση ΠαρομοίωσηΠαρομοίωση ΚλιμακωτόΚλιμακωτό ΑντονομασίαΑντονομασία

Κλικ στους Κλικ στους

συνδέσμους συνδέσμους

για συνέχειαhellipγια συνέχειαhellip

ΜεταφοράΜεταφορά

οι λέξεις εκτός από την κυριολεκτική τους σημασία χρησιμοποιούνται αναλογικάγια να δηλώσουν και άλλες καταστάσεις ή αντικείμενα

rsquo Σχήμα κατ εξοχήν rsquo Σχήμα κατ εξοχήν

η σημασία μιας λέξης στενεύει τόσο πολύ ώστε συμπίπτει με μια μόνο έννοια και σημασία καθορισμένη

ΣυνεκδοχήΣυνεκδοχή η λέξη δε δηλώνει κυριολεκτικά εκείνο που

κατά πρώτο λόγο φαίνεται αλλάhellip α) το μέρος αντί για το όλο β) το ένα αντί για τα πολλάγ) την ύλη αντί για εκείνο που έχει

κατασκευαστεί από την ύληδ) το όργανο αντί για την ενέργεια που παράγεται

από αυτόε) το όργανο αντί για το πρόσωπο που χειρίζεται

το όργανο αυτό στ) το εικονιζόμενο πρόσωπο αντί για την εικόνα

του

ΜετωνυμίαΜετωνυμία

χρησιμοποιείται α) το όνομα του δημιουργού αντί για το δημιούργημά του

β) εκείνο που περιέχει κάτι αντί για το περιεχόμενο και αντίστροφα

γ) το αφηρημένο αντί για το αντίστοιχο συγκεκριμένο και αντίστροφα

Σχήμα Λιτότητας Σχήμα Λιτότητας

αντί για κάποια λέξη χρησιμοποιείται η αντίθετή της με άρνηση

ΕιρωνείαΕιρωνεία

χρησιμοποιούνται με προσποίηση λέξεις ή φράσεις που έχουν διαφορετική ή αντίθετη σημασία από την πραγματική τους

οι λέξεις χρησιμοποιούνται για περιφρόνηση χλευασμό κτλ

ΕυφημισμόςΕυφημισμός

μια λέξη ή φράση με καλή σημασία χρησιμοποιείται για την ονομασία κακού ή δυσάρεστου πράγματος

πΥ ερβολήπΥ ερβολή

μια κατάσταση μεγαλοποιείται για να προκαλέσει μεγαλύτερη εντύπωση

ΑλληγορίαΑλληγορία

αυτός που μιλάει άλλα λέει κι άλλα εννοεί

είναι μεταφορική φράση που κρύβει διαφορετικό νόημα από αυτό που δηλώνουν οι λέξεις της

Διαφέρει από τη μεταφοράγιατί δεν περιορίζεται σε μια λέξη αλλά αποτελεί συνεχές όλο

π πΠροσω ο οίησηπ πΠροσω ο οίηση

αποδίδονται ανθρώπινες ιδιότητες σε ζώα σε αντικείμενα ή αφηρημένες έννοιες και ιδέες

ΠαρομοίωσηΠαρομοίωσησυγκρίνουμε δύο πρόσωπα πράγματα ιδέες φαινόμενα καταστάσεις ενέργειες που έχουν ομοιότητα μεταξύ τους προκειμένου να τονιστεί η ιδιότητα του ενός

Η παρομοίωση αρχίζει με τις λέξεις σαν καθώς όπως και με το σαν να όταν έχουμε υποθετική παρομοίωση

ΚλιμακωτόΚλιμακωτό

παρατίθενται διάφορα γεγονότα αντικείμενα πρόσωπα έννοιες

με αυξανόμενή ένταση (ανιούσα κλιμάκωση) ή

φθίνουσα πορεία (κατιούσα κλιμάκωση)

ΑντονομασίαΑντονομασία

αντικαθίστανται τα προσηγορικά ονόματα με κύρια ήτα κύρια με προσηγορικά ή τα κύρια και προσηγορικά με άλλες σχετικές λέξεις

ΠΛΗΡΟΦΟΡΙΕΣΠΛΗΡΟΦΟΡΙΕΣ

Αρχική σελίδαΠληροφορίεςΠίσω στη δραστηριότητα-παράδειγμαΠίνακας επιλογής παραδειγμάτωνΠίνακας ΔραστηριότητεςΠίνακας Σχήματα ΛόγουΠροηγούμενη διαφάνειαΚλικΚλικ οπουδήποτε για να δείτε την απάντησηΚλικΚλικ οπουδήποτε για να μεταβείτε στην επόμενη

διαφάνεια ή ακολουθείστε τις υπερσυνδέσεις

ΔραστηριότητεςΔραστηριότητες

Ομάδα Α Ομάδα Α Ομάδα Β Ομάδα Β Ομάδα Γ Ομάδα Γ Ομάδα Δ Ομάδα Δ Ομάδα Ε Ομάδα Ε

Κλικ στους Κλικ στους συνδέσμους συνδέσμους για συνέχειαhellip

για συνέχειαhellip

Ομάδα Α Ομάδα Α

Αφού διαβάσουμε το παραμύθι (κλικ Αφού διαβάσουμε το παραμύθι (κλικ ΕΔΩΕΔΩ)) ας του δώσουμε ένα τίτλο αξιοποιώντας τη

μεταφορά ας αναφερθούμε στα σχήματα λόγου που

αξιοποιεί ο συγγραφέας ας δημιουργήσουμε το δικό μας παραμύθι με

το ίδιο θεματικό κέντρο

Ομάδα Β Ομάδα Β Αφού παρατηρήσουμε την εικόνα (κλικ Αφού παρατηρήσουμε την εικόνα (κλικ ΕΔΩΕΔΩ)) ας της δώσουμε ένα τίτλο Ποιο σχήμα

λόγου μπορούμε να αξιοποιήσουμε ας βρούμε εικόνες στις οποίες μπορούμε να

αξιοποιήσουμε το ίδιο σχήμα λόγου ας δημιουργήσουμε μια μικρή παρουσίαση

Power Point με τα ευρήματά μας

Ομάδα Γ Ομάδα Γ Ας διαβάσουμε το ποίημα (κλικ Ας διαβάσουμε το ποίημα (κλικ ΕΔΩΕΔΩ)) ποιο σχήμα λόγου αξιοποιεί ο ποιητής για

να μιλήσει για την Ειρήνη πώς θα συνέχιζε το ποίημα αν μιλούσε

για τον Πόλεμοαξιοποιώντας το ίδιο σχήμα ας οπτικοποιήσουμε τους στίχους με

πρωταγωνιστές τον Πόλεμο και την Ειρήνη αξιοποιώντας το Power Point ή το Movie

Maker

Ομάδα Δ Ομάδα Δ

Αφού παρατηρήσουμε την εικόνα (κλικ Αφού παρατηρήσουμε την εικόνα (κλικ ΕΔΩΕΔΩ)) ας μιλήσουμε για την ειρωνεία που διακρίνεται

σ΄αυτή ας παρατηρήσουμε με ποιους τρόπους την

επιτυγχάνει ο σκιτσογράφος ας δημιουργήσουμε ένα παρόμοιο σκίτσο-

σχόλιο για κάποιο θέμα κοινωνικού προβληματισμού με ένα εργαλείο δημιουργίας comics

Ομάδα Ε Ομάδα Ε Αφού διαβάσουμε το κείμενο (κλικ Αφού διαβάσουμε το κείμενο (κλικ ΕΔΩΕΔΩ)) ας του δώσουμε ένα τίτλο αξιοποιώντας τη

μεταφοράμεταφορά ας εντοπίσουμε το σχήμα της υπερβολής υπερβολής

που υπάρχει στο κείμενο ας δημιουργήσουμε ένα κολάζ εικόνων-

παρομοίωσηπαρομοίωση του κειμένου αξιοποιώντας κάποιο Διαδικτυακό Εργαλείο ή μια διαφάνεια Power Point

Ένα ποντικάκι κάποτε παρατηρούσε από την τρυπούλα του τον αγρότη και τη γυναίκα του που ξεδίπλωναν ένα πακέτο laquoΤι λιχουδιά άραγε έκρυβε εκείνο το πακέτοraquo αναρωτήθηκε Όταν οι δύο αγρότες άνοιξαν το πακέτο δεν φαντάζεστε πόσο μεγάλο ήταν το σοκ που έπαθε όταν διαπίστωσε πως επρόκειτο για μια ποντικοπαγίδα Τρέχει γρήγορα λοιπόν στον αχυρώνα για να ανακοινώσει το φοβερό νέο -Μια ποντικοπαγίδα μέσα στο σπίτι Μια ποντικοπαγίδα μέσα στο σπίτιΗ κότα κακάρισε έξυσε την πλάτη της και σηκώνοντας το λαιμό της είπε Κύρ Ποντικέ μου καταλαβαίνω πως αυτό αποτελεί πρόβλημα για σας Αλλά δεν βλέπω να έχει καμιά επίπτωση σε μένα Δε με ενοχλεί καθόλου εμένα η ποντικοπαγίδα στο σπίτι Το ποντικάκι γύρισε τότε στο γουρούνι και του φώναξε Έχει μια ποντικοπαγίδα στο σπίτι Έχει μια ποντικοπαγίδα στο σπίτι Το γουρούνι έδειξε συμπόνια αλλά απάντησε Λυπάμαι πολύ κυρ ποντικέ μου αλλά δεν μπορώ να κάνω τίποτα άλλο από το να προσευχηθώ Να είσαι σίγουρος ότι θα το κάνω Θα προσευχηθώ Τότε το ποντίκι στράφηκε προς το βόδι και του φώναξε κρούοντας τον κώδωνα του κινδύνου Έχει μια ποντικοπαγίδα στο σπίτι Έχει μια ποντικοπαγίδα στο σπίτι Και το βόδι απάντησε Κοιτάξτε κύριε ποντικέ μου πολύ λυπάμαι για τον κίνδυνο που διατρέχεις αλλά εμένα η ποντικοπαγίδα το μόνο που μπορεί να μου κάνει είναι ένα τσιμπηματάκι στο δέρμα μου Έτσι ο καλός μας ποντικούλης έφυγε με κατεβασμένο το κεφάλι περίλυπος και απογοητευμένος γιατί θα έπρεπε ΜΟΝΟΣ ΤΟΥ να αντιμετωπίσει τον κίνδυνο της ποντικοπαγίδας (συνέχεια)

laquoΚι όμως απrsquo τις δυο τις λέξεις την καλύτερη όλοι οι άνθρωποι μπορούν να ξεχωρίσουν όπως ξεχωρίζουν τα καλά και τα κακά πόσο ανώτερη απrsquo τον πόλεμο είναι η ειρήνη στους ανθρώπους Είναι αυτή που τα γράμματα αγαπάει τους θρήνους μισεί χαίρεται με τα πολλά παιδιά και με τα πλούτηraquo

(Ευριπίδης)

[hellip]Λίγες μόνο δεκαετίες πριν οι εξετάσεις ήταν ένα φυσικό γεγονός συνδεδεμένο με τις laquoκανονικές λειτουργίεςraquo του σχολείου Ξαφνικά όμως τα πράγματα άλλαξαν Οι εξετάσεις φαίνεται να μην είναι πια κάτι απλό δηλαδή στα μέτρα των παιδιών Καθηγητές γονείς και ΜΜΕ μεταφέρουν στα παιδιά το μήνυμα laquoΔουλέψτε σκληρά γιατί χαθήκατεraquo Και τα παιδιά προσπαθούν και δουλεύουν σκληρά Δεν παρακολουθούν μόνο το πρόγραμμα του σχολείου αλλά είναι υποχρεωμένα να διαβάζουν αρκετές ώρες ενώ τα περισσότερα αναγκάζονται να παρακολουθούν και κάποιο φροντιστήριο Η εποχή της εφηβείας για τα ελληνόπουλα δεν κρύβει μόνο το άγχος για προσαρμογή στην ενήλικη ζωή αλλά laquoπροσφέρειraquo και τον πανικό της επιτυχίας [hellip] Στις πολύβουες και κατειλημμένες από το καυσαέριο μεγαλουπόλεις τα παιδιά επιστρέφουν τρέχοντας από το σχολείο είτε με τα πόδια και τη συνοδεία κάποιου μεγάλου είτε με σχολικά και αυτοκίνητα για να μπουν πάλι τρέχοντας στο ασανσέρ της πολυκατοικίας και να καταλήξουν με βιασύνη σε ένα γεύμα που θα οδηγήσει σε μια γρήγορη πέψη προκειμένου να αρχίσουν οι εξωσχολικές δραστηριότητες Ξένες γλώσσες αθλητικά ωδεία μαθήματα πληροφορικής και πάλι πίσω στο σπίτι για το διάβασμα της επόμενης μέρας Ώσπου κάπου αργά το βράδυ θα κλείσουν οι τηλεοράσεις και θα πέσει σιωπητήριο Ώρες δουλειάς10-12

Σμαρούλα Παντελή Το Βήμα 04-06-2000

Την επόμενη νύχτα ένας παράξενος θόρυβος κάτι σαν το θόρυβο που κάνει η ποντικοπαγίδα όταν κλείνει ξύπνησε τη γυναίκα του αγρότη που έτρεξε να δει τι συνέβη Μέσα στη νύχτα όμως δεν πρόσεξε πως στην παγίδα πιάστηκε από την ουρά ένα φίδι Φοβισμένο το φίδι δάγκωσε τη γυναίκα Ο άντρας της έτρεξε γρήγορα και την πήγε στο νοσοκομείο Αλλοίμονο όμως την έφερε στο σπίτι με πολύ υψηλό πυρετό Ο γιατρός τον συμβούλεψε να της κάνει ζεστές σουπίτσες Έτσι ο αγρότης έσφαξε την κότα για να κάνει μια καλή κοτόσουπα Η γυναίκα όμως πήγαινε από το κακό στο χειρότερο και όλοι οι γείτονες έρχονταν στη φάρμα να βοηθήσουν Ο καθένας με τη σειρά του καθόταν στο προσκεφάλι της γυναίκας από ένα 8ωρο Για να τους ταΐσει όλους αυτούς ο αγρότης αναγκάστηκε να σφάξει το γουρούνι Τελικά όμως η γυναίκα δε τη γλύτωσε Πέθανε Στη κηδεία της ήρθε πάρα πολύς κόσμος γιατί ήταν καλή γυναίκα και την αγαπούσαν όλοι Για να φιλοξενήσει όλον αυτόν τον κόσμο ο αγρότης αναγκάστηκε να σφάξει το βόδι Ο κυρ Ποντικός μας έβλεπε όλο αυτό το πηγαινέλα από την τρυπούλα του με πάρα πολύ μεγάλη θλίψη ( από το Διαδίκτυο( από το Διαδίκτυο)) (αρχή παραμυθιού) (αρχή παραμυθιού)

Page 36: σχηματα λογου

ΣΧΗΜΑΤΑ ΛΟΓΟΥ ΣΧΗΜΑΤΑ ΛΟΓΟΥ Σχετικά με τη Σημασία των λέξεων και φράσεων

ΜεταφοράΜεταφορά rsquo Σχήμα κατ εξοχήν rsquo Σχήμα κατ εξοχήν ΣυνεκδοχήΣυνεκδοχή ΜετωνυμίαΜετωνυμία Σχήμα Λιτότητας Σχήμα Λιτότητας ΕιρωνείαΕιρωνεία

ΕυφημισμόςΕυφημισμός πΥ ερβολήπΥ ερβολή ΑλληγορίαΑλληγορία π πΠροσω ο οίησηπ πΠροσω ο οίηση ΠαρομοίωσηΠαρομοίωση ΚλιμακωτόΚλιμακωτό ΑντονομασίαΑντονομασία

Κλικ στους Κλικ στους

συνδέσμους συνδέσμους

για συνέχειαhellipγια συνέχειαhellip

ΜεταφοράΜεταφορά

οι λέξεις εκτός από την κυριολεκτική τους σημασία χρησιμοποιούνται αναλογικάγια να δηλώσουν και άλλες καταστάσεις ή αντικείμενα

rsquo Σχήμα κατ εξοχήν rsquo Σχήμα κατ εξοχήν

η σημασία μιας λέξης στενεύει τόσο πολύ ώστε συμπίπτει με μια μόνο έννοια και σημασία καθορισμένη

ΣυνεκδοχήΣυνεκδοχή η λέξη δε δηλώνει κυριολεκτικά εκείνο που

κατά πρώτο λόγο φαίνεται αλλάhellip α) το μέρος αντί για το όλο β) το ένα αντί για τα πολλάγ) την ύλη αντί για εκείνο που έχει

κατασκευαστεί από την ύληδ) το όργανο αντί για την ενέργεια που παράγεται

από αυτόε) το όργανο αντί για το πρόσωπο που χειρίζεται

το όργανο αυτό στ) το εικονιζόμενο πρόσωπο αντί για την εικόνα

του

ΜετωνυμίαΜετωνυμία

χρησιμοποιείται α) το όνομα του δημιουργού αντί για το δημιούργημά του

β) εκείνο που περιέχει κάτι αντί για το περιεχόμενο και αντίστροφα

γ) το αφηρημένο αντί για το αντίστοιχο συγκεκριμένο και αντίστροφα

Σχήμα Λιτότητας Σχήμα Λιτότητας

αντί για κάποια λέξη χρησιμοποιείται η αντίθετή της με άρνηση

ΕιρωνείαΕιρωνεία

χρησιμοποιούνται με προσποίηση λέξεις ή φράσεις που έχουν διαφορετική ή αντίθετη σημασία από την πραγματική τους

οι λέξεις χρησιμοποιούνται για περιφρόνηση χλευασμό κτλ

ΕυφημισμόςΕυφημισμός

μια λέξη ή φράση με καλή σημασία χρησιμοποιείται για την ονομασία κακού ή δυσάρεστου πράγματος

πΥ ερβολήπΥ ερβολή

μια κατάσταση μεγαλοποιείται για να προκαλέσει μεγαλύτερη εντύπωση

ΑλληγορίαΑλληγορία

αυτός που μιλάει άλλα λέει κι άλλα εννοεί

είναι μεταφορική φράση που κρύβει διαφορετικό νόημα από αυτό που δηλώνουν οι λέξεις της

Διαφέρει από τη μεταφοράγιατί δεν περιορίζεται σε μια λέξη αλλά αποτελεί συνεχές όλο

π πΠροσω ο οίησηπ πΠροσω ο οίηση

αποδίδονται ανθρώπινες ιδιότητες σε ζώα σε αντικείμενα ή αφηρημένες έννοιες και ιδέες

ΠαρομοίωσηΠαρομοίωσησυγκρίνουμε δύο πρόσωπα πράγματα ιδέες φαινόμενα καταστάσεις ενέργειες που έχουν ομοιότητα μεταξύ τους προκειμένου να τονιστεί η ιδιότητα του ενός

Η παρομοίωση αρχίζει με τις λέξεις σαν καθώς όπως και με το σαν να όταν έχουμε υποθετική παρομοίωση

ΚλιμακωτόΚλιμακωτό

παρατίθενται διάφορα γεγονότα αντικείμενα πρόσωπα έννοιες

με αυξανόμενή ένταση (ανιούσα κλιμάκωση) ή

φθίνουσα πορεία (κατιούσα κλιμάκωση)

ΑντονομασίαΑντονομασία

αντικαθίστανται τα προσηγορικά ονόματα με κύρια ήτα κύρια με προσηγορικά ή τα κύρια και προσηγορικά με άλλες σχετικές λέξεις

ΠΛΗΡΟΦΟΡΙΕΣΠΛΗΡΟΦΟΡΙΕΣ

Αρχική σελίδαΠληροφορίεςΠίσω στη δραστηριότητα-παράδειγμαΠίνακας επιλογής παραδειγμάτωνΠίνακας ΔραστηριότητεςΠίνακας Σχήματα ΛόγουΠροηγούμενη διαφάνειαΚλικΚλικ οπουδήποτε για να δείτε την απάντησηΚλικΚλικ οπουδήποτε για να μεταβείτε στην επόμενη

διαφάνεια ή ακολουθείστε τις υπερσυνδέσεις

ΔραστηριότητεςΔραστηριότητες

Ομάδα Α Ομάδα Α Ομάδα Β Ομάδα Β Ομάδα Γ Ομάδα Γ Ομάδα Δ Ομάδα Δ Ομάδα Ε Ομάδα Ε

Κλικ στους Κλικ στους συνδέσμους συνδέσμους για συνέχειαhellip

για συνέχειαhellip

Ομάδα Α Ομάδα Α

Αφού διαβάσουμε το παραμύθι (κλικ Αφού διαβάσουμε το παραμύθι (κλικ ΕΔΩΕΔΩ)) ας του δώσουμε ένα τίτλο αξιοποιώντας τη

μεταφορά ας αναφερθούμε στα σχήματα λόγου που

αξιοποιεί ο συγγραφέας ας δημιουργήσουμε το δικό μας παραμύθι με

το ίδιο θεματικό κέντρο

Ομάδα Β Ομάδα Β Αφού παρατηρήσουμε την εικόνα (κλικ Αφού παρατηρήσουμε την εικόνα (κλικ ΕΔΩΕΔΩ)) ας της δώσουμε ένα τίτλο Ποιο σχήμα

λόγου μπορούμε να αξιοποιήσουμε ας βρούμε εικόνες στις οποίες μπορούμε να

αξιοποιήσουμε το ίδιο σχήμα λόγου ας δημιουργήσουμε μια μικρή παρουσίαση

Power Point με τα ευρήματά μας

Ομάδα Γ Ομάδα Γ Ας διαβάσουμε το ποίημα (κλικ Ας διαβάσουμε το ποίημα (κλικ ΕΔΩΕΔΩ)) ποιο σχήμα λόγου αξιοποιεί ο ποιητής για

να μιλήσει για την Ειρήνη πώς θα συνέχιζε το ποίημα αν μιλούσε

για τον Πόλεμοαξιοποιώντας το ίδιο σχήμα ας οπτικοποιήσουμε τους στίχους με

πρωταγωνιστές τον Πόλεμο και την Ειρήνη αξιοποιώντας το Power Point ή το Movie

Maker

Ομάδα Δ Ομάδα Δ

Αφού παρατηρήσουμε την εικόνα (κλικ Αφού παρατηρήσουμε την εικόνα (κλικ ΕΔΩΕΔΩ)) ας μιλήσουμε για την ειρωνεία που διακρίνεται

σ΄αυτή ας παρατηρήσουμε με ποιους τρόπους την

επιτυγχάνει ο σκιτσογράφος ας δημιουργήσουμε ένα παρόμοιο σκίτσο-

σχόλιο για κάποιο θέμα κοινωνικού προβληματισμού με ένα εργαλείο δημιουργίας comics

Ομάδα Ε Ομάδα Ε Αφού διαβάσουμε το κείμενο (κλικ Αφού διαβάσουμε το κείμενο (κλικ ΕΔΩΕΔΩ)) ας του δώσουμε ένα τίτλο αξιοποιώντας τη

μεταφοράμεταφορά ας εντοπίσουμε το σχήμα της υπερβολής υπερβολής

που υπάρχει στο κείμενο ας δημιουργήσουμε ένα κολάζ εικόνων-

παρομοίωσηπαρομοίωση του κειμένου αξιοποιώντας κάποιο Διαδικτυακό Εργαλείο ή μια διαφάνεια Power Point

Ένα ποντικάκι κάποτε παρατηρούσε από την τρυπούλα του τον αγρότη και τη γυναίκα του που ξεδίπλωναν ένα πακέτο laquoΤι λιχουδιά άραγε έκρυβε εκείνο το πακέτοraquo αναρωτήθηκε Όταν οι δύο αγρότες άνοιξαν το πακέτο δεν φαντάζεστε πόσο μεγάλο ήταν το σοκ που έπαθε όταν διαπίστωσε πως επρόκειτο για μια ποντικοπαγίδα Τρέχει γρήγορα λοιπόν στον αχυρώνα για να ανακοινώσει το φοβερό νέο -Μια ποντικοπαγίδα μέσα στο σπίτι Μια ποντικοπαγίδα μέσα στο σπίτιΗ κότα κακάρισε έξυσε την πλάτη της και σηκώνοντας το λαιμό της είπε Κύρ Ποντικέ μου καταλαβαίνω πως αυτό αποτελεί πρόβλημα για σας Αλλά δεν βλέπω να έχει καμιά επίπτωση σε μένα Δε με ενοχλεί καθόλου εμένα η ποντικοπαγίδα στο σπίτι Το ποντικάκι γύρισε τότε στο γουρούνι και του φώναξε Έχει μια ποντικοπαγίδα στο σπίτι Έχει μια ποντικοπαγίδα στο σπίτι Το γουρούνι έδειξε συμπόνια αλλά απάντησε Λυπάμαι πολύ κυρ ποντικέ μου αλλά δεν μπορώ να κάνω τίποτα άλλο από το να προσευχηθώ Να είσαι σίγουρος ότι θα το κάνω Θα προσευχηθώ Τότε το ποντίκι στράφηκε προς το βόδι και του φώναξε κρούοντας τον κώδωνα του κινδύνου Έχει μια ποντικοπαγίδα στο σπίτι Έχει μια ποντικοπαγίδα στο σπίτι Και το βόδι απάντησε Κοιτάξτε κύριε ποντικέ μου πολύ λυπάμαι για τον κίνδυνο που διατρέχεις αλλά εμένα η ποντικοπαγίδα το μόνο που μπορεί να μου κάνει είναι ένα τσιμπηματάκι στο δέρμα μου Έτσι ο καλός μας ποντικούλης έφυγε με κατεβασμένο το κεφάλι περίλυπος και απογοητευμένος γιατί θα έπρεπε ΜΟΝΟΣ ΤΟΥ να αντιμετωπίσει τον κίνδυνο της ποντικοπαγίδας (συνέχεια)

laquoΚι όμως απrsquo τις δυο τις λέξεις την καλύτερη όλοι οι άνθρωποι μπορούν να ξεχωρίσουν όπως ξεχωρίζουν τα καλά και τα κακά πόσο ανώτερη απrsquo τον πόλεμο είναι η ειρήνη στους ανθρώπους Είναι αυτή που τα γράμματα αγαπάει τους θρήνους μισεί χαίρεται με τα πολλά παιδιά και με τα πλούτηraquo

(Ευριπίδης)

[hellip]Λίγες μόνο δεκαετίες πριν οι εξετάσεις ήταν ένα φυσικό γεγονός συνδεδεμένο με τις laquoκανονικές λειτουργίεςraquo του σχολείου Ξαφνικά όμως τα πράγματα άλλαξαν Οι εξετάσεις φαίνεται να μην είναι πια κάτι απλό δηλαδή στα μέτρα των παιδιών Καθηγητές γονείς και ΜΜΕ μεταφέρουν στα παιδιά το μήνυμα laquoΔουλέψτε σκληρά γιατί χαθήκατεraquo Και τα παιδιά προσπαθούν και δουλεύουν σκληρά Δεν παρακολουθούν μόνο το πρόγραμμα του σχολείου αλλά είναι υποχρεωμένα να διαβάζουν αρκετές ώρες ενώ τα περισσότερα αναγκάζονται να παρακολουθούν και κάποιο φροντιστήριο Η εποχή της εφηβείας για τα ελληνόπουλα δεν κρύβει μόνο το άγχος για προσαρμογή στην ενήλικη ζωή αλλά laquoπροσφέρειraquo και τον πανικό της επιτυχίας [hellip] Στις πολύβουες και κατειλημμένες από το καυσαέριο μεγαλουπόλεις τα παιδιά επιστρέφουν τρέχοντας από το σχολείο είτε με τα πόδια και τη συνοδεία κάποιου μεγάλου είτε με σχολικά και αυτοκίνητα για να μπουν πάλι τρέχοντας στο ασανσέρ της πολυκατοικίας και να καταλήξουν με βιασύνη σε ένα γεύμα που θα οδηγήσει σε μια γρήγορη πέψη προκειμένου να αρχίσουν οι εξωσχολικές δραστηριότητες Ξένες γλώσσες αθλητικά ωδεία μαθήματα πληροφορικής και πάλι πίσω στο σπίτι για το διάβασμα της επόμενης μέρας Ώσπου κάπου αργά το βράδυ θα κλείσουν οι τηλεοράσεις και θα πέσει σιωπητήριο Ώρες δουλειάς10-12

Σμαρούλα Παντελή Το Βήμα 04-06-2000

Την επόμενη νύχτα ένας παράξενος θόρυβος κάτι σαν το θόρυβο που κάνει η ποντικοπαγίδα όταν κλείνει ξύπνησε τη γυναίκα του αγρότη που έτρεξε να δει τι συνέβη Μέσα στη νύχτα όμως δεν πρόσεξε πως στην παγίδα πιάστηκε από την ουρά ένα φίδι Φοβισμένο το φίδι δάγκωσε τη γυναίκα Ο άντρας της έτρεξε γρήγορα και την πήγε στο νοσοκομείο Αλλοίμονο όμως την έφερε στο σπίτι με πολύ υψηλό πυρετό Ο γιατρός τον συμβούλεψε να της κάνει ζεστές σουπίτσες Έτσι ο αγρότης έσφαξε την κότα για να κάνει μια καλή κοτόσουπα Η γυναίκα όμως πήγαινε από το κακό στο χειρότερο και όλοι οι γείτονες έρχονταν στη φάρμα να βοηθήσουν Ο καθένας με τη σειρά του καθόταν στο προσκεφάλι της γυναίκας από ένα 8ωρο Για να τους ταΐσει όλους αυτούς ο αγρότης αναγκάστηκε να σφάξει το γουρούνι Τελικά όμως η γυναίκα δε τη γλύτωσε Πέθανε Στη κηδεία της ήρθε πάρα πολύς κόσμος γιατί ήταν καλή γυναίκα και την αγαπούσαν όλοι Για να φιλοξενήσει όλον αυτόν τον κόσμο ο αγρότης αναγκάστηκε να σφάξει το βόδι Ο κυρ Ποντικός μας έβλεπε όλο αυτό το πηγαινέλα από την τρυπούλα του με πάρα πολύ μεγάλη θλίψη ( από το Διαδίκτυο( από το Διαδίκτυο)) (αρχή παραμυθιού) (αρχή παραμυθιού)

Page 37: σχηματα λογου

ΜεταφοράΜεταφορά

οι λέξεις εκτός από την κυριολεκτική τους σημασία χρησιμοποιούνται αναλογικάγια να δηλώσουν και άλλες καταστάσεις ή αντικείμενα

rsquo Σχήμα κατ εξοχήν rsquo Σχήμα κατ εξοχήν

η σημασία μιας λέξης στενεύει τόσο πολύ ώστε συμπίπτει με μια μόνο έννοια και σημασία καθορισμένη

ΣυνεκδοχήΣυνεκδοχή η λέξη δε δηλώνει κυριολεκτικά εκείνο που

κατά πρώτο λόγο φαίνεται αλλάhellip α) το μέρος αντί για το όλο β) το ένα αντί για τα πολλάγ) την ύλη αντί για εκείνο που έχει

κατασκευαστεί από την ύληδ) το όργανο αντί για την ενέργεια που παράγεται

από αυτόε) το όργανο αντί για το πρόσωπο που χειρίζεται

το όργανο αυτό στ) το εικονιζόμενο πρόσωπο αντί για την εικόνα

του

ΜετωνυμίαΜετωνυμία

χρησιμοποιείται α) το όνομα του δημιουργού αντί για το δημιούργημά του

β) εκείνο που περιέχει κάτι αντί για το περιεχόμενο και αντίστροφα

γ) το αφηρημένο αντί για το αντίστοιχο συγκεκριμένο και αντίστροφα

Σχήμα Λιτότητας Σχήμα Λιτότητας

αντί για κάποια λέξη χρησιμοποιείται η αντίθετή της με άρνηση

ΕιρωνείαΕιρωνεία

χρησιμοποιούνται με προσποίηση λέξεις ή φράσεις που έχουν διαφορετική ή αντίθετη σημασία από την πραγματική τους

οι λέξεις χρησιμοποιούνται για περιφρόνηση χλευασμό κτλ

ΕυφημισμόςΕυφημισμός

μια λέξη ή φράση με καλή σημασία χρησιμοποιείται για την ονομασία κακού ή δυσάρεστου πράγματος

πΥ ερβολήπΥ ερβολή

μια κατάσταση μεγαλοποιείται για να προκαλέσει μεγαλύτερη εντύπωση

ΑλληγορίαΑλληγορία

αυτός που μιλάει άλλα λέει κι άλλα εννοεί

είναι μεταφορική φράση που κρύβει διαφορετικό νόημα από αυτό που δηλώνουν οι λέξεις της

Διαφέρει από τη μεταφοράγιατί δεν περιορίζεται σε μια λέξη αλλά αποτελεί συνεχές όλο

π πΠροσω ο οίησηπ πΠροσω ο οίηση

αποδίδονται ανθρώπινες ιδιότητες σε ζώα σε αντικείμενα ή αφηρημένες έννοιες και ιδέες

ΠαρομοίωσηΠαρομοίωσησυγκρίνουμε δύο πρόσωπα πράγματα ιδέες φαινόμενα καταστάσεις ενέργειες που έχουν ομοιότητα μεταξύ τους προκειμένου να τονιστεί η ιδιότητα του ενός

Η παρομοίωση αρχίζει με τις λέξεις σαν καθώς όπως και με το σαν να όταν έχουμε υποθετική παρομοίωση

ΚλιμακωτόΚλιμακωτό

παρατίθενται διάφορα γεγονότα αντικείμενα πρόσωπα έννοιες

με αυξανόμενή ένταση (ανιούσα κλιμάκωση) ή

φθίνουσα πορεία (κατιούσα κλιμάκωση)

ΑντονομασίαΑντονομασία

αντικαθίστανται τα προσηγορικά ονόματα με κύρια ήτα κύρια με προσηγορικά ή τα κύρια και προσηγορικά με άλλες σχετικές λέξεις

ΠΛΗΡΟΦΟΡΙΕΣΠΛΗΡΟΦΟΡΙΕΣ

Αρχική σελίδαΠληροφορίεςΠίσω στη δραστηριότητα-παράδειγμαΠίνακας επιλογής παραδειγμάτωνΠίνακας ΔραστηριότητεςΠίνακας Σχήματα ΛόγουΠροηγούμενη διαφάνειαΚλικΚλικ οπουδήποτε για να δείτε την απάντησηΚλικΚλικ οπουδήποτε για να μεταβείτε στην επόμενη

