Վանի թագավորություն Անուշ Ոսկանյան

Վանի թագավորության հիմնադրման մասին . . վարկածներից մեկի համաձայն՝ այն առաջացել է մ թ

. XIII–XI ա դարերում՝ Վանա լճից հարավ հիշատակվող( ) : Ուր ու ատրի ցեղային միության հիմքի վրա Մեկ այլ

` տեսակետ այն կապում է Արարատյան դաշտի հետ - ելնելով թագավորության Արարատ Ուրարտու

: անվանումից Ներկայումս ընդունված է այն, տեսակետը ըստ որի՝ թագավորության

, սկզբնատարածքը Վանա լճի ավազանն է որի հետ էլ կապվում է թագավորության հիմնական

` « » ( ինքնանվանումը Բիայնիլի այդ պատճառով էլ « գիտության մեջ պետությունը հայտնի է նաև Վանի

» ):թագավորություն անվամբ

, Առաջին վկայված արքան Արամե Ուրարտացին է որի 3 անունն ասորեստանյան աղբյուրներում անգամ

. . . 859–843 - : հիշատակվում է մ թ ա թթ ի ընթացքում Ըստ -այլ տեսակետի՝ Վանի թագավորության հիմնադիր

I- , . . . արքան Սարդուրի ն է՝ Լութիպրիի որդին որն էլ մ թ ա830- ( ) ական թվականներին կառուցել է Տուշպա Տոսպ

: մայրաքաղաքը Տուշպայի հիմնադրման « արձանագրություններում նա իրեն անվանել է Նաիրի

» « , , երկրի արքա և ներկայացել մեծ արքա հզոր արքա , » տիեզերքի արքա արքաների արքա տիտղոսներով։

I- Սարդուրի ի օրոք Վանի թագավորությունը , տարածվել է ոչ միայն Վանա լճի ավազանում այլև Հայկական Տավրոսից հարավ՝ Տիգրիսի վերին

: . . . 825–810 - I- հովտում Մ թ ա մոտ թթ ին Սարդուրի ին ` : հաջորդել է որդին Իշպուինին Նա իրականացրել է մի

, շարք բարեփոխումներ որոնք շարունակել է նրա որդի ( . . . 810–786 .): Մենուան մ թ ա մոտ թթ Կարևոր էին

( ) գրային տեղական սեպագրի ստեղծումը և կրոնական[ ( ) տերության միասնական դիցարանի պանթեոն

] , ստեղծումը բարեփոխումները որոնք արձանագրվել « » (« ») : են Խալդյան դարպասի Մհերի դուռ վրա

Ռազմական բարեփոխման շնորհիվ դաշնային աշխարհազորը փոխարինվել է մշտական կանոնավոր

: բանակով Իշպուինին հարավում ընդլայնել է տիրույթները՝ Ուրմիա լճի ավազանից մինչև Պարսուա

( ), ` երկիր հետագայում՝ Պարսք հյուսիսում մինչև :Հայկական Պար լեռնաշղթա