διαφάνεια ή ακολουθείστε τις υπερσυνδέσεις

ΔραστηριότητεςΔραστηριότητες

Ομάδα Α Ομάδα Α Ομάδα Β Ομάδα Β Ομάδα Γ Ομάδα Γ Ομάδα Δ Ομάδα Δ Ομάδα Ε Ομάδα Ε

Κλικ στους Κλικ στους συνδέσμους συνδέσμους για συνέχειαhellip

για συνέχειαhellip

Ομάδα Α Ομάδα Α

Αφού διαβάσουμε το παραμύθι (κλικ Αφού διαβάσουμε το παραμύθι (κλικ ΕΔΩΕΔΩ)) ας του δώσουμε ένα τίτλο αξιοποιώντας τη

μεταφορά ας αναφερθούμε στα σχήματα λόγου που

αξιοποιεί ο συγγραφέας ας δημιουργήσουμε το δικό μας παραμύθι με

το ίδιο θεματικό κέντρο

Ομάδα Β Ομάδα Β Αφού παρατηρήσουμε την εικόνα (κλικ Αφού παρατηρήσουμε την εικόνα (κλικ ΕΔΩΕΔΩ)) ας της δώσουμε ένα τίτλο Ποιο σχήμα

λόγου μπορούμε να αξιοποιήσουμε ας βρούμε εικόνες στις οποίες μπορούμε να

αξιοποιήσουμε το ίδιο σχήμα λόγου ας δημιουργήσουμε μια μικρή παρουσίαση

Power Point με τα ευρήματά μας

Ομάδα Γ Ομάδα Γ Ας διαβάσουμε το ποίημα (κλικ Ας διαβάσουμε το ποίημα (κλικ ΕΔΩΕΔΩ)) ποιο σχήμα λόγου αξιοποιεί ο ποιητής για

να μιλήσει για την Ειρήνη πώς θα συνέχιζε το ποίημα αν μιλούσε

για τον Πόλεμοαξιοποιώντας το ίδιο σχήμα ας οπτικοποιήσουμε τους στίχους με

πρωταγωνιστές τον Πόλεμο και την Ειρήνη αξιοποιώντας το Power Point ή το Movie

Maker

Ομάδα Δ Ομάδα Δ

Αφού παρατηρήσουμε την εικόνα (κλικ Αφού παρατηρήσουμε την εικόνα (κλικ ΕΔΩΕΔΩ)) ας μιλήσουμε για την ειρωνεία που διακρίνεται

σ΄αυτή ας παρατηρήσουμε με ποιους τρόπους την

επιτυγχάνει ο σκιτσογράφος ας δημιουργήσουμε ένα παρόμοιο σκίτσο-

σχόλιο για κάποιο θέμα κοινωνικού προβληματισμού με ένα εργαλείο δημιουργίας comics

Ομάδα Ε Ομάδα Ε Αφού διαβάσουμε το κείμενο (κλικ Αφού διαβάσουμε το κείμενο (κλικ ΕΔΩΕΔΩ)) ας του δώσουμε ένα τίτλο αξιοποιώντας τη

μεταφοράμεταφορά ας εντοπίσουμε το σχήμα της υπερβολής υπερβολής

που υπάρχει στο κείμενο ας δημιουργήσουμε ένα κολάζ εικόνων-

παρομοίωσηπαρομοίωση του κειμένου αξιοποιώντας κάποιο Διαδικτυακό Εργαλείο ή μια διαφάνεια Power Point

Ένα ποντικάκι κάποτε παρατηρούσε από την τρυπούλα του τον αγρότη και τη γυναίκα του που ξεδίπλωναν ένα πακέτο laquoΤι λιχουδιά άραγε έκρυβε εκείνο το πακέτοraquo αναρωτήθηκε Όταν οι δύο αγρότες άνοιξαν το πακέτο δεν φαντάζεστε πόσο μεγάλο ήταν το σοκ που έπαθε όταν διαπίστωσε πως επρόκειτο για μια ποντικοπαγίδα Τρέχει γρήγορα λοιπόν στον αχυρώνα για να ανακοινώσει το φοβερό νέο -Μια ποντικοπαγίδα μέσα στο σπίτι Μια ποντικοπαγίδα μέσα στο σπίτιΗ κότα κακάρισε έξυσε την πλάτη της και σηκώνοντας το λαιμό της είπε Κύρ Ποντικέ μου καταλαβαίνω πως αυτό αποτελεί πρόβλημα για σας Αλλά δεν βλέπω να έχει καμιά επίπτωση σε μένα Δε με ενοχλεί καθόλου εμένα η ποντικοπαγίδα στο σπίτι Το ποντικάκι γύρισε τότε στο γουρούνι και του φώναξε Έχει μια ποντικοπαγίδα στο σπίτι Έχει μια ποντικοπαγίδα στο σπίτι Το γουρούνι έδειξε συμπόνια αλλά απάντησε Λυπάμαι πολύ κυρ ποντικέ μου αλλά δεν μπορώ να κάνω τίποτα άλλο από το να προσευχηθώ Να είσαι σίγουρος ότι θα το κάνω Θα προσευχηθώ Τότε το ποντίκι στράφηκε προς το βόδι και του φώναξε κρούοντας τον κώδωνα του κινδύνου Έχει μια ποντικοπαγίδα στο σπίτι Έχει μια ποντικοπαγίδα στο σπίτι Και το βόδι απάντησε Κοιτάξτε κύριε ποντικέ μου πολύ λυπάμαι για τον κίνδυνο που διατρέχεις αλλά εμένα η ποντικοπαγίδα το μόνο που μπορεί να μου κάνει είναι ένα τσιμπηματάκι στο δέρμα μου Έτσι ο καλός μας ποντικούλης έφυγε με κατεβασμένο το κεφάλι περίλυπος και απογοητευμένος γιατί θα έπρεπε ΜΟΝΟΣ ΤΟΥ να αντιμετωπίσει τον κίνδυνο της ποντικοπαγίδας (συνέχεια)

laquoΚι όμως απrsquo τις δυο τις λέξεις την καλύτερη όλοι οι άνθρωποι μπορούν να ξεχωρίσουν όπως ξεχωρίζουν τα καλά και τα κακά πόσο ανώτερη απrsquo τον πόλεμο είναι η ειρήνη στους ανθρώπους Είναι αυτή που τα γράμματα αγαπάει τους θρήνους μισεί χαίρεται με τα πολλά παιδιά και με τα πλούτηraquo

(Ευριπίδης)

[hellip]Λίγες μόνο δεκαετίες πριν οι εξετάσεις ήταν ένα φυσικό γεγονός συνδεδεμένο με τις laquoκανονικές λειτουργίεςraquo του σχολείου Ξαφνικά όμως τα πράγματα άλλαξαν Οι εξετάσεις φαίνεται να μην είναι πια κάτι απλό δηλαδή στα μέτρα των παιδιών Καθηγητές γονείς και ΜΜΕ μεταφέρουν στα παιδιά το μήνυμα laquoΔουλέψτε σκληρά γιατί χαθήκατεraquo Και τα παιδιά προσπαθούν και δουλεύουν σκληρά Δεν παρακολουθούν μόνο το πρόγραμμα του σχολείου αλλά είναι υποχρεωμένα να διαβάζουν αρκετές ώρες ενώ τα περισσότερα αναγκάζονται να παρακολουθούν και κάποιο φροντιστήριο Η εποχή της εφηβείας για τα ελληνόπουλα δεν κρύβει μόνο το άγχος για προσαρμογή στην ενήλικη ζωή αλλά laquoπροσφέρειraquo και τον πανικό της επιτυχίας [hellip] Στις πολύβουες και κατειλημμένες από το καυσαέριο μεγαλουπόλεις τα παιδιά επιστρέφουν τρέχοντας από το σχολείο είτε με τα πόδια και τη συνοδεία κάποιου μεγάλου είτε με σχολικά και αυτοκίνητα για να μπουν πάλι τρέχοντας στο ασανσέρ της πολυκατοικίας και να καταλήξουν με βιασύνη σε ένα γεύμα που θα οδηγήσει σε μια γρήγορη πέψη προκειμένου να αρχίσουν οι εξωσχολικές δραστηριότητες Ξένες γλώσσες αθλητικά ωδεία μαθήματα πληροφορικής και πάλι πίσω στο σπίτι για το διάβασμα της επόμενης μέρας Ώσπου κάπου αργά το βράδυ θα κλείσουν οι τηλεοράσεις και θα πέσει σιωπητήριο Ώρες δουλειάς10-12

Σμαρούλα Παντελή Το Βήμα 04-06-2000

Την επόμενη νύχτα ένας παράξενος θόρυβος κάτι σαν το θόρυβο που κάνει η ποντικοπαγίδα όταν κλείνει ξύπνησε τη γυναίκα του αγρότη που έτρεξε να δει τι συνέβη Μέσα στη νύχτα όμως δεν πρόσεξε πως στην παγίδα πιάστηκε από την ουρά ένα φίδι Φοβισμένο το φίδι δάγκωσε τη γυναίκα Ο άντρας της έτρεξε γρήγορα και την πήγε στο νοσοκομείο Αλλοίμονο όμως την έφερε στο σπίτι με πολύ υψηλό πυρετό Ο γιατρός τον συμβούλεψε να της κάνει ζεστές σουπίτσες Έτσι ο αγρότης έσφαξε την κότα για να κάνει μια καλή κοτόσουπα Η γυναίκα όμως πήγαινε από το κακό στο χειρότερο και όλοι οι γείτονες έρχονταν στη φάρμα να βοηθήσουν Ο καθένας με τη σειρά του καθόταν στο προσκεφάλι της γυναίκας από ένα 8ωρο Για να τους ταΐσει όλους αυτούς ο αγρότης αναγκάστηκε να σφάξει το γουρούνι Τελικά όμως η γυναίκα δε τη γλύτωσε Πέθανε Στη κηδεία της ήρθε πάρα πολύς κόσμος γιατί ήταν καλή γυναίκα και την αγαπούσαν όλοι Για να φιλοξενήσει όλον αυτόν τον κόσμο ο αγρότης αναγκάστηκε να σφάξει το βόδι Ο κυρ Ποντικός μας έβλεπε όλο αυτό το πηγαινέλα από την τρυπούλα του με πάρα πολύ μεγάλη θλίψη ( από το Διαδίκτυο( από το Διαδίκτυο)) (αρχή παραμυθιού) (αρχή παραμυθιού)

Page 38: σχηματα λογου

rsquo Σχήμα κατ εξοχήν rsquo Σχήμα κατ εξοχήν

η σημασία μιας λέξης στενεύει τόσο πολύ ώστε συμπίπτει με μια μόνο έννοια και σημασία καθορισμένη

ΣυνεκδοχήΣυνεκδοχή η λέξη δε δηλώνει κυριολεκτικά εκείνο που

κατά πρώτο λόγο φαίνεται αλλάhellip α) το μέρος αντί για το όλο β) το ένα αντί για τα πολλάγ) την ύλη αντί για εκείνο που έχει

κατασκευαστεί από την ύληδ) το όργανο αντί για την ενέργεια που παράγεται

από αυτόε) το όργανο αντί για το πρόσωπο που χειρίζεται

το όργανο αυτό στ) το εικονιζόμενο πρόσωπο αντί για την εικόνα

του

ΜετωνυμίαΜετωνυμία

χρησιμοποιείται α) το όνομα του δημιουργού αντί για το δημιούργημά του

β) εκείνο που περιέχει κάτι αντί για το περιεχόμενο και αντίστροφα

γ) το αφηρημένο αντί για το αντίστοιχο συγκεκριμένο και αντίστροφα

Σχήμα Λιτότητας Σχήμα Λιτότητας

αντί για κάποια λέξη χρησιμοποιείται η αντίθετή της με άρνηση

ΕιρωνείαΕιρωνεία

χρησιμοποιούνται με προσποίηση λέξεις ή φράσεις που έχουν διαφορετική ή αντίθετη σημασία από την πραγματική τους

οι λέξεις χρησιμοποιούνται για περιφρόνηση χλευασμό κτλ

ΕυφημισμόςΕυφημισμός

μια λέξη ή φράση με καλή σημασία χρησιμοποιείται για την ονομασία κακού ή δυσάρεστου πράγματος

πΥ ερβολήπΥ ερβολή

μια κατάσταση μεγαλοποιείται για να προκαλέσει μεγαλύτερη εντύπωση

ΑλληγορίαΑλληγορία

αυτός που μιλάει άλλα λέει κι άλλα εννοεί

είναι μεταφορική φράση που κρύβει διαφορετικό νόημα από αυτό που δηλώνουν οι λέξεις της

Διαφέρει από τη μεταφοράγιατί δεν περιορίζεται σε μια λέξη αλλά αποτελεί συνεχές όλο

π πΠροσω ο οίησηπ πΠροσω ο οίηση

αποδίδονται ανθρώπινες ιδιότητες σε ζώα σε αντικείμενα ή αφηρημένες έννοιες και ιδέες

ΠαρομοίωσηΠαρομοίωσησυγκρίνουμε δύο πρόσωπα πράγματα ιδέες φαινόμενα καταστάσεις ενέργειες που έχουν ομοιότητα μεταξύ τους προκειμένου να τονιστεί η ιδιότητα του ενός

Η παρομοίωση αρχίζει με τις λέξεις σαν καθώς όπως και με το σαν να όταν έχουμε υποθετική παρομοίωση

ΚλιμακωτόΚλιμακωτό

παρατίθενται διάφορα γεγονότα αντικείμενα πρόσωπα έννοιες

με αυξανόμενή ένταση (ανιούσα κλιμάκωση) ή

φθίνουσα πορεία (κατιούσα κλιμάκωση)

ΑντονομασίαΑντονομασία

αντικαθίστανται τα προσηγορικά ονόματα με κύρια ήτα κύρια με προσηγορικά ή τα κύρια και προσηγορικά με άλλες σχετικές λέξεις

ΠΛΗΡΟΦΟΡΙΕΣΠΛΗΡΟΦΟΡΙΕΣ

Αρχική σελίδαΠληροφορίεςΠίσω στη δραστηριότητα-παράδειγμαΠίνακας επιλογής παραδειγμάτωνΠίνακας ΔραστηριότητεςΠίνακας Σχήματα ΛόγουΠροηγούμενη διαφάνειαΚλικΚλικ οπουδήποτε για να δείτε την απάντησηΚλικΚλικ οπουδήποτε για να μεταβείτε στην επόμενη

διαφάνεια ή ακολουθείστε τις υπερσυνδέσεις

ΔραστηριότητεςΔραστηριότητες

Ομάδα Α Ομάδα Α Ομάδα Β Ομάδα Β Ομάδα Γ Ομάδα Γ Ομάδα Δ Ομάδα Δ Ομάδα Ε Ομάδα Ε

Κλικ στους Κλικ στους συνδέσμους συνδέσμους για συνέχειαhellip

για συνέχειαhellip

Ομάδα Α Ομάδα Α

Αφού διαβάσουμε το παραμύθι (κλικ Αφού διαβάσουμε το παραμύθι (κλικ ΕΔΩΕΔΩ)) ας του δώσουμε ένα τίτλο αξιοποιώντας τη

μεταφορά ας αναφερθούμε στα σχήματα λόγου που

αξιοποιεί ο συγγραφέας ας δημιουργήσουμε το δικό μας παραμύθι με

το ίδιο θεματικό κέντρο

Ομάδα Β Ομάδα Β Αφού παρατηρήσουμε την εικόνα (κλικ Αφού παρατηρήσουμε την εικόνα (κλικ ΕΔΩΕΔΩ)) ας της δώσουμε ένα τίτλο Ποιο σχήμα

λόγου μπορούμε να αξιοποιήσουμε ας βρούμε εικόνες στις οποίες μπορούμε να

αξιοποιήσουμε το ίδιο σχήμα λόγου ας δημιουργήσουμε μια μικρή παρουσίαση

Power Point με τα ευρήματά μας

Ομάδα Γ Ομάδα Γ Ας διαβάσουμε το ποίημα (κλικ Ας διαβάσουμε το ποίημα (κλικ ΕΔΩΕΔΩ)) ποιο σχήμα λόγου αξιοποιεί ο ποιητής για

να μιλήσει για την Ειρήνη πώς θα συνέχιζε το ποίημα αν μιλούσε

για τον Πόλεμοαξιοποιώντας το ίδιο σχήμα ας οπτικοποιήσουμε τους στίχους με

πρωταγωνιστές τον Πόλεμο και την Ειρήνη αξιοποιώντας το Power Point ή το Movie

Maker

Ομάδα Δ Ομάδα Δ

Αφού παρατηρήσουμε την εικόνα (κλικ Αφού παρατηρήσουμε την εικόνα (κλικ ΕΔΩΕΔΩ)) ας μιλήσουμε για την ειρωνεία που διακρίνεται

σ΄αυτή ας παρατηρήσουμε με ποιους τρόπους την

επιτυγχάνει ο σκιτσογράφος ας δημιουργήσουμε ένα παρόμοιο σκίτσο-

σχόλιο για κάποιο θέμα κοινωνικού προβληματισμού με ένα εργαλείο δημιουργίας comics

Ομάδα Ε Ομάδα Ε Αφού διαβάσουμε το κείμενο (κλικ Αφού διαβάσουμε το κείμενο (κλικ ΕΔΩΕΔΩ)) ας του δώσουμε ένα τίτλο αξιοποιώντας τη

μεταφοράμεταφορά ας εντοπίσουμε το σχήμα της υπερβολής υπερβολής

που υπάρχει στο κείμενο ας δημιουργήσουμε ένα κολάζ εικόνων-

παρομοίωσηπαρομοίωση του κειμένου αξιοποιώντας κάποιο Διαδικτυακό Εργαλείο ή μια διαφάνεια Power Point

Ένα ποντικάκι κάποτε παρατηρούσε από την τρυπούλα του τον αγρότη και τη γυναίκα του που ξεδίπλωναν ένα πακέτο laquoΤι λιχουδιά άραγε έκρυβε εκείνο το πακέτοraquo αναρωτήθηκε Όταν οι δύο αγρότες άνοιξαν το πακέτο δεν φαντάζεστε πόσο μεγάλο ήταν το σοκ που έπαθε όταν διαπίστωσε πως επρόκειτο για μια ποντικοπαγίδα Τρέχει γρήγορα λοιπόν στον αχυρώνα για να ανακοινώσει το φοβερό νέο -Μια ποντικοπαγίδα μέσα στο σπίτι Μια ποντικοπαγίδα μέσα στο σπίτιΗ κότα κακάρισε έξυσε την πλάτη της και σηκώνοντας το λαιμό της είπε Κύρ Ποντικέ μου καταλαβαίνω πως αυτό αποτελεί πρόβλημα για σας Αλλά δεν βλέπω να έχει καμιά επίπτωση σε μένα Δε με ενοχλεί καθόλου εμένα η ποντικοπαγίδα στο σπίτι Το ποντικάκι γύρισε τότε στο γουρούνι και του φώναξε Έχει μια ποντικοπαγίδα στο σπίτι Έχει μια ποντικοπαγίδα στο σπίτι Το γουρούνι έδειξε συμπόνια αλλά απάντησε Λυπάμαι πολύ κυρ ποντικέ μου αλλά δεν μπορώ να κάνω τίποτα άλλο από το να προσευχηθώ Να είσαι σίγουρος ότι θα το κάνω Θα προσευχηθώ Τότε το ποντίκι στράφηκε προς το βόδι και του φώναξε κρούοντας τον κώδωνα του κινδύνου Έχει μια ποντικοπαγίδα στο σπίτι Έχει μια ποντικοπαγίδα στο σπίτι Και το βόδι απάντησε Κοιτάξτε κύριε ποντικέ μου πολύ λυπάμαι για τον κίνδυνο που διατρέχεις αλλά εμένα η ποντικοπαγίδα το μόνο που μπορεί να μου κάνει είναι ένα τσιμπηματάκι στο δέρμα μου Έτσι ο καλός μας ποντικούλης έφυγε με κατεβασμένο το κεφάλι περίλυπος και απογοητευμένος γιατί θα έπρεπε ΜΟΝΟΣ ΤΟΥ να αντιμετωπίσει τον κίνδυνο της ποντικοπαγίδας (συνέχεια)

laquoΚι όμως απrsquo τις δυο τις λέξεις την καλύτερη όλοι οι άνθρωποι μπορούν να ξεχωρίσουν όπως ξεχωρίζουν τα καλά και τα κακά πόσο ανώτερη απrsquo τον πόλεμο είναι η ειρήνη στους ανθρώπους Είναι αυτή που τα γράμματα αγαπάει τους θρήνους μισεί χαίρεται με τα πολλά παιδιά και με τα πλούτηraquo

(Ευριπίδης)

[hellip]Λίγες μόνο δεκαετίες πριν οι εξετάσεις ήταν ένα φυσικό γεγονός συνδεδεμένο με τις laquoκανονικές λειτουργίεςraquo του σχολείου Ξαφνικά όμως τα πράγματα άλλαξαν Οι εξετάσεις φαίνεται να μην είναι πια κάτι απλό δηλαδή στα μέτρα των παιδιών Καθηγητές γονείς και ΜΜΕ μεταφέρουν στα παιδιά το μήνυμα laquoΔουλέψτε σκληρά γιατί χαθήκατεraquo Και τα παιδιά προσπαθούν και δουλεύουν σκληρά Δεν παρακολουθούν μόνο το πρόγραμμα του σχολείου αλλά είναι υποχρεωμένα να διαβάζουν αρκετές ώρες ενώ τα περισσότερα αναγκάζονται να παρακολουθούν και κάποιο φροντιστήριο Η εποχή της εφηβείας για τα ελληνόπουλα δεν κρύβει μόνο το άγχος για προσαρμογή στην ενήλικη ζωή αλλά laquoπροσφέρειraquo και τον πανικό της επιτυχίας [hellip] Στις πολύβουες και κατειλημμένες από το καυσαέριο μεγαλουπόλεις τα παιδιά επιστρέφουν τρέχοντας από το σχολείο είτε με τα πόδια και τη συνοδεία κάποιου μεγάλου είτε με σχολικά και αυτοκίνητα για να μπουν πάλι τρέχοντας στο ασανσέρ της πολυκατοικίας και να καταλήξουν με βιασύνη σε ένα γεύμα που θα οδηγήσει σε μια γρήγορη πέψη προκειμένου να αρχίσουν οι εξωσχολικές δραστηριότητες Ξένες γλώσσες αθλητικά ωδεία μαθήματα πληροφορικής και πάλι πίσω στο σπίτι για το διάβασμα της επόμενης μέρας Ώσπου κάπου αργά το βράδυ θα κλείσουν οι τηλεοράσεις και θα πέσει σιωπητήριο Ώρες δουλειάς10-12

Σμαρούλα Παντελή Το Βήμα 04-06-2000

Την επόμενη νύχτα ένας παράξενος θόρυβος κάτι σαν το θόρυβο που κάνει η ποντικοπαγίδα όταν κλείνει ξύπνησε τη γυναίκα του αγρότη που έτρεξε να δει τι συνέβη Μέσα στη νύχτα όμως δεν πρόσεξε πως στην παγίδα πιάστηκε από την ουρά ένα φίδι Φοβισμένο το φίδι δάγκωσε τη γυναίκα Ο άντρας της έτρεξε γρήγορα και την πήγε στο νοσοκομείο Αλλοίμονο όμως την έφερε στο σπίτι με πολύ υψηλό πυρετό Ο γιατρός τον συμβούλεψε να της κάνει ζεστές σουπίτσες Έτσι ο αγρότης έσφαξε την κότα για να κάνει μια καλή κοτόσουπα Η γυναίκα όμως πήγαινε από το κακό στο χειρότερο και όλοι οι γείτονες έρχονταν στη φάρμα να βοηθήσουν Ο καθένας με τη σειρά του καθόταν στο προσκεφάλι της γυναίκας από ένα 8ωρο Για να τους ταΐσει όλους αυτούς ο αγρότης αναγκάστηκε να σφάξει το γουρούνι Τελικά όμως η γυναίκα δε τη γλύτωσε Πέθανε Στη κηδεία της ήρθε πάρα πολύς κόσμος γιατί ήταν καλή γυναίκα και την αγαπούσαν όλοι Για να φιλοξενήσει όλον αυτόν τον κόσμο ο αγρότης αναγκάστηκε να σφάξει το βόδι Ο κυρ Ποντικός μας έβλεπε όλο αυτό το πηγαινέλα από την τρυπούλα του με πάρα πολύ μεγάλη θλίψη ( από το Διαδίκτυο( από το Διαδίκτυο)) (αρχή παραμυθιού) (αρχή παραμυθιού)

Page 39: σχηματα λογου

ΣυνεκδοχήΣυνεκδοχή η λέξη δε δηλώνει κυριολεκτικά εκείνο που

κατά πρώτο λόγο φαίνεται αλλάhellip α) το μέρος αντί για το όλο β) το ένα αντί για τα πολλάγ) την ύλη αντί για εκείνο που έχει

κατασκευαστεί από την ύληδ) το όργανο αντί για την ενέργεια που παράγεται

από αυτόε) το όργανο αντί για το πρόσωπο που χειρίζεται

το όργανο αυτό στ) το εικονιζόμενο πρόσωπο αντί για την εικόνα

του

ΜετωνυμίαΜετωνυμία

χρησιμοποιείται α) το όνομα του δημιουργού αντί για το δημιούργημά του

β) εκείνο που περιέχει κάτι αντί για το περιεχόμενο και αντίστροφα

γ) το αφηρημένο αντί για το αντίστοιχο συγκεκριμένο και αντίστροφα

Σχήμα Λιτότητας Σχήμα Λιτότητας

αντί για κάποια λέξη χρησιμοποιείται η αντίθετή της με άρνηση

ΕιρωνείαΕιρωνεία

χρησιμοποιούνται με προσποίηση λέξεις ή φράσεις που έχουν διαφορετική ή αντίθετη σημασία από την πραγματική τους

οι λέξεις χρησιμοποιούνται για περιφρόνηση χλευασμό κτλ

ΕυφημισμόςΕυφημισμός

μια λέξη ή φράση με καλή σημασία χρησιμοποιείται για την ονομασία κακού ή δυσάρεστου πράγματος

πΥ ερβολήπΥ ερβολή

μια κατάσταση μεγαλοποιείται για να προκαλέσει μεγαλύτερη εντύπωση

ΑλληγορίαΑλληγορία

αυτός που μιλάει άλλα λέει κι άλλα εννοεί

είναι μεταφορική φράση που κρύβει διαφορετικό νόημα από αυτό που δηλώνουν οι λέξεις της

Διαφέρει από τη μεταφοράγιατί δεν περιορίζεται σε μια λέξη αλλά αποτελεί συνεχές όλο

π πΠροσω ο οίησηπ πΠροσω ο οίηση

αποδίδονται ανθρώπινες ιδιότητες σε ζώα σε αντικείμενα ή αφηρημένες έννοιες και ιδέες

ΠαρομοίωσηΠαρομοίωσησυγκρίνουμε δύο πρόσωπα πράγματα ιδέες φαινόμενα καταστάσεις ενέργειες που έχουν ομοιότητα μεταξύ τους προκειμένου να τονιστεί η ιδιότητα του ενός

Η παρομοίωση αρχίζει με τις λέξεις σαν καθώς όπως και με το σαν να όταν έχουμε υποθετική παρομοίωση

ΚλιμακωτόΚλιμακωτό

παρατίθενται διάφορα γεγονότα αντικείμενα πρόσωπα έννοιες

με αυξανόμενή ένταση (ανιούσα κλιμάκωση) ή

φθίνουσα πορεία (κατιούσα κλιμάκωση)

ΑντονομασίαΑντονομασία

αντικαθίστανται τα προσηγορικά ονόματα με κύρια ήτα κύρια με προσηγορικά ή τα κύρια και προσηγορικά με άλλες σχετικές λέξεις

ΠΛΗΡΟΦΟΡΙΕΣΠΛΗΡΟΦΟΡΙΕΣ

Αρχική σελίδαΠληροφορίεςΠίσω στη δραστηριότητα-παράδειγμαΠίνακας επιλογής παραδειγμάτωνΠίνακας ΔραστηριότητεςΠίνακας Σχήματα ΛόγουΠροηγούμενη διαφάνειαΚλικΚλικ οπουδήποτε για να δείτε την απάντησηΚλικΚλικ οπουδήποτε για να μεταβείτε στην επόμενη

διαφάνεια ή ακολουθείστε τις υπερσυνδέσεις

ΔραστηριότητεςΔραστηριότητες

Ομάδα Α Ομάδα Α Ομάδα Β Ομάδα Β Ομάδα Γ Ομάδα Γ Ομάδα Δ Ομάδα Δ Ομάδα Ε Ομάδα Ε

Κλικ στους Κλικ στους συνδέσμους συνδέσμους για συνέχειαhellip

για συνέχειαhellip

Ομάδα Α Ομάδα Α

Αφού διαβάσουμε το παραμύθι (κλικ Αφού διαβάσουμε το παραμύθι (κλικ ΕΔΩΕΔΩ)) ας του δώσουμε ένα τίτλο αξιοποιώντας τη

μεταφορά ας αναφερθούμε στα σχήματα λόγου που

αξιοποιεί ο συγγραφέας ας δημιουργήσουμε το δικό μας παραμύθι με

το ίδιο θεματικό κέντρο

Ομάδα Β Ομάδα Β Αφού παρατηρήσουμε την εικόνα (κλικ Αφού παρατηρήσουμε την εικόνα (κλικ ΕΔΩΕΔΩ)) ας της δώσουμε ένα τίτλο Ποιο σχήμα

λόγου μπορούμε να αξιοποιήσουμε ας βρούμε εικόνες στις οποίες μπορούμε να

αξιοποιήσουμε το ίδιο σχήμα λόγου ας δημιουργήσουμε μια μικρή παρουσίαση

Power Point με τα ευρήματά μας

Ομάδα Γ Ομάδα Γ Ας διαβάσουμε το ποίημα (κλικ Ας διαβάσουμε το ποίημα (κλικ ΕΔΩΕΔΩ)) ποιο σχήμα λόγου αξιοποιεί ο ποιητής για

να μιλήσει για την Ειρήνη πώς θα συνέχιζε το ποίημα αν μιλούσε

για τον Πόλεμοαξιοποιώντας το ίδιο σχήμα ας οπτικοποιήσουμε τους στίχους με

πρωταγωνιστές τον Πόλεμο και την Ειρήνη αξιοποιώντας το Power Point ή το Movie

Maker

Ομάδα Δ Ομάδα Δ

Αφού παρατηρήσουμε την εικόνα (κλικ Αφού παρατηρήσουμε την εικόνα (κλικ ΕΔΩΕΔΩ)) ας μιλήσουμε για την ειρωνεία που διακρίνεται

σ΄αυτή ας παρατηρήσουμε με ποιους τρόπους την

επιτυγχάνει ο σκιτσογράφος ας δημιουργήσουμε ένα παρόμοιο σκίτσο-

σχόλιο για κάποιο θέμα κοινωνικού προβληματισμού με ένα εργαλείο δημιουργίας comics

Ομάδα Ε Ομάδα Ε Αφού διαβάσουμε το κείμενο (κλικ Αφού διαβάσουμε το κείμενο (κλικ ΕΔΩΕΔΩ)) ας του δώσουμε ένα τίτλο αξιοποιώντας τη

μεταφοράμεταφορά ας εντοπίσουμε το σχήμα της υπερβολής υπερβολής

που υπάρχει στο κείμενο ας δημιουργήσουμε ένα κολάζ εικόνων-

παρομοίωσηπαρομοίωση του κειμένου αξιοποιώντας κάποιο Διαδικτυακό Εργαλείο ή μια διαφάνεια Power Point

Ένα ποντικάκι κάποτε παρατηρούσε από την τρυπούλα του τον αγρότη και τη γυναίκα του που ξεδίπλωναν ένα πακέτο laquoΤι λιχουδιά άραγε έκρυβε εκείνο το πακέτοraquo αναρωτήθηκε Όταν οι δύο αγρότες άνοιξαν το πακέτο δεν φαντάζεστε πόσο μεγάλο ήταν το σοκ που έπαθε όταν διαπίστωσε πως επρόκειτο για μια ποντικοπαγίδα Τρέχει γρήγορα λοιπόν στον αχυρώνα για να ανακοινώσει το φοβερό νέο -Μια ποντικοπαγίδα μέσα στο σπίτι Μια ποντικοπαγίδα μέσα στο σπίτιΗ κότα κακάρισε έξυσε την πλάτη της και σηκώνοντας το λαιμό της είπε Κύρ Ποντικέ μου καταλαβαίνω πως αυτό αποτελεί πρόβλημα για σας Αλλά δεν βλέπω να έχει καμιά επίπτωση σε μένα Δε με ενοχλεί καθόλου εμένα η ποντικοπαγίδα στο σπίτι Το ποντικάκι γύρισε τότε στο γουρούνι και του φώναξε Έχει μια ποντικοπαγίδα στο σπίτι Έχει μια ποντικοπαγίδα στο σπίτι Το γουρούνι έδειξε συμπόνια αλλά απάντησε Λυπάμαι πολύ κυρ ποντικέ μου αλλά δεν μπορώ να κάνω τίποτα άλλο από το να προσευχηθώ Να είσαι σίγουρος ότι θα το κάνω Θα προσευχηθώ Τότε το ποντίκι στράφηκε προς το βόδι και του φώναξε κρούοντας τον κώδωνα του κινδύνου Έχει μια ποντικοπαγίδα στο σπίτι Έχει μια ποντικοπαγίδα στο σπίτι Και το βόδι απάντησε Κοιτάξτε κύριε ποντικέ μου πολύ λυπάμαι για τον κίνδυνο που διατρέχεις αλλά εμένα η ποντικοπαγίδα το μόνο που μπορεί να μου κάνει είναι ένα τσιμπηματάκι στο δέρμα μου Έτσι ο καλός μας ποντικούλης έφυγε με κατεβασμένο το κεφάλι περίλυπος και απογοητευμένος γιατί θα έπρεπε ΜΟΝΟΣ ΤΟΥ να αντιμετωπίσει τον κίνδυνο της ποντικοπαγίδας (συνέχεια)

laquoΚι όμως απrsquo τις δυο τις λέξεις την καλύτερη όλοι οι άνθρωποι μπορούν να ξεχωρίσουν όπως ξεχωρίζουν τα καλά και τα κακά πόσο ανώτερη απrsquo τον πόλεμο είναι η ειρήνη στους ανθρώπους Είναι αυτή που τα γράμματα αγαπάει τους θρήνους μισεί χαίρεται με τα πολλά παιδιά και με τα πλούτηraquo

(Ευριπίδης)

[hellip]Λίγες μόνο δεκαετίες πριν οι εξετάσεις ήταν ένα φυσικό γεγονός συνδεδεμένο με τις laquoκανονικές λειτουργίεςraquo του σχολείου Ξαφνικά όμως τα πράγματα άλλαξαν Οι εξετάσεις φαίνεται να μην είναι πια κάτι απλό δηλαδή στα μέτρα των παιδιών Καθηγητές γονείς και ΜΜΕ μεταφέρουν στα παιδιά το μήνυμα laquoΔουλέψτε σκληρά γιατί χαθήκατεraquo Και τα παιδιά προσπαθούν και δουλεύουν σκληρά Δεν παρακολουθούν μόνο το πρόγραμμα του σχολείου αλλά είναι υποχρεωμένα να διαβάζουν αρκετές ώρες ενώ τα περισσότερα αναγκάζονται να παρακολουθούν και κάποιο φροντιστήριο Η εποχή της εφηβείας για τα ελληνόπουλα δεν κρύβει μόνο το άγχος για προσαρμογή στην ενήλικη ζωή αλλά laquoπροσφέρειraquo και τον πανικό της επιτυχίας [hellip] Στις πολύβουες και κατειλημμένες από το καυσαέριο μεγαλουπόλεις τα παιδιά επιστρέφουν τρέχοντας από το σχολείο είτε με τα πόδια και τη συνοδεία κάποιου μεγάλου είτε με σχολικά και αυτοκίνητα για να μπουν πάλι τρέχοντας στο ασανσέρ της πολυκατοικίας και να καταλήξουν με βιασύνη σε ένα γεύμα που θα οδηγήσει σε μια γρήγορη πέψη προκειμένου να αρχίσουν οι εξωσχολικές δραστηριότητες Ξένες γλώσσες αθλητικά ωδεία μαθήματα πληροφορικής και πάλι πίσω στο σπίτι για το διάβασμα της επόμενης μέρας Ώσπου κάπου αργά το βράδυ θα κλείσουν οι τηλεοράσεις και θα πέσει σιωπητήριο Ώρες δουλειάς10-12

Σμαρούλα Παντελή Το Βήμα 04-06-2000

Την επόμενη νύχτα ένας παράξενος θόρυβος κάτι σαν το θόρυβο που κάνει η ποντικοπαγίδα όταν κλείνει ξύπνησε τη γυναίκα του αγρότη που έτρεξε να δει τι συνέβη Μέσα στη νύχτα όμως δεν πρόσεξε πως στην παγίδα πιάστηκε από την ουρά ένα φίδι Φοβισμένο το φίδι δάγκωσε τη γυναίκα Ο άντρας της έτρεξε γρήγορα και την πήγε στο νοσοκομείο Αλλοίμονο όμως την έφερε στο σπίτι με πολύ υψηλό πυρετό Ο γιατρός τον συμβούλεψε να της κάνει ζεστές σουπίτσες Έτσι ο αγρότης έσφαξε την κότα για να κάνει μια καλή κοτόσουπα Η γυναίκα όμως πήγαινε από το κακό στο χειρότερο και όλοι οι γείτονες έρχονταν στη φάρμα να βοηθήσουν Ο καθένας με τη σειρά του καθόταν στο προσκεφάλι της γυναίκας από ένα 8ωρο Για να τους ταΐσει όλους αυτούς ο αγρότης αναγκάστηκε να σφάξει το γουρούνι Τελικά όμως η γυναίκα δε τη γλύτωσε Πέθανε Στη κηδεία της ήρθε πάρα πολύς κόσμος γιατί ήταν καλή γυναίκα και την αγαπούσαν όλοι Για να φιλοξενήσει όλον αυτόν τον κόσμο ο αγρότης αναγκάστηκε να σφάξει το βόδι Ο κυρ Ποντικός μας έβλεπε όλο αυτό το πηγαινέλα από την τρυπούλα του με πάρα πολύ μεγάλη θλίψη ( από το Διαδίκτυο( από το Διαδίκτυο)) (αρχή παραμυθιού) (αρχή παραμυθιού)

Page 40: σχηματα λογου

ΜετωνυμίαΜετωνυμία

χρησιμοποιείται α) το όνομα του δημιουργού αντί για το δημιούργημά του

β) εκείνο που περιέχει κάτι αντί για το περιεχόμενο και αντίστροφα

γ) το αφηρημένο αντί για το αντίστοιχο συγκεκριμένο και αντίστροφα

Σχήμα Λιτότητας Σχήμα Λιτότητας

αντί για κάποια λέξη χρησιμοποιείται η αντίθετή της με άρνηση

ΕιρωνείαΕιρωνεία

χρησιμοποιούνται με προσποίηση λέξεις ή φράσεις που έχουν διαφορετική ή αντίθετη σημασία από την πραγματική τους

οι λέξεις χρησιμοποιούνται για περιφρόνηση χλευασμό κτλ

ΕυφημισμόςΕυφημισμός

μια λέξη ή φράση με καλή σημασία χρησιμοποιείται για την ονομασία κακού ή δυσάρεστου πράγματος

πΥ ερβολήπΥ ερβολή

μια κατάσταση μεγαλοποιείται για να προκαλέσει μεγαλύτερη εντύπωση

ΑλληγορίαΑλληγορία

αυτός που μιλάει άλλα λέει κι άλλα εννοεί

είναι μεταφορική φράση που κρύβει διαφορετικό νόημα από αυτό που δηλώνουν οι λέξεις της

Διαφέρει από τη μεταφοράγιατί δεν περιορίζεται σε μια λέξη αλλά αποτελεί συνεχές όλο

π πΠροσω ο οίησηπ πΠροσω ο οίηση

αποδίδονται ανθρώπινες ιδιότητες σε ζώα σε αντικείμενα ή αφηρημένες έννοιες και ιδέες

ΠαρομοίωσηΠαρομοίωσησυγκρίνουμε δύο πρόσωπα πράγματα ιδέες φαινόμενα καταστάσεις ενέργειες που έχουν ομοιότητα μεταξύ τους προκειμένου να τονιστεί η ιδιότητα του ενός

Η παρομοίωση αρχίζει με τις λέξεις σαν καθώς όπως και με το σαν να όταν έχουμε υποθετική παρομοίωση

ΚλιμακωτόΚλιμακωτό

παρατίθενται διάφορα γεγονότα αντικείμενα πρόσωπα έννοιες

με αυξανόμενή ένταση (ανιούσα κλιμάκωση) ή

φθίνουσα πορεία (κατιούσα κλιμάκωση)

ΑντονομασίαΑντονομασία

αντικαθίστανται τα προσηγορικά ονόματα με κύρια ήτα κύρια με προσηγορικά ή τα κύρια και προσηγορικά με άλλες σχετικές λέξεις

ΠΛΗΡΟΦΟΡΙΕΣΠΛΗΡΟΦΟΡΙΕΣ

Αρχική σελίδαΠληροφορίεςΠίσω στη δραστηριότητα-παράδειγμαΠίνακας επιλογής παραδειγμάτωνΠίνακας ΔραστηριότητεςΠίνακας Σχήματα ΛόγουΠροηγούμενη διαφάνειαΚλικΚλικ οπουδήποτε για να δείτε την απάντησηΚλικΚλικ οπουδήποτε για να μεταβείτε στην επόμενη

διαφάνεια ή ακολουθείστε τις υπερσυνδέσεις

ΔραστηριότητεςΔραστηριότητες

Ομάδα Α Ομάδα Α Ομάδα Β Ομάδα Β Ομάδα Γ Ομάδα Γ Ομάδα Δ Ομάδα Δ Ομάδα Ε Ομάδα Ε

Κλικ στους Κλικ στους συνδέσμους συνδέσμους για συνέχειαhellip

για συνέχειαhellip

Ομάδα Α Ομάδα Α

Αφού διαβάσουμε το παραμύθι (κλικ Αφού διαβάσουμε το παραμύθι (κλικ ΕΔΩΕΔΩ)) ας του δώσουμε ένα τίτλο αξιοποιώντας τη

μεταφορά ας αναφερθούμε στα σχήματα λόγου που

αξιοποιεί ο συγγραφέας ας δημιουργήσουμε το δικό μας παραμύθι με

το ίδιο θεματικό κέντρο

Ομάδα Β Ομάδα Β Αφού παρατηρήσουμε την εικόνα (κλικ Αφού παρατηρήσουμε την εικόνα (κλικ ΕΔΩΕΔΩ)) ας της δώσουμε ένα τίτλο Ποιο σχήμα

λόγου μπορούμε να αξιοποιήσουμε ας βρούμε εικόνες στις οποίες μπορούμε να

αξιοποιήσουμε το ίδιο σχήμα λόγου ας δημιουργήσουμε μια μικρή παρουσίαση

Power Point με τα ευρήματά μας

Ομάδα Γ Ομάδα Γ Ας διαβάσουμε το ποίημα (κλικ Ας διαβάσουμε το ποίημα (κλικ ΕΔΩΕΔΩ)) ποιο σχήμα λόγου αξιοποιεί ο ποιητής για

να μιλήσει για την Ειρήνη πώς θα συνέχιζε το ποίημα αν μιλούσε

για τον Πόλεμοαξιοποιώντας το ίδιο σχήμα ας οπτικοποιήσουμε τους στίχους με

πρωταγωνιστές τον Πόλεμο και την Ειρήνη αξιοποιώντας το Power Point ή το Movie

Maker

Ομάδα Δ Ομάδα Δ

Αφού παρατηρήσουμε την εικόνα (κλικ Αφού παρατηρήσουμε την εικόνα (κλικ ΕΔΩΕΔΩ)) ας μιλήσουμε για την ειρωνεία που διακρίνεται

σ΄αυτή ας παρατηρήσουμε με ποιους τρόπους την

επιτυγχάνει ο σκιτσογράφος ας δημιουργήσουμε ένα παρόμοιο σκίτσο-

σχόλιο για κάποιο θέμα κοινωνικού προβληματισμού με ένα εργαλείο δημιουργίας comics

Ομάδα Ε Ομάδα Ε Αφού διαβάσουμε το κείμενο (κλικ Αφού διαβάσουμε το κείμενο (κλικ ΕΔΩΕΔΩ)) ας του δώσουμε ένα τίτλο αξιοποιώντας τη

μεταφοράμεταφορά ας εντοπίσουμε το σχήμα της υπερβολής υπερβολής

που υπάρχει στο κείμενο ας δημιουργήσουμε ένα κολάζ εικόνων-

παρομοίωσηπαρομοίωση του κειμένου αξιοποιώντας κάποιο Διαδικτυακό Εργαλείο ή μια διαφάνεια Power Point

Ένα ποντικάκι κάποτε παρατηρούσε από την τρυπούλα του τον αγρότη και τη γυναίκα του που ξεδίπλωναν ένα πακέτο laquoΤι λιχουδιά άραγε έκρυβε εκείνο το πακέτοraquo αναρωτήθηκε Όταν οι δύο αγρότες άνοιξαν το πακέτο δεν φαντάζεστε πόσο μεγάλο ήταν το σοκ που έπαθε όταν διαπίστωσε πως επρόκειτο για μια ποντικοπαγίδα Τρέχει γρήγορα λοιπόν στον αχυρώνα για να ανακοινώσει το φοβερό νέο -Μια ποντικοπαγίδα μέσα στο σπίτι Μια ποντικοπαγίδα μέσα στο σπίτιΗ κότα κακάρισε έξυσε την πλάτη της και σηκώνοντας το λαιμό της είπε Κύρ Ποντικέ μου καταλαβαίνω πως αυτό αποτελεί πρόβλημα για σας Αλλά δεν βλέπω να έχει καμιά επίπτωση σε μένα Δε με ενοχλεί καθόλου εμένα η ποντικοπαγίδα στο σπίτι Το ποντικάκι γύρισε τότε στο γουρούνι και του φώναξε Έχει μια ποντικοπαγίδα στο σπίτι Έχει μια ποντικοπαγίδα στο σπίτι Το γουρούνι έδειξε συμπόνια αλλά απάντησε Λυπάμαι πολύ κυρ ποντικέ μου αλλά δεν μπορώ να κάνω τίποτα άλλο από το να προσευχηθώ Να είσαι σίγουρος ότι θα το κάνω Θα προσευχηθώ Τότε το ποντίκι στράφηκε προς το βόδι και του φώναξε κρούοντας τον κώδωνα του κινδύνου Έχει μια ποντικοπαγίδα στο σπίτι Έχει μια ποντικοπαγίδα στο σπίτι Και το βόδι απάντησε Κοιτάξτε κύριε ποντικέ μου πολύ λυπάμαι για τον κίνδυνο που διατρέχεις αλλά εμένα η ποντικοπαγίδα το μόνο που μπορεί να μου κάνει είναι ένα τσιμπηματάκι στο δέρμα μου Έτσι ο καλός μας ποντικούλης έφυγε με κατεβασμένο το κεφάλι περίλυπος και απογοητευμένος γιατί θα έπρεπε ΜΟΝΟΣ ΤΟΥ να αντιμετωπίσει τον κίνδυνο της ποντικοπαγίδας (συνέχεια)

laquoΚι όμως απrsquo τις δυο τις λέξεις την καλύτερη όλοι οι άνθρωποι μπορούν να ξεχωρίσουν όπως ξεχωρίζουν τα καλά και τα κακά πόσο ανώτερη απrsquo τον πόλεμο είναι η ειρήνη στους ανθρώπους Είναι αυτή που τα γράμματα αγαπάει τους θρήνους μισεί χαίρεται με τα πολλά παιδιά και με τα πλούτηraquo

(Ευριπίδης)

[hellip]Λίγες μόνο δεκαετίες πριν οι εξετάσεις ήταν ένα φυσικό γεγονός συνδεδεμένο με τις laquoκανονικές λειτουργίεςraquo του σχολείου Ξαφνικά όμως τα πράγματα άλλαξαν Οι εξετάσεις φαίνεται να μην είναι πια κάτι απλό δηλαδή στα μέτρα των παιδιών Καθηγητές γονείς και ΜΜΕ μεταφέρουν στα παιδιά το μήνυμα laquoΔουλέψτε σκληρά γιατί χαθήκατεraquo Και τα παιδιά προσπαθούν και δουλεύουν σκληρά Δεν παρακολουθούν μόνο το πρόγραμμα του σχολείου αλλά είναι υποχρεωμένα να διαβάζουν αρκετές ώρες ενώ τα περισσότερα αναγκάζονται να παρακολουθούν και κάποιο φροντιστήριο Η εποχή της εφηβείας για τα ελληνόπουλα δεν κρύβει μόνο το άγχος για προσαρμογή στην ενήλικη ζωή αλλά laquoπροσφέρειraquo και τον πανικό της επιτυχίας [hellip] Στις πολύβουες και κατειλημμένες από το καυσαέριο μεγαλουπόλεις τα παιδιά επιστρέφουν τρέχοντας από το σχολείο είτε με τα πόδια και τη συνοδεία κάποιου μεγάλου είτε με σχολικά και αυτοκίνητα για να μπουν πάλι τρέχοντας στο ασανσέρ της πολυκατοικίας και να καταλήξουν με βιασύνη σε ένα γεύμα που θα οδηγήσει σε μια γρήγορη πέψη προκειμένου να αρχίσουν οι εξωσχολικές δραστηριότητες Ξένες γλώσσες αθλητικά ωδεία μαθήματα πληροφορικής και πάλι πίσω στο σπίτι για το διάβασμα της επόμενης μέρας Ώσπου κάπου αργά το βράδυ θα κλείσουν οι τηλεοράσεις και θα πέσει σιωπητήριο Ώρες δουλειάς10-12

Σμαρούλα Παντελή Το Βήμα 04-06-2000

Την επόμενη νύχτα ένας παράξενος θόρυβος κάτι σαν το θόρυβο που κάνει η ποντικοπαγίδα όταν κλείνει ξύπνησε τη γυναίκα του αγρότη που έτρεξε να δει τι συνέβη Μέσα στη νύχτα όμως δεν πρόσεξε πως στην παγίδα πιάστηκε από την ουρά ένα φίδι Φοβισμένο το φίδι δάγκωσε τη γυναίκα Ο άντρας της έτρεξε γρήγορα και την πήγε στο νοσοκομείο Αλλοίμονο όμως την έφερε στο σπίτι με πολύ υψηλό πυρετό Ο γιατρός τον συμβούλεψε να της κάνει ζεστές σουπίτσες Έτσι ο αγρότης έσφαξε την κότα για να κάνει μια καλή κοτόσουπα Η γυναίκα όμως πήγαινε από το κακό στο χειρότερο και όλοι οι γείτονες έρχονταν στη φάρμα να βοηθήσουν Ο καθένας με τη σειρά του καθόταν στο προσκεφάλι της γυναίκας από ένα 8ωρο Για να τους ταΐσει όλους αυτούς ο αγρότης αναγκάστηκε να σφάξει το γουρούνι Τελικά όμως η γυναίκα δε τη γλύτωσε Πέθανε Στη κηδεία της ήρθε πάρα πολύς κόσμος γιατί ήταν καλή γυναίκα και την αγαπούσαν όλοι Για να φιλοξενήσει όλον αυτόν τον κόσμο ο αγρότης αναγκάστηκε να σφάξει το βόδι Ο κυρ Ποντικός μας έβλεπε όλο αυτό το πηγαινέλα από την τρυπούλα του με πάρα πολύ μεγάλη θλίψη ( από το Διαδίκτυο( από το Διαδίκτυο)) (αρχή παραμυθιού) (αρχή παραμυθιού)

Page 41: σχηματα λογου

Σχήμα Λιτότητας Σχήμα Λιτότητας

αντί για κάποια λέξη χρησιμοποιείται η αντίθετή της με άρνηση

ΕιρωνείαΕιρωνεία

χρησιμοποιούνται με προσποίηση λέξεις ή φράσεις που έχουν διαφορετική ή αντίθετη σημασία από την πραγματική τους

οι λέξεις χρησιμοποιούνται για περιφρόνηση χλευασμό κτλ

ΕυφημισμόςΕυφημισμός

μια λέξη ή φράση με καλή σημασία χρησιμοποιείται για την ονομασία κακού ή δυσάρεστου πράγματος

πΥ ερβολήπΥ ερβολή

μια κατάσταση μεγαλοποιείται για να προκαλέσει μεγαλύτερη εντύπωση

ΑλληγορίαΑλληγορία

αυτός που μιλάει άλλα λέει κι άλλα εννοεί

είναι μεταφορική φράση που κρύβει διαφορετικό νόημα από αυτό που δηλώνουν οι λέξεις της

Διαφέρει από τη μεταφοράγιατί δεν περιορίζεται σε μια λέξη αλλά αποτελεί συνεχές όλο

π πΠροσω ο οίησηπ πΠροσω ο οίηση

αποδίδονται ανθρώπινες ιδιότητες σε ζώα σε αντικείμενα ή αφηρημένες έννοιες και ιδέες

ΠαρομοίωσηΠαρομοίωσησυγκρίνουμε δύο πρόσωπα πράγματα ιδέες φαινόμενα καταστάσεις ενέργειες που έχουν ομοιότητα μεταξύ τους προκειμένου να τονιστεί η ιδιότητα του ενός

Η παρομοίωση αρχίζει με τις λέξεις σαν καθώς όπως και με το σαν να όταν έχουμε υποθετική παρομοίωση

ΚλιμακωτόΚλιμακωτό

παρατίθενται διάφορα γεγονότα αντικείμενα πρόσωπα έννοιες

με αυξανόμενή ένταση (ανιούσα κλιμάκωση) ή

φθίνουσα πορεία (κατιούσα κλιμάκωση)

ΑντονομασίαΑντονομασία

αντικαθίστανται τα προσηγορικά ονόματα με κύρια ήτα κύρια με προσηγορικά ή τα κύρια και προσηγορικά με άλλες σχετικές λέξεις

ΠΛΗΡΟΦΟΡΙΕΣΠΛΗΡΟΦΟΡΙΕΣ

Αρχική σελίδαΠληροφορίεςΠίσω στη δραστηριότητα-παράδειγμαΠίνακας επιλογής παραδειγμάτωνΠίνακας ΔραστηριότητεςΠίνακας Σχήματα ΛόγουΠροηγούμενη διαφάνειαΚλικΚλικ οπουδήποτε για να δείτε την απάντησηΚλικΚλικ οπουδήποτε για να μεταβείτε στην επόμενη

διαφάνεια ή ακολουθείστε τις υπερσυνδέσεις

ΔραστηριότητεςΔραστηριότητες

Ομάδα Α Ομάδα Α Ομάδα Β Ομάδα Β Ομάδα Γ Ομάδα Γ Ομάδα Δ Ομάδα Δ Ομάδα Ε Ομάδα Ε

Κλικ στους Κλικ στους συνδέσμους συνδέσμους για συνέχειαhellip

για συνέχειαhellip

Ομάδα Α Ομάδα Α

Αφού διαβάσουμε το παραμύθι (κλικ Αφού διαβάσουμε το παραμύθι (κλικ ΕΔΩΕΔΩ)) ας του δώσουμε ένα τίτλο αξιοποιώντας τη

μεταφορά ας αναφερθούμε στα σχήματα λόγου που

αξιοποιεί ο συγγραφέας ας δημιουργήσουμε το δικό μας παραμύθι με

το ίδιο θεματικό κέντρο

Ομάδα Β Ομάδα Β Αφού παρατηρήσουμε την εικόνα (κλικ Αφού παρατηρήσουμε την εικόνα (κλικ ΕΔΩΕΔΩ)) ας της δώσουμε ένα τίτλο Ποιο σχήμα

λόγου μπορούμε να αξιοποιήσουμε ας βρούμε εικόνες στις οποίες μπορούμε να

αξιοποιήσουμε το ίδιο σχήμα λόγου ας δημιουργήσουμε μια μικρή παρουσίαση

Power Point με τα ευρήματά μας

Ομάδα Γ Ομάδα Γ Ας διαβάσουμε το ποίημα (κλικ Ας διαβάσουμε το ποίημα (κλικ ΕΔΩΕΔΩ)) ποιο σχήμα λόγου αξιοποιεί ο ποιητής για

να μιλήσει για την Ειρήνη πώς θα συνέχιζε το ποίημα αν μιλούσε

για τον Πόλεμοαξιοποιώντας το ίδιο σχήμα ας οπτικοποιήσουμε τους στίχους με

πρωταγωνιστές τον Πόλεμο και την Ειρήνη αξιοποιώντας το Power Point ή το Movie

Maker

Ομάδα Δ Ομάδα Δ

Αφού παρατηρήσουμε την εικόνα (κλικ Αφού παρατηρήσουμε την εικόνα (κλικ ΕΔΩΕΔΩ)) ας μιλήσουμε για την ειρωνεία που διακρίνεται

σ΄αυτή ας παρατηρήσουμε με ποιους τρόπους την

επιτυγχάνει ο σκιτσογράφος ας δημιουργήσουμε ένα παρόμοιο σκίτσο-

σχόλιο για κάποιο θέμα κοινωνικού προβληματισμού με ένα εργαλείο δημιουργίας comics

Ομάδα Ε Ομάδα Ε Αφού διαβάσουμε το κείμενο (κλικ Αφού διαβάσουμε το κείμενο (κλικ ΕΔΩΕΔΩ)) ας του δώσουμε ένα τίτλο αξιοποιώντας τη

μεταφοράμεταφορά ας εντοπίσουμε το σχήμα της υπερβολής υπερβολής

που υπάρχει στο κείμενο ας δημιουργήσουμε ένα κολάζ εικόνων-

παρομοίωσηπαρομοίωση του κειμένου αξιοποιώντας κάποιο Διαδικτυακό Εργαλείο ή μια διαφάνεια Power Point

Ένα ποντικάκι κάποτε παρατηρούσε από την τρυπούλα του τον αγρότη και τη γυναίκα του που ξεδίπλωναν ένα πακέτο laquoΤι λιχουδιά άραγε έκρυβε εκείνο το πακέτοraquo αναρωτήθηκε Όταν οι δύο αγρότες άνοιξαν το πακέτο δεν φαντάζεστε πόσο μεγάλο ήταν το σοκ που έπαθε όταν διαπίστωσε πως επρόκειτο για μια ποντικοπαγίδα Τρέχει γρήγορα λοιπόν στον αχυρώνα για να ανακοινώσει το φοβερό νέο -Μια ποντικοπαγίδα μέσα στο σπίτι Μια ποντικοπαγίδα μέσα στο σπίτιΗ κότα κακάρισε έξυσε την πλάτη της και σηκώνοντας το λαιμό της είπε Κύρ Ποντικέ μου καταλαβαίνω πως αυτό αποτελεί πρόβλημα για σας Αλλά δεν βλέπω να έχει καμιά επίπτωση σε μένα Δε με ενοχλεί καθόλου εμένα η ποντικοπαγίδα στο σπίτι Το ποντικάκι γύρισε τότε στο γουρούνι και του φώναξε Έχει μια ποντικοπαγίδα στο σπίτι Έχει μια ποντικοπαγίδα στο σπίτι Το γουρούνι έδειξε συμπόνια αλλά απάντησε Λυπάμαι πολύ κυρ ποντικέ μου αλλά δεν μπορώ να κάνω τίποτα άλλο από το να προσευχηθώ Να είσαι σίγουρος ότι θα το κάνω Θα προσευχηθώ Τότε το ποντίκι στράφηκε προς το βόδι και του φώναξε κρούοντας τον κώδωνα του κινδύνου Έχει μια ποντικοπαγίδα στο σπίτι Έχει μια ποντικοπαγίδα στο σπίτι Και το βόδι απάντησε Κοιτάξτε κύριε ποντικέ μου πολύ λυπάμαι για τον κίνδυνο που διατρέχεις αλλά εμένα η ποντικοπαγίδα το μόνο που μπορεί να μου κάνει είναι ένα τσιμπηματάκι στο δέρμα μου Έτσι ο καλός μας ποντικούλης έφυγε με κατεβασμένο το κεφάλι περίλυπος και απογοητευμένος γιατί θα έπρεπε ΜΟΝΟΣ ΤΟΥ να αντιμετωπίσει τον κίνδυνο της ποντικοπαγίδας (συνέχεια)

laquoΚι όμως απrsquo τις δυο τις λέξεις την καλύτερη όλοι οι άνθρωποι μπορούν να ξεχωρίσουν όπως ξεχωρίζουν τα καλά και τα κακά πόσο ανώτερη απrsquo τον πόλεμο είναι η ειρήνη στους ανθρώπους Είναι αυτή που τα γράμματα αγαπάει τους θρήνους μισεί χαίρεται με τα πολλά παιδιά και με τα πλούτηraquo

(Ευριπίδης)

[hellip]Λίγες μόνο δεκαετίες πριν οι εξετάσεις ήταν ένα φυσικό γεγονός συνδεδεμένο με τις laquoκανονικές λειτουργίεςraquo του σχολείου Ξαφνικά όμως τα πράγματα άλλαξαν Οι εξετάσεις φαίνεται να μην είναι πια κάτι απλό δηλαδή στα μέτρα των παιδιών Καθηγητές γονείς και ΜΜΕ μεταφέρουν στα παιδιά το μήνυμα laquoΔουλέψτε σκληρά γιατί χαθήκατεraquo Και τα παιδιά προσπαθούν και δουλεύουν σκληρά Δεν παρακολουθούν μόνο το πρόγραμμα του σχολείου αλλά είναι υποχρεωμένα να διαβάζουν αρκετές ώρες ενώ τα περισσότερα αναγκάζονται να παρακολουθούν και κάποιο φροντιστήριο Η εποχή της εφηβείας για τα ελληνόπουλα δεν κρύβει μόνο το άγχος για προσαρμογή στην ενήλικη ζωή αλλά laquoπροσφέρειraquo και τον πανικό της επιτυχίας [hellip] Στις πολύβουες και κατειλημμένες από το καυσαέριο μεγαλουπόλεις τα παιδιά επιστρέφουν τρέχοντας από το σχολείο είτε με τα πόδια και τη συνοδεία κάποιου μεγάλου είτε με σχολικά και αυτοκίνητα για να μπουν πάλι τρέχοντας στο ασανσέρ της πολυκατοικίας και να καταλήξουν με βιασύνη σε ένα γεύμα που θα οδηγήσει σε μια γρήγορη πέψη προκειμένου να αρχίσουν οι εξωσχολικές δραστηριότητες Ξένες γλώσσες αθλητικά ωδεία μαθήματα πληροφορικής και πάλι πίσω στο σπίτι για το διάβασμα της επόμενης μέρας Ώσπου κάπου αργά το βράδυ θα κλείσουν οι τηλεοράσεις και θα πέσει σιωπητήριο Ώρες δουλειάς10-12

Σμαρούλα Παντελή Το Βήμα 04-06-2000

Την επόμενη νύχτα ένας παράξενος θόρυβος κάτι σαν το θόρυβο που κάνει η ποντικοπαγίδα όταν κλείνει ξύπνησε τη γυναίκα του αγρότη που έτρεξε να δει τι συνέβη Μέσα στη νύχτα όμως δεν πρόσεξε πως στην παγίδα πιάστηκε από την ουρά ένα φίδι Φοβισμένο το φίδι δάγκωσε τη γυναίκα Ο άντρας της έτρεξε γρήγορα και την πήγε στο νοσοκομείο Αλλοίμονο όμως την έφερε στο σπίτι με πολύ υψηλό πυρετό Ο γιατρός τον συμβούλεψε να της κάνει ζεστές σουπίτσες Έτσι ο αγρότης έσφαξε την κότα για να κάνει μια καλή κοτόσουπα Η γυναίκα όμως πήγαινε από το κακό στο χειρότερο και όλοι οι γείτονες έρχονταν στη φάρμα να βοηθήσουν Ο καθένας με τη σειρά του καθόταν στο προσκεφάλι της γυναίκας από ένα 8ωρο Για να τους ταΐσει όλους αυτούς ο αγρότης αναγκάστηκε να σφάξει το γουρούνι Τελικά όμως η γυναίκα δε τη γλύτωσε Πέθανε Στη κηδεία της ήρθε πάρα πολύς κόσμος γιατί ήταν καλή γυναίκα και την αγαπούσαν όλοι Για να φιλοξενήσει όλον αυτόν τον κόσμο ο αγρότης αναγκάστηκε να σφάξει το βόδι Ο κυρ Ποντικός μας έβλεπε όλο αυτό το πηγαινέλα από την τρυπούλα του με πάρα πολύ μεγάλη θλίψη ( από το Διαδίκτυο( από το Διαδίκτυο)) (αρχή παραμυθιού) (αρχή παραμυθιού)

Page 42: σχηματα λογου

ΕιρωνείαΕιρωνεία

χρησιμοποιούνται με προσποίηση λέξεις ή φράσεις που έχουν διαφορετική ή αντίθετη σημασία από την πραγματική τους

οι λέξεις χρησιμοποιούνται για περιφρόνηση χλευασμό κτλ

ΕυφημισμόςΕυφημισμός

μια λέξη ή φράση με καλή σημασία χρησιμοποιείται για την ονομασία κακού ή δυσάρεστου πράγματος

πΥ ερβολήπΥ ερβολή

μια κατάσταση μεγαλοποιείται για να προκαλέσει μεγαλύτερη εντύπωση

ΑλληγορίαΑλληγορία

αυτός που μιλάει άλλα λέει κι άλλα εννοεί

είναι μεταφορική φράση που κρύβει διαφορετικό νόημα από αυτό που δηλώνουν οι λέξεις της

Διαφέρει από τη μεταφοράγιατί δεν περιορίζεται σε μια λέξη αλλά αποτελεί συνεχές όλο

π πΠροσω ο οίησηπ πΠροσω ο οίηση

αποδίδονται ανθρώπινες ιδιότητες σε ζώα σε αντικείμενα ή αφηρημένες έννοιες και ιδέες

ΠαρομοίωσηΠαρομοίωσησυγκρίνουμε δύο πρόσωπα πράγματα ιδέες φαινόμενα καταστάσεις ενέργειες που έχουν ομοιότητα μεταξύ τους προκειμένου να τονιστεί η ιδιότητα του ενός

Η παρομοίωση αρχίζει με τις λέξεις σαν καθώς όπως και με το σαν να όταν έχουμε υποθετική παρομοίωση

ΚλιμακωτόΚλιμακωτό

παρατίθενται διάφορα γεγονότα αντικείμενα πρόσωπα έννοιες

με αυξανόμενή ένταση (ανιούσα κλιμάκωση) ή

φθίνουσα πορεία (κατιούσα κλιμάκωση)

ΑντονομασίαΑντονομασία

αντικαθίστανται τα προσηγορικά ονόματα με κύρια ήτα κύρια με προσηγορικά ή τα κύρια και προσηγορικά με άλλες σχετικές λέξεις

ΠΛΗΡΟΦΟΡΙΕΣΠΛΗΡΟΦΟΡΙΕΣ

Αρχική σελίδαΠληροφορίεςΠίσω στη δραστηριότητα-παράδειγμαΠίνακας επιλογής παραδειγμάτωνΠίνακας ΔραστηριότητεςΠίνακας Σχήματα ΛόγουΠροηγούμενη διαφάνειαΚλικΚλικ οπουδήποτε για να δείτε την απάντησηΚλικΚλικ οπουδήποτε για να μεταβείτε στην επόμενη

διαφάνεια ή ακολουθείστε τις υπερσυνδέσεις

ΔραστηριότητεςΔραστηριότητες

Ομάδα Α Ομάδα Α Ομάδα Β Ομάδα Β Ομάδα Γ Ομάδα Γ Ομάδα Δ Ομάδα Δ Ομάδα Ε Ομάδα Ε

Κλικ στους Κλικ στους συνδέσμους συνδέσμους για συνέχειαhellip

για συνέχειαhellip

Ομάδα Α Ομάδα Α

Αφού διαβάσουμε το παραμύθι (κλικ Αφού διαβάσουμε το παραμύθι (κλικ ΕΔΩΕΔΩ)) ας του δώσουμε ένα τίτλο αξιοποιώντας τη

μεταφορά ας αναφερθούμε στα σχήματα λόγου που

αξιοποιεί ο συγγραφέας ας δημιουργήσουμε το δικό μας παραμύθι με

το ίδιο θεματικό κέντρο

Ομάδα Β Ομάδα Β Αφού παρατηρήσουμε την εικόνα (κλικ Αφού παρατηρήσουμε την εικόνα (κλικ ΕΔΩΕΔΩ)) ας της δώσουμε ένα τίτλο Ποιο σχήμα

λόγου μπορούμε να αξιοποιήσουμε ας βρούμε εικόνες στις οποίες μπορούμε να

αξιοποιήσουμε το ίδιο σχήμα λόγου ας δημιουργήσουμε μια μικρή παρουσίαση

Power Point με τα ευρήματά μας

Ομάδα Γ Ομάδα Γ Ας διαβάσουμε το ποίημα (κλικ Ας διαβάσουμε το ποίημα (κλικ ΕΔΩΕΔΩ)) ποιο σχήμα λόγου αξιοποιεί ο ποιητής για

να μιλήσει για την Ειρήνη πώς θα συνέχιζε το ποίημα αν μιλούσε

για τον Πόλεμοαξιοποιώντας το ίδιο σχήμα ας οπτικοποιήσουμε τους στίχους με

πρωταγωνιστές τον Πόλεμο και την Ειρήνη αξιοποιώντας το Power Point ή το Movie

Maker

Ομάδα Δ Ομάδα Δ

Αφού παρατηρήσουμε την εικόνα (κλικ Αφού παρατηρήσουμε την εικόνα (κλικ ΕΔΩΕΔΩ)) ας μιλήσουμε για την ειρωνεία που διακρίνεται

σ΄αυτή ας παρατηρήσουμε με ποιους τρόπους την

επιτυγχάνει ο σκιτσογράφος ας δημιουργήσουμε ένα παρόμοιο σκίτσο-

σχόλιο για κάποιο θέμα κοινωνικού προβληματισμού με ένα εργαλείο δημιουργίας comics

Ομάδα Ε Ομάδα Ε Αφού διαβάσουμε το κείμενο (κλικ Αφού διαβάσουμε το κείμενο (κλικ ΕΔΩΕΔΩ)) ας του δώσουμε ένα τίτλο αξιοποιώντας τη

μεταφοράμεταφορά ας εντοπίσουμε το σχήμα της υπερβολής υπερβολής

που υπάρχει στο κείμενο ας δημιουργήσουμε ένα κολάζ εικόνων-

παρομοίωσηπαρομοίωση του κειμένου αξιοποιώντας κάποιο Διαδικτυακό Εργαλείο ή μια διαφάνεια Power Point

Ένα ποντικάκι κάποτε παρατηρούσε από την τρυπούλα του τον αγρότη και τη γυναίκα του που ξεδίπλωναν ένα πακέτο laquoΤι λιχουδιά άραγε έκρυβε εκείνο το πακέτοraquo αναρωτήθηκε Όταν οι δύο αγρότες άνοιξαν το πακέτο δεν φαντάζεστε πόσο μεγάλο ήταν το σοκ που έπαθε όταν διαπίστωσε πως επρόκειτο για μια ποντικοπαγίδα Τρέχει γρήγορα λοιπόν στον αχυρώνα για να ανακοινώσει το φοβερό νέο -Μια ποντικοπαγίδα μέσα στο σπίτι Μια ποντικοπαγίδα μέσα στο σπίτιΗ κότα κακάρισε έξυσε την πλάτη της και σηκώνοντας το λαιμό της είπε Κύρ Ποντικέ μου καταλαβαίνω πως αυτό αποτελεί πρόβλημα για σας Αλλά δεν βλέπω να έχει καμιά επίπτωση σε μένα Δε με ενοχλεί καθόλου εμένα η ποντικοπαγίδα στο σπίτι Το ποντικάκι γύρισε τότε στο γουρούνι και του φώναξε Έχει μια ποντικοπαγίδα στο σπίτι Έχει μια ποντικοπαγίδα στο σπίτι Το γουρούνι έδειξε συμπόνια αλλά απάντησε Λυπάμαι πολύ κυρ ποντικέ μου αλλά δεν μπορώ να κάνω τίποτα άλλο από το να προσευχηθώ Να είσαι σίγουρος ότι θα το κάνω Θα προσευχηθώ Τότε το ποντίκι στράφηκε προς το βόδι και του φώναξε κρούοντας τον κώδωνα του κινδύνου Έχει μια ποντικοπαγίδα στο σπίτι Έχει μια ποντικοπαγίδα στο σπίτι Και το βόδι απάντησε Κοιτάξτε κύριε ποντικέ μου πολύ λυπάμαι για τον κίνδυνο που διατρέχεις αλλά εμένα η ποντικοπαγίδα το μόνο που μπορεί να μου κάνει είναι ένα τσιμπηματάκι στο δέρμα μου Έτσι ο καλός μας ποντικούλης έφυγε με κατεβασμένο το κεφάλι περίλυπος και απογοητευμένος γιατί θα έπρεπε ΜΟΝΟΣ ΤΟΥ να αντιμετωπίσει τον κίνδυνο της ποντικοπαγίδας (συνέχεια)

laquoΚι όμως απrsquo τις δυο τις λέξεις την καλύτερη όλοι οι άνθρωποι μπορούν να ξεχωρίσουν όπως ξεχωρίζουν τα καλά και τα κακά πόσο ανώτερη απrsquo τον πόλεμο είναι η ειρήνη στους ανθρώπους Είναι αυτή που τα γράμματα αγαπάει τους θρήνους μισεί χαίρεται με τα πολλά παιδιά και με τα πλούτηraquo

(Ευριπίδης)

[hellip]Λίγες μόνο δεκαετίες πριν οι εξετάσεις ήταν ένα φυσικό γεγονός συνδεδεμένο με τις laquoκανονικές λειτουργίεςraquo του σχολείου Ξαφνικά όμως τα πράγματα άλλαξαν Οι εξετάσεις φαίνεται να μην είναι πια κάτι απλό δηλαδή στα μέτρα των παιδιών Καθηγητές γονείς και ΜΜΕ μεταφέρουν στα παιδιά το μήνυμα laquoΔουλέψτε σκληρά γιατί χαθήκατεraquo Και τα παιδιά προσπαθούν και δουλεύουν σκληρά Δεν παρακολουθούν μόνο το πρόγραμμα του σχολείου αλλά είναι υποχρεωμένα να διαβάζουν αρκετές ώρες ενώ τα περισσότερα αναγκάζονται να παρακολουθούν και κάποιο φροντιστήριο Η εποχή της εφηβείας για τα ελληνόπουλα δεν κρύβει μόνο το άγχος για προσαρμογή στην ενήλικη ζωή αλλά laquoπροσφέρειraquo και τον πανικό της επιτυχίας [hellip] Στις πολύβουες και κατειλημμένες από το καυσαέριο μεγαλουπόλεις τα παιδιά επιστρέφουν τρέχοντας από το σχολείο είτε με τα πόδια και τη συνοδεία κάποιου μεγάλου είτε με σχολικά και αυτοκίνητα για να μπουν πάλι τρέχοντας στο ασανσέρ της πολυκατοικίας και να καταλήξουν με βιασύνη σε ένα γεύμα που θα οδηγήσει σε μια γρήγορη πέψη προκειμένου να αρχίσουν οι εξωσχολικές δραστηριότητες Ξένες γλώσσες αθλητικά ωδεία μαθήματα πληροφορικής και πάλι πίσω στο σπίτι για το διάβασμα της επόμενης μέρας Ώσπου κάπου αργά το βράδυ θα κλείσουν οι τηλεοράσεις και θα πέσει σιωπητήριο Ώρες δουλειάς10-12

Σμαρούλα Παντελή Το Βήμα 04-06-2000

Την επόμενη νύχτα ένας παράξενος θόρυβος κάτι σαν το θόρυβο που κάνει η ποντικοπαγίδα όταν κλείνει ξύπνησε τη γυναίκα του αγρότη που έτρεξε να δει τι συνέβη Μέσα στη νύχτα όμως δεν πρόσεξε πως στην παγίδα πιάστηκε από την ουρά ένα φίδι Φοβισμένο το φίδι δάγκωσε τη γυναίκα Ο άντρας της έτρεξε γρήγορα και την πήγε στο νοσοκομείο Αλλοίμονο όμως την έφερε στο σπίτι με πολύ υψηλό πυρετό Ο γιατρός τον συμβούλεψε να της κάνει ζεστές σουπίτσες Έτσι ο αγρότης έσφαξε την κότα για να κάνει μια καλή κοτόσουπα Η γυναίκα όμως πήγαινε από το κακό στο χειρότερο και όλοι οι γείτονες έρχονταν στη φάρμα να βοηθήσουν Ο καθένας με τη σειρά του καθόταν στο προσκεφάλι της γυναίκας από ένα 8ωρο Για να τους ταΐσει όλους αυτούς ο αγρότης αναγκάστηκε να σφάξει το γουρούνι Τελικά όμως η γυναίκα δε τη γλύτωσε Πέθανε Στη κηδεία της ήρθε πάρα πολύς κόσμος γιατί ήταν καλή γυναίκα και την αγαπούσαν όλοι Για να φιλοξενήσει όλον αυτόν τον κόσμο ο αγρότης αναγκάστηκε να σφάξει το βόδι Ο κυρ Ποντικός μας έβλεπε όλο αυτό το πηγαινέλα από την τρυπούλα του με πάρα πολύ μεγάλη θλίψη ( από το Διαδίκτυο( από το Διαδίκτυο)) (αρχή παραμυθιού) (αρχή παραμυθιού)

Page 43: σχηματα λογου

ΕυφημισμόςΕυφημισμός

μια λέξη ή φράση με καλή σημασία χρησιμοποιείται για την ονομασία κακού ή δυσάρεστου πράγματος

πΥ ερβολήπΥ ερβολή

μια κατάσταση μεγαλοποιείται για να προκαλέσει μεγαλύτερη εντύπωση

ΑλληγορίαΑλληγορία

αυτός που μιλάει άλλα λέει κι άλλα εννοεί

είναι μεταφορική φράση που κρύβει διαφορετικό νόημα από αυτό που δηλώνουν οι λέξεις της

Διαφέρει από τη μεταφοράγιατί δεν περιορίζεται σε μια λέξη αλλά αποτελεί συνεχές όλο

π πΠροσω ο οίησηπ πΠροσω ο οίηση

αποδίδονται ανθρώπινες ιδιότητες σε ζώα σε αντικείμενα ή αφηρημένες έννοιες και ιδέες

ΠαρομοίωσηΠαρομοίωσησυγκρίνουμε δύο πρόσωπα πράγματα ιδέες φαινόμενα καταστάσεις ενέργειες που έχουν ομοιότητα μεταξύ τους προκειμένου να τονιστεί η ιδιότητα του ενός

Η παρομοίωση αρχίζει με τις λέξεις σαν καθώς όπως και με το σαν να όταν έχουμε υποθετική παρομοίωση

ΚλιμακωτόΚλιμακωτό

παρατίθενται διάφορα γεγονότα αντικείμενα πρόσωπα έννοιες

με αυξανόμενή ένταση (ανιούσα κλιμάκωση) ή

φθίνουσα πορεία (κατιούσα κλιμάκωση)

ΑντονομασίαΑντονομασία

αντικαθίστανται τα προσηγορικά ονόματα με κύρια ήτα κύρια με προσηγορικά ή τα κύρια και προσηγορικά με άλλες σχετικές λέξεις

ΠΛΗΡΟΦΟΡΙΕΣΠΛΗΡΟΦΟΡΙΕΣ

Αρχική σελίδαΠληροφορίεςΠίσω στη δραστηριότητα-παράδειγμαΠίνακας επιλογής παραδειγμάτωνΠίνακας ΔραστηριότητεςΠίνακας Σχήματα ΛόγουΠροηγούμενη διαφάνειαΚλικΚλικ οπουδήποτε για να δείτε την απάντησηΚλικΚλικ οπουδήποτε για να μεταβείτε στην επόμενη

διαφάνεια ή ακολουθείστε τις υπερσυνδέσεις

ΔραστηριότητεςΔραστηριότητες

Ομάδα Α Ομάδα Α Ομάδα Β Ομάδα Β Ομάδα Γ Ομάδα Γ Ομάδα Δ Ομάδα Δ Ομάδα Ε Ομάδα Ε

Κλικ στους Κλικ στους συνδέσμους συνδέσμους για συνέχειαhellip

για συνέχειαhellip

Ομάδα Α Ομάδα Α

Αφού διαβάσουμε το παραμύθι (κλικ Αφού διαβάσουμε το παραμύθι (κλικ ΕΔΩΕΔΩ)) ας του δώσουμε ένα τίτλο αξιοποιώντας τη

μεταφορά ας αναφερθούμε στα σχήματα λόγου που

αξιοποιεί ο συγγραφέας ας δημιουργήσουμε το δικό μας παραμύθι με

το ίδιο θεματικό κέντρο

Ομάδα Β Ομάδα Β Αφού παρατηρήσουμε την εικόνα (κλικ Αφού παρατηρήσουμε την εικόνα (κλικ ΕΔΩΕΔΩ)) ας της δώσουμε ένα τίτλο Ποιο σχήμα

λόγου μπορούμε να αξιοποιήσουμε ας βρούμε εικόνες στις οποίες μπορούμε να

αξιοποιήσουμε το ίδιο σχήμα λόγου ας δημιουργήσουμε μια μικρή παρουσίαση

Power Point με τα ευρήματά μας

Ομάδα Γ Ομάδα Γ Ας διαβάσουμε το ποίημα (κλικ Ας διαβάσουμε το ποίημα (κλικ ΕΔΩΕΔΩ)) ποιο σχήμα λόγου αξιοποιεί ο ποιητής για

να μιλήσει για την Ειρήνη πώς θα συνέχιζε το ποίημα αν μιλούσε

για τον Πόλεμοαξιοποιώντας το ίδιο σχήμα ας οπτικοποιήσουμε τους στίχους με

πρωταγωνιστές τον Πόλεμο και την Ειρήνη αξιοποιώντας το Power Point ή το Movie

Maker

Ομάδα Δ Ομάδα Δ

Αφού παρατηρήσουμε την εικόνα (κλικ Αφού παρατηρήσουμε την εικόνα (κλικ ΕΔΩΕΔΩ)) ας μιλήσουμε για την ειρωνεία που διακρίνεται

σ΄αυτή ας παρατηρήσουμε με ποιους τρόπους την

επιτυγχάνει ο σκιτσογράφος ας δημιουργήσουμε ένα παρόμοιο σκίτσο-

σχόλιο για κάποιο θέμα κοινωνικού προβληματισμού με ένα εργαλείο δημιουργίας comics

Ομάδα Ε Ομάδα Ε Αφού διαβάσουμε το κείμενο (κλικ Αφού διαβάσουμε το κείμενο (κλικ ΕΔΩΕΔΩ)) ας του δώσουμε ένα τίτλο αξιοποιώντας τη

μεταφοράμεταφορά ας εντοπίσουμε το σχήμα της υπερβολής υπερβολής

που υπάρχει στο κείμενο ας δημιουργήσουμε ένα κολάζ εικόνων-

παρομοίωσηπαρομοίωση του κειμένου αξιοποιώντας κάποιο Διαδικτυακό Εργαλείο ή μια διαφάνεια Power Point

Ένα ποντικάκι κάποτε παρατηρούσε από την τρυπούλα του τον αγρότη και τη γυναίκα του που ξεδίπλωναν ένα πακέτο laquoΤι λιχουδιά άραγε έκρυβε εκείνο το πακέτοraquo αναρωτήθηκε Όταν οι δύο αγρότες άνοιξαν το πακέτο δεν φαντάζεστε πόσο μεγάλο ήταν το σοκ που έπαθε όταν διαπίστωσε πως επρόκειτο για μια ποντικοπαγίδα Τρέχει γρήγορα λοιπόν στον αχυρώνα για να ανακοινώσει το φοβερό νέο -Μια ποντικοπαγίδα μέσα στο σπίτι Μια ποντικοπαγίδα μέσα στο σπίτιΗ κότα κακάρισε έξυσε την πλάτη της και σηκώνοντας το λαιμό της είπε Κύρ Ποντικέ μου καταλαβαίνω πως αυτό αποτελεί πρόβλημα για σας Αλλά δεν βλέπω να έχει καμιά επίπτωση σε μένα Δε με ενοχλεί καθόλου εμένα η ποντικοπαγίδα στο σπίτι Το ποντικάκι γύρισε τότε στο γουρούνι και του φώναξε Έχει μια ποντικοπαγίδα στο σπίτι Έχει μια ποντικοπαγίδα στο σπίτι Το γουρούνι έδειξε συμπόνια αλλά απάντησε Λυπάμαι πολύ κυρ ποντικέ μου αλλά δεν μπορώ να κάνω τίποτα άλλο από το να προσευχηθώ Να είσαι σίγουρος ότι θα το κάνω Θα προσευχηθώ Τότε το ποντίκι στράφηκε προς το βόδι και του φώναξε κρούοντας τον κώδωνα του κινδύνου Έχει μια ποντικοπαγίδα στο σπίτι Έχει μια ποντικοπαγίδα στο σπίτι Και το βόδι απάντησε Κοιτάξτε κύριε ποντικέ μου πολύ λυπάμαι για τον κίνδυνο που διατρέχεις αλλά εμένα η ποντικοπαγίδα το μόνο που μπορεί να μου κάνει είναι ένα τσιμπηματάκι στο δέρμα μου Έτσι ο καλός μας ποντικούλης έφυγε με κατεβασμένο το κεφάλι περίλυπος και απογοητευμένος γιατί θα έπρεπε ΜΟΝΟΣ ΤΟΥ να αντιμετωπίσει τον κίνδυνο της ποντικοπαγίδας (συνέχεια)

laquoΚι όμως απrsquo τις δυο τις λέξεις την καλύτερη όλοι οι άνθρωποι μπορούν να ξεχωρίσουν όπως ξεχωρίζουν τα καλά και τα κακά πόσο ανώτερη απrsquo τον πόλεμο είναι η ειρήνη στους ανθρώπους Είναι αυτή που τα γράμματα αγαπάει τους θρήνους μισεί χαίρεται με τα πολλά παιδιά και με τα πλούτηraquo

(Ευριπίδης)

[hellip]Λίγες μόνο δεκαετίες πριν οι εξετάσεις ήταν ένα φυσικό γεγονός συνδεδεμένο με τις laquoκανονικές λειτουργίεςraquo του σχολείου Ξαφνικά όμως τα πράγματα άλλαξαν Οι εξετάσεις φαίνεται να μην είναι πια κάτι απλό δηλαδή στα μέτρα των παιδιών Καθηγητές γονείς και ΜΜΕ μεταφέρουν στα παιδιά το μήνυμα laquoΔουλέψτε σκληρά γιατί χαθήκατεraquo Και τα παιδιά προσπαθούν και δουλεύουν σκληρά Δεν παρακολουθούν μόνο το πρόγραμμα του σχολείου αλλά είναι υποχρεωμένα να διαβάζουν αρκετές ώρες ενώ τα περισσότερα αναγκάζονται να παρακολουθούν και κάποιο φροντιστήριο Η εποχή της εφηβείας για τα ελληνόπουλα δεν κρύβει μόνο το άγχος για προσαρμογή στην ενήλικη ζωή αλλά laquoπροσφέρειraquo και τον πανικό της επιτυχίας [hellip] Στις πολύβουες και κατειλημμένες από το καυσαέριο μεγαλουπόλεις τα παιδιά επιστρέφουν τρέχοντας από το σχολείο είτε με τα πόδια και τη συνοδεία κάποιου μεγάλου είτε με σχολικά και αυτοκίνητα για να μπουν πάλι τρέχοντας στο ασανσέρ της πολυκατοικίας και να καταλήξουν με βιασύνη σε ένα γεύμα που θα οδηγήσει σε μια γρήγορη πέψη προκειμένου να αρχίσουν οι εξωσχολικές δραστηριότητες Ξένες γλώσσες αθλητικά ωδεία μαθήματα πληροφορικής και πάλι πίσω στο σπίτι για το διάβασμα της επόμενης μέρας Ώσπου κάπου αργά το βράδυ θα κλείσουν οι τηλεοράσεις και θα πέσει σιωπητήριο Ώρες δουλειάς10-12

Σμαρούλα Παντελή Το Βήμα 04-06-2000

Την επόμενη νύχτα ένας παράξενος θόρυβος κάτι σαν το θόρυβο που κάνει η ποντικοπαγίδα όταν κλείνει ξύπνησε τη γυναίκα του αγρότη που έτρεξε να δει τι συνέβη Μέσα στη νύχτα όμως δεν πρόσεξε πως στην παγίδα πιάστηκε από την ουρά ένα φίδι Φοβισμένο το φίδι δάγκωσε τη γυναίκα Ο άντρας της έτρεξε γρήγορα και την πήγε στο νοσοκομείο Αλλοίμονο όμως την έφερε στο σπίτι με πολύ υψηλό πυρετό Ο γιατρός τον συμβούλεψε να της κάνει ζεστές σουπίτσες Έτσι ο αγρότης έσφαξε την κότα για να κάνει μια καλή κοτόσουπα Η γυναίκα όμως πήγαινε από το κακό στο χειρότερο και όλοι οι γείτονες έρχονταν στη φάρμα να βοηθήσουν Ο καθένας με τη σειρά του καθόταν στο προσκεφάλι της γυναίκας από ένα 8ωρο Για να τους ταΐσει όλους αυτούς ο αγρότης αναγκάστηκε να σφάξει το γουρούνι Τελικά όμως η γυναίκα δε τη γλύτωσε Πέθανε Στη κηδεία της ήρθε πάρα πολύς κόσμος γιατί ήταν καλή γυναίκα και την αγαπούσαν όλοι Για να φιλοξενήσει όλον αυτόν τον κόσμο ο αγρότης αναγκάστηκε να σφάξει το βόδι Ο κυρ Ποντικός μας έβλεπε όλο αυτό το πηγαινέλα από την τρυπούλα του με πάρα πολύ μεγάλη θλίψη ( από το Διαδίκτυο( από το Διαδίκτυο)) (αρχή παραμυθιού) (αρχή παραμυθιού)

Page 44: σχηματα λογου

πΥ ερβολήπΥ ερβολή

μια κατάσταση μεγαλοποιείται για να προκαλέσει μεγαλύτερη εντύπωση

ΑλληγορίαΑλληγορία

αυτός που μιλάει άλλα λέει κι άλλα εννοεί

είναι μεταφορική φράση που κρύβει διαφορετικό νόημα από αυτό που δηλώνουν οι λέξεις της

Διαφέρει από τη μεταφοράγιατί δεν περιορίζεται σε μια λέξη αλλά αποτελεί συνεχές όλο

π πΠροσω ο οίησηπ πΠροσω ο οίηση

αποδίδονται ανθρώπινες ιδιότητες σε ζώα σε αντικείμενα ή αφηρημένες έννοιες και ιδέες

ΠαρομοίωσηΠαρομοίωσησυγκρίνουμε δύο πρόσωπα πράγματα ιδέες φαινόμενα καταστάσεις ενέργειες που έχουν ομοιότητα μεταξύ τους προκειμένου να τονιστεί η ιδιότητα του ενός

Η παρομοίωση αρχίζει με τις λέξεις σαν καθώς όπως και με το σαν να όταν έχουμε υποθετική παρομοίωση

ΚλιμακωτόΚλιμακωτό

παρατίθενται διάφορα γεγονότα αντικείμενα πρόσωπα έννοιες

με αυξανόμενή ένταση (ανιούσα κλιμάκωση) ή

φθίνουσα πορεία (κατιούσα κλιμάκωση)

ΑντονομασίαΑντονομασία

αντικαθίστανται τα προσηγορικά ονόματα με κύρια ήτα κύρια με προσηγορικά ή τα κύρια και προσηγορικά με άλλες σχετικές λέξεις

ΠΛΗΡΟΦΟΡΙΕΣΠΛΗΡΟΦΟΡΙΕΣ

Αρχική σελίδαΠληροφορίεςΠίσω στη δραστηριότητα-παράδειγμαΠίνακας επιλογής παραδειγμάτωνΠίνακας ΔραστηριότητεςΠίνακας Σχήματα ΛόγουΠροηγούμενη διαφάνειαΚλικΚλικ οπουδήποτε για να δείτε την απάντησηΚλικΚλικ οπουδήποτε για να μεταβείτε στην επόμενη

διαφάνεια ή ακολουθείστε τις υπερσυνδέσεις

ΔραστηριότητεςΔραστηριότητες

Ομάδα Α Ομάδα Α Ομάδα Β Ομάδα Β Ομάδα Γ Ομάδα Γ Ομάδα Δ Ομάδα Δ Ομάδα Ε Ομάδα Ε

Κλικ στους Κλικ στους συνδέσμους συνδέσμους για συνέχειαhellip

για συνέχειαhellip

Ομάδα Α Ομάδα Α

Αφού διαβάσουμε το παραμύθι (κλικ Αφού διαβάσουμε το παραμύθι (κλικ ΕΔΩΕΔΩ)) ας του δώσουμε ένα τίτλο αξιοποιώντας τη

μεταφορά ας αναφερθούμε στα σχήματα λόγου που

αξιοποιεί ο συγγραφέας ας δημιουργήσουμε το δικό μας παραμύθι με

το ίδιο θεματικό κέντρο

Ομάδα Β Ομάδα Β Αφού παρατηρήσουμε την εικόνα (κλικ Αφού παρατηρήσουμε την εικόνα (κλικ ΕΔΩΕΔΩ)) ας της δώσουμε ένα τίτλο Ποιο σχήμα

λόγου μπορούμε να αξιοποιήσουμε ας βρούμε εικόνες στις οποίες μπορούμε να

αξιοποιήσουμε το ίδιο σχήμα λόγου ας δημιουργήσουμε μια μικρή παρουσίαση

Power Point με τα ευρήματά μας

Ομάδα Γ Ομάδα Γ Ας διαβάσουμε το ποίημα (κλικ Ας διαβάσουμε το ποίημα (κλικ ΕΔΩΕΔΩ)) ποιο σχήμα λόγου αξιοποιεί ο ποιητής για

να μιλήσει για την Ειρήνη πώς θα συνέχιζε το ποίημα αν μιλούσε

για τον Πόλεμοαξιοποιώντας το ίδιο σχήμα ας οπτικοποιήσουμε τους στίχους με

πρωταγωνιστές τον Πόλεμο και την Ειρήνη αξιοποιώντας το Power Point ή το Movie

Maker

Ομάδα Δ Ομάδα Δ

Αφού παρατηρήσουμε την εικόνα (κλικ Αφού παρατηρήσουμε την εικόνα (κλικ ΕΔΩΕΔΩ)) ας μιλήσουμε για την ειρωνεία που διακρίνεται

σ΄αυτή ας παρατηρήσουμε με ποιους τρόπους την

επιτυγχάνει ο σκιτσογράφος ας δημιουργήσουμε ένα παρόμοιο σκίτσο-

σχόλιο για κάποιο θέμα κοινωνικού προβληματισμού με ένα εργαλείο δημιουργίας comics

Ομάδα Ε Ομάδα Ε Αφού διαβάσουμε το κείμενο (κλικ Αφού διαβάσουμε το κείμενο (κλικ ΕΔΩΕΔΩ)) ας του δώσουμε ένα τίτλο αξιοποιώντας τη

μεταφοράμεταφορά ας εντοπίσουμε το σχήμα της υπερβολής υπερβολής

που υπάρχει στο κείμενο ας δημιουργήσουμε ένα κολάζ εικόνων-

παρομοίωσηπαρομοίωση του κειμένου αξιοποιώντας κάποιο Διαδικτυακό Εργαλείο ή μια διαφάνεια Power Point

Ένα ποντικάκι κάποτε παρατηρούσε από την τρυπούλα του τον αγρότη και τη γυναίκα του που ξεδίπλωναν ένα πακέτο laquoΤι λιχουδιά άραγε έκρυβε εκείνο το πακέτοraquo αναρωτήθηκε Όταν οι δύο αγρότες άνοιξαν το πακέτο δεν φαντάζεστε πόσο μεγάλο ήταν το σοκ που έπαθε όταν διαπίστωσε πως επρόκειτο για μια ποντικοπαγίδα Τρέχει γρήγορα λοιπόν στον αχυρώνα για να ανακοινώσει το φοβερό νέο -Μια ποντικοπαγίδα μέσα στο σπίτι Μια ποντικοπαγίδα μέσα στο σπίτιΗ κότα κακάρισε έξυσε την πλάτη της και σηκώνοντας το λαιμό της είπε Κύρ Ποντικέ μου καταλαβαίνω πως αυτό αποτελεί πρόβλημα για σας Αλλά δεν βλέπω να έχει καμιά επίπτωση σε μένα Δε με ενοχλεί καθόλου εμένα η ποντικοπαγίδα στο σπίτι Το ποντικάκι γύρισε τότε στο γουρούνι και του φώναξε Έχει μια ποντικοπαγίδα στο σπίτι Έχει μια ποντικοπαγίδα στο σπίτι Το γουρούνι έδειξε συμπόνια αλλά απάντησε Λυπάμαι πολύ κυρ ποντικέ μου αλλά δεν μπορώ να κάνω τίποτα άλλο από το να προσευχηθώ Να είσαι σίγουρος ότι θα το κάνω Θα προσευχηθώ Τότε το ποντίκι στράφηκε προς το βόδι και του φώναξε κρούοντας τον κώδωνα του κινδύνου Έχει μια ποντικοπαγίδα στο σπίτι Έχει μια ποντικοπαγίδα στο σπίτι Και το βόδι απάντησε Κοιτάξτε κύριε ποντικέ μου πολύ λυπάμαι για τον κίνδυνο που διατρέχεις αλλά εμένα η ποντικοπαγίδα το μόνο που μπορεί να μου κάνει είναι ένα τσιμπηματάκι στο δέρμα μου Έτσι ο καλός μας ποντικούλης έφυγε με κατεβασμένο το κεφάλι περίλυπος και απογοητευμένος γιατί θα έπρεπε ΜΟΝΟΣ ΤΟΥ να αντιμετωπίσει τον κίνδυνο της ποντικοπαγίδας (συνέχεια)

laquoΚι όμως απrsquo τις δυο τις λέξεις την καλύτερη όλοι οι άνθρωποι μπορούν να ξεχωρίσουν όπως ξεχωρίζουν τα καλά και τα κακά πόσο ανώτερη απrsquo τον πόλεμο είναι η ειρήνη στους ανθρώπους Είναι αυτή που τα γράμματα αγαπάει τους θρήνους μισεί χαίρεται με τα πολλά παιδιά και με τα πλούτηraquo

(Ευριπίδης)

[hellip]Λίγες μόνο δεκαετίες πριν οι εξετάσεις ήταν ένα φυσικό γεγονός συνδεδεμένο με τις laquoκανονικές λειτουργίεςraquo του σχολείου Ξαφνικά όμως τα πράγματα άλλαξαν Οι εξετάσεις φαίνεται να μην είναι πια κάτι απλό δηλαδή στα μέτρα των παιδιών Καθηγητές γονείς και ΜΜΕ μεταφέρουν στα παιδιά το μήνυμα laquoΔουλέψτε σκληρά γιατί χαθήκατεraquo Και τα παιδιά προσπαθούν και δουλεύουν σκληρά Δεν παρακολουθούν μόνο το πρόγραμμα του σχολείου αλλά είναι υποχρεωμένα να διαβάζουν αρκετές ώρες ενώ τα περισσότερα αναγκάζονται να παρακολουθούν και κάποιο φροντιστήριο Η εποχή της εφηβείας για τα ελληνόπουλα δεν κρύβει μόνο το άγχος για προσαρμογή στην ενήλικη ζωή αλλά laquoπροσφέρειraquo και τον πανικό της επιτυχίας [hellip] Στις πολύβουες και κατειλημμένες από το καυσαέριο μεγαλουπόλεις τα παιδιά επιστρέφουν τρέχοντας από το σχολείο είτε με τα πόδια και τη συνοδεία κάποιου μεγάλου είτε με σχολικά και αυτοκίνητα για να μπουν πάλι τρέχοντας στο ασανσέρ της πολυκατοικίας και να καταλήξουν με βιασύνη σε ένα γεύμα που θα οδηγήσει σε μια γρήγορη πέψη προκειμένου να αρχίσουν οι εξωσχολικές δραστηριότητες Ξένες γλώσσες αθλητικά ωδεία μαθήματα πληροφορικής και πάλι πίσω στο σπίτι για το διάβασμα της επόμενης μέρας Ώσπου κάπου αργά το βράδυ θα κλείσουν οι τηλεοράσεις και θα πέσει σιωπητήριο Ώρες δουλειάς10-12

Σμαρούλα Παντελή Το Βήμα 04-06-2000

Την επόμενη νύχτα ένας παράξενος θόρυβος κάτι σαν το θόρυβο που κάνει η ποντικοπαγίδα όταν κλείνει ξύπνησε τη γυναίκα του αγρότη που έτρεξε να δει τι συνέβη Μέσα στη νύχτα όμως δεν πρόσεξε πως στην παγίδα πιάστηκε από την ουρά ένα φίδι Φοβισμένο το φίδι δάγκωσε τη γυναίκα Ο άντρας της έτρεξε γρήγορα και την πήγε στο νοσοκομείο Αλλοίμονο όμως την έφερε στο σπίτι με πολύ υψηλό πυρετό Ο γιατρός τον συμβούλεψε να της κάνει ζεστές σουπίτσες Έτσι ο αγρότης έσφαξε την κότα για να κάνει μια καλή κοτόσουπα Η γυναίκα όμως πήγαινε από το κακό στο χειρότερο και όλοι οι γείτονες έρχονταν στη φάρμα να βοηθήσουν Ο καθένας με τη σειρά του καθόταν στο προσκεφάλι της γυναίκας από ένα 8ωρο Για να τους ταΐσει όλους αυτούς ο αγρότης αναγκάστηκε να σφάξει το γουρούνι Τελικά όμως η γυναίκα δε τη γλύτωσε Πέθανε Στη κηδεία της ήρθε πάρα πολύς κόσμος γιατί ήταν καλή γυναίκα και την αγαπούσαν όλοι Για να φιλοξενήσει όλον αυτόν τον κόσμο ο αγρότης αναγκάστηκε να σφάξει το βόδι Ο κυρ Ποντικός μας έβλεπε όλο αυτό το πηγαινέλα από την τρυπούλα του με πάρα πολύ μεγάλη θλίψη ( από το Διαδίκτυο( από το Διαδίκτυο)) (αρχή παραμυθιού) (αρχή παραμυθιού)

Page 45: σχηματα λογου

ΑλληγορίαΑλληγορία

αυτός που μιλάει άλλα λέει κι άλλα εννοεί

είναι μεταφορική φράση που κρύβει διαφορετικό νόημα από αυτό που δηλώνουν οι λέξεις της

Διαφέρει από τη μεταφοράγιατί δεν περιορίζεται σε μια λέξη αλλά αποτελεί συνεχές όλο

π πΠροσω ο οίησηπ πΠροσω ο οίηση

αποδίδονται ανθρώπινες ιδιότητες σε ζώα σε αντικείμενα ή αφηρημένες έννοιες και ιδέες

ΠαρομοίωσηΠαρομοίωσησυγκρίνουμε δύο πρόσωπα πράγματα ιδέες φαινόμενα καταστάσεις ενέργειες που έχουν ομοιότητα μεταξύ τους προκειμένου να τονιστεί η ιδιότητα του ενός

Η παρομοίωση αρχίζει με τις λέξεις σαν καθώς όπως και με το σαν να όταν έχουμε υποθετική παρομοίωση

ΚλιμακωτόΚλιμακωτό

παρατίθενται διάφορα γεγονότα αντικείμενα πρόσωπα έννοιες

με αυξανόμενή ένταση (ανιούσα κλιμάκωση) ή

φθίνουσα πορεία (κατιούσα κλιμάκωση)

ΑντονομασίαΑντονομασία

αντικαθίστανται τα προσηγορικά ονόματα με κύρια ήτα κύρια με προσηγορικά ή τα κύρια και προσηγορικά με άλλες σχετικές λέξεις

ΠΛΗΡΟΦΟΡΙΕΣΠΛΗΡΟΦΟΡΙΕΣ

Αρχική σελίδαΠληροφορίεςΠίσω στη δραστηριότητα-παράδειγμαΠίνακας επιλογής παραδειγμάτωνΠίνακας ΔραστηριότητεςΠίνακας Σχήματα ΛόγουΠροηγούμενη διαφάνειαΚλικΚλικ οπουδήποτε για να δείτε την απάντησηΚλικΚλικ οπουδήποτε για να μεταβείτε στην επόμενη

διαφάνεια ή ακολουθείστε τις υπερσυνδέσεις

ΔραστηριότητεςΔραστηριότητες

Ομάδα Α Ομάδα Α Ομάδα Β Ομάδα Β Ομάδα Γ Ομάδα Γ Ομάδα Δ Ομάδα Δ Ομάδα Ε Ομάδα Ε

Κλικ στους Κλικ στους συνδέσμους συνδέσμους για συνέχειαhellip

για συνέχειαhellip

Ομάδα Α Ομάδα Α

Αφού διαβάσουμε το παραμύθι (κλικ Αφού διαβάσουμε το παραμύθι (κλικ ΕΔΩΕΔΩ)) ας του δώσουμε ένα τίτλο αξιοποιώντας τη

μεταφορά ας αναφερθούμε στα σχήματα λόγου που

αξιοποιεί ο συγγραφέας ας δημιουργήσουμε το δικό μας παραμύθι με

το ίδιο θεματικό κέντρο

Ομάδα Β Ομάδα Β Αφού παρατηρήσουμε την εικόνα (κλικ Αφού παρατηρήσουμε την εικόνα (κλικ ΕΔΩΕΔΩ)) ας της δώσουμε ένα τίτλο Ποιο σχήμα

λόγου μπορούμε να αξιοποιήσουμε ας βρούμε εικόνες στις οποίες μπορούμε να

αξιοποιήσουμε το ίδιο σχήμα λόγου ας δημιουργήσουμε μια μικρή παρουσίαση

Power Point με τα ευρήματά μας

Ομάδα Γ Ομάδα Γ Ας διαβάσουμε το ποίημα (κλικ Ας διαβάσουμε το ποίημα (κλικ ΕΔΩΕΔΩ)) ποιο σχήμα λόγου αξιοποιεί ο ποιητής για

να μιλήσει για την Ειρήνη πώς θα συνέχιζε το ποίημα αν μιλούσε

για τον Πόλεμοαξιοποιώντας το ίδιο σχήμα ας οπτικοποιήσουμε τους στίχους με

πρωταγωνιστές τον Πόλεμο και την Ειρήνη αξιοποιώντας το Power Point ή το Movie

Maker

Ομάδα Δ Ομάδα Δ

Αφού παρατηρήσουμε την εικόνα (κλικ Αφού παρατηρήσουμε την εικόνα (κλικ ΕΔΩΕΔΩ)) ας μιλήσουμε για την ειρωνεία που διακρίνεται

σ΄αυτή ας παρατηρήσουμε με ποιους τρόπους την

επιτυγχάνει ο σκιτσογράφος ας δημιουργήσουμε ένα παρόμοιο σκίτσο-

σχόλιο για κάποιο θέμα κοινωνικού προβληματισμού με ένα εργαλείο δημιουργίας comics

Ομάδα Ε Ομάδα Ε Αφού διαβάσουμε το κείμενο (κλικ Αφού διαβάσουμε το κείμενο (κλικ ΕΔΩΕΔΩ)) ας του δώσουμε ένα τίτλο αξιοποιώντας τη

μεταφοράμεταφορά ας εντοπίσουμε το σχήμα της υπερβολής υπερβολής

που υπάρχει στο κείμενο ας δημιουργήσουμε ένα κολάζ εικόνων-

παρομοίωσηπαρομοίωση του κειμένου αξιοποιώντας κάποιο Διαδικτυακό Εργαλείο ή μια διαφάνεια Power Point

Ένα ποντικάκι κάποτε παρατηρούσε από την τρυπούλα του τον αγρότη και τη γυναίκα του που ξεδίπλωναν ένα πακέτο laquoΤι λιχουδιά άραγε έκρυβε εκείνο το πακέτοraquo αναρωτήθηκε Όταν οι δύο αγρότες άνοιξαν το πακέτο δεν φαντάζεστε πόσο μεγάλο ήταν το σοκ που έπαθε όταν διαπίστωσε πως επρόκειτο για μια ποντικοπαγίδα Τρέχει γρήγορα λοιπόν στον αχυρώνα για να ανακοινώσει το φοβερό νέο -Μια ποντικοπαγίδα μέσα στο σπίτι Μια ποντικοπαγίδα μέσα στο σπίτιΗ κότα κακάρισε έξυσε την πλάτη της και σηκώνοντας το λαιμό της είπε Κύρ Ποντικέ μου καταλαβαίνω πως αυτό αποτελεί πρόβλημα για σας Αλλά δεν βλέπω να έχει καμιά επίπτωση σε μένα Δε με ενοχλεί καθόλου εμένα η ποντικοπαγίδα στο σπίτι Το ποντικάκι γύρισε τότε στο γουρούνι και του φώναξε Έχει μια ποντικοπαγίδα στο σπίτι Έχει μια ποντικοπαγίδα στο σπίτι Το γουρούνι έδειξε συμπόνια αλλά απάντησε Λυπάμαι πολύ κυρ ποντικέ μου αλλά δεν μπορώ να κάνω τίποτα άλλο από το να προσευχηθώ Να είσαι σίγουρος ότι θα το κάνω Θα προσευχηθώ Τότε το ποντίκι στράφηκε προς το βόδι και του φώναξε κρούοντας τον κώδωνα του κινδύνου Έχει μια ποντικοπαγίδα στο σπίτι Έχει μια ποντικοπαγίδα στο σπίτι Και το βόδι απάντησε Κοιτάξτε κύριε ποντικέ μου πολύ λυπάμαι για τον κίνδυνο που διατρέχεις αλλά εμένα η ποντικοπαγίδα το μόνο που μπορεί να μου κάνει είναι ένα τσιμπηματάκι στο δέρμα μου Έτσι ο καλός μας ποντικούλης έφυγε με κατεβασμένο το κεφάλι περίλυπος και απογοητευμένος γιατί θα έπρεπε ΜΟΝΟΣ ΤΟΥ να αντιμετωπίσει τον κίνδυνο της ποντικοπαγίδας (συνέχεια)

laquoΚι όμως απrsquo τις δυο τις λέξεις την καλύτερη όλοι οι άνθρωποι μπορούν να ξεχωρίσουν όπως ξεχωρίζουν τα καλά και τα κακά πόσο ανώτερη απrsquo τον πόλεμο είναι η ειρήνη στους ανθρώπους Είναι αυτή που τα γράμματα αγαπάει τους θρήνους μισεί χαίρεται με τα πολλά παιδιά και με τα πλούτηraquo

(Ευριπίδης)

[hellip]Λίγες μόνο δεκαετίες πριν οι εξετάσεις ήταν ένα φυσικό γεγονός συνδεδεμένο με τις laquoκανονικές λειτουργίεςraquo του σχολείου Ξαφνικά όμως τα πράγματα άλλαξαν Οι εξετάσεις φαίνεται να μην είναι πια κάτι απλό δηλαδή στα μέτρα των παιδιών Καθηγητές γονείς και ΜΜΕ μεταφέρουν στα παιδιά το μήνυμα laquoΔουλέψτε σκληρά γιατί χαθήκατεraquo Και τα παιδιά προσπαθούν και δουλεύουν σκληρά Δεν παρακολουθούν μόνο το πρόγραμμα του σχολείου αλλά είναι υποχρεωμένα να διαβάζουν αρκετές ώρες ενώ τα περισσότερα αναγκάζονται να παρακολουθούν και κάποιο φροντιστήριο Η εποχή της εφηβείας για τα ελληνόπουλα δεν κρύβει μόνο το άγχος για προσαρμογή στην ενήλικη ζωή αλλά laquoπροσφέρειraquo και τον πανικό της επιτυχίας [hellip] Στις πολύβουες και κατειλημμένες από το καυσαέριο μεγαλουπόλεις τα παιδιά επιστρέφουν τρέχοντας από το σχολείο είτε με τα πόδια και τη συνοδεία κάποιου μεγάλου είτε με σχολικά και αυτοκίνητα για να μπουν πάλι τρέχοντας στο ασανσέρ της πολυκατοικίας και να καταλήξουν με βιασύνη σε ένα γεύμα που θα οδηγήσει σε μια γρήγορη πέψη προκειμένου να αρχίσουν οι εξωσχολικές δραστηριότητες Ξένες γλώσσες αθλητικά ωδεία μαθήματα πληροφορικής και πάλι πίσω στο σπίτι για το διάβασμα της επόμενης μέρας Ώσπου κάπου αργά το βράδυ θα κλείσουν οι τηλεοράσεις και θα πέσει σιωπητήριο Ώρες δουλειάς10-12

Σμαρούλα Παντελή Το Βήμα 04-06-2000

Την επόμενη νύχτα ένας παράξενος θόρυβος κάτι σαν το θόρυβο που κάνει η ποντικοπαγίδα όταν κλείνει ξύπνησε τη γυναίκα του αγρότη που έτρεξε να δει τι συνέβη Μέσα στη νύχτα όμως δεν πρόσεξε πως στην παγίδα πιάστηκε από την ουρά ένα φίδι Φοβισμένο το φίδι δάγκωσε τη γυναίκα Ο άντρας της έτρεξε γρήγορα και την πήγε στο νοσοκομείο Αλλοίμονο όμως την έφερε στο σπίτι με πολύ υψηλό πυρετό Ο γιατρός τον συμβούλεψε να της κάνει ζεστές σουπίτσες Έτσι ο αγρότης έσφαξε την κότα για να κάνει μια καλή κοτόσουπα Η γυναίκα όμως πήγαινε από το κακό στο χειρότερο και όλοι οι γείτονες έρχονταν στη φάρμα να βοηθήσουν Ο καθένας με τη σειρά του καθόταν στο προσκεφάλι της γυναίκας από ένα 8ωρο Για να τους ταΐσει όλους αυτούς ο αγρότης αναγκάστηκε να σφάξει το γουρούνι Τελικά όμως η γυναίκα δε τη γλύτωσε Πέθανε Στη κηδεία της ήρθε πάρα πολύς κόσμος γιατί ήταν καλή γυναίκα και την αγαπούσαν όλοι Για να φιλοξενήσει όλον αυτόν τον κόσμο ο αγρότης αναγκάστηκε να σφάξει το βόδι Ο κυρ Ποντικός μας έβλεπε όλο αυτό το πηγαινέλα από την τρυπούλα του με πάρα πολύ μεγάλη θλίψη ( από το Διαδίκτυο( από το Διαδίκτυο)) (αρχή παραμυθιού) (αρχή παραμυθιού)

Page 46: σχηματα λογου

π πΠροσω ο οίησηπ πΠροσω ο οίηση

αποδίδονται ανθρώπινες ιδιότητες σε ζώα σε αντικείμενα ή αφηρημένες έννοιες και ιδέες

ΠαρομοίωσηΠαρομοίωσησυγκρίνουμε δύο πρόσωπα πράγματα ιδέες φαινόμενα καταστάσεις ενέργειες που έχουν ομοιότητα μεταξύ τους προκειμένου να τονιστεί η ιδιότητα του ενός

Η παρομοίωση αρχίζει με τις λέξεις σαν καθώς όπως και με το σαν να όταν έχουμε υποθετική παρομοίωση

ΚλιμακωτόΚλιμακωτό

παρατίθενται διάφορα γεγονότα αντικείμενα πρόσωπα έννοιες

με αυξανόμενή ένταση (ανιούσα κλιμάκωση) ή

φθίνουσα πορεία (κατιούσα κλιμάκωση)

ΑντονομασίαΑντονομασία

αντικαθίστανται τα προσηγορικά ονόματα με κύρια ήτα κύρια με προσηγορικά ή τα κύρια και προσηγορικά με άλλες σχετικές λέξεις

ΠΛΗΡΟΦΟΡΙΕΣΠΛΗΡΟΦΟΡΙΕΣ

Αρχική σελίδαΠληροφορίεςΠίσω στη δραστηριότητα-παράδειγμαΠίνακας επιλογής παραδειγμάτωνΠίνακας ΔραστηριότητεςΠίνακας Σχήματα ΛόγουΠροηγούμενη διαφάνειαΚλικΚλικ οπουδήποτε για να δείτε την απάντησηΚλικΚλικ οπουδήποτε για να μεταβείτε στην επόμενη

διαφάνεια ή ακολουθείστε τις υπερσυνδέσεις

ΔραστηριότητεςΔραστηριότητες

Ομάδα Α Ομάδα Α Ομάδα Β Ομάδα Β Ομάδα Γ Ομάδα Γ Ομάδα Δ Ομάδα Δ Ομάδα Ε Ομάδα Ε

Κλικ στους Κλικ στους συνδέσμους συνδέσμους για συνέχειαhellip

για συνέχειαhellip

Ομάδα Α Ομάδα Α

Αφού διαβάσουμε το παραμύθι (κλικ Αφού διαβάσουμε το παραμύθι (κλικ ΕΔΩΕΔΩ)) ας του δώσουμε ένα τίτλο αξιοποιώντας τη

μεταφορά ας αναφερθούμε στα σχήματα λόγου που

αξιοποιεί ο συγγραφέας ας δημιουργήσουμε το δικό μας παραμύθι με

το ίδιο θεματικό κέντρο

Ομάδα Β Ομάδα Β Αφού παρατηρήσουμε την εικόνα (κλικ Αφού παρατηρήσουμε την εικόνα (κλικ ΕΔΩΕΔΩ)) ας της δώσουμε ένα τίτλο Ποιο σχήμα

λόγου μπορούμε να αξιοποιήσουμε ας βρούμε εικόνες στις οποίες μπορούμε να

αξιοποιήσουμε το ίδιο σχήμα λόγου ας δημιουργήσουμε μια μικρή παρουσίαση

Power Point με τα ευρήματά μας

Ομάδα Γ Ομάδα Γ Ας διαβάσουμε το ποίημα (κλικ Ας διαβάσουμε το ποίημα (κλικ ΕΔΩΕΔΩ)) ποιο σχήμα λόγου αξιοποιεί ο ποιητής για

να μιλήσει για την Ειρήνη πώς θα συνέχιζε το ποίημα αν μιλούσε

για τον Πόλεμοαξιοποιώντας το ίδιο σχήμα ας οπτικοποιήσουμε τους στίχους με

πρωταγωνιστές τον Πόλεμο και την Ειρήνη αξιοποιώντας το Power Point ή το Movie

Maker

Ομάδα Δ Ομάδα Δ

Αφού παρατηρήσουμε την εικόνα (κλικ Αφού παρατηρήσουμε την εικόνα (κλικ ΕΔΩΕΔΩ)) ας μιλήσουμε για την ειρωνεία που διακρίνεται

σ΄αυτή ας παρατηρήσουμε με ποιους τρόπους την

επιτυγχάνει ο σκιτσογράφος ας δημιουργήσουμε ένα παρόμοιο σκίτσο-

σχόλιο για κάποιο θέμα κοινωνικού προβληματισμού με ένα εργαλείο δημιουργίας comics

Ομάδα Ε Ομάδα Ε Αφού διαβάσουμε το κείμενο (κλικ Αφού διαβάσουμε το κείμενο (κλικ ΕΔΩΕΔΩ)) ας του δώσουμε ένα τίτλο αξιοποιώντας τη

μεταφοράμεταφορά ας εντοπίσουμε το σχήμα της υπερβολής υπερβολής

που υπάρχει στο κείμενο ας δημιουργήσουμε ένα κολάζ εικόνων-

παρομοίωσηπαρομοίωση του κειμένου αξιοποιώντας κάποιο Διαδικτυακό Εργαλείο ή μια διαφάνεια Power Point

Ένα ποντικάκι κάποτε παρατηρούσε από την τρυπούλα του τον αγρότη και τη γυναίκα του που ξεδίπλωναν ένα πακέτο laquoΤι λιχουδιά άραγε έκρυβε εκείνο το πακέτοraquo αναρωτήθηκε Όταν οι δύο αγρότες άνοιξαν το πακέτο δεν φαντάζεστε πόσο μεγάλο ήταν το σοκ που έπαθε όταν διαπίστωσε πως επρόκειτο για μια ποντικοπαγίδα Τρέχει γρήγορα λοιπόν στον αχυρώνα για να ανακοινώσει το φοβερό νέο -Μια ποντικοπαγίδα μέσα στο σπίτι Μια ποντικοπαγίδα μέσα στο σπίτιΗ κότα κακάρισε έξυσε την πλάτη της και σηκώνοντας το λαιμό της είπε Κύρ Ποντικέ μου καταλαβαίνω πως αυτό αποτελεί πρόβλημα για σας Αλλά δεν βλέπω να έχει καμιά επίπτωση σε μένα Δε με ενοχλεί καθόλου εμένα η ποντικοπαγίδα στο σπίτι Το ποντικάκι γύρισε τότε στο γουρούνι και του φώναξε Έχει μια ποντικοπαγίδα στο σπίτι Έχει μια ποντικοπαγίδα στο σπίτι Το γουρούνι έδειξε συμπόνια αλλά απάντησε Λυπάμαι πολύ κυρ ποντικέ μου αλλά δεν μπορώ να κάνω τίποτα άλλο από το να προσευχηθώ Να είσαι σίγουρος ότι θα το κάνω Θα προσευχηθώ Τότε το ποντίκι στράφηκε προς το βόδι και του φώναξε κρούοντας τον κώδωνα του κινδύνου Έχει μια ποντικοπαγίδα στο σπίτι Έχει μια ποντικοπαγίδα στο σπίτι Και το βόδι απάντησε Κοιτάξτε κύριε ποντικέ μου πολύ λυπάμαι για τον κίνδυνο που διατρέχεις αλλά εμένα η ποντικοπαγίδα το μόνο που μπορεί να μου κάνει είναι ένα τσιμπηματάκι στο δέρμα μου Έτσι ο καλός μας ποντικούλης έφυγε με κατεβασμένο το κεφάλι περίλυπος και απογοητευμένος γιατί θα έπρεπε ΜΟΝΟΣ ΤΟΥ να αντιμετωπίσει τον κίνδυνο της ποντικοπαγίδας (συνέχεια)

laquoΚι όμως απrsquo τις δυο τις λέξεις την καλύτερη όλοι οι άνθρωποι μπορούν να ξεχωρίσουν όπως ξεχωρίζουν τα καλά και τα κακά πόσο ανώτερη απrsquo τον πόλεμο είναι η ειρήνη στους ανθρώπους Είναι αυτή που τα γράμματα αγαπάει τους θρήνους μισεί χαίρεται με τα πολλά παιδιά και με τα πλούτηraquo

(Ευριπίδης)

[hellip]Λίγες μόνο δεκαετίες πριν οι εξετάσεις ήταν ένα φυσικό γεγονός συνδεδεμένο με τις laquoκανονικές λειτουργίεςraquo του σχολείου Ξαφνικά όμως τα πράγματα άλλαξαν Οι εξετάσεις φαίνεται να μην είναι πια κάτι απλό δηλαδή στα μέτρα των παιδιών Καθηγητές γονείς και ΜΜΕ μεταφέρουν στα παιδιά το μήνυμα laquoΔουλέψτε σκληρά γιατί χαθήκατεraquo Και τα παιδιά προσπαθούν και δουλεύουν σκληρά Δεν παρακολουθούν μόνο το πρόγραμμα του σχολείου αλλά είναι υποχρεωμένα να διαβάζουν αρκετές ώρες ενώ τα περισσότερα αναγκάζονται να παρακολουθούν και κάποιο φροντιστήριο Η εποχή της εφηβείας για τα ελληνόπουλα δεν κρύβει μόνο το άγχος για προσαρμογή στην ενήλικη ζωή αλλά laquoπροσφέρειraquo και τον πανικό της επιτυχίας [hellip] Στις πολύβουες και κατειλημμένες από το καυσαέριο μεγαλουπόλεις τα παιδιά επιστρέφουν τρέχοντας από το σχολείο είτε με τα πόδια και τη συνοδεία κάποιου μεγάλου είτε με σχολικά και αυτοκίνητα για να μπουν πάλι τρέχοντας στο ασανσέρ της πολυκατοικίας και να καταλήξουν με βιασύνη σε ένα γεύμα που θα οδηγήσει σε μια γρήγορη πέψη προκειμένου να αρχίσουν οι εξωσχολικές δραστηριότητες Ξένες γλώσσες αθλητικά ωδεία μαθήματα πληροφορικής και πάλι πίσω στο σπίτι για το διάβασμα της επόμενης μέρας Ώσπου κάπου αργά το βράδυ θα κλείσουν οι τηλεοράσεις και θα πέσει σιωπητήριο Ώρες δουλειάς10-12

Σμαρούλα Παντελή Το Βήμα 04-06-2000

Την επόμενη νύχτα ένας παράξενος θόρυβος κάτι σαν το θόρυβο που κάνει η ποντικοπαγίδα όταν κλείνει ξύπνησε τη γυναίκα του αγρότη που έτρεξε να δει τι συνέβη Μέσα στη νύχτα όμως δεν πρόσεξε πως στην παγίδα πιάστηκε από την ουρά ένα φίδι Φοβισμένο το φίδι δάγκωσε τη γυναίκα Ο άντρας της έτρεξε γρήγορα και την πήγε στο νοσοκομείο Αλλοίμονο όμως την έφερε στο σπίτι με πολύ υψηλό πυρετό Ο γιατρός τον συμβούλεψε να της κάνει ζεστές σουπίτσες Έτσι ο αγρότης έσφαξε την κότα για να κάνει μια καλή κοτόσουπα Η γυναίκα όμως πήγαινε από το κακό στο χειρότερο και όλοι οι γείτονες έρχονταν στη φάρμα να βοηθήσουν Ο καθένας με τη σειρά του καθόταν στο προσκεφάλι της γυναίκας από ένα 8ωρο Για να τους ταΐσει όλους αυτούς ο αγρότης αναγκάστηκε να σφάξει το γουρούνι Τελικά όμως η γυναίκα δε τη γλύτωσε Πέθανε Στη κηδεία της ήρθε πάρα πολύς κόσμος γιατί ήταν καλή γυναίκα και την αγαπούσαν όλοι Για να φιλοξενήσει όλον αυτόν τον κόσμο ο αγρότης αναγκάστηκε να σφάξει το βόδι Ο κυρ Ποντικός μας έβλεπε όλο αυτό το πηγαινέλα από την τρυπούλα του με πάρα πολύ μεγάλη θλίψη ( από το Διαδίκτυο( από το Διαδίκτυο)) (αρχή παραμυθιού) (αρχή παραμυθιού)

Page 47: σχηματα λογου

ΠαρομοίωσηΠαρομοίωσησυγκρίνουμε δύο πρόσωπα πράγματα ιδέες φαινόμενα καταστάσεις ενέργειες που έχουν ομοιότητα μεταξύ τους προκειμένου να τονιστεί η ιδιότητα του ενός

Η παρομοίωση αρχίζει με τις λέξεις σαν καθώς όπως και με το σαν να όταν έχουμε υποθετική παρομοίωση

ΚλιμακωτόΚλιμακωτό

παρατίθενται διάφορα γεγονότα αντικείμενα πρόσωπα έννοιες

με αυξανόμενή ένταση (ανιούσα κλιμάκωση) ή

φθίνουσα πορεία (κατιούσα κλιμάκωση)

ΑντονομασίαΑντονομασία

αντικαθίστανται τα προσηγορικά ονόματα με κύρια ήτα κύρια με προσηγορικά ή τα κύρια και προσηγορικά με άλλες σχετικές λέξεις

ΠΛΗΡΟΦΟΡΙΕΣΠΛΗΡΟΦΟΡΙΕΣ

Αρχική σελίδαΠληροφορίεςΠίσω στη δραστηριότητα-παράδειγμαΠίνακας επιλογής παραδειγμάτωνΠίνακας ΔραστηριότητεςΠίνακας Σχήματα ΛόγουΠροηγούμενη διαφάνειαΚλικΚλικ οπουδήποτε για να δείτε την απάντησηΚλικΚλικ οπουδήποτε για να μεταβείτε στην επόμενη

διαφάνεια ή ακολουθείστε τις υπερσυνδέσεις

ΔραστηριότητεςΔραστηριότητες

Ομάδα Α Ομάδα Α Ομάδα Β Ομάδα Β Ομάδα Γ Ομάδα Γ Ομάδα Δ Ομάδα Δ Ομάδα Ε Ομάδα Ε

Κλικ στους Κλικ στους συνδέσμους συνδέσμους για συνέχειαhellip

για συνέχειαhellip

Ομάδα Α Ομάδα Α

Αφού διαβάσουμε το παραμύθι (κλικ Αφού διαβάσουμε το παραμύθι (κλικ ΕΔΩΕΔΩ)) ας του δώσουμε ένα τίτλο αξιοποιώντας τη

μεταφορά ας αναφερθούμε στα σχήματα λόγου που

αξιοποιεί ο συγγραφέας ας δημιουργήσουμε το δικό μας παραμύθι με

το ίδιο θεματικό κέντρο

Ομάδα Β Ομάδα Β Αφού παρατηρήσουμε την εικόνα (κλικ Αφού παρατηρήσουμε την εικόνα (κλικ ΕΔΩΕΔΩ)) ας της δώσουμε ένα τίτλο Ποιο σχήμα

λόγου μπορούμε να αξιοποιήσουμε ας βρούμε εικόνες στις οποίες μπορούμε να

αξιοποιήσουμε το ίδιο σχήμα λόγου ας δημιουργήσουμε μια μικρή παρουσίαση

Power Point με τα ευρήματά μας

Ομάδα Γ Ομάδα Γ Ας διαβάσουμε το ποίημα (κλικ Ας διαβάσουμε το ποίημα (κλικ ΕΔΩΕΔΩ)) ποιο σχήμα λόγου αξιοποιεί ο ποιητής για

να μιλήσει για την Ειρήνη πώς θα συνέχιζε το ποίημα αν μιλούσε

για τον Πόλεμοαξιοποιώντας το ίδιο σχήμα ας οπτικοποιήσουμε τους στίχους με

πρωταγωνιστές τον Πόλεμο και την Ειρήνη αξιοποιώντας το Power Point ή το Movie

Maker

Ομάδα Δ Ομάδα Δ

Αφού παρατηρήσουμε την εικόνα (κλικ Αφού παρατηρήσουμε την εικόνα (κλικ ΕΔΩΕΔΩ)) ας μιλήσουμε για την ειρωνεία που διακρίνεται

σ΄αυτή ας παρατηρήσουμε με ποιους τρόπους την

επιτυγχάνει ο σκιτσογράφος ας δημιουργήσουμε ένα παρόμοιο σκίτσο-

σχόλιο για κάποιο θέμα κοινωνικού προβληματισμού με ένα εργαλείο δημιουργίας comics

Ομάδα Ε Ομάδα Ε Αφού διαβάσουμε το κείμενο (κλικ Αφού διαβάσουμε το κείμενο (κλικ ΕΔΩΕΔΩ)) ας του δώσουμε ένα τίτλο αξιοποιώντας τη

μεταφοράμεταφορά ας εντοπίσουμε το σχήμα της υπερβολής υπερβολής

που υπάρχει στο κείμενο ας δημιουργήσουμε ένα κολάζ εικόνων-

παρομοίωσηπαρομοίωση του κειμένου αξιοποιώντας κάποιο Διαδικτυακό Εργαλείο ή μια διαφάνεια Power Point

Ένα ποντικάκι κάποτε παρατηρούσε από την τρυπούλα του τον αγρότη και τη γυναίκα του που ξεδίπλωναν ένα πακέτο laquoΤι λιχουδιά άραγε έκρυβε εκείνο το πακέτοraquo αναρωτήθηκε Όταν οι δύο αγρότες άνοιξαν το πακέτο δεν φαντάζεστε πόσο μεγάλο ήταν το σοκ που έπαθε όταν διαπίστωσε πως επρόκειτο για μια ποντικοπαγίδα Τρέχει γρήγορα λοιπόν στον αχυρώνα για να ανακοινώσει το φοβερό νέο -Μια ποντικοπαγίδα μέσα στο σπίτι Μια ποντικοπαγίδα μέσα στο σπίτιΗ κότα κακάρισε έξυσε την πλάτη της και σηκώνοντας το λαιμό της είπε Κύρ Ποντικέ μου καταλαβαίνω πως αυτό αποτελεί πρόβλημα για σας Αλλά δεν βλέπω να έχει καμιά επίπτωση σε μένα Δε με ενοχλεί καθόλου εμένα η ποντικοπαγίδα στο σπίτι Το ποντικάκι γύρισε τότε στο γουρούνι και του φώναξε Έχει μια ποντικοπαγίδα στο σπίτι Έχει μια ποντικοπαγίδα στο σπίτι Το γουρούνι έδειξε συμπόνια αλλά απάντησε Λυπάμαι πολύ κυρ ποντικέ μου αλλά δεν μπορώ να κάνω τίποτα άλλο από το να προσευχηθώ Να είσαι σίγουρος ότι θα το κάνω Θα προσευχηθώ Τότε το ποντίκι στράφηκε προς το βόδι και του φώναξε κρούοντας τον κώδωνα του κινδύνου Έχει μια ποντικοπαγίδα στο σπίτι Έχει μια ποντικοπαγίδα στο σπίτι Και το βόδι απάντησε Κοιτάξτε κύριε ποντικέ μου πολύ λυπάμαι για τον κίνδυνο που διατρέχεις αλλά εμένα η ποντικοπαγίδα το μόνο που μπορεί να μου κάνει είναι ένα τσιμπηματάκι στο δέρμα μου Έτσι ο καλός μας ποντικούλης έφυγε με κατεβασμένο το κεφάλι περίλυπος και απογοητευμένος γιατί θα έπρεπε ΜΟΝΟΣ ΤΟΥ να αντιμετωπίσει τον κίνδυνο της ποντικοπαγίδας (συνέχεια)

laquoΚι όμως απrsquo τις δυο τις λέξεις την καλύτερη όλοι οι άνθρωποι μπορούν να ξεχωρίσουν όπως ξεχωρίζουν τα καλά και τα κακά πόσο ανώτερη απrsquo τον πόλεμο είναι η ειρήνη στους ανθρώπους Είναι αυτή που τα γράμματα αγαπάει τους θρήνους μισεί χαίρεται με τα πολλά παιδιά και με τα πλούτηraquo

(Ευριπίδης)

[hellip]Λίγες μόνο δεκαετίες πριν οι εξετάσεις ήταν ένα φυσικό γεγονός συνδεδεμένο με τις laquoκανονικές λειτουργίεςraquo του σχολείου Ξαφνικά όμως τα πράγματα άλλαξαν Οι εξετάσεις φαίνεται να μην είναι πια κάτι απλό δηλαδή στα μέτρα των παιδιών Καθηγητές γονείς και ΜΜΕ μεταφέρουν στα παιδιά το μήνυμα laquoΔουλέψτε σκληρά γιατί χαθήκατεraquo Και τα παιδιά προσπαθούν και δουλεύουν σκληρά Δεν παρακολουθούν μόνο το πρόγραμμα του σχολείου αλλά είναι υποχρεωμένα να διαβάζουν αρκετές ώρες ενώ τα περισσότερα αναγκάζονται να παρακολουθούν και κάποιο φροντιστήριο Η εποχή της εφηβείας για τα ελληνόπουλα δεν κρύβει μόνο το άγχος για προσαρμογή στην ενήλικη ζωή αλλά laquoπροσφέρειraquo και τον πανικό της επιτυχίας [hellip] Στις πολύβουες και κατειλημμένες από το καυσαέριο μεγαλουπόλεις τα παιδιά επιστρέφουν τρέχοντας από το σχολείο είτε με τα πόδια και τη συνοδεία κάποιου μεγάλου είτε με σχολικά και αυτοκίνητα για να μπουν πάλι τρέχοντας στο ασανσέρ της πολυκατοικίας και να καταλήξουν με βιασύνη σε ένα γεύμα που θα οδηγήσει σε μια γρήγορη πέψη προκειμένου να αρχίσουν οι εξωσχολικές δραστηριότητες Ξένες γλώσσες αθλητικά ωδεία μαθήματα πληροφορικής και πάλι πίσω στο σπίτι για το διάβασμα της επόμενης μέρας Ώσπου κάπου αργά το βράδυ θα κλείσουν οι τηλεοράσεις και θα πέσει σιωπητήριο Ώρες δουλειάς10-12

Σμαρούλα Παντελή Το Βήμα 04-06-2000

Την επόμενη νύχτα ένας παράξενος θόρυβος κάτι σαν το θόρυβο που κάνει η ποντικοπαγίδα όταν κλείνει ξύπνησε τη γυναίκα του αγρότη που έτρεξε να δει τι συνέβη Μέσα στη νύχτα όμως δεν πρόσεξε πως στην παγίδα πιάστηκε από την ουρά ένα φίδι Φοβισμένο το φίδι δάγκωσε τη γυναίκα Ο άντρας της έτρεξε γρήγορα και την πήγε στο νοσοκομείο Αλλοίμονο όμως την έφερε στο σπίτι με πολύ υψηλό πυρετό Ο γιατρός τον συμβούλεψε να της κάνει ζεστές σουπίτσες Έτσι ο αγρότης έσφαξε την κότα για να κάνει μια καλή κοτόσουπα Η γυναίκα όμως πήγαινε από το κακό στο χειρότερο και όλοι οι γείτονες έρχονταν στη φάρμα να βοηθήσουν Ο καθένας με τη σειρά του καθόταν στο προσκεφάλι της γυναίκας από ένα 8ωρο Για να τους ταΐσει όλους αυτούς ο αγρότης αναγκάστηκε να σφάξει το γουρούνι Τελικά όμως η γυναίκα δε τη γλύτωσε Πέθανε Στη κηδεία της ήρθε πάρα πολύς κόσμος γιατί ήταν καλή γυναίκα και την αγαπούσαν όλοι Για να φιλοξενήσει όλον αυτόν τον κόσμο ο αγρότης αναγκάστηκε να σφάξει το βόδι Ο κυρ Ποντικός μας έβλεπε όλο αυτό το πηγαινέλα από την τρυπούλα του με πάρα πολύ μεγάλη θλίψη ( από το Διαδίκτυο( από το Διαδίκτυο)) (αρχή παραμυθιού) (αρχή παραμυθιού)

Page 48: σχηματα λογου

ΚλιμακωτόΚλιμακωτό

παρατίθενται διάφορα γεγονότα αντικείμενα πρόσωπα έννοιες

με αυξανόμενή ένταση (ανιούσα κλιμάκωση) ή

φθίνουσα πορεία (κατιούσα κλιμάκωση)

ΑντονομασίαΑντονομασία

αντικαθίστανται τα προσηγορικά ονόματα με κύρια ήτα κύρια με προσηγορικά ή τα κύρια και προσηγορικά με άλλες σχετικές λέξεις

ΠΛΗΡΟΦΟΡΙΕΣΠΛΗΡΟΦΟΡΙΕΣ

Αρχική σελίδαΠληροφορίεςΠίσω στη δραστηριότητα-παράδειγμαΠίνακας επιλογής παραδειγμάτωνΠίνακας ΔραστηριότητεςΠίνακας Σχήματα ΛόγουΠροηγούμενη διαφάνειαΚλικΚλικ οπουδήποτε για να δείτε την απάντησηΚλικΚλικ οπουδήποτε για να μεταβείτε στην επόμενη

διαφάνεια ή ακολουθείστε τις υπερσυνδέσεις

ΔραστηριότητεςΔραστηριότητες

Ομάδα Α Ομάδα Α Ομάδα Β Ομάδα Β Ομάδα Γ Ομάδα Γ Ομάδα Δ Ομάδα Δ Ομάδα Ε Ομάδα Ε

Κλικ στους Κλικ στους συνδέσμους συνδέσμους για συνέχειαhellip

για συνέχειαhellip

Ομάδα Α Ομάδα Α

Αφού διαβάσουμε το παραμύθι (κλικ Αφού διαβάσουμε το παραμύθι (κλικ ΕΔΩΕΔΩ)) ας του δώσουμε ένα τίτλο αξιοποιώντας τη

μεταφορά ας αναφερθούμε στα σχήματα λόγου που

αξιοποιεί ο συγγραφέας ας δημιουργήσουμε το δικό μας παραμύθι με

το ίδιο θεματικό κέντρο

Ομάδα Β Ομάδα Β Αφού παρατηρήσουμε την εικόνα (κλικ Αφού παρατηρήσουμε την εικόνα (κλικ ΕΔΩΕΔΩ)) ας της δώσουμε ένα τίτλο Ποιο σχήμα

λόγου μπορούμε να αξιοποιήσουμε ας βρούμε εικόνες στις οποίες μπορούμε να

αξιοποιήσουμε το ίδιο σχήμα λόγου ας δημιουργήσουμε μια μικρή παρουσίαση

Power Point με τα ευρήματά μας

Ομάδα Γ Ομάδα Γ Ας διαβάσουμε το ποίημα (κλικ Ας διαβάσουμε το ποίημα (κλικ ΕΔΩΕΔΩ)) ποιο σχήμα λόγου αξιοποιεί ο ποιητής για

να μιλήσει για την Ειρήνη πώς θα συνέχιζε το ποίημα αν μιλούσε

για τον Πόλεμοαξιοποιώντας το ίδιο σχήμα ας οπτικοποιήσουμε τους στίχους με

πρωταγωνιστές τον Πόλεμο και την Ειρήνη αξιοποιώντας το Power Point ή το Movie

Maker

Ομάδα Δ Ομάδα Δ

Αφού παρατηρήσουμε την εικόνα (κλικ Αφού παρατηρήσουμε την εικόνα (κλικ ΕΔΩΕΔΩ)) ας μιλήσουμε για την ειρωνεία που διακρίνεται

σ΄αυτή ας παρατηρήσουμε με ποιους τρόπους την

επιτυγχάνει ο σκιτσογράφος ας δημιουργήσουμε ένα παρόμοιο σκίτσο-

σχόλιο για κάποιο θέμα κοινωνικού προβληματισμού με ένα εργαλείο δημιουργίας comics

Ομάδα Ε Ομάδα Ε Αφού διαβάσουμε το κείμενο (κλικ Αφού διαβάσουμε το κείμενο (κλικ ΕΔΩΕΔΩ)) ας του δώσουμε ένα τίτλο αξιοποιώντας τη

μεταφοράμεταφορά ας εντοπίσουμε το σχήμα της υπερβολής υπερβολής

που υπάρχει στο κείμενο ας δημιουργήσουμε ένα κολάζ εικόνων-

παρομοίωσηπαρομοίωση του κειμένου αξιοποιώντας κάποιο Διαδικτυακό Εργαλείο ή μια διαφάνεια Power Point

Ένα ποντικάκι κάποτε παρατηρούσε από την τρυπούλα του τον αγρότη και τη γυναίκα του που ξεδίπλωναν ένα πακέτο laquoΤι λιχουδιά άραγε έκρυβε εκείνο το πακέτοraquo αναρωτήθηκε Όταν οι δύο αγρότες άνοιξαν το πακέτο δεν φαντάζεστε πόσο μεγάλο ήταν το σοκ που έπαθε όταν διαπίστωσε πως επρόκειτο για μια ποντικοπαγίδα Τρέχει γρήγορα λοιπόν στον αχυρώνα για να ανακοινώσει το φοβερό νέο -Μια ποντικοπαγίδα μέσα στο σπίτι Μια ποντικοπαγίδα μέσα στο σπίτιΗ κότα κακάρισε έξυσε την πλάτη της και σηκώνοντας το λαιμό της είπε Κύρ Ποντικέ μου καταλαβαίνω πως αυτό αποτελεί πρόβλημα για σας Αλλά δεν βλέπω να έχει καμιά επίπτωση σε μένα Δε με ενοχλεί καθόλου εμένα η ποντικοπαγίδα στο σπίτι Το ποντικάκι γύρισε τότε στο γουρούνι και του φώναξε Έχει μια ποντικοπαγίδα στο σπίτι Έχει μια ποντικοπαγίδα στο σπίτι Το γουρούνι έδειξε συμπόνια αλλά απάντησε Λυπάμαι πολύ κυρ ποντικέ μου αλλά δεν μπορώ να κάνω τίποτα άλλο από το να προσευχηθώ Να είσαι σίγουρος ότι θα το κάνω Θα προσευχηθώ Τότε το ποντίκι στράφηκε προς το βόδι και του φώναξε κρούοντας τον κώδωνα του κινδύνου Έχει μια ποντικοπαγίδα στο σπίτι Έχει μια ποντικοπαγίδα στο σπίτι Και το βόδι απάντησε Κοιτάξτε κύριε ποντικέ μου πολύ λυπάμαι για τον κίνδυνο που διατρέχεις αλλά εμένα η ποντικοπαγίδα το μόνο που μπορεί να μου κάνει είναι ένα τσιμπηματάκι στο δέρμα μου Έτσι ο καλός μας ποντικούλης έφυγε με κατεβασμένο το κεφάλι περίλυπος και απογοητευμένος γιατί θα έπρεπε ΜΟΝΟΣ ΤΟΥ να αντιμετωπίσει τον κίνδυνο της ποντικοπαγίδας (συνέχεια)

laquoΚι όμως απrsquo τις δυο τις λέξεις την καλύτερη όλοι οι άνθρωποι μπορούν να ξεχωρίσουν όπως ξεχωρίζουν τα καλά και τα κακά πόσο ανώτερη απrsquo τον πόλεμο είναι η ειρήνη στους ανθρώπους Είναι αυτή που τα γράμματα αγαπάει τους θρήνους μισεί χαίρεται με τα πολλά παιδιά και με τα πλούτηraquo

(Ευριπίδης)

[hellip]Λίγες μόνο δεκαετίες πριν οι εξετάσεις ήταν ένα φυσικό γεγονός συνδεδεμένο με τις laquoκανονικές λειτουργίεςraquo του σχολείου Ξαφνικά όμως τα πράγματα άλλαξαν Οι εξετάσεις φαίνεται να μην είναι πια κάτι απλό δηλαδή στα μέτρα των παιδιών Καθηγητές γονείς και ΜΜΕ μεταφέρουν στα παιδιά το μήνυμα laquoΔουλέψτε σκληρά γιατί χαθήκατεraquo Και τα παιδιά προσπαθούν και δουλεύουν σκληρά Δεν παρακολουθούν μόνο το πρόγραμμα του σχολείου αλλά είναι υποχρεωμένα να διαβάζουν αρκετές ώρες ενώ τα περισσότερα αναγκάζονται να παρακολουθούν και κάποιο φροντιστήριο Η εποχή της εφηβείας για τα ελληνόπουλα δεν κρύβει μόνο το άγχος για προσαρμογή στην ενήλικη ζωή αλλά laquoπροσφέρειraquo και τον πανικό της επιτυχίας [hellip] Στις πολύβουες και κατειλημμένες από το καυσαέριο μεγαλουπόλεις τα παιδιά επιστρέφουν τρέχοντας από το σχολείο είτε με τα πόδια και τη συνοδεία κάποιου μεγάλου είτε με σχολικά και αυτοκίνητα για να μπουν πάλι τρέχοντας στο ασανσέρ της πολυκατοικίας και να καταλήξουν με βιασύνη σε ένα γεύμα που θα οδηγήσει σε μια γρήγορη πέψη προκειμένου να αρχίσουν οι εξωσχολικές δραστηριότητες Ξένες γλώσσες αθλητικά ωδεία μαθήματα πληροφορικής και πάλι πίσω στο σπίτι για το διάβασμα της επόμενης μέρας Ώσπου κάπου αργά το βράδυ θα κλείσουν οι τηλεοράσεις και θα πέσει σιωπητήριο Ώρες δουλειάς10-12

Σμαρούλα Παντελή Το Βήμα 04-06-2000

Την επόμενη νύχτα ένας παράξενος θόρυβος κάτι σαν το θόρυβο που κάνει η ποντικοπαγίδα όταν κλείνει ξύπνησε τη γυναίκα του αγρότη που έτρεξε να δει τι συνέβη Μέσα στη νύχτα όμως δεν πρόσεξε πως στην παγίδα πιάστηκε από την ουρά ένα φίδι Φοβισμένο το φίδι δάγκωσε τη γυναίκα Ο άντρας της έτρεξε γρήγορα και την πήγε στο νοσοκομείο Αλλοίμονο όμως την έφερε στο σπίτι με πολύ υψηλό πυρετό Ο γιατρός τον συμβούλεψε να της κάνει ζεστές σουπίτσες Έτσι ο αγρότης έσφαξε την κότα για να κάνει μια καλή κοτόσουπα Η γυναίκα όμως πήγαινε από το κακό στο χειρότερο και όλοι οι γείτονες έρχονταν στη φάρμα να βοηθήσουν Ο καθένας με τη σειρά του καθόταν στο προσκεφάλι της γυναίκας από ένα 8ωρο Για να τους ταΐσει όλους αυτούς ο αγρότης αναγκάστηκε να σφάξει το γουρούνι Τελικά όμως η γυναίκα δε τη γλύτωσε Πέθανε Στη κηδεία της ήρθε πάρα πολύς κόσμος γιατί ήταν καλή γυναίκα και την αγαπούσαν όλοι Για να φιλοξενήσει όλον αυτόν τον κόσμο ο αγρότης αναγκάστηκε να σφάξει το βόδι Ο κυρ Ποντικός μας έβλεπε όλο αυτό το πηγαινέλα από την τρυπούλα του με πάρα πολύ μεγάλη θλίψη ( από το Διαδίκτυο( από το Διαδίκτυο)) (αρχή παραμυθιού) (αρχή παραμυθιού)

Page 49: σχηματα λογου

ΑντονομασίαΑντονομασία

αντικαθίστανται τα προσηγορικά ονόματα με κύρια ήτα κύρια με προσηγορικά ή τα κύρια και προσηγορικά με άλλες σχετικές λέξεις

ΠΛΗΡΟΦΟΡΙΕΣΠΛΗΡΟΦΟΡΙΕΣ

Αρχική σελίδαΠληροφορίεςΠίσω στη δραστηριότητα-παράδειγμαΠίνακας επιλογής παραδειγμάτωνΠίνακας ΔραστηριότητεςΠίνακας Σχήματα ΛόγουΠροηγούμενη διαφάνειαΚλικΚλικ οπουδήποτε για να δείτε την απάντησηΚλικΚλικ οπουδήποτε για να μεταβείτε στην επόμενη

διαφάνεια ή ακολουθείστε τις υπερσυνδέσεις

ΔραστηριότητεςΔραστηριότητες

Ομάδα Α Ομάδα Α Ομάδα Β Ομάδα Β Ομάδα Γ Ομάδα Γ Ομάδα Δ Ομάδα Δ Ομάδα Ε Ομάδα Ε

Κλικ στους Κλικ στους συνδέσμους συνδέσμους για συνέχειαhellip

για συνέχειαhellip

Ομάδα Α Ομάδα Α

Αφού διαβάσουμε το παραμύθι (κλικ Αφού διαβάσουμε το παραμύθι (κλικ ΕΔΩΕΔΩ)) ας του δώσουμε ένα τίτλο αξιοποιώντας τη

μεταφορά ας αναφερθούμε στα σχήματα λόγου που

αξιοποιεί ο συγγραφέας ας δημιουργήσουμε το δικό μας παραμύθι με

το ίδιο θεματικό κέντρο

Ομάδα Β Ομάδα Β Αφού παρατηρήσουμε την εικόνα (κλικ Αφού παρατηρήσουμε την εικόνα (κλικ ΕΔΩΕΔΩ)) ας της δώσουμε ένα τίτλο Ποιο σχήμα

λόγου μπορούμε να αξιοποιήσουμε ας βρούμε εικόνες στις οποίες μπορούμε να

αξιοποιήσουμε το ίδιο σχήμα λόγου ας δημιουργήσουμε μια μικρή παρουσίαση

Power Point με τα ευρήματά μας

Ομάδα Γ Ομάδα Γ Ας διαβάσουμε το ποίημα (κλικ Ας διαβάσουμε το ποίημα (κλικ ΕΔΩΕΔΩ)) ποιο σχήμα λόγου αξιοποιεί ο ποιητής για

να μιλήσει για την Ειρήνη πώς θα συνέχιζε το ποίημα αν μιλούσε

για τον Πόλεμοαξιοποιώντας το ίδιο σχήμα ας οπτικοποιήσουμε τους στίχους με

πρωταγωνιστές τον Πόλεμο και την Ειρήνη αξιοποιώντας το Power Point ή το Movie

Maker

Ομάδα Δ Ομάδα Δ

Αφού παρατηρήσουμε την εικόνα (κλικ Αφού παρατηρήσουμε την εικόνα (κλικ ΕΔΩΕΔΩ)) ας μιλήσουμε για την ειρωνεία που διακρίνεται

σ΄αυτή ας παρατηρήσουμε με ποιους τρόπους την

επιτυγχάνει ο σκιτσογράφος ας δημιουργήσουμε ένα παρόμοιο σκίτσο-

σχόλιο για κάποιο θέμα κοινωνικού προβληματισμού με ένα εργαλείο δημιουργίας comics

Ομάδα Ε Ομάδα Ε Αφού διαβάσουμε το κείμενο (κλικ Αφού διαβάσουμε το κείμενο (κλικ ΕΔΩΕΔΩ)) ας του δώσουμε ένα τίτλο αξιοποιώντας τη

μεταφοράμεταφορά ας εντοπίσουμε το σχήμα της υπερβολής υπερβολής

που υπάρχει στο κείμενο ας δημιουργήσουμε ένα κολάζ εικόνων-

παρομοίωσηπαρομοίωση του κειμένου αξιοποιώντας κάποιο Διαδικτυακό Εργαλείο ή μια διαφάνεια Power Point

Ένα ποντικάκι κάποτε παρατηρούσε από την τρυπούλα του τον αγρότη και τη γυναίκα του που ξεδίπλωναν ένα πακέτο laquoΤι λιχουδιά άραγε έκρυβε εκείνο το πακέτοraquo αναρωτήθηκε Όταν οι δύο αγρότες άνοιξαν το πακέτο δεν φαντάζεστε πόσο μεγάλο ήταν το σοκ που έπαθε όταν διαπίστωσε πως επρόκειτο για μια ποντικοπαγίδα Τρέχει γρήγορα λοιπόν στον αχυρώνα για να ανακοινώσει το φοβερό νέο -Μια ποντικοπαγίδα μέσα στο σπίτι Μια ποντικοπαγίδα μέσα στο σπίτιΗ κότα κακάρισε έξυσε την πλάτη της και σηκώνοντας το λαιμό της είπε Κύρ Ποντικέ μου καταλαβαίνω πως αυτό αποτελεί πρόβλημα για σας Αλλά δεν βλέπω να έχει καμιά επίπτωση σε μένα Δε με ενοχλεί καθόλου εμένα η ποντικοπαγίδα στο σπίτι Το ποντικάκι γύρισε τότε στο γουρούνι και του φώναξε Έχει μια ποντικοπαγίδα στο σπίτι Έχει μια ποντικοπαγίδα στο σπίτι Το γουρούνι έδειξε συμπόνια αλλά απάντησε Λυπάμαι πολύ κυρ ποντικέ μου αλλά δεν μπορώ να κάνω τίποτα άλλο από το να προσευχηθώ Να είσαι σίγουρος ότι θα το κάνω Θα προσευχηθώ Τότε το ποντίκι στράφηκε προς το βόδι και του φώναξε κρούοντας τον κώδωνα του κινδύνου Έχει μια ποντικοπαγίδα στο σπίτι Έχει μια ποντικοπαγίδα στο σπίτι Και το βόδι απάντησε Κοιτάξτε κύριε ποντικέ μου πολύ λυπάμαι για τον κίνδυνο που διατρέχεις αλλά εμένα η ποντικοπαγίδα το μόνο που μπορεί να μου κάνει είναι ένα τσιμπηματάκι στο δέρμα μου Έτσι ο καλός μας ποντικούλης έφυγε με κατεβασμένο το κεφάλι περίλυπος και απογοητευμένος γιατί θα έπρεπε ΜΟΝΟΣ ΤΟΥ να αντιμετωπίσει τον κίνδυνο της ποντικοπαγίδας (συνέχεια)

laquoΚι όμως απrsquo τις δυο τις λέξεις την καλύτερη όλοι οι άνθρωποι μπορούν να ξεχωρίσουν όπως ξεχωρίζουν τα καλά και τα κακά πόσο ανώτερη απrsquo τον πόλεμο είναι η ειρήνη στους ανθρώπους Είναι αυτή που τα γράμματα αγαπάει τους θρήνους μισεί χαίρεται με τα πολλά παιδιά και με τα πλούτηraquo

(Ευριπίδης)

[hellip]Λίγες μόνο δεκαετίες πριν οι εξετάσεις ήταν ένα φυσικό γεγονός συνδεδεμένο με τις laquoκανονικές λειτουργίεςraquo του σχολείου Ξαφνικά όμως τα πράγματα άλλαξαν Οι εξετάσεις φαίνεται να μην είναι πια κάτι απλό δηλαδή στα μέτρα των παιδιών Καθηγητές γονείς και ΜΜΕ μεταφέρουν στα παιδιά το μήνυμα laquoΔουλέψτε σκληρά γιατί χαθήκατεraquo Και τα παιδιά προσπαθούν και δουλεύουν σκληρά Δεν παρακολουθούν μόνο το πρόγραμμα του σχολείου αλλά είναι υποχρεωμένα να διαβάζουν αρκετές ώρες ενώ τα περισσότερα αναγκάζονται να παρακολουθούν και κάποιο φροντιστήριο Η εποχή της εφηβείας για τα ελληνόπουλα δεν κρύβει μόνο το άγχος για προσαρμογή στην ενήλικη ζωή αλλά laquoπροσφέρειraquo και τον πανικό της επιτυχίας [hellip] Στις πολύβουες και κατειλημμένες από το καυσαέριο μεγαλουπόλεις τα παιδιά επιστρέφουν τρέχοντας από το σχολείο είτε με τα πόδια και τη συνοδεία κάποιου μεγάλου είτε με σχολικά και αυτοκίνητα για να μπουν πάλι τρέχοντας στο ασανσέρ της πολυκατοικίας και να καταλήξουν με βιασύνη σε ένα γεύμα που θα οδηγήσει σε μια γρήγορη πέψη προκειμένου να αρχίσουν οι εξωσχολικές δραστηριότητες Ξένες γλώσσες αθλητικά ωδεία μαθήματα πληροφορικής και πάλι πίσω στο σπίτι για το διάβασμα της επόμενης μέρας Ώσπου κάπου αργά το βράδυ θα κλείσουν οι τηλεοράσεις και θα πέσει σιωπητήριο Ώρες δουλειάς10-12

Σμαρούλα Παντελή Το Βήμα 04-06-2000

Την επόμενη νύχτα ένας παράξενος θόρυβος κάτι σαν το θόρυβο που κάνει η ποντικοπαγίδα όταν κλείνει ξύπνησε τη γυναίκα του αγρότη που έτρεξε να δει τι συνέβη Μέσα στη νύχτα όμως δεν πρόσεξε πως στην παγίδα πιάστηκε από την ουρά ένα φίδι Φοβισμένο το φίδι δάγκωσε τη γυναίκα Ο άντρας της έτρεξε γρήγορα και την πήγε στο νοσοκομείο Αλλοίμονο όμως την έφερε στο σπίτι με πολύ υψηλό πυρετό Ο γιατρός τον συμβούλεψε να της κάνει ζεστές σουπίτσες Έτσι ο αγρότης έσφαξε την κότα για να κάνει μια καλή κοτόσουπα Η γυναίκα όμως πήγαινε από το κακό στο χειρότερο και όλοι οι γείτονες έρχονταν στη φάρμα να βοηθήσουν Ο καθένας με τη σειρά του καθόταν στο προσκεφάλι της γυναίκας από ένα 8ωρο Για να τους ταΐσει όλους αυτούς ο αγρότης αναγκάστηκε να σφάξει το γουρούνι Τελικά όμως η γυναίκα δε τη γλύτωσε Πέθανε Στη κηδεία της ήρθε πάρα πολύς κόσμος γιατί ήταν καλή γυναίκα και την αγαπούσαν όλοι Για να φιλοξενήσει όλον αυτόν τον κόσμο ο αγρότης αναγκάστηκε να σφάξει το βόδι Ο κυρ Ποντικός μας έβλεπε όλο αυτό το πηγαινέλα από την τρυπούλα του με πάρα πολύ μεγάλη θλίψη ( από το Διαδίκτυο( από το Διαδίκτυο)) (αρχή παραμυθιού) (αρχή παραμυθιού)

Page 50: σχηματα λογου

ΠΛΗΡΟΦΟΡΙΕΣΠΛΗΡΟΦΟΡΙΕΣ

Αρχική σελίδαΠληροφορίεςΠίσω στη δραστηριότητα-παράδειγμαΠίνακας επιλογής παραδειγμάτωνΠίνακας ΔραστηριότητεςΠίνακας Σχήματα ΛόγουΠροηγούμενη διαφάνειαΚλικΚλικ οπουδήποτε για να δείτε την απάντησηΚλικΚλικ οπουδήποτε για να μεταβείτε στην επόμενη

διαφάνεια ή ακολουθείστε τις υπερσυνδέσεις

ΔραστηριότητεςΔραστηριότητες

Ομάδα Α Ομάδα Α Ομάδα Β Ομάδα Β Ομάδα Γ Ομάδα Γ Ομάδα Δ Ομάδα Δ Ομάδα Ε Ομάδα Ε

Κλικ στους Κλικ στους συνδέσμους συνδέσμους για συνέχειαhellip

για συνέχειαhellip

Ομάδα Α Ομάδα Α

Αφού διαβάσουμε το παραμύθι (κλικ Αφού διαβάσουμε το παραμύθι (κλικ ΕΔΩΕΔΩ)) ας του δώσουμε ένα τίτλο αξιοποιώντας τη

μεταφορά ας αναφερθούμε στα σχήματα λόγου που

αξιοποιεί ο συγγραφέας ας δημιουργήσουμε το δικό μας παραμύθι με

το ίδιο θεματικό κέντρο

Ομάδα Β Ομάδα Β Αφού παρατηρήσουμε την εικόνα (κλικ Αφού παρατηρήσουμε την εικόνα (κλικ ΕΔΩΕΔΩ)) ας της δώσουμε ένα τίτλο Ποιο σχήμα

λόγου μπορούμε να αξιοποιήσουμε ας βρούμε εικόνες στις οποίες μπορούμε να

αξιοποιήσουμε το ίδιο σχήμα λόγου ας δημιουργήσουμε μια μικρή παρουσίαση

Power Point με τα ευρήματά μας

Ομάδα Γ Ομάδα Γ Ας διαβάσουμε το ποίημα (κλικ Ας διαβάσουμε το ποίημα (κλικ ΕΔΩΕΔΩ)) ποιο σχήμα λόγου αξιοποιεί ο ποιητής για

να μιλήσει για την Ειρήνη πώς θα συνέχιζε το ποίημα αν μιλούσε

για τον Πόλεμοαξιοποιώντας το ίδιο σχήμα ας οπτικοποιήσουμε τους στίχους με

πρωταγωνιστές τον Πόλεμο και την Ειρήνη αξιοποιώντας το Power Point ή το Movie

Maker

Ομάδα Δ Ομάδα Δ

Αφού παρατηρήσουμε την εικόνα (κλικ Αφού παρατηρήσουμε την εικόνα (κλικ ΕΔΩΕΔΩ)) ας μιλήσουμε για την ειρωνεία που διακρίνεται

σ΄αυτή ας παρατηρήσουμε με ποιους τρόπους την

επιτυγχάνει ο σκιτσογράφος ας δημιουργήσουμε ένα παρόμοιο σκίτσο-

σχόλιο για κάποιο θέμα κοινωνικού προβληματισμού με ένα εργαλείο δημιουργίας comics

Ομάδα Ε Ομάδα Ε Αφού διαβάσουμε το κείμενο (κλικ Αφού διαβάσουμε το κείμενο (κλικ ΕΔΩΕΔΩ)) ας του δώσουμε ένα τίτλο αξιοποιώντας τη

μεταφοράμεταφορά ας εντοπίσουμε το σχήμα της υπερβολής υπερβολής

που υπάρχει στο κείμενο ας δημιουργήσουμε ένα κολάζ εικόνων-

παρομοίωσηπαρομοίωση του κειμένου αξιοποιώντας κάποιο Διαδικτυακό Εργαλείο ή μια διαφάνεια Power Point

Ένα ποντικάκι κάποτε παρατηρούσε από την τρυπούλα του τον αγρότη και τη γυναίκα του που ξεδίπλωναν ένα πακέτο laquoΤι λιχουδιά άραγε έκρυβε εκείνο το πακέτοraquo αναρωτήθηκε Όταν οι δύο αγρότες άνοιξαν το πακέτο δεν φαντάζεστε πόσο μεγάλο ήταν το σοκ που έπαθε όταν διαπίστωσε πως επρόκειτο για μια ποντικοπαγίδα Τρέχει γρήγορα λοιπόν στον αχυρώνα για να ανακοινώσει το φοβερό νέο -Μια ποντικοπαγίδα μέσα στο σπίτι Μια ποντικοπαγίδα μέσα στο σπίτιΗ κότα κακάρισε έξυσε την πλάτη της και σηκώνοντας το λαιμό της είπε Κύρ Ποντικέ μου καταλαβαίνω πως αυτό αποτελεί πρόβλημα για σας Αλλά δεν βλέπω να έχει καμιά επίπτωση σε μένα Δε με ενοχλεί καθόλου εμένα η ποντικοπαγίδα στο σπίτι Το ποντικάκι γύρισε τότε στο γουρούνι και του φώναξε Έχει μια ποντικοπαγίδα στο σπίτι Έχει μια ποντικοπαγίδα στο σπίτι Το γουρούνι έδειξε συμπόνια αλλά απάντησε Λυπάμαι πολύ κυρ ποντικέ μου αλλά δεν μπορώ να κάνω τίποτα άλλο από το να προσευχηθώ Να είσαι σίγουρος ότι θα το κάνω Θα προσευχηθώ Τότε το ποντίκι στράφηκε προς το βόδι και του φώναξε κρούοντας τον κώδωνα του κινδύνου Έχει μια ποντικοπαγίδα στο σπίτι Έχει μια ποντικοπαγίδα στο σπίτι Και το βόδι απάντησε Κοιτάξτε κύριε ποντικέ μου πολύ λυπάμαι για τον κίνδυνο που διατρέχεις αλλά εμένα η ποντικοπαγίδα το μόνο που μπορεί να μου κάνει είναι ένα τσιμπηματάκι στο δέρμα μου Έτσι ο καλός μας ποντικούλης έφυγε με κατεβασμένο το κεφάλι περίλυπος και απογοητευμένος γιατί θα έπρεπε ΜΟΝΟΣ ΤΟΥ να αντιμετωπίσει τον κίνδυνο της ποντικοπαγίδας (συνέχεια)

laquoΚι όμως απrsquo τις δυο τις λέξεις την καλύτερη όλοι οι άνθρωποι μπορούν να ξεχωρίσουν όπως ξεχωρίζουν τα καλά και τα κακά πόσο ανώτερη απrsquo τον πόλεμο είναι η ειρήνη στους ανθρώπους Είναι αυτή που τα γράμματα αγαπάει τους θρήνους μισεί χαίρεται με τα πολλά παιδιά και με τα πλούτηraquo

(Ευριπίδης)

[hellip]Λίγες μόνο δεκαετίες πριν οι εξετάσεις ήταν ένα φυσικό γεγονός συνδεδεμένο με τις laquoκανονικές λειτουργίεςraquo του σχολείου Ξαφνικά όμως τα πράγματα άλλαξαν Οι εξετάσεις φαίνεται να μην είναι πια κάτι απλό δηλαδή στα μέτρα των παιδιών Καθηγητές γονείς και ΜΜΕ μεταφέρουν στα παιδιά το μήνυμα laquoΔουλέψτε σκληρά γιατί χαθήκατεraquo Και τα παιδιά προσπαθούν και δουλεύουν σκληρά Δεν παρακολουθούν μόνο το πρόγραμμα του σχολείου αλλά είναι υποχρεωμένα να διαβάζουν αρκετές ώρες ενώ τα περισσότερα αναγκάζονται να παρακολουθούν και κάποιο φροντιστήριο Η εποχή της εφηβείας για τα ελληνόπουλα δεν κρύβει μόνο το άγχος για προσαρμογή στην ενήλικη ζωή αλλά laquoπροσφέρειraquo και τον πανικό της επιτυχίας [hellip] Στις πολύβουες και κατειλημμένες από το καυσαέριο μεγαλουπόλεις τα παιδιά επιστρέφουν τρέχοντας από το σχολείο είτε με τα πόδια και τη συνοδεία κάποιου μεγάλου είτε με σχολικά και αυτοκίνητα για να μπουν πάλι τρέχοντας στο ασανσέρ της πολυκατοικίας και να καταλήξουν με βιασύνη σε ένα γεύμα που θα οδηγήσει σε μια γρήγορη πέψη προκειμένου να αρχίσουν οι εξωσχολικές δραστηριότητες Ξένες γλώσσες αθλητικά ωδεία μαθήματα πληροφορικής και πάλι πίσω στο σπίτι για το διάβασμα της επόμενης μέρας Ώσπου κάπου αργά το βράδυ θα κλείσουν οι τηλεοράσεις και θα πέσει σιωπητήριο Ώρες δουλειάς10-12

Σμαρούλα Παντελή Το Βήμα 04-06-2000

Την επόμενη νύχτα ένας παράξενος θόρυβος κάτι σαν το θόρυβο που κάνει η ποντικοπαγίδα όταν κλείνει ξύπνησε τη γυναίκα του αγρότη που έτρεξε να δει τι συνέβη Μέσα στη νύχτα όμως δεν πρόσεξε πως στην παγίδα πιάστηκε από την ουρά ένα φίδι Φοβισμένο το φίδι δάγκωσε τη γυναίκα Ο άντρας της έτρεξε γρήγορα και την πήγε στο νοσοκομείο Αλλοίμονο όμως την έφερε στο σπίτι με πολύ υψηλό πυρετό Ο γιατρός τον συμβούλεψε να της κάνει ζεστές σουπίτσες Έτσι ο αγρότης έσφαξε την κότα για να κάνει μια καλή κοτόσουπα Η γυναίκα όμως πήγαινε από το κακό στο χειρότερο και όλοι οι γείτονες έρχονταν στη φάρμα να βοηθήσουν Ο καθένας με τη σειρά του καθόταν στο προσκεφάλι της γυναίκας από ένα 8ωρο Για να τους ταΐσει όλους αυτούς ο αγρότης αναγκάστηκε να σφάξει το γουρούνι Τελικά όμως η γυναίκα δε τη γλύτωσε Πέθανε Στη κηδεία της ήρθε πάρα πολύς κόσμος γιατί ήταν καλή γυναίκα και την αγαπούσαν όλοι Για να φιλοξενήσει όλον αυτόν τον κόσμο ο αγρότης αναγκάστηκε να σφάξει το βόδι Ο κυρ Ποντικός μας έβλεπε όλο αυτό το πηγαινέλα από την τρυπούλα του με πάρα πολύ μεγάλη θλίψη ( από το Διαδίκτυο( από το Διαδίκτυο)) (αρχή παραμυθιού) (αρχή παραμυθιού)

Page 51: σχηματα λογου

ΔραστηριότητεςΔραστηριότητες

Ομάδα Α Ομάδα Α Ομάδα Β Ομάδα Β Ομάδα Γ Ομάδα Γ Ομάδα Δ Ομάδα Δ Ομάδα Ε Ομάδα Ε

Κλικ στους Κλικ στους συνδέσμους συνδέσμους για συνέχειαhellip

για συνέχειαhellip

Ομάδα Α Ομάδα Α

Αφού διαβάσουμε το παραμύθι (κλικ Αφού διαβάσουμε το παραμύθι (κλικ ΕΔΩΕΔΩ)) ας του δώσουμε ένα τίτλο αξιοποιώντας τη

μεταφορά ας αναφερθούμε στα σχήματα λόγου που

αξιοποιεί ο συγγραφέας ας δημιουργήσουμε το δικό μας παραμύθι με

το ίδιο θεματικό κέντρο

Ομάδα Β Ομάδα Β Αφού παρατηρήσουμε την εικόνα (κλικ Αφού παρατηρήσουμε την εικόνα (κλικ ΕΔΩΕΔΩ)) ας της δώσουμε ένα τίτλο Ποιο σχήμα

λόγου μπορούμε να αξιοποιήσουμε ας βρούμε εικόνες στις οποίες μπορούμε να

αξιοποιήσουμε το ίδιο σχήμα λόγου ας δημιουργήσουμε μια μικρή παρουσίαση

Power Point με τα ευρήματά μας

Ομάδα Γ Ομάδα Γ Ας διαβάσουμε το ποίημα (κλικ Ας διαβάσουμε το ποίημα (κλικ ΕΔΩΕΔΩ)) ποιο σχήμα λόγου αξιοποιεί ο ποιητής για

να μιλήσει για την Ειρήνη πώς θα συνέχιζε το ποίημα αν μιλούσε

για τον Πόλεμοαξιοποιώντας το ίδιο σχήμα ας οπτικοποιήσουμε τους στίχους με

πρωταγωνιστές τον Πόλεμο και την Ειρήνη αξιοποιώντας το Power Point ή το Movie

Maker

Ομάδα Δ Ομάδα Δ

Αφού παρατηρήσουμε την εικόνα (κλικ Αφού παρατηρήσουμε την εικόνα (κλικ ΕΔΩΕΔΩ)) ας μιλήσουμε για την ειρωνεία που διακρίνεται

σ΄αυτή ας παρατηρήσουμε με ποιους τρόπους την

επιτυγχάνει ο σκιτσογράφος ας δημιουργήσουμε ένα παρόμοιο σκίτσο-

σχόλιο για κάποιο θέμα κοινωνικού προβληματισμού με ένα εργαλείο δημιουργίας comics

Ομάδα Ε Ομάδα Ε Αφού διαβάσουμε το κείμενο (κλικ Αφού διαβάσουμε το κείμενο (κλικ ΕΔΩΕΔΩ)) ας του δώσουμε ένα τίτλο αξιοποιώντας τη

μεταφοράμεταφορά ας εντοπίσουμε το σχήμα της υπερβολής υπερβολής

που υπάρχει στο κείμενο ας δημιουργήσουμε ένα κολάζ εικόνων-

παρομοίωσηπαρομοίωση του κειμένου αξιοποιώντας κάποιο Διαδικτυακό Εργαλείο ή μια διαφάνεια Power Point

Ένα ποντικάκι κάποτε παρατηρούσε από την τρυπούλα του τον αγρότη και τη γυναίκα του που ξεδίπλωναν ένα πακέτο laquoΤι λιχουδιά άραγε έκρυβε εκείνο το πακέτοraquo αναρωτήθηκε Όταν οι δύο αγρότες άνοιξαν το πακέτο δεν φαντάζεστε πόσο μεγάλο ήταν το σοκ που έπαθε όταν διαπίστωσε πως επρόκειτο για μια ποντικοπαγίδα Τρέχει γρήγορα λοιπόν στον αχυρώνα για να ανακοινώσει το φοβερό νέο -Μια ποντικοπαγίδα μέσα στο σπίτι Μια ποντικοπαγίδα μέσα στο σπίτιΗ κότα κακάρισε έξυσε την πλάτη της και σηκώνοντας το λαιμό της είπε Κύρ Ποντικέ μου καταλαβαίνω πως αυτό αποτελεί πρόβλημα για σας Αλλά δεν βλέπω να έχει καμιά επίπτωση σε μένα Δε με ενοχλεί καθόλου εμένα η ποντικοπαγίδα στο σπίτι Το ποντικάκι γύρισε τότε στο γουρούνι και του φώναξε Έχει μια ποντικοπαγίδα στο σπίτι Έχει μια ποντικοπαγίδα στο σπίτι Το γουρούνι έδειξε συμπόνια αλλά απάντησε Λυπάμαι πολύ κυρ ποντικέ μου αλλά δεν μπορώ να κάνω τίποτα άλλο από το να προσευχηθώ Να είσαι σίγουρος ότι θα το κάνω Θα προσευχηθώ Τότε το ποντίκι στράφηκε προς το βόδι και του φώναξε κρούοντας τον κώδωνα του κινδύνου Έχει μια ποντικοπαγίδα στο σπίτι Έχει μια ποντικοπαγίδα στο σπίτι Και το βόδι απάντησε Κοιτάξτε κύριε ποντικέ μου πολύ λυπάμαι για τον κίνδυνο που διατρέχεις αλλά εμένα η ποντικοπαγίδα το μόνο που μπορεί να μου κάνει είναι ένα τσιμπηματάκι στο δέρμα μου Έτσι ο καλός μας ποντικούλης έφυγε με κατεβασμένο το κεφάλι περίλυπος και απογοητευμένος γιατί θα έπρεπε ΜΟΝΟΣ ΤΟΥ να αντιμετωπίσει τον κίνδυνο της ποντικοπαγίδας (συνέχεια)

laquoΚι όμως απrsquo τις δυο τις λέξεις την καλύτερη όλοι οι άνθρωποι μπορούν να ξεχωρίσουν όπως ξεχωρίζουν τα καλά και τα κακά πόσο ανώτερη απrsquo τον πόλεμο είναι η ειρήνη στους ανθρώπους Είναι αυτή που τα γράμματα αγαπάει τους θρήνους μισεί χαίρεται με τα πολλά παιδιά και με τα πλούτηraquo

(Ευριπίδης)

[hellip]Λίγες μόνο δεκαετίες πριν οι εξετάσεις ήταν ένα φυσικό γεγονός συνδεδεμένο με τις laquoκανονικές λειτουργίεςraquo του σχολείου Ξαφνικά όμως τα πράγματα άλλαξαν Οι εξετάσεις φαίνεται να μην είναι πια κάτι απλό δηλαδή στα μέτρα των παιδιών Καθηγητές γονείς και ΜΜΕ μεταφέρουν στα παιδιά το μήνυμα laquoΔουλέψτε σκληρά γιατί χαθήκατεraquo Και τα παιδιά προσπαθούν και δουλεύουν σκληρά Δεν παρακολουθούν μόνο το πρόγραμμα του σχολείου αλλά είναι υποχρεωμένα να διαβάζουν αρκετές ώρες ενώ τα περισσότερα αναγκάζονται να παρακολουθούν και κάποιο φροντιστήριο Η εποχή της εφηβείας για τα ελληνόπουλα δεν κρύβει μόνο το άγχος για προσαρμογή στην ενήλικη ζωή αλλά laquoπροσφέρειraquo και τον πανικό της επιτυχίας [hellip] Στις πολύβουες και κατειλημμένες από το καυσαέριο μεγαλουπόλεις τα παιδιά επιστρέφουν τρέχοντας από το σχολείο είτε με τα πόδια και τη συνοδεία κάποιου μεγάλου είτε με σχολικά και αυτοκίνητα για να μπουν πάλι τρέχοντας στο ασανσέρ της πολυκατοικίας και να καταλήξουν με βιασύνη σε ένα γεύμα που θα οδηγήσει σε μια γρήγορη πέψη προκειμένου να αρχίσουν οι εξωσχολικές δραστηριότητες Ξένες γλώσσες αθλητικά ωδεία μαθήματα πληροφορικής και πάλι πίσω στο σπίτι για το διάβασμα της επόμενης μέρας Ώσπου κάπου αργά το βράδυ θα κλείσουν οι τηλεοράσεις και θα πέσει σιωπητήριο Ώρες δουλειάς10-12

Σμαρούλα Παντελή Το Βήμα 04-06-2000

Την επόμενη νύχτα ένας παράξενος θόρυβος κάτι σαν το θόρυβο που κάνει η ποντικοπαγίδα όταν κλείνει ξύπνησε τη γυναίκα του αγρότη που έτρεξε να δει τι συνέβη Μέσα στη νύχτα όμως δεν πρόσεξε πως στην παγίδα πιάστηκε από την ουρά ένα φίδι Φοβισμένο το φίδι δάγκωσε τη γυναίκα Ο άντρας της έτρεξε γρήγορα και την πήγε στο νοσοκομείο Αλλοίμονο όμως την έφερε στο σπίτι με πολύ υψηλό πυρετό Ο γιατρός τον συμβούλεψε να της κάνει ζεστές σουπίτσες Έτσι ο αγρότης έσφαξε την κότα για να κάνει μια καλή κοτόσουπα Η γυναίκα όμως πήγαινε από το κακό στο χειρότερο και όλοι οι γείτονες έρχονταν στη φάρμα να βοηθήσουν Ο καθένας με τη σειρά του καθόταν στο προσκεφάλι της γυναίκας από ένα 8ωρο Για να τους ταΐσει όλους αυτούς ο αγρότης αναγκάστηκε να σφάξει το γουρούνι Τελικά όμως η γυναίκα δε τη γλύτωσε Πέθανε Στη κηδεία της ήρθε πάρα πολύς κόσμος γιατί ήταν καλή γυναίκα και την αγαπούσαν όλοι Για να φιλοξενήσει όλον αυτόν τον κόσμο ο αγρότης αναγκάστηκε να σφάξει το βόδι Ο κυρ Ποντικός μας έβλεπε όλο αυτό το πηγαινέλα από την τρυπούλα του με πάρα πολύ μεγάλη θλίψη ( από το Διαδίκτυο( από το Διαδίκτυο)) (αρχή παραμυθιού) (αρχή παραμυθιού)

Page 52: σχηματα λογου

Ομάδα Α Ομάδα Α

Αφού διαβάσουμε το παραμύθι (κλικ Αφού διαβάσουμε το παραμύθι (κλικ ΕΔΩΕΔΩ)) ας του δώσουμε ένα τίτλο αξιοποιώντας τη

μεταφορά ας αναφερθούμε στα σχήματα λόγου που

αξιοποιεί ο συγγραφέας ας δημιουργήσουμε το δικό μας παραμύθι με

το ίδιο θεματικό κέντρο

Ομάδα Β Ομάδα Β Αφού παρατηρήσουμε την εικόνα (κλικ Αφού παρατηρήσουμε την εικόνα (κλικ ΕΔΩΕΔΩ)) ας της δώσουμε ένα τίτλο Ποιο σχήμα

λόγου μπορούμε να αξιοποιήσουμε ας βρούμε εικόνες στις οποίες μπορούμε να

αξιοποιήσουμε το ίδιο σχήμα λόγου ας δημιουργήσουμε μια μικρή παρουσίαση

Power Point με τα ευρήματά μας

Ομάδα Γ Ομάδα Γ Ας διαβάσουμε το ποίημα (κλικ Ας διαβάσουμε το ποίημα (κλικ ΕΔΩΕΔΩ)) ποιο σχήμα λόγου αξιοποιεί ο ποιητής για

να μιλήσει για την Ειρήνη πώς θα συνέχιζε το ποίημα αν μιλούσε

για τον Πόλεμοαξιοποιώντας το ίδιο σχήμα ας οπτικοποιήσουμε τους στίχους με

πρωταγωνιστές τον Πόλεμο και την Ειρήνη αξιοποιώντας το Power Point ή το Movie

Maker

Ομάδα Δ Ομάδα Δ

Αφού παρατηρήσουμε την εικόνα (κλικ Αφού παρατηρήσουμε την εικόνα (κλικ ΕΔΩΕΔΩ)) ας μιλήσουμε για την ειρωνεία που διακρίνεται

σ΄αυτή ας παρατηρήσουμε με ποιους τρόπους την

επιτυγχάνει ο σκιτσογράφος ας δημιουργήσουμε ένα παρόμοιο σκίτσο-

σχόλιο για κάποιο θέμα κοινωνικού προβληματισμού με ένα εργαλείο δημιουργίας comics

Ομάδα Ε Ομάδα Ε Αφού διαβάσουμε το κείμενο (κλικ Αφού διαβάσουμε το κείμενο (κλικ ΕΔΩΕΔΩ)) ας του δώσουμε ένα τίτλο αξιοποιώντας τη

μεταφοράμεταφορά ας εντοπίσουμε το σχήμα της υπερβολής υπερβολής

που υπάρχει στο κείμενο ας δημιουργήσουμε ένα κολάζ εικόνων-

παρομοίωσηπαρομοίωση του κειμένου αξιοποιώντας κάποιο Διαδικτυακό Εργαλείο ή μια διαφάνεια Power Point

Ένα ποντικάκι κάποτε παρατηρούσε από την τρυπούλα του τον αγρότη και τη γυναίκα του που ξεδίπλωναν ένα πακέτο laquoΤι λιχουδιά άραγε έκρυβε εκείνο το πακέτοraquo αναρωτήθηκε Όταν οι δύο αγρότες άνοιξαν το πακέτο δεν φαντάζεστε πόσο μεγάλο ήταν το σοκ που έπαθε όταν διαπίστωσε πως επρόκειτο για μια ποντικοπαγίδα Τρέχει γρήγορα λοιπόν στον αχυρώνα για να ανακοινώσει το φοβερό νέο -Μια ποντικοπαγίδα μέσα στο σπίτι Μια ποντικοπαγίδα μέσα στο σπίτιΗ κότα κακάρισε έξυσε την πλάτη της και σηκώνοντας το λαιμό της είπε Κύρ Ποντικέ μου καταλαβαίνω πως αυτό αποτελεί πρόβλημα για σας Αλλά δεν βλέπω να έχει καμιά επίπτωση σε μένα Δε με ενοχλεί καθόλου εμένα η ποντικοπαγίδα στο σπίτι Το ποντικάκι γύρισε τότε στο γουρούνι και του φώναξε Έχει μια ποντικοπαγίδα στο σπίτι Έχει μια ποντικοπαγίδα στο σπίτι Το γουρούνι έδειξε συμπόνια αλλά απάντησε Λυπάμαι πολύ κυρ ποντικέ μου αλλά δεν μπορώ να κάνω τίποτα άλλο από το να προσευχηθώ Να είσαι σίγουρος ότι θα το κάνω Θα προσευχηθώ Τότε το ποντίκι στράφηκε προς το βόδι και του φώναξε κρούοντας τον κώδωνα του κινδύνου Έχει μια ποντικοπαγίδα στο σπίτι Έχει μια ποντικοπαγίδα στο σπίτι Και το βόδι απάντησε Κοιτάξτε κύριε ποντικέ μου πολύ λυπάμαι για τον κίνδυνο που διατρέχεις αλλά εμένα η ποντικοπαγίδα το μόνο που μπορεί να μου κάνει είναι ένα τσιμπηματάκι στο δέρμα μου Έτσι ο καλός μας ποντικούλης έφυγε με κατεβασμένο το κεφάλι περίλυπος και απογοητευμένος γιατί θα έπρεπε ΜΟΝΟΣ ΤΟΥ να αντιμετωπίσει τον κίνδυνο της ποντικοπαγίδας (συνέχεια)

laquoΚι όμως απrsquo τις δυο τις λέξεις την καλύτερη όλοι οι άνθρωποι μπορούν να ξεχωρίσουν όπως ξεχωρίζουν τα καλά και τα κακά πόσο ανώτερη απrsquo τον πόλεμο είναι η ειρήνη στους ανθρώπους Είναι αυτή που τα γράμματα αγαπάει τους θρήνους μισεί χαίρεται με τα πολλά παιδιά και με τα πλούτηraquo

(Ευριπίδης)

[hellip]Λίγες μόνο δεκαετίες πριν οι εξετάσεις ήταν ένα φυσικό γεγονός συνδεδεμένο με τις laquoκανονικές λειτουργίεςraquo του σχολείου Ξαφνικά όμως τα πράγματα άλλαξαν Οι εξετάσεις φαίνεται να μην είναι πια κάτι απλό δηλαδή στα μέτρα των παιδιών Καθηγητές γονείς και ΜΜΕ μεταφέρουν στα παιδιά το μήνυμα laquoΔουλέψτε σκληρά γιατί χαθήκατεraquo Και τα παιδιά προσπαθούν και δουλεύουν σκληρά Δεν παρακολουθούν μόνο το πρόγραμμα του σχολείου αλλά είναι υποχρεωμένα να διαβάζουν αρκετές ώρες ενώ τα περισσότερα αναγκάζονται να παρακολουθούν και κάποιο φροντιστήριο Η εποχή της εφηβείας για τα ελληνόπουλα δεν κρύβει μόνο το άγχος για προσαρμογή στην ενήλικη ζωή αλλά laquoπροσφέρειraquo και τον πανικό της επιτυχίας [hellip] Στις πολύβουες και κατειλημμένες από το καυσαέριο μεγαλουπόλεις τα παιδιά επιστρέφουν τρέχοντας από το σχολείο είτε με τα πόδια και τη συνοδεία κάποιου μεγάλου είτε με σχολικά και αυτοκίνητα για να μπουν πάλι τρέχοντας στο ασανσέρ της πολυκατοικίας και να καταλήξουν με βιασύνη σε ένα γεύμα που θα οδηγήσει σε μια γρήγορη πέψη προκειμένου να αρχίσουν οι εξωσχολικές δραστηριότητες Ξένες γλώσσες αθλητικά ωδεία μαθήματα πληροφορικής και πάλι πίσω στο σπίτι για το διάβασμα της επόμενης μέρας Ώσπου κάπου αργά το βράδυ θα κλείσουν οι τηλεοράσεις και θα πέσει σιωπητήριο Ώρες δουλειάς10-12

Σμαρούλα Παντελή Το Βήμα 04-06-2000

Την επόμενη νύχτα ένας παράξενος θόρυβος κάτι σαν το θόρυβο που κάνει η ποντικοπαγίδα όταν κλείνει ξύπνησε τη γυναίκα του αγρότη που έτρεξε να δει τι συνέβη Μέσα στη νύχτα όμως δεν πρόσεξε πως στην παγίδα πιάστηκε από την ουρά ένα φίδι Φοβισμένο το φίδι δάγκωσε τη γυναίκα Ο άντρας της έτρεξε γρήγορα και την πήγε στο νοσοκομείο Αλλοίμονο όμως την έφερε στο σπίτι με πολύ υψηλό πυρετό Ο γιατρός τον συμβούλεψε να της κάνει ζεστές σουπίτσες Έτσι ο αγρότης έσφαξε την κότα για να κάνει μια καλή κοτόσουπα Η γυναίκα όμως πήγαινε από το κακό στο χειρότερο και όλοι οι γείτονες έρχονταν στη φάρμα να βοηθήσουν Ο καθένας με τη σειρά του καθόταν στο προσκεφάλι της γυναίκας από ένα 8ωρο Για να τους ταΐσει όλους αυτούς ο αγρότης αναγκάστηκε να σφάξει το γουρούνι Τελικά όμως η γυναίκα δε τη γλύτωσε Πέθανε Στη κηδεία της ήρθε πάρα πολύς κόσμος γιατί ήταν καλή γυναίκα και την αγαπούσαν όλοι Για να φιλοξενήσει όλον αυτόν τον κόσμο ο αγρότης αναγκάστηκε να σφάξει το βόδι Ο κυρ Ποντικός μας έβλεπε όλο αυτό το πηγαινέλα από την τρυπούλα του με πάρα πολύ μεγάλη θλίψη ( από το Διαδίκτυο( από το Διαδίκτυο)) (αρχή παραμυθιού) (αρχή παραμυθιού)

Page 53: σχηματα λογου

Ομάδα Β Ομάδα Β Αφού παρατηρήσουμε την εικόνα (κλικ Αφού παρατηρήσουμε την εικόνα (κλικ ΕΔΩΕΔΩ)) ας της δώσουμε ένα τίτλο Ποιο σχήμα

λόγου μπορούμε να αξιοποιήσουμε ας βρούμε εικόνες στις οποίες μπορούμε να

αξιοποιήσουμε το ίδιο σχήμα λόγου ας δημιουργήσουμε μια μικρή παρουσίαση

Power Point με τα ευρήματά μας

Ομάδα Γ Ομάδα Γ Ας διαβάσουμε το ποίημα (κλικ Ας διαβάσουμε το ποίημα (κλικ ΕΔΩΕΔΩ)) ποιο σχήμα λόγου αξιοποιεί ο ποιητής για

να μιλήσει για την Ειρήνη πώς θα συνέχιζε το ποίημα αν μιλούσε

για τον Πόλεμοαξιοποιώντας το ίδιο σχήμα ας οπτικοποιήσουμε τους στίχους με

πρωταγωνιστές τον Πόλεμο και την Ειρήνη αξιοποιώντας το Power Point ή το Movie

Maker

Ομάδα Δ Ομάδα Δ

Αφού παρατηρήσουμε την εικόνα (κλικ Αφού παρατηρήσουμε την εικόνα (κλικ ΕΔΩΕΔΩ)) ας μιλήσουμε για την ειρωνεία που διακρίνεται

σ΄αυτή ας παρατηρήσουμε με ποιους τρόπους την

επιτυγχάνει ο σκιτσογράφος ας δημιουργήσουμε ένα παρόμοιο σκίτσο-

σχόλιο για κάποιο θέμα κοινωνικού προβληματισμού με ένα εργαλείο δημιουργίας comics

Ομάδα Ε Ομάδα Ε Αφού διαβάσουμε το κείμενο (κλικ Αφού διαβάσουμε το κείμενο (κλικ ΕΔΩΕΔΩ)) ας του δώσουμε ένα τίτλο αξιοποιώντας τη

μεταφοράμεταφορά ας εντοπίσουμε το σχήμα της υπερβολής υπερβολής

που υπάρχει στο κείμενο ας δημιουργήσουμε ένα κολάζ εικόνων-

παρομοίωσηπαρομοίωση του κειμένου αξιοποιώντας κάποιο Διαδικτυακό Εργαλείο ή μια διαφάνεια Power Point

Ένα ποντικάκι κάποτε παρατηρούσε από την τρυπούλα του τον αγρότη και τη γυναίκα του που ξεδίπλωναν ένα πακέτο laquoΤι λιχουδιά άραγε έκρυβε εκείνο το πακέτοraquo αναρωτήθηκε Όταν οι δύο αγρότες άνοιξαν το πακέτο δεν φαντάζεστε πόσο μεγάλο ήταν το σοκ που έπαθε όταν διαπίστωσε πως επρόκειτο για μια ποντικοπαγίδα Τρέχει γρήγορα λοιπόν στον αχυρώνα για να ανακοινώσει το φοβερό νέο -Μια ποντικοπαγίδα μέσα στο σπίτι Μια ποντικοπαγίδα μέσα στο σπίτιΗ κότα κακάρισε έξυσε την πλάτη της και σηκώνοντας το λαιμό της είπε Κύρ Ποντικέ μου καταλαβαίνω πως αυτό αποτελεί πρόβλημα για σας Αλλά δεν βλέπω να έχει καμιά επίπτωση σε μένα Δε με ενοχλεί καθόλου εμένα η ποντικοπαγίδα στο σπίτι Το ποντικάκι γύρισε τότε στο γουρούνι και του φώναξε Έχει μια ποντικοπαγίδα στο σπίτι Έχει μια ποντικοπαγίδα στο σπίτι Το γουρούνι έδειξε συμπόνια αλλά απάντησε Λυπάμαι πολύ κυρ ποντικέ μου αλλά δεν μπορώ να κάνω τίποτα άλλο από το να προσευχηθώ Να είσαι σίγουρος ότι θα το κάνω Θα προσευχηθώ Τότε το ποντίκι στράφηκε προς το βόδι και του φώναξε κρούοντας τον κώδωνα του κινδύνου Έχει μια ποντικοπαγίδα στο σπίτι Έχει μια ποντικοπαγίδα στο σπίτι Και το βόδι απάντησε Κοιτάξτε κύριε ποντικέ μου πολύ λυπάμαι για τον κίνδυνο που διατρέχεις αλλά εμένα η ποντικοπαγίδα το μόνο που μπορεί να μου κάνει είναι ένα τσιμπηματάκι στο δέρμα μου Έτσι ο καλός μας ποντικούλης έφυγε με κατεβασμένο το κεφάλι περίλυπος και απογοητευμένος γιατί θα έπρεπε ΜΟΝΟΣ ΤΟΥ να αντιμετωπίσει τον κίνδυνο της ποντικοπαγίδας (συνέχεια)

laquoΚι όμως απrsquo τις δυο τις λέξεις την καλύτερη όλοι οι άνθρωποι μπορούν να ξεχωρίσουν όπως ξεχωρίζουν τα καλά και τα κακά πόσο ανώτερη απrsquo τον πόλεμο είναι η ειρήνη στους ανθρώπους Είναι αυτή που τα γράμματα αγαπάει τους θρήνους μισεί χαίρεται με τα πολλά παιδιά και με τα πλούτηraquo

(Ευριπίδης)

[hellip]Λίγες μόνο δεκαετίες πριν οι εξετάσεις ήταν ένα φυσικό γεγονός συνδεδεμένο με τις laquoκανονικές λειτουργίεςraquo του σχολείου Ξαφνικά όμως τα πράγματα άλλαξαν Οι εξετάσεις φαίνεται να μην είναι πια κάτι απλό δηλαδή στα μέτρα των παιδιών Καθηγητές γονείς και ΜΜΕ μεταφέρουν στα παιδιά το μήνυμα laquoΔουλέψτε σκληρά γιατί χαθήκατεraquo Και τα παιδιά προσπαθούν και δουλεύουν σκληρά Δεν παρακολουθούν μόνο το πρόγραμμα του σχολείου αλλά είναι υποχρεωμένα να διαβάζουν αρκετές ώρες ενώ τα περισσότερα αναγκάζονται να παρακολουθούν και κάποιο φροντιστήριο Η εποχή της εφηβείας για τα ελληνόπουλα δεν κρύβει μόνο το άγχος για προσαρμογή στην ενήλικη ζωή αλλά laquoπροσφέρειraquo και τον πανικό της επιτυχίας [hellip] Στις πολύβουες και κατειλημμένες από το καυσαέριο μεγαλουπόλεις τα παιδιά επιστρέφουν τρέχοντας από το σχολείο είτε με τα πόδια και τη συνοδεία κάποιου μεγάλου είτε με σχολικά και αυτοκίνητα για να μπουν πάλι τρέχοντας στο ασανσέρ της πολυκατοικίας και να καταλήξουν με βιασύνη σε ένα γεύμα που θα οδηγήσει σε μια γρήγορη πέψη προκειμένου να αρχίσουν οι εξωσχολικές δραστηριότητες Ξένες γλώσσες αθλητικά ωδεία μαθήματα πληροφορικής και πάλι πίσω στο σπίτι για το διάβασμα της επόμενης μέρας Ώσπου κάπου αργά το βράδυ θα κλείσουν οι τηλεοράσεις και θα πέσει σιωπητήριο Ώρες δουλειάς10-12

Σμαρούλα Παντελή Το Βήμα 04-06-2000

Την επόμενη νύχτα ένας παράξενος θόρυβος κάτι σαν το θόρυβο που κάνει η ποντικοπαγίδα όταν κλείνει ξύπνησε τη γυναίκα του αγρότη που έτρεξε να δει τι συνέβη Μέσα στη νύχτα όμως δεν πρόσεξε πως στην παγίδα πιάστηκε από την ουρά ένα φίδι Φοβισμένο το φίδι δάγκωσε τη γυναίκα Ο άντρας της έτρεξε γρήγορα και την πήγε στο νοσοκομείο Αλλοίμονο όμως την έφερε στο σπίτι με πολύ υψηλό πυρετό Ο γιατρός τον συμβούλεψε να της κάνει ζεστές σουπίτσες Έτσι ο αγρότης έσφαξε την κότα για να κάνει μια καλή κοτόσουπα Η γυναίκα όμως πήγαινε από το κακό στο χειρότερο και όλοι οι γείτονες έρχονταν στη φάρμα να βοηθήσουν Ο καθένας με τη σειρά του καθόταν στο προσκεφάλι της γυναίκας από ένα 8ωρο Για να τους ταΐσει όλους αυτούς ο αγρότης αναγκάστηκε να σφάξει το γουρούνι Τελικά όμως η γυναίκα δε τη γλύτωσε Πέθανε Στη κηδεία της ήρθε πάρα πολύς κόσμος γιατί ήταν καλή γυναίκα και την αγαπούσαν όλοι Για να φιλοξενήσει όλον αυτόν τον κόσμο ο αγρότης αναγκάστηκε να σφάξει το βόδι Ο κυρ Ποντικός μας έβλεπε όλο αυτό το πηγαινέλα από την τρυπούλα του με πάρα πολύ μεγάλη θλίψη ( από το Διαδίκτυο( από το Διαδίκτυο)) (αρχή παραμυθιού) (αρχή παραμυθιού)

Page 54: σχηματα λογου

Ομάδα Γ Ομάδα Γ Ας διαβάσουμε το ποίημα (κλικ Ας διαβάσουμε το ποίημα (κλικ ΕΔΩΕΔΩ)) ποιο σχήμα λόγου αξιοποιεί ο ποιητής για

να μιλήσει για την Ειρήνη πώς θα συνέχιζε το ποίημα αν μιλούσε

για τον Πόλεμοαξιοποιώντας το ίδιο σχήμα ας οπτικοποιήσουμε τους στίχους με

πρωταγωνιστές τον Πόλεμο και την Ειρήνη αξιοποιώντας το Power Point ή το Movie

Maker

Ομάδα Δ Ομάδα Δ

Αφού παρατηρήσουμε την εικόνα (κλικ Αφού παρατηρήσουμε την εικόνα (κλικ ΕΔΩΕΔΩ)) ας μιλήσουμε για την ειρωνεία που διακρίνεται

σ΄αυτή ας παρατηρήσουμε με ποιους τρόπους την

επιτυγχάνει ο σκιτσογράφος ας δημιουργήσουμε ένα παρόμοιο σκίτσο-

σχόλιο για κάποιο θέμα κοινωνικού προβληματισμού με ένα εργαλείο δημιουργίας comics

Ομάδα Ε Ομάδα Ε Αφού διαβάσουμε το κείμενο (κλικ Αφού διαβάσουμε το κείμενο (κλικ ΕΔΩΕΔΩ)) ας του δώσουμε ένα τίτλο αξιοποιώντας τη

μεταφοράμεταφορά ας εντοπίσουμε το σχήμα της υπερβολής υπερβολής

που υπάρχει στο κείμενο ας δημιουργήσουμε ένα κολάζ εικόνων-

παρομοίωσηπαρομοίωση του κειμένου αξιοποιώντας κάποιο Διαδικτυακό Εργαλείο ή μια διαφάνεια Power Point

Ένα ποντικάκι κάποτε παρατηρούσε από την τρυπούλα του τον αγρότη και τη γυναίκα του που ξεδίπλωναν ένα πακέτο laquoΤι λιχουδιά άραγε έκρυβε εκείνο το πακέτοraquo αναρωτήθηκε Όταν οι δύο αγρότες άνοιξαν το πακέτο δεν φαντάζεστε πόσο μεγάλο ήταν το σοκ που έπαθε όταν διαπίστωσε πως επρόκειτο για μια ποντικοπαγίδα Τρέχει γρήγορα λοιπόν στον αχυρώνα για να ανακοινώσει το φοβερό νέο -Μια ποντικοπαγίδα μέσα στο σπίτι Μια ποντικοπαγίδα μέσα στο σπίτιΗ κότα κακάρισε έξυσε την πλάτη της και σηκώνοντας το λαιμό της είπε Κύρ Ποντικέ μου καταλαβαίνω πως αυτό αποτελεί πρόβλημα για σας Αλλά δεν βλέπω να έχει καμιά επίπτωση σε μένα Δε με ενοχλεί καθόλου εμένα η ποντικοπαγίδα στο σπίτι Το ποντικάκι γύρισε τότε στο γουρούνι και του φώναξε Έχει μια ποντικοπαγίδα στο σπίτι Έχει μια ποντικοπαγίδα στο σπίτι Το γουρούνι έδειξε συμπόνια αλλά απάντησε Λυπάμαι πολύ κυρ ποντικέ μου αλλά δεν μπορώ να κάνω τίποτα άλλο από το να προσευχηθώ Να είσαι σίγουρος ότι θα το κάνω Θα προσευχηθώ Τότε το ποντίκι στράφηκε προς το βόδι και του φώναξε κρούοντας τον κώδωνα του κινδύνου Έχει μια ποντικοπαγίδα στο σπίτι Έχει μια ποντικοπαγίδα στο σπίτι Και το βόδι απάντησε Κοιτάξτε κύριε ποντικέ μου πολύ λυπάμαι για τον κίνδυνο που διατρέχεις αλλά εμένα η ποντικοπαγίδα το μόνο που μπορεί να μου κάνει είναι ένα τσιμπηματάκι στο δέρμα μου Έτσι ο καλός μας ποντικούλης έφυγε με κατεβασμένο το κεφάλι περίλυπος και απογοητευμένος γιατί θα έπρεπε ΜΟΝΟΣ ΤΟΥ να αντιμετωπίσει τον κίνδυνο της ποντικοπαγίδας (συνέχεια)

laquoΚι όμως απrsquo τις δυο τις λέξεις την καλύτερη όλοι οι άνθρωποι μπορούν να ξεχωρίσουν όπως ξεχωρίζουν τα καλά και τα κακά πόσο ανώτερη απrsquo τον πόλεμο είναι η ειρήνη στους ανθρώπους Είναι αυτή που τα γράμματα αγαπάει τους θρήνους μισεί χαίρεται με τα πολλά παιδιά και με τα πλούτηraquo

(Ευριπίδης)

[hellip]Λίγες μόνο δεκαετίες πριν οι εξετάσεις ήταν ένα φυσικό γεγονός συνδεδεμένο με τις laquoκανονικές λειτουργίεςraquo του σχολείου Ξαφνικά όμως τα πράγματα άλλαξαν Οι εξετάσεις φαίνεται να μην είναι πια κάτι απλό δηλαδή στα μέτρα των παιδιών Καθηγητές γονείς και ΜΜΕ μεταφέρουν στα παιδιά το μήνυμα laquoΔουλέψτε σκληρά γιατί χαθήκατεraquo Και τα παιδιά προσπαθούν και δουλεύουν σκληρά Δεν παρακολουθούν μόνο το πρόγραμμα του σχολείου αλλά είναι υποχρεωμένα να διαβάζουν αρκετές ώρες ενώ τα περισσότερα αναγκάζονται να παρακολουθούν και κάποιο φροντιστήριο Η εποχή της εφηβείας για τα ελληνόπουλα δεν κρύβει μόνο το άγχος για προσαρμογή στην ενήλικη ζωή αλλά laquoπροσφέρειraquo και τον πανικό της επιτυχίας [hellip] Στις πολύβουες και κατειλημμένες από το καυσαέριο μεγαλουπόλεις τα παιδιά επιστρέφουν τρέχοντας από το σχολείο είτε με τα πόδια και τη συνοδεία κάποιου μεγάλου είτε με σχολικά και αυτοκίνητα για να μπουν πάλι τρέχοντας στο ασανσέρ της πολυκατοικίας και να καταλήξουν με βιασύνη σε ένα γεύμα που θα οδηγήσει σε μια γρήγορη πέψη προκειμένου να αρχίσουν οι εξωσχολικές δραστηριότητες Ξένες γλώσσες αθλητικά ωδεία μαθήματα πληροφορικής και πάλι πίσω στο σπίτι για το διάβασμα της επόμενης μέρας Ώσπου κάπου αργά το βράδυ θα κλείσουν οι τηλεοράσεις και θα πέσει σιωπητήριο Ώρες δουλειάς10-12

Σμαρούλα Παντελή Το Βήμα 04-06-2000

Την επόμενη νύχτα ένας παράξενος θόρυβος κάτι σαν το θόρυβο που κάνει η ποντικοπαγίδα όταν κλείνει ξύπνησε τη γυναίκα του αγρότη που έτρεξε να δει τι συνέβη Μέσα στη νύχτα όμως δεν πρόσεξε πως στην παγίδα πιάστηκε από την ουρά ένα φίδι Φοβισμένο το φίδι δάγκωσε τη γυναίκα Ο άντρας της έτρεξε γρήγορα και την πήγε στο νοσοκομείο Αλλοίμονο όμως την έφερε στο σπίτι με πολύ υψηλό πυρετό Ο γιατρός τον συμβούλεψε να της κάνει ζεστές σουπίτσες Έτσι ο αγρότης έσφαξε την κότα για να κάνει μια καλή κοτόσουπα Η γυναίκα όμως πήγαινε από το κακό στο χειρότερο και όλοι οι γείτονες έρχονταν στη φάρμα να βοηθήσουν Ο καθένας με τη σειρά του καθόταν στο προσκεφάλι της γυναίκας από ένα 8ωρο Για να τους ταΐσει όλους αυτούς ο αγρότης αναγκάστηκε να σφάξει το γουρούνι Τελικά όμως η γυναίκα δε τη γλύτωσε Πέθανε Στη κηδεία της ήρθε πάρα πολύς κόσμος γιατί ήταν καλή γυναίκα και την αγαπούσαν όλοι Για να φιλοξενήσει όλον αυτόν τον κόσμο ο αγρότης αναγκάστηκε να σφάξει το βόδι Ο κυρ Ποντικός μας έβλεπε όλο αυτό το πηγαινέλα από την τρυπούλα του με πάρα πολύ μεγάλη θλίψη ( από το Διαδίκτυο( από το Διαδίκτυο)) (αρχή παραμυθιού) (αρχή παραμυθιού)

Page 55: σχηματα λογου

Ομάδα Δ Ομάδα Δ

Αφού παρατηρήσουμε την εικόνα (κλικ Αφού παρατηρήσουμε την εικόνα (κλικ ΕΔΩΕΔΩ)) ας μιλήσουμε για την ειρωνεία που διακρίνεται

σ΄αυτή ας παρατηρήσουμε με ποιους τρόπους την

επιτυγχάνει ο σκιτσογράφος ας δημιουργήσουμε ένα παρόμοιο σκίτσο-

σχόλιο για κάποιο θέμα κοινωνικού προβληματισμού με ένα εργαλείο δημιουργίας comics

Ομάδα Ε Ομάδα Ε Αφού διαβάσουμε το κείμενο (κλικ Αφού διαβάσουμε το κείμενο (κλικ ΕΔΩΕΔΩ)) ας του δώσουμε ένα τίτλο αξιοποιώντας τη

μεταφοράμεταφορά ας εντοπίσουμε το σχήμα της υπερβολής υπερβολής

που υπάρχει στο κείμενο ας δημιουργήσουμε ένα κολάζ εικόνων-

παρομοίωσηπαρομοίωση του κειμένου αξιοποιώντας κάποιο Διαδικτυακό Εργαλείο ή μια διαφάνεια Power Point

Ένα ποντικάκι κάποτε παρατηρούσε από την τρυπούλα του τον αγρότη και τη γυναίκα του που ξεδίπλωναν ένα πακέτο laquoΤι λιχουδιά άραγε έκρυβε εκείνο το πακέτοraquo αναρωτήθηκε Όταν οι δύο αγρότες άνοιξαν το πακέτο δεν φαντάζεστε πόσο μεγάλο ήταν το σοκ που έπαθε όταν διαπίστωσε πως επρόκειτο για μια ποντικοπαγίδα Τρέχει γρήγορα λοιπόν στον αχυρώνα για να ανακοινώσει το φοβερό νέο -Μια ποντικοπαγίδα μέσα στο σπίτι Μια ποντικοπαγίδα μέσα στο σπίτιΗ κότα κακάρισε έξυσε την πλάτη της και σηκώνοντας το λαιμό της είπε Κύρ Ποντικέ μου καταλαβαίνω πως αυτό αποτελεί πρόβλημα για σας Αλλά δεν βλέπω να έχει καμιά επίπτωση σε μένα Δε με ενοχλεί καθόλου εμένα η ποντικοπαγίδα στο σπίτι Το ποντικάκι γύρισε τότε στο γουρούνι και του φώναξε Έχει μια ποντικοπαγίδα στο σπίτι Έχει μια ποντικοπαγίδα στο σπίτι Το γουρούνι έδειξε συμπόνια αλλά απάντησε Λυπάμαι πολύ κυρ ποντικέ μου αλλά δεν μπορώ να κάνω τίποτα άλλο από το να προσευχηθώ Να είσαι σίγουρος ότι θα το κάνω Θα προσευχηθώ Τότε το ποντίκι στράφηκε προς το βόδι και του φώναξε κρούοντας τον κώδωνα του κινδύνου Έχει μια ποντικοπαγίδα στο σπίτι Έχει μια ποντικοπαγίδα στο σπίτι Και το βόδι απάντησε Κοιτάξτε κύριε ποντικέ μου πολύ λυπάμαι για τον κίνδυνο που διατρέχεις αλλά εμένα η ποντικοπαγίδα το μόνο που μπορεί να μου κάνει είναι ένα τσιμπηματάκι στο δέρμα μου Έτσι ο καλός μας ποντικούλης έφυγε με κατεβασμένο το κεφάλι περίλυπος και απογοητευμένος γιατί θα έπρεπε ΜΟΝΟΣ ΤΟΥ να αντιμετωπίσει τον κίνδυνο της ποντικοπαγίδας (συνέχεια)

laquoΚι όμως απrsquo τις δυο τις λέξεις την καλύτερη όλοι οι άνθρωποι μπορούν να ξεχωρίσουν όπως ξεχωρίζουν τα καλά και τα κακά πόσο ανώτερη απrsquo τον πόλεμο είναι η ειρήνη στους ανθρώπους Είναι αυτή που τα γράμματα αγαπάει τους θρήνους μισεί χαίρεται με τα πολλά παιδιά και με τα πλούτηraquo

(Ευριπίδης)

[hellip]Λίγες μόνο δεκαετίες πριν οι εξετάσεις ήταν ένα φυσικό γεγονός συνδεδεμένο με τις laquoκανονικές λειτουργίεςraquo του σχολείου Ξαφνικά όμως τα πράγματα άλλαξαν Οι εξετάσεις φαίνεται να μην είναι πια κάτι απλό δηλαδή στα μέτρα των παιδιών Καθηγητές γονείς και ΜΜΕ μεταφέρουν στα παιδιά το μήνυμα laquoΔουλέψτε σκληρά γιατί χαθήκατεraquo Και τα παιδιά προσπαθούν και δουλεύουν σκληρά Δεν παρακολουθούν μόνο το πρόγραμμα του σχολείου αλλά είναι υποχρεωμένα να διαβάζουν αρκετές ώρες ενώ τα περισσότερα αναγκάζονται να παρακολουθούν και κάποιο φροντιστήριο Η εποχή της εφηβείας για τα ελληνόπουλα δεν κρύβει μόνο το άγχος για προσαρμογή στην ενήλικη ζωή αλλά laquoπροσφέρειraquo και τον πανικό της επιτυχίας [hellip] Στις πολύβουες και κατειλημμένες από το καυσαέριο μεγαλουπόλεις τα παιδιά επιστρέφουν τρέχοντας από το σχολείο είτε με τα πόδια και τη συνοδεία κάποιου μεγάλου είτε με σχολικά και αυτοκίνητα για να μπουν πάλι τρέχοντας στο ασανσέρ της πολυκατοικίας και να καταλήξουν με βιασύνη σε ένα γεύμα που θα οδηγήσει σε μια γρήγορη πέψη προκειμένου να αρχίσουν οι εξωσχολικές δραστηριότητες Ξένες γλώσσες αθλητικά ωδεία μαθήματα πληροφορικής και πάλι πίσω στο σπίτι για το διάβασμα της επόμενης μέρας Ώσπου κάπου αργά το βράδυ θα κλείσουν οι τηλεοράσεις και θα πέσει σιωπητήριο Ώρες δουλειάς10-12

Σμαρούλα Παντελή Το Βήμα 04-06-2000

Την επόμενη νύχτα ένας παράξενος θόρυβος κάτι σαν το θόρυβο που κάνει η ποντικοπαγίδα όταν κλείνει ξύπνησε τη γυναίκα του αγρότη που έτρεξε να δει τι συνέβη Μέσα στη νύχτα όμως δεν πρόσεξε πως στην παγίδα πιάστηκε από την ουρά ένα φίδι Φοβισμένο το φίδι δάγκωσε τη γυναίκα Ο άντρας της έτρεξε γρήγορα και την πήγε στο νοσοκομείο Αλλοίμονο όμως την έφερε στο σπίτι με πολύ υψηλό πυρετό Ο γιατρός τον συμβούλεψε να της κάνει ζεστές σουπίτσες Έτσι ο αγρότης έσφαξε την κότα για να κάνει μια καλή κοτόσουπα Η γυναίκα όμως πήγαινε από το κακό στο χειρότερο και όλοι οι γείτονες έρχονταν στη φάρμα να βοηθήσουν Ο καθένας με τη σειρά του καθόταν στο προσκεφάλι της γυναίκας από ένα 8ωρο Για να τους ταΐσει όλους αυτούς ο αγρότης αναγκάστηκε να σφάξει το γουρούνι Τελικά όμως η γυναίκα δε τη γλύτωσε Πέθανε Στη κηδεία της ήρθε πάρα πολύς κόσμος γιατί ήταν καλή γυναίκα και την αγαπούσαν όλοι Για να φιλοξενήσει όλον αυτόν τον κόσμο ο αγρότης αναγκάστηκε να σφάξει το βόδι Ο κυρ Ποντικός μας έβλεπε όλο αυτό το πηγαινέλα από την τρυπούλα του με πάρα πολύ μεγάλη θλίψη ( από το Διαδίκτυο( από το Διαδίκτυο)) (αρχή παραμυθιού) (αρχή παραμυθιού)

Page 56: σχηματα λογου

Ομάδα Ε Ομάδα Ε Αφού διαβάσουμε το κείμενο (κλικ Αφού διαβάσουμε το κείμενο (κλικ ΕΔΩΕΔΩ)) ας του δώσουμε ένα τίτλο αξιοποιώντας τη

μεταφοράμεταφορά ας εντοπίσουμε το σχήμα της υπερβολής υπερβολής

που υπάρχει στο κείμενο ας δημιουργήσουμε ένα κολάζ εικόνων-

παρομοίωσηπαρομοίωση του κειμένου αξιοποιώντας κάποιο Διαδικτυακό Εργαλείο ή μια διαφάνεια Power Point

Ένα ποντικάκι κάποτε παρατηρούσε από την τρυπούλα του τον αγρότη και τη γυναίκα του που ξεδίπλωναν ένα πακέτο laquoΤι λιχουδιά άραγε έκρυβε εκείνο το πακέτοraquo αναρωτήθηκε Όταν οι δύο αγρότες άνοιξαν το πακέτο δεν φαντάζεστε πόσο μεγάλο ήταν το σοκ που έπαθε όταν διαπίστωσε πως επρόκειτο για μια ποντικοπαγίδα Τρέχει γρήγορα λοιπόν στον αχυρώνα για να ανακοινώσει το φοβερό νέο -Μια ποντικοπαγίδα μέσα στο σπίτι Μια ποντικοπαγίδα μέσα στο σπίτιΗ κότα κακάρισε έξυσε την πλάτη της και σηκώνοντας το λαιμό της είπε Κύρ Ποντικέ μου καταλαβαίνω πως αυτό αποτελεί πρόβλημα για σας Αλλά δεν βλέπω να έχει καμιά επίπτωση σε μένα Δε με ενοχλεί καθόλου εμένα η ποντικοπαγίδα στο σπίτι Το ποντικάκι γύρισε τότε στο γουρούνι και του φώναξε Έχει μια ποντικοπαγίδα στο σπίτι Έχει μια ποντικοπαγίδα στο σπίτι Το γουρούνι έδειξε συμπόνια αλλά απάντησε Λυπάμαι πολύ κυρ ποντικέ μου αλλά δεν μπορώ να κάνω τίποτα άλλο από το να προσευχηθώ Να είσαι σίγουρος ότι θα το κάνω Θα προσευχηθώ Τότε το ποντίκι στράφηκε προς το βόδι και του φώναξε κρούοντας τον κώδωνα του κινδύνου Έχει μια ποντικοπαγίδα στο σπίτι Έχει μια ποντικοπαγίδα στο σπίτι Και το βόδι απάντησε Κοιτάξτε κύριε ποντικέ μου πολύ λυπάμαι για τον κίνδυνο που διατρέχεις αλλά εμένα η ποντικοπαγίδα το μόνο που μπορεί να μου κάνει είναι ένα τσιμπηματάκι στο δέρμα μου Έτσι ο καλός μας ποντικούλης έφυγε με κατεβασμένο το κεφάλι περίλυπος και απογοητευμένος γιατί θα έπρεπε ΜΟΝΟΣ ΤΟΥ να αντιμετωπίσει τον κίνδυνο της ποντικοπαγίδας (συνέχεια)

laquoΚι όμως απrsquo τις δυο τις λέξεις την καλύτερη όλοι οι άνθρωποι μπορούν να ξεχωρίσουν όπως ξεχωρίζουν τα καλά και τα κακά πόσο ανώτερη απrsquo τον πόλεμο είναι η ειρήνη στους ανθρώπους Είναι αυτή που τα γράμματα αγαπάει τους θρήνους μισεί χαίρεται με τα πολλά παιδιά και με τα πλούτηraquo

(Ευριπίδης)

[hellip]Λίγες μόνο δεκαετίες πριν οι εξετάσεις ήταν ένα φυσικό γεγονός συνδεδεμένο με τις laquoκανονικές λειτουργίεςraquo του σχολείου Ξαφνικά όμως τα πράγματα άλλαξαν Οι εξετάσεις φαίνεται να μην είναι πια κάτι απλό δηλαδή στα μέτρα των παιδιών Καθηγητές γονείς και ΜΜΕ μεταφέρουν στα παιδιά το μήνυμα laquoΔουλέψτε σκληρά γιατί χαθήκατεraquo Και τα παιδιά προσπαθούν και δουλεύουν σκληρά Δεν παρακολουθούν μόνο το πρόγραμμα του σχολείου αλλά είναι υποχρεωμένα να διαβάζουν αρκετές ώρες ενώ τα περισσότερα αναγκάζονται να παρακολουθούν και κάποιο φροντιστήριο Η εποχή της εφηβείας για τα ελληνόπουλα δεν κρύβει μόνο το άγχος για προσαρμογή στην ενήλικη ζωή αλλά laquoπροσφέρειraquo και τον πανικό της επιτυχίας [hellip] Στις πολύβουες και κατειλημμένες από το καυσαέριο μεγαλουπόλεις τα παιδιά επιστρέφουν τρέχοντας από το σχολείο είτε με τα πόδια και τη συνοδεία κάποιου μεγάλου είτε με σχολικά και αυτοκίνητα για να μπουν πάλι τρέχοντας στο ασανσέρ της πολυκατοικίας και να καταλήξουν με βιασύνη σε ένα γεύμα που θα οδηγήσει σε μια γρήγορη πέψη προκειμένου να αρχίσουν οι εξωσχολικές δραστηριότητες Ξένες γλώσσες αθλητικά ωδεία μαθήματα πληροφορικής και πάλι πίσω στο σπίτι για το διάβασμα της επόμενης μέρας Ώσπου κάπου αργά το βράδυ θα κλείσουν οι τηλεοράσεις και θα πέσει σιωπητήριο Ώρες δουλειάς10-12

Σμαρούλα Παντελή Το Βήμα 04-06-2000

Την επόμενη νύχτα ένας παράξενος θόρυβος κάτι σαν το θόρυβο που κάνει η ποντικοπαγίδα όταν κλείνει ξύπνησε τη γυναίκα του αγρότη που έτρεξε να δει τι συνέβη Μέσα στη νύχτα όμως δεν πρόσεξε πως στην παγίδα πιάστηκε από την ουρά ένα φίδι Φοβισμένο το φίδι δάγκωσε τη γυναίκα Ο άντρας της έτρεξε γρήγορα και την πήγε στο νοσοκομείο Αλλοίμονο όμως την έφερε στο σπίτι με πολύ υψηλό πυρετό Ο γιατρός τον συμβούλεψε να της κάνει ζεστές σουπίτσες Έτσι ο αγρότης έσφαξε την κότα για να κάνει μια καλή κοτόσουπα Η γυναίκα όμως πήγαινε από το κακό στο χειρότερο και όλοι οι γείτονες έρχονταν στη φάρμα να βοηθήσουν Ο καθένας με τη σειρά του καθόταν στο προσκεφάλι της γυναίκας από ένα 8ωρο Για να τους ταΐσει όλους αυτούς ο αγρότης αναγκάστηκε να σφάξει το γουρούνι Τελικά όμως η γυναίκα δε τη γλύτωσε Πέθανε Στη κηδεία της ήρθε πάρα πολύς κόσμος γιατί ήταν καλή γυναίκα και την αγαπούσαν όλοι Για να φιλοξενήσει όλον αυτόν τον κόσμο ο αγρότης αναγκάστηκε να σφάξει το βόδι Ο κυρ Ποντικός μας έβλεπε όλο αυτό το πηγαινέλα από την τρυπούλα του με πάρα πολύ μεγάλη θλίψη ( από το Διαδίκτυο( από το Διαδίκτυο)) (αρχή παραμυθιού) (αρχή παραμυθιού)

Page 57: σχηματα λογου

Ένα ποντικάκι κάποτε παρατηρούσε από την τρυπούλα του τον αγρότη και τη γυναίκα του που ξεδίπλωναν ένα πακέτο laquoΤι λιχουδιά άραγε έκρυβε εκείνο το πακέτοraquo αναρωτήθηκε Όταν οι δύο αγρότες άνοιξαν το πακέτο δεν φαντάζεστε πόσο μεγάλο ήταν το σοκ που έπαθε όταν διαπίστωσε πως επρόκειτο για μια ποντικοπαγίδα Τρέχει γρήγορα λοιπόν στον αχυρώνα για να ανακοινώσει το φοβερό νέο -Μια ποντικοπαγίδα μέσα στο σπίτι Μια ποντικοπαγίδα μέσα στο σπίτιΗ κότα κακάρισε έξυσε την πλάτη της και σηκώνοντας το λαιμό της είπε Κύρ Ποντικέ μου καταλαβαίνω πως αυτό αποτελεί πρόβλημα για σας Αλλά δεν βλέπω να έχει καμιά επίπτωση σε μένα Δε με ενοχλεί καθόλου εμένα η ποντικοπαγίδα στο σπίτι Το ποντικάκι γύρισε τότε στο γουρούνι και του φώναξε Έχει μια ποντικοπαγίδα στο σπίτι Έχει μια ποντικοπαγίδα στο σπίτι Το γουρούνι έδειξε συμπόνια αλλά απάντησε Λυπάμαι πολύ κυρ ποντικέ μου αλλά δεν μπορώ να κάνω τίποτα άλλο από το να προσευχηθώ Να είσαι σίγουρος ότι θα το κάνω Θα προσευχηθώ Τότε το ποντίκι στράφηκε προς το βόδι και του φώναξε κρούοντας τον κώδωνα του κινδύνου Έχει μια ποντικοπαγίδα στο σπίτι Έχει μια ποντικοπαγίδα στο σπίτι Και το βόδι απάντησε Κοιτάξτε κύριε ποντικέ μου πολύ λυπάμαι για τον κίνδυνο που διατρέχεις αλλά εμένα η ποντικοπαγίδα το μόνο που μπορεί να μου κάνει είναι ένα τσιμπηματάκι στο δέρμα μου Έτσι ο καλός μας ποντικούλης έφυγε με κατεβασμένο το κεφάλι περίλυπος και απογοητευμένος γιατί θα έπρεπε ΜΟΝΟΣ ΤΟΥ να αντιμετωπίσει τον κίνδυνο της ποντικοπαγίδας (συνέχεια)

laquoΚι όμως απrsquo τις δυο τις λέξεις την καλύτερη όλοι οι άνθρωποι μπορούν να ξεχωρίσουν όπως ξεχωρίζουν τα καλά και τα κακά πόσο ανώτερη απrsquo τον πόλεμο είναι η ειρήνη στους ανθρώπους Είναι αυτή που τα γράμματα αγαπάει τους θρήνους μισεί χαίρεται με τα πολλά παιδιά και με τα πλούτηraquo

(Ευριπίδης)

[hellip]Λίγες μόνο δεκαετίες πριν οι εξετάσεις ήταν ένα φυσικό γεγονός συνδεδεμένο με τις laquoκανονικές λειτουργίεςraquo του σχολείου Ξαφνικά όμως τα πράγματα άλλαξαν Οι εξετάσεις φαίνεται να μην είναι πια κάτι απλό δηλαδή στα μέτρα των παιδιών Καθηγητές γονείς και ΜΜΕ μεταφέρουν στα παιδιά το μήνυμα laquoΔουλέψτε σκληρά γιατί χαθήκατεraquo Και τα παιδιά προσπαθούν και δουλεύουν σκληρά Δεν παρακολουθούν μόνο το πρόγραμμα του σχολείου αλλά είναι υποχρεωμένα να διαβάζουν αρκετές ώρες ενώ τα περισσότερα αναγκάζονται να παρακολουθούν και κάποιο φροντιστήριο Η εποχή της εφηβείας για τα ελληνόπουλα δεν κρύβει μόνο το άγχος για προσαρμογή στην ενήλικη ζωή αλλά laquoπροσφέρειraquo και τον πανικό της επιτυχίας [hellip] Στις πολύβουες και κατειλημμένες από το καυσαέριο μεγαλουπόλεις τα παιδιά επιστρέφουν τρέχοντας από το σχολείο είτε με τα πόδια και τη συνοδεία κάποιου μεγάλου είτε με σχολικά και αυτοκίνητα για να μπουν πάλι τρέχοντας στο ασανσέρ της πολυκατοικίας και να καταλήξουν με βιασύνη σε ένα γεύμα που θα οδηγήσει σε μια γρήγορη πέψη προκειμένου να αρχίσουν οι εξωσχολικές δραστηριότητες Ξένες γλώσσες αθλητικά ωδεία μαθήματα πληροφορικής και πάλι πίσω στο σπίτι για το διάβασμα της επόμενης μέρας Ώσπου κάπου αργά το βράδυ θα κλείσουν οι τηλεοράσεις και θα πέσει σιωπητήριο Ώρες δουλειάς10-12

Σμαρούλα Παντελή Το Βήμα 04-06-2000

Την επόμενη νύχτα ένας παράξενος θόρυβος κάτι σαν το θόρυβο που κάνει η ποντικοπαγίδα όταν κλείνει ξύπνησε τη γυναίκα του αγρότη που έτρεξε να δει τι συνέβη Μέσα στη νύχτα όμως δεν πρόσεξε πως στην παγίδα πιάστηκε από την ουρά ένα φίδι Φοβισμένο το φίδι δάγκωσε τη γυναίκα Ο άντρας της έτρεξε γρήγορα και την πήγε στο νοσοκομείο Αλλοίμονο όμως την έφερε στο σπίτι με πολύ υψηλό πυρετό Ο γιατρός τον συμβούλεψε να της κάνει ζεστές σουπίτσες Έτσι ο αγρότης έσφαξε την κότα για να κάνει μια καλή κοτόσουπα Η γυναίκα όμως πήγαινε από το κακό στο χειρότερο και όλοι οι γείτονες έρχονταν στη φάρμα να βοηθήσουν Ο καθένας με τη σειρά του καθόταν στο προσκεφάλι της γυναίκας από ένα 8ωρο Για να τους ταΐσει όλους αυτούς ο αγρότης αναγκάστηκε να σφάξει το γουρούνι Τελικά όμως η γυναίκα δε τη γλύτωσε Πέθανε Στη κηδεία της ήρθε πάρα πολύς κόσμος γιατί ήταν καλή γυναίκα και την αγαπούσαν όλοι Για να φιλοξενήσει όλον αυτόν τον κόσμο ο αγρότης αναγκάστηκε να σφάξει το βόδι Ο κυρ Ποντικός μας έβλεπε όλο αυτό το πηγαινέλα από την τρυπούλα του με πάρα πολύ μεγάλη θλίψη ( από το Διαδίκτυο( από το Διαδίκτυο)) (αρχή παραμυθιού) (αρχή παραμυθιού)

Page 58: σχηματα λογου

laquoΚι όμως απrsquo τις δυο τις λέξεις την καλύτερη όλοι οι άνθρωποι μπορούν να ξεχωρίσουν όπως ξεχωρίζουν τα καλά και τα κακά πόσο ανώτερη απrsquo τον πόλεμο είναι η ειρήνη στους ανθρώπους Είναι αυτή που τα γράμματα αγαπάει τους θρήνους μισεί χαίρεται με τα πολλά παιδιά και με τα πλούτηraquo

(Ευριπίδης)

[hellip]Λίγες μόνο δεκαετίες πριν οι εξετάσεις ήταν ένα φυσικό γεγονός συνδεδεμένο με τις laquoκανονικές λειτουργίεςraquo του σχολείου Ξαφνικά όμως τα πράγματα άλλαξαν Οι εξετάσεις φαίνεται να μην είναι πια κάτι απλό δηλαδή στα μέτρα των παιδιών Καθηγητές γονείς και ΜΜΕ μεταφέρουν στα παιδιά το μήνυμα laquoΔουλέψτε σκληρά γιατί χαθήκατεraquo Και τα παιδιά προσπαθούν και δουλεύουν σκληρά Δεν παρακολουθούν μόνο το πρόγραμμα του σχολείου αλλά είναι υποχρεωμένα να διαβάζουν αρκετές ώρες ενώ τα περισσότερα αναγκάζονται να παρακολουθούν και κάποιο φροντιστήριο Η εποχή της εφηβείας για τα ελληνόπουλα δεν κρύβει μόνο το άγχος για προσαρμογή στην ενήλικη ζωή αλλά laquoπροσφέρειraquo και τον πανικό της επιτυχίας [hellip] Στις πολύβουες και κατειλημμένες από το καυσαέριο μεγαλουπόλεις τα παιδιά επιστρέφουν τρέχοντας από το σχολείο είτε με τα πόδια και τη συνοδεία κάποιου μεγάλου είτε με σχολικά και αυτοκίνητα για να μπουν πάλι τρέχοντας στο ασανσέρ της πολυκατοικίας και να καταλήξουν με βιασύνη σε ένα γεύμα που θα οδηγήσει σε μια γρήγορη πέψη προκειμένου να αρχίσουν οι εξωσχολικές δραστηριότητες Ξένες γλώσσες αθλητικά ωδεία μαθήματα πληροφορικής και πάλι πίσω στο σπίτι για το διάβασμα της επόμενης μέρας Ώσπου κάπου αργά το βράδυ θα κλείσουν οι τηλεοράσεις και θα πέσει σιωπητήριο Ώρες δουλειάς10-12

Σμαρούλα Παντελή Το Βήμα 04-06-2000

Την επόμενη νύχτα ένας παράξενος θόρυβος κάτι σαν το θόρυβο που κάνει η ποντικοπαγίδα όταν κλείνει ξύπνησε τη γυναίκα του αγρότη που έτρεξε να δει τι συνέβη Μέσα στη νύχτα όμως δεν πρόσεξε πως στην παγίδα πιάστηκε από την ουρά ένα φίδι Φοβισμένο το φίδι δάγκωσε τη γυναίκα Ο άντρας της έτρεξε γρήγορα και την πήγε στο νοσοκομείο Αλλοίμονο όμως την έφερε στο σπίτι με πολύ υψηλό πυρετό Ο γιατρός τον συμβούλεψε να της κάνει ζεστές σουπίτσες Έτσι ο αγρότης έσφαξε την κότα για να κάνει μια καλή κοτόσουπα Η γυναίκα όμως πήγαινε από το κακό στο χειρότερο και όλοι οι γείτονες έρχονταν στη φάρμα να βοηθήσουν Ο καθένας με τη σειρά του καθόταν στο προσκεφάλι της γυναίκας από ένα 8ωρο Για να τους ταΐσει όλους αυτούς ο αγρότης αναγκάστηκε να σφάξει το γουρούνι Τελικά όμως η γυναίκα δε τη γλύτωσε Πέθανε Στη κηδεία της ήρθε πάρα πολύς κόσμος γιατί ήταν καλή γυναίκα και την αγαπούσαν όλοι Για να φιλοξενήσει όλον αυτόν τον κόσμο ο αγρότης αναγκάστηκε να σφάξει το βόδι Ο κυρ Ποντικός μας έβλεπε όλο αυτό το πηγαινέλα από την τρυπούλα του με πάρα πολύ μεγάλη θλίψη ( από το Διαδίκτυο( από το Διαδίκτυο)) (αρχή παραμυθιού) (αρχή παραμυθιού)

Page 59: σχηματα λογου

[hellip]Λίγες μόνο δεκαετίες πριν οι εξετάσεις ήταν ένα φυσικό γεγονός συνδεδεμένο με τις laquoκανονικές λειτουργίεςraquo του σχολείου Ξαφνικά όμως τα πράγματα άλλαξαν Οι εξετάσεις φαίνεται να μην είναι πια κάτι απλό δηλαδή στα μέτρα των παιδιών Καθηγητές γονείς και ΜΜΕ μεταφέρουν στα παιδιά το μήνυμα laquoΔουλέψτε σκληρά γιατί χαθήκατεraquo Και τα παιδιά προσπαθούν και δουλεύουν σκληρά Δεν παρακολουθούν μόνο το πρόγραμμα του σχολείου αλλά είναι υποχρεωμένα να διαβάζουν αρκετές ώρες ενώ τα περισσότερα αναγκάζονται να παρακολουθούν και κάποιο φροντιστήριο Η εποχή της εφηβείας για τα ελληνόπουλα δεν κρύβει μόνο το άγχος για προσαρμογή στην ενήλικη ζωή αλλά laquoπροσφέρειraquo και τον πανικό της επιτυχίας [hellip] Στις πολύβουες και κατειλημμένες από το καυσαέριο μεγαλουπόλεις τα παιδιά επιστρέφουν τρέχοντας από το σχολείο είτε με τα πόδια και τη συνοδεία κάποιου μεγάλου είτε με σχολικά και αυτοκίνητα για να μπουν πάλι τρέχοντας στο ασανσέρ της πολυκατοικίας και να καταλήξουν με βιασύνη σε ένα γεύμα που θα οδηγήσει σε μια γρήγορη πέψη προκειμένου να αρχίσουν οι εξωσχολικές δραστηριότητες Ξένες γλώσσες αθλητικά ωδεία μαθήματα πληροφορικής και πάλι πίσω στο σπίτι για το διάβασμα της επόμενης μέρας Ώσπου κάπου αργά το βράδυ θα κλείσουν οι τηλεοράσεις και θα πέσει σιωπητήριο Ώρες δουλειάς10-12

Σμαρούλα Παντελή Το Βήμα 04-06-2000

Την επόμενη νύχτα ένας παράξενος θόρυβος κάτι σαν το θόρυβο που κάνει η ποντικοπαγίδα όταν κλείνει ξύπνησε τη γυναίκα του αγρότη που έτρεξε να δει τι συνέβη Μέσα στη νύχτα όμως δεν πρόσεξε πως στην παγίδα πιάστηκε από την ουρά ένα φίδι Φοβισμένο το φίδι δάγκωσε τη γυναίκα Ο άντρας της έτρεξε γρήγορα και την πήγε στο νοσοκομείο Αλλοίμονο όμως την έφερε στο σπίτι με πολύ υψηλό πυρετό Ο γιατρός τον συμβούλεψε να της κάνει ζεστές σουπίτσες Έτσι ο αγρότης έσφαξε την κότα για να κάνει μια καλή κοτόσουπα Η γυναίκα όμως πήγαινε από το κακό στο χειρότερο και όλοι οι γείτονες έρχονταν στη φάρμα να βοηθήσουν Ο καθένας με τη σειρά του καθόταν στο προσκεφάλι της γυναίκας από ένα 8ωρο Για να τους ταΐσει όλους αυτούς ο αγρότης αναγκάστηκε να σφάξει το γουρούνι Τελικά όμως η γυναίκα δε τη γλύτωσε Πέθανε Στη κηδεία της ήρθε πάρα πολύς κόσμος γιατί ήταν καλή γυναίκα και την αγαπούσαν όλοι Για να φιλοξενήσει όλον αυτόν τον κόσμο ο αγρότης αναγκάστηκε να σφάξει το βόδι Ο κυρ Ποντικός μας έβλεπε όλο αυτό το πηγαινέλα από την τρυπούλα του με πάρα πολύ μεγάλη θλίψη ( από το Διαδίκτυο( από το Διαδίκτυο)) (αρχή παραμυθιού) (αρχή παραμυθιού)

Page 60: σχηματα λογου

Την επόμενη νύχτα ένας παράξενος θόρυβος κάτι σαν το θόρυβο που κάνει η ποντικοπαγίδα όταν κλείνει ξύπνησε τη γυναίκα του αγρότη που έτρεξε να δει τι συνέβη Μέσα στη νύχτα όμως δεν πρόσεξε πως στην παγίδα πιάστηκε από την ουρά ένα φίδι Φοβισμένο το φίδι δάγκωσε τη γυναίκα Ο άντρας της έτρεξε γρήγορα και την πήγε στο νοσοκομείο Αλλοίμονο όμως την έφερε στο σπίτι με πολύ υψηλό πυρετό Ο γιατρός τον συμβούλεψε να της κάνει ζεστές σουπίτσες Έτσι ο αγρότης έσφαξε την κότα για να κάνει μια καλή κοτόσουπα Η γυναίκα όμως πήγαινε από το κακό στο χειρότερο και όλοι οι γείτονες έρχονταν στη φάρμα να βοηθήσουν Ο καθένας με τη σειρά του καθόταν στο προσκεφάλι της γυναίκας από ένα 8ωρο Για να τους ταΐσει όλους αυτούς ο αγρότης αναγκάστηκε να σφάξει το γουρούνι Τελικά όμως η γυναίκα δε τη γλύτωσε Πέθανε Στη κηδεία της ήρθε πάρα πολύς κόσμος γιατί ήταν καλή γυναίκα και την αγαπούσαν όλοι Για να φιλοξενήσει όλον αυτόν τον κόσμο ο αγρότης αναγκάστηκε να σφάξει το βόδι Ο κυρ Ποντικός μας έβλεπε όλο αυτό το πηγαινέλα από την τρυπούλα του με πάρα πολύ μεγάλη θλίψη ( από το Διαδίκτυο( από το Διαδίκτυο)) (αρχή παραμυθιού) (αρχή παραμυθιού